________________
તા. ૧–૧૧–૫૪
પ્રબુધ્ધ જીવન
૧૦૭. "
કરી છે. આ બસ અને પંડિત વ્યાખ્યાન
મા પરિચયને સંધના અને
,
ક
-
:
૯ :
1
:
- + - .
:
છે. તેના પ્રશંસકોએ તેને લગતી આર્થિક ચિન્તાથી અમને હમેશા મુકત અસંભવિત છે. ધનજી સ્ટ્રીટ જેવા બીચ લત્તામાં આ વાચનાલયરાખ્યા છે. મુખ્ય અધિષ્ઠાતા તરીકે પંડિત સુખલાલજી અને કાકા સાહેબ પુસ્તકાલય એક જ્ઞાનની પરબનું કામ સારે છે. આ પ્રવૃત્તિ દર વર્ષે કાલેલકર—આ બે વ્યકિતઓએ પર્યુષણ વ્યાખ્યાન માજને સતત આશરે રૂ. ૩૦૦૦ ની પુરવણીની અપેક્ષા રાખે છે. પષી છે, સંવર્ધિત કરી છે. આ વ્યાખ્યાન માળામાં અનેક દેશ સન્માન તેમજ સંપર્ક સભાઓ તથા જાહેર વ્યાખ્યાને ભો, રાજપ્રધાને, સમાજસેવક, ચિન્તકે અને પંડિત વ્યાખ્યાન
આ ઉપરાંત આપણા વિશાળ સમાજની વિશિષ્ટ વ્યકિતઓના આપવા આવી ગયા છે; મુસલમાન, ખ્રિસ્તી તેમ જ પારસી વકતા
* સીધા પરિચયને સંધના સભ્યોને લાભ મળે એ માટે અવારનવાર એનાં ભાષણે થયાં છે. ચાલુ વર્ષની વ્યાખ્યાનમાળાને સાત બહેને
સંધના કાર્યાલયમાં સંપર્ક સંમેલને ગોઠવવામાં આવે છે. આ રીતે એ વ્યાખ્યાતા તરીકે અને એક બહેને સંગીતકાર તરીકે શાભાવી
સંધના કાર્યાલયમાં અનેક દેશભક્ત, સમાજ હિતચિન્તકે, કાર્યકર્તાઓ હતી. સર્વ ધર્મ સમભાવને સાચા અર્થમાં મૂર્ત કરતી આ
આવતા રહ્યા છે. આવા આગન્તુકેમાં દરબાર ગોપાળદાસ, શ્રી ઉછરેપ્રવૃત્તિને માત્ર જૈનેને જ નહિ-મુંબઈના વિશાળ જન સમુદાયને
ગરાય ઢેબર, સર મણિલાલ બાલાભાઈ નાણાવટી, શ્રી તારાબહેન પણ સારા પ્રમાણમાં આકર્ષે છે. છેલ્લા સંવત્સરીના દિવસની
માણેકલાલ, સ્વ. મહાદેવભાઈ દેસાઈ, શ્રી સિધ્ધરાજ દ્રા, શ્રી ભંવરમલ સભાઓ માટે રોકસી થીએટર જેવી વિશાળ જગ્યા પણ સારી
સીંધી, શ્રી હંસાબહેન મહેતા, શ્રી નાનાભાઈ ભટ્ટ, શ્રી શંકરરાવ દેવ, રીતે સાંકો પડે છે. મુંબઈ જૈન યુવક સંધની આ પ્રવૃત્તિનું
શ્રી ખુશાલદાસ કુરજી પારેખ, શ્રી વીઠ્ઠલદાસ જેરાજાણી, સ્વ. અમૃઅન્ય સ્થળોએ પણ અનુકરણ થઈ રહ્યું છે. ૨૨ વર્ષથી ચાલુ
1 તલાલ દલપતભાઈ શેઠ, શ્રી જૈનેન્દ્રકુમાર, ડે. બૂલચંદ, શ્રી ઝીણાભાઈ રહેલી આ પ્રવૃત્તિ આજન, વ્યાખ્યાતાઓની તેમ જ વિષયની
| સ્નેહરશ્મિ, શ્રી દિલખુશ દીવાનજી વગેરે અનેક નામે ગણાવી શકાય પસંદગી તથા શ્રોતાઓનું વૈવિધ્ય-આ બધી બાબતમાં વિકસતા
તેમ છે. કોઈ પણ વિશિષ્ટ પ્રસંગ ઉપર અથવા તે સમયે સમયે કમલની માફક વધારે સુંદર, વધારે આકર્ષક, વધારે સુવાસભરી
ઉપસ્થિત થતા રાજકીય કે સામાજિક પ્રશ્ન ઉપર જાહેર વ્યાખ્યાને બનતી રહી છે, તેની પાંખડીએ પાંખડીએ નવા રંગ પુરાતા
તેમ જ સભાઓ ગોઠવવામાં આવે છે. જુદી જુદી વ્યકિતઓનાં રહ્યા છે. વ્યવહાર શુદ્ધિ મંડળના સંચાલક શ્રી કેદારનાથ જેવા
સન્માન અને સત્કાર સમારંભ પણ પ્રસંગે પ્રસંગે જવામાં આવે અનેક મહાશયને આ પ્રવૃત્તિને પુરો સહકાર મળતો રહ્યો છે.
છે. આમાંના ડાક વિશિષ્ટ પ્રસંગેની અહિં નેધ લઈએ. શ્રી મણિલાલ મોકમચંદ શાહ
ધારાસભાના સભ્યોના બે સંપર્કસંમલના સાર્વજનિક વાચનાલય-પુસ્તકાલય આ વાચનાલય-પુસ્તકાલયનું ઉદઘાટન આજથી ૧૪ વર્ષ .
તા. ૩૦-૩-૪૬ ના રોજ મુંબઈની ધારાસભામાં ચુંટાયેલા
- જૈન સભ્યોનું એક સંપર્ક સંમેલન યોજવામાં આવ્યું હતું. આ પહેલાં મુંબઈનાં માજી વડા પ્રધાન કપ્રિય શ્રી બાળાસાહેબ ખેરના.
સંમેલનમાં શ્રી કુનમલ ક્રિાદિયા. સ્વ. એ. બી લછે, શ્રી લીલાવતી શુભ હસ્તે તા. ૧૭-૮-૪૦ ના રોજ થયું હતું. ચાર વર્ષ બાદ સંધના ! આત્મારૂ૫ રૂ. મણિલાલ મેકમચંદ શાહને સંધની તેમ જ જૈન
મુનશી, શ્રી ઈન્દુમતી ચીમનલાલ, શ્રી પિપટલાલ રામચંદ શાહ, સમાજની વર્ષો સુધી તેમણે કરેલી અનેકવિધ સેવાઓની કદરરૂપ
શ્રી મગનલાલ શાહ, તથા શ્રી ચંદુલાલ ભીખાભાઈ સતીઆ
ઉપસ્થિત થયા હતા. આ સંમેલન દરમ્યાન પરસ્પર બહુ સારી રીતે તેમના મિત્ર અને પ્રશંસકોમાંથી એકઠા કરીને તા. ૨-૪-૪૪ ના રોજ યે જાયેલા સન્માન સમારંભમાં માન્યવર શ્રી વૈકુંઠભાઈ
વિચારોની આપલે થઈ હતી. લલ્લુભાઈ મહેતાના પ્રમુખપણ નીચે રૂ. ૧૭૮૩૩ ની થેલી અર્પણ
એ જ બીજો પ્રસંગ ૧૯૫૧-૫ર ની મેટી ચુંટણી જંગ કરવામાં આવી હતી. આ થેલીમાં રૂ. ૧૦૧૬૭ ઉમેરીને શ્રી મણિ
પછી તા. ૨૭-૩-૧રના રોજ શ્રી કુંદનમલ રિદિયાના પ્રમુખપણુ ભાઈએ સંધના વાચનાલય પુસ્તકાલયના લાભાર્થે કુલ રૂ. ૨૪૦૦૧
નીચે મુંબઈ તેમ જ મધ્યવતી ધારાસભામાં ચૂંટાયેલા જૈન સભ્યોને ની રકમ સંધને વાચનાલય-પુસ્તકાલયના લાભાર્થે અર્પણ
એકત્ર કરવાને લગતા હતા. આ સં૫ર્ક સંમેલનમાં મધ્યવર્તી કરી હતી. સંઘે શ્રી મણિભાઈની આ અસાધારણ ઉદારતાને
સચિવ મંડળમાંના એક પ્રધાન શ્રી અજિતપ્રસાદ જૈન તથા શાતિ- લક્ષ્યમાં લઈને વાચનાલય પુસ્તકાલય સાથે તેમનું નામ
લાલ હરજીવન શાહ, શ્રી ઇન્દુમતી ચીમનલાલ, શ્રી લીલાવતી બેંકર, જોડવાનો નિર્ણય કર્યો હતો, તેમને સંધના આજીવન મંત્રી
શ્રી કલબાઈ, શ્રી પોપટલાલ રામચંદ શાહ, શ્રી નાથાલાલ ડી. બનાવ્યા હતા. આ રીતે મળેલ રૂ. ૨૪૦૦૧ નું ટ્રસ્ટડીડ
પરીખ, શ્રી પી. એચ. મુંજાલ, શ્રી શાન્તિલાલ સરુપચંદ શાહ, શ્રી કે કરીને અને તેને લગતું બંધારણ ધઠી નકકી કરીને વાચનાલય
ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ, શ્રી શ્રેયાંસપ્રસાદ જૈન, શ્રી મણિભાઈ પુસ્તકાલયને સંધથી એક સ્વતંત્ર સાર્વજનિક સંસ્થાનું રૂ૫ આ૫
ચતુરભાઈ શાહ, તથા લાલચંદ હીરાચંદ દોશી ઉપસ્થિત થયા હતા. વામાં આવ્યું હતું. આ સંસ્થાના વાચનાલય વિભાગને હંમેશાં
ધારાસભામાં ચૂંટાયેલા આટલા બધા જૈન સભ્ય સંધના નિમંત્રણને આશરે ૧૦૦ થી ૧૫૦ ભાઈઓ લાભ લે છે; પુસ્તકાલયને
માન આપીને એકત્ર થાય એ સંધના ઈતિહાસમાં એક અસાધારણ આશરે ૨૫૦ ભાઈએ ચાલુ લાભ લે છે અને તેમાં
ઘટના હતી. ગુજરાતી, હિંદી, મરાઠી, તથા અંગ્રેજી એમ કુલ્લ ૭૪ સામયિક - કાકાસાહેબનો ષષ્ટીપૂર્તિ સમારંભ પત્રે આવે છે. તેમાં દૈનિક ૫, સાપ્તાહિક ૧૬, પાક્ષિક ૧૨, શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સાથે મુંબઈની છ ૧૫ જાહેર કરી માસિક ૩૭, ત્રિમાસિક ૩ અને વાર્ષિક ૧–સામયિકને સમાવેશ સંસ્થાઓને સહકાર મેળવીને મુંબઈ યુનીવર્સીટીના કન્વેકેશન થાય છે. પુસ્તકાલયમાં આજે કુલ ૫૩૦૦ પુસ્તક છે. આ બન્ને હાલમાં કાકાસાહેબ કાલેલકરને ષષ્ટીપૂતિ સમારંભ દિવાનબહાદુર છે પ્રવૃત્તિઓ માટે જગ્યા ધણી સાંકડી પડે છે. પુસ્તકાલયમાં જૈન કૃષ્ણાલાલ મેહનલાલ ઝવેરીના પ્રમુખપણ નીચે ઉજવ્યું હતું. આ ધર્મના બધી ભાષાનાં અને ઇતર વિષયેના માત્ર ગુજરાતી પુસ્તકો સમારંભમાં શ્રી પરમાનંદ કુંવરજી કાપડિયા, શ્રી કનયાલાલ માણેકવસાવવાની મર્યાદા જગ્યાની સંકડાશને લીધે સ્વીકારવી પડી છે. લાલ મુનશી, શ્રી અમૃતલાલ દલપતભાઈ શેઠ, શ્રી રામનારાયણ આજેy સ્તકાલયમાં મોટા કદનાં ૬ કબાટ છે જે લગભગ ભરાવા પાઠક, શ્રી તારાબહેન મેડિક, શ્રી કરસનદાસ માણેક અને શ્રી આવ્યાં છે. જ્યાં સુધી કે વિશાળ જગ્યાની સગવડ ન થાય જ્યોતીન્દ્ર દવેએ કાકાસાહેબના અનેકરંગી વ્યકિતત્વને પરિમય ત્યાં સુધી ખાસ કરીને પુસ્તકાલયને જોઈને વિકાસ સાધવો લગભગ - કરાવ્યો હતો અને કાકાસાહેબે ઉત્તરરૂપે એક પ્રતિભાપૂર્ણ પ્રવયન
છે એ
અને
કસ્તકાલય
કરી હતી
કરવાને લઇને અધવતી ધારાનમલ કિશો સુણી જ