Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 13

તા. ૧પ૧–૫૪
- પ્રબુદ્ધ જીવને
૬ :
:
:
અધ્યાયમી હસાબા ભાવે
અન્યત્ર
પડવાના કારણે ખૂબ પીડાતા જોઈને સુભદ્રા પિતાની જીભ વડે રજુ કરવામાં આવતો હતો. આ નાટિકામાં જૈન મુનિને સાંપ્રદાયિક મુનિની આંખમાંથી કણું કાઢે છે પણ એમ કરતાં સુભદ્રાના કપાળ વેશમાં જ રીતસર વહોરવા આવતા રજુ કરવામાં આવ્યા હતા. અને ઉપરના ચાંદલાનું કંકુ મુનિના કપાળે ચાટી જાય છે અને એ ઉપરથી તેથી એ આ પ્રસંગ આકર્ષક રીતે રજુ થઈ શકર્યો હતે આ મુનિ સાથે વિપરીત સંબંધ હોવાનું સુભદ્રા ઉપર આળ ચડે છે. એક પહેલ થઈ છે તે આપણે આશા રાખીએ કે હવે પછી જૈન સુભદ્રા અત્યંત ધર્મશ્રદ્ધાળુ અને પતિવ્રતા સ્ત્રી છે. તેની આ દશા સન્ત મહન્ત અને તીર્થકરેનાં ચરિત્ર આસાનીથી રંગભૂમિ ઉપર જઇને શાસનદેવતા તેની વહારે ધાય છે. ચંપાનગરી જ્યાં ' રજુ કરી શકશે અને સામાન્ય જનતાને એ ચરિત્રમાં રહેલી ઉદાત્ત સુભદ્રા રહેતી હતી તેના રાત્રે બંધ કરેલા દરવાજા સવારના પહોરમાં જીવનરહસ્યથી સુપરિચિત બનાવી શકાશે. જૈન કથાઓને આ રીતે ઉધડતા નથી અને “કઈ સતી સ્ત્રી કાચે તાંતણે ચાળણી બાંધીને રંગભૂમિ ઉપર લાવવા માટે શ્રી ખીમચંદ વહોરાને ધન્યવાદ ઘટે છે. કુવામાંથી પાણી કાઢશે અને તે પાણી દરવાજા ઉપર છાંટશે તે અને તેમની લેખિનીમાંથી ઉત્તરોત્તર વિશેષ સફળ નાટયકૃતિઓ અવતરતી ત્યારે જ આ દરવાજા ઉઘડશે” એવી આકાશવાણી થાય છે. જ્યાં અનેક રહે એવી તેમના પ્રત્યે શુભેચ્છા છે. સ્ત્રીઓ નિષ્ફળ થાય છે ત્યાં પિતાના સતીત્વના પ્રભાવથી સુભદ્રા આ ભગતને ભાતાં બંધાવ્યાં. » ચમત્કાર કરે છે અને ચંપાનગરીના દરવાજા ઉઘડી જાય છે
ખ્રસ્તી ધર્મને સુપ્રસિધ્ધ ભાગવત ગ્રંથ જે બાઈબલના નામે “અભિશાપ” એટલે વિરિષ્ટ શાપ એવો અર્થ થાય છે તેમજ ઓળખાય છે તે “જુને કરાર’ અને ‘ન કરાર’-Old Testa તે શબ્દને, બેટું આળ એ પણ અર્થ થાય છે. આ ઉપરથી rnent અને New Testament એમ બે વિભાગમાં, આ નાટિકાનું નામ “અભિશાપમાં રાખવામાં આવ્યું છે.
વહેંચાયેલો છે. ઈશુના બાર ગણધરમાંથી ચાર ગણધરોએ ઈશુ - સુભદ્રાને ઘરસંસાર પ્રારંભથી જ એક પ્રકારના વિસંવાદથી શરૂ વિષેનાં પિતાનાં સ્મરણ શબ્દાંક્તિ કર્યા છે. નવા કરારમાં આ ચાર
થયું હતું. તે પોતે પિતૃગૃહમાં જૈન પરંપરાની હતી; શ્વસુરપક્ષ ઈશુભાગવતના સમાવેશ છે જેમાંથી મેથ્ય અથવા તે મા પારે ૌધ્ધ ધર્મને અનુયાયી હતે. વળી સાસુ અને મેટી નણંદ બને રચેલા ભાગવતના ૧૦મા અધ્યાયમાં ઈશુના પ્રચારકાર્યનું જે સુભદ્રા ઉપર સારી પેઠે ત્રાસ વર્તાવતા હતા ઉપર જણાવેલ જૈન નિરૂપણ કરવામાં આવ્યું છે તે શ્રી વિનોબા ભાવેના આજના મુનિના પ્રસંગ બાદ તેને પતિ પણ એકદમ પ્રતિકળ બન્યા હતા. પ્રચારકાર્યને બહુ મળતું આવે છે. આ અંકમાં અન્યત્ર આ ત્રણે તરફથી વર્તાવવામાં આવતા ત્રાસ પ્રસંગે નાની નણંદ તે અધ્યાયને અનુવાદ આપવામાં આવ્યું છે. મૂળમાં, અને નાને દેર સુભદ્રાની વહારે દેડી આવે છે અને બચાવે છે. Father in Heaven છે તેની જગ્યાએ રામજી કે રામધણી એમ મળ નાટિકામાં રજુ કરવામાં આવ્યું છે તે એકદમ અસ્વાભાવિક શબ્દ મૂકેલ છે, અમુક કે-Verses-છોડી દીધેલ છે અને લાગે છે.
તેમને પ્રસ્તુત એટલે જ ભાગ અવતરિત કર્યો છે. આ સિવાય બીજું સુભદ્રા માથે ચઢેલા કલંકનું નિવારણ દૈવી ચમત્કારથી
મૂળને અનુવાદ કરતાં બીજો કોઈ ફેરફાર કર્યો નથી.. કરવામાં આવે છે. આવા ચમત્કારો કેવળ કલ્પનામય હેઈને આજે
- અનુવાદની ભાષા સામે કેટલાક વાચકે વાંધો લેશે. એવા તેવા ચમત્કારોમાં કોઈને શ્રધ્ધા બેસે તેમ નથી. સતીનું સતીવ કે
વાંચકોને અનુલક્ષીને સ્વામી આનંદ જણાવે છે કે ,
એ વાંધે લેનારાઓને હું લકરના ફકીર કહું છું. તેઓ કઈ મહાત્માનું સત પુરવાર કરવા માટે કુદરત કદિ પણ પોતાના કાનુનમાં ફેરફાર કરતી નથી. જેમ કુદરતની કૃપ–સૂર્યને તાપ અને
બાઈબલની ભાષાને–આધુનિકModern-ગણુતા હોય તે તેઓનું "
અંગ્રેજી ભાષાનું જ્ઞાન અતિ ટુંકું અને કઢંગું લેખાય. આપણા પ્રકાશ, ચંદ્રની શીતળતા અને ધવળતા, પવનની ઠંડી યા ગરમ લહરિઓ, વર્ષા ઋતુને વરસાદ આ સર્વે સૌ કોઈ ઉપર સરખાં જ
ભણેલા અને વિદ્વાન વર્ગોએ જૂના ગામડિયા પ્રાકૃત લેકની ભાષાને વરસે છે તેવી રીતે સાધુ કે સંતાન, સતી કે ખણુ–સૌ કોઈ ને
પ્રતિષ્ટા ન આપવાની જે ભૂલ કરી તે ભૂલ યુરોપના લોકોએ ન અગ્નિ એક સરખી રીતે બાળે છે અને પાણી એક સરખી રીતે "
કરી બલકે પિતાની ભાષાઓનું જ બાઈબલની ધાટી ઉપર ચણતર ઠારે કે ડુબાડે છે. કુદરતની અવી તટસ્થતા સમજવા
કરીને બાઈબલની ભાષાને ભાષા સાહિત્યમાં કમાલ પ્રતિષ્ઠા આપી: તેમજ સ્વીકાર્યા બાદ સતી સુભદ્રાનું દૈવી ચમત્કાર વડે જે આળ
આપણે અ મ ન કર્યું એટલે આપણને આજે ગામડાંના પ્રાકૃત નિવારણ કરવામાં આવ્યું છે તે જોઇને મનરંજન જરૂર થાય છે, પણ
કેની ભાષા રચી લાગે છે.” આશા રાખવામાં આવે છે કે આ તેથી શીલશ્રધ્ધાને કોઈ વિશેષ બળ મળતું નથી. પ્રસ્તુત કથા
ધ સ્વામી આનંદના લખાણુની વસ્તુ અને ભાષાસ્વાંગને યથાસ્વરૂપે
સમજવામાં મદદરૂપ થશે. ઉપરથી આપણે તે એટલે જ સાર લેવાનું રહે છે કે આપણું
“મુંબઇ વિનાનું ખંડિત મહારાષ્ટ્ર અમને નહિ ખપે. સમાજ વ્યવહારમાં સતી સુભદ્રા ઉપર જેમ ખાટું. આળ ચઢાવવામાં
હિંદ આજે જે પ્રદેશમાં વહેંચાયેલું છે તે પ્રદેશની સીમા આવ્યું હતું તેવી ઘટના અનેકવાર બને છે. લોકોમાં અમુક અફવા
એમાં ભાષાવાર ધોરણે તેમ જ આર્થિક, ભૌગેલિક તથા રાજકારણી જેસભેર ચાલે છે તેથી એ એમ જ હશે એમ માની લેવાની કદિ
બાબતે લક્ષ્યમાં રાખીને જરૂરી ફેરફાર સૂચવવા માટે ભારત સર- - ઉતાવળ ન કરીએ. અનેક સ્ત્રીઓને તેમજ સાધુસન્તને આવી
કારે એક મહત્વપૂર્ણ કમીશન નીમ્યું છે. આ કમીશનને આખા તિતીક્ષામાંથી પસાર થવું પડયું છે અને આગળ જતાં તેમનામાં
દેશે આવકાર્યું છે. પ્રાદેશિક સીમાઓ વિષે કશાં પણ વિવાદાસ્પદ રહેલું શુદ્ધ કુન્દવ સમાજને સ્વીકારવું પડયું છે. માણસ
નિવેદને નહિ કરવા કેસની કારોબારીએ દરેક ગ્રેસી આગેવાતને માણસ સાથેના વ્યવહારમાં આ આપણે વર્ષો જુને અનુભવ કદિ
ખાસ અનુરોધ કર્યો છે. એમ છતાં પણ મહારાષ્ટ્રના કોંગ્રેસી , ન ભૂલીએ અને પરસ્પર સદ્ભાવ અને વિશ્વાસપૂર્વક અને પ્રચલિત
આગેવાનો અને તેના મુખી શ્રી. એન. વી. ગાડગીલ કશા પણ પૂર્વગ્રહથી મુક્ત રહીને વિચારીએ.
સંયમ વિના ફાવે તેવાં નિવેદન કરી રહેલ છે અને ખાસ : | ‘અભિશાપ' ના પ્રયોગમાં જૈન સમાજની દષ્ટિએ એક
કરીને મુંબઈના પ્રશ્નને કેન્દ્રમાં રાખીને મહારાષ્ટ્રીઓ અને પ્રણાલિભંગ કરવામાં આવ્યા હતા તે નેધપાત્ર છે. રંગભૂમિ ઉપર .
ગુજરાતીઓ વચ્ચે વેરઝેરની લાગણી ફેલાય એવા ઉદ્દગારોને કઈ પણ સાધુ કે તીર્થ કરને ઉતારી ન શકાય એવી પરિસ્થિતિ જૈન
સતત વરસાદ વરસાવી રહ્યા છે. આ અત્યન્ત દુ:ખદ છે સમાજની જડતા અને સ્થિતિચુસ્તતાના કારણે આજ સુધી પ્રવતતા
અને
રાષ્ટ્રીય એકતા આવા ઝેરી પ્રચાર વડે અત્યન્ત જોખમાઈ રહી છે. : " હતી. પરિણામે સાધુ કે તીર્થકરને એક યા બીજી રીતે અલેપ થોડા જ દિવસ પહેલાં મુંબઈના એક જાહેર સમારંભમાં કરવામાં આવતા હતા અથવા તે સાધુના ઠેકાણે કઈ સંન્યાસીને, શ્રી, ગાડગીલ બોલ્યા છે કે “અમારે રાજધાની તરીકે મુંબકી"