Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 93

તા. ૧૫૫-૫૪
પ્રબુદ્ધ -જીવન
કારેબારી સમિતિના ઠરાવો
મંજાર રાખે છે.'
'
(રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસની કારોબારી સમિતિએ દિલ્હી ખાતે તા. ૪ અને ૫ એપ્રિલે મળેલી પિતાની બેઠકમાં શિક્ષણના માધ્યમ અંગે તથા અખિલ હિંદની નોકરીઓની પરીક્ષાના માધ્યમ અને કરેલા નીચેના ઠરાવો હરિજને બંધુમાંથી ઉધૃત કરવામાં આવ્યા છે.) . . શિક્ષણનું માધ્યમ
શકશે. આને લીધે આંતરપ્રાંતીય સાંસ્કૃતિક સંપર્ક સાધવાની. અનુ“ શાળાઓ તથા કોલેજોમાં શિક્ષણના માધ્યમની બાબતમાં શી " કુળતા થશે. ' નીતિ અખત્યાર કરવી તે અંગે કોંગ્રેસ માર્ગદર્શન કરતી રહી છે. “વિજ્ઞાનના અને ટેકનિકલ વિષય શીખવવામાં અગ્રેજ પરથી કોંગ્રેસની કારોબારી સમિતિએ એને વિષે ૧૯૪હના ઓગસ્ટની ૫મી હિંદી અથવા પ્રદેશભાષામાં આવવાને ફેરફાર ધીમે ધીમે અને ધોરણ તારીખે તથા ફરીથી ૧૯૫૩ના મેની ૧૭મી તારીખે ઠરાવ પસાર નીચું ન ઊતરે એ પ્રમાણે કરે. કેટલાક વિષયમાં વચગાળાનાં કર્યા હતા; ભારતના રાજબંધારણે હિંદીને સમગ્ર દેશ માટે રાષ્ટ્ર- સમય દરમ્યાન હિંદી અથવા પ્રદેશભાધા અને અંગ્રેજી માધ્યમ તરીકે છે ભાષા તરીકે સ્વીકાર કર્યો છે. અને સાથે સાથે રાષ્ટ્રીય મહત્વની વપરાય એ ઇચ્છવાજોગ છે. બીજી પ્રદેશભાષાઓનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો છે.
કઈ એક પરદેશી ભાષાનું જ્ઞાન હોય એ ઇચ્છવાજોગ ની - કેળવણીની સંસ્થાઓ દ્વારા તેમ જ સાધના હાકા હિંદીને પ્રદેશ હોવાથી માધ્યમિક કક્ષાથી તેને આરંભ કર જોઈએ. અને યુનિ- 1 ભાષા તરીકે તેમ જ સરકારી તથા દતર હેતુઓ માટેની અખિલ વરિટીની કક્ષા સુધી તે ચાલુ રાખવી જોઇએ.
કે . હિંદની રાષ્ટ્રભાષા તરીકે હિંદીને ઉતેજન આપવાનું તથા તેની ખિલ- , “મધ્યસ્થ સરકારના કેળવણી ખાતાએ પંદર વરસને અંતે તે વણી કરવાનું સરકારનું ધ્યેય હોવું જોઈએ. સાથે સાથે રાજબ ધા- અંગ્રેજીને ઠેકાણે હિંદીને પુરેપુરું સ્થાન આપવા માટે પાંચ પાંચ . રણમાં દર્શાવવામાં આવેલી બેઝ પ્રદેશ ભાષાઓને પણ પુરેપુરું
વરસના ત્રણ તબક્કાઓમાં એ કાર્યક્રમ નક્કી કર્યો છે તેને કાર્યવાહક ઉતેજન આપવું જોઈએ. ભારતની આ સઘળી મહાન ભાષાઓ ' સમિતિ સામાન્ય રીતે મંજૂર રાખે છે. . દ્વારા ભારતીય સાહિત્ય વિકસાવવાને ઉદ્દેશ રાખવો જોઈએ અને
તેથી તે સધળીને એકબીજી સાથે નિકટને સંપર્ક રહેવો જોઈએ. અખિલ હિંદ માટેની નોકરીઓની પરીક્ષાનું માધ્યમ છે. I ‘અખિલ હિદની રાષ્ટ્રભાષા તરીકે શાળાઓ તથા કોલેજોમાં ‘હિંદ સ્વરાજ્યબંધારણે હિંદીને અખિલ હિંદની રાષ્ટ્રભાષા
જુદી જુદી કક્ષાએ હિંદીને ફરજિયાત વિષય તરીકે રાખવી તરીકે સ્વીકાર કર્યો છે તથા અખિલ હિંદના વહીવટી હેતુઓ માટે. જોઈએ એ ખરું, પણ હિંદીભાષી પ્રદેશના લોકો ઓછામાં ઓછી
અંગ્રેજી પરથી હિંદીમાં સંક્રાન્ત થવા માટે પંદર વરસની મુદત હિંદની બીજી એક ભાષા શીખે એ જરૂરતું છે.
નક્કી કરી છે એ હકીકત લક્ષમાં લેતાં, હિંદીને અખિલ હિંદની ‘હિંદમાં અંગ્રેજીએ હિંદીને જગ્યા કરી આપવી જોઈએ એ નેકરીઓ માટેની પરીક્ષાઓ માટેની ભાષા બનાવનાં વધુ ને વધુ ખરું, પણ. વિદેશ માં સાહિત્ય સાથે, પ્રચલિત વિચાર સાથે તથા પગલાં ભરવામાં આવે એ ઈચ્છવાજોગ છે.
. . . પ્રવૃત્તિનાં જુદાં જુદાં ક્ષેત્રમાં થતા ફેરફારો સાથે સંપર્ક ચાલુ રાખવા
પગલાંએ એવી રીતે ભરવાં કે જેથી જ્યાં આગળ પ્રદેશ માટે પરદેશી ભાષાઓનું જ્ઞાન હંમેશાં જરૂરી રહેશે એ યાદ રાખવું
ભાષા હિંદી સિવાયની હોય એવા દેશના કોઈપણ ભાગમાંથી પરીક્ષાજોઈએ. એથી હિંદના સાહિત્ય અને ભાષાઓના વિકાસને પણ ઉતે
આપવા આવતા ઉમેદવારો પર વધારે પડતા બે પડે નહીં. હિંદી જન મળશે. ' “યુરોપ તેમ જ એશિયાની સઘળી મહત્ત્વની પરદેશી ભાષા
તેમ જ પ્રદેશભાપાઓનાં વિકાસ માટે હરેક પ્રકારનું ઉત્તેજન આપવું ? એને થોડો અભ્યાસ છવાગ છે, પણ અંગ્રેજી એક મહત્વની
જોઈએ એ ખરું, પરંતુ ઉચ્ચ કક્ષાની નોકરીઓમાં દાખલ થનારાઓ વિશ્વભાષા છે તે કારણે તથા તેના ભૂતકાળના સંબંધને કારણે તેના
માટે પરદેશી ભાષાનું અને ખાસ કરીને અંગ્રેજીનું જ્ઞાન મહ. છે અભ્યાસને ખાસ કરીને ઉત્તેજન આપવાની જરૂર રહે છે.
રાનું રહેશે એ યાદ રાખવું જોઈએ. . “પ્રાથમિક કક્ષાની કેળવણીનું માધ્યમ માબાપ કે વાલીઓની
“ કાર્યવાહક સમિતિએ ભલામણ કરી છે કે અખિલ હિંદની ઈચ્છા અનુસાર બાળકની માતૃભાષા જ હોવું જોઈએ. સામાન્ય નોકરીઓ માટેની પરીક્ષાઓ ક્રમે ક્રમે હિંદી, અંગ્રેજી અને મુખ્ય રીતે એ તે પ્રદેશ કે રાજ્યની ભાષા હશે. આદિવાસી પ્રદેશમાં મુખ્ય પ્રદેશબાપાઓમાં લેવાવી જોઈએ તથા પરીક્ષા આપનારા ઉમેદપ્રાથમિક કક્ષાની કેળવણીનું માધ્યમ તે પ્રદેશના લોકોની માતૃભાષા દારોને એ ભાષાઓ પૈકીની કોઈપણ ભાષાને ઉપયોગ કરવાને હોવું જોઇએ.
વિકલ્પ આપ જોઈએ. હિંદી કે પ્રદેશભાષામાં પરીક્ષા આપવાનું છે “જ્યાં પ્રદેશભપા સિવાયની ભાષા કે ભાષાઓ બેલનારા ઘણા પસંદ કરનાર ઉમેદવારને અલગ અંગ્રેજીની પરીક્ષા પણ પસાર : લેક હોય એનાં શહેરો કે બીજા વિસ્તારમાં ઠીક ઠીક પ્રમાણમાં કરવાની રહેશે. લેકે એવી માગણી કરે તે સરકારી પ્રાથમિક શાળાઓમાં શિક્ષણ “ આ અખિલ હિંદની પરીક્ષાઓમાં પસાર થનારા સધળા ઉમે માતૃભાષામાં આપવું જોઈએ. દ્વિભાષી વિસ્તારોમાં, ખાસ કરીને બે દવારોને, અગાઉથી જ જેમણે હિંદીમાં પરીક્ષા આપી હશે તે સિવાય, રાજ્યો વચ્ચેના સરહદી વિસ્તારોમાં, તે પ્રદેશની પ્રત્યેક ભાષામાં વહેલામાં વહેલી તકે હિંદીની પરીક્ષા પસાર કરવાની રહેશે. બીજે પણ - પ્રાથમિક શિક્ષણ આપવાની ખાસ સંગવડ કરી આપવી જોઈએ. પગથિયે, ઉપર જણાવ્યા મુજબ હિંદી, અંગ્રેજી કે પ્રદેશભાવાઓ એ છે ' ' “માધ્યમિક કક્ષાનું શિક્ષણ સામાન્ય રીતે પ્રદેશ ભાષામાં આપવું પરીક્ષાઓમાં વાપરવાને વિક૯પ ચાલુ રહે છે, પણ વધારામાં, જેમની પણ જ્યાં ઠીક ઠીક સંખ્યામાં એવા વિધાથીઓ હોય ત્યાં બીજી હિંદી સિવાયની ભાષા હોય તેવા ઉમેદવારને ફરજિયાત હિંદીને :
ભાષાઓનો પણ ઉપયોગ થઈ શકે. માથમિક કક્ષાએ, અખિલ હિંદની પ્રશ્રપત્ર તથા જેમની ભાષા હિંદી હેય તેવા ઉમેદ્વારને હિંદની આ | ભાષા, એટલે કે હિંદી ફરજિયાત બીજી ભાષા તરીકે લેવી જોઈએ. કોઈક બીજી ભાષાને ફરજિયાત પ્રશ્નપત્ર આપવાનું રહેશે. એ બને
* યુનિવર્સિટીની કક્ષાએ, શિક્ષણનું માધ્યમ પ્રદેશ ભાષા હેવું. દાખલાઓમાં, હિંદી કે બીજી પ્રદેશ ભાષાઓમાં પરીક્ષા આપનારાઓને જોઈએ, જોકે હિંદીને ઉપયોગ પણ કરી શકાય. યુનિવર્સિટીઓમાં , માટે અંગ્રેજીને ફરજિયાત વિષય રહેશે.
સામાન્ય રીતે શિક્ષણ પ્રદેશ ભાષામાં આપવામાં આવશે. પરંતુ અધ્યા- “ આ રીતે અખિલ હિંદની નેકરીઓ માટેની પરીક્ષાઓમાં આ '' પકે હિંદીમાં અને પ્રસંગોપાત્ત. અંગ્રેજીમાં ' પણું વ્યાખ્યાને આપી. * અંગ્રેજીને ઠેકાણે હિંદી ક્રમે ક્રમે સ્થાન લેતી જશે.'
*
*
' '*,
,