Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 238

૧૬૦
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧–૧૧–૫૪
તેમના સંતાન છે અને
આપણું જ
નિર્મળ
પડતાં પાકિસ્તાનમાં ફસાઈ ગયેલ જૈનોને વિમાન વડે ખસેડવા ગ્રંથ નથી કે જે જગતની શિક્ષિત પ્રજા સમક્ષ ગૌરવપૂર્વક રજૂ
માટે, તેમજ એમના પુનઃવસવાટ માટે સ્થાનકવાસી કેન્ફરન્સ કરી શકાય, કરડેનું નિરર્થક આંધણ મૂકનાર સમાજ પાસે એકાદ - અપીલ બહાર પાડી ત્યારે માત્ર ગણ્યા દિવસમાં હિંદના ખુણેખુણેથી વિશ્વ વિદ્યાલય જેવી શિક્ષણ સંસ્થા પણ નથી, કે જ્યાં જીવંત લાખની રકમ આવી પડી. એજ રીતે મધ્યમવર્ગના વિકાસ માટે શિક્ષણ આપવાની યોજના હોય, જે સમાજનું આગમ સાહિત્ય કે
તાબર કોન્ફરન્સ તરફથી પ્રયાસ થતાં, ગંજાવર રકમ એકઠી થઈ. જેનાં પાશ્ચાત્ય દેશોમાં પણ ભાષાંતર થયાં છે એને ઘરઆંગણે શ્રી મહાવીરે વિદ્યાલય માટે પ્રસંગોપાત અપીલ થતાં, આજે એ કાઈ પ્રચાર નથી. જેમનું સંસ્કારધન જે ભાષાના ગ્રંથમાં છુપાયેલ સંસ્થા એક આદર્શ માતબર શિક્ષણ કેન્દ્ર બની જવા પામી છે. છે એ બધું માગધી ભાષાનું જ્ઞાન પણ આજે જૈન સમાજમાં નથી ! પરંતુ જૈનના દરેક સંપ્રદાયની સંયુકત શિક્ષણ સંસ્થા “સંયુક્ત અખિલ દેશને ધરણે કે એવું માતબર પ્રકાશન ખાતું પણ નથી જૈન વિદ્યાર્થીગૃહ” જેવી સંસ્થાને પિતાનું મકાન ઊભું કરવા માટે
કે જ્યાંથી જૈન સંસ્કૃતિને સ્પર્શતું સાહિત્ય પ્રગટ થતું હોય ! કેટલાં વર્ષ રાહ જોવી પડી એ સૌ કોઈ જાણે છે. આ હકીકત
અને આ બધાંયની સામે, જે આંકડાલક્ષી હિસાબ કાઢવામાં સ્પષ્ટ રીતે કહી જાય છે કે લેક હૃદયમાં રૂઢ બનેલી સાંપ્રદાયિકતા
આવે છે, જૈનના દરેક ફિરકાઓ તરફથી પ્રતિવર્ષ ઢગલાબંધ હલકી હજુ વિલીન નથી થઈ.
કેટીનું સાહિત્ય પ્રગટ થાય છે, જેમાં મુખ્યત્વે અનેક વિષેશણોથી - શ્રી મહાવીર વિદ્યાલય માટે આ વર્ષે ઠીક એવી રકમ એ ઉભરાતાં સાધુ સાધ્વીજીના ગુણગાન, સાધુજી અને દાતાઓનાં સુંદર
ચિત્ર, ફીલ્મી ગીતોના ઢાળે રચાતા ઢંગધડા વિનાનાં ગીતે અને સંપ્રદાયની બહારના જૈન બંધુ તરફથી મળેલ જેમાં દાતાને એવી આશા હતી કે વિદ્યાલય હવે અલ્પ સંખ્યામાં પણ અન્ય જૈન
તદન હલકી કેટીનું સાહિત્ય પ્રગટ થાય છે, જેમાં પ્રતિવર્ષ લાખે નું , સંપ્રદાયના વિદ્યાર્થીઓને દાખલ કરશે, પરંતુ એ આશા માત્ર અશા
આંધણ મૂકાય છે, જ્યારે કેટલાયે ઉપયોગી ગ્રં, આગમ સાહિત્ય
અને આપણાં સંસ્કાર ધનને સમાવતા સાહિત્ય પ્રકાશન માટે આપણું જ રહી. આ દાખલા માત્ર ઉદાહરણ રૂપે છે. આ પ્રકારની પરિસ્થિતિ
પાસે નાણાં જ નથી. કેવળ નાણાંના અભાવે કેટલુંયે ઉપયોગી જૈનેના સંપ્રદાયમાં પ્રવર્તે છે. જ્યાં સુધી સમાજની સાંપ્રદાયિક
સાહિત્ય અધાપિ અપ્રગટ રહયું છે. હકીકત ઊંડી વિચારણા માગી વિચારસરણીમાં આમૂલાગ્ર ક્રાંતિકારક પરિવર્તન નહિ આવે ત્યાં સુધી થાબડભાણ જેવી જ સ્થિતિ રહેવાની છે.
આવું તે આજે ઘણું ઘણું જૈન સમાજમાં બની રહ્યું છે. યુગ જરૂર બદલાયો છે. યુગના આદેશનેએ ક્રાંતિ આણી છે.
જે કાર્યકરે સમાજને સ્પર્શતા પ્રશ્નોની વિચારણા કરતાં હોય છે લોકોમાં જાગૃતિ પણ આવી છે અને સાંપ્રદાયિકતા ઓછી થઈ છે
તેમના અંતરમાં તે આ દુઃખદાયક પરિસ્થિતિએ પ્રજવલિત કરેલી એ હકીકત છે. હજુ ગઈ કાલે જૈનેના જાહેર તહેવારની તારીખે
આગ પ્રજલ્યાં કરે છે, આમ છતાં નિરાશાને અવકાશ નથી. આપણી સરકાર પાસે નકકી કરાવતાં જુદી જુદી કેન્સર પિતાની તિથિ
પરિસ્થિતિનું આપણને ભાન છે. એ આપણી જાતિનું પ્રતીક છે. આ જ મંજુર થાય એ માટે આકાશ પાતાળ એક કરતી. અને આજે કઈ ચોથ કે પાંચમના વિવાદમાં નથી ઊતરતું. મહાવીર
આપણું સાંપ્રદાયિકતા જોકે નષ્ટ નથી થઈ, પરંતુ એ નિર્બળ તો જયંતીને તહેવાર પેતાની તિથિએ જાહેર થાય એ આગ્રહ નથી
જરૂર બની છે, અને ક્રમશઃ એ વિલીન થવાની છે એ પણ નિશ્ચિત રખા. તિથિની વાત તે આજે ગૌણ બની છે, અને એ ઉપરાંત
છે. યુગના પરિવર્તન સાથે આપણામાં પણ પરિવર્તન થયુ છે. દરેક ફિરકાનાં ભાઈઓ સાથે મળીને એક જ દિવસે એકજ વ્યાસપીઠ
આજે આપણે, સૌ ફિરકાના ભાઈઓ સાથે બેસીને આપણા પ્રશ્નોની ઉપર મહાવીર જયંતી જેવા તહેવાર ઉજવે છે. એ જૈનેની આવી
વિચારણા કરતાં થયાં છીએ, સાથે મળીને આપણું જાહેર તહેવારો રહેલી એકતાનું એંધાણ છે.
ઉજવતા થયાં છીએ, એકબીજાની મુશ્કેલીઓ સમજી, સહકારથી ' કહેવામાં આવે છે કે હિંદની પારસી વગેરે કામે પિતાની
કાર્ય કરીએ છીએ, અંતર્મુખ દૃષ્ટિ સ્થાપી વિશાળ ધોરણે કાર્ય
કરવા તત્પર બન્યા છીએ. એ આપણી ઉન્નતિનું પ્રતીક છે. કેમના લાભાર્થે લાખો ખર્ચ છે. હેપીટલો, સ્કુલ, કલેજો, ઉદ્યોગ
એકતાને પંચ લાંબે અને વિકટ છે, પરંતુ આજે તે આપણે કેન્દ્રો, આદિ ચલાવે છે, આ વાત સાવ સાચી છે, પરંતુ જૈનેની
એકતાના એ ધેરી માર્ગે પ્રયાણ શરૂ કર્યું છે જેમાંથી યુવક સંધ સંખ્યાની અપેક્ષાએ પારસી ભાઈઓની સંખ્યા કેટલી ? અને
જેવી સર્વ ફિરકાઓની સંયુકત ક્રાંતિકારી સંસ્થાઓને માર્ગદર્શન જૈનેની સરખામણીમાં એમના દાનને ફાળે કેટલો ? પરંતુ સુશિક્ષિત
પણ મળી રહેશે. યુવક સંઘ આજે પેતાને રજત મહોત્સવ ઉજવે સંગતિ પારસી કેમના દાને અને એ દાનની વ્યવસ્થા સંચાલન આદિ વ્યવસ્થિત અને ગણત્રીપૂર્વકના હોવાથી એને ઉપયોગ એ
છે. ત્યારે સમગ્ર જૈન સમાજ એ સંસ્થા પાસે એવી અપેક્ષા જરૂર કે કેમ સુગ્ય રીતે કરી એને વિસ્તૃત લાભ ઉઠાવે છે, અને
રાખી શકે છે. સંઘના પ્રયાસ પ્રયત્ન વડે સમગ્ર જૈન સમાજમાં
સાચી-નક્કર એકતા વહેલામાં વહેલી તકે પ્રગટે. જગત મુગ્ધ રીતે એ દાનવીર કેમની દાનવૃત્તિની પ્રશંસા કરે છે, જ્યારે હિંદના જૈને કે જેની સંખ્યા ચાલીસ-પચાસ * અવસાન-નોંધ લાખથી ઓછી નથી તે જૈન સમાજ પ્રતિવર્ષ વિવિધ પ્રકારના તા. ૬-૧૦-૫૪ ના રોજ મળેલી સંધની કાર્યવાહક સમિતિ ઘનમાં કડો રૂપિયા ખર્ચ કાઢે છે. પચાસેક લાખ જેટલા જૈને તથા રજત મહોત્સવ સમિતિની સંયુક્ત સભાએ સંધના સભ્ય પ્રતિ વર્ષ દસેક કરોડથી પણ વધારે રકમ આ પ્રકારે ખર્ચે છે એ શ્રી મોહનલાલ કાલિદાસ શાહના અવસાન પરત્વે શક પ્રદર્શિત વાત તત્કાળ કોઈના માનવામાં આવે તેમ નથી, પરંતુ એ હકીકત કરતે નીચે મુજબને ઠરાવ પસાર કર્યો હતેા - છે. પરંતુ આ કરોડોનું દાન ઊગી નીકળતું નથી, કારણ કે દાતા- શ્રી મેહનલાલ કાલિદાસ શાહના તા. ૪-૧૦-૧૪ ના રોજ
ઓએ દાનની દિશામાં હજુ કશું જ પરિવર્તન આણ્યું નથી–અને નીપજેલ અકાળ અવસાન પરત્વે મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ ઊડા | અપાયેલ દાનની કેઈ સુવ્યવસ્થા પણ નથી. સમાજના આ રીતે દર શેકની લાગણી વ્યક્ત કરે છે. તેઓ કુશળ સેલીસીટર હતા, વર્ષ ખર્ચાતા કરોડ રૂપિયાની રકમને યેગ્ય સ્થળે ઉપયોગમાં લેવા દિગંબર સમાજના એક આગેવાન હતા, અને ખારના અગ્રગણ્ય માટેની વ્યવસ્થિત પેજના કોઈએ વિચારી જ નથી. ગમે તેવા શહેરી હતા. તેઓ એક સૌમ્ય પ્રકૃતિના સજ્જન હતા અને સંઘની
વિચારકને વિમાસણમાં મૂકી દે એવો ગૂઢ આ પ્રમ છે. . સર્વ પ્રવૃત્તિમાં ઊડે રસ લેતા. તેમના ભાગીદાર શ્રી ચીમનલાલ છે. આથી વિશેષ કરૂણાત્મક ઘટના તે એ છે કે આ રીતે કરે- ચકુભાઈ શાહ તથા તેમના કુટુંબીજને પ્રત્યે સંઘ અન્તરની સહી
ડેની રકમ વેડફી નાખનાર જૈન સમાજ પાસે ભગવાન મહાવીરના નુભૂતિ પ્રગટ કરે છે. અને તેમના આત્માને શાશ્વત શાંતિ મળે જીવન ચરિત્રને એકે ય પ્રમાણભૂત-ગૌરવ લઈ શકાય એ કાઈ એવી પ્રાર્થના કરે છે.
શાકની લાગતા એક આ
તિના સજજ ચીમનલાલ