________________
તા. ૧૫-૮-૫૪
પ્રબુધ્ધ જીવન
આચાર્યશ્રી તુલસીગણીની સંઘઆયેતિ પછીના અંકમાં આપવામાં આવશે. વ્યાખ્યાન સભા
: આચાર્યશ્રીનું પ્રવચન પૂરું થયા બાદ સંધના પ્રમુખશ્રી ખીમજી શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધના આશ્રય નીચે તા. ૧૦-૮ પંજ
માંડણ ભુજપુરીઆએ ઉપસ્થિત ભાઈઓ તથા બહેનોને તેમજ ના મંગળવારના રોજ આચાર્યશ્રી તુલસી ગણીનું તેમના નિવાસ
આચાર્ય શ્રી સંધ તરફથી આભાર નિવેદન કરતાં જણાવ્યું કે, સ્થાન ઉપર બપોરના ત્રણ વાગ્યે અનેકાન્ત” એ વિષય ઉપર જાહેર
“આચાર્યશ્રીએ આપણી સમક્ષ અનેકાન્ત જેવા જૈન ધર્મના ભવ્ય યાખ્યાન યોજવામાં આવ્યું હતું. વ્યાખ્યાનશાળા બહેને તથા ભાઈ
સિધ્ધાંતનું જે સુંદર, સુશ્લિષ્ટ અને સૌ કોઈ સહેલાઈથી સમજી શકે છે એથી ખીચખીચ ભરાઈ ગઈ હતી. પ્રારંભમાં સંધના મંત્રી શ્રી.
એવું પ્રવચન કર્યું છે તે માટે અમારા સંધ તરફથી હું તેમને
હાર્દિક આભાર માનું છું અને તેમને વન્દન કરું છું, આવા પ્રભાવપરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયાએ સંઘનું નિમંત્રણ સ્વીકારવા બદલ
શાળી આચાર્યશ્રીના મુંબઈ ખાતેના આગમનથી આપણું સર્વને આચાર્યશ્રી તુલસીગણીને ઉપકાર માનતાં જણાવ્યું હતું કે “અચાર્ય :
ખૂબ આનંદ થયો છે. તેમણે આજે જે વિષય ઉપર ળ્યાખ્યાન શ્રીના આગમન બાદ સંધ તરફથી તેમનું એક જાહેર વ્યાખ્યાન
કર્યું તે સમજવાની અને આપણા જીવનમાં ઉતારવાની આજે સૌથી ગોઠવવાને કેટલાક દિવસથી વિચાર ચાલતું હતું પણ તેમનાં
વધારે આવશ્યકતા છે. મુંબઈ જૈન યુવક સધ પિતાના પાક્ષિક પત્રમાં અન્ય રેકાણે અને સતત ધારાએ વરસતા વરસાદના કારણે આજ સુધી એ સુગ સાધી શકાય નહોતે. ચારેક દિવસ પહેલાં મેં
અને પર્યુષણ વ્યાખ્યાન માળામાં જે વિચારો અને ઉદાર દષ્ટિને ?
પ્રચાર કરી રહેલ છે તે જ વિચારો અને ઉદાર દૃષ્ટિ આપણને આચા- ન તેમને આ માટે વિનંતિ કરી અને તેમણે સરળપણે મારી વિનંતી
Kશ્રીના હવાખ્યાનમાંથી આજે સાંભળવા મળી છે અને તેથી આજના માન્ય કરી અને આજે આપણે “અનેકાન્ત' જેવા ગંભીર વિષય
પ્રસંગની યોજના વિશેષ સફળ બની લાગે છે. ઉપર તેમને સાંભળવા એકત્ર થઈ શક્યા. આ માટે હું અમારા સંધ તરફથી આચાર્યશ્રીને આભાર માનું છું” પરતુત પ્રસંગે મુંબઈ
આચાર્યશ્રીના આગમન બાદ છાપાઓમાં તેમજ અન્યત્ર અમુક જૈન યુવક સંઘને પરિચય આપતાં મંત્રીશ્રીએ જણાવ્યું કે પ્રકારની ખળબળ જોવામાં આવે છે, પણ આ રીતે ખળખળ “આજથી ૨૭ વર્ષ પહેલાં મુંબઈ, ગુજરાત કાઠિયાવાડમાં અયોગ્ય
કરનાર ભાઈઓને મારી વિનંતી છે કે આપણા સમાજમાં અનેક દીક્ષા અને તેમાં પણ બાલદીક્ષા સામે આરંભાયેલા પ્રચંડ આંદ
સંપ્રદાય છે અને દરેક સંપ્રદાયની ભિન્ન ભિન્ન વિચારધારાએ લનમાંથી આ સંધને ઉદ્દભવ થયો હતો અને આ અનિષ્ટ નિર્મળ છે. આમ છતાં પણ આપણે સૌ ભગવાન મહાવીરના અનુયાયી છીએ કરવામાં મુંબઈ જૈન યુવક સાથે એ દિવસોમાં બહુ અગત્યનો ભાગ અને આ નતે આપણે બધા એકમેકની નજીક આવીએ એ ઈચ્છવા | ભજવ્યો હતે. ચેતરફના તુમુલ આદેલનના પરિણામે આ બાજુએ યેગ્ય છે. આપણાથી અન્યના વિચારે જુઘ હોય તે ભલે હોય, | બાલદીક્ષા લગભગ નામશેષ થઈ ગઈ છે. આજે પણ એ વિરોધ પણ આપણે તેમને શાન્તિથી સાંભળીએ અને તેમાંથી ગ્રહણ કરવા ચાલુ છે અને બલિદીક્ષાની છુટીછવાઈ બનતી ધટનાઓ અમને ગ્ય લાગે તે ગ્રહણ કરીએ. એમાં કોઈને નુકસાન થવાનું નથી. વિસ્મય તેમજ દુ:ખ પમાડે છે.
એમ કરવાથી સદ્ભાવ ઉત્પન્ન થશે. એકમેકની નજીક અવાશે, “આ રીતે બાલદીક્ષાની અટકાયતના પ્રશ્ન સાથે ગાઢપણે
વળી અમુક બાબતે પર વિચારભેદ હોવા છતાં ઘણી બાબતમાં સંકળાયેલા મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના સ્વરૂપ અને કાર્યપ્રદેશમાં
આપણા વિચારોનું ઐકય છે એમ માલુમ પડશે. મુંબઈ જૈન
યુવક સંધની આ દષ્ટિ છે અને આ રીતે એકતાની બુદ્ધિ કેળવવા કાળક્રમે ખૂબ વિકાસ થતો રહ્યો છે. આજથી અઢાર વર્ષ પહેલાં સંધના બંધારણમાં પાયાના કેટલાક ફેરફાર કરવામાં આવ્યા. માત્ર
માગે છે. અમારા સંઘે આ જ ખ્યાલથી આગળનાં વર્ષોમાં મહાસતી
ઉજવળકુમારી અને આચાર્યશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીનાં , જાહેર શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક વિભાગને વરેલો સંધ સમસ્ત જૈન સમાજને
વ્યાખ્યાને બન્ય. સર્વ ફિરકાઓના જૈને આ સંધના સભ્ય તરીકે જોડાઈ શકે
જ્યા છે. અમારી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા આથી પણ એવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી. એક પ્રગતિશીલ ક્રાન્તિકારી વિચાર
આગળ જઈને જુદા જુદા ધર્મના વિચાર અને ચિન્તકને બેલાવે
છે, તાતિક, ધાર્મિક અને સામાજીક વિષય ઉપર વ્યાખ્યાને સરણી નક્કી કરવામાં આવી અને શિસ્તનિયમે પણ ઘડવામાં આવ્યા
જે અને આ સ્વીકારે તે જ સંધને સભ્ય બની શકે એવું નિયમન
છે અને સર્વધર્મ સમભાવની ભાવનાને મૂર્ત સ્વરૂપ આપવાને
પ્રયત્ન કરે છે. તેને કોઈ પિતાનું નથી અને કોઈ પારકું નથી. સદ્દ કરવામાં આવ્યું. જૈનેની એકતા ઉપર સવિશેષ ભાર મૂકવામાં આવ્યો અને આ એકતાની સાધના એ અમારા સંધની એક મુખ્ય
વિચારની જાગૃતિ અને તે દ્વારા જીવનમાં ક્રાંતિ એ તેનું દયેય છે. પ્રવૃત્તિ બની. આ સંધ તરફથી એકતાનું પોષક અને વિચાર “આપણા નસીબે આપણે એવા યુગમાં જન્મ્યા છીએ કે જ્યારે ઔદાર્યનું સંવર્ધક એવું એક પાક્ષિક પત્ર છેલ્લાં સોળ વર્ષથી કાળે કરીને પાકે એવા મહાપુરૂષ મહાત્મા ગાંધીને આપણે નજરે ચલાવવામાં આવે છે; એક સાર્વજનિક વાચનાલય પુસ્તકાલય ચાલે નિહાળ્યા છે, તેમને જીવન સંદેશ આપણે જાતે સાંભળ્યો છે, તેમણે છે. તેમજ છેલ્લાં ૨૨ વર્ષથી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા સંધ તરફથી અહિંસાના વિચારને નવ દેહ, નવું રૂપ આપ્યું છે અને દુનિયાના યોજવામાં આવે છે.
વિચારકને તે તરફ વળ્યા છે. અહિંસાને આપણે આપણે પિતાને આપણે સૌ જાણીએ છીએ કે મુંબઈ પ્રતિ આચાર્યશ્રીના ધર્મ માનીએ છીએ તે આપણી તે એ ફરજ બને છે અને ખાસ આગમનને એક હેતુ જૈનેની એકતાના વિચારને વેગ આપવાને છે ' કરીને આપણા સાધુઓ અને આચાર્યોની કે તેઓ ગાંધીજીના તેમની સાથે અમારી આ મિલનભૂમિ છે. એકતાની દિશાએ તેઓ અહિંસા વિચારને ઝીલે અને જગતભરમાં ફેલાવે. તેમણે જ્યારે સત્ય જે કાંઈ કરે તેને સાથ આપ એ અમારૂં કર્તવ્ય બને છે. સામા- એજ ઈશ્વર છે એમ કહ્યું છે ત્યારે તેમણે જૈન ધર્મના જ પાયાના જિક જીવનની વિશુિધ્ધ એ અમારી પણ એટલી જ ચિંતાનો વિષય સિદ્ધાંતને આગળ ધર્યો છે. એમ હું તે ધારું છું. તેમના માર્ગે છે અને તેથી આ દિશાના તેમના પ્રયત્નને અમે સફળતા ચાલવામાં આપણા ધર્મને જ ઉધોત રહેલો છે. ઇચ્છીએ છીએ.”
જૈનમાં એક્તાની વૃત્તિ ઉભી કરવાના, સમાજના આચારત્યાર બાદ આચાર્યશ્રીને પિતાનું વ્યાખ્યાન શરૂ કરવા વિનંતિ વિચારને વિશુદ્ધ કરવાના આચાર્યશ્રીના પ્રયતનેને હું સફળતા ઈચ્છું કરવામાં આવી. આચાર્યશ્રીએ “અનેકાન્ત’ ઉપર એક કલાક સુધી છું અને તેઓશ્રીને હું પુનઃ વંદન કરું છું.” સભા ત્યાર બાદ એક સુસંબદ્ધ અને વિચારપ્રેરક પ્રવચન કર્યું જેને સાર હવે વિસર્જિત કરવામાં આવી.