________________
in
11 કલાક
કામ કરતા ની જમા
સ, ૧-૧ર-૫૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
*
ભારતમાં ઉત્પાદન અને ભાવતાલ (પ્રબુદ્ધ જીવનના વિશેષ અંક માટે મળેલ પણ જગ્યાના અભાવે તે અંકમાં પ્રગટ થઈ નહિ શકેલ લેખ નીચે પ્રગટ કરવામાં આવે છે. તંત્રી)
એ જાણવું જરૂરી છે કે કોઈપણ દેશના ભાવતાલને સાચે ફેરફારથી ઘણી મુશ્કેલીઓ ઉભી થવા સંભવ છે, અને તેથી અભ્યાસ કરવા માટે અને ભાવતાલેની સપાટીનું વલણ જાણવા માટે આવનારાં પરિણામેથી આ પેજનાને હેતુ માર્યો જશે. ૧૯૫૩ના અમુક લાંબા સમયમાં થએલા વધઘટના ફેરફારને ચેકકસ અભ્યાસ જુલાઈથી ૧૯૫૪ના જુલાઈ સુધીમાં બધી વસ્તુઓના ભાવના આંક કર્યા વગર નિર્ણય પર આવવું જોઈએ નહિ. પરંતુ એટલું તે ૪૦૭ ૫ માંથી ૩૮૨,૩ સુધી જવા પામ્યું છે. આ ઘટાડે લગભગ ચોકકસ કહી શકાય કે જગતનાં આંતર રાષ્ટ્રીય બજારમાં કેરીયાની ૬ ટકાને ગણાય અને આ ઘટાડે જુદી જુદી વસ્તુઓમાં જો લડાઈ દરમીયાન શરૂ થએલ ફુગાવો. હવે એક ભૂતકાળની બાબત જૂદો હતે. ચાલુ વર્ષના એપ્રીલથી જુનના ત્રણ માસના આંકડાઓ બની ગઈ છે. અને ઘણાં માલનાં ભાવતા પહેલાંની ઉચ્ચ સપાટીને જોતાં જણાશે કે ઈકોનોમીક એડવાઈઝરનાં હોલસેલ ડિકસમાં ! એથી ઠીકઠીક નીચી સપાટીએ આવી ગયા છે. વળી એ પણ ' રાખવામાં આવતી ૩૪ વસ્તુઓમાં ૨૬ વસ્તુઓના ભાવ ઘટયા " જાણવું જરૂરી છે કે બીજા અગત્યના ગણાતા દેશની સરખામણીએ છે, અને ૮ વસ્તુઓના ભાવમાં વધારો થયો છે. આ ધટાડો ભારતમાં જીવન ધોરણ ખર્ચ લડાઈ દરમીઆન અને પછી પણ ૫ ટકાથી ૨.૩ ટકા જેટલે પહેલા ગ્રુપમાં હતું. એપ્રીલમાં ઘઉનાં બહુ ઉચું ગયું નહોતું. ૧૯૫૦, ૧૯૫૧ અને ૧૯૫૨માં થએલ આંક ૫૮૦ હતા તે જુનમાં ૪૧૦ થયે. ખેરાકના ગ્રુપમાં આ આવા ખર્ચને વધારે ઈગ્લડ, ઓસ્ટ્રેલીઆ, કેનેડા, વિગેરે દેશ ત્રણ માસ દરમીઆન ૧૩.૧ ટકાનો ઘટાડો થશે. કરતાં ઓછા હતા, પરંતુ આ વધારો અમેરિકામાં થએલા વધારા
ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનનું ધેરણ છેલ્લા ત્રણ વરસમાં સારી રીતે સાથે મળતું આવતું હતું. બીજા દેશોના જીવનધોરણના આંકડાઓ
ઊચું રહેવા પામ્યું છે. ઔધોગિક ઉત્પાદનને આંક ૧૯૪૮માં ૧૦૮.૪ સાથે સરખાવતાં જણાશે કે ૧૯૫૦ માટે એક હિદમાં ૧૦૩,
હતે તે ૧૯૫૧માં ૧૧૭.૨ જેટલું હતું. આ આંક ૧૯૫૨માં ૧૯૫ માટે ૧૦૯ અને ૧૯૫ર માટે ૧૧૧ હતા, જ્યારે ઇગ્લેંડમાં
૧૨૮.૯ જેટલે હતા જયારે ૧૯૫૩માં તે ૧૩૫૧ જેટલો હતે. આ વરસો દરમીઆન તે ૧૬, ૧૧૬ અને ૧૨૬ જેટલો હતે.
ખરી રીતે ઔદ્યોગિક ઉત્પાદનમાં થતું રહેલો સતત વધારે આપણા પરંતુ જે વધારે હિંદમાં થવા પામ્યા હતા, તે ખાધ માની તંગી
દેશની આર્થિક સ્થિતિની સધ્ધરતા અને સ્થિરતા દર્શાવે છે. પરંતુ * * ને લીધે તથા મળી શકતા નાણામાં થએલ વધારાને લીધે હતે. વળી
ઉત્પાદનમાં ઔદ્યોગિક કાચી ચીજો બીજે નંબરે આવે છે, અને છેલ્લી લડાઈ દરમીઆન અને પછી મેટે ભાગે નાણું એવી વ્યકિત
ભામાં સરકારી ધટાડે ૮.૭ ટકાને હતે. ઔદ્યોગિક તૌયાર માલ તથા એ પાસે ભરાવા લાગ્યું કે જેમને સાચવીને બચાવવાની ટેવ નહતી.
અર્ધ તૈયાર માલામાં ધટાડો કંઈક અંશે નછ હતા. તૈયાર માલમાં પરંતુ કોરીયાની લડાઈએ ચાલુ રાખેલી બજારેની કૃત્રિમ તેજે તે
૫ ટકા જેટલો ઘટાડો હતો જ્યારે અર્ધ તૌયાર માલને ઘટાડો ૯ ટકા લડાઈ બંધ થઈ ગયા પછી ઉલટી દિશામાં કાર્ય કરવા લાગી
જેટલો હતે. ૧૯૫૩ના જુલાઈમાં અનાજને આંક ૪૭૮ હતું તે ન અને ભાવ નીચા આવવાનું કાર્ય ૧૯૫૧માં શરૂ થઈ ૧૯૫ર,
૧૯૫૪ના જુલાઈમાં ૪૦૬ હતા. કઠોળને આંક ૫૧૮માંથી ૨૯૦ ૧૯૫૩ અને ૧૯૫૪માં ચાલુ રહેવા પામેલ છે. વળી આ વરસે
જેટલું ઘટયે હતે. ઔદ્યોગિક કાચી ચીજોને આંક ૪૨પમાંથી દરમીઆન માલની પુરવઠાની સ્થિતિમાં સુધારો અને તેની માંગમાં
૪૦૭ થયો હતો. ધાતુઓ ૪૪૦માંથી ૪૨૩ થઈ અને તેલીબીયા ઘટાડો થવાથી ભાવની નીચી સપાટીને ઉતેજન મળતું ગયું.
૬૮૦માથી ૪૭૦ થયા. વનસ્પતિ તેલ ૬૧૧માંથી ૪૫૦ જેટલા થયા છે વળી આ વરસે દરમીઆન જગતભરના બજારના ભાવ ત્યા અને ચામડું ૪૧૫માંથી ૩૬૮ થયું, જયારે અર્ધ તૈયાર માલેમાં ઉત્પાદન જોતાં જણાશે કે દુનિયાના ઘણા ખરા દેશમાં ખેતીવાડી ખાસ ઘટાડો થયું ન હતું. તે તથા રૂના ભાવમાં વધારો થયે છે. તથા ઔદ્યોગીક ક્ષેત્રે ઠીકઠીક પ્રગતિ થવા પામી. આવી પુરવઠાની તૈયાર માલોમાં નજીવા ફેરફાર થયે અને તેના ઘટાડા કરતાં વધારો કરી સ્થિતિથી બજાર ખરીદનારાઓની તરફેણમાં થવા પામી. પરિણામે મોટા પ્રમાણમાં હતે. ઉનના માલેમાંજ ભાવ ૩૨૦માંથી ૩૧૦ થયા જરૂરી માની વહેંચણું ઉપરના આંતરરાષ્ટ્રિય અંકુશો કંઈક શણુ ૪૧૨માંથી ૪૨૪, ૩ ૪૧૫માંથી ૪૧૮, રેન ૩૮૯માંથી અંશે ઉઠાવી લેવાયા અથવા તેને હળવા કરવામાં આવ્યા, અને ૪૭૦ અને તેની બનાવટે ૩૩૬માંથી ૩૪૦ જેટલી થવા પામી અાંતરરાષ્ટ્રિય બજારમાં ધીમે ધીમે મુક્ત વ્યાપાર-પરિસ્થિતિ સર્જાવા હતી. પરંતુ ૧૯૫૩-૫૪માં ખેરાકનાં ઉત્પાદનમાં ઘણો સારો વધારે લાગી. હિંદને લાગે વળગે છે ત્યાં સુધી ખેતીવાડીના ક્ષેત્રમાં થઈ રહેલે થયું હતું, અને પરિસ્થિતિ સુધરતાં ભાવ ઘટયા હતા. પરંતુ મે ભાવઘટાડે ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રમાં ભાવતાલેના ઘટાડા કરતાં વધારે માટે અને જુનમાં ચેમાસાની શરૂઆત થતી હોવાથી ભાવ નીચા આવ્યા છે. પરિણુમે બન્ને વિભાગમાં સામાન્ય ભાવતાલની પરિસ્થિતિ હતા. ખેડુતે પિતાને પાક વરસાદ આવ્યા પહેલાં વેચી નાખવા માંગતા પહેલાં કરતાં ઉલટી થઈ જવા પામી. ખેતીવાડીના ક્ષેત્રમાં ખેરાકના હતા અથવા નવા વાવેતર માટે નાણું મેળવવા વેચી નાંખવા માંગતા પાકનું ઉત્પાદન વધતું રહ્યું છે. અને ચેખાના પાકને છેલ્લો વર્તારે હતા. આથી ઓછી કિંમતે માલ પણ મળવા લાગ્યું હતું. પરંતુ લગભગ ૨૦૪ ટકા જેટલો વધારે દર્શાવે છે. આ વધારો ૨૨૫ ખેરાકનાં ભાવમાં થએલ ઘટાડે અટકી ગયે, અને ભાવ સ્થિર લાખ ટનમાંથી ૨૭૧ લાખ ટન જેટલું હતું, અને તે સૌથી વધારે થવા લાગ્યા. પરંતુ ખેતીવાડીના પાકના ભાવને પ્રશ્ન ફરી ઉપહતે. સુધરેલી પરિસ્થિતિના પરિણામ રૂપે અનાજની આયાતમાં સ્થિત થવા સંભવ છે. અને તે માટે જરૂરી ઉપાયે યેજવા ઘટાડે થયે, અને અમુક જગ્યે જાળવી રાખવા માટે ઘઉને થોડો અગત્યના બની રહેશે. કારણ કે ચાલુ વરસે સારા વરસાદને લીધે જ આયાત કરવામાં આવે છે. ખરી રીતે ઉત્પાદનમાં થએલ પુષ્કળ પાક ઉતરવા સંભવ છે. વળી અત્યારના ચેખાના પાના છે વધારાને લીધેજ ભાવમાં ઘટાડો થવા પામેલ છે. પરિણામે સમસ્ત જથ્થાનાં નિકાલને પ્રશ્ન પણ સરકાર સમક્ષ ઉભે છે, અને બહ્મભારતમાં છેલ્લા ત્રણેક માસથી ખોરાક ઉપરના અંકુશે દૂર કરવામાં દેશમાંથી પણ ચેખા આયાત કરવાના છે. વળી આંતર-રાષ્ટિય આ આવ્યા છે, અને અંકુશે છૂટી ગયા પછી પણ ભાવમાં ઘટાડો ઘઉંકરાર હેઠળ ઘઉં લેવાને પ્રશ્ન પણ ઉભે છે. જગતના બજારમાં ચાલુ રહેવા પામ્યા છે. પરંતુ પ્રથમ પંચવર્ષિય ચીજનાના હેવા- પણ ખોરાકના ભાવ ઘટવા લાગ્યા છે અને તેથી આપણા દેશમાંના લમાં દર્શાવવામાં આવ્યું હતું કે ભાવતાલેના માળખામાં વિશેષ ચોખાની નિકાસ કરવાની તક મળવી મુશ્કેલ છે. વળી આપણા