________________
૧૮૨
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧પ-૨-૫૪
આપણે જ આગળ વધવાનો નિશ્ચય કર્યો હશે અને તે માટેની નવા ઉદ્યોગે ઉભા કરવા માંગીએ છીએ ત્યારે જૂના ઉદ્યોગે કબજે કિંમત આપવા તૈયાર હોઈશું તે મને ખાત્રી છે કે આપણને કરવામાં આપણી ડીવત્તી સધન-સામગ્રી શા માટે વાપરી નાંખીએ? પૈસાની ખેર પડવાની નથી બીજી પંચવર્ષીય યોજના તાજેતર- દરેક પ્રશ્નને તેના ગુણવગુણુની દૃષ્ટિએ તપાસ જોઈએ. માં જ મૂર્ત સ્વરૂપ પામવી જોઈએ અને આપણા જમીનના પ્રશ્નને . આપણે યાદ રાખવું જોઈએ કે કઈ એક દેશના પ્રશ્નો બીજા હેલે કરવા અને આજીવિકા આપે તેવું કામ પૂરૂ પાડવા ઘણે અંશે દેશનું આંધળું અનુકરણ કરવાથી ઉકેલી શકાય નહીં અમેરિકા સમર્થ નીવડવી જોઈએ. . .
. . ભારે ઉધોગપ્રધાન દેશ છે. આપણુ અપવિકસિત દેશમાં શું ' સ્વતંત્રતા એક અમુલ્ય જીવન તત્ત્વ છે અને તે સાથે તેના આપણે તેમની પદ્ધતિ દાખલ કરીશું ? અથવા અહીં બંધબેસતું વિશિષ્ટ હકકે તેમ જ જવાબદારીઓ અને ફરજો જોડાયેલી છે, હોય કે ન હોય તે પણ રશિયાનું અનુકરણ કરીશું? ભારે આપણે સતત આપણી ફરજ બજાવવામાં સભાન રહીશું તે જ વસ્તીવાળા અને અલ્પવિકસિત દેશના પ્રશ્નોને આપણે શાંતિપૂર્વક આપણી સ્વતંત્રતા જાળવી શકીશું. આપણામાંના જેઓને ધારાસ- અને લેકશાહીને માર્ગો ઉકેલ શોધવાર્તા છે. કોઇપણ સંજોગોમાં ભાઓમાં સેવા કરવાનું સદ્ભાગ્ય મળ્યું છે તેમણે આ ખાસ ફરજ આપણે હિંસક પધ્ધતિ કે ખોટી માનતા હોઈએ તેવી કોક પધ્ધતિ બજાવવાની છે. તેમનું કામ માત્ર ધારાસભામાં જ પરિમિત થઈ સ્વીકારવા તૈયાર નથી. એ આપણો માત્ર સિધ્ધાંત જ નથી. પણ જતું નથી. ધારાસભામાં પસાર થએલા કાયદાઓ કે ધારાસભાની, તેમાં વ્યવહારૂ રાજકીય ડહાપણુ પણ રહેલું છે, કારણકે હિંસક બેઠકેના દિવસે ઉપરથી લોકશાહીની સિદ્ધિનું માપ અંકાતું નથી પધ્ધતિઓ અનિવાર્યપણે ઘર્ષણ અને વિનાશ ઉત્પન્ન કરે છે અને તેનું મૂલ્યાંકન તે તેણે કરેલા કાર્યના ધોરણ પરથી અને ધારાસભ્ય બધા જ પ્રકારની પ્રગતિને અંત લાવે છે. અને તેમને ચુંટનારા લોકો વચ્ચે ક્યા પ્રકારનો સંબંધ બંધાય છે બીજા દેશના રાજ્યવહીવટમાં દખલગીરી કરવાની તે પરથી થાય છે તેને આધાર વહીવટી તંત્ર અને ધારાસભા વચ્ચે આપણી જરાય ઈચ્છા નથી, પરંતુ ભૂતકાળની આપણી આખીય બંધાએલા એમ્ય સંબંધ ઉપર પણ રહે છે
ભૂમિકા અને આજની દુનિયાની આપણી સમજના પરિણામે અનિપિતાના મતદાર વિભાગમાં ધારાસભ્ય લોકશાહીના પ્રતીકસમો વાર્ય પણે આપણે સંસ્થાનવાદના વિરોધી બન્યા છીએ. આપણા છે. તેથી તેના વિભાગમાં તેનું કાર્ય માત્ર ચૂંટણીના સમય પૂરતું પોતાના અનુભવ ઉપરથી આપણે સમજ્યા છીએ કે જેમાં રાજ્ય મર્યાદિત હોવું ન જ જોઇએ. લોકેનું હિત અને લોકોના અવાજના કરે છે તેમના માટે તથા જેઓની ઉપર પરદેશી રાજ્ય હકુમત તેણે સાચા રખેવાળ બનવું જોઈએ,
' ' ચલાવે છે તે બન્ને માટે આ એક મોટું અનિષ્ટ છે. આજની . કેંગ્રેસે ચૂંટણીમાં ભાગ લેનાર સંસ્થા તરીકે કામ કરવાનું છે. દુનિયાના સંબંધમાં સંસ્થાનવાદ વિશ્વશાંતિને સતત ભયમાં મુકે છે પરંતુ તેણે માત્ર પક્ષીય સંસ્થા કરતાં કાંઈક વધુ કરી બતાવવાનું અને વર્ણસંઘર્ષની વૃત્તિને પોષે છે છે. ધીરજપૂર્વક અને નિઃસ્વાર્થભાવે સેવા કરીને પ્રજાનો વિશ્વાસ એશિયાના ભિન્નભિન્ન પ્રદેશમાંથી સંસ્થાનવાદને ક્રમશઃ નિર્મળ અને આદર પ્રાપ્ત કરીને તેણે લોકોના હૃદયમાં વસી જવાનું છે. કરવાની પ્રવૃત્તિને આપણે આવકારી હતી અને આશા રાખી હતી : ટીકા અને વિરોધ લોકશાહીનું એક અગત્યનું અંગ છે. તેથી કે આ ક્રિયા દુનિયામાંથી સંસ્થાનવાદને અંત લાવવા સુધી ચાલુ આપણે તેને આવકારીએ છીએ, પરંતુ કમનસીબે મોટા ભાગની - રહેશે, પરંતુ તાજેતરમાં આફ્રિકામાં અને બીજા દેશોમાં પણ આ ટીક અવાસ્તવિક હોય છે અને આજના સળગતા પ્રશ્નો સાથે તેને | પ્રવૃત્તિને ઉથલાવી પાડવાની વૃત્તિ દેખાય છે.' ભાગ્યે જ સંબંધ હોય છે. તેની સંગતતા કે થવહારૂ પણાને લક્ષમાં દુઃખ ઉત્પન્ન કરે તેવી અનેક ઘટનાઓ આપણી સમક્ષ રાખ્યા વગર એકને એક જ વાત ફરી ફરીને કહેવામાં આવે છે. મોજુદ છે અને તેની આપણુ લે છે અથવા પ્રજા ઉપર ભારે - બધા જ મેટો ઉધોગોનું રાષ્ટ્રીયકરણ કરવાનું અમારા ઉપર
અસર થઈ છે. મને આશા છે કે દુનિયાને વધુ વિનાશને માર્ગે દબાણ કરવામાં આવે છે. કેમ જાણે તેથી કોઈ તકાળ ઉકેલ મળી
ધસડી જાય તે પહેલાં આ પ્રત્યાઘાતી પગલાંઓ પાછા ખેંચી જવાને ન હોય ! બ્રીટીશ રાષ્ટ્રસમુહને છોડી દેવાને અમને સતત લેવામાં આવશે, મને કહેતાં આનંદ થાય છે કે તાજેતરમાં બે ભારે આગ્રહ કરવામાં આવે છે, પરંતુ તેથી આપણને શું ફાયદો થશે - આશાસ્પદ ઘટનાઓ બની રહી છે. તેમાંની એક છે પશ્ચિમ આફિ
તે બતાવવામાં આવતું નથી, અને તે ખાત્રી થઈ ચૂકી છે કે, કામાં સ્વરાજ્યને વિકાસ અને બીજી આફ્રિકાના મધ્ય ભાગમાં છે. આપણી દષ્ટિએ અને દુનિયાના મહત્વના પ્રશ્નોની દષ્ટિએ રાષ્ટ્ર એક સ્વતંત્ર રાજ્ય તરીકે સુદાનને ઉગમ દુનિયાના બનાવમાં સમુહમાં ચાલુ રહેવાને આપણે નિર્ણય કર્યો તે 5 જ પગલું હતું આફ્રિકા જરૂર મહત્વનો ભાગ ભજવશે, અને જો તેના સ્વાભાવિક
કોઈ પણ પ્રકારની દખલગીરી ન હોય અને ઓછામાં ઓછું વિકાસને બળપૂર્વે ક. સંધવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવશે તે તે વિનાશબંધન હોય એ પ્રકારને આ રાષ્ટ્રસમુહ છે જેની જોડ મળવી મુશ્કેલ ,
' કારક નીવડશે. છે. વળી સાથે સાથે બીજા કોઈ પણ દેશો સાથે આવા અથવા
' ' ભાગ્યવિધાતાએ તેમજ અધતન સંજોગોએ ભારત ઉપર ભારે બીજા પ્રકારનું જોડાણ બાંધતી સંસ્થાને આપણે આવકારવા સદા.
જવાબદારીઓ નાંખી છે. ગમે તે પક્ષમાં આપણે જોડાયેલા હોઇએ તૈયાર છીએ. કોઈ પણ જાતની સરતબંધણી વગર આપણે સંયુક્ત
તે પણ આપણે સૌએ આ જવાબદારીઓ ઉપાડવાની છે, ખાસ રાષ્ટ્રસંસ્થા-યુનાઈટેડ નેશન્સ-માંના એશિયન-આફ્રિકન મંડળમાં,
કરીને જેઓને કોંગ્રેસમાં રહેવાનું સદ્ભાગ્ય પ્રાપ્ત થયું છે તેમણે
કઈ જાતના અભિમાનથી નહીં પરંતુ સંપૂર્ણ નમ્રતાપૂર્વક વધારે જોડાયા છીએ અને તે સંબંધ આપણને પરસ્પર લાભદાયી નીવડે . છે. આપણે કેટલાક પડોશી રાજ્યો સાથે પણ આપણે ગાઢ સંબંધ
ભાર ઉપાડ પડશે જ. અને તેમણે યાદ રાખવું જોઇશે કે જે ધરાવીએ છીએ. "
મહાન સંસ્થાના તેઓ અંગ છે તે આજે પણ ભાવિ ઇતિહાસના
ઘડવૈયા તરીકે જીવન્ત છે. તેમણે કેગ્રેિસની આજની પરંપરા . રાષ્ટ્રીયકરણના સંબંધમાં, જો કે આપણે બધી વાતે શબ્દશ:
અને પ્રતિષ્ઠા જાળવી રાખવી જોઈએ અને તદનુસાર જીવન જીવી સ્વીકારતા ન હોઈએ તે પણ આપણામાંના લગભગ બધા જ સમાજવાદના વિશાળ સિદ્ધતિને સ્વીકારીએ છીએ. જ્યાં જ્યાં રાષ્ટ્રીયકરણ
બતાવવું જોઈએ એટલું જ માત્ર નહીં. પરંતુ હંમેશા બને તેટલે બીજા
એને સહકાર સાધતા રહેવું જોઈએ કે જેથી આપણી જીંદગીના દેખીતી રીતે લાભદાયી હોય ત્યાં ત્યાં તેમ કરવામાં આપણે અચકાવું
જે ટૂંક સમય બાકી રહ્યો છે તે દરમિયાન ભારતના લાંબા ઈતિન જોઈએ. રાજ્યની માલિકીની અનેક ભવ્ય જનાઓ આપણે, હાસમાં આપણે એક શાનદાર પ્રકરણ ઉમેરી શકીએ. ઉપાડેલી છે અને તેની સંખ્યા વધતી જાય છે. પરંતુ જ્યારે આપણે સમાપ્ત . -
અનુવાદક : શ્રી હંસા શેઠ.
ઉપાડેલી છે
--