Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 263

છે
,
1, :::::
.
: - , તા.
પ-૧૦
૨
*
*
*
*
*
* **
આ પ્રકીર્ણ નેધ
જ નશીબે એની પાછળ જે જીવનદર્શન અને સમાજક્રાન્તિ છુપાઈ છે કે :
વિ તેને સરકાર માન્ય કરેલ નથી. જ્યાંસુધી નઈ તાલીમ પાછળનું ' . અપરિગ્રહી જીવનદર્શન,વિકેન્દ્રિત સ્વાવલંબી અર્થનીતિ અને વર્ગવિહીન કેસના પ્રમુખસ્થાન છે વાયલા. આપણા ભારતી
સિમાજવ્યવસ્થા માન્ય નહીં થાય ત્યાં સુધી નઈ તાલીમનું સંગકે, ડૂન અને સંચાલન વિડંબના માત્ર રહેશે. અને ત્યાં સુધી આ તાલીમ
સૌરાષ્ટ્રના મુખ્ય પ્રધાન શ્રી ઉછરંગરાય ઢેબર જેઓ પરિચિત પ્રત્યે કોઈનું આકર્ષણ પણ નહિ થઈ શકે. વસ્તુતઃ હાલની નીતિને જનોમાં ‘ટેબરભાઈ” ના નામથી જાણીતા છે તેમની આગામી જાન્યુઆરી - ચાલું રાખીને સરકાર મારફત નઈ તાલીમના પ્રચારની ચેષ્ટા કરવી
આરી માસની ૧૭મી તારીખે મળનાર રાષ્ટ્રીય મહાસભાના અધિકારી છે તે રાષ્ટ્રની શક્તિ અને સંપત્તિને દુર્વ્યય છે. જે આપણી માન્યતા . વેશનના પ્રમુખ તરીકે સર્વાનુમતે ચૂંટણી કરવામાં આવી છે. એવા એવી હોય કે રાષ્ટ્રના નેતા પ્રતિનિધિ, રાજદૂત વગેરે લોકો ભપકા
તા. ૧૧મી એ પ્રગટ થયેલા સમાચારથી ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રવાસી આ ભેર નહીં રહે તે દેશની પ્રતિષ્ઠા ઝાંખી પડી જશે અને સાથોસાથ એમાં ભારે આનંદની લાગણી ફેલાઈ છે. ભૂતપૂર્વ પ્રમુખેમાંના છે. આપણાં બાળકે આપણે સાદાઈ. અને સ્વાવલંબી જીવનને મહિમા ગાંધીજી સૌરાષ્ટ્રના જ ગણાય. એમ છતાં તેમની ખ્યાતિ અને પ્રતિષ્ઠા કરી - સંભળાવ્યા કરીશું તે એ મહિમા પ્રત્યે બાળકને આદરભાવ જાગશે એટલી બધી અખિલહિંદબાપી હતી કે સૌરાષ્ટ્રની દૃષ્ટિએ તેમની તે તો નહીં. આખરે પ્રતિષ્ઠાની આકાંક્ષા સૌ કોઈને હેય છે. પ્રતિષ્ઠા વિશેની પ્રમુખ થવું કોઈ વિશેષ મહત્વનું નહતું. શ્રી ઢેબરભાઈની આજ ' જેવી આપણી માન્યતા હશે તેવી દેશની આબાલવૃધ્ધ જનતાની તૃષ્ણ
સુધીની આખી કારકીર્દી સૌરાષ્ટ્ર સાથે જ સંકળાયેલી છે. તેમના અને આકાંક્ષા રહેશે. જ્યારે દેશના નેતૃત્વ સંગેટીની પ્રતિષ્ઠા, માન્ય રાખી નામ સૌથી પહેલાં બહારની દુનિયાએ રાજકેટની લડત પ્રસંગે ' હતી ત્યારે મેટા મેટા રાજાઓની તૃષ્ણા સંગેટી પ્રાપ્ત કરવાની રહેતી હતી. જાણ્યું અને તે લડતમાં તેમણે ભજવેલા ભાગથી ગાંધીજી અને : તે આજે પાયાની કેળવણીકારા જે જીવનદર્શનને પ્રચાર કરે છે 'સરદાર વલ્લભભાઇ તેમની તરફ આકર્ષાયા. પછી તો ૧૯૪૨ની તેની પ્રત્યે જનતા શી રીતે આકર્ષાય ?
કવીટ ઇન્ડીઆ’ ‘હિંદ છોડે ની લડત આવી અને તેમણે બીજા * : પાયાની કેળવણીનું મુખ્ય માધ્યમ હાથઉધોગ છે. પરંતુ વિશ્વયુદ્ધના અન્ત સુધી જેલવાસ ભોગવ્યું. પછી દેશમાં આઝાદીની
દેશની અર્થનીતિને આધાર હાથઉધોગ નહીં પણ કેદ્રિત ઉદ્યોગ સ્થાપના થઈ, જુનાગઢને નવાબની સત્તાથી મુક્ત કરવા માટે આરઝી ને છે એ સ્થિતિમાં આપણે દેશનાં બાળકૅને ચૌદ પંદર વર્ષ સુધી ' હકુમત ઉભી કરવામાં આવી, જુનાગઢનું રાજ્ય પ્રજાને સ્વાધીન થયા હાથઉદ્યોગનો અભ્યાસ શા ઉદ્દેશથી કરાવવા જોઈએ ? અર્થનીતિનું ભાવનગરમાં પ્રજાશાસન સ્થપાયું, સૌરાષ્ટ્રનું એકમ સરજાયું અને છે. કેન્દ્રીકરણ કરીને હાથઉધોગના માધ્યમવાળી, શિક્ષણનીતિ ચલાવી તે નવા રાજ્યતંત્રના શ્રી ઢેબરભાઈ ૧૯૪૮માં મુખ્ય સચિવ બન્યા. છે,ી. શકાય નહીં અને ચલાવવી એ પણ અનુચિત છે. આમ કરવાને કે સૌરાષ્ટ્રની આ નવરચનાના કાળથી તે આજસુધી તેઓ : આ સ્થાન ટી * અર્થ એ થયો કે આપણા બાળકને બેલાવીને કહેવું કે, “ બેટા, ઉપર જ કાયમ રહ્યાં છે અને એ દ્વારા જ દેશની તેમણે સેવા કરી છે તેવી ખૂબ દિલ જોડીને હાથઉધોગને અભ્યાસ કરજે, પણ એક વાત
સૌરાષ્ટ્રના મુખ્ય સત્તાસ્થાન ઉપર શ્રી ઢેબરભાઈ આવ્યાં ત્યારે - સમજી લેજે કે ચૌદ પંદર વરસ સુધી સતત એકાગ્રતાથી અભ્યાસ
સૌરાષ્ટ્ર રાજકીય કેયડો અત્યન્ત જટિલ હતા. અન્યત્ર અંગ્રેજી શાસન કર્યા બાદ જે કસબ તારે હાથ ચડયું હશે તેની સમાજમાં કશી
નના સ્થાને આપણું શાસન ગોઠવવાનું હતું. અહિં અનેક નાના મોટા કિંમત નહીં હોય !” આ અત્યંત નિષ્ફર આશ્વાસન પામીને કયા
રજવાડાંઓને સમાલિત કરીને એક એકમ ઉભું કરવામાં આવ્યું હતું. જો બાળકને પાયાની કેળવણી પામવાની હોંસ થવાની, અને ક્યા ભાવના
રજવાડે રજવાડે રાજવહીવટની જુદી જુદી રીત રસમ હતી. કેટલે - શાળાને પિતાના બાળકને એવી શાળામાં મોકલવાનું લિ થવાનું ? ' : જ્યારે શિક્ષકને પણ એમ થાય છે કે આવી નકામી વસ્તુ પ્રાપ્ત
ઠેકાણે કેવળ આપખુદીથી અને ખુશામત વડે આગળ આવેલા નાલાયક 'A' કરવા માટે આપણે આપણાં દિલ, દિમાગ અને શકિતને વ્યય શા હેવિટકતીઓ મારફત જ રાજયને કારભાર ' ચાલતા હતા અને
જ માટે કરે? ત્યારે આપ સમજી શકશે કે દેશભરમાં નઈ તાલીમ પણ લેકશાસનમાં કશું સમજતી નહોતી અને આ બધે શેર અમથે છે. ને પ્રત્યે શા માટે અણગમો પેદા થયો છે.
થઈ રહ્યો છે એવા મૂઢ ભાવે બનતી જતી ધટનાઓને જોઈ રહી હતી તમારામાંથી કોઈ ભાઈબહેને એમ કહી શકે છે કે હતી. આ બધાને એક સૂત્રે સાંધવા, એક શાસન નીચે લાવવા એક , “ અમને આ ક્રાંતિ પ્રત્યે કઈ ખાસ દિલચસ્પી નથી. અમે તે કોઈ સાધારણ કામ નહોતું. આજે સૌરાષ્ટ્રમાં સ્થપાયેલ નવાં રાજ્ય છે ? [ '': શિક્ષણક્તાની દૃષ્ટિથી એને માનીએ છીએ. કદાચ કોઈ શિક્ષણુશાસ્ત્રી શાસને પૂરી સ્થિરતા અને સ્થાયીપણું પ્રાપ્ત કર્યું છે, લેકશાસનના [.. એને ક્રાન્તિ માનતે હેય તે ભલે મને. વળી જ્યારે આપ માધ્યમ રૂપે તત્વને પ્રજા સંતોષકારક રીતે પચાવી રહી છે, ગરાસદારીને અત્યન્તી
હાથ ધોગને અપનાવે છે ત્યારે ભૂલી જાઓ છે કે હાથ ઉધોગવાળી વિકટ પ્રશ્ન પણ અદ્દભુત રીતે ઉકેલાઈ ગયું છેનવરચનાની છે. ઉત્પાદનપધ્ધતિ એક અવાસ્તવિક પરિસ્થિતિ છે. કેમકે રાષ્ટ્ર અનેક પ્રવૃત્તિઓ જોસભેર ચાલી રહી છે, રચનાત્મક કાર્યો કરતી [, સંરથી એને આજે માન્ય કરવામાં આવતી નથી.” એટલે ક્રાંતિ વિના વ્યકિતઓ અને સંસ્થાઓ સાથે રાજ્યતંત્રને ભારેં સુમેળ :ઉંભાજીની $ % જે વાસ્તિક જીવનના માધ્યમથી શિક્ષણ પધ્ધતિ અમલમાં મૂકવી હોય થયો છે અને આમ બી સ્ટેટ'ની કક્ષામાં લેખાતું હોવા છતાં આસાન છે
બે છોડીને શાળાઓએ મીલઉધોગને અપનાવવા જોઈએ. સૌરાષ્ટ્રનાં આવાં સફળ વહીવટે હિંદના અન્ય રાજકારણી નેતાઓને છે. પરતું એમ કરવાથી આપણે એક બીજી મુરકલાના સામેના કરતા અને સત્તાધીશાને સારી રીતે આકર્ષ્યા છે. પંડિત જવાહરલાલે તો '' પડશે. મીલક્યોગની પ્રક્રિયામાં વિવિધતા નથી. એમાં કામ કરવાવાળે છે
સૌરાષ્ટ્રના રાજયતંત્ર તેમજ શ્રી ઢેબરભાઈ વિષે લોકસભામાં પોતાની રીત આ એક જ પ્રક્રિયાને જીવનભર યંત્રવત્ ચલાવે છે. એમાં એને નૈસર્ગિક
પ્રસન્નતા અનેકવાર જાહેર કરી છે. - આ છે કારણ આનંદ નથી મળતું કે નથી મળતી કાર્યની વિવિધતા. આ કારણે એ માધ્યમથી એને વિવિધ વિષયનું જ્ઞાન આપવું અસંભવિત છે.
'. આ બધું હોવા છતાં પણ શ્રી ઢેબરભાઈને કોંગ્રેસના પ્રમુખ છે . એટલે આજે આપણે એક વિકટ પરિસ્થિતિની સન્મુખ, ઉભા તરીકે ચૂંટવામાં આવે તે સહજપણે કલ્પનામાં. આવતા જ આ છીએ. હાથઉધોગ માટે આપણને દિલચપી નથી અને મીલઉધે- નહેતું. કેગ્રેિસના વર્ષો જુના કાર્યકર્તાઓ આગળ શ્રી દેખર . ગમાં શિક્ષણની તક નથી. પરિણામે આપણી સારી પ્રવૃત્તિ નિષ્ફળ બની ભાઈ નવા અને ઉમરે નાના હતા. વળી સૌરાષ્ટ્ર બહાર તેમણે કદિ કી. E ગઇ છે અને શિક્ષણકલાની દૃષ્ટિથી પણું આપણને યશ નથી મળતા. કશું કર્મ કર્યું નહોતું. કોંગ્રેસના પીઢ આગેવાનોના કંઈ ગાઢ દિલ ની અપૂર્ણ છે. . ધીરેન્દ્ર મજમૂદાર પરિચયમાં પણ તેઓ આવ્યા નહોતા. કેવળ પરંપરાની દૃષ્ટિએ જ
અને
કે રાષ્ટ્ર
અને
અજીત રીતે ઉકેલાઈ ગયો
તેરથી એને આજે માન્ય કરવામાં આવતી