________________
તા. ૧-૮-૫૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
૫૯
વ્યું છે તે જોઈ અમારૂં બળ વધતું લાગે છે. પરંતુ આજે હાથ ઉપર લેવા સંસ્થાના કાર્યવાહકોને મારી વિનંતી છે. આપણે એવા પ્રસંગે ઉભા છીએ કે શું અંગત જીવનમાં કે શું
આ સંસ્થાનું ઉદ્દઘાટન કરવા માટે બે મુનશી બધી રીતે સંસ્થાના જીવનમાં પાછલાં વર્ષો પર દૃષ્ટિ નાંખવી જરૂરી બને છે.
સુયોગ્ય વ્યકિત છે. જૈન સમાજ સાથે તેમને એક યા અન્ય પ્રકારે આ સંસ્થાને આડત્રીસ વર્ષ થયાં છતાં વિદ્યાર્થીઓને રહેવાની સગવડ
ધણ ગાઢ સંબંધ છે. જૈનેની તેમણે અનેક સેવાઓ કરી છે. જેને આપવાથી વિશેષ, એના સ્થાપકોએ જે આદર્શ સેવી આ સંસ્થા
સાથે સંઘર્ષમાં પણ તેઓ આવ્યા છે. ગૃહસંસારની દૃષ્ટિએ પણ સ્થાપી હતી તે “વિદ્યાર્થીઓમાં સેવાની આગ પ્રકટાવવાની અને તેમના એમને જૈન સમાજ સાથે નિકટને સંબંધ રહ્યો છે. એમના આશીદ્વારા જૈનમાં એકતા પ્રસારવાની વાતમાં આપણે આગળ વધી શકયા
વૉદથી આ સંસ્થા જરૂર ફોલીક્લી રહેશે. મુનશીજીને આ સંસ્થાના નથી. અરે, સંસ્થાના ટ્રસ્ટીઓએ આ મકાન બનાવવાનું નકકી કર્યું
નવા મકાનને ઉદ્ઘાટિત જાહેર કરવા હું વિનંતિ કરૂં છું.” ના તે વાતને પણું આઠ વર્ષ થયાં. સ્વ. મણિભાઈ જેવા અજંપાવાળા જીવના-જે અથાક પ્રયત્ન કરે અને મિત્રે સ્નેહીઓને પણ જંપવા
માન્યવર મહાશય શ્રી મુનશીએ શ્રી શાન્તિલાલ શાહની વિજ્ઞપ્તિ ન દે-તેવાના પ્રયત્ન છતાં આપણને આઠ વર્ષ લાગ્યાં. સ્વ. મણિભાઈએ
માન્ય રાખતાં જણાવ્યું કે જે સંસ્થાનું આજથી ૩૭ વર્ષ પહેલાં પોતેર ટકા કામ પૂરું કર્યું અને ખાતમુર્હત કર્યું તે પછી માત્ર
મંગળ મુહૂર્ત થયું તે પ્રસંગે હાજર રહેવાનું મને બરાબર યાદ છે. પચીસ ટકા કામ કરવામાં અમને બધાને બે વર્ષ લાગ્યાં. એ એમ તે
ત્યાર બાદ તેને લગતા સલાહકાર મંડળમાં મને લેવામાં આવેલો છે . નથી સૂચવતું કે આ સંસ્થા મૂર્તિપૂજક સંપ્રદાયની નથી, સ્થાનક
પણ મારા સ્મરણમાં છે. આ સંસ્થાના એક સ્થાપક સગત મણિ : માગ સંપ્રદાયની નથી, તેરાપંથી કે દિગંબર ભાઈઓની નથી એટલે
લાલ મોકમચંદ શાહને એ જ અરસામાં સ્વ. વાડીલાલ મેંતીલાલ બધાની છે છતાં કોઈની નથી ? ના, હું આપ સૌ તરફ જોઉં છું
શાહ મારફત મળવાનું બન્યા પણ મને પૂરો ખ્યાલ છે. સ્વ. | અને જે હુંફ અને અમને આપી છે તે જોતાં અમને લાગે છે કે
વાડીલાલ સાથે મારો પરિચય બહુ વિચિત્ર સગોમાં થયેલ. આ |
એ દિવસની વાત છે કે જ્યારે મેં એડવોકેટ તરીકેની પ્રેકટીસ શરૂ અમારા પ્રયાસમાં જ કઈક ખામી રહી છે. આપ સૌને સહકાર અમારા હાથમાં બળ પ્રેરે, અમારા હૃદયમાં હિમ્મત પ્રેરે અને જે કામ
કરેલી અને કેમ કમાવું અને ખર્ચ કાઢવો એ મારા માટે મુશ્કેલ આજે શરૂ થયું છે તે એક બે વર્ષમાં આપણા સૌના હાથે ખૂબ
હતું. “આટા દે, ખીચડી જલતી હે એવી મારી એ વખતે સ્થિતિ વિકાસ પામે !”
હતી. “પાટણની પ્રભુતા” એ સમયમાં મેં લખેલી અને ઘનશ્યામના .
તખલ્લુસથી પ્રગટ થયેલી. ઘનશ્યામ એટલે હું એ બહુ ઓછા લે કે સંસ્થાના કષાધ્યક્ષ શ્રી ચીમનલાલ પી. શાહે સ્વ. મણિભાઈની
જાણતા હતા. હું એ વખતે એક નાને વકીલ હતા અને મને - આ સંસ્થા વિષેની તમન્નાને સુન્દર ચિતાર આપે અને જે
ટેકે આપતા એલીસીટર જમિયતરામ કાકાને ખબર પડે કે હું આવી જૈનોએ આ સંસ્થાનું મકાન નિર્માણ કરવામાં મદદ કરી છે તેઓ
વાર્તાઓ લખું છું તે મારા માટે તકલીફ ઉભી થાય એમ હતું. સંસ્થાને ઉંચી આણવામાં જરૂર મદદ કરશે એવી આશા વ્યકત કરી,
Boy good, Conduct bad” એવી એ વખતે મારા વિષે ભારત જૈન મહામંડળના કાર્યાધ્યક્ષ શ્રી રિષભદાસ શંકાએ
છાપ હતી. આગળ જણાવ્યું તેમ પાટણની પ્રભુતા પ્રગટ થઈ અને સંસ્થાના આ શુભ પ્રસંગને અંગે આનંદ વ્યકત કરતાં જેનેની
જૈનમાં ભારે ખળભળાટ પેદા થયે અને મારી વિરૂધ્ધ કેસે કરવાની એકતાનું સવિશેષ સમર્થન કર્યું.
વાત ચાલવા લાગી ત્યારે હુંચારે તરફથી ભારે મુંઝાઈ ગયેલ. નવે . ત્યારબાદ સંસ્થાને ઉદ્દઘાટિત જાહેર કરવાની વિનંતી કરતા
ઉગતે માણસ આ તકલીફને હું કેમ પહોંચી શકીશ એવા વિચાર મુંબઈના આરોગ્યસચિવ અને વિદ્યાર્થીગૃહના એક ટ્રસ્ટી શ્રી શાન્તિ
રથી અકળામણ અનુભવી રહ્યો હતે. એવામાં એક દિવસ સ્વ. લાલ શાહે જણાવ્યું કે “પ્રતિષ્ઠા, પ્રસિદ્ધિ કે યશની જરા પણ
કેવળરામ ગણાત્રા સાથે વાડીલાલ મોતીલાલ શાહ મારા ઘેર ચઢી પરવા કર્યા સિવાય આ સંસ્થા માટે કામ કરનાર મણિભાઈ જે
આવ્યા અને મને કહેવા લાગ્યા કે “પાટણની પ્રભુતા લખનાર મેં બીજો માણસ જ નથી, આ વસ્તુને તેમણે પિતાના જીવનનું ઘનશ્યામ તમે જ છો એ અમે શેધી કાઢયું છે અને તેમાં તમે જે : ધ્યેય બનાવ્યું હતું અને તેથી તેઓ આવું સુન્દર પરિણામ સાધી
જૈન સાધુઓ વિષે લખ્યું છે તે બધું બરાબર છે. અને તમે બરશકયા હતા.
બર લડો અને પણ તમારા માટે જૈન સમાજ સાથે લડી | “અહિં જે કન્યા છાત્રાલય સંબંધે ભાઈ પરમાનંદે સૂચના કરી લઇશ. કારણ કે એ સાધુઓનાં અનેક કારસ્તાને હું પણું જાણું છું.” ; તેને હું વધાવી લઉં છું. વિદ્યાથીચહના મકાનના ઉદઘાટન પ્રસંગેની સમુહ તસ્વીરઃ આ “મારા વાડીભાઈ આ પ્રકારના છાત્રાલયની
સાથેના પરિચયની શરૂઆત. આજે ખાસ જરૂર છે અને
પછી તે અમારે સંબંધ આ દિશાએ સંયુકત જૈન
- ખાસ કરીને સાહિત્યના નાતે વિધાર્થીગૃહે જ પહેલ કરવી
ખૂબ વધતો રહ્યો અને જોઈએ અને તે માટે જ્યારે
તેમની જીદગીના છેવટ સુધી છે આ નવા મકાનમાં પીરભાઈ
અમે મિત્રો તરીકે જોડાયેલા બીલ્ડીંગમાં રહેતા વિદ્યાર્થી
રહ્યા. ' એને લાવવામાં આવે ત્યારે
આ સંસ્થા જે વિશાળ તે જ મકાનમાં કન્યા છાત્રા
ઉદેશ ઉપર રચવામાં આવી લયની શરૂઆત કરવામાં આવે તેમાં મને કશું પણ
છે તેને • મને પહેલાથી
ખ્યાલ છે. અને વહીવટ અજુગતું લાગતું નથી.
પછીનાં વર્ષોમાં મણિભાઈએ સ્વતંત્ર ચોથે માળ છે;
જ કર્યો છે અને આ વસ્તીવાળે લતે હોઈને સુર
વિદ્યાર્થીગૃહમાં જગ્યા હોય ક્ષિત ગણાય. તે આ બાબત
તે જૈનેતરેને પણ રાખ