Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 85

માટે રાજકોટા રા.
-
તા. ૩૦-૪–૫૪
પ્રબુદ્ધ જીવને
o ભા ના અભુત છેતમારે અહિ સજા કરી
- વેદાંત અને અહિંસા પરસ્પર અવિરૂધ્ધ છે એટલું જ કહેવું
લું જ કહેવું : ",
સેળમાં વમાં પ્રવેશ પૂરતું નથી, પણ એ કહેવું પડશે કે બન્ને એકબીજાના પુરક છે, . . વેદાંતમાંથી અહિંસા સીધી પરિણમે છે. અને અહિંસા સિવાય વેદાં- શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંધની સામયિક પ્રવૃત્તિ આ અંક
તો પાયો કાચ તે છે વેદાંત વગર અહિંસાને ગમે તે બચાવ સાથે સોળમા વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. ૧૪ વર્ષ સુધી 'પ્રબુધ્ધ છે. ' કરીએ તે પણ તે લે છે. મજબુત નથી. વેદાંત જ અહિંસાને જૈનનાં નામથી એ પ્રવૃત્તિ એકસરખી ચાલતી રહી. ગયા વર્ષના : - ', આધાર છે આ સારીએ પ્રક્રિયા ગીતાના એક કલાકમાં વર્ણવી છે મે માસથી આ પ્રવૃત્તિ “પ્રબુધ્ધ ધૃવનના નામથી શરૂ થઈ છે.
, ,મં પરથનું રિ સર્વત્ર વણિતમ્ શ્વરમ્. 'તેને આજે એક વર્ષ પૂરું થયું છે. આ સામયિક પ્રવૃત્તિના ઇતિહાસમાં
“પરમેશ્વરને બધે જ એક સ્વરૂપમાં જો ! ” એ વેદાન્તનો મુખ્ય નામ પરિવર્તન એક અગત્યની ઘટના છે. પ્રબુધ્ધ જીવનના નામ છે વિચાર છે. એના પરિણામ રૂપે જ મનુષ્ય હિંસા ન કરી શકે, કારણ ધારણ સાથે સંપાદનની જવાબદારી વધી છે. તેમાં ચર્ચવામાં આવતા કે જે કાંઈ સામે શસ્ત્ર ઉઠાવે તે પોતાની સામે જ ઉઠાવવા બરાબર વિષયેનું વર્તુળ અત્યંત વ્યાપક રહેવું જોઈએ . એવી અપેક્ષા , છે. અને એ તે આત્મઘાત કરવા બરાબર છે, જે તે નથી કરી ધરાવવામાં આવે છે, અને તે અપેક્ષાને પહોંચી વળવું એ સહેલું શક્તો. એ રીતે મૂળમાં વેદાન્ત છે અને ફળરૂપે અહંસા છે અને * કમ ન થાત' એની ઉપર જીવનનિષ્ઠા બંધાય છે; અંતિમ પરિણામ પરમગતિ છે. '
- નામપરિવર્તન બાદ પ્રબુદ્ધ જવનની ગ્રાહક સંખ્યા વધતી આ રીતે ગીતાના અદ્ભુત શ્લોક મારફતે સાર બતાવાયો છે. .
રહી છે. મુંબઈ જૈન યુવક સંઘના મંત્રી શ્રી ટી. જી. શાહ પૂર્વ બાપુ વેદાન્તને બદલે સત્યનું નામ લેતા હતા અને એની સાથે
| 'આફ્રિકાને પ્રવાસ કરી આવ્યા અને ત્યાંથી પણ સારી ગ્રાહક સંખ્યા; અહિંસાને જોડી દેતા હતા. સત્ય અને અહિંસા એમ્બીજાને જોડાયેલાં ' ?
મેળવીને આવ્યા છે. આ રીતે પૂર્વ આફ્રિકા સાથે પ્રબુદ્ધ જીવનને તત્ત્વ છે. એ સત્યને પસંદ કરતા હતા પરંતુ મને લાગ્યું કે સત્યનું
- સંબંધ શરૂ થયો છે. ત્યાંના ગ્રાહકોને વિનંતિ કે ત્યાંના સામાજિક, સંશાધન વેદાન્તમાં જેટલા જોરપૂર્વક થાય છે એટલું બીજે કશે
આર્થિક તેમજ રાજકીય પ્રશ્નથી અમને વાકેફ કરતા રહે છે જેથી થતું નથી. એટલે વેદાઃતમાં સત્યને સાર આવી જાય છે. સત્ય એ - વેિદાન્ત અથવા બધા વેદોને સાર અર્થવા બધા તત્વજ્ઞાનને સારાંશ
પ્રબુધ્ધ જીવનમાં તે વિષે ઉલ્લેખ કરવાનું તેમજ માર્ગદર્શન આપ
૩ છે. વેદાન્તની અંદર સારે યે જીવન-વિચાર સમાયેલું છે. એને બાપુ નું અમારા માટે રીકલ બને. " સત્ય કહેતા હતા. સત્ય શબ્દ એક પરમ તત્વ " સૂચવે છે. વેદાન્ત , આજે સમાજમાં, રાષ્ટ્રમાં, આન્તરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રમાં અનેક વિકટ કી શબ્દ સમન્વયસુચક છે. એમાં બધા વિચારોન, અનેક પાસાઓ સમસ્યા ઉભી થઈ રહી છે, આજની દુનિયાની પરિસ્થિતિ પ્રગટ થાય છે. એનાં કોઈ એકાદ વિચારને જ આગ્રહ કરવામાં નથી કે વધારે ને વધારે તંગ બની રહી છે. આ સર્વેનું સ્વરૂપ યથાર્થ પણે આવતે. એથી બધે ભેદ ટળી જાય છે. શંકરાચાર્યના ગુરુ ગૌપદ સમજાવવું, તે વિષે શકય હોય ત્યાં માર્ગદર્શન આપવું, ઉકેલ રજુ ઋષિએ કહેલું
કરો, અને બને તેટલી વિચારસમાગ્રી તથા માહીતી પુરી પાડવી ___ स्वसिध्धान्तव्यवस्था, द्वैतिनो निश्चिता दृढम् ।..
એ પ્રબુધ્ધ જીવનને મને રથ છે આ મનોરથને પહોંચી વળવું એ परस्परं विरुध्ध्यन्ते, तैरयं न विरुध्यते ॥
એક વ્યકિત કે શક્તિનું કામ નથી. તે માટે અનેક વિચારકે, છે ' સારાંશ કે તમે ઇચ્છે તે આપસ આપસમાં લઢી શકે છે
વિદ્વાને તેમજ અનુભવીઓને સહકાર જોઈએ શ્રી મુંબઈ જૈન
છે યુવક સંધ એક નની સ ર ખી જે તે ની સંસ્થા છે. '. પરંતુ મારી સાથે નહિ લઢી શકે; કારણ કે તમે દંતી છે ' અને અદંતી છું. તમે સૌ મારા હૃદયમાં છે. એને અર્થ કશાપણુ નાત!કે સંપ્રદાયના ભેદ સિવાય, નજીક તેમજ દૂરનાંની ' ‘સર્વાગી-સમગ્ર સત્યદર્શન' થાય છે. અને એમાં જ સવિચારના પ્રચારારા બને તેટલી સેવા કરવી એ તેને ઉદેશ
અહિંસાને સમાવેશ થાય છે. એને સમય આપણે જીવનમાં છે, વિચાર જવૃતિ તેમજ જીવન જાગૃતિ તેનું ધ્યેય છે, નિડરપણે. કરવાનું છે. દિશા તે મળી છે પરંતુ હજુ સુધી પૂરેપૂરી ખેડાઈ સત્યની ઉપાસ કરવી એ તેની વૃત્તિ છે, ભાષાસંયમ તેને પ્રાણુ છે.
નથી. સંપૂર્ણતા કદી પ્રાપ્ત થઈ પથુ ન શકે. આજે એની પ્રબુધ્ધ જીવન પ્રત્યે આજના પ્રમુખ વિચારો અને ચિન્તકને સારા | ' જરૂર છે. ઈશ્વરે આપણને માટે કાર્યક્રમ આપ્યો છે. આ ભૂદાનયજ્ઞ સદભવ છે.' એ' સદ્દભાવનું શકય તેટલા સહકારમાં રૂપાન્તર કરવાં
આ૫ણુને કયાં કયાં લઈ જશે તે આપણે જાણતા નથી. એની જ સર્વ શુભેચ્છક મિત્રને અતરની પ્રાર્થના છે. પૂર્તિરૂપે આ સમન્વય-આશ્રમ અથવા મંદિર તમે એને ગમે તે નામ 'જે બેય ઉપર આરૂઢ થઈને પ્રબુધ્ધ જીવનનું સંપાદન કરવામાં આપે તે ખેલવામાં આવનાર છે. એમાં હું તમારા સૌને સહયોગ : " આવે છે, અને તેને અનુસરીને જાહેરખબર લેવાથી દૂર રહેવાના ઈચ્છું છું. સહયોગ સામાન્ય અર્થમાં નહિ પણ જે' અર્થમાં હું આગ્રહ આજ સુધી સેવા રહ્યો છે તેનું પરિણામ પત્રને શાષવી' જાણું છું એ અર્થમાં તમારો સહગ માંગુ છું. આપણા હૃદયમાં ' પડતી આર્થિક પેટમાં આવે તે સ્વભાવિક છે. પ્રબુધ્ધ જીવનના આ આપણે એ જ ભાવના રાખીએ કે એક ઈશ્વર જ બધી રીતે સમર્થ ગ્રાહકો રવત : આર્થિક સહાય કરીને તેમજ નવા ગ્રાહકે મેળવી છે છે, અને તેની ભકિત આપણે કરવાની છે. આપણે સર્વ શન્ય છીએ. આપીને એ અમારી ખોટ હળવી કરે એવી તેમને પણુ-જે અમારી આપણને એક આકાર મળે છે. પરંતુ શુન્યને પણ એક આકાર નિષ્ણા તેમજ પ્રવૃત્તિ પ્રત્યે તેમને આદર અને શ્રધ્ધા હોય તે અમારી હોય છે; રૂપ હોય છે; તે આકાર વગરનું તે નથી હોતું. એ રીતે મમ્ર વિજ્ઞપ્તિ છે. ' .
, , આંપણને પણ આકાર મળે છે. પરંતુ આપણે શુન્ય થવું જોઈએ. ' . “પ્રબુધ જૈનનું પ્રબુધ જીવનમાં કરવામાં આવેલ રૂપાન્તરથી છે
તમારી' સૌની પાસેથી હું હૃદયની સહાનુભૂતિ માંગુ છું. ' ' ' ' ' પ્રસન્ન થઈને પ્રબુધ્ધ જીવનને આ વખતે છપાતે ના ટાઈટલ ' '' ' ' સુદ્રણશદિ' * ** ''બ્લેક કુમારના તંત્રી શ્રી બચુભાઈ રાવતે તૈયાર કરાવીને અમને ભેટ છે
ઉનાળાની મધુરતાના લેખમાં પાનું ૨૨૩ ઉપર પહેલા કોલ- આપે છે. તે માટે અમે તેમના ખૂબ આભારી છીએ.. મની શરૂઆતમાં નીચેનું વાકય ઉમેશઃ “(જે) રાત્રીઓનું હું ચિત્ર ' આ નામપરિવર્તન સાર્થક થાય એ પ્રબુધ્ધ જીવનને સતત ની કલ્પી રહ્યો છું, આલેખી રહ્યો છું તે રાત્રી દરમિયાન ચંદ્રને વિકાસ થતા રહે અને વિશાળ જનસમાજનું આ એક અજોડ અસ્ત થયા બાદ એક બે કલાકમાં આકાશગંગા”. એ જ કલમમાં માર્ગદર્શક પત્ર બને એવી અમારી મહેચ્છા છે, એ અમારે . આ છેલ્લી લીંટીને છેલ્લે “એ અધુર છપાયો છે. તેના સ્થાને જ પ્રયત્ન છે, એવી અમારી અન્તરની પ્રાર્થના છે ! ‘રૂજુતા” એમ સુધારે. ' ' -તંત્રી . . . . . .
તંત્રી, પ્રબુદ્ધ જીવન