Prabuddha Jivan 1954 Year 15 Ank 17 to 24 and Year 16 Ank 01 to 16

SR No.: 525939
Original Sutra Author: N/A
Author: Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Publication Year: 1954
Total Pages: 270
Language: Gujarati
Classification: Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India
File Size: 24 MB

Page 46

૧૯૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
*
તા. ૧-૩-૫૪
[ '
તે નામદાર પલેટીનમથી તેના
ટીન
એકઠું કરવામાં
વાશી પર હોઠને તેમને કોઈ પણ
નામદાર આગાખાન પ્લેટીનમથી તળાયા. તે દ્રસ્ટોની આવક તેમની કેમના હિત પાછળ ખર્ચાય છે
વાત યા વર્ષે પય રૂપથી તળાયા હતા. જે સંયમ, સાદાઈ, પવિત્રતાના આપણા ખ્યાલે છે તે સંયમ, પછી સોનાથી તળાયા; ચેડા સમય પહેલાં મુંબઈ ખાતે હીરાથી સાદાઈ ક પવિત્રતાના અા આગાખાનના જીવનમાં આપણને નજરે તળાયા હતા; તાજેતરમાં તા. ૩-૫-૫૪ ના રોજ કરાંચી ખાતે
જ કરાંચી ખાતે પડતા નથી. તેમના અનુયાયીઓ તેમને ઈશ્વરના અવતારમાં તેઓ નામદાર પ્લેટીનમથી તોળાયા છે. આંતરરાષ્ટ્રીય હુંડિયામણુની. લખે છે. અંગ્રેજીમાં કહેવત છે કે A king does no ગુંચ ના કારણે તેમના વજન બરાબર પ્લેટીનમ એકઠું કરવામાં wrong-રાજા કદિ ખોટું કરે જ નહિ-એમ આગાખાન અવતારી આવ્યું નહોતું પણ ૧૪ રતલે એક તોલે એ હિસાબે ગણતાં દેવશી પુરૂષ હાઈને તેમને કોઈ પણ દોષ ' લાગે જ નહિ એમ
તેમને અનુયાયીઓ માને છે. તેમના લગભગ ૨૧૬ રતલ વજન સામે અંકાયેલું ૧૫૩ પ્લેટીનમ
* . એક ભતે નામદાર આગાખાનને અર્પણ કર્યું હતું.'
તેમની સમૃદ્ધિ આજે અઢળક લેખાય છે; ભેગવૈભવમાં નામદાર આગાખાનની આજે ૭૬ વર્ષની ઉમ્મર થઈ છે.
આગાખાનને કઈ ભાગ્યે જ પહોંચે. નીસ–મેન્ટીકાર્યોમાં તેમને કોઈ એ ૭૬ વર્ષની ઉજવણી નિમિતે એક “પ્લેટીનમ જ્યુબીલી
ન ઓળખતું હોય એ ભાગ્યે જ સંભવે. આજના તેમનાં પત્ની ફિનેન્સ કેરપરેશન” ઉભું કરવામાં આવ્યું છે. અને તેમાં છવ્વીશ
' એક ફ્રેંચ જુવાન બાઈ છે જે ઘણુંખરૂં ત્રીજીવારનાં છે. રેસ–ઘેડલાખ રૂપીઆ આજ સુધીમાં એકઠા થયા છે. હજુ આ જ પ્રકારે તેમની
દેડની સરત-ના તેઓ રાજા છે. તેમની માલકીના ઘડાઓ દુનિયાના તુલાવિધિ પૂર્વ આફ્રિકામાં થવાની છે અને એ સમય સુધીમાં આ ફંડ
અનેક રેસકોર્સ ઉપર દેડતા હોય છે. આ પણ તેમની આવકનું એક કરોડ સુધી પહોંચવું જોઈએ અને ૧૮૬૦ સુધીમાં કૅઈ પણ
એક મેટું સાધન છે. ઈસમાઈલી એટલે કે તેમની કેમને માણસ ધંધાવિનાને ન રહે
૧૮૦૦ થી ૧૯૨૫ સુધીના વર્ષો દરમિયાન હિંદી રાજકારણમાં એ આ ફંડને ઉપયોગ થ
તેમણે મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. મુસલમાન કેમના અમુક વર્ષો જોઈએ એ પ્રકારને નામદાર આગાખાનને આદેશ છે.
સુધી તેઓ અગ્રતમ નેતા હતા. બ્રીટીશ સત્તાધીશે એ પ્રેરેલા ભિન્ન કે ભૂતકાળમાં આવી તુલાવિધિ શિવાજી મહારાજની થયાનું
કોમી મતદાર મંડળની રચનાને તેમને પ્રથમથી ટેકે હતા; અંગ્રેસાંભળ્યું છે. તેઓ પિતાના ખજાનામાંથી તેનું કાઢીને તળાયા હતા
જોની Divide & Rule-ભેદબુધ્ધિ પેદા કરે અને લોકો ઉપર અને તે તેનું લોકોના ભલા પાછળ વપરાયું હતું, પણ આ તે
૨જ્ય કર-એ નીતિમાં તેમનો સદા સાથ રહ્યો હતો. અંગ્રેજી નામદાર આગાખાન રૂપે તળાયા, સેને તોળાયા, હીરે તોળાયા અને
હકુમતના તેઓ એક વફાદાર મિત્ર હતા. કાયદે આઝપ ઝીણનું હવે પ્લેટીનમથી તળાયા. અને તે બધું ભરપાઈ કર્યું ભક્તોએ
કોમી રાજકારણમાં પ્રભુત્વ સ્થપાયા બાદ તેમનું સ્થાન ગૌણ બન્યું અને અનુયાયીઓએ. અંધશ્રધ્ધાના ઈતિહાસમાં આ એક અલૌકિક હતું આજે તેમનું હિંદના રાજકારણમાં કશું વિશિષ્ટ ઘટના છે. આ ઉપરથી આપણને સહજ પ્રશ્ન થાય કે આગાખાન
સ્થાને રહ્યું નથી, એમ છતાં પણ દુનિયામાં ચેતક્ પથરાયેલી
કમના એક વડા તરીકે તેઓ આજે પણ ઘણી મટી રાજકીય તે કોણ છે કે જેની પાછળ તેમના અનુયાયીઓ આટલા બધા
લાગવગ ધરાવે છે. તેઓ આમ તે હિંદ સાથે ધનિષ્ટ રીતે ઘેલા છે? તે નથી સન્ત, નથી સાધુ, નથી કોઈ મહાત્મા. ત્યારે તેઓ છે કોણ?
જોડાયેલા છે; મુંબઈ તેમના સંપ્રદાયનું કદાચ સૌથી મોટું મથક - એમાં કોઈ શક નથી કે આજની દુનિયામાં નામદાર આગાખાન
છે. આમ છતાં પણ આજકાલ તેમની નજર પાકીસ્તાન તરફ એક અજોડ વ્યક્તિવિશેષ છે. તેઓ દુનિયામાં વસતી ખેજા અથવા તે ઇસ્માઇલી કેમના એક ધર્મગુરૂ તરીકે લેખાય છે. અને આમ છતાં આધ્યા
તેઓ ઉમ્મરે વૃધ્ધ હોવા છતાં તેમને વૈભવ કે ઠાઠમાઠ ત્મિકતા તેમના જીવનના કોઈ અંશમાં દેખાતી નથી. તેઓ અમુક
જરા પણ ઓછો થયો નથી. તેમની રાજકારણી લાગવગની આજે રીતે વૈષ્ણના ગેસાઈ જેવા છે. ગોસાંઈઓ માફક તેઓ ગૃહસ્થા- પણ ઉપેક્ષા થઈ શકે તેમ નથી. નવા જમાનાને તેઓ બધી રીતે શ્રમી છે અને તેમનું જીવન ભોગપભોગથી ભરપુર છે. આમ છતાં ઓળખે છે, છતાં તેમની રીતભાતમાં જુનવાણી સાંપ્રદાયિકતા અને પણ જ્યારે ગાસાંઓ પિતાની જીવનલીલામાં અને આસપાસની અધતન પશ્ચિમી ઢબનું ચિત્રવિચિત્ર મીશ્રણ છે. તેમના અનુયાભકતમંડળીમાં ડુબેલા હોય છે અને જાણે કે ભૂતકાળના અવશેષ યીઓ સારા પ્રમાણમાં સંગતિ છે અને એ અનુયાયીદળ ઉપરની ન હોય તેમ દુનિયાના આજે ચાલી રહેલા પ્રવાહથી તેઓ લગભગ તેમની એકહથ્થુ હકુમત સામે અને તેમના વિષે લાખે અજાણ્યા અપૃષ્ટ જેવા લાગે છે, ત્યારે નામદાર આગાખાનને લોકોની અંધશ્રધ્ધા સામે માથું ઉંચકવાની કેઈ ઈસમાઈલીની એવા કોઈ અબુઝ જુનવાણી માનવી ને જ કહેવાય. આજની ,
હિમત ચાલતી નથી. તેઓ ખરેખર આજની દુનિયાના એક મહાન દુનિયામાં અપ-ટુ-ડેટ’, રીતે રહેતા અને આજની દુનિયાના
જાદુગર છે. જીવનપ્રવાહોથી રંગાયેલા નામદાર આગાખાન આજની અવનવી.
આ પ્રકારની તેમની પ્લેટીનમ-તુલાવિધિએ આજના જમારાજકીય ઘટનાઓથી પૂરા વાકેફગાર હોય છે.
નામાં હેરત પમાડે તેવી જુનવાણી યુગ સાથે બંધબેસતી ભકિત તેમને અનુયાયી વર્ગ મેટા ભાગે અભણું, ખૂબ ધનવાન, વ્યાપાર
અને અંધશ્રધ્ધાની ધોતક છે, એ આવકને અલગ રાખવી, તેનું ઉદ્યોગમાં ભારે કુશળ અને દેશપરદેશ ખેડનાર છે. તેમના ઉપર આગા- .
ટ્રસ્ટ બનાવવું, અને પિતાની કેમના અય અથે તેને ઉપયોગ ખાનનું મક્કમ શાસન પ્રવર્તે છે અને તેમની આંધળી ભકિત આગા. કરવાને પ્રબંધ કરો--આ તેમની સમયદર્શિતાનું સુચક છે, આથી ખાનના ખજાનાને સદા ધનથી ઉભરાતે રાખે છે. બીજી બાજુએ અનુયાયીઓ તેમના તરફ વધારે ને વધારે આકર્ષાતા રહે છે આ અનુયાયી વર્ગના સુખકલ્યાણ અને ઉત્કર્ષ વિષે આગાખાન અને આગાખાન મહિમા દિન પ્રતિ દિન હજુ વધતા રહે છે. આ લેશમાત્ર ઉદાસીન નથી. તેમના માટે નિશાળે, કોલેજો, દવાખાનાઓ, દુનિયાની રંગભૂમિ ઉપર આગાખાન એક અજનું સૂત્રધાર છે, એક ઔદ્યોગિક સંસ્થાઓ સ્થળે સ્થળે ખેલવામાં આવે છે, કારેને કુશળ નટ છે, અથવા તે એક નાના સરખા શહેનશાહે છે. પૂર્વે ધંધે લગાડવામાં આવે છે, ભૂખ્યાને રોટલો આપવામાં આવે છે. તેમની આફ્રિકામાં હિંદુ મુસલમાન વચ્ચે આજે જોઈએ એટલા મીઠા સંબંધો કોમના લેકે વ્યાપાર, ધંધે ઉદ્યોગ વગેરેમાં કેમ આગળ વધે, આજની સંભળાતા નથી. પાકીસ્તાન સાથેને આપણે સંબંધ પણ અમુક હરીફાઈમાં કેમ ટકી રહે તે સંબંધે લાંબદેર નજરે જોનારી ચાલું પ્રકારની તંગદીલીથી ભરેલું છે. આવી પરિસ્થિતિ વચ્ચે નજીકના દોરવણી તેમના તરફથી મળતી રહે છે. તેનું, હીરાં કે પ્લેટીનમના ભવિષ્યમાં નામદાર આગાખાન શું ભાગ ભજવશે તે આજે કહેવું નામે જે કાંઈ આવક થાય છે તેના ટ્રસ્ટે કરવામાં આવે છે અને કે કલ્પવું મુશ્કેલ છે.
- પરમાનંદ