Book Title: Karm Prakruti Part 02
Author(s): Kailashchandravijay
Publisher: Rander Road Jain Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005573/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAIsIzcarejI virodha tharyadeva zrImad zivazarmasaMga, " pUrvadhara Acarya, bhadgvA lAgI nAvaraNIyakarma Akhe pAyo darzanAvarIyakarma : aMtarAya ka... bhaMDArI che blo lotha12 je zonnakarma kuMbhAra ja vinAyakama madhati mAdhAlata talavAra je. nAmakarma citrakAra jevuM hinIyakarma madirA jevuM AyuSyakarma beDI jevuM. zaninuM haiyadravijaya nati Fof Personal & Private Use Only www.jainglibrar Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvadhara mo'tyu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa zrI jinapravacanAya namaH / anantalabdhinidhAna zrI gautamasvAmine namaH / paramopAsya zrImad vijaya nemi - vijJAna - kastUrasUrIzvarebhyo namaH / baalale zrImad zivazarmayurAdharajI karmaprakRti bhAvAnuvAda bhAga 2 mUlakartA :- svanAmadhanya 50pU AcAryadeva zrImad zivazarmasUrIzvarajI masA cUrNikAra :- zrI pUrvAcArya TIppaNakAra :- 50pU0 AcAryadeva zrImad municaMdrasUrIzvarajI masA prathama vRttikAra :- 50pU0 AcAryadeva zrImad malayagirijI masA dvitIya vRttikAra :- nyAya vizArada papU mahopAdhyAya zrImad yazovijayajI masA mahA~pAdhyAya zrI yazauvijayajI viracita vRttino bhAvAnuvAda citratra-yaMtratrya-sArasaMgraha-praznaoNttarI sahita -: dravya sahAyaka H zrI bhAvanagara zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMdha zeTha zrI DosAbhAi abhecaMdanI peDhI bhAvanagara - 364 001 -: prakAzaka : zrI rAMderoDa zvetAMbara mUrtipUjaka jaina saMgha aDAjaNa pATIyA, surata - 395 009 phona naMbara - 687488 viracita For Personal & Private Use Only www.jainz fibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya AzIrvAdadAtA AzIrvAdadAtA - niziyAdAnA citra - yaMtrAdinA saMzodhaka - saMpAdaka :- vidyAgurudeva siddhAnta divAkara papU AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI masA saMzodhaka - saMpAdaka - H- karmasAhityanA niSNAta papU AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIyAra masAha preraNA dAtA bhAvAnuvAdakartA - saMpAdaka prAptisthAna mUlya H mudraka :- zAsanasamrAT aneka tIrthoddhAraka 50 pU0 AcAryadeva zrImad vijaya nemivijJAna - kastUrasUrIzvarajI masA prathama prakAzana :- vikrama saMvata - 2053 prata H- 950 - paThana pAThana TAIpa seTIMga : :- jinazAsana zaNagAra vyAkhyAna vAcaspati 50 AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI masA tathA teozrInA gurubaMdhu sUrimaMtra samArAdhaka papU gurudeva zrImAna AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA citrakAra : kAyastha mohallo, gopIpurA, surata 395 001 (2) zrI bhAvanagara gotAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMgha zeTha zrI DosAbhAi abhecaMdanI peDhI, TAvara pAse,ema.jI.roDa,. bhAvanagara - 364 001 (3) zrI rAMderaroDa zve mU pU jena saMgha phona naM - 687488 aDAjaNa pATIyA, rAMdera2oDa, surata - 395 009 (4) sana enTaraprAIjhIsa c/o. zAha suryakAnta majalAla 1050/bI-2, devaDIvAlA bilDIMga, majuragAMva cAra rastA, gItA maMdira roDa, amadAvAda-380022 phona : (o) 3429647, 3442441 (ghara) 6614373 noMdha :- vizeSa saMparka mATe muni zrI kailAsacaMdra vijaya masA no saMparka 4naMbaranA sara-nIyA dvArA karI. :- vyAkaraNAcArya pazU AcAryadeva zrImad vijaya somacaMdrasUrIzvarajI masA :- muni zrI kailAsacaMdra vijayajI sAka :- (1) zrI naiSi vijJAna kastUrasUrIzvarajI zAnamaMdira C/o. nikeza jayaMtibhAI saMghavI noMdhaH- A pustaka jJAnakhAtAmAMthI prakAzita thayela che. tethI gRhasthIe mAlikI karavI hoya to pustakanI kiMmata rUA. 200 jJAna khAne cukvavI. -- progresIva prinTIMga presa akSara kompalekSa, grAunDa phlora, raMga upavananI pAchaLa, makAIpula, nAnapurA, surata 395 001 - phona : 479245, 479868 -- Imeja prinTarsa 6, loara mAunDa, sUryakiraNa epArTamenTa, ghoDadoDa roDa, senTa jheviyarsa skUlanI bAjumAM, surata- phona : 254482 :- zaMkabAla bhaTTa muMbai-mAhima phona : 4455635 For Personal & Private Use Only www.jainlibrary.otg Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: mukhya TAITala pRSThanA aSTakarmanA citrano paricaya :- (1) jJAnAvaraNIyakarma :- (AMkhe pATA bAMdhyA jevuM) jema AMkhe pATo bAMdhavAthI koI paNa vastu joI jANI zakAtI nathI, tema AtmA upara jJAnanA AvaraNarUpa pATo AvavAthI AtmA koI vastu jANI zakato nathI. A karma AvaraNathI AtmAno anaMta jJAna guNa rodhAya che. A karmanI uttara pravRtio-5 che. (2) darzanAvaraNIyakarma:- (dvArapALa jevuM) A karmano svabhAva dvArapALa jevo che. dvArapALe rokelo manuSya jema rAjAne joI zakato nathI. tema darzanAvaraNIyakarmanA udayathI jIva padArtha ane viSayane dekhI zakato nathI. A karmathI jIvano anaMta darzanaguNa rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-9 che. (3) vedanIyakarma :- (madhalipta talavAra jevuM) A karmano svabhAva madha vaDe lepAyelI talavAra jevo che. prathama cATatAM madhanA kAraNe te mIThI lAge che. paNa jIbha kapAvAthI pazcAtu duHkhI thavAya che. tema A karma vaDe jIvane katrima sukha - du:khano anubhava thAya che. A karmathI jIva sva-svAdhina anaMta avyAbAdha sukhAnubhavanA badale bAhya pIgalika sukha-duHkhane kharA samaje che. AnI uttaraprakRtio-2 che. (4) mohanIyakarma :- (madirA jevuM) A karmano svabhAva madirA jevo che. jema madirA pIvAthI bhAna bhUlelo mAnavI hitAhitane jANI zakato nathI, tema A karmanA kAraNe jIva dharmA-dharma kaMI jANI pALI zakato nathI, A karmanI AtmAno zuddha samyaka svarUpa tathA anaMta cAritraguNa rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-28 che. (5) AyuSyakarma:- (beDI jevuM) A karmane beDInI upamA ApI che. jema beDImAM jakaDAyelA kedIne amuka samaya sudhI e hAlatamAM rahevuM ja paDe che, tema AyuSyakarmane lIdhe jIvane eka zarIramAM amuka samaya sudhI rahevuM paDe che. eka zarIramAM nizcita rahevuM paDe che, eka zarIramAM nizcita samaya sudhI rAkhanAra AyuSyakarma che. A karmathI jIvano akSaya sthitiguNa rodhAya che. A 4 prakAranuM che. (6) nAmakarma :- (citrakAra jevuM) "citrakAra" nI upamA A karmane apAya che. eka citrakAra jema vividha raMgothI aMgopAMga yukta deva - manuSya - pazu AdinA vividha rUpo cItare che, tema nAmakarmane lIdhe jIvane aneka rUpa-raMgavALA zarIra tathA aMgopAMga prApta thAya che. A karmathI zarIra-racanA Adi kAryo thAya che. AtmAno arUpIgaNa A karmathI rodhAya che. A karmanI uttaraprakRtio-103 che. (7) gotrakarma :- (kuMbhAra jevuM) "kuMbhAra" sAthe A karmane sarakhAvavAmAM Ave che. jema eka kuMbhAra mATInA maMgalarUpa madirAnA ghaDA jema ucca ane nimna zreNinA ghaDA banAve che. eka pUjAya che ane eka niMdanIya thAya che. tema gotrakarmane lIdhe jIva ucca-gotramAM janmI pujanIka tathA nIcagotramAM janmI niMdanIka thAya che. AtmAnA agurulaghu guNane rokavAno A karmano svabhAva che. AnI uttaraprakRtio-2 che. (8) aMtarAyakarma :- (bhaMDArI jevuM) rAjAnA bhaMDArI jevo A karmano svabhAva che. dAnavIra rAjAnI dAna ApavAnI icchA hovA chatAM khajAno saMbhALanAra bhaMDArI jema viddha nAMkhe tema anaMta dAna - lAbha - bhoga upabhoga tathA vIrya labdhivALo AtmA hovA chatAM paNa A karmanA kAraNe te pote potAnA anaMta dAnAdi svabhAva pragaTa karI zakato nathI. Ane aMtarAyakarma kahevAya che. A karmathI jIvanA anaMta vIryAdi guNo rokAya che AnI 5 uttaraprakatio che. For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyavizArada nyAyAcArya mahopAdhyAya zrI yazovijayajI gaNivarANAM guNAnuvAda stutiH (AryA vRttam) bhaktyA taM praNamAmo, vAcakavayaM yazovijayagaNinam / jinazAsanAmbaraM yo, bhAsitavAna svIyavAkkiraNaH deze gUrjarasaje, grAmaM 'kanhoDu' nAmakaM ramyam / yo nijajanuSA dhImAn, pAvitavAn zasyatamacaritaH // 2 // sohAgadevadIyA, jananI nArAyaNaca yasya pitA / dhanyau tau saMsAre, yo suSuvAte sutaM viralam paNDitanayavijayA''vo, guNagaNanilayo'bhavad ydiiyguruH| badvacasA pratibuddho' gRNAd vAlye sa cAritram // 4 // rAjanagaravAstavyo, dhanyo dhanajI - surAbhidho dhnikH| yatorito hi kAzyA, nato guruH ziSyajasakalitaH // 5 // aiDkAramantrajApA - dupagaGgaM bhAratI samArAdhya / tasyAH sa hi varamApat, kavitva - bAJchAsuddhasamam // 6 // bhaTTAcAryasamIpe, cintAmaNyAdikaM sa samadhItya / SaDdarzanamarmajJo, vividhavidyAsu vijjAtaH // 7 // nyAyavizArada - nyAyA- ''cAryopAdhiM hi sadasi dhIrANAm / bAde vijayaprAptyA, prItAH prAjJA duryasmai // 8 // kaH khala viSayo'vanyA, kA vA bhASAsti yatra pUjyAnAm / na prAvarttata vANI, naye paye ca nirvAdhA pronmathya zAstrasindhu, nijamatimanyena dhIraghuryeNa / racitA vividhAH kRtayo, mukuTAyante'dhunA vizve // 10 // yadviracita - vairAgya - kalpalatA 'dhyAtmasAramukhyakRtim / . zrutvA ca jJAnasAra - madhiyAyAt ko na vairAgyam // 11 // darbhAvatIpure ya-cirataramArAdhya saMyama varyam / svataH sasamAdhi-rjayavAd budhasattamaH sa sadA // 12 // gatavAniti kaH kathayati, jIvati yo'yApi sadyazaHkAyaiH / pratipAtaH praticaityaM, gIyante yasya stavanAni // 13 // yacchutavAdhi dRSTavA, sarve'pi bhavanti vismayagrastAH / kathamekAkI kRtavAn ?, bada, kimasAdhyaM sarasvatyAH // 14 // iti vAcakAvataMsaM, munijanamAnya yazovijayagaNinam / nemyamRta - devaziSyaH, stutavAnnanu hemacandrA''hvaH // 15 // racayitA - pUjyAcArya zrI vijaya devasUrIzvarAntiSad vijaya hemacandrasUriH vi.saM. 2044 vijayA dazamI upAdhyAyajI amara raho ! stuti (bhatrImAvarnu pavitra jara : merA) upAdhyAya zrI yazovijayajI, jinavara zAsananA zaNagAra kAzItala vahetI gaMgAnA kAMThe nizcala dhyAna dharI, pairya, kSamAne, gaMbhIratAdi, aneka guNagaNanA bhaMDAra bhagavatI devI sarasvatIne rIjhavIne varadAna varI, jJAnayogane siddha karIne, khuba baDhAvI zAsana zAna guruvara caraNapasAthe sTeje lAvyuM Atama anubhava jJAna, vaMdana karIe, trividha tamane, dejo amane sAcuM jJAna vaMdana karIe, trividhe tamane, dejo amane sAcuM jJAna ....4 dhanya kanoDA dhana sobhAgade dhana nArAyaNa dharmazrA, sattara teMtAlIsa DabhoitIrthe carama comAsu Apa rahyA, dhana suhaguru zrI navijayajI dhana dhana e dhanajI zUrA, varasa paMcAvana nirmaLa saMyama pALI yazathI amara thayA, dhanya siMhasUrijI jeNe hita zikSAnA dIdhAM dAna, vahelA vahelA zivapura jAvA karyuM Ape zuM zubhaprasthAna, vaMdana karIe, trividhe tamane, dejo amane sAcuM jJAna , vaMdana karIe, trividha tamane, dejo amane sAcuM jJAna bhara comAse mUzaLadhAra varase pANI divasa ne rAta, prabhunI AjJA gauNa banIne jJAnano mAraga virala banyo, bhaktAmara' nI zravaNapratijJA kAraNa traNa upavAsI mAta, "zAsana bhAI sanano" ko antamA ghaTayo, sAta varasanA Ape tyAre saMbhaLAvyuM e stotra mahAna, evA TANe ApanA graMtho TALe saMghanuM timira tamAma, viMdana karIe, trividha tamane, dejo amane sAcuM jJAna vaMdana karIe, trividhe tamane, dejo amane sAcuM jJAna bhava vairAgI guru guNarAgI, pUrNa bhakta prabhu zAsananA gItAratha saubhAgI sajjana, pAraMgata kRta sAgaranA ziva sukhadAyaka mArganA jJAtA sadA amArI sAthe raho rusago , 45 45 pAbho,6pAdhyAya abha224o ....7 For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAya girIrada mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI gaNivarya ma mA nA caraNapAdukA sahita pratikRti janma : 1665 kanoDA (mahesANA jillo) dIkSA : saMvata 1689 pATaNa, svargastha : saMvata 1743 mAgasara suda-11, DabhoI For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtsalyavAridhi siddhAMta mahodadhi pUjya gurUdevonA caraNAraviMdamAM koTizaH vaMdanA komaLa kRpA pa.pU. AcArya zrI vijaya vijJAnasUrIzvarajI ma.sA. For Personal & Private Use Only pa.pU. AcArya zrI vijaya kastUrasUrIzvarajI ma.sA. sUrimaMtra sAdhaka zrI jinazAsana zaNagAra zAsanasamrATa pa.pU. AcArya zrI vijaya nemisUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcArya zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. pa.pU. AcArya zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyAriyasirivijayanemisUriNo pahAvapuNNAiM guNAI (raiyAro-AyariyasirivijayakatyUrasUriNo) arihaMtaM NamiUNaM, sayalapaccUhavUhasamaNaparaM / thosAmi gurugurumahaM ,khAyaM nemitti nAmeNaM // 1 // arhantaM namaskRtya, sakalapratyUhavyUhazamanaparam / stoSyAmi gurugurumahaM, khyAtaM nemIti nAmnA // saghaLA ya vighnanA samUhane upazamana karavAmAM zreSTha arihaMta prabhune namaskAra karIne, nAmathI zrI nemisUrijI tarIke prasiddha evA amArA gurumahArAja(zrI vijayavijJAnasUrijI)nA guru mahArAjanI huM(zrI vijayakasUrasUri) stuti karIza.1 guNarayaNaniyarabhario, guruvArinihI tarijjai kahamimo / taha vi ya bhattitarIe, gaMtuM pAraM paguNao mhi // 2 // guNaratnanikarabhRtaH, guruvArinidhistIryata kathamayam ? / tathApi ca bhattitaryA, gantuM pAraM praguNako'smi / guNarUpI ratnonA bhaMDArathI bharelA, A gururUpI samudrano pAra kevI rIte pAmI zakaze? to paNa gurubhaktirUpI nAvaDIthI te samudrane pAra pAmavA jarUrathI samartha thaiza 2 pagurusirinemisArI, tityasamuddharaNasIlasAlI jo / tavagacchagayaNatavaNo, puNNapahAveNa suMjutto / / 3 / / praguruzrInemisUri-stIrthasamuddharaNazIlazAlI yH| tapagacchagaganatapanaH, puNyaprabhAveNa saMyuktaH // praguru dAdAguru evA AcArya zrI vijaya nemisUrIzvarajI mahArAja ke jeo haMmezA tIrthonA uddhAra karavAnAM ja svabhAvavALA,puNyarUpI prabhAvathI yukta tapagaccharUpI AkAzamAM sUryanI jema zobhatA) hatA.3 jassa kivAdiTThIe, namirA bhattA havaMti varamaiNo / sUrIsarassa tassa hi, gAyami sabbhUyaguNavisaraM // 4 // yasya kRpAdRSTayA, namrA bhaktA bhavanti varamatayaH / sUrIzvarasya tasya hi, gAyAmi sadbhUtaguNavisaram / / jemanI kapAdaSTi mAtrathI ja uttama buddhivALA rAjAo vigere paNa namra bhakta banI jatA, te sUrIzvaranA sadbhuta vAstavika guNonA samUhane huM varNavIza.4 AyariyaaTThasaMpaya-dullahaguNagaNavihUsio sUrI / pavayaNasAraparUvaNa-paro sayA jayau pAvayaNI / / 5 / / AcAryA'STasaMpad durlabhaguNagaNavibhUSitaH sUrI / pravacanasAraprarUpaNa-paraH sadA jayatu pravacanI / AcAryanI je judI judI ATha saMpadA/prabhAvaktA tenA durlabha guNa samudAyathI zobhatA evA te sUrimahArAja, pravacananA sAranI prarUpaNamAM tatpara hovAthI pahelA pravacana prabhAvaka tarIke sadA jayavaMtA vartA.5 zrI vijaya nemisUrizvajI mahArAjanI janmazatAbdI prasage, teomAM AThe prabhAvaktAne ghaTAvavA sAthe guNagaNonuM varNana karatI A stuti paNa pU. A zrI vijayakastUrasUrijI mahArAje banAvelI che. For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhammakahaM jassa suhaM, pAyaM pAyaM vimuttabhavagaralA / bhavA vibuhA jAyA, dhammakahI saccamevAyaM // 6 // dharmakayAM yasya zubhAM, peyAM peyAM vimuktabhavagaralAH / bhavyA vibudhA jAtAH, dharmakathI satyamevA'yam // 6 // jemanI zubhakArI/sukhakArI dharma dezanAnuM pAna karI karIne bhava rUpI jherathI mUkAyelA keTalAya bhavya jIvo prAjJa thayA, tethI sAce ja A sUrijI bIjA dharmakathI prAbhavaka che. 6 guhiro jassa ya ghoso, camakkarai juttivijjuAjAo / parisAi parisai sai, vAighaNo'yaM buhasihisuho // 7 // gammIro yasya ca ghoSaH, camatkaroti yuktividyujjAtaH / parSadi varSati sadA, vAdighano'yaM budhazikhisukha H // yuktitarka rUpI vijaLIthI utpanna thayela jemano gaMbhIra nAda cittane camakAve che, te vidvAnorUpI morane AnaMda ApanAra, vAdIrUpI megha jevA arthAt trIjA vAdI prabhAvaka evA A sUrijI parSadamAM haMmezA varase dharmadhodha vahAve che.7 diNNaM jeNa muhuttaM, biMbapaiTThAikajjakaramaulaM / vitahaM kattha vi nA'bhU, rehai so'yaM nimittaNNU / / 8 / / dattaM yena muhUrtaM vimvapratiSThAdikAryakaramatulam / vitathaM kutrA'pi nA'bhUta, rAjate so'yaM nimittajJaH // jeoe jinabiMba pratiSThA vigere kAryone mATe Apela anupama muhurto kyAMya paNa niSphaLa gayA nathI, tethI nimittajJa evA te A sUri mahArAja cothA prabhAvaka tarIke zobhI rahyA che.8 bajjha-bhaMtaratavasA, subaMbhateeNa taha ya teyaMsI / puhavIvikkhAyajaso, paramoyaMsI ya teNeso // 9 // bAhyA''bhyantaratapasA, subrahmatejasA tathA ca tejasvI / pRthvIvikhyAtayazAH, paramaujavI ca tenaiSaH // bAhya ane AtyaMtara tapathI temaja anupama brahmacaryanA tejathI tejasvI ane pRthvI upara jemanI kIrti phelAyelI che, evA te A sUri mahArAja pAMcamA prabhAvaka parama ojasvI/tapasvI tarIke rahelA che.9 appasahAviyasaMjama-baleNa maMtAiveiNo vi pare / jeNa vimUDhA vihiyA, maMtaviuba sa tao teNa // 10 // AtmasvAbhAvikasaMyama-balena mantrAdivedino'pi pare / yena vimUDhA vihitAH, mantravid iva sa tataH (prasiddha :) tena / jemaNe potAnA svAbhAvika/naiSThika saMyamanA balathI maMtrAdinA jANakArone paNa mUMjhavaNamAM mUkI dIdhA, tethI te sUri mahArAja chaThThA prabhAvaka maMtronA jANakAra tarIke prasiddha thayA. 10 pagarisavayaNapahAvA, saddhAvihUsiyabhattavaggANaM / sijhaMti sukajjAiM, teNAyaM vayaNasiddhivaro // 11 // prakarSavacanaprabhAvAt , zraddhAvibhUSitabhaktavargANAm / sidhyanti sukAryANi, tenA'yaM : vacanasiddhivaraH // jemanA utkRSTa vacana prabhAvane lIdhe, zraddhAvaMta bhaktavarganA zubha kAryo siddha thAya che, tethI A sUrivara sAtamA prabhAvaka, zreSTha vacanasiddhivALA che. 11 For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAgaraNa-nAyagaMthAi-vihANeNaM pahAviyaM jeNa / sAsaNamimaM hi teNaM, kaviba sa pahAvago Neo // 12 // vyAkaraNa-nyAyagranthAdi-vidhAnena prabhAvitaM yena / zAsanamidaM hi tena, kaviriva sa prabhAvako jJeyaH // jemaNe vyAkaraNa, nyAya vigere viSayaka graMthonI racanA karIne, A jinazAsanane prabhAvita karI dIdhuM che, tethI te sUri mahArAja AThamA uttama kavi jevA prabhAvaka jANavAM. 12 siddhAyala-revayagiri-varAititthesa saMghajattAo / pUyApahAvaNAhi, vihAviyA sUriNA bahUso // 13 // siddhAcala-raivatagiri-varAditIrtheSa sahayAtrAH / pUjAprabhAvanAbhiH, vidhApitaHH sUriNA bahuzaH // te sUri bhagavaMte zrI siddhAcalajI, giranArajI Adi uttama tIrthomAM pUjA-prabhAvanA dvArA aneka vAra saMghayAtrAo karAvI che, tethI paNa teo prabhAvaka tarIke siddha thAya che. 13 saddhasuhaciMtaNaparo, maNuya-tiriya-dukkhaduriyaharaNe ya / kAruNNapuNNahiyao, karuNArasamuttio teNa / / 14 // zrAddhazubhacintanaparaH, manuja-tiryagaduHkhaduritaharaNe ca / kAruNyapUrNahRdayaH, karuNArasamUrtikastena // zrAvakonuM bhaluM sAruM vicAravAmAM ane manuSyo temaja tiryaMconA duHkha ane durita/pApa dUra karavAmAM tatpara ane karuNAthI bharapUra hRdayavALA hatA, tethI ja te sUrijI sAt karuNA rasanI mUrti jevA che. 15 sUrIsaracakkINaM, eyArisaguNasamiddhijuttANaM / koDI vaMdaNaseNI, hojjA katthUrasUrissa // 15 // sUrIzvaracakriNAm, etAddazaguNasamRddhiyuktAnAm / koTindinazreNiH, bhavet kastUrasUriNaH // AvA aneka guNonI samRddhithI zobhatAM, sUrIzvaromAM cakravartI evAM te sUrIzvarane AcArya zrI vijaya kasUrasUrinI koTi koTi vaMdanA hojo. 16 jammasayaddIdivahe, navanayaNa-gayaNa nayaNamie varise / sirinemisUriguruNo, guNagaNagAnaM hiyaM vihiyaM // 16 // janmazatAbdIdivase, nava-nayana-gagana-nayanamite varSe / zrInemisUriguroH, guNagaNagAnaM hitaM vihitam / / vi.saM. 2029nA varSe te sUrivaranI janma zatAbdInA divase nUtana varSanI maMgaLa prabhAte, pUjyapAda zrI vijayanemisUrigurudevanA hitakArI evA guNonA samUhanuM gAna karyuM che. 16 vinANasUrisIseNa, sirikatthUrasUriNA / raiyA gurubhattIe, ciraM jae imA thuI / / 17 / / vijJAnasUriziSyeNa, zrI kastUrasUriNA / racitA gurubhaktyA, ciraM jayediyaM stutiH / / (te sUrinA paTTadhara) AcArya zrI vijaya vijJAnasUrIzvarajInA ziSya AcArya zrI vijaya kastUrasUrie gurubhaktithI racelI A stuti lAMbA kALa sudhI jayavaMtI raho. 17 lili MINUTI For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - aSTakarmanA vRkSano paricaya :-) mithyAtva-5, avirati-12, kaSAya-25, yoga-15 rUpI 4 mukhya mULiyA che. te dareka mULiyAmAM tenI uttarazAkhA te pramANe batAvI che. te mULiyAnuM rAga-dveSarUpI pANI vaDe mithyAtvI jIva sIMcana karI rahyAM che. jethI jIva dareka samaye-samaye kArmaNa vargaNAo grahaNa karI rahyAM che. tethI kAzmaNa zarIrarUpI thaDa batAvyuM che. ane 8 bhUlakarmanI 8 karmarUpI 8 DALIo batAvI che. jenA uttara bhedo kula-158 thAya che. te lIlA raMganA pAna batAvyAM che. prathamanI 4 DALIo dhAtikarmanI che. prathama jJAnAvaraNIyanI DALImAM 1thI5 = matijJAnAvaraNIyAdi-5. bIjI darzanAvaraNIyanI DALImAM prathama zAkhAmAM 1thI4 = cakSudarzanAvaraNIyAdi-4, bIjI zAkhAmAM 1thI5 = nidrAdi-5 = 9. trIjI mohanIyakarmanI DALImAM prathama zAkhAmAM 1thI3 = darzanamohanIya-3, bIjI zAkhAnI 1lI zAkhAmAM 1thI16 = anaMtAnubaMdhi Adi 4 kaSAyanA-16 uttarabheda, bIjI zAkhAnI 2jI zAkhAmAM 1thI9 = 9 nokaSAya, ArIte 3 16+ 0 = 28 uttarapravRtio jANavI. cothI aMtarAyakarmanI DALImAM 1thI5 = dAnAMtarAyAdi = 5. A 4 ghAtakarmanI pa+91285= 47 uttarapravRtio batAvI che. pathI8 DALI te aghAtikarmanI che. pAMcamI vedanIyakarmanI DALImAM 1thIra = sAtAdi-2. chaThThI AyuSyakarmanI DALImAM 1thI4 = devAyuSyAdi-4. sAtamA nAmakarmanI mukhya be zAkhA prathama zAkhAmAM gatyAdi-14 piMDaprakRtinI 4 zAkhAomAM 75 uttaraprakRtio batAvI che. prathama zAkhAmAM 1thI4 = devagatyAdi-4 gati, 1thI5 = ekendriyAdi-5 jAti, 1thI5 = audArikAdi-5 zarIra, 1thI3 = dArikAdi-3 aMgopAMga = 17. rajI zAkhAmAM 1thI15 = 15 baMdhana. trIjI zAkhAmAM 1thI5 = dArikAdi-5 saMghAtana, 1thI6 = 6 saMghayaNa, 1thI6 = 6 saMsthAna. = 17. cothI zAkhAmAM 1thI5 = zveta varNAdi-5, 1thIra = gaMdha-2, 1thI5 = rasa-5, 1thI8 = sparza-8, 1thI4 = AnupUrvI-4, 1thIra = vihAyogati-2 (525+8+4+2=26.) A rIte 4 zAkhAmAM 14 piMDaprakRtionI 17+1517+26075 uttaraprakRtio batAvI che. bIjI mukhya zAkhAmAM pratyeka 28 prakRti batAvI che. temAM prathama zAkhAmAM apratipakSa-parAghAtAdi-8 batAvI che. bIjI ane trIjI zAkhAmAM sapratipakSa trasAdi-10 ane sthAvarAdi-10 batAvI che. A rIte 75+8+10+10=103 nAmakarmanI uttarapravRtio jANavI. 8mI gotrakarmanI DALImAM 1thIra = uccagotrAdi - 2 jANavI. samyagudRSTi jIva jJAna-kriyArUpI kuhADAthI te karmavRkSanuM chedana karI rahyAM che. iti karmavRkSano paricaya samApta (- jJAnavRkSano paricaya :-) karmavRkSanI pAchaLanA peIjhamAM jJAnavRkSanuM citra che. A citramAM matijJAna vigere pAMca mukhya bhedonI 5 DALIo batAvI che. te jJAnanA pAMca mukhya bhedonA 51 uttara bhedo lIlA pAnamAM batAvyA che. ahIM "AtmapuruSano jJAnaguNarUpI" thaDa batAvyuM che. jJAna-bhakti vagere rUpI mULiyAnuM kALa-vinayAdi-8 jJAnacArarUpI pANI vaDe siMcana karatAM jJAnI jIva batAvyo che. te siMcanathI A jJAnavRkSa phule-phAle che. jethI kSapakazreNi vaDe jIva madhyamAM batAvela kevalajJAna pAme che. ajJAna jIva jJAnanI azAtAnA Adi rUpI kuhADAthI te jJAnavRkSanuM chedana karI rahyAM che. iti jJAnavRkSano paricaya samApta For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | - $ OM '8:L R5 - 4 6 4*e. -bha OM - * 664ja na ja -adhAtika -dhAtikarma, kArpaNa zarIra rUpI thaDa ST/na yoga- 15 ( mithyAtva -5 avirata _ 12 Jain Education Internet For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMgabAya Xia agamika n 17 S Q 1/ aMgapraviSTa mika saparyavasita OM CT )T RE Adi 2)* Jbahe JIke 52 KID 1. # +X #as leatJ T samyak 16 saMjJI iwai G AT X X emanuM gAma lilc>>*ae asaMjJI gi 7 235) akSara K In ana kSa2 apratipAti *** sii200 Guo F apAya dhAraNA 13: /O T S T avacaha fe ==deg~ ~> b te pAta matijJAna FdQ pr KIK -loven gae " Oicols - - lole3 -h leJee darzana zudhi tIrthayAtrA prabhukti zAstra lekhana lopleike FtJle topherefos * Ifd) ipes o elepha bahumAna jJAna bhakti AUGUS \clk [elop\itle|^!^\\ > he bJ/>[Job^\ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 5 A granthanA prakAzana kArya mATe Arthika sahayoga dAtA zrI bhAvanagara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMghano zvetAMbara E1ES CIR zrI bhAvanagara zve. spU tapAgaccha jaina saMghanI AgrahabharI vinaMtithI vikrama saMvata 2050 nA cAturmAsa mATe 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. Adi ThANA-12 dAdAsAhebamAM ane 5.pU. AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI ma.sA. Adi ThANA-10 kRSNanagaramAM padhAryA hatA. ane te bannenI nizrAmAM zrI siddhAcalajInA chaTTha-aThThama tapa 750nI saMkhyAmAM thayela. tathA samagra bhAvanagaramAM vividha ArAdhanAo temaja zAsana prabhAvanAnA anekavidha kAryothI yazasvI cAturmAsanI anumodanArthe zrI bhAvanagara zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMghe A graMthanA prakAzana aMge jJAnadravyamAMthI mAtabara rakamano sahayoga pradAna karyo te badala zrI saMghanA udAra bhAvanAnI bhUrI bhUrI anumodanA.......... For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 00bN cAra cA vyAkaraNakAroe nAt zabdanI vyutpatti karatAM khUba ja saMkSepamAM tenuM vAstavika svarUpa samajAvyuM che ke - kuTilaM gacchatIti = jagat je kuTila vakrapaNe gatizIla hoya te jagat jagatnI vakratA kaI rIte che temaja e vakratAthI chUTavA mATe kevA prayatno jarUrI che te jANavA mATe karmaprakRti bhA. 1-2-3 nuM mananapUrvakanuM vAMcana khUba ja upayogI banaze. kemake jagatnI vakratAmAM karma, karmanA bhedo, karmabaMdhanA kAraNo, karmabaMdhanA prakAro, ATha karaNo, temaja udaya, sattA Adi kevI rIte kA2Na bane che, temaja tenAthI chUTavA mATe Atmazaktino kramika vikAsa karI yAvat kSapakazreNIthI karmabaMdha Adino sarvanAza zI rIte thAya che tenuM haLavIbhASAmAM, khUba suMdara rIte A graMthamAM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. jeno sAmAnya khyAla sva. paMDitavarya pukharAjajInA vaktavyamAMthI paNa maLI rahe che. tathA pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma.sA. tathA pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya vIrazekharasUrIzvarajI ma.sA. dvArA taiyAra karela citro-yaMtro samajUtI sahitathI sahelAIthI samajI zakAze. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ G: prakAzakIya nivedana :-) visaMva - 2048mAM amane rAMderaroDa jaina zvemU0 pU0 zrI saMghanA bhAgyodaye 50 pU. zAsanasamrA AcAryadeva zrImad vijaya nemi - vijJAna - kastUrasUrIzvarajI masA) nA paTTadhara paMca prasthAnamaya sUrimaMtra ArAdhaka 50pUo AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masA, papU panyAsa puSpacaMdra vi. gaNi, masAd, 50pU. paMnyAsa somacaMdra vijaya gaNivarya masAd Adi ThANA comAsuM birAjamAna hatA. pUjyazrInA vidvAna paMnyAsapravara somacaMdra vi0 gaNI masAd jesalamera - pATaNa - khaMbhAtanA jJAnabhaMDAronI duAkha hastalikhita pratonI prInTo tathA jherokSanuM kArya cAlatuM hovAthI teozrI to satata pravRtti jinazAsananA A mahAgranthonI sAcavaNI mATe dattacitta kArya karatA najare jotA tyAre saheje lAgatuM ke munizrI jinazAsana mATe zuM karI rahyA che ? puchyuM tyAre kahyuM chellA varSothI duHprApya banatA ApaNA granthonuM jatana karavAnuM kAma zarU karyuM che. A aMge amo zrI saMghane lAbha maLe tema karavA vinaMtI karI te vinaMtI pU0 AcArya masAi pAse gaI to teozrIe jaNAvyuM ke A kAryanI vyavasthA to amadAvAda operA sosAyaTInA zrI mahAvIra svAmI jena . mU0 pU. zrI saMgha kare che. paNa tamo zrI saMghanI lAbha levA bhAvanA che to je je grantho taiyAra thAya tenA saMpAdana tathA prakAzana aMge vyavasthA taMtra tamo goThavo to paNa ghaNo uttama lAbha maLaze. pUjyazrInuM A vacana zrI saMghe svIkArI lIdhuM. sadbhAgye vi. saM. 2049nA 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI masAi tathA pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masAd Adi ThANA-20 nuM cAturmAsa rAMderaroDa thayuM. ane te vakhate "sacitra siddha sarasvatI siMdhu" pustakanuM kArya munizrI kulacaMdra vijayajI karI rahyA hatA. to te pustakanuM prakAzana kharca amo zrI saMdhe svIkAryuM hatuM AvuM ja A granthanuM prakAzana kArya ke je karmasAhitya aMge eka ane ajoDa gaNI zakAya tevA kammapayaDI = karmaprakRti grantha pa0pU0 mahopAdhyAya yazovijayajI viracita vRttino bhAvAnuvAda bhAga-1 50pU. munizrI kelAsacaMdra vijayajI mahArAje taiyAra karyo hato. je granthanuM prakAzana sUryapUra(surata)nagare gopIpurAmAM pa.pU. AcAryadeva zrImad vijaya devasUrIzvarajI masA Adi-6 sUri bhagavaMtonI nizrAmAM pa0pU0 upAdhyAya somacaMdra vijaya gaNivarya masAnI AcArya padavI prasaMge vizAla mAnava medanImAM saMvata 205ranA jeTha suda-6nA roja thayuM hatuM. have TuMka samayamAM bhAga-2 paNa taiyAra thayela che. te graMthanuM prakAzana karatAM amo ati AnaMda mAnIe che. (-: bhAvanagara cAturmAsanA saMbhAraNA :-) vi. saMvata 2050 nA comAsA mATe zrI bhAvanagara zvetAmbara mUrtipUjaka tapAgaccha jaina saMghe zAsana samrATu AcAryadeva zrImad vijaya nemi-vijJAna-kastUrasUrIzvarajI masAnA paTTadhara pa0pU. AcAryadeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. tathA teozrInA gurubaMdhu 50pU0 AcAryadeva zrImad vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI masAi, pa0pU. paM zrI syulibhadra vi0masA, 50pU. pa0 zrI puSpacaMdra vi.masA, - 50pU0 50 zrI somacaMdra vi0 gaNivarya masAd Adi 22 ThANAne vinaMti karI ane pUjayazrIe te svIkArI cAturmAsa praveza pahelA zrI AnaMdanagaranA zrI neminAthanA jinAlaye aMjanazalAkA - prANapratiSThA mahotsava kalpanA bahAra uchAmaNIo - saMgha jamaNa temaja kAyama mATe pratiSThA dinanI varSagAMTha aMge samagra bhAvanagara saMghamAM lADunA zeSanI prabhAvanA aMge sthAyI phaMDa thayuM. samaDhIyALA pAMjarApoLa aMge paNa moTI rakamanuM phaMDa thayuM. AnaMdanagara - vidyAnagara vibhAganA upAzrayo aMge paNa pUjayazrInI preraNAthI sArI uchAmaNI bolavA pUrvaka Adeza apAyA hatA. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAturmAsa praveza paNa adamya utsAhathI thayo. cAturmAsamAM zrI siddhAcalajInA chaTTa-aTTama tapanI ArAdhanA 750 ArAdhakoe karI hatI. te sarva tapasvIone kArtikI pUnama bAda bhAvanagaranA saMghapationI tathA tapasvIonI bhavya vidAya bAda pAlItANAmAM AvI traNa divasamAM chellA keTalAya varSomAM zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhImAM paNa jenI noMdha levAi nathI te rIte girirAja upara navaTuMkonA sarva jinabiMbonI aSTa prakArI pUjA jinamaMdironI zuddhi - jinabiMbonI vizuddhi karavA pUrvaka bhAvavibhora banI tapasvIo - saMghapatio temanA parivArajane te ke samagra bhAratanA jaina saMghone eka preraNArUpa banI hatI. jyAre papUA0 zrI vijaya azokacaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI 16mI vakhatanI sUrimaMtra - paMcaprasthAna pIThanI 16 divasanI ArAdhanAe to zrI saMghanuM tapomaya - sAdhanAmaya vAtAvaraNa khaDu karyuM hatuM. - cAturmAsa parAvartana ThANAo ThANano lAbha lenAra mahAnubhAve potAnA upakArI 50pU. Ao zrI vijaya caMdrodayasUrIzvarajI ma.sA. nA 51 varSanI saMyama sAdhanAnI anumodanArthe tathA papU A zrI azokasUrIzvarajI masA nI 16 mI vakhatanI sUrimaMtranI pAMcamI pIThanI AradhanAnI smRti arthe dara varSe kArataka suda pUnama pachInA prathama ravivAre kRSNanagara vibhAganA sAdharmikonA kAyamI svAmivAtsalya karAvavAno Adeza lai gurubhaktino Adarza khaDo karyo hato. uparokta sivAya anya paNa zAsana prabhAvanAnA kAryonI anumodanArthe zrI bhAvanagara mU0pU. tapAgaccha saMdhe jJAnadravyamAMthI 3 lAkha jevI rakama pUjyazrInA prAcIna - arvAcIna graMtho prakAzana aMge zrI rAMderaroDa saMghe pustaka prakAzana vibhAganI javAbadArI svIkAravAthI te rakama ApavAthI karmaprakRti bhAvAnuvAda bhAga-2nuM prakAzana thai rahyuM punaH te rIte vinaMti karIe che ke A rIte jyAre paNa anya anya graMtho je pUjyazrInA ziSya - praziSyo taiyAra karI rahyA che te bhAvanagara zrI saMdha bhAvinA anya prakAzana kAryamAM jarUrI Arthika sahayoga pradAna karatAM raheze evI abhyarthanA...... lI. zrI rAMderaroDa zvetAbaMra murtipUjaka jaina saMgha kalpanA sosAyaTI naMbara -2 nI bAjumAM aDAjaNa pATIyA pAse rAMderaroDa surata 395 009 ka:E For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema | | | -: viSayAnukrama :-: 3juM-4thuM udvartanA-apavarNanAkaraNa :viSaya gAthA | peIja naMbara | udvartanA - apavarNanAkaraNa gAthA 1 thI 10. TippaNakAra 50pU. A0 zrI municaMdrasUrIzvarajI masA) nI stutino anuvAda 2 - 46 - 159 3juM - 4thuM udvartanA-apavartanAkaraNa 1 thI 10 3 thI 26 | nirvAghAtabhAve sthiti uddavartanA 1 - 2 1 thI 8 jaghanya nikSepavidhi . 7 - 8 utkRSTa atItthApanA (anuddavartInaya) nirvAghAta udvartanA vidhinuM citra naMbara - 1 vyAghAtabhAve udvartanAnuM svarUpa 10 - 11 AvalikAnA be asaMkhyayabhAga adhika baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve udvartanAnuM citra naMbara - 2 samayAdhika AvalikAnA be asaMkhyAtamAM bhAga baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve udvartanAnuM citra naMbara - 3 pUrNa AvalikA atItthApanA sahita AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgAdhikA pramANa baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve uddavanAnuM citra naMbara - 4 samayAdhika jaghanya nikSepa thAya tyAre vyAghAtabhAve udvartanAnuM citra naMbara - 5. 15 nirvAghAtAbhAve sthiti apavartanA 4 - 5 | 11 - 16 - 17 nivyathAtAbhAve sthiti apavartanA citra naMbara - 6 18 vyAghAtabhAve sthiti apavartanA 17 - 19 vyAghAtabhAve ( sthitighAta samaye) apavarnanA citra naMbara - 7 20 alpabadutva apavartanAne viSe alpabahuta yaMtra naMbara - 1 22 udvartanA - apavartanA viSe mizra alpabahuta yaMtra naMbara - 2 22 10 2jI anubhAga udvartanA 23 11. anubhAga apavartanA 24. | udvartanA - apavarNanAmAM mizra alpabadutva 24 - 25 | udvartanA - apavarNanAmAM kALano viSaya ane viSayano niyama nirvAghAta - udvartanAdi - 4nuM jaghanya nikSepAdi 6nA kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara - 3 1 thI 10 27 sthitinuM nircA - vyA) - udgha - apavartanAnuM bheguM alpabadutva yaMtra naMbara - 4 28 - 29 anubhAga viSayamAM nircA - vyao - ud0 - apavarNanAnuM bheguM alpabadutva yaMtra naMbara - 5 ( 7 thI 10. 30 - 31 | | | 20 1ra 8 - 9 13 : 10 For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya 14 peIja naMbara 32 thI 40 33 thI 35 35 - 36 36 - 37 37 thI 38 39 - 40 40 47 thI 52 53 thI 125 53 thI 125 - 53 .53 thI 55. 55 thI 62 kema gAthA 3jA - 4thA uddavartanA - apavartanAkaraNa sArasaMgraha 1 nirmAghAta sthiti udvartanA 2 vyAghAta sthiti udvartanA 3 sthiti udvartanAnA padArthonuM alpabadutva 4 sthiti apavartanA 5 anubhAga udvartanA 6 anubhAga apavartanA 7 udvartana ane apavarnanA AzrayI anubhAganuM saMyukta alpabadutva 15 udvartanA - apavartanAkaraNa praznottarI -: 5muM udIraNAkaraNa :udIraNAkaraNa gAthA 1 thI 89 - pamuM udIraNAkaraNa, 1 thI 89 1lI prakRti udIraNA 1 thI 28 1lI-rajI lakSaNa-bheda prarUpaNA 3jI sAdyAdi prarUpaNA 2 - 3 mUla - uttaraprakRti udIraNA viSe sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 1 | 2 - 3 4thI svAmitva prarUpaNA 4 thI 21 mUla prakRtinA udIraNA svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 2 5mI - 6ThThI udIraNAsthAna ane tenA svAmitva prarUpaNA 22 thI 28 mohanIyakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA 22 thI 24 guNasthAnaka viSe mohanIyakarmanA udIraNAsthAno bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-3 22 thI 24 nAmakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA 25 thI 28 guNasthAnaka viSe nAmakarmanA udIraNAsthAnonuM yaMtra naMbara - 4 25 thI 27 guNasthAnaka viSe nAmakarmanA udayasthAnonuM yaMtra naMbara - 4/1 6ThThA karmagraMtha jJAnAvaraNAdi-5 karmonA udIraNAsthAno sarva jIvone viSe nAmakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 5 25 thI 28 10 -: 2jI sthiti udIraNA : 29 thI 42 11 | 1lI - 2jI lakSaNa - bheda prarUpaNA 12 3jI sAghAdi prarUpaNA 30 - 31 mUla - uttarapravRtio viSe sthiti udIraNAmAM sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 6 30 - 31 4thI - pamI addhAccheda - svAmitva prarUpaNA 32 thI 42 udIraNA viSe addhAccheda - udIraNA prAyogya sthiti Adi asatuM kalpanAe batAvatAM citro :- svodaya baMdhoskRSTa citra naMbara - 1 | udaya saMkramotkRSTa citra naMbara - 2 32 62 thI 77 62 thI 85 65 thI 77 75 28 78 79 thI 98 79 80 - 81 82 81 thI 98 13. 32 84 | 85 For Personal & Private Use Only Jain Education Interational www jainelibrary.org Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 kema gAthA 32 peIja naMbara 86 88 90 33 34. 35 thI 42 92 thI 98 43 thI 79 98 thI 119 43 thI 47 98 thI 100 43 thI 47. 101 47 100 - 101 48 - 49 102 - 103 50 thI 53 103 thI 105 50 thI 53 106 50 thI 53 106 54 thI 57 | 106 thI 108 20 | viSaya samyakatva - mizramohanIya sthiti udIraNAnuM citra naMbara - 3 | AhArakasaptakane viSe sthiti udIraNA citra naMbara - 4 anudaya saMkramotkRSTo citra naMbara - 5 anudaya baMdhoskRSTa - nidrApaMcakanI sthiti udIraNA citra naMbara - 6 jinanAmakarma viSe sthiti udIraNA citra naMbara - 7 : 14 | jaghanya sthiti udIraNA svAmitva 15 - -: 3jI anubhAga udIraNA :16 1lI saMjJA prarUpaNA uttaraprakatio viSe ghAtisaMjJA - sthAnasaMjJA pradarzaka yaMtra naMbara - 7 rajI zubhAzubha prarUpaNA 18 3jI vipAka prarUpaNA 19. 4thI pratyaya prarUpaNA pratyaya (tanI bheda sthApanA) yaMtra naMbara - 8 uttarapravRtio viSe pratyaya prarUpaNAnuM yaMtra naMbara - 9 pamI sAdyAdi prarUpaNA mUla - uttarapravRtio viSe anubhAga udIraNAmAM sAghAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara - 10. 6ThThI svAmitva prarUpaNA 22 | jaghanya anubhAga udIraNA svAmitva 23. -: 4thI pradeza udIraNA 24 1lI sAdyAdi prarUpaNA 25 rajI svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa pradezodaNA svAmitva 26 | jaghanya pradeza udIraNA svAmitva -: udIraNAkaraNa sArasaMgraha - 1lI prakRti udIraNA 29 rajI sthiti udIraNA 30 || 3jI anubhAga udIraNA 31 | 4thI pradeza udIraNA -: udIraNAkaraNa prasnottarI : udIraNAkaraNa pariziSTa - mUlaprakRtione viSe pratyAdinA sAghAdi svAmitvAdi pradarzaka yaMtra naMbara - 1 uttarapravRtio viSe prakRti udIraNAnA sAdyAdi svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 2 uttarapravRtio viSe sthiti udIraNAnA sAghAdi addhAccheda - yatusthiti - jaghanya - utkRSTa pramANa svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 3 54 thI 57 109 58 thI 79 | 108 thI 119 69 thI 30 113 thI 119 80 thI 89 119 thI 125 80 - 81 119 - 120 82 - 87. 120 thI 124 88 - 89 124 thI 125 126 thI 147 126 thI 129 129 thI 136 136 thI 144 144 thI 147 147 thI 153 154 thI 175 | 28 32 154 - 155 2 thI 21 156 thI 158 30 thI 4ra | 190 thI 165 For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 | | | 2 | na | 11 kema viSaya gAthA peIja naMbara uttaraprakRtio viSe anubhAga udIraNAnA jaghanya - utkRSTa ghAtisthAna vipAkI sAdyAdi - svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 4 43 thI 79 196 thI 171 pradeza udIraNA viSe sAghAdi ane svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara - 5 80 thI 89 172 thI 175 upazamazreNinA citranI samajutI -: 6phe upazamanAkaraNa : 1 thI 71 177 thI 283 upazamanAkaraNa gAthA 1 thI 71 | 177 thI 181 | nidhatti - nikAcanAkaraNa gAthA 72 thI 74 181 3 | zrI devasUrikata vairAgya garbhita viraha vilApa 182-216-237-241-249-334 ke upazamanAkaraNa 1 thI 71 | 183 thI 283 1lI samyakatva utpAda prarUpaNA 1 thI 26 187 thI 205 prathama yathApravRttakaraNanA adhyavasAyanI asat sthApanAno maMtra naMbara-1 | 9 thI 11 188 yathApravRttakaraNamAM adhyavasAyonI vizuddhi sthApanAno yaMtra naMbara - 2 9 thI 11 189 bIjA apUrvakaraNamAM adhyavasAyonI asatu sthApanAno yaMtra naMbara - 3 | 9 thI 11 189 apUrvakaraNamAM adhyavasAyonI vizuddhinuM sthApanAno yaMtra naMbara - 4 9 thI 11 190 trIjA anivRttikaraNanA adhyavasAyanI asat sthApanAno maMtra naMbara-5-6 9 thI 11 190 yathApravRttakaraNa vizuddhi yaMtra naMbara - 7 191 apUrvakaraNa vizuddhi yaMtra naMbara - 8 192 prati rasaghAtamAM ghAyamAna anubhAga spardhaka saMkhyA yaMtra naMbara - 9 13 - 14 194 apUrvakaraNamAM thato sthitighAta citra naMbara - 1 13 - 14 195 apUrvakaraNamAM sthitibaMdha citra naMbara - 2 13 - 14 196 apUrvakaraNanA prathama samaye udayavALI prakRtiomAM racAtI guNazreNi citra naMbara - 3 198 apUrvakaraNanA bIjA samaye udayavALI prakRtiomAM racAtI guNazreNi citra naMbara - 4 198 apUrvakaraNamAM prathama samaye udaya vinAnI pravRtiomAM racAtI guNazreNi citra naMbara - 5 199 apUrvakaraNamAM prathama samaya pachInA bIjA samaye udaya vinAnI prakRtiomAM racAtI guNazreNi citra naMbara - 6 - 15 19 anivRttikaraNa - vizuddhinuM yaMtra naMbara - 10 - 16 - 17 200 guNasaMkrama yaMtra naMbara - 11 18 thI 20 202 anAdi mithyAtvano upazama anukrama (upazama samyakatva prathama lAbha) | 4 thI 26 206 cAritramohanIya upazamanA viSe rajuM - 3juM dvAra dezavirati - sarvavirati lAbha prarUpaNI 27 thI 30 207 thI 20 aviratAdinA 8 bhAMgI sthApanA yaMtra naMbara - 12 28 thI 30 4thI anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA prarUpaNA | 210 thI 212 anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA krama yaMtra naMbara - 13 211 anaMtAnubaMdhinI upazamanAno krama yaMtra naMbara - 14 ga - 2 213 | | | 208 For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema 32 32 34 thI 44 viSaya gAthA peIja naMbara pamuM darzanamohanIya kSapaNA dvArA 212 thI 215 darzanamohanIya kSapaNAno krama yaMtra naMbara - 15 217 thI 220 9 6ThuM darzanamohanIya upazamanA dvAra 221 zreNi saMbaMdhI darzanamohanIya upazamanA krama yaMtra naMbara - 16 33. 222 - 223 7muM cAritramohanIya upazamanA dvArA 34 thI 65 221 - 224thI 270 cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa viSamatA citra naMbara - 8 34 thI 42 231 aMtarakaraNa karatI vakhate pahelI ane bIjI sthitinI avasthA ane je sthitiomAM ulecAtuM dalika jyAM ThalavAya che te sthitio batAvatuM citra naMbara - 9 34 thI 42 232 eka sthitibaMdha jeTalAM kALathI aMtarakaraNa karyA bAda udayavALI prakRtiomAM pahelI ane bIjI sthiti citra naMbara - 10 34 thI 4ra. 233 eka sthitibaMdha jeTalAM kALathI aMtarakaraNa karyA bAda udaya vinAnI prakRtiomAM pahelI ane bIjI sthiti citra naMbara - 11 34 thI 42 233 tyAre mohanIyanI baMdhodaya prakRtionI sthitilatAmAM aMtarakaraNa dalika prakSepa vidhi citra naMbara - 12 234 aMtarakaraNa kAlamAM mohanIyanI phakta udayamAM Avela prakRtionI sthitilatAmAM aMtarakaraNanA dalika prakSepa vidhi citra naMbara - 13 34 thI 4ra. 235 aMtarakaraNa kAlamAM mohanIya udaya vinAnI baMdhAtI sthitilatAmAM aMtarakaraNa, dalika prakSepa vidhi citra naMbara - 14 34 thI 42 235 aMtarakaraNa kAlamAM je prakRtiono baMdha - udaya na hoya te mohanIyakarmanI sthitilatAmAMthI svajAtiya - anya prakRtimAM aMtarakaraNa dalika prakSepa vidhinuM citra naMbara - 15 34 thI 42 236 napuMsakaveda - upazamanAkrama (aMtamuhUrtakAlathI) citra naMbara - 16 34 thI 42 238 puruSaveda upazamanAkrama citra naMbara - 17. 43 - 44. 242 asatkalpanAthI pUrva spardhakonI racanA citra naMbara - 18 49 - 51 250 cAritramohanIyanA sarvopazamanAno anukrama yaMtra naMbara - 17 34 thI 57 255 thI 263 saMkSepathI mohanIya upazamanA krama(sthApanA urdhvamukhe) citra naMbara - 19 | 34 thI 57 264. zreNithI paDatAM dvitIya sthitimAMthI prathama sthitimAM udayavatI pravRtiono dalika nikSepa vidhi citra naMbara - 20 58 zreNithI paDatAM dvitIya sthitimAMthI prathama sthitimAM anudayavatI pravRtiono. dalika nikSepa vidhi citra naMbara - 21 268 judA judA kaSAyanA udayathI zreNimAM vizeSa yaMtra naMbara - 18 34 thI 65 271 upazamazreNi pratipAta kaSAya prAta. 271 thI 279 carNimAM | 12 | 8 muM cAritramohanIya dezopazamanA 66 thI 71 280 thI 283 | 13 | prakRti dezopazamanA 281 14 | sthiti dezopazamanA - 70 | 282 15 | anubhAga dezopazamanA 71 | 282 | 16 | pradeza dezopazamanA 71 | 283 For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - If " TE- 2 = *ko kAna garma -. 3 gAthA 72 thI 74 20 sika ra ya che ke , ' ' , viSaya : + ra ' ne ' = " " viSaya vinoda -: 7muM - 8muM nidhatti - nikAcanAkaraNa 18 uzamanAkaraNa sArasaMgraha 19 | 1luM samyakatvotpAda adhikAra dvArA cAritramohanIya upazamanA adhikAra 21 rajuM - 3juM dezavirati - sarvavirati dvAra 4thuM dvAra - anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA 23 | pamuM darzanatrika kSapaNA adhikAra dvAra 24 6ThuM darzanatrika upazamanA adhikAra dvAra 25 7muM cAritramohanIya upazamanA adhikAra dvAra 8muM dezopazamanA dvArA niddhatti - nikAcanAkaraNa sArasaMgraha upazamanAkaraNa praznottarI 29 upazamanAkaraNa pariziSTa - 1 kSapaka zreNinuM svarUpa upazamanAkaraNa pariziSTa - 2 puruSaveda - saMjvalana krodhanA udaye kSapaNaNino krama peIja naMbara 283 - 284 285 thI 313 285 thI 292 292 thI 309 292 - 293. 293 - 294 294 thI 296 296 - 297 297 thI 309 309 thI 313 313 314 thI 322 26 27 28 322 thI 329 30 - 330 thI 333 For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peijha lITI Azu ha zuddha -: karmaprakRti bhAga-1nuM zuddhipatraka : prakAzaka pe oH bhyo yuddha cheDa gurU deva gurudeva (te rIte AgaLa'rU nA badale 'ru jANavI) vyAkaraNAcArya khUba muka prastAvanA pe1 - ~ na na ? ? ? 12 28 28 30 30 28 24. . 10 25 25 prastAvanA peTa 3 4 5 5 5 5 11 - deg deg 36 5 17 2 18 25-26 27 28 37 -: bhAga 30 25 me dhI 13 14 15 - vyAkA2NAcArya khuba uSkRta pratiSThIta makaraMda svadhyAyAdimAM jJAnamagna joya baMdAyela 177 na pAdhi tryaMtarita tryaMtaritA chuvArdha sthitisAthAnane samuhane marI zakaze? 19 zuddhipatraka jarUrathI samarthe thaiza pUrI uta pratiSThita makaranda svAdhyAyAdimAM jJAnamagnasya 2nuM zuddhipatraka : agurUla jAya baMdhAyela 277 naMbara panatividha tryantarita tryantaritA yacchrutavArdhi sthitisthAnane samUhane agurulaghu amara raho zakAya? huM taiyAra thayelo chuM. sUrI peijha sITI 5 26 6 6 8 13 1 15 19 26 36 51 51 ? ? ? 60 61 73 95 105 111 119 120 128 136 143 144 159 For Personal & Private Use Only 6 10 2 5 mana mR ra ra 8 % cha ra 26 5 35 1 21. 13 25 15 28 1 1 12 azu varNavIza prAbhavaka dhAnikarmanI anuvartanaya udayAliyAr3a jema sthAnuM uta pArthonI puSa maNAgohi 'oratA' vaTTamANA sakalA prathamA jAti apekSAe pramalA eka mATe jJAnavaraNa tthI puma . ayuSyanA japanyAsvAmI udayavAyaLA ti samayAdhika kevalI (12) zuddha gAiza prabhAvaka dhAnikarmanI anuvartanIya udapAvaliyAI jema adhika sthAnanuM urtita padArthothI tthI ma maNaNANohi 'orAtA' vaTTamANA sakala jAti apekSAe prathamA pramattA ste eka ane yazakIrti ke ayazaHkIrtimAMthI eka. mATe ekalI - jJAnAvaraNa - srIpuna AyuSyanA jaghanyasvAmI udayavALA ghAti samAdhika vala ke phare ? Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azuddha Ao zuddha sAha peijha lITI 162 8muM khAnuM 17mI 169 5muM khAnuM 22mI | peijha | 244 246 AyuSya AyuSya 254 lITI 24 15 29 khAnu - 2 29 3 17 186 32 1992 256 265 269 271 208 22 vizuddhimAM vartatAM vizuddhimAM vartatAM nAmananta nA - mananta niMdA prazaMsA A bhogapaNe AbhogapaNe bole che. khole che. nivRtte zcodadhInAm nivRttezcodadhInAm mutkRSTamapi mutkRSTa - mapi 209 azuddha zuddha me joi, mena kovimAno, to ribAjo, TiLanAra dIraNAnAmupari saMkhyAtAbhAgo saMkhyAtA bhAgo naMtaguNAH naMtaguNaH samyavatvAddhA samyaktvAddhA vizeSadhika vizeSAdhika cAvivagerethI, cAra vagerethI siddhi jahannA siddhijahannA siddhika jaghanyA, siddhikajaghanyA, anaMtAbaMdhinI anaMtAnubaMdhinI samaye samaye be samaya nyUna AyunI samAna AyuSyathI athavA tethI dakSiNa dakSiNa 281 282 285 224 32 293 225 303 232 328 237 11 palyadvayartha dvipalyAni palyadvyadvipalyAni prathamasthati prathamasthiti jIvone jIvonI nirogI nirogitA karAyA. karAi. 237 237 328 328 32 12 pam - prAptisthAna me. eromA ejansIjha 201, jyotI cembarsa, raje mALe, 372, narasInAthI sTrITa muMbai - 400 009 phona naM - o.- 3440445, 3440446 ghara - 5670009, 5670010 uparanA saranAme bhAga-1 paNa malaze. For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (-: udvartanAkaraNa - apavartanAkaraNa :-) ubaTTaNA ThiIe, udayAliyAi bAhiraThiINaM / hoi abAhA aitthAvaNA u jAvAliyA hassA / / 1 / / AvaliasaMkhabhAgAi jAva kammaTiDa tti Nikkhevo / samauttarAliyAe, sAbAhAe bhave UNe / / 2 / / NivAghAeNevaM, vAghAe saMtakammahigavandho / AvaliasaMkhabhAgAi hoi aitthAvaNA navaraM / / 3 / / ubaTuMto ya TiiM, udayAvalivAhirA ThiivisesA / Nikkhivai taiabhAge, samayahige sesamaivaiya / / 4 / / / vaDDai tatto atitthAvaNAo jAvAligA havai patrA / to Nikkhevo samayAhigAligadugUNakammaThiI / / 5 / / vAghAe samaUNaM, kaMDagamukkassiyA aitthavaNA / DAyaTiI kiMcUNA, ThiikaMDukkassagapamANaM / / 6 / / caramaM NobaTTijjai, jAvANaMtANi phaDgANi tao / ussakkiya ukkaDDhai, evaM ovaTTaNAIo / / 7 / / thovaM paesaguNahANi aMtaraM dusu jahannanikkhevo / kamaso aNaMtaguNio, dusu vi aitthAvaNA tullA / / 8 / / vAghAeNaNubhAga - kaMDagamekkAe~ vaggaNAUNaM / ukkoso Nikkhevo, sasaMtabaMdho ya saviseso / / 9 / / AbaMdhA ukkaDDhai, savahitokaDDhaNA ThiirasANaM / kiTTivajje ubhayaM, kiTTisu ovaTTaNA ekkA / / 10 / / / / udvartanA - apavartanAkaraNe samApte / / For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 - TippaNakAra pa0pUAcAryadeva zrImad municaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI stuti. : raciyatA teozrInA paTTadhara pa.pU. AcAryadeva zrImad devasUrIzvarajI ma.sA. gujarAtI anuvAdakartA :- vidvarya muni zrI yazovijayajI,saMzodhaka-pa.pU.A.zrI vijaya vIrazekharasUrIzvarajI ma.sA. nANu caraNu saMmattu jasu rayaNattau supahANu / jaya su muNisUri ityu jagi moDiyavammahakhANu // 1 // jJAna-cAritra ane samyakatvarUpI suMdara evuM pradhAna ratnatraya jemanI pAse che, tevA kAmavAsanAnuM zastra nAza karela municaMdrasUrIzvarajI mahArAja A jagatamAM jaya pAmo. // 1 // uvasamarayaNasamuddasamu vihaliyajaNasAhAru / vaMdau muNisUri bhaviyajaNa jima chiMdau saMsAra / / 2 / / upazamarUpI ratno mATe samudra samAna ane rakhaDatAM rajhaLatAM mANasa mATe AdhAra samAna te municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane tevA vaMdaNa ho ke jenAthI bhavya jIvono saMsAra chedAya jAya. // 2 // amiyamahuradesaNarasiNa bhaviyaNa ruMkhamulAI / jiMva siMcai muNicaMdaha sUri tia tuMvi kuvi kAI / / 3 / / amRta samAna madhura dezanAnA rasathI bhavya jIvo rUpI vRkSanA mUlane je rIte municaMdrasUrIzvarajI mahArAja siMce che te rIte tame paNa kAMika karo. // 3 // vakkhANaMtau jiNavayaNu sirimuNicaMda muNiMda / caudisi muNiparivAriyau, nAvai punimacaMdu / / 4 / / cAre dizAmAM muniothI parivarelA jinavacananI vyAkhyA karatAM zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI tole punamano caMdra paNa Avato nathI. (arthAt tArAono mAlika caMdra paNa muniomAM caMdra samAna municaMdrasUrIzvarajInI pAse jhAMkho paDe che.) | 4 | jiNi chaTTamimAitavi sosIu ihuM niya dehu / varakaruNAjalaNIrunihi so guru muNidhurilehu / / 5 / / . chaTTa - aTTama vigere tapathI potAnuM zarIra sukavI nAMkhanAra che. ane zreSTha karUNArUpI pANInA sAgara ane muniomAM agresaranI rekhAne pAmela te guru bhagavaMta che. // 5 // jo vihipakkhasamuddharaNu, paMcamahabbayadhAru / so naMdau muNicaMdasUri, jiNI vUhau tiva bhAru / / 6 / / vidhipakSano sArI rIte uddhAra karanAra, pAMca mahAvratane dhAraNa karanAra, (tapa) tIvrabhAra vahana karanAra je che te municaMdrasUrIzvarajI mahArAja vRddhi pAmo. // 6 // meruhu jiMva viru pabha guru, sAyaru jimha gaMbhIru / sirI muNisUri navanANanihi jaccasuvannasarIru / / 7 / / merU parvatanI jema je gauravane dhAraNa kare che, sAgaranA jevA gaMbhIra, abhinava jJAnanA nidhAna ane zreSTha survaNa samAna zarIranI kAMtivALA zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAja che. / 7 // jaM saMsAramahADavihiM nivaDiyajaNasatthAha / so guru muNisUri sumariyaiM saraNa vihINahaM nAhu / / 8 / / je saMsArarUpI mahA aTavImAM paDelA lokone tAravA mATe sArthavAha samAna, zaraNa rahitone mATe nAtha samAna te guru municaMdrasUrIzvarajI mahArAjanuM smaraNa karIe. /8 || (anusaMdhANa pe naM.-46) For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva zrImad che. parvadharAcArya pharmaparka 2jI viracita bhAvAnuvAda bhAga - 2 OM hI zrI siddhAcalamaNDana zrI AdinAthAya nmH| ___ OM hrIM zrI zarkhezvara pAzvanAthAya namaH / ... OM hI zrI caMdraprabhasvAmine namaH / / OM hrIM zrI annatalabdhinidhAna gautamasvAmine namaH / khanAmadhanya pa.pU. AcArya zrI zivazarmasUrIzvarebhyo namaH / ___pa.pU. AcArya malayagirisUrIzvarebhyo nmH| nyAya vizArada pa.pU. mahopAdhyAya zrI yazovijaya sadgurUbhyo namaH / paramopAsya zrI vijaya nemi - vijJAna - kastUra - candrodaya - azokacandrasUrIzvarebhyo namaH / - atha 3juM - 4thuM udvartanAkaraNa - apavarnAkaraNa :- atha nircAghAtabhAve sthiti udvartanA - unbaTTaNA ThiIe, udayAvaliyAi bAhiraThiINaM / hoi abAhA aitthAvaNA u jAvAliyA hassA / / 1 / / udvartanA sthiterudayAvalikAyA bAhya sthitInAm / bhavatyavAdhA'tItthApanA tu yAvadAvalikA haskhA // 1 // gAthArtha :- sthitinI je udRvanA te udayAvalikA bahAranI (udayAvalikA sivAyanI) sthitionI jANavI. emAM abAdhAthI zarU karIne vAvatuM jaghanyapaNe eka AvalikA sudhI atItthApanA hoya che. TIkArtha :- have uddezanA krama vaDe udRvanA ane apavarnanA kahevAno avasara prApta thayo che. ane te banne (uva-apa) paNa sthiti ane anubhAga = rasanA viSayavALA che. tyAM prathama sthitinI udvartanA kahe che. - sthitinI uvarnanA udayAvalikAthI bahAranI sthitionI jANavI, kAraNa ke udayAvalikA saMkala karaNane ayogya hovAthI udayAvalikAnI udvartanAno niSedha karyo che. vaLI baMdhAtI For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 1 karmaprakRti bhAga-2 udvattanA ane apavarnanA te sthiti ane rasanI ja hoya che. paNa pradezanI (karmanA aNuonI) athavA prakRtinI hotI nathI. mATe e be karaNo sthiti ane rasanA viSayavALA kahevAya che. ahIM udyattanA ane apavarSanA thAya che eTale zuM thAya che te samajavuM joie, anya svarUpe rahela prakRti, sthiti-rasa ane pradeza saMkramaNakaraNa dvArA baMdhAtI svajAtIya pataha prakRtirUpe thAya che. tyA2e uddhRttanA, apavarjhanA dvArA svaprakRtinA sthiti-rasamAMja vRddhi hAni thAya che. sthiti ane rasanI uddhRttanA te je karma prakRtinA hoya te prakRti baMdhAtI hoya tyAre ja thAya che. jemake matijJAnAvaraNIyanA sthiti ane rasanI udrarnanA matijJAnAvaraNIya jyAM sudhI baMdhAtu hoya tyAM sudhI ja thAya che, apavartanAmAM baMdha sAthe saMbaMdha nathI. jenA sthiti ke rasanI apavarjhanA thAya te baMdhAtI hoya ke na baMdhAtI hoya to paNa thAya che. (ahIM e khyAlamAM rAkhavuM ke je samaye karma baMdhAya te samayathI AraMbhI AlikA gayA bAda ja temAM saMkramaNAdi kAMipaNa karaNa pravarte che. eTale ahIM uddhRttanA apavattanA paNa jenI baMdhAvalikA vItI hoya temAM ja pravarte che ema samajavuM.) kai sthitinI urjAnA thAya te kahe che - je prakRti baMdhAya che tenI jeTalI abAdhA hoya, sattAmAM rahela karma prakRtinI teTalI sthiti jIva svabhAve uddhRttanA pravartatI nathI, eTale ke abAdhA pramANa sattAgata sthitisthAnakomAMnA dalikone upADI abAdhA uparanA sthAnako sAthe bhogavAya tema karato nathI. eTale ja ATalI sthitine atIsthApanA eTale uddhattanAne ayogya sthiti kahI che. utkRSTa abAdhA e utkRSTa atIsthApanA ane eka AlikA ke AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga jadhanya atIsthApanA che. apavartanAmAM baMdhanI sAthe saMbaMdha nahi hovAthI abAdhA pramANa sthiti atItthApanA hotI nathI, paraMtu temAM eka AvalikA ke samayanyUna AlikAnA be tRtIyAMza bhAga atIsthApanA che. te vivecanamAMthI jaNAze. abAdhA pramANa sthitimAM urjAnA ja thatI nathI ema samajavAnuM nathI, paraMtu tenA niyama pramANe abAdhAnI sthitiomAM thAya che, eTale ke udayAvalikAgata dalikone choDI uparanA sthAnamAMnA dalikone eka AlikA pachI udayamAM AvanAra daliko sAthe udayamAM AvavA yogya kare che. mAtra abAdhA sthAnamAMnA dalikone abAdhA vItyA bAda phaLa Ape tevA karatAM nathI. uddhRttanA apavarjhanA kare eTale zuM kare ? e praznanA uttaramAM samajavAnuM ke nirpeka samaye karmadalika je samaye phaLa ApavA yogya niyata karyAM hoya tene moDA phaLa ApavA yogya ke vahelA phaLa ApavA yogya kare che moDA phaLa ApavA yogya kare tene udyattanA ane vahelA phaLa ApavA yogya kare tene apavarjhanA kahevAmAM Ave che. moDA phaLa ApavA yogya kare to ochAmAM ochuM AvalikA ke AvalikAno asaMkhyAtamAM bhAga moDA phaLa ApavA yogya kare che, ane vahelA phaLa ApavA yogya kare to kamamAM kama eka AvalikA ke samayanyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga jeTalAM vahelA phaLa Ape tema kare che. dAkhalA tarIke - matijJAnAvaraNIyanA je daliko je samaye phaLa Ape tevI rIte niyata thayA hoya tene tyAra pachInA samayathI AraMbhI ochAmAM ochI eka AlikA ke AlikAnA asaMkhyAtamA bhAga pachI phaLa ApI zake tevA kare te urjAnA ane eka AlikA ke samayanyUna be tRtIyAMza AlikA jeTalo kALa vahelA phaLa Ape tevA kare te sthitinI apavarnanA kahevAya che. tAtparya e ke amuka-amuka sthAnakomAMnA dalikone moDA phaLa Ape tevA karavA te urjAnA ane vahelAM phaLa Ape tevA karavA te apavarjhanA kahevAya che. rasanI urtanA - apavartanAmAM paNa temaja samajavAnuM che. eTale ke je sthAnakamAMnA dalikanA rasanI urjAnA karavAnI hoya tenA rasane tenA upalA sthAnakathI prAraMbhI eka AvalikA pachI - moDA phaLa Ape tevA dalikAmAM meLavI temAM rahelA rasa jeTalAM rasavALA karavA te rasanI urjAnA, ane je sthAnakamAMnA dalikanA rasanI apavarjhanA karavAnI hoya tenA rasane tenA pachInA sthAnakathI AraMbhI eka AlikA pahelA - vahelA phaLa Ape tevA dalikAmAM meLavI temAM rahela rasa jeTalAM rasavALA karavA te rasanI apavarnanA kahevAya che. upara uparanA sthAnakomAM dilako alpa, paraMtu vadhAre vadhAre rasavALA hoya che. ane nIce-nIcenA sthAnakomAM daliko vadhAre paraMtu alpa-alpa rasavALA hoya che. tethI nIcenA sthAnakonA daliko uparanA sthAnakomAM eTale ke baMdha samaye moDA moDA phaLa ApavA mATe niyata thayelA sthAnakomAM paDe tyAre rasa vadhe che, ane uparanA sthAnakonA daliko nIcenA sthAnakomAM paDe tyAre rasa ghaTe che ema kahevAmAM Ave che. ahIM saMkramaNa ane urjAnA apavarjhanAmAM eTalo taphAvata che- ke je sthAnakomAMnA daliko saMkrame che - anya prakRtirUpe thAya che te dilakAMnuM sthAna badalAtuM nathI, mAtra svarUpa badalAya che. eTale ke je sthAnakomAM dalikA rahyA hoya te ja sthAnakomAM daliko rahe che, paraMtu svarUpa palaTAi jAya che. jema ke matijJAnAvaraNIyanI baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanA asaMkhya sthAnakonA daliko baMdha samaye jyAM goThavAyA hatA tyAM ja rahIne anya svarUpa - zrutajJAnAvaraNIyAdi svarUpe thAya che. paraMtu urjAnA - apavarjhanA thAya tyAre sthAnanuM parAvartana jarUra thAya che, kemake kAM to moDA phaLa Ape tevA athavA vahelAM phaLa Ape tema karavAnuM hoya che. moDA phaLa Ape tema karavAnuM hoya to moDA phaLa Ape tenI sAthe goThavavAno hoya che. ane vahelAM phaLa Ape tema karavAnuM hoya to vahelAM phaLa Ape tenI sAthe goThavavAnA hoya che. eTale uttanA apavarnanA niyaMkaracanAmAM pheraphAra kare che. urjAnA baMdhanI sAthe saMbaMdha rAkhe che mATe sattAmAMnI sthiti ke rasa vadhAremAM vadhAre jeTalI sthiti ke jeTalo rasa baMdhAya tyAM sudhI vadhe che. apavarnanA baMdhanI sAthe saMbaMdha rAkhatI nathI tethI zreNiomAM atyaMta nirmaLa pariNAma dvArA baMdhathI paNa sattAmAM alparasa thAya che. ahIM eka vAta khAsa lakSyamAM rAkhavI ke je je sthAnakomAMnA dalikAnuM saMkramaNa Adi thAya te te sthAnakomAMnA tamAma dalikAnuM thatuM nathI. paraMtu thoDA thoDA dilakonuM thAya che. jemake matijJAnAvaraNIyano zrutajJAnAvaraNIyAdimAM saMkrama thAya tyAre baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanA tamAma sthAnakomAMnA amuka amuka pramANa dalikone zrutajJAnAvaraNIya rUpe kare. paraMtu dareka sthAnakomAM jeTalAM daliko che te tamAmane zrutajJAnAvaraNIyAdi rUpe karato nathI tethI ja koipaNa eka sthAnakamAMnA amuka dalano saMkrama, amuka dalanI urjanA, amuka dalanI apavartanA, amuka dalanI udIraNA Adi pravartI zake che. eka sthAnakomAMnA dalikomAM eka sAthe ghaNAM karaNo pravartI zake che. AvalikA, AlikAno asaMkhyAtamAM bhAga ke samayanyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga atItthApanA kyAre hoya te TIkAnuvAda vAMcavAthI athavA citro dvArA samajAze. prathama samaye je lattA baMdhAya che te ja samaye te lattAmAM pradezodayavatI vA vipAkodayavatI svajAtIya paprakRti latAnAM saMkrama thavAthI prathama samaye bAMdhelI latAnI abAdhA vartAtI hoya to paNa tenI baMdhAvalikA athavA saMkrAntalatAnI saMkramAvalikA saMpUrNa thatAM ja atyaMtara samaye saMkrAnta latAno pradehRdaya ke vipAkodaya zarU thAya che. ane baMdhalatAnAM to abAdhA kSaye ke udIraNAdi karaNavarDa abAdhAnA akSaye udaya zarU thAya che. mATe ahIM je For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddvanA ane apavanAkaraNa prakRtinI je abAdhA che te abAdhA jeTalI athavA te abAdhAthI ochI pUrvabaddha prakRtinI je sthiti te udvartanAne yogya nathI. arthAt te abAdhA tulya athavA nyUna pUrvabaddha prakRtinI je sthiti te upADIne tyAMthI AgaLa badhyamAna prakRtinI abAdhAthI AgaLa na nAMkhI zakAya. kAraNa ke te sthitio badhyamAna prakRtinI abAdhAmAM pravezelI hovAthI (aMtargata hovAthI) te sthitiono abAdhAthI AgaLa prakSepa thato nathI. ane je (pUrvabaddha prakRtinI) sthiti (badhyamAna prakRtinI) abAdhAthI AgaLanI tenI (tyAMthI zarU karIne) aMtya samaya sudhI udvartana thAya che. tetha. abAdhAnI aMdara praveza karela. (badhyamAna prakRti abAdhA antargata pUrvabaddhanI) urdhva eTale (abAdhAthI AgaLa sthitiomAM prakSepa thavA rU5) udvartanAne AzrayI atikramya eTale tyAga karavA yogya che. atikramaNIya sthitinuM pramANa kahe che - prathama to je abAdhA te atItthApanA eTale varjanIya - tyAga karavA yogya sthiti che. (eTale ke udayAvalikAno nirNaya karyo che, te AvalikA purve baMdhAyelI vA saMkramathI AvelI e banne latAnI udayAvalikA jANavI. athavA pradezodayAvalikA ane vipAkodayAvalikA ema banne prakAranI udayAvalikAno niSedha jANavo. vaLI je udayAvalikA te potAnI ja uduvarnanA (upalakSaNathI apavarnanA - saMkrama - udIraNAdi sarva karaNana) roke che. paNa AkhI latAnI udvattanA rokI zakatI nathI. ane baMdhAvalikA tathA saMkramAvalikA to AkhI latAnI uvanAne (upalakSaNathI apavarnanAdi sarvakaraNane) rokI de che, kAraNa ke udayAvalikApaNuM latAnA amuka alpa vibhAgamAM prApta hoya che ane baMdhAvali kApaNuM tathA saMkramAvalikApaNuM to AkhI latAnA viSayavALuM arthAtuM AkhI latAmAM prApta hoya che. - vAstavika rIte sthiti ane samaya e be zabdo bhinna arthavALA che. kAraNa ke samayano samudAya athavA samayAMnA samudAyarUpa AkhI latA te eka sthiti kahevAya paNa eka samaya na kahevAya, ane samaya to sthitino ke latAnAM avayava che. to paNa koi koi ThekANe latAnA avayavamAM paNa 'sthiti" zabda vaparAya che, mATe sujJa vAMca ke te te sthAne samaya ane sthiti zabdano arthavibhAga svabuddhie vicAravA yogya che. udAharaNa tarIke badhyamAna 1000 samayAtmaka manuSyagati latAmAM 1 thI 100 sudhInA prathama samaya abAdhArUpa dalika rahita che. ane bAMdhelI manuSyagati latA (ahIM nivyAdhAta udvartanA kahevA yogya hovAthI) abhinavabaMdha samaya 100 samayAtmaka che, ane te sarva samaya dalika sahita che. kAraNa ke abAdhAmAM dalika vidyamAna hotuM nathI paraMtu abAdhAthI uparanI sthitiomAM ja dalikano sabhAva hoya che. mATe pUrvabaddhalatAnA sadalika prathamanA 10 samayAnuM je karmalika te badhyamAna manu, latAnA nirTalika prathamanA 100 samayonI abAdhA jeTaluM hovAthI (badhyamAna prakRti latAnI abAdhAmAM) avAghAta gaNAya. e abAdhAntargata 100 samayanuM dalika upaDIne badhyamAna latAnA 101 - 102 ityAdi 10OO sudhInA koipaNa samayanA dalikamAM na paDe paraMtu e 100mAMthI ja nIcenuM 10-11 ityAdi samayanuM dalika vacamAM atIsthApanA ulaMghIne AgaLa 20-21 ItyAdi 100mA samaya sudhImAM paDe. A pramANe jyAre abAdhAtulya sthiti na udvartAya to abAdhAthI nyUna sthitinI uvanA to thAya ja kema ? ahIM abAdhAnI uvanAthI te sthiti vAstavika rIte vRddhi pAmyAnI gaNatrImAM nahIM AvI zakavAthI udvartanAnA lakSaNamAMthI varSa karI che. ane abAdhAthI uparanA 101mA samayanuM dalika vacce 9 samayAtmaka AvalikA ullaMghIne 111mA samayathI 1000mA samaya sudhInI paralatAnI 890 sthitimAM paDa, 10mA samayanuM dalita 112 thI 1000mA samaya sudhInI889 sthitimAM paDe, e pramANe sarvoparitana asaMkhyAtamAM bhAyukta aMka AvalikArUpa kAlpanika 12 sthiti varjIne nIcenA 988mAM samayanuM dalika paralatAmAM AgaLanI 9 samayAtmaka AvalikAnuM ullaMghana karI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgarUpa 998-999-1000 e 3 samayamAM paDe. tadaaMtaranA eTale 989 thI 1000 samaya sudhInI 12 sthiti sarvathA anuvartanIya che. samAna sthitino baMdha thAya tyAre A pramANe uduvarNanA thAya che. prazna : abAdhAthI uparanI sthiti AgaLa atItthApanAvalikA ullaMghIne svalatAgata sthitiomAM udvartAya ke anyatra ? mArI samajamAM udvartanA e svasthAna saMkrama che to te svalatAmAM ja hovo joie. uttara : he sujJa ! je prakRtinAM saMkrama svamAM (eTale potAnAmAM ja hoya) paNa paramAM (paraprakRtimAM) na hoya te svasthAna saMkrama kahevAya, paraMtu vivakSita latAnA saMkrama te ja latAmAM hoya tevo svasthAnasaMkrama banI zakato nathI. mATe vivakSita prakRtinI vivakSita latA vivakSita prakRtinI paralatAmAM saMkramatAM te prakRtimAM te ja prakRtinAM saMkrama gaNI zakAto hovAthI svasthAnasaMkrama kahI zakAya. apavanArUpa svasthAnasaMkrama paNa e pramANe ja jANavo. * prazna : je e pramANe varnanA (apavarnanA) rUpa svasthAnakama paralatAmAM ja thAya che. to badhyamAna latAnI dalika rahita abAdhAmAM parvabaddha latAnI abAdhAntargata sadalika sthitino saMkrama kevI rIte saMbhave ? kAraNa ke dalika rahitamAM dali kanAM saMkrama thavA ayogya che. - uttara : he sujJa ! paramArthathI vicAra karIe to paramANuo svasthAnathI uThIne bIjA sthAnamAM (gati karIne) jAya (5) ema banatuM nathI, paraMtu je paramANuo jyAM avagAdhA che (rahyA che, tyAM rahyA chatAM ja tathAvidha adhyavasAyathI (athavA tathAvidha adhyavasAya vaDe badhyamAna anya latAnA saMsargathI) adhika sthiti rasavALA thai jAya che. e pramANe badhyamAnalatAnI abAdhA dalika rahita che. tA paNa pUrvabaddhalattAnA saMyoge badhdhamAna latAnI abAdhA pUrAi gayelI gaNAya. ane e pramANe abAdhAnuM udvanA vidhie je pUrAvuM te abAdhAmAM (dalika rahitamAM) prakSepa thayo ema kahevAya. ahIM "aMtya samaya sudhI uvarNanA thAya che" e vAkyano bhAvArtha evo che ke - uddavardhamAna samayanA paramANu AgaLa svakIya paralatAmAM (1 Ava athavA Ava nA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa) atItthApanA ullaMghIne AgaLanA sarva samayamAM (AkhI latAmAM) paDe che. paraMtu uddavardhamAna samaya sarva samayamAM eTale AgaLanA anaMtara samayathI prAraMbhIne sarva samayamAM saMkrame ema nahIM. For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 udvartanA viSayamAM abAdhA varjanIya hovAthI) ane tema hovAthI abAdhA antargata karmalika udvartanA yogya hotuM nathI. paraMtu abAdhAthI AgaLanuM ja karmalika udvartanA yogya hoya che. tethI je utkRSTa abAdhA te ja utkRSTa atItthApanA che. tethI ekAdi samayahIna abAdhAvaDe hIna hInatara atItthApanA tyAM sudhI kahevI ke jyAM sudhI jaghanya abAdhA aMtarmuhUrta pramANa te ja jaghanya atItthApanA thAya. tethI paNa jaghanyatara (atijaghanya) atItthApanA jyAM sudhI eka AvalikA eTale udayAvalikA sudhI kahevI, kAraNa ke udayAvalikA antargata rahela sthitio anuvarNanIya eTale udvartanAne ayogya che. ("uvA dii, 3yAtivADu vATIna'' e pramANe vacana hovAthI) e pramANe prathama ja kahyuM che. prazna :- "gAvaMdha 3 DDa' tti (cAlu viSayanI 10mI gAthAnA) vacanathI baMdha hote chate ja "udvartanA thai zake. tethI udayAvalikAmAM rahela sthitio abAdhA antargata hovAthI ja (udayAvalikAnI sthitio) udvartAze nahIM to teonuM (udayAvalikAntargata sthitionuM anuvartanIyapaNuM) bhinna grahaNa karavAthI (abAdhAthI juduM kahevAmAM) zuM prayojana ?* 5 udvartana kare che eTale vahelA bhagavAya tema niyata thayelA dalikone moDA bhogavAya tema kare che. baMdha samaye je nirSaka racanA thai hoya tene uvarNanAmAM pheravI nAMkhe che. keTalIka vakhate je TalI sthiti baMdhAya teTalI ja sattAmAM hoya che, keTalIka vakhata baMdhathI sattA ochI hoya che, keTalIka vakhate baMdhathI sattA vadhAre hoya che. A dareka vakhate udvartanA kevI rIte thAya te samajavA yogya che. upara kahyA pramANe ahIM e khyAlamAM rAkhavAnuM che ke udvartanA thAya tyAre baMdha samaye thayela niSeka racanAmAM pheraphAra thAya che. ane jeTalI sthiti baMdhAya teTalI ja sthitinI sattA hoya tyAre baddha sthitinI abAdhA tulya sattAgata sthiti choDI uparanA je sthitisthAnakanA dalikanI udavarnanA thAya che, tenA dali kane tenA uparanA samayathI AvalikAnA samaya pramANa sthiti chaDI uparanA badhAnI sthitinA carama sthAna sudhInA koI paNa sthAnakanA dalikanI sAthe bhagavAya tema kare che, tAtparya e ke - baMdha samaye je samaye bhogavAya tema niyata thayA hoya tene eka AvalikA pachI koipaNa samaye bhogavavA yogya kare che. A pramANe nipeka 2canA phare che. sthitinI udvartanA eTale amuka sthAnamAM bhogavavA mATe niyata thayelA dalikone tyAra pachInI kamamAM kAma AvalikA pachI phaLa Ape tenI sAthe bhogavavA yogya karavA e che. je sthitinI udvartana karavAnI hoya che tenI uparanA samayathI AraMbhI eka AvalikA pramANa sthitimAM dalika nikSepa jIvasvabhAve thato nathI, paraMtu tyAra pachInA koipaNa sthAnamAM thAya che, mATe AvalikA atItthApanA kahevAya che. AthI ochAmAM ochI eka AvalikA pramANa sthiti vadhe che, vadhAremAM vadhAre abAdhA uparanI sthitinA dalikane baMdhAtI sthitimAMnA chellA sthitisthAnamAM nAMkhe che te vakhate tenI ghaNI sthiti vadhe che ema kahevAya che. keTalI vadhe che - te gAthAnA arthamAM kahevAze , samaye samaye baMdhAtA karmamAM baddha samayathI AraMbhI eka AvalikA paryata koi karaNe lAgatuM nathI, mATe sattAgata sthitinuM nAma levAmAM Ave che. sattAgata sthitinI nirSaka 2canA pharI jaI baddha sthiti je TalI thai jAya che. jema ke aMtaH koDAkoDI sAgaropamanI sattAvALa koi AtmA 90 koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti bAMdhe tyAre aMtaH koDa koDI bhAMgavAya tevI rIte niyata thayela niSpaka 2canA pharI jai sittera koDAkoDImAM bhogavAya tevI thAya che. ahIM e khyAlamAM rAkhavuM ke - je je sthitinI uddvanA thavAnI hoya tenA dalikA tenA uparanA samayathI AraMbhI eka atIthApanAvalikA choDI upara - uparanA koIpaNa sthAnakamAM paDe che. A niyama pramANe koipaNa sthAnaka ke sthAnakonI udvartana thAya che sattAgata sthiti ke rasa tatsamaya baMdhAtI sthiti ke baMdhAtA rasa pramANa thAya che. paNa baMdhAtI sthiti ke baMdhAtA rasathI sattAgata sthiti ke rasa vadhe nahIM. sattAgata sthitithI baMdhAtI sthiti ochI hoya tyAre baMdhAtI sthitinI abAdhA pramANa sattAmata sthiti choDI upara sthAnakanA dalika tenA uparanA samayathI AvalikA choDI baMdhAtI sthitinA chellA sthitisthAna sudhInA koipaNa sthAna sAthe bhAMgavAya tema kare che. jema ke - dasa koDAkoDI pramANa sthitinI sattA che, baMdha pAMca koDAkoDIno thAya che. te samaye pAMcaso varSa pramANa sattAgata sthiti choDI tenI uparanA sthAnagata dali kane tenI uparathI eka AvalikA chaDI samayAdhika eka AvalikA ane pAMcaso varSa jUna pAMca koDA koDI sAgaropama pramANe sthAnakamAMnA koipaNa sthAnaka sAthe bhogavAya tema kare che. tenAthI vadhe nahIM kema ke baMdha adhika nathI. sthitinI udvartanAnAM je kama che te rasanI uvarnanAnAM paNa che. sattAgata sthitithI adhika sthitinI baMdha thAya tyAre udvartanAno krama TIkAnuvAdathI jANI levAM. sattAgata chellI sthitinI ke upAkhyAdi sthitionI udvanA kyAre thAya te TIkAnA bhASAMtaramAMthI joi levuM. ahIM udvartamAna sthiti ane nikSepa sthiti e be nAma Ave che. temAM urdhamAna sthiti tene kahevAmAM Ave che ke je sthiti sthitisthAnakanA dalikone uparanA sthAnakomAM nAMkhavAnA hoya, ane nikSepa sthiti tene kahevAmAM Ave che ke - uddhajyamAna sthitisthAnakanA daliko jemAM nAMkhe che - jenI sAthe bhogavavA yogya kare che. praznano bhAvArtha evo che ke jyAM aMtarmuhUrta jaghanya abAdhArUpa atIsthApanA kahIM tyAM udayAvalikA to (aMtarmuhUrtathI ghaNI nAnI hovAthI) aMtarmuhUrtamAM aMtargatapaNe kahevAi gayelI ja hoya che to pachI aMtarmuhUrtanI jaghanya atItthApanA kahIne punaH udayAvalikAnI te jadhanyatara atItthApanA kahevAnuM zuM kAraNa ? punaH ema paNa banI zakatuM nathI ke abAdhArUpa atItthApanA bilakula vidyamAna ja na hoya ne te vakhate mAtra udayAvalikA ja vidyamAna hoya ! jo ema hoya to udayAvalikArUpa atItthApanA aMtarmuhUrtarUpa atItthApanAthI judI kahI zakAya. For Personal & Private Use Only Jain Education Interational Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavarNanAkaraNa javAba :- e pramANe nathI, abAdhAnI antargata rahela sthitione upADIne abAdhAthI AgaLa nikSepa karavAno niSedha karelo che, paraMtu e (abAdhA antargata) sthitiono abAdhAnI madhyamAM AgaLa kahevAtAM anukrama pramANe udavarnanA nikSepa pravarte emAM koi virodha nathI. tethI ja udayAvalikA antargata sthitionI paNa uvarNanAno prasaMga che ja, tethI tenA saMbhavano niSedha karavAthI prasanta pratiSadha ja che. paNa asaMbhavanA pratiSedhasya aprasakta pratiSedha nathI. - atha jaghanya nikSepa vidhi :-) AvaliasaMkhabhAgAi jAva kammaTTii tti Nikkhevo / samauttarAliyAe, sAbAhAe bhave UNe / / 2 / / AvalikA'saGkhyeyabhAgeSu yAvat karmasthitIti nikSepaH / samayottarItiyA, sAvadhavA mavetraH || 2 | gAthArtha :- AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgathI mAMDIne yAvat karmanI anya sthiti e nikSepa viSaya che, te abAdhA sahita samayAdhikAvalikA nyUna thAya che. TIkArtha :- harve nikSepavidhinuM svarUpa kahe che - ahIM nikSepa be prakAre che, jaghanya ane utkRSTa che. tyAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga mAtra sthitiomAM je karmalika nikSepa karAya te jaghanya nikSepa kahevAya che. te A pramANe kahe che sarva utkRSTa (sarva uparitana) sthitinA cheDAthI nIce AvalikA ane AvalikAno asaMkhyAtama bhAga utaratAM je nIcenI sthiti Ave te sthitinuM dalika atItthApanA rUpa eka AvalikA (uparanI vA AgaLanI AvalikA) ullaMghIne uparanI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI sthitimAM naMkhAya che, paraMtu AvalikAnA (atItthApanA saMbaMdhI AvalikAnA) vacalA bhAgamAM na paDe, kAraNa ke nIcenI sthitio (AgaLanI anaMtara) AvalikAne mUkIna - tyAga karIne ja uparanI sthitimAM saMkrama evo svAbhAvika niyama che. tethI eTalA pramANano (=valikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANano) A jaghanya nikSepaviSaya che. ane e pramANe hovAthI AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga adhika AvalikA pramANa sthitine viSe udvartana thAya nahIM e pramANe siddha thayuM. ane tema thavAthI utkRSTa sthitibaMdha viSayamAM baMdhAvalikA - abAdhA ane uparanI asaMkhyAtamAM bhAga adhika eka AvalikA sivAyanI bAkInI sthitio ja uvanA yogya jANavI. kAraNa ke baMdhAvalikA ta sakalakaraNa ayogyapaNuM 7 uttarano bhAvArtha evo che ke - abAdhA saMbaMdhI aMtarmuhUrtanI jaghanya atIsthApanAmAM ane udayAvalikArUpa atItthApanAmAM ghaNo taphAvata che. kAraNa ke abAdhA atItthApanAnI sarvathA uvanA nathI thatI ema nahi, paNa abAdhA antargata sthitino abAdhAthI upara prakopa vA nikSepa thatAM nathI paNa abAdhAmAM nuM abAdhAmAM to prakSepa nikSepa thai zake che, ane udayAvalikAnA dali ko kyAMya paNa prakSepa na thatAM nathI. e pramANe abAdhA antargana sthiti abAdhAthI upara nahiM prakaMpAvAnI apekSAe atItthApanApaNe vivazI che ane udayAvalikAnI sthiti to (sarvathA) kyAMya paNa nahi prakSepAvAnI apekSAe anIsthApanAparNa vivasI che, mATe ba, atIsthApanAmAM marTo taphAvata hovAthI 'dayAvali ko abAdhAmAM aMtargata che to paSNu bannenI atIsthApanA judI gaNI che. udAharaNa tarIke 1OOO samayAmaka pUrvabaddhalatAnA 988mAM samayanA paramANuo 1OOO samayAtmaka "dhyamA latAmAM (989 thI 997mAM samaya sudhInI AgaLanI AvalikA varja) 998-99999 ne 18OC naMbara vALA (Ava nA asaMkhyAtamAM bhAgarUpa) samasyAmAM 53 puna: 987mAM samayanA paramANuo 997 thI 1000 sudhInA 4 samayamAM (varastuta samayAdhikAvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM) paDe, punaH 986 mA rAmayanA paramANu 996 thI 1000 sudhInA 5 sabhyomAM (vastuta: dviramayAdhika Ave nA asaMkhyAtamAM bhAgamAM) 5De. e paddhatie pAchaLa pAchaLa haThano AgaLanA nisaMpa, akeka samaya adhika thatA jAya. - ahI paramANunI (AgaLanI sthitimAM) paDavArUpa je kriyA te nipa kahevAya , ane je sthitimAM uddhavanyamAna (vA apavarcamA) paramANuo prakSepAya che te sthitimAM vikSepavapava kahevAya, sattAna sthitithI adhika sthitino baMdha thAya tyAre unA kai rIte thAya te hakIkata 3jI gAvAmAM Avaze, eTale ja mApAMtaramAM ahI sattAmAM sthitinI samAna baMdha thAya tyAre utta* kai rIte thAya ema kahyuM che. je samaye utkRSTa sthitibaMdha thAya te samaye nA nanI uddhA na thAya, paraMtu baMdhAvalikA gayA bAda thAya, mATe maidhAvalikA pramANa sthiti urjanAne ayogya kahI che. baMdhAyelI utkRSTa sthiti baMdhAvalikA pachInA samaye baMdhAvalikA nyUna thai, te samaya nI pramANa sthiti baMdhAi, tenI abAdhA pramANe baMdhAvali kA yUna utkRSTa sattAna sthitinI paNa urjanA nahi thAya mATe abAdhA sthiti vatuM. tathA vaTali sthitisthAthI AraMbhI eka A vali kA AvalikAnA asaMkhyAmAM bhAga pramANa sthitinI paNa urnanA thai zakatI nathI mATe te paNa vajI che. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 che, ane abAdhAnI sthitione atItthApanApaNe pratipAdana karI che. tethI baMdhAvalikA antargata ane abAdhA antargata sthitio udvartanA ayogyapaNuM che. ane pUrva kahela nikSepa vidhinI yuktine anusAra asaMkhyAtamAM bhAga adhika AvalikA pramANa uparanI sthitio paNa udvartanAne yogya nathI. A pramANe nikSepa vidhi vicAravI. | iti jaghanya nikSepa vidhi samApta have jemAM dalikano nikSepa thAya che te pataghraha sthitionuM svarUpa kahe che. tyAM je AvalikA ane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAge uparanA sthAnathI nIce utaratAM nIcenI bIjI sthitinI udvartana thAya (ta prathama sthitinI udvartanA kahevAya che) tyAre samayAdhika AvalikAno asaMkhyAtamAM bhAga (jaghanya) nikSepa viSaya patagraha sthitio che. (arthAta samayAdhika AvalikAnA asaMkhyAtabhAga pramANa patagraha sthitiomAM nIcenI dvitIyasthitinuM dalika paDe) jyAre trIjI sthitinI udvartana thAya tyAre be samayAdhika AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pataMgraha pramANa sthitiomAM karmalika paDe che. e pramANe ekeka samayanI vRddhie dalika nikSepa tyAM sudhI kahevo ke jyAM sudhI utkRSTa dalika nikSepa thAya. ane tenuM (- utkRSTa dalika nikSepanuM) pramANa samayAdhika AvalikA ane abAdhAhIna sarva karmasthiti pramANa te utkRSTa dalika nikSepa che. te A pramANe kahe che- abAdhAthI uparanI potAnI sthitionI udvartana thAya che. tyAM paNa abAdhA uparanI sthitinI udvartanA thaye chate abAdhAthI upara ja dalika nikSepa thAya che, paNa abAdhAnI aMdara dalika nikSepa thato nathI. udvaryamAna dalikano nikSepa udUvaryamAna sthiti upara ja thAya che. tyAM paNa udvaryamAna sthitithI uparanI AvalikA pramANa sthitio atikramIne uparanI sarva sthitiomAM dalika nikSepa thAya che. tethI atItthApanA eka AvalikA, udvardhamAna samaya mAtra sthiti ane abAdhA e traNa varjIne bAkInI sarva paNa sthitio utkRSTa dalika nikSepa viSayanI che. (arthAt zeSa sarva sthitio te pataghraha sthitio che.) A utkRSTa dalika nikSepa viSaya abAdhA uparanA anaMtara samayanI udvartanA sthitisthAnane AzrayIne utkRSTa dalika nikSepa viSaya prApta thAya che. ane sarva uparitana samayanI udvartanAne AzrayIne jaghanya dalika nikSepa viSaya prApta thAya che. ane paMcasaMgraha udvartanAkaraNanI gAthA-4mAM kahyuM che - "kAvAdAvara TAgavata paduddeda paraNavaSevo rimuvaIM paDu gAyanano " artha :abAdhAnI upara rahela sthitisthAnanA dalika AzrayI utkRSTa nikSepa thAya che. ane uddvanA karatAM chellA sthitisthAna AzrayI jaghanya nikSepa thAya che. (citra naM-1 juo) iti nirvAghAtabhAve sthiti udavartanA samApta nirvAghAta udavarnanA vidhinA citra naM.-1 nI samajatI :- prathama lAinamAM asat kalpanAthI 1 thI 41 sudhI pUrva bAMdhela utkRSTa sthiti latA che. tyAM prathama 5 bindu te baMdhAvalikA gayA pachInI udayAvalikAnA che. 1 thI 20 bindu te udayAvalikA sahita utkRSTa abAdhA che, ane te utkRSTa atItthApanA paNa kahevAya che, ane A sthitio anuvartanIya che. udayAvalikA uparanA 6ThThA binduthI zarU karI 12mA sudhInA binduvALA sthAnonA dalikonI abAdhAnI aMdara rahela sthitiomAM ja udvartana thAya paNa abAdhAnI bahAranI sthitimAM na thAya. tethI 6ThThA sthAnakanuM karmalika nIcenI lAinamAM 7 thI 11 atItthApanA AvalikA oLaMgIne 12 thI 20 sudhImAM paDe, te rIte 7mA 13 thI 20 sudhI paDe. tavI rIte 8mA Adi sthAnAnA daliko viSe paNa jANavuM arthAt jIva abAdhAmAM rahela dalikone abAdhAnI bahAranI sthitio sAthe bhogave tema karato nathI. paNa udayAvalikAmAM rahela dalikone choDI uparanA sthAnAnA daliko eka AvalikA pachInA sthAnomAM udayamAM AvanAra daliko sAthe udayamAM AvavA yogya kare che. 12mA sthAnanA daliko 18 thI 20mAM gayA, te abAdhAnI aMdarano jaghanya nikSepa kahevAya. - uparanI lAinamAM ra1mA sthAnathI utkRSTa nikSepa zarU thAya che. tenuM pramANa samayAdhika AvalikA ane abAdhAhIna sarva karmasthiti che. tethI atItthApanAnI eka AvalikA udvaryamAna samayamAtra sthiti ane abAdhA e traNa sivAyanI sarva sthitio utkRSTa lika nikSepa viSayanI che. (39 thI 53) eTale upara ema kahevAmAM AvyuM che ke utkRSTa sthiti baMdhAya tyAre baMdhAvalikA, abAdhA ane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga adhika eka AvalikA pramANa sthiti choDI zapa sthitionI uddhanA thAya che. ahIM uddhanAne yogya je sthiti kahI che temAMnA koipaNa sthitinA dalikona tenA uparanA samayathI eka AvalikA choDI uparanA sthAnomAM prakSepa che. eTale ke teTalAM moDA phaLa ApavA yogya kare che ema samajavuM. 10 jeTalAM sthitisthAnA oLaMgI dalikanA nikSepa kare te atItthApanA kahevAya che. ochAmAM ochI eka AvalikA oLaMgIna ja dalika nikSepa kare che, mATe eka AvalikA atIsthApanA kahI che. temAM AvalikA pramANa sthitimAM dalika nikSepa na kare mATe varjI che je sthitisthAnanI udvartana kare che tenA dalikano nikSepa tenA uparanA sthAnakathI AraMbhI AvalikA pramANa sthiti choDI uparanA sthAnakamAM thAya che, mATe te uddavardhamAna sthAna paNa varyuM che. abAdhA varjavAnuM kAraNa abAdhA pramANa sthAnakanA dalikano nikSepa abAdhAnI uparanA sthAnakomAM thato nathI . For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa atIsthApanA (anuddhartanIya) nighAta udvartanA vidhinuM citra naMbara - 1 (gAthA 1-2nA AdhAre) abAdhAnI aMdara rahela anavarNanIya (1 thI 20) udvalanA thatI sthitio A vidhithI udvarte che. (21thI33)I jaghanya atIsthApanA (anuddavartanIya) pUrva bAMdhela zitalatA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 /\ ja che udayAvalikA AvalikA AvalikAno (baMdhAvalikA gayA asaMkhyaya bhAga 2 pachInI) uddhavartanA ane apavartanAkaraNa A sthAnathI utkRSTa nikSepa thAya che. A sthAna jaghanya nikSepanuM che. For Personal & Private Use Only baMdhAtI sthitilatAmAM udvartana thAya che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20|21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 339 40 41 utkRSTa abAdhA (1 thI 20). abAdhA uparanI vadhato nikSepa jaghanya nikSepa anikSepa sthitio (1 thI 26) atItyApanA AvalikA utkRSTa nikSepa viSayamAM dareka jagyAe AvalikA atItthApanA jANavI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 - atha vyAghAtabhAve urjAnAnuM svarUpa H NivvAghAeNevaM, vAghAe saMtakammahigabandho / AvaliasaMkhabhAgAi hoi aitthAvaNA navaraM / / 3 / / nirvyAghAtenaivaM vyAghAte satkarmA'dhikavandhaH / AvalikA saMGkhyeyabhAgAdikA bhavatyatItthApanA navaram / / 3 / / " - gAthArtha :- e prakArano dalika nikSepavidhi te nirvyAghAtabhAve jANavo. ane sattA sthitithI adhika sthitibaMdha rUpa vyAyAtabhAve to atIsthApanA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgathI prAraMbhIne adhika adhika pUrNa AvalikA paryaMta hoya che.) karmaprakRti bhAga-2 TIkArya :- e pramANe A dalika nikSepavidhi ayyAghAtapaNe eTale vyAghAta rahitapaNe kahyo. vaLI have vyAdhAta paNe A pramANe che- pUrvanI sthiti sattAkarmanI apekSAe adhika navA karmabaMdharUpa AvalikAnA asaMkhyeyabhAgAdi atyApanA thAya che. ane nikSepa paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgAdino hoya che, ahIM vaLu' A zabda punaH arthamAM bhinnakramathI joDAya che. ane te rIte joDela ja che. ahIM A tAtparya che. pUrvanA sattAkarma sthitinI apekSAe samayAdi adhika je navo karmabaMdha te ahIM vyApAta iSTa che, vyApAta tarIke jANavo, tyAM atIsthApanA jadhanya AvalikAnA asaMkhyayabhAga mAtra che. te A pramANe kahe che. pUrvanI sattAkarmasthitino samayamAtra adhika navAM karmabaMdha thaye chata pUrvanI sthiti sattAkarmamAMthI anya ke upAjya sthitinI urjAnA thatI nathI, e pramANe jyAM sudhI Aliko ane bIjI AdhikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI jANatuM. be samayAdhika, traNa samAdhika pAvanuM AlikAnA asaMkhyAtamA bhAgAdhika navo karmabaMdha thaye chata paNa pUrva sattAmAMthI anya ke upAttva sthitanI utttanA na thAya ema jANavuM, vaLI jyAre AlikAnA be asaMkhyAtamA bhAgAdhika jeMTalo navAM karmabaMdha thAya tyAre pUrva sattAkarmamAMthI anya sthitinI urjAnA thAya che, ane te anya sthitine utttane AvalikAnA prathama asaMkhyAtamA bhAgane ullaMpIne bIjA 11asaMkhyAtamA bhAgamAM naMkhAya che. e pramANe navA karmabaMdhano samayAdi vRddhimAM atItyApanA vadhe che. ane te tyAM sudhI thAya ke jyAM sudhI AvalikA pUrNa thAya, nikSepa paNa atItthApanA vidhimAM teTalAM pramANanAM ja thAya che. tyAMthI AgaLa pharI navAkarmabaMdhamAM samayAdi vRddhi thatA phakta nikSepa viSaya (pataha sthitio) ja varSa che, paNa atIsthApanA nahIM. ane - paMcasaMgraha urdunI 7 ane 8mI gAthAmAM kahyuM che ke - 'nisaMimA, gaDu paD yo u ThiivaMdho / ubbaTTai to caramA, eva jAvaliyA aitthavaNA / / 7 / / aitthAvaNAliAe, puNNAe baDUDhai tti Nikkhevo / '' artha :- sattAgata sthitithI abhinava sthitibaMdha jyAre AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga pramANa vadhe - thAya tyAre sattAgata sthitimAMhenI anya sthitinI uttanA kare che. A vakhate AdhikAnAM pahelAM asaMkhyAtamAM bhAga atIsthApanA ane bIjuM asaMkhyAto bhAga nikSepa che. tyAra bAda samayAdi sthitibaMdhanI vRddhie) eka AvalikA pUrNa thatA sudhI atIsthApanA vadhe che. atIsthApanAvalikA pUrNa thatA nikSepa vadhe che. ane jyAM sudhI navo karmabaMdha pUrvasattAkarmathI be AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgathI adhika na thAya tyAM sudhI pUrvanA sattAkarmanI anya sthitithI nIcenA AvalikAno asaMkhyAtamA bhAga adhikane ullaMghIne nIcenI sthitinI ja uvarNanA thAya che. tyAM paNa asaMkhyaSabhAga adhika AvalikAne atikramIne pachI taratanI ja nIcenI sthiti uttAya che. tyAre AvalikAne atikramIne uparanI AvalikAnA 'asaMkhyAtamA bhAgamAM nikSepa thAya che. ane jyAre nIce rahela bIjI 11 A vakhate nikSepanA viSayarUpa sthiti AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga ane trIjo apUrNa asaMkhyAtamAM bhAga hovI joie. kemake sattAgata sthitinA carama sthAnakathI AraMbhI AlikA ane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI nIcenA sthAnakanI urjAnA kare che. ane navIna sthitibaMdha sattAgata sthitithI kaMika nyUna AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga adhika che. eTale ahIM je sthAnanI uttanA kare che tenA uparanA sthAnathI anIsthApanA AlikA oLaMgatA nikSepanA vipayarUpa sthiti AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga adhika che. eTale ahIM je sthAnanI urjAnA kare che tenA uparanA sthAnakathI atIsthApanA AvalikA oLaMgatA nikSepanA viSayarUpa sthiti AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga ane trIjo apUrNa asaMkhyAtamAM bhAga saMbhave che. For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavarNanAkaraNa 11 sthiti udvartAya che. (tyAre AvalikAne atikramIne) samayAdhika asaMkhyAtamA bhAgamAM nikSepa thAya che e pramANe vicAravuM. alpabahuta kahe che. sarvathI alpa jaghanya atItthApanA ane jaghanya nikSepa che, paraspara te banne sarakhI che. te bane paNa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ja che. tethI utkRSTa atItthApanA asaMkhyayaguNa, te utkRSTa abAdhArUpapaNuM hovAthI, tethI paNa utkRSTa nikSepa asaMkhyayaguNa che, te samayAdhika AvalikA ane abAdhAhIna sarva karmasthiti pramANa hovAthI, tethI paNa sarva karmasthiti vizeSAdhika che, kAraNa ke utkRSTa je nikSepa temAMthI ochI karelI sthiti temAM umerAtI hovAthI. (citra naM. 2 - 3 - 4 - 5 juo) iti vyAghAtabhAve udvartanAnuM svarUpa samApta - atha nircAghAtabhAve sthiti apavarnanA :-) ubaTuMto ya ThiI, udayAvalibAhirA ThiivisesA / Nikkhivai taiyabhAge, samayahige sesamaivaiya / / 4 / / vaDUDhai tatto'itthAvaNAoM jAvAligA havai punnA / to Nikkhevo samayAhigAligadugUNakammaThiI / / 5 / / apavarttayaMzca sthiti-mudayAvalikAbAhyAn sthitivizeSAn / nikSipati tRtIye bhAge, samayAdhike zeSamatikramya / / 4 / / vardhata tato'tItthApanA, yAvadAvalikA bhavati pUrNA / tasmAnnikSepaH samayAdhikAvalikAdvikonakarmasthitiH / / 5 / / . gAthArtha :- karmasthitinI apavartana karato jIva udayAvalikAthI bahAranA sthiti vizeSane (zeSa sthitione) atikramIne samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAgamAM nikSepe che. // 5 //. tyAMthI lAvatuM AvalikA paripUrNa thAya tyAM sudhI atItthApanA vadhe che. tethI samayAdhika AvalikAddhikahIna sarva karmasthiti pramANa utkRSTa nikSepa viSaya che. || | 12 gAthA 1mAM 3 naMbaranI TIppaNamAM udAharaNamAM sattAgata sthiti samAna baMdha thAya tyAre nirNAghAtapaNe udvartanA batAvI have sattAgata sthiti AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhika eTale ke cha adhika (1000 +6) sthitisthAnano baMdha na thAya tyAM sudhI paNa uvarnanA gAthA-1mAM kahyA pramANe ja thAya che. eTale jyAM sudhI 1000 +5 adhika sthitisthAno bAMdhe tyAM sudhI chellA 12 sthAnonI udvartana na thAya, paraMtu 988 sthAnanI ja udvartana thAya, ane tenA dalikane atItthApanA AvalikA 9 samaya pramANa oLaMgI 998 Adi uparanA tamAma sthAnamAM nAMkha, jyAre sattAgata 1000 sthitisthAnathI AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga adhika eTale ke 1000 +, sthAnaka pramANa sthitibaMdha kare tyAre 1000mAM sthitisthAnanI udavarnanA thoya, ane tenA dalikane AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga oLaMgI eTale ke 1000 uparanA 1 - 2 - 3jA sthitisthAnane oLaMgI uparanA AvalikA asaMkhyAtamA bhAgamAM eTale ke 1000 uparanA 4 - 5 -6ThThA sthitisthAnomAM nAMkhe. eka adhika sthiti bAMdhe eTale ke 1000 upara 7 sthAnakano baMdha kare to 1thI4 oLaMgI 5 thI 7 sudhImAM nAMkhe. ahIM atItthApanAmAM samaya vadhyo paNa nikSepanA sthAnako teTalAM ja rahyA. e pramANe atItthApanAnI AvalikA pUrNa na thAya tyAM sudhI atItthApanA vadhe ane AvalikA pUrNa thayA pachI nikSepa vadhe. ahIM AvalikAnA be asaMkhyAtamAM bhAga ke tethI adhika baMdha thAya tyAre 1000mA sthAnakanI apekSAe nikSepa kyAM thAya e kahyuM. paraMtu AvalikAnA be asaMkhyAtamAM bhAga adhika baMdha thAya tyAre 999mA sthitisthAnanI uduvarNanA thAya ke nahi ane thAya to tenA dalikane kyAM nAMkhe te kahyuM nathI, paraMtu tenI paNa udvarnanA thAya ane uparanA hisAbe ja prakSepa kare. eTale 999mA sthAnakanI udvanA kare ane tenA dalikane 1000 - 1 - 2 - 3 sthAnakane oLaMgI 4 - 5 - 6ThThA sthitisthAnamAM nAMkhe. A pramANe atItthApanAnI AvalikA pUrNa na thAya tyAM sudhI nikSepanA sthAnako teTalAM ja rahe tyArabAda nikSepa vadhe. abAdhAnA sthAnonI uddvanA abAdhAnA sthAnomAM ja thAya che. eTale udayAvalikA saMkala karaNane ayogya hovAthI 9 sthAnako oLaMgI 10mA sthAnakanI uddavarnanA thAya ane tenA dalikane 11 thI 19 rU5 atItthApanA AvalikA oLaMgI 20mA sthAnakathI 100 sudhInA sthAnamAM nAMkhe. A pramANe abAdhA sthAnonI paNa udvartana thAya che. ahIM 1 thI 100 abAdhAsthAna asatukalpanAthI gaNela che. For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 karmaprakRti bhAga-2 AvalikAnA be asaMkhyayabhAga adhika baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve udavartanAnuM citra naMbara - 2 (gAthA-3nA AdhAre) atItyA.Ava. saMpUrNa samayAdhika ja atI. pUrva baMdhAyela sthitilatA | | jaze. atItthA. | 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAtI sthitilatA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 jaghanya nikSepa jaghanya nikSepa 39 thI 41 sudhIno te ja rahe. 38mA sthAnathI paccAnupUrvIe nikSepa vadhe che. atItthApanA AvalikA ja rahe. citrana.-2nI samajatI :- citra naM 1nA 1 thI 41 sthAno batAvyA hatA. have tethI AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga adhika baMdha thAya eTale baMdhalatA Ava8 asaMkhyayabhAga 3 X 2 = 6 bindu adhika batAvyA che. tethI A citramAM 42thI 47 sudhI sthAnako batAvyA che. have jyAre baMdhAtI latAmAM 47 baMdhAya tyAre uparanA 41nuM dalika 3 ja00 atItthApanArUpa choDI 45 - 46 - 47 nA 3 sthAnarUpa dha0 nikSepa thAya. te rIte 40nuM dalika samayAdhika jagha0 atI 4 sthAna choDI te ja 45 - 46 - 47mAM jagha, nikSepa thAya, 39nuM dalika 5 atItyA Ava choDI te ja 45 - 46 - 47mAM paDe. ahIM sudhI jaghanya nikSepa kahevAya. have atItthApanA Avatu 5 bindu pramANa rahe ane nikSepa vadhe. tethI 38mA sthAnanA daliko 5 atI Ava choDI 44thI 47nA 4 sthAnamAM paDe che. te rIte 37 AdinuM For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddavartana ane apavartanAkaraNa 13 paDyAnupUrvI sthAnakanA daliko krame karIne 5 - 6 - 7 - 8 - 9 sthAnakamAM paDe. chelle 33mA sthAnanA daliko 39thI 47nA 9 sthAnamAM paDe. A rIte AgaLa nikSepa vadhe paNa atItthApanA AvalikA pramANa ja rahe che. samayAdhika AvalikAnA be asaMkhyAtamAM bhAga baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve udvartanAnuM citra naMbara - 3 (gAthA - 3 nA AdhAre) atItthApanA AvalikA saMpUrNa samayAdhika jaya.atItyA. jadha, atItthApanA 40/41 42 43 44 45 46 47 48 0 0 0 0 0 0 0 0 0 pUrvabaMdhAyela sthitilatA:- baMdhAtI sthiti latA - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 40 41 42 43 44 45]46 47 48] jaghanya nikSepa citra naM-3nI samajutI :- 33thI 39nA sthAnanA dalikonI udvartanAM citra naMbara ranI jema jANavI. have samayAdhika AvalikAnA be asaMkhyayabhAga adhika baMdha thAya che. tethI 48muM sthAnaka samayAdhika tarIke batAvyuM che. 40mAM sthAnanA daliko atItthApanA AvalikArUpa 5 sthAna choDI 46 - 47 - 48mAM 3 sthAnamAM jaghanya nikSepa thAya che. 41mA sthAnanA daliko 4 sthAno choDI te ja 3 sthAnamAM jagha0 nikSepa thAya che. 4ramA sthAnakanA daliko jagha0 atItyA, rU5 3 sthAnaka choDI te ja 3 sthAna 46 - 47 - 48mAM jaghao nikSepa thAya che. 43 Adi sthAnono nikSepa thato nathI. For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (pUrNa AvalikA atItthApanA sahita AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgAyiko pramANa baMdha thAya tyAre vyAghAtabhAve udava citra naMbara - 4 (gAthA - 3 nA AdhAre) atItthApanA AvalikA pUrNa baMdhAtI sthiti latA :- 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 40 41 42 43 44 4546 47 48 49 jaze. nikSepa samayAdhika jaghanya nikSepa citra naM.-4 nI samajutI :- citra naMbara 3mAM 40mA sthAnanA daliko atItthApanA Ava choDI jaghanya nikSepa thayo hato. have A citramAM te ja 40mA sthAnanA daliko Ava0 choDI 46thI 49nA 4 sthAnamAM samayAdhika jaghao nikSepa thayo. pUrvanA citra naMbara 2mAM 41mA sthAnanA dalikono jagha0 atItyA ane jaghanya nikSepa thayo hato, have A citramAM te ja 41mA sthAnanI atI Avatu pUrNa karavAnI che, ane jaghao nikSepa karavAno che. tethI atItthA6 Avatu nA 5 bindu ane Avano asaMkhyAta bhAganA 3 bindu / bindu vadhAre karIe to thaI zake. tethI citra naMbara-1mAM 41 sthAnako batAvyA hatAM. have A citramAM 41 + 8 = 49 sthAno batAvyA che. tethI 41mA sthAnanA daliko atI AvatuM rUpa 5 sthAna choDI 47 - 48 - 49nA 3 sthAnomAM jaghanya nikSepa thayo. 42mA sthAnanA daliko samayAdhika ja0 atI Ava0 nA 4 sthAno choDI te ja 3 sthAna 47 - 48 - 49mAM jaghanya nikSepa thAya. 43mA sthAnanA daliko jagha0 atI Ava0 rU5 3 sthAna choDI te ja 3 sthAna 47 - 48 - 49mAM jaghanya nikSepa thAya che. 44 Adi sthAnono nikSepa thAya nahIM. citramAM te ja 41mA sthAnanI atIAva pUrNa karavAnI che, ane jagha, nikSepa karavAno che. tethI atItyA AvatuM nA 5 bindu ane Avano asaMkhyAta bhAganA 3 bindu 8 bindu vadhAre karIe to thaI zake. tethI citra naMbara-1mAM 41 sthAnako batAvyA hatAM. have A citramAM 41 +8 = 49 sthAno batAvyA che. tethI 41mA sthAnanA daliko atI Avatu rUpa 5 sthAna choDI 47 - 48 - 49nA 3 sthAnomAM jaghanya nikSepa thayo. 42mA sthAnanA daliko samayAdhika ja0 atI Ava0 nA 4 sthAno choDI te ja 3 sthAna 47 - 48 - 49mAM jaghanya nikSepa thAya. 43mA sthAnanA daliko jagha0 atI Ava0 rU5 3 sthAna choDI te ja 3 sthAna 47 - 48 - 49mAM jaghanya nikSepa thAya che. 44 Adi sthAnono nikSepa thAya nahIM. For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udavanA ane apavartanAkaraNa samayAdhika jaghanya nikSepa thAya tyAre vyAghAtabhAve udvartanAnuM citra naMbara - 5 (gAthA - 3 nA AdhAre) atItthApanA AvalikA pUrNa 40 4142 43 44 45 46 47 48 49 50 pUrva baMdhAyela 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ja0AtI sthitilatA baMdhAtI sthitilatA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 40 41 42 43 44 45 46 47|48 49 50| jadhanya nikSepa 1 samayAdhika javanikSepa krisamayAdhika jadhanikSepa asatkalpanAe saMpUrNa AvalikA citra naMbara 5 nI samajatI :- citra naMbara 4-mAM 41mA sthAnanA daliko atI Ava0 rU5 5 sthAna choDI 47 - 48 - 49nA 3 sthAnamAM jagha0 nikSepa thayo hato, have A citramAM te ja 41mA sthAnanA dalikono samayAdhika jaghanikSepa karavAno hovAthI 50muM eka sthAna vadhAre batAvyuM che. tethI A citramAM 41mA sthAnanA daliko atItva Ava, rUpa 5 sthAno choDI 47 thI 50nA 4 sthAnomAM nikSepa thayo te samayAdhika jagha0 nikSepa thayo. have AgaLa jema jema sthiti baMdhAya tema atItthApanA AvalikA pramANa ja rahe paNa nikSepa vadhato jAya. 4ramA sthAnanA daliko atI Ava rU5 5 sthAno choDI 48 - 49 - 50 mAM jagha0 nikSepa thayo kahevAya ane 43mA sthAnanA daliko samayona atI) Ava rU5 4 sthAno choDI te ja 48 - 49 - 50mAM jai nikSepa thayo kahevAya. 44mA sthAnanA daliko jagha0 atI, rUpa 3 sthAna choDI te ja 3 sthAno 48 - 49 - 50mAM jaghanDa nikSepa thayo kahevAya. 40mA sthAnanA dalikone atI, Ava rUpa 5 sthAna choDI 46thI 50 nA 5 sthAnomAM krisamayAdhika jagha0 nikSepa kahevAya. ane asatkalpanAthI pAMca samayanI AvalikAnI vivakSAthI 46thI 50 sudhInI AvalikA pramANa nikSepa kahevAya. For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 TIkArtha :- pramANe sthitinI udvartanA kahI. have (nirvAghAtabhAve) sthitinI apavarnanA kahe che. sthitinI apavarNanA karato jIva udayAvalikAthI' bahAranA arthAtu uparanA sthitivizeSone (sthitibhedone) apavarte che. eka samayamAtra - be samayamAtra Adi sthitibhedone apavarte che. ane te apavaryamAna sthiti vizeSo tyAM sudhI prApta thAya che ke jyAM sudhI baMdhAvalikA ke udayAvalikA hIna sarva karmasthitio thAya, te apavartavA yogya che. (udayAvalikAmAM vartatI sthitio sarvakaraNane asAdhya hovAthI te apavarNanA thatI nathI. te kAraNathI udayAvalikA bahAranI sthitio apavartanA sAdhya che ema kahyuM) te apavaryamAna thatI sthitivizeSone kyAM nAMkhe che ? to kahe che ke eka AvalikAnA traNa bhAga kare tevA ''samayAdhika tRtIya bhAgamAM, zeSa uparanA samayona be bhAgane atikramIne prakSepe. ahIM A tAtparya che- udayAvalikAthI uparanI je samayamAtra sthitio tenA dalikane apavartato jIva udayAvalikAnA uparanA samayona 2/3 bhAga atikramIne nIce rahela samayAdhika trIjA bhAgamAM prakSepe che. A jaghanya nikSepa ane jaghanya atItthApanA jANavI. ane jyAre udayAvalikAthI uparanI bIjI sthiti apavarte che. tyAre atItthApanA pUrva kahela samayAdhika pramANa arthAt barobara 2/3 bhAga jeTalI hoya che. ane nikSepa (patathraha sthiti) to teTalo ja (samayAdhika 1/3 bhAga jeTalo) hoya che.. vaLI jyAre udayAvalikAthI uparanI trIjI sthiti apavarte che tyAre pUrva kahela atItthApanA be samayAdhika hoya che. arthAt 2/3 bhAga samayAdhika atItthApanA hoya che. nikSepa to teTalAM ja pramANano hoya che. e pramANe atItthApanA jyAM sudhI AvalikA pUrNa thAya tyAM sudhI dareka samaya samayanI vRddhi karavI. ane nikSepa viSaya sthitiono samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga ja hoya che. tyAMthI AgaLa atIsthApanA dareka ThekANe teTalA (AvalikA) pramANa ja rahe che. ane jyAM sudhI baMdhAvalikA ke (udayAvalikA) atItthApanA AvalikA rahita ane apavarcamAna samaya sthiti e traNa rahita zeSa sarva karmasthiti nikSepamAM vRddhi thAya che. kAraNa ke baMdhAvalikA pUrNa thaye chate jIva karmanI apavarNanAno prAraMbha kare che. tyAM paNa sarva uparitana (anya) sthitisthAnanI apavarNanA zarU kare che, tyAre AvalikAmAtra nIce utarIne nIcenI sarva sthitisthAnamAM nikSepa kare che. e utkRSTa nikSepa je pramANe kahyo te prApta thayo. ane paMcasaMgraha - bIjA bhAgamAM ud0 karaNanI 13mI gAthAmAM kahyuM che. samayAdi vaLA, vaMthAriyA mojuM vizlevo vATa raMgodaya-mAriyA moju moje artha :- samayAdhika atItthApanAvalikA ane baMdhAvalikA choDI zeSa sthiti nikSepanA viSayarUpa che. tathA baMdhAvalikA ane udayAvalikA sivAyanI bAkInI sthitinI apavartana kare che. samayAdhika atItthApanA AvalikA ane baMdhAvalikA mUkIne (rahita) bAkInI sarva paNa sthitiomAM apavarnanAno utkRSTa nikSepa thAya che. tathA baMdhAvalikA ane udayAvalikA (mUkIne) rahita sarva paNa karmasthitionI apavarNanA thAya che. e pramANe eno artha che. 13 ahIM udayAvalikA anAvartanIya kahIM te apavartanA pravarte te kALane AzrayI kahIM, anyathA apavanA pravartatA pahelAM baMdhAvalikA paNa anapavartanIya jANavI. arthAtuM baMdhAyelI prakRtinI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda apavAnA zarU thAya te paNa udayAvalikAgata sthitio varjIne zeSa sthitiomAM ja apavarNanA zarU thAya. 14 apavanAmAM abAdhAnI atIthApanA hoya nahIM, mATe atre abAdhA saMbaMdhe atItthApanA kahI nathI, punaH te badhyamAna vA pUrvabaddha svajAtIya paralatAmAM saMkrame che. 15 udayAvalikAnA nava samaya kalpIe to udayAvalikA uparanA sthAnakanA dalikane udayAvalikAnA chellA pAMca samaya oLaMgI nIcenA udaya samayathI AraMbhI cAra sthAnakamAM nAMkhe che, kemake be bhAganA cha samaya thAya temAM eka samaya nyuna levAno che. eTale te pAMca samaya pramANa thAya, teTalI atItthApanA kahevI. nikSepa samayAdhika trIjo bhAga che. tenA cAra samaya thAya. eTale teTalAmAM ja nikSepa thAya, ane te jaghanya nikSepa kahevAya. 16 ahIM baMdhAvalikA ane udayAvalikA ema kahevAthI samajavAnuM e che ke karma baMdhAyA bAda eka AvalikA pachI apavarnanA prAraMbhAya che. mATe apavarnanAnA prAraMbha vakhate be AvalikA hIna na jANavI, paraMtu kALathI baMdhAvalikA ja hIna jANavI) kAraNa ke baMdhAvali kA te sthiti saMbaMdhI AkhI latAnI apavarnanAne roke che, paraMtu udayAvalikA te sthiti saMbaMdhI AkhI latAnI apAvanAne nahIM rokatA mAtra potAnI ja apavanA roke che, ane prAraMbha samaya udayAvalikA pramANa sthitio apAvanAne asAdhya rahe che. mATe apavarnanA sthiti thatusthiti karatAM eka AvalikA hIna jANavI. For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddavartana ane apavartanAkaraNa 17 tethI A pramANe udayAvalikAnA uparanA samayamAtra sthitisthAnanI apavartanAne AzrayIne je pramANe kahyuM te samayAdhika AvalikAno 1/3 bhAgamAM nikSepa prApta thAya che. te sarva jaghanya nikSepa che. ane sarva uparitana (sarvAntima) samayanA sthitisthAnane AzrayIne je pramANe kahyo te utkRSTa nikSepa thAya che.(citra naMbara-juo) iti nirbAghAbhAve sthiti apavarnanA samApta. (~: atha vyAghAtabhAve sthiti - apavarnanA :-) vAghAe samaUNaM, kaMDagamukkassiyA aitthavaNA / DAyaThiI kiMcUNA, ThiikaMDukkassagapamANaM / / 6 / / vyAghAte samayonaM, kaNDakamutkRSTA'tItthApanA / DAyasthitiH vizcakUnA, citiH qodavAnAm | 6 | gAthArtha :- sthitighAtarUpa vyAghAta thaye chate samayona kaMDaka pramANa utkRSTa atItthApanA thAya che. ane kaMDakanuM utkRSTa pramANa dezona DAyasthiti tulya che. TIkArtha :- A nirvAghAtamAM apavarnanA vidhi kahI. have vyAghAtamAM thatI apavarNanAnI vidhi kahe che. ahIM vyAghAta te sthitighAta jANavo ane paMcasaMgraha ud.karaNanI 14mI gAthAmAM kahyuM che. "kSiAno pratya roDa vAyAgo '' ahIM vyAghAta eTale sthitighAta kahevAya che. te sthitighAta karAte chate samayona kaMDaka mAtra utkRSTa atItthApanA kare che. sarva uparanI samayarUpa sthitisthAnane apavarte chate apavartamAna samaya sahita nIcethI eka kaMDaka pramANa samayona atikramAya che. tethI te apavartamAna samaya bAda karatAM samaya hIna kaMDaka pramANa ja atIsthApanA prApta thAya che. kaMDakanuM pramANa kevI rIte che ?to je sthitithI zarU karIne te ja prakRtino utkRSTa sthitibaMdha kUdIne kare che. tyAMthI zarU karIne sarva paNa sthiti DAyasthiti e pramANe kahevAya che. te DAyasthitithI kAMika nyUna sthiti te kaMDakanuM utkRSTa pramANa che. paMcasaMgrahanI TIkAmAM to A pramANe kahyuM che.- "sA DAcitirthataH riphUnA - vikUinacitikanA " te A pramANe kahyuM che - paryApta saMgni paMcendriya aMtaHkoDAkoDI 17 ahIM briA padane DAyasthitine vizeSaNa tarIke gayuM che. eTale kaMika nyUna DAyasthiti kaMDakanuM utkRSTa pramANa kahyuM che. ane paMcasaMgrahamAM utkRSTa sthitinA vizeSaNa tarIke batAvyuM che. eTale DAyasthitine kaMika nyUna karmasthiti pramANa eTale ke aMtaHkoDAkoDI nyUna utkRSTa sthiti pramANe kahyuM che, tattva kevalI gamya. DAyasthiti - 3 prakAre che. (1) apavarNanADAyasthiti, (2) baddhaDAyasthiti ane (3) udvartanADAyasthiti A traNamAMthI ahIM sAmAnyathI DAyasthiti kahela che. paNa adhyAhArathI baddhADAyasthiti jANavI. e 3 DAyasthitinuM svarUpa A pramANe che. (1) apanADAyasthiti :- je sthitisthAnathI utarIne apavarNanA karaNa vaDe (anaMtara samaye) je nIcenI sthitie jAya te nIcenA sthitisthAna sudhInI sthitiono samudAya te apavarSAnADAyasthiti kahevAya. jema ke 100 thI utarIne (apavanA vaDe 70thI 10 sudhInI 60 sthitio pAmavA yogya hoya temAM jo) 70mI pAme to 100 thI 70 sudhInI 30 sthitio apanADAyasthiti jANavI. vastutaH apavartanA DAyasthiti sthitighAta vakhate ghaNAM seMkaDo sAgara pramANa athavA aMta:ko koi sAgaTha nA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI ja hoya che. (A saMbaMdha baMdhanakaraNanI 10mI gAthAmAM kahevAI gayo che.). (2) baddhaDAyasthiti :- tathA je sthitisthAnathI upaDIne vadhumAM vadhu jeTalo sthitibaMdha anaMtara samayamAM kare tyAMthI mAMDIne te uo sthitibaMdha sudhInI sthitiono samudAya te baddhaDAyasthiti kahevAya. te vastutaH aMtaH kod.koDa sAgaropama nyUna 70 koko sAgaropama pramANa che. (A saMbaMdha paNa baMdhanakaraNanI 10mI gAthAmAM kahyo che.) (3) uddavarNanADAyasthiti :- tathA je sthitisthAnathI upaDIne udvartanAkaraNa vaDe anaMtara samaye jeTalI sthiti adhika kare te adhika sthiti uddavanA DAyasthiti kahevAya. te vastutaH baddha DAyasthiti pramANa che. (A udvanA DAyasthiti te baddha DAyasthiti tulya hovAthI graMthakAre bhinna kahI nathI ema samajAya che. tattva kevali gamya. vaLI A prakaraNamAM vyAghAtabhAvI apavarNanAno jaghanya nikSepa viSaya ane utkRSTa nikSepa viSaya spaSTapaNe darzAvyo nathI. tethI je rIte nikSepa saMbhave che, te pramANe kahevAya che. jyAre udita prakRtinI apavarnanA pravarte tyAre udayAvalikA sahita aMtarmuhUrta pramANa sthitio jadha0 nikSepa viSaya (caramasthiti thAta kALe) saMbhave che, ane palyopama asaMkhyayabhAgahIna sarva sthiti utkRSTa nikSepa viSaya vizuddhivALA jIvane prathama sthitighAta vakhate sarvoparitana sthiti apavarNanA Azritya saMbhave che. ane anudita prakRtinI apavarnanA pravarte tyAre banne nikSepa viSaya udayAvalikA hIna pUrva kahela pramANe saMbhave, punaH prakSepAtA paramANuo svakIya paralatAnI aMdara aMtarmahatta sudhInA vibhAganA guNazreNinI paddhatie propAya che, ne AgaLa aniyamita saMkhyAmAM prakSepAya che. For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nircAghAtabhAve sthiti apavartanA - citra naMbara - 6 (gAthA 4 - panA AdhAre) 34 33 23 A nizAnathI atItthApanA AvalikAnI zarUAta thAya che. 24 ] nizAnathI nikSepanI vRddhi thAya che. 3ra. utkRSTa nikSepa For Personal & Private Use Only 20 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 | O 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 11 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27128 29 30 31 32 33 34 35 36 37 baMdhAvalikA anAvartanIya trIjo bhAga trIjo[bhAga trIjo bhAga atItthApanA AvalikA 1 thI 18 sudhInA 18 sthitio anAvartanIya che. 19 thI 37 sudhInI 19 sthitionI jaghao nikSepa samayA- jagha0 atItthApanA apavAnA thAya che. 1 thI 9 +28 thI 37 sudhInI 19 sthitio anikSepa viSayanI che. dhika 1/3 bhAga samayona 2/3 bhAga 10 thI 27 sudhI 18 sthitiomAM nikSepa thAya che. karmaprakRti bhAga-2 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavarNanAkaraNa 19 pramANa sthitibaMdha karIne utkRSTa saMkulezanA vazathI utkRSTa sthiti bAMdhe che. te DAyasthitithI kAMika ochA karmasthiti pramANa te kaMDakanuM utkRSTa pramANa che. ane A utkRSTa kaMDaka e be Adi samaya nyUna paNa kaMDaka ja kahevAya che. e pramANe ochuM karatAM karatAM jyAM sudhI palyopamano asaMkhyayabhAga mAtra pramANa thAya te jaghanya kaMDaka che. A ja samayona jaghanya kaMDaka te vyAghAtabhAvI apavartanAmAM jaghanya atItthApanArUpa che. (citra naM. - 7-8 juo) iti vyAghAtabhAve sthiti apavartanA samApta citra naM 6nI samajatI :- A citramAM asatukalpanAthI kula 1thI 37 sattA apekSAe rahela sthitisthAnako che. prathama 1 thI 9 baMdhAvalikAnA sthAno anapavarNanIya che. temAM 10thI 13 = 4 sthAna samayAdhika 1/3 bhAga jaghanya nikSepanA che, ane 14thI 18 te 5 sthAno samayona 2/3 bhAga jaghanya atItthApanA che. te anAvartanIya che eTale kula 1thI 18 e 18 sthAno anapavarNanIya thayA. have 19thI 37 sudhI 19 sthAnonI apavartana kare che. apavarnanA eTale pAchaLanA sthAnonA dalikone AgaLanA sthAnomAM nAMkhavA ane anapavartanIya eTale je sthAnonI apavartana na thAya te kahevAya che. have 19mA sthAnanA dalikone samayona 23 bhAga jaghanya atItthApanA eTale 18thI 14nA 5 sthAno choDI samayAdhika 1/3 bhAga rUpa 13thI 10nA 4 sthAnomAM jaghanya nikSepa kare che. te rIte 20 - 21 - 22 ane 23mAM sthAnonA dalikone te ja 4 sthAnomAM nAMkhe che. ahIM sudhI nikSepa teTalo ja rahe che. A =23mA sthAne dalika atItthApanA AvalikArUpa 9 sthAno (22 thI 14) choDI nAMkhyuM eTale A AkAra batAvyuM che. have AgaLanA sthAnathI nikSepa vadhaze paNa atItthApanA AvalikArUpa 9 sthAna ja rahe. tethI 24mA sthAnanA dalikono 14 thI 10 = 5 sthAnomAM nikSepa thAya che. ahIMthI nikSepa vadhavAno cAlu thayo mATe T AkAre batAvyuM che. te rIte 25 thI 37nA dalikono anukrame 1pathI 27mAM nikSepa thAya che. chelle 37mAM sthAnanA daliko 27thI 10 sudhInA 18 sthAno nikSepa thayo te vidyamAna sthitimAM utkRSTa nikSepa kahevAya. ane te 18 sthAnomAM ja nikSepa thAya che. bAkInA 1 thI 9 baMdhAvalikAnA, 28thI 36 atItthApanA AvalikA (chellA sthAnanI) ane 37muM sthAna apavartamAna sthiti ema kula 19 sthAno anikSepa viSayanA kahevAya. arthAt te sthAnomAM nikSepa na thAya. ahIM baMdhAvalikA apavartana vakhate hotI nathI. paraMtu utkRSTa sthitimAMthI e pasAra thayA bAda apavarNanA thAya che. tethI utkRSTa sthitimAMthI apavarnanA prAyogya sthitio gaNavA mATe ke nikSepa sthitio gaNavA mATe baMdhAvalikA ochI karavI paDe tethI te baMdhAvalikA batAvI che. (iti citra naMbara-6nI samajutI samApta). (sthiti apavarNanAmAM utkRSTa kaMDaka ane DAyasthitino taphAvata citra naM. - 8) 100 pa00 50,OOO aMta:koDAkoDI utkRSTa kaMDaka sAgao DAyasthiti aMtaHkoDAkoDI sAga nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama athavA sAdhika 69 koDAkoDI sAgaropama, citranI samajutI :- A citramAM asatkalpanAthI 1 thI 50,000 e utkRSTa sthiti 70 koDAkoDI sAgaropama batAvela che. 1 thI 100 e aMtaHkoDAkoDI sAgao pramANa sthiti che. pa00 thI pa0,000 e utkRSTa kaMDakanuM pramANa che. ane DAyasthiti 70 koDAkoDI sAgamAM aMta:koDAkoDI sAga0 jUna che. 49,900 pramANa che. utkRSTa kaMDaka karatA utkRSTa DAyasthiti 400 vadhAre che. Jain Education Intomational For Personal Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAghAtabhAve (sthitighAta samaye) apavartanA citra naMbara - 7 5 mI 4 apavarnanA thatI prathama sthiti, 80 mI D apavarnanA thatI chellI sthiti --------- O | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA || 10 udayAvalikA 18 19 20 74 thI 80 $ For Personal & Private Use Only 58 31 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0. 40 50. 5556 57 58 59 60 61 62 63 6/95 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 89 atItthApanA palyo ghAyamAna sthitio palyoasaMkhya bhAga asaMtu apavarcamAna kaMDakanI prathama sthitine AzrayIne karmaprakRti bhAga-2 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apevanAkaraNa 21 citra naM. 7nI samajatI :- A citramAM asatkalpanAthI 1thI 80 sthitisthAna sattA apekSAe batAvelA che. temAM prathama 1thI 9 baMdhAvalikArUpa che, 10thI 18 udayAvalikArUpa che. vyAghAtabhAve apavarnanA eTale sthitighAta kAle sthitighAtanA sthAnomAMthI thatI apavarnanA. te sthitinA cheDA upara-uparanA bhAgamAM hoya che. sAmAnyathI palyopamano asaMkhyAtamA bhAga jeTalo sthitighAta thAya che, te jaghanya kaMDaka pramANa che. utkRSTathI saMkhyAtA sAgaropama pramANa paNa thAya che. ahIM 65thI 80 sudhInA 16 sthAno palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa ghAyamAna sthitio che. ahIM sthitighAtanA prathama AvalikA 65 thI 73 sudhInA daliko apavartIne potAnA sthAnathI atItthApanA AvalikA choDI aghAtyamAna badhI sthitiomAM nAMkhe che. tethI ghAyamAna prathama sthiti 65mA sthAnanA dalikono 1thI 9 baMdhAvalikA choDI 10thI 55 sudhInI sarva adhAtyamAna sthitiomAM nAMkhe che, 66nA 10thI 56 sudhI te chelle 73nuM 10thI 63mAM nAMkhe che. ahIM sthitighAta pachI eka AvalikA pUrNa thai. tethI pachInI sarva sthitionA 74thI 80 nA sthAnonA dalikone 10 thI 64 sudhInI aghAyamAna badhI sthitiomAM nAMkhe che, ane te utkRSTa nikSepa kahevAya. te dalikone ghAyamAna sthitiomAM arthAt 65 thI 80mAM nAMkhe nahIM, 80mA sthAnanA dalikonI apavarnanA thai te samayona kaMDaka pramANa atItthApanA thai kahevAya.(iti citra naM. 7nI samajutI samApta) (- atha alpabadutva:-) have alpabadutva kahe che. . (1) tyAM apavartanAmAM jaghanya nikSepa sarvathI alpa che. kAraNa ke te samayAdhika 1/3 AvalikA pramANa che. (2) tethI paNa apavarNanAmAM jaghanya atItthApanA traNa samaya ochI evI dviguNa che. traNa samaya ochI evuM dviguNapaNe kevI rIte jANavuM ? to kahe che. vyAghAta vinA arthAt nirvAghAta bhAvI jaghanya atItthApanA eka samaya hIna 2/3 AvalikA pramANa che ane asatkalpanAthI AvalikA 30 samayanI che. tethI samayona 2/3te 19 samaya pramANa thAya che. jaghanya nikSepa paNa samayAdhika 1/3 AvalikAbhAga rUpa te asatkalpanAthI 11 samaya pramANa thAya. te dviguNa karIe eTale 22 thAya. ane temAM traNa samaya ochA eTale 19 thAya che. (9 samayanI AvalikAnI vivakSAthI paNa ghaTI zake che. dA.ta. samayona 2/3 =pa samaya, samayAdhika 1/3=4x228-5 =3 samayona dviguNa) (3) tethI paNa vyAghAta vinA eTale nirvAghAtabhAvI apavarNanAmAM u0 atItthApanA vizeSAdhika che. kAraNa ke te saMpUrNa AvalikA pramANa che. (4) tethI bAghAta apavarNanAmAM u0 atItthApanA asaMkhya guNa che. kAraNa ke te kAMika Una DAyasthiti kaMDaka pramANa che. (5) tethI paNa utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che. kAraNake te samayAdhika be AvalikA ochI evI sarvakarmasthiti pramANa ' (6) tethI sarva karmasthiti vizeSAdhika che.(unikSepa, u0atItthApanA ane baMdhAvalikAdi sahita hovAthI karmasthiti vizeSAdhika ja hoya che.. have uddvanA - apavanAnuM mizra bheguM alpabadutva kahe che. (1) tyAM vyAghAta udvartanAmAM jaghanya atIsthApanA ane jaghanya nikSepa sarvathI alpa che. potAnA sthAnamAM paraspara tulya che. kAraNa ke banne AvalikAnA asaMkhya bhAga pramANa hovAthI. (2) tethI apavarNanAmAM jaghanya nikSepa asaMkhyayaguNa che. kAraNa ke te samayAdhika 1/3 AvalikA pramANa hoya che. . (3) tethI paNa apavarNanAmAM jaghanya atIsthApanA traNa samaya ochI evI dviguNanI ahIM pUrvanI jema vicAravuM. (4) tethI paNa apavartanAmAM ja vyAghAta abhAvanI eTale ke nirNAghAta apavarNanAmAM utkRSTa atIsthApanA vizeSAdhika che. kAraNa ke te saMpUrNa AvalikA pramANa che. (5) tethI paNa vAghAta udvartanAmAM utkRSTa atItthApanA saMkhyayaguNa che. kAraNa ke te utkRSTa abAdhA tulya (7000 varSa) pramANa che. (6) tethI paNa vyAghAta apavarNanAmAM utkRSTa atItthApanA asaMkhyayaguNa che. kAraNa ke te kaMika Una DAyasthiti pramANa che. For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (7) tethI paNa vyAghAta udvartanAmAM utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che. (kAraNa ke te eka samaya, atItthApanArUpa AvalikA, ane abAdhA hIna sarva sthiti pramANa che.) (8) tethI paNa nirvAghAta apavarNanAmAM utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che. (kAraNa ke te samayAdhika AvalikAddhika hIna sarva karmasthiti pramANa che.). (9) tethI paNa sarvasthiti vizeSAdhika che. (yaMtra naM 1 - 2 juo) iti alpabadutva samAptA (apavartanAne viSe alpabadutvanuM yaMtra naM- 1) krama kayA viSayamAM alpabahu kAraNa 1 nircAapamAM ja nikSepa sarvathI alpa samayAdhika 1/3 AvalikA pramANa hovAthI 2 nircAi apamAM jagha0 atItthApanA trisamayona dviguNa samayona 2/3 AvalikA pramANa hovAthI 3 niryA apa0mAMutkRSTa atItthApanA vizeSAdhika saMpUrNa AvalikA pramANa hovAthI 4 vyA, apa0 mAM utkRSTa atItthApanA asaMkhyaguNa kAMika Una DAyasthiti kaMDaka pramANa hovAthI pa nirvAha apa0 mAM utkRSTa nikSepa vizeSAdhika samayAdhika be AvalikA ochI evI sarva karmasthiti hovAthI | 6 sarva karmasthiti * vizeSAdhika unikSepa, u0atI ane baMdhAvalikAdi , sahita hovAthI (udavartanA - apavarnanA viSe mizra alpabadutvanuM yaMtra naM 2) kayA viSayamAM alpabadutva kAraNa | vyA, urvamAM jAva atI, ane sarvathI alpa | banne AvalikAnA asaMkhya bhAga pramANa vyA udda0 mAM jagha0 nikSepa hovAthI 3 nirvA apa0 mAM jagha0 nikSepa asaMkhyayaguNa samayAdhika 1/3 AvalikA pramANa hovAthI 4 nirvA apa0 mAM jagha0 atItthApanA trisamayona dviguNa samayona 23 AvalikA pramANa hovAthI | 5 | nityaM apamAM utkRSTa atItthApanA vizeSAdhika saMpUrNa AvalikA pramANa hovAthI 6 nirdhA, u0mAM utkRSTa atItthApanA saMkhyayaguNa utkRSTa abAdhA tulya hovAthI (7000 varSa pramANa vagere) 7 vyA, apa0 mAM utkRSTa atItthApanA asaMkhyayaguNa kaMika Una DAyasthiti kaMDaka pramANa hovAthI vyA, urvamAM utkRSTa nikSepa vizeSAdhika samayAdhika AvalikA ane abAdhAhIna sarvasthiti pramANa che. 9 nirvA apava4 mAM utkRSTa nikSepa vizeSAdhika samayAdhika be AvalikA hIna sarva karmasthiti pramANa hovAthI | 10 sarva sthiti vizeSAdhika saMpUrNa sthiti hovAthI (uparanA banne alpabadutvamAM vyAdhAta apavarnanA saMbaMdhI ja nikSepa, utkRSTa nikSepa ane jagha0 atItthApanA e traNanuM alpabadutva kahyuM nathI. teno Azaya zrI bahuzrutathI vicAravo.) For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavartanAkaraNa (- atha rajI anubhAga udvartanA:-) caramaM gobaTTijjai, jAvANaMtANi phaDDagANi tao / ussakkiya ukkaDDhai, evaM ovaTTaNAIo / / 7 / / caramaM nodvartyata, yAvadanantAni sarghakAni tataH / avaSTakyodvarttayatyevamapavartanAdayaH / / 7 / / (adho'vatIrya udvarttayatye) gAthArtha :- anyathI prAraMbhIne vAvatu anaMta spardhakonI uvarNanA thatI nathI, paraMtu tethI nIce utarIne je spardhako prApta thAya che. te spardhakonI udvartana thAya che. e pramANe apanAdimAM paNa jANavuM. TIkArtha :- pramANe sthitinI apavarnanA kahIM, have anubhAga viSayamAM udvartanA - apavarnanA kahe che. tyAM prathama anubhAga udvartanA kahe che. anya spardhakanI udvartana na thAya, upanya spardhakanI paNa nahIM, te tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI anya spardhakathI nIce anaMta spardhako na udvarte, sarva sthitiothI uparano AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa je jaghanya nikSepa ane tethI AvalikA mAtra atItthApanA e sthitisthAnamAM rahela sarva paNa anaMta spardhakonI udvartanA thatI nathI. e pramANe rahasya che. paraMtu tethI nIce utarIne samaya mAtra sthitisthAnamAM rahelA je anubhAga spardhako te sarvanI udUvarNanA thAya che. ane te spardhakone udvartIne AvalikA (atItthApanAvalikA) gata ananta spardhakone ullaMghIne upara AvalikAnA asaMkhyabhAga pramANa sthitigata spardhakomAM nAMkhe che. tethI paNa nIce utaratAM jyAre bIjA samayamAtra sthitisthAnamAM rahela spardhakone udvartana kare che. tyAre AvalikA (atItthApanAvalikA) gata spardhakone ullaMghIne uparanA samayAdhika AvalikA saMbaMdhI asaMkhyAtamAM bhAga mAtramAM rahela spardhakamAM nAMkhe che. e pramANe jema jema nIce utarIe tema tema nikSepa vadhato jAya che. ane atItthApanA to sarva ThekANe AvalikAgata spardhako pramANa kAyama rahe che. vaLI utkRSTa nikSepa viSaya keTalo che ? to kahe che. - (baMdhAvalikA vyatIta thaye) samayAdhika atItthApanAvalikA ane abAdhAmAM rahela spardhako mUkIne bAkInA sarva spardhako che. te A pramANe kahe che. abAdhAmAM rahelA spardhakonI udvartana kare nahIM, ane udvartanA karAtA samayamAtra sthitisthAnamAM rahelA spardhakone tyAM na ja nAMkhe, ane AvalikAmAM rahela spardhako to atItthApanApaNe che, tethI te sivAyanA sarva spardhako utkRSTa nikSepa viSaya che. anubhAga udvartanAmAM alpabadutva :- kahe che. (1) jaghanya nikSepa sarvathI alpa che. kAraNa ke te AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahela spardhaka pramANa che. (2) tenAthI atItthApanA anaMtaguNa che, kAraNa ke nikSepa viSaya spardhakothI AvalikAmAtra sthitimAM rahela spardhakonuM anaMtaguNapaNuM che. . (3) tethI utkRSTa nikSepa anaMtaguNa che. kAraNa ke samayAdhika be AvalikA =(baMdhAvalikA ane atItthApanAvalikA) ane abAdhA sivAyanA zeSa spardhako anaMtaguNa che. (4) tethI 'sarva anubhAga (spardhaka) vizeSAdhika che. te pramANe anubhAga udvartanA kahIM. iti anubhAga udvartanA samApta 18 kAraNa ke te samayAdhika atItthApanAvalikAgata spardhako sahita hovAthI te abAdhA tathA baMdhAvalikAmata spardhaka sahita kema nahIM ? enA uttaramAM jANavAnuM e che ke eka samaya sthitika be samayasthitika yAvatu baMdhAvalikA sthitika ane ethI paNa adhika abAdhA sthiti je TalI sthitivALuM dalika abAdhAntargata che. to tat sthiti saMbaMdhI dalikonA anubhAga spardhakonI udvartanA vajya kahIM che. e pramANe vyAghAtamAM paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (-: atha anubhAga apavarnanA :-) have anubhAga apavartanA batAvatA kahe che. "vimaHvartanalitaH '' vivuM eTale udvartanAnI jema apavarnanA paNa anubhAga viSaya kahevo. phakta AdithI eTale prathama zarUAta karIne kahevuM. prathama te A pramANe kahe che. prathama spardhakanI apavarNanA thAya nahIM, bIjAnI paNa nahIM, trIjAnI paNa nahIM, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI udayAvalikA mAtra sthitimAM rahelA spardhako thAya. paraMtu tethI uparanA spardhakonI apavarNanA thAya che. tyAM jyAre udayAvalikAthI upara samayamAtra sthitimAM rahela spardhako apavarte che. tyAre eka AvalikAnA samayona 2/3 bhAgamAM rahela spardhakone ullaMghIne zeSa nIcenA samayAdhika 1/3 bhAgamAM rahela spardhakomAM nAMkhe che. ane jyAre udayAvalikAthI upara bIjA samayamAtra sthitimAM rahela spardhako apavarte che. tyAre pUrva kahela atItthApanA samayamAtra sthitimAM rahela spardhakothI adhika hoya che. nikSepa to teTalAM ja pramANe che. e pramANe samaya samayanI vRddhithI atItthApanA tyAM sudhI vadhAravI ke jyAM sudhI AvalikA pUrNa thAya che. tethI AgaLa atIsthApanA sarva ThekANe paNa teTalA pramANe ja hoya che. nikSepa to vadhe che. ane A pramANe nirvAghAtamAM jANavuM. vyAdhAtabhAvI anubhAga apavarNanAmAM eka samayagata spardhakothI Una atItthApanA jANavI. have anubhAga apavanAmAM alpabadutva kahe che. :(1) jaghanya nikSepa sarvathI alpa che. (kAraNa ke te eka samayAdhika 1/3 AvalikAgata spardhaka pramANa che.) (2) tethI jaghanya atItthApanA anaMtaguNa che. (kAraNa ke te samayahIna 23 AvalikAgata spardhaka pramANa che.) (3) tethI vyAghAtabhAvI atItthApanA anaMtagaNa che. (eka samayahIna anubhAga kaMDaka pramANa hovAthI). | (4) tethI utkRSTa anubhAga vizeSAdhika che. eka samayagata spardhakathI atItthApanAthI adhikapaNuM hovAthI, (5) tethI utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che. (kAraNa ke te samayAdhika atItthApanAvalikA ane baMdhAvalikA rahita zeSa sarva sthitigata spardhaka pramANa hovAthI) (6) tethI paNa sarva anubhAga vizeSAdhika hoya che. (kAraNa ke te samayAdhika atItthApanA AvalikAgata anaMta spardhaka sahita hovAthI. ahIM paNa baMdhAvalikA nahi kahevAnuM kAraNa pUrve TIppaNa naM. 18mAM kahyuM che tema jANavuM.) iti anubhAga apavarnanA samApta -: atha udvartanA - apavarNanAmAM mizra alpabadutva :-) thovaM paesaguNahANi aMtaraM dusu jahannanikkhevo / kamaso arNataguNio, dusu vi aitthAvaNA tullA / / 8 / / vAghAeNaNubhAga - kaMDagamekkAe~ vaggaNAUNaM / ukkoso Nikkhevo, sasaMtabaMdho ya saviseso / / 9 / / stokaM pradezaguNahAnyantaraM, dvayorjaghanyanikSepaH / kramazo'nantaguNito, dvayorapyatItthApanA tulyA / / 8 / / vyAghAtenAnubhAga-kaNDakamekayA vargaNayonam / uo niSaH, saravazvazva savizeSaH || 1 || For Personal & Private Use Only Jain Education Interational Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urjAnA ane apavartanAkaraNa gAthArtha :- pradezanI guNavRddhi ke hAninA AMtare rahela spardhako ati alpa che. tenAthI bannemAM urjAnA apavartanAmAM jaghanya nikSepa anaMtaguNa che. paraspara tulya che. tenAthI bannemAM atItthApanA anaMtaguNa che, ane paraspara tulya che. / 8 / tenAthI vyAghAte eka vargaNA hIna anubhAga kaMDaka anaMtaguNa che. tenAthI (bannemAM) utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che. (paraspara tulya che) tenAthI kula sattA vizeSAdhika che. II 9 // TIkArtha :- have banne paNa urjAnA - apavartanAnuM alpabahutva sUtrakAra kahe che. 19eka sthitimAM je spardhako che. te spardhakone anukrame sthApIe te evI rIte ke sarva jaghanya rasaspardhaka prathama, tethI vizeSAdhika rasa spardhakane bIju, tethI paNa vizeSAdhika rasaspardhaka trIju e pramANe sarva utkRSTa rasaspardhakane ante sthApIe. tyAM prathama spardhakathI zarU karIne uttarottara rasaspardhako pradeza apekSAe vizeSahIna hoya che. antima spardhakathI zarU karIne vaLI nIce nIce kramathI pradeza apekSAe vizeSAdhika hoya che. (1) teonI madhyamAM eka 'dviguNavRddhi athavA dviguNahAninA eka antaramAM je spardhakono samudAya che te sarvathI alpa che. athavA pahelA kahela aisneha pratyaya spardhakanA anubhAganI dviguNavRddhinA ke dviguNahAninA antaramAM je anubhAga samUha che te sarvathI alpa che. (2) tethI ''vruttu'' tti - urjAnA ane apavattanA e be no jaghanya nikSepa anaMtaguNa svasthAne paraspara sarakhA che. temAM paNa jo ke urjAnAmAM jaghanya nikSepa AvalikAnA asaMkhyeyabhAgamAM rahela spardhakonA samUhanuM pramANa che. ane apavartanAmAM samayAdhika 1/3 AvalikAmAM rahela spardhakono nikSepa thAya che. to paNa kaiprathamanI sthitiomAM spardhako 24. 'alpa hoya che. ane antima sthitiomAM spardhako ghaNAM hoya che. tethI spardhakonI saMkhyA apekSAe bannemAM paNa sarakho nikSepa hoya che. te virUddha nathI. e ja pramANe atItthApanAmAM ane utkRSTa nikSepamAM paNa jANavuM. 25 ' 'maza : '' A mULamAM kahela pada prathamanI apekSAe bIju, bIjAnI apekSAe trIju anaMtaguNa che. te rIte samajavuM. paraMtu paraspara je be sarakhA batAvyA che. teo bemAM anaMtaguNa samajavAnA nathI. (3) te urjAnA - apavartanAnA nikSepathI vyAghAta bahAranI eTale nirvyAghAtabhAve 21urdU apamAM atIsthApanA anaMtaguNa che. ane paraspara tulya che. (4) tethI eka vargaNA vaDe eTale ke eka samayamAtra sthitigata spardhakonA samudAya vaDe hIna je A anubhAga kaMDaka pramANa - vyAghAtabhAvI utkRSTa atItthApanA te anaMtaguNa che. (5) tethI urjAnA - apavartanAno utkRSTa nikSepa vizeSAdhika che ne svasthAne banne paNa utkRSTa nikSepane viSe paraspara tulya che. (6) tethI sasavanpa : ' ' pUrvabaddha - utkRSTa sthitigata anubhAga sahita utkRSTa sthitino anubhAgabaMdha te vizeSAdhika che. kAraNa ke samayAdhika atItthApanA AvalikAgata pUrvabaddhathI badhyamAna spardhakonuM adhikapaNuM hovAthI. iti urjAnA - apavartanAmAM mizra alpabahutva samApta - 19 ahIM ''eka sthiti'' te sthitilatAmAMnI eka sthiti paNa hoi zake, ane sthitisthAnarUpa eka sthiti paNa hovI joie. kAraNa ke sthitisthAnano samayo paMktibaddha ja hovAthI spardhakone paMktibaddha goThavavAnuM paNa kahI zakAya . 20 ahIM 'vizeSAdhikatA'' te anubhAga avibhAgarUpa vargaNAono saMbaMdhamAM che. 21 ahIM dviguNavRddhi vA hAni te snehapratyaya spardhakanI prarUpaNAmAM darzAvyA pramANe asaMgha tone TuthuLa phrInA vacanavat asaMkhyalokane aMtare saMbhave che. 22 'sneha pratyaya spardhakanA anubhAganI'' e vAkyano paramArtha samajAto nathI. 23 ahIM paNa sthitilatAmAMnI ja prathama sthitio ane antima sthitio grahaNa karavI saMbhave che. 24 alpa sthitiyukta pudgalomAM rasa paNa alpa hoya che, evo sAmAnya niyama hovAthI A niyama paNa prAyaH latA sthitiomAM ja saMbhave che. paraMtu sthitisthAnomAM nahIM. 25 2sa urjAnAmAM atIsthApanA AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga che, ane 2sa apavartanAmAM samaya nyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga che chatAM uparokta yuktie bannemAM spardhako jJAnI mahArAje sarakhA kahyA che. For Personal & Private Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (- atha udvartanA - apavartanAmAM kALano viSaya ane viSayano niyama :-) AbaMdhA ukkaDDhai, sabahitokaDDhaNA ThiirasANaM / kiTTivajje ubhaye, kiTTisu ovaTTaNA ekkA / / 10 / / AvandhAdutkarSayati, sarvotkarSanA sthitirasANAm / kiTTIvarja ubhayaM, kiTTiSvapavartanakA // 10 // gAthArtha :- baMdha sudhI ja uvarNanA thAya che. sthiti rasanI apavarnanA sarvatra pravarte che. kiTTi sivAyanA dalikamAM banne pravarte che. ane kioimAM eka apavarnanA ja pravarte che. TIkArya - have udvartana ane apavartanAno kAla niyama kahe che. AvanyAhU jeTalAM kALa sudhI karmabaMdha pravarte che teTalAM kALa sudhI (pUrvabaddha karmanI) udghanA pravarte che. paraMtu tenAthI AgaLa (eTale baMdhakALa varjIne zeSa kALamAM pravarte nahIM.) temaja sarvatra eTale baMdhakAle athavA abaMdhakAle paNa sthiti ane rasanI apavarnanA pravarte che. A kAla niyama thayo. athavA mAnyata eTale jeTalA pramANano sthitibaMdha teTalA pramANanA sthiti sattAvALA karmanI sthiti ane anubhAganI uddavarNanA thAya che. tethI adhika sthiti sattAvALA karmanI sthiti - anubhAga udvartanA pravarte nahIM.' "aparNA'' arthAt apavanA to vaLI baMdha pramANathI pahelA athavA pachI sthiti ane anubhAganI pravarte che. temaja je karmadaliyA kiTTIkata nathI. tenI udvartana ane apavarnanA banne thAya che. ane je karmalika kiTTIkRta che, tenI to phakta apavarnanA ja thAya che. udvartana nahIM. A ahIM viSayano niyama che. (yaMtra naM 3 - 4 - 5 juo) iti udvartanA - apavarNanAmAM kALano viSaya ane viSayano niyama samApta. iti mahopAdhyAya zrI yazovijaya gaNivarya viracita karmaprakRti TIkAnuM udvartanA - apavartanAkaraNano bhAvAnuvAda samApta vizeSa noMdha : A udvartanA - apavarnanA saMbaMdhI TIppaNo banatA prayatna ghaNuM vicArIne lakhyA che. chatAM viSaya atigahana hovAthI matidoSathI athavA dRSTidoSathI kadAca bhUlacUka rahI hoya to sujJa varga sudhArIne vAMcaze. 26 prazna : jeTalI sthiti ke jeTalo rasabaMdha thAya tyAM sudhI sattAmAMhInI sthiti ane rasa vadhe. sattAnI samAna sthiti ke rasa baMdhAya tyAre ane sattAthI adhika sthiti rasa baMdha thAya tyAre udvanA kai rIte thAya te hakIkata kahevAi gai che. paraMtu evuM bane ke sattAthI baMdha ocho thAya tyAre udvartanA thAya ke nahIM ? ane thAya to kai rIte thAya ? dAkhalA tarIke 10 koDAkoDI sAgaropamanI sattA che. ane baMdha 5 koDAkoDI sAgaropama thAya tyAre kai rIte udvanA thAya ? javAba : ahIM athavA Avazva kahIne je hakIkata kahI che te uparathI ema samajAya che ke 500 varSa pramANa abAdhA choDI pa00 varSa jUna 5 koko sAgaropama pramANa sattAgata sthAnonI udvartanA thai zake. eTale ke abAghAnA uparanA sthAnanI uvanA thAya to tenA dali ko tenI uparanA sthAnakanI AvalikA pramANa atItthApanA oLaMgI samayAdhika AvalikA adhika 500 varSa nyUne 5 kokosa mAMhenA sthAne komAM nikSepa thAya. rasanI uvanA paNa e pramANe thAya. arthAt baMdha sthiti sudhI ja sattAgata sthiti vadhe. sattAgata rasa paNa je Talo baMdhAyo hoya tenI samAna thAya. sattAgata sthiti ane rasa baMdhAtI sthiti ke rasathI vadhI zake nahIM. kema ke udvartanAno saMbaMdha baMdha sAthe ja che. 27 baMdha samaye je sthitilatAnI udvanA thaine punaH apavarnanA thAya to te - udvartIta sthitilatAmAM baMdha sthitinI apekSAe hIna, tulya ane adhika ema traNe prakAranI sthiti che ne te traNe sthiti apavarnanA sAdhya saMbhava che. vaLI kadAca udvanA na thai hoya to baMdha tulya ane baMdhathI hIna e be sthitino ja apavarNanA thAya che. kAraNa ke atre baMdhathI adhika sthitino abhAva che. For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavartanAkaraNa (nirvAghAta udvartanAdi - 4nuM jaghanya nikSepAdi - 6nA kAlamAna pradarzaka yaMtra naMbara - 3 nircA u0 vyAd u0 nirvA, apa vyA, apa, 1 jaghanya nikSepa AvalikAnA AvalikAnA zreNimAM antarma. asaMkhyAtamA bhAge asaMkhyAtamA bhAge AvalikA palyono asaMkhyayabhAga 2 | jaghanya atItthApanA AvalikA AvalikAnA samayona 2/3 zreNimAM antarmu asaMkhyAtamA bhAge AvalikA palyono asaMkhyayabhAga - utkRSTa nikSepa (abAdhA + samayAdhika samayAdhika 2 palyono samayAdhika AvalikA nyUna Avaliko hIna asaMkhya bhAga AvalikA) nyUna DAyasthiti 70 kokosAga0 hIna karma sthiti karma sthiti 4 utkRSTa atItthApanA samayAdhika Avatu 1 AvalikA 1 AvalikA 'samayacUna dezona nyUna abAdhA baddhaDAyasthiti cUrNAkAranA mate aMtaH koko, Una TIkAkAranA mate karma sthiti AvalikA 70koko, sAgao = kiMcit Una - baddhaDAyasthiti 5 utkRSTa abAdhA 7000 varSa jarUra nathI na hoya ke na hoya 6 sarva sthiti : sarva karmasthiti sarva karmasthiti baMdhAvalikA nyUna aMtarmuhUrta nyUna (junI sthiti 1 70 kokosAga0 70 koko, sAga0 AvI nyUna 70 junI navI sarva kokosAga0) karmasthiti 1. paMcasaMgraha mate samaya nyUna baddhaDAyasthiti pramANa che. For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (sthitinuM nircA vyA, u60 apavarnanAnuM bheguM alpabadutva yaMtra naMbara - 4) saMjJA : A =asaMkhyaguNa, V =vizeSAdhika, = saMkhyAtaguNa alpaviSaya pramANa bahutva nirdhA, u0 mAM jaghanya nikSepa alpa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga traNe paraspara tulya 2 vyA, u0 mAM jaghanya nikSepa 3 vyA, u0 mAM jaghanya atItthApanA 4 nirmAapa0 mAM jaghanya nikSepa | A AvalikAno 1/3 bhAga samayAdhika 5 | nirdhAtu apamAM jaghanya atItthApanA V samayona 23 AvalikA 6 nircA u0 mAM jaghanya atItthApanA | 7 nirvAha u0 mAM utkRSTa atItthApanA V eka AvalikA, cAre paraspara tulya 8 vyA, u0 mAM utkRSTa atItthApanA 9. nircAi apamAM utkRSTa atItthApanA 10 vyA, apa0 mAM jaghanya nikSepa S zreNimAM aMtarmuhUrta hovAthI 11 vyA, apa0 mAM jaghanya atItthApanA 6 zreNimAM aMtarmuhUrta hovAthI 12 nircAud0 mAM utkRSTa atItthApanA mAM samayAdhika AvalikA nyUna abAdhA cUrNakAranA mate 13 nircA u0 mAM utkRSTa abAdhA V 7,000 varSa hovAthI 14 vyA, apa0 mAM jaghanya atItthApanA A palyopamano asaMkhyAtabhAga asaMkhya varSa vyA0 apa0 mAM jaghanya nikSepa S | dvicarama khaMDa karatAM caramakhaMDa saMkhyAtaguNa hovAthI | 16 vyAapa0mAM utkRSTa atItthApanA aMtaH koDAkoDI sAga0 jUna 70 koka koi sAga0 17 vyA, urdu mAM utkRSTa nikSepa samayAdhika AvalikA nyUna DAyasthiti - 70 kokosAga0 18 vyA, apa mAM utkRSTa nikSepa aMtarmuhUrta palyo asaMta bhAga nyUna 30 koko, sAga0 19 nircA u0 mAM utkRSTa nikSepa V abAdhA +samayAdhika AvalikA nyUna 70 kokosAga0 20 vyA, apa0 vakhate sarva sthiti V aMtarmuhUrta nyUna 70 koi koi sAga0 21 nircAapamAM utkRSTa nikSepa samayAdhika ra Avatu nyUna 70 koi koi sAga0 22 nircA apa0 vakhate sarva sthiti 23 nircAi uddha vakhate sarva sthiti V 70 koko sAgaropama, traNe paraspara tulya 24 vyA, uddha vakhate sarva sthiti 25 vyAu0 mAM abAdhA 0 A traNanI abAdhA na hoya 26 nircA apa0 mAM abAdhA 27 vyA, apa, mAM abAdhA For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 udvartana ane apavartanAkaraNa yaMtra naMbara - 4nA pramANa ane kAraNo sahita samajutI : ahIM prathamanA 1thI 3 pado AvalikAnA asaMkhyAtabhAga pramANa hovAthI sauthI alpa che, ane paraspara tulya che. tenA karatAM 4thuM pada samayAdhika AvalikAno 3jo bhAga pramANa hovAthI asaMkhya guNa che. 5muM pada samayona AvalikAnA 2/3 bhAga pramANa hovAthI traNa samaya nyUna dviguNa athavA to vizeSAdhika che. tenA karatAM 6thI 9 e cAre pado AvalikA pramANa hovAthI vizeSAdhika che. ane cAre pado paraspara tulya che. tenA karatAM 10muM pada zreNimAM aMtarmuhUrta eTale ke saMkhyAta AvalikA pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenA karatAM 11muM pada zeSa sthiti karatAM ghAyamAna sthiti saMkhyAtaguNa moTA aMtarmuhUrta pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. tenA karatAM 12muM pada samayAdhika AvalikA nyUna abAdhA eTale ke mithyAtvamohanIya apekSAe samayAdhika AvalikA nyUna 7000 varSa pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. A sthAna 7mAM padamAM Avela che. te TIkAkAranA mate che. paNa cUrNAkAranA mate te sthAna ahIM levuM, kAraNa ke cUrNAkAranA mate tenuM pramANa samayAdhika AvalikA nyUna abAdhA che. tenA karatAM 13muM pada utkRSTa abAdhA eTale ke mithyAtvanI apekSAe 7000 varSa pramANa hovAthI, eTale ke samayAdhika AvalikAno vadhAro che tethI vizeSAdhika che. tenA karatAM 14muM pada zreNi sivAyanA udvalyamAna dvicaramakhaMDa hovAne kAraNe palyopamano asaMkhyAtabhAga asaMkhya varSa pramANa hovAthI asaMkhya guNa che. ahIM dvicaramakhaMDa je uvelAya te atItthApanArUpa thAya ane caramakhaMDa te nikSeparUpa thAya. ane dvicaramakhaMDa karatAM caramakhaMDa saMkhyAtaguNa che. tethI 14muM pada atItthApanA karatAM 15muM nikSepavALuM pada saMkhyAtaguNa che. ahIM 10 - 15 banne pada eka sarakhA Ave che ane 11 - 14 eka sarakhA Ave che. tyAM 10 - 11 pada zreNi apekSAe che ane 14 - 15 pada zreNi sivAya che. " tenA karatAM 16muM pada utkRSTa sthitighAta rUpa aMtaHkoDAkoDI sAga, nyUna 70 koi koi sAga0 pramANa arthAt kiMcit Una DAyasthiti pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che. tenA karatAM 17muM pada samayAdhika AvalikA nyUna DAyasthitirUpa hovAthI arthAt utkRSTa sthitighAta karatAM utkRSTa sthiti vRddhi vadhAre hovAthI vizeSAdhika che. tevI rIte DAyasthiti aMtaHkoDAkoDI sAga nyUna 70 koi koi sAga) pramANa che ane utkRSTa sthitighAta aMtaHkoikoi sAgaTha nyUna 70 koikoi sAgao pramANa che. temAM aMtaH koi koi sAga0 nI sthitivALo utkRSTa sthitibaMdha karIne 70 koko sAga pramANa sthitivALo thAya che. ane je vadhAro thAya che tenA karatAM 70 koko sAgao sthitibaMdha karIne aMtarmuhUrta pachI sthitighAta karIne je aMtaH koko sAgao nI sthitivALo thAya che. te ghaTADo ocho ane vadhAro vadhAre che tethI 16mA pada karatAM 17muM pada vizeSAdhika kahyuM che. tenA karatAM 18muM pada utkRSTa sthitibaMdha karyA bAda aMtarmuhUrta pachI palyopama asaMkhyayabhAga jeTalI sthitighAta karanArane aMtarmuhUrta palyo asaMta bhAga nyUna 7) koikoi sAgatu pramANa hovAthI vizeSAdhika che. tenA karatAM 19muM pada abAdhA samayAdhika AvalikA nyUna 70 koi koi sAga0 pramANa hovAthI vizeSAdhika che. - tenA karatAM ra0muM pada aMtarmuhurta nyUna 70 koko sAga pramANa hovAthI vizeSAdhika che. tenA karatAM ra1muM pada samayAdhika ra AvalikA nyUna 70 koikoi sAga0 pramANa hovAthI vizeSAdhika che. tenA karatAM 22 - 23 - 24mA pado vizeSAdhika che. ane traNe paraspara tulya che. ane traNe padonI sarvasthiti.eTale ke. 70 koko, sAga) pramANa hovAthI pUrvanA 21 mA pada karatAM samayAdhika be AvalikA jeTalo vadhAro che. ahIM 22muM pada nirvAghAta bhAvI utkRSTa apavarNanA vakhate sarvasthitinuM che. te utkRSTa sthitibaMdha je aMtarmuhUrta cAle tyAre AvalikA pachI utkRSTa sthitibaMdha che ane sattA che. ane apavarnanA eka AvalikA uparanI nyUna nIce udayAvalikA nyUna che. te kAraNe utkRSTa apavartanA nirvAghAta vakhate utkRSTa sthiti bAMdhI zakAya che. 25 - 26 ane 27mA padamAM abAdhA jevuM kazuM nathI tethI 0 lakhyuM For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 karmaprakRti bhAga-2 (anubhAga viSayamAM nircA - vyA- udao- apavartanAnuM bheguM alpabadutva yaMtra naMbara - 5) saMjJA : A =anaMtaguNa, V =vizeSAdhika alpa viSaya pramANa bahuta alpa anaMta spardhaka rasanI eka dviguNahAninuM aMtara = temAM rahela spardhaka pramANa 2 nircA u0 mAM jaghanya nikSepa | anaMta dviguNahAni pramANa traNe paraspara tulya 3 nircA apa0 mAM jaghanya nikSepa ' A. 4 vyA) u0 mAM jaghanya nikSepa 5 nircALa u0 mAM jagha0 atItthApanA A traNa athavA 6 paraspara tulya che, jagha0 utkRSTa bheda nathI. nikSepa karatAM atItthApanA anaMtaguNa 6 nircA u0 mAM utka0 atItthApanA 7 nirvAha apa0 mAM jagha0 atItthApanA A 8 nircA apa0 mAM utka0 atItthApanA { 9 vyA, u0 mAM jaghanya atItthApanA 10 vyA, u0 mAM utka0 atItthApanA 11 vyA, apa8 mAM jaghanya nikSepa kSapakazreNimAM carama rasadhAta, abhavyane jaghanya rasa sattAka thatAM. 12 vyA apa0 mAM jaghanya atIsthApanA zeSa rahela rasa karatAM uparoktane ghAyamAna rasa anaMtaguNa hovAthI. A utkRSTa rasa vRddhi hovAthI anaMtaguNa. ahIM anaMtabhAga vadhAre AvavAthI vizeSAdhika che. ahIM anaMtabhAga vadhAre AvavAthI vizeSAdhika che. | svaspardhaka + jaghanya atItthApanA nyUna sarva spardhaka pramANa 13 vyAudhdha mAM utkRSTa nikSepa 14 vyA) a50 mAM utkRSTa nikSepa 15 vyA apa0 mAM utkRSTa atItthApanA 16 nircA u0 mAM utkRSTa nikSepa 1 17 nirvA apa0 mAM utkRSTa nikSepa { 18 nirvAha u0 vakhate sarva anubhAga 19 vyA) u0 vakhate sarva anubhAga | 20 nirvAha apa0 vakhate sarva anubhAga 21 vyA apa0 vakhate sarva anubhAga svaspardhaka + jaghanya atItthApanA bhegI thavAthI sarva spardhaka pramANa, paraspara tulya che. For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddavanA ane apavarNanAkaraNa yaMtra naMbara - 5nA padonuM pramANa ane kAraNa sahita samajutI : ahIM 1luM pada rasanI eka dviguNahAninA antargata rasaspardhaka pramANa hovAthI sauthI alpa che, ane te anaMta spardhaka che. tenA karatAM 2 - 3 - 4 padonA anaMta dviguNahAni jeTalAM rasaspardhako hovAthI traNe pado anaMtaguNa che. ane paraspara tulya che. 5 thI 10 sudhInA 6 pado vAstavamAM jaghanya - utkRSTa bhedo na hovAthI 3 pado paraspara tulya che. ane pUrvanA 3 pado (2 thI 4) karatAM anaMtaguNa che. tenA karatAM 11muM pada kSapakazreNimAM carama rasaghAta vakhate athavA abhavyane jaghanya rasa sattAka thatAM carama rasaghAta vakhate hovAthI anaMtaguNa che. A 11muM pada 2 - 3 - 4 e traNa padonI sAthe tulya pramANavALu nathI. paraMtu tenA karatAM anaMtaguNa ane paraspara tulya evA 5 thI 10 sudhI 6 pado pachI paNa anaMtaguNa che. tenA karatAM 12muM pada upara jaNAvela ane zeSa rahela rasa karatAM ghAyamAna rasa anaMtaguNa hovAthI anaMtaguNa che. tenA karatAM 13muM pada utkRSTa rasa vRddhirUpa hovAthI anaMtaguNa che. ahIM 13muM pada anaMtabahubhAga rasaspardhaka hovAthI have pachInA yathAsaMbhava uttarottaranA pado vizeSAdhika ja che. te 13mA pada karatAM 14muM pada utkRSTa rasa sattAkavALAne jaghanya rasaghAta prayukta hovAthI vizeSAdhika che. tenA karatAM 15muM pada utkRSTa rasa sattAka vALAne jeTalo vadhAremAM vadhAre saMbhavI zake teTalo utkRSTa rasaghAta karanArane hovAthI vizeSAdhika che. 12mA ghAyamAna rasamAM je spardhako che tenA carama spardhaka apekSAe A jaghanya atItthApanA levI, prathama spardhaka apekSAe 5 thI 10mA pada bhegI atItthApanA Ave. (jo jaghanya rasaghAta zeSa rasanA anaMtamA bhAge hoya to 12 naMbara 11mA sthAnamAM Ave ane 11muM sthAna 12mAM Ave. eTale ke vyAghAtabhAvI jaghanya atItthApanA anaMtaguNa ane vyAghAtabhAvI jaghanya nikSepa anaMtaguNa thAya.) 15mA pada karatAM 16 - 17mA be pado svaspardhaka + jaghanya atItthApanA nyUna sarva spardhaka pramANa hovAthI vizeSAdhika che. ane paraspara tulya che. khAsa dhyAna e rAkhavAnuM che ke 13 - 14mA padomAM pUrve sattAmAM rahela rasanI je vRddhi ke hAni thAya che teno nikSepa levo. paraMtu utkRSTa vRddhi ke hAni vakhatano sarva nikSepa na levo kAraNa ke e 16 17mAM padarUpa che. mATe jo e bheda na pADIe to 13 ane 16muM pada eka thai jAya. 14 ane 17muM pada paNa eka thai jAya. ane 15mA pada karatAM 13 - 14 ochA che, 16 - 17 vadhAre che, te alpabadutva paNa khoTu thAya. te 16 - 17mAM pada karatAM 18 thI 21 =4 pado uparanA nyUna karelA (svaspardhaka + jaghanya atItthApanA) paNa bhaLI javAthI arthAt sarva spardhako pramANa hovAthI vizeSAdhika che. ane paraspara tulya che. For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (-: atha 3jA - 4thA - udvartanA - apavartanAkaraNa - sArasaMgraha :-) have uddvanA ane apavartanAkaraNa kahevAno avasara che. anya prakRtirUpe rahela prakRti, sthiti, rasa ane dalikane svajAtIya pataghraha prakRti, sthiti, rasa ane dalikarUpe karavA te paraprakRtirUpa saMkrama kahevAya che, ane teno vicAra AgaLa karavAmAM Avela che. saMkramaNakaraNathI je dalikono saMkrama thAya che, te daliko te ja sthitisthAnamAM rahe che. dA.ta. 11 thI 100 sthitisthAnomAM rahela satAvedanIyanA dalikono asatAvedanIyamAM saMkrama thAya tyAre te daliko sAtAne badale asAtA utpanna karavAnuM kArya bajAve che. paraMtu daliko 11 thI 100 sudhInA sthitisthAnomAMja rahe che. arthAt je daliko je samaye sAtArUpe phaLa ApavAnA hatA te daliko te ja samaye phaLa Ape, paNa sAtAne badale asAtArUpe. tyAre udvartanA apavarNanAmAM tema nathI. vaLI paraprakRtirUpa saMkrama prakRti vagere cAreyano thAya che, tyAre urtanA - apavartanA saMkrama mAtra sthiti ane rasano ja thAya che. je vIrya vizeSathI vivakSita prakRtinA amuka dalikonI sthiti ane rasa vadhe te udvartanAkaraNa ane vIrya vizeSathI vivakSita prakRtinA amuka dalikonI sthiti ane rasa ghaTe te apavartanAkaraNa kahevAya che. ' arthAt vivakSita prakRtinA amuka sthitisthAnomAM rahelA daliko tenI pachInA sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karavA te sthiti udvartanA ane uparanA pachInA sthitisthAnonA dalikomAM rahela rasanA pramANamAM vadhAre rasavALA karavA te rasanI udvartanA kahevAya che. eja pramANe upara - uparanA sthitisthAnomAM rahela amuka - amuka dalikone zarUAtanA nIcenA sthitisthAnomAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya karavA te sthiti apavarNanA. ane upara - uparanA sthitisthAnonA dalikonA rasane ghaTADI zarUAtanA nIcenA sthitisthAnonA dalikomAM rahela rasanA pramANamAM ochA rasavALA karavA te rasanI apavartanA kahevAya che. dA.ta. asAtAvedanIyanA 10mA sthitisthAnamAMnA amuka - amuka dalikone 19 thI 100mA sthitisthAnamAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karavA te sthiti - udvartana ane te ja 10mA sthitisthAnanA amuka amuka dalikomAM rahela rasane 19 thI 100mA sthitisthAnanA dalikomAM rahela rasanA pramANamAM adhika rasavALA karavA te rasa - udvartanA. eja pramANe asAtA vedanIyanA 100mAM sthitisthAnamAM rahela amuka - amuka dalikone 1 thI 90mAM sthitisthAnamAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karavA te sthiti apavarNanA ane 100mA sthitisthAnanA amuka amuka dalikonA rasane ghaTADI 1 thI 90 mA sthitisthAnanA dalikomAM rahela rasanI samAna ochA rasavALA karavA te rasa apavarnanA kahevAya che. tethI sthiti uddhanA ane apavarNanAmAM dalitonA sthitisthAno paNa badalAi jAya che, arthAt amuka sthitisthAnomAM rahela amuka amuka daliko tenI uparanA ke nIcenA sthitisthAnomAM goThavAi jAya che. ahIM e paNa yAda rAkhavuM ke vyAghAta apavartana ane uddhanA vagere amuka prakAranA viziSTa saMkrama sivAya saMkrama, udvartana, apavarnanA ke udIraNAthI koipaNa sthitisthAnamAM rahela saMpUrNa daliko tyAMthI khalAsa thatA nathI, paraMtu vivakSita sthitisthAnomAM rahela amuka dalikono anya pravRtiomAM saMkrama thAya che. temaja amuka dalikonI udvartanA, amuka dalikonI apavartanA ane amuka dalikonI udIraNA thAya che. chatAM te te sthitisthAnomAM paNa amuka daliko kAyama rahI jAya che. A sAmAnya niyama che. zarUAtanA nIce nIcenA sthitisthAnomAM daliko ghaNAM ghaNAM hovA chatAM rasa ocho ocho hoya che. ane kramaza: upara uparanA sthitisthAnomAM daliko ochA ochA hovA chatAM rasa adhika adhika pramANamAM hoya che. udvartanAno saMbaMdha baMdha sAthe che, arthAt je prakRtino jyAre baMdha cAlu hoya ane jeTalo navo sthitibaMdha thato hoya tyAre ja pUrvabaddha sattAmAM rahela te prakRtinA te samaye badhyamAna sthitinA pramANamAM sthiti ane rasa vadhe che. paNa baMdha na hoya tyAre udvartanA thatI nathI ane badhyamAna sthiti ke rasathI pUrvabaddha sattAmAM rahela uparanI sthiti ke rasanI paNa udvartanA thatI nathI. For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddvanA ane apanAkaraNa 33 dA.ta, asAtAvedanIyano pAMca koDAkoDI sAgaropama pramANa navIna baMdha thato hoya te vakhate pUrvabaddha asatAvedanIyanI sattA dasa koDAkoDI sAgaropama pramANa hoya to paNa samayAdhika pAMca koDAkoDI sAgaropamathI dasa koDAkoDI sAgaropama sudhInI sthitinI (ke te sthitisthAnonA dalikomAM rahela rasanI) udvartanA thatI nathI, paraMtu amuka sthitisthAno choDI kaMika nyUna zarUAtanA pAMca koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti ane tenA dalikomAM rahela rasanI ja udvartana thAya che. ane apavartanAno saMbaMdha baMdha sAthe na hovAthI vivaNita prakRtino baMdha hoya ke na hoya to paNa te prakRtinA sthiti ane rasanI apavarNanA thAya che. tyAM prathama sthitinI udvartanA batAve che. sattAgata sthitithI ocho athavA samAna navIna sthitibaMdha thAya tyAre nirvAghAta udvartana ane sattAgata sthitithI adhika sthitibaMdha thAya tyAre je udvartana te vyAghAta udvartanA arthAt sattAgata sthitithI adhika navIna baMdha thAya te vyAghAta kahevAya che, -: nircAghAta sthiti udvartanA:-) badhyamAna karyaprakRtinI baMdhAvalikA vyatIta thatAM ja udayAvalikAnI uparanA prathama sthitisthAnathI badhyamAna sthitinA carama sthitisthAnathI eka AvalikA ane bIjI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthitisthAno choDI zeSa pUrvabaddha sattAgata badhI sthitisthAnomAM rahela dalikonI uvarNanA thAya che. arthAt pUrvabaddha sattAgata game teTalI sthiti hoya to paNa tenAthI ocho agara tenI samAna navIna sthitibaMdha thAya tyAre badhyamAna sthiti karatAM baMdhAvalikA, udayAvalikA ane aMtima AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga adhika eka AvalikA pramANa temaja badhyamAna prakRtinI abAdhAnI aMdaranA chellA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita eka AvalikA pramANa sthitisthAno varjI zeSa sarva sthitisthAnonI uddhanA thAya che. tethI teTalI sthitio udvartanAne yogya che. paraMtu badhyamAna prakRtinA abAdhAsthAnamAM rahela pUrvabaddha sattAgata sthitisthAnonA dalikone badhyamAna latAnA abAdhAsthAnanA uparanA sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karI zakAtAM nathI. tethI abAdhAgata sthitisthAno utkRSTa atItthApanA kahevAya che. arthAt teTalAM sthitisthAnonI udvartanA thatI nathI, paraMtu badhyamAna prakRtinA abAdhAsthAnamAM rahela pUrvabaddha sattAgata udayAvalikAnI uparanI sthitisthAnonA dalikone te ja abAdhAnA caramasthitisthAna sudhInA dalikonI sAthe bhogavavA yogya banAvI zake che tethI udayAvalikAnI uparanA badhyamAna latAnA abAdhAsthAnamAM rahela sthitisthAno sarvathA udvartanAne ayogya che ema nathI. A hakIkata barAbara yAda rAkhavI, tethI utkRSTa sthitibaMdha thAya tyAre utkRSTa abAdhA pramANa, madhyama sthitibaMdha thAya tyAre madhyama abAdhA pramANa ane jadhanya sthitibaMdha thAya tyAre aMtarmuhUrta - jaghanya abAdhApramANa jaghanya atItthApanA arthAt udvartanAne ayogya sthitisthAno hoya che. ane tethI paNa jaghanya AvalikA pramANa udvartanane ayogya sthitisthAnorUpa jaghanya atItthApanA hoya che. jyAre vyAghAta sthiti udvartanAmAM to AvalikAthI paNa samaya - samaya nyUna yAvatuM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI jaghanya atItthApanA hoya che. baMdhAvalikA ane udayAvalikAmAM koipaNa karaNa lAgatuM nathI mATe prathama be AvalikAnuM varjana karela che. ane je sthitisthAnamAMthI dalikonI udvartana kare che. te dalikone tenA uparanA sthitisthAnathI eka AvalikAgata samaya pramANa sthitisthAno oLaMgI tenI uparanA ochAmAM ochA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhyAtA sthitisthAnomAM nAMkhe che, arthAt te sthitisthAnomAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya kare che. tethI ja AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAge adhika eka AvalikA pramANa carama sthitisthAnonuM varjana karavAmAM Avela che. je sthitisthAnanA dalikone upADI jeTalAM sthitisthAnomAM nAMkhavAmAM Ave che arthAt jeTalAM sthitisthAnomAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya kare che te saghaLA sthitisthAno nikSepanA viSayabhUta gaNAya che. tethI jeTalo navo sthitibaMdha thAya tenA carama sthitisthAnanA samAna pUrvabaddha sattAgata sthitisthAnathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga adhika eka AvalikAnA samaya pramANa sthitisthAnonI udvartanA thatI ja nathI. paraMtu tenI nIcenA sthitisthAnanI urnanA thAya che. ane jyAre temAMnA uparanA prathama sthitisthAnanI udvartana kare tyAre tenI uparanA AvalikA pramANa atItthApanA For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 karmaprakRti bhAga-2 rUpa sthitisthAnone choDI tenI uparanA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAnomAM nikSepa kare che tethI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno jaghanya nikSeparUpa che. te prathama udvartanA yogya sthitisthAnanA nIce nIcenA sthitisthAnothI abAdhAsthAnanI uparanA bIjA sthitisthAna sudhInA koipaNa sthitisthAnanI uddhanA thAya tyAre samayAdhika AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgathI thAvat be samaya adhika AvalikA sahita abAdhA nyUna saMpUrNa karmasthiti madhyama nikSeparUpa hoya che. - jyAre navIna baMdhAtI latAnA abAdhAsthAnathI uparanA prathama sthitisthAnanA samAna sthAnanI udvartana kare tyAre abAdhAgata sthitisthAno, udvaryamAna eka sthitisthAna tathA tenI upara atItthApanArUpa eka AvalikAnA sthitisthAno choDI tenI uparanA badhA sthitisthAnomAM dalika nikSepa thAya che. ane te vakhate samayAdhika AvalikA sahita abAdhAnyUna saMpUrNa karmasthiti pramANa sthitio utkRSTa nikSeparUpa hoya che. A hakIkata kaMika saraLatAthI samajAya tethI asatkalpanA dvArA batAvavAmAM Ave che. AvalikAnA asaMkhyAta samayo hovA chatAM asatkalpanAe nava, dasa koDAkoDI sAgaropama sthitibaMdhane dasahajAra samayapramANa, utkRSTa abAdhA eka hajAra varSa pramANa hovA chatAM so samaya pramANa, jaghanya abAdhA aMtarmuhUrta pramANa hovA chatAM paccIza samaya pramANa ane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgane asatkalpanAe traNa samaya pramANa samajavo. pUrvabaddha dasahajAra samaya pramANa sAtAvedanIyanI nava samaya pramANa baMdhAvalikA pUrNa thAya ane te vakhate sattAgata sthiti jeTalo ja arthAt nava samayanUna dasahajAra samaya pramANa satAvedanIyano navo baMdha cAlu hoya tyAre badhyamAna latAnI abAdhA so samaya pramANa hoya che. ane temAM dasathI aDhAra sudhInA nava sthitisthAno udayAvalikArUpa hovAthI te sthitisthAnomAM udvartanA thatI ja nathI. tenI uparanA ogaNIsamA sthitisthAnathI sattANumAM sthitisthAna sudhInA abAdhAgata sthitisthAnomAM rahela dalikonI udvartana thAya che. eTale temAMnA koipaNa sthitisthAnanA amuka dalikone tenI uparanA AvalikA pramANa sthitisthAno choDI tenI uparanA badhyamAna latAnA abAdhAsthAnanA chellA sthitisthAna sudhInA sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya kare che. arthAtu ogaNIsamA sthitisthAnathI sattANamA sthitisthAna sudhInA dalikonI udvartanA thai zake che. pUrvabaddhanI apekSAe aThThANuthI ekaso nava sudhInA sthitisthAnonI uddvanA thatI nathI. kAraNa ke aThThANuthI ekaso cha sudhInA asatkalpanAe AvalikA pramANa nava sthitisthAno atItthApanArUpa che. ane ekaso sAtathI ekaso nava sudhInA traNa sthitisthAno jaghanya nikSepanA viSayabhUta che, vaLI ogaNIsathI ekaso nava sudhInA koipaNa sthitisthAnamAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya thatA nathI kAraNa ke ogaNIsathI ekaso nava sudhInA sthitisthAno badhyamAna latAnI abAdhAnA aMtargata che, tethI te utkRSTa atItthApanArUpa che. ' badhyamAna latAnI abAdhAsthAnanA uparanA eTale pUrvabaddha latAnA ekaso dasamA sthitisthAnanA daliko ekaso agiyArathI ekaso ogaNIsa sudhInI asatkalpanAe nava samayAtmaka AvalikA pramANa atItthApanA choDI tenI upara ekaso vIsathI dasahajAra samaya sudhInA kula navahajAra AThaso ekAsI sthitisthAnomAM paDe. kAraNa ke asatkalpanAe prAbuddhanI baMdhAvalikA nava samaya pramANa, navIna badhyamAna latAnI abAdhA so samaya pramANa, udvattvamAna eka sthitisthAna ane nava samayarUpa AvalikA pramANa atItthApanA =ekaso ogaNIsa samayo dasahajAramAMthI ochA thAya, tethI zeSa badhyamAna latAnA carama samaya sudhInA navajAra AThaso ekAsI samayomAM nikSepa thAya che. e ja pramANe jyAre sattAgata sthitithI =nava samaya nyUna dasahajAra samayathI ocho - ocho sthitibaMdha thAya tyAre abAdhA ochI - ochI thavAthI atItthApanA paNa ochI ochI hoya che. ane te madhyama atItthApanA che. ema sarva jaghanya sthitibaMdha thAya tyAre paccIsa samaya pramANa jaghanya abAdhA te jaghanya atItthApanA che. badhyamAna latAnA abAdhAsthAnanI uparanA arthAtu ekaso dasamA sthitisthAnanA pUrvabaddha sattAgata amuka daliko tenI upara eTale ekaso agiyArathI ekaso ogaNIsamA sthitisthAna sudhInA nava sthitisthAnarUpa AvalikAmAM tathA svabhAve ja paDatAM nathI. arthAtu te sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya thatAM nathI. kAraNa ke nava sthitisthAnAtmaka AvalikA e atItthApanA che. tethI ekaso vIsamA sthitisthAnathI dasa hajAramAM sthitisthAna sudhInA For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urjAnA ane apavartanAkaraNa 35 dareka sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya thAya che ane te ja utkRSTa nikSepanA viSayabhUta sthitio hovAthI samayAdhika AlikA, baMdhAlikA ane abAdhA nyUna eTale asatkalpanAe ekaso ogaNIsa sthitisthAna rahita dasahajAramA sthitisthAna sudhInA kula nava hajAra AThaso ekAsI sthitisthAnomAM utkRSTa nikSepa thAya che. tathA abAdhAnI uparanA bIjA, trIjA arthAt ekaso agiyAramA, ekaso bAramA vagere sthitisthAnomAM rahela dalikono tenI uparanA AvalikA pramANa nava-nava sthitisthAno choDI tenI upara jeTalAM jeTalAM sthitisthAno rahe teTalAM teTalAM sthitisthAnomAM dalika nikSepa thAya che te chevaTe navahajAra navaso satyAsImA sthitisthAnamAM rahela dalikono tenI upara navahajAra navaso aDDAsIthI navahajAra navaso channu sudhInA AvalikA pramANa nava sthitisthAno rUpa atItthApanAnI uparanA navahajAra navaso sattANuthI dasahajAramA sthitisthAna sudhInA cAra sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. ane te badhI sthitio madhyama nikSepanA viSayabhUta che. jyAre navahajAra navaso aDDAsImA sthitisthAnanA dalikonI uttanA thAya tyAre tenI uparanA AvalikA svarUpa nava sthitisthAno choDI navahajAra navaso aThThANuthI dasahajAramA sthitisthAna sudhInA traNa sthitisthAnomAM dalika nikSepa thAya che arthAt te dalikonA sAthe bhogavavA yogya thAya che. tethI asatkalpanAe traNa samayarUpa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM sthitisthAnomAM je nikSepa thAya che te sthitisthAno jaghanya nikSepanA viSayabhUta che. ema nirvyAghAta urjAnA thAya tyAre badhyamAna sthitinA aMtima sthitisthAnathI eka AlikA ane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAnonI urjAnA thatI ja nathI, paraMtu tenI nIcenA ane abAdhAnI uparanA badhA sthitisthAnonI urjAnA thAya che. temaja udayAvalikAnI uparanA arthAt ogaNIsamA sthitisthAnathI abAdhAsthAnanI aMtargata 2hela sattANumA sthitisthAna sudhInA sthAnonI urjAnA thAya che ane teno nikSepa yathAsaMbhava ekaso navamA sthitisthAna sudhImAM thAya che. paraMtu ekaso dasa thI dasahajAramA sthitisthAna sudhInA sthAnomAM teno nikSepa thato nathI. sattAgata sthitithI samayAdhika adhika sthitibaMdha thAya tyAre vyAghAta urjAnA thAya che. ema TIkAmAM batAvela che paraMtu sattAgata dasahajAra samaya pramANa sthiti hoya ane AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhika arthAt dasahajAra cha samaya pramANa sthitibaMdha na thAya paraMtu dasahajAra ane pAMca samaya pramANa navo sthitibaMdha thAya tyAM sudhI to pUrvabaddha sattAgata navahajA2 navaso nevyAsIthI dasahajAramAM sthitisthAna sudhInA bAra sthitisthAnonI urjAnA thatI ja nathI, paraMtu nirvyAghAta urjAnAmAM batAvyA mujaba navahajAra navaso aThThAsImA sthitisthAna sudhInA sthitisthAnonI ja urjAnA thAya che. dasahajAra samaya pramANa sthitithI pAMca samaya adhika sthitibaMdha thAya tyAM sudhI mAtra nikSepanA viSayabhUta sthitisthAno vadhe che tethI eka samayAdhika, be samayAdhika, ema eka-eka samayanI vRddhie pAMca samayAdhika dasahajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAM sudhI navahajAra navaso aThThAsImA sthitisthAnanI urjAnA thAya tyAre tenA dalikono nava samaya pramANa atIsthApanArUpa AvalikAnI upara navahajAra navaso aThThANuthI cAra, pAMca, yAvat eka-eka samaya adhika karatAM ATha sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. -: vyAghAta sthiti uddhattanA H jyAre cha samayAdhika dasahajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAre pUrvabaddha sattAgata navahajAra navaso nevyAsIthI dasahajAramA sthitisthAna sudhInA sthitisthAnomAM rahela dalikonI paNa urjAnA thAya che ane te vakhate jaghanya atItthApanA ane jaghanya nikSepa ema banne AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahela asaMkhyAta sthitisthAno pramANa hoya che. ane te asatkalpanAe traNa traNa hoya che. ane te vakhatathI ja vyAghAta urjAnA zarU thAya che. dasahajAramA sthitisthAnanI urjAnA thAya tyAre dasahajAra uparanA traNa sthitisthAno choDI tenI uparanA dasahajAra cAra pAMca ane cha samayarUpa traNa sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. sAta samaya adhika dasahajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAre dasahajAramA sthitisthAnanA dalikono tenI uparanA cAra samaya choDI dasahajAra pAMcathI sAta sudhInA traNa sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. For Personal & Private Use Only www.airtelitary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 karmaprakRti bhAga-2 ema eka-eka samaya adhika karatAM yAvat bAra samaya adhika dasahajAra samaya pramANa navo sthitibaMdha thAya tyAM sudhI dasahajAramA sthitisthAnanI udvartana karI tenA dalikono tenI uparanA eka-eka samaya adhika karatAM yAvat dasa hajAra nava samaya sudhInA AvalikA pramANa nava sthitisthAno choDI tenI uparanA dasa hajAra dasathI dasahajAra bAra sudhInA traNa sthitisthAnomAM ja nikSepa thAya che eTale atItthApanArUpa AvalikA pUrNa na thAya tyAM sudhI mAtra atItthApanA vadhe che, paraMtu nikSepanA viSayabhUta sthitio teTalI ja rahe che ane atItthApanArUpa AvalikA pUrNa thayA bAda jema jema navo sthitibaMdha vadhe che tema tema nikSepanA viSayabhUta sthitio vadhe che paNa atItthApanA teTalI ja rahe che. tethI tera samayAdhika dasahajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAre pUrvabaddha sattAgata dasahajAramA sthitisthAnanI udvartana karI tenI uparanA nava samayo choDI dasa hajAra dasathI dasahajAra tera sudhInA cAra sthitisthAnomAM, cauda samayAdhika dasa hajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAre dasahajAra dasathI dasahajAra cauda sudhInA pAMca sthitisthAnomAM ane paMdara samayAdhika dasahajAra samaya pramANa sthitibaMdha thAya tyAre dasahajAra dasathI dasahajAra paMdara sudhInA che sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. ema eka eka samaya adhika karatAM yAvat utkRSTa sthitibaMdha thAya tyAM sudhI mAtra nikSepanA viSayabhUta sthitioja vadhe che paraMtu atItthApanA teTalI ja rahe che. tethI vyAghAta udvartanAmAM je je sthitisthAnanI udvartana thAya te te sthitisthAnanA dalikono tenI uparanA eka AvalikA pramANa sthitisthAno choDI badhyamAna latAnA carama sthitisthAna sudhInA dareka sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. arthAt te sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavAnA yogyatAvALAM kare che. (-: sthiti udvartanAnA padArthonuM alpabadutva :-) vyAghAta udvartanAmAM jaghanya nikSepa ane jaghanya atItthApanA bane AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa hovAthI te banne AgaLa batAvatA padArthonI alpa ane paraspara samAna che. te thakI AvalikArUpa atItthApanA asaMkhyAtaguNa che. tenAthI utkRSTa atItthApanA utkRSTa ebAdhArUpa hovAthI saMkhyAtaguNa (asaMkhyAtaguNa) che. tethI utkRSTa nikSepanA viSayabhUta sthitio samayAdhika AvalikA sahita utkRSTa abAdhA nyUna saMpUrNa karmasthiti pramANa hovAthI asaMkhyAtaguNa che, ane te thakI saMpUrNa karmasthiti vizeSAdhika che. kAraNa ke temAM samayAdhika AvalikA sahita abAdhA paNa AvI jAya che. tethI saMpUrNa karmasthiti pramANa che. upara (asaMkhyAtaguNa) lakhavAnuM kAraNa nIce pramANe che. keTalAkanA mate abAdhAmAM rahela dalikono abAdhAnI uparanI sthitimAM nikSepa thato na hovAthI tene utkRSTa atItthApanArUpa lIdhela che. bAkI utkRSTa nikSepa je batAvela che te vakhate paNa atItthApanA 1 AvalikA che. temaja nirbhAdhAtabhAvI udvartanAmAM sAmAnyathI 1 AvalikA pramANa atItthApanA che. ane yAvat abAdhAmAM paNa rahela dalikono abAdhAnI upara nikSepa nathI paraMtu abAdhAnI aMdara nikSepa che. tyAM paNa atItthApanA 1 AvalikA che, ane vyAghAtabhAvI udvartanAmAM paNa utkRSTa atItthApanA 1 AvalikA che. tethI AvA asaMI bhAga pramANa jaghanya atItthApanA karatAM na AvalikArUpa atItthApanA asaMkhyaguNa ane tenA karatAM utkRSTa abAdhArUpa utkRSTa atItthApanA saMkhyayaguNa je kahyuM che, temAM koI jAtano virodha nathI. paraMtu ahIM karmaprakRti ane paMcasaMgrahanI TIkAnA AdhAre jaghanya atItthApanA (Ava asaMtu bhAga) karatAM utkRSTa atItthApanA (abAdhArUpa) asaMkhya guNa lakhyuM che. jaghanya nikSepa ane jaghanya atItthApanA A banne AvalikAno asaMkhyayabhAga che. ane banne paraspara tulya che. te pachInuM pada eka AvalikA samaya lo to te asaMkhyayaguNa che ane pachI utkRSTa abAdhA sthAna saMkhyAtaguNa che. paraMtu AvalikA sthAna kADhI nAkhavAthI AvalikA asaMI bhAga karatAM utkRSTa abAdhA asaMkhya guNa thavAmAM kazo vAMdho nathI. kula eka pada ochuM thaze. A cUrNAkAranA mate abAdhAnA daliko udvartana thaine abAdhA upara jAya che. tethI navI baMdhAtI sthitinI samayAdhika AvalikA nyUna abAdhA utkRSTa atItthApanA paDe. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavanAkaraNa 37. te vakhate udayAvalikA uparanI sthitinuM dalika te vakhate baMdhAtI abAdhA upara baMdhAtA niSekamAM paDe eTale abAdhAnI je nIcenI prathama AvalikA je baMdhAvalikA che te ja udayAvalikA paNa che. ane te pachInI sthitimAM udvartanA thanAra dalika che. te tyAMthI udvartIne abAdhA upara paDe che. tethI samayAdhika AvalikA nyUna utkRSTa abAdhA atItthApanA che. cUrNAkAra ane TIkAkAra be mata judA che. (-: sthiti apavarnanA : apavartanAno saMbaMdha baMdha sAthe na hovAthI te te prakRtino baMdha hoya ke na hoya to paNa sattAgata sthitionI sadA apavarnanA cAlu ja hoya che. ane te nirvAghAta apavarnanA kahevAya che. baMdhAvalikAmAM koipaNa karaNa lAgatuM na hovAthI baMdhAvalikA vItyA bAda tarata ja udayAvalikA zarU thAya che. paraMtu udayAvalikAmAM paNa koi karaNa lAgatuM na hovAthI udayAvalikAnI uparanA sattAgata badhA sthitisthAnomAM rahela dalikonI apavarNanA thAya che. arthAt baMdhAvalikA ane udayAvalikA nyUna sattAgata badhA sthitisthAno apAvanAne yogya hoya che tethI ja utkRSTa sthitisattA hoya tyAre mohanIyakarmanI be AvalikA nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa, AyuSyanI AvalikA nyUna tetrIsa sAgaropama pramANa, nAma ane gotrakarmanI be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa ane jJAnAvaraNIya vagere zeSa cAra karmonI be AvalikA nyuna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitio apavarNanAne yogya hoya che. je sthitisthAnanA dalikonI apavarNanA kare che tene te sthitisthAnamAM nAMkhato nathI. temaja samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga sahita eka AvalikAnI uparanA koipaNa sthitisthAnanI apavarnanA kare tyAre tenA dalikone tenI nIcenA eka AvalikA pramANa sthitisthAno choDI tenI nIcenA sthitisthAnathI udayanA samaya sudhInA jeTalAM sthitisthAno hoya che te badhAmAM nAMkhe che. arthAt te sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya kare che ane je sthitisthAnomAM nAMkhe che teTalAM sthitisthAno nikSepanA viSayabhUta hoya che. tethI utkRSTa sthitisattAnA carama sthitisthAnanI apavartana kare tyAre tenI nIcenA AvalikA pramANa sthitisthAno choDI tenI nIcenA badhA sthitisthAnomAM nikSepa kare che. ane baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI ja apavarNanA zarU thAya che. tethI baMdhAvalikA, apavardhamAna samaya ane atItthApanArUpa AvalikA ema samayAdhika be AvalikA nyUna saMpUrNa karmasthiti utkRSTa nikSepanA viSayabhUta che. sattAgata carama sthitisthAnathI nIcenA sthitisthAnanI apavartana kare tyAre tene apavarcamAna sthitisthAnanI nIcenA AvalikA pramANa sthitisthAno choDI tenI nIcenA badhA sthitisthAnomAM dalika nikSepa thAya che ane te badhI sthitio madhyama nikSepanA viSayabhUta che. je sthitisthAnanI apavartana kare che te sthitisthAnanA dalikono tenI nIcenA AvalikA pramANa sthitisthAno choDI zeSa badhA sthitisthAnomAM nikSepa kare che. A hakIkata samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga sahita eka AvalikAnI uparanA sthitisthAnonI apavarNanA kare tyAM sudhI lAgu paDe che. paraMtu tenAthI nIce - nIcenA sthitisthAnonI apavartanA kare tyAre atItthApanArUpa AvalikA kramazaH eka - eka samaye nyUna thAya che. tethI udayAvalikAnI uparanA prathama sthitisthAnanI udvartana kare tyAre tenA dalikono samaya nyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga pramANa sthitisthAno choDI tenI nIcenA samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga jeTalAM sthitisthAnomAM nikSepa kare che, ane te vakhate samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga pramANa sthitio jaghanya nikSepanA viSayabhUta ane samayona AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga pramANa sthitio jaghanya atItthApanArUpa hoya che. asatkalpanAe dasahajAra samaya pramANa utkRSTa sthitibaMdha karI tenI nava samaya pramANa baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda dasathI aDhAra sudhInA udayAvalikA pramANa nava sthitisthAnonI uparanA ogaNIsathI dasahajAramAM sthitisthAna sudhInA nava hajAra navaso byAsI sthitisthAno apavartanane yogya hoya che. ane temAMnA chellA dasa hajAramAM sthitisthAnanI apavartana kare tyAre tenA dalikono navahajAra navaso navvANumAM sthitisthAnathI navajAra navaso ekANuM sudhInA nava sthitisthAno choDI zeSa navajAra navaso nenumA sthitisthAnathI dasamA sthitisthAna sudhInA kula navahajAra navaso ekAsI sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. arthAt eTalI sthitio utkRSTa nikSeparUpa che. ane te ogaNIsa samaya nyUna dasahajAra samaya pramANa saMpUrNa karmasthiti pramANa che. kAraNa ke AvalikA asatkalpanAe nava samaya pramANa kalpela hovAthI samayAdhika be AvalikAnA ogaNIsa samayo thAya che. For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 navahajAra navaso navvANumA sthitisthAnanI apavarjhanA kare tyAre tenA dalikono navahajAra navaso aThThANuthI navahajAra navaso nevu sudhInA AvalikA pramANa nava sthitisthAno choDI tenI nIcenA navahajAra navaso nevyAsIthI dasamA sthitisthAna sudhInA navahajA2 navaso eMsI sthitisthAnomAM nikSepa kare. navahajAra navaso aThThANumA sthitisthAnanI apavarjhanA kare tyAre tenA dalikono tenI nIcenA AvalikA pramANa nava sthitisthAno choDI tenI nIcenA dasamA sthitisthAna sudhInA kula nava hajAra navaso ogaNyAeMsI sthitisthAnomAM nikSepa kare che. ema nIce . nIcenA sthitisthAnanI apavarjhanA kare tyAre tenI nIcenA nava nava sthitisthAno choDI tenI nIcenA sthitisthAnathI dasamA sthitisthAna sudhInA badhA sthitisthAnomAM dalika nikSepa kare che. 38 ema trevIsamA sthitisthAna sudhI samajavuM, arthAt trevIsamA sthitisthAnanI apavarjhanA kare tyAre AvalikA pramANa bAvIsathI caudamA sudhInA nava sthitisthAno choDI tenI nIcenA dasathI tera sudhInA sthitisthAnomAM dalika nikSepa kare che tenI nIcenA kramazaH bAvIsamA, ekavIsamA ane vIsamA sthitisthAnanI apavarttanA kare tyAre tenI nIcenA kramazaH ATha, sAta ane cha sthitisthAno choDI tenI nIcenA dasathI tera sudhInA sthitisthAnomAM ja nikSepa kare che. tethI trevIsamA sthitisthAnathI kramazaH nIce nIcenA sthitisthAnonI apavarjhanA kare tyAre nava samaya pramANa AvalikArUpa atIsthApanA eka eka samaya ochI ochI thAya che paNa nikSepanA viSayabhUta sthitio teTalI ja rahe che. chevaTe nava samayAtmaka udayAvalikAnI uparanA pahelA eTale ke ogaNIsamA sthitisthAnanI apavarttanA kare tyAre tenA dalikono aDhArathI caudamA sudhInA pAMca sthitisthAno choDI zarUAtanA dasa thI tera ema cAra sthitisthAnomAM nikSepa kare che. tyAre asatkalpanAe AvalikAno trIjo bhAga paNa traNa samaya pramANa hovAthI e pAMca sthitisthAno samaya nyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga pramANa che ane te jaghanya atIsthApanA che tathA jaghanya nikSepanA viSayabhUta je cAra sthitisthAno che te samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAga pramANa che. A nirvyAghAta apavarSanA che tethI A apavarnanA dvArA koipaNa sthitisthAnanA saMpUrNa daliko anya sthitisthAnamAM jatA nathI paraMtu amuka amuka daliko nIcenA sthitisthAnomAM jAya che. chatAM amuka amuka daliko te te sthitisthAnomAM paNa rahI jAya che. A vAta prathama paNa batAvela che. jyAre sthitighAta thAya che, tyAre vyAghAta apavartanA kahevAya che. tethI vyAdhAta apavartanAnuM bIju nAma sthitighAta che. tethI jyAre jeTalI sthitiono ghAta thAya arthAt jeTalI sthitionI vyAghAta apavarttanA thAya teTalI sthitio sattAmAMthI saMpUrNa kSaya thai jAya che ane te sthitisthAnonA badhA dalikone tenI nIcenA sthitisthAnomAM rahela daliko sAthe bhogavavAnI yogyatAvALA kare che. A vyAghAta apavarjhanA mukhyatve apUrvakaraNa saMjJAvALA karaNathI tathA apUrvakaraNa guNasthAnakathI thAya che ane gauNapaNe ekendriyathI asaMzi sudhInA jIvomAM paNa vyAghAta apavarjhanA thAya che kAraNa ke ekendriyAdikamAM utpanna thayelA jIvone amuka TAima pachI ekendriyAdika jIvonA baMdha jeTalI ja sthitisattA rahe che ane te vyAghAta apavartanAthI ja thAya che ema mane lAge che. vyAghAta apavartanAmAM samaya nyUna utkRSTa kaMDaka pramANa sthitio atItthApanArUpa hoya che. ane te kaMDakanI nIce sattAmAM jeTalI karmasthiti hoya teTalI sthitimAM nikSepa thato hovAthI kaMDakanI nIcenI badhI sthitio nikSepanA viSayabhUta hoya che. utkRSTa kaMDaka paMcasaMgrahanA mate baddhaDAyasthiti pramANa che ane karmaprakRtinA mate kaMika nyUna baddhaDAyasthiti pramANa che. saMjJi paMcendriya paryApta potAne prAyogya jaghanya aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa baMdha karI turata ja bIjA samaye tyAMthI kUdako mArI sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa vagere utkRSTa sthitibaMdha kare che. te aMtaHkoDAkoDI sAgaropama nyUna saMpUrNa karmasthiti baddhaDAyasthiti kahevAya che. ane te ja utkRSTa kaMDakanuM pramANa che. mATe aMtaHkoDAkoDI sAgaropama nyUna saMpUrNa sattAgata sthitirUpa utkRSTa kaMDakanI te samayathI apavarjhanA karAtI kaMDaka pramANa sthitiomAMnA dareka sthitisthAnonA amuka amuka daliko aMtarmuhUrta pramANa kALamAM kaMDakanI nIcenA sthitisthAnomAM goThavAi jAya che. ema te aMtarmuhUrtanA carama samaya sudhImAM te kaMDaka pramANa sthitionA badhA daliko dareka samaye tenI nIcenA sthitisthAnomAM goThavAi kaMDaka pramANa sthitio sattAmAMthI carama samaye eka sAthe kSaya pAmatI hovAthI ochI thai jAya che tethI te For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddavanA ane apavartanAkaraNa 39 kaMDakanI apavarnanA karatA pahelA samaye uparanA pahelA sthitisthAnamAM rahela dalikomAMnA amuka daliko samaya nyUna kaMDaka pramANa sthitionI nIcenA sthitisthAnomAM goThavAi che. mATe ja samayanUna utkRSTa kaMDaka pramANa utkRSTa atItthApanA che ane jaghanyathI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAgapramANa eka kaMDaka hoya che, tethI vyAghAta apavarNanAmAM samaya nyUna palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa jaghanya kaMDaka te jaghanya atItthApanA che. ahIM vyAghAta apavarNanAmAM nikSepanA viSayabhUta sthitio apavartana karAtA kaMDakanI nIce sattAmAM jeTalI sthitio hoya teTalI sthitio thAya che. mATe teTalI sthitio nikSepanA viSayabhUta che. A sthiti apavarnanAnA padArthonuM alpabadutva ane sthiti udvartana - apavarnanAnA AvatA viSayonuM saMyukta alpabahuta yaMtra naMbara 1 - 2 juo. -: anubhAga udvartanA :-) je je sthitisthAnamAM rahela dalikonI sthitinI udvartanA athavA apavarNanA thAya che, te te dalikonA anubhAganI paNa udvartanA ane apavarNanA thAya che. mATe sAmAnyathI sthiti udvartana ane sthiti apavartanAnI jema ja anubhAga udvartana ane anubhAga apavartanA paNa hoya che. paraMtu koipaNa eka sthitisthAnanA dalikomAM rasaspardhako anaMtA hoya che. mATe anubhAganA viSayamAM spardhakonI apekSAe keTalAka ThekANe anaMtaguNa Avaze. jema nirvAghAta udvartanAmAM carama sthitisthAnathI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita AvalikA pramANa carama sthitisthAno nikSepa ane atItthApanArUpa hovAthI udvartanAne yogya nathI. tema teTalAM sthitisthAnamAM rahela rasaspardhako paNa udvartanAne yogya nathI. paraMtu tenI nIcenA prathama sthitisthAnagata rasaspardhakonI udvartana thAya tyAre te dalikonA spardhakone tenI uparanA AvalikAgata spardhakone choDI tenI uparanA carama AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sthitisthAnonA dalikomAM rahela anaMta spardhakonI samAna adhika rasavALA kare che. ane tenI nIce nIcenA sthitisthAnonA rasanI uddhanA thAya tyAre te te sthitisthAnanI upara AvalikA pramANa sthitigata rasaspardhako choDI tenI upara navIna badhyamAna prakRtinA carama samaya sudhInA sthitisthAnomAM rahela anubhAga spardhakomAM nikSepa thAya che. tethI jema sthiti udvartanAmAM abAdhAnI uparanA prathama sthitisthAnanI uddhanA thAya tyAre tenI upara AvalikA pramANa sthitisthAno choDI badhyamAna sthitinA caramasamaya sudhInA dareka sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. tema rasa udvartanAmAM abAdhAnI uparanA prathama sthitisthAnagata rasaspardhakonI udvartana thAya tyAre te sthitisthAnanI uparanA AvalikA pramANa sthitisthAnagata rasaspardhako choDI badhyamAna sthitinA carama samaya sudhInA dareka sthitisthAnagata rasaspardhakomAM teno nikSepa thAya che. vyAghAta anubhAga udvartanAmAM vyAghAta sthiti udvartanAnI jema jaghanya nikSepa ane jaghanya atItthApanA e baMne AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAnomAM rahela anaMta rasaspardhaka pramANa hoya che. to paNa nikSepanA viSayabhUta sthitisthAno uparanA che, ane atItthApanA viSayabhUta sthitisthAno tenI nIcenA che ane upara uparanA sthitisthAnothI nIce nIcenA sthitisthAnomAM rahela dalikomAM rasa ocho ocho hoya che. tethI nikSepanA viSayabhUta anubhAgathI atItthApanArUpa anubhAga hIna hoya ema lAge che. paNa keTalo hIna hoya che te bahuzrato jANe. tenAthI AvalikArUpa utkRSTa atItthApanAmata spardhako anaMtaguNa, tenAthI utkRSTa nikSepanA viSayabhUta anubhAga spardhako anaMtaguNa ane tethI paNa sarvasattAgata anubhAga vizeSAdhika hoya che. ( anubhAga apavarnanA :-) ahIM paNa sthiti apavartanAnI jema baMdhAvalikA vItyA pachI udayAvalikAnI uparanA sthitisthAnomAM rahela rasaspardhakonI ja apavarNanA thAya che. tethI udayAvalikAnI uparanA prathama sthitigata rasaspardhakonI apavartana kare tyAre te dalitonA rasaspardhakone tenI nIcenA samaya nyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAganA samaya pramANa sthitisthAnogata spardhakone choDI tenI nIcenA AvalikAnA samayAdhika trIjA bhAganA samayapramANa sthitisthAnonA dalikomAM rahela rasanI samAna ochA rasavALA kare che. arthAt temAM nikSepa kare che. ane sattAgata aMtima sthitisthAnanA anubhAganI apavartanA kare tyAre tenI nIcenA AvalikAnA samaya pramANa sthitigata rasaspardhakone choDI tenI nIcenA udayanA prathama sthitisthAne sudhInA badhA sthitisthAnomAM rahela anubhAga spardhakomAM nikSepa kare che. arthAtu tenI samAna ocho rasa kare che. mATe anubhAga apavarNanAmAM udayAvalikA pramANa sthitisthAnomAM rahela zarUAtanA anaMtA rasaspardhakonI apavarNanA thatI For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 nathI ane baMdhAvalikA vItyA pachI ja apavattanA thAya che. mATe be AvalikA nyUna saMpUrNa sattAgata sthitinA anubhAganI apavarjhanA thai zake che. apavarnanAno saMbaMdha baMdha sAthe na hovAthI je sthitisthAnomAM nikSepa thAya che te sthitisthAnonI samAna 2sa 40 dead.... ....n 3 paramANuo ochA ochA hoya che, tethI sarva jaghanya prathama spardhakanA paramANuonI apekSAe amuka spardhako pachInA spardhakamAM paramANuo ardhA thai jAya che. te eka dviguNahAni kahevAya che. A dviguNahAninI madhyamAM rahela spardhako have pachInA anubhAganI apekSAe ghaNAM ja alpa che. athavA snehapratyaya spardhakamAM je vargaNAnA paramANuonI apekSAe asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa vargaNAo oLaMgyA pachInI vargaNAmAM paramANuo ardhA thAya che. te paNa eka dviguNahAni kahevAya che. te dviguNahAninI vacce rahela sneharUpI rasano samUha thoDo hoya che. te thakI uttanA ane apavattanA e bannemAM jaghanya nikSepanA viSayabhUta anubhAga anaMtaguNa ane paraspara bannemAM tulya hoya che. jo ke urjAnAmAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI samaya pramANa sthitigata spardhako jaghanya nikSepanA viSayabhUta che ane apavarttanAmAM samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAganA samaya pramANa sthitisthAnamAM rahela rasaspardhako jaghanya nikSepanA viSayabhUta che. chatAM urjAnAmAM nikSepanA viSayabhUta sthitisthAno dhaNAM uparanA hoya che. ane upara uparanA sthitisthAnomAM anubhAga adhika adhika hoya che. ane apavartanAnA nikSepabhUta sthitisthAno zarUAtanA che. temaja zarUAtanA sthitisthAnomAM anubhAga ocho ocho hoya che. tethI bannemAM jadhanya nikSepanA viSayabhUta sthitisthAno samAna na hovA chatAM samAna hoya che. te thakI vyAghAta urjAnAmAM ane nirvyAghAta apavartanAmAM jaghanya atIsthApanA rUpa anubhAga anaMtaguNa ane paraspara bannemAM tulya hoya che. ahIM paNa urjAnAmAM jaghanya atIsthApanA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANa ane apavartanAmAM samayAdhika AvalikAnA be tRtIyAMza bhAganA samaya pramANa sthitisthAno che. chatAM jaghanya nikSepamAM batAvela yuktithI anubhAga samAna hoya che. tethI vyAghAta apavartanAmAM atIsthApanA eka sthitisthAna nyUna kaMDaka pramANa sthitigata anubhAga hovAthI vyAghAtamAM utkRSTa atIsthApanAgata anubhAga anaMtaguNa che. te thakI bannemAM utkRSTa nikSepanA viSayabhUta anubhAga vizeSAdhika che. ane tethI paNa pUrvabaddha sattAgata athavA badhyamAna latAgata anubhAga vizeSAdhika hoya che. kiTTi-kRta dalikane varjI zeSa sattAgata sarva dalikamAM urjAnA ane apavattanA banne pravarte che. paraMtu urjAnA te te prakRtino baMdha hoya tyAre ja thAya che anyathA nahIM. temaja kiTTirUpa karAyela dalikomAM urjAnA thatI nathI paraMtu phakta apavarjhanA ja thAya che. A urjAnA - apavartanAnuM svarUpa karmaprakRti tathA paMcasaMgrahanI TIkAonA AdhAre lakhela che. paraMtu karmaprakRtinA TIppaNamAM jANavA yogya keTalIka vizeSa hakIkato bhinna rIte paNa batAvela che. tathA karmaprakRti padArtha - 1, muni abhayazekhara vimasA nA pustakamAM batAvela che. iti uddhattanA - apavartanAkaraNa sArasaMgraha samApta okhA nAkho akhADAnA rASAyA eka rALAthe khUba 33 mattANa rahyAtagata anubhAga AdhAvA vyAghAtamAM utkRSTa atItthApanAgata anubhAga anaMtaguNa che. te thakI bannemAM utkRSTa nikSepanA viSayabhUta anubhAga vizeSAdhika che. ane tethI paNa pUrvabaddha sattAgata athavA badhyamAna latAgata anubhAga vizeSAdhika hoya che. kiTTi-kRta dalikane varjI zeSa sattAgata sarva dalikamAM uttanA ane apavattanA banne pravarte che. paraMtu urjAnA te te prakRtino baMdha hoya tyAre ja thAya che anyathA nahIM. temaja kiTTirUpa karAyela dalikomAM urjAnA thatI nathI paraMtu phakta apavarjhanA ja thAya che. A urjAnA - apavartanAnuM svarUpa karmaprakRti tathA paMcasaMgrahanI TIkAonA AdhAre lakhela che. paraMtu karmaprakRtinA TIppaNamAM jANavA yogya keTalIka vizeSa hakIkato bhinna rIte paNa batAvela che. tathA karmaprakRti padArtha - 1, muni abhayazekhara vimasA nA pustakamAM batAvela che. iti uddhattanA - apavartanAkaraNa sArasaMgraha samApta For Personal & Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavartanAkaraNa 41 (-: atha udvartanA - apavartanAkaraNa prasnottarI : pra. 1 u. pra. 2 u. pra. 3 pra. 4 saMkramanA kula keTalA prakAra che ? ane te kayA kayA ? traNa, (1) anya prakRtinayana saMkrama (2) udvartanA saMkrama (3) apavartanA saMkrama A traNe saMkrama prakRti vagere cAreyanA thAya ? anya prakRtinayana saMkrama prakRti Adi cAreyano ane uddhanA tathA apavartanA saMkrama mAtra sthiti ane rasano ja thAya che. A traNamAMthI mULa ane uttara pravRtiomAM keTalAM ane kayA kayA saMkrama thAya ? mULa ATheya karmaprakRtiomAM ane AyuSyakarmanI cAreya uttara pravRtiomAM udvartanA ane apavartanArUpa phakta be prakAranA ane cAra AyuSya vinA ekaso coppana uttara pravRtiomAM traNeya prakAranA saMkrama thAya che. udvartanA, apavarNanA ane anya prakRtinayana saMkramamAM zuM taphAvata che ? udavartanA saMkrama te te prakRtino baMdha hoya tyAre ja tathA sthiti ane rasano thAya che. apavartanA saMkrama te te prakRtino baMdha hoya ke na hoya to paNa thAya che. ane te paNa sthiti tathA rasano thAya che. A banne prakAranA saMkramothI pUrvanA niSeka sthAno badalAi jAya che. arthAtu baMdha samaye je dalito jyAre. ane jeTalAM rasayukta phaLa ApavAnI yogyatAvALA thayelA hoya che. tenA badale jyAre tenI jeTalI udvartana thAya tyAre te daliko teTalAM moDA ane vadhAre rasayukta phaLa ApavAnI yogyatAvALA thAya che. eja rIte baMdha samaye je daliko jyAre ane jeTalAM rasayukta phaLa ApavAnI yogyatAvALA niyata thayelA hoya tenA badale jyAre tenI jeTalI apavarnanA thAya tyAre te daliko teTalAM vahelA ane ochA rasayukta phaLa ApavAnI yogyatAvALA thai jAya che. anya prakRtinayana saMkramathI vivakSita prakRtirUpe rahela sthiti - rasayukta daliko te samaye tenI svajAtIya badhyamAna prakRtinA dalinorUpe banI jAya che. tethI sthiti ane rasa paNa badhyamAna prakRtirUpe ja thai jAya che tethI A saMkramathI baMdha samaye thayela niSeka racanA badalAtI nathI, paraMtu tenA te sthAnamAM rahela hovA chatAM te prakRtinA badale jemAM saMkrame te prakRtirUpe phaLa ApavAnI yogyatA niyata thAya che. sthiti udvartanAnA keTalA prakAra che ? ane te darekamAM jaghanya tathA utkRSTa atItthApanA temaja nikSepa kyAre ane keTalo hoya ? nirvAghAta ane vyAghAta ema sthiti udvartanA be prakAre che. tyAM pUrvabaddha sattAgata sthitinI samAna ke ocho navo baMdha thAya tyAre nirvAghAta udvartanA hoya che temAM koipaNa sthitisthAnanA dalikonI udvartana kare tyAre tenI upara AvalikAgata sthitisthAno choDI tenI uparanA sthitisthAnomAM goThave che. mATe jaghanya atItthApanA AvalikA ane badhyamAna latAnA abAdhAsthAnomAM rahela pUrvabaddha sattAgata koipaNa sthitisthAnanA dalikonI udvartana karI te dalikone badhyamAna latAnA abAdhAsthAnanI uparanI sthitiomAM goThavato nathI. tethI badhyamAna prakRtinI abAdhA samAna utkRSTa atItthApanA che. AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita AvalikA pramANa sattAgata aMtima sthitisthAnonI nIcenA prathama sthitisthAnanI udvattano thAya tyAre AvalikA pramANa atItthApanA choDI tenA uparanA chellA For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pra. 6 u. pra. 7 u. karmaprakRti bhAga-2 AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. ane eja jaghanya nikSepa che. jyAre badhyamAna latAnA abAdhAsthAnanI uparanA pUrvabaddha prathama sthitisthAnanA dalikonI urjAnA thAya tyAre AvalikA pramANa atIsthApanA choDI tenI uparanA badhA sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. ane te samayAdhika AvalikA rahita abAdhA nyUna utkRSTa karmasthiti pramANa che. ane teja utkRSTa nikSepa che. pUrvabaddha sattAgata sthitithI adhika baMdha thAya tyAre vyAghAta urjAnA thAya che. temAM jaghanya nikSepa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa nikSepa nirvyAghAta urjAnAnI samAna hoya che. ane pUrvabaddha sattAthI AvalikAnA be asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhika navIna baMdha thAya tyAre jaghanya atItthApanA AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane utkRSTa atIsthApanA nirvyAghAta urjAnAnI samAna hoya che. sthiti apavartanAnA keTalAM prakAra che ? ane te darekamAM jaghanya tathA utkRSTa atItthApanA temaja nikSepa keTalo ane kyAre hoya ? nirvyAghAta ane vyAghAta ema sthiti apavarttanA paNa be prakAre che. baMdhAvalikA vItyA bAda udayAvalikA uparanI sattAgata badhI sthitionI sAmAnyathI haMmezA apavarjhanA cAlu hoya che. te nirvyAghAta apavarjhanA kahevAya che. ane sthitighAta thAya tyAre tenA dvicarama samaya sudhI nirvyAdhAta ane carama samaye vyAghAta apavarttanA thAya che. arthAt sthitighAtanA carama semayanuM ke AkhA sthitighAtanuM ja bIjuM nAma vyAghAta apavarttanA che. nirvyAghAta apavartanAmAM udayAvalikA uparanA prathama sthitisthAnanI apavarjhanA thAya tyAre samaya nyUna AvalikAnA be tRtIyAMza bhAga pramANa sthitisthAno jaghanya atItthApanA hoya che. ane tenI nIcenA zarUAtanA samayAdhika AvalikAnA trIjA bhAganA samaya pramANa sthitisthAno jadhanya nikSepanA viSayabhUta hoya che. temaja sattAgata aMtima sthitisthAnanI apavarjhanA thAya tyAre AvalikA pramANa sthitisthAno utkRSTa atIsthApanA hoya che. ane tenI nIcenA badhA sthitisthAnomAM nikSepa thAya che. tethI te vakhate samayAdhika be AvalikA nyUna saMpUrNa karmasthiti utkRSTa nikSeparUpa hoya che. vyAghAta apavartanAmAM utkRSTa kaMDaka pramANa sthitighAta thAya tyAre samaya nyUna DAyasthiti pramANa utkRSTa atItthApanA hoya che ane tenI nIce aMtaHkoDAkoDI pramANa sthitisthAno hovAthI te utkRSTa nikSepanA viSayabhUta hoya che. palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA jaghanya kaMDaka pramANa sthitighAta thAya tyAre samaya nyUna kaMDaka pramANa jaghanya atItthApanA ane tenI nIcenI yathAsaMbhava aMtaHkoDAkoDI sAgaropamathI aMtarmuhUrta pramANa sthitio jaghanya nikSepanA viSayabhUta hoya che. atItthApanA eTale zuM ? je sthitisthAnanA dalikonI urjAnA karI te sthitisthAnanI upara jeTalAM sthitisthAnomAM te daliko na nAMkhe, arthAt jeTalAM sthitisthAno choDI pachInA sthitisthAnomAM nAMkhe te choDavA yogya sthitisthAno atIsthApanA kahevAya che. athavA jeTalAM sthitisthAno urjAnAne yogya na hoya te paNa atItthApanA kahevAya che. eja pramANe - apavartanAmAM je sthitisthAnanA dalikonI apavarjhanA thAya tyAre te dalikone nIcenA jeTalAM sthitisthAno choDI tenI nIcenA sthitisthAnomAM nAMkhe te choDavA yogya sthitisthAno atIsthApanA kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavartanAkaraNa pra. 8 udvartanA yogya kula utkRSTa sthiti keTalI hoya ? u. baMdhAvalikA, utkRSTa abAdhA ane AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sahita AvalikA pramANa sthitisthAno choDI zeSa utkRSTa sthiti udvartanAne yogya hoya che. pra. 9 utkRSTathI apavarNanAne ayogya temaja yogya keTalI sthitio hoya ? u. baMdhAvalikA ane udayAvalikA ema be AvalikA pramANa sthitio ayogya ane be AvalikA nyUna sattAgata badhI sthitio apavarNanAne yogya hoya che. pra. 10 udvartanA tathA apavartanAmAM je sthitisthAnomAM nikSepa thAya che, te sthitisthAnonI uddhanA ke apavarnanA thAya ke nahIM ? je sthitisthAnomAM nikSepa thAya che te badhA sthitisthAnonI uvarNanA temaja apavarNanA thAya che. paraMtu uddhanAmAM AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa je sthitisthAno jaghanya nikSeparUpa che, te sthitisthAnomAMthI koipaNa sthitisthAnanI uddhanA thatI nathI ane apavartanAmAM je udayAvalikAgata sthitisthAnomAM nikSepa thAya che te sthitisthAnonI apavarNanA thatI nathI. pra. 11 nirvAghAta apavarnanA temaja banne prakAranI udavarnanAthI koipaNa karmanI sthiti ekaMdare ghaTatI ke vadhatI nathI. to A be karaNothI jIvane zuM lAbha ke nukazAna thAya ? udvartanA baMdha hoya tyAre ja thAya che, paNa baMdhanA abhAvamAM thatI nathI. tethI vivakSita prakRtino baMdha na hoya tyAre kevala apavarnanA thAya ane tethI upara - uparanA sthitisthAnomAM ghaNAM - ghaNAM rasavALA je daliko hatA temAMnA ghaNAM - ghaNAM daliko nIcenA sthitisthAnomAM Ave tyAre te sthitisthAnomAM rahela dalikonI samAna ochA rasavALA thai jAya che. tethI udvartanAnA abhAve kevala apavarNanA thAya tyAre sattAmAMthI ghaNo anubhAga bhogavyA vinA ja ocho thato hovAthI udaya vakhate bahuja ocho rasa udayamAM Ave e moTo lAbha thAya che, paraMtu te prakRtinI uddhanA paNa cAlu hoya to te lAbha na thAya. temaja je je dRlikonI udvartanA thAya te te dalikomAM badhyamAna dalikonI samAna adhika rasa thai jAya che. tethI ekaMdare sattAmAM prathama karatAM rasa vadhI jAya che tethI nukazAna paNa thAya che. kevaLa apavartana thAya, athavA to apavarnanA adhika pramANamAM ane uddvanA ochA pramANamAM thAya tyAre ekaMdara sattAmAM rasa ghaTe che. ane apavarnanA ochA pramANamAM tathA udvartanA adhika pramANamAM thatI hoya tyAre ekaMdara sattAmAM rasa vadhe che ane banne sama pramANamAM hoya tyAre amuka dalikonI sthiti ane rasa vadhavA ke ghaTavA chatAM ekaMdare sattAmAM teTalo ja rahe che. tethI koi lAbha ke alAbha thato nathI. pra. 12 upara jaNAvyA mujaba apavarnanA ane unA banne samAna pramANamAM hoya tyAre koi prakArano lAbha ke alAbha thato nathI to tevA prakAranI apavarnanA ke udvartanA zA mATe kare che ? u. lAbha ke nukazAna na hovA chatAM amuka prakAranA vIrya vizeSathI jIva tathAsvabhAve ja apavarnanA temaja udvartana kare che. pra. 13 vyAghAta udvartanAmAM pUrvabaddha sattAgata sthitithI keTalo navo adhika baMdha thAya tyAre pUrvasattAgata carama sthitisthAnonI udvartana thAya ? pUrvabaddha sattAgata sthitithI jyAre ochAmAM ocho barAbara AvalikAnA be asaMkhyAtamAM bhAga pramANa adhika sthitibaMdha thAya tyAre pUrvanA sattAgata AvalikA ane AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa carama sthitisthAnonI paNa uvarNanA thAya che paraMtu tenAthI eka samaya nyUna sthitibaMdha thAya tyAM sudhI thatI nathI. For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * t 1, nA nA 10 ApAlakA pramANa jadhanya atIthApanA batAvela che, pra. 15 vyAghAta apavarNanAmAM eka vargaNA nyUna utkRSTa kaMDaka pramANa anubhAga atIsthApanA batAvela che, temAM vargaNA zabdano artha zuM che ? u. ahIM eka sthitisthAnamAM rahela anaMta spardhakonA samUhane eka vargaNA kahela che. pra. 16 eka sthitisthAnamAM anaMtA rasaspardhako zI rIte hoya ? dareka samaye jIva abhavyathI anaMtagaNa paramANuthI banelA anaMtA karmaskaMdhone grahaNa kare che. ane prati samaye grahaNa karAtA te karmaskaMdhomAM anaMtA spardhako hoya che temaja te anaMtA spardhako baMdha samaye asaMkhyAta samaya pramANa jeTalo sthitibaMdha thAya tenA abAdhAsthAno choDI zeSa sarva sthitisthAnomAM goThavAya che. mATe dareka samaye baMdhAtA anaMta saMkhyA pramANa spardhakone sthitibaMdhanA asaMkhyAta samayo vaDe bhAgavAthI dareka sthitisthAnamAM mAtra eka samaye baMdhAyela rasaspardhako paNa anaMtA Ave to eka eka sthitisthAnamAM asaMkhyAta samaye baMdhAyela anaMta anaMta spardhako hovAthI eka eka sthitisthAnamAM anaMtAnaMta spardhako hoya te saheje samajAya tema che. pra. 17 sattAgata karmanA kSaya mATe apavarnanAnI jarUra che ke kema ? vAghAta apavarnanA vinA sattAgata sthitino kSaya thato ja nathI. tethI sattAgata sthitino kSaya karavA vyAghAta apavartanAnI khAsa jarUra che. ane tethI ja teramAM guNasthAnakanA aMta sudhI sthitighAta rUpa vyAghAta apavarNanA thAya che. pra. 18 pUrvabaddha sattAgata sthitithI keTalo vadhAre sthitibaMdha thAya tyAM sudhI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAno jaghanya nikSepanA viSayabhUta hoya ? u. pUrvabaddha sattAgata sthitithI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita eka AvalikA pramANa adhika navo sthitibaMdha thAya tyAM sudhI carama sthitisthAna AzrayI AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sarvatra saMkhyAthI samAna sthitio jaghanya nikSepanA viSayabhUta hoya che. pra. 19 pUrvabaddha sattAgata sthitithI keTalo adhika sthitibaMdha thAya tyAM sudhI AvalikAthI ochI atItthApanA hoya ? uM. pUrvabaddha sattAgata sthitithI jyAM sudhI paripUrNa AvalikAnA eka asaMkhyAtamA bhAga sahita (eTale ke jaghanya nikSepanI samAna) AvalikA pramANa adhika navo sthitibaMdha nuM thAya tyAM sudhI.atI , karAyAM rao hoya che. paNa pUrNa AvAMlakI hotI nathI. . 18 pUvaMddha sattagata sthitithI keTalAM vadhAre sthitibaMdha thAya tyAM sudhI Avali kAMnA asaMkhyAmAM bhAga mA svAtAnA ja nya nakSapanA viSayabhUta hoya ? baddha pAma sthitithI AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga sahita eka Avali kA pramANa akhi 8 nI - va: - - - - - - jAma :-- * * :: :... kAraDa, saMkhyAthI samAna sthitio jaghanya nikSepanA viSayabhUta hoya che. pra. 19 pUrvabaddha sattAgata sthitithI keTalo adhika sthitibaMdha thAya tyAM sudhI AvalikAthI ochI atItthApanA hoya ? u. pUrvabaddha sattAgata sthitithI jyAM sudhI paripUrNa AvalikAnA eka asaMkhyAtamAM bhAga sahita (eTale ke jaghanya nikSepanI samAna) AvalikA pramANa adhika navo sthitibaMdha na thAya tyAM sudhI atIsthApanA AvalikAthI ochI hoya che. paNa pUrNa AvalikA hotI nathI. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udvartana ane apavartanAkaraNa 45 pra. 20 utkRSTa kaMDakanuM pramANa keTaluM che ? paMcasaMgrahanA mate aMta:koDAkoDI sAgaropama nyUna saMpUrNa karmasthiti samAna baddhaDAyasthiti jeTaluM ane karmaprakRtinA mate kaMika nyUna DAyasthiti jeTaluM kaMDakanuM pramANa che. pra. 21 vyAghAta apavarNanAmAM jaghanya atItthApanA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kaMDaka jeTalI batAvela che. paraMtu kSAyika samyakatvanI prAptimAM samyakatva mohanIyamAM ane kSapakazreNimAM paNa keTalIka pravRtionA saMkhyAta varSa pramANa ane aMtarmuhUrta pramANa sthitighAta batAvela che. tethI tyAM saMkhyAta varSa ane aMtarmuhUrta pramANa jaghanya atItthApanA kema na hoya ? sAyika samyakatva ane kSapakazreNinI prAptimAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgathI paNa nyUna yAvat aMtarmuhUrta pramANa sudhInA sthitighAto thAya che. tethI tyAM teTalIja atItthApanA hoya e vAta barAbara che. paraMtu ide praznanA uttaramAM abhavya prAyogya sthitighAtane AzrayI palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa jaghanya kaMDaka hoya che. tethI jaghanya atItthApanA paNa teTalI kahI che. (vizeSa praznottarI mATe muni abhayazekhara vimasAnI karmaprakRti padArtha bhAga-3 mAM peinaM 114 thI 129 sudhInA 11 praznottarI juo.) iti udvartanA - apavartanAkaraNa praznottarI samApta GE For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 karmaprakRti bhAga-2 jiMva tArayahiM pahANu sasi selahiM meru pahANu / tiMva sUrihiM muNicaMdamuNi garuyau nijjiyamANu / / 9 / / jema tArAomAM caMdra mukhya che, parvatomAM meru parvata mukhya che, tema AcArya bhagavaMtomAM municaMdrasUrIzvarajI mahArAja mukhya che. gauravane pAtra hovA chatAM abhimAnane temaNe jIteluM che. / 9 // mohamahAcali kulisasamu suyajalapUriya'pAru / suvihiyamuNisiri seharau muNisUri bAlakumAru // 10 // moharUpI moTA parvatane viSe vaja samAna, zrutajJAna rUpI pANIthI pUrAyela apAra samudra samAna, suvihita muniomAM zekhara samAna bAlakumAra municaMdrasUrIzvarajI mahArAja hatAM. // 10 || tA majjahi paratitthiyA jA navi koi kahei / jiNasAsaNi ujjoyakaru muNisUri etthu vasei / / 11 // jyAM sudhI jinazAsanamAM prakAza pAtharanAra municaMdrasUrIzvarajI mahArAja ahIM vase che tevuM koi na kahe tyAM sudhI anya darzanakAro mada karo. | 11 || te dhanA ghari gAvaDAM jahiM viharai muNisUri / harai mohu pheDai duriu saMsao ghallai dUri / / 12 / / te ghara ane gAmaDA dhanya che ke jyAM municaMdrasUrIzvarajI mahArAja vicare che, teo mohane hare che, pApano nAza kare che, saMzayane dUra kare che. te 12 che. kuMdadalujjalajasapasaradhavaliyasayalatiloya / kammapayaDipayaDaNapavaNu muNisUri namahu asou / / 13 // DolaranA (maMcakUdanI) phUlanI pAMdaDInI jevA ujjavaLa yazane phelAvavAthI sakala traNa lokane jemaNe ujaLuM karela che. karmaprakRti graMthanA padArthone pragaTa karavAmAM hoMzIyAra evA municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane namaskAra thAo. 13 | jiNa kuggaha pheDiya naraha payaDivi nimmalanANu / so muNisUri mahu mAi guru aimaNaharasaMThANu / / 14 / / jemaNe kadAgrahano nAza karI manuSyonA nirmala jJAnane pragaTa karela che. te ati manohara saMsthAnavALA municaMdrasUrIzvarajI mArA guru che. // 14 . muNisUrihiM jitaNA guNA tahiM ko saMkha muNei ? / kiM rayaNAyaru kuvi muNivi rayaNaha saMkha kahei ? / / 15 / / municaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA jeTalAM guNo che tenI saMkhyAne koNa jANe che? ratnanI khANa tarIke dariyAne jANavAM chatAM paNa tenA ratnonI saMkhyAne zuM koi kahIM zake? (arthAt na kahIM zake.) I 15 II duddharadappagaiMdahari koilakomalavANi / so muNicaMdu namehu para saMjamarayaNaha khANi // 16 // dardhara abhimAnarUpI hAthIne viSe siMha samAna, koyala jevI komala vANIvALA, saMyamarUpI ratnonI khANa jevA te municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane tame namaskAra karo. // 16 // haribhaddasUrikaya gaMtha jiNiM vakkhANiya niyabuddhiM / so muNicaMdu nameha para jiva pAvahu varasuddhiM / / 17 / / haribhadrasUrIzvarajI mahArAje karelA graMthonI jemaNe potAnI buddhithI vyAkhyA karI che, te municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane tame namaskAra karo jenAthI bIjA jIvo zreSTha zuddhine pAmo. X 17 || (anusaMdhANa pe.naM-159) - Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa -: atha dhIrazAraNa gAthA : jaM karaNeNokaDDhiya, udae dijjai udIraNA esA / pagaiTThiiaNubhAga - ppaesamUluttaravibhAgA mUlapagaI paMcaha tihA donhaM caubvihA hoi / Ausa sAi adhuvA, dasuttarasauttarAsiM pi micchattassa cauddhA, tihA ya AvaraNavigghacaudasage thirasubhaseyara uvaghAya- vajja dhuvabaMdhinAme ya ghAI chaumatthA, udIragA rAgiNo ya mohassa / taiyAUNa pamattA, jogaMtA utti doNhaM ca tasabAyarapajjattaga-seyaragaijAidiTTiveyANaM / pattegiyarassa u taNutthA AUNa ya tannAmA, AhAraganaratiriyA, sarIradugaveyae pamottUNaM / orAlAe evaM, taduvaMgAe tasajiyAo vigghAvaraNadhuvANaM, chaumatthA jogiNo u dhuvagANaM / uvaghAyassa taNutthA, taNukiTTINaM taNugarAgA veubbigAi suraneraiyA AhAragA naro tirio / sannI bAyarapavaNo, ya laddhipajjattago hojjA veuvvi uvaMgAe, taNutullA pavaNabAyaraM hiccA / AhAragAeN virao, viuvvayaMto pamatto ya chahaM saMThANANaM, saMghayaNANaM ca sagalatiriyanarA / dehatthA pajjattA, uttamasaMghayaNiNo seThI cauraMsassa taNutthA, uttarataNu sagalabhogabhUmigayA / devA iyare huMDA, tasatiriyanarA ya sevaTTA saMghayaNANi na uttara - taNUsu tannAmagA bhavaMtaragA / aNupubbINaM paraghAyassa u deheNa pajjattA bAyarapuDhavI AyAvassa ya vajjittu suhumasuhumatase / ujjoyassa ya tirio, uttaradeho ya devajaI sagalo ya iTThakhagaI, uttarataNudevabhogabhUmigayA / iTThasarAeN taso vi ya, iyarAsiM tasA saneraiyA 11 9 11 ussAsassa sarANa ya, pajjattA ANapANabhAsAsu / sabaNNUsAso, bhAsA vi ya jA na rujjhaM For Personal & Private Use Only / / 2 / / / 11 3 11 || 8 || 11 4 11 / / 6 / / / / 7 / / 11 2 11 118 11 / / 10 / / 11 99 11 / / 12 / / 11 93 11 / / 14 / / 1194 11 47 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 devo subhagAijANa gambhavakkaMtio ya kittIe / pajjatto vajjitA, sasuhumaneraiyasuhumatase // 16 // gouttamassa devA, NarA ya vaiNo cauNhamiyarAsiM / tabbairittA titthagarassa u sabannuyAe bhave // 17 / / iMdiyapajjattIe, dusamayapajjattagAe~ pAuggA / niddApayalANaM khINarAgakhavage pariccajja // 18 / / niddAnihAINa vi, asaMkhavAsA ya maNuyatiriyA ya / veubAhArataNU, vajjittA appamatte ya // 19 // veyaNiyANa pamattA, te te baMdhatagA kasAyANaM / hAsAicchakkassa ya, apuvakaraNassa caramaMte // 20 // jAvUNakhaNo paDhamo, suharaihAsANamevamiyarAsiM / devA neraiyA vi ya, bhavaTTiI kei neraiyA // 21 / / paMcaNDaM ca cauNhaM, biie ekkAi jA dasahaM tu / tigahINAi mohe, micche sattAi jAva dasa // 22 // sAsaNamIse nava avirae ya chAI parammi paMcAI / aTTha virae ya caurAi satta chaccovarillaMmi // 23 // aniyaTTimmi dugegaM, lobho taNurAgego cauvIsA / ekkagachakkekkArasa, dasa satta caukka ekkAo / / 24 / / ega biyAlApaNNAi sattapaNNatti guNisu nAmassa / nava satta tini aTTha ya, chapaMca ya appamatte do // 25 // egaM paMcasu ekkammi aTTha ThANakkameNa bhaMgA vi / ekkaga tIsekkArasa, igavIsa sabAra tisae ya // 26 / / igavIsA chacca sayA, chahi ahiyA navasayA ya egahiyA / auNuttarANi caudasa, sayANi guNanaui paMcasayA / / 27 / / paMca Nava NavagachakkANi gaisu ThANANi sesakammANaM / egegameva NeyaM, sAhittegegapagaIu // 28 / / saMpattie ya udae, paogao dissae uIraNA sA / sevikAThiihito, jAhiMto tattigA esA // 29 // mUlaThiI ajahannA, mohassa caubihA tihA sesA / veyaNiyAUNa duhA, sesavigappA ya savvAsiM // 30 / / For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa micchattassa cauddhA, ajahaNNA dhuvaudIraNANa tihA / sesavigappA duvihA, sabbavigappA ya sesANaM addhAccheo sAmittaM pi ya Tiisakame jahA navaraM / tavveisu nirayagaIe vA tisu hiTTimakhisu devagatidevamaNuyANupubbIAyAvavigalasuhumatige / aMtomuhuttabhaggA, tAvaiUNaM tadukkasaM titthayarassa ya pallAsaMkhijjaime jahannage itto / thAvarajahannasaMteNa samaM ahigaM va baMdhaMto gaMtUNAvalimittaM, kasAyabArasagabhayadugaMcchANaM / niddAipaMcagassa ya, AyAvujjoyanAmassa egiMdiyajoggANaM, iyarA baMdhittu AligaM gaMtuM / fidiyAgae ta-TTiIeN jAINamavi evaM amaNAgayassa ciraTi - aMte suranarayagaiuvaMgANaM / aNupubI tisamaige, narANa egiMdiyAgayage samayAhigAligAe, paDhamaTiIe u sesavelAe / micchatte ve ya, saMjalaNAsu viya samma pallAsaMkhiyabhAgUNudahI egiMdiyAgae misse / vesattabhAgave ubviyAi, pavaNassa tassaMte " cauruvasamettu pejjaM pacchA micchaM khavettu tettIsA / ukkosasaMjamaddhA, aMte sutaNUurvagANaM chaumatthakhINarAge, caudasa samayAhigAligaTiIe / sANudIraNaMte, bhinnamuhutto TiIkAlo aNubhAgudIraNAe, sannA ya subhAsubhA vivAgo ya / aNubhAgavaMdhabhaNiyA, nANattaM paccayA ceme mIsaM duTTANiya savvaghAi duTTANaegaThANe ya / sammattamaMtarAyaM ca desaghAI acakkhU ya veyaNiyanokasAyA - 'samattasaMghayaNapaMcanIyANaM / tiriyadugaayasa dubhagA - SNAijjANaM ca sannigae / / 37 / / / / 31 / / For Personal & Private Use Only / / 32 / / / / 33 / / / / 34 / / TANesu causu apumaM, duTTANe kakkaDaM ca gurukaM ca / aNupuvIo tIsaM, naratiriegaMtajaggA ya / / 35 / / / / 36 / / / / 38 / / / / 39 / / / / 40 / / / / 41 / / / / 42 / / / / 43 / / / / 44 / / / / 45 / / 48 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 veyA egaTThANe, duTThANe vA acakkhucakkhU ya / jassatthi egamavi akkharaM tu tassegaThANANi // 46 / / maNanANaM sesasamaM, mIsagasammattamavi ya pAvesu / chaTThANavaDiyahINA, saMtukkassA udIraNayA // 47 / / viriyaMtarAyakevala - daMsaNamohaNiyaNANavaraNANaM / asamattapajjaesu ya, savvadabbesu u vivAgo // 48 / / gurulaghugA'NaMtapaesiesu cakkhussa rUvidabbesu / ohissa gahaNadhAraNa - joge sesaMtarAyANaM // 49 / / veubbiyateyagakammavannarasagaMdhaniddhalukkhAo / sIuNhathirasubheyara, agurulaghugo ya naratirie // 50 / / cauraMsamauyalahugA, paraghAujjoyaiTThakhagaisarA / pattegataNU uttara-taNUsu dosu vi ya taNU taiyA // 51 / / desavirayavirayANaM, subhagAejjajasakittiuccANaM / puvANupubigAe, asaMkhabhAgo thiyAINaM // 52 / / titthayaraM ghAINi ya, pariNAmapaccayANi sesaao| bhavapaccaiyA pubuttA vi ya pubuttasesANaM // 53 / / ghAINaM ajahannA, doNhamaNukkosiyA ya tivihAo / veyaNieNukkosA, ajahannA mohaNIe u // 54 / / sAiaNAI dhuvaad-dhuvA ya tassesagA ya duvigappA / Aussa sAiadhuvA, sabavigappA u vinneyA // 55 / / . maulahugANukkosA, caubihA tiNhamavi ya ajahannA / NAigadhuvA ya adhuvA, vIsAe hoyaNukkosA // 56 / / tevIsAe ajahannA vi ya eyAsi sesagavigappA / sabavigappA sesANa vAvi adhuvA ya sAI ya // 57 / / dANAi acakkhUNaM, jeTTA Aimmi hINaladdhissa / suhumassa cakkhuNo puNa, teiMdiya sabapajjatte // 58 / / niddAipaMcagassa ya, majjhimapariNAmasaMkiliTTassa / apumAdiasAyANaM, nirae jeTTaTTiisamatto // 59 / / paMciMdiyatasavAyara, - pajjattagasAyasussaragaINaM / veubussAsANaM, devo jeTTaTTiisamatto / / 60 / / For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 51. sammattamIsagANaM, se kAle gahihiitti micchattaM / hAsaraINa sahassAragassa pajjattadevassa // 61 / / gaihaMDuvaghAyANiTTakhagainIyANa duhacaukkassa / niraukkassa samatte, asamattAe narassaMte // 62 / / kakkhaDagurusaMghayaNa - tthI pumasaMThANatiriyanAmANaM / paMciMdio tirikkho, aTThamavAseTThavAsAo // 63 / / maNuorAliyavajjarisahANa maNuo tipallapajjatto / niyagaThiI ukkoso, pajjatto AugANaM pi // 64 / / hassaTii pajjattA, tannAmA vigalajAisuhumANaM / thAvaranigoyaegidiyANamavi vAyaro navariM AhArataNU pajjattago ya cauraMsamauyalahugANaM / patteyakhagaiparaghAyAhArataNUNa ya visuddho // 66 / / uttaraveubijaI, ujjovassAyavassa kharapuDhavI / niyagagaINaM bhaNiyA, taie samae 'NupubINaM // 67 / / jogate sesANaM, subhANamiyarAsi causu vi gaIsu / pajjattukkaDamicchassohINa - maNohiladdhissa // 68 / / suyakevaliNo maisuya - cakkhuacakkhUNudIraNA maMdA / vipulaparamohigANaM, maNANohidugassAvi // 69 / / khavaNAe~ vigyakevala, - saMjalaNANaM ya sanokasAyANaM / sayasayaudIraNaMte, niddApayalANamuvasaMte // 70 / / niddAniddAINaM, pamattavirae visujjhamANammi / veyagasammattassa u, sagakhavaNodIraNA carame // 71 / / se kAle sammattaM, sasaMjamaM giNhao ya terasagaM / sammattameva mIse, AUNa jahannagaThiIsu . // 72 / / poggalavivAgiyANaM, bhavAisamaye visesamavi cAsiM . / AitaNUNaM doNhaM, suhumo vAU ya appAU // 73 / / beiMdiya appAuga-niraya ciraThiI asaNNiNo vA vi / aMgovaMgANAhAragAi jaiNo'ppakAlammi // 74 / / amaNo cauraMsusabhA-NappAU sagaciraTTiI sese / saMghayaNANa ya maNuo, huMDuvaghAyANamavi suhumo // 75 / / For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para karmaprakRti bhAga-2 .. sevaTTassa biiMdiya, bArasavAsassa mauyalahugANaM / sanni visuddhANAhAragassa vIsA aikiliTTo // 76 / / patteyamurAlasamaM, iyaraM huMDeNa tassa paraghAo / appAussa ya AyA - vujjoyANamavi tajjogo / / 77 / / jA nAujjiyakaraNaM, titthagarassa navagassa jogate / kakkhaDagurUNa maMthe, niyattamANassa kevaliNo // 78 / / sesANa pagaiveI, majjhimapariNAmapariNao hojjA / paccayasubhAsubhA vi ya, ciMtiya neo vivAge ya / / 79 / / paMcaNhamaNukkosA, tihA paese caubihA doNhaM / sesavigappA duvihA, sabavigappA ya Aussa // 80 / / micchattassa cauddhA , sagayAlAe tihA aNukkosA / sesavigappA duvihA, sabavigappA ya sesANaM // 81 / / aNubhAgudIraNAe, jahaNNasAmI paesajiTTAe / ghAINaM annayaro, ohINa viNohilaMbheNa // 82 // veyaNiyANa gahihiI, se kAle appamAyamiya viro| saMghayaNapaNagataNuduga-ujjoyA appamattassa // 83 / / . devanirayAugANaM, jahannajeTTaTTiI guruasAe / iyarAUNa vi aTTama - vAse Neyo'TTavAsAU / / 84 / / egaMtatiriyajoggA, niyagavisiTTesu taha apajjattA / saMmucchimamaNuyaMte , tiriyagaI desavirayassa // 85 / / , aNupubbigaidugANaM, sammaTTiI u dubhagamAINaM / nIyarasa ya se kAle , gahihii virai tti so ceva / / 86 / / jogaMtudIragANaM, jogate saragANupANUNaM / niyagate kevaliNo, sabavisuddho ya savAsiM // 87 / / tappagaudIragatisaM-kiliTTabhAvo a sabapagaINaM / neyo jahaNNasAmI, aNubhAgutto ya titthayare // 88 / / ohINaM ohijue, aisuhaveI ya AugANaM tu / paDhamassa jaiNNaTiI, sesANukkosagaThiIsu // 89 / / ||udiirnnaakrnnN samAptam // For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 53 OM hrIM zrI siddhAcala mahAtIrthAdhirAjAya zrI AdinAthAya namaH / ( - atha pamuM udIraNAkaraNa : -: atha 1lI prakRti udIraNA - jaM karaNeNokaDDhyi , udae dijjai udIraNA esA / pagaiTiiaNubhAga - ppaesamUluttaravibhAgA / / 1 / / yat karaNenApakRSyodaye dIyata udIraNaiSA / prakRtisthityanubhAga - pradezamUlottaravibhAgA / / 1 / / gAthArtha :- karaNa dvArA je karmalika kheMcIne udayamAM devAya = lavAya che te udIraNA kahevAya che. ane te prakRti - sthiti - rasa ane pradeza e cAra vibhAgavALI che. vaLI e cAra vibhAga paNa mUla ane uttaraprakRti viSayavALA ema be be bhedavALA che. ' TIkArtha :- pramANe udvartanA - apavarnanA kahIM, have uddezanA kramathI Avela udIraNAkaraNa kahe che. tyAM prati udIraNAmAM A arvAdhikAra che. 1- lakSaNa, 2 - bheda, 3-sAdhAdi prarUpaNA, 4-svAmitva, 5-udIraNA prakRtisthAno, ane 6-te sthAnanA svAmI (e 6 arthAdhikAra kahevAze.) -: atha 1-2jI lakSaNa-bheda prarUpaNA :-) tyAM prathama lakSaNa bheda-prarUpaNA karatAM kahe che... ahIM gAthAnA pUrvArdha vaDe lakSaNa ane uttarArdha vaDe bheda prarUpaNA kahIM che, tyAM je paramANurUpa dalikane karaNavaDa eTale ke kaSAya sahita athavA kaSAya rahita evA yogasaMjJake vIryavarDa udayAvalikAthI bahAra rahelI sthitiomAMthI AkarSa AkarSIne arthAtuM kheMcI kheMcIne udayAvalikAmAM naMkhAya tene udIraNA te cAra prakAre che..... te A pramANe kahe che, 1-prakRti udIraNA, 2-sthiti udIraNA, 3-anubhAga udIraNA ane 4 pradeza udIraNA, vaLI te darekanA be prakAra che.... mUlaprakRti viSaya ane uttaraprakRti viSaya, tyAM mUlaprakRti viSayanA 8 maMda, ane uttaraprakRti viSayanA 158 bheda che. ane te A pramANe kahyuM che... ""pratiratha0mAraprAmUnottaravimA II'' - prakRti - sthiti - anubhAga - pradeza e 4 vaDe mUlaprakRti ane uttaraprakRti vaDe jenA vibhAga eTale bheda che te prakRti Adi "davALI kahevAya. jo ke udIraNAmAM udaya samAnapaNuM hovAthI 122 prakRtio karmastavanI TIkAdimAM kahI che. ahIM to 158 che, tA paNa tyAM baMdhanAdinI judI vivekSA nathI karI, ahIM to judI vivekSA che tethI baMdhanAdi sAthe gaNatAM 158 thaI jAya eTale doSa nathI. A pramANe bhAvavuM. iti 1-2jI lakSaNa-bheda prarUpaNA samApta (- atha 3jI sAdhAdi prarUpaNA :-) mUlapagaIsu paMcaNha tihA doNhaM caubihA hoi / Aussa sAi adhuvA, dasuttarasauttarAsi pi / / 2 / / pUjya malayagiri masAnI TIkAmAM kahyuM che " yAttivAriritnaTirito sITivi sariNA vA no sanena jharamAM nAnA+Dhiya 3yAtiyANa pavesa rIti '' artha - udayAvalikAnI bahAranI sthitine kapAya sahita ke asahita yogasaMjJaka karaNava dalikane kheMcIne udayAvalikAmAM nAMkhe te udIraNA, Jain Education Interational For Personal Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 mUlaprakRtiSu paJcAnAM tridhA dvayozcaturvidhA bhavati / AyuSa: sAghadhuvA, vazottarazatottarAsAvi // 2 // gAthArtha :- 5 mULaprakRtinI udIraNA 3 prakAre - 2 mULaprakRtinI udIraNA 4 prakAra - AyuSyanI udIraNA sAdi-adhruva, ane 110 uttaraprakRtinI udIraNA paNa sAdi-adhruva che. TIkArtha :- te pramANe lakSaNa ane bheda prarUpaNA kahIM, have sAdhAdi prarUpaNA kare che. ane te be prakAre che... mUlaprakRti saMbaMdhI ane uttaraprakRti saMbaMdhI. tyAM prathama mUlaprakRti saMbaMdhIne kahe che. mUlaprakRtionI madhyamAM jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - nAma - gotra - aMtarAya e pAMca mUlaprakRtionI udIraNA 'triyA' = traNa prakAre che. te A pramANe - anAdi - dhruva ane adhruva che. te A rIte kahe che... jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - aMtarAyakarma e 3 mUlaprakRtionI jyAM sudhI kSINamoha guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI na 2he tyAM sudhI, ane nAma-gotrakarmanI jyAM sudhI sayogInA anya samaya che tyAM sudhI sarva jIvone avazya udIraNA hoya che, tethI e anAdi udIraNA thaI, dhruva te abhavyane ane adhruva bhavya jIvone hoya che. tathA vedanIya - mohanIyakarma e be mUlaprakRtinI udIraNA 4 prakAre che. te A pramANe - sAdi - anAdi - dhruva ane adhruva che. tyAM vedanIyakarmanI pramatta guNasthAnaka sudhI udIraNA thAya che. AgaLa (apramattAdi guNa) udIraNA nathI. mohanIyakarmanI sUkSmasaMparAya guNasthAnaka sudhI udIraNA thAya che. AgaLa (11 Adi guNa) udIraNA nathI. tethI apramattAdi guNasthAnakethI paDelAne vedanIyanI ane upazAMtamoha guNasthAnakethI paDelAne mohanIyanI udIraNA thAya che te sAdi, te te sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema abhavya-bhavya apekSAe hoya che. karmaprakRti bhAga-2 vaLI AyuSyakarmanI udIraNA sAdi-adhruva che. te A pramANe kahe che... AyuSyanI anya AvalikAmAM nizcayathI udIraNA nathI tethI adhruva, ane parabhavanA utpattinA prathama samaye ja udIraNA pravarte che tethI sAdi te pramANe mUlaprakRtione viSe sAdi-anAdi prarUpaNA karI. have uttaraprakRtione viSe te sAdi-anAdi prarUpaNA kahe che... 'vasuttara' ityAdi uttaraprakRtionI paNa jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, mithyAtva, taijasasaptaka, varNAdi-20, sthira-asthira, zubha-azubha, agurulaghu, nirmANa, aMtarAya-5, = 48 prakRtio sivAyanI bAkI sarva-110 prakRtionI udIraNA sAdi ane ava che. ane te sAdi-avatAM avodayapaNuM hovAthI ja siddha che. micchattassa cauddhA, tihA ya AvaraNavigghacaudasage / thirasubhaseyara uvaghAya- vajja dhuvabaMdhinAme ya / / 3 / / mithyAtvasya caturdhA, tridhA cAvaraNavighnacaturdaza / sthiraNumasetarovadhAta - varga dhruvanthinAni ca / / 3 / / gAthArtha mithyAtvanI udIraNA - 4 prakAre, 9 AvaraNa, 5 aMtarAya =e 14 prakRtionI udIraNA tathA sthira-asthira, zubha-azubha ne upaghAta sivAyanI ane taijasa-7, agurulaghu, vargAdi-20, nirmANa e dhruvabaMdhi nAmanI prakRtionI udIraNA 3 prakAre che. 3 TIkArtha mithyAtvanI udIraNA-4 prakAre che. te A pramANe sAdi-anAdi - dhruva ane adhruva che. tyAM samyaktva svIkAra karatA jIvane mithyAtvano udaya nathI, tethI udIraNA thatI nathI, tyAMthI - samyaktvathI paDIne mithyAtvanI prAptimAM pharI paNa udaya-udIraNA hoya che, tethI A sAdi, samyaktva nahIM pAmela jIvane anAdi, abhavyane dhruva, bhavyane adhruva. tathA jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, aMtarAya-5 =14 prakRtionI udIraNA - 3 prakAre che. anAdi - dhruva ane adhruva che. te A pramANe kahe che...... A prakRtionuM dhruvodayapaNuM hovAthI udIraNA anAdi, abhavyane AzrayIne dhruva, bhavyane kSINamohaguNasthAnake vai(samayAdhika) AvalikA bAkI rahe udIraNA viccheda thavAthI adhruva che. 2 ahIM TIkAmAM samAdhiSThAtiSThA nArvAzaSyate che te azuddhi che. sarvAzate arthAt bAkI rahe tyAM sudhI joie kAraNa ke cUrNimAM bAkI rahe tyAM sudhI kahela che. ahIM TIkAmAM samAdhi Apela nathI paNa te jarUrI che. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa tathA sthira - zubha itara asthira - azubha sahita mULazlokamAM e bannenuM vizeSaNa je "seyara" pada che. teno samAsamAM pUrva prayoga thavo joie tene badale je para prayoga thayo che te prAkRta hovAthI thayela che. tathA upaghAta sivAyanI bAkInI dhruvabaMdhinI, taMja sasaptaka, agurulaghu, varNAdi-20, nirmANa lakSaNavALI 29 prakRtio ema sarva saMkhyA 33 prakRtionI udIraNA 3 prakAre che. anAdi - dhruva ane adhruva. tyAM anAdipaNuM te dhruvodayapaNuM hovAthI che, dhruva - abhavya jIvone, sayogI kevalInA chellA samaye viccheda thavAthI bhavya jIvone adhava hoya che. (yaMtra naM - 1 juo) | iti 3jI sAdhAdi prarUpaNA samApta mUla-uttaraprakRti udIraNA viSe sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naM-1 saMkhyA mUlaprakRtinA nAma sAdi anAdi dhruva | adhava bhAMgA 3 12me samayAdhika AvavA jJAnA, darzA, aMta,. abhavyane bAkI rahe tyAM sudhI bhavyane vedanIya apramattathI paDelAne sAdisthAna nahIM pAmelAne | abhavyane bhavyane nAma - gotra 13mAnA aMtya samaya sudhI | abhavyane | bhavyane mAhanIya 11methI paDelAne sAdisthAna nahIM pAmelAne | abhavyane bhavyane thavA bh hmrh my my AyuSya bhavanA prathama samaye bhavanI aMya AvalikAmAM na hovAthI uttaraprakRtio : mithyAtva samya) thI paDI mithyA) pAmelA jIvane | samya, nahIM pAlana anAdi mithyASTine abhavyane | bhavyane jJAna - 5, darza0 - 4 aMtao -5 = 14. dhruvodayapaNuM hovAthI udaya | abhavyane 14 bhavyane 12me vicchedathavAthI | sudhI sthira-asthira, zubha-azubha, tai-7, varNAdi-20, agu0. nirmANa dhruvodayapaNuM hovAthI udaya | abhavyane sudhI bhavyane 13me vicchedathavAthI my 110 | bAkI rahela prakRti | adhruvodayapaNuM hovAthI adhuvAdaya - paNuM hovAthI 220 365 (~: atha 4thI svAmitva prarUpaNA :-) ghAINaM chaumatthA, udIragA rAgiNo ya mohassa / taiyAUNa pamattA, jogaMtA u tti doNhaM ca / / 4 / / ghAtinAM chadmasthAH, udIrakA rAgiNazca mohasya / tRtIyAyuSoH pramattAH, yogyantAstviti dvayozca / / 4 / / gAthArtha : ghAtakarmanA udIraka chadmastho che, mohanIyanA rAgI AtmAo, trIjuM vedanIya ane AyuSyanA pramatta sudhInA AtmAo ane nAma-gotra e be karmanA sayogI guNasthAnaka sudhInA AtmAo udIraka che. TIkArtha : te pramANe sAdyAdi prarUpaNA karI, have svAmitva prarUpaNA kare che. tyAM mUlaprakRtinA udIraNAnA svAmI kahe che. dhAtiprakRti jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - aMtarAyarUpa 3 mUlaprakRtionA sarva paNa chadmastho kSINamola sudhInA udIraNAnA svAmI che. ane mohanIyakarmanA to rAgI evA sUkSmasaMparAya guNasthAnaka sudhInA udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 karmaprakRti bhAga-2 (aghAti mUlaprakRtimAM) trIjuM vedanIyakarma ane AyuSyakarmanA pramatta guNasthAnaka sudhI sarva paNa jIvo udIraNAnA svAmI che. phakta AyuSyanI anya AvalikAmAM udIraNAnA svAmI thatA nathI. e pramANe jANavuM. tethI nAma ane gotra e be karmanA sayogI kevalI guNasthAnaka sudhInA sarva paNa jIvo udIraNAnA svAmI che. 'tti' iti zabda e zabda bhinnakrama uvaghAyassa taNutthA, taNukiTTINaM taNugarAgA / / 5 / / vighnAvaraNadhuvAnAM, chadmasthA yoginastu dhruvakANAm / / upaghAtasya tanusthA - stanukiTTInAM tanukarAgAH / / 5 / / gAthArtha : aMtarAya-5, jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, e dhruvodaya 14 prakRtionA udIra ke chabastha, taMjasasaptaka Adi-33 nAma dhruvodayanA udIraka yogI sudhInA, upadhAtanA zarIrastha, ane lobhanA udIraka sUkSmasaMpAya guNasthAnaka sudhInA jIvo che. TIkArthaH te pramANe mUlaprakRtinA udIraNAnA svAmI kahyAM, have uttaraprakRtinA udIraNA svAmI kahe che. vinA :aMtarAya-5, jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4 e dhruvodayakarmanI 14 prakRtinA sarva chabI udIraNAnA svAmI che.(1thI 12 guNasthAnakavALA jIvo) tathA "yuvaIIM' 'ti nAmadhUrvAdayanI taija sasaptaka, varNAdi-20, sthira-asthira, zubha-azubha, aguladhu, nirmANarUpa 33 prakRtionA udIraNA svAmI yogI kevalI sudhInA jIvo hoya che. upaghAta nAmakarmanA zarIrasya eTale zarIra paryApti vaDe paryApta jIvo udIraNAnA svAmI che. tathA "taviTTInAM-'' lobhanI sUkSmakiTTInA udIraNAnA svAmI sUkSmasaMpAyanI upAjya AvalikA sudhInA sUkSmasaMparAthI jIvo che. tasavAyarapajjattaga -seyara gaijAidiTTiveyANaM / AUNa ya tannAmA, pattegiyarassa u taNutthA / / 6 / / trasavAdaraparyApta - setara gatijAtidRSTivedAnAm / mAyuSArce tanAmAnaH, pratye tarasya tuM tAH || 6 || gAthArtha : TIkAnI jema. TIkArtha : trAsa-bAdara-paryAptanA itara-pratipakSa sAthe eTale ke sthAvara-sUkSma-aparyApta tathA 4 gati, 5 jAti, mithyAtva, samyatva ane mizra e 3 dRSTi, veda-3, AyuSya-4, sarva saMkhyA 25 prakationA uraNA svAmI yathAyogya, nirmANarUpa 33 prakRtionA udIraNA svAmI sayogI kevalI sudhInA jIvo hoya che. upaghAta nAmakarmanA zarIrI eTale zarIra paryApti vaDe paryApta jIvo udIraNAnA svAmI che. tathA "tanuwTTInAM-' lobhanI sUkSmakiTTInA udIraNAnA svAmI sUmaparAyanI upAjya AvalikA sudhInA sUkSmasaMparAthI jIvo che. tasavAyarapajjattaga -seyara gaijAidiTTiveyANaM / AUNa ya tannAmA, pattegiyarassa u taNutthA / / 6 / / trasavAdaraparyApta - setara gatijAtidRSTivedAnAm / bAyuSArce tanAmAnaH, pratyetara tu tanuAH || 6 || gAthArtha : TIkAnI jema. TIkArtha : trasa-bAdara-paryAptanA itara-pratipakSa sAthe eTale ke sthAvara-sUkSma-aparyApta tathA 4 gati, 5 jAti, mithyAtva, samyakatva ane mizra e 3 dRSTi, veda-3, AyuSya-4, sarva saMkhyA 25 prakRtionA udIraNA svAmI yathAyogyapaNa te te prakRtinA udayavALA jANavAM. te A pramANe kahe che- trasanAmakarmanA udIraka trasa jIvo, bAdaranAmakarmanA bodara jIvo ane te zarIramAM (utpanna thatAM mizrayoga) ane apAttarAla gatimAM vartatAM jIvo udIraka jANavAM. e pramANe sarva jIvonuM vicAravuM Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa tathA pratyekanAmanA ane itara eTale sAdhAraNanAmakarmanA AhAra paryAptivALA zarIrastha pratyeka zarIrI ane sAdhAraNa zarIrI sarva jIva udIraka che. AhAraganaratiriyA, sarIraTugaveyae pamottUNaM / orAlAe evaM, taduvaMgAe tasajiyAo / / 7 / / AhArakanaratiyaJcaH zarIradvikavedakAn pramucya / audArikasyevaM, tadupAGgasya trasajIvAH / / 7 / / gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- oja-loma-prakSepa e 3mAMnA koipaNa AhArane grahaNa karanAra je manuSya ane tiryaMca che "goratA', tti- dArika zarIranAmakarmanA upalakSaNathI te ja dArika baMdhana catuSka ane audArika saMghAtananA paNa udIraka che. zuM vizeSa na hovAthI sarva paNa AhAraka manuSya-tiryaMca udIraka che ? nahIM be zarIra-AhAraka ane vaikriyanA vedakavALA te sivAyanA, kAraNa ke AhAraka- vaikriyazarIravALA dArika nAmanA udaye vartatAM nathI. tethI sahelAithI tenA udIraka thatA nathI tethI tyAga karyo che. tathA pUrvokta kahyA pramANe "takuvaM' tti tenA aMgopAMga nAmanA ja udIraka jANavAM. phakta te trasa jIvo ja che, paNa sthAvara nathI, kAraNa ke te sthAvara jIvone aMgopAMga nAmanA udayano abhAva che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNa gAthA 7mAM kahyuM che. ""mArI uttarata natiri tatreyapanotta" ukIratI 3rarta te va tA 3 se |' (arthaAhArakazarIrI tathA vaikriyazarIrI devo, nArakIo ane tenA vedaka manuSya-tiryaMcone choDI zeSa saghaLA jIvo audArika nAmanI udIraNAnA svAmI che. te ja saghaLA paraMtu trasa jIvo tenA upAMganI udIraNAnA svAmI che.) ahIM AhArI eTale AhArakazarIrI ""uttarata'' tti vaikriyazarIrI deva ane nArako, temaja vaikriyazarIranA vedaka evA manuSya ane tiryaMcano paNa tyAga karIne e pramANe pUrvArdhano artha che. veubigAi suraneraiyA AhAragA naro tirio / sannI bAyarapavaNo, ya laddhipajjattago hojjA / / 8 / / ahIM zarIrastha eTale utpatti sthaLe utpanna thayelA ane zarIra paryAptA eTale jeoe zarIra paryApti pUrI karI lIdhI hoya tevA, eTale zarIratha ane zarIra paryApta e bemAM bheda che. jyAM jyAM udaya ke udIraNAnA sthAna batAvyA che tyAM tyAM e bheda spaSTapaNe samajAya che. jemake ekendriyane 21- 24-25-26- 27 e pAMca udaya ke udIraNAsthAno che. temAM vigraha gatimAM 21, pratye ka ke sAdhAraNa, upaghAta, dArika zarIranAmakarma ane huDakasaMsthAna meLavIya ane AnupUva kADhIe eTale zarIrane 24nI udIraNA thAya che. tyArabAda zarIra paryAptie paryAptAne parAdhAne sAthe 25nI udIraNA thAya che. ahIM zarIrasthane 24nI ane zarIraparyAptie paryAptana 25nI udIraNo kahI che. kadAca ahI zarIratha eTale zarIraparyAptie paryAptA, evo ja artha karIe to pratyeka Adi sAthe ja parAghAtanI udIraNA paNa zarU thavI joie AgaLa-pAchaLa nahIM. kadAca zarIrastha eTale zarIraparyAptie paryApta ema artha karIne ema kahIe ke zarIra paryAptie paryAptAne pahelAM pratyakAdinI udIraNA. zarU thAya, tyArabAda keTalAeka samaya gayA pachI parAghAtanI udIraNA zarU thAya to zuM vAMdho che ? ema kahevuM e paNa ThIka nathI, kemake zarIra paryApti jyAM sudhI pUrNa thai nathI tyAM sudhInA aMtarmuhUrta paryata dArika Adi pravRtiono udaya na hoya te kema bane ? audArikanAmakarmanA udaya vinA to audArika vargaNAmAMthI mugala ja grahaNa karI zakato nathI. ane aMtarmuhUrta sudhI dArika pudgala ja grahaNa karatA nathI ema paNa kahI zakAya tema nathI. kemake utpattisthAne utpanna thaine ja dareka AtmAo AMdArika pudgalone grahaNa karavAnI zarUAta karI de che. * kadAca ahIM ema kahevAmAM Ave ke ahIM udIraNA zarIraparyAptie paryAptane kahI che. eTale udaya bhale utpattisthaLe utpanna thavAnI sAthe ja zarU thAya che. vaLI udIraNAnA sthAnako jyAM kahyAM che, tyAM pratyakAdinI zarIrasthane ane parAghAtanI zarIraparyAptie paryAptane udIraNA spaSTa rIte kahI che. vaLI gAthA-7mAM "mAlaeTale AhAraparyAptie paryAptAne vaikriya zarIranI udIraNA kahI che. pratyakAdinI udIraNo zarIranI udIraNA sAthe ja thAya che. AgaLa pAchaLa nahIM. vaLI karmaprakRti udIta gAi 6mAM " varasya 3 taytyA' e padanI cUrNi A pramANe che. " sarIranA sAhirAsarIranAmAsaM sarIranA vadanA rIranA'' eTale zarIra nAmanA udaya vartamAna pratyeka sAdhAraNanI udIraNAnA svAmI che ema kahe che. parAghAta mATe gA) 12mAM TIpAvasa 3 phrena snatA' ahIM Trena prajJA' eTale zarIra paryAptie paryApta spaSTa pATha che. cUrNimAM paNa e prakAre ja che, ahIM 'taytyA' ane roga pattA' no spaSTa bheda jaNAya che. mATe zarIrastha eTale utpatti sthaLe utpanna thayelA e artha ThIka lAge che. upara zarIrastha eTale zarIraparyAptie paryApta artha kai rIte karyo che te samajAtuM nathI. ahIM tattva bahuzruta jANe. For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 karmaprakRti bhAga-2 vaikriyasya susnairayikA AhArakA narastiryag / saMjJI bAdarapavanazca labdhiparyAptako bhavet / / 8 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- vaikriyazarIra nAmanA upalakSaNathI vaikriyabaMdhana catuSka ane vaikriya saMghAtananA udIraka deva ane nArako che. te paNa oja athavA loma AhAramAMthI koipaNa AhArane grahaNa karanAra AhAra paryAptA che. ane je vaikriya labdhivaMta saMjJi manuSya ke tiryaMca ane je bAdara pavana durbhaganAmanA udayavALA labdhi paryApta eTale vaikriyazarIra labdhi vaDe paryApta thayelA te sarve paNa vaikriyanAmanA udIraka jANavAM.(vaikriya vikurvaNAkALa) veubiuvaMgAe, taNutullA pavaNabAyaraM hiccA / AhAragAe~ virao, viubvayaMto pamatto ya / / 9 / / vaikrisyopAGgasya, tantulyAH pavanabAdaraM hitvA / sAhArI virato, virvanuM pramaza che ? gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :- vaikriya aMgopAMga nAmanA udIraka vaikriyazarIra samAna jANavAM. je vaikriya nAmanA udIrako kahyA te ja tenA vaikriya aMgopAMganA paNa jANavAM. e pramANe artha che. zuM sarve paNa ? to kahe che. - nA, phakta bAdara vAyukAya sivAyanA bIjA jANavAM. "sAhAra' tti AhArakazarIra nAmanA upalakSaNathI AhAraka aMgopAMga, AhAraka baMdhana ane AhAraka saMghAtananA saMyata vidurvaNA karato - AhArakazarIrane karato pramatta eTale pramAdabhAvane pAme chate udIraka thAya che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA 9mAM kahyuM che. "dirasatta:sta vi DuM patto vilabatto'' || artha - AhArakasaptakanI viturvaNA pramatta saMyato kare che. chaNhaM saMThANANaM, saMghayaNANaM ca sagalatiriyanarA / dehatthA pajjattA, uttamasaMghayaNiNo seDhI / / 10 / / SaNNAM saMsthAnAnAM, saMhananAM ca sakalatiryagnarAH / dehasthAH paryAptA, uttamasaMhananinaH zreNau / / 10 / / gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArtha :- sakala paMcendriya tiryaMca ane manuSya zarIra paryAptie udayamAM vartatAM herasthA :- zarIranAmanA udayamAM vartatA 6 saMsthAna ane 6 saMghayaNanA udIraka hoya che. ahIM jeno udaya hoya tenI ja udIraNA pravarte che, jyAre je saMsthAna ke saMghayaNano udaya prApta thAya che tyAre te saMsthAna ke saMghayaNanI udIraNA hoya che, bIjAnI nahIM ema jANavuM. tathA uttama saMghayaNa-vajaRSabhanArAMca saMghayaNavALA jIvane kSapakazreNimAM hoya che. bAkInA saMghayaNavALAne kSapakazreNi na hoya, tethI kSapakazreNimAM ArUDha thayela jIva vajaRSabhanArAya saMghayaNanI ja udIraNA kare che. bAkInA saMghayaNanI nahIM, kAraNa ke bAkInA saMghayaNanA udayano abhAva che. cauraMsassa taNutthA, uttarataNu sagalabhogabhUmigayA / tevA dyo DuMDA, tatiriyanarI ya sevA 11 || caturasrasya tanusthA, uttaratanava : sakalAbhogabhUmigatAH / kevA rUtare hunDaWIH, trasatinarAza sevArtAH || 10 || gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArtha :- AhAraka ane uttara vaikriya zarIravALA zarIrastha paMcendriya tiryaMca ane manuSya te samacaturaDha saMsthAnanA ja udIraka jANavAM. tathA sakala yugalika tiryaMca - manuSyo ane devo paNa samacaturastra saMsthAnanA udIraka jANavAM. For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 udIraNAkaraNa tare -pUrva kahyA te sivAyanA bIjA ekendriya, vikalendriya, nArako, aparyApta paMcendriya tiryaMca - manuSya zarIrastha hota huMDakasaMsthAnanA udIraka hoya che. trasa tiryaMca-manuSyo ahIM paNa itara zabdane AvRttithI joDatAM pUrve kahyA te sivAyanA trasa - beindriyAdi ane paMcendriya tiryaMca-manuSyo sevAtta saMghayaNanA udIraka che. vikalendriya ane labdhi aparyApta evA paMcendriya tiryaMca - manuSyone viSe ja sevArtAnI udIraNAno niyama jaNAvavAnuM ahIM tAtparya che. A sivAyanAne pahelA kahela ja che. paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-12mAM kahyuM che. - 'chevaTTamAM tu viyA pabbattA'' vikalendriya ane aparyAptA jIvo chevaTTA saMghayaNane udIre che. saMghayaNANi na uttara - taNUsu tannAmagA bhavaMtaragA / aNupubbINaM paraghAyassa u deheNa pajjattA / / 12 / / saMhananAni nottara - tanuSu tannAmakA bhavAntaragAH / AnupUrvINAM parAghAtasya tu dehena paryAptAH / / 12 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha H- vaikriya ane AhArakarUpa uttara zarIromAM manuSya ane tiryaMcane viSe saMghayaNa hoya nahIM, arthAt 6 saMghayaNamAMthI eka paNa saMghayaNa hoya nahIM e pramANe artha che. tethI tenA (saMdhayaNanA) udayano abhAva hovAthI eka paNa saMghayaNanI udIraNA na thAya. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-13mAM kahyuM che.... 'vendriya bAhArAye na jarA vi huMti saMghavaLI / '' vaikriya ane AhArakanA udayamAM manuSyo paNa saMghayaNavALA hotA nathI ahIM paNa (pe) zabdathI vaikriyanA udayamAM tiryaMco paNa jANavAM che. tathA AnupUrvI pUrvaka nArakAdi nAmavAlA bhavAntarAla gatimAM vartatAM jIvo narakAnupUrvI Adi-4 AnupUrvInA udIraka jANavAM. te A pramANe kahe che. - vAntarAla gatimAM vartatAM nAraka narakAnupUrvInA, ane tiryaMco tiryaMcAnupUrvInA udIraka che ityAdi. tathA zarIra paryAptithI paryApta sarva jIvo parAdhAtanAmanA udIraka hoya che. bAyarapuDhavI AyAvassa ya vajjittu suhumahumatase / unnovasa yatiriyo, uttarave ya tevanArUM || 9OM || pa bAdarapRthvIka Atapasya ca varjayitvA sUkSmasUkSmatrasAn / ghotasya 4 tiryagra, uttaravehA teva-tiH || 12 || gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- AtapanAmakarmanA udIraka bAdara pRthvIkAyika jIvo che. 7 zabda anuktArtha sUcaka hovAthI bAdara pRthvIkAyika paryApta jIvo jANavAM. tathA sUkSma ekendriya ane teu-vAukAyarUpa sUkSma trasa sivAyanA bAkInA tiryaMca :- pRthvI - ap-vanaspati, vikalendriya ane paMcendriya tiryaMco je labdhi paryAptA che. te sarva yathAyogyapaNe udyotanAmanA udAraka che. tathA uttara zarIramAM eTale vaikriya ane AhA2kadehamAM vartatAM anukrame deva ane yati udyotanAmanA udIraka jANavAM. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-14mAM kahyuM che. - ''muvIbAravAsaDu vAyarapabbatta'ttaratanU ya| vinatitiriyA pakhkhovuvIranA maLavA'' artha :- bAdara paryApta pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, uttaravaikriya ane AhArakazarIrI, vikalendriya ane paMcendriya tiryaMco e sarva udyotanA udIraka che. sagalo ya iTTakhagaI, uttarataNudevabhogabhUmigayA / iTTasarAeN taso vi ya, iyarAsiM tasA saneraiyA / / 14 / / sakalazceSTakhagate-ruttaratanudevabhogabhUmigatAH / rUTasvarasya traso'Si, caitayostrasAH naiyiAH || 14 || A artha bhAMgA sAthe maLato Ave che paraMtu paMcasaMgrahamAM ''vaparadhArya sAhAranuM dha phyAM tenu paJattA'' evo pATha hovAthI upaghAta paraghAtano udIraka eka ja kahyo. aneka sthAne upaghAtanA udIraka zarIra aparyAptA kahyA che ne parAghAtano udIraka to zarIra paryAptA ja kahyA che. mATe paMcasaMgrahamAM kahela upaghAta parAdhAta udIraNA svAmitva vicAravA yogya che. vizeSa TInaM-4 juo. For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- zarIra paryAptithI paryApta zubhavihAyogatinA udayamAM vartatAM sarva paMcendriya tiryaMca athavA manuSya tathA vaikriya - AhArakazarIrarUpa uttara zarIramAM vartatAM sarva tiryaca-manuSya tathA sarva devo ane sarva yugaliko te zubhavihAyogatinA udIraka che. traso beindriyAdi pa zabdathI pUrva kahela paMcendriyAdi bhASAparyAptie paryApta thayA hoya te yathAsaMbhavapaNe susvaranAmakarmanA udIraka jANavAM. tathA te bannethI Itara eTale azubhavihAyogati ane duHsvara nAmanA traso - nAraka sahita vikasendriya jIvo ane yathAsaMbhavapaNe keTalAeka paMcendriya tiryaMca-manuSya udIraka hoya che. ussAsassa sarANa ya, pajjattA ANapANabhAsAsa / savaNNaNussAso, bhAsA vi ya jA na rujjhaMti / / 15 / / ucchvAsasya svarayozca, paryAptA ANaprANabhASAbhyAm / sarvajJAnAmucchvAso, bhASA'pi ca yAvanna runte / / 15 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :- ucchavAsano ane be svaranA udIraka ANaprANa ane bhASA paryAptithI paryApta sarva paNa che. yathAsaMkhyA pramANe joDavAthI ane saptamI e tRtIyAnA arthamAM che, eTale ucchavAsanAmanA prANapAna paryAptithI paryApta ane susvara - duHsvaranA bhASA paryAptithI paryApta udIraka jANavAM. e pramANe artha che. jo ke svaranA udIrako pahelA ja kahyA che to paNa bhASA paryAptie paryApta ja e pramANe vizeSa batAvavA pharIthI kahyA che. tathA sarvajJa - kevalI jIvoe jyAM sudhI ucchavAsa ane bhASAno nirodha nathI karyo tyAM sudhI te bannenI udIraNA kare che, ane te banneno nirodha thayA bAda udayanA abhAvathI ja udIraNA thatI nathI. devo subhagAijjANa gambhavakkaMtio ya kittIe / Mo vannittA, samuhUmane suhumatase 16 | devaH subhagAdeyayo - garbhavyukrAntAzca kIrteH / paryApto varjayitvA, sasUkSmanairayikasUkSmatrasAn / / 16 / / gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArtha :- "sevo' e prathama jAti apekSAe ekavacana che, keTalAka devo, keTalAka garbhaja tiryaca-manuSya je subhaga ane Adaya karmanA udayavALA che te ja subhaga - ane AdeyanAmakarmanA udIraka che. tathA sUkSma ekendriya sahita nArako ane sUkSma trasa (tau-vAu) sivAyanA bAkInA paryAptanAma udayamAM vartatAM sarva jIvo yazakIrtinA udIraka che. gouttamassa devA, NarA ya vaiNo cauNhamiyarAsi / tabvairittA titthagarassa u sabannuyAe bhave / / 17 / / uttamagotrasya devA, narAzca vatinazcatasRNAmitarAsAm / tadvyatiriktAstIrthaMkarasya, tu sarvajJatAyAM bhavet / / 17 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- sarva devo, keTalAka uccakulamAM utpanna thayela manuSya, ane nIcagotramAM utpanna thayA chatAM paNa vratadhArI manuSya uccagotranA udIraka che. tathA te cAra prakRtionA itara durbhaga - anAdeya - ayazakIrti ane nIcagotranA udIraka kahyAM te sivAyanA jANavAM. tyAM durbhaga - anAdeyanA ekendriya, vikasendriya, saMmUrchAima tiryaMca-manuSya ane nArakanA jIvo udIraka che. ayazakIrtinA sarva sUkSma, sarva nAraka, sarva sUkSma traso (tau-vAu) ane sarva aparyAptanAmakarmanA udayamAM vartatAM udIraka jANavAM. ane nIcagotranA to sarva-nArako, sarva tiryaMca, viziSTa kulamAM utpanna thayelA vratadhArI sivAya sarva paNa manuSya udIraka jANavAM. tIrthaMkaranAmakarmanA to sarvajJa kevalI thayA chatAM udIraNA hoya che. bIjA vakhatamAM nahIM, kAraNa ke udayano abhAva hovAthI. For Personal & Private Use Only Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa iMdiyapajjattIe, dusamayapajjattagAe~ pAuggA / niddApayalANaM khINarAgakhavage pariccajja / / 18 // indriyaparyAptyA, dvitIyasamayaparyAptyA prAyogyAH / nidrApracalayoH kSINarAgakSapakAna parityajya / / 18 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- indriya paryAptie paryApta thayA chatAM bIjA samayathI zarU karIne arthAt indriya paryApti pUrNa thayA bAda anantara samayathI zarU karIne jIvo nidrA-pracalAnA udIraNA prAyogya thAya che. sarvatra avizeSa sAmAnya rIte prApti thAya che. tethI niyamane kahe che.... kSINamohI ane kSepako sivAyanA jIvo nidrA-pracalAnI udIraNA kare che. kAraNa ke udIraNA udaya avinAbhAvI arthAt udaya hoya to ja thAya che. ane kSINamohI ane kSepakane nidrA-pracalAno udaya saMbhave nahIM. "bliAusa 3pa phI uva parivapna'' rUti nidrAddhikano udaya kSINamoha - ane kSepakane nathI hotA e vacana pramANa hovAthI tethI teone choDIne bAkInA jIvo nidrA-pracalAnA udIrako jANavAM. ane A satkarmagranthAdi prasiddha graMthakAranA mate che. paNa je karmastava raciyatA Adi to kSapaka ane kSINamohe paNa nidrAddhikano udaya mAne che. tethI teonA mate udaya hote chate udIraNA avazya hoya che. tethI kSINarAganI aMtya AvalikA choDIne sarve paNa jIva indriya paryAptie paryAptane nidrA-pracalAnA udIrako jANavAM. te ja matane anusArathI paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-19mAM kahyuM che. - ""mojU URAM DuMDhiyamttara sarTIti | nidApatA'' - (caramAvalikA sthita) kSINarAgane choDI indriya paryAptie paryApta saghaLAM nidrA-pracalAnI udIraNA kare che. niddAniddAINa vi, asaMkhavAsA ya maNuyatiriyA ya / vehavApharatagU, vanittA makhamatte ya || 9 || nidrAnidrAdInAmapyasaGkhyeyavarSAyuSazca manujatiryaJcazca / vaikriyAhArakatanUn, varjitvA'pramattAMzca / / 19 // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- asaMkhyaya varSanA AyuSyavALA yugalika manuSya ane tiryaMca, vaikriyazarIrI, AhArakazarIrI - apramatta saMyata sivAyanA bAkI sarva jIvo nidrAnidrA, pracalApracalA, thANaddhinA udIraka jANavAM. veyaNiyANa pamattA, te te baMdhaMtagA kasAyANaM / hAsacchikkansa ya, gavarasa gharamata || 20 || vedanIyayoH pramattAste, te bandhakA kaSAyANAm / hAsyAdiSaTkasya cA - 'pUrvakaraNasya caramA'nte / / 20 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- sAtA-asAtArUpa vedanIyanA pramatta guNasthAnaka sudhInA sarva paNa udIraka che. bIjA nahIM, kAraNa ke bIjAne ativizuddhipaNuM hovAthI, sAtA - asAtAnA udIraNA yogya adhyavasAyasthAnano abhAva hovAthI. tathA je je jIvo je je kaSAyanA baMdhaka che te te jIvo te te kaSAyonA udIraka che. "ne veya se vaMdha' - jeo kaSAyonA vedaka che teo ja kaSAyonA baMdhaka che e vacana hovAthI, ane udaya hote chate udIraNAno saMbhava che. e pramANe je kahyuM te yukta che. te te kaSAyone bAMdhatA jIvo udIraka che. tyAM anaMtAnubaMdhi-4nA sAsvAdana sudhInA jIvo udIraka che. apratyAkhyAnAvaraNakaSAyanA - udIraka avirata samyagadaSTi sudhInA jIvo che. pratyAkhyAnAvaraNakaSAyanA - udIraka dezavirata sudhInA jIvo che. lobha sivAyanA saMvalana 6. ahIM "vaikriyazarIrI" e padathI devA, nArakIo temaja vaikriya jeoe vikuvyuM che tevA manuSya - tiryaMca levAnA che. 24 mohanIyanI sattAvALo jIva mithyAtve Ave tene prathama AvalikA mAtra udaya vinA ja anaMtAnubaMdhino baMdha hoya che, mATe ''na veya se saMgha'' - e niyamamAM eTalo apavAda che. ane te prathama AvalikAmAM anaMtAnubaMdhinI udIraNA paNa hoya nahIM (udayano abhAva hovAthI) tathA anaMtAnubaMdhinI prathama baMdhAvalikA ane anaMtAnubaMdhi rUpa thayelAM apratyAkhyAnAdinA saMkrAnta pudgalAnI saMbhAvalikA pUrNa thAya te saMkrAntadalAtmaka anaMtAnubaMdhino udaya-udIraNA zarU thAya che . For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 kaSAyanA anivRtti bAdarabhaMparAya guNasthAnake potAnA baMdha sudhInA jIvo udIraka che. saMjvalana bodara lobhanA nivRtti bAdarasiMharAya sudhInA jIvo udIraka che. kiTTIkRta lobhanA to sUkSmasaMparAya guNasthAnake udIraka che e pramANe pUrve gAthA pamAM kahyuM che. hAsyAdi-6nA to apUrvakaraNa guNasthAnaka sudhInA jIvo udIraka che. jAvUNakhaNo paDhamo, suharaihAsANamevamiyarAsiM / devA neraiyA vi ya, bhavaTTiI kei neraiyA / / 21 / / yAvadUnakSaNaH prathamaH, sukharatihAsyAnAmevamitarAsAm / devA nairayikA api ca, bhavasthiti kecinnairayikAH / / 21 / / gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArya :- jyAM sudhI kAMika uNa prathama kSaNa-muhUrta varte che arthAt jyAM sudhI prathama aMtarmuhUrNa varte che tyAM sudhI devo nizcayathI sAtAvedanIya - rati ane hAsyanA udIraka che. e ja pramANe kAMika uNa prathama kSaNa arthAt prathama aMtarmuhUrta varte che tyAM sudhI nArako itara eTale asAtA vedanIya - arati zokanA udIraka che. prathama aMtarmuhUrtathI AgaLa devo ane nArako dareka parivartana vidhi - mULasvabhAva pheraphAra thavAthI 6 prakRtionA udIraka hoya che. tyAM nArakone satAvedanIyanA udayano saMbhava tIrthakaranA janma AdithI jANavo. devone to asAtAnA udayano saMbhava paraguNa upara irSyA - kheda - priyajanano viyoga ane potAnA cyavanAdinA kAraNe hoya che. vaLI koika nArako saMpUrNa bhavasthiti sudhI asAtavedanIya - arati - zokanA udIraka hoya che. (pariziSTa-1mAM yaMtra naMbara-2 juo) iti 4thI svAmitva prarUpaNA samApta (-: atha pamI-6ThThI udIraNAsthAna ane tenA svAmitva prarUpaNA -) paMcaNhaM ca cauNhaM, biie ekkAi jA dasaNhaM tu / tigahINAi mohe, micche sattAi jAva dasa / / 22 / / paJcAnAM ca catasRNAM, dvitIye ekAdikA yAvaddazAnAM tu / trikahInAdi mohe, mithyAtve saptAdIni yAvaddaza / / 22 / / gAthArtha :- darzanAvaraNIyakarmamAM panuM ne 4nuM e be udIraNAsthAna che. tathA mohanIyakarmamAM 3nA sthAna vinA 1 thI 10 sudhInA 9 udIraNAsthAna che. temAM mithyAtva guNasthAnake 7 thI 10 sudhInA 4 udIsyAsthAna che. TIkArtha :- e pramANe ekeka prakRtinA udIraNA svAmipaNuM kahyuM, have prakRti udIraNAsthAno kahe che. bIjA darzanAvaraNIyakarmamAM 5 athavA 4 prakRtionI ekI sAthe udIraNA thAya che. tyAM cakSu-acakSu - avadhi - kevaladarzanAvaraNa rUpa-4 dhruvaprakRtionI udIraNA chadmasthone hoya che. ane 4nI madhye nidrApaMcakamAMthI koipaNa eka prakRti umeravAthI samakAle panI udIraNA thAya che. (- atha mohanIyakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA :-) prathama guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA :- tathA "no - mohanIyakarmamAM 3jA sthAna sivAyanA 1thI 10 sudhInA eTale ke 9 prakRtisthAna hoya che, e pramANe artha che. 1-2-4-5-6-7-8-9-10 A udIraNAsthAnonA svAmI kahe che.... nicche'tyAdri mithyAdRSTi jIvane 7 AdithI 10 sudhInA 4 udIraNAsthAno che. - 7-8-9-10 tyAM mithyAtva, apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa - saMjvalana krodha AdimAMthI eka krodhAdi, sarva sajAtIya kaSAyonI ekI sAthe udaya hovAthI udIraNA paNa eka sAthe thAya che. vijAtIya krodha - mAna Adino ekI sAthe udayano abhAva hovAthI udIraNA paNa na thAya. tethI traNa krodha athavA traNa mAna athavA traNa mAyA athavA traNa lobhanI ekI sAthe udIraNA thAya che. tethI koipaNa eka trikanuM grahaNa karyuM che. tathA traNa vedamAMthI koipaNa eka veda, tathA hAsya - zoka, rati-aratirUpamAMthI koipaNa eka yugala A 7 prakRtionI mithyASTine dhruva udIraNA hoya che. For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa ahIM 24 bhAMgA thAya che. te A pramANe kahe che - banne yugala parAvartana thavAthI eka eka bhAgo prApta thAya. tethI be bhAMgA thayA. ane te dareka traNa vedane viSe prApta thAya che, tethI rane 3thI guNatAM 6 bhAMgA thAya che. ane te dareka krodhAdi-4ne viSe prApta thAya che, tethI 6ne 4vaDe guNatAM 24 thAya che. tenI sthApanA A pramANe che. 2 + 1 + 1 = 4 mohanIya samakALe hoya tenA yugala - veda - kaSAya 2 x 3 x 4 = 24 bhAMgA judA judA jIvane AzrayI thAya che. te ja 7mAM bhaya athavA jugupsA athavA anaMtAnubaMdhi nAMkhavAthI 8nI udIraNA thAya. tyAM darekamAM eka eka bhAMgAnI covIsI thAya. tethI tenI udIraNAmAM 3 covIsI jANavI. ahIM prazna thAya che ke anaMtAnubaMdhinA udaya vagarano mithyASTi jIva maLe nahIM ane udaya hoya to avazya udIraNA thAya ja che, tethI anaMtAnubaMdhi vagara 7 ke 8nI udIraNA kahIM te ghaTatuM nathI. uttara - to kahe che... je samyagudaSTi pahelA anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karIne thAkelo tevA prakAranI sAmagrInI abhAvathI mithyAtvAdinA kSaya mATe tatpara na thAya. ane kAlAntare mithyAtve gayo chato te (mithyAtva) prAyogya pharI paNa anaMtAnubaMdhine bAMdhe che. ane te baMdhAvalikAno jyAM sudhI udaya na thAya, ane te 'udayanA abhAvathI udIraNA na thAya. tethI anaMtAnubaMdhi rahita udIraNA paNa mithyAdRSTine saMbhave che. ane baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI udayano saMbhava thavAthI udIraNA thAya che. ahIM prazna thAya che ke baMdha samayathI zarU karIne AvalikA vyatIta thaye udaya paNa kevI rIte saMbhave ? kAraNa ke abAdhA kAlano kSaya thaye udaya thAya che, ane te anaMtAnubaMdhinI abAdhA jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta pramANa che. uttara - A doSa nathI, kAraNa ke baMdha samayathI zarU karIne (te anaMtAnubaMdhinI prathama sattA to thAya che ja ane te sattA thaye chate) teonI patadUgrahatA thAya che, ane te patagraha thaye chate bAkInA cAritramohanIya prakRtinA dalika saMkrAnta thAya che, ane te saMkrAnta dalikano potAnI baMdhAvalikArUpa saMkrazyamAna dalika saMkramAvalikA vyatIta thaye udaya thAya che, ane udaya thaye chate udIraNA thAya che. tethI baMdha samayathI anaMtara AvalikA vyatIta thayA pachI udIraNA kahIM te virUddha nathI. arthAt thaI zake che. tathA te sAtamAM bhaya-jugupsA, athavA bhaya-anaMtAnubaMdhi athavA jugupsA-anaMtAnubaMdhi tema be nAMkhatA 9nI udIraNA thAya. ahIM paNa kahela rItathI eka - eka vikalpamAM 24 bhAMgA prApta thAya, tethI traNa covIsI jANavI. - te ja 7mAM bhaya-jugupsA ane anaMtAnubaMdhine nAMkhavAthI 10nI udIraNA thAya, ahIM bhAMgAnI covIsI eka ja thAya che. (mithyAtve 8 covIsInA 192 bhAMgA thAya.). sAsaNamIse nava avirae ya chAI parammi paMcAI / aTTa virae ya caurAi satta chaccovarillaMmi / / 23 / / sAsvAdanamizrayoH navAviratau SaDAdi parasmin paJcAdi / aSTa virate ca caturAdi, sapta SaTcoparitane / / 23 / / gAthArtha :- sAsvAdana ane mizra samyagudRSTi jIvane 7thI9 sudhInA 3 udIraNAsthAna che. tathA avirata samyagdaSTi jIvane 6thI9 sudhInA 4 udIraNAsthAna che, ane dezavirati jIvane pathI8 sudhInA 4 udIraNAsthAna che. ane pramatta tathA apramatta guNasthAnakavartI jIvane 4thI7 sudhInA 4 udIraNAsthAna che. ane tethI uparanA apUrvakaraNa guNasthAnakavartI jIvane 4thI6 sudhInA 3 udIraNAsthAna che. TIkArtha :- pramANe mithyAdRSTine mohanIya karmanA udIraNAsthAno dhAM. have sAsvAdanAdine viSe te bhAMgA kahe che. -sAsvAdana evA samyagdaSTine viSe 7thI9 sudhInA traNa udIraNAsthAno che. 7-8 ane 9. 8 ahIM baMdhAvalikA sAthe saMkrAnta pratyAkhyAnAdi kaSAyanI saM kramAvalikA paNa vyatIta thAya che, ane saMkrAnta dalikono ja udaya vA udIraNA thavAnI che, mATe 'saMkamAvalikA vyatIta thayA bAda' ema paNa kahI zakAya. baMdhadvArA prApta thayelI anaMtAnubaMdhinI nahIM, paraMtu saMkramadvArA prApta thayelI anaMtAnubaMdhinI udIraNA. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 rajA guNasthAnakanA udIraNAnA bhAMgA:- tyAM sAsvAdana samyagudRSTine viSe anaMtAnubaMdhi Adi 4 koipaNa krodhAdi, traNa vedamAMthI koipaNa eka veda, be yugalamAMthI koipaNa yugala e 7nI nizcayathI udIraNA kare, ahIM pUrvanI rIte bhAMgAnI eka covIsI thAya che. tathA A ja sAtamAM bhaya athavA jugupsA umeravAthI 8nI udIraNA thAya, ahIM bhAMgAnI be covIsI thAya che. ane bhaya-jugupsA ekI sAthe umeravAthI 9nI udIraNA thAya, ane ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che. (sAsvAdane kula-4 covIsInA 96 bhAMgA thAya) 3jA guNasthAnakamAM udIraNAnA bhAMgA :- mizradRSTine viSe anaMtAnubaMdhi sivAyanA traNa krodhAdi, koipaNa eka veda, koipaNa eka yugala ane mizra sarvasaMkhyA 7nI udIraNA nizcayathI hoya che. ahIM pUrvanI jema bhAMgAnI eka covIsI thAya che. tathA A ja 7mAM bhaya-jugupsAmAMthI koipaNa eka umeravAthI 8nI udIraNA thAya. ahIM bhAMgAnI be covIsI thAya che. ane bhaya-jugupsA ekI sAthe umeravAthI 9nI udIraNA thAya. ane ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che. (mizradRSTine kula-4 covIsInA 96 bhAMgA thAya.) 4thA guNasthAnakamAM udIraNAnA bhAMgA :- tathA aviratimAM - avirata samyagdaSTi jIvane 6 AdIthI 9 sudhInA 4 udIraNAsthAno che. 6-7-8 ane 9, tyAM aupazamika samyagudRSTi athavA kSAyika samyagudRSTi aviratine anaMtAnubaMdhi sivAya koipaNa krodhAdi-3, vedamAMthI koipaNa eka veda, koipaNa eka yugala e 6 prakRtio avazya udIraNA kare. ahIM pUrvanI jema bhAMgAnI eka covIsI thAya. A ja 6mAM bhaya athavA jugupsA athavA samyakatvane umeratAM 7nI udIraNA thAya. ahIM bhAMgAnI traNa covIsI thAya. te ja 6mAM bhaya-jugupsA athavA bhaya-samyakatva athavA jugupsA - samyakatva ema ekI sAthe be umeratAM 8nI udIraNA thAya. ahIM paNa eka eka vikalpamAM bhAMgAnI covIsI thAya, tethI traNa covIsI thAya che. te ja 6mAM bhaya-juguptA-samyatva ekI sAthe umeratAM 9nI udIraNA thAya. ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che. (avirata guNasthAnake kula 8 covIsInA 192 bhAMgA thAya.) pamAM guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA :- avirata samyagadRSTi pachI dezaviratimAM pAni ""ma''tti = pAMcathI ATha sudhInA 4 udIraNAsthAno che. te A pramANe kahe che. pa-6-7 ane 8, tyAM trIjA - cothA kaSAyasthAnamAMthI koipaNa krodhAdi-2, koipaNa veda, koipaNa eka yugala e 5 prakRtionI dezaviratine avazya udIraNA hoya che. ane A pathamika samyagdaSTi athavA kSAyika samyagdaSTine jANavI. ahIM pUrvanI jema bhAMgAnI eka covIsI thAya che. te pamAM bhaya athavA jugupsA athavA samyatvamAMthI koipaNa eka umeratAM 6nI udIraNA thAya, eka eka umeravAthI vikalpamAM covIsI prApta thavAthI bhAMgAnI traNa covIsI thAya che. te ja pamAM bhaya-jugupsA athavA bhaya-samyakatva athavA juguptA-samyakatva ema ekI sAthe be be umeravAthI 7nI udIraNA thAya. ahIM paNa bhAMgAnI traNa covIsI thAya che. te ja pamAM bhaya-jugupsA-samyatva ekI sAthe 3 umeratAM 8nI udIraNA thAya. ane ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che. (pamAM guNasthAnake kula 8 covIsInA - 192 bhAMgA thAya.). 6 - 7mAM guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA:- virate pramatta ane apramattane viSe vAraMvAra "satta' tti 4thI sudhInA 4 udIraNAsthAno thAya che. 4-pa-6-ane 7. tyAM saMjvalanamAMthI koipaNa eka krodhAdi, koipaNa eka veda, koipaNa eka yugala e 4 prakRtionI kSAyika samyakatvavALo athavA aupazamika samyakatvavALo pramatta athavA apramatta avazya udIraNA kare che. ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya. A ja 4mAM bhaya athavA jugupsA athavA samyaktvamAMthI koipaNa eka umeratAM panI udIraNA thAya. ahIM bhAMgAnI traNa covIsI thAya che. tathA te 4mAM bhaya-jugupsA athavA bhaya-samyatva athavA juguptA-samyakatva ekI sAthe be-be umeravAthI 6nI udIraNA kare. ahIM paNa bhAMgAnI traNa covIsI thAya che. ane te ja 4mAM bhaya-jugupsA-samyakatva ekI sAthe traNa umeravAthI 7nI udIraNA kare. ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che: (6ThThA-7mAM guNasthAnake 8 covIsInA 192 bhAMgA thAya) 8mAM guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA :- "chaLyoriNi ' tti - viratathI uparanA apUrvakaraNe 4 AdithI 6 sudhInA traNa udIraNAsthAno thAya che, 4-5 ane 6. tyAM saMjavalana krodhAdimAMthI eka, koIpaNa eka veda, koipaNa eka yugala e 4 prakRtionI apUrvakaraNe udIraNA avazya kare che. ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya. A ja 4mAM bhaya athavA jugupsA umeravAthI panI udIraNA kare. ahIM bhAMgAnI be covIsI thAya. te ja 4mAM bhaya-jugupsA eka sAthe umeravAthI 6nI udIraNA thAya, ane ahIM bhAMgAnI eka covIsI thAya che. A covIsI pramatta - apramattanI covIsIthI abhinna che. arthAt judI nathI, tethI AgaLa gaNatarImAM gaNAze nahIM. (8mAM guNasthAnake 4 covIsInA 96 bhAMgA thAya paNa gaNAze nahIM.) 10 pathamika ke sAyika sama kRvIne samyakRtvamohanIyanA udaya - udIraNA hotA nathI. For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa aniyaTTimmi dugegaM, lobho taNurAgego cauvIsA / ekkagachakkekkArasa, dasa satta caukka ekkAo / / 24 / / anivRttau dve ekA, lobhastanurAga ekazcaturviMzatiH / ekA SaDekAdaza, daza sapta catasra ekA / / 24 / / gAthArtha :- anivRttimAM 2-1 e be, ane sUkSmasaMparAmAM 1nuM udIraNAsthAna che. ane 1-6-11-10-7-4-1 covIsIo 10 thI zarU karIne 4 sudhInA 7 udayasthAnonI che. TIkArya :- 9mA guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA :- anivRttibAdara guNasthAnake be udIraNAsthAno che. te A pramANe 2 ane 1 che. tyAM 4thA saMjvalana krodhAdimAMthI koIpaNa eka krodhAdi, traNa vedamAMthI koipaNa eka veda e ranuM udIraNAsthAna che. ahIM traNa vedane 4 saMjvalana vaDe guNatAM 12 bhAMgA thAya che. ane vedano kSaya thaye athavA upazama thaye saMjvalana krodhAdi-1nI ja udIraNA pravarte che. tyAM 4 bhAMgA thAya che. (9mA guNasthAnake kula-16 bhAMgA thAya che.) 10mAM guNasthAnake udIraNAnA bhAMgA :- tana - sukSma lobhakiTTIne anubhavato, sUkSmasaMpAyane mohanIya prakRtine viSe eka lobhanI ja udIraNA yogya thAya che. (1 bhAMgo thAya che.) ahIM 4 AdithI 10 sudhInA udIraNAsthAnane viSe pAnupUrvIkramathI covIsInI saMkhyA kahe che.... 10nI udIraNAmAM 1 covIsI, 9nI udIraNAmAM 6 covIsI, 8nI " 11 " , 7nI " 10 " , 6nI " 7 " , panI " ka " , 4nI " 1 " kula 40 covIsI (40 x 24 = 960 + 16 = 976 bhAMgA thAya.) ane A pUrve ja kahIM, ahIM saMkalana mAtra kahIM che. (yaMtra naM 3 juo) | iti mohanIyakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA samApta guNasthAnaka viSe mohanIyakarmanA udIraNAsthAno-bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-3 kayuM kula bhAMgA 10 9 udIraNAsthAna guNa- guNasthAnakanuM nAma kula sthAnaka covIsI mithyAtva 192 sAsvAdana mizra avirata 192 dezavirata 192 pramatta 192 anivRttibAdarabhaMparAya kula covIsI.................. | 1 | 6 | 11 | 10 | = 40 kula bhAMgA..................... | 24 | 144264 240] 168 | 96 | 24 | 12 | yaMtra naMbara-3nI TIppaNa-1 ahIM 7mA guNasthAnakanI covIsI ane bhAMgA te ja pramANe che. ane 8mA guNasthAnakanA 6-5-4 nA udIraNAsthAna vipe anukrame 1-ra-1 cavIsI thAya. paNa te 7-8 guNasthAnakano samAveza 6ThThA guNasthAnakamAM aMtargata samajavo. TIppaNa-2 ahIM 10mAM guNasthAnake 1nA udIraNAsthAnano 1 bhAMgo che. paNa te 9mA guNasthAnakamAM aMtargata samajavo. 16 For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 (- atha nAmakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA :-) ega biyAlApaNNAi sattapaNNatti guNisu nAmassa / nava satta tinni aTTa ya, chappaMca ya appamatte do / / 25 / / egaM paMcasu ekkammi aTTa ThANakkameNa bhaMgA vi / ekkaga tIsekkArasa, igavIsa sabAra tisae ya / / 26 / / igavIsA chacca sayA, chahi ahiyA navasayA ya egahiyA / auNuttarANi caudasa, sayANi guNanaui paMcasayA / / 27 / / ekadvicatvAriMzat paJcAzatAdi saptapaJcAzat guNeSu nAmnaH / navasaptatrINyaSTau ca, SaTpaJca cA'pramatte dve / / 25 / / ekaM paJcasvekasmintraSTa sthAnakrameNa bhagA api / ekatriMzadekAdaza - ekaviMzatiH sadvadaza-trizatAni ca / / 26 // ekaviMzatiH SaT ca zatAni, SaDbhiradhikAni navazatAni caikAdhikAniH / ekonasaptatizcaturdaza - zatAnyekonanavatiH paMcazatAni / / 27 / / gAthArtha :- 41-42 ane 50thI 57 sudhI nAmanA udIraNAsthAno 10 che. te nAmanA udIraNAsthAno 6 guNasthAnakomAM anukrame A pramANe che. 9-7-3-8-6-pa ane apramatte 2 udIraNAsthAna che. te 25 // . ' tathA uparanA pAMca guNasthAnakomAM ekeka udIraNAsthAna che, ane tadanaMtaranA eka guNasthAnakamAM 8 udIraNAsthAna che. tenA anukrame bhAMgA paNa 1-30-11-21-312-21-606-901-1469 ane 589 bhAMgA che. e 10 udIraNAsthAne 10 prakAre bhAMgA kahyAM. (sarva 3961 svamate) || 26-27 / TIkArtha :- pramANe mohanIyakarmanA udIraNAsthAno kahyAM. have nAmakarmanA 10 udIraNAsthAnoH- kahe che.......4142, pachI 50 AdithI 57 sudhI - 50-51-52-53-54-55-56 ane 17 e nAmakarmanA 10 udIraNAsthAno che. tyAM taijasasaptaka - varNAdi-20 - agurulaghu - sthira - asthira - zubha - azubha - nirmANa e pramANe A 33 prakRtionI udIraNA dareka jIvane avazya hoya che tethI dhruvodIraNA che. have kevalIne 8 udIraNAsthAno :- kahe che. (1) 41nuM udIraNAsthAna kevalIne :- tyAM manuSyagati - paMcendriyajAti - trasa-bAdara - paryApta - subhaga - Adeya - yazaHkarti e 8 prakRtio umeratA 41 thAya che. ane A 41 prakRtionI udIraNA kevalI samuddhAtane prApta thayelA evA kArmaNa kAyayogI kevalIne hoya che. (2) 42nuM udIraNAsthAna tIrthakarane :- A ja 41 prakRtiomAM jinanAma sahita karatAM 42 thAya che. ane te 42 prakRtionI udIraNA kevalI samuddhAtane prApta thayelA evA kArmaNa kAyayogI tIrthakara kevalIne hoya che. (3) pa2nuM udIraNAsthAna kevalIne :- A ja 41 prakRtiomAM audArikasaptaka - 6mAMthI koipaNa eka saMsthAna - vajaRSabhanArAca saMghayaNa - upaghAta -pratyeka e 11 prakRtio umeratAM para thAya che. ahIM 6 saMsthAna vaDe 6 bhAMgA thAya. ane te AgaLa kahevAze te sAmAnya manuSyanI bhAMgAnI antargata jANavAM. e pramANe AgaLa paNa jANavuM. A para pravRtionA udIraka audArika mizrayoge vartatAM samuddhAta yukta sayogI kevalI bhagavAna hoya che. (4) 53nuM udIraNAsthAna tIrthakarane :- A ja pa2mAM tIrthaMkaranAma umeratAM pa3 prakRttionI udIraNA thAya. ahIM phakta saMsthAna prathama ja jANavuM. A pa3 prakRtionA udIraka audArika mizrayoge vartatAM samudhAte yukta evA tIrthakara kevalI bhagavAna jANavAM. For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 67 (5) 56nuM udIraNAsthAna kevalIne :- upara kahela para prakRtivargamAM parAghAta-ucchavAsa-zubha ke azubhavihAyogatimAMthI eka-susvara ke du:svaramAMthI eka e 4 prakRtio umeratAM pa6 prakRtionI udIraNA thAya che. ane AnA udIraka audArika kAyayoge vartatAM sayogI kevalI bhagavAna hoya che. () 57nuM udIraNAsthAna tIrthakarane - ane pUrve kahela 53 prakRtivargamAM parAghAta - ucchavAsa - zubhavihAyogati - susvara umeratAM pa7 prakRtionI udIraNA thAya che. ane tenA udIraka audArika kAyayoge vartatAM evA tIrthakara sayogI kevalI bhagavAnane hoya che. (7) 56-55nuM udIraNAsthAna tIrthakarane :- te ja 57mAMthI vAkayoga nirodha thaye chate pa6nI udIraNA thAya che. 'ucchavAsano paNa nirodha thaye chate 55nI udIraNA thAya che. (ta 2 bhAMgA tIrthakara bhagavaMtane hoya che.) (8) papa - 54nuM udIraNAsthAna kevalIne :- atIrthakara kevalIne pahelAM kahela pa6mAMthI vAkyoga nirodha kare chate pa5, ane ucchavAsano paNa nirodha kare chate 54 prakRtionI udIraNA thAya. ahIM para-54 sivAyanA bAkInA (41-42-53-55-56-57) 6 udIraNAsthAnomAM darekane eka-eka bhAgo gaNAya che. sAmAnya manuSyane viSe lakSaNathI vizeSa bhAMgA pAme che. tethI kevalIne sarva saMkhyA 6 bhAMgAnI thAya che. tyAM 41 vargano eka bhAgo atIrthakara eTale sAmAnya kevalIne che. bAkInA 5 bhAMgA tIrthakara saMbaMdhI che. te pramANe kevalInA udIraNAsthAno kahyAM. - have ekendriyanA udIraNAsthAno:- kahe che..... ekendriyane udIraNAsthAno pAMca che. 45-50-51-52 ane 53. tyAM tiryaMcagati - tiryagAnupUrvI - sthAvaranAma - ekendriyajAti - bAdara ke sUkSmamAMthI eka paryApta ke aparyAptamAMthI eka durbhaga -anAdeya - yazakIrti ke ayaza-kIrtimAMthI eka, e pramANe A 9 prakRtio pUrva kahela dhruva udIraNAnI 33 sAthe bhegI karatAM 42 prakRtinI udIraNA thAya che. ahIM bhAMgA-5 thAya che. (1) 42nI udIraNAe apAntarAlamAM eke ne 5- bhAMgA :- te A pramANe kahe che. - bAdara - sUkSma vaDe paryApta - aparyApta sAthe ayaza-kIrtino 4 bhAMgA, bAdara paryApta-yaza-kIrtino eka bhAgo. kAraNa ke sUkSma ane aparyApta sAthe yaza-kIrtino udaya na hoya te udayanA abhAvathI udIraNA na thAya. tethI tene AzrayIne vikalpa bhAMgA paNa na hoya. A 42nI udIraNA gatinA apAntarAle rahetAM. ekendriya jIvane jANavI. (2) 50nI udIraNAe zarIrastha ekendriyane 11 bhAMgA :- pachI te 42mAM zarIrasthane audArikazarIra - audArika saMghAtana - dArika baMdhana catuSka - huMDaka saMsthAna - upaghAta - pratyeka ke sAdhAraNa e 9 prakRtio umeravAthI ane tiryagAnupUrvI bAda karavAthI 50 prakRtionI udIraNA thAya che. ahIM bhAMgA 10thAya che. te A pramANe kahe che.- bAdara paryAptanA pratyeka - sAdhAraNa sAthe ane yaza-kIrti - ayazakIrti sAthe 4 bhAMgA thAya che. bAdara aparyAptano 11 ahIM paNa 2 svara ane 2 gati sAthe 4 bhAMgA thAya che, paraMtu te vivaphA AgaLa sAmAnya manuSyanA bhAMgAmAM kahevAze. mATe ahIM kahyAM nathI. 6 saMsthAna x 2 khagati x svara sAthe 24 bhAMgA thAya ane AgaLa atIrthakaranI 5panI udIraNAmAM 6 saMsthAna ane 2 khagati sAthe 12 bhAMgA thAya che, ema chaTTA karmagraMthanI TIkAmAM kahyuM che mATe kevalI saMbaMdhI bhAMgA yathArtha saMkhyAe tyAM ja kahyAM che. para ane 54nI udIraNA kevalI bhagavaMtane ane sAmAnya manuSyane bannene eka sarakhI rIte che, tethI e be bhAMgA be be vAra nahIM gaNAi javAne mATe kevalIne labhyamAna chatAM paNa bhaMga saMkhyAmAM sAmAnya manuSyanA bhAMgAomAM aMtargata gayo che, ne atre bhaMga saMkhyAmAMthI bAda karyA che. 13 1 - bAdara - paryApta - ayazaHkIrti 3 - sUkSma - paryApta - ayazaH kIrti 2 bAdara aparyApta - ayazaH kIrti 4 - sUkSma - aparyApta - ayazakIrti 5 - bAdara - paryApta - yazakIrti. dahastha = bhava utpattinA prathama samayathI zarIra paryApta na thAya tyAM sudhInI avasthAvALo jIva dehI ke zarIrastha jANavo, e pramANe AgaLa dareka jagyAe jANavuM. 15 1 - bAdara - paryApta ne pratyeka - yazaH kIrti 7 - sUkSma - paryApta - pratyeka - ayaza: kIrti " sAdhAraNa " 8 - '' aparyApta " " pratyeka - ayazakIrti 9 - " paryApta sAdhAraNa ayazakIrti 4. " " sAdhAraNa * 10 - '' aparyApta '' 5 - " aparyApta pratyeka sAdhAraNa Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 karmaprakRti bhAga-2 pratyeka-sAdhAraNa vaDe ayaza-kIrti sAthe be bhAMgA thAya che. ane sUkSmanA paryApta - aparyApta - pratyeka sAdhAraNa vaDe ayazakIrti sAthe 4 bhAMgA thAya che. vaLI paryApta bAdara vAyukAya jIvane vaikriya karatAM audArikaSakane badale vaikriyaSaka jANavuM, ane tethI tene paNa 50nI udIraNA thAya che. phakta ahIM bAdara - paryApta - pratyeka - ayazakIrti pada sAthe eka ja bhAMgo thAya che. kAraNa ke teukAya - vAyukAyane sAdhAraNa - yazakIrtino udaya nathI, ane udayanA abhAvathI udIraNA paNa nathI. tethI tene AzrayIne bhAMgAnI prApti na thAya. e pramANe 50nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA 11 bhAMgA thAya. (3) 51nI udIraNAe zarIra paryApta ekendriyane 7 bhAMgA:- pachI zarIra paryAptithI paryApta thayelA jIvamAM parAghAta umeravAthI 51nI udIraNA thAya che. ane ahIM bhAMgA-6 thAya che. bAdaranA pratyeka sAdhAraNa, yaza-kIrti - ayazakIrti sAthe 4 bhAMgA, ane sUkSmanA pratyeka - sAdhAraNa vaDe ayazakIrti sAthe be bhAMgA thAya che. ane paryApta bAdara vAyukAyane vaikriya karatAM zarIra paryAptithI paryApta thayelAne parAghAta umeravAthI pahelA kahela 51nI udIraNA thAya che. pUrvanI jema ahIM eka ja bhAMgo thAya che. tethI 51nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA 7 bhAMgAnI thAya che. (4) paranI udIraNAe paryApta ekendriyane 13 bhAMgA - pachI zvAsozvAsa paryAptithI paryAptAne ucchavAsa umeravAthI pa2 prakRtionI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI 51nI udIraNAnI jema 6 bhAMgA thAya che. athavA paranI udIraNAe zarIra paryAptie paryApta ekendriyane 6 bhAMgA :- zarIra paryAptie paryAptane ucchavAsanI anudIraNA hoya to paNa Atapa ke udyotamAMthI koipaNa ekanI udIraNA kare to paNa pa2 prakRtionI udIraNA thAya che. tyAM paNa 6 bhAMgA thAya che. bAdaranA udyota sAthe pratyeka - sAdhAraNa, yaza-kIrti - ayaza-kIrti pada vaDe 4 bhAMgA, ane Atapa sahitano pratyekane yaza-kIrti - ayaza-kIrti pada vaDe be bhAMgA. paranI udIraNAe ucchavAsa paryApta vAyukAyane eka bhAMgo :- paryApta bAdara vAyukAyane vaikriya karatAM zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayelA jIvane pUrva kahela 51mAM ucchavAsa umeravAthI para prakRtionI udIraNA thAya che. tyAM pUrvanI jema eka ja bhAMgo thAya che. (bAdara - paryApta - pratyeka - ayazakIrti) teukAya - vAyukAya jIvane Atapa - udyota - yazakIrtinA udayano abhAva hovAthI udIraNAno paNa abhAva che. tethI tene AzrayIne bhAMgA na thAya. sarva malIne paranI udIraNAe 13 bhAMgA thAya che. (5) 53nI udIraNAe paryApta ekendriyane 6 bhAMgA :- tathA zvAsodhvAsa paryAptie paryApta thayelAne ucchavAsa sahita 5ramAM Atapa ke udyotamAMthI eka umeravAthI pa3nI udIraNA thAya che. ahIM je pUrva Atapa ke udyotanA paranI udIraNAmAM 6 bhAMgA thAya, tema ahIM paNa te ja 6 bhAMgA thAya che. tethI ekendriyanA bhAMgAnI sarvasaMkhyA 42 bhAMgA thAya che. 19 beindriyanA 6 udIraNAsthAno - che. 42 - 52 - 54 - 55-56 ane 27 che. (1) 42nI udIraNAe apAntarAlamAM bei ne 3 bhAMgA:- tyAM tiryaMcagati, tiryagAnupUrvI, beindriyajAti, trasanAma, bAdaranAma, paryApta ke aparyAptamAMthI eka, durbhaga, anAdeya, yaza-kIrti ke ayazakIrtimAMthI eka, ema kula 9 prakRtio pUrva kahela 33nI saMkhyAvAlI dhruva udIraNA sAthe umeratA 42 prakRtionI udIraNA thAya che. ane A 42nI 16 ahIM "paryApta" ane "aparyApta" e vizeSaNavALA jIvo labdhi paryApta ane labdhi aparyApta jANavAM. e pramANe udIraNAkaraNamAM dareka jagyAe jANavuM. 1 - bAdara - pratyeka - yazaH kIrti 5 -- sUkSma - pratyeka - ayazakIrti 2 - " " ayaza kIrti 6 - " sAdhAraNa 3 - " sAdhAraNa - yazakIrti 7 - vaikriya vAyukAya bAdara paryApta - pratyeka - yaza-kIrti 4 - " '' ayazaH kIrti bAdara - udyata - pratyeka yazakIrti 4 - bAdara - udyota - sAdhAraNa - ayaza-kIrti 2 - " " " ayazaH kIrti 5 - " - AMtapa - pratyeka - yazakIrti 3 - " " sAdhAraNa yazakIrti 6 - " " " ayaza-kIrti 19 udIraNAsthAna - 42 - 50 - 51 - para - 53 bhAMgA 5 + 11 + 7 + 13 + 6 = 42 For Personal & Private Use Only 0 0 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa udIraNA apAntarAla gatimAM jANavI. ane ahIM 3 bhAMgA thAya che aparyApta nAmakarmanA udayamAM ayazakIrti sAthe eka bhAMgo ane paryAptanAmanA udayamAM yaza-kIrti - ayaza-kIrti sAthe be bhAMgA (ema kula 3 bhAMgA thAya.) (2) paranI udIraNAe zarIrastha bei ne 3 bhAMgA - pachI zarIrastha thayela beindriya jIvane audArikasaptaka, huDakasaMsthAna, aMtya chevaTTe saMghayaNa, upaghAta, pratyeka e 11 prakRtio umeravAthI ane tiryagAnupUrvI bAda karavAthI paranI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema ja traNa bhAMgA thAya che. (3) 54nI udIraNAe zarIra paryApta bei ne 2 bhAMgA - pachI zarIra paryAptie paryApta thayelA beindriya jIvane azubhavihAyogati, parAghAta umeravAthI 54nI udIraNA thAya che. ahIM yazakIrti - ayazakIrti sAthe be bhAMgA thAya che. (4) 55nI udIraNAe ucchavAsa paryApta bei ne 2 bhAMgA :- pachI zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela beindriya jIvane ucchavAsa umeratA papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema be bhAMgA thAya che. 55nI udIraNAe zarIra paryApta beine 2 bhAMgA:- athavA zarIra paryAptie paryAptane ucchavAsanI anudIraNA ane udyotanAmanI udIraNA thatAM papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema be bhAMgA thAya che. sarva malIne papanI udIraNAnA 4 bhAMgA thAya che. (5) 56nI udIraNAe bhASA paryApta beine 4 bhAMgA :- pachI bhASA paryAptie paryApta thayelA beindriya jIvane ucchavAsa sahita je pa5 prakRtiomAM susvara ke du:svaramAMthI eka umeravAthI pa6nI udIraNA thAya che. ahIM susvara - duHsvarane yaza-kIrti - ayazakIrti pada,vaDe ja 4 bhAMgA thAya che. 56nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta bei ne 2 bhAMgA :- zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela beindriya jIvane svaranI anudIraNA ane udyotanAmanI udIraNA thaye pa6nI udIraNA thAya che. ahIM yazakIrti - ayazakIrti sAthe be bhAMgA thAya che. sarva malIne 56nI udIraNAmAM 6 bhAMgA thAya che. (6) 57nI udIraNAe bhASA paryApta beine 4 bhAMgA - pachI bhASA paryAptie paryApta thayelA beindriya jIvane svara sahita je pa6nI udIraNAmAM udyotanAma umeravAthI pa7nI udIraNA thAya che. ahIM susvara - duHsvara - yaza-kIrti - ayaza-kIrtinA 4 bhAMgA thAya che. tethI sarva malIne beindriyanA 22 bhAMgA thAya che. e pramANe te indriya - caurindriya jIvonA paNa udIraNAsthAnonA teTalAM bhAMgA vicAravA, ema sarva malIne vikasendriya jIvonA 22 X 3 = 66 bhAMgA thAya. tiryaMca paMcendriyanA 6 udIraNAsthAno :- vaikriya labdhi vagaranA evA tiryaMca paMcendriyanA 6 udIraNAsthAno che. 42 - 52 - 54 - 55 - 56 ane 27. (1) 42nI udIraNAe apAttarAla gatimAM tiryaMca paMcendriyane 5 bhAMgA :- tyAM tiryaMcagati, tiryagAnupUrvI, paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta ke aparyAptamAMthI eka subhaga - Adeya yugala ke durbhaga - anAdeya yugalamAMthI eka yugala, yazakIrti ke ayazakIrtimAMthI eka A 9 prakRtio pUrvanI dhruvodIraNAnI 33 prakRtio sAthe bhegI karatAM 4ranI udIraNA thAya che. ane A 42nI udIraNA apAntarAla gatimAM jANavI. ahIM bhAMgA -5 thAya che. tyAM paryAptanAmakarmanA udayamAM vartatAM jIvane subhaga - Adeya yugala, durbhaga - anAdeya yugala yazakIrti - ayaza-kIrti sAthe parAvartanathI 4 bhAMgA thAya che. aparyAptanAmakarmanA udayamAM rahelAne to durbhaga - anAdeya - ayazakIrtino eka ja bhAMgo thAya che. ahIM subhaga - Adeya athavA durbhaga -anAdeya banneno ekI sAthe ja udaya hoya che. tethI pAMca bhAMgA kahyAM. anyamate 42nI udIraNAe 9 bhAMgA*:- bIjA AcArya kahe che - A banneno udayabhAva hoya e niyama anyathA paNa dekhAya che. (eTale ke banneno udaya judo paNa hoya subhaganA udaye Adeyano anudaya paNa hoya) tethI paryAptanAmanA 20 1 - paryApta - susvara - yazakIrti 3 - paryApta - duvara - yazakIrti 2 - ' " - azaH kIrti 4 - ' " - ayaza-kIrti 21 udIraNAsthAna - 42 - 52 - 54 - 55 - 56 - 57 bhAMgA 3 + 3 + 2 + 4 + 6 + 4 = 22 22 1 - paryApta subhaga - Adeya - yazaH kIrti 5 - paryApta - subhaga - Adeya - ayazakIrti 2 - " '' anAya . ' 6 - " " anAdeya 3 " durbhaga - Adeya " 7 - " durbhaga - Adeya 4 . '' '' anAdaya - 8 - " " anAdeya '' 9 - aparyApta - durbhaga - anAdeya - ayaza-kIrti For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 karmaprakRti bhAga-2 udayamAM vartatAM jIvane subhaga - Adeya, durbhaga - anAdeya, yaza-kIrti - ayazakIrti sAthe 8 bhAMgA paNa thAya. aparyAptanAmanA udayamAM to durbhaga - anAdaya - ayazakIrtino eka ja bhAMgo hoya che. e sarva malIne 42nI udIraNAmAM 9 bhAMgA thAya che. (cUrNikAre to pAMca ja bhAMgA kahyAM che.) (2) paranI udIraNAe zarIrastha tiryaMca paMcendriyane 145 bhAMgA :- pachI zarIrasthane dArikasaptaka, 6 saMsthAnamAMthI eka, 6 saMghayaNamAMthI eka, upaghAta, pratyeka lakSaNavALI-11 prakRtio umeravAthI ane tiryagAnupUrvI bAda karavAthI paranI udIraNA thAya che. tyAM 145 bhAMgA thAya che. te A pramANe kahe che. - paryApta jIvane 6 saMsthAna, 6 saMghayaNa, subhaga-Adeya, durbhaga-anAdeya e be yugalane yazakIrti ane ayazakIrti sAthe paraspara guNavAthI 144 bhAMgA thAya che. (6 46 x 2 x 2 = 144) ane aparyApta jIvane anya saMsthAna, anya saMghayaNa, durbhaga, anAdeya, ayazakIrtino eka bhAgo thAya che. sarvamalIne 145 bhAMgA thAya chaeN. anyamate paranI udIraNAe 289 bhAMgA :- ane jeonA mate subhaga-Adeya, athavA durbhaga-anAdeya ekI sAthe udaya nathI mAnatA teonA mate paranI udIraNAe 289 bhAMgA thAya che. tyAM paryApta jIvane saMsthAna, - saMghayaNa, subhaga-durbhaga, Adaya-anAdeya, yaza-kIrti-ayazakIrti 6 x 6 x 2 x 2 x 2 = 288 ane aparyAptane pUrva kahela 1 kula bhAMgA -289 (3) 54nI udIraNAe zarIra paryApta ti, paMce, ne - 288 /576 bhAMgA - pachI zarIra. paryAptie paryApta jIvana para pravRtiomAM parAghAta, zubha ke azubhavihAyogatimAMthI eka umeravAthI 54nI udIraNA thAya che. ane ahIM je pUrve paryAptanA 144 bhAMgA kahyAM tene ja vihAyogati-2 vaDe guNatAM 144 x 2 = 288 bhAMgA thAya che. anya mate 288 X 2 = pa76 bhAMgA thAya che. (4) 55nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta ti, paMce ne 288/576 bhAMgA:- pachI zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela jIvane ucchavAsa umeratAM papanI udIraNA thAya che. ahIM pUrvanI jema 288 bhAMgA thAya che. ane anya mate pa76 bhAMgA thAya che. papanI udIraNAe zarIra paryApta ti, paMce, ne 288/576 bhAMgA:- athavA zarIra paryAptie paryApta jIvane ucchavAsanI anudIraNA ane udyotanAmanI udIraNA thaye paNa papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa bhAMgA 288 thAya che. anya mate 576 bhAMgA thAya che. e pramANe papanI udIraNAmAM svamate 576 bhAMgA ane anya mate 115ra bhAMgA thAya che. (5) padanI udIraNAe bhASA paryApta ti, paMce, ne 576 /1152 bhAMgA:- pachI bhASA paryAptie paryApta thayela jIvane susvara ke du:svara umeravAthI pa6nI udIraNA thAya che. tyAM svamatathI ucchavAsa paryAptane 55nI udIraNAnA 288 bhAMgAne be svara vaDe guNatAM 288 X 2 = pa76 bhAMgA thAya che. anya mata pa76 x 2=1152 bhAMgA thAya che. 56nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta ti, paMce, ne 288/576 bhAMgA :- athavA zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela jIvane svaranI anudIraNA ane udyota nAmanI udIraNA thaye pa6nI udIraNA thAya che. ane tyAM svamatamAM 288 bhAMgA pUrvanI jema che. ane anyamate 576 bhAMgA thAya che. tethI pa6nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA svamatathI pa76 + 288 = 864, anyamatathI 1152 + 576 = 1728 bhAMgA thAya che. (6) 57nI udIraNAe bhASA paryApta ti, paMce, ne 576 / 1152 bhAMgA :- pachI svara sahita 56mAM udyotanAma umeravAthI pa7nI udIraNA thAya che. tyAM svara sahita pa6nI udIraNAe be matamAM jeTalAM bhAMgA kahyAM teTalAM ja pa76 115ra thAya che. vaikriya labdhivALA tiryaMca paMcendriyane 5 udIraNAsthAno :- tathA te ja tiryaMca paMcendriya jIvane vaikriya karatAM udIraNAsthAno - 5 che. 51 - 53 - 54 - 55 ane 26. (1) 51nI udIraNAe vai aparyApta tio paMce ne 4/8 bhAMgA :- tyAM vaikriyasaptaka, prathama saMsthAna, upaghAta, pratyeka e 10 prakRtio tiryaMca paMcendriya yogya 42mAM umeravAthI ane tiryagAnupUrvI bAda karavAthI pa1 prakRtionI udIraNA thAya che. ahIM subhaga - Adeya yugala, durbhaga-anAdeya yugala, yazakIrti -ayazakIrti vaDe 4 bhAMgA thAya. anya For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 71 mate subhaga-durbhaga, Adaya-anAdeya, yazakIrti-ayazakIrti sAthe pratyekanA 8 bhAMgA thAya che. (42nI udIraNAnI jema bhAMgA jANavAM.) (2) 53nI udIraNAe zarIra paryApta vai tipaMce ne 4/8 bhAMgA :- pachI (vaikriya) zarIra paryAptie paryApta thayela jIvane parAghAta ane zubhavihAyogati umeravAthI pa3nI udIraNA thAya che. ahIM pUrvanI jema svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. * (3) 54nI udIraNAe zvAsozvAsa paryAvra veo tio paMce ne 4/8 bhAMgA :- pachI (vaikriya saMbaMdhI) zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela jIvane ucchavAsa nAma umeravAthI pa4nI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. 54nI udIraNAe za0 paryAvaidra tipaMcene 48 bhAMgA :- athavA zarIra paryAptie paryApta jIvane ucchavAsanI anudIraNA ane udyota nAmakarmanI udIraNA thaye 54nI udIraNA thAya che. ahIM svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. ema sarvasaMkhyA 54nI udIraNAe svamate 4 + 4 = 8, ane anyamate 8 + 8 = 16 bhAMgA thAya che. (4) papanI udIraNAe bhASA paryApta ti, paMce, ne 4/8 bhAMgA - pachI (vaikriyazarIra saMbaMdhI) bhASA paryAptie paryAptane uchuvAsa sahita, pa4mAM susvara umeratAM papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate 4 bhAMgA, anyamate 8 bhAMgA thAya che. 55nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta veo tio paMce ne 4[8 bhAMgA :- athavA (vaikriyazarIra saMbaMdhI) zvAsozvAsa paryApta thayela jIvane svaranI anudIraNA ane udyotanAmanI udIraNA thaye papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. sarvamalIne papanI udIraNAmAM svamate 4 + 4 = 8, ane anyamate 8 + 8 = 16 bhAMgA thAya che. | (5) pa6nI udIraNAe zvAsoparyApta vai tipaMce ne 48 bhAMgA :- pachI svara sahita 5panI udIraNAmAM udyota umeravAthI pa6nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate 4 bhAMgA, ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. vaikriya karatAM tiryaMca paMcendriyane sarva saMkhyA 28/56 bhAMgA thAya che. sarva tiryaMca paMcendriyanA svamate 2482 bhAMgA, ane anya te 4962 bhAMgA thAya che.' manuSyanA udIraNAsthAno :- tyAM kevalIne pUrva kahelA ja bhAMgA che. ane bIjA sAmAnya manuSyane - 5 che. 42 - para- 54 - 55 ane 56 che. A sarva paNa jema tiryaMca paMcendriyanA pUrva kahyAM che te ja pramANe vicAravAM. vizeSa e ke tiryaMcagati - tiryagAnupUrvAne sthAne manuSyagati - manuSyAnupUrvI kahevI. papa ane pa6 nA udIraNAsthAnamAM udyota rahita kahevAM kAraNa ke vaikriya - AhAraka labdhi yukta muni sivAya bAkInA manuSyone udyotanAmakarmano udaya na hoya.' tethI (udIraNA paNa na thAya.) bhAMgA paNa sarvatra udyota rahita te ja pramANe svamate ane paramata nI apekSAe kahevAM. te A pramANe kahe che..... 23 ahIM audArika zarIra saMbaMdhI sarva paryAptio vaDe paryApta paraMtu vaikriya zarIra saMbaMdhI paryAptio vaDe aparyApta. 24 - udIraNAsthAna - 51 - 53 - 54 - 55 - 56 svamate bhAMgA - 4 + 8 + 8 + 8 + 4 = 28 anyamate bhAMgA - 8 + 8 + 16 + 16 + 8 = 56 sarva tiryaMca paMcendriyanA :udIraNAsthAna - 42 - 52 - 54 - 55 - 56 - 57 - vai0 vi0 nA svamate bhAMgA - 5 + 145 + 288 + 576 + 864 + 576 + 28 = 2482 anyamate bhAMgA - 9 + 289 + 576 + 1152 + 1728 + 1152 + 56 = 4962 26 ahIM vaikriya ane AhAraka kAyAnI vidurvaNA rahita, ane asarvajJa evA sAmAnya manuSyonuM grahaNa karavuM. 27 e kAraNa thI ja karmavipAka nAmanA prathama karmagraMthamAM ""rera viviga'' padamAM mAtra yati ja grahaNa karyA che. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 karmaprakRti bhAga-2 udIraNAsthAna - 42 - 52 - 54 - 55 - 56 svamate bhAMgA - 5 + 145 + 288 + 288 + 576 = 1302 anyamate bhAMgA - 9 + 289 + 576 + pa76 + 115ra = 2602 vaikriya karatAM manuSyanA 5 udIraNAsthAno :- vaikriyazarIra karatAM evA manuSyane paNa 5 udIraNAsthAno che. te A pramANe pa1 - 53- 54 - papa ane 56 che. (1-2) 51-53nI udIraNAe 4/8 bhAMgA :- tyAM pa1 ane pa3 nI udIraNAmAM jema pUrva vaikraya tiryaMca paMcendriyanA kahyAM te pramANe ahIM paNa kahevA. (3) 54 nI udIraNAe pa9i bhAMgA :- ucchavAsa sahita 54nI udIraNAmAM pUrvanI jema svamate 4 bhAMgA, ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. uttara vaikriya karatAM saMyata(munine) udyota nAmakarmano udaya hoya che, bIjAne nahIM. tethI 54 nI udIraNAmAM prazasta eka ja bhAMgo thAya che, kAraNa ke saMyatone durbhaga - anAdeya - ayaza-kIrtinA udayano abhAva che. tethI 54nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA svamatathI pa bhAMgA ane anyamatathI 9 bhAMgA thAya che. (4) papanI udIraNAe bhASA paryAvra vaidya manu0 ne 59 bhAMgA :- pachI bhASA paryAptie paryApta thayela manuSyane uchuvAsa sahita 54 mAM susvara umeravAthI papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema svamatathI - 4 bhAMgA ane anyamate - 8 bhAMgA thAya che. athavA saMyatane svaranI anudIraNA thaye ane udyotanAmakarmanI udIraNA thaye papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema eka ja bhAMgo thAya che. tethI pa5 nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA svamatathI - 5 bhAMgA ane anyamatathI 9 bhAMgA thAya che. (5) 56nI udIraNAe 1 bhAMgo :- susvara sahita 55nI udIraNAmAM udyota umeravAthI pa6nI udIraNa thAya che. ane temAM eka ja prazasta bhAMgo thAya che. sarvasaMkhyA vaikriya manuSyane svamate - 19 bhAMgA ane matAntare 35 bhAMgA thAya che. 28 have AhAraka karatAM muninA udIraNAsthAno :- kahe che. AhAraka muninA udIraNAsthAno pAMca che. te A pramANe 51 - 53 - 54 - 55 ane 56 che. (1) 51nI udIraNAe - 1 bhAMgo :- tyAM AhArakasaptaka, samacaturasRsaMsthAna, upaghAta, pratyeka ema 10 prakRti pUrva kahela manuSyagati prAyogya 42 mAM umeravAthI ane manuSyAnupUrvI bAda karavAthI 51 nI udIraNA thAya che. ahIM sarva paNa (AdeyAdi) pado zubha hovAthI eka ja bhAMgo (AhAraka zarU karanAra munine ja) hoya che. ' (2) 53nI udIraNAe - 1 bhAMgo :- pachI zarIra paryAptie paryApta jIvane zubhavihAyogati ane parAghAta umeravAthI pa3nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. (3) 54nI udIraNAe 2 bhAMgA:- pachI zvAsozvAsa paryAptie paryApta jIvane ucchavAsa umeravAthI 54nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. athavA zarIra paryAptie paryApta thayela munine ucchavAsanI anudIraNA thaye ane udyotanAmanI udIraNA thaye 54nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo prApta thAya che. 54 nI udIraNAmAM sarvasaMkhyA be bhAMgA thAya che. | (4) 55nI udIraNAe 2 bhAMgA:- pachI bhASA paryAptie paryApta thayela munine uchuvAsa sahita 54nI udIraNAmAM susvara umeravAthI pa5nI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema ja eka ja bhAMgo thAya che. athavA zvAsozvAsa paryAptie paryApta thayela munine svaranI anudIraNA thaye ane udyotanI udIraNA thaye papanI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. tethI papanI udIraNAe sarvasaMkhyA 2 bhAMgA thAya che. | (5) 56nI udIraNAe 1 bhAMgo :- pachI bhASA paryAptie paryApta thayela munine svara sahita 55nI udIraNAmAM udyota umeravAthI pa6nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. AhAraka zarIrInI sarvasaMkhyA 7 bhAMgA 28 udIraNAsthAna - 51 - 53- 54 - 55 - 56 svamate bhAMgA - 4 + 4 +5 +5 + 1 = 19 anyamate bhAMgA - 8 + 8 +9 +9 + 1 = 35 For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa thAya che. te pramANe sAmAnya manuSya - vaikriyazarIrI - AhArakazarIrI ane kevalInA sarvasaMkhyA svamate 1334 bhAMgA ane anyamate ra650 bhAMgA thAya che. devonA udIraNAsthAno :- 6 che. te A pramANe 42-51-53-54-55 ane 26 che. (1) 42nI udIraNAe apAntarAla gatimAM 48 bhAMga :- tyAM devagati, devAnupUrvI, paMcendriyajAti, trAsa, bAdara, paryApta subhaga-Adeya yugala ke durbhaga - anAdeya yugalamAMthI eka e 9 prakRtione dhruvodIraNAnI 33 prakRtio sAthe bhegI karavAthI 42nuM udIraNAsthAna thAya che. ahIM subhaga - Adeya yugala, durbhaga- anAdeya yugalane yazakIrti - ayazakIrti vaDe 2 X 2 = 4 bhAMgA thAya che. anyamate subhaga-durbhaga sAthe Adeya - anAdeyanA ane yaza-kIrti - ayazakIrtinA- 2 X 2 X 2 = 8 bhAMgA thAya che. (2) 51nI udIraNAe zarIrastha devane 4/8 bhAMgA :- pachI zarIrastha devane vaikriyasaptaka, samacaturastra saMsthAna, upaghAta, pratyeka A 10 prakRtio umeravAthI ane devAnupUrva bAda karavAthI 51 prakRtionI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. | (3) 53nI udIraNAe zarIra paryApta devane 4/8 bhAMga :- pachI zarIra paryAptie paryApta devane parAghAtazubhavihAyogati umeravAthI pa3nI udIraNA thAya che. ahIM paNa pUrvanI jema svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. devone azubhavihAyogati udaya na hovAthI tene AzrayIne bhAMgA thAya nahIM. (4) 54nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta devane 4/8 bhAMgA :- pachI zvAsozvAsa paryApti vaDe paryApta thayela devane ucchavAsa umeravAthI 54nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate 4 bhAMgA anyamate 8 bhAMgA thAya che. 54nI udIraNAe zarIra paryA. devane 48 bhAMgA :- athavA zarIra paryAptie paryApta thayela devane ucchavAsanI anudIraNA ane udyotanAmakarmanI udIraNA thaye 54nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate - 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. tethI 54nI udIraNAe sarvasaMkhyA svamate 8 ane anyamate 16 bhAMgA thAya che. (5) 55nI udIraNAe bhASA paryApta devane 48 bhAMgA :- pachI bhASA paryApti vaDe paryApta thayela devane ucchavAsa sahita 54mAM susvara umeravAthI pa5nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate - 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya - 55nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta devane 48 bhAMgA :- zvAsozvAsa paryApta devane svaranI anudIraNA thaye ane udyotanAmakarmanI udIraNA thaye 55nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. sarvamalIne papanI udIraNAmAM svamate 8 bhAMgA ane anyamate 16 bhAMgA thAya che. (6) 56nI udIraNAe bhASA paryApta devane 4/8 bhAMgA:- pachI bhASA paryApti vaDe paryApta thayela devane susvara sahita 5panI udIraNAmAM udyotanAmakarma umeravAthI pa6nI udIraNA thAya che. ahIM paNa svamate - 4 bhAMgA ane anyamate 8 bhAMgA thAya che. devone sarvasaMkhyA svamate 32 bhAMgA ane anya mate 64 bhAMgA thAya che.' nArakanA udIraNAsthAno :- pAMca che te A pramANe kahe che. 42 - 51 - 53 - 54 ane 55 che. 35 udIraNAsthAna - 51 - 53- 54 - 55 - 56 sva-paramata - 1 + 1 + 2 + 2 + 1 = 7 bhAMgA svamate anyamate sAmAnya manuSya 1302 2602 vikriya zarIra, AhAraka zarIra kevalInA manuSyagatinA kula bhAMgA 1334 2650 udIraNAsthAno - 42 - 51 - 53 - 54 - 55 - 56 svamate bhAMgA - 4 + 4 + 4 + 8 + 8 + 4 = 32 anyamate bhAMgA - 8 + 8 + 8 + 16 + 16 + 8 = 64 For Personal & Private Use Only 31 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 karmaprakRti bhAga-2 (1) 42nI udIraNAe apAntarAla gatimAM eka bhAMgo :- tyAM narakagati, narakAnupUrvI, paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, durbhaga, anAdeya, ayazakIrti e 9 prakRtio dhruvodIraNAnI 33 prakRtio sAthe bhegI karavAthI 42 prakRtionI udIraNA thAya che. ahIM sarva azubha pado hovAthI eka ja bhAMgo thAya che. (2) 51nI udIraNAe zarIrastha nArakane eka bhAMgo :- pachI zarIra0 nArakane vaikriyasaptaka, huDakasaMsthAna, upaghAta, pratyeka e 10 prakRtio umeravAthI ane narakAnupUrvI bAda karavAthI 51 prakRtionI udIraNA thayA che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. | (3) 53nI udIraNAe zarIra paryApta nArakane eka bhAMgo :- pachI zarIra paryApti vaDe paryApta thayela nArakane parAghAta, azubhavihAyogati umeravAthI pa3nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. (4) 54nI udIraNAe zvAsozvAsa paryApta nArakane eka bhAMgo :- pachI zvAsozvAsa paryApti vaDe paryApta thayela nArakane ucchavAsa umeravAthI 54nI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. (5) 55nI udIraNAe bhASA paryApta nArakane eka bhAMgo :- pachI bhASA paryApti vaDe paryApta thayela nArakane du:svara umeravAthI paMpanI udIraNA thAya che. ahIM paNa eka ja bhAMgo thAya che. nArakInA sarva bhAMgAnI saMkhyA pAMca thAya che. te pramANe nAmakarmanA udIraNAsthAno kahyAM. (iti jIvabhede udIraNAsthAna prarUpaNA samApta) guNasthAnakane viSe nAmakarmanA udIraNAsthAno :- have te ja nAmakarmanA udIraNAsthAnone guNasthAnakane viSe joDIne kahe che ''su pAmasa'' ityAdi mithyASTi AdithI sayogI kevalI sudhInA guNasthAnakane viSe yathAsaMkhyA pramANe 9 Adi udIraNAsthAno che. (1) prathama guNasthAnakanA udIraNAsthAno - tyAM mithyASTine 9 udIraNAsthAno che. te A pramANe kahe che. 42 - 50 - 51 - 52 - 53 - 54 - 55 - 56 ane 57. A sarva paNa mithyASTi evA ekendriya Adine svayaM vicArI levA. (2) bIjA guNasthAnakanA 7 udIraNAsthAno - sAsvAdana samyagudRSTine 7 udIraNAsthAno che. te A pramANe kahe che. 45-50-51-52-55-56 ane 27 che. tyAM 42nI udIraNA bAdara ekendriya, vikasendriya, tiryacapaMcendriya, manuSya ane devone apAntarAla gatimAM sAsvAdana samyagudRSTine hoya che. tathA 50nI udIraNA dehastha ekendriyane hoya che. 51nI udIraNA dehastha devone hoya che. paranI udIraNA dehI vikasendriya, tiryaMca paMcendriya, manuSyane hoya che. papanI udIraNA paryApta deva-nArakane hoya che. 56nI udIraNA paryApta tiryaMca paMcendriya manuSya ane devone hoya che. 57nI udIraNA udyotanA udayamAM vartatAM tiryaMca paMcendriyane hoya che. (3) trIjA guNasthAnakanA - 3 udIraNAsthAno - mizradRSTine traNa udIraNAsthAno che. 55-56 ane 27. tyAM papanI udIraNA deva-nArakane hoya che. pa6nI udIraNA tiryaMca paMcendriya, manuSya ane devone hoya che. pa7nI udIraNA udyotanA udayamAM vartatAM tiryaMca paMcendriyane hoya che. (4) cothA guNasthAnakanA 8 udIraNAsthAno :- avirata samyagudRSTine 8 udIraNAsthAna che. 42 ane 51 Adi-7 che. tyAM 42nI udIraNA nArakI, deva, tiryaMca paMcendriya ane manuSyone hoya che. 51nI udIraNA deva, nArakIne (*ane vaikriya tiryaMca tathA vaikriya manuSyane) hoya che. paranI udIraNA tiryaMca paMcendriya ane manuSyane hoya che. pa3nI udIraNA nArakI, deva, vaikriya tiryaMca paMcendriya ane manuSyane hoya che. 54nI udIraNA deva, nAraka, tiryaMca paMcendriya, vaikriya tiryaMca paMcendriyane ['manuSya ane vaikriya manuSyane] hoya che. 55nI udIraNA paNa te ja jIvone hoya che, pa6nI udIraNA deva, tiryaMca paMcendriya, manuSyone hoya che. 57nI udIraNA udyotanA udayamAM vartatAM evA tiryaMca paMcendriyane hoya che. (5) pAcamA guNasthAnakanA 6 udIraNAsthAno :- dezaviratanA udIraNAsthAno -6 che. 21-53-54-55-56-ane pa7 che. tyAM 51-53-54-55 e 4 udIraNAsthAno vaikriya dehamAM vartatAM tiryaMca paMcendriya ane manuSyane hoya che. pa6nI udIraNA svabhAvastha - tiryaMca, manuSya ane vaikriya zarIrI tiryaMca - manuSyane hoya che. pa7nI udIraNA udyota sahita tiryaMca paMcendriyane hoya che. () chaThThA guNasthAnakanA 5 udIraNAsthAno :- pramatta saMyatane 5 udIraNAsthAno che. 51 ane pa3 Adi - 4 che. ane A pAMce paNa udIraNAsthAno vaikriyazarIrI ane AhArakazarIrIne hoya che. padanuM udIraNAsthAna dArika zarIravALAne paNa hoya che. 32 A banne kausamAM lakhela vAta TIkAmAM nathI paNa te jarUrI che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 75 (7) sAtamA guNasthAnakanA 2 udIraNAsthAno - apramatta saMyatane pa5 ane pa6 e be udIraNAsthAno che. tyAM padanuM udIraNAsthAna audArika zarIravALAne hoya che. sarva paryAptie paryApta evA keTalAka vaikriya ane AhArakazarIrI munine keTalAka kAla apramattapaNuM hovAthI paNa teone be udIraNAsthAna hoya che. (8thI 12) guNasthAnakanA 1 udIraNAsthAna :- apUrvakaraNAdi pAMca guNasthAnakane viSe pa6nuM eka udIraNAsthAna che. ane te audArika zarIravALAne jANavuM. 13mAM guNasthAnakanA 8 udIraNAsthAna :- eka sayogI guNasthAnakane viSe 8 udIraNAsthAno che. 41-42 ane para Adi 6. ane te pUrve ja (kevalInA bhAgamAM) kahyAM che. (yaMtra naM- 4 juo) udIraNAsthAno viSe bhAMgA :- te pramANe guNasthAnakane viSe nAmakarmanA udIraNAsthAno kahyAM. have kyA udIraNAsthAnamAM keTalAM bhAMgA prApta thAya che tenuM saMkalana karavAnI icchAvALA kahe che. ''TAIvimena'' ityAdi sthAnaka kramathI 41 Adi udIraNAsthAnanA kramathI bhAMgA paNa vakSyamAna kahyAM che te rIte jANavAM. te A pramANe kahe che. (1) 41nI udIraNAe eka bhAMgo :- 41nA udIraNAsthAnamAM eka bhAMgo ane te tIrthakara kevalIne hoya che. (2) 4ranI udIraNAe 30/42 bhAMgA - 4ranA udIraNAsthAnamAM 30 bhAMgA che. tyAM nArakIne AzrayIne 1, ekendriyane AzrayIne 5, vikalendriyane AzrayIne darekanA 3 eTale 3 X 3 = 9, tiryaMca paMcendriya ane manuSyane AzrayIne pa-5, jinane AzrayIne - 1, devone AzrayIne 4 = 30 kula bhAMgA. anyamate tiryaMca paMcendriya ane manuSyane AzrayIne 9-9,. devone AzrIyane 8 bhAMgA prApta thAya che. tethI kula 42 bhAMgA 42nI udIraNAmAM thAya che. . (3) 50nI udarINAe 11 bhAMgA :- 50nA udIraNAsthAnamAM 11 bhAMgA ane te ekendriyane viSe ja prApta thAya che. bIje 50nI udIraNA nathI. (guNasthAnakane viSe nAmakarmanA udIraNAsthAnonuM yaMtra naMbara - 4) guNasthAnaka | keTalAM udIraNAsthAna kayA kayA udIraNAsthAno 42-50-51-52-53-54-papa-pa6 ane 27, 42-50-51-para-papa-pa6 ane 27. papa-pa6 ane 27. 42-51-52-53-54-55-56 ane 27, 51-53-54-55-56 ane 17. 51-53-54-55 ane . 55-56. 8thI12 pa6, - 13 41-42-52-53-54-55-56 ane 27. AnuM A ja yaMtra varNAdi - 20 nA badale 4 gaNavAthI ane baMdhana saMghAtana na gaNavAthI eTale ke audArikasaptakAdinA badale audArikaddhikAdi gaNavAthI nAmakarmanA udayasthAno 6ThThA karmagraMtha pramANe nIce pramANe Ave yaMtra naM 41 , 33 apramatta saMyatane sAmAnyathI pa6nuM udIraNAsthAna che. uttaravaikriya ane AhAraka vaikriyavALAne jene urdhAtano udaya nathI tenI apekSAe 55nuM udIraNAsthAna che. ane jene udyatano udaya che. tenI apekSAe 56nuM udIraNAsthAna che. uttaravaikriya ane AhArakamAM A banne udayasthAno sarva paryAptie paryApta hoya che. udyotano udaya keTalAkane hoya che, ane keTalAkane nathI hoto tethI papapa6 nA sthAno vikalpa che. koI paNa paryApti adhurI hovAthI papano vikalpa nathI. eTale ke udyota na hoya to ja papanuM udIraNAsthAna hoya, svara ocho karI 55 na karavA. For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 karmaprakRti bhAga-2 guNasthAnaka viSe nAmakarmanA udayasthAnonuM yaMtra naM.-4/1(6ThThA karmagraMthanA AdhAre) guNasthAnaka | keTalAM udayasthAna kayA kayA udayasthAnako | 21-24-25-26-27-28-29-30-31 | 21-24-25-26-28-30-31 29-30-31. 21-25-26-27-28-29-30-31 2pa-27-28-29-30-31. 25-27-28-29-30. 29-30 8 thI 12 30 13 20-21-26-27-28-29-30-31 14 8-9 udIraNA nathI. (4) 51nI udIraNAe 21/33 bhAMgA :- 51nA udIraNAsthAnamAM 21 bhAMgA thAya che. tyAM nArakIne viSe-1, ekendriyane viSe-7, vaikriya tiryaMca paMcendriya ane manuSyane viSe-4-4, AhArakazarIrI saMyatane viSe-1, devane viSe-4 = kula 21 bhAMgA che. anyamate vaikriya tiryaMca paMcendriya manuSya ane devane viSe darekanA 8-8 bhAMgA prApta thAya che. tethI anyamate kula - 33 bhAMgA thAya che. (5) paranI udIraNAe 312/600 bhAMgA :- ""savAra tisa ''tti -12 adhika 300 eTale 312 bhAMgA paranI udarINAmAM jANavAM. tyAM ekendriyane AzrayIne 13, vikalendriyane viSe darekanA 3 eTale 3 X 3 = 9 thAya che, tiryaMca paMcendriyane viSe 145, manuSyane viSe paNa 145 = kula 312 bhAMgA thAya che. ane anyamate paranI udIraNAmAM 600 bhAMgA jANavAM. tiryaMca paMcendriya ane manuSyane viSe darekane 289 bhAMgA thAya che. (6) 53nI udIraNAe 21/33 bhAMgA :- 53nA udIraNAsthAnamAM 21 bhAMgA thAya che. tyAM nArakIne viSe eka, ekendriyane viSe - 6, vaikriya tiryaMca paMcendriyane viSe -4, vaikriya manuSyane viSe paNa-4, AhArakazarIrI saMyatane AzrayIne-1, jinane viSe paNa 1 ane devane viSe -4 bhAMgA ema kula - 21 bhAMgA thAya che. ahIM paNa anyamate vaikriya tiryaMca, manuSya ane devane viSe darekane 8-8 bhAMgA thAya che. tethI pa3nI udIraNAmAM anya mate 33 bhAMgA thAya che. (7) 54nI udIraNAe 606/1202 bhAMgA:- 54nA udIraNAsthAnamAM 606 bhAMgA thAya che, te A pramANe kahe che. nArakIne viSe eka, vikasendriyane viSe darekanA -2 eTale 2 X 3 = 6, svabhAvastha tiryaMca paMcendriya ane manuSyane viSe darekane 288, vaikriya tiryaMca paMcendriyane viSe -8, vaikriya manuSyane viSe 4, vaikriya zarIrI saMyatane AzrayIne udyota sAthenA udayamAM 1, AhAraka saMvatane viSe ra ane devane viSe 8 = kula 606 bhAMgA thAya che. anyamate sAmAnya tiryaMca paMcendriyane viSe pa76, vaikriya tiryaMca paMcendriyane viSe 16, sAmAnya manuSyane viSe pa76, vaikriya manuSyane viSe 9 ane devane viSe 16 bhAMgA prApta thAya che. bAkInA to te pramANe che tethI pa4nI udIraNAmAM 1202 bhAMgA anyamate thAya che. (7) 5panI udIraNAe 901/1785 bhAMgA :- papanA udIraNAsthAnamAM 901 bhAMgA thAya che. te A pramANe kahe che. nArakIne viSe - 1, beindriya-te indriya-caurindriya darekane viSe 4 eTale 4 X 3 = 12, svabhAvastha tiryaMca paMcendriyane viSe pa76, vaikriya zarIrI tipaMce ne viSe 8, svAbhAvastha manuSyane viSe 288, vaikriya zarIrI manuSyane viSe -- 4, vaikriya saMyatane udyota sAthe - 1, AhArakazarIrIne viSe - 2, tIrthakarane viSe -1 ane devane viSe -8 = kula 901 bhAMgA thAya che. ane anyamate to tiryaMca paMcendriyane viSe 1152, vaikriya tiryaMca paMcendriyane viSe - 16, svabhAvastha For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa manuSyane viSe 576, vaikriya manuSyane viSe 9 ane devane viSe 16 prApta thAya che. bAkInA to te pramANe che tethI 55nI udIraNAmAM kula 1785 bhAMgA anyamate thAya che. (8) 56nI udIraNAe 1469/2917 bhAMgA :- 56nA udIraNAsthAnamAM 1469 bhAMgA thAya che. te A pramANe kahe che. vikalendriyane viSe darekane 6 prApta thAya tethI 6 X 3 = 18, svabhAvastha tiryaMca paMcendriyane viSe 864, vaikriya zarIrI tipaMce ne viSe 4, manuSyane viSe 576, vaikriyazarIrI saMyatane viSe udyota sahita 1, AhArakazarIrIne viSe 1, tIrthaMkarane viSe paNa 1 ane devane viSe 4 ema kula 1469 bhAMgA thAya che. ane anyamate tiryaMca paMcendriyane viSe 1728, vaikriya tiryaMca paMcendriyane viSe 8, manuSyane viSe 1152 ane devane viSe 8 bhAMgA prApta thAya che, bAkInA to te pramANe che tethI 56nI udIraNAmAM 2917 bhAMgA anyamate thAya che. (9) 57nI udIraNAe 589/1165 bhAMgA H 57nA udIraNAsthAnamAM 589 bhAMgA thAya che. te A pramANe kahe che. vikalendriyane viSe darekane 4 prApta thAya eTale 4 X 3 = 12, tiryaMca paMcendriyane viSe 576 ane tIrthaMkarane viSe-1 = kula 589 bhAMgA thAya che. ahIM paNa anyamate tiryaMca paMcendriyane viSe 1152 bhAMgA prApta thAya che. tethI 56nI udIraNAmAM sarva maLIne 1165 bhAMgA anyamate thAya che. paNa Nava NavagacchakkANi gaisu ThANANi sesakammANaM / omena eya, sAhitttopAka || 28 // 66 paJca - nava navakaSaTkAni gatiSu sthAnAni zeSakarmaNAm / vaivameva jJeya, sAvitve pratyA H // 28 | gAthArtha :- narakagatimAM - 5, tiryaMcagatimAM - 9, manuSyagatimAM - 9 ane devagatimAM 6 udIraNAsthAno che. ane zeSa jJAnAvaraNAdi karmomAM ekeka udIraNAsthAna che. e ekeka prakRtionI udIraNAnuM svAmitva svayaM nizcaya karIne kahevuM. TIkArtha :- gatine viSe udIraNAsthAno :- have gatine AzrayIne sthAnaprarUpaNA kahe che. narakagatine viSe 5 udIraNAsthAno che. te A pramANe 42-51-53-54 ane 55 che. tiryaMcagatine viSe 41 sivAyanA 9 udIraNAsthAno che. manuSyagatine viSe sayogI kevalI Adine AzrayI 50 sivAyanA 9 udIraNAsthAno che. devagatine viSe 6 udIraNAsthAno che. 42-51 ane53 Adi 4 (53-54-55-56) che. A sarva paNa pUrve kahyAM che. te pramANe nAmakarmanA udIraNAsthAno vistArathI kahyAM. (yaMtra naM 5 juo) iti nAmakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA samApta -: atha jJAnAvaraNAdi 5 karmonA udIraNAsthAno : have bAkInA karmanA udIraNAsthAno kahe che. ''sesammAnaM'' ityAdi bAkInA karma jJAnAvaraNa, vedanIya, AyuSya, gotra ane aMtarAyakarmanA udIraNAsthAna ekeka jANavAM. te A pramANe kahe che. jJAnAvaraNa ane aMtarAyakarmanI 5-5 prakRtirUpa eka eka udIraNAsthAna che. vedanIya, AyuSya ane gotrakarmamAM paNa anubhavathI eTale vedyamAna eka prakRtirUpa eka udIraNAsthAna che. kAraNa ke A 3 karmanI be -traNa Adi prakRti ekI sAthe udaya na hovAthI ekI sAthe udIraNA paNa thatI nathI. ane tethI A karmanA eka eka udIraNAsthAna ane eka eka prakRtinA udIraNA svAmitvane'sAthAyitvA'te guNasthAnaka ane narakAdi gatine viSe svayam nizcaya karIne kahevuM iti jJAnAvaraNAdi - 5 karmonA udIraNAsthAno samApta iti 5-6ThThI udIraNAsthAna svAmitva prarUpaNA samApta iti 1lI prakRti udIraNA samApta For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only naM. sarva jIvone viSe nAmakarmanA udIraNAsthAno ane bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara -5 (gAthA 25 thI 28nA AdhAre) udIraNAsthAna 42 50 para 53 54 55 56 57 bhAgA kula 41 udIraNA sva anya sva anya sva sthAna mate mate mate mate mate jIvonA nAma niyaMcagati - ekendriya 1 beindriya 2. taindriya 3 4 caIrindriya niyaMcendriya 5 6. rakiya tiSTha pa kula niyaMcagatinA bhAMgA manuSyagati : sAmAnya manuSya 1 vikriya 2 3. manuSya AhAraka muni sAmAnya kevalI 4 5 tIrthaMkara kevI kula manuSyagatinAM bhAMgA 5 6 6 6 6 5 5 5 5 . 5 - devagati - 6 5 narakati :cAregatinA kula bhAMgA H-| 10 - 1 - 1 - 1 - 5 | 5 |11|11| 7 7 | | da | | 7 | 7 F_| 3 5 | 9 51 anya sva anya mate mate mate 1 1 10 8 1 4 1 - 5 4 1 - 8 - 8 1 sva mate 8. 13 1 3 3 anya | sva anya mate matemate 3 13 ra 6 ra 4 6 4 ra ra 4 4 6 4 288 | 576 | 176 11522 864 17282576 1152 245404906 4 4 8 16 8 16 4 28 19|23 11 11-11-15 167 311|10|14| 302 | 5982596 1180| 886 | 1754|188 11642259025070 3 3 3 145289 145289 6 (+6) [+6) 145289 - - 6 4 1 - - - 8 - sva mate 8 anya mate 1 288 | 576 |288| 576 | 176 |1152 5 9 5 9 1 1 ra ra ra 1 1 (+12)|(+12) (+12) (12) (+24) (+24) 1 1 1 1 1 1 1 6 6 |10|295 | 5870296 | 1882 579 | 1155 4 4 8 8 16 8 16 4 8 1 1 1 1 1 1 1 1 1 |30 42 1111 21|33|312| 600|21|332606 1202 901 17850146929170589 1165 39617789 - | ra sva mate - 4 anya mate 4 sva 4 * anya sva anya mate mate mate mate ka pA pA paga che .8 4 4 4 1 4 1 svamane 1 42 22 22 22 1 anya mate 42 22 22 22 56 1302 2602 19 35 7 1 1 5 5 1334 2650 32 64 5 5 7 + 52-54 nA udIraNAsthAno kevalInA bhAMgA manuSyamAM antargata jANavAM. TI-1 ahIM subhaganA udaye Ardrayano anudaya paNa hoya. tethI paryAptanAmanA udayamAM vartatAM jIvane subhaga-Ardraya, durbhAga-anArdaya, yazaHkIrti, ayazaHkIrti sAthe 8 bhAMgA paNa thAya. aparyAptanAmanA udayamAM to durbhAga-anAdeya-ayazaHkIrtino 1 bhAMgo hoya che. tethI sarva malIne 9 bhAMgA thAya che. A rIte 289 Adi bhAMgA samajavAM. 78 karmaprakRti bhAga -2 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa (- atha 2jI sthiti udIraNA :-) saMpattie ya udae, paogao dissae uIraNA sA / sevikAThiihito, jAhiMto tattigA esA / / 29 / / samprAptau codaye, prayogato dRzyate udIraNA sA / vivasthitimyaH, vAvatigrastAtivaiSA || 21 gAthArtha :- je prayoga vaDe asaMprAptodaya dalikane saMprAptodaya dalikamAM apAya te sthiti udIraNA jANavI. punaH udIraNA prAyogya jeTalI sthitiothI udIraNA prayogavaDe samAkarSIne = kheMcIne saMprApta udayamAM devAya teTalAM bhedavALI A udIraNA che. TIkArtha:- te pramANe prakRti udIraNA kahIM, have sthiti udIraNA kahe che. ane tyAM A arthAdhikAra che. (1) lakSaNa (2) bheda, (3) sAghAdi prarUpaNA, (4) addhAccheda prarUpaNA ane svAmitva prarUpaNA. (-: atha 1lI - 2jI lakSaNa - bheda prarUpaNA:-) ne tyAM lakSaNa ane bheda bannene viSe pratipAdana karatAM kahe che. - ahIM be prakAre udaya che. saMprApta udaya ane asaMprApta udaya. tyAM je karmadalikano kAlakramathI (kAla paripakva pachI) udayamAM hetu-dravya-kSetrAdi sAmagrIne pAmIne anubhavAto je udaya tene saMprApta udaya kahevAya che, vaLI je kAlakrama vinA eTale kAla paripakva thayA vinA je karmadalika udIraNArUpa vIrya vizeSavaDe AkarSIne arthAt karma je kAla prApta dalika sAthe anubhavAya te asaMprApta udaya kahevAya che. ane te ja A sthitinI udIraNA kahevAya che. ane te A pramANe kahe che. - je sthiti akAle prApta hoya paNa prayata:" udIraNA prayogathI saMprApta udayamAM naMkhAtI sarvajJa cakSu vaDe dekhAya te sthiti udIraNA. A prathama lakSaNa anuyoga kahyo. (iti lakSaNa anuyoga dvArA samApta.). (2) bheda prarUpaNA - have udIraNA prAyogya " myo' - AvalikAddhika hIna jeTalI utkRSTa sthiti samaya pramANa sevIkA sthitithI prayoga vizeSathI kheMcIne prApta thayela udayamAM apAya che "tattina' 7i - teTalAM bheda pramANa A sthiti udIraNA che. ahIM tAtparya e che ke je sthitionI bheda kalpanA saMbhave che te pUrva puruSakRta sAMketika zabdathI (samaya paribhASAe) sevIkA kahevAya che. sevAya arthAt bIjo arthAdhikAra je bheda tenI kalpanAe prati Azrita karAya te sevIkA. auNAdika sUtrathI A padanI vyutpatti che ane te be prakAre che. (1) udIraNA prAyogya ane (2) udIraNA aprAyogya che. tyAM baMdha-saMkrama-udaya e traNa AvalikAmAM rahela sthitio aprAyogya che, kAraNa ke karaNanuM asAdhyapaNuM hovAthI. bAkInI sarva paNa sthitio prAyaH prAyogya che. tyAM udaya thaye chate je prakRtiono utkRSTa baMdha saMbhave te udayotkRSTabaMdha pravRtionI utkRSTathI be AvalikAlIna sarva paNa utkRSTa sthiti udIraNA prAyogya thAya che. - kAraNa ke udayotkRSTabaMdha pravRtionI baMdhAvalikA pasAra thaye chate ja udayAvalikAnI bahAra rahela sarva sthitionI udIraNA pravarte che. vaLI anudAyotkRSTabaMdha pravRtionI sthitio udIraNA thatI sthitio dalika sAthe rahenArI - kAla prApta dalikane anubhava saMbhavane atikramaNa karyA vinA arthAt anubhavato udIraNA prAyogya thAya che. be AvalikA hIna utkRSTa sthitinA jeTalAM samayo teTalAM udIraNAnA bheda che. te A pramANe kahe che. - koIka prakRtinI udayAvalikA uparanI 1 samayamAtra sthiti ja udIraNA yogya hoya che, kAraNa ke te prakRtinI teTalI ja sthiti zeSa rahelI hoya che. e pramANe koika prakRtinI be samayamAtra, to koInI 3 samayamAtra, e pramANe koInI 2 AvalikAlIna sarva utkRSTa sthiti (nA samayo) sudhI kahevuM. A pramANe bheda nirdeza kahyo. iti 1lI-2jI lakSaNa-bheda prarUpaNA samApta 34 "saMvamavanvayuvakRta vagADuM' e sUtrane anusAra saMkrama-baMdha ane udayAvalikAgata sthitio udIraNAne ayogya che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga - 2 (- atha 3jI sAdhAdi prarUpaNA :-) mUlaThiI ajahannA, mohassa caubihA tihA sesA / veonyALa , sesavirANA 2 savAse | 30 || mUlasthiterajaghanyA, mohasya caturvidhA tridhA zeSANAm / vedanIyAyuSordvidhA, zeSavikalpAzca sarvAsAm // 30 // gAthArtha :- mUlaprakRtio madhye mohanIyanI ajaghanya sthiti udIraNA-4 prakAre che. ne zeSa karmanI ajaghanya sthiti udIraNA-3 prakAre che. tathA vedanIya ane AyuSyanI ajaghanya sthiti udIraNA-2 prakAre che. ane zeSa sarva vikalpo be-be prakAre che. TIkArtha :- have sAdi-anAdi prarUpaNA kahe che. te be prakAre che. mUlaprakRti viSayanI ane uttaraprakRti viSayanI. tyAM prathama sAdi-anAdi prarUpaNAno artha kahe che. ahIM mUla ane sthiti e banne paNa zabdamAM SaSThI vibhaktino lopa thayela che. tethI A artha che. - mohanIyakarmanI ajaghanya sthiti udIraNA 4 prakAre - mUlaprakRtionI madhyamAM mohanIyakarmanI ajaghanya sthiti udIraNA - 4 prakAre che. sAdi - anAdi - dhruva ane adhava. te A pramANe kahe che. - mohanIyakarmanI jaghanya sthiti udIraNA kSapaka jIvane sUkSmasaMparAya guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahe thAya che, tethI bIje sarva ThekANe ajaghanya, ane te (udIraNA) upazAMtamohe na hoya, tyAM (11me) thI paDelAne udIraNA thAya che, tethI te sAdi, te sthAna - arthAt upazAMtamoha nahIM pAmelAne anAdi, abhavyane dhruva, bhavyane - adhruva. bAkInA jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-nAma-gotra-aMtarAyakarmanI ajaghanya sthiti udIraNA-3 prakAre - che. anAdidhruva ane adhruva. te A pramANe kahe che. jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - aMtarAyakarmanI jaghanya sthiti udIraNA kSINakaSAya jIvane potAnA (12mA) guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahe thAya che, bAkInA kAlamAM ajaghanya ane te pahelA haMmezA ja udIraNA hoya tethI anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. nAma - gotrakarmanI jaghanya sthiti udIraNA sayogI kevalIne anya samaye hoya che. ane sAdi-adhruva che. bIje sarva paNa ajaghanya ane te haMmezA udIraNA hovAthI anAdi che. dhruva-adhruva pUrvanI jema. | vedanIya-AyuSyakarmanI ajaghanya sthiti udIraNA-2 prakAre :- che. te A pramANe kahe che-vedanIyakarmanI jaghanya sthiti udIraNA sarva alpa sthiti sattAvAlA - ekendriya jIvane hoya che, pachI teja jIvane bIjA samaye sattA vadhavAthI ajaghanya pachI pharI paNa jaghanya, tethI jaghanya ane ajaghanya A banne sAdi ane adhruva ema be prakAre che. AyuSyanI ajaghanya sthiti udIraNA anya AvalikAmAM na thAya, parabhavamAM utpanna thatAM prathama samayathI ja udIraNA pravarte che tethI sAdi ane adhruva che. tathA sarva mUlaprakRtionA bAkInA vikalpo - utkRSTa -anukRSTa - jaghanya 2 prakAre che, sAdi ane adhava. te A pramANe kahe che - AyuSya sivAyanA sarva paNa karmonI utkRSTa sthiti udIraNA utkRSTa saMkalezamAM vartatAM evA mithyAdRSTi jIvane keTaloka kAla sudhI pAme che, pachI bIjA samaye adhyavasAya pheraphAra thavAthI te ja jIvane anutkRSTa. samayAntare pharI paNa utkRSTa, kAraNa ke saMkuleza ane vizuddhio prAyaH dareka samaye pheraphAra thAya che. tethI banne paNa sAdi-adhruva che. jaghanyanA be prakAra pahelA ja kahyAM che. AyuSyanA paNa traNe vikalpa prAyaH pUrva kahela rIte ja jANavAM. micchattassa cauddhA, ajahaNNA dhuvaudIraNANa tihA / sesavigappA duvihA, sabavigappA ya sesANaM / / 31 / / mithyAtvasya caturdhA, ajaghanyA dhruvodIraNAnAM tridhA / zeSavikalpA dvividhAH, sarvavikalpAzca zeSANAm / / 31 / / gAthArtha :- mithyAtvanI ajaghanya sthiti udIraNA 4 prakAre, tathA dhruvodIraNAvALI prakRtinI ajaghanya sthiti udIraNA 3 prakAre, mithyAtva ane dhruvodIraNAvALI prakRtionA zeSa vikalpo tathA zeSa prakRtionA sarva vikalpo 2 prakAre che. For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa TIkArtha :- te pramANe mUlaprakRti saMbaMdhI sAdi-anAdi prarUpaNA kahIM. have uttaraprakRti saMbaMdhI sAghAdi prarUpaNA ka2vAnI IcchAvALA kahe che. mithyAtvanI ajaghanya sthiti udIraNA-4 prakAre che. sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva bhedathI che. tyAM mithyAdRSTi jIva prathama vakhatanA samyaktvane utpanna karato hoya tyAre mithyAtvanI prathama sthiti samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre mithyAtvanI jaghanya sthiti udIraNA kare che, ane te sAdi-adhruva che. ane pachI samyaktvathI paDelAne ajaghanya, ane te sAdi, te sthAna - samyaktva nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva abhavya - bhavya apekSAe che. tathA dhruvodI2NA jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, aMtarAya-5, tejasasaptaka, varNAdi-20, sthira, asthira, zubha, azubha, agurulaghu nirmANanAmakarma. e 47 prakRtionI ajaghanya sthiti udIraNA anAdi-dhruva ane adhruva e traNa prakAre che. te A pramANe kahe che - jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5 ane darzanAvaraNa-4 e 14 prakRtionI kSINakaSAyavALA jIva potAnA (12mA) guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahe chate jaghanya sthiti udIraNA kare che, ane te sAdi-adhruva che. bAkI sarva paNa jagyAe ajaghanya, ane te haMmezA hovAthI anAdi che. dhruva-adhruva pUrvanI jema. tejasasaptakAdi 33 nAma prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA sayogI kevalIne anya samaye hoya che, ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa ajadhanya, ane te anAdi che. dhruva adhruva pUrvanI jema. 81 A ja mithyAtvAdi 48 prakRtionA utkRSTa -anutkRSTa - jaghanyarUpa traNe vikalpo sAdi-adhruva be prakAre che. kAraNa ke A prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA utkRSTa saMklezamAM vartatAM evA mithyAdRSTi jIvane keTaloka kAla hoya che, tyAra pachI samayAntare te ja jIvane anutkRSTa che. te banne paNa (utkRSTa-anuSkRSTa) sAdi-adhruva che. jadhanya te pUrve ja kahyAM che. bAkInI 110 prakRtionA utkRSTa - anuSkRSTa - jaghanya ane ajaghanyarUpa sarva vikalpo sAdi-adhruva bhedathI be prakAre che. kAraNa ke te avodayapaNe hovAthI sAdi-adhruva che. (yaMtra naMbara - 6 juo) iti 3jI sAdhAdi prarUpaNA samApta. -: atha 4thI-5mI addhAccheda svAmitva prarUpaNA Haddhaaccheo sAmittaM pi ya Thiisakame jahA navaraM / tavveisu nirayagaIe vA tisu hiTTamakhiIsu / / 32 / / addhAcchedaH svAmitvamapi ca sthitisaMkrame yathA navaram / tadvediSu narakagatervA tisRSvadhastanakSitiSu / / 32 / / gAthArtha :- advAccheda ane svAmitva te je rIte sthitisaMkramamAM kahyuM che te ja rIte ahIM paNa jANavuM, paraMtu vizeSa e che ke udIraNA te tatprakRtivedaka jIvane jANavI, ane narakadvikanI utkRSTa sthiti udIraNA nIcenI traNa pRthvIomAM (5-6-7 narakamAM) jANavI. gurUpaNA TIkArtha :- sAdi-anAdi kahIM. have addhAccheda ane svAmitvane pratipAdana karatAM kahe che. - advAccheda ane svAmitva je pramANe sthitisaMkramamAM kahyo te pramANe ja ahIM paNa jANavo. paraMtu vizeSa e che ke saMkramaNakaraNamAM te prakRtine nahIM vedanAra jIvomAM paNa sthitisaMkrama kahyo che, kAraNa ke udayanA abhAvamAM paNa saMkrama thAya che. paNa udIraNAmAM to te prakRtinA vedakavALA (udayavALA) jIvane ja jANavI. kAraNa ke udayanA abhAvamAM udIraNAno paNa abhAva che. e vAta saMkSepathI kahIM have vistArathI kahe che. 37 tyAM 'svodayabaMdhotkRSTa :- jJAnAvaraNa-5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, asAtA, taijasasaptaka, varNAdi-20, nirmANa, asthira, azubha, agurulaghu, mithyAtva, 16kaSAya, trasAdi-4, durbhAgAdi-4, vaikriyasaptaka, paMcendriyajAti, huMDaka, 35 36 37 sthitisaMkramamAM addhAccheda kahyo nathI. ane svAmitva gAthA 38 thI 43mAM kahela che. je karmono udaya hoya tyAre baMdha prasaMge utkRSTa sthiti baMdhAya che te svAdayabaMdhotkRSTa kahevAya che. AgaLa 33mI gAthAnA TIkArthamAM kahyA pramANe Atapano utkRSTa sthitibaMdhaka deva che ane aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti udIraka te udayavALo deha paryApta pRthvIkAya che, to A prakRti udaya vakhate baMdhotkRSTa kema saMbhave ? vaLI asAtA udaya baMdhotkRSTa che. te gaNAvI nathI. tethI TIkAmAM varzanAvarAvatuSTayAsAta Ave ane pAdhAto soghotA Ave. mATe vAcakavarge tyAM sudhAravuM. pU.malayagiri ma.sA.nI TIkAmAM paNa sudhAravuM. For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa sAdi : I For Personal & Private Use Only mUla-uttaraprakRtio viSe sthiti udIraNAmAM sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-6 (gAthA-30-31nA AdhAre) saMjJA :- 7 = samayAdhika AvalikA bAkI rahe chate samajavuM caNA prakRtionA nAma jadhanya ajaghanya anutkRSTa mUlaprakRti : kulabhAMgA adhruva | sAdi anAdi | dhruva | adhuva | sAdi | adhruva | sAdi | adhruva 3 | jJAnA darza, aMta, | saMpakane 12me che sAdinAabhAva abhavyane | bhavyane usaMkuleza parAvRttapaNuM udIthI parAvRttapaNuM thavAthI hovAthI mithyASTi hovAthI paDelamithyA hovAthI 1 vaMdanIya sarva alpa sthiti parAvRttapaNe sarva alpa parAvRttapaNuM sattAvALA ekandriya hovAthI sthitisattAthI hovAthI paDelA eka | 1 | mohanIya kSapakane 10me che. viccheda 11methI | sAdisthAna abhavyane | bhavyanuM thavAthI paDelAjIvane (11muM)nahIM pAmelAne 1 | AyuSya bhavanI samayAdhika bhavanI aMtya 'bhavanA bhavanI aMtya utkRSTa parAvRttapaNuM Avazepa rahe tyAM AvalikAmAM prathama samaya AmAM nAyuvALAna hovAthI na hovAthI hovAthI | bhavanA prathama samaye nAma-gotra sayAMgI kevalIne vichaMda sAdinAabhAva anna bhacana saMkulaza parAvRttapaNuM ulkAudIthI parAvRttapaNe 18 carama samaye thavAthI hovAthI [mithyASTi hovAthI piDelamithyA hovAthI uttaraprakRtioH1 | mithyAtva prathama samya prApta sAdipaNuM 1 sabhya thI samyaktva karatAM mithyAtvanI | hAvAthI paDelA jIvana nahIM prathama sthitinI che. pAmelAna 14 | jJAnA-pa, darza-4, 1rame che viccheda sAdinA 126 aMta-5, = 14 thavAthI abhAva hovAthI 33 | taM-7, varNAdi-30. T13mAnA anya samaye sthira, asthira, zubha. azubha. aMgura, nirmANa = 33 110 | bAkInI 110 adhruva udIraNApaNuM adhuvai adhU, ava | adhUvaDa adhUvaDa | adhruva adhruva | 880 prakRti hovAthI 158 1313 1 T karmaprakRti bhAga -2 TI -1 tathA umathI 6DhuM AvanArane 6 TrAnA 1lA samaya. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIrAkaNa upapAta, parApAta, ucchvAsa, ughAMta, azubhavikAyogati, nIcautra = 86 svodayabaMotkRSTa prakRtionI baMdhAlikA pasAra thayA bAda udayAvalikAthI uparanI sarva paNa sthiti udIraNA prApyagya che. te karmonA vaidaka jIvone ja te sthitio udIraNA yogya che. (kAraNa ke udayanA sadbhAve ja udIraNA hoya che.) ane baMdhAvalikA rahita sarva sthiti yatusthiti kahevAya che. ahIM ahvAccheda -2 AvalikA pramANa che, ane udIraNA svAmI te te prakRtinA udayavALA jIvo jANavAM. (citra naMbara-1 juo.) 38 udayasaMkrarmotkRSTa :- udaya thaye chate saMkramathI utkRSTa sthitivaMta hoya te udayasaMkrAtkRSTa kahevAya che. ane te manuSyagati sAtAvedanIya, sthirAdi-6, hAsyAdi-6, veda-3, zubhavihAyogati, prathama saMsthAna-pa, prathama saMghayaNa-5, uccagotra e 29 prakRtinI 3 AvalikAhIna sarva sthiti udIraNA prAogya che. arthAt te karmanA vaidaka jIvone te sthitio udIraNA yogya che. ahIM baMdhAvalikA - saMkramAvalikA rahita sarva sthiti yatusthiti che, ahIM aAccheda -3 AvalikA pramANa che, ane te prakRtinA udayavALA jIvane te udIraNAnA svAmI jANavAM. e pramANe AgaLa paNa jeTalI jeTalI sthitio udIraNAne ayogya kAla che teTalo teTalo ahAchaMda, ane tenA hRdayavaMta te udIraNA svAmI che e pramANe jANavuM. citra naMbara-2 ju * samyaktvamohanIya tathA miAdRSTipan mithyAtvanI 70 koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthiti bAMdhIne aMtarmuhUtta sudhI mithyAtva ja rahIne samyakRtva prApta kare che. tyAM samyaktva ane mizramAM aMtarmuhUrta Una mithyAtvanI sarva paNa sthitine saMkramAve che. ane saMkramAvalikA pasAra thayA pachI udIraNA zarU thAya che. tyAM saMkramAvalikA vyatikrampe paNa aMtarmuhurtta hIna ja ka kahevAya che. tethI samyaktvI jIvane samyakRtvanI aMtarmuhurttahIna koDAkoDI sAgaropama utkRSTa (c) sthiti udIraNA yogya che. mizrohanIya :- pachI tarata koI samyaktvamAM paNa aMtarmuhUrta rahIne mizramAM jAya che. ane tyAM mizrana anubhavatA javanuM mizrarmohanIyanI-2 aMtarmuhane hIna 30 koDAkoDI sAgaropama pramANe utkRSTa sthiti udIraNA yogya che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaranI gAthA-29mAM kahyuM che. - ''aMtamuttakInA sabhya mArrAmma To i micchasa'' / artha samyaktvanI udIraNA yogya sthiti mithyAtvanI aMtarmuhUrttahIna 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. ane mizranI be aMtarmuhUrtta vaDe hIna che. tAtparya e che ke mithyAtvanI utkRSTa sthiti aMtarmuhUrttahIna samyaktvamAM ane mizramAM be aMtarmuharttahIna udIraNA yogya che. A pramANe akSarArtha che. (citra naMbara-3 ju) AhArakasaptaka H- tathA apramattapaNe AhArakasaptakane potAnuM yogya utkRSTa saMjJeza thayo chatAM utkRSTa sthitine bAMdhIne te samaye (arthAtu baMdhanA prathama samaye) ne kAla ucita utkRSTa sthiti sattAvAlI potAnI mUlaprakRtithI judI nahIM tevI abhinna nAma prakRtinA ja dalikane tyAM saMkramAvIne sarva utkRSTa aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitine kare che. pachI baMdha thayA bAda aMtarmuhUrta pasAra thayA pachI AhArakazarIrane karavA mATe tatpara thAya che, ane te AhArakazarIrane karanAra muni labdhinA phoravavAthI suSya bhAva vartatAM pramAdane bhajuM che. arthAt pramatta gurUsthAnake Ave che. tethI te pramattane AhArakazarIra kare te vakhata AhArakasaptakanI (aMtaH koDAkoDI sAgaropamamAM) aMtarmuhUrta Una utkRSTa sthiti udIraNA 32 cAlu prakaraNanI 33mI gAthAnAM TIkArthamAM samyaktva sahita 30 prakRtio udayasaMkrarmotkRSTa kahelI che, paraMtu ahIM utkRSTa udIraNAnA bhinna svAmitvane laIne samyaktvanI udIraNA bhinna kahelI hovAthI utkRSTa saMkrarmotkRSTha prakRti 29 gaNAvI che, mATe urdu saM prakRtinI 30nI anaM 29nI saMkhyA virodhavALI nathI. 32 60 83 1 . 62 karaNa karyA vinA je jIva samyaktva prApta kare che tene A hakIkata saMbhave che. je yathApravRtyAdi karaNa karIne caDe che, tene to aMtaHkoDAkoDI sAgaropamanI ja sattA rahe che. miyAtva anubhavarUpa mahattamAM saMmAliza meLavatAM paNa aMtarmane ja thAya che. mATe have zaMkAlikAne miSThAnnAnama rUpa aMtarmuhartamAM attargatapaNe kahelI che, jema utkRSTa sthitino baMdha karI aMtarmuhUrta mithyAtva rahI pachI samyakRtva prApta kare che, tema samyaktva prApta karyA pachI aMtarmuhUrtta samyaktva guNasthAnake rahI pachI ja mizra guNasthAnaka prApta kare che. darzanarmohanIya trikanI utkRSTa sthitisattA pamA Adi guNasthAnake hotI nathI. AhArakakrika bAMdhyA pachI aMtarmuhUrna gayA bAda ja tene phorave che. jyAre phorave tyAre teno udaya thAya, ane udaya thAya tyAre udIraNA thAya, mATe AhArakasaptakanI aMtarmuhUtte nyUna udIraNA kahI. AhArakasaptaka apramatte bAMdhe che. tyAM game tevA saMkilaSTa pariNAma thAya paraMtu aMtaHkoDAkoDIthI adhika baMdha thatAM nathI. tema - koIpaNa prakRtinI tyAM aMtaHkoDAkoDIthI adhika sattA hAMtI nathI. eTaluM kharUM ke AhArakamAM saMkramanAra anya prakRtionI sthitisattA AhArakanI sthitisattAthI adhika hoya che. eTale ja ema kahyuM ke saMmyA bAda AhArakanI sattA utkRSTa aMtaHkoDAkoDInI thAya che. For Personal & Private Use Only www.jainlibrary.otg Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthiti udIraNA viSe addhAccheda - udIraNA prAyogya sthiti Adi asatakalpanAe batAvatAM citro - svodayabaMdhotkRSTa citra naMbara-1 (gAthA-32nA AdhAre) udIraNAnI sthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM 1 AvalikA nyUna - 35 bindurUpa jJAnAvaraNIyAdi-86 prakRtionI sva-sva utkRSTa sthitilatA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udIraNA prAyogya sthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM 2 AvalikA nyUna 30 bindurUpa baMdhAvalikA addhAccheda 2 AvalikA mAtra For Personal & Private Use Only citra naMbara-1nI samajatI :- je prakRtiono vipAkodaya hoya tyAre baMdhathI utkRSTa sthitisattA pAme te svodayabaMdhoskRSTA kahevAya che. ane te 86 prakRtio che. jenA nAmo A pramANe che. - jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, aMtarAya-5, asAtAvedanIya, mithyAtva, 16 kaSAya, taijasasaptaka, varNAdi-20, nirmANa, asthira, azubha, agurulaghu, trasAdi-4, darbhagAdi-4vaikriyasaptaka, paMcendriyajAti, haMDaka, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, udyota, azubhavihAyogati, ane nIcagotrarUpa che. ahIM baMdhAvalikA rU5 5 bindu pasAra thayA bAda udayAvalikAnA 5 bindurUpa pachInA 30 bindurUpa sarvasthiti udIraNA prAyogya che, ane tenuM pramANa sva-sva utkRSTa sthitimAM 2 AvalikA nyuna hoya che. ane baMdhAvalikA rahita sarvasthiti-35 bindurUpa udIraNAnI sthiti che. ane tenuM pramANa sva-sva utkRSTa sthitimAM na AvalikA nyUna hoya che. ane addhAccheda - ra AvalikA pramANa che. (iti citra naMbara-1nI samajutI samApta) 1 - varNAdi-20 cUrNikAranA mate sarva prakRti baMdhoskRSTa che. ane karmaprakRti TIkAkAra paMcasaMgrahAdinA mate 10 11 12 15 17 kaDAkoDI sAgaropamavALI zukla varNAdi pravRtio udaya saMkramotkRSTAmAM gaNela che. 2 vekriyasaptaka - uttara vakriyanI apekSAe udayabaMdhoskRSTa samajavI. nahIMtara anudaya baMdhAtkRSTA thAya. teja rIte. 3 - udyota nAmakarma devane uttara vaikriya apekSAe udaya baMdhotkRSTa che. nahIMto udyotano udaya pradhAnapaNe tiryaMcamAM hoya che. tethI devanI apekSAe anudayabaMdhoskRSTa thAya, ane tiryaMcanI apekSAe udaya saMkramotkRSTa thAya. 4 - udIraNA prAyogya - eTale udayAvalikA uparanI utkRSTa udIraNA pramANa sthiti. 5 - vatusthiti - eTale utkRSTa udIraNA vakhate sattAmAM rahelI sthiti. 6 - advAccheda - eTale utkRSTa sthitisattAmAMthI udIraNA prAyogya sthitio bAda karatAM bAkI rahela sthitio che. (noMdha - 4-5-6 naMbaranI TIppaNa AgaLa AvatAM citronI samajutI mATe paNa che samajavI.) karmaprakRti bhAga -2 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa manuSyagati Adi-29 prakRtionI sva-sva utkRSTa sthitilatA udayasaMkramotkRSTa - citra naMbara-2 (gAthA-32nA AdhAre)) udIraNA yatusthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM na AvalikA nyUna (saMkrAntalatA pataghraha rUpe) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA baMdhAvalikA udayAvalikA udIraNA prAyogya sthitio - sva-sva utkRSTa sthitimAM 3 AvalikA nyUna (asAtAnI) (sAtAnI). For Personal & Private Use Only asAtAnI saMkramAvalikA addhAccheda 3 AvalikA pramANa citra naMbara-2nI samajatI :- je prakRtiono udaya hoya tyAre saMkramathI utkRSTa thAya te udayasaMkramotkRSTa kahevAya che. jenA nAmo A pramANe che.-sAtA vedanIya, nokaSAya-9 manuSyagati, sthirAdi-6, zubhavihAyogati, prathamasaMsthAna-5, prathama saMghayaNa-5, uccagotrarUpa-29 prakRtio che. ahIM prathama 5 bindurUpa pratipakSa asAtAnI baMdhAvalikA che. pachInA 5 bindurUpa te sAtAnI baMdhAvalikA ane asAtAnI saMkramAvalikA che. ane te pachInA 5 bindu sAtAnI udayAvalikArUpa che. A 3 AvalikA pramANa addhAccheda che. utkRSTa udIraNA prAyogya 20 bindurUpa sva-sva pratipakSa prakRtionI utkRSTa sthitimAM 3 AvalikA nyUna che, ane potAnI sAtAmAM 2 AvalikA nyUna che. udIraNA yasthiti sAtAnI utkRSTa sthiti hisAbe 1 AvalikA nyUna ane pratipakSa asAtAnA hisAbe re AvalikA nyUna che. (Iti citra naMbara-2nI samajutI samApta). 129 prakRtinA udayAvalika sAtAmAM 2 A h? Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in Education International For Personal & Private Use Only samyaktva - mizramohanIya sthiti udIraNAnuM citra naMbara-3 (gAthA-32nA AdhAre) micyAtvanI utkaTa sthitivratA 70 koDAkoDI sAgaropama aMtamaMDana mithyAtva ja rahIne bhogavAi gai che. 0 0000 udayAvalikA mithyAtvanA saMkramathI Avela samyakRtvanI sthitilatA aMtamuM nyUna Gako koi sAthe 00000 saMkramAvalikA samyaktvanI saMkramathI AvelI mizranI sthitilatA aMtarmu, nyUna 70 koko sAthe 0 0 saMkrama prAyogya sthiti AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama samyaktvanI Iro dhiine AdhikAdhika atasaMhanuM vRtta kare koko sAthe 00000 udayAvalikA ahAccheda 2 AlikAdhika aMtarmuhUrna pramANa 000 samyaktvanI udIraNA prAyogya sthitio be AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 70 kAkA sAthe mitranI udIraNo dhasthiti ke anuMDhane nyuna Da koDAkoDI sAgarApama u aMtarma, samyaktva udayakAla ocho thayAM. 00000 udayAvalikA ahvAccheda - AvalikAdhika be aMtarmuhUrta pramANa citra naMbara-3nI samajutI :- A citramAM prathama lAInamAM asatkalpanAthI 40 bindurUpa 70 koDAkoDI sAgaropama pramANa mithyAtvanI utkRSTa sthitilatA che. tyAM prathama 10 bindurUpa aMtarmuhna pramANa mithyAtva ja rahIne bhogavAi gayela che. pachInA 5 bindurUpa uSAvalikAnA je batAvyA che te samyaktva avasthAnA jANavAM, ane te vakhate navA baMdhAyela mithyAtvano saMkrama thato hovAthI te saMkramAvalikA paNa che. je bIjI lAinamAM batAvI che. vicanI udIo pAogya sthitio AyikAdhika 2 aMtarmuhUrta nyUna 70 koDAkoDI sAgaropama have bIjI lAInamAM navA baMdhArthalA mithyAtvanA saMkramathI Avela samyaktvanI sthitilatA 25 bindurUpa che, jenu pramANa AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropama che. bIjI lAInamAM prathama dha bindu te mithyAtvanI saMkramAvalikAnA upara batAvyA pramANe che. pachInA 5 bindu utkRSTa udIraNA vakhatanI udayAlikArUpa hRdayAlikAnA che. A avAccheda kahevAya che. tenuM pramANa 6 AvalikAdhika aMtarmuharta che, ane tethI udIraNA prAyogya 2 AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 30 kAMDAkoDI sAgaropama kahI zakAya, ane samyakRtyanI udIraNo yasthiti AvalikAdhika aMtarmuhartta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropama che. have trIjI lAinamAM samyaktvanA kAlamAM saMkramathI Avela mizranI sthitilatA 2 aMtarmuhartta nyUna (1 mithyAtvanuM ane bIjuM samyaktvanuM 70 koDAkoDI sAgaropama che. jemAM prathama 10 bindu mithyAtvamAM pasAra thayA. bIjA 10 bindu samyaktvanA udayakAlamAM pasAra thayA. pachInA 5 bindurUpa udayAvilakA choDIne uparanA binduorUpa sthitionI udAraNA kare che, tethI 21mAM bindunA udaya vakhate utkRSTa udIraNA Ave che. ahIM premanA 10 bindu mizranI sthApanAmAM banAvyA nathI, paNa samajI levA. tethI mizranI udIraNA prAyogya utkRSTa sthiti 1 AvalikAdhika 2 aMtarmuhartta nyUna 7 koDAkoDI sAgaropama che. ane mizranI yavRsthiti -2 aMtarmuhUrta nyUna 70 kAMDAkoDI sAgaropama hoya che. ahAccheda AvalikArSika 6 aMtarmuhartta pramANa che. TI. 1 saMdhakAre udayAvalikA saMbaMdhI AvRlikAne adhikapaNuM kahyuM nathI. paNa patinA kamathI AlikAnuM adhikapaNuM hoya che paNa te aMtarbha mAM samAi javAthI judu batAvyuM nathI. ahIM spaSTa levA mATe judu batAvyuM che. 86 karmaprakRti bhAga -2 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa yogya jANavI. ahIM pramatta jIva AhArakazarIrane zarU kare che tethI utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI pramatta saMyata ja jANavAM. bAkInI prakRtinA (udIraNA svAmI) to sUtrakAra ja vizeSapaNe kahe che... (citra naMbara-4 juo) 43 narakakrika :- niravADvA vi''ityAdi narakagati ane vi zabdathI narakAnupUrvInI paNa tiryaMca paMcendriya athavA manuSya utkRSTa sthiti bAMdhIne, utkRSTa sthiti bAMdhyA bAda tarata aMtarmuhUrta pasAra thaye nIcenI traNa pRthvImAMthI arthAt 5-6-7- nA2kamAMthI koIpaNa eka narakamAM utpanna thAya che. te jIvane prathama samaye narakagatinI aMtarmuhUrttahIna sarva 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa udIraNA yogya hoya che. ane narakAnupUrvInI antarAlagatimAM 3 samayamAtra sudhI utkRSTa sthiti udIraNA yogya che. ahIM narakagati AdinI utkRSTa sthiti kRSNa lezyA pariNAmathI ja bAMdhe che, ane tethI tene yogya kAla karIne narakane viSe utpanna thatA jaghanyAdi bhAvathI pAMcamI nAraka AdimAM ja utpanna thAya che. (arthAt jaghanya kRSNa lezyAvALo pamImAM, madhyama kRSNa lezyAvALo 6ThThImAM ane utkRSTa kRSNa lezyAvALo 7mImAM utpanna thAya che.) tethI ahIM nIcenI traNa pRthvInuM ja grahaNa karyuM che. devagatidevamaNuyANupubbIAyAvavigalasuhumatige / saMtomuttamA, tAvanuM telusa || OM OM || devagatidevamanuSyAnupUrvyAtapavikalasUkSmatrike / antarmuhUrtamanA - stAvalUnAM taluz2arAm // OMOM || gAthArtha :- devagati, devAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, Atapa, vikalatrika, sUkSmatrika e 10 prakRtionI utkRSTa sthitinI udIraNA pota-potAnA udayamAM vartatAM, ane aMtarmuhUrta bhagna eTale utkRSTa sthiti baMdhAdhyavasAyathI anaMtara aMtarmuhUrta kALa sudhI paribhraSTa thayA chatAM te aMtarmuhUrta hIna devagatyAdinI utkRSTa sthitine udIre che. = TIkArtha :- devagatyAdi-10 prakRtio :- devagati, devAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, Atapa, vikalatrika = be teI caurindriya ane sUkSmatrika = sUkSma aparyApta sAdhAraNano pota-potAnA udayamAM vartatAM antarmuhUrtamanA H utkRSTa sthitibaMdha adhyavasAyathI anantara aMtarmuhUrtakALa mAtra vyavadhAna = (vacamA rahevAvALA) bhogavanArA che, teTalo samaya aMtarmuhUrdahIna devagati Adine utkRSTa sthitine udIre che. ahIM tAtparya A pramANe che. - ahIM koI jIva tathAvidha pariNAma vizeSathI narakagatinI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa bAMdhIne zubha pariNAma vizeSa pAmIne devagatinI utkRSTa sthiti 10 koDAkoDI sAgaropama pramANa bAMdhavAnI zarUAta kare, te badhyamAna devagatinI sthitimAM potAnI baMdhakAlarUpa AvalikAnI upara baMdhAvalikAhIna uparanI sarva paNa narakagatinI sthitine saMkramAve che. tethI devagatinI sthiti paNa AvalikAmAtra hIna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa thAya che. ane devagatine bAMdhato jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta sudhI bAMdhe che. ane baMdha pachI tarata ja kAla karIne anantara samaye deva thAya che. ane devatvano anubhava karatAM te jIvane devagatinI 'aMtarmuhUrtIna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthiti udIraNA yogya thAya che. = 87 63 44 A traNa naraka prAyogya narakagati lAyaka karma bAMdhatAM narakadvikanI utkRSTa sthitino baMdha thAya che. anya naraka prAyogya bAMdhatA madhyama sthiti baMdhAya che, mATe nIcenI traNa naraka lIdhI che. chellA aMtarmuhUrtamAM potAnA AyuSyanA carama samaya paryaMta manuSya ke tiryaMca narakagati yogya baMdha kare che, paraMtu teno utkRSTa sthitibaMdha karatA nathI ema jaNAya che kema ke aMtarmuhUrta paryaMta madhyama pariNAmI thaI tyAM ja rahI narakagatimAM utpanna thavAnuM lakhe che. A uparathI ema samajAya che ke narkagati yogya baMdhanA aMtarmuhUrtanA prathama bhAgamAM teno utkRSTa sthitibaMdha kare bIjA bhAgamAM na kare. eTale ja aMtarmuhUrta nyUna 20 koDAkoDI sAgaropama udIraNA yogya thAya . jo chellA samaya sudhI baMdha thato hoya to be AvalikA nyUna udIraNA yogya thAya. A sivAya A rIte jyAM kahyuM hoya tyAM anyatra paNa yathAyogya rIte A pramANe samajI levuM, jema ke devagatinA viSayamAM zaMkA H- kahela yuktine anusarI AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna sthiti udIraNA yogya thAya che, to pachI aMtarmuhUrta nyUna kema kaho cho ? uttara H- ahIM aMtarmuhUrta nyUna kahevAmAM koI doSa nathI. kemake aMtarmuhUttamAM AvalikA nAkhIe chatAM paNa te aMtarmuhUrta ja thAya che, mAtra te moTuM samajavuM. A pramANe devAnupUrvI mATe paNa samajavuM. A pramANe bAkInI vikalatrikAdi prakRtionI paNa udIraNA yogya utkRSTa sthiti yathAyogya rIte svayameva vicArI levI. devagatino utkRSTa sthitibaMdha karyA pachI aMtarmuhUrta bAda maraNa pAme che ane e aMtarmuhUrta pramANa sthiti pradeodaya dvArA bhogavAI jAya che. mATe aMtarmuhUrta nyUna kahI che. ane AvalikA nyUna 20 koDAkoDI sAgaropamanI to devagatinI utkRSTa sthitinI sattA ja hoya che. koIpaNa saMkrarmotkRSTa prakRtinI potAnI mULaprakRtinI sthiti jeTalI sattA ja thatI nathI. mATe AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti udIraNA kema na kahI e zaMkA karI che. uttaramAM ema jaNAvyuM che ke e AvalikA arma aMtarmuhUrtamAM samAvI che ane aMtarmuhUrta moTuM levAnuM che. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ in Education International For Personal & Private Use Only 1 ra 3 4. AhArakasaptakane viSe sthiti udIraNA citra naMbara-4 (gAthA-32nA AdhAre) dharikArIra vagere nAmakarmanI aMtaHkoDAkoDI sAgaropama sthitimattA AhArakaDArIranA baMdha samaye) 'hArakarIranI kruSTa baMdhanI sthiti dArikazarIranI sthitisattA karatAM saMkhyAtagulahIna. dArikAdi zarIranA saMkramathI thayela garakAvIranI utttara sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama. AhArakanI udIraNA pasthiti aMtarmuhane nyUna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama (c) aMtarmuhna anuya uccAla 7 7 0 0 AhArakanI utkRSTa udIraNA prAogya sthiti auSadhikAdhika aMtarmuhUrta nyUna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama ahAccheda AvilAdhaka nanuMvRtta citra naMbara-4nI samajutI - A citramAM AhArazarIra bAMdhatI vakhate je prathama lAInamAM asaMtukalpanAthI 36 bindurUpa batAvyA che te audArika Adi zarIranI aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANe utkRSTa sthitisattA che. pachI bIjI lAInamAM 7mA guNasthAnake je AhArakazarIrano utkRSTa sthitibaMdha thAya che te 30 bindurUpa che, ane tenuM pramANa audArikAdi zarIra karatAM (6 bindurUpa)" saMkhyAtaguhIna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama che. trIjI lAInamAM AhArakazarIranA baMdha samaye audArikAdi zarIranuM saMkrama thavAthI dArikazarIra jeTalI aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitisattA thAya che. have cothI lAInamAM prathamanA 10 bindurUpa aMtarmuhUrta pramANa 7mA guNasthAnakathI 6ThThA guNasthAnake Ave tyAre anudaya kAlarUpa che. te pachInA 5 bindurUpa udayAvalikAnA batAvyA che. te udayAvalikAnA prathama samaye udayAvalikAnI uparanA dalikonI udIraNA kare che. ahIM prathama 15 bindurUpa che te ahvAccheda che, ane tenuM pramANa AvalikAdhika aMtarmuhUrta che. ahIM udIraNA prAyogya - utkRSTa sthiti AvalikAdhika aMtarmuhUrNa nyUna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama che. ane udIraNA yatusthiti aMtarmuhartta nyUna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa che.iiti citra naMbara-4nI samajutI samApta TI.-1 ahIM baMdhAvalikA vagere paNa samajI levI. TI.-2 baMdhAvalikA e ja paramAMthI saMkramAvalikA che te sahita yatusthiti samajavI ane baMdhAvalikA rahita saMkrama sthiti samajavI. TI.- 3 asatkalpanAthI A pramANe batAvela che. vAstavamAM saMkhyAtaguNahInanA hisAbe 1 saMkhyAtabhAga jeTalAM ghaNAM ochA biMdu batAvavA joie. athavA saMkhyAtaguNanA hisAbe sattAnA parNo vadhAre biduM batAvavA joie. ?? karmaprakRti bhAga -2 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 89 tathA koI saMkuleza vizeSathI narakAnupUrvInI utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa bAMdhIne pachI zubha pariNAma vizeSathI manuSyAnupUrvInI utkRSTa sthiti 15 koDAkoDI sAgaropama pramANa bAMdhavA mATe zarU kare. tethI te badhdhamAna manuSyAnupUrvInI sthitimAM AvalikAthI uparanI baMdhAvalikAhana narakAnupUrvInI sarva paNa sthitine saMkramAve, tethI manuSyAnupUrvInI paNa sthiti AvalikA mAtra hIna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa thAya che. ane manuSyAnupUrvIne bAMdhato jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta sudhI bAMdhe. ane te aMtarmuhUrta saMkramathI prApta thayela utkRSTa sthiti 20 koDAkoDI sAgaropamamAM ochuM thAya. tethI baMdha pachI anantara kAla karIne manuSyAnupUrvIne anubhavatAM jIvane te manuSyAnupUrvInI utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta nyUna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa udIraNA yogya che. ahIM prazna thAya che ke manuSyagati - manuSyAnupUrvI e bannenI paNa baMdhathI 15 koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthiti prApta thAya che. koInI paNa 20 koDAkoDI sAgaropama thatI nathI. tethI bannenI paNa saMkramathI utkRSTapaNAnuM avizeSapaNuM hovAthI manuSyagatinI jema manuSyAnupUrvAnI paNa 3 AvalikAlIna utkRSTa sthiti udIraNA yogya kema na hoya ? javAba :- e vAta ayukta che, kAraNa ke manuSyAnupUrvI to anudayasaMkramotkRSTa che. ane anudayasaMkramotkRSTa prakRtionI jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta hIna ja utkRSTa sthiti udIraNA yogya hoya che. ane manuSyagatinuM to * *udayasaMkramotkRSTapaNuM hovAthI 3 AvalikA hIna utkRSTa sthiti udIraNA yogya che. e pramANe Atapa AdinI paNa aMtarmuhUrta hIna utkRSTa sthiti udIraNA yogya jANavI. ahIM prazna thAya che ke anudayasaMkramotkRSTanI sthiti aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti udIraNA yogya che, to ApanAmakarma to baMdhoskRSTa che, tethI te AtapanI baMdhAvalikA ane udayAvalikA hanarUpa 2 AvalikAdhIna ja utkRSTa sthiti udIraNA yogya hoI zake che to aMtarmuhurtahIna utkRSTa sthiti udIraNA yogya kema kaho cho ? javAba- kahe che. - ahIM deva ja utkRSTa saMkulezavALA ekendriya prAyogya Atapa - sthAvara - ekendriyajAtinI utkRSTa sthiti bAMdhe che, bIjA bAMdhe nahIM, ane te bAMdhIne tyAM ja devabhavamAM aMtarmuhUrta sudhI rahe che. pachI kALa karIne bAdara pRthvIkAyikapaNe utpanna thAya che, ne utpanna thayA bAda zarIra paryAptie paryApta thayo chato AtapanAmakarmanA udayamAM vartato tenI udIraNA kare. tethI tenI = AtapanI aMtarmuhurtahIna ja utkRSTa sthiti udIraNA yogya sthiti che. ane AtapanuM grahaNa upalakSaNika hovAthI bIjI paNa sthAvara, ekendriyajAti, narakaddhika, tiryacaddhika, audArikasaptaka, aMtyasaMghayaNa, nidrApaMcakarUpa 19 anudayabaMdhotkRSTa prakRtionI aMtarmuhUrtahIna utkRSTa sthiti udIraNA yogya jANavI. tyAM sthAvara - ekendriyajAti - narakaddhika e 4 prakRtionI utkRSTa udIraNA yogyanI paddhati batAvI. ane bAkInI prakRtionI utkRSTa udIraNAnI bhAvanA A pramANe kahe che. tyAM nAraka jIva tiryaMcaddhika, audArikasaptaka, anya saMghayaNa e 10 prakRtionI utkRSTa sthiti bAMdhIne pachI madhyama pariNAme vartato tyAM ja aMtarmuhUrta rahIne tiryaMcane viSe utpanna thAya to te prakRtionI utkRSTa udIraNA kare che. ' ane nidrApaMcakano udaya na hoya tyAre utkRSTa saMkulezathI utkRSTa sthitine bAMdhIne pachI aMtarmuhurta pasAra thaye chate nidrA (paMcaka)no udaya chate utkRSTa udIraNA kare che. (citra naMbara 5-6 juo) titthayarassa ya pallAsaMkhijjaime jahannage itto / thAvarajahannasaMteNa samaM ahigaM va baMdhato / / 34 / / gaMtUNAvalimittaM, kasAyavArasagabhayadurgacchANaM / / niddAipaMcagassa ya, AyAvajjoyanAmassa / / 35 / / paMcasaMgraha baMdhAvyadvAra gAthA-6 3mAM kahyuM che, "mavA"|"vi mIsarA-madirA-Dhelanura - vinimi. | samakSitija nitya gayvayamaywosA |'' artha manuSyAnupUrvI, mizramohanIya, AhAraddhika , devaddhika, vikalatrika, sumatrika ane jinanAma e sarva anudayasaMkramotkRSTa prakRtio che. 46 paMcasaMgraha baMdhavyadvAra gAthA-daramAM kahyuM che. "gurU sAva sakhya vira dAsajI veva sumArUM . risamAMsApaNuvyasaMjakuvosA '' artha :- manuSyagati, sAtA, samyakatva sthiraSaka, hAsyAdi-6, veda-3, zubhavihAgati, vajaRSabhAdi-5, samacaturasa Adi-5, uccagatra e 30 prakRti udayasaMkramAMkuSTa che. For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (anudaya saMkramotkRSTa citra naMbara-5 (10 + 14 = 24 prakRtio) (gAthA-33nA AdhAre) udIraNA yasthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna devaddhika Adi-10 { prakRtionI utkRSTa sthitilatA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 devadvikanI pratipakSa prakRtinI baMdhAvalikA) . baMdhAvalikA narakaddhika nI saMkramAvalikA aMtarmuhUrta anudaya devadvikanI udayAvalikA udIraNA prAyogya sthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM 2 AvalikAdhika aMtarmuhurta nyUna addhAccheda 2 AvalikAdhika aMtarmuhUrta For Personal & Private Use Only citra naMbara-5nI samajatI :- je prakRtiono udaya na hoya tyAre ja saMkramathI utkRSTa sthiti thAya te anudayasaMkramotkRSTa kahevAya che. ane te 10 prakationA nAma A pramANe che. devaddhika, manuSyAnupUrvI, Atapa, vikasendriyatrika, sUkSmatrika che. A citramAM asatukalpanAthI 45 bindurUpa sva-sva prakRtionI utkRSTa sthiti che. tyAM prathama 5 bindu te pratipakSa prakRtinI baMdhAvalikAnA che tyAra pachInA 5 bindu te devaddhikanI baMdhAvalikA te ja narakaddhikanI saMkramAvilakAnA che. tyAra pachInA 10 bindurUpa aMtarmuhUrta anudaya rahe che. tyArabAda 5 bindurUpa devaddhikanI udayAvalikAnA che. pachInA 20 bindurUpa sthitio udIraNA prAyogya che. ane tenuM pramANa sva sva utkRSTa sthitimAM re be AvalikAdhika aMtarmuharta nyuna hoya che. ane addhAcheda prathamanA 5 bindu pachInA 20 bindurUpa 2 AvalikAdhika aMtarmuhUrta pramANa che. ane udIraNA yat sthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM AvalikAdhika aMtarmuhUrNa nyUna che. ahIM bIjI paNa sthAvara, ekendriyajAti, narakaddhika, tiryacaDhika, dArikasaptaka ane anya saMghayaNa e 14 prakRtio TIkAkAranA mate Ave che. sthAvara Adi-14 prakRtionI utkRSTa sthiti bAMdhanArane te bhavamAM udaya na hoya, te utkRSTa sthiti bAMdhIne bhavAntaramAM jAya. tyAM bhavanA prathama samaye tenI utkRSTa sthiti udIraNA thAya che. jo bhavanA carama samaya sudhI utkRSTa sthiti baMdhAya to 2 AvalikA nyUna utkRSTa sthiti udIraNA maLe. bhavanA chellA aMtarmuhUrtamAM utkRSTa sthiti na bAMdhe te mate 'aMtarmuhurta nyUna utkRSTa sthiti udIraNA Ave. prathama mata karmaprakRti cUrNikArano che, ane bIjo mata TIkAkArano che. A 14 prakRtionI potAnA mUla karma jeTalI utkRSTa sthiti che. mATe A 14 anudayabaMdho9STA che chatAM udIraNA TIkAkAranA mate aMtarmuhUrta nyUna malatI hovAthI 10 prakRti bhegI A lIdhI che. iti citra naMbara-panI samajutI samApta. 1- ahIM 2 AvalikA aMtarmuhUrtamAM samAI jatI hovAthI aMtarmuhUrta nyUna samajavI. karmaprakRti bhAga -2 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa anudaya baMdhoskRSTa - nidrApaMcakanI sthiti udIraNA citra naMbara-6 (gAthA 33nA AdhAre) nidrApaMcakanI utkRSTa sthitilatA udIraNA sthiti AvalikAdhika aMtarmuhurta dhUna 30 koDAkoDI sAgaropama 00000 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 baMdhAvalikA aMtarmuhUrta anudaya udayAvalikA | udIraNA prAyogya sthiti 2 AvalikAdhika aMtarmuharta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropama addhAccheda 2 AvalikAdhika aMtarmuhUrta For Personal & Private Use Only [ citra naMbara-6nI samajutI :- nidrApaMcakano udaya na hoya tyAre baMdhathI utkRSTa sthiti bAMdhe te anudayabaMdhotkRSTa kahevAya che. A citramAM kula 40 bindurUpa nidrApaMcakanI huM utkRSTa sthitilatA 30 koDAkoDI sAgaropama pramANa che. tyAM prathama 5 bindurU5 baMdhAvalikAnA pasAra thayA pachI 10 bindurUpa aMtarmuhUrta anudaya rahyA pachInA 5 bindurUpa udayAvalikAnA batAvyA che. A rIte addhAccheda 2 AvalikAdhika aMtarmuhurta pramANa che. udayAvalikA pachInA binduo udIraNA prAyogya sthiti che, ane tenuM pramANa 2 AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropama che. ane udIraNA yatusthiti AvalikAdhika aMtarmuhUrta nyUna 30 koDAkoDI sAgaropama che. matAntare - anya AcAryonA mate utkRSTa sthiti bAMdhyA pachI rajA samaye sAkAropayoga (jJAnopayoga) jato rahevAthI jema anAkAropayoga AvavAthI aMta:koDAkoDI sAgaropama sthiti bAMdhe che, tema 2jA samaye nidrAno udaya paNa thaI zake che. tethI baMdhAvalikA pachI teno udaya hovAthI udayabaMdhoskRSTa citra naMbara-1mAM batAvela pramANe jJAnAvaraNIyAdinI jema udIraNA male che. (iti citra naMbara-6nI samajutI samApta) 91 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga -2 tIrthaMkarasya ca palyasaGkhyeyabhAgamAtre jaghanye itaH / sthAvarajaghanyasatkarmaNA samamadhikaM vA baghnan / / 34 / / gatvAvalikAmAtraM, kaSAyadvAdazaka bhayajugupsAnAm / nidrAdipaJcakasya cA-''tApodyotanAmnoH / / 35 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- tIrthakaranAmakarmanI :- pUrve zubha adhyavasAya vaDe apavartI - apavartIne palyopamano asaMkhyAtamo bhAga mAtra bAkI rAkhIne sayogI kevalInA prathama samaye utkRSTa udIraNA pravarte = thAya che. haMmezA paNa jinanAmanI udIraNA yogya sthiti eTalI ja hoya che, paNa adhika na hoya, ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-31mAM kahyuM che. -""dayasesA tirDi pattAsaMmbittithA gAvA | tIre sapane samag gvIrosA |'' artha-ochI thatA thatA tIrthakara nAmakarmanI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga mAtra sthiti zeSa rahI. saryogInA prathama samaye tenI je udIraNA te utkRSTa udIraNA kahevAya che. (citra naMbara-7 juo) cAre AyuSyanI :- paNa pota-potAnI utkRSTa sthiti bAMdhIne AgaLa udayanA prathama samaye utkRSTa sthiti udIraNA kare che. te pramANe utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI kahyAM. (citra naMbara 8 juo) iti utkRSTa sthiti udIraNA svAmitva samApta - atha jaghanya sthiti udIraNAnA svAmitva :-) have jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI kahe che. - "garano rUtto' ahIMthI AgaLa jaghanya sthiti udIraNAnA svAmitvane kahe che. e pramANe karelI pratijJAno nirvAha kare che. sthAvara" ityAdi - sthAvaranI je atihIna jaghanya sthitisattAthI tulyamAtra athavA kaMika adhika je navo karmabaMdha te ja sarva jaghanya sthitisattAvALo sthAvara baMdhAvalikA pasAra karIne tadanantara prathama-1rakaSAya, bhaya-jugupsA, nidrApaMcaka, Atapa, udyotanAmakarma e 21 prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA kare che. ahIM "AtA udyota rahita 19 prakRtionuM dhruvabaMdhipaNuM hovAthI ane Atapa udyotane to pratipakSa prakRtiono abhAva hovAthI bIjA jIvamAM jadhanyatara sthiti udIraNA prApta na thAya, tethI yathokta svarUpavALo ekendriya jIva ja e prakRtionI jaghanya sthiti udIraNAno svAmI che. egidiyajoggANaM, iyarA baMdhittu AligaM gaMtuM / vicA, ta-di gADuM parva che. 26 // ekendriyayogyAnA - mitarA baddhvA''valikAM gatvA / ekendriyAgata H tatsthitiko jAtInAmapyevam / / 36 / / gAthArtha :- ekendriya yogya pravRtiothI pratipakSa pravRtio bAMdhIne eka AvalikA vyatIta thayA bAda punaH ekendriya prAyogya pravRtione bAMdhato takedI jIva (ekendriya jIva) te ekendriyajAtinI jaghanya sthiti udIraNA kare, e pramANe ekendriyanA bhavamAMthI nIkaLIne ekendriya yogya jaghanya sthitisattAka jIva zeSa jAtinI paNa jaghanya sthiti udIraNA kare. 47 ahIM zaMkA thAya che ke tIrtha karanAma karmanI sthiti trIje bhave to nikAcita bAMdhI pachI tenI avinA kema thAya ? nikAcita baMdha karyA pachI apAvanA kema ? zaMkA barAbara che. jeTalI sthiti nikAcita thAya che tenI to apavarnanA thatI nathI, paraMtu vadhArAnI sthitinI apavarNanA thAya che. jIva svabhAve je samayamAM tIrthaMkaranAmakarma nikAcita kare che, tyArathI tenuM jeTaluM AyuSya bAkI hoya teTaluM bhavAMtaranuM ane tyAra pachInA manuSya bhavanuM jeTaluM AyuSya thavAnuM hoya teTalI ja sthiti nikAcita thAya che, adhika thatI nathI. eTale nikAcita sthiti to bhogavIne ja khalAsa kare che. tenI uparanI je sthiti rahI ke jemAM karaNa lAgI zake tene ochI karI sayogInA prathama samaye palyopamano asaMkhyAtamo bhAga rAkhe che ane tenI udIraNA kare che ke je utkRSTa udIraNA kahevAya che, ema samajAya che. A prakRtinI sthAvaro - e kendriyo jaghanya sthitinA udIraka hovAnuM kAraNa sthAvaro trasa-beindriyAdithI alpa sthiti bAMdhe che. ane alpa bAMdhato hovAthI trasamAMthI sattA vadhAre laIne AvyA hoya to paNa tane ochI karI nAMkhe che. ekendriyothI be indriyAdi trasa pacIsa Adi guNa baMdha kare che. jyAre baMdha vadhAre kare che, tyAre sattA vadhAre hoya ja. jo ke saMgni paMcendriyo guNasthAnaka paratve alpa sthitibaMdha kare che, paraMtu nidrAddhika sivAyanI uparokta prakRti udayamAMthI je je guNasthAnake jAya che tyAM tyAM aMtaHkoDAkoDIthI baMdha ke sattA ochA hotA nathI. e kendriya karatAM upazamakane upazAMte vadhAre sthitisattA hovAthI jaghanya sthiti udIraNA na Ave, ane kSepakane je te udaya udIraNA mAnI nathI te mate e kendriyane jaghanya sthiti udIraNA Ave tethI tene jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI batAvyA. For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa -: jinanAmakarma viSe sthiti udIraNA citra naMbara-7 (gAthA-34nA AdhAre) : 13mAM guNasthAnake prathama samaye jinanAmakarmanI | 0 0 0 0 0 utkRSTa sthitilatA - 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udayAvalikA addhAccheda udIraNA prAyogya sthiti AvalikA nyUna palyopamano asaMkhya bhAga udIraNA yasthiti udayAvalikA sahita palyopamanAM asaMkhya bhAga citra naMbara-7nI samajutI :- jinanAmakarmanI 13mAM guNasthAnake prathama samaye asatkalpanAthI 20 birUpa palyopamano asaMkhya bhAga sthitisattA hoya tyAre 5 bindurUpa udayAvalikA sivAyanI bAkInI sthitionI utkRSTa udIraNA thAya che. ahIM addhAccheda - udayAvalikA pramANa che. udIraNA prAyogya sthiti - AvalikA nyUna palyopamano asaMkhyayabhAga hoya che. ane udIraNA yatusthiti - udayAvalikA sahita palyopamano asaMkhyayabhAga hoya che. (iti citra naMbara-7nI samajUtI samApta) For Personal & Private Use Only -: cAra AyuSyakarmanI sthiti udIraNA citra naMbara-8 (gAthA-34nA AdhAre) :-) AyuSyakarmanI sva-sva utkRSTa sthitilatA - 1 0 0 0 0 udayAvalikA addhAhera 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 udIraNA prAyogya sthiti sva-sva utkRSTa sthitimAM AvalikA nyUna udIraNA yasthiti sva-sva utkRSTa sthiti pramANa citra naMbara-8nI samajatI :- A citramAM asatukalpanAthI ra5 birU5 abAdhA vinAnI sva-sva utkRSTa sthitilatA che. tyAM deva-nArakanI abAdhA pasAra thayela hovAthI utkRSTa sthiti anuttaravAsI ane 7mI nArakanI 33 sAgaropama pramANa che. ane te rIte tiryaMca-manuSyanI 3 palyopama che. ahIM prathama 5 bindurUpa udayAvalikAnA che, te sivAyanI udIraNA prAyogya sthiti - sva-sva utkRSTa sthitimAM AvalikA nyUna che. ane udIraNA yasthiti udayAvalikA sahita eTale sva-sva utkRSTa sthiti che. addhAccheda - 1 AvalikA pramANa che. (iti citra naMbara-8nI samajutI samApta) 93 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga -2 " TIkArtha :- vendriyayogyAnAm'' ekendriyone ja je udIraNA yogya che te ekendriya prAyogya prakRtio kahevAya che. te ekendriyajAti, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa e 4 prakRtionA jaghanya sthitisattAvALo ekendriya jIva che. rA - ekendriyajAtinI pratipakSa be - te - caurindriya - paMcendriyajAti, sthAvara - sukSma - sAdharaNanI pratipakSa trasa-bAda2-pratyeka prakRti bAMdhIne pachI tarata ja pharI ekendriya jAtyAdi bAMdhe che. tadanaMtara baMdhAvalikA pasAra thayA bAda baMdhAlikAnA anya samaye ekendriyajAti AdinI jaghanya sthiti udIraNA kare.49 94 ahIM tAtparya A pramANe che. - sarvAlpa jaghanya sthitisattAvALo ekendriya jIva beindriyAdi jAti sarva paNa prakRtio anukrame bAMdhIne tadanaMtara ekendriyajAti bAMdhavAnI zarUAta kare che, ne tadanaMtara baMdhAvalikAnA anya samaye pUrva bAMdhela ekendriyajAtinI jaghanya sthiti udIraNA kare che. ahIM baMdhAvalikAnA anantara samaye baMdhAvalikAnA prathama samaye bAMdhela latAnI paNa udIraNA prApta thAya che, tethI jaghanya sthiti udIraNA prApta na thAya. te kAraNe baMdhAvalikAnA anya samayanuM grahaNa karyu che. tathA pratipakSa prakRtione bAMdhavAmAM jeTalo kAla lAge che teTalAM kALavaDe hIna ekendriyajAtinI sthiti thAya che, tethI ati alpa sthiti prApta thAya che. (e kAraNathI ja pratipakSa prakRtinA baMdhanuM atre grahaNa kareluM che.) e pramANe sthAvara-sUkSma-sAdhAraNane viSe paNa pratipakSa trasa-bAdara-pratyeka baMdha antaritapaNe vicAravI. ''viyANa'' tti - jAtiomAM paNa beindriyAdi jAtionI paNa e pramANe pUrva kahela prakAre ekendriya bhavamAMthI Avelo ane ''sthitistha''. ekendriya prAyogya jadhanya sthitivALo jIva jaghanya sthiti udAraNA kare che. te A pramANe kahe che. - jaghanya sthitisattAvALo ekendriya bhavamAMthI nIkaLIne beindriyane viSe utpanna thayelo, tadanaMtara pUrvabaddha beindriya jAtinA anubhavano prAraMbha kare che, ane anubhavanA prathama samayathI ja zarU karIne ghaNAM dIrghakALa paryanta ekendriyajAtine bAMdhavA mATe pravRtta thAya che, tadanaMtara te ja pramANe te - cau - paMcendriyajAtine anukrame bAMdhe che. ane e pramANe ghaNAM moTA cAra aMtarmuhUrta pasAra thAya, tadanaMtara beindriya jAtine bAMdhavA mAMDe, tadanaMtara baMdhAvalikAnA anya samaye te beindriyajAtinI ekendriya bhavamAM upArjita sthitisattA apekSAe 4 aMtarmuhUrta ane 1 baMdhAvalikA nyUna jaghanya sthiti udIraNA kare che. e pramANe teindriya - caurindriyajAtinI paNa jaghanya sthiti udIraNA vicA2vI. re veyaNiyanokasAyA - 'samattasaMghayaNapaMcanIyANaM / tiriyadugaayasa dubhagA - SNAijjANaM ca sannigae / / 37 / / gAthArtha :- vedanIya, nokaSAya, aparyApta, saMghayaNa-5, nIcagotranI tathA tiryaMcadvika, ayaza, durbhAga ane anAdeyanI jaghanya sthiti udIraNA saMzimAM utpanna thayelA jIvane hoya che. 50 vedanIyanokAyA 'samAptasaMhananapaJcakanIcAnAm / tiryagvikAyazo durbhagA - 'nAdeyAnAM ca saMjJigataH / / 37 / / TIkArtha :- venIyasya sAtA-asAtA, nokaSAyanI hAsya, rati, ararita ane zoka, bAkInI prakRtio AgaLa kahevAze, aparyApta, vajraRRSabhanArAca sivAyanA 5 saMghayaNa, nIcagotra, tiryaMcaddhika = tiryaMcagati - tiryagAnupUrvI, tathA ayazaHkIrti, durbhAga, anAdeya e sarvasaMkhyA 18 prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA saMjJi paMcendriya kare che. A pramANe bhAvanA che. - jaghanya sthitisattAvALo ekendriya jIva ekendriya bhavamAMthI nIkaLIne paryApta saMjJi paMcendriyane viSe 50 - ekendriya jIva jaghanya sthitisattA karIne zakya eTalA dIrghakALa sudhI baMindriya vagere pratipakSI prakRtiono baMdha kare che. tethI eke, vage2e vivakSita prakRtionI sthiti upara tarapha vadhatI nathI ane jema jema A bei, vagereno baMdhakALa pasAra thAya che tema tema ekendriyanI sattAmAMthI nIcenA niSeko to kSINa thatA jAya che. pratipakSI prakRtiono A rIte baMdha thayA bAda vivakSita prakRti punaH baMdhAya che, ane tethI enI upara taraphanI sthitisattA vadhI jAya che. paNa A vadhArAnA niSekonI baMdhAvalikA vItI na hovAthI udIraNA thaI zakatI nathI, e vItI gayA bAda e nirSakonI paNa udIraNA thavAthI jaghanya sthiti udIraNA maLe nahIM. tethI baMdhAvalikAno carama samaya kahyo. tyAM sudhImAM e AvalikAnA samayanyUna AvalikA jeTalAM niSeko paNa nIcethI khapI javAthI jadhanya sthiti udIraNA maLe che. ahIM sAtA vigere 18 prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA ekendriyamAMthI AvelA saMjJi paMcendriyane batAvI, paraMtu 5 saMghayaNa sivAya 13 prakRtiono udaya ekendriyAdi jIvone paNa hoya che chatAM ekendriyAdi jIvomAM jaghanya sthiti udIraNA na batAvatAM saMjJi paMcendriyamAM ja batAvI tenuM kAraNa zeSa jIvo karatAM saMjJi paMcendriya jIvono parAvartamAna baMdha yogya dareka prakRtiono baMdhakALa saMkhyAtaguNa che, tethI ekendriyAdi jIvonI apekSAe saMjJi paMcendriyamAM vadhAre jaghanya sthiti udIraNA prApta thAya che. tethI ekendriyamAMthI AvelA saMkSipaMcendriya jIvo ja batAvyA che. For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 udIraNAkaraNa utpanna thAya, tyAM utpattinA prathama samayathI zarU karIne sAtAvedanIyane anubhavato chato dIrgha (moTA) aMtarmuhUrta sudhI asAtAvedanIyane bAMdhe che, tadanaMtara pharI paNa sAtAvedanIyano baMdha zarU kare, tyAM baMdhAvalikAnA anya samaye pUrvabaddha sAtAvedanIyanI jaghanya sthiti udIraNA kare che. e pramANe asAtAvedanIyanI jaghanya sthiti udIraNA paNa jANavI, paraMtu sAtAne sthAne asAtA ane asAtAne sthAne sAtA kahevI. tathA hAsya-ratinI jaghanya sthiti udIraNA sAtAnI jema, ane ati-zokanI jaghanya sthiti udIraNA asAtA jema kahevI. tathA aparyApta nAmanI jaghanya sthitisattAvALo ekendriya jIva ekendriya bhavamAMthI nIkaLIne aparyApta saMkSi paMcendriyamAM utpanna thAya, tyAM utpattinA prathama samayathI zarU karIne moTA aMtarmuhUrtakALa sudhI paryApta nAmakarma bAMdhIne pharI paNa aparyAptanAmakarmane bAMdhato baMdhAvalikAnA anya samaye pUrvabaddha aparyAptanAmakarmanI jaghanya sthiti udIraNA kare che. tathA pAMca saMghayaNamAMthI vedyamAna saMghayaNa sivAya bAkInA 4 saMdhayaNano darekano ati dIrgha baMdhakALa kare, tadanaMtara vedyamAna saMghayaNano baMdha kare, tyAM baMdhAvalikAnA aMtya samaye jaghanya sthiti udIraNA kahevI. nIcagotranI asAtAnI jema kahevI. tathA bAdara pa`teukAya - vAyukAya je jaghanya sthiti sattAvALo paryApta saMkSi tiryaMca paMcendriyane viSe utpanna thaIne moTA aMtarmuhUrta kALa sudhI manuSyagatine bAMdhe che, tadanaMtara tiryaMcagatine bAMdhavAnI zarUAta kare. tyAM baMdhAvalikAnA anya samaye tene pUrva bAMdhela tiryaMcagatinI jaghanya sthiti udIraNA kare che. e pramANe tiryagAnupUrvInI paNa kahevI, paraMtu vizeSa e che ke tene jaghanya sthiti udIraNA annarAlagatimAM trIjA samaye kahevI. ayazaHkIrti, durbhAga ane anAdeyanI jaghanya sthiti udIraNA asAtAnI jema kahevI. ane ahIM virodhI prakRti yazaHkIrti, subhaga, Adeya nAmano baMdha jANavo. gAthArtha :asaMkSi paMcendriyamAMthI Avela deva athavA nArakIne pota potAnA AyuSyanI dIrgha sthitinA aMte vaikriya aMgopAMga, devagati ane narakagatinI jaghanya sthiti udIraNA thAya che. ane AnupUrvInI pota-potAnA AyuSyanA trIjA samaye jadhanya sthiti udIraNA thAya che, manuSyAnupUrvInI ekendriyamAMthI nIkaLIne trIjA samaye jaghanya sthiti udIraNA thAya che. 51 amaNAgayassa ciraTii - aMte suranarayagaiuvaMgANaM / anubuvvI tisamo, narALa siviyAyo // 38 / / TIkArya :tathA gamanAtuM eTale asaMjJi paMcendriyamAMthI nIkaLIne deva ke nArakane viSe utpanna thayelA jIvane devagati, na2kagati ane vaikriya aMgopAMganAmakarmanI pota-potAnA dIrgha sthiti AyuSyanA aMte jaghanya sthiti udIraNA kare che. te A pramANe kahe che. - asaMkSi paMcendriya jIva sarva jadhanya devagati Adi sthitine bAMdhIne tadanaMtara padIrghakAla sudhI tyAM ja rahIne bhavakSayathI deva athavA nArakane viSe palyopamanA asaMkhyeyabhAga pramANa AyuSyanI sthitimAM utpanna thAya, te deva athavA nA2kanA jIvane pota potAnA AyuSyanA anya samaye vartatAM yathAyogyapaNe devagati-narakagati-vaikriya aMgopAMganI jaghanya sthiti udIraNA kare che. para amanaskAdAgatasya cirasthityante suranarakagatyupAGgAnAM / AnupUrvArlRtIyasamaye, narALAmendriyAta || 38 // bIjA ekendriyanI apekSAe teukAya-vAyukAyamAM tiryaMcagatinAmanI sthitinI jadhanya sattA hoya ema jaNAya che, tethI te benuM (teu-vAyunuM) grahaNa karyuM hoya ema jaNAya che. parAvartamAna prakRtio tenI virodhInI bIjI prakRtio baMdhAtI hoya tyAre aMtarmuhUrta paryaMta ja baMdhAya che, mATe aMtarmuhUrta ja baMdhakALa lIdho che. aparyApta avasthAmAM deva-nA2kagatino baMdha thato nathI mATe manuSyagatino baMdha lIdho che. . palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa deva athavA narakAyuSya bAMdhI deva ke nArakImAM utpanna thAya. asaMzio te karatAM vadhAre AyuSya bAMdhatA nathI. teTalo kALa tyAM udaya-udIraNAthI sthiti ochI kare, eTale pota-potAnA AyuSyanA carama samaye jaghanya sthitinI udIraNA ghaTI zake. ahIM kadAca ema zaMkA thAya ke 33 sAgaropamanA AyuSyavALA deva-nArakIne carama samaye jadhanya sthiti udIraNA kema na kahIM ? tenA uttaramAM ema samajavAnuM ke teTalI AyunI sthiti bAMdhanAra saMkSi paryApta ja hoya ane te uparokta prakRtionI aMtaHkoDAkoDIthI ochI sthiti bAMdhatA nathI ane asaMkSio to uparokta prakRtionI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna sAtIyA be hajAra bhAga ja jaghanya sthiti bAMdhe che. eTale asaMjJimAMthI AvelA deva nArakIne ja jaghanya sthiti udIraNA saMbhave che. For Personal & Private Use Only www.jaitlilivaary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga -2 tathA te ja asaMjJi paMcendriya potAnA bhava kSayathI devabhava athavA nArakabhavanI apAntarAla gatimAM vartato devAnupUrvI ane narakAnupUrvInI yathAyogya trIjA samaye jaghanya sthiti udIraNA kare che. ""narA'' ri manuSyAnupunI sarva alpa sattAvALo ekendriya jIva potAnA bhavathI nIkaLIne manuSyabhavamAM utpanna thatA jIvane antarAlagatimAM trIjA samaye jaghanya sthiti udIraNA kare che. samayAhigAligAe, paDhamaThiIe u sesavelAe / micchatte veesu ya, saMjalaNAsu vi ya sammatte / / 39 / / samayAdhikAvalikAyAM, prathamAsthitestu zeSavelAyAm / mithyAtve vedeSu ca, saMjvalaneSvapi ca samyaktve / / 39 / / gAthArtha :- prathama sthitinI samayAdhika AvalikA pramANa zeSa sthiti rahe tyAre mithyAtva, vedatrika, saMvalana kaSAyo ane sabhyatvanI paNa jaghanya sthiti udIraNA thAya che, TIkArtha :- attarakaraNa kare chate nIcenI sthitine prathama sthiti kahevAya che, ane uparanI sthitine bIjI sthiti kahevAya che. tyAM prathama sthitinI samayAdhika AvalikA pramANa bAkI rahe mithyAtva, veda-3, saMjvalana-4 ane samyakatvanI paNa jaghanya sthiti udIraNA thAya che. phakta (mithyAtvanI samyakatva abhimukha prathama sthitinI samayAdhika AvalikA bAkI rahe,) samyakatva ane saMjvalana lobhanI kSaya ane upazama thatAM jaghanya sthiti udIraNA kahevI, bAkInI prakRtionI kSakazreNimAM ja jaghanya sthiti udIraNA hoya che. ane paMcasaMgraha gAthA-36mAM kahyuM che ke ""vasane vi su''- samyaktva ane lobhanI upazama thatAM ane te zabdathI kSaya paNa artha thAya che. pallAsaMkhiyabhAgRNudahI egidiyAgae misse / / besattabhAgaveubiyAi, pavaNassa tassaMte / / 40 / / . palyAsaDakhyeyabhAgonodadhau ekendriyAgate mizre / dvisaptabhAgavaikriyasya, pavanasya tasyA'nte / / 40 / / gAthArtha :- palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga hIna 1 sAgaropamanI sattAvALA ekendriya bhavamAMthI AvelA jIvane mizranI jaghanya sthiti udIraNA hoya che. tathA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga hIna 27 sAgaropamanI sattAvALA bAdara vAyukAya jIvane anya samaye jaghanya sthiti udIraNA thAya che. TIkArtha :- palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna je eka sAgaropama teTalAM mAtra mizranI sattAvALo ekendriya jIva ekendriya bhavathI nIkaLIne saMjJi paMcendriyane viSe utpanna thAya tene je samayathI zarU karIne aMtarmuhUrta pachI mizranI udIraNA dUra thavAnI che te samaye mizra pAmela jIvane anya samaye mizramohanIyanI jaghanya sthiti udIraNA thAya che. (arthAt mizra guNasthAnakanA anya samaye) ekendriya saMbaMdhI jadhanya sthitisattAthI hIna sthitivALuM mizramohanIya udIraNA yogya hotuM nathI, kAraNa ke tethI hIna sthitivALuM thaye chate avazya mithyAtvamohanIyanA udayano saMbhava hovAthI mizramohanIyanI udUvalanAno saMbhava che. tathA je pramANanA 7 bhAgo vaDe 1 sAgaropama saMpUrNa thAya che, teTalA pramANanA (sAtIyA) be bhAga je vaikriyanI = vaikriyazarIra, vaikriyasaMghAtana, vaikriyabaMdhana catuSka e vaikriyaSarkanI te disapta bhAgavALuM vaikriya, te paNa pUrvanI rItathI 53 54 ahIM samyakRtvamohanIya ane saMjvalana lobhanI baMne zreNimAM ane zepa prakRtionI mAtra kSapakazreNimAM ja jaghanya sthiti udIraNA kahI che, paraMtu baMne zreNimAM kahI nathI, kema na kahI tenuM kAraNa samajAtuM nathI. kemake baMne zreNimAM prathama sthitinI samayAdhika AvalikA pramANa sthiti zeSa rahe tyAre udayAvalikA uparanI samaya pramANa sthiti e ochAmAM ochI sthiti che, ane tenI udIraNo jaghanya udIraNA kahevAya che tattva bahuzruta jANe. ahIM mithyAtvamohanIyanI to prathama samyaktva prApta karatAM prathama sthitinI samayAdhika AvalikA sthiti zapa rahe tyAre jadhanya sthiti udIraNA saMbhave che, kema ke zreNimAM to sarvathA upazama karatAM ke kSaya karatAM teno rasodaya hoto nathI. e kendriyo ochAmAM ochI palyopamanA asaMkhyAtame bhAge nyUna sAgaropamanA traNa bhAga, be bhAga, sAgaropamAdi sthiti to bAMdhe che. tethI baMdhAtI prakationI sthitisattA tenAthI to ochI hoI zake nahIM, nahi baMdhAtI vaikriya paTakAdi prakRtinI tenAthI paNa jyAre sthiti aMchI thAya tyAre tenI udUvalanAno saMbhava hovAthI te udaya yogya rahetuM nathI. eTale ja mizramohanIya mATe ema kahyuM che ke palyopamanA asaMkhyAtame bhAge nyUna sAgaropamathI paNa jyAre tenI sthitisattA ochI thAya tyAre tenI uddalanA thAya che eTale mizramohanIyanI palyopamanA asaMkhyAta" bhArga nyUna sAgaropama pramANa sthiti jadhanya udIraNA yogya kahI che, tenAthI nyUna nahIM, kema ke tenAthI hIna sthiti udaya yogya rahetI ja nathI. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa palyopamanA asaMkhyayabhAga hIna grahaNa karavuM, teno strItvano nirdeza prAkRta niyamathI karela che. pavanasya - bAdara vAyukAya jIvane vaikriyanA anya samaye jaghanya sthiti udIraNA thAya che. ahIM tAtparya e che ke - palyopamanA asaMkhya bhAgahIna 27 sAgaropamanI jaghanya sthitisattAvALo bAdara vAyukAyano jIva ghaNIvAra vaikriya vidurvaNA karIne anya vaikriya vidurvaNA kare tyAM anya samaye vartato vaikriyachakkanI jaghanya sthiti udIraNA kare che. ane te pachI anya samaye vaikriya chakkanI. sthitisattA ekendriya saMbaMdhI jaghanya sthitisattA apekSAe alpatara hoya che tethI udIraNA yogya na thAya, paraMtu udUvalanA yogya thAya che. cauruvasamettu pejjaM, pacchA micchaM khavettu tettIsA / ukkosasaMjamaddhA, aMte sutaNUuvaMgANaM / / 41 / / caturupazamayya prema (moham), pazcAnmithyAtvaM kSapayitvA trayastriMzatsthitikaH / utkRSTasaMyamAdyAnte, sutanUpAGgAnAm / / 41 / / gAthArtha :- mohanIyano cAra vAra upazama karI, tyArabAda mithyAtvano kSaya karI 33 sAgaropama deva thaIne manuSyane viSe utpanna thaI tyAM utkRSTa - dezona pUrvakroDa varSa pramANa saMyama pAlIne aMte AhArakaddhikanI jaghanya sthiti udIraNA kare. TIkArya :- ghaNIvAra saMsAramAM paribhramaNa karavAthI 4 vAra 15 ""papna'' tti mohanIyano upazama karIne tadanaMtara mithyAtvane ane upalakSaNathI samyaktva ane mizrane paNa khapAvIne "terasa" tti 33 sAgaropama pramANa sthitivALo sarvArthasiddha vimAnamAM deva tarIke utpanna thAya. pachI devabhavathI cavIne manuSyane viSe utpanna thAyatyAM ATha varSa dezona pUrvakroDa varSa sudhI saMyamanuM anupAlana kare, dezona pUrvakroDanA atte AhArakazarIrane karIne sutano - AhArakazarIranI tathA AhAraka aMgopAMga, bahuvacana hovAthI AhArakabaMdhana catuSka ane AhAraka saMghAtananuM grahaNa karatAM AhArakasaptakanI jaghanya sthiti udIraNA kare che. ahIM mohanIyano upazama karatAM bAkInI nAma prakRtiono usthitighAta AdithI ghaNI sthitisattAno ghAta kare che. ane devabhavamAM apavartanAkaraNathI apavarte che, tethI AhArakasaptakanA baMdhakAle ati alpa sthitisattA ja saMkrame che, tethI cAra vAra mohanIyano upazama ane utkRSTa sthitivALA devabhavanuM grahaNa karyuM che. ane dezona pUrvakroDa varSa sudhInA cAritrakAlathI AhArakasaptakanI ghaNI sthitisattA kSaya pAme che tethI dezona pUrvakroDa varSanuM ahIM grahaNa karyuM che. chaumatthakhINarAge, caudasa samayAhigAligaThiIe / sesANudIraNate, bhinnamuhutto ThiIkAlo / / 42 / / chadmasthakSINarAgasya, caturdazAnAM samayAdhikAvalikAsthitau / zeSANAmudIraNAnte, bhinnamuhUrtaH sthitikAlaH / / 42 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- chabastha kSINarAchA eTale kSINamoha guNasthAnakavartI chadmasthajIvane jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, aMtarAya-5 e 14 prakRtionI samayAdhika AvalikA bAkI rahe chate jaghanya sthiti udIraNA thAya che, ane bAkInI manuSyagati, paMcendriyajAti, prathama saMghayaNa, odArikasaptaka, saMsthAna-6, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, zubhavihAyogati, azubhavihAyogati, trasAdi-4, subhagAdi-4, tIrthaMkaranAma, uccagotra, duHsvara = e 32 prakRtionI ane pUrva kahelI nAma dhruvodIraNAnI 33 prakRtio ema sarva saMkhyA 65 prakRtionI sayogI kevalInA anya samaye jaghanya sthiti udIraNA kare 55 cAra vAra mohanIyano sarvopazama karavAnuM kAraNa te sthitimAM AhArakasaptakamAM saMkramanAra prakRtiono sthitighAta thAya che, eTale AhArakanA saMkrama yogya sthAnamAM alpa sthitino saMkrama thAya che. vaLI te vakhate atyaMta vizuddha pariNAmane yoge tenI baMdha yogya bhUmimAM alpa sthiti baMdhAya che. sarvArthasiddha vimAnamAM teTalo kALa pradezodaye sthiti ochI kare che ane navI bAMdhato nathI. eTale cAra vAra mohano upazama ane tyArabAda kSAyika samyakatva prApta karI sarvArthasiddhamAM utpatti kahI che. manuSyabhavamAM dezona pUrvakroDa varSa pramANa cAritranA pAlananuM kAraNa upara kahyuM ja che. pa6 sthitighAtathI apavartanA sarvathA bhinna nathI, kAraNa ke sthitighAta e vyAghAtApavarnanA vizeSa che, ane apavarnanA e nirvAghAtAparvanA rUpa che. 57 sthitighAtathI apavartanA sarvathA bhinna nathI, kAraNa ke sthitighAta e vyAghAtA pavanA vizeSa che, ane apavarnanA e nirbAdhAtAparvanA rU5 che. For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 karmaprakRti bhAga -2 che. ane teno jaghanya sthitikAla aMtarmuhurta pramANa hoya che. AyuSyanI paNa anya samaye arthAtu udIraNAnA anya samaye (samayAdhika AvalikA pramANa sthitisattAmAM zeSa rahe tyAre) jaghanya sthiti udIraNA jANavI. (pariziSTa-1mAM yaMtra naMbara 3 juo) iti jaghanya sthiti udIraNA sahita 4thI-pamI addhAccheda - svAmitva prarUpaNA samApta iti 2jI sthiti udIraNA samApta (-: atha 3jI anubhAga udIraNA :-) aNubhAgudIraNAe, sannA ya subhAsubhA vivAgo ya / aNubhAgabaMdhabhaNiyA, nANattaM paccayA ceme / / 43 / / anubhAgodIraNAyAM, saMjJA ca zubhAzubhau vipAkazca / anubhAgabandhabhaNitA, nAnAtvaM pratyayAzceme / / 43 / / gAthArtha :- anubhAga udIraNAmAM saMjJA, zubhAzubha, ane vipAka e traNanI prarUpaNAo zatakagraMthokta anubhAgabaMdha prakaraNamAM kahyA pramANe jANavI, punaH anubhAgabaMdha prakaraNamAM nahi kahela saMjJAdikano vizeSa ane pratyaya prarUpaNA te A pramANe che. TIkArtha :- pramANe sthiti udIraNA kahIM, have anubhAga udIraNA kahe che. ane tyAM A arthAdhikAro che. :(1) saMjJA prarUpaNA, (2) zubhAzubha prarUpaNA, (3) vipAka prarUpaNA, (4) pratyaya prarUpaNA, (5) sAdyAdi prarUpaNA, ane (6) svAmitva prarUpaNA. tyAM saMjJA, zubhAzubha, vipAka prarUpaNA anya graMthamAM kahela che. anubhAga udIraNAmAM kahevA yogya je saMjJA - zubhAzubha ane vipAka anuyoga te zataka nAmanA graMthamAM anubhAgabaMdha kathanane avasare jema kahela che tema ahIM paNa jANavI. ane A artha prAyaH pIThikAmAM kahyo che. (-: atha 1lI saMjJA prarUpaNA :- nAnAa - vizeSa je tyAM zataka graMthanA anubhAgabaMdhamAM kahyuM nathI te ahIM kahevAze. tathA tyAM baMdhane AzrayIne bIjA mithyAtvAdi pratyaya kahyA che, paraMtu ahIM to udIraNAne AzrayI je hetuo che te AgaLa kahevAze te pramANe jANavAM. mIsaM duTThANiya sabadhAi duTTANaegaThANe ya / / sammattamaMtarAyaM, ca desaghAI acakkhU ya / / 44 / / mizraM dvisthAnakaM sarvaghAti dvisthAnakaikasthAnake ca / / samyaktvamantarAyaM, ca dezaghAtyacakSuzca / / 44 / / gAthArtha :- mizramohanIya te dvisthAnaka ane sarvaghAti rasayukta che. samyakatvamohanIya te dvisthAnaka ekasthAnakarUpa dezaghAti rasayukta che, ane aMtarAya paNa samyakatvavat che. tathA acakSudarzana dezaghAti che. TIkArya - mizramohanIya :- sthAnasaMjJAne AzrayIne be sthAnaka rasasahita che, ane ghAtisaMjJAne AzrayIne sarvaghAti che. samyakatvamohanIya utkRSTa udIraNAne AzrayIne be sthAnaka rasa, jaghanya udIraNAne AzrayIne to eka sthAnaka rasayukta che. ane ghAtisaMjJAne AzrayIne dezaghAti jANavI. ane A vAta tyAM anubhAgabaMdha avasare sarvathA kahIM nathI paraMtu ahIM ja kahIM che. kAraNa ke tyAM to anubhAgabaMdhane AzrayIne zubhAzubha prarUpaNA karI che, ane sabhyatva tathA mizrano baMdha 58 sthiti udIraNAmAM keTalAeka sthaLe ema AvyuM che ke baMdhAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanI sthiti patadugraha prakRtinI udayAvalikA upara saMkrame che. ema zA mATe thAya che tenuM kAraNa nIce ApavAmAM AvyuM che. jenI sthiti saMkrame che tenI udayAvalikA uparanI sthiti saMkrame che. anya prakRti nayana saMkramamAM sthAnano pherabadala thato nahIM hovAthI jemAM saMkrame che, tenI udayAvalikA upara saMkrame che, ema kahyuM che. eTale te udayAvalikA meLavatAM eka AvalikA nyuna tenI utkRSTa sattA thAya che, jema ke narakagatinI utkRSTa sthiti bAMdhe je samaye tenI baMdhAvalikA pUrNa thAya te samaye devagati bAMdhavAno AraMbha kare baMdhAtI devagatimAM udayAvalikA uparanuM narakagatinuM daLa saMkrame, udayAvalikA uparanuM narakagatinuM daLa devagatinI udayAvalikA upara saMkrarma eTale te udayAvalikA meLavatAM eka AvalikA nyUna 20 koDAkoDI sAgaropama pramANa devagatinI utkRSTa sthiti sattAmAM thAya. vaLI tenI saMkramAvalikA gayA bAda udayAvalikA uparanuM anyatra saM krame, A pramANe anyatra paNe samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa saMbhave nahIM, tethI e be ne varjIne ja tyAM azubhaprakRtio batAvI che, ane ahIM udIraNA to e bannenI thAya che, mATe ahIM te benuM vizeSapaNe grahaNa karyuM che. tathA pAMca prakAre aMtarAyakarma ane acakSudarzanano utkRSTa anunAga udIraNAne AzrayIne sarva utkRSTa be sthAnakarasa, jaghanyane AzrayIne eka sthAnakarasa ane koine be sthAnakarasa hoya che. ghAtisaMjJAne AzrayIne dezaghAti jANavo. baMdhane AzrayIne to 1-2-3-4 sthAnaka e cAre prakAre paNa rasa prApta thAya che. ThANesu causu apumaM, duTTANe kakkaDaM ca gurukaM ca / aNupubIo tIsaM, naratiriegaMtajoggA ya / / 45 / / sthAneSu catuSvapumAn , dvisthAnake karkazaM ca gurukaM ca / AnupUrvastriMzad, naratiryagekAntayogyAzca / / 45 / / gAthArtha :- napuMsakavedano cAre sthAnakano rasa, karkaza ane gurusparzano dristhAnaka rasa, tathA AnupUrvI ane ekAnta manuSya - tiryaMca prAyogya 30 prakRtiono dristhAnaka rasa udIraNA yogya che. TIkArtha :- napumAn - napuMsakavedano anubhAga udIraNAmAM 1-2-3-4 sthAnakarUpa cAre paNa sthAnakano rasa jANavo. tyAM utkRSTa anubhAga udIraNAne AzrayIne catuHsthAnaka, anuSTane AzrayIne 4-3-2 ane 1 sthAnaka rasa jANavo. vaLI baMdhane AzrayIne eka sthAnaka sivAya traNa prakArano rasa kahyo che. ahIM prazna thAya che ke eka sthAnaka rasanA baMdhanA abhAve udIraNAmAM napuMsakavedano eka sthAnaka rasa kevI rIte prApta thAya ? to javAba kahe che. - napuMsakavedanA kSayakALe rasadhAta karatAM eka sthAnaka rasano paNa saMbhava che. tathA karkazanAma ane gurusparzano baMdhane AzrayIne 4-3 ane 2 sthAnaka prApta thAya che, paraMtu ahIM udIraNAmAM to be sthAnaka rasa ja hoya che. tathA cAre AnupUrvI ane manuSya tiryaMcane ja ekAtte udayamAM vartatI je tiryaMcaddhika, manuSyaddhika, prathamajAti-4, audArikasaptaka, madhyamasaMsthAna-4, saMghayaNa-6, Atapa, sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa e 30 prakRtio kula 34 prakRtiono baMdhane AzrayIne eka sthAnaka sivAya traNa prakArano rasa prApta thAya che. paNa utkRSTa ane anuskRSTa udIraNAne AzrayIne be sthAnaka rasa ja jANavo. veyA egaTTANe, duTTANe vA acakkhucakkhU ya / jassatthi egamavi akkharaM tu tassegaThANANi / / 46 / / vedAvekasthAne, dvisthAne vA acakSuzcakSuzca / yasyAstyekamapyakSaraM tu tasyaikasthAnAni / / 46 / / gAthArtha :- strIveda, puruSaveda, acakSudarzana, cakSudarzanano udIraNA yogya dvisthAnaka rasa che, tathA jene eka paNa akSara sarva paryAya pUrvaka parijJAta che tevA zrutakevalIne mati-zruta ane avadhidarzana e traNano eka sthAnaka rasa udIraNAmAM prApta thAya che. TIkArya :- reDhI - strIveda ane puruSavedano utkRSTa anubhAga udIraNAne AzrayIne be sthAnaka che, ane anutkRSTane AzrayIne to be sthAnaka athavA eka sthAnaka rasa jANavo. e pramANe acakSudarzanAvaraNa ane cakSudarzanAvaraNamAM paNa jANavuM. strIvedano baMdhane AzrayI to 4-3 ane 2 sthAnaka rasa hoya che. puruSaveda, acakSudarzanAvaraNa ane cakSudarzanAvaraNano baMdhane AzrayI 1-2-3 ane 4 sthAnaka bhedathI cAre prakAre paNa hoya che. ahIM prazna thAya che ke "sAruM navavadhU ' ri e pramANe pUrvokta 44mI gAthAmAM kahyuM che, to ahIM zA mATe pharI acakSudarzanAvaraNanuM grahaNa karyuM che ? to javAba kahe che. - sadaza = samAna prakRti adhikAra hovAthI ahIM saMpAtathI 59 ahIM cAra AnupUrva prakRti prathama gaNela che. tethI dvika zabdathI AnupUrvI na letAM manuSyagani - manuSThAyuSya ane tiryaMcagati - tiryaMcAyuSya grahaNa karavuM. For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 karmaprakRti bhAga -2 Avela grahaNa karyuM che. ane pUrve je kahyuM te ghAti saMjJA niyamane arthe che, ahIM to rasasthAna niyamane arthe che. e pramANe pUjyapAda malayagiri mahArAja kahe che. je jIvane eka paNa akSara sarva paryAya sahita jJAnamAM varte che tevA saMpUrNa zrutAkSaravALA zrutakevalIne mati-zruta-avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNa e 4 prakRtiono anubhAga udIraNA yogya eka sthAnaka rasa prApta thAya che. saMjvalana-4 kaSAyano to baMdha ane anubhAga udIraNAmAM 1-2-3 ane 4 sthAnaka ema cAre paNa prakArano sa prApta thAya che. maNanANaM sesasamaM, mIsagasammattamavi ya pAvesu / chaTTANavaDiyahINA, saMtukkassA udIraNayA / / 47 / / gAthArtha :- mana:paryavajJAnane zeSa karma samAna jANavuM. samyaktva ane mizrano udIraNA yogya rasa pApa prakRtivat jANavo, tathA anubhAgasattAnI chasthAnapatita hAnithI paNa utkRSTa udIraNA pravarte che. manojJAnaM zeSasamaM, mizrakasamyaktvamapi ca pApeSu / SaTsthAnapatitahInAt, satkarmotkRSTodIraNA / / 47 / / TIkArtha :- manaHparyavajJAnano udIraNA 2sa bAkInA karmanI samAna jANavo. arthAt je pramANe bAkInA karmanI anubhAga udIraNA 4-3 ane 2 sthAnaka saMbaMdhI hoya che te pramANe manaHparyavajJAnAvaraNanI paNa jANavI. tyAM utkRSTa anubhAga udIraNAne AzrayIne 4 sthAnaka rasa, ane anubhRSTane AzrayIne to 4-3-ane 2 sthAnaka hoya che. baMdhamAM to mana:paryAyajJAnAvaraNano cAre prakArano paNa rasa hoya che. ane bAkInA karmono to eka sthAnaka sivAya traNe prakA2no paNa rasa hoya che. ane te zeSa karmo A che. - kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, nidrApaMcaka, sAtA-asAtAvedanIya, mithyAtva, 12 kaSAya, 6 nokaSAya, narakagati - AyuSya, devagati-AyuSya, paMcendriyajAti, taijasasaptaka, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, prathama-anya saMsthAna, varNa-5, gaMdha-2, rasa-pa, snigdha-rUkSa-mRdu-laghu-zIta-uSNarUpa sparza-6, agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, udyota, vihAyogatizrvika, trasacatuSka, sthirAdi-6, asthirAdi-6, nirmANa, tIrthaMkara ane gotrakrika. e 101 prakRtiono utkRSTa anubhAga udIraNA AzrayIne catuHsthAnaka 2sa ane anuSkRSTa AzrayIne 4-3 ane 2 sthAnaka 2sa hoya che. tathA mati-zruta-avadhi-mana:paryavajJAnAvaraNa, cakSu-acakSu-avadhidarzanAva2Na, saMjvalana-4, nokaSAya-9 = e 20 prakRtiono utkRSTa anubhAga udIraNAne AzrayIne 2sa sarvadhAti, anutkRSTane AzrayIne dezaghAti ane sarvadhAti che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA 42mAM kahyuM che. -'vaisovayADyAnuM pratye veso na hor sano vA | DhesovadhAo viya Japavavu sammattavidhAnaM / / '' artha :- dezaghAti prakRtionI udaya-udIraNAmAM dezaghAti athavA sarvaghAti 2sa hoya che. tathA acakSudarzanAvaraNIya, samyaktvamohanIya ane aMtarAyano dezaghAti ja 2sa udaya-udIraNAmAM hoya che. ahIM udaya udIraNA te asaMprApti udayamAM e pramANe artha che. tathA kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, nidrApaMcaka, mithyAtva ane 12 kaSAya = e 20 prakRtiono utkRSTa ke anutkRSTa anubhAga AzrayIne sarvadhAti ja rasa che. tathA sAtA - asAtAvedanIya, cAra AyuSya, sakala nAmakarmanI 103 prakRtio, gotraddhika utkRSTa ke anuSTa udIraNAne AzrayIne 2sa sarvadhAtinA pratibhAga (aMza) jeTalo che. (yaMtra naMbara-7 juo) (pariziSTa-1mAM yaMtra naMbara-4 juo) iti 1lI saMjJA prarUpaNA samApta 60 -H atha 2jI zubhAzubha prarUpaNA H zubha azubhapaNAmAM je vizeSa che te kahe che. - mizramohanIya ane samyaktvamohanIya paNa anubhAga udIraNAne AzrayIne pApakarmane viSe jANavI. kAraNa ke A bannenuM ghAtikarmapaNuM hovAthI azubha rasavALI che. bAkInI prakRtionuM je pramANe zataka karmagraMthamAM anubhAgabaMdhamAM zubha-azubhapaNuM kahyuM che te pramANe ahIM paNa kahevAM. matyAdi-4 chAhmasthika jJAnano viSaya sarvadravyamAM ane asarva paryAyamAM che ema tattvArthAdi sUtramAM prasiddha che. tathA cAlu prakaraNanI 48mI gAthAmAM paNa evo ja bhAvArtha che, chatAM ahIM zrutakevalIne eka akSaranA sarva paryArthanA jJAtA kahyAM tethI saMbhava che ke A sthAne sarva paryAyo te zrutajJAna saMbaMdhI ja grahaNa karavA paraMtu bIjA kevalajJAna viSayika nahIM. For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 101 have kevA prakAranA anubhAga sattAmAM vartato jIva utkRSTa anubhAga udIraNA kare ? to kahe che. - cha sthAnapatita hIna anubhAgasattAthI paNa utkRSTa anubhAga udIraNA pravarte che. ahIM tAtparya e che ke - je sarva utkRSTa anubhAga sattA che te anaMtabhAgahIna, asaMkhya bhAgahIna, saMkhyayabhAgahIna, saMkhyayaguNahIna, asaMkhyayaguNahIna ke anaMtaguNahIna thaye chate paNa utkRSTa anubhAga udIraNA pravarte che. kAraNa ke anubhAganA anaMtAnaMta spardhaka kSaya thaye chate paNa utkRSTa rasavALA anaMtAnaMta spardhaka bAkI rahe che. tethI mUla anubhAga sattAnI apekSAe anaMtaguNahIna anaMtabhAga paNa bAkI rahe chate jyAre te utkRSTa anubhAga udIraNA maLe tyAre asaMkhyayaguNahIna vagere anubhAgasattA rahe chate zuM kahevuM ? e pramANeno bhAva che. iti 2jI zubhAzubha prarUpaNA samApta uttaraprakRtio viSe ghAtisaMjJA - sthAnasaMjJA pradarzaka yaMtra naMbara-7) sthAna saMjJA saMkhyA prakRtionA nAma ghAti saMjJA baMdha | baMdha udIraNA sarvaghAti 2-1 2-1 4-3-2-1 sarva sarva 2-1 2-1 mizramohanIya samyatvamohanIya aMtarAya-5, acakSudarza napuMsakaveda strIveda | puruSaveda - cakSudarza0 karkaza-gurusparza 34 | ekAnta manu0-ti prAyo-30, 4 Anuo mati-zruta-avadhiddhika, saMjvalana-4 mana:paryavajJAna 20 kevaladdhika, nidrA-5, mithyA) 12 kaSAya hAsyAdi-6 75 | bAkInI 75 pravRtio 158 dezaghAti sarva-deza dezaghAti 4-3-2-1 sarva-deza 4-3-2 sarva-deza0 4-3-2 sarva deza0 | sarva-deza0 4-3-2-1 aghAti sarvaghAti sadazaJ4-3-2 | adhAti 4-3-2 sarva-deza | sarva-deza) 4-3-2-1 sarva-deza | sarva-deza0 4-3-2-1 sarva 4-3-2 sarvata sarva-dezava 4-3-ra aghAti sarvaghAti sadRzaJ4-3-2 | 8 4-3-2-1 4-3-2 sarva 4-3-2 4-3-2 4-3-2 61 karmaprakRti saMgrahaNI pUjya municaMdrasUrikRta TIppaNamAM peija naMbara-35ramAM nIce pramANe kahyuM che. 'aha chaTThANavaDiyahINA saMtukkassA udIraNayA' tti bhAvyate, iha zubhAnAmazubhAnAM ca prakRtInAmutkRSTAnubhAgodIraNAyAM yadA cintA kriyate tadA kila kenacitkasyAzcitprakRterasatkalpanayA utkRSTarasasparddhakAni dazasahasrapramANAni nirvartitAni, tato'nantarameva tatprakRtau vedayitumArabdhAyAM tathAvidhAdhyavasAyavazAccotkRSTAnubhAge hantumAravye, asatkalpanayaiva krameNa navanavatizatA-'STAnavatizata - navasahasrapramANeSu anantabhAgA'saMkhyAtabhAgasaMkhyAtabhAgahInatayA vyavasthApiteSu tathA sahasra - dvizata - zateSu saMkhyAtaguNahInA . 'saMkhyAtaguNahInA . 'nantaguNahInatayA vivakSiteSu saddhakeSu yAnyapi kAnicitsparddhakAni hataspaddhakebhyo'vaziSyante tAnyapyutkRSTarasajAtisaMvaddhatvAdutkRSTAnyeva tatastadrasodIraNAyAM paripUrNasparddhakodIraNAyAM cotkRSTarasodIraNA prApyate / ___'kahaM ? bhaNNai, - aNaMtA' ityAdi tti / ayambhAva :- udIryamANotkRSTAnubhAgastu sarvadaiva sattAgatajyeSThAnubhAgApekSayA'nantaguNahIna eva / yata uktam kaSAyaprAbhRtacUrNI - "micchatta solasakasAya - NavaNokasAyANAmukkassANubhAgaudIraNA udayo ya thovo, ukkassao baMdho saMkamo saMtakammaM ca aNaMtaguNANi / " iti / sa codIryamANotkRSTAnubhAga: 'aNaMtabhAgahINasaMtAto vA, evaM asaMkhejjabhAgahINa' ityAdinA bhaNitaSaTsthAnapatitahInAnubhAgagatA'nantaguNahInotkRSTAnubhAgato'pyanantaguNahIna eva, tathAcA'nantaguNahInAnubhAgalakSaNaSaSThasthAnagatAnubhAgasvAminAmapi utkRSTAnubhAgodIraNAsvAmitvasyopapannatve zeSA'nantabhAgahInAdyutkRSTA'nubhAgasattAkAnAmutkRSTAnubhAgasattAkAnAM ca tasyotkRSTAnubhAgodIraNAsvAmitvasya sUpapannatvameva / For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 62 -: atha 3jI vipAka prarUpaNA : - viriyaMtarAyakevala daMsaNamohaNivaNANavaraNANaM / gasamApaNu ca, sabavesu 3 vivAno ! 48 || vIryAntarAyakevala - darzanamohanIyajJAnAvaraNAm / asamastapavipu haiM, sarpabepu nu vipAzeH // 48 // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya : have vipAka prarUpaNAmAM vizeSa kahe che. vIryaMtarAya, kevaladarzanAvaraNa, 28 mohanIya, jJAnAvaraNa-5 = 35 prakRtiono vipAka viSaya asarva paryAyomAM ane sarva jIvadravyomAM hoya che. te A pramANe kahe che. - vItarAyAdi - 35 prakRtionA sala paNa jIvadravyane upapAta kare che, paNa jIvadravyanA sarva paryAyane haNatAM nathI. jema ati ghanavAdaLAMo vaDe sUrya caMdra sarvathA AvRtta thaye chate paNa sUryacaMdranI prabhA sarvathA AvRtta thatI nathI. e pramANe A prakRtio vaDe sarvAtmanA jIvadravya AvRtta thavA chatAM paNa tenA paryAyaryA sarvayA dUra karavA zakya nathI. gurulaghugA'NaMtapaesiesa cakrasa rUvidabbesu / bArisa zaLadhAranA - khoLe sesaMtAvALa // 42 / / gurulaghukA'nantaprAdezikeSu cakSuSo rUpidravyeSu / vepArana - yogyeSu zeSAntarAyAnAm // 41 || karmaprakRti bhAga -2 artha :- ahIM zubha ane azubha prakRtiono utkRSTa rasa udIraNAne viSe jyAre vicAra karAya tyAre kahI zakAya ke kharekhara koI vyakti vaDe koIka prakRtinA je utkRSTa rasaspardhako banAvyA hoya tenI asatukalpanAthI 10,000 saMkhyA dhArIe to te 10,000 utkRSTa rasaspardhako banAvyA pachI te karmaprakRtine bhogavavAnuM zarU kare ane tyAre tevA prakAranA adhyavasAyanA kAraNe utkRSTa rasane haNavA mATe zarU kare. dA.ta. asakalpanAthI 10,000 utkRSTa rasaspardhakone kramazaH 9900, 9800, 9000 vagere pramANavALA anaMtabhAgahIna, asaMkhyabhAgahIna, saMdhyeyabhAgahIna banAve. te ja rIte utkRSTa rasaspardhakomAMthI koIkane saMkhyAtaguNahIna kare. dA.ta. 1000 rasavALA, koIkane asaMkhyAtaguNahIna banAve. dA.ta. 200 pAvaravALA ane koIkane anaMtaguNahIna kare jema ke 100 pAvaravALA. A rIte rasa haNAtAM vivakSita kula 10,000 utkRSTa rasaspardhakomAMthI koika rasaspardhako haNAyela rasavALA spardhako karatAM bAkI rahI jAya.che. te paNa utkRSTa rasa sajAtIya hovAnA kAraNe utkRSTa rasaspardhako ja kahevAya che. ane te utkRSTa rasavALA spardhakanA rasanI udIraNA vakhate ane paripUrNa rasaspardhakanI udIraNA vakhate utkRSTa rasodI2NA male che. tAtparya e che - udIraNA karAto utkRSTa rasa to haMmezA mATe ja sattAmAM rahela utkRSTa rasanI apekSAe anaMtaguNahIna ja hoya che. kAraNa ke kaSAya prAkRta cUrNimAM kaheluM che ke mithyAtva, 16 kaSAya ane 9 nokapAyanI utkRSTa rasanI udIraNA ane udaya alpa hoya che. tenA karatAM utkRSTa rasabaMdha anaMtaguNa hoya che. tenA karatAM utkRSTa rasasaMkrama anaMtaguNa hoya che. tenA karatAM utkRSTa rasasattA anaMtaguNa hoya che. A udIraNA karAto utkRSTa rasa paNa anaMtabhAgahIna rasasattAnI apekSAe, e rIte asaMkhyabhAgahIna rasasattAnI apekSAe. A vacanathI pamyAnapatitahIna rasamAM rahela anaMtahIna utkRSTa rasanI apekSAe paNa anaMtahIna ja jAvAM. temaja anaMtaHguNahIna rasa nAmanuM je SasthAna che temAM rahela rasagata svAmIonuM paNa utkRSTa rasa udIraNA svAmitvapaNuM ghaTI zake che. to bAkI rahela anaMtabhAgahIna vagere ane utkRSTa rasasattAvALA svAmIonuM utkRSTa 2sa udIraNA svAmIpaNuM to sutarAM ghaTI ja zake che. sArAMza :-sarva prakRtiomAM utkRSTa rasabaMdha jeTalo thAya che teTalI utkRSTa rasasattA hoya che. ane e rasanuM apavartana thatuM hovAthI utkRSTa rasasaMkramaNa paNa eTalo ja hoya che. phakta mizramohanIya - samyaktvamohanIya baMdhAtI nathI, paraMtu teno utkRSTa rasasaMkrama ane rasasattA mithyAtvanA jaghanya rasasattA karatAM paNa anaMtaguNahIna che. tethI be prakRtio sivAyanI sarva prakRtiono utkRSTa rasabaMdha rasasattA ane rasasaMkrama traNe tulya che. samyaktva ane mizra sivAya badhI prakRtiono utkRSTa rasodaya ane utkRSTa rasa udIraNA tulya che. ane potAnI utkRSTa rasasattA karatAM anaMtaguNa hIna ja udIraNAmAM pravarte che. eTale utkRSTa udIraNA karatAM vadhAre rasavALA spardhako sattAmAM hoya to paNa tathA svabhAve udayamAM AvI zakatA nathI, ane e kSaya thaI gayA hoya to paNa utkRSTa udIraNA thAya che. tethI jeTalI utkRSTa udIraNA thAya tenAthI vadhAre rasa sattAmAM na hoya to paNa utkRSTa udIraNA thAya che. na tethI kahyuM che ke -''sukku vi meDhasamudraNa doSa patnA caMvatUrAnaM'' ti - te pramANe ahIM paNa vicAravuM. For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 103 gAthArtha :- guru-laghu dravyonA anaMta prAdezika skaMdhomAM cakSudarzanAvaraNIyano, rUpi dravyomAM yogya pudgalomAM zeSa aMtarAyano, ane grahaNa -dhAraNamAM avadhijJAna - darzanAvaraNIyano vipAka che. TIkArtha :- cakSuSaH- je anaMta pradezavALA 'OMgurulaghu pariNAmI skaMdho che temAM cakSudarzanAvaraNano viSaya vipAka che. avadhidarzanAvaraNano viSaya rUpi dravyomAM che. bAkInA aMtarAyano - vIryaMtarAya sivAyanA dAna, lAbha, bhoga ane upabhoga teno grahaNa-dhAraNa yogya pudgala dravyomAM che, paraMtu bAkInA pudgalomAM vipAka viSaya nathI. jeTalAM kSetrAdimAM cakSudarzana Adino viSaya hoya teTalo ja viSaya te cakSudarzanAvaraNa Adino che. tethI upaghAta karmanA (gurulaghu anaMtapradeza skaMdharUpa) viSayanA niyamamAM kaMI virodha saMbhavato nathI. bAkInI prakRtiono pudgala vipAkAdi je pramANe pahelA kahyo che te pramANe jANavo. (pariziSTa-1mAM yaMtra naMbara-4 juo) iti 3jI vipAka prarUpaNA samApta 63 64 -: atha 4thI pratyaya prarUpaNA :veubviyateyagakammavannarasagaMdhaniddhalukkhAo / uhAtharasubheyara, agurulaghugo ya naratirie / / 50 / / gAthArtha H TIkAnI jema. TIkArtha :- have pratyaya prarUpaNA kare che. ane te pratyaya udIraNA kaSAya sahita ke kaSAya rahita yogasaMjJAvALuM 64vIrya tenuM mukhya kAraNa che. ane te pariNAmapratyaya ane bhavapratyaya ema be prakAre che. tyAM pariNAmapratyaya paNa be prakAre che. saguNa ane nirguNa pariNatithI te saguNa pariNAmakRta ane nirguNa pariNAmakRta. A ubhayabheda saMlulita pariNAma pratyaya AzrayIne kahe che. - vaikriyasaptaka, 'teyAmma' tti kAryaNa 'samivyAhata' najIka rahelA taijasa zabdathI taijasasaptaka grahaNa karAya che. tathA varNa-5, gaMdha-2, 2sa-5, snigdha-rukSa-zIta-uSNa e 4 sparza, sthira-zubha, asthira-azubha ane agurulaghu e 35 prakRtio anubhAga udIraNA ne AzrayIne manuSya tiryaMcane viSe pariNAmapratyayarUpa che. kAraNa ke vaikriyasaptaka manuSya tiryaMcane viSe guNa vizeSathI utpanna thatI labdhirUpa che, tethI tenI udIraNA paNa teone guNa pariNAmapratyayanI che. taijasasaptaka Adi prakRtio paNa tiryaMca manuSyo anya anya prakAre pariNamAvIne udIre che, tethI te prakRtionI paNa anubhAga udIraNA tiryaMca manuSyane pariNAma pratyayanI hoya che. . vaikriyataijasakArmaNavarNarasagandhasnigdharukSAH / sthirata- gurulaghuni ca naratiryakSu / / 50 / / cauraMsamauyalahugA, paraghAujjoyaiTTakhagaisarA / pattaNU uttara-taNU dosu vi ya taNU taiyA / / 51 / / caturasramRdulaghukA :, paraghAtodyoteSTakhagatisvarAH / pratyekatanuruttara- tanvordvayorapi ca tanustRtIyA / / 51 // ahIM ''guru laghu pariNAmI'' e sAmAnya zabda hovAthI paththara vagere guru nAmanI dhUma vagere sayu rigAmI ane vAyu jyotiSanA vimAna vagere gurutayu raLAmI e traNe skaMdhomAM (cakSuno viSaya hovAthI) cakSudarzanAvaraNo, ane eja kaMrdhAmAMthI utpanna thatA gaMdhAdi guru laghu pariNAmI hovAthI acakSudarzanAvaraNano viSaya gaNI zakAya. kAraNa ke dharma AkAza vagere agurulaghu skardhA atIndriya che. koipaNa karaNanI pravRtti vIrya vyApAra vinA thaI zakatI nathI. eTale kaSAya sahita ke kapAya vinAnI je vIrya pravRtti te ja udIraNAmAM paNa kAraNa che, amuka amuka prakArano vIryavyApAra thavAmAM paNa aneka kAraNo hoya che. jemake devabhavamAM amuka prakArano ane nAka, tiryaMca, manuSyabhavamAM amuka prakAranAM vIrya vyApara hoya che. deza ke sarvavirati Adi guNavALAono amuka prakArano ane guNa vinAnA AtmAono amuka prakArano vIrya vyApAra hoya che. vaikriya, AhArakazarIrano pariNAma paNa amuka amuka prakRtionI udIraNAmAM kAraNa che. eTale pariNAmano artha jema adhyavasAya thAya che, tema ahIM zarIra Adino pariNAma e artha paNa thAya che. vaLI jevo ane jeTalo rasa baMdhAya che tevo ane teTalo ja rasa udIrAya che, ema kaMi nathI, kema ke keTalIe prakRtiono sarvaghAti ane cauThANIyo rasa baMdhAya che chatAM te sarvaghAti raseja ke cauThANIyA 2seja udayamAM Ave che ema nathI. baMdhamAM game tevo rasa hoya chatAM udaya-udIraNAmAM amuka prakArano ja rasa hoya che. eTale bAMdhelA rasano vipariNAma karI = pheraphAra karI = hAni vRddhi karI udayamAM lAve che. eTale pariNAmanAM artha 'anyathAbhAva karavo' evo paNa thAya che. A pramANe vIrya vyApAra thavAmAM bhavAdi aneka kAraNa hovAthI udIraNA paNa aneka rIte pravarte che. vIrya vyApAra e sIdhuM mukhya kAraNa che. bAkI badhA avAMtara kAraNo che. ema samajAya che. For Personal & Private Use Only www.airtelitary.org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :have je prakRtionI anubhAga udIraNA guNa-aguNa pariNAma karAyela nathI, bhavapratyaya paNa nathI te batAvavAnI icchAvALA kahe che. samacaturasasaMsthAna, mRdu-laghusparza, parAghAta, udyota, zubhavihAyogati, susvara, pratyekanAmanI 8 prakRtio 'nU" tti- anubhAga udIraNAne AzrayIne tanu pariNAmapratyaya che. 'uttaratajUnu yotu vi' tti- uttara tanu = vaikriya-AharakazarIra banne paNa ka2Na pariNAma thaye chate e pramANe artha che. uttara vaikriya athavA Ahaka karAte chate te balathI ja samacaturasAdinI anubhAga udIraNA pravarte che. te guNAguNa pariNAmathI karAyelI ke bhavakRta paNa nathI. paraMtu uttara vaikriyAdi zarIra pariNAmathI karAyelI che. e pramANe artha che. kevala guNa pariNAmane AzrayIne kahe che. 'tanU taDyA' vagere tRtIya za2I2 =AhA2kazarIra upalakSaNathI AhArakasaptaka levuM, anubhAga udIraNAne AzrayIne guNapariNAmapratyaya che. A guNapariNAmathI ja thAya che. tethI AnI udIraNA paNa guNapariNAmapratyaya ja che. desavirayavirayANaM, subhagAejjajasakittiuccANaM / putrALunANa, asalamAno ziyALa / / 12 / / dezavirataviratAnAM, subhagAdeyayazaH kIrtyaccairgotrANAm / purvAnupUrvikayA'saMkhyabhAgaH stryAdInAm / / 52 / / TIkAnI jema. gAthArtha HTIkArya :- dezivarita ane sarvavirativALA jIvone subhaga, Adeya, yazaHkIrti ane uccagotra e 4 prakRtionI anubhAga udIraNA guNa pariNAmakRta che. te A pramANe kahe che. -subhaga AdinI pratipakSa durbhagAdi prakRti udaya yukata hoya paNa je jIva dezavirati ke sarvaviratino svIkAra kare, te jIvane paNa dezavirati Adi guNanA prabhAvathI subhagAdi prakRtionI ja udaya pUrvaka udIraNA pravarte che. tethI guNapariNAmakRta che. tathA 'thiyArDjha' ti strIveda Adi 9 nokaSAyano pUrvAnupUrvInA kramathI jaghanya anubhAga spardhakathI zarU karIne asaMkhyAtamo bhAga dezavirati ane sarvavirativALA jIvane udIraNA yogya guNapariNAmakRta jANavo, AgaLano anubhAga udIraNA yogya thato nathI. paMcasaMgrahamAM to A prakRtiono jaghanya anubhAga spardhakathI zarU karIne anaMtamo bhAga udIraNA yogya guNapariNAmakRta kahyo che. te A pramANe paMcasaMgraha udIraNAkaraNa gAthA - 51mAM kahyuM che. "" sumAnattvanoya muLaparanAmA 3 vesamAnuM / gaThThoLapakhtuno vaMtaso nosAyAnaM'' || artha: karmaprakRti bhAga-2 dezavirati Adi jIvone sAbhAgyAdi ane uccagotra karmanI udIraNA guNapariNAmathI thAya che. dezavirati Adi jIvone 9 nokaSAyano atihIna spardhakathI AraMbhI6pa anaMtamo bhAga guNapariNAmakRta udIraNA yogya samajavo. 65 titthayaraM ghAINi ya, pariNAmapaccayANi sesAo / bhavapaccaiyA pubuttA vi ya pubuttasesANaM / / 53 / / tIrthaMkaraM ghAtInI ca, pariNAmapratyayAni zeSA: / mavaprayiA: pUrvAvattA pa ca pUrvoktazeSAnAm / / 13 / / gAthArtha :- jinanAma ane dhAtikarmanI anubhAgodIraNA pariNAmapratyayika che. zeSa prakRtionI tathA pUrvokta prakRtionI pUrvoktathI zeSa jIvone anubhAgodIraNA bhavapratyayika jANavI. jaghanya spadharkathI AraMbhI kula spardhakono anaMtamo bhAga vedAdi prakRtiono dezavirata Adi AtmAone udIraNA yogya ahIM kahyo che. eTale jaghanya rasaspardhakathI AraMbhI anaMta spardhaka dvArA jevA pariNAma thAya tevo vedAdino udaya dezaviratAdine samajavo. kema ke guNanA prabhAvathI te te pApaprakRtiono udaya maMdamaMda hoya che, eTale e saMbhave che. tattva kevali gamya. For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 105 TIkArtha :- tIrthakara nAmakarma ane ghAtikarmo te jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, nokaSAya sivAyanI mohanIyanI19, aMtarAya-5 = e 39 prakRtionI anubhAga udIraNAne AzrayIne tiryaMca-manuSyone pariNAmapratyaya che. ahIM anyathA bhAvanI prApti te pariNAma kahevAya che. tyAM tiryaMca athavA manuSyo e prakRtionA anubhAgane guNapratyayathI anyathA-bIjI rIte bAMdhelA paNa anyathArUpe pariNAvI udIre. tethI A 39 prakRtio guNapariNAmapratyaya che. e pramANe bhAva che. bhavapratyaya :- kahe che-"sesa 3' ityAdi bAkInI prakRtio-sAtA-asatAvedanIya, AyuSya-4, gati-4 jAti-5, audArikasaptaka, saMghayaNa-6, prathama sivAyanA saMsthAna-5, karkaza-gurusparza, AnupUrvI-4, upaghAta, Atapa, ucchavAsa, azubhavihAyogati, tra-sthAvara, bAdara-sUkSma, paryApta-aparyApta, sAdhAraNa, durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayaza-kIrti, nirmANa, nIcagotra e pa6 prakRtionI anubhAga udIraNAne AzrayIne bhavapratyayathI jANavI. kAraNa ke A prakRtionI anubhAga udIraNA guNapratyayapaNAno abhAva hovAthI bhavapratyayapaNuM che. tathA pUrve kahelI tiryaMca - manuSyathI vyatirika pravRtionI (pUrvokta zeSa jIvone) anubhAga udIraNA bhavapratyayika jANavI. te A pramANe kahe che. - deva - nArako ane vratarahita tiryaMca- manuSyo 9 nokaSAyanI pazcAnupUrvIe eTale utkRSTa anubhAga spardhakathI zarU karIne asaMkhya anubhAga spardhako bhavapratyayathI ja udere che. tathA vaikriyasaptaka, taijasasaptaka, varNa-5, gaMdha-2, rasa-5, snigdha-rukSa-zIta-uSNasparza, sthira-asthira, zubha-azubha, agurulaghu e 35 prakRtionI deva-nArako bhavapratyayathI ja anubhAga udIraNA kare che. tathA bhavadhAraNIya dehamAM vartatAM devo samacaturastrasaMsthAnanI anubhAga udIraNA bhava pratyayathI ja kare che. tathA uttara vaikriya sivAyanA zeSa jIvo mRdu-laghusparza, parAghAta, udyota, zubhavihAyogati, susvara, ane pratyeka e 7 prakRtionI anubhAga udIraNA bhavapratyayathI pravarte che. tathA subhaga, Adeya, yazakIrti ane uccagotra e 4 prakRtionI anubhAga udIraNA guNahIna (labdhihIna) jIvane bhavapratyayathI ane guNavaMtane guNapratyayathI pravarte che tathA sarvaghAtikarmanI anubhAga udIraNA deva-narakone bhavapratyayathI pravarte che. bAkInI bhAvanA to sarala che. paMcasaMgraha 'udIraNAkaraNa gAthA-paramAM kahyuM che. ''gA mare niyama 3rArajI tAro ma ttA | pariNAmapatrayo sesANo saksavRtyi ||'' artha :- je prakRtione je bhavamAM avazya udIre che, te bhavanimittaka kahevAya che. ane zeSa pariNAma pratyayika kahevAya che. kAraNa ke te prakRtionI udIraNA sarvatra pravarte che. tAtparya e che ke-je prakRtio A bhavamAM nizcayathI udIraNA thAya te bhavapratyaya udIraNA kahevAya che. tyAM narakatrikanI udIraNA narakane bhavapratyayathI che, devatrikanI udIraNA devane bhavapratyayathI che, tiryaMcatrika, prathama jAti-4, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa, AtapanAmakarmanI tiryaMcane bhavapratyayathI che. manuSyatrikanI manuSyane bhavapratyayathI che. A 20 prakRtio sivAyanI pravRtionI udIraNA pariNAmapratyaya che. ane te dhruvodaya che, kAraNa ke sarva bhavane viSe te udIraNA vidyamAna hoya che. ane te A pravRtionI te udIraNA nirguNapariNAma jANavI. ane A paNa viruddha nathI, kAraNa ke vivakSA bhedathI A pramANenI paNa yukti yogya che tethI, ane bIjuM sarva paNa prakRtio yathAyogya bhavamAM ja udIrAya che. tiryaMcagati yogya tiryaMcabhavamAM, manuSyagati yogya manuSyabhavamAM narakagati yogya narakabhavamAM, ane devagati yogya devabhavamAM tethI A sarva paNa bhavapratyayathI udIraNA che. athavA tevA tevA prakAranA pariNAmanA vazathI dareka prakRtione ghaNAM rasavALI prakRtione alpa rasavALI karIne, ane alpa rasavALI prakRtio hoya tene ghaNAM rasavALI karIne sarva paNa jIvo sarva paNa prakRtio pariNAma pratyayathI udIre che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNa gAthA-pa3mAM kahyuM che. "mavaUvyA savA tadeva paramapaphavA'' - saghaLI pravRtio bhavapratyayika temaja pariNAmapratyayika paNa kahevAya che. tethI ahIM vicitra vivakSA bheda ja zaraNa che. e pramANe vicAravuM. (yaMtra naM-8,9 juo) iti 4thI pratyaya prarUpaNA samApta For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 karmaprakRti bhAga-2 (pratyaya ( tenI bheda sthApanA) yaMtra naM-8) saSAyika athavA akaSAyika pariNAmakRta bhavakRta saguNa pariNAmapratyaya. nirguNapariNAmapratyaya. (uttarapravRtio viSe pratyaya prarUpaNAnuM yaMtra naM-9) (gAthA - 50 thI pa3 nA AdhAre) saMkhyA| pravRtionA nAma 35 | vai0-7, taio-7, varNa-5, gaMdha-2, rasa 5, sni-uSNa-rUkSa-zItasparza, sthira, asthira, zubha, azubha, aguru0 =3pa kayA jIvane kayA pratyayathI manuSya - tiryaMcane guNapariNAmapratyayathI, deva - nArakone bhavapratyayathI, paNa hoya che. vizeSakAraNa vai0 - saptakane guNa vizeSathI utpanna thatI labdhirUpa bAkInI judA judA pariNAmothI pheraphAra karIne urdore che. uttaradeha karAte chate tenA baLathI ja udIraNA kare che. guNathI utpanna thatI labdhi pratyayapaNuM hovAthI. samaca, mRdu - ladhu, parAva, udyota, zubhavihAyogati, susvara, pratyeka =8 tanuM pariNAmapratyayathI (mUla zarIravALAne bhavapratyayathI paNa) AhArakasaptaka : phakata guNa pariNAmapratyayathI. subhaga - Adya - yaza-kIrti, uccagotra. | guNa pariNAma pratyayathI (avirata jIvane bhavapratyayathI paNa) dezaviratAdi jIva durbhagAdino udaya nirodha aTakAvIne udIre che. nokaSAya - 9 prathama asaMkhyayabhAga guNapariNAma pratyayathI (bAkIno bhAga avirata jIvane bhavapratyayathI) (paMcasaMgraha - anaMtamo bhAga) dezavirati ane sarva - virativALAne A ja udIraNAmAM Ave che. (Adino asaMkhyAtamo ke anaMtamo bhAga). 39 | jinanAma, ghAtikarmanI - 38 manuSya -tiryaMca guNapariNAmapratyayathI. (dava-nArakane bhavapratyayathI.) anyathA rUpe pariNAmAvIne udIre. pa6 | bAkInI sAtA vagere-56 bhavapratyayathI guNapratyayapaNAnA abhAvapaNuM hovAthI 158 (-: atha pamI sAdhAdi prarUpaNA 7) ghAINaM ajahannA, doNhamaNukkosiyA ya tivihAo / veLAvosA, mahinA morI 3 || 14 . sAiaNAI dhuvaad-dhuvA ya tassesagA ya duvigappA / Aussa sAiadhuvA, sabavigappA u vinneyA / / 55 / / For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 107. ghAtinAmajaghanyA, dvayoranukRSTAzca trividhAH / vedanIye'nutkRSTA, 'jaghanyA mohanIye tu / / 54 // sAdhanAdi dhruvAdhruve ca taccheSAzca dvivikalpAH / gAyuSo sAthadhuvA, sarvavatthAtu viyA: e lava / gAthArtha :- 3 ghAtikarmanI ajaghanya udItu, tathA nAma ane gotra e benI anutkRSTodIraNA- 3 prakAre che. tathA vedanIyanI anukuSTa, ane mohanIyanI ajaghanya anubhAgodIraNA / 54 || sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva ema 4 prakAre che. tathA sAte karmanA zeSa vikalpomAM 2 prakAranI udIraNA che. ane AyuSyanA sarve vikalpo sAdi-adbhava ema 2 prakAre jANavAM. || papa || TIkArtha :- pramANe pratyaya prarUpaNA karI, have sAdi-anAdi-prarUpaNA kare che. ane te be prakAre che.-mUlaprakRti viSayanI ane uttaraprakRti viSayanI che. tyAM prathama mUlaprakRti viSayanI prarUpaNA karatAM kahe che.-mohanIya rahita 3 ghAtikarmanI ajaghanya anubhAga udIraNA anAdi-dhruva ane adhruva ema 3 prakAre che. kAraNa ke A karmonI kSINakaSAya (12mA) guNasthAnake samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM jaghanya anubhAga udIraNA thAya che, ane te sAdi-adhruva che. bAkInA kAlamAM to ajadhanya ane te dhruva udIraNA che tethI karIne anAdi, dhruva-adhruva abhavya-bhavya apekSAe che. tathA nAma-gotra e be karmano anutkRSTa anubhAga udIraNA-anAdi-dhruva ane adhruva ema 3 prakAre che. kAraNa ke A banne karmanI utkRSTa anubhAga udIraNA sayogI kevalIne hoya che, ane te sAdi-adhruva che. bAkInA kAlamAM to anutkRSTa udIraNA, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi che. dhruva-adhruva pUrvanI jema jANavI. tathA vedanIyanI anukuSTa, ane mohanIyanI ajaghanya anubhAga udIraNA sAdi-anAdi-adhruva ane dhruva ema 4 prakAre che te A pramANe kahe che.-upazamazreNimAM sUkSmasaMparAya guNasthAnake je sAtavedanIya bAMdhela che, tenI sarvArthasiddha vimAna pApta thAya tyAre je udIraNA pravarte che te utkRSTa anubhAga udIraNA ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa anutkRSTa, ane te apramattAdi guNasthAnake udIraNA nathI hotI, ane te apramatta guNasthAnakethI paDelAne udIraNA hoya che tethI sAdi, te (apramatta) sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. tathA mohanIyanI jaghanya anubhAga udIraNA sUkSmasaMparAya guNasthAnake kSepakane samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM hoya che, ane te sAdi, tenA anaMtara samaye udIraNAno abhAva hovAthI adhruva. bAkInA kALamAM ajaghanya udIraNA hoya che, ane te upazAMtamoha guNasthAnake nathI hotI, ane tyAMthI paDatAM jIvane hoya che mATe sAdi, te sthAna (upazAMtamoha) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema jANavI. te kahyA sivAyanA bAkInA vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre che. te A pramANe kahe che -4 ghAtikarmonI utkRSTa-anubhraSTa anubhAga udIraNA mithyAdRSTine parAvRttithI prApta thAya che, tethI sAdi-adhruva che. ane jaghanya udI ajaghanyanA avasaramAM ja prathama kahela che. tathA nAma-gotra ane vedanIyakarmanI jaghanya-ajaghanya anubhAga udIraNA mithyASTine parAvRttithI prApta thAya che, tethI sAdi-adhruva che, ane utkRSTa udIanuSTanA avasare kahela che. AyuSyanA to sarva paNa vikalpo adhruva udIraNApaNuM hovAthI ja sAdI-adhruva che. maulahugANukkosA, caubihA tihamavi ya ajahannA / NAigadhuvA ya adhuvA, vIsAe hoyaNukkosA / / 56 / / tevIsAe ajahaNNA vi ya eyAsi sesagavigappA / sabavigappA sesANa vAvi adhuvA ya sAI ya / / 57 / / mRduladhunoranutkRSTA, caturvidhA trayANAmapi cA'jaghanyA / anArighuvAdhuvA, vizarmavacanudA / vada che. 66 bIje sarvatra ane sarvArthasiddhane paNa bIjA samayathI anutkRSTanI sAdi thAya che. A vAta TIkAmAM nathI, For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 karmaprakRti bhAga-2 trayoviMzaterajaghanyA'pi caitAsAM zeSavikalpA : / sarvavikalpA : zeSANAM vA'pyadhuvAzca sAdizca / / 57 // gAthArtha :- mRdu ane laghunI anutkRSTa, tathA mithyAtva guru ane karkaza e 3nI ajaghanya anubhAga udIraNA-4 prakAre che. tathA taijasAdi-20 prakRtionI anutkRSTAnubhAgodIraNA anAdi-dhruva ane adhruva che. // pa6 // tathA jJAnAvaraNAdi-23 prakRtionI ajaghanya anubhAga udIraNA paNa anAdi-dhruva ane adhruva che. e (48) prakationA zeSa vikalpo ane zeSa 110 prakRtionA sarva vikalpo paNa sAdi ane adhruva che. // pa7 || TIkArya - te pramANe mUlaprakRti viSayanI sAghAdi prarUpaNA karI, have uttarapravRtione viSe sAdyAdi prarUpaNA kahe che.-mRdu ane laghusparzanI anutkRSTa anuMbhAga udIraNA sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva ema 4 prakAre che. A bannenI utkRSTa anubhAga udIraNA AhArakazarIravALA munine hoya che, ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa anutkRSTa, ane te paNa Ahara,zarIra upasaMharaNa karatAM sAdi, te sthAnane nahIM pAmelA jIvane anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema, tathA mithyAtva-guru-ane karkaza-e 3 prakRtinI ajaghanya anubhAga udIraNA-sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva ema 4 prakAre che. tyAM samyakatva ane saMyamane samakALe pAmato jIva mithyAtvanI jaghanya anubhAga udIraNA kare che, ane te samayamAtrapaNuM hovAthI sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa ajaghanya, ane te samyakatvathI paDelA jIvane sAdi, te sthAna (samyakatva) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. karkaza-gurusparzanI jaghanya anubhAga udIraNA kevalI samudyAtathI nivRtta thatAM chaThThA samaye hoya che, ane te eka samayano hovAthI sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa ajaghanya.-te paNa kevalI samughAtathI nivRtta thatAM sAtamA samaye hoya che, tethI sAdi, te sthAna (kevalIsamuddhAta) nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. tathA taijasasaptaka, mRdu-laghu sivAyanA zubhavarNAdi-11 (eTale ke zubhavarNAdi-9) agurulaghu, sthira, zubha, nirmANa e 20 prakRtionI anutkRSTa anubhAga udIraNA anAdi-dhruva ane adhruva ema 3 prakAre che. kAraNa ke A pravRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA yogI kevalInA anya samaye hoya che, pachI bIje sarva paNa anuSTa, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. tathA jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4, kRSNa-nIlavarNa, durabhigaMdha, tikta-kaTurasa, rukSa-zItasparza, asthira, azubha, aMtarAya-pa e 23 prakRtionI ajaghanya anubhAga udIraNA anAdi-dhruva ane adhruva ema 3 prakAre che. kAraNa ke A prakRtionI pota-potAnA udIraNAne anne jaghanya anubhAga udIraNA hoya che, ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa ajaghanya, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema, kahela A (48) prakRtionA bAkInA vikalpo arthAt mRdu-laghu ane 20 prakRtionA jaghanya-ajaghanya ane utkRSTa, tathA mithyAtva-guru-karkaza ane 23 prakRtionA utkRSTa-anutkRSTa ane jaghanya anubhAga udIraNA sAdi ane adhruva hoya che. te A pramANe kahe che.-mRdu-laghu ane 20 prakRtionI jaghanya-ajaghanya anubhAga udIraNA, ane karkaza-guru-mithyAtva ane 23 prakRtionI utkRSTa-anuSTa anuudI mithyASTi jIvane parAvRttithI prApta thAya che, tethI sAdi-adhruva che. utkRSTa ane jaghanya e banne viSaya pUrve ja kahyAM che. kahyA sivAyanI bAkInI 110 prakRtionA sarva paNa vikalpo utkRSTa-anutkRSTa-jaghanya ane ajaghanya anubhAga udIraNA AMdhruvodayapaNuM ja hovAthI sAdi-adhruva che. (yaMtra naM-10 juo, pariziSTa-1mAM yaMtra naM-4 juo) Iti pamI sAdhAdi prarUpaNA samApta - atha ghaTTI svAmitva prarUpaNA :-) dANAi acakkhUNaM, jiTTA Aimmi hINaladdhissa / suhumassa cakkhuNo puNa, teiMdiya savvapajjatte / / 58 / / dAnAdyacakSuSAM, jyeSThA AdI hInalabdhaH / sUkSmasya cakSuSaHpuna, strIndiyasya sarvaparyAptasya / / 58 / / For Personal & Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 27 para 8 parad. parad. For Personal & Private Use Only mUla uttarapravRtio viSe anubhAga udIraNAmAM sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-10 (gAthA pa4thI 57nA AdhAre) saMjJA - = te te guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI jANavuM. che. prakRtionA nAma jaghanya anubhAga ajaghanya anubhAga utkRSTa anubhAga anutkRSTa anubhAga kula mUla prakRtio :- sAdi | adhruva sAdi anAdi | dhruva | adhruva | sAdi | adhruva sAdi | anAdi | dhruva | bhAMgA jJA, darzA, aMta, varamAM kvacitpaNuM | sAdinA abhavyane bhavyane miSTi midhyAhu mithyAta miththA) hovAthI abhAve na parAvRtti parAva parA hovAthI paNuMhovAthI | 2 nAma, gotra mithyA, parAva mithyA) mithyA mithyA, 13mAM kvacipaNuM sAdinAM abhavyane bhavyane parA parA parAta puNa hovAthI - abhAva hovAthI 1 vidanIya bpazreNi apramattathI sAdipaNuM mAM 10ma paDelAne nahIM bAMdhala pAmelAne sarvArthadavane prathamasamaye 1 mohanIya hpakane 10mA sAdisamaya 11thI sAdipaNuM abhavyane bhavyane mithyAta mizrA mithyA mithyA pachItarataja paDelAne nahIM parA, paraMtu aMta thatAM 10mAM pAmelAna hovAthI AyuSya adhruvapaNuM adhruva adhruva adhruva adhruva adhruva dhruva aMdhruvaT8 hovAthI uttarapravRtio : kulabhAMgA- 3 mRdu-ladhusparza mithyA, mithyAta mithyA) mithyA mahArakadehavacitapaNe bAhAraka sAdi nahIM abhayana bhavyane parA, parA - parA, munina hovAthI zarIra upase pAmelAna haraNa karatAM 1 mithyAtva sabhya saMyama kvacipaNuM lakhyatvathI sAdisthAna abhavyane bhavyane mithyAta mithyA mithyAta mizrAva T10 ekI sAthe hovAthI paDelAnuM nahIM parA, parA para para, pAmatAM samaya pAmelAne mAtrapaNuMhovAthI 2 gura - karkazasparza samudyAtanA samududhAtanA 20 chaThThI samaye 9imAM samaya 20 naM-7, zubhavadi- mithyAta mithyA mithyA mithyA 13mAna viccheda sAdino abhavyane bhavyane 9, agurudra, sthira, parAta parA, parA - parA, ane thavAthI abhAva zubha, rnirmANa 23 jJA-5, darza0-4, potAnA kvacitpaNuM sAdinAM abhavyana bhavyana mithyA, mithyA mithyA mizrAva ra07 aMtao5, azubhavadiBdaraNAne hovAthI ] - abhAva para parA parA -7, asthira, azubha atte hAvAthI 110 bAkInI - 110 Fdhruva udIraNA adhruva dhruva adhruva, adhruva, ava, adhruva epruva) Ta80 paNuM hovAthI kula bhAMgA 1317 parA 11 180 hovAthI para 109 158 | Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 karmaprakRti bhAga-2 gAthArtha :- dAnAMtarAyAdi-5 ane acakSudarzanAvaraNIyanA utkRSTa rasanI udIraNA hIna labdhivALA sUkSma ekendriyane bhavAgha samaye thAya che. cakSudarzanAvaraNIyanI utkRSTa anubhAga udIraNA sarva paryAptie paryApta teIndriyane thAya che. TIkArtha :- sAdhAdi prarUpaNA karI, have svAmitva prarUpaNA kahe che.ane te be prakAre che.-(1) utkRSTa udIraNA viSaya, ane (2) jaghanya udIraNA viSaya. tyAM prathama utkRSTa udIraNA svAmitvane kahe che. - sarvathI alpa dAnA acakSudarzana vijJAna labdhirUpa hIna labdhivALA sUkSma ekendriya jIvane bhavanA prathama samaye vartatAM aMtarAya-5, ane acakSudarzanAvaraNa - e 6 prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. tathA sarva paryAptie paryApta thayela teIndriya jIvane paryAptinA anya samaye cakSudarzanAvaraNanI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. dAnAntarAya AdIne kAraNe thatAM cakSudarzana labdhinA pratibaMdhanuM paramakASThA =parAkASTAnA cokkasa samaye ja thAya che. tethI tenuM = sarva paryAptithI paryApta teIndriyanuM grahaNa karyu che. niddAipaMcagassa. ya, majjhimapariNAmasaMkiliTThassa / apumAdiasAyANAM, nirae jeTThiisamatto / / 59 / / / nidrAdipaJcacakasya ca, madhyamapariNAmasaMkliSTasya / apamAdyasAtAnAM , nairayiko jyeSThasthitisamAptaH // 59 // gAthArtha :- madhyama pariNAmavAlA ane tatrAyogya saMkliSTa jIvane pAMce nidrAnI u0 anu0 udI thAya che. tathA utkRSTa sthitivALo paryApta nArakI napuMsakAdi - 5 nokaSAya ane asatAvedanIyanI utkRSTa anu0 nA svAmI che. TIkArtha :- madhyama pariNAmI arthAtu tatprAyogya saMkleza yukta ane sarva paryAptie paryApta evA jIvane nidrApaMcakanI utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che. ati vizuddha athavA ati saMphilazaSTa jIvane nidrApaMcakano udaya ja na hoya tethI karIne madhyama parINAmI jIvanuM grahaNa karyuM che. tathA "gapumArinA' eTale napuMsakaveda AdI napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya, jugupsA ane asatAvedanIya e 6 prakRtionA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI utkRSTa AyuSyavALA sarva paryAptie paryApta sarva saMkilaSTa evA nArako jANavAM. paMciMdiyatasabAyara - pajjattagasAyasussaragaINaM / veDanusAsA phelo, rephisamo / 60 || paJcendriyatrasabAdara - paryAptasAtAsusvaragatInAm / viDiyochuvAsAnAM to, gesthitisamAta : / 60 | ' gAthArtha :- paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, sAtAvedanIya, susvara, devagati, vaikriyasaptaka, ane ucchavAsa nAmakarmanA utkRSTa anuo udI nA svAmI utkRSTa sthitivALA paryApta devo che. TIkArtha :- 33 sAgaropama pramANa utkRSTa sthitivALA, sarva paryAptie paryApta sarva vizuddha evA deva paMcendriyajAti, trasa, bAdara, paryApta, sAtAvedanIya, susvara, devagati, vaikriyasaptaka, ucchavAsa e 15 prakRtionA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. 67 ahIM udIraNAnA svAmitvanA saMbaMdhamAM keTalIeka prakRtionuM svAmitva samajAya che. keTalIekanuM samajAtuM nathI. nahI samajAya tene bahuzrutane bhaLAvIne samajAya te kAraNone ahIM batAvavA prayAsa karyo che. ahIM sUkSma ekendriyone bhava prathama samaye dAnAMtarAyAdi pravRtionA utkRSTa anubhAganI udIraNA kahI che. kAraNa ema jaNAya che ke zarUAtamAM te dAnAdiguNo khUba dabAyelo hoya che, karmano udaya tIvra pramANamAM hoya che eTale udIraNA paNa utkRSTa hoya che. A prakRtiono dareka jIvone yopazama hoya che, ane te paNa bhava prathama samayathI jema jema AgaLa vadhato jAya tema tema vadhAre hovo joIe ema lAge che. eTale AgaLa jema jema yoga vadhato jAya tema tema kSayopazama vadhato hoya, ane tethI udIraNAnuM prAbalya dhaTatuM jAya ema lAge che. utkRSTa AyuSyavALA sAtamI nArakInA paryApta nArakIne uparokata prakRtiono utkRSTa rasanI udIraNA saMbhave che. kema ke atyaMta pApa karI sAtamI nArakImAM gayelA hoya che. vaLI aparyAptAthI paryApta avasthAmAM yoga vadhAre hoya eTale paryApta grahaNa karyo hoya tema lAge che. A saghaLI punyaprakRtio che, eTale tenI utkRSTa anubhAga udIraNA pujanA tIvra prakarSavALA anuttaravAsI devo kare che. paNa sAtAvedanIyanI utkRSTa anubhAganI udIraNA sarvArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thAya tyAre prathama samaye utkRSTa Adi bhaMga vakhate gAthA - 54nI TIkAmAM kahyuM che, ane A gAthAmAM paryApta avasthAmAM kahI che. ahIM anuttara sAmAnyathI kahyuM che, ane tyAM vizeSarUpe kahyuM che. eTale virodha jevu nathI. For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 111 sammattamIsagANaM, se kAle gihihiitti micchattaM / hAsaraINa sahassAragassa pajjattadevassa / / 61 / / samyaktvamizrayo - stasmin kAle grahISyati mithyAtvam / hAsyaratyoH sahasrArasya paryAptadevasya / / 61 / / gAthArtha :- je AtmA pachInA samaye mithyAtva prApta karaze tene samyakatva ane mizramohanIyanI utkRSTa anubhAganI udIraNA thAya che. tathA paryApta sahastrAra devane hAsya-ratinI utkRSTa anubhAganI udIraNA thAya che. TIkArtha :- "se ne tti je jIva anantara samaye mithyAtvane grahaNa karaze tevA sarva saMliSTa jIvane samyatva ane mizramohanIyano yathAyogyapaNe udaya vartatAM utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. tathA sarva paryAptie paryApta evA sahastrAra (8mA devalokanA) devane hAsya-ratinI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. gaihaMDuvaghAyANi?khagainIyANa duhacaukkassa / niraukkassa samatte, asamattAe narassate / / 62 / / gatihuNDopaghAtAniSTakhagatinIcAnAM durbhagacatuSkasya / nairayikotkRSTa samApte - 'samAptasya narasyA'nte / / 62 / / gAthArtha :- narakagati, huDakasaMsthAna, upadhAta, azubhavihAyogati, nIcagotra, durbhagacatuSkanI u0 anu0 udIraNA utkRSTa sthitivALA nArakIne hoya che. aparyAptanAmanI u0 anu. udI aparyApta manuSyane anta hoya che. TIkArya :- utkRSTa sthitimAM vartato, sarva paryAptie paryApta, ane sarvotkRSTa saMkleza yukta evo nAraka jIva narakagati, huDakasaMsthAna, upaghAta, azubhavihAyogati, nIcagotra tathA kudavasa" tti durbhagacatuSka = durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayaza-kIrti e 9 prakRtionA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. tathA sarvotkRSTa saMkaleze vartato evo aparyApta manuSya aparyApta nAmano utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI che. aparyApta saMjJi tiryaMca paMcendriyathI paNa aparyApta manuSya atisaMkUilaSTa hoya che, tethI manuSyanuM grahaNa karyuM che. kakkhaDgurusaMghayaNathI - pumasaMThANatiriyanAmANaM / parigo tirivallo, gamavAsevAsAgo 2 || karkazagurusaMhananastrI - puruSasaMsthAnatiryaGnAmnAm / paJcendriyastirya-gaSTamavarSe'STavarSakaH / / 63 / / gAthArtha :- karkaza, guru, 5 saMghayaNa, strIveda, puruSaveda, 4 saMsthAna, ane tiryaMcagatinAmanI utkRSTa anu0 udI no svAmI 8 varSanA AyuSyavALo ane 8mA varSe vartato tiryaMca paMcendriya che. TIkArtha :- karkaza-guruspeza, prathama sivAyanA 5 saMghayaNa strI-puruSaveda, prathama ane anya sivAyanA (madhyama) saMsthAna-4 ane tiryaMcagati e sarvasaMkhyA 14 prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI ATha varSanA AyuSyavALo AThamA varSe vartato ane sarvasaMliSTa evo tiryaMca saMjJi paMcendriya jIva che. maNuorAliyavajjarisahANa maNuo tipallapajjatto / niyaMgaThiI ukkoso, pajjatto AugANaM pi / / 64 / / manuSyaudArikavajrarSabhAnAM, manujastripalyaparyAptaH / nivavasthityu , ta gAyu | 64 | gAthArtha :- manuSyagati, vajaRSabhanArAMca saMghayaNa, ane audArikasaptakanI 3 palyopamanA AyuSyavALo paryApta manuSya u0 anu0 udI kare che. tathA cAre gatinA paryApta pota-potAnA AyuSyanI u0 anu0 udI kare che. 70 A saghaLI pApa prakRtio che, eTale enA utkRSTa anubhAga udIraNA yogya ati saMkUilaSTa pariNAmI sAtamI nAra kIno AtmA ja saMbhave che. kema ke teno evo tIvra saMkuleza saMbhave che ke jene laI uparokata prakRtinI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 karmaprakRti bhAga-2 TIkArtha :- 3 palyopamanA AyuSyanI sthitivALA, sarva paryAptie paryApta, sarva vizuddha evA yugalika manuSya manuSyagati, odArikasaptaka, vajaRSabhanArA saMghayaNa-e 9 prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. tathA pota potAnI utkRSTa sthitimAM vartatAM, sarva paryAptie paryApta ane sarva vizuddha 3 AyuSyanI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. ane narakAyuSyanI to sarva saMliSTa jIva utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI che. hassaTii pajjattA, tannAmA vigalajAisahamANaM / thAvaranigAyaegidiyANamavi bAyaro navari / / 65 / / hakhasthitikA : paryAptA - stannAmAno vikalajAtisUkSmANAm / sthAvaranigodaikendriyANAmapi bAdaro navaram / / 65 / / gAthArtha :- vikalendriyajAti, sUkSma, sthAvara, sAdhAraNa ane ekendriyajAtinI utkRSTa anubhAga udIraNA jaghanya AyuSyavALA paryApta che te nAmanA jIvo kare che. paraMtu sthAvara, sAdhAraNa ane ekendriyajAtinAmakarmanA mAtra bAdara jANavAM. TIkArtha :- alpa sthitivALA paryApta jIvo, potAnA nAmanA udayavALA beIndriyAdi jAti ane sUkSmanAmakarmanA udayavALA vikalendriya jAti ane sUkSma nAmakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. ahIM tAtparya e che ke-sarva jaghanya sthitimAM vartatAM, sarva paryAptie paryApta sarva saMphilaSTa evA be-te I-caurindriya tathA tevA prakAranA sUkSma nAmakarmanA udayavALA sUkSma jIvo anukrame bete caurindriyajAtinI ane sUkSmanAmakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. e pramANe spaSTa artha che. jaghanya sthitimAM vartatAM sarvathI saMphilaSTa hoya che, tethI ahI jaghanya sthitinuM grahaNa karyuM che. tathA jaghanya sthitimAM vartato, sarva payAptie paryApta ane sarvasaMkilaSTa evo bAdara sthAvara jIva sthAvaranAmanI ane bAdara sAdhAraNa jIva sAdhAraNanAmanI ane e banne jIva (sthA-sAdhA) ekendriyanAmakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI thAya che. bAdara jIvane saMkleza atyaMta hoya che tethI ahIM bAdara jIvanuM grahaNa karyuM che. AhArataNU pajjattago ya cauraMsamauyalahugANaM / patteyakhagaiparaghAyAhArataNUNa ya visuddho / / 66 / / AhAratanu H paryAptakazca, caturasramRdulaghukAnAm / / pratyekakhagatiparAghAtA''hArakatanUnAM ca vizuddhaH / / 66 // gAthArtha :- samacaturagnasaMsthAna, mRdu, laghu, pratyeka, zubhavihAyogati, parAghAta, ane AhArakasaptakanI u0 anu0 udI vizuddha pariNAmI saghaLI paryAptie paryApta AhArakazarIrI kare che. TIkArtha :- sarvaparyAptie paryApta, ane sarva vizuddha evA AhAraka zarIrI muni samacaturasasaMsthAna, mRdu-laghusparza, pratyeka, zubhavihAyogati, parAghAta, ane AhArakasaptaka e - 13 prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che.. uttaraveubijaI, ujjovassAyavassa kharapuDhavI / niyagagaINaM bhaNiyA, taie samae 'NupubINaM / / 67 / / uttaravaikriyayati - rudyotasyA''tapasya khara (bAdara) pRthvI / nijakagatInAM bhaNitA - stRtIye samaye AnupUrvINAm / / 67 / / gAthArtha :- uttara vaMkriya yati udyotanAmanA, khara pRthvI Atapa nAmanA ane pota-potAnI gatinA je udIraka kahyA che te ja bhavanA trIjA samaye vartatAM jIvo AnupUrvanAmanA u0 anu. udItu nA svAmI che. 71 AhAra kazarIra cauda pUrvadhara saMyata ja vipharve che. paraMtu ahIM sarva vizuddha lIdho che. te parathI ema jaNAya che ke chaTTa guNasthAnake zarIra vikuvA sAtame jato, agara to sAtame gayelo apramatta AtmA upakata prakRtinI utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI hoya, For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 113 TIkArya - sarva praryAptie paryApta sarva vizuddha evA uttara vaikriyazarIre vartatAM muni udyotanAmakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI che. tathA utkRSTa sthitimAM vartato, sarva payAptie paryApta, sarva vizuddha evo khara pRthvIkAya eTale ke bAdara pRthvIkAyano jIva Apa nAmakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI che. tathA pota-potAnI gatinA trIjA samayamAM vartatAM sarva vizuddha jIvo manuSyAnupUrvI ane devAnupUrvI e 2 prakRtinI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che.tathA te ja saMphilaSTa jIva narakAnupUrvI ane tiryagAnupUrvI e 2 prakRtinI utkRSTa anubhAga udIraNAno svAmI che. jogaMte sesANaM, subhANamiyarAsi causu vi gaI / pajjattukkaDamicchassohINa-maNohiladdhissa / / 68 / / yogyante zeSANAM, zubhAnAmitarAsAM catusRSvapi gatiSu / paryAptotkaTamithyAtvino - 'vadhyoranavadhilabdheH / / 68 // gAthArtha :- zeSa zubha prakRtionA utkRSTa anubhAganI udIraNA sayogInA carama samaye thAya che. paryApta utkRSTa mithyAtvI cAre gatinA jIvone zeSa prakRtionA u0 anu0 udIta thAya che. avadhiddhikanA utkRSTa rasanI udIraNA avadhilabdhi hInane thAya che. TIkArtha :- "ni:-" sayogI kevalIne anne sarva apavartanarUpe vartatAne anya samaye kahyA sivAyanI bAkInI zubhaprakRtio- taijasasaptaka, zubhavarNAdi-11mAMthI mRdu-ladhu sivAyanI-9, agurulaghu, sthira, zubha, subhaga, Adeya, yazakIrti, nirmANa, uccagotra, tIrthaMkaranAmakarma e 25 zubhaprakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI thAya che. ' ane Itara eTale azubha pravRtio-mati-zruti-mana:paryava-kevalajJAna-kevaladarzanAvaraNa, mithyAtva, 16 kapAya, karkaza-guru sivAyanI azubhavarNAdi-7, asthira, azubha e 31 azubha pravRtionI cAre gatinA mithyASTi sarva paryAptie paryApta utkRSTa saMkulezavALA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. tathA avadhijJAnAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa e be prakRtinA avadhi labdhi rahita te ja cAre gatinA mithyAdRSTi jIva utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. kAraNa ke avadhi labdhi yukta ghaNAM avadhijJAna-avadhidarzanAvaraNanA anubhAga kSaya kare che. tethI utkRSTa anubhAga na pAme, te kAraNe avadhi labdhi rahita kahyuM che. (pariziSTa-1mAM yaMtra nava-4 juo) Iti utkRSTa anubhAga udIraNA svAmitva samApta (-: atha jaghanya anubhAga udIraNA svAmitva :-) suyakevaliNo maisuya- cakkhuacakkhUNudIraNA maMdA / vipulaparamohigANaM, maNaNANohidugassAvi / / 69 / / zrutakevalino matizruta - cakSuracakSuSAmudIraNA mandA / vipulaparamAvadhyo - manojJAnAvadhidvikayorapi / / 69 // gAthArtha - mati-zrutajJAnAvaraNa, cakSu-acakSu darzanAvaraNanI ja00 anuo udI zrutakevalIne hoya che. manaH paryava jJAnAvaraNa ane avadhijJAna-darzanAvaraNanI jagha0 anu. udI, anukrame vipulamati ane paramAvadhijJAnIne hoya che. TIkArtha :- pramANe utkRSTa anubhAga udIraNA svAmitva kahyuM, have jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmitvanI prarUpaNA karatAM kahe che. kSINakaSAya guNasthAnakavartI cauda pUrvadhara zrutakevalIne samayAdhika AvalikA bAkI rahetAM 72 jo ke AhArakazarIrIne paNa udyotano udaya hoya che, vaLI vaikriyathI AhAraka vadhAre tejasvI hoya che. chatAM tenA utkRSTa anubhAganI udIraNA AhAra kazarIrIne na letAM vakriya yatine ja kahIM che. punya pravRtionA utkRSTa anubhAganI udIraNA atyaMta vizuddha pariNAmavALA AtmAne ane pApa prakRtinA utkRSTa anubhAganI udIraNA atyaMta saphilaSTa pariNAmavALA AtmAne thAya che. te te prakRtinA utkRSTa anubhAganI udIraNAne yogya tIvra vizuddhi ke saMkuleza kyAM hoya te A graMthamAM batAvyuM che, keTalIka vakhate e sthaLa mATe zaMkA thaI Ave che ke ahIM kema hoya ? paraMtu e zaMkA asthAne che kema ke A viSaya atIndriya hovAthI emAM ApaNI alpa buddhi kAma karI zakatI nathI. kevaLajJAnI bhagavaMte jJAna dvArA joI je kahyuM che tene tema mAnIne ApaNe cAlavAnuM che. eTale jeTaluM buddhithI samajAya teTaluM samajI bAkInuM jJAnIne bhaLAvavuM te ja yogya che. For Personal & Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 karmaprakRti bhAga-2 "mati-zrutajJAnAvaraNa, cakSu-acakSu-darzanAvaraNa e 4 prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA thAya che.tathA samayAdhika AvalikA pramANa zeSa sthitimAM vartatAM kSINakaSAyI vipulamati mana:paryavajJAnIne mana:paryavajJAnAvaraNanI jaghanya anubhAga udIraNA thAya che. tathA samayAdhika AvalikA pramANa zeSa sthitimAM vartatAM kSINakaSAyI paramAvadhi labdhivaMtane avadhijJAnAvaraNa-avadhidarzanAvaraNanI jaghanya anubhAga udIraNA thAya che. khavaNAe~ vigghakevala,- saMjalaNANaM ya sanokasAyANaM / sayasayaudIraNaMte, niddApayalANamuvasaMte / / 70 / / kSapaNAya vighnakevala - saMjvalanAnAM ca sanokaSAyANAm / khaskhodIraMNAnte, nidrApracalayorupazAnte / / 70 / / gAthArtha :- aMtarAya-5, kevalaDhikAvaraNa, saMjvalana kaSAya, ane 9 nokapAyanI jagha0 anu0 udI kSepakane pota-potAnI udIraNAne aMte thAya che. nidrA-pracalAnI upazAMtamoTe thAya che. TIkArtha :- karmano kSaya karavAne mATe tatpara thayelA kSepaka jIvane aMtarAya-5, kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, saMjvalana catuSka, nokyAya-9 = e 20 prakRtionI pota-potAnA udIraNAne anne jaghanya anubhAga udIraNA hoya che. aMtarAya-5, kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNanI jagha0 anu udI kSINakyAya jIvane, ane saMjvalana-3, veda-3nI ja00 anu. udI anivRttinAdara guNa pota-potAnI udIraNAne anta, saMjavalana lobhanI jadha, anu, udI sUkSmasaMparAya guNasthAnake, (hAsyAdi)-6 nokaSAyanI jagha0 anu. udI apUrvakaraNa guNasthAnakanA anya samaye, nidrA-pracalAnI jagha0 anu0 udI, upazAMtamo guNasthAnake hoya che. kAraNa ke te jIvane ati vizuddhapaNuM che. niddAniddAINaM, pamattavirae visujjhamANammi / veyagasammattassa u, sagakhavaNodIraNA carame / / 71 / / nidrAnidrAdInAM, pramattavirate vizudhyamAne / vedakasamyaktvasya tu, svakSapaNodIraNA carame / / 71 / / gAthArtha - nidrAnidrAdi trikanI jagha0 anu0 udI, tIvra vizuddhivALA pramatta viratane thAya che. tathA vedaka samyakatvanI jagha0 anu0 udI potAnA kSaya kAle anya udIraNA thAya tyAre thAya che. TIkArya :- nidranidrAdhIna = nidrAnidrA, pracalApracalA, vINAddhI e 3 prakRtionI apramattabhAvane sanmukha thayelA evA vizuddhivALA pramattamunine jaghanya anubhAga udIraNA pravarte che. tathA vevasIvarasya = eTale kSAyopathamika samyaktvavALo jIva kSAyika samyakatva utpanna karato, mithyAtva ane mizrano kSaya karI anattara potAnA kSaya kAle rIrA varane = chellI udIraNAmAM samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartato samyakatvamohananIyanI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. ane te udIraNA cAragatinA jIvomAMthI koIpaNa gativALA jIvane pravarte che ema jANavuM. 74 pApa prakRtinA jaghanya anubhAganI udIraNA vizuddha pariNAme thAya che. eTale te te prakRtinA jadhanya anubhAganI udIraNAne yogya vizuddhi sthAna kayAM hoya, te vicArI jaghanya anubhAganI udIraNA kahevAnI hoya che, je ahIM kahIM che. e pramANe punya pravRtionA jaghanya anubhAga udIraNA saMleza pariNAme samajavI. 7pa cUrNikAre sAmAnyathI ja 4 saMjvalana, 3 vedanI carama udIraNA 9mA guNaThANe kahI che. bAkI saMjvalana lobhanI carama udIraNA 10me hovAthI e ja jaghaDa anac udIta tarIke maLe, tema chatAM oghathI cUrNikAre kahela vacanane pakaDIne saMjvalana lobhanI jadha uTI paNa ja levI hoya to TIppaNa kAre khulAso karyo che ke kITTIkRta rasa eka ThANIyA karatAM paNa atyaMta tuccha hovAthI avyavahArya gaNIne 9me thatI carama udIraNA jANavI. bAkI cUrNikArane paNa 10me thatI carama udIraNA ja abhipreta che e utkRSTa pradezadIraNA svAmitva adhikAra parathI jaNAya che. tyAM jagha, anubhAgadIraNA svAmIno ghAtakarmo mATe atideza karyo che. enA vizleSaNamAM saMjvalana-lAbha mATe cUrNikAre samayAdhika AvalikA zeSa sakapAyane kahyo che, carama samaya bAdara kapAyane nahIM. 76 je o nidrAddhikano udaya kSapakazreNimAM ane kSINamohe nathI mAnatA temane mate upazAMtamohe jadha, anu, udI, samajavI, ane je o kSapakazreNimAM nidrAno udaya mAnatA hoya temane mate 12mA guNasthIkanI be samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAre jaghanya anubhAga udIraNA thAya ema samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa se kAle sammattaM, sasaMjamaM giNhao ya terasagaM / sammattameva mAtte, gALa nannanagi || 72 || tasmin kAle samyaktvaM, sasaMyamaM grahISyati ca trayodazAnAm / samyavatvameva mizra, AyumAM nadhasthitau / / 72 || gAthArtha :- anantara samaye saMyama sahita samyaktvane prApta karato jIva mithyAtvAdi 13 prakRtionI ja anu udI kare che. tathA anantara samaye samyaktva prApta karanAra mizradRSTi jIvane mizramohanIyanI jagha anu uddI hoya che. tathA cAre AyuSyanI pota-potAnI jagha sthitimAM vartato jIva ja anu udIraNA kare che. 77 TIkArtha :- se-anantare te- eTale ke bIje samaye je jIva saMyama sahita samyaktvane grahaNa karaze te jIvane mithyAtva, anaMtAnubaMdhi-4, apratyAkhyAnAvaraNa-4, pratyAkhyAnAvaraNa-4=e 13 prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA hoya che. ahIM A saMpradAyano mata che. je jIva anantara samaye samyaktva ane saMyama banne ekI sAthe pAme che tevA mithyAdRSTi jIvane mithyAtva, anaMtAnubaMdhi-4=e 5 prakRtionI jadhanya anubhAga udIraNA hoya che. ane avirata samyagdaSTa thayela je jIva saMyamane pAmaze te jIvane apratyAkhyAnAvaraNa-4nI ja anu udI hoya che. ane dezavirati thayela je jIva saMyamane pAmaze te jIvane pratyAkhyAnAvaraNa-4nI jagha anu udI hoya che. kAraNa ke mithyAdRSTinI apekSAe avirata samyaSTi jIvane anaMtaguNa vizuddhi hoya che, tethI paNa dezavirata jIvane anaMtaguNa vizuddhi hoya che. e pramANe pUrva kahela kramathI teone jaghanya anubhAga udIraNA saMbhave che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-72mAM kahyuM che.-''sammeDittiSThAne paMcabda vi saMgamasta cavastu samyaktva ane 'va' zabdathI saMyama bannenI prAptikAle-arthAt mithyAtvanA anya samaye pAMcanA, saMyamanI pratipattikALe 4-4no arthAt 4thAnA anya samaye 4-apratyAkhyAnI, dezaviratinA anya samaye 4-pratyAkhyAnAvaraNanI jadha, anu udI thAya che. ,, 115 tathA je mizradRSTi jIva anaMtara samaye samyaktvane pAmaze (arthAt mizraddaSTinA anya samaye) te jIvane mizramohanIyanI jadha, anu udI hoya che. kAraNa ke mizradRSTi jIvane tathAvidha vizuddhinA abhAve samyaktva ane saMyama e banne ekIsAthe na pAme paraMtu phakata samyaktva ja pAme tethI phakata samyaktva ja kahyuM che. 37 tathA cAre AyuSyanI pota-potAnI jaghanya sthitimAM vartatAM jaghanya anubhAga udIraNA hoya che. tyAM 3 (zubha) AyuSyano jaghanya sthitibaMdha saMklezathI ja thAya che, tethI tyAM ja jaghanya anubhAga prApta thAya, tethI atisaMkleza jIva jaghanya anubhAgano udIraka thAya che. tathA narakAyuSyano jadhanya sthitibaMdha vizuddhithI ja thAya che, tethI jaghanya anubhAga paNa tyAM ja prApta thAya, tethI ativizuddhivALo jIva jaghanya anubhAgano udIraka thAya che. poggalavivAgiyANaM, bhavAisamaye visesamavi cAsi / JAtaLAM rokhkhuM, sukumo vA ya gaLA / / 73 || puddalavipAkinInAM, bhavAdisamaye vizeSamapi cAsAm / vitattvornoH, sUkSmo vAyuzAhvAyu : || 73 || gAthArtha HpudgalavipAkI sarva paNa prakRtionI bhavanA prathama samaye ja audArikaSaTkanI sUkSma aparyApta vAyukAya kare che. ane vaikriyapaTkanI bAdara paryApta vAyukAya kare che. anu udI, kare che. mAtra pahele guNasthAnakathI samyakRtva prApta karI cothe, samyaktva sAthe ja dezavirati prApta karI pAMcame ane samyakRtva sAthe ja sarvavirati prApta karI vaccenA guNasthAnakone sparza karyA sivAya sarvavirati guNasthAnake jai zake che. ahIM pahelethI sAtameM janArane tIvra vizuddhi hoya che, eTale pahelanA aMte uparAMkata pAMca prakRtinA jadha, anu uddI thaI zake che. je pachInA samaye samyaktva sAthe sarvavirati prApta kare te samaye eTale ke mithyAtvanA carama samaye mithyAtvamAMhanIyanI jagharasanI udI ahIM tema paMcasagrahamAM paNa kahIM che. ahIM kayuM samyaktva prApta karatAM jayarasanI udI, thAya te vicAravAnuM rahe che, kSAryApazamika prApta karatAM mithyAtvanA carama samaye mithyAtvamohanIyanA jadharasanI udAraNA saMbhave che. jo ke upazama samyaktva sAthe paNa sarvavirati prApta kare che, paraMtu tenI udAraNA prathama sthitinI samayAdhika AvalikA zepa rahe tyAre dUra thAya che eTale upazama samyaktva prApta karatAM mithyAtvanA carama samaye mithyAtvAM nIyanI udIraNA saMbhavI zakatI nathI, to pachI jaghanya kaI rIte saMbhave ? mATe kSAryapAmika samyakRtva sAthe sarvavirati prApta karanArane mithyAtvanA carama samaye tenA ja rasanI udIraNA saMbhave che. tattva kevalIgamya, For Personal & Private Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 karmaprakRti bhAga-2 TIkArtha :- pudgalavipAkI sarva paNa prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA bhavanA prathama samaye hoya che, ane A sAmAnya vacana che. tethI amuka prakRtionI udIraNA amuka jIvane hoya e pramANe e prakRtionI vizeSa vivakSA karIza e pratijJAnA nirvAhamAM have vizeSa vivakSA kare che.-"mArU' ItyAdi audArika ane vaikriyarUpa prathamanA be zarIranI jaghanya anubhAga udIraNA anukrame alpa AyuSyavALA sUkSma aparyApta vAyukAya ane bAdara paryApta vAyukAyane hoya che. ahIM zarIra grahaNa karavAthI baMdhana ane saMghAtananuM paNa grahaNa jANavuM. tethI tAtparyArtha evo thAya che ke- dAripha zarIra, dArika saMghAtana, audArika baMdhana catuSka e dArika paddhanI jaghanya anubhAga udIraNA aparyApta sUkSma ekendriya vAyukAyane hoya che. ane vaikriyaSaddhanI jaghanya anubhAga udIraNA paryApta bAdara vAyukAyane hoya che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA-73mAM kahyuM che.- 3ratIssa samApana vA vAyarapati ve' rUti- audArikaSakanI sUkSma aparyApta vAyukAya, ane vaikriyaSakanI bAdara paryApta vAyukAya jagha0 anu0 udI kare che. beiMdiya appAuga - niraya ciraThiI asaNNiNo vA vi / agovagANAhAragAi, jaiNo'ppakAlammei / / 74 / / dvIndriyo'lpAyuSko - nairayikAzcirasthitiko'saMjJI vA'pi / aGgopAGgayorAhArakasya, yatino'lpakAle / / 74 / / gAthArtha - alpa AyuSyavALo beIndriya audArika aMgopAMganI, ane jene vaikriya uveluM che evo asaMjJimAMthI Avelo dIrdha sthitivALo (atikUra) nAraka vaikriya aMgopAMganI ja00 anu0 udI kare che. TIkArtha :- dArika aMgopAMga ane vaikriya aMgopAMgarUpa banne aMgopAMgano anukrame alpAyuSyavALA beIndriya tathA asaMjJi bhavathI nIkaLIne dIsthitivALo thayela nAraka jaghanya anubhAgano udIraka che. ahIM tAtparya e che ke-alpAyuSyavALa beIndriya jIva audArika aMgopAMganA prathama samaye audArika aMgopAMganI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. tathA pUrve vaikriyanI uvalanA karI che tevo asaMjJi paMcendriya jIva vaikriya aMgopAMgane alpakALa paryata bAMdhIne potAnI sthiti anusAre dIrgha sthitivALo nAraka thAya, tevo atisaMphilaSTa jIva vaikriya aMgopAMganA udayanA prathama samaye vartatAM vaikriya aMgopAMganI jadhanya anubhAga udIraNA kare che. beIndriyanuM alpa AyuSyapaNuM ane nArInuM dIrgha AyuSyapaNuM saMkulezanuM kAraNa che. tethI saMkuleza jaNAvavA mATe te rIte grahaNa karyuM che. tathA "sAhAra" tti-mULamAM prAkRtazailIne anusAre strIliMga che. tethI AhArakanA upalakSaNathI AhArakasaptakanI jaghanya anubhAga udIraNA AhAraka zarIrane karatAM saMkulezavata munine prathama samaye hoya che. amaNo cauraMsusabhA-NappAU sagaciraTTiI sese / / saMghayaNANa ya maNuo, huMDuvaghAyANamavi suhumo / / 75 // amanaska H caturasravajrarSabhanArAcayoralpAyuH svakacirasthitiH zeSANAm / saMhananAnAM ca manujo, huNDopaghAtamapi sUkSmaH / / 75 / / gAthArtha :- alpa AyuSyavALo asaMjJi prathama saMghayaNa-saMsthAnanI dIrdha sthitivALo asaMjJi huDaka sivAyanA cAra saMsthAna ane manuSya madhyama cAra saMghayaNanI ane dIrdha sthitivALo sUkSma ekendriya huMDaka-upaghAtanAmanI jagha0 anu0 udIraNA kare che. TIkArtha :- mananA- alpa AyuSyavALo, atisaMphilaSTa prathama samaye ja svabhavastha AhAraka thayelo asaMjJi paMcendriya jIva samacaturastra saMsthAna ane vaja8SabhanArAca saMghayaNa e be prakRtinI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. ahIM ati saMkulezane mATe alpa AyuSyanuM grahaNa karyuM che. tathA asaMjJi paMcendriya jIva ja sAvaradi' ri pota potAnI utkRSTa sthitimAM vartato bhavanA prathama samaye AhAraka hoya che. tethI te asaMjJi paMcendriya jIva "za' = ahIM SaSThI vibhakitanA arthamAM saptamIno prayoga che ane samudAyArthe eka vacana che tethI artha evo thAya che ke huMDaka sivAyanA madhyama 78 ahIM paryApta bAdara vAyukAya jIvane svAmIpaNe kahyo che, tethI te paryApta zabda AMdArika zarIranI apekSAe karaNa paryApta levAM. vaikriya zarIranI apekSAe ahIM karaNa aparyApta udayanA prathama samaye vartatAM saMphilaSTa jadhanya anubhAga udIraNA kare che. A pramANe pUjya cUrNAkAranuM vacana aMtara kiraNabAda ghAti karmonA rasa kSepakane e kendriya Adi karatAM anaMtamAM bhAga hoya che, paNa zepa azubhano to pachI paNa asaMgni Adina ja anaMtamo bhAga hoya che. tethI ahIM sayogI carama samaya na Ave. For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa saMsthAna-4nI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. tathA sva bhavanA prathama samaye vartato pUrvakroDanA varSanA AyuSyavALo AhA2ka jIva sevotta ane vajraRSabhanArAca saMghayaNa sivAyanA madhyama saMghayaNa-4nI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. ahIM dIrgha AyuSyanuM grahaNa te vizuddhine arthe che. vaLI tiryaMca paMcendriyanI apekSAe manuSyo prAyaH alpabaLavALA hoya che, tethI ahIM manuSyanuM grahaNa karyuM che. tathA ati dIrghaAyuSyavALo prathama samayamAM AhArane leto evo sUkSma ekendriya jIva huMDaka ane upaghAtanAmanI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. gAthArtha H- bAra varSanA AyuSyavALo beIndriya sevAttanI ane pariNAmI aNAhArI saMjJi mRdu-laghunI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. taijasasaptaka Adi 20 prakRtionI atisaMkliSTa mithyAdaSTi aNAhArI jadha, anu udI kare che. sevaTTassa biiMdiya, bArasavAsassa mauyalahUgANaM / sanni visuddhANAhAragassa vIsA aikiliTTo / / 76 / / sevArttasya dvIndriyasya, dvAdazavarSAyuSkasya mRdulaghukayoH / saMjJivizuddhAnAhArakasya viMzateratisaMkliSTaH // 76 // TIkArtha :- bAra varSanA AyuSyavALo beIndriya jIva 12mA varSe vartato hoya tyAre sevArjhasaMghayaNanI jadhanya anubhAga udIraNAno svAmI thAya che. tathA potAnI bhUmikAnusAre ativizuddha ane anAhAraka saMjJi paMcendriya jIva mRdu-laghusparzanI jadhanya anubhAga udIraNAno svAmI thAya che. tathA apAntarAla gatimAM vartato evo saMkliSTa anAhAraka mithyAdRSTi jIva tejasasaptaka, mRdu-laghu-sivAya nI zubhavarNAdi-11 arthAt zubhavarNAdi-9, agurulaghu, sthira, zubha, nirmANarUpa (zubha dhruvodayI) 20 prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNAno svAmI jANavo. patteyamurAlasamaM, iyaraM huMDeNa tassa paraghAo / 80 appAusa ya AyA - vujjoyANamavi tajjogo / / 77 / / pratyekamaudArikasama - mitaradda huNDena tasya parAghAtaH / gAyuSAto - ghotayopi tavyonyaH / / 77 || 80 gAthArtha :- pratyeka nAmakarmanI audArika samAna, sAdhAraNanAmanI huMDaka samAna, parAdhAtanI alpAyuSya zIghra paryApta ane Atapa-udyotanI tadyogya pRthvIkAyane jagha anu udI hoya che. TIkArtha :- pratyekanAmanI udIraNA audArika samAna kahevI, athAt audArikanI jema pratyekanAmanI paNa jaghanya anubhAga udIraNA prathama samaye vartatAM sUkSma ekendriya jIvane jANavI. e pramANe artha che. tathA tenI itara eTale sAdhAraNanAmanI udIraNA kuMDaka samAna kahevI. arthAt jema AhArakapaNAnA prathama samaye vartatAM sUkSma ekendriya jIvane huMDakanAmanI jaghanya anubhAga udIraNA pUrve kahIM che tema sAdhAraNanAmanI paNa jagha anu udI kahevI. tathA zIghra paryApta alpAyuSyavaMta, atisaMSTi ane paryAptinA anya samaye vartato sUkSma ekendriya jIva parAghAtanAmanI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. tathA zarIra paryAptie paryApta, atisaMkliSTa ane Atapa-udyotane yogya evA pRthvIkAyavALA jIvane prathama samaye vartatAM Atapa ane udyotanI jaghanya anubhAga udIraNA hoya che. jA nAujjiyakaraNaM, titthagarassa navagassa jogate / kakkhaDagurUNa maMthe, niyattamANassa kevaliNo / / 78 / / yAvannAyojikAkaraNaM, tIrthaMkarasya navakasya yogyante / vavaMzanuotte (manye), nivartamAnasya vetinaH || 78 // gAthArtha HjyAM sudhI hajI AvarjIkaraNano AraMbha thayo nathI tyAMthI pUrvanA samaye jinanAmanI jagha anu udI thAya che, tathA sayogI kevalIne yogAMta samaye (anya samaye) nIlAdi-9 prakRtinI ja anu udI thAya che. tathA samudghAtathI nivartatAM kevalIne karkaza ane gurusparzanI ja anu uddI hoya che. TIkArya AyojikAkaraNa te kevalI samuddhAtanI pUrve thAya che. tyAM A upasarga maryAdAvAcaka hovAthI sarvajJadaSTa maryAdAe yonanam ati zubhayoga saMbaMdhI karaNa te AyojikAkaraNa kahevAya che. keTalAka AvarjitakaraNa 81 117 punya prakRtionI ja, anu, udI, atisaMkSipta pariNAmIne thAya che. ane tevA saMkleza 1lA guNaThANe hoya che. eTale mithyArdaSTi grahaNa karyo che. ati alpa yoga-baLa levA mATe vigrahagatimAM vartamAna AtmA lIdho che. tethI sAthe anAhAraka paNa kahyo che. pratyeka mATe 'audArikanI jema' evo atideza karyA bAda, cUrNikAre ema jaNAvyuM che ke-zIghra paryApta thanAra sUkSma jIvane AhAra prathama samaye. For Personal & Private Use Only www.jainhelitary.org Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 karmaprakRti bhAga-2 ema kahe che. tyAM A artha thAya cheH- Avartita = sanmukha karela, lokamAM paNa kahevAya che ke meM Ane Avo eTale ke me Ane sanmukha karyo che, e pramANe artha che. ane tethI tathA bhavyatvapaNe mokSagamana pratye Avarjita eTale sanmukha karela tenuM ka2Na te udIraNA AvalikAmAM karma prakSepaNarUpa zubha yoga vyApAra te AvarjitakaraNa kahevAya che. bIjA koI AcArya tene AvazyakakaraNa e pramANe paNa kahe che. tyAM A artha cheH- AvazyakathI avazya bhAva vaDe je karaNa te AvazyakakaraNa. te A pramANe kahe che- keTalAka samuddAta kare che, ane keTalAka nathI karatAM, paraMtu A AyojikAkaraNa to sarva paNa kevalIo kare che. ,, ane te AyojIkAkaraNa asaMkhyeya samayAtmaka aMtarmuhUrta pramANanuM che. bhagavAna AryazyAmAcAryae prajJApanA sUtramAM kahyuM che ke.- '"jDa samarUpa nuM matte AraMgiyArane patte ? goyamA ! asaMvekhtasamaNa attomudghatti patnatte I artha:- he bhagavan keTalAM samaya pramANa AyojikAkaraNa kare ? he goyama asaMkhyeya samaya pramANa aMtarmuhUrtanuM AyojikAkaraNa kare che. te AyojIkAkaraNa jyAM sudhI zarU karyuM nathI tyAM sudhI arthAt AyojikAkaraNanA pUrva samaye tIrthaMkara kevalI jinanAmakarmanI jaghanya anubhAga udIraNA kare che. kAraNa ke AyojikAkaraNamAM to anubhAga udIraNA vadhAre thAya che. tethI AyojikAkaraNano pUrva samaya grahaNa karyo. tathA nIla-kRSNavarNa, durabhigaMdha, tikta-kaTurasa, zIta-rukSasparza asthira, azubha e 9 prakRtionI yogyante- sayogI kevalInA anya samaye jaghanya anubhAga udIraNA kare che. kAraNa ke A ja udIrakane ativizuddhapaNuM che. tathA karkaza-gurusparzanI jadhanya anubhAga udIraNA kevalI samuddhAtathI nivartatAM evA kevalIne maMthanopasaMhAra samaye arthAt 6ThThA samaye hoya che. gAthArtha :- zeSa 34 prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA madhyama pariNAme pariNata jIvana hoya che, e pramANe sarva prakRtiomAM pariNAmAdi pratyaya, zubhAzubhatA, ane cAra prakAranA vipAkane vicArIne jadhanya vA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI jANavAM. sesANa pagaiveI, majjhimapariNAmapariNao hojjA / paccayasubhAsubhA vi ya, viMtiya netro vivAne ya || 72 || zeSANAM prakRtivedI, madhyamaparINAmapariNato bhavet / pratyayazubhAzubhAnapi ca, cintayitvA jJeyo vipAkozca / / 79 / / TIkArtha : - bAkInI sAtA-asAtAvedanIya, gati-4, jAti-5, AnupUrvI-4, ucchvAsa, vihAyogatidvika, trasa, sthAvara, bAdara, sUkSma, paryApta, aparyApta, subhaga, durbhAga, susvara, duHsvara, Adeya anAdeya, yazaHkIrti, ayazaHkIrti, uccagotra, nIcagotra, =e 34 prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI te te prakRtinA udayamAM vartatAM evA madhyama pariNAme pariNata sarve paNa jIvo hoya che. have sarve ThekANe sAmAnyathI jaghanya - utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmipaNAne jANavAno upAya batAve che. ''padmaya'' tti pratyaya te pariNAmapratyaya ane bhavapratyaya, tathA prakRtionI zubha-azubhatA ane pudgalavipAkAdi-4 prakArano vipAka e traNane samyak prakAre vicArIne yathAyogyapaNe jaghanya utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI jANavA. te A pramANe kahe che. pariNAmapratyaya anubhAga udIraNA prAyaH utkRSTa hoya che. bhavapratyaya anubhAga udIraNA prAyaH jaghanya hoya che. zubha prakRtionI prAyaH aisaMklezathI jadhanya anubhAga udIraNA, ane azubhaprakRtionI vizuddhithI jaghanya anubhAga udIraNA hoya che. tethI viparItapaNe utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che. (arthAt zubha prakRtionI 2. A saghaLI parAvartamAna prakRti che, ane tenA maMda anubhAganI parAvartamAnabhAve thAya che eTale ke punya prakRti bAMdhI pApa prakRti bAMdhatA punya prakRtinA maMda anubhAganI, ane pApa prakRti bAMdhI punya prakRti bAMdhatA pApa prakRtinA maMda anubhAganI udIraNA kare che. parAvartamAnabhAva hoya tyAre pariNAmanI maMdatA hoya che, te vakhate tIvra vizuddhi ke tIvra saMkleza hoto nathI. tethI tIvra rasabaMdha ke tIvra rasanI udIraNA thatI nathI. paraMtu maMda rasabaMdha ane maMda rasanI udIraNA hoya che. 83 jema punya prakRtiono utkRSTa vizuddhie tIvra rasabaMdha thAya che, ane pachI jema jema vizuddhi maMda thatI jAya che. tema tema punya prakRtiono rasabaMdha ocho ocho thatAM jAya che. vaLI tIvra vizuddhie punya prakRtinA tIvra rasanI udIraNA thAya che. ane te vizuddhi jema jema ochI thatI jAya che tema tema zubharasanI udIraNA ochI ochI thatI jAya che. pApaprakRtio mATe tethI viparIta prarUpaNA karavAnI che. A rIte tIvra rasabaMdha thAya tyAre udIraNA paNa tIvra rasanI thAya ane maMda rasabaMdha thAya tyAre udIraNA paNa maMda rasanI thAya che. jema baMdhane yogya asaMkhya adhyavasAya sthAnako che tema udIraNAne yogya paNa asaMkhya adhyavasAya sthAnako che. adhyavasAyane anusarIne udIraNA thAya che. A badhu sAmAnya niyama mujaba samajavuM. vizeSa niyame vizeSa kAyadA lAge, For Personal & Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 119 vizuddhithI uanuudI ane azubha pravRtiothI saMklezathI uanu0udI hoya che.) pudgalAdI vipAkano pudgalAdi pratyayanA utkarSamAM utkRSTa, prathama samaye to jaghanya ItyAdi vicArIne te te prakRti udayavatimAM jaghanya -utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmipaNAne nirdhAravuM arthAt nakkI karavuM. (pariziSTa - 1 mAM yaMtra naM - 4 juo) Iti jaghanya anubhAga udIraNA svAmitva sahIta chaThThI svAmitva prarUpaNA samApta. Iti 3jI anubhAga udIraNA samApta. -: atha 4thI pradeza udIraNA : -: atha 1lI sAdhAdi prarUpaNA - paMcaNhamaNukkosA, tihA paese caubihA doNhaM / sesavigappA duvihA, sabavigappA ya Aussa / / 80 / / paJcAnAmanutkRSTA, tridhA pradeze caturvidhA dvayoH / zeSavikalpA dvividhAH, sarvavikalpAJcAyuSaH / / 80 / / gAthArtha :- 5 karmanI anutkRSTa pradezodIraNA 3 prakAre, tathA 2 karmanI anuSTa udI-4 prakAre, ane e 7 karmanA zeSa vikalpo, tathA AyuSyanA sarva vikalpo 2 prakAre che. TIkArtha :- pramANe anubhAga udIraNA kahIM, have pradeza udIraNA kahevAno prasaMga che. tyAM sAdyAdi prarUpaNA ane svAmitva prarUpaNA e be arthAdhikAra che. temAM paNa sAdyAdi prarUpaNA mUlaprakRti viSayanI ane uttaraprakRti viSayanI ema be prakAre che. temAM prathama mUlaprakRti viSayanI sAdyAdi prarUpaNA kahevAya che. mohanIya, AyuSya, vedanIya sivAyanI "pAMce mUlaprakRtionI pradeza saMbaMdhI anutkRSTa udIraNA-anAdi-dhruva -adhava emaM 3 prakAre che. te A pramANe kahe che. A pravRtionI utkRSTa pradeza udIraNA guNitakarmAza jIva pota-potAnI udIraNAne anne pAme che, ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarve paNa anutkRSTa, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi che. dhruva-adhruva abhavya-bhavya apekSAe jANavI. tathA vedanIya ane mohanIya e be karmanI anutkRSTa pradeza udIraNA sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva ema cAra prakAre che. te A pramANe kahe che. - vedanIyakarmanI utkRSTa pradeza udIraNA apramattabhAvane sanmukha thayelA evA sarva vizuddha pramattayatine hoya che. ane mohanIyanI u040 udIraNA sUkSmasaMparAya guNasthAnake sva udIraNAne anne hoya che. tethI e banne karmanI paNa u050 udIraNA sAdi-adhruva che. tethI bIje sarva paNa anuSTa prIudIraNA, te paNa apramattathI paDatAM munine vedanIyanI, ane upazAMtamohathI paDatAM munine mohanIyanI anutkRSTa udI - sAdi hoya che, ane te sthAnane nahIM pAmelA jIvone anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. A sAte paNa mUlaprakRtiono bAkInA jaghanya-ajaghanya-utkRSTa vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre che. te A pramANe kahe che. A sAte paNa karmanI jaghanya-ajaghanya pradeza udIraNA mithyAdRSTi jIvane atisaMkleza pariNAmanA bhAva ane abhAvathI parAvartanamAM prApta thAya che, tethI sAdi-adhruva che. ane utkRSTa pUrva kahIM che. tathA AyuSyanA sarve paNa vikalpo adhavapaNuM hovAthI sAdi-adhruva che. micchattassa cauddhA, sagayAlAe tihA aNukkosA / sesavigappA duvihA, sabavigappA ya sesANaM / / 81 // mithyAtvasya caturddhA, saptacatvAriMzatastridhA'nutkRSTA / zeSavikalpA dvividhAH, sarvavikalpAzca zeSANAm / / 81 // 84 upara kahela karmamAMthI 3 ghAtikarmanI chellI udIraNA 12mAM guNasthAnake ane aghAti-2 karmanI 13mAM guNasthAnake pravatta hovAthI. ane te banne sthaLethI paDavAno abhAva hovAthI sAdi bhaMga nathI. For Personal & Private Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 karmaprakRti bhAga-2 gAthArtha :- mithyAtvanI anukRSTa praudITha 4 prakAra tathA zeSa dhruvodayi 47 prakRtionI anutkRSTa pradI, 3 prakAre che. e 48 prakRtionA zeSa vikalpo ane zeSa prakRtinA sarve vikalpo 2 prakAre che. TIkArtha :- uttara pravRtionI sAdyAdi prarUpaNA:- kahe che. mithyAtvanI anutkRSTa pradeza udIraNA sAdi-anAdi-dhruva ane adhruva ema 4 prakAre che. te A pramANe kahe che. = je anaMtara samaye saMyama sahita samyakatvane prApta karaze te mithyAdRSTi jIvane mithyAtvanI utkRSTa pradeza udIraNA hoya che, te eka samayamAtra hovAthI sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa anuSTa, te paNa samyakatvathI paDatAne sAdi, te sthAnane nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. tathA zeSa dhruvodaya 47 prakRtionI anutkRSTa pradeza udIraNA anAdi - dhruva ane adhruva ema 3 prakAre che. te A pramANe kahe che. :- jJAnAvaraNa -5, aMtarAya-5, darzanAvaraNa-4, = e 14 prakRtinI guNitakarmAza kSINakaSAya jIvane pota-potAnI udIraNAnA anne utkRSTa pradeza udIraNA hoya che, ane te sAdi - adhruva che. pachI bIje sarva paNa anuSTa, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema, tathA taijasasaptaka, varNAdi-20, sthira-asthira, zubha-azubha, agurulaghu, nirmANa = e 33 prakRtionI guNitakarmAzavALA sayogI kevalIne anya samaye utkRSTa pradeza udIraNA hoya che, ane te sAdi-adhruva che. pachI bIje sarva paNa anutkRSTa, ane te dhruva udIraNApaNuM hovAthI anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema. tathA A 48 prakRtionA bAkInA jaghanya-ajaghanya ane utkRSTa vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre che. te A pramANe kahe che. :- sarva paNa pUrva kahela 48 prakRtionI jaghanya pradezodIraNA atisaMphilaSTa pariNAmI mithyAdRSTi jIvane hoya che, ane tenA pariNAmathI utaratAM jIvane ajaghanya hoya che, te parAvRttithI pAme che tethI sAdi-adhruva che. ane utkRSTa to pUrva ja kahela che. ane bAkInI adhUvodayi 110 prakRtionA jaghanya - ajaghanya - utkRSTa ane anuSkRSTa e sarva paNa vikalpo adhruva udIraNApaNuM hovAthI sAdi ane adhruva ema be prakAre che. (yaMtra naM - 11 juo, pariziSTa - 1mAM yatra naM - 5 juo) Iti sAdhAdi prarUpaNA samApta. - atha rajI svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa pradezadIraNA svAmitva :-) aNubhAgudIraNAe, jahaNNasAmI paesajiTTAe / vALa mano, modI vinodimeLa / 82 . anubhAgodIraNAyA, jadhanyAsvAmI pradezajyeSThaH / ghAtanAma tara:, kavacyorvinAthatabbA (vyihIna ) | 82 //. gAthArtha :- sarve ghAtakarmanI anubhAga udIraNAmAM je je jaghanya udIraNAnA svAmI pUrve kahyAM che, te te svAmI ahIM uma0udId mAM guNitakamaza jANavAM. vizeSa e che ke zrutakevalI vA anya koI matyAvaraNAdikanA umaudIva svAmI che. ane avadhiDhikAvaraNanA u00udI, svAmI avadhi labdhi rahita jIva che. TIkArtha :- sAdyAdi prarUpaNA karI, have svAmitvane kahe che. ane te utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI ane jaghanya pradeza udIraNA svAmI ema be prakAre che. tyAM prathama utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI kahe che. :- sarva paNa ghAtakarmanI anubhAga udIraNAmAM je je jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI pUrve kahyAM che te ja utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI guNitakarmAza jANavAM vizeSa e che ke zrutakevalI athavA bIjA koI (matyAvaraNAdikanA) umaudI nA svAmI che. avadhijJAna - avadhidarzanAvaraNa e be prakRtino avadhi labdhihIna 30pradI, kahevAM. A ati saMkSepathI kahyuM, have vizeSa vyAkhyA kahe che. For Personal & Private Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only www.jainelib saMkhyA mULa prakRtionA nAma : 5 1 1 1 14 33 mUla uttaraprakRtio viSe pradeza udIraNAnA sAdhAdi bhAMgA pradarzaka yaMtra naMbara-11 (gAthA80-81nA AdhAre) jaghanya pradeza udIraNA ajaghanya pradeza udIraNA utkRSTa pradeza udIraNA anuSTa pradeza uThIyA sAdi gaNitamAM stra udIraNAne anna 158 tlo, Eo, tlo, llo. aMtaka vaMdanIya mohanIya AyuSya uttarapravRtionA nAma - mithyAtva -5, data-4. atarAya-5 = 14 1487, vargAdi-2, svira-asthira, zubhaazubha, aguccha, nirmANa = 33 110 bAkInI 110 sAdi miAjika khi, saMku saMkleza parA, purAvRttathI 23 12 adhruvapaNuM adhruva, mi, saMka mi, saMta parAja parAi avodaya a paNuM hovAthI sAdi mika saMda parAi Dayto mi, saMta parAi azru :: 1: mi, saMha parAka yuva mika saMka parA premanAbhimukyuM. pramattayati, sarva vizuddha kSapakazreNimAM 10me samayAdhika Avata bAkI rahe adhruvada gaNitakamAMza 12me sva udIraNAne anna guNitakrmAMzane 13mAna anta 1 1samayamAt paNuM hovAthI azru 77 a. sAdi : 11methI paDelAne adhamanathI sAdipatuM pahelAna tel pAmelAne a kula : nahIM anaMtara samaye samyaktva 1samayamAtra samyaktvathI sAdipaNuM abhavyane bhavyane sahita saMyama pAmaze te paNuM hovAthI paDelAne mithyAda pAmalAna gu anAdi ca / sAdinA abhAva hovAthI T / sAdino abhAva hovAthI 10 abhayane bhavyane / : 1 : : | 11 31 kulabhAMgA Xin bhAgA 45 10 10 8 73 10 126 297 880 1313 udIraNAkaraNa 121 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 karmaprakRti bhAga-2 avadhijJAna - darzanAvaraNa sivAya jJAnAvaraNa paMcaka, darzanAvaraNa catuSka arthAt jJAnA-4, darzanAd -3 = 7 prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA kSINakaSAyI guNItakamaza zrutakevalIne athavA anya guNitakarmAza jIvane samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM hoya che. vaLI avadhijJAnAvaraNa - avadhidarzanAvaraNanI utkRSTa pradeza udIraNA avadhilabdhi rahita te ja jIvane tyAre arthAt guNitakarmAza kSINakaSAya jIvane samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM hoya che.* nidrA - pracalAnI u0 pra0 udIraNA upazAMta kakSAthI jIvane hoya che. thANadvitrikanI u0 pra0 udIraNA apramatta sanmukha thayela pramattayatine hoya che. mithyAtva - anaMtAnubadhi-4 = 5 prakRtionI u0 pra udIraNA anaMtara samaye saMyama sahita samyakatva pAmavAnI icchAvALA mithyAdRSTine anya samaye hoya che. mizramohanIyanI u0 prad udIraNA samyakatva pAmatAM vyavaghAta vagaranA pUrvanA samaye arthAt mizranA anya samaye hoya che. apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya-4nI u% pravra udIraNA anaMtara samaye sarvavirati pAmavAnI icchAvALA avirata samyagudRSTine hoya che. pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya-4 nI u% pravra udIraNA tevA prakArano arthAt anaMtara samaye sarvavirati pAmavAnI icchAvALA dezavirati jIvane hoya che. saMjvalana krodha-mAna-mAyAnI u0 pra0 udIraNA te te vedaka (udayavALA) jIvane pota-potAnA udayane anne hoya che. veda-3 ane saMjavalana lobhanI u0 pra udIraNA te te vedaka (udayavALA) kSapaka jIvane samayAdhika AvalikAnA anya samaye hoya che. hAsyAdi-6nI u0 pra udIraNA apUrvakaraNanA anya samaye hoya che. ahIM sarva ThekANe guNitakarmAza jIvane utkRSTa pradeza udIraNA jANavI. veyaNiyANaM gahihiI, se kAle appamAyamiya virao / saMghayaNapaNagataNuduga-ujjoyA appamattassa / / 83 / / vedanIyayorgrahISyati, tasmin kAle-'pramAdamiti virataH / saMhananapaJcakatanudviko-dyotAnAm apramattasya / / 83 / / gAthArtha - vedanIyanI u00udIno svAmI apramatta prApta karanAra pramatta che. saMghayaNa-5, tanuddhika ane udyotano u0ma0 udIraka apramatta AtmA che. TIkArtha:- "se vAle'- je jIva anaMtara samaye apramatta grahaNa karaze arthAtu apramatta guNasthAnaka pAmaze te pramatta saMyatane sAtA-asAtArUpa vedanIya-ranI (6ThThA guNasthAnakanA anya samaye) utkRSTa pradeza udIraNA thAya che, kAraNa ke tene ja sarva vizuddhapaNuM che. tathA apramattamunine prathama sivAyanA saMghayaNa-5, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, udyotanAma e 20 prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA hoya che. devanirayAugANaM, jahannajeTTaTTiI guruasAe / iyarAUNa vi aTTama - vAse yo'TThavAsAU / / 84 / / devanArakAyuSo - jaghanyajyeSThasthitiko gurvasAtAyAm / itarAyuSorapyaSTama - varSe jJeyo'STavarSAyuH / / 84 // 85 A vakhate guNitakamAMza jIva samaya pramANa jaghanya sthiti, jaghanya anubhAga, ane utkRSTa pradezanI udIraNA kare che. 12mA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA pramANa zeSa sthiti rahe tyAre ukata karmaprakRtionI paNa teTalI sthiti sattAmAM zeSa rahe che chellI Avali kA udayAvalikA hovAthI tenI uparanI samaya pramANa sthiti, ane te sthitisthAnamAMnA jadhanya rasayukata vadhAremAM vadhAre dalikone guNitakamAMza jIva udIre che. ahIM 12mA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa sthiti rahe tyAre darekane jadhanya sthitinI udIraNA to thAya. paraMtu darekane jadhanya rasanI ja udIraNA thatI hota to jaghanya rasanI ja udIraNAnA adhikAramAM utkRSTa kRtajJAnIne ke vipulamati mana:paryavajJAnIne ema utkRSTa Adi vizeSaNe joDIne jaghanya anubhAga udIraNo nuM kaheta, paraMtu sAmAnyathI ja 12mAM guNasthAnakanI samayAdhika Avali kA zeSa rahe tyAre zruta jJAnAvaraNAdinI jaghanya rasodIraNA thAya ema kaheta, ema nathI kahyuM te parathI ema samajAya che ke utkRSTa zrutapUrva Adine jadhanya rasanI udIraNA thAya, anyane madhyama rasanI udIraNA thAya. vaLI ema paNa nathI samajavAnuM ke jaghanya rasoMdIraNA karanAra dare ka utkRSTa pradezanI ja udIraNA kare che, kema ke guNitakamAMza hoya te kare, anya madhyama pradezodaraNA kare. mAtra je sthaLe ghAtakarmanI jaghanya rasodIraNA kahIM tyAM ja tenI utkRSTa pradezodaraNA thAya che. jema ke matijJAnAvaraNIyAdinI bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAre jaghanya rasodIraNA kahIM che tema bAramAnI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAre te prakRtinI guNitakarmAza jIvane utkRSTa pradezadIraNA paNa kahevI. For Personal & Private Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 123 gAthArtha :- deva narakAyunI u040udIno svAmI utkRSTa du:khodayI anukrame jaghanya - utkRSTa AyuSyavALA deva - nArakI jANavAM, Itara manuSya - tiryagAyunI u0,0udInA svAmI 8 varSanA AyuSyavALA AThame varSe vartamAna manuSya-tiryaMca jANavAM. TIkArtha :- deva-nAraka AyuSyanA yathAkrame deva - jaghanya 10,000 varSanI sthitivALA, ane nAraka 33 sAgaropamanI utkRSTa sthitivALA ghaNAM du:khanA udayamAM vartatAM utkRSTa pradezanA udIraka che. ghaNAM duHkhanA anubhavamAM ghaNAM AyuSyanA pudgalo dUra (nirjarA) kare che. tethI tenuM grahaNa karyuM che. tat = ghaNAM Ayu: pudgalanA kSayanuM mULa atisaMkleza che te jaNAvavA mATe sthitinA atyAra = pheraphAranuM grahaNa karyuM che. arthAt devanI jaghanya 10 hajAra varSanI sthiti lIdhI che, jyAre nArakInI utkRSTa 33 sAgaropamanI sthiti lIdhI che. Itara je tiryaMca - manuSya AyuSya yathAsaMkhya pramANe tiryaMca manuSya 8 varSanA AyuSyavALA arthAt 8mA varSamAM vartatAM ghaNAM duHkhanA udayayukta jIva utkRSTa pradezanA udIraka che. egaMtatiriyajoggA, niyagavisiTresa taha apajjattA / saMmucchimamaNuyaMte, tiriyagaI desavirayassa / / 85 / / ekAntatiryagyogyA, nijakaviziSTeSu tathA'paryAptAH / saMmUrchimamanujAnte, tiryaggatardezaviratasya / / 85 / / gAthArtha :- ekAnta tiryaMcagatimAM ja je udaya yogya pravRtio che teonI u0 pra0 udI nA svAmI te te viziSTa nAmavALA tiryaMco ja che. tathA aparyApta nAmanI u0 pra0 udI nA svAmI saMmUrzima aparyApta manuSyane anta, ane tiryaMcagatinI u0 pra0 udI dezavirata che. TIkArtha:- ekAnta tiryaMcane ja je prakRti udaya yogya hoya te ekAnta tiryaMca yogya prakRtioH- prathama jAti catuSka, Atapa, sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa e 8 prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA nA svAmI pota-potAnA prakRti viziSTa jIvo pAme che. te A pramANe kahe che- ekendriyajAti ane sthAvaranAmanI u0 pravra udIraNA sarva vizuddha bAdara pRthvIkAya jIvane hoya che. AtapanAmanI u0 pra0 udIraNA khara bAdara pRthvIkAya ne hoya che. sUmanAmanI u0 pra udIraNA paryApta sUkSma jIvane hoya che. sAdhAraNa-vikalendriyajAtinI u0 , udIraNA te te nAmanA udayavALA sarva vizuddha paryApta jIvane hoya che. tathA aparyApta nAmanI u0 pra0 udIraNA aparyApta saMmusDima manuSyane anya samaye vartatAM hoya che. tathA tiryaMcagatinI u0 pra0 udIraNA ati vizuddha dezavirativALA tiryaMca jIvane hoya che. aNupubigaijhugANaM, sammadiTTI u dubhagamAINaM / nIyassa ya se kAle, gahihii virai tti so ceva / / 86 / / AnupUrvigatidvikayoH, samyagdRSTistu durbhagAdInAm / nIcairgotrasya ca tasmin kAle, grahISyati viratiriti sa caiva / / 86 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- te te gatimAM vartatAM sarva vizuddha samyagudRSTi jIvane trIjA samaye AnupUrvI-4nI utkRSTa pradeza udIraNA hoya che. phakta manuSya-tiryaMcAnupUrvAnI kSAyika samyagudRSTi kahevo. deva-narakagatino paNa utkRSTa pradeza udIraka te ja kSAyika samyagudRSTi che. ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNanI gAthA 85mAM to kahyuM che. "maNuputriAnA lApho samo '' tti artha:- AnupUrvI ane deva-narakagatino kSAyika samyagudRSTi utkRSTa pradeza udIraka che. avizeSathI kahyuM che ane tenI vyAkhyA paNa avizeSathI ja karAya che. tathA anaMtara samaye je sarvavirati grahaNa karaze te ja avirata samyagdaSTi jIva durbhaga-anAdeya-ayazakIrti ane nIcagotra = e 4 prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA kare che. jogaMtudIragANaM, jogate saradugANupANUNaM / niyagate kevaliNo, sabavisuddho ya savvAsiM / / 87 / / For Personal & Private Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 karmaprakRti bhAga-2 yogyantodIrakANAM, yogyante svrdvikaanpraannyoH| nijakAnte kevalinaH, sarvavizuddhazca sarvAsAm / / 87 / / gAthArtha :- sayogIne anya samaye udIraNA yogya je prakRtio che tenI u0 pradezodIraNA sayogI kevalIne anya samaye hoya che. svaraddhika ane zvAsozvAsanI u0,0udI sva sva nirodhane atte hoya che. sarva prakRtionI u4 pradezodIraNA sarva vizuddha jIvane hoya che. TIkArtha :- 8 nI ' - yogI kevalIne "mane'- anya samaye je prakRtio udIraNA yogya che. temanuSyagati, paMcendriyajAti, audArikasaptaka, taijasasaptaka, saMsthAna-6, prathama saMghayaNa, varNAdi-20, aguruladhu, upaghAta, parAghAta, vihAyogatidrika, trasacatuSka, sthira-asthira, zubha-azubha, subhaga, Adaya, yazakIrti, nirmANa, tIrthakara ane uccagotra e 62 prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA sayogI kevalIne anya samaye hoya che. tathA svaraddhika ane zvAsozvAsanI utkRSTa pradeza udIraNA pota potAnA nirodha kALe sayogI kevalIne hoya che. utkRSTa pradezodaraNAnuM lakSaNa - ahIM sarva karmanI utkRSTa pradeza udIraNA mATe A paribhASA che. je je karmano sva-sva je udIraNAdhikArI che te te jIva sarva vizuddhakALe te te karmano utkRSTa pradezadIraka jANavo. ane AyuSya sivAya sarva karmanI utkRSTa pradezadIraNA guNitakarmAza jIvane hoya che. tethI dAnAMtarAyAdi-panI paNa utkRSTa pradeza udIraNA kSINakaSAya guNitakarmAza jIvane samayAdhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM jANavI (pariziSTa-1mAM yaMtra naMbara-5 juo) iti utkRSTa pradeza udIraNA svAmitva samApta - atha jaghanya pradeza udIraNA svAmitva:-) tappagaudIragatisaM-kiliTTabhAvo a sabapagaINaM / neyo jahaNNasAmI, aNubhAgutto ya titthayare / / 88 / / / tatprakRtyudIrako'tisaM-kliSTabhAvazca sarvaprakRtInAm / jJeyo jaghanyasvAmyanubhAgoktazca tIrthaMkare / / 88 / / gAthArtha :- sarva prakRtionA jagha0 pra0 udIraNA svAmI ati saMphilaSTa bhAvavALo te te prakRtino udIraka jIva jANavo. ane tIrthaMkara nAmano ja pradezodIraka ja00 anubhAgodIraNAmAM kahyA pramANe jANavo. TIkArtha :- pramANe utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI kahyAM, have jaghanya pradeza udIraNAnA svAmIne kahe che. te te prakRtionA udIraka ati saMphilaSTa pariNAmavALA kSapitakarmAza jIva pota-potAnI yogya sarva prakRtiono jaghanya pradeza udIraNAno svAmI jANavo. tyAM avadhijJAnAvaraNa sivAya jJAnAvaraNa-4, avadhidarzanAvaraNa sivAya darzanAvaraNIya-3, sAtA-asatAvedanIya, mithyAtva, 16 kaSAya, nokaSAya-9 = e 35 prakRtionI jaghanya pradeza udIraNA sarva paryAptie paryApta sarva saMphilaSTa evA mithyAdRSTi jIvane hoya che. ane nidrApaMcakanI jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI tatu prAyogya saMkuleza yukata (paryApta mithyAdRSTi) hoya che. tathA anaMtara samaye mithyAtvane pAmaze tevo ati saMliSTa jIva samyakatva - mizramohanIyano jaghanya pradeza udIraNAno svAmI che. tathA gati-4, paMcendriyajAti, audArikasaptaka, vaikriyasaptaka, teja sasaptaka, saMsthAna-6, saMghayaNa-6, varNAdi-20, parAghAta, upaghAta, agurulaghu, ucchavAsa, udyota, vihAyogatidrika, traNacatuSka, sthirAdi-6, asthirAdi-6, nirmANa, gotraddhika, aMtarAya-5 = e 89 prakRtionI jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI sarva utkRSTa saMleza yukata saMjJi paryApta jIva hoya che. tathA tat prAyogya saMkuleza yukata pramattayati AhArakazarIrI jIva AhArakasaptakano jaghanya pradazodIraka che. tathA AnupUrvI-4no paNa ja0 pradezodIraka tat prAyogya saMklezayukata jIva che. Atapano jagha0 pradezodIraka ati saMliSTa khara bAdara pRthvIkAya jIva che. ekendriyajAti, sthAvara ane sAdhAraNa e 3 prakRtino jaghanya pradezodIraka sarva utkRSTa saMkulezayukata ekendriya jIva che. sukSmanAmano jaghanya pradezadIra, sarva utkRSTa saMkulezayukata 86 ahI samyakatvamohanIyanI u050 udI, mUlagAthAmAM, pU, cUrNikAre pUra malayagiri masAha tathA pUra upADa masA TIkAmAM batAvI nathI. paNa te samyakatvamohanIyanI utkRSTa pradezodaraNA kSAyika samyakatva pAmatAM samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre hoya che. For Personal & Private Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 125 sUkSma ekendriya che. aparyAptanAmano jaghanya pradezodI2ka sarva saMkliSTa aparyApta manuSya chellA samayamAM vartato hoya tyAre hoya che. tathA be te caurindriyajAtinA jaghanya pradezodIraka sarva saMliSTa be te caurindriya jIva che. tIrthaMkaranAmakarmanA je jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI kahyAM te ja jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI jANavAM. arthAt tIrthaMkara kevalI jyAM sudhI AyojikAkaraNa zarU karyu nathI te pUrvanA samaye vartatAM evA tIrthaMkara kevalI jinanAmakarmanA jaghanya pradezanA udI2ka hoya che. gAthArtha : TIkAnI jema. TIkArtha :- sarva saMkliSTa evA avadhilabdhi yukata jIva avadhijJAnAvaraNa - avadhidarzanAvaraNanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. kAraNa ke adhiddhikane utpanna karavAmAM ghaNAM pudgalo parikSINa = kSaya pAmelA hoya che. tethI avadhilabdhi yukatanuM grahaNa karyu che. tathA cAre paNa AyuSyanA jaghanya pradezanA udIraka pota-potAnI bhUmikAne yogya atyaMta sukhane anubhavatAM jIvane hoya che. tyAM prathama 10,000 varSa pramANanI jadha sthitimAM vartatAM nAraka te zeSa nArakonI apekSAe ati sukhI hoya che, mATe narakAyuSyano jaghanya pradezodIraka che. bAkInA tiryaMca-manuSya-devAyuSyanI utkRSTa sthitimAM vartatAM ane pota-potAnA sthAne yogyatA mujaba atyaMta sukhI evA tiryaMca-manuSya ane devo anukrame tiryaMcAyu-manuSyAyu ane devAyunA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI jANavAM. (pariziSTa-1 mAM yaMtra naMbara-5 juo) iti jaghanya pradeza udIraNA svAmitva sahita 2jI svAmitva prarUpaNA samApta iti 4thI pradeza udIraNA samApta 87 ohINaM ohijue, aisuhaveI ya AugANaM tu / paDhamassa jahaNNaTiI, sesANukkosagaTiIsu / / 89 / / avadhyoravadhiyuto - 'tisukhavedI cAyuSkANAntu / prathamasya jaghanyasthitiH, zeSANAmutkRSTa sthitiSu / / 89 / / iti mahopAdhyAya zrI yazovijaya gaNivarya masA viracita karmaprakRti TIkAmAM udIraNAkaraNanuM gujarAtI bhASAmAM bhAvAnuvAda samApta gAthA 82 thI 89 sudhImAM kahela arthano saMgraha karyo che, evI anya banAvelI gAthA kahe che. ukkosudIraNAe sAmI suddho u guNiyakammaMso / iyarAa khaviyakammo tajjogudIraNA kili / / artha :- zuddha pariNAmavALo guNitakarmAMza AtmA utkRSTa pradezodIraNAno svAmI che. ane tat prAryAgya kliSTa pariNAmavALo kSapitakarmAMza AtmA jaghanya pradezodIraNAno svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 -: atha udIraNAkaraNa sArasaMgraha :-: atha 1lI prakRti udIraNA : (1) lakSaNa : kaSAyasahita athavA kaSAyarahita yoga saMjJAvALA vIryathI udayAvalikAnI bahAranI sthitiomAM rahela dalikone kheMcI udayAvalikAmAM nAMkhavA arthAt udayAvalikAmAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karavAM te udIraNA kahevAya che. karmaprakRti bhAga-2 (2) bheda : prakRti-sthiti-anubhAga ane pradezanI apekSAe te udIraNAnA cAra prakAra che. te eka eka udIraNA mULaprakRtio ane uttaraprakRtio AzrayI babbe prakAre che. temAM mULa karmonI jJAnAvaraNIya vagere ATha prakAre ane uttaraprakRtionI udIraNA matijJAnAvaraNIya vagere ekaso aThThAvana prakAre che. (3) sAdyAdi prarUpaNA vedanIya ane mohanIyakarmanI sAdi, anAdi, dhruva ane adhruva ema cAra-cAra prakAre AyuSyanI sAdi-adhruva ema be prakAre ane jJAnAvaraNIya vagere zeSa pAMca karmanI sAdi vinA traNa traNa prakAre hovAthI AThe mULakarmanA paccIsa bhAMgA thAya che. tyAM vedanIyakarmanI pramatta guNasthAnaka sudhI ane mohanIyakarmanA udIraNA sUkSmasaMparAyanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAM sudhI hoya che. tethI uparanA guNasthAnakamAM hotI nathI eTale u52nA guNasthAnakethI pramatta guNasthAnake Ave tyAre vedanIyanI ane agiyA2mA guNasthAnakathI dasamA athavA cothA guNasthAnake Ave tyAre mohanIyanI sAdi, apramatta ane sUkSmasaMparAya guNasthAnakanI carama AvalikAne prApta nahIM thayelA jIvone anAdi, abhavyone udIraNAno viccheda thavAno na hovAthI dhruva ane bhavya jIvone udIraNAno viccheda thavAno hovAthI adhruva ema cAra prakAre che. AyuSyakarmanI potapotAnA bhavanI chellI AvalikAmAM udIraNA hotI nathI ane parabhavanI utpattinA prathama samayathI zarU thAya che. tethI sAdi adhruva ema be prakAre che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyakarmanI bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAM sudhI ane nAma tathA gotranI sayogInA caramasamaya sudhI haMmezA udIraNA thAya che. mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavya jIvone adhruva ema traNa prakAre hoya che. paraMtu ahIMthI paDavAno abhAva hovAthI sAdi thatI nathI. mithyAtvanI sAghAdi cAra prakAre hovAthI cAra, pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa, pAMca aMtarAya, varNAdi vIsa, taijasa-kAryaNasaptaka, sthira-asthira, zubha- azubha, agurulaghu ane nirmANa. A suDatAlIsa dhruvodayI prakRtionI sAdi vinA traNa prakAre hovAthI ekaso ekatAlIsa ane bAkInI ekasodasa adhruvodayI prakRtionI udIraNA sAdi ane adhruva ema be prakAre hovAthI basovIsa. ema uttaraprakRtio AzrayI kula traNasopAMsaTha bhAMgA thAya che. tyAM adhruvodayI prakRtiono udaya amuka TAIme ja hoya che ane jyAre udaya hoya che tyAre ja udIraNA hoya che. mATe sAdi ane adhruva supratIta ja che. samyaktvIne mithyAtvanI udIraNA hotI nathI paraMtu samyaktvathI paDI mithyAtve jAya tyAre zarU thAya che mATe sAdi, samyaktva na pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. matijJAnAvaraNIya vagere cauda dhAti prakRtionI bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAM sudhI ane zeSa nAmakarmanI tetrIsa dhruvodayI prakRtionI sayogInA carama samaya sudhI haMmezA udIraNA hoya che mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyajIvo AzrayI adhruva hoya che. ahIMthI paDavAno abhAva hovAthI sAdi thatI nathI. (4) svAmI :- vedanIya ane pota-potAnA bhavanI carama AvalikA varjI AyuSyanA pramatta guNaThANA sudhInA, nAma ane gotrakarmanA teramA guNasthAnaka sudhInA. mohanIyanA carama AvalikA vinA dasamA guNasthAnaka sudhInA ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA aMtarAyanA carama AvalikA vinA bAramA guNasthAnaka sudhInA sarva jIvo udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 127 5 jJAnAvaraNa, 4 darzanAvaraNa, 5 aMtarAya e 14 prakRtiono 12 guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa sudhInA jIvo svAmI che. tejasasaptaka, varNAdi-20, sthira-asthira, zubha-azubha, agurulaghu, nirmANa e nAmadhruvodaya prakRtionA sayogI guNasthAnakanA carama samaya sudhInA jIvo svAmI che. upaghAtanA zarIrastha sayogI sudhInA jIvo svAmI che. bAdaralobhano udaya 9mA guNasthAnaka sudhI ja hovAthI tenA udayavALA 9mAM guNasthAnaka sudhInA temaja sU0 kiTTI rU5 lobhanA samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAM sudhInA sUkSmasaMparAya vartI jIvo ja udIraka che. trasatrika, sthAvaratrika, cAra gati, pAMca jAti, cAra AyuSya, traNa darzanamohanIya ane traNa veda A paccIsa pravRtionI te te nAmavALA vigrahagatimAM temaja ayogI vinAnA bhavastha yathAsaMbhava saghaLA jIvo ane cAra AnupUrvInA te te nAmavALA vigrahagatimAM vartatAM jIvo udIraNAnA svAmI che. paraMtu tyAre AyuSyamAM caramAvalikA sivAyanA samajavAM. jema - traso trasanAmakarmanA, sAdhAraNanAmakarmanA udayavALA sAdhAraNanAmakarmanA, devo devagatinAmakarma ane devAyuSyanA, paMcendriyo paMcendriyajAtinAmakarmanA, upazama samyakatva pAmatAM prathama sthitinI caramAvalikA sivAyanA mithyAdRSTio mithyAtvamohanIyanA, mizradRSTio mizramohanIyanA, kSAyika samyatva pAmatAM caramAvalikA sivAyanA kSayopazama samyagdaSTio samyatvamohanIyanA, strIvedodayavALA strIvedanA ane vigrahagatimAM vartamAna nArako narakAnupUrvInA udIrako che.-ema sarvatra samajavuM. AhArakazarIrI, vaikriyalabdhisaMpanna vaikriyazarIrI - manuSyo ane tiryaMco, devo ane nArako sivAyanA ekendriyo, vikasendriyo, paMcendriya tiryaMco ane manuSyo dArikazarIra, audArikabaMdhana catuSka ane audArika saMghAtana A cha prakRtionA temaja ekendriyone aMgopAMgano udaya na hovAthI zeSa beindriya vagere je audArikaSakanA udIrako che teja dArika aMgopAMganA udIrako che. utpattisthAnane prApta thayelA devo, nArako, vaikriyalabdhisaMpanna vaikriyazarIrI-manuSyo, temaja paMcendriya tiryaMco ane bAdara paryApta vAyukAya, vaikriyaSakanA ane bAdara paryApta vAyukAyane upAMgano udaya na hovAthI te sivAya uparanA saghaLA jIvo vaikriya aMgopAMganA udIrako che. AhArakalabdhisaMpanna caudapUrvadhara pramatta munio jyAre AhArakazarIra banAve tyAre AhArakasaptakanA udIrako che. jo ke AhAraka zarIravALA koika munio apramatta guNaThANe jAya che, tyAre apramatta guNasthAnake paNa teono udaya hovAthI udIraNA kare che, paraMtu tevA jIvo kavacit hovAthI athavA to anya koI kAraNathI tenI virakSA karI nathI ema lAge che. | sarva paMcendriya tiryaMca ane manuSya zarIra paryAptie udayamAM vartatAM 'hasthA' =zarIranAmanA udayamAM vartatAM 6 saMsthAna ane 6 saMghayaNanA udIraka hoya che, ahIM jeno udaya hoya tenI ja udIraNA pravarte che. kSapakazreNi upara ArUDha thanAra caramazarIrI AtmAone vajaRSabhanArAca saMghayaNano ja udaya hovAthI teo prathama saMghayaNanA ja udIrako che. ane prathama traNa saMghayaNavALA upazamazreNi karatAM hovAthI upazamazreNimAM yathAsaMbhava prathama traNa saMghayaNanA udIrako hoya che. vaikriya tathA AhArakazarIrIne saMghayaNano udaya na hovAthI teo temaja ekendriyo tathA nArakone saMghayaNano udaya na hovAthI koipaNa saMghayaNanA udIraka nathI. zeSa sarve vikasendriyo, labdhi aparyApta paMcendriya tiryaMco tathA manuSyo sevArta saMghayaNanA ja udIrako che. paNa anya saMghayaNono udaya na hovAthI udIraNA karatAM nathI. devo, AhArakazarIrI, ane yugaliko samacaturastra saMsthAnanI ja udIraNA kare. sarve ekendriyo vikasendriyo, labdhi aparyApta paMcendriya tiryaMco tathA manuSyo ane nArakone huDaka saMsthAnano ja udaya hovAthI teo haMDaka saMsthAnanI ja udIraNA kare che. narakAdi jIvo bhavAntarAla gatimAM vartatAM jIvo narakAnupUrvI Adi-4 AnupUrvInA udIraka jANavAM, zarIra paryAptithI paryApta sarva jIvo parAghAtanAmakarmanA udIraka hoya che. zarIra paryAptie paryAptA AtapanAmakarmanA udayavALA khara bAdara pRthvIkAya jIvo AtapanAmakarmanA udIrako che. zarIra paryAptie paryApta labdhi paryApta bAdara pRthvIkAya, apUkAya, pratyeka tathA sAdhAraNa-vanaspatikAya. vikalendriyo, paMcendriya tiryaMco, vaikriya tathA AhArakazarIrI munio ane uttaravaikriya zarIradhArI devone udyotano udaya saMbhave che paNa anyane nahIM, tethI A jIvo jyAre udyotanA udayamAM vartatAM hoya tyAre udyotanA udIrako hoya che. tathA pratyekanAmanA ane sAdhAraNanAmakarmanA AhAra paryAptavALA zarIrastha pratyeka zarIrI ane sAdhAraNa zarIrI sarva jIva udIraka che. For Personal & Private Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 karmaprakRti bhAga-2 bhASAparyAptie paryAptA vikasendriyo, paMcendriya tiryaMco ane manuSyone yathAsaMbhava banne svarono udaya hovAthI teo yathAsaMbhava banne svaronA, devo tathA yugaliko susvaranA ja udayavALA hovAthI susvaranA ane nArako duHsvaranA udIrako che. temaja zarIra paryAptie paryAptA paMcendriya tiryaMco tathA manuSyone yathAsaMbhava banne vihAyogationo udaya hovAthI teo yathAsaMbhava bane vihAyogatinA, sarve devo tathA yugaliko zubhavihAyogatinA ja udayavALA hovAthI zubha vihAyogatinA ane vikalendriyo tathA nArako azubhavihAyogatinA ja udayavALA hovAthI azubhavihAyogatinA udIra ko hoya che. labdhi aparyApta jIvone nAmakarmanA mAtra prathamanA be ja udayasthAno hovAthI teone svara tathA vihAyogationo udaya na hovAthI A cAramAMthI koipaNa prakRtinI udIraNA thatI nathI. sayogI guNasthAnake jyAM sudhI svarano rodha na kare tyAM sudhI ja banne svaronI udIraNA thAya che. temAM guNasthAnake zvAsozvAsano nirodha na kare tyAM sudhInA zvAsozvAsa paryAptie paryAptA saghaLA saMsArI jIvo zvAsozvAsa nAmakarmanA udIraka che. labdhiparyApta bAdara pRthvIkAya, apUkAya, pratyeka tathA sAdhAraNa vanaspatikAya temaja labdhi paryApta vikasendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya tathA devone yazakIrti ane ayazakIrti e bannenA udayano saMbhava hovAthI yathAsaMbhava te jIvo bannenA udIrako che. ane sUkSma ekendriyo teukAya, vAyukAya, labdhi aparyAptA ekendriyo, vikalendriyo, paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane nArakone ayazakIrtino ja udaya hovAthI A saghaLA jIvo ayazakIrtinA ja udIrako che. labdhi paryApta paMcendriya tiryaMco, manuSyo ane devone A cAreya prakRtionA udayano saMbhava hovAthI A jIvo yathAsaMbhava cAre prakRtionA udIrako che. ane ekendriyo, vikasendriyo, nArako, labdhi aparyApta paMcendriya tiryo ane manuSyo darbhAgya ane anAdeyanA ja udayavALA hovAthI A be prakRtionA ja udIrako che. dezavirati ane sarvaviratidhara manuSyo, uccakulamAM utpanna thayelA manuSyo ane saghaLA devo uccagotranA ja udayavALA hovAthI uccagotranA udIrako che. ane zeSa nIcakulamAM utpanna thayelA manuSyo, nArako ane saghaLA.tiryaMcone nIcagotrano ja udaya hovAthI teo nIcagotranI ja udIraNA kare che. temAM guNasthAnakavartI tIrthakara bhagavaMto tIrthaMkaranAmakarmanA udIraka che. caudamAM guNasthAnake udaya hovA chatAM yoganA abhAve teozrI koipaNa karmanI udIraNA karatA nathI. zarIra paryAptinA pachInA samayathI indriya paryAptinI samApti sudhI - udaya hovA chatAM udIraNA na hovAthI indriya paryApti samApta thAya te pachInA samayathI bAramAM guNasthAnakanI eka AvalikA zeSa hoya tyAM sudhInA jIvo paMcasaMgraha, karmastava Adi graMthanA mate nidrA ane pracalAnA yathAsaMbhava udIrako che. paraMtu karmapratikAra vagere keTalAka AcArya mahArAja sAhebanA mate kSapaka ane kSINamoha guNasthAnake nidrA ane pracalAno udaya na hovAthI indriya paryAptinI samAptinI pachInA samayathI yathAsaMbhava upazAMtamoha guNasthAnaka sudhInA jIvo udIraka che. devo, nArako, yugaliko, vaikriyazarIrI ane AhArakazarIrIne choDI pramattaguNasthAnaka sudhInA indriya paryAptie paryAptA saghaLA jIvone thINadvitrikanA udayano saMbhava hovAthI A saghaLA jIvo yathAsaMbhava udayaprApta thINadvitrikanA udIrako che. . sAtA-asAtA vedanIyanA udayavALA chaThThA guNasthAnaka sudhInA jIvo anukrame sAtA ane asAtAnA udIrako hoya che. apramattAdi guNasthAnakomAM yathAsaMbhava banne vedanIyano udaya hovA chatAM A be prakRtionI udIraNAne yogya saMlisTa adhyavasAyono abhAva hovAthI udIraNA thatI nathI. anaMtAnubaMdhi kaSAyanA prathamanA be guNasthAnaka sudhInA, apratyAkhyAnIya kaSAyanA cothA guNasthAnaka sudhInA, pratyAkhyAnIya kaSAyanA pAMcamA guNasthAnaka sudhInA, saMjavalanatrikanA navamAM guNasthAnakanA kramaza: bIjA, trIjA ane cothAbhAga sudhInA jIvo udIraNAnA svAmI che. paraMtu A badhI pravRtio adhruvodayI hovAthI jyAre je je prakRtino udaya hoya tyAre ja te te prakRtinI udIraNA thAya che ema samajavuM. hAsyaSarkanA paNa AThamA guNasthAnaka sudhInA jIvo jyAre je je prakRtinA udayavALA hoya tyAre te te prakRtinA udIraka hoya che. devone utpattinA prathama aMtarmuhUrta sudhI hAsya, rati ane sAtavedanIyano ja udaya hovAthI teo traNa prakRtionA ja ane nArakone utpattinA prathama aMtarmuhUrta sudhI arati, zoka ane asAtAno ja udaya hovAthI teo A traNa prakRtionA ja udIrako hoya che. ane prathama aMtarmuhUrta pachI parAvartanano saMbhava hovAthI devo ane nArako yathAsaMbhava udaya prApta che te prakRtionA udIrako hoya che. devo sAmAnyathI moTAbhAge bhavaparyata hAsya, rati ane sAtAnA udIrako hoya che. paraMtu mAtsaryAdi doSonI prApti, priyano viyoga ane cyavana vagere keTalAka prasaMgomAM keTalIkavAra vacce vacce arati, zoka ane asAtAno udaya thavAthI te samaye A traNa prakRtionA udIrako hoya che, e ja pramANe nArako sAmAnyathI moTAbhAge bhavaparyata arati, zoka ane asAtAnA For Personal & Private Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 129 ja udIrako hoya che paraMtu tIrthaMkara - paramAtmAonA cyavanakalyANaka vagere prasaMgomAM ja hAsya, rati ane sAtAno udaya thavAthI te samaye A traNa prakRtionA udIrako hoya che, paraMtu alpa AyuSyavALA keTalAka nArakone bhavaparvata tIrthakara paramAtmAnA kalyANakono prasaMga ja prApta thato na hovAthI teo arati, zoka ane asAtAnA ja udIrako hoya che. (5-6) udIraNAsthAna ane tenA svAmitva :- koIpaNa vivakSita karmanI be athavA tethI vadhAre prakRtionI ekI sAthe udIraNA thAya te prakRtisthAna udIraNA kahevAya che. ane je je karmamAM evA jeTalAM jeTalAM udIraNAnA prakRtisthAno hoya teTalAM teTalAM udIraNA prakRtisthAno kahevAya che. jJAnAvaraNIya ane aMtarAyakarmamAM pAMca prakRtionuM eka ja udayasthAna hovAthI udIraNAsthAna paNa eka-eka che. ane bAramA guNasthAnaka sudhInA jIvo tenA svAmI che. darzanAvaraNIya karmamAM cAra ane pAMca prakRti svarUpa udayasthAna be hovAthI udIraNAsthAno paNa be che. bAramAguNasthAnaka sudhInA jIvo tenA svAmI che. mohanIyakarmamAM traNa vinA ekathI dasa sudhInA nava udayasthAno hovAthI nava udIraNAsthAno che. ane je jIvo je je udayasthAnanA svAmI che teoja te te udIraNAsthAnanA svAmI che. A nava udIraNAsthAnonA 976 bhAMgA thAya che. nAmakarmamAM navanuM ane AThanuM udayasthAna caudamAM guNasthAnake hovAthI yoganA abhAve udIraNAno paNa abhAva hovAthI A be sthAno choDI zeSa je dasa udayasthAno che te ja dasa udIraNAsthAno che. ane je jIvo je je udayasthAnanA svAmI che teo te ja udIraNAsthAnanA svAmI che. A 10 udayasthAnonA svamate 3961 bhAMgA ane anyamate 7789 bhAMgA thAya che. gotrakarmanI eka prakRtinA teramA guNasthAnaka sudhInA, vedanIya ane AyuSyakarmanI eka prakRtinA chaThThA guNasthAnaka sudhInA, ane bhogavatA dareka AyuSyanI potapotAnA bhavanI upAjya AvalikA sudhInA pramatta jIvo eka prakRtinI udIraNAnA svAmI che. iti 1lI prakRti-udIraNA samApta -: atha 2jI sthiti-udIraNA :-) AmAM lakSaNa, bheda, sAdyAdi addhAccheda ane svAmitva ema pAMca adhikAro che. (1) lakSaNa :- baMdha samaye thayela niSeka racanA pramANe abAdhAkALa vyatIta thayA pachI svAbhAvika rIte je karma udayamAM Ave che te svAbhAvika udaya athavA saMprAptodaya kahevAya che, ane udayAvalikAnI uparanA sattAgata koIpaNa sthitisthAnomAM rahela dalikone je vIrya vizeSathI kheMcIne arthAtu baMdha samaye niyata thayela niSekanA kALane ghaTADIne te saMprAptodaya. karmanI udayAvalikAmAMnA sthitisthAnomAM baMdha samaye, je daliko goThavAyela che tenI sAthe bhogavavA yogya karavA te sthiti udIraNA kahevAya che. jo ke sthitirUpa kALanI udIraNA thatI nathI paraMtu te te sthitisthAnamAM rahela dalikonI udIraNA thAya che. tethI niSeka samaye nakkI thayela kALanI apekSAe ghaNAM ja ochA kALamAM udayamAM lavAya che. tethI dalikonI udIraNA hovA chatAM upacArathI sthiti udIraNA kahevAmAM Ave che. tenuM bIjuM nAma asaMprAptodaya che. (2) bheda :- udayabaMdhoskRSTA prakRtionI be AvalikA nyUna saghaLI sthitio udIraNAne yogya che. kAraNa ke matijJAnAvaraNIyAdi udayabaMdhoskRSTA prakRtionI baMdhAvalikA vItyA bAda turata ja udayAvalakiAnI upara jeTalI sthitio sattAmAM hoya te dareka sthitisthAnonI udIraNA thAya che. eTale te dareka sthitisthAnomAMnA amuka dalikone udayAvalikAmAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya kare che. tethI matijJAnAvaraNIyano utkRSTa sthitibaMdha thAya tyAre baMdhAvalikA ane udayAvalikA ema be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitinI udIraNA thAya che, ane tenI nIcenA sthitisthAnonI paNa tenI apekSAe samayAdhika be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa udIraNA thAya che, tethI paNa nIcenA sthitisthAnanI udIraNA thAya tyAre tenI apekSAe be samayAdhika be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti udIraNA thAya che. ema eka eka samaya nyUna karatAM udayAvalikAnI uparanA prathama sthitisthAnanI Jain Education Interational For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13) karmaprakRti bhAga-2 udIraNA thAya tyAre eka samaya pramANa sthitinI udIraNA thAya che. tethI be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropamanA teTalAM sthiti udIraNAnA bhedo hoya che. ema je je udayabaMdhotkRSTa prakRtiono jeTalo utkRSTa sthitibaMdha che. temAMthI be AvalikA nyUna karI jeTalAM samayo rahe teTalAM te te prakRtionA sthiti udIraNAnA bhedo thAya che. tethI pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya ane asatAvedanIya A paMdaranA be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama samayapramANa, mithyAtvamohanIyanA be AvalikA nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropamanA samayapramANa, soLa kaSAyanA be AvalikA nyUna cAlIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa, ane paMcandriyajAti, vaikriyasaptaka, taijasa-kAzmaNasaptaka, huDakasaMsthAna, varNAdi-20, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa agurulaghu, nirmANa, udyota, upaghAta, trasacatuSka asthiraSarka ane nIcagotra A coppana prakRtionA be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa sthiti udIraNAnA bhedo che. udayasaMkramotkRSTA prakRtionI potapotAnA mULakarmanI utkRSTa sthitisattAthI eka AvalikA nyUna utkRSTa sthitisattA hoya che. temAMthI saMkrama AvalikA ane udayAvalikA ema be AvalikA nyUna saghaLI sthitionI udIraNA thatI hovAthI potAnA mULakarmanI utkRSTa sthitisattAthI traNa AvalikA nyUna saghaLA sthitisthAnonI udIraNA thAya che. tethI sAtAvedanIyanA traNa AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa, manuSyagati, sthiraSaddha, zubhavihAyogati, prathamanA pAMca saMdhayaNa tathA pAMca saMsthAna, ane uccagotra A ogaNIsa pravRtionA traNa AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa ane nava nokaSAyanA traNa AvalikA cUna cAlIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa utkRSTa sthiti udIraNAnA bhedo che. jo ke samyakatvamohanIya paNa udayasaMkramotkRSTA che, paraMtu tenI udIraNA cothAthI sAtamA guNaThANA sudhI ja thAya che. ane mithyAtvano baMdha prathama guNaThANe ja hoya che. temaja utkRSTa sthitibaMdha atisaMliSTa pariNAme thato hovAthI utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI ja samyakatva pAmI zake che. mATe prathama guNaThANe mithyAtvano sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI samyakatva pAme te ja samaye aMtarmuhUrta nyUna mithyAtvanI sthitimAMthI udayAvalikAnI uparanI sthitiomAM rahela dalikone samyakatva mohanIyanI udayAvalikAnI upara saMkramAve che. mATe samyakatva mohanIyanI utkRSTa sthitisattA aMtarmuhUrta nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropama pramANa hoya che. ane temAMthI paNa saMkramAvalikA ane udayAvalikA saMkala karaNane ayogya hovAthI be AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna sIttera koDAkoDI sAgaropamanA samayapramANa samyakatvamohanIyanA sthiti udIraNanA bhedo che.... AyuSyacatuSka udayabaMdhoskRSTAdi cAra saMjJAothI rahita che. paNa devAyu ane narakAyunA udayAvalikA nyUna tetrIsa sAgaropamanA samaya pramANa ane manuSyAya tathA tiryaMca AyuSyanA udayAvalikA nyUna traNa palyopamanA samaya pramANa sthiti udIraNAnA bhedo che. mizramohanIya, AhArakasaptaka ane jinanAma vinA zeSa anudayasaMkramotkRSTA manuSyAnupUrvI, devaddhika, vikalatrika ane sUkSmatrika A nava prakRtionA temaja anudaya baMdhoskRSTA narakaddhikAdi vIsa prakRtionA aMtarmuhUrta dhUna potapotAnA mULakarmanI utkRSTa sthitisattAnA samaya pramANa sthitio udIraNAne yogya hovAthI anudayasaMkramotkRSTA nava ane narakaddhika, tiryacakika, audArikasaptaka, sevArtasaMhanana, ekendriya, sthAvara ane Atapa A paMdara anuda baMdhutkRSTA maLI kula covIsa prakationA aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa ane nidrAcikanA aMtarmuhUrta nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa sthiti udIraNAnA bhedo che. prathama guNasthAnake mithyAtvano utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI samyakatva pAmI aMtarmuhUrta nyUna mithyAtvane mizra tathA samyakatvamohanIyamAM saMkramAve che. ochAmAM ochA aMtarmuhUrta kALa sudhI cothA guNaThANe rahI jIva pachI mizra guNaThANe jAya tyAre eka aMtarmuhUrta mithyAtva guNasthAnakano ane eka aMtarmuhUrta cothA guNaThANano vyatIta thaI jAya che. mATe mizra guNasthAnake be aMtarmuhUrNa nyUna sittera koDAkoDI sAgaropama pramANa mizramohanIyanI utkRSTa sthitisattA hoya che. ane temAM paNa udayAvalikA saMkala karaNane ayogya hovAthI tenI paNa udIraNA thatI nathI mATe AvalikA adhika be aMtarmuhUrta nyUna sittera koDAkoDI sAgaropamanA samaya pramANa mizramohanIyanA sthiti-udIraNAnA bhedo che. For Personal & Private Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 131 AhArakasaptakanI anya prakRtionA saMkramathI jeTalI aMta:koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA thAya che. temAMthI aMtarmuhUrta nyUna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitio udIraNAne yogya che. vaLI tIrthakara nAmakarmano udaya teramA guNasthAnakethI thAya che. ane tyAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ja utkRSTa sthitisattA hoya che. tethI udayAvalikA nyUna palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitio udIraNAne yogya hoya che. (3) sAdyAdi :-(1) mULakarma-AzrayI :- vedanIya ane AyuSyanA jaghanya sthityAdi cAre bhedo sAdi ane adhruva ema be-be prakAre hovAthI kula soLa, mohanIyanI ajaghanya sthiti udIraNA cAraprakAre ane zeSa jaghanya sthityAdi traNa sAdi-adhava ema be-be prakAre hovAthI kula dasa, zeSa jJAnAvaraNIya vigere pAMca karmanI ajaghanya sthiti udIraNA sAdi vinA 3 prakAre ane zeSa jaghanya sthityAdi traNa sAdi ane adhruva ema be-be prakAre hovAthI eka-eka karmanA nava-nava bheda thavAthI pistAlIsa ema ATheya mULakarma AzrayI sthiti udIraNAnA 71 bhAMgA thAya che. ekendriyanI samAna jaghanya sthitisattAvALA jIvane vedanIyakarmanI jaghanya sthiti udIraNA ane tethI adhika sattAvALAne ajaghanya sthiti udIraNA thAya che. mATe jaghanya ane ajaghanya e banne vArApharatI thatI hovAthI sAdi ane adhruva che. AyuSyakarmanI potapotAnA bhavanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre jaghanya ane bhavanI samayAdhika carama AvalikA vinA zeSa saghaLA kALamAM ajaghanya sthiti udIraNA thAya che, mATe A banne paNa sAdi ane adhruva che. temaja utkRSTa AyuSyavALA jIvane bhavanA prathama samaye utkRSTa sthiti udIraNA ane bhavanI carama AvalikA vinA zeSa sarvakALe anutkRSTa sthiti udIraNA thAya che. mATe A banne paNa sAdi ane adhruva che. - zreNimAM dasamAM guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa hoya tyAre saMvalana lobhanI apekSAe mohanIyakarmanI eka samaya jaghanya sthiti udIraNA hoya che, mATe te sAdi ane adhruva ema be prakAre che. ane te sivAyanA kALamAM jyAre mohanIyanI udIraNA thAya che, tyAre tenI ajaghanya sthiti udIraNA hoya che, agiyAramA guNasthAnake mohanIyakarmanI udIraNA hotI nathI. tyAMthI paDe tyAre ajaghanya sthiti udIraNA zarU thAya che. mATe sAdi, A guNasthAnaka nahIM pAmelA jIvone AzrayI anAdi, abhavyone dhruva ane bhavya jIvone aMta thavAno hovAthI adhruva che. jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya A traNa karmanI bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre, nAma tathA gotra A be karmanI sayogI guNasthAnakanA carama samaye eka ja samaye jaghanya sthiti udIraNA thAya che. mATe sAdi ane adhruva ema be prakAre hoya che. ane zeSa sarvakALe ajaghanya sthiti udIraNA hoya che. paNa tethI zarUAta na hovAthI anAdi, abhavyone aMta na thavAthI dhruva ane bhavyone aMta thavAno hovAthI adhruva ema te traNa prakAre hoya che AyuSya sivAya sAte karmonI utkRSTa sthiti sattAvALA jIvone utkRSTa sthiti udIraNA ane anutkRSTa sthitisattAvALA jIvone anuSTa sthiti udIraNA hoya che. saMsArI AtmAone utkRSTa ane anuSkRSTa sthiti udIraNA paNa anekavAra thAya che. mATe te banne sAdi ane adhruva ema be - be prakAre che. mAtra vedanIyakarmanI udIraNA chaThThA guNasthAnaka sudhI ja thAya che. ATalI vizeSatA che. (2) uttara prakatio AzrayI :- mithyAtvamohanIyanI ajaghanya sthiti udIraNA cAra prakAre ane zeSa jaghanya nirmANa sthityAdi traNa prakAranI udIraNA banne prakAre hovAthI kula dasa, pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya, pAMca aMtarAya, varNAdivasa, taijasakArmaNasaptaka, agurulaghu, nirmANa sthira-asthira, zubha ane azubha A suDatAlIsa dhruvodayI prakRtionI ajaghanya sthiti udIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa jaghanya sthityAdi traNa prakAranI udIraNA sAdi-adhruva ema banne prakAre hovAthI eka ekanA nava nava ema kula cAraso trevIsa (423) ane bAkInI ekaso dasa adhUvodayI prakRtionA cAreya vikalpo sAdi adhruva ema banne prakAre hovAthI eka-ekanA ATha ATha, ema kula AThaso esI. e rIte uttaraprakRtio AzrayI kula eka hajAra traNaso tera-(1313) bhAMgA thAya che. ' upazama samyakatva prApta karanArane mithyAtvanI prathamasthitinI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre eka ja samaya mithyAtvanI jaghanya sthiti udIraNA thAya che. mATe sAdi ane adhruva be prakAre hoya che. te sivAyanA sarvakALe prathama For Personal & Private Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 karmaprakRti bhAga-2 guNasthAnake mithyAtvanI ajaghanya sthiti udIraNA hoya che. paraMtu uparanA guNasthAnakomAM hotI nathI. mATe uparanA guNasthAnakethI paDI prathama guNasthAnake Ave tyAre mithyAtvanI ajadhanya sthiti udIraNA zarU thatI hovAthI tenI sAdi uparanA guNasthAnake nahIM gayelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema cAra prakAre hoya che. pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya ane pAMca aMtarAya e cauda prakRtionI bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre ane varNAdi zeSa tetrIsa dhruvodayI prakRtionI sayogInA carama samaye eka ja samaya jaghanya sthiti udIraNA thatI hovAthI sAdi ane adhruva ema be prakAre che. te sivAya A prakRtionI jyAre udIraNA hoya che tyAre ajaghanya sthiti udIraNA thAya che. bAramA tathA teramA guNasthAnakethI jIvane paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi thatI nathI. mATe anAdi, abhavya AzrayI dhruva ane bhavyo AzrayI adhruva ema te traNa prakAre che. A aDatAlIsa dhruvodayI prakRtionI utkRSTa sthitisattAvALA jIvone amuka niyatakALa sudhI utkRSTa tathA anutkRSTa sthitisattAvALA jIvone anutkRSTa sthiti udIraNA hoya che. utkRSTa ane anutkRSTa sthitisattA saMsArI jIvone vAraMvAra thatI hovAthI utkRSTa ane anutkRSTa sthiti udIraNA paNa vAraMvAra thAya che. tethI te banne sAdi ane adhava ema babbe prakAre hoya che. bAkInA ekasodasa prakatio adhUvodayI hovAthI tenI udIraNA paNa acokkasa hoya che. tethI teonI jaghanya vigere cAre prakAranI sthiti udIraNA sAdi ane adhruva ema banne prakAre hoya che. 4-5 addhAccheda tathA svAmitva:- jeTalI sthitio udIraNAne ayogya hoya teTalo addhAccheda kahevAya. ane utkRSTa ke jaghanya sthitinI je jIvo udIraNA kare te jIvo utkRSTa ane jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI hoya che. saMkramaNakaraNamAM je je prakRtionA utkRSTa ane jaghanya sthitisaMkramanA svAmI kahyAM che. ane jeTalI sthitio saMkramane ayogya kahIM che, te ja pramANe ahIM sthiti udIraNAmAM paNa te te prakRtinA te te jIvo utkRSTa ane jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI hoya che. temaja teTalI sthitio udIraNAne ayogya hoya che. ane te ja addhAccheda kahevAya che. amuka prakRtiomAM je vizeSatA che, te have pachI batAvavAmAM Avaze. matijJAnAvaraNIya vagere 86 udayabaMdhoskRSTA prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI baMdhAvalikA pachI udayAvalikAnI uparanI badhI sthitionI udIraNA kare che, mATe be AvalikA addhAccheda kahevAya ane utkRSTa sthitisattAvALA te te prakRtinA udayavALA jIvo utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che. prathama guNasthAnake atisaMphilaSTa pariNAme mithyAtvamohanIyano utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI traNa karaNa karyA vinA je jIva samyakta pAme te jIva samyakta prAptinA prathama samayathI aMtarmuhUrta nyUna udayAvalikA uparanI mithyAtvanI sittera koDAkoDI sAgaropama pramANa sthitine samyatvamohanIya tathA mizramohanIyamAM udayAvalikA upara saMkramAve che. te samaye A banne prakRtionI aMtarmuhUrta nyUna sittera koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA thAya che. ane caturtha guNasthAnake ja saMkramAvalikA vItyA pachI udayAvalikA uparanI samyakatvamohanIyanI utkRSTa sthiti udIraNA kare che. mATe samyakatvamohanIyano be AvalikA adhika aMtarmuhUrta pramANa addhAccheda ane caturtha guNasthAnakavALo jIva tenI utkRSTa sthiti udIraNAno svAmI che. te ja AtmA ochAmAM ochA paNa aMtarmuhUrta pramANa caturtha guNasthAnake rahIne tRtIya guNasthAnake jAya che. ane tyAM jai udayAvalikA uparanI mizramohanIyanI saghaLI sthitinI udIraNA kare che. mATe mizramohanIyano AvalikA adhika be aMtarmuhUrta addhAccheda ane upara batAvela tRtIya guNasthAnakavALo AtmA tenI utkRSTa sthiti udIraNAno svAmI che. samyakatvamohanIya, sAtAvedanIya, manuSyagati, sthiraSaddha, zubhavihAyogati, prathamanA pAMca saMghayaNa tathA prathamanA pAMca saMsthAna, uccagotra ane nava nokaSAya A trIsa prakRtio udayasaMkramotkRSTA che temAM samyakatvamohanIya upara AvI gayela hovAthI te vinA zeSa ogaNatrIsa pravRtiono traNa AvalikA addhAccheda ane be AvalikA nyuna potapotAnA mULakarma jeTalI utkRSTa sthitisattAvALA jIvo pota-potAnA udayamAM vartatAM utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che. kAraNa ke A badhI pravRtiono pota-potAno mULakarma jeTalo utkRSTa sthitibaMdha thato nathI. paraMtu pota-potAnI pratipakSa prakRtionA saMkramathI utkRSTa sthitisattA thAya che. For Personal & Private Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 133 dA.ta. sAtAvedanIyanI pratipakSa asAtA vedanIyano trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitibaMdha karI turata ja sAtavedanIyano baMdha zarU kare tyAre baMdhAtI evI sAtAvedanIyamAM asAtAnI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda turata ja udayAvalikA uparanI eTale be AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa asatAvedanIyane sAtavedanIyamAM udayAvalikA upara saMkramAve che. tethI te ja samaye sAtAvedanIyanI AvalikA nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA thAya che. paraMtu saMkramAvalikAmAM koi karaNa lAgatuM na hovAtI saMkramAvalikA vItyA pachI te saghaLI sthiti udIraNAne yogya thAya che. paraMtu udayAvalikA paNa sakala karaNane ayogya hovAthI temAM udIraNA thatI nathI. mATe saMkramAvalikA ane udayAvalikA temaja eka AvalikA sattAmAM prathamathI ja ochI che tethI kula traNa AvalikAno addhAccheda thAya che. ane sAtavedanIyanA udayavartI be AvalikA nyUna utkRSTa sthiti sattAvALA jIvone utkRSTa-sthiti udIraNA thAya che. mATe te jIvo tenA svAmI kahevAya che. eja pramANe uccagotranA pratipakSa nIcagotrano vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitibaMdha karI turata ja uccagotrano baMdha zarU kare tyAre baMdhAtA evA uccagotramAM nIcagotranI baMdhAvalikA vyatIta thayA pachI udayAvalikA uparanA arthAt be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa nIcagotrane uccagotramAM udayAvalikA upara saMkramAve che. tethI te samaye AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa uccagotranI utkRSTa sthitisattA thAya che. ane saMkramAvalikAmAM koipaNa karaNa lAgatuM na hovAthI saMkramAvalikA vyatIta thayA bAda udIraNA zarU thAya che. paraMtu udayAvalikA paNa sakala karaNane ayogya hovAthI tenA dalikonI udIraNA thatI nathI mATe traNa AvalikA addhAccheda ane be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa uccagotranI sattAvALA uccagotranA udayavartI jIvo uccagotranI utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che. e ja pramANe zeSa sattAvIsa prakRtio mATe paNa samajavuM, paraMtu te te prakRtinA udayavALA jIvo ja utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che, e khAsa yAda rAkhavuM. manuSyAnupUrvI vigere anudayasakramotkRSTA aDhAra ane anudayabaMdhoskRSTA narakaddhika vigere vIsa maLI kula ADatrIsa prakRtiomAM aMtarmuhUrta pramANa addhAccheda ane aMtarmuhUrta nyUna pota-potAnI utkRSTa sthitisattAvALA temaja te te karmanA udayanA prathama samaye vartatAM jIvo utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che, AhArakasaptakano apramattaguNasthAnake utkRSTa sthitibaMdha kare ane te vakhate nAmakarmanI anya pravRtionI AhArakasaptakanA baMdha karatA ghaNI vadhAre arthAt saMkhyAtaguNI sthitisattA hoya che. ane te prakRtione AhArakasaptakamAM saMkramAvI tene utkRSTa sthiti sattA pramANa karI aMtarmuhUrta pachI pramatta guNasthAnake AvI AhArakazarIrane banAvatAM prathama samaye AhArakasaptakanI utkRSTa sthiti udIraNA kare che. ane utkRSTa sthitisattA thayA bAda aMtamuhUrta pachI ja AhAraka zarIra banAve che. tethI aMtarmuhUrta pramANa addhAzkeda hoya che. teramA guNasthAnakanA prathama samaye vadhAremAM vadhAre jeTalI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisattA hoI zake teTalI sthitisattAvALA tIrthaMkara paramAtmA udayAvalikA uparanI saghaLI sthitinI udIraNA kare tyAre AvalikA pramANa addhAccheda ane AvalikA nyUna palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa tIrthaMkara nAmakarmanI utkRSTa sthiti udIraNA hoya manuSyAnupUrvI, devaddhika, vikalatrika ane sUkSmatrika A nava prakationI utkRSTa sthitisattA pota-potAno udaya na hoya tyAre tenI pota-potAnI pratipakSabhUta narakAnupUrvI, narakadvika, paMcendriyajAti bAdaratrika athavA nAmakarmanI koIpaNa prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI baMdhAtI evI manuSyAnupUrvI vigeremAM baMdhAvalikA vItI che jenI evI udayAvalikA uparanI narakAnupUrvI vigere prakRtione baMdhAtI evI manuSyAnupUrvI vigeremAM udayAvalikA upara saMkramAvI manuSyAnupUrva vigere nave prakRtionI AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANe utkRSTa sthitisattA kare che. ane utkRSTa sthitisattA karyA pachI tathAsvabhAve ja madhyama pariNAme aMtarmuhUrNakALa tyAM ja rahI maraNa pAmI manuSyAnupUrvI vigere prakRtionA udayane kare che. te vakhate udayAvalikA uparanI manuSyAnupUrvI vigere sthitionI udIraNA kare che. mATe AvalikA adhika aMtarmuhUrta pramANa addhAzkeda hoya che. paraMtu apekSAe te AvalikAne judI na gaNatAM aMtarmuhUrta pramANa addhAccheda batAvela che ane AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthitisattAvALA vigrahagatimAM vartamAna manuSyAnupUrvInA manuSyo, devadvikanA devo, vikalatrikanA vikasendriyo ane sUkSmatrikanA kramazaH sUkSma, aparyApta ane sAdhAraNa jIvo potAnA udayanA prathama samaye utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 karmaprakRti bhAga-2 koIpaNa karmano utkRSTa sthitibaMdha atisaMphilaSTa pariNAme ja thAya che tethI atisaMliSTa pariNAme utkRSTa sthiti baMdha karI tathAsvabhAve ja madhyama pariNAmavALo thaI aMtarmuhUrta pramANa tyAM ja rahI pachI mArIne AtmA anya gatimAM jAya che. tethI atisaMliSTa pariNAme manuSyo athavA tiryaMco kRSNa lezyAmAM vartatA narakaTrikano utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pramANa madhyama pariNAmamAM rahI maraNa pAmI kRSNa vezyAvALI nIcenI traNa narakamRthvImAM utpanna thanArA nArako udayAvalikA uparanI narakadvikanI saghaLI sthitionI udIraNA kare che. tethI dhUmaprabhA vigere traNa pRthvInA nArako narakaddhikanI utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI che ane AvalikAnI vivakSA na karatAM aMtarmuhUrta pramANa addhAzkeda hoya eja pramANe atisaMphilaSTa pariNAme izAna sudhInA devo ekendriya, sthAvara ane AtapanAmakarmano utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pachI kALa karI ekendriyamAM utpanna thaI prathama samaye udayAvalikA uparanI sthiti udIraNA kare tyAre ekendriya jIvo ekendriya tathA sthAvaranAmakarmanA ane zarIraparyAptie paryApta evA khapRthvIkAya jIvo AtapanAmakarmanA utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI hoya che ane yathAsaMbhava nAnA moTA aMtarmuhUrta pramANa addhAccheda hoya che. ' eja rIte nArako athavA sahasAra sudhInA devo atisaMliSTa pariNAme audArikasaptaka tiryaMcaddhika ane sevA saMghayaNa A dasa prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta tyAM ja rahI maraNa pAmI yathAsaMbhava tiryaMca ke manuSyabhavamAM udaya prApta A dase prakRtionI udayAvalikA uparanI saghaLI sthitionI udIraNA kare tyAre utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI hoya che ane aMtarmuhUrta pramANa addhAzkeda hoya che. atisaMphilaSTa pariNAme nidrApaMcakano udaya ja na hovAthI nidrAnA anudayavALA jIvo teno utkRSTa sthitibaMdha karI aMtarmuhUrta pramANa madhyama pariNAmamAM rahyA pachI ja nidrAnA udayavALA thAya che. tethI udayaprApta te te nidrAnI udayAvalikA uparanI saghaLI sthitinI udIraNA kare tyAre aMtarmuhUrta pramANa addhAccheda ane te te nidrAnA udayavALA te te nidrAnA utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI hoya che. jaghanyasthiti udIraNAnA svAmI :- ekendriyamAM ochAmAM ochI jeTalI sthitisattA hoI zake te ekendriya prAyogya jaghanya sthitisattA kahevAya ane te e kendriyanA jaghanya sthitibaMdhathI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa adhika hoya che. teTalI jaghanya sthitisattAvALo ekendriya anaMtAnubaMdhi Adi bAra kaSAya, bhaya, jugupsA, nidrAdi-5 Atapa ane udyota A ekavIsa prakRtiono potAnI jaghanya sthitisattAnI samAna agara tenAthI kaMika adhika navIna baMdha karato baMdhAvalikAnA carama samaye potapotAnA udayavALo jaghanya sthiti udIraNAno svAmI che. kAraNa ke beindriyAdi anya jIvone sthitisattA vadhAre hoya che. tethI ekendriyone jaghanya sthiti udIraNA ghaTe che. tyAM anaMtAnubaMdhi Adi bAra kaSAyanI be AvalikA cUna cAra saptamAMza sAgaropama, bhaya, jugupsA, Atapa ane udyotanI be AvalikA nyUna be saptamAMza sAgaropama ane nidrApaMcakanI be AvalikA nyUna traNa saptamAMza sAgaropama jaghanya sthiti udIraNA hoya che. paraMtu A graMthanA mate jaghanya sthitibaMdha pUrNa 4/7 sAgaropama vagere hovAthI udIraNAmAM palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika samajavo. eja rIte have pachI paNa jaghanya sthiti udIraNAnA pramANamAM sarvatra e pramANe samajavuM. jaghanya sthitisattAvALo ekendriya beindriyAdi cAra jAti, trasa, bAdara ane pratyekanAmakarmane moTA aMtarmuhukALa sudhI bAMdhI pachI ekendriya, sthAvara, sUkSma ane sAdhAraNanAmakarmano baMdha zarU kare tyAre potapotAnI baMdhAvalikAnA carama samaye udayaprApta A cAre prakRtionA jaghanya sthiti udIraNAno svAmI che. jyAM pratipakSa prakRtio baMdha yogya hoya tyAM te te prakRtio aMtarmuhUrNakALathI vadhAre baMdhAtI nathI ane vivakSita ekendriya jAti vagereno baMdha zarU thayA pachI pUrve baMdhAyelI beindriyAdi jAtiono temAM saMkrama zarU thAya che. tethI ekendriyAdi jAtionI baMdhAvalikA pUrNa thatAMnI sAthe ja saMkramsamANa beindriyAdi jAtionI saMkramAvalikA paNa pUrNa thAya che. mATe baMdhAvalikA pachInA prathama samaye baMdhAyelI ekendriyAdi jAtionI baMdhAvalikA ane prathama samaye saMkramela beindriyAdi jAtionI saMkramAvalikA pUrNa thavAthI tenI paNa udIraNA thAya che. tethI baMdhAvalikAnA carama samaye pUrvagata sattAmAMthI anya pravRtionA baMdhakALa pramANa aMtarmuhUrta ane badhyamAna prakRtinI AvalikA pramANa sthitio sattAmAMthI ochI thaI jAya che. mATe AvalikAnA carama samaye A cAre prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA kare che. tyAM ekendriya jAtinI be AvalikA adhika cAra aMtarmuhUrta nyUna ane zeSa traNa prakRtionI be AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna be saptamAMza sAgaropama pramANa jaghanya sthiti udIraNA hoya che. For Personal & Private Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 135 jaghanya sattAvALo e kendriya vikalendriyamAM AvI prathama samayathI udaya vinAnI zeSa cAra jAtiono vArApharatI moTA moTA aMtarmuhUrtakALa sudhI baMdha karI udaya prApta beindriyAdi jAtino baMdha zarU kare tyAre tenI baMdhAvalikAnA carama samaye udayaprApta beindriyajAtinI jaghanya sthiti udIraNA kare che. ane teonI jaghanya sthiti udIraNA be AvalikA adhika cAra aMtarmuhUrta nyUna be saptamAMza sAgaropama pramANa hoya che. jaghanya sattAvALo ekendriya saMjJi paMcendriya tiryaMcamAM AvI prathama samayathI udayaprApta sivAyanI tenI pratipakSa jeTalI prakRtio hoya te darekane moTA moTA aMtarmuhUrNakALa sudhI bAMdhI pachI udayaprApta prakRtiono baMdha zarU kare tyAre te te udayaprApta prakRtionI baMdhAvalikAnA carama samaye durbhAgya, anAdeDhika, nIcagotra, tiryaMcadvika, prathama sivAyanA pAMca saMghayaNa, manuSyAnupUrvI, aparyAptanAmakarma, hAsya, rati, arati, zoka ane be vedanIya A ogaNIsa pravRtionI jaghanya sthiti udIraNA kare che. mAtra manuSyAnupUrvI tathA tiryaMcAnupUrvIno udaya vigrahagatimAM ja hovAthI A be prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA ekendriyamAMthI Avela kramazaH manuSya ane saMjJi paMcendriya tiryaMcane vigrahagatimAM trIje samaye jaghanya sthiti udIraNA hoya che. tyAM daurbhAgya, anAdeDhika, tiryaMcagati, nIcagotra, aparyAptanAma, hAsya, rati, arati, ane zoka A dasanI be AvalikA adhika aMtarmuhurta dhUna be saptamAMza sAgaropama pramANa, bIjA vigere pAMca saMghayaNanI be AvalikA adhika pAMca aMtarmuhUrta nyUna be saptamAMza sAgaropama pramANa, be vedanIyanI be AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna traNa saptamAMza sAgaropama pramANa ane manuSya tathA tiryaMcAnupUrvInI AvalikA nyUna be saptamAMza sAgaropama pramANa jaghanya sthiti udIraNA hoya che. dIrgha AyuSyavALo asaMjJi paMcendriya sarva paryAptie paryApta thatAMnI sAthe ja devaddhika, narakaddhika ane vaikriya aMgopAMga A pAMca prakRtiono ochAmAM ocho palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga nyUna be hajAra saptamAMza sAgaropama pramANa sthitibaMdha karI zake che, teTalo sthitibaMdha karI pachI potAnuM AyuSya pUrNa karI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa AyuSyavALA deva ane narakamAM jAya tevA jIvane vigrahagatimAM trIjA samaye kramazaH deva ane narakAnupUrvanI temaja potAnA AyuSyanA aMtya samaye kramazaH deva tathA narakagatinI ane baMnemAM vaikriya aMgopAMganAmakarmanI jaghanya sthiti udIraNA thAya che tethI te te jIvo tenA svAmI che. tyAM deva tathA narakAnupUrvInI sAdhika palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna be hajAra saptamAMza sAgaropama pramANa, devagati, narakagati ane vaikriya aMgopAMganI sAdhika palyopamanA be asaMkhyAta bhAga nyUna be hajAra saptamAMza sAgaropama pramANa jaghanya sthiti udIraNA thAya che. jyAre je prakRtionuM aMtarakaraNa kare che tyAre te prakRtionI pahelI ane bIjI ema be sthiti thAya che. mATe aMtarakaraNa karyA pachI tyAM pahelI sthitinI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre mithyAtvanI mithyAdRSTi, samyakatvamohanIyanI upazamazreNi mATe upazama samyakatva pAmatAM prathama sthitinI samayAdhika AvalikA zeSa athavA kSAyika samyakatva prApta karatAM samayAdhika AvalikA zeSa kSayopazama samyakatvI cothAthI sAtamAM guNasthAnakavartI, saMjvalanatrika ane traNa vedanI navamA guNasthAnakavartI ane saMjvalana lobhanI dasamA guNasthAnakavartI jIva jadhanya sthiti udIraNAno svAmI hoya che. ane samaya pramANa jaghanya sthiti udIraNA hoya che. TIkAmAM samyakatvamohanIya ane saMjvalanalobhanI baMne zreNimAM ane bAkInI pravRtionI kSapakazreNimAM jaghanya sthiti udIraNA hoya ema batAvela che. paraMtu banne zreNiomAM saMbhavI zake che. pachI to kevalI gamya. je prakRtiono ekendriyamAM baMdha hoya te prakRtionI ekendriyamAM jaghanya sthitisattA paNa ekendriyanA jaghanya sthitibaMdhathI palyopamano asaMkhyAtamo bhAga adhika ja hoya che, paNa tethI ochI hotI nathI, paraMtu je prakRtiono ekendriyamAM baMdha nathI ane udvalanA thAya che, te prakRtionI urvalanA karatI vakhate jaghanya sthitisattA tethI paNa ochI hoya che. chatAM uddalanA karatI vakhate ekendriyanA jaghanya baMdha samAna jaghanya sthitisattAthI ochI sattA thayA pachI te prakRtio udayamAM AvavA yogya rahetI nathI paraMtu saMpUrNa kSaya thaI jAya che. tethI mizramohanIyanI udvalanA karatAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna eka sAgaropama pramANa tenI sattA rahe tevA ekendriyo saMjJipaMcendriyamAM AvI jyAre mizra guNaThANuM pAme tyAre teo mizra guNasthAnakanA carama samaye mizramohanIyanI kaMika adhika palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga nyUna eka sAgaropama pramANa jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 karmaprakRti bhAga-2 urvalanA karatA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna be saptAmAMza sAgaropama pramANa vaikriyaSakanI sattAvALA paryApta bAdara vAyukAya vAraMvAra vaikriya zarIra banAvI aMtima vaikriya zarIra banAve tyAre tenA udayanA carama samaye kaMIka adhika palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga nyUna be saptamAMza sAgaropama pramANa vaikriya parkanA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. cAravAra mohanIyakarmano sarvopazama karI tyArabAda kSAyika samyakatva pAmI sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM utpanna thAya ane tyAMthI kALa karI pUrvakroDa varSanA AyuSyavALA manuSyamAM utpanna thaI ATha varasanI umare saMyamano svIkAra karI alpa AyuSya bAkI rahe chate AhArakazarIra banAve tevA munio AhArakanA udayanA carama samaye AhArakasaptakanA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. tenuM pramANa yathAsaMbhava aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa hoya che. mohanIyano upazama karatAM temaja kSAyika samyakatva prApta karatAM sthitighAtAdikathI temaja savArthasiddha vimAnamAM ghaNI apavarnanA thavAthI nAmakarmanI prakRtionI sthitisattA ghaNI ochI thaI jAya che. mATe manuSyabhavamAM saMyama svIkAryA pachI AhArakanA baMdha vakhate nAmakarmanI anyaprakRtionI sthitisattA ghaNI ja ochI hovAthI saMkrama dvArA paNa AhArakanI sthitisattA ghaNI vadhatI nathI, tethI cAravAra mohano upazama, kSAyika samyakatvanI prApti vigere kahela che. bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNa ane pAMca aMtarAya A cauda prakRtionI udayAvalikA uparanI eka samaya pramANa sthitinI udIraNA thAya che, tyAre jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI hoya che ane teramA guNasthAnakanA carama samayavartI jIvo manuSyagati, paMcendriyajAti, audArikasaptaka, taijasakAmaNasaptaka, prathama saMghayaNa, cha saMsthAna, varNAdivasa, be vihAyogati, Atapa tathA udyota vinA cha pratyeka prakRtio, trazadasaka, asthira, azubha duHsvara ane uccagotra A pAMsaTha prakRtionA aMtarmuhUrNa sthiti pramANa jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. paraMtu ucchavAsa ane be svaranA yoganirodha karatI vakhate potapotAnA udayanA carama samaye jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. ATalI vizeSatA che. potapotAnA AyuSyanI samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre te te jIvo eka samaya pramANa te te AyuSyanI jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI che. Iti rajI sthiti-udIraNA samApta (- atha 3jI anubhAga udIraNA :-) ahIM saMjJA, zubhAzubha, vipAka, hetu, sAdAdi ane svAmipaNuM A cha adhikAro che. temAM prathama cAra bAbato baMdha tathA udaya AzrayI paMcasaMgraha prathama bhAganA trIjA dvAramAM je pramANe kahela che te pramANe ahIM paNa samajavuM, chatAM sAmAnyathI A pramANe che. (1) saMjJA :- sthAna ane ghAti AzrayI saMjJA be prakAre che, temAM paNa sthAna saMjJA eka sthAnaka vigere cAra prakAre ane ti saMjJA sarvaghAti Adi traNa prakAre che. have A cAra bAbatomAM baMdha karatAM ahIM ghaNI vizeSatA che te batAvavAmAM Ave che. puruSaveda, cakSu-acakSudarzanAvaraNa ane pAMca aMtarAya A ATha prakRtionA rasa baMdha AzrayI cAra sthAnaka vigere cAra prakArano che paraMtu tathAsvabhAve ja udIraNAmAM utkRSTathI dvisthAnaka ane jaghanya athavA madhyamathI ekasthAnaka ane dvisthAnaka ja rasa hoya che. strIvedano baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNAmAM utkRSTathI dvisthAnaka ane jaghanya tathA madhyamathI ekasthAnaka ane kristhAnaka ja hoya che. samyakatvamohanIyano baMdha che ja nahIM paraMtu udIraNAmAM teno utkRSTathI dvisthAnaka ane jaghanya tathA madhyamathI ekasthAnaka ane kristhAnaka rasa hoya che. mana:paryavajJAnAvaraNano baMdha AzrayI ekasthAnaka Adi cAra prakArano rasa hovA chatAM udIraNAmAM utkRSTathI cArasthAnaka ane madhyamathI catuHsthAnaka, tristhAnaka ane kristhAnaka tathA jaghanyathI dvisthAnaka ja rasa hoya che. napuMsakavedano baMdha AzrayI kristhAnaka vigere traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNA AzrayI utkRSTathI cArasthAnaka ane madhyamathI cArasthAnaka Adi cAreya prakArano ane jaghanyathI ekasthAnaka rasa hoya che. napuMsakavedano eka sthAnaka rasa For Personal & Private Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 137 : na baMdhAvA chatAM tenA kSaya vakhate kristhAnaka vigere rasano ghAta thavAthI sattAmAM eka sthAnaka rasa hoya che mATe eka sthAnakarasanI udIraNA hoya che. cAra saMjvalana kaSAya, traNa jJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNano jema baMdhamAM ekasthAnaka Adi cAra prakArano rasa che tema udIraNAmAM paNa che. hAsyaSaddhano jema baMdhamAM dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa che tema udIraNAmAM paNa traNa prakArano hoya che.... acakSadarzanAvaraNa, samyakatvamohanIya ane pAMca aMtarAyano udIraNAmAM haMmezA tathAsvabhAve dezadhAti ja rasa hoya che. ane bAkInI badhI dezaghAti prakRtiono udIraNAmAM sarvaghAti ane dezAti ema banne prakArano rasa hoya che. anaMtAnubaMdhi Adi bAra kaSAya, nidrApaMcaka, mithyAtvamohanIya, kevalajJAnAvaraNa ane kevaladarzanAvaraNano rasa baMdhanI jema udIraNAmAM paNa sarvAti ane dvisthAnaka Adi traNa prakAre hoya che. mizramohanIyano baMdha nathI paraMtu udIraNAmAM sarvaghAti ane sthAna AzrayI kristhAnaka rasa hoya che. saMpUrNa zratakevalIona mati-zrata ane avadhijJAnavaraNa temaja avadhidarzanAvaraNano udIraNAmAM ekasthAnaka rasa hoya guru ane karkaza e be sparza, devAnupUrvI, narakAnupUrvI temaja manuSya tathA tiryacomAM ja ekAtte udayavALI manuSyatrika, tiryacatrika, ekendriyAdi cArajAti, audArikasaptaka, cha saMghayaNa, madhyamanA cAra saMsthAna, Atapa ane sthAvaracatuSka A batrIsa ema kula chatrIsa pravRtiono baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakAre rasa hoya che, paraMtu udIraNAmAM utkRSTa madhyama ane jaghanyathI paNa tathAsvabhAve dvisthAnaka ja rasa hoya che. - zeSa paMcotera prakRtiono baMdhamAM jema dristhAnaka Adi traNa prakAre rasa che tema udIraNA AzrayI paNa che. utkRSTathI cAra sthAnaka, madhyamathI catuHsthAnaka, tristhAnaka ane dvisthAnaka ema traNa prakArano ane jaghanyathI kristhAnaka rasa hoya aghAti ekaso agiyAra prakationo rasa aghAti hovA chatAM ghAti prakRtinI sAthe udIraNAmAM Ave che tyAre sarvaghAti pratibhAgA kahevAya che. mATe udIraNA AzrayI sarvaghAti pratibhAgA rasa hoya che. (2) zubhAzubha :- pApaprakRtio badhI azubha che ane mukhyaprakRtio badhI zubha che tathA samyakatvamohanIya ane mithamohanIya paNa pApaprakRtio hovAthI azubha che. je prakationo vadhAremAM vadhAre jeTalo utkRSTa rasa baMdhAya che teTalo rasa sattAmAM hoya tyAre utkRSTa anubhAga sattA kahevAya che. ane sAmudAyika sarva rasaspaddhakonI utkRSTa sattAnI apekSAe sAmudAyikapaNe anaMtabhAgahIna, asaMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAtabhAgahIna saMkhyAtaguNahIna, asaMkhyAtaguNahIna athavA anaMtaguNahIna anubhAga sattAmAM hoya tyAre sattAgata ghaNAM spardhakono rasa ocho thavA chatAM keTalAka spardhako jevA utkRSTa rasavALA baMdhAyA hatA tevA rasavALA paNa sattAmAM rahI jAya che, tethI utkRSTa anubhAga sattAnI apekSAe upara batAvyA pramANe pasthAna hana anubhAga sattAvALA jIvone paNa utkRSTa anubhAganI udIraNA thAya che. (3) vipAka :- mohanIyanI aThThAvIsa, jJAnAvaraNa pAMca, kevaladarzanAvaraNa ane vItarAya A pAMtrIsa pravRtio jIvadravyamAM. saMpUrNapaNe potAnA vipAkanI asara batAve che. paraMtu tenA amuka bhAgane asara batAve che ane amuka bhAgane nathI batAvatA, ema nathI. saMpUrNa jIva dravya upara asara karavA chatAM jIvanA dareka pradezomAM je jJAnAdi anaMtAnaMta paryAyo che te sarvane dabAvavAnI zakita te prakRtiomAM na hovAthI amuka paryAyone dabAvavA chatAM jIvanA dareka pradezamAM amuka amuka aMze jJAnAdi guNo vidyamAna hoya che, anyathA jIva ajIvapaNuM ja pAme. kahyuM paNa che ke - atyaMta gADha vAdaLa caDhI Ave to paNa candra-sUryanI prabhA kaMika aMze pragaTa rahe ja che. nahItara dareka prANIone prasiddha rAta ane divasano bheda paNa na For Personal & Private Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 karmaprakRti bhAga-2 jema amaladArane dasa hajAra rU. sudhIno daMDa ke sajA karavAnI sattA hoya ane jo te ropAyamAna thaI jAya to teTalo daMDa ke sajA karI zake, tema je guNano jeTalo viSaya hoya te guNane AvaranAra karmano paNa teTalo ja viSaya hoya che. tethI guru-laghu pariNAmI anaMtapradezI DhaMdho ja cakSuno viSaya hovAthI cakSudarzanAvaraNano vipAka gurulaghu pariNAmI anaMtapradezI DhaMdhomAM ane rUpI dravyo ja avadhijJAna ane avadhidarzanano viSaya hovAthI A banne AvaraNano rUpI dravyomAM ja vipAka hoya che. devA, levA, ane bhogavavA yogya sarva dravyono anaMtamo ja bhAga hovAthI sarva dravyanA anaMtamA bhAga jeTalAM dravyo ja dAnAdi cAra labdhino viSaya hovAthI dAnAMtarAya vigere cAreno vipAka paNa grahaNa, dhAraNa, ane upabhogAdi dravyomAM ja hoya che. A sivAya bAkInI pravRtiono vipAkAdi je pramANe pahelA kahyo te pramANe jANavo. (4) pratyaya :- rasa udIraNAnA pratyayo, kAraNo ane hetuo A ekAryavAcI zabda che. udayamAM dravya-kSetra-kALa-bhAva ane bhava A pAMca kAraNo hovA chatAM udIraNAnuM mukhya kAraNa kaSAya sahita ke kaSAya rahita jIvano vIryavyApAra che ane te ja udIraNAkaraNa che. tethI haMmezAM jevo rasa baMdhAya athavA jevo rasa sattAmAM hoya tevA ja rasanI udIraNA thatI nathI paraMtu vIryavyApAra rUpa udIraNAkaraNathI ocho ke vadhAre rasa paNa udIraNA dvArA udayamAM Ave che. tenuM mukhya kAraNa yoga hovA chatAM sattAgata rasathI ochA rasanI udIraNA thavAmAM pariNAma athavA bhava e bIjA paNa be mukhya kAraNo che. tyAM pariNAma eTale guNa, adhyavasAya athavA uttara zarIrAdinI prAptI ke sattAgata rasano anyathA bhAva thavo, Ama mukhya cAra artha che. mATe A cAra kAraNone laIne thatI rasa udIraNAne pariNAmapratyayakRta ane devAdibhavanA nimittathI pheraphAra thaIne je rasanI udIraNA thAya che te bhavapratyayika kahevAya che. arthAt amuka prakAranA pariNAma ke devAdika bhavanA nimittathI ja amuka prakAranuM yoga rUpa vIrya pragaTa thAya che. tethI udIraNAnuM mukhya kAraNa yoga hovA chatAM paraMparAe pariNAma ane bhava paNa anubhAga udIraNAmAM kAraNa hovAthI A udIraNA pariNAma ane bhavakRta ema be prakAranI hoya che. tyAM prathama kadAca pratipakSa prakRtionI udIraNA hoya to paNa uttaravaikriya athavA AhArakazarIra banAve tyAre samacaturasasaMsthAna, mRdu, laghusparza, parAghAta, susvara, zubhavihAyogati ane pratyekanAmakarma A ATha prakRtionI ja udIraNA thAya che. tethI A be zarIravALA jIvone A pravRtionI udIraNA zarIra pariNAmapratyayika kahevAya che. temAM paNa AhArakazarIra guNapratyayika hovAthI te zarIravALA munione A ATha prakRtionI udIraNA guNapariNAma pratyayika ane uttaravaikriya zarIra guNa ane nirguNanA nimittathI banne prakAre banatuM hovAthI vaikriya zarIravALA jIvone A pravRtio saguNa ane nirguNa pariNAma pratyayika kahevAya che. avirata AtmAone kadAca pratipakSa prakRtionI udaya ane udIraNA hoya to paNa dezavirata ane sarvavirata manuSyone saubhAgya, Adayaddhika ane uccagotranI ja udIraNA thatI hovAthI A jIvone A cAra prakRtionI udIraNA guNapariNAma pratyayika che. ane strIveda Adi nava nokaSAyanA jaghanya rasaspardhakathI mAMDI zarUAtanA anaMtamAM bhAga pramANa rasa spardhakonI udIraNA dezavirata tathA munione ja thatI hovAthI teTalAM rasanI udIraNA guNapariNAma pratyayika kahevAya che. A sthAne karmaprakRti udIraNAkaraNa gAthA bAvanamAM zarUAtamAM asaMkhyAtamAM bhAga jeTalAM rasa spardhakonI udIraNA dezavirata tathA munione guNapariNAma pratyayika batAvela che. tethI sattAmAM game teTalo rasa hoya to paNa A jIvone A nava prakRtiono jevo jaghanya rasa udIraNA dvArA udayamAM Ave che tevo anya jIvone Avato nathI. mATe dezavirati ane sarvaviratirUpa guNapariNAma pratyayika che. devatrikanI devabhavamAM, manuSyatrikanI manuSyabhavamAM, tiryacatrika, ekendriyAdi cAra jAti, sthAvaraddhika, sAdhAraNa ane Atapa A agiyAranI tiryaMcabhavamAM ane narakatrikanI narakabhavamAM ja udIraNA thatI hovAthI A vIsa pravRtio te te bhavapratyayika udIraNAvALI kahevAya che. ane zeSa adhUvodayI temaja dhruvodayI prakRtiomAM khAsa koI bhava ke guNa kAraNa na hovAthI te prakRtionI udIraNA nirguNapariNAmapratyayika che. temAM paNa dhruvodayI prakRtionI udIraNA haMmezA ane adhavodayI prakRtionI tadyogya dravyAdika pAMca nimitto maLe tyAre ja thAya che. For Personal & Private Use Only Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 139 tIrthaMkaranAmakarma temaja nava nokaSAya vinA cAra dhAti karmanI ADatrIsa prakRtio tathA 7 zabdathI vaikriyasaptaka ane dhruvodayI prakRtio yathAsaMbhava tiryaMco ane manuSyone baMdhAyela rasa karatAM ochA ke vadhAre rasavALI thaIne ja udIraNAmAM AvatI hovAthI A prakRtio guNapariNAma pratyayakRta che. athavA to sarva prakRtionI devAdi cAramAMnA koIne koI bhavamAM ja udIraNA thatI hovAthI sarva prakRtio bhavapratyayika udIraNAvALI athavA jeTalo ane jevo rasa baMdhAyo hoya tevo ja 2sa sarva jIvone udayamAM Avato nathI paraMtu pariNAma eTale phe2phA2 thaIne paNa udIraNAmAM Ave che. tethI apekSAe sarva prakRtionI udIraNA pariNAma pratyayakRta paNa kahI zakAya che. (5) sAdyAdi :- (1) mULaprakRti AzrayI :- mohanIyakarmanI ajaghanya anubhAgodIraNA sAdhAdi cAra prakAre ane zeSa traNa vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre hovAthI kula dasa, zeSa traNa ghAtikarmanI ajaghanya anubhAgodIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa vikalpo sAdi-adhruva ema be-be prakAre hovAthI eka ekanA nava-nava kula sattAvIsa, vedanIyakarmanI anutkRSTa anubhAgodIraNA cAra prakAre ane zeSa traNa vikalpo be-be prakAre hovAthI kula dasa, nAma tathA gotrakarmanI anutkRSTa anubhAgodIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre hovAthI eka-ekanA nava-nava kula aDhAra. ane AyuSyanA cAre vikalpo sAdi-adhruva ema be-be prakAre hovAthI kula ATha, sarva maLIne mULakarma AzrayI anubhAga udIraNAnA tottera (73) bhAMgA thAya che. mohanIyakarmanI jaghanya anubhAgodIraNA kSepakazreNimAM dasamA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre thAya che ane te eka ja samaya thatI hovAthI sAdi-adhruva che. te sivAya jyAre mohanIyakarmanI udIraNA hoya che tyAre ajaghanya anubhAga udIraNA hoya che ane te agiyAramA guNasthAnake sarvathA hotI nathI, tyAMthI paDe tyAre sAdi, agiyAramA guNasthAnakane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. jJAnAvaraNa vagere traNa ghAtikarmanI jaghanya anubhAga udIraNA bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre eka samaya mAtra ja thatI hovAthI sAdi-ane adhruva che, zeSa sarvakALamAM A traNe karmanI ajadhanya anubhAga udIraNA hoya che ane bAramA guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI sAdi thatI nathI mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A cAre ghAtikarmanI prathama guNasthAnake utkRSTa ane pachI anutkRSTa ema baMne prakAranI udIraNA vArApharatI anekavAra thatI hovAthI sAdi-adhruva ema be prakAre che. vedanIyakarmano sAtAvedanIya AzrayI upazamazreNimAM ghaNo rasa bAMdhI tyAMthI kALa karI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thAya tyAre vedanIyakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. ane te niyatakALa thatI hovAthI sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALe pramatta guNasthAnaka sudhI A karmanI anutkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. paraMtu apramattAdi guNasthAnakomAM thatI nathI, tyAMthI paDe tyAre punaH zarU thAya tyAre sAdi, apramatta bhAvane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. nAma tathA gotrakarmanI utkRSTa anubhAga udIraNA teramA guNasthAnake ja thatI hovAthI sAdi ane adhruva che, te sivAyanA kALamAM A karmonI anutkRSTa anubhAga udIraNA hoya che ane teramA guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi thatI nathI mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema traNa prakAre hoya che. nAma, gotra ane vedanIyakarmanI ghaNI anubhAga sattAno nAza karela ekendriyAdi jIvone jaghanya ane dhaNI anubhAga sattAno nAza na karela jIvone ajaghanya anubhAga udIraNA ema vArApharatI anekavAra thatI hovAthI te banne sAdi ane adhruva che. dareka bhavanI carama AvalikAmAM AyuSyanI udIraNA ja thatI na hovAthI tenA utkRSTAdi cAre vikalpo sAdi ane adhruva ema be prakAre che. .... uttaraprakRti AzrayI :- mithyAtva, guru ane karkaza sparzanI ajaghanya anubhAga-udIraNA sAghAdi cAra prakAre ane zeSa traNa vikalpo sAdi-adhruva ema be prakAre hovAthI eka ekanA dasa kula trIsa, mRdu ane laghusparzanI anutkRSTa anubhAga udIraNA cAraprakAre ane zeSa traNa vikalpo be be prakAre hovAthI eka ekanA dasa-dasa kula vIsa. tejasa-kArpaNasaptaka, For Personal & Private Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 karmaprakRti bhAga-2 sthira, zubha nirmANa, agurulaghu ane mRdu-laghusparza vinA zeSa nava zubha varNAdikanI anutkRSTa anubhAga udIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa vikalpo be prakAre hovAthI eka ekanA nava-nava kula ekaso eMsI, pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa, pAMca aMtarAya, asthira, azubha, karkaza ane guru-sparza vinA zeSa azubha varNAdi sAtanI ajaghanya anubhAga udIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane bAkInA traNa vikalpo sAdi ane adhruva hovAthI eka ekanA nava-nava kula baso sAta ane zeSa ekaso dasa prakRtio adhUvodayI hovAthI tenI udIraNA paNa adhruva hoya che. mATe te prakRtionA cAre vikalpo sAdi ane adhava ema babbe prakAre hovAthI eka ekanA ATha-ATha kula AThaso-esI, ema ekaso aThThAvana uttaraprakRtio AzrayI sarvamalIne ekahajAra traNaso sattara vikalpo thAya che. - mithyAtvanI jaghanya anubhAga udIraNA ekI sAthe samyakatva ane sarvavirati cAritrane prApta karanAra ati vizuddha mithyAdRSTine potAnA carama samaye eka samaye mAtra ja thatI hovAthI sAdi-adhruva che ane zeSa sarvakALamAM prathama guNasthAnake mithyAtvanI ajaghanya anubhAga udIraNA hoya che. ane samyakatvathI paDatA jIvane tenI zarUAta thatI hovAthI sAdi, samyakatvane nahIM pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. guru ane karkaza-sparzanI jaghanya anubhAga udIraNA tathAsvabhAve ja kevalIsamuddhAtamAM chaThThA samaye samayamAtra ja thatI hovAthI sAdi-adhruva ane sAtamA samaye punaH ajaghanya thAya che mATe sAdi, jaghanyanA sthAnane nahIM pAmela jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A traNa prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA utkRSTa anubhAga baMdha karanAra mithyASTione baMdhAvalikA pachI utkRSTa rasa sattAmAM hoya tyAM sudhI utkRSTa ane pachI anuSTa ema vArApharatI anekavAra thatI hovAthI banne sAdi ane adhruva che. mRdu ane ladhusparzanI utkRSTa anubhAga udIraNA AhArakazarIrIne be samayamAtra thatI hovAthI sAdi-adhruva che. ane zeSa sarvakALe anutkRSTa anubhAga udIraNA hoya che ane te AhArakazarIrInI samApti pachI punaH zarU thatI hovAthI sAdi, AhArakazarIra nahIM banAvela jIvone anAdi, abhavyane dhruva ane bhavyone adrava hoya che. A be prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA ghaNI anubhAga sattAno nAza karela ekendriyAdi jIvone amuka TAima sudhI hoya che ane ghaNI anubhAga sattAno nAza nahIM karela jIvone ajaghanya anubhAga udIraNA thAya che mATe te banne sAdi-adhruva che. taijasa-kAzmaNasaptaka sthira zubha, agurulaghu, nirmANa, mRdu-laghu sparza vinA zeSa nava zubhavarNAdi A vIsa prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA sayogI kevalIne carama samaye thatI hovAthI sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALe anutkRSTa anubhAga udIraNA hoya che, paraMtu sayogI guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi nathI mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A vIsa zubhaprakRtionI jaghanya ane ajaghanya anubhAga udIraNA mRdu-laghusparzanI jema anekavAra thatI hovAthI sAdi-adhruva ema be prakAre che. pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa ane pAMca aMtarAyanI jaghanya anubhAga udIraNA bAramAM guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre ane asthira, azubha temaja karkaza ane gurusparza vinA zeSa azubhavarNAdi sAtanI jaghanya anubhAga udIraNA teramA guNasthAnakanA carama samaye thatI hovAthI sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALamAM A trevIsa pravRtionI ajaghanya anubhAga udIraNA hoya che. ane bAramA temaja teramA guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi na hovAthI anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. A prakRtionI utkRSTa ane anutkRSTa anubhAga udIraNA prathama guNasthAnake mithyAtvanI jema vArApharatI anekavAra thatI hovAthI sAdi-adhruva ema be prakAre che. zeSa ekasodasa prakRtionI udIraNA ja adhruva hovAthI tenA cAre vikalpo sAdi ane adhava ema babbe prakAre ja hoya che. For Personal & Private Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 141 (6) svAmitva - prarUpaNA :- utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI :- ahIM utkRSTa anubhAga udIraNA amuka jIvo ja svAmI batAvyA ane anya jIvo kema nahIM ? tenAM keTalAka kAraNo TIkAkAra maharSie batAvela che ane keTalAka kAraNo vicAra karatAM ApaNe paNa samajI zakIe tevA che, te ahIM batAvavAmAM AvyAM che paraMtu keTalAka kAraNo ApaNe na samajI zakIe te bahuzruto pAsethI jANavA prayatna karavo. pApaprakationI utkRSTa anubhAga udIraNA tadyogya atisaMkliSTa pariNAmI jIvone ane mukhyaprakRtinI utkRSTa anubhAga udIraNA tadyogya ativizuddha pariNAmI jIvone hoya che A vAta sarvatra dhyAnamAM rAkhavI. dAnAMtarAya Adi pAMca aMtarAya ane acakSudarzanAvaraNanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI sarvathI alpa dAnAdi labdhi ane acakSudarzana labdhi saMpanna sUkSma labdhi aparyApta utpattinA prathamasamayavartI jIvo che kAraNa ke A jIvana ochAmAM ochI dAnAdi labdhi hovAthI anubhAga udIraNA vadhAre pramANamAM hoya che mATe teo ja svAmI hoya che. cakSudarzanAvaraNanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI sarva paryAptie paryAptanA carama samayavartI Indriya jIvo che. caturindriyAdine cakSudarzanAvaraNano kSayopazama hovAthI ane beindriyAdi jIvone eTalo tIvra saMkleza na hovAthI utkRSTa anubhAga udIraNA thatI nahI hoya tema lAge che. aparyApta avasthAmAM nidrAno tIvra udaya na hovAthI temaja ativizuddha ke atisaMkliSTa avasthAmAM nidrAnA udayano sarvathA abhAva hovAthI madhyama pariNAmI sarva paryAptie paryApta jIvo yathAsaMbhava nidrAnA udayavALA pAMca nidrAnA svAmI che. | sarva paryAptie paryApta tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA sAtamI narakanA nArako arati, zoka, bhaya, jAgupsA, napuMsakaveda, asAtAvedanIya, narakagati huMDakasaMsthAna, upaghAta, azubhavihAyogati, dorbhAgyatrika, ayazakIrti ane nIcagotranA svAmI che. kAraNa ke anya sarva jIvo karatAM A jIvone A pravRtiono atyaMta tIvra rasadaya hoya che. tethI udIraNA paNa ghaNI ja hoya che. trasatrika, paMcendriyajAti, sAtAvedanIya, susvara, ucchavAsanAma vaikriyasaptaka ane devagati A paMdara prakRtinA svAmI tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA sarva paryAptie paryApta ativizuddha pariNAmI anuttaravAsI devo hoya che. anya jIvone A prakRtiono Avo tIvra rasodaya na hovAthI utkRSTa anubhAga udIraNA paNa thatI nathI. pachInA anaMtara samaye mithyAtva prApta karanAra carama samayavartI mizradRSTi jIvo mizramohanIyanA ane kSayopazama samyagudRSTi carama samayavartI samyakvamohanIyanA svAmI che. A banne pApaprakRti hovAthI atisaMkliSTa pariNAmIna utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che, ane enA udayavALA jIvomAM uparokta jIvo ja atisaMkliSTa pariNAmI hoya che. mATe ja teonuM grahaNa karela che. tathAsvabhAve ja paryApta sahastrAra deva hAsya ane ratimohanIyanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. atisaMkliSTa pariNAmI carama samayavartI labdhi aparyApta manuSya aparyAptanAmakarmanA svAmI che. anya jIva karatAM A jIvo vadhAre saMkliSTa hoya che. karkaza, gurusparza, strIveda, puruSaveda, aMtima pAMca saMghayaNa, madhyama cAra saMsthAna ane tiryaMcagati, A cauda prakationA tathAsvabhAve ja ATha varasanA AyuSyavALA AThamA varSe vartatAM saMjJi paMcendriya tiryaMcA svAmI che. traNa palyopamanA AyuSyavALA ativizuddha pariNAmI paryApta manuSyo odArikasaptaka, manuSyagati ane vajaRSabhanArAca saMghayaNanA temaja utkRSTa AyuSyavALA sarva paryAptie paryApta potapotAnA bhAvamAM vartatAM jIvo te te AyuSyanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. paraMtu naraka AyuSyanA atisaMphilaSTa pariNAmI ane zeSa traNa AyuSyanA ativizuddha pariNAma jANavAM. jaghanya AyuSyavALA atisaMkliSTa pariNAmI paryApta beindriyo beindriyajAtinA, indriyo te indriyajAtinA, caurindriyo caurikriyajAtinA, sUkSmajIvo sUmanAmakarmanA, bAdara ekendriyo sthAvaranAmakarmanA, bAdara sAdhAraNo sAdhAraNanAmakarmanA temaja sthAvara ane sAdhAraNa jIvo ekendriyajAti nAmakarmanA svAmI che. jaghanya AyuSyavALA paryApta For Personal & Private Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 karmaprakRti bhAga-2 jIvo vadhAre saMkliSTa hoi zake che ane sUkSma karatAM paNa bAdara jIvo vadhAre saMkliSTa hoya che. tethI jaghanya AyuSyavALA paryApta ane yathAsaMbhava bAdara jIvo batAvela che. AhArakazarIra saMbaMdhI sarva paryAptie paryApta, ativizuddha AhAraka muni samacaturastrasaMsthAna, mRdu-ladhusparza, parAghAta, pratyeka, zubhavihAyogati ane AhArakasaptaka A tera prakRtionA svAmI che. vaikriyazarIra saMbaMdhI sarva paryAptie paryApta, ativizuddha vaikriyazarIradhArI muni udyotanAmakarmanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. jo ke AhArakazarIrIne paNa udyotanAmakarmano udaya hoya che. ane teone vaMkriyazarIra karatAM vadhAre vizuddhi saMbhave che. chatAM ahIM temanuM grahaNa karela nathI tenuM kAraNa bahuzruto jANe. utkRSTa AyuSyavALA, sarva paryAptie paryApta, ativizuddha sUryanA vimAnamAM rahela pRthvIkAya jIvo AtapanAmakarmanA svAmI che. temaja cAre AnupUrvInA potapotAnI gatinI jema utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI che. paraMtu AnupUrvIono udaya vigrahagatimAM ja hoya che ane udaya hoya tyAre ja udIraNA hoya che temaja vigrahagati vadhAremAM vadhAre traNa samayanI hoya che. tethI potapotAnA bhavamAM vigrahagatimAM trIjA samaye vartatAM ane temAM paNa deva-manuSyAnupUrvInA taprAyogya ativizuddha ane naraka-tiryaMcAnupUrvInA tasbAyogya atisaMkliSTa jIvo jANavAM. tejasa-kAzmaNasakhaka, mRdu-laghusparza vinA zeSa zubhavarNAdi nava, agurulaghu, nirmANa, sthiraddhika saubhAgya, AdeDhika, tIrthakara nAmakarma ane uccagotra A paccIsa pravRtionA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI yogI kevalIo che. ane avadhijJAnAvaraNIya vinA cAra jJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, mithyAtva, soLakaSAya, karkaza-guru sparza vinA azubhavarNAdi sAta ane asthiraddhi ka A ekatrIsa prakRtionA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI atisaMkliSTa pariNAmI sarvaparyAptie paryApta mithyAdRSTi saMjJi paMcendriyo che. avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI cAreMgatinA atisaMkliSTa pariNAmI paryApta saMgni paMcendriyo che. paraMtu avadhijJAna prApta karatAM ghaNAM rasano kSaya thai jAya che. tethI avadhijJAnayukta AtmAone utkRSTa anubhAga udIraNA thatI nathI. mATe avadhijJAna rahita jIvo grahaNa karyAM che. jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI :- ahIM punyaprakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA te te prakRtionI udIraNA karanArA jIvomAM je jIvo atisaMkSipta pariNAmI hoya teone ja hoya che. ane pApaprakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA te te prakRtionI udIraNA karanAra jIvomAM je jIvo ativizuddha pariNAmI hoya teone ja hoya che. A vAta khAsa khyAlamAM rAkhavI. bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre sarvotkRSTa caudapUrvalabdhi saMpanna jIvo matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, cakSudarzanAvaraNa, ane acakSudarzanAvaraNanA, paramAvadhijJAnavALA avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNanA, ane vipulamati mana:paryavajJAnI mana:paryavajJAnAvaraNanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che, te te guNo prApta karatAM ghaNAM rasano nAza thato hovAthI bAramA guNasthAnake bahuja ocho rasa sattAmAM hoya che, temaja carama AvalikAmAM udIraNA ja thatI na hovAthI sarvotkRSTa te te guNa yukta jIvo bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre ja jaghanya anubhAga udIraNA kare che, tethI teonuM grahaNa karela che. kSapaka apUrvakaraNa guNasthAnakanA carama samaye yathAsaMbhava udaya prApta hAsyaSakanA, navamA guNasthAnake potapotAnI udIraNAnA carama samaye traNa veda tathA saMlanatrikanA, dasamA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre saMjavalana lobhanA ane bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa ane pAMca aMtarAyanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che, kAraNa ke upazamazreNi karatAM kSapakazreNimAM vadhAre vizuddhi hoya che. ane potapotAnI udIraNAnA carama samaye vadhAre vizuddhi hoya che. mATe te te jIvonuM grahaNa karela che. nidrA ane pracalAnA agiyAramA guNasthAnakavALA jIvo svAmI che. A graMthakAra maharSi kSapakazreNimAM ane kSINamohe nidrA tathA pracalAno udaya mAnatA nathI tethI A be prakRtionI udIraNA karanAramAM agiyAramA guNasthAnakavALA jIvo vadhAre vizuddha hovAthI teone grahaNa karela che A karmaprakRti cUrNikAra AdinA mate batAvela che. paraMtu je maharSio For Personal & Private Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 143 kSINamohanA dvicarama samaya sudhI A be prakRtiono udaya mAne che, teonA mate bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI hoya che ema samajavuM. apramattAbhimukha tatvAyogya vizuddha pramattayati thINadvitrikanA svAmI che. kAraNa ke tenI udIraNA karanAra jIvomAM teo ja sarvathI vadhAre vizuddha hoya che. kSAyikasabhyatva prApta karanAra cArathI sAta guNasthAnaka sudhInA, yathAsaMbhava cAre gatimAM samyatvamohanIyanI samayAdhika AvalikA zeSa hoya evA kSayopazama samyagdaSTijIvo samakitamohanIyanA svAmI che. kAraNa ke tenI udIraNA karanAra jIvomAM A jIva ja ativizuddha hoya che. temaja kRtakaraNa avasthAmAM kALa karI cAre gatimAM jaI zake che. mATe tevA jIvo svAmI kahyAM che. samakALe samyakatva ane sarvavirati cAritra prApta karanAra mithyAtvanA caramasamayavarta anaMtAnubaMdhi cAra kaSAya ane mithyAtvanA, sarvavirati prApta karanAra carama samayavartI avirata samyagdaSTi apratyAkhyAnIya cAra kaSAyanA, sarvavirati prApta karanAra carama samayavartI dezavirata pratyAkhyAnavaraNa cAra kaSAyanA temaja trIjA guNasthAnakavALA jIvo samyakatva ane cAritra eka sAthe prApta karatA na hovAthI anaMtara samaye samyakatva prApta karanAra trIjA guNasthAnakanA carama samayavartI jIvo mizramohanIyanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. cAre AyuSyamAM jaghanya sthitibaMdha sAthe ja jaghanya rasabaMdha thAya che tethI jaghanya sthitivALA potapotAnA bhavamAM vartatAM jIvo te te AyuSyanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che paraMtu narakAyuSyanA ativizuddha ane zeSa traNa AyuSyanA atisaMkliSTa pariNAma jANavAM. alpa AyuSyavALA sUkSma vAyukAya jIvo utpattinA prathama samaye audArikaSarkanA tathA pratyekanAmakarmanA alpa AyuSyavALA bAdara paryApta vAyukAya jIvo vaikriyaSakanA ane alpa AyuSyavALA beindriya utpattinA prathama samaye dArika aMgopAMganA svAmI che. ekendriyamAM vaikriya ekAdasanI udvalanA karI asaMgni paMcendriyatiryaMcamAM AvI abhyarasa bAMdhI tyAMthI kALa karI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSyavALA narakamAM utpanna thanAra atisaMkliSTa pariNAmI nArako utpattinA prathama samaye vaikriya aMgopAMganA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. vigrahagatimAM vartatAM atisaMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTi tejasa-kAzmaNasaptaka, mRdu ane ladhusparza vinA zubhavarNAdinavaka, sthira, zubha, agurulaghu ane nirmANa A vIsa prakRtionA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. ta-Ayogya saMkliSTa AhArakazarIrIo AhArakasaptakanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. alpa AyuSyavALA paryApta asaMjJi paMcendriya tiryaMco utpattinA prathama samaye AhArI prathamasaMghayaNa tathA prathamasaMsthAnanA, ane sarvavizuddha pUrvakroDanA AyuSyavALA bhavanA prathama samaye AhArI, paryApta asaMjJi paMcendriyo madhyamanA cAra saMsthAnanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. alpa AyuSyavALA jIvo vadhAre sakliSTa hoya che, punya prakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA saMkliSTa pariNAmathI thAya che. ane prathama saMdhayaNa tathA prathama saMsthAna punyaprakRti hovAthI tenA svAmI alpa AyuSyavALA kahyAM che. tathA dIrdhAyuSyavALA vadhAre vizuddha hoya che temaja pApaprakRtionI jaghanya anubhAga udIraNA vizuddha pariNAmathI thAya che. ane madhyamanA cAra saMsthAno pApaprakRtio hovAthI tenI udIraNAnA svAmI pUrvakroDa varSanA AyuSyavALA asaMgni paMcendriyo kahyAM che, kAraNa ke asaMjJi paMcendriyonuM utkRSTathI paNa teTaluM ja AyuSya hoya che. sarvavizuddha pUrvakroDanA AyuSyavALA manuSyo madhyamanA cAra saMghayaNanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. tiryaMco karatAM prAya: manuSyo alpa baLavALA hoya che. mATe ahIM manuSyo grahaNa karela che. dIrgha AyuSyavALA tasrAyogya vizuddha paryApta sUkSma ekendriyo utpattinA prathama samaye huDakasaMsthAna, upaghAta ane sAdhAraNanAmakarmanA, atisaMkliSTa pariNAmI te ja sUkSma ekendriya sarva paryAptie paryAptanA carama samaye parAghAtanAmakarmanA, Atapa tathA udyotanA udayavALA atisaMkliSTa pariNAmI khara bAdara pRthvIkAya jIvo zarIra paryAptie paryAptanA prathama samaye kramazaH Atapa ane udyotanAmakarmanA ane bAra varSanA AyuSyavALA bAramA varSamAM vartatAM beIndriyo sevA saMvanananA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. vigrahagatimAM vartamAna tatvAyogya ativizuddha saMjJi paMcendriya paryApta jIvo mRdu ane laghusparzanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only www jainelibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 karmaprakRti bhAga-2 kevalIsamuddhAtanA chaThThA samaye ja tathA svAbhAve karkaza ane gurusparzanA, temaja A be sparza vinA zeSa azubhavarNAdi saptaka, asthira ane azubhanA sayogI kevalI guNasthAnakanA carama samayavartI jIvo jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. - kevalisamughAtanI pahelAM kevalInI daSTie je zubhayogono vyApAra thAya che tene AyojikAkaraNa kahevAya che. ane te dareka kevalI bhagavaMto kare che. temaja te vakhate ativizuddha pariNAma hovAthI tIrthaMkaranAmakarmanA ghaNAM rasanI udIraNA thAya che, tethI sayAMgI kevalI guNasthAnakanA prathama samayathI Ayoji kAkaraNanA pUrva samaya sudhI tIrthaMkara bhagavaMto tIrthakaranAmakarmanA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. be vedanIya, cAra gati, pAMca jAti, cAra AnupUrvI, be vihAyogati, ucchavAsa, trasatrika, saubhAgyacatuSka, sthAvaratrika, daurbhAgyacatuSka ane be gotra A cotrIsa prakRtio baMdha tathA udayamAM parAvartamAna che. jyAre jaghanya rasabaMdha thAya tyAre jaghanyarasanI ane utkRSTa rasabaMdha thAya tyAre prAyaH utkRSTarasanI udIraNA thAya che. temaja A badhI pravRtiono jadhanya rasabaMdha parAvartamAna madhyama pariNAme thAya che mATe te-te prakRtinA udayavALA parAvartamAna madhyama pariNAmI saghaLA jIvo A cotrIsa prakRtinA jaghanya anubhAga udIraNAnA svAmI che. | sAmAnyathI jaghanya anubhAga udIraNA ane utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI koNa hoya ! te jANavA mATe A traNa bAbato barAbara vicAravI . (1) bhavapratyaya udIraNA che ke pariNAmapratyaya ? prAya: bhavapratyayathI jaghanya anubhAga udIraNA ane pariNAma pratyayathI utkRSTa anubhAga udIraNA thAya che. (2) punyaprakRti che ke pApaprakRti ? punyaprakRtinI jaghanya anubhAga udIraNA ta-Ayogya atisaMkliSTa pariNAmI jIvane ane utkRSTa anubhAga udIraNA tatvAyogya ativizuddha jIvane hoya che. temaja pApaprakRtionI jadhanya anubhAga udIraNA tatvAyogya ativizuddha jIvane utkRSTa anubhAga udIraNA tatvAyogya atisaMkliSTa jIvane hoya che. (3) palAdi cAra vipAkamAMthI kayA vipAkavALI prakRti che ? kAraNa ke pudgalavipAkI prakRtionI bhavAdya samaye alpa pudgalo grahaNa thAya tyAre jaghanya ane ghaNAM pudgalo grahaNa thAya tyAre prAyaH utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che. Iti 3jI anubhAga udIraNA samApta (- atha 4thI pradeza-udIraNA :-) : ahIM sAdyAdi ane svAmitva A be adhikAro che....tyAM prathama mULakarma AzrayI sAdhAdi batAve che..... (1) mULa prakRti AzrayI sAdhAdi :- vedanIya ane mohanIyanI anuSTa pradeza udIraNA cAra prakAre ane zeSa traNa vikalpo babbe prakAre hovAthI eka-ekanA dasa-dasa, kula vIsa, AyuSya karmanA cAre vikalpo banne prakAre hovAthI kula ATha ane jJAnAvaraNa Adi zeSa pAMca pAMca karmanI anuSTa pradeza udIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa vikalpo banne prakAra hovAthI eka-ekanA nava-nava kula pIstAlIsa sarva malI AThe karmanA totera vikalpo thAya che. prAya: guNitakamaza AtmAne utkRSTa pradeza udIraNA ane pitakamaza jIvane jaghanya pradeza udIraNA thAya che. mATe sarvatra utkRSTa pradeza udIraNAmAM guNitakamAMza ane jaghanya pradeza udIraNAmAM kSapita kamaza jIvo levA. apramattAbhimukha sarvavizuddha pramattayatine vaMdanIyakarmanI ane dasamA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre mohanIyakarmanI utkRSTa pradeza udIraNA thAya che. ane te niyata samaya thatI hovAthI sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALamAM A be karmanI anukRSTa pradeza udIraNA hoya che. sAtamA guNasthAnake vaMdanIyakarmanI ane agiyArame guNasthAnake mohanIyakarmanI udIraNA thatI nathI, tyAMthI paDe tyAre anuSTa pradeza udIraNAnI zarUAta thAya che mATe sAdi, te te sthAnane nahIM pAmela jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che. temaja atisaMkliSTa pariNAmI mithyASTi jIvone A be karmanI jaghanya ane atisaMkSipta pariNAma amuka TAImathI vadhAre TakatA na hovAthI zeSa kALe ajaghanya, ema vArApharatI anekavAra thatI hovAthI A banne pradeza udIraNA sAdi-adhruva ema be prakAre che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - sArasaMgraha 145 AyuSyakarmanI udIraNA ja adhruva hovAthI tenA cAre vikalpo sAdi-adhruva che. bAramAM guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyakarmanI, teramA guNasthAnakanA carama samaye nAma tathA gotrakarmanI samayamAtra utkRSTa pradeza udIraNA hoya che mATe te sAdi ane adhruva che. zeSa kALe A pAMce karmanI udaya hoya tyAre anutkRSTa pradeza udIraNA hoya che. bAramA tathA teramA guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi nathI mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che... vedanIyakarmanI jema A pAMce karmanI atisaMkliSTa pariNAmI mithyAdRSTine jaghanya pradeza udIraNA ane zeSa kALe ajaghanya pradeza udIraNA vArApharatI anekavAra thatI hovAthI te banne sAdi-adhruva hoya che........ uttaraprakati AzrayI sAdyAdi :- mithyAtvamohanIyanI anutkRSTa pradeza udIraNA cAra prakAre ane zeSa traNa vikalpo sAdyAdi be prakAre hovAthI kula dasa, zeSa suDatAlIsa dhruvodayI prakRtionI anutkRSTa pradeza udIraNA sAdi vinA traNa prakAre ane zeSa traNa vikalpo babbe prakAre hovAthI eka-ekanA nava-nava kula cAraso trevIsa ane bAkInI ekasodasa adhuvodayI prakRtionA cAre vikalpo babbe prakAre hovAthI eka-ekanA ATha-ATha kula AThaso eMsI, ema sarva malIne ekahajAra traNaso tera vikalpo thAya che. samakALe samyakatva ane sarvavirati cAritra prApta karanAra mithyAdRSTine mithyAtvanI utkRSTa pradeza udIraNA hoya che. ane te niyata kALa hovAthI sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALamAM mithyAdaSTine mithyAtvanI anutkRSTa pradeza udIraNA hoya che. ane uparanA guNasthAnakethI prathama guNaThANe Ave tyAre tenI zarUAta thAya che-mATe sAdi, uparanA guNasthAnake nahIM gayelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che.... sarva saMkliSTa mithyASTine mithyAtvamohanIyanI jaghanya pradeza udIraNA ane te ja mithyAdRSTine atisaMkliSTa pariNAma na hoya tyAre ajaghanya pradeza udIraNA-ema vArApharatI anekavAra thatI hovAthI A banne udIraNA sAdi-adhruva che. bAramA guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI hoya tyAre pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa ane pAMca aMtarAya A caudanI ane teramA guNasthAnakanA carama samaye taijasa-kAzmaNasaptaka, agurulaghu, nirmANa, sthira, asthira, zubha, azubha ane varNAdivasa, nAmakarmanI A tetrIsa dhruvodayI prakRtionI eka samayamAtra utkRSTa pradeza udIraNA thAya che mATe sAdi-adhruva che. zeSa sarvakALe A pravRtionI anutkRSTa pradeza udIraNA hoya che. ane bAramA tathA teramAM guNasthAnakethI paDavAno abhAva hovAthI tenI sAdi nathI mATe anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyane adhruva hoya che. temaja atisaMkliSTa pariNAmI miAdaSTine mithyAtvamohanIyanI jema A suDatAlIsa pravRtionI jaghanya pradeza udIraNA ane ajaghanya pradeza udIraNA vArApharatI anekavAra thatI hovAthI te banne sAdi-adhruva che. zeSa ekaso dasa adhUvodayI prakRtiono udaya hoya tyAre ja udIraNA hoya che. paNa haMmezA hotI nathI. tethI te prakRtionA cAre vikalpo sAdi-adhruva ja hoya che. (2) svAmitva prarUpaNA viSe utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI :- sAmAnya rIte ghAti prakRtionI je jIvo je samaye jaghanya anubhAganI udIraNA kare che te samaye te ja jIvo ghAtikarmaprakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA kare che. tethI te ja jIvo tenA svAmI che. te A pramANe........ samayAdhika AvalikA bAkI hoya evA bAramA guNasthAnakavALA jIvo pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa ane pAMca aMtarAyanI utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. paraMtu avadhijJAna prApta karatAM avadhiddhika AvaraNanA ghaNAM yugalono kSaya thai jAya che. tethI avadhijJAnayukta jIvone A be prakRtionI utkRSTa pradeza udIraNA thatI nathI. mATe A be AvaraNanI udIraNAnA svAmI avadhilabdhi rahita jANavAM. guNitakarmAza kSapaka apUrvakaraNa carama samayavartI yathAsaMbhava udayaprApta hAsyaSakanA, navamA guNasthAnake potapotAnI udIraNAnA carama samaye saMvalanatrika tathA traNa vedanA, ane samayAdhika AvalikA bAkI hoya tevA dasamA guNasthAnakavALA jIvo saMjvalana lobhanI utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. samakALe samyakatva ane sarvavirati prApta karanAra carama samayavartI mithyASTi mithyAtva ane anaMtAnubaMdhi catuSkanA, sarvavirati prApta karanAra carama samayavartI caturtha ane paMcama guNasthAnakavALA kramazaH apratyAkhyAnAvaraNa catuSkanA ane For Personal & Private Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 karmaprakRti bhAga-2 pratyAkhyAnAvaraNa catuSkanA, apramatAbhimukha pramattayati udaya prApta yathAsaMbhava thINadvitrikanA ane agiyAramAM guNasthAnakavALA jIvo udayaprApta yathAsaMbhava nidrAddhikanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. kSayopazama samyakatva pAmatAM trIjA guNasthAnakanA carama samayavartI mizramohanIyanA ane kSAyikasamyakatva prApta karanAra potAnI udIraNAnA carama samayavartI kSayopazama samyakatvI samyakatvamohanIyanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. apramattAbhimukha ativizuddha pramattayati be vedanIyanA, sarvavizuddha apramattayati prathama sivAyanA pAMca saMghayaNa, AhArakasaptaka, vaikriyasakhaka ane udyota A vIsa prakRtionA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. | sarvavizuddha dezavirati tiryaMca tiryaMcagatinA, potapotAnA bhavanI vigrahagatimAM vartamAna kSAyika samyagdaSTi potapotAnI AnupUrvInA, ane kSAyika samyagdaSTi devo tathA nArako kramazaH deva ane narakagatinA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. A sthaLe karmaprakRtinI TIkA tathA cUrNimAM naraka ane tiryaMcAnupUrvInA kSAyika samyatvI ane manuSya tathA devAnupUrvAnA sAmAnya samyagdaSTi jIvo svAmI kahyAM che. sarvaviratine prApta karanAra carama samayavartI avirata samyagdaSTi manuSya dorbhAgya, anAdeddhika ane nIcagotranA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. jaghanyasthitivALA devo alpa punya prakarSavALA hovAthI teone priyanA viyogAdimAM ghaNAM duHkhano saMbhava che. ghaNAM du:khI jIvo tathAsvAbhAve ja AyuSyakarmanA ghaNAM pagalo udIraNA dvArA udayamAM lAvI kSaya kare che. temaja utkRSTa AyuSyavALA nArako vadhu duHkhI hoya che. mATe dasa hajAra varSanA AyuSyavALA tIvra duHkhodayamAM vartatAM devI devAyuSyanA, tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA tIvra dukhodayamAM vartatAM sAtamI narakanA nArako narakAyuSyanA temaja ATha varSanA AyuSyavALA AThamA varSamAM vartatAM tiryaMco ane manuSyo tathAsvAbhAve kramazaH tiryaMca tathA manuSya AyuSyanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. svaprAyogya sarvavizuddha bAdara paryApta pRthvIkAya jIvo ekendriya ane sthAvara nAmakarmanA, khara pRthvIkAya AtapanAmakarmanA, sUkSmajIvo sUkSmanAmakarmanA, sAdhAraNa vanaspatikAya jIvo sAdhAraNanAmakarmanA, paryApta vikasendriyo kramazaH beIndriya, teIdriya ane caturindriyajAti nAmakarmanA ane sarvavizuddha potAnA aMta samaye samUrchAima aparyApta manuSyo aparyApta nAmakarmanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. carama samayavartI sayogI kevalI manuSyagati, paMcendriyajAti, audArikasaptaka, tejasa-kAmarNa saptaka, prathamasaMghayaNa, cha saMsthAna varNAdivasa, vihAyogatidrika, Atapa-udyota vinA cha pratyeka prakRtio, trasadasaka, asthira, azubha, duHsvara ane uccagotra....A pAMsaTha prakRtionA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI che. paraMtu ucchavAsa ane be svaranA nirodha kALe potapotAnI udIraNAnA carama samayavartI jANavAM.... jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI - jema utkRSTa pradeza udIraNAmAM te te prakRtinA udayavALA ativizuddha pariNAmI jIvo svAmI che, tema jaghanya pradeza udIraNAmAM te te prakRtinA udayavALA atisaMkliSTa pariNAmI jIvo svAmI che. avadhijJAnAvaraNa ane avadhidarzanAvaraNanA avadhi labdhivALA cAregatinA atisaMkliSTa pariNAmI mithyASTi jIvo jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. avadhi utpanna thatAM ghaNAM yugalo sattAmAMthI dUra thaI jAya che, ane thoDA ja rahe che, tethI avadhi labdhiyuta jIvo grahaNa karyA che. avadhiDhikanA AvaraNa vinA zeSa cAra jJAnAvaraNa, traNa darzanAvaraNa, be vedanIya, mithyAtvamohanIya, soLakaSAya ane nava nokaSAya, A pAMtrIsa prakationA atisaMkilaSTa pariNAmI sarva paryAptie paryApta cAragatinA mithyAdRSTi jIvo jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. tatkAyogya atisaMkliSTa mithyAtvAbhimukha caramasamayavartI kSayopazamasamyakatvI samyakatvamohanIyanA ane mizradRSTi mizramohanIyanA jaghanya pradeza-udIraNAnA svAmI che. ta~Ayogya saMkliSTa cAragatinA paryApta jIvo yathAsaMbhava udayaprApta pAMca nidrAnA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNaprakaraNa - sArasaMgraha - praznottarI cAragati, paMcendriyajAti, audArikasaptaka, vaikriyasaptaka tejasa-kArpaNasaptaka, saMghayaNaSaTka, saMsthAnaSaTka, varNAdivIsa, vihAyogatidvika, Atapa ane tIrthaMkaranAma vinA pratyeka cha prakRti, trasadasaka, asthiraSaTka, gotradvika ane pAMca aMtarAya A nevyAsI prakRtionA sarva paryAptie paryApta yathAsaMbhava cAregatinA atisaMkliSTa pariNAmI mithyAdaSTi saMjJi paMcendriya jIvo svAmI che. cAra AnupUrvInA tatkAyogya saMkliSTa potapotAnA bhavamAM vigrahagatimAM vartatAM jIvo jadhanya pradeza udIraNAnA svAmI che. atisaMkliSTa pariNAmI sarva paryAptie paryApta bAdara ekendriyo ekendriyajAti ane sthAvaranAmakarmanA, bAdara nigodanA jIvo sAdhAraNanA, sarva paryAptie paryApta sUkSma jIvo sUkSmanAmakarmanA ane aparyAptanA ca2ma samaye garbhaja. aparyApta manuSyo aparyAptanAmakarmanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. 147 sarva paryAptie paryApta atisaMkliSTa beIndriya, teIndriya, ane caturindriya jIvo anukrame beIndriya, teIndriya ane caurindriyajAtinA ane atisaMkliSTa pariNAmI sarva paryAptie paryApta khara bAdara pRthvIkAya jIvo AtapanAmakarmanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. tatprAyogya saMkliSTa pariNAmI AhA2ka zarIradhArI 14pUrvI pramattayati AhArakasaptakanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. AyojikAkaraNa karyA bAda udIraNA dvArA udayamAM ghaNAM pudgalono kSaya thato hovAthI AyojikAkaraNa pahelAnA kALamAM tIrthaMkara paramAtmAo tIrthaMkaranAmakarmanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. sukhI jIvone tathAsvabhAve ja AyuSyakarmanA udIraNA dvArA thoDA pudgalo udayamAM Ave che ane jaghanya sthitivALA nA2ko anya nArakonI apekSAe vadhAre sukhI hoya che, tethI dasahajAra varSanA AyuSyavALA svabhUmikAne anusAra sukhI nA2ko naraka AyuSyanA, tetrIsa sAgaropamanA AyuSyavALA devo devAyuSyanA, traNa palyopamanA AyuSyavALA manuSyo manuSya AyuSyanA ane tiryaMco tiryaMca AyuSyanA jaghanya pradeza udIraNAnA svAmI che. Iti 4thI pradeza udIraNA samApta Iti udIraNAkaraNa sArasaMgraha samApta -: atha udIraNAkaraNa praznottarI : pra. 1 saMghayaNa tathA saMsthAnanA udaya ane udIraNAmAM matAntara hoya to jaNAvo ? u. bRhatsaMgrahaNI vagere keTalAka graMthomAM paryApta asaMjJi paMcendriya tiryaMcone mAtra sevArta saMhanana ane huMDaka saMsthAnano ja udaya mAnela hovAthI te graMthakAronA mate te benI ja udIraNA hoya, anya saMhanana-saMsthAnonI udIraNA na hoya. paraMtu paMcasaMgraha vagere keTalAka AcArya-bhagavaMto yathAsaMbhava che e saMghayaNa ane saMsthAnono udaya mAne che. tethI paryApta asaMjJi paMcendriya tiryaMcone cha e saMhanana ane saMsthAnanI udIraNA hoya che. temaja karmastava vagere keTalAka graMthakAro bIjA ane trIjA saMghayaNano udaya agiyAramA guNasthAnaka sudhI mAne che mATe teonA mate te be saMghayaNanI udIraNA paNa agiyAra guNasthAnaka sudhI hoya che. paraMtu paMcasaMgraha ane karmaprakRti vagere granthakAroe A be saMghayaNano udaya paNa sAtamA guNasthAnaka sudhI ja mAnela che. mATe chellA traNa saMghayaNanI jema A be saMghayaNanI paNa utkRSTa pradeza udIraNA apramatta munine ja batAvela che. pra. 2 zarIra paryAptie aparyApta jIvone nidrAono udaya ane udIraNA hoya ke nahIM. ? u. paMcasaMgraha, karmaprakRtinI pU. malayagirijI ma. kRta ane pU. upAdhyAyajI kRta TIkAo vageremAM zarIra paryAptie aparyApta jIvone nidrAono udaya temaja udIraNA batAvela nathI. paraMtu zarI2-5ryAptinI samAptinA pachInA samayathI indriya paryAptinI samApti sudhI udIraNA vinA kevala udaya batAvela che. paraMtu paMcasaMgrahanA prathama For Personal & Private Use Only www.jainsitivity.org Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 pra.3 u. u. karmaprakRti bhAga-2 bhAganI paMcamahAranI 100mI gAthAnI svopajJa TIkAmAM AhAra paryAptithI AraMbhI indriya paryAptinI samApti sudhI nidrAono kevala udaya batAvela che paraMtu udIraNA batAvela nathI. arthAt paMcasaMgraha svopajJa TIkAkAra vagerenA mate AhAra paryAptinI zarUAtathI Indriya paryAptinI samApti sudhI kvala udaya hoya ane pachI udaya-udIraNA sAthe hoya ane anya AcAryonA mate AhAra-paryAptinI zarUAtathI zarIra paryAptinI samApti sudhI udaya ane udIraNA banne na hoya ema lAge che. paraMtu zarIra paryAptinI samAptinA pachInA samayathI indriya paryAptinI samApti sudhI udIraNA vinA kevala udaya hoya che, ane pachI udaya-udIraNA sAthe hoya che. prathama guNasthAnake jema mohanIyakarmanA 7thI10 sudhInA cAra udayasthAno che tema udIraNAsthAno paNa cAra ja hoya ke nyUnAdhika hoya ? pra.4 pUrvabhavanA carama aMtarmuhUrtamAM tyAthI kALa karI je bhavamA javAnuM hoya te bhavaprAyogya ja prakRtio baMdhAya che...tethI narakAdigatimA jatA pUrvabhavanA carama aMtarmuhUrtamAM avazya narakagati Adi prakRtiono ja baMdha hoya che...ane kAla karatAnI sAthe ja narakagati vagere prakRtio udayamA Ave che....mATe anudayabaMdhotkRSTA prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA udayabaMdhotkRSTA prakRtionI jema be AvalikA nyUna Ave, chatA tema na batAvatAM anudayasaMkramotkRSTA prakRtionI jema karmaprakRti udIraNAka2Na gAthA 33 ane paMcasaMgraha udIraNAkaraNa gAthA 30nI TIkAmA AtapanA upalakSaNathI anudayabaMdhotkRSTA vIseya prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti pramANa kema batAvela che? paMcasaMgraha temaja karmaprakRti udIraNAkaraNanI 22mI gAthAmA prathama guNasthAnake 7thI10 ema sAmAnyathI udIraNA sthAno paNa cAra batAvela che...paraMtu prathama guNasthAnake anaMtAnubaMdhi vagere cAra kaSAya, mithyAtva, eka veda ane eka yugala ATha prakRtinA udaya vakhate anAdi mithyAddaSTi upazama samyaktva pAme tyAre mithyAtvanI jema anaMtAnubaMdhinuM paNa aMtakaraNa karato hoya to prathamasthitinI carama AvalikAmA mithyAtva ane anaMtAnubaMdhinI udIraNA na hovAthI chanuM udIraNAsthAna paNa Ave, paraMtu tenI vivakSA na karI hoya athavA to anaMtAnubaMdhinuM aMta2ka2Na na karato hoya ane mAtra kSayopazama ja karato hoya to chanuM udIraNAsthAna na paNa Ave-te bahuzruto pAsethI jANI levuM. u. tamAro prazna barAbara che....tethI ja A banne graMthonI mULagAthAomAM temaja karmaprakRti udIraNAkaraNa gAthA 33nI cUrNimAM anudayabaMdhotkRSTA prakRtiomAthI mAtra AtapanAmakarmanI ja utkRSTa sthiti udIraNA aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa batAvela che...paraMtu AtapanA upalakSaNathI cUrNikAra maharSie zeSa anudayabaMdhotkRSTA prakRtionuM grahaNa karela nathI....tethI Atapa vinA zeSa anudayabaMdhotkRSTA prakRtionI be AvalikA nyUna potapotAnA mULakarmanI utkRSTa sthiti udIraNA hoya che....chatAM TIkAonI aMdara AtapanA upalakSaNathI anudayabaMdhotkRSTA badhI prakRtionuM grahaNa karI aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti udI2NA batAvela che tenuM kAraNa pUrva bhavanA carama aMtarmuhUrtamAM AgAmI bhavaprAyogya avazya baMdha hovA chatAM TIkAkAronA mate utkRSTa sthitibaMdha karyA pachI madhyama pariNAmI thaI aMtarmuhUrta sudhI tyA ja rahI madhyama sthitibaMdha karatAM kALa karI te te bhavamAM utpanna thAya che mATe TIkAkAronA mate AtapanI jema saghaLI anudayabaMdhotkRSTA prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti pramANa batAvela che. pra. 5 cUrNikAra maharSi vagerenA mate pUva bhavanA carama aMtarmuhUrtamAM paNa utkRSTa sthitibaMdha hoya che....ane tethI Atapa vinA anudayabaMdhotkRSTA prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA be AvalikA nyUna potapotAnA mULa karmanI utkRSTa sthiti pramANa batAvela che. to AtapanAmakarma paNa anudayabaMdhotkRSTA hovA chatAM tenI utkRSTa sthiti udIraNA be AvalikA nyUna na batAvatA aMtarmuhUrta nyUna kema batAvela che ? mULakA2 tathA cUrNikAra vagere maharSionA mate paNa AtapanI utkRSTa sthiti udIraNA aMtarmuhUrta nyUna ja hoya che...kAraNa ke bAdara paryApta pRthvIkAyamAM utpanna thanAra izAna sudhInA devo potAnA bhavanA carama aMtarmuhUrtamAM Atapa, sthAvara ane ekendriyajAtino utkRSTa sthitibaMdha karI turata ja ekendriyamAM utpanna thAya che....paraMtu AtapanAmakarmano udaya tathA udIraNA bAdara khara pRthvIkAyane zarIra paryApti pUrNa thayA pachI ja thAya che...ane zarIra paryApti pUrNa karatAM aMtarmuhUrta kALa lAge che...mATe devabhavanA carama samaye vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa AtapanAmakarmano baMdha karela hovA chatAM aMtarmuhUtte pachI ja udayamAM Ave tyAre udIraNA pravarte che....tethI For Personal & Private Use Only www.jaitlibbally.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - praznottarI 149 AtapanAmakarmanI aMtarmuhUrta nyUna utkRSTa sthiti udIraNA hoya che....paraMtu utpanna thatAMnI sAthe ja sthAvara tathA ekendriyajAtino udaya thAya che. tethI A banne prakRtionI teja vakhate jenI baMdhAvalikA pUrNa thai che evI udayAvalikA uparanI saghaLI sthitinI udIraNA thAya che....mATe sthAvara tathA ekendriyajAtinI utkRSTa sthiti udIraNA A mate be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa ghaTI zake che. e pramANe A mate zeSa anudayabaMdhoskRSTA prakRtio mATe paNa samajavuM. pra. 6 TIkAkAra maharSioe devo athavA nArako audArikasaptaka, tiryaMcaddhika ane sevArta saMghayaNano atisaMkliSTa pariNAme utkRSTa sthitibaMdha karI pachI madhyama pariNAme tyAM ja aMtarmuhUrta rahI manuSya-tiryaMcamAM utpanna thAya tyAre udayanA prathama samaye yathAsaMbhava A dasa prakRtionI aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthiti udIraNA batAvela che. paraMtu sarva paryAptie paryApta ati saMkliSTa pariNAmI manuSya-tiryaMca paNa narakagati Adi nAmakarmanI keTalIka pravRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI zake che....tethI te prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha karI dArikasaptaka Adi A 10 prakRtiono baMdha zarU kare tyAre baMdhAvalikA jenI pUrNa thai che evI udayAvalikA uparanI arthAt be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa narakagati vagere anya prakRtione baMdhAtI audArikasaptaka vagere prakRtiomAM potAnI udayAvalikA upara saMkramAve tyAre dArikasaptaka vagere A 10 prakRtionI AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitisattA thAya che. ane saMkramAvalikA vItyA bAda udayAvalikA uparanI arthAt traNa AvalikA nyUna utkRSTa sthiti pramANa A dasa prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA karI zake che. chatAM paryApta manuSya-tiryaMcone yathAsaMbhava A dasa prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA traNa AvalikA nyUna na batAvatAM udayanA prathama samaye aMtarmuhUrta nyUna kema batAvela che ? TIkAkAra maharSionA mate pUrvabhavanA carama aMtarmuhUrtamAM utkRSTa sthitibaMdha na hovAthI temanA mate A virodha Ave che. paraMtu mUlakAra temaja cUrNikAranA mate carama aMtarmuhUrtamAM paNa utkRSTa sthitibaMdha svIkArela hovAthI udayanA prathama samaye yathAsaMbhava manuSya ane tiryaMcone A dase prakRtionI be AvalikA nyUna utkRSTa sthiti udIraNA ghaTe che paraMtu paryApta manuSya-tiryaMcone A dasa prakRtionI saMkramathI utkRSTa sthitisattA prApta thatI hovAthI udayasaMkramotkRSTa prakRtionI jema traNa AvalikA nyUna utkRSTa sthiti udIraNA thAya che. mATe ja paryApta manuSya-tiryaMco na batAvatAM udayanA prathama samayavartI manuSya-tiryaMco ja utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI batAvela che. ane te ja barAbara lAge che. pachI to bahuzrato kahe te pramANa. pra. 7 vaikriyasaptakanI utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI uttara-vaikriya zarIrI mithyAdRSTi manuSya-tiryaMconI jema udaya prathama-samayavartI nArako hoya ke nahIM ? pUrva bhavanA carama aMtarmuhUrtamAM utkRSTa sthitibaMdha mAnanAra cUrNikAra Adi maharSionA mate udaya prathama samayavartI nArako paNa vaikriyasaptakanA utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI hoi zake che. paraMtu carama aMtarmuhUrtamAM utkRSTa sthiti nahIM mAnanAra TIkAkAra-maharSionA mate udayanA prathama samaye nArakone aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthiti udIraNA hoya che. mATe nArako utkRSTa sthiti udIraNAnA svAmI saMbhavatA nathI. paraMtu uttara zarIrI mithyAdRSTi manuSya-tiryaMco A sAte prakRtioneM utkRSTa sthitibaMdha karI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda udayAvalikA uparanI be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthiti udIraNA kare che mATe teo ja enA svAmI che. pra. 8 anudayabaMdhoskRSTA prakRtionI utkRSTa sthiti udIraNA keTalI hoya ? . AtapanI AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama, pAMca nidrAnI AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna trIsa koDAkoDI sAgaropama, narakadvika, ekendriyajAti ane sthAvara A cAranI cUrNikAra vagere maharSionA mate be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama ane TIkAkAra maharSionA mate AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama ane audArikasaptaka, tiryaMcaddhika tathA sevArta saMghayaNa A dasanI cUrNikAra maharSionA mate be AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama ane TIkAkAra maharSionA mate AvalikA adhika aMtarmuhUrta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama, paraMtu paryApta manuSya-tiryaMcone chaThThA praznA uttaramAM batAvyA pramANe traNa AvalikA nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama utkRSTa sthiti udIraNA hoya che.... For Personal & Private Use Only u. S sthiti udIraNAnA samaye nArakone aMtarma paNa vaikriyasatakArSionA mate udhanA sthiti udIraNAnA saMbhavatA nathI. paraMtu dhavalikA vyatIta tha mATe Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 karmaprakRti bhAga-2 pra. 9 A ja karaNa gAthA 3ranI TIkAmAM bhaya-jAgupsA, Adya bAra kaSAya, pAMca nidrA, Atapa tathA udyotanA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI baMdhAvalikAnA carama samaye ekendriyo batAvela che. paraMtu jaghanya sthiti-sattAvALA ekendriyo kALa karI anya tiryaMca ke manuSyamAM utpanna thAya tyAre prathama samayathI ekendriyanI jaghanya sthitisattA karatAM adhika baMdha hovA chatAM prathama baMdhAvalikAnA carama samaye pUrva baddha sattAgata sthitinI ja udIraNA thatI hovAthI paMcendriya tiryaMco vagere paNa anaMtAnubaMdhi Adi bAra kaSAya ane bhaya-jAguptAnA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI kema na hoya ? praznamAM batAvyA mujaba A caude prakRtio dhruvabaMdhI hovAthI paMcendriya-tiryaMco ane manuSyo paNa A prakRtionA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI hoi zake che....jo ke mULagAthA temaja TIkAmAM batAvela nathI chatAM upalakSaNathI levAmAM koi doSa lAgato nathI. pra. 10 devabhavanA prathama samaye cUrNikAra maharSinA mate vaikriyasaptakanI utkRSTa sthiti udIraNA hoya ke nahIM ? u. na hoya kAraNa ke atisaMphilaSTa pariNAme manuSya-tiryaMco narakaddhikanI sAthe vaikriyasaptakano utkRSTa sthitibaMdha karI pachI vizuddha pariNAme carama aMtarmuhUrtamAM devaprAyogya baMdha karatAM devaddhika ane vaikriyasaptakano 10 koDAkoDI sAgaropama pramANa utkRSTa sthitibaMdha karI devamAM utpanna thAya tyAre prathama samaye paNa AvalikA adhika aMtarmuhurta nyUna vIsa koDAkoDI sAgaropama pramANa ja utkRSTa sthiti udIraNA kare che....mATe cUrNikAranA mate paNa udaya prathama samayavartI nArako ja Ave ane TIkAkAra maharSionA mate uttara zarIrI manuSya-tiryaMco ja Ave. pra. 11 palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna eka sAgaropama pramANa mizramohanIyanI sthitisattAvALA ekendriya saMjJi paMcendriyamAM AvI mizrapaNuM pAme tyAre mizra guNasthAnakanA carama samaye mizramohanIyanA jaghanya sthiti udIraNAnA svAmI batAvyA, paraMtu mithyAtva guNasthAnake saMgni paMcendriyo paNa mizramohanIyanI urvalanA kare chemATe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga nyUna 1 sAgaropama pramANa sthitisattA rahe evo saMjJi paMcendriya mizra guNaThANuM pAme to tenA carama samaye jaghanya sthiti udIraNA kema na batAvI ? uM. urvalanA karatA saMjJi paMcendriyone eTalI ochI sthitisattA thayA pachI teone te prakRti udaya ane udIraNA yogya rahetI nathI. paraMtu ekendriyamAMthI Avela saMjJi paMcendriyane kaMika nyUna eka sAgaropamanI sthitisattA hoya tyAM sudhI mizramohanIyanI udaya udIraNA thai zake che mATe ekendriyamAMthI Avela saMjJi grahaNa karela che. pra. 12 vigrahagatimAM AnupUrvIono udaya bahulatAe traNa samaya sudhI ane kavacit cAra samaya sudhI hovA chatAM anya samayo na letAM cAre AnupUrvIonI utkRSTa anubhAga udIraNA trIjA samaye ja kema batAvI ? zubha ane azubha prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA kramazaH ativizuddha ane saMkliSTa pariNAme thAya che. ane saMjJimAMthI kALa karI saMjJimAM utpanna thanArane ja tadyogya ativizuddhi ane saMkliSTatA hoya che. temaja saMzimAMthI saMjJimAM utpanna thanArane be vakragati thAya che... ane trIjA samaye utpatti sthAne pahoMcI jAya che-tethI trIjA samaye AnupUrvIno udaya hoto nathI-paraMtu karmaprakRti TIppanakamAM pUjya AcAryanuM vacana pramANa hovAthI utpatti sthAne prathama samaye AhArIne paNa AnupUrvIno udaya kahela che. tethI ja trIjA samaye ati vizuddha deva-manuSyane kramazaH deva tathA manuSyAnupUrvAnI ane atisaMkliSTa tiryaMca tathA nArakone kramazaH tiryaMca tathA narakAnupUrvInI utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che. paraMtu bIjAone ghetI nathI. mATe ja anya samayo grahaNa na karatAM trIjA samayanuM grahaNa karela che.... pra. 13 A ja karaNanI gAthA 60 tathA tenI TIkAmAM sAmAnyathI sarva paryAptie paryApta utkRSTa sthitivALA devone ane gAthA 54nI TIkAmAM sarvArthasiddha vimAnavAsI devone utpattinA prathama samaye sAtAvedanIyanI utkRSTa anubhAga udIraNA batAvela che temaja paMcasaMgraha udIraNAkaraNamAM paNa te ja pramANe batAvela che. to te matAntara che ke kema ? u. praznamAM jaNAvyA mujaba A bAbatamAM be mata hoya tema lAge che. pra. 14 gAthA 68nI TIkAmAM avadhilabdhi rahita atisaMkliSTa cAre gatinA sarva paryAptie paryApta mithyAdRSTi jIvo avadhiddhika AvaraNanA utkRSTa anubhAga udIraNAnA svAmI kahyAM che, paraMtu sarva paryAptie paryApta deva ane nAraka avazya avadhilabdhivALA ja hoya tethI deva-nArako paryApta avasthAmAM avadhilabdhi rahita kema kahyAM ? u. paryApta deva-nArako avadhilabdhi rahita hotA nathI e vAta barAbara che. chatAM TIkAmAM kema kahela che te bahuzrato pAsethI jANI levuM. For Personal & Private Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - praznottarI 151 pra. 15 zarIrane prathama samaye yathAsaMbhava udayaprApta cha saMsthAna ane prathamanA pAMca saMghayaNanI jaghanya anubhAga udIraNA batAvela che, tenI jema sevArta saMghayaNanI jadhanya anubhAga udIraNA zarIra0 beindriyone prathama samaye na batAvatAM bAra varSanA AyuSyavALAne bAramA varSe kema batAvela che ? u. paMcasaMgraha temaja karmaprakRtinI banne TImamAM bAra varSanA AyuSyavALA beIdriyane bAramA varSe sevArNa saMghayaNanI jaghanya anubhAga udIraNA batAvela che, paraMtu karmaprakRti udIraNAkaraNa gAthA 76nI cUrNimAM bAra varSanA AyuSyavALA beIndriyane zarIrasthanA prathama samaye jaghanya anubhAga udIraNA batAvela che ane te ja vadhAre ThIka lAge che. pachI to atizaya jJAnI jANe athavA to matAntara hoya tema lAge che. pra. 16 evI kaI ane keTalI prakRtio che ke jeonI jaghanya sthiti udIraNA mAtra eka samaya pramANa sthitinI ja hoya? u. pAMca jJAnAvaraNa, cAra darzanAvaraNa, mithyAtvamohanIya, samyakatvamohanIya, saMjvalanacatuSka, traNaveda, cAra AyuSya ane pAMca aMtarAya A sattAvIsa prakRtionI jaghanya sthiti udIraNA mAtra eka samaya pramANa sthitinI hoya che. pra. 17 evI kaI ane keTalI prakRtio che ke jeonI mAtra eka samaya pramANa jaghanya sthiti udIraNA hovA chatAM udaya ane udIraNA sAthe ja jAya? saMjvalana krodhAdi traNa prakRtio ja evI ke jeonI mAtra eka samaya pramANa jaghanya sthiti udIraNA hovA chatAM prathama sthitinI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI udaya ane udIraNA banne sAthe ja hoya che, ane tyAra pachInA samaye banne sAthe viccheda pAme che..... pra. 18 deva tathA narakAyuSyanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI atyaMta du:khodayamAM vartatAM kramaza: jaghanya AyuSyavALA devo ane utkRSTa AyuSyavALA nArako kema kahyAM? u. prabala asAtAnA udayamAM arthAt atyaMta du:khodayamAM vartatAM jIvone tathA svabhAve ja udIraNA dvArA AyuSyakarmanA ghaNAM yugalo udayamAM Ave che. ane jaghanya sthitivALA devo tathA utkRSTa sthitivALA nArakone ja svabhUmikAnusAre prabala du:khodaya hoI zake che, mATe ja atyaMta du:khodayamAM vartatAM jaghanya AyuSyavALA devo ane utkRSTa AyuSyavALA nArako anukrame deva ane narakAyuSyanA utkRSTa pradeza udIraNAnA svAmI batAvyA che. pra. 19 baMdha AzrayI ekasthAnaka Adi cAre prakArano rasa hovA chatAM udIraNAmAM mAtra eka ane dvisthAnaka ja rasa hoya evI pravRtio kaI ane keTalI che? u. cakSu - acakSudarzanAvaraNa, puruSaveda ane pAMca aMtarAya A ATha prakRtio baMdha AzrayI eka sthAnaka Adi cAra prakAranA rasavALI hovA chatAM udIraNAmAM eka ane kristhAnaka ja rasa hoya che. pra. 20 baMdha AzrayI eka sthAnaka Adi cAre prakArano rasa hovA chatAM udIraNAmAM mAtra kristhAnaka Adi traNa prakArano rasa hoya evI kaI prakRti che? u. mana:paryavajJAnAvaraNa baMdha AzrayI ekasthAnaka Adi cAre prakAranA rasavALI hovA chatAM ekathAnaka rasanI udIraNA thatI na hovAthI udIraNA AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakArano ja rasa hoya che. pra. 21 baMdhamAM dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNA AzrayI eka sthAnaka Adi cAre prakArano rasa hoya evI kaI prakRti che? u. napuMsakaveda baMdha AzrayI DhisthAnaka Adi traNa prakAranA rasavALI hovA chatAM udIraNA AzrayI eka sthAnaka Adi cAre prakArano rasa hoya che. pra. 22 baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNA AzrayI eka ane dvisthAnaka ja rasa Ave evI kaI prakRti che? u. strIveda baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakAranA rasavALI hovA chatAM udIraNA AzrayI eka ane kristhAnaka ja rasa hoya che. pra. 23 evI kaI ane keTalI prakatio che ke jeono baMdha AzrayI jema ekasthAnaka Adi cAre prakArano rasa hoya che tema udIraNA AzrayI cAre prakArano rasa hoya? u. matyAdi traNa jJAnAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa ane saMjvalana catuSka, A ATha prakRtiono jema baMdha AzrayI cAre prakArano rasa hoya che, tema udIraNA AzrayI cAre prakArano rasa hoya che. pra. 24 evI kai ane keTalI prakRtio che ke jeono baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNA AzrayI mAtra kristhAnaka ja rasa hoya ? For Personal & Private Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra karmaprakRti bhAga-2 u. guru ane karkazasparza, tiryaMcatrika, manuSyatrika, audArikasaptaka, cha saMghayaNa, madhyamanA cAra saMsthAna, Atapa, ekendriyAdi cAra jAti, sthAvara catuSka, devAnupUrvI ane narakAnupUrvI A 36 prakRtiono baMdha AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hovA chatAM udIraNA AzrayI tathAsvAbhAve kristhAnaka ja rasa hoya che..... pra. 25 evI keTalI ane kai prakRtio che ke jeono udIraNA AzrayI mAtra dvisthAnaka ja rasa hoya ? u. covIsamA praznottaramAM jaNAvela 36 prakRtio ane mizramohanIya ema 37 prakRtiono udIraNA AzrayI dvisthAnaka ja rasa hoya che.... pra. 26 evI kai ane keTalI prakRtio che ke jeono baMdhanI samAna udIraNA AzrayI paNa dvisthAnaka Adi traNa prakArano rasa hoya ? u. kevalajJAnAvaraNa, kevaladarzanAvaraNa, pAMca nidrA, be vedanIya, mithyAtva, Adya bArakaSAya, hAsyaSaka, naraka ane devAyuSya, be gotra, deva tathA narakagati, paMcendriyajAti, AhArakasaptaka, vaikriyasaptaka, taijasasaptaka, samacaturasa ane huDakasaMsthAna, guru tathA karkazasparza vinA aDhAra varNAdi catuSkanI, be vihAyogati, Atapa vinA sAta pratyeka prakRti, trasadasaka ane asthiraSaka A ekaso eka prakRtio baMdhanI jema udIraNA AzrayI dvisthAnaka Adi traNa prakAranA rasavALI hoya che. pra. 27 evI kai ane keTalI prakRtio che ke jeono udIraNA AzrayI eka ane kristhAnaka ja rasa hoya ? u. cakSudarzanAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa samyakatvamohanIya, puruSaveda, strIveda ane pAMca aMtarAya A dasa prakRtiono udIraNA AzrayI eka ane kristhAnaka ja rasa hoya che... pra. 28 dezaghAti kaI ane keTalI prakRtio evI che ke jeone udIraNA AzrayI mAtra dezaghAti ja rasa hoya ? u. acakSudarzanAvaraNa, samyakatvamohanIya ane pAMca aMtarAya A dezadhati sAta prakRtiono udIraNA AzrayI sadA dezaghAti ja rasa hoya che paraMtu sarvaghAti hoto ja nathI. pra. 29 kayA kayA jIvone ayaza-kIrtinI udIraNA hoya ja ? u sukSma ekendriya, teukAya, vAyukAya, nAraka, labdhi aparyApta manuSya ane tiryaMcone haMmezA yazakIrtino ja udaya hovAthI tenI udIraNA hoya ja che. pra. 30 yugalika manuSya-tiryaMcone nAmakarmanI parAvartamAna kai kai zubha prakRtionI ja udIraNA hoya ? ane kai kai azubha pravRtionI paNa hoi zake ? yugalika manuSya-tiryaMcone prathama saMghayaNa, prathama saMsthAna, zubhavihayogati ane susvara A cAra nAmakarmanI parAvartamAna zubha pravRtionI ja udIraNA hoya che, ane daurbhAgya temaja anAdayaddhika A traNa parAvartamAna azubha prakRtionI paNa udIraNA hoi zake che. pra. 31 hAsya ane ratinI utkRSTa anubhAga udIraNA kone hoya ? 1. sarva paryAptie paryApta sahastrAra kalpavAsI devone hAsya-ratinI utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che. pra. 32 kai kai prakRtionI kevA pariNAme utkRSTa ane jaghanya anubhAga udIraNA thAya ? u. tatkAyogya atisaMkliSTa pariNAme azubha prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA ane zubha pravRtionI jaghanya anubhAga udIraNA temaja ati-vizuddha pariNAme azubha prakRtionI jaghanya ane zubhaprakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA hoya che...paraMtu te te prakRtionA udayavartI atisaMkliSTa athavA ati vizuddha jIvo samajavA... pra. 33 evI kaI ane keTalI prakRtio che ke jeonI sayogI guNasthAnakanA carama samaye jaghanya sthiti udIraNA mAtra aMtarmuhUrta pramANa hoya ? nAmakarmanI dhruvodayI tetrIsa, manuSyagati, paMcandriyajAti, audArikasaptaka, prathama saMghayaNa, cha saMsthAna, be vihAyogati, upaghAta, parAghAta, tIrthakara nAmakarma, trasacatuSka, saubhAgya, Adeya, yazakIrti ane uccagotra A bAsaTha prakRtionI sayogI guNasthAnakanA carama samaye ane be svara tathA ucchavAsa A traNanI potapotAnA nirodhanA carama samaye aMtarmuhUrta pramANa jadhanya sthiti udIraNA hoya che.... pra. 34 aparyAptanAmakarmanI utkRSTa pradeza udIraNA zeSa labdhi aparyApta jIvone na batAvatAM saMmUrchAima manuSyone carama samaye kema batAvI ? For Personal & Private Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa - praznottarI 153 anya labdhi aparyApta jIvo karatAM saMmUrcchima manuSyone carama-samaye vizuddhi vadhAre hoya che....ane tatprAyogya ati vizuddha jIvone ja utkRSTa pradeza udIraNA thAya che...mATe anya jIvone nahIM paraMtu saMmUrcchima manuSyone ja carama samaye aparyApta nAmakarmanI utkRSTa pradeza udIraNA batAvela che.... u. pra. 35 taijasasaptaka, zubhavarNAdi nava, agurulaghu, nirmANa, jinanAma, sthiratrika, Adeyaddhika ane uccagotra A paccIsa prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA sayogI guNasthAnakanA carama samaye batAvela che paraMtu paMcasaMgrahanA prathama bhAga-prathama dvAranI paMdaramI gAthAnI pU. malayagirijIkRta TIkAmAM kevalI samuddAtanA prasaMge manuSyagati-Adi ogaNacAlIsa zubhaprakRtionA anubhAgane aprazasta-prakRtionA anubhAgamAM praveza karI haNI-haNIne anaMtamA bhAga jeTalo ja rAkhe che..ema batAvela che ane te ogaNacAlIsa prakRtiomAM taijasasaptaka vigere A paccIsa prakRtio paNa AvI jAya che mATe sayogI guNasthAnakanA carama samaye A paccIsa prakRtionI utkRSTa anubhAga udIraNA zI rIte hoi zake ? u. pra. 36 Aja ka2NanI gAthA 21nI TIkAmAM jaNAvela che ke devatAone utpattinA pahelA aMtarmuhUrta pachI mAtsarya vigere doSo temaja priyanA viyoga Adi ane cyavanakAla vigere prasaMgomAM asAtA temaja ati-zokano udaya hoya che to te sivAyanA sarvakAlamAM devone satata sAtA ane hAsya-ratino ja udaya hoya ? u. paMcasaMgraha prathamadvAra gAthA 15nI TIkAmAM samuddhAtanuM svarUpa AvazyakacUrNI Adi siddhAMta graMthonA AdhAre batAvela che paraMtu karmagraMtha ke karmaprakRti Adi graMthonA AdhAre batAvela nathI. kAraNa ke karmaprakRti ane paMcasaMgraha saMkramaNa karaNamAM devagati vagere keTalIka zubhaprakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI potapotAnA baMdhavicchedathI eka AlikA bAda saryAgI guNasthAnakanA carama samaya sudhInA jIvo batAvela che ane utkRSTa anubhAga sattA hoya to ja utkRSTa anubhAga saMkrama paNa ghaTe. paraMtu kevalI samuddAtamAM zubha prakRtionA anubhAgano nAza kare to kevalI samuddAta pachI utkRSTa anubhAga saMkrama paNa na ghaTe. mATe kevalI samuddhAtamAM siddhAMtanA mate zubhaprakRtionA anubhAgano ghAta kare. paraMtu karmaprakRti Adi graMthonA mate ghAta na kare. ane tethI ja sayogI guNasthAnakanA carama samaya sudhI utkRSTa anubhAga saMkrama ane udIraNA ghaTI zake che.....pachI to bahuzruto kahe te pramANa. 3. devone satata sAtA vagereno udaya utkRSTathI paNa cha mAsa sudhI ja hoya che. e pramANe tattvArthAdhigama sUtra-caturtha adhyAya 22mAM sUtranI TIkA pRSTAMka 304mAM jaNAvela che. tethI cha mAsa pachI mAtsaryAdi doSa vagerenA prasaMgo na Ave to paNa alpa-samaya mATe asAtA vedanIya vagerenA udaya avazya thAya che ema lAge che. mATe devone sAtAvedanIya vagere traNe prakRtionI utkRSTathI paNa satata cha mAsa sudhI udIraNA hoya che....pachI alpakALa mATe paNa avazya asAtAvedanIya vagere traNe azubha-prakRtiono udaya thavAthI asAtAvedanIya vagerenI ja udIraNA thAya che.... pra. 37 jIvAbhigamasUtra 4thI pratipatti, 3 uddeza nA2ka adhikAra sUtra 95 gAthA 6 '3vavALa va sAthe ' ityAdi gAthAomAM utpatti samaye paNa koika nAraka sAtAvedanIyane ja anubhave che tathAsvabhAve ja tene kSetrakRta, paramAdhArmikakRta temaja parasparakRta ema koipaNa prakAranI vedanA hotI nathI tethI sAtAno udaya hovAthI udIraNA paNa sAtAnI ja thAya, chatAM A ka2NanI gAthA 21 tathA tenI TIkAmAM prathama aMtarmuhUrta nArakone asAtA vedanIyanI udIraNA hoya ema kema batAvela che ? jIvAbhigama sUtramAM je kahela che te barAbara che paraMtu bahulatAe moTAbhAganA nArakone utpattinA prathama aMtarmuhUrtamAM asAtA vigereno ja udaya ane udIraNA hoya che mATe ja paMcasaMgraha tathA karmaprakRtimAM bahulatAnI apekSAe ema kahela che.... vizeSa praznottarI mATe pa.pU.muni abhayazekhara vijaya ma sAi nI karmaprakRti padArtha bhAga-3mAM peijha naMbara 130 thI 151 sudhInA juo. -: iti udIraNAkaraNa praznottarI samApta : For Personal & Private Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 karmaprakRti bhAga - 2 pariziSTa-1 mUla prakRtione viSe prakRtyAdi-4nA prakRti udIraNA sthiti udIraNA sAdyAdi saMkhyA mUlakarma sAghAdi svAmitva | | jaghanya ajaghanya utkRSTa anutkRSTa jaghanya pramANa utkRSTa pramANa svAmI utkRSTa svAmI 3 2 |1 samaya 2 jJAnAvaraNa darzanAvaraNa samayAdhika Ava zeSa |12mAsudhInA 2 AvalikA samayAdhika utkRSTa nyUna 30 AvalikA sthiti bAMdhI ko, koziSa 12me baMdhAvalikA sAgaropama pachI 1 vidanIya | 4 pramatta sadhInA 2 | 2 | 2 | 2 sAdhika palyopamano asaMkhyabhAga jaghanya sthiti sattAvALA ekendriya sAgaropama 1 mohanIya | 4 4 | 2 2 1 samaya samayAdhika 1 2 | AvalikA ziSa 10mAM 2 AvalikA samayAdhika nyUna 70 AvalikA kao koi zipa 10muM sAgaropama sudhInA 1 AyuSya | | 2 pramatta sudhInA 2 | 2 | 2 | 2 | AvalikA samayAdhika utkRSTasthiti jUna 33 AvalikA vALA bhavAI sAgaropama ziSa AyuSya samayavartI vALA sarve diva-nAraka nAma | 3 | 2 | 2 |aMtarmahatta sayogI sudhInA 2 AvalikA carama samaya utkRSTasthiti nyUna 20 vitI sagI bAMdhI | koDAkoDI baMdhAvalikA sAgaropama pachI 1 gotra 3 sayogI sudhInA 1 aMtarAya 2 | 3 | 2 | 2 |1 samaya samayAdhika AvalikA zeSa 12mAM sudhInA 2 AvalikA samayAdhika nyUna 30 AvalikA koDAkoDI zapa 12muM sAgaropama For Personal & Private Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 155 'sAdhAdi - svAmitvAdi pradarzaka yaMtra naMbara-1 anubhAga udIraNA pradeza udIraNA sAdyAdi : sAdyAdi ghAtisthA, ghAtisthA, AzrayI | AzrayI ja ghanya | utkRSTa vipAkI 2 | jaghanya | ajaghanya anutkRSTa 0 | utkRSTa jaghanya svAmI jaghanya ajaghanya anutkRSTa jaghanya svAmI utkRSTa svAmI | svAmI | sarvaghAti dvisthA sarvaghAti catuHsthA jIva 3 | 2 | 2 samayAdhika ati saMkiJ2 | 2 | 2 | 3 atisaMki, samayAdhika AvalikA mithyA | mitu AvalikA zeSa 12me paryA, saMkSi paryAvra saMjJi zeSa 15rma jIva 2 | 2 | 2 | 4 | ?? sarvadhAti sarvadyAti pratibhAva pratibhAga dvisthA catuHsthA | 2 | 2 | 2 | 4 parAvartamAna hasthiti- madhyama vALA paryA, pariNAmI anuttaravAsI mithyASTi apramattAbhimukha pramattayati jIva 15 dezaghAti sarvaghAti ekasthAthI catusthA pUna sukSmakaTTi | 2 | 4 | 2 | 2 |samayAdhika atisaMki, 1 2 | 2 | 2 | 4 | AvalikA mithyA ziSa kSepaka paryA, saMjJi 10me " samayAdhika AvalikA ziSa 10me bhava sarvaghAti sarvadyAti pratibhAga * pratibhAga kristhA catuHsthA 2 | 2 | 2 | 2 |samayAdhika u0 sthiti lha briti 1 2 | 2 | 2 | 2 AvalikA vALA sarva zeSa Ayu, vizuddha vALA anuttaradeva ati sukhI ati du:khI jIvo jIvo. 2 | 2 | 2 | 3 parad caramasamaya T2 | 2 | 2 | 3 |ati saMki |caramasamaya mithyA sarvaghAti sarvaghAti ||kramaza: pratibhAga pratibhAga bhava dvisthA catuHsthA vinA traNa madhyama /1 'vata sayogI| paryA, saMzi vartI sayogI, pariNAmI sayogI mithyA jIva | 2 | 2 | 2 | 3 T 2 | 2 | 2 | 3. dezaghAti dizadhAti ekasthA dvasthA 2 | 2 | 2 | 3 | 2 | 3 | 2 | 2 samayAdhika atisaMki AvalikA mithyo zeSa 12me paryAvra saMjJi samayAdhika AvalikA zeSa 12me 1. sAdhAdinA khAnAmAM jyAM 2 che tyAM sAdi-adhava, 3 che tyAM sAdi sivAya 3 jANavAM, te rIte AgaLanA yaMtramAM paNa jANavuM. For Personal & Private Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 karmaprakRti bhAga - 2 pariziSTa-1 uttaraprakRtio viSe prakRti udIraNAnA sAdhAdi - svAmitvo pradarzaka yaMtra naMbara-2 (gAthA 2thI - 21nA AdhAre) saMjJA :- 7 = te te guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA bAkI rahela sudhI samajavuM. saMkhyA prakRtionA nAma sAdhAdi svAmitva jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-4 | 1 thI 12mAM guNasthAnakanI che nidrA - pracalA indriya paryApti pachInA samayathI 1 thI 11 guNasthAnaka | sudhInA. karmastarAdi mate 12mAnI che | thINadvitrika indriya paryApti pachInA samayathI 1 thI 6 guNasthAnaka sudhInA saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya tiryaMca sAtA - asAtavedanIya 1 thI 6 guNasthAnaka sudhInA jIvo ke | mithyAtva mohanIya upazama samyakatva pAmatAM 1lAnI caramAvalikA sivAya | mizramohanIya mizradaSTi-3je samyakatva mohanIya kSAyika - upazama samyakatva pAmatAM zaramAvalikA sivAya 4thI 7 | guNasthAnaka sudhInA kSayopazama samyagdaSTi anaMtAnubaMdhi-4 1 thI 2 guNasthAnakanA apratyAkhyAnAvaraNa-4 1 thI 4 guNasthAnakanA pratyAkhyAnAvaraNa-4 1 thI 5 guNasthAnakanA saMjvalanatrika 1 thI 9 guNasthAnakanA svabaMdhaviccheda sudhInA anukrame 9 | ra - 3 - 4 bhAge saMjvalana lobha (bAdara) 1 thI 9 guNasthAnakanA sUkSmakiTTIkata 10mAM guNasthAnakanI che | hAsyAdi-6 1 thI 8mAM guNasthAnakanA aMtya samaya sudhInA veda - 3 1 thI 9 guNasthAnaka sudhInA svodIraNA viccheda sudhInA | deva - narakAyuSya 1 thI 4 guNasthAnaka sudhInA deva-nAraka bhavanI caramAvalikA | vinA | tiryaMcAyuSya 1 thI 5 guNasthAnaka sudhInA tiryaMco bhavanI caramAvalikA vinA manuSpAyuSya | 1 thI guNasthAnaka sudhInA manuSya bhavanI caramAvalikA vinA dava - narakagati || 1 thI 4 guNasthAnakanA deva-nAraka | tiryaMcagati 1 thI 5 guNasthAnakanA tiryaMco manuSyagati 1 thI 13 guNasthAnakanA manuSyo | ekendriya - vikalendriyajAti | 1 thI 2 guNasthAnakanA ekendriya - vikasendriya paMcendriyajAti, trasatrika | 1 thI 13mAM guNasthAnakanA carama samaya sudhI pratyeka 1 thI 13 guNasthAnakanA (zarIrastha) audArikaSaka AhAraka vaikriya zarIrI sivAyanA 1 thI 13 guNasthAnakanA sarva AhArI | audArika aMgopAMga ekendriya sivAyanA uparokta jIvo For Personal & Private Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 157 sAdyAdi saMkhyA prakRtionA nAma vaikriyaSaka vikriya aMgopAMga AhArakasaptaka svAmitva zarIrastha deva-nArako, uttara vaikriya zarIrI manuSya-tiryaMca, vaikriya vidurvaka bAdara paryApta vAyukAya | vAyukAya sivAyanA uparokta jIvo AhArakazarIranA vidurvaka pramatta saMyato matAMtare apramattapaNe rahela 1 thI 13mAM guNasthAnakanA carama samaya sudhI 33 tai-7, varNAdi-20, agurulaghu, nirmANa, zubha-azubha, sthira asthira vajaRSabhanArA saMghayaNa RSabhanArAca-nArAca saMghayaNa ardhanArAca - kalikA sevArta (chevaTuM) saMghayaNa samacaturastra saMsthAna 4 ] madhyama saMsthAna-4 huMDaka saMsthAna 2 devAnupUrvI narakAnupUrva | tiryaMcAnupUrvI | manuSyAnupUrvI zubhavihAyogati utpattisthAnanA 1lA samayathI 13mAM guNasthAnaka sudhInA yathAsaMbhava paryA. manuSya tio paMce upara pramANe manuSya - 1 thI 11 guNasthAnaka tiryaMca - 1 thI 5 guNasthAnaka upara pramANe manu0 1 thI 7 guNava, tio - 1thI5 guNa upara pramANe manu 1 thI 7 guNava, ti1thI5 guNa vizeSa | vikaleo - aparyApta trasa jIvo paNa zarIrastha devo yugaliko 1 thI 4 guNa) ane keTalAka paryAmanu 1 thI 13 saMjJi ti,paMce 1thI5 paMce tio - manu0 AhArakazarIrI 6Dhe matAMtare 7me zarIrastha keTalAka paryA. manuo - 1 thI 13 guNa) zarIrastha keTalAka paryA) tiryaMca 1 thI 5 guNa zarIrastha nAraka, asaMjJi, labdhi aparyA,eke vikle, paMce keTalAka paryA, saMjJi manu0-ti yathAsaMbhava 1 thI 13 vigrahagativartI devo 1-2-4 guNasthAnake vigrahagativartI nArako 1le - 4thA guNasthAnake vigrahagativartI tiryaMco 1-2-4thA guNasthAnake | vigrahagativartI manuSyo 1-2-4thA guNasthAnake zarIra paryAptie paryApta devo, yugaliko, uttarazarIrI temaja | keTalAka paryApaMce tiyaM-manuM yathAsaMbhava 1 thI 13 guNao | zarIra paryAptie paryAva-nArako, vikale. temaja keTalAka paryA! paMce ti, manu, yathAsaMbhava 1 thI 13 guNa sUryavimAna nIce rahela zarIra paryAptie paryAkhara bAdara pRthvIkAya, sUryakAMtamaNI vigerene - 1le sUkSma, labdhi aparyApta, teu-vAyu vinAnA zarIra paryAptie paryApta keTalAka tiryaMco, tiryaMca paMce, uttara zarIrI devo, AhAraka yati, uttara vai0 zarIrI manu, ti, yathAsaMbhava 1thI6 zarIrastha AhArI 1 thI 13mAnA caramasamaya sudhI labdhi paryAzarIra paryAptie paryAd 1 thI 13 sudhInA (kevalI samuddhAtamAM 2 thI 7 samaya sivAyanA) 2 2 azubhavihAyogati Atapa udyota | upaghAta parAghAta For Personal & Private Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyA 158 karmaprakRti bhAga - 2 prakRtionA nAma sAdhAdi svAmitva 1 ucchavAsa zvAso) paryAptie paryAd jIvo 1 thI 13 sudhInA jinanAma tIrthakara sayogI kevalI saubhAgya - Adeya svodayavartIgarbhaja paryAtimanu, deva yathAsaMbhava 1 thI 13 guNasthAnaka susvara keTalAka paryA, vikalenDa sahitanA bhASA paryAptie paryApta zabhavihAyogatinA kahela jIvo yaza-kIrti teuvAyu, sUkSma, labdhi aparyApta ane nAraka vinA svodayavartI sarve 1 thI 13 guNasthAnaka sthAvara sthAvaro 1 thI 2 guNasthAnaka sUkSma - sAdhAraNa kramazaH sUkSma ane zarIrastha (bhavastha = AhArI sAdhAraNa jIvo 1le. aparyApta labdhi aparyA manu0 tiryaMca 19 2. daurbhAgya - anAdeya nAraka, labdhi aparyApta, svodayavartI garbhaja tirtha - manu 1 thI 4 guNasthAnaka deva, vikale, eke du:svara bhASA paryAptie paryAva-nAzako, temaja keTalAka paryAvikala0, | paMce tiryaMca- manuSya 1 thI 13 guNasthAnaka | ayazakIrti teuvR-vAyu, nAraka, sUkSma, labdhi aparyA, svodayavartI zeSa jIvo 1 thI 4 guNasthAnaka uccagotra | sarvadevo, keTalAka manuo, 1 thI 13 guNasarvavratadhArI manu0 | nIcagotra 1degnAraka, tiryaMca ane nIcakulotpanna manuo 1 thI 5 guNa 5 aMtarAya-5 3 | 1 thI 12mA guNasthAnakanI che. 158 yaMtra naMbara-2nI TIppaNa:- 1. zarIra paryAptinI pUrNatAthI indriya paryAptinI pUrNatA sudhI A rano udaya hoya che paNa udIraNA hotA nathI. zarIra pati pUrve udaya-udIraNA banne hotA nathI. evo eka mata che. karmastava vigeremAM lapakane 12mAnA dvicarama samaya sudhI A banneno udaya mAnyo che, tethI 12mAnI krisamayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI teonA mate udIraNA jANavI. 2. tyAM prathama aMtarmuhurte devo sAtAnI ane nArako asAtAnI ja, nArakone sAtAno udaya jinakalyANaka Adi samaye, keTalAka nArakone bhavaparyata asAtA. devone irSAdi kAraNe asAtAno udaya hoya. audArikazarIranI apekSAe labdhi-karaNa paryAptA hovA chatAM Arabdha vaikriyazarIranI apekSAe haju karaNa aparyAptA ja hoya ane mRtyu pAmI zake che. karaNa aparyApta avasthAmAM mRtyu na ja thAya evo niyama bhavapratyayika zarIra saMbaMdhI karaNa aparyAptA mATe che. labdhipratyayika zarIra mATe nahIM. tiryaMca - manuSyo uttara vaikriya kALe punyanA udayavALA hovAthI game tevuM zarIra banAve toya samacaturasano ja udaya-udIraNA kahevAya che. A ja rIte susvara - zubhavihAyogati mATe jANavuM. dArika - vaikriya - AhAraka A 3mAMthI koIpaNa eka zarIranAmakarmanA udayathI te te zarIra vargaNAnA pudgalone grahaNa karanAra zarIrastha jIvo. tethI vigrahagatimAM ke kevalI samuddaghAtamAM 3-4-5mA samaye kArmaNakAyayogIne temaja 14me AnA udaya-udIraNA hotA nathI. jyAM sudhI dhvAso, ane bhASAno nirodha karyo nathI tyAM sudhI kevalIone zvAso, susvara { du:svaranA udaya-udIraNA hoya che. 7. nIcakulotpanna manuSya paNa jyAre deza ke sarvaviratidhara bane che tyArathI ene uccagotranA ja udaya - udIraNA hoya che. tiryaMcamAM dezaviratidhara hoya to paNa udaya - udIraNAmAM nIcagotra ja hoya. | For Personal & Private Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa 159 jiva bolai tima jo karai sIlu akhaMDu dharei / muNisUri paMDiya tosayaru paNhuttarai dalei // 18 // teo jevuM bole che tevuM pAlaNa kare che, zIlane akhaMDa rIte dhAraNa kare che, paMDitone saMtoSa karanAra evA praznonA uttarone Ape che, te municaMdrasUrIzvarajI mahArAja che. te 18 || jiMva mahuyara AvaI kamali gaMdhAiDDiyasatta / tima di sIsA suyamayalAsara 11 | sugaMdhanI samRddhimAM Asakta thayela bhamaro jema kamala pAse Ave che tema zrutajJAnarUpI makarandamAM Asakta thayela ziSya samudAya municaMdrasUrIzvarajI mahArAja pAse Ave che. te 19 che. jahiM viharai muNicaMdasUri tahiM nAsai micchattu / carai naulu jahiM ThAvaDai sappu ki hiMDai tatyu ? // 20 // jyAM municaMdrasUrIzvarajI mahArAja vicare che tyAM mithyAtva nAza pAme che. jyAM noLIyo pharato hoya tyAM sApa zuM rahe(phare)? | 20 || ___ jimha mehAgama tosiyahiM morahataNA nikAya / timha muNisUrihiM AgamaNi bhaviyANaM samudAya / / 21 // jema vAdaLA AvatAM morano samudAya khuzakhuzAla thAya tema municaMdrasUrIzvarajI mahArAjanA AgamanathI bhavya jIvono samudAya khuza thAya che. sarayAgami jiva haMsulA harisijjati na maMti / muNisUri paMDiyA jaNA tuha Agama nibhaMti / / 22 / / zaradaRtunuM Agamana thatAM jema haMsalAo harakhAya che ane AnaMdathI samAtA nathI tema he municaMdrasUrijI ! tamArA AgamanathI paMDitajano khuza-khuzAla thAya che. // 22 / tiha maNuyahaM gau bihala jammu jehiM na muNisUri dicha / kiMva jaccaMdhihi loyaNihiM jehiM na sasiharu diTTha / / 23 // te manuSyano janma niSphaLa gayo ke jemaNe municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane joyA nathI. janmAMdha mANasanI AMkhanI zuM kiMmata ke jemaNe caMdrane joyo nathI. 23 || jAha pasanA tuha nayaNa taha maNuyaha saya kAlu / hiyaicchiya suha saMpaDahiM anuchidahi duhajAlu // 24 // jyAre tamArI AMkha prasanna thAya tyAre manuSya haMmezA manavAMchita sukhane prApta kare che, ane duHkhanI jALa kApe che. || 24 che. dUsamarayaNihiM sara jimba taha udviu muNinAha / sirimuNicaMdamuNiMda para mahu pheDai kuggAha // 25 // duSamakALanI rAtrImAM jema sUrya uge tema munionA svAmI zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAja uge che, ane kadAgraharUpI aMdhakArane kApe che. 25 / iti zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAjanI stutino gujarAtI anuvAda samApta For Personal & Private Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 karmaprakRti bhAga - 2 pariziSTa-1 uttarapravRtio viSe sthiti udIraNAnA sAdhAdi addhAccheda yasthiti - sAdyAdi | jaghanya saMkhyA prakRtionA nAma << jJAnA-pa, darza0-4 che | ajaghanya utkRSTa anutkRSTa addhAccheda thatusthiti utkRSTa pramANa 2 para AvalikA Ava nyUna 30 kAra Ava. nyUna 30 koi koi sAd koi sAi 2 para Ava, adhika Ava8 adhika aMtarmAra AvA adhika aMtarma aMtarmuhUrta nyUna 30 kokosAnUna 30 kokosA, 2 nidrA - pracalA 2 | 2 | 2. thINadvitrika sAtAvedanIya asatAvedanIya mithyAtvamohanIya mizramohanIya 2 | 2 3 AvalikA 2 AvatuM nyUna 30 l3 Ava0 nyUna 30 ko kokosA kosAI 2 | 2 para AvalikA AvapUna 30 ra Ava nyUna 30 kokosALa koi koi sAi 2 | 4 | 2 | ra Ara AvalikA Ava nyUna 70 ra AvanyUna70 ko, koi sAva koi koi sAi 2 | 2 | 2 | 2 Ava, adhika 2 2 aMtarmuDa nyUna 70 Ava, adhika 2 aMtarma, aMtarma koi koi sAva nyUna 70 koi koi sAru ra Ava, adhika Ava, adhika Jra Ava, adhika aMtarmu, aMtamuM aMtarmuDa nyUna70 jUna70 kokosA, kokosA. | 2 Ara AvalikA Ava nyUna 40 para Ava nyUna 40 kokoksAi kokoso samyakatvamohanIya 2 | 2 | 2 | ? 2 prathama kaSAya-12 | saMvalana trika saMvela lobha hAsya-rati-arati zoka 2 | 2 | 2 | 2 3 AvalikA |ra Ava nyUna 40 kokosA 3 Ava nyUna 40 kokosA bhaya-jugupsA veda-3 divALuSya narakAyuSya tiryaMcAyuSya manuSpAyuSya divagati 2 pUrva koTI varSano3 [33 sAgaropama Ava nyUna 33 sAga jobhAga+AvalikA 2 | 2 | 2 2 | 2 | 2 | * 3 palyopama Avatu nyuna 3 palyo | 2 | 2 | 2 | para Ava adhika AvaadhikaaMtarmuDa riAva8 adhika aMtarmu nyUna20 kokosA nyUna20 kokosAd Ava, adhikaaMtarmu, nyUna20 kokosA) 2 aMtarmuo narakagati 1 tiryaMcagati 2 manuSyagati 2 | 2 3 AvalikA Ava nyUna 20 kokosADa 3i Ava nyUna 20 kokosAga) For Personal & Private Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 161 jaghanya-utkRSTa pramANa svAmitva pradarzaka yaMtra naM-3 (gAthA 30 thI 4ra ane citronA AdhAre) jaghanya pramANa utkRSTa svAmitva jaghanya svAmitva ati saMki, paryA, saMzi mithyA, cAre gatinA samayAdhika Ava zeSa kSINamohI 1 samaya palyo, asaMvabhAga nyUna', sAga, paryA, saMzi mithyA, cAregatinA baMdhAvalikAnA aMte jagha, sthitisattAvALA eke paryA, saMzi mithyA manu - tiryaMca 2 Ava, adhika aMtarma, saha paryA, saMzi mithyA. cAre gatinA palyoasa bhAga na 3 sAgao jagha, sthitisattAvALA ekeDamAMthI Avela saMzi baMdhAvalikAnA aMtya samaye 1 : 1 samaya R mithyAtvanI prathamasthiti samayAdhika Ava, zeSa mithyASTi eka samAna jai sthitisattAvALA ekemAMthI Avela saMjJi paMce mizraSTi *palyo, asaMta bhAga nyUna 1 sAga mizradRSTi cAre gatinA 1samaya kSayopazama samyakatvI cAragatinA kSAyika sakhyaprApta karanAra samayAdhika AvavazeSa 4thI7guNavALAyathAsaMbhavacAragatinAvedakasabhya ane upazama samyakatva pAmanAra 2 Ava, adhika palyo, asaMkhyabhAga paryA, saMjJi paMce mithyA, cAregatinA nyUna 4/7 sAga *1 samaya jaghanya sthitisattAvALA eke baMdhAvalikAnA aMtya samaye kSapaka 9mAM guNavavALA svodaya carama samaye, ra Ava0 adhika aMtarma sahapalyo, asaMtu bhAga nyUna 4/sAgao 12 kaSAyana jema 1 samaya samayAdhika AvavazeSa kSepaka 10mAguNao jagha sthitisattAvALA eke mAMthI Avela sva baMdhAvalikAnA carama samaye saMjJi jadhasthitisattAvALAe ke baMdhAvalikAnA aMtyasamaye | kSapaka 9me svodIraNAnA aMtya samaye samayAdhika Ava zeSa devo " - 3 gatinA bhavAgha samayavartI u0 sthitivALA devo | | " " nArako | >> nArako " " tiryaMco | * " tiryaMco " manuSyo " manuSyo sAdhika palmonA saMkheya bhAga nyUna IbhavAdha samayavartI mithyA devo alpakALa bAMdhI dIrdhAyuvALA asaMzimAMthI Avela 20OO7 sAga, carama samayavartI u% sthitivALA devo bhavAdya samayavartI mithyA, pathIka nAraka upara pramANe nArako ra Ava, adhika aMtarmusahita bhavAdya samayavartI mithyA, tiryaMco palyoasaM bhAga nyUna2/7 sAga aMtarmuhUrta mithyASTi manuSyo ja00 sthitisattAvALA eke mAMthI Avela saMjJi tio baMdhAvalikAnA aMtya samaye carama samayavartI sayogI For Personal & Private Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra karmaprakRti bhAga - 2 sAdyAdi ha | jaghanya * | ajaghanya saMkhyA prakRtionA nAma | 1 ekendriyajAti | utkRSTa | anutkRSTa addhAccheda pasthiti utkRSTa pramANa 2 para Ava, adhika AvaadhikaaMtarma riAva, adhika aMtarmu nyunara kokosa nyUna 20 kokosALa aMtao 2 | vikalendriyajAti paMcendriyajAti trasacatuSka 2 | 7 dArikasaptaka 2 | ra Ara AvalikA Ava8 jUna 20 ra Avatu nyUna 20 kokosA kokosALa 2 para Ava, adhika Ava adhikaaMtarmu, riAva, adhika aMtarmu, aMtarmuo. jUna20kokosa nyUna 20 kokosALa ra AvalikA Ava nyUna 20 2 Avatu nyUna 20 kokosALa kioko sAva vaikriyaSaka 1 vaikriya aMgopAMga 2 | 2 | 2 | 2 AhArakasaptaka | 2 | 2 | 2 Ava adhika aMtarmu aMtarma, nyUna aMta kokosA Ava, adhika aMtarmu nyUna ataH kokosA, 2 | 3 | 2 | 2 para AvalikA 31 ti-7, varNAdi-20, aguru, nirmANa, asthira, azubha Ava nyUna 20 kokotsA 2 Avatu nyUna 20 kokasAi vajaRSabhanArAca saMgha, | 2 | 2 | 2 | 2 | AvalikA 2 Ava, nyUna 3 Ava nyUna 20 20 koi koi A kiokosA madhyama saMghayaNa-4 chevaTuM saMdhayaNa samacaturaasaMsthAna 2 | 2 | 2 | 2 para Ava, adhika Avaadhika aMtarma para Ava, adhika aMtarmu, aMtarmuo nyUna20kokosA nyUna20 kokosA 2 | 2 | 2 | 2 3 AvalikA 2 AvanyUna 20 3i Ava nyUna 20 ||kokosADa kokotsA 2 | 2 | 2 madhyama saMsthAna -4 hiMDaka saMsthAna 2 | 2 Ara AvalikA AvI nyUna 20 para Ava, nyUna 20 koi koi sAi koikoksI 2 ri Ava, adhika Avaadhika aMtarmuha Ara Avaadhika aMtarmu aMtarma, nyUna20 kokosA, nyUna 20 kokosADa divAnapUrvI 2 | 2 | narakAnupUrvI tiryaMcAnupUrvI | 2 | 2 manuSyAnupUrva Ava adhika aMtarma, vara Ava, adhika aMtarmu nyUna 20 kokosADAnyUna 20 kokosALa 1 zubhavihAyogati 3 AvalikA 2 AvatuM nyUna 20 3 Ava, nyUna 20 koi koi sAru kokasAi ||azubhavihAyogati para AvalikA |AvA jUna 20 ra AvI jUna 20 koi koi sAi | kiokosAI For Personal & Private Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 163 jaghanya pramANa utkRSTa svAmitva jaghanya svAmitva ra Ava, adhika 4 aMtarma sahita palyo asaMvabhAga nyUna 27 sAga bhavAdya samayavartI mithyA, eke jagha, sthitisattAvALA baMdhAvalikAnA aMya samaye eke bhavAdya samayavartI mithyA vikala jidha sthitisattAvALA eke mAMthI Avela vikale baMdhAvalikAnA aMtya samaye aMtarmuhUrta mithyAdiSTa paryApta saMjJi cAregatinA carama samayavartI sayogI bhavAdya samaye mithyA, paryA, tiryaMca carama samayavartI sayogI sAdhika palyo, asaMkhyaya bhAga nyUna mithyA, uttara vaikriyazarIrI manu - ti, 27 sAga carama vaikriya zarIrI bAda, paryAvAyu, saMjJi divagatinI jema deva-nArako sAdhika palyo, saMkheya bhAga nyUna 20OOJ7 sAd 7mAM guNa, saMbhavatI ta~Ayogya jadhao eta: kohukosALa prathama samayavartI AhA muni chaTTa caramabhavI AhA zarIrI carama samayavartI munI aMtarmuhUrta mithyA, paryAsaMjJi cAragatinA carama samayavartI sayogI mithya, paryA, saMjJi manu, ti, ra Ava, adhika 5 aMtarma sahita palyo asaM bhAga nyUna 27 sAd jadhap sthitisattAvALA ekendramAMthI Avela sva baMdhAvalikA carama samayavartI zi tio manuo utpatti sthAnanA prathama samaye mithyA, paryA, saMjJi ti, nAraka vinA miththA sarva paryAptie paryApta carama samayavartI sayogI aMtarmuhUrta sarva paryAptie paryAmithyAsaMzima tio | midhyAhU nAraka, keTalAka saMpUrNa paryA, saMnni manu, ti, vigrahagati prathama samayavartI - devo alpakALa bAMdhI dIrdhAyu asaMgnimAMthI Avela vigrahagati tRtIya samayavatI devo. sAdhika palyo, saMkhe bhAga nyUna 20OO7 sAgao pathI nArako 2 Ava, adhika palyo, asaMha bhAga nyUna 27 sAva mithyA, ti, upara pramANe - nArako jagha, sthitisattAvALA ekeDa mAMthI Avela vigrahagati tRtIya samayavartI tiryaMco upara pramANe manuSyo. '' mithyAparyA, garbhaja manu mithyA. devo, svodayavartI manu, tio aMtarmuhUrta carama samayavartI sayogI ' - nArako, ' ' ' For Personal & Private Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 saMkhyA prakRtionA nAma 1 1 2 1 1 2 2 1 1 1 2 1 2 1 1 1 1 5 Atapa udyota upaghAta-5rAdhAta ucchavAsa jinanAma sthira zubha saubhAgya-Adeza |susvara yazaH kIrti sthAvara |sUkSma - sAdhAraNa aparyApta dIrbhAgya anAya duHsvara ayazaHkIrti gaMgotra nIcagotra |aMtarAya-5 jaghanya 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 sAdyAdi ajaghanya 2 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 ~~ 2 2 2 3 utkRSTa anutkRSTa 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 l 2 ja " 2 - t 2 2 2 2 2 AvalikA 2 2 2 2 2 2 2 aAccheda 2 Ava. adhika namuM 2 AvalikA 2 33 2 3 AvalikA 2 para AvalikA 33 ', 2 2 2|3 AvalikA |ra Ava adhika aMtarmu 33 2 AvalikA , For Personal & Private Use Only yatRsthiti utkRSTa pramANa Ave adhikatama para Ava. adhikata nyUnarakokosA.nyUna 20 kokosA. Ava nyUna 20 ldmn 33 palyo, asaM, bhAga 2 Ava, nyUna20 kokosA 33 2 Ava, nyuna 20 kokosA 33 ,, 33 Ave. nyUna 20 kokosAM 33 Ava adhikaaMtarmu2 Avaadhika aMtarmu nyUna 20 kokosA nyUna 20 konkosA 2 Ava, nyUna 20 kAM kAMsA Ava nyUna 20 kokosA karmaprakRti bhAga - 2 . 33 2 Ava nyUna 20 kosA. 33 Ava, nyUna palyo asaM bhAga 3 Avaka nyUna 20 kokosA 23 33 2 Ava nyUna 20 kokosA 13 3 Ava0 jUna 20 Slobiolo 2 Ava0 nyUna 20 13 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 165 jaghanya pramANa utkRSTa svAmitva jaghanya svAmitva Ava, adhika palyoasaM bhAga zarIra paryAptie paryA, nA prathama samaye khara jighanya sthitisattAvALA zarIra paryAptie paryA, nyUna 27 sAga0 bAdara pRthvIkAya khara bAdara pRthvI kAya uttara zarIrI devo. jagha, sthitisattAvALA zarIra paryApti paryA, svodayavartI eke aMtarmuhUrta mithya, paryA, saMjJi paMce, cAregatinA carama samayavartI sayogI svanirodha carama samayavartI sayogI carama samayavartI sayogI jina kevalI svayogya u4 sthitisattAvALA prathama samayavartI jina kevalI mithyAtva paryA, saMgni paMce, cAregatinA carama samayavartI sayogI svadayavartAmithyAparyA garbhaja ti manudeva mithyA deva, svodayavartI garbhaja timanu, svira nirodha carama samayavartI sayogI nArakavinA svodayavartI mithyA, paryA, saMkSi carama samayavartI sayogI 2 Ava, adhika aMtarma sahita bhavAdya samayavartI mithyA, labdhi paryA bAda jagha sthitisattAvALA sva baMdhAvanA carama palyo aiobhAga nyUna 27 sAgao Ie ke pratyeka samayavartI sthAvara bhavAgha samayavartI mithyA kramazaH sUsAdhA upara pramANe sUTa sAdhA jIvo bhavAgha samayavartI labdhi aparyA jagha sthitisattAvALA ekeDamAMthI Avela sva baMdhAvanA carama samayavartI mithyAaparyAsaMjJi mithyA) nAraka, svadayavartI garbhaja paryA upara pramANe paryA, saMzi, ti, manu, ti, manu, deva, aMtarmuhurta mithyASTi svodayavatI paryAsaMjJi svara nirodha carama samayavartI sayogI cAre gatinA sthAvaranI jema daurbhAgyanI jema. aMtarmuhUrta paryA, saMzi mithyA, devo ane keTalAka manu, carama samayavartI sayogI sthAvaranI jema paryA, saMzi mithyA, ti, nArako daurbhAgyanI jema nIcakulotpanna manue 1 samaya ati saMkita mithyA, paryA, saMjJi paMce, samayAdhika Ava zeSa kSINamohI. cAregatinA pariziSTa -1 yaMtra naM.-3 nI TIppaNa 1. nidrAddhikanA jaghanya sthiti pramANa mATe 12mAM guNa nidrAddhikano udaya nathI mAnatA tenI apekSAe samajavuM. 2. mizramohanIya ekeDamAMthI uvelIne AvelAne ATalI jadhanya sthiti pramANa hoya, paNa saMjJimAMthI uvelIne AvelAne sAgaropama pRthakutva jANavuM 3. anaMtAnubaMdhi AdimAM baMdhAvalikA ane udayAvalikA choDavAnI hovAthI ra AvalikA adhika palyopamano asaMkhyayabhAga nyUna 4/7 sAga0 lakhyuM vizeSa noMdha :addhAccheda Adi khAnAmAM AvatuM adhika aMta Adi lakhela che. te sthiti udIraNAnA citronA AdhAre che. bAkI Ava, aMtamuhurtamAM bharI javAthI moTu aMtarmuhUrta paNa anya graMthanA yaMtramAM TIkArthamAM batAvela che. For Personal & Private Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 karmaprakRti bhAga - 2 uttarapravRtio viSe anubhAga udIraNAnA jaghanya-utkRSTa ghAti sthAna vipAkI uttara vipAkI prakRtionA saMkhyA nAma mati-zrutAvaraNa 2 avadhijJAna-darzanAvaraNa ghAti tathA sthAna AzrayI utkRSTa anubhAga udIraNa sarvaghAti catuH sthA, ghAti tathA sthAna AzrayI jaghanya anubhAga udIraNNa dizaghAti eka sthA) jIva vi. keTalAka paryAya sahita sarva jIva dravya jIva vi. rUpIdravyamAM 1 mana:paryavajJAnAvaraNa dvi sthA jIva vi. keTalAka paryAya sahita sarva jIvadravya kevaladdhika-AvaraNa cakSudarzanAvaraNa acakudarzanAvaraNa nidrA-pracalA " " sarvaghAti " ddhi sthAdizaghAti eka sthA, dazaghAti * | sarvaghAti catuH sthA, sarvavAti ddhi sthA jIva vi, gurulaghu anaMtapradezI DhaMdhomAM jIva vipA TI. thINadvitrika sAtA vedanIya asatAvedanIya " pratibhAga " " pratibhAga " 1 mithyAtvamohanIya | sarvaghAti catuH sthA, sarvAti sthA jIva vi. keTalAMka paryAya sahita sarva jIvadravya 1 mizramohanIya | dvi sthA, samyakatvamohanIya dazaghAti " dizaghAti eka sthA anaMtAnubaMdhi-4 sarvaghAti catuH sthA, sarvaghAti dvi sthA te ddhi sthA. |" " " , , , apratyAkhyAnAvaraNa-4 pratyAkhyAnAvaraNa-4 saMjvalana trika saMjvalana lobha hAsya rati arati-zoka bhaya-jugupsA napuMsakaveda strIveda, puruSaveda ' , dizaghAti eka sthA, by | dvi sthA, J, , >> " " , " eka sthA| dvi sthao narakAyuSya devAyuSya " pratibhAgacatuHsthA sarvaghAtipratibhAgadvisthA bhavavipAkI sarvaghAti pratibhAga catuH sarvaghAti pratibhAga hiM sthA sthA) tiryaMcAyuSya " dvisthA For Personal & Private Use Only Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 167 sAdhAdi-svAmitva pradarzaka yaMtra naMbara -4 (gAthA 43 thI 79 sudhI) sAdyAdi | jaghanya cha | ja | ajaghanya | | utkRSTa & | anukuSTa ha | 2he. 2 | bh / 2 2 2 2 atisaliSTa miyAtrA utkRSTa jaghanya anubhAga anubhAga udIraNaoN svAmI udIraNaoN svAmI 2 atisaMphilaSTa mithya, paryApta saMjJi cAregatinA 14 pUrvIne 12me guNa) samayAdhika Ava zeSa rahe 2 avadhi labdhi rahita atisaMphilaSTa saMjJi0 mithyAparamAvadhine 12me guNa samayAdhika AvazeSa paryApta saMjJi 3 | 2 2 |atisaMphilaSTa mithyA, paryApta saMjJi cAragatinA vipulamati mana:paryavajJAnI 12me samayAdhika Ava zeSa rahe 3 | | | | | | kSapakane 12me samayAdhika avazeSa rahe 2 atisaMphilaSTa paryApta carama samayavartI teindriya 14pUrvIne 12me guNa samayAdhika Ava zeSa rahe 2 sarvAlpa labdhi yukta bhavAdya samayavartI sUeke, ( 2 )tatuM prAyogya saMphilaSTa madhyama pariNAmI paryApta upazAMtamoha, matAntare 12me krisamayAdhika AvaO cAregatinA 1thI 11 guNa zaSa rahe 2 " 1thI6 guNa tatuprAyogya vizuddha apramattAbhimukha pramattayati | 2 utkRSTasthitivALAsarvavizuddhaparyAptaanuttaravAsI deva svodayavartI madhyama pariNAmI cAragativALA | 2 sarva paryAptie paryApta uo sthitivALA ati saMva 7imI nAraka 4 | 2 | 2 atisaMphilaSTa mithyAtva paryApta saMjJi cAragatinA ekI sAthe samyakatva saMyamAbhimukha carama samayavartI mithyASTi atisaMphilaSTa mithyAtvAbhimukha carama samayavartI samyaktvAbhimukha carama samayavartI mizradRSTi mizradRSTi 2 | 2 | 2 | 2 mithyAtvAbhimukha carama samayavartI samyagudRSTi kSAyika samyakatvAbhimukha samayAdhika Ava zeSa vedaka samyatvI 2 | 2 | 2 | 2 atisaMliSTa mithyA, paryApta saMjJi cAragatinA ekIsAthe samyakatva-saMcamAbhimukha carama samayavartI mithyASTi saMyamAbhimukha carama samayavartI avirata samyagRSTi saMyamAbhimukha carama samayavartI dezavirati svodaya carama samayevarlI kSapaka 9rma guNa kSapaka 10me guNa samayAdhika Ava, zeSa rahe 2 sarva paryAptie paryApta sahastrAra kalpavAsI deva carama samayavartI kSapaka 8me guNao 2 sarva paryAptie paryApta u0 sthitivALA ati saMtu 7mI nAraka " svodIraNA carama samayavartI kSapaka 9me guNa 2 8 varSanA AyuSyavALA 8mA varSamAM vartatAM ati saMkUilaSTa paryApta saMjJi tiryaMca paMce 2 | 2 | sthitivALA paryApta atisaM. 7mI nAraka sarva vizuddha jaghanya sthitivALA prathama nAraka 2 | 2 | 2 sarvavizuddha utkRSTa sthitivALA anuttaravAsI deva atisaMliSTa jadhanya sthitivALA deva 2 | 2 | 2 | 2 sarva vizuddha35lyonAAyuSyavALA yugalika tiryaMca atisaMliSTa jaghanya sthitivALA tiryaMca For Personal & Private Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 karmaprakRti bhAga - 2 vipAkI uttara prakRtionA saMkhyA nAma manuSpAyuSya manuSyagati tiryaMcagati ghAti tathA ghAti tathA sthAna AzrayI sthAna AzrayI utkRSTa anubhAga jaghanya anubhAga udIraoN udIraNNa sarvaghAti pratibhAga DhisthA sarvaghAti pratibhAva DhisthA bhavavipAkI " " jIvavipAkI nI | na | " pratibhAga catuHsthA, | devagati nirakagati | | I" " dristhA | " " | " | 9 | ekendriyajAti vikalendriyajAti paMcendriyajAti dAri kaSarka | * catuHsthA. " dvisthA, " " pudgala vipAkI * | | dArika aMgopAMga vaikriyaSaka catuH sthA, " " " | " * | vikriya aMgopAMga - 1 ) AhArakasaptaka 20 tijasasaptaka agurulaghu, nirmANa, madu-laghu vinA zubhavarNanavaka sthira zubha 1 prathama saMghayaNa " " dvisthA, 4 madhyama cAra saMghayaNa 1 chevaTuM saMghayaNa |1 prathama saMsthAna " catu: sthA madhyamanA cAra saMsthAna " " dvisthA " huDakasaMsthAna '' catu: sthA, " " " " . " dvisthA " " " " | T " , mRdu-laghu sparza guru-karkaza sparza guru-karkaza vinA azubha varNAdi-7 asthira azubha narakAnupUrvI " catu: cAd. * dvisthao " " " mitra vipAkI. For Personal & Private Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 169 sAdhAdi | | | ajaghanya dm | h h h | | h h | | utkRSTa jaghanya anubhAga anubhAga udIraNe svAmI udIraNe svAmI 2 sarvavizuddha 35lyo nAAyuSyavALAyugalikapa manuSya |atisaMphilaSTa jaghanya sthitivALA manuSya madhyama pariNAmI manuSya 2 8 varSanA AyuSyavALA 8mA varSamAM vartatAM ati madhyama pariNAmI tiryaMca siliSTa paryApta saMjJi ti, paMce 2 utkRSTasthitivALAsarvavizuddha paryAptaanuttaravAsI deva madhyama pariNAmI deva 2 sarva paryAptie paryApta u0 sthitavALA ati saMva madhyama pariNAmI nAraka 7mI nAraka | 2 ati saMva jaghanyasthitivALA paryApta bAdara eke madhyama pariNAmI ekendriya | 2 atisaMjaghanyaAyuSyavALAyathAsaMbhavaparyAptavikala0 madhyama pariNAmI yathAsaMbhava vikasendriya IusthitivALA sarvavizuddha paryApta anuttaravAsIdeva madhyama pariNAmI paMcendriya 2 sarvavizuddha 3 palyo nA Ayu vALA paryApta atisaMi alpAyu aparyApta sUkSmavAyu bhavanA yugalika manuSya prathama samaye 2 atisaMalpAyu svodaya prathama samayavartI beindriya 2 | 2 usthitivALA sarvavizuddha paryApta anuttaravAsI deva alpAyu ati saMva paryApta bAdara vAyukAya vikriyanA prathama samaye 2 | 2 pUrve udvalanA karI, asaMjJimAM alpakALa bAMdhI, sviodaya prathama samayavatI dIdhAryuM atisaMva nAreka 2 | 2 ativizuddha paryApta AhAraka zarIrI apramattayati alpakALa bAMdhI ta~Ayogya saMphilaSTa AhAraka zarIrI pramattayati. 2 |, 3 carama samayavartI sayogI apAttarAla gatimAM vartato saMliSTa anAhAraka miSTi saMjJi paMcendriya | ha | h bh mh bh h 2 sarva vizuddha 3 palyonA AyuSyavALA paryApta atisaMphilaSTa alpAyu svodaya prathama samayavartI yugalika manuSya asaMgni paMcendriya J8 varSanA AyuSyavALA 8mA varSamAM vartatAM ati- ativizuddha pUrvakoDa varSanA AyuSyavALA svodaya saMkilaSTa paryApta saMjJi tiryaMca paMcendriya prathama samayavartI manuSya 2 | 2 | 2 atisaMphilaSTa 12varSanA AyuSyavALA 12mAM varSamAM vartatAM beindriya 2 | 2 | 2 ativizuddha paryApta AhArakazarIrI apramattayati atisaMliSTa alpAyu svodaya prathama samayavartI asaMgni paMcendriya | 2 | 2 | 2 madhyama saMghayaNanI jema ativizaddha potAnI utkRSTa sthitimAM vartatA svodaya prathama samayavartI asaMgni paMcendriya | 2 sarva paryAptie paryApta u0 sthitivALA ati dIrdhAyu svodaya prathama samayavartI sUkSma eke, vizuddha saMkilaSTa 7 mI nAraka pariNAmI ativizuddha paryApta AhArakazarIrI pramattayati tatu prAyogya vizuddha anAhAraka saMjJi paMcendriya madhyama saMghayaNanI jema kevalI samudyAtathI nivRtta thatAM 6ThThA samayavartI 2 atisaMphilaSTa mithyASTi paryApta carama samayavartI sayogI saMjJi cArragatinA cha | ja | 2 | 2 | 2 | 2 uisthitivALAvigrahagatitRtIyasamayavartI 7mInAraka madhyama pariNAmI vigrahagativartI nAraka For Personal Private Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 karmaprakRti bhAga - 2 uttara ghAti tathA ghAti tathA sthAna AzrayI sthAna AzrayI ukaSTa anubhAga. jaghanya anubhAga udIraNa udIraNa sarvaghAti pratibhAgaDhisthA sarvaghAti pratibhAgaDhisthA, kSatravipAkI prakRtionA saMkhyA nAma davAnupUrvI tiryaMcAnupUrvI vipAkI manuSyAnupUrvI azubhavihAyogati ' catu: sthAd. " jIva vipAkI zubhavihAyogati upaghAta " pagala vipAkI parAghAta Ata I" " dristhA | s by I w catu: sthA jIvavipAkI udyota ucchavAsa tIrthaMkara nAmakarma trasatrika 3 1 pratyeka 5galavipAkI jIvavipAkI saubhAgya,adeya, yaza susvara sthAvara, " dvisthao sUkSma aparyApta sAdhAraNa pagalavipAkI ja daurbhAgya catuSka sarvaghAti pratibhAga catuH sarvaghAti pratibhAga Dhi sthA) sthA jIvavipAkI nIcagotra uccagotra dAnAntarAyAdi-4 vIAMtarAya dizaghAti hi sthA, " " dizAAti eka sthA, " " jIvavipAkI sarvadravyanA anaMtamA bhAgamAM jIvavipAkI keTalAka paryAya sahita sarva jIvadravya 1 For Personal & Private Use Only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 171 | | ajaghanya | | utkRSTa | 0 | 2 sAdyAdi utkRSTa jaghanya anubhAga anubhAga udIraNo svAmI udIraNa svAmI usthitivALAvigrahagatitRtIyasamayavartIanuttaradeva madhyama pariNAmI vigrahagativartI deva 2 | 2 atisaMkuilaSTa 8varSanA AyuSyavALA vigrahagati tiryaMca tRtIya samayavartI saMjJi tiryaMca ativizuddha 3 palyopamanA AyuSyavALA " '' - manuSya vigrahagati tRtIya samayavartI manuSya 2 | 2 | sarva paryAptie paryApta u0 sthitivALA ati- madhyama pariNAmI cAragatinA siliSTa 7mI nAraka ati vizuddha paryApta AhArakazarIrI apramattayati 2 | 2 | 2 | sarva paryAptie paryApta u0 sthitivALA ati- svodaya prathama samayavartI sUkSma ekeDa vizuddha saliSTa 7mI nAraka pariNAmI 2 | 2 | 2 | 2 ati vizuddha paryApta AhAraka zarIrI apramattayati alpAyu atisaMphilaSTa zIdhra paryApta paryAptinA anya samaye sUkSma eke || 2 sarva vizuddha utkRSTa AyuSyavALA bAdara paryApta atisaMphilaSTa svadaya prathama samayavartI khara bAdara khara pRthvIkAya paryApta eke 2 sarva vizuddha paryApta vaikriyazarIrI apramattayati utkRSTa sthitivALA sarva vizuddha paryApta anuttaradeva ucchavAsa paryAptie paryApta madhyama pariNAmI caramasamayavartI sayogI tIrthaMkara bhagavaMta AyojikAkaraNanA pUrvanA samaye tIrthakara kevalI utkRSTasthitivALAsarvavizuddha paryAptaanuttaravAsIdeva parAvartamAna madhyama pariNAmI te te prakRtinA udayavALA jIvo | 2 | 2 | ra ativizuddha paryApta AhArakazarIrI apramattayati | atisaMphilaSTa alpAyu zarIra0 aparyApta sUkSmavAyu bhavanA prathama samaye | 2 | 2 | 2 | 2 cara carama samayavartI sayogI svodayavartI parAvartamAna madhyama pariNAmI 2 utkRSTasthitivALAsarvavizuddha paryApta anuttaravAsIdeva| " 2 jaghanya sthitivALA atisaMphilaSTa paryApta bAdara parAvartamAna madhyama pariNAmI sthAvara e kendriya || 2 atisaMkilaSTa jaghanya sthitivALA paryApta sUkSma parAvartamAna madhyama pariNAmI sUkSma | 2 atisaMphilaSTa carama samayavartI paryApta manuSya parAvartamAna madhyama pariNAmI aparyApta 2 | 2 | 2 sarva paryAptie paryApta u0 sthitivALA ati u, AyuvALA svodaya prathama samayavartI vizuddha saMphilaSTa 7mI nAraka pariNAma sUkSma eke, | 2 sarva paryAptie paryApta u sthitivALA ati- svodayavatI parAvartamAna madhyama pariNAmI siMphilaSTa 7mI nAraka svodayavartI madhyama pariNAmI tadudayayogya jIvo cAregatinA 2 carama samayavartI sayogI kevalI 2 sarvAlpa labdhi yukta bhavAgha samayavartI sUkSma eke, samayAdhika AvalikA zeSa kSINamohI 2 For Personal & Private Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra karmaprakRti bhAga - 2 pradeza udIraNA viSe sAdhAdi ane svAmitva pradarzaka yaMtra naM.- 5 sAdyAdi saMkhyA prakRtio ha | ha | ajaghanya | ja | anutkRSTa avadhivinA jJAnA-4, darzao-3 avadhiddhika AvaraNa | nidrA - pracalA | | thINadvitrika | | | sAtA - asatAvedanIya mithyAtvamohanIya mizramohanIya samyaktvamohanIya | | anaMtAnubaMdhi - 4 apratyAkhyAnAvaraNa - 4 pratyAkhyAnAvaraNa - 4 saMjvalanatrika saMjavalana lobha hAsyAdi-6 vedatrika narakAyuSya 2 | 2 | 2 | 2 2 divAyuSya tiryaMca-manuSpAyuSya 2 | 2 | 2 divagati - narakagati tiryaMcagati manuSyagati ekendriyajAti vikasendriya paMce jAti, dArikasaptaka, prathama saMghayaNa, cha saMsthAna traNa catuSka, subhaga Adedika, upaghAta, parAghAta, vihAyogatidvika vaikriyasaptaka AhArakasaptaka 33 tijasasaptaka, varNAdi-20, agurulaghu, nirmANa, sthiraddhika, asthiraddhika 3 For Personal & Private Use Only Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 173 (gAthA 80 thI 89 nA AdhAre) utkRSTa pradeza udIraNA svAmI jaghanya pradeza udIraNA svAmI sarvatra che te prakRtinA udaya guNitakarmAza jIvo sarvatra te te prakRtinA udayavALA samajavA saMjJA :- 7 = samayAdhika AvalikA zeSa rahela jANavAM. prAyaH kSapitakarmAza jIvo samajavAM. zrutakevaline athavA anya kSepaka 12me che sarva paryAptie paryApta atisaMliSTa mithyAdRSTi cAregatinA avadhilabdhi rahita kSapaka 12me che avadhilabdhiyukta sarva paryAptie paryApta ati saM0i mithyAdRSTi cAregatinA upazAMtamohI tatvAyogya saMphilaSTa paryApta saMjJi mithyASTi cAragatinA apramattAbhimukha tatvAyogya vizuddha pramattayati tatrAyogya saMphilaSTa paryApta saMjJi mithyAdRSTi apramattAbhimukha pramayati sarva paryAptie paryApta atisaMphilaSTa mithyAdRSTi cAragatinA samyatva sahita saMyamAbhimukha caramasamayavartI mithyAdRSTi samyakatvAbhimukha caramasamayavartI mizradRSTi mithyAtvAbhimukha caramasamayavartI atisaMphilaSTa mizradaSTi cAregatinA sAyika samyaktvAbhimukha vedaka saMkhyatvI che mithyAtvAbhimukha caramasamayavartI atisaMliSTa avirata simyagudaSTi cAre gatinA samyakatva sahita saMyamAbhimukha caramasamayavartI mithyAdRSTi sarva paryAptie paryApta atisaMliSTa mithyAdRSTi cAregatinA saMyamAbhimukha carama samayavartI avirata samyagudRSTi saMyamAbhimukha carama samayavartI dezavirati svAdIraNA caramasamayavartI kSepaka me kSapaka 10me che carama samayavartI kSepaka 8me sarva paryAptie paryApta atisaMliSTa mithyAdRSTi jaghanya sthitivALA sukhI nAraka utkRSTa sthitivALA sukhI anuttaravAsI deva |ka palyopamanA AyuSyavALA atisukhI kramazaH tiryaMca-manuSya. svAdIraNA caramasamayavartI kSepaka 9me utkRSTa sthitivALA tIvraduHkhI 7mI nAraka jaghanya sthitivALA tIvra duHkhI deva 8 varSanA AyuSyavALA 8mA varSamAM vartatAM atidu:khI kramazaH tiryaMca-manuSya. vizuddha kSAyika samyakatvI kramazaH deva ane nAraka sarvavizuddha dezavirati tiryaMca caramasamayavartI sayogI vizuddha bAdara paryApta pRthvIkAya ativizuddha paryApta vikasendriya caramasamayavartI sayogI sarvotkRSTa saMliSTa mithyAdRSTi paryApta saMzi kramazaH deva-nAraka sarvotkRSTa saMliSTa mizrAdRSTi paryApta tiryaMca sarvotkRSTa saMphilaSTa mithyASTi garbhaja paryApta manuSya atisaMphilaSTa bAdara paryApta ekendriya atisaMphilaSTa bAdara paryApta vikalendriya sarvotkRSTa saMliSTa mithyAdRSTi paryApta saMnni sarvavizuddha apramattayati tatvAyogya saMliSTa pramattayati sarvotkRSTa saMphilaSTa mithyAdRSTi paryApta saMzi caramasamayavartI sayogI For Personal & Private Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 2 1 1 3 1 3 1 3 5 1 saMkhyA 1 5 158 manu - tiryaMcAnupUrvI deva- narakanupUrvI Apa udyota ucchvAsa, susvara, duHsvara tIrthaMkaranAma sthAvara, sUkSma, sAdhAraNa aparyApta daurbhAgya, anAdeya, ayazaHkIrti aMtima pAMca saMghayaNa nIcagotra uccagotra aMtarAya-5 prakRtio to 1 ta : For Personal & Private Use Only |jayanya 3 2 2 2 2 | | 2 2 2 re 2 2 ra ra 2 2 ra karmaprakRti bhAga - 2 sAhyAdi 2 ajaghanya 2 2 2 re 2 2 2 2 2 2 utkRSTa - anutkRSTa 2. 2 2 2 2 2 2 2 2 2 ra ra 2 22 ra 2 2 2 2 2 2 2 2 2 3 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udIraNAkaraNa pariziSTa - 1 175 utkRSTa pradeza udIraNA svAmI jaghanya pradeza udIraNA svAmI vigrahagati 3jA samayavartIkSAyikasamyakatvIkramazaHmana ane tiryaMca vigrahagativartI tatu prAyogya saMliSTa kramaza: manu ane tiryaMca vigrahagati tRtIya samayavartI vizuddha samyagdaSTi kramazaH deva-nAraka tatvAyogya saMkilaSTa vigrahagativartI mithyAtvI kramazaH deva ane paMcasaMgrahamate kSAyika samyagudaSTi nAraka ativizuddha paryApta khara bAdara pRthvIkAya atisaMphilaSTa paryApta khara bAdara pRthvIkAya sarva vizuddha uttarazarIrI apramattayati atisaMkUilaSTa mithyAdRSTi paryApta saMjJi sva nirodha caramasamayavartI sayogI atisaMphilaSTa mithyAdRSTi paryApta saMjJi carama samayavartI sayogI Ayoji kAkaraNanI pahelAM tIrthakara kevalI ati vizuddha kramazaH paryApta pRthvIkAya sUkSma ane sAdhAraNa atisaMliSTa kramaza: paryApta sthAvara sUkSma ane sAdhAraNa carama samayavartI samRdghima manuSya atisaMphilaSTa carama samayavartI aparyApta garbhaja manuSya saMyamAbhimukha caramasamayavartI avirata samyagudRSTi atisaMkUilaSTa mithyASTi paryApta saMjJi sarvavizuddha svodayavartI saMyamAbhimukha caramasamayavartI avirata samyagdaSTi sarvotkRSTa mithyASTi paryApta saMjJi caramasamayavartI sayogI zrutakevaline athavA anya kSepaka. 12me che sarvaparyAptie paryApta atisaMphilaSTa mithyASTi cAregatinA For Personal & Private Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 karmaprakRti bhAga-2 - upazamazreNinA citranI samajutI :-) sAmenA peijhanuM citra ane pustakanA chellA puMThA uparanuM citra upazamazreNinuM che. upazamazreNi saMyamadhara AtmA ja karI zake che. eka bhavamAM upazamazreNi be vAra karI zake ane bhavacakramAM 4 vAra upazamazreNi karI zake che. eka vAra upazamazreNi - karyA pachI bIjI vAra kSapakazreNi karI zake paraMtu be vAra upazamazreNi karyA pachI kSapakazreNi karI zake nahIM. A"karmagraMthano mata" che. paraMtu "siddhAMtanA mate" upazamazreNi eka bhavamAM eka ja vAra mAMDI zake che. ane je jIve je bhavamAM upazamazreNi mAMDI hoya te jIva te ja bhavamAM kSapakazreNi mAMDI zakato nathI. 1lA guNasthAnakathI 4the guNasthAnake aviratidhara samyagudRSTi ane page guNasthAnake dezaviratidhara zrAvaka thAya te kAraNe 1lethI 4thA-pamA pagathIye jatAM gRhastha batAvyAM che. temaja 1lA guNasthAnakathI 6Dhe ane 7me guNasthAnake paNa jAya che te mATe 1lo thI 6Dhe 7me pagathIe tIra batAvela che. saMyamadhara AtmA 7mA guNasthAnakathI kramasara 8-9-10-11 guNasthAnake jAya tethI 4 saMyamadhara AtmA caDhatAM batAvyAM che. devAyuSyano baMdha karyo hoya ane vaccenA koipaNa guNasthAnakethI athavA 11me thI paNa AyuSya kSaye kAladharma pAme to anuttara devalokamAM utpanna thAya athavA matAMtare vaimAnika deva thAya. ane tyAM guNasthAnaka pAme che. abaddhAyuSyavALo AtmA hoya to ane baddha devAyuSyavALo AtmA paNa jo kALa na kare to 11mAM guNasthAnaka sudhI je krame caDhayo hato te kramathI paDato paDato 6ke Ave. te kAraNe 5 saMyamadhara AtmA utaratAM batAvyAM che. 6Dhe AvyA bAda 6 thI pamA vigere guNasthAnake paNa jai zake che. kSapakazreNivALA je je guNasthAnake sthitibaMdha Adi kare tenAthI upazamazreNi caDhatAM jIvane dviguNa(Dabala) hoya che. ane upazamazreNithI paDatAM jIvane te te guNasthAnake tenAthI paNa dviguNa(Dabala) arthAt kSapakazreNivALA jIva karatAM cAra gaNo hoya che. kSapaka jIvane je sthAne azubha pravRtiono anubhAga jeTalo thAya che te apekSAe te ja sthAne te ja azubhaprakRtiono upazamaka jIvane anubhAga anaMtaguNa hoya che. tethI paNa te ja sthAne te ja azubhaprakRtiono anubhAga upazamazreNithI paDatAM jIvane anaMtaguNa hoya che. vaLI zubhaprakRtiono anubhAga tethI viparIta kahevo. te A pramANe.... upazamazreNithI paDelA jIvane je sthAne zubhaprakRtiono jeTalo anubhAga thAya che tenI apekSAe te ja sthAne te ja zubhaprakRtiono anubhAga upazamaka jIvane caDhatAM anaMtaguNa hoya che. tethI paNa te ja sthAne te ja zubhaprakRtiono anubhAga kSepaka jIvane anaMtaguNa hoya che. A upazamazreNino kAla aMtarmuhurta hoya che. -: guNasthAnake caDa - utara citranI samajutI :-) caDa :, 1le thI sIdho 4-5-6 ke 7mA guNasthAnake jai zake che. 1lA guNasthAnakethI 28 ke 27 nI sattAvALo jIva sIdho 3jA guNasthAnake jai zake che. (paraMtu 26nI sattAvALo na jAya.). 3jA guNasthAnakethI jIva 4thA guNasthAnake jai zake che. ' 4thA guNasthAnakethI jIva 5-6 ke 7mA guNasthAnake jai zake che. i pamAM guNasthAnakethI jIva 6Dhe ke sIdho 7mA guNasthAnake paNa jai zake che. 6DhA guNasthAnakethI 7mA guNasthAnake jai zake che. 7me thI 8me, 8methI 9me, 9methI 10me, ane 10methI 11me guNasthAnake jai zake che. | kSapakazreNivALo jIva 10mA guNasthAnakethI 12mA guNasthAnake, 12methI 13mAM guNasthAnake, ane 13methI 14mA guNasthAnake jAya che. 14mA guNasthAnake thI jIva siddha avasthAne pAme che. utara :- koi jIva upazamazreNimAM caDatA ke paDatA mRtyu pAme to 11methI sIdho 4the, 10methI sIdho 4the, methI sIdho 4the, 8methI sIdho 4the, 7methI sIdho 4the, ane 6 thI sIdho 4thA guNasthAnake Ave che. ane upazamazreNimAM addhAlayathI paDe to kramazaH 11me thI 10me, 10me thI 9me, 9methI 8me, 8me thI 7me, 7me thI 6ke ane tyAMthI pame-4the , raje tathA 1le paNa jAya. 1 zataka bRhadurNimAM kahyuM che ke aMtarakaraNamAM rahelo tIvra vizuddhivALo upazama samyagudRSTi jIva dezaviratine paNa pAme che. ane tIvratama vizuddhivALo koika upazama samyagudRSTi jIva pramatta-apramattabhAvane paNa pAme che. For Personal & Private Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DINasthAnaka caDa-utara [ (14) ayogI (13) sayogI | (12) kSINamauha SAlakSaye aidha:patana - (11) upazAMta udhvarohaNa ) ( (10) sUkSma saMyata : (6 anivRtti (8) apUrvaka2Na 1 (7) apramatta saMyata bhavAya adhaHpatana (6) pramatta saMvata 5) dezavi2tigaNada (4) samyakatva guNa sthAnaka () mitraguNa sthAnaka f (2)sAsvAdana guNa sthAnaka (1) mithyAdeSTi guNa sthAnaka * * */(I Clips, For Personal & Private Use Only www.ainelibrary.org Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 177 (-: mathapazamanAra gAthA :-) karaNakayA'karaNA vi ya, duvihA uvasAmaNastha viiyAe / akaraNaaNuinnAe, aNuogadhare paNivayAmi / / 1 / / sabassa ya desassa ya, karaNuvasamaNA dusatri ekkikkA / sabassa guNapasatthA,desassa vi tAsi vivarIyA / / 2 / / sabuvasamaNA mohasseva u tassuvasamakkiyA joggo / paMceMdio u sannI, pajjatto laddhitigajutto / / 3 / / purva pi visujhaMto, gaMTiyasattANaikkamiya sohiM / annayare sAgAre, joge ya visuddhalesAsu // 4 // Tiisattakamma aMto-koDIkoDI karettu sattaNhaM / duTThANacauTThANe, asubhasubhANaM ca aNubhAgaM / / 5 / / baMdhaMto dhuvapagaDI, bhavapAuggA subhA aNAU ya / jogavasA ya paesaM, ukkosaM majjhima jahaNNaM / / 6 / / TiivaMdhaddhApUNNe, navavaMdhaM pallasaMkhabhAgUNaM / asubhasubhANaNubhAgaM, aNaMtaguNahANivuDIhiM / / 7 // karaNaM ahApavattaM, apuvakaraNamaniyaTTikaraNaM ca / aMtomuhuttiyAI, uvasaMtaddhaM ca lahai kamA / / 8 / / aNusamayaM vaDDhaMto, ajjhavasANANa NaMtaguNaNAe / pariNAmaTThANANaM, dosu vi logA asaMkhijjA / / 9 / / maMdavisohI paDhamassa saMkhabhAgAhi paDhamasamayammi / ukkassaM uppimaho ekvekkaM doNha jIvANaM / / 10 / / A caramAo sesukkosaM puvappavattamiinAma / viiyassa viiyasamae, jahaNNamavi aNaMtarukkassA / / 11 / / nivvayaNamavi tato se, TiirasaghAyaTiivaMdhagaddhA u / . guNaseDhI vi ya samagaM paDhame samaye pavattaMti / / 12 / / uyahipuhattukkasaM, iyaraM pallassa saMkhatamabhAgo / TiikaMDagamaNubhAgA-NaNaMtabhAgA muhuttaMto / / 13 / / aNubhAgakaMDagANaM, bahuhiM sahassehiM pUrae ekkaM / TiikaMDasahassehi, tersi vIyaM samANehiM / / 1 / / guNaseDhI nikkhevo, samaye samaye asaMkhaguNaNAe / addhAdugAiritto, sese sese ya nikkhevo / / 15 / / For Personal & Private Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 karmaprakRti bhAga -2 aniyaTTimmi vi evaM, tulle kAle samA tao nAma / saMkhijjaime sese, bhinnamuhattaM aho muccA / / 16 / / kiMcUNamuhuttasamaM, TiivandhaddhAe~ aMtaraM kiccA / Avalidugekkasese, AgAla udIraNA samiyA / / 17 / / micchattudae khINe, lahae sammattamovasamiyaM so / laMbheNa jassa labbhai, Ayahiyamaladdhapura jaM // 18 // taM kAlaM bIyaTiiM, tihANubhAgeNa desaghAi tya / / sammattaM sammissaM, micchattaM sabadhAIo / / 19 // paDhame samae thovo, sammatte mIsae asaMkhaguNo / aNusamayamavi ya kamaso, bhinnamuhuttA hi vijjhAo // 20 // ThiirasaghAo guNaseDhI viya tAvaM pi AuvajjANaM / paDhamaTiIe egadu-gAvalisesammi micchatte / / 21 / / uvasaMtaddhA aMte, vihiNA okaDiDhayassa daliyassa / ajjhavasANaNurUva-ssudao tisu ekkayarayassa / / 22 / / sammattapaDhamalambho, sabbovasamA tahA vigiTTho ya / chAligasesAi paraM, AsANaM koi gacchejjA / / 23 / / sammadihI niyamA, upaI paqyaNaM tu sa666 / saddahai asabbhAvaM, ajANamANo guruniyogA / / 24 / / micchaddiTTI niyamA, uvaiTuM pavayaNaM na saddahai / saddahai asambhAvaM, uvaiTuM vA aNuvaiTeM / / 25 // sammAmicchaTTiI, sAgAre vA tahA aNAgAre / aha vaMjaNoggahammi ya, sAgAre hoi nAyabbo // 26 // veyagasammaddiTThI, carittamohuvasamAi ciTuMto / ajaU desajaI vA, virato va visohiaddhAe / / 27 / / annANANabhuvagama - jayaNAhajao avajjaviraIe / egabayAi carimo, aNumaimitto tti desajaI // 28 // aNumaivirao ya jaI, doNha vi karaNANi doNNi na u taiyaM / pacchA guNaseDhI siM, tAvaiyA AligA upiM / / 29 // pariNAmapaccayAo, NAbhogagayA gayA akaraNA u / guNaseDhI siM niccaM, pariNAmA hANivuDDhijuyA // 30 / / For Personal & Private Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 179 caugaiyA pajjattA, tinni vi saMyoyaNA vijoyaMti / karaNehiM tIhiM sahiyA, naMtarakaraNaM uvasamo vA // 31 // dasaNamohe vi tahA, kayakaraNaddhA ya pacchime hoi / jiNakAlago maNusso, paTThavago aTThavAsuppiM / / 32 // ahavA daMsaNamohaM, purva uvasAmaittu sAmanne / paDhamaTiimAvaliyaM, karei doNhaM aNudiyANaM / / 33 / / addhAparivittAU, pamatta iyare sahassaso kiccA / karaNANi tinni kuNae, taiyavisese ime suNasu / / 34 / / aMtokoDAkoDI, saMtaM aniyaTTiNo ya udahINaM / baMdho aMtokoDI, puvakamA hANi appabahU / / 35 / / ThiDakaNDagamakkara, pi tassa pallassa saMkhatamabhAgo / ThiibaMdhavahusahasse, sekkekkaM jaM bhaNissAmo // 36 / / palladivaDDhavipallANi, jAva pallassa saMkhaguNahANI / mohassa jAva pallaM, saMkhejjaibhAgahA'mohA / / 37 / / to navaramasaMkhaguNA, ekkapahAreNa tIsagANamaho / mohe vIsaga heh|, ya tIsagANuppi taiyaM ca / / 38 // to tIsagANamuppiM, ca vIsagAiM asaMkhaguNaNAe / taiyaM ca vIsagAhi ya, visesamahiyaM kameNeti / / 39 // ahudIraNA asaMkheja samayabaddhANa desaghAi tya / dANaMtarAyamaNapajjavaM ca to ohidugalAbho // 40 // suyabhogAcakkhUo, cakkhU ya tato maI saparibhogA / viriyaM ca aseDhigayA, baMdhaMti u savvaghAINi / / 41 / / saMjamaghAINaMtara-metya u paDhamaTTiI ya annayare / saMjalaNAveyANaM, veijjaMtINa kAlasamA / / 42 // dusamayakayaMtare AligANa chaNhaM udIraNAbhinave / mohe ekkaTThANe, baMdhudayA saMkhavAsANi / / 43 / / saMkhaguNahANivaMdho, etto sesANa'saMkhaguNahANI / pauvasamae napuMsaM, asaMkhaguNaNAi jAvaMto / / 44 / / evitthI saMkhatame, gayammi ghAINa saMkhavAsANi saMkhaguNahANi etto, desAvaraNANudagarAI / 45 / / to sattaNhaM evaM, saMkhatame saMkhavAsito doNhaM / viiyo puNa ThiivaMdho, sabesi saMkhavAsANi // 46 // For Personal & Private Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 chassuvasamijjamANe, sekkA udayaTThiI purisasesA / samaUNAvaligaduge, baddhA vi ya tAvadaddhAe / / 47 / / tivihamaveo kohaM, kameNa sesevi tivihativihe vi / purisasamA saMjalaNA, paDhamaTiI AligA ahigA / / 48 / / lobhasa betibhAgA, viiyatibhAgottha kiTTikaraNaddhA / egaphaDugavaggaNa-anaMtabhAgo utA heTThA / / 49 / / aNusamayaM seDhIe, asaMkhaguNahANi jA apuvvAo / tavvivarIyaM daliyaM, jahannagAI visesUNaM / / 50 / / aNubhAgoNaMtaguNo, cAummAsAi saMkhabhAgUNo / mohe divasapuhuttaM, kiTTIkaraNAisamayammi / / 51 / / bhinnamutto saMkhijjesu ya, ghAINa diNapuhuttaM tu / vAsasahassapuhuttaM, anto divasarasa aMte siM / / 52 / / vAsasahassapuhuttA, vivarisaanto aghAikammANaM / lobhassa aNuvasaMtaM, kiTTIo jaM ca pubbuttaM / / 53 / / sesaddhaM taNurAgo, tAvaiyA kiTTI U ya paDhamaTiiM / vajjiya asaMkhabhAgaM, heTuvarimudIrae sesA / / 54 / / geNhaMto ya muyaMto, asaMkhabhAgo ya caramasamayammi / uvasAmeI bIya-TTiiM pi puvvaM va sabbaddhaM / / 55 / uvasaMtaddhA bhinnamuhutto tIse ya saMkhatamatullA / guNaseDhI savvaddhaM, tullA ya paesakAlehiM / / 56 / / uvasaMtA ya akaraNA, saMkamaNovaTTaNA ya diTThiti / pacchANupuvvigAe, parivaDai pamattavirato tti / / 57 // uvakaDriDhattA bIiya-TiIhi udayAdisuM khivai davvaM / seDhIi visesUNaM, AvaliuppiM asaMkhaguNaM / / 58 // veijjatINevaM, iyarAsiM AligAi bAhirao / hi kamANupuvviM, chAvaligodIraNANuSpiM / / 59 / / veijjamANasaMjalaNaddhA, ahigA u mohaguNaseDhI / tullA ya jayArUDho, ato ya sesehi se tullatti / / 60 / / khavaguvasAmagapaDivaya - mANaduguNo ya tahiM tahiM bandho / aNubhAgoNaMtaguNo, asubhANa subhANa vivarIo / / 61 // kiccA pamattatadiyara-TANe parivatti bahusahassANi / hiTTillANaMtaradugaM, AsANaM vA vi gacchejjA / / 62 / / For Personal & Private Use Only karmaprakRti bhAga -2 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 181 uvasamasammattaddhA, anto AukkhayA dhuvaM devo / tisu Augesu baddhesu jeNa seTiM na Aruhai / / 63 / / ugghADiyANi karaNANi udayaTiimAigaM iyaratullaM / egabhave dukkhutto, carittamohaM uvasamejjA / / 64 / / udayaM vajjiya itthI, itthiM samayai aveyagA satta / taha varisavaro varisavaritthiM samagaM kamAraddhe / / 65 / / pagaiThiI aNubhAga - ppaesamUluttarAhi pavibhattA / desakaraNovasamaNA, tIe samiyassa aTThapayaM / / 66 / / ubvaTTaNaovaTTaNa - saMkamaNAiM ca nanna(tinni) karaNAI / pagaitayA uvasamiU, pahU niyaTTimmi vasa'to / / 67 / / dasaNamohANaMtANuvaMdhiNaM sagaNiyaTTio NuppiM / / jA uvasame cauddhA, mUluttaraNAisaMtAo // 68 // caurAijuA vIsA, ekkavIsA ya mohaTANANi / saMkamaNiyaTTipAuggAiM sajasAiM NAmassa / / 69 / / TiisaMkamovva Tiiuva-samaNA navariM jahannayA kajjA / abbhavasiddhi jahannA, uvvalagaNiyaTTige viyarA / / 70 / / aNubhAgasaMkamasamA, aNubhAguvasAmaNA 'NiyaTTimmi / saMkamapaesatullA, paesuvasAmaNA cettha / / 71 / / - : upazamanAkaraNam samAptam : (-: atha nidhattikaraNa tathA nikAcanAkaraNa :-) desovasamatullA, hoi NihattI NikAyaNA NavaraM / saMkamaNaM pi NihattIi Natthi sesANi viyarassa / / 72 / / guNaseDhipaesaggaM, thovaM pattegaso asaMkhaguNaM / uvasamaNAisu tIsu vi, saMkamaNehApavatte ya / / 7.3 / / thovA kasAyaudayA, TiivaMdhodIraNA ya saMkamaNe / uvasAmaNAisu ajjhavasAyA kamaso asaMkhaguNA / / 74 / / -: nidhittinikAcanAkaraNe samApte : For Personal & Private Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 karmaprakRti bhAga-2 (- : atha zrI devasUriskRtavairAgyagarbhita virahavilApa :-) anuvAdakartA vidvarya muni zrI yazovijayajI, saMzodhaka - papUA.zrI vijaya vIrazekharasUrIzvarajI masA nivvANagamaNakallANavAsare jassa mukkapokkAraM / surasAmiNo'vi kaMdaMti vaMdimo taM jiNaM vIraM / / 1 / / mokSe javAnA kalyANanA divase jemaNA mATe pokAra mukIne devonA svAmI iMdra paNa AMkada kare che te mahAvIra svAmI bhagavAnane mame 249 rImecha. // 1 // jagagurugoyaraneheNa nihaNio jassa kevlaaloo| kaha kahavi samubhUo, taM goyamagaNaharaM sarimo / / 2 / / jagataguru saMbaMdhI snehathI jemaNe aTakAyela kevaLajJAna koipaNa rIte pragaTa thayuM te gautama gaNadharanuM ame smaraNa uriimech.||2|| gurucaraNasarovararAyahaMsalIlaM dharisu je sIsA / te vairasAmipamuhA, payao paNamAmi tiviheNaM / / 3 / / guru bhagavaMtanA caraNarUpI sarovaramAM ramatAM rAjahaMsa nI krIDAne je ziSyoe dhAraNa karI te vajasvAmI vigerene bhana-vayana-yAthI pravRtta thayeloDaM prathama chu . // 3 // sirivIrajiNesaratitthajalahiullAsapunimAyaMdaM / aijaccacaraNatavanANalacchimayaraharasAricchaM / / 4 / / micchattamehamaMDala-vihaDaNaghaNapavaNapUrasaMkAsaM / kAsakusumAlinimmala-jasabharaparibhariyabhuvaNayalaM / / 5 // bhuvaNayalavittasupavittavidhasevijjamANapayapaumaM / paumaddahaM va paMca-ppayAraAyArakamalANaM / / 6 // karuNAgaMgAhimavaMtaselamaNavajjavayaNamaNikhANiM / veraggavaggumagga-ppayaTTajaNasaMdaNasamANaM / / 7 // parahiyaciMtAcaMdaNavaNAvalImalayaselasamasIla / guNiloyavisayavahumANaosahIruhaNagiridharaNI / / 8 / / cArittanANadaMsaNa - phalalolamuNiMdasauNameruvaNaM / chattIsagaNaharaguNe, sarIralINe sai dharataM / / 9 / / duddharaparIsahiMdiya-kasAyavijaovaladdhamAhaNaM / satthaparamatthapayaDaNa - paNAsiyAsesajaNamohaM / / 10 / / hiMsAe~ hiMsaNaM dosadUsaNaM rosarUsaNaM vaMde / sirimuNicaMdamuNIsara, niyayaguruM garimajiyameruM / / 11 / / zrI mahAvIrasvAmInA tIrtharUpI samudrane ullasita karavAmAM pUrNimAnA caMdra samAna ane atyaMta zreSTha cAritra -tapa-jJAnarUpI lakSmInA nivAsa sthAna samudra samAna zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane huM namaskAra karUM chuM Il4il (anusaMdhAna For Personal & Private Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 U~ hrIM zrI siddhAcalamaNDana zrI AdinAthAya namaH / -: atha 66 upazamanAkaraNa :- atha 1lI samyakatva utpAda prarUpaNA - karaNakayA'karaNA vi ya, duvihA uvasAmaNastha biiyaae| akaraNaaNuinnAe, aNuogadhare paNivayAmi // 1 // karaNakRtA'karaNA'pi ca, dvividhopazamanA'tra dvitIyAyAH / akaraNAnudIrNaNayA, anuyogadharAn praNipatAmi / / 1 / / gAthArtha :- ahIM kiraNakRta ane akaraNakRta e be prakAranI upazamanA(dezopazamanA) che, temAM akaraNakRta ane anudIrNa e be nAma paryAyavALI bIjI upazamanAnA (akaraNopazamanAnA) jJAnane dhAraNa karanAra AcAryone huM (zivazarmasUri) namaskAra karuM TIkArtha :- te pramANe vistAra pUrvaka udarINA kahIM, have upazamanAne kahevAno avasara che. ane tyAM A arthAdhikAra prathama samyatvopAda prarUpaNA 5 darzanamohanIya kSapaNA 2 dezavirati lAbha prarUpaNA 6 darzanamohanIya upazamanA sarvavirati lAbha prarUpaNA 7 cAritramohanIya upazamanA 4 anaMtAnubaMdhi visaMyojanA 8 dezopazamanA e 8 arvAdhikAra bhedAnabheda sahita che. tyAM upazamanAkaraNa sarva prakAre kahevuM azakya che. tethI jeTale aMze vyAkhyAna karavAmAM potAnI azakti che teTale aMze tene = upazamanAne jANakAra evA AcAryone A AcArya (zrI zivazarmasUri) namaskAra karavAnI icchAvALA kahe che. ahIM kiraNakRta ane akaraNakRta e pramANe be prakAranI upazamanA che. tyAM yathApravRtta, apUrva ane anivRtti e 3 karaNane sAdhya je kriyA vizeSa te karaNa kahevAya che. ane te kriyA vaDe karAyela je upazamanA te karaNakRta upazamanA kahevAya che, ane e lakSaNathI viparita lakSaNavALI je saMsAri jIvone giri parathI paDatI nadInA pravAhe vRttAdi AkArane prApta thatAM pattharanI jema yathApravRttAdi karaNarUpa kriyAvizeSa vinA paNa vedananA anubhavAdi kAraNathI upazamanA thAya che. te akaraNakRta upazamanA kahevAya che. ane A karaNakRta akaraNakRtarUpa be prakAra te dezopazamanAnA ja jANavAM. paraMtu sarvopazamanAnA be prakAra nathI, kAraNa ke sarvopazamanA to karaNa pUrvaka ja thAya che. ane paMcasaMgraha mUla TIkAmAM kahyuM che. "zopamanA ratA rahitA , sarvoparInanA daratiti '' artha : deza upazamanA karaNakata ane akaraNakata = karaNa rahita che, ane sarva upazamanA to karaNakRta ja che. A akaraNopazamanAnA akaraNopazamanA ane anudIrNopazamanA e be nAma che, haMmaNA teno anuyoga viccheda thavAthI tene jANanAra viziSTa evA cauda pUrvane jANakAra anuyogane dhAraNa karanArane huM zivazarmasUri namaskAra karuM chuM tethI ahIM karaNakata upazamanAno adhikAra che te siddha thAya che. For Personal & Private Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 karmaprakRti bhAga -2 sabassa ya desassa ya, karaNuvasamaNA dusanni ekkikkA / savvassa guNapasatthA, desassa vi tAsi vivarIyA / / 2 // sarvasya ca dezasya ca, karaNopazamanA dvisaMjJA ekaikasyAH / sarvasya ca guNaprazastA, dezasyApi tayorviparItA / / 2 // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- ane te kAraNakata upazamanA sarva viSayanI ane dezaviSayanI ema be prakAranI che. ane ekekanA be be nAma che te A pramANe - 'sarvopazamanAnA guNopazamanA ane prazastopazamanA e be nAma che. tathA 'dezopazamanAnA be nAma tethI viparIta che, arthAtu aguNopazamanA ane aprazastopazamanA e be nAma dezopazamanAnA che. sabuvasamaNA mohasseva u tassuvasamakkiyA joggo / pavimo 3 sanI, pannaro tadvitinutto // 3 / puvaM pi visujhaMto, gaMThiyasattANaikkamiya sohiM / annayare sAgAre, joge ya visuddhalesAsu / / 4 / / Thiisattakamma anto-koDIkoDI karettu sattaNhaM / / duTThANacauTThANe, asubhasubhANaM ca aNubhAgaM / / 5 / / dhaMto dhuvAgaDI, bhavapAuggA subhA aNAU ra ! jogavasA ya paesaM, ukkosaM majjhima jahaNNaM / / 6 // sattAmAM rahelA dvitIya sthitigata daliko aMtarakaraNa karyA bAda pUrva pUrva samaya karatAM uttarottara samaye asaMkhyAta asaMkhyAta guNa kAre upazamAvI tene evI sthitimAM muke che ke jenI aMdara saMkramAdi koi karaNa na lAge ane aMtarmuhUrva sudhI udaya paNa na thAya. eTalA mATe tene sarvopazamanA - ane udayapazamanA kahevAmAM Ave che. upazamana kriyA zarU thayA pachI pratisamaya asaMkhyAta asaMkhyAtaguNa dalika upazame che mATe guNopazamanA nAma che. ane sarvopazama thayA pachI te karma je guNane dabAve che te saMpUrNa pramANamAM khullo thAya che mATe prazastopazamanA evuM cothuM paryAyavAcaka nAma che. sattAmAM rahelA karmadalikone evI sthitimAM mUkavA ke jenI aMdara uvanA, apavarNanA ane saMkramaNa sivAya koi karaNa lAge nahIM, e dezopazamanAmAM sarvopazamanAnI jema sarvathA ane asaMkhya guNakAre dalikanI upazamanA thatI nathI mATe dazopazamanA ane agaNoparAnA kahevAya che. jeno dezopazama thayela hoya che teno udaya paNa hoi zake che, tethI anudayopazama evuM paNa nAma che. ane sarvopazama thayA pachI jema pUrNarUpamAM guNa udhADo thAya che tema dezopazamanAmAM thato nathI mATe aprazastopazamanA nAma che. dezopazamanAnuM svarUpa AgaLa upara Avaze. TIppaNa- 1-2 sarvopazamanA :- eTale je karmanA sarva daliko aMtarmuhUrtamAM upazAMta | dezopazamanAH je karma saMpUrNapaNe upazama na thAya paNa thoDA thoDA dalika thAya che. ane aMtarmuhurta sudhI upazAMta rahe che, pachI upazAMtapaNuM nAza | upazama thayA kare aMtarmuhUrNa pachI upazAMtapaNuM nAza thayA kare A rIte pAme che. tene sarvopazamanA kahevAya che. A phakta mohanIyakarmamAM cAlyA kare te dezapazamanA kahevAya che. A AThe karmomAM pravarte che. pravarte che. udayopazamanA: sarvopazamanAmAM udayane aTakAvI dIdho hovAthI, | anudayopazamanA H je karmo upazama thayA pachI paNa udaya hoi zake che. sarvopazamanA karavAthI, udaya na hovAthI, udayopazamanA eTale udayanI| tethI je daliko upazamita che te dalikono udaya paNa hovAthI tene aTakAyata paNa thAya mATe udayopazamanA nAma che. anudayopazamanA kahI che. guNopazamanAH jenI asaMkhyaguNAkAre upazamanA thAya, jenI samyaktva | aguNopazamanA : jenI asaMkhyayaguNAkAre upazamanA nathI, athavA je Adi guNanA kAraNe ane anivRtti Adi guNanA kAraNe upazamanA | anivRttikaraNanA hisAbe upazamanA nathI, jenAthI saMpUrNapaNe guNa thAya, jenAthI saMpUrNapaNe guNa khullo thAya te guNopazamanA kahevAya | khullo na thAya te aguNopazamanA kahevAya che. , che prazastopazamanA ? je prazasta adhyavasAyathI thAya, je vardhamAna | aprazastopazamanAH je sAmAnyathI paNa pravarte , je saMphilaSTa avasthAmAM adhyavasAyathI thAya, je gaNane pragaTa kare te prazasta kAryanuM kAraNa | paNa pravarte te aprazastopazamanA kahevAya che. hovAthI prazastopazamanA kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 185 ThiibaMdhaddhApuNNe, navabaMdha pallasaMkhabhAgUNaM / asubhasubhANaNubhAgaM, aNaMtaguNahANituSTIhiM // 7 // karaNaM ahApavattaM, apuvakaraNamaniyaTTikaraNaM ca / aMtomuhuttiyAI, uvarsataddhaM ca lahai kamA // 8 // sarvopazamanA mohasyaiva tu, tasyopazamakriyAyogyaH / padriyasta saMsI, to sthiyuivataH | 3 | pUrvamapi vizuddhyamAna : granthikasattvAnAmatikramya zuddhim / anyatarasmin sAkAre, yoge ca vizuddhalezyAsu // 4 // sthitiM satkarmA'ntaHkoTIkoTIM kRtvA saptAnAm / dvisthAnakacatuHsthAne, azubhazubhAnAM cA'nubhAgam / / 5 / / badhnan dhruvaprakRtI:, bhavaprAyogyAH zubhA anAyuzca / yogavazAcca pradezam, utkRSTaM madhyamaM jaghanyam / / 6 // sthitibandhAddhApUrNe, navabandhaM palyasavyeyabhAgonAm / azubhazubhAnAmanubhAgam, anantaguNahAnivRddhibhiH // 7 // karaNaM yathApravRttamapUrvakaraNamanivRttikaraNaM ca / / aantmohuurtikaanyupshaantaaddhaac labhate kramAt // 8 // gAthArtha :- sarva upazamanA mohanIyakarmanI ja thAya che. te sarvopazamanAnI kriyA yogya paMcendriya saMjJi paryApta traNa labdhi yukta jIva che. / 3 / (karaNakALathI) pUrva paNa vizuddhi pAmato, graMthi sudhI Avela abhavyathI adhika vizuddhivALo, koipaNa eka sAkAropayoga, koipaNa eka yogamAM, ane koipaNa eka vizuddha lazyAmAM vartato. | 4 || (AyuSya sivAyanA) sAta karmanI aMtaHkoDAkoDI sthiti karIne, azubha pravRtionA anubhAgane 2 sthAnika ane zubhaprakRtionA anubhAgane 4 sthAnika anubhAgasarA karIne. // 5 | dhruvaprakRti-47 bAMdhato ane bhava prAyogya AyuSya sivAya zubhano ja baMdha kare ane yogane anusAra pradezabaMdha paNa utkRSTa madhyama ane jaghanya kare che. / 6 /. sthitibaMdhano kALa pUrNa thaye chate anya navo sthitibaMdha palyopamano saMkhyayabhAga nyUna kare che, tathA azubha anubhAgane anaMtaguNahIna ane zubha anubhAgane anaMtaguNAdhika bAMdhe che. || 7 | | (upara kahela vizeSaNavALo viziSTa jIva kramasara) yathApravRtta apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa kare che. te pratyekano aMtarmuhUrta ane sarvano ekatra kALa paNa aMtarmuhurta pramANa che. ane pachI upazAnta addhAne pAme che. te 8 ||. TIkArtha :- ahIM sarva upazamanA mohanIyakarmanI ja hoya che, ane bAkInA 7 karmonI to deza upazamanA thAya che. tyAM sarva paryAptie paryApta, saMjJi ane paMcendriya e traNa labdhi yukta arthAt paMcendriyatva - saMjJitva ane paryAptatvarUpa traNa labdhi sahita jIva te mohanIyakarmanI sarvopazamanA rUpa kriyAnI yogyatAvALo hoya che. athavA upazamalabdhi upadeza zravaNalabdhi ane traNa karaNamAM hetubhUta evI utkRSTayoga labdhi, e traNa labdhi yukta jIva mohanIyanI sarvopazamanA karavAne yogya gaNAya che. 3 || tathA karaNakALathI pUrve paNa aMtarmuhUrNakALa sudhI dareka samaye anaMtagaNa vizaddhie vadhato tathA graMthI sudhI AvelA abhavya jIvone je vizuddhi hoya che. tethI paNa adhika vizuddhimAM vartato arthAt tethI anaMtaguNa vizuddhimAM vartato. tathA For Personal & Private Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 karmaprakRti bhAga -2 matijJAna - zrutajJAna - vibhaMgajJAnamAMthI koipaNa eka jJAnarUpa sAkA2opayogamAM vartato tathA manayoga vacanayoga kAyayogamAMthI koipaNa eka yogamAM vartato, tathA vizuddha lezyAmAMthI koipaNa eka vizuddha lezyAmAM vartato arthAt jaghanya pariNAmathI tejolezyAmAM madhyama pariNAmathI padmalezyAmAM ane utkRSTa pariNAmathI zuklalezyAmAM vartato jIva hoya che. tathA AyuSya sivAyanA sAta karmonI sthiti aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthiti karIne" azubha prakRtiono anubhAga cAra sthAnaka sattAvALo che tene be sthAnaka sattAvALo kare ane zubha karmono anubhAga be sthAnaka sattAvALo te cAra sthAnaka sattAvALo kare che. // 5 // tathA dhruvaprakRti jJAnAvaraNa-5, darzanAvaraNa-9, mithyAtva, 16 kaSAya, bhaya, jugupsA, taijasa, kArmaNa, varNa, gaMdha, 2sa, sparza, agurulaghu, upaghAta, nirmANa. ane aMtarAya-5 = e 47 prakRtio pota potAne bhavayogya parAvartamAna prakRtiomAM zubhano ja baMdha kare te paNa AyuSya varjIne ja zubhano baMdha kare kAraNa ke ativizuddha pariNAmI jIva AyuSya baMdhano AraMbha na kare tethI ahIM AyuSyanuM varjavuM kahyuM che. ane bhava prAyogya ema kahevA dvArA A pramANe sUcana karAya che ke tiryaMca ke manuSya prathama samyaktvane utpanna kare tyAre devagati prAyogya zubhaprakRtio devaddhika, paMcendriyajAti, vaikriyaddhika prathama saMsthAna, parAdhAta, ucchvAsa, zubhavihAyogati trasadazaka, sAtAvedanIya, uccagotrarUpa- 21 prakRtio (parAvartamAna) bAMdhe che. deva ke nArakI prathama samyaktva utpanna kare tyAre manuSyagati prAyogya manuSyaddhika, paMcendriyajAti, prathama saMsthAna, prathama saMghayaNa, audArikaddhika, parAghAta, ucchvAsa, zubhavihAyogati, trasadazaka, sAtAvedanIya uccagotrarUpa (parAvartamAna punyanI) 122 prakRtio bAMdhe che. phakta 7mI nArakIvALo prathama samyaktva utpanna kare che tyAre tiryaMcadvika ane nIcagotra kahevI. bAkInI prakRtio te pramANe ja kahevI. tathA baMdhAtI prakRtionI sthiti aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa ja bAMdhe che, paNa adhika bAMdhe nahIM. ane yoganA vazathI pradezabaMdha paNa utkRSTa madhyama ane jaghanyapaNe bAMdhe che. te A pramANe jaghanya yoge vartato jaghanya pradezabaMdha kare, madhyama yoge vartato madhyama pradezabaMdha kare ane utkRSTa yoge vartato utkRSTa pradezabaMdha kare che. // 6 // tathA sthitibaMdha pUrNa thaye chate bIjo sthitibaMdha pUrvanA sthitibaMdha apekSAe palyopamanA saMkhyeyabhAga nyUna kare che. te sthitibaMdha paNa pUrNa thaye chate bIjo sthitibaMdha palyopamanA saMkhyeyabhAga nyUna kare che. ane azubhaprakRtiono dvisthAnaka anubhAga bAMdhe te paNa dareka samaye anaMtaguNahIna bAMdhe che. ane zubhaprakRtiono catuHsthAnika bAMdhe te paNa dareka samaye anaMtaguNAdhika bAMdhe che. || 7 || karaNakAlathI pUrva aMtarmuhUrta kAla sudhI A prakAre karato thako jIva pariNAma vizeSa lakSaNarUpa yathApravRttakaraNa kare che, pachI tarata ja apUrvaka2Na, pachI tarata ja anivRttikaraNa kare che. ane A traNa karaNonA darekano aMtarmuhUrta kAla che. ane traNe karaNono bhego kAla paNa aMtarmuhUrta pramANa ja che. A traNa ka2Na pUrNa thayA pachI tarata ja cothI upazAMtAdvA prApta thAya che, ane te paNa aMtarmuhUrtanI ja jANavI. 3 4 5 6 7 8 abhavyane prathama vizuddhi tathA yathApravRttakaraNa hoya che. paraMtu te koi paNa mohanIyakarmanI sarvopazamanA karI zakato nathI, ane ahIM sarvopazamanAne adhikArIne je jIvo prathama vizuddhimAM varte teonI vizuddhi, sarvathA sarvopazamanA nahIM karanAra abhavya jIvonI yathApravRttakaraNanA aMta sudhI jAya te jIvonI vizuddhithI paNa anaMtaguNa vizuddhi hoi zake che, mATe A vAkya samuccayapaNe vizuddhimAM vartanAra jIvonuM nathI. paraMtu sarvopazamanA karanAra evA vizuddhimAMvartatAM jIvonuM che. prakRtisattA-samyaktva, mizra, AhA-7 ane jinanAma e 10vinA 144 hoya. 4 AyuSyamAMthI yathAsaMbhava hoya. pradezasattA-aja anutkRSTa hoya. paNa 5 nidrA, jAticatu, 4 AnupUrvI, sthAvara catu, Atapa, AhAraka, jina,sabhya ane mizra ATalAno udaya to hoto ja nathI. ahIM zubha parAvartamAna prakRtio lIdhela hovAthI 21/22 batAvI che paraMtu hAsya-rati ane puruSaveda paNa baMdhAtu hovAthI levuM joie. sAtAvedanIya ane uccagotra sivAya 19 prakRtiomAM dhruvabaMdhinI varNacatuSka, agurugaNu, taijasa, kArpaNa, nirmANa tathA upaghAta e nava prakRti umeravAthI nAmakarmanI devagati prAyogya 28 prakRtio thAya che. sAtAvedanIya ane uccagotra vinA 20 prakRtiomAM upara kahela dhruvabaMdhi-9 prakRtio umeravAthI manuSyagati prAyogya 29 prakRtio thAya che. sAtamI nA2kIvALo bhava svabhAve ja 1-2 je guNasthAnake tiryaMcagati prAyogya baMdha karato hovAthI anivRttikaraNanA caramasamaya paryaMta tiryaMcagati prAyogya baMdha kare che. tethI. For Personal & Private Use Only Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 187 aNusamayaM vaDUDhaMto, ajjhavasANANa gaMtavagaNaNAe / pariNAmadA, honuM vi to savaMA | 1 | anusamayaM vardhamAno- 'dhyavasAyAnAmanantaguNanayA / riNAmasthAnAnAM, to saMdhyeyaH |6 gAthArtha :- dareka samaye adhyavasAyonI anaMtaguNa vizaddhimAM (karaNa samApti sudhI) varte che. ane yathApravRtta tathA apUrva e be karaNamAM asaMkhya lokAkAza pradeza pramANa adhyavasAyasthAno che. TIkArya - have karaNonuM ja svarUpa vistArathI kahe che-dareka samaye samaye adhyavasAyonI anaMtaguNapaNe vizuddhithI vadhato jyAM sudhI karaNanI samApti thAya che tyAM sudhI nirantara vadhe che. vaLI dareka karaNone viSe keTalAM adhyavasAyasthAno prApta thAya che, to kahe che yathApravRtta ane apUrvakaraNa e banne paNa karaNanA pariNAma sthAno dareka samaye asaMkhyaya lokAkAza pradeza pramANa thAya che, te A pramANe yathApravRttakaraNanA prathama samaye vizodhisthAno aneka jIvonI apekSAe asaMkhyaya lokAkAza pradeza pramANa che. tethI bIjA samaye vizeSAdhika, tethI trIjA samaye paNa vizeSAdhika, e pramANe apUrvakaraNane viSe paNa jANavuM.' ' ane A yathApravRtta ane apUrvakaraNa saMbaMdhI adhyavasAyasthAnonI sthApanA viSama corasa kSetra thAya che. ane upara upara vicAratAM anaMtaguNavRddhi thI vadhatAM jANavuM. ane tirjI rIte vicAratAM SasthAnapatita thAya che. ane te bannenI upara anivRttikaraNanA adhyavasAyasthAno muktAvalI motInA hArane AkAre sthApanA che. (yaMtra naMbara 1 thI 6 juo) mandavisohI par3hamassa saMkhabhAgAhi paDhamasamayammi / ukkarasaM uppimaho ekkekkaM doNha jIvANaM / / 10 / A caramAo sesukkosaM pubbappavattamiinAma / biiyassa biiyasamae, jahaNNamavi aNaMtarukkassA / / 11 / / mandavizodhi H prathamasya saMkhyeyabhAgaiH prathamasamaye / utkRSTamuparyadhazcaikaikaM dvayorjIvayo : // 10 // 'AcaramAccheSotkRSTAni, pUrvapravRttamiti nAma / dvitIyasya dvitIyasamaye, jaghanyamapyanantarotkRSTAt // 11 // gAthArtha - karaNa pratipanna be jIvomAM prathama jIvane prathama samaye maMda vizuddhi alpa che. tethI dvitIyAdika samayamAM thAvat saMkhyAtamA bhAga sudhI anaMtaguNa vizuddhi che. tethI bIjA jIvane prathama samaye utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa che. e pramANe uparanA dvitIyAdika samayanI jaghanya ane nIcenA dvitIyAdika samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa kahevI. | 10 || zeSa aMtima saMkhyAmAM bhAgamAM aMtima samaya sudhI utkRSTa vizuddhi niraMtarapaNe anaMtaguNa kahevI. enuM "pUrvavRtta'' evuM bIjAM paNa nAma che. have bIjA apUrvakaraNanA bIjA samayamAM je jaghanya vizuddhi che te paNa pUrvAnaMtara (prathama) samayanI utkRSTa vizuddhithI anaMtaguNa che. || 11 || 10. eka kAle yathApravRtta vigere karaNomAM jIvo vadhAremAM vadhAre palyopamanA asaMkhyayabhAga jeTalAM hoya che. tethI adhyavasAyamAM vartatAM jIvo vadhAremAM vadhAre eTalA ja maLI zake. bAkInA adhyavasAyo zunya (khAlI) hoya che. paraMtu bhUtakALanI apekSAe anaMtA jIvo te te karaNa pAmelA hovAthI anaMta jIvo adhyavasAya pAmyA che. chatAM asaMkhya loka jeTalAM ja adhyavasAya hovAthI anaMta jIvone eka sarakhA adhyavasAyo prApta thAya che. te ema samajavuM.. eka jIvanI apekSAe yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNamAM urdhvamukhI vizuddhi anaMtaguNa hoya che. tiryamukhI vizuddhi hotI nathI. tiryamukhI vizuddhi samAna samayamAM rahelA aneka jIvonI apekSAe vicArAya, UrdhvamukhI vizuddhi eka jIvanI apekSAe ane aneka jIvanI apekSAe vicArAya. tiryamukhI vizuddhi prathama karaNa ane bIjA karaNamAM pasthAna patita che. aneka jIvonI apekSAe urdhvamukhI vizuddhi yathApravRttakaraNamAM jasthAna patita hoya che. ane apUrvakaraNamAM anaMtaguNavRddha ja vizuddhi hoya che. A vigatane vistArathI samajavA mATe traNe karaNamAM adhyavasAya ane vizuddhinA sthApanA yaMtro batAve che. For Personal & Private Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 karmaprakRti bhAga -2 prathama yathApravRttakaraNanA adhyavasAyanI asato sthApanAno maMtra naMbara - 1 Urdhvamukhe samaya adhyavasAyano kula AMkaDo pratyeka khaMDamAM asakalpanAthI adhyavasAyano AMkaDo 100 thI 114 | 115 thI 130 | 131 thI 147, 148 thI 165 12 15 16 17. 18 || 86 thI 99 14 73 thI 85 100 thI 114 15 115 thI 130 16 100 thI 114 131 thI 147 17 86 thI 9 115 thI 130 16 13 14 15 61 thI 72 12 73 thI 85 13 100 thI 114 86 thI 99 14 50 thI 60 11 61 thI 7ra 12 73 thI 85 13 86 thI 99 14 40 thI 49 10 50 thI 60 61 thI 72 12 73 thI 5 11 31 thI 39 40 thI 49 10 31 thI 39 50 thI 60 - 11 40 thI 49 23 thI 30 8 10 61 thI 72 12 . 50 thI 60 11 40 thI 49 10 31 thI 38 16 thI 22 - 31 thI 39 23 thI 30 8 16 thI 22 10 thI 15 23 thI 30 7 - ] 5 thI 9 10 thI 15 16 thI 22 23 thI 30 II | 1 | 1 thI 4 | 5 thI 9 | 10 thI 15 | 16 thI 22 4 yaMtra naMbara-1 nI samajutI :- A yathApravRtakaraNamAM aMtarmuhUrta kAla che. tenA dareka samayamAM asaMkhya adhyavasAyo che. ane A karaNanA samayo paNa asaMkhyAtA che. A aMtarmuhUrta kAlanA saMkhyAtA bhAga karavAnA (1thI4 samaya, pathI8 samaya, 9 thI 12 samaya) eTale eka eka bhAgamAM asaMkhyAta samaya Avaze. dareka bhAganA samaya sarakhA karavA. prathama bhAgamAM jeTalAM samaya Ave teTalI saMkhyA e paNa asaMkhyAtarUpa che. tenI koi nizcita rakama che. prathama samayamAM jeTalAM adhyavasAya che, tenA eka bhAgamAM jeTalAM samaya teTalAM vibhAga karavA, uttarottara vibhAga moTo levo. dareka vibhAgamAM asaMkhyaloka jeTalAM adhyavasAyo pasthAnanA kramathI hoya che. prathama samayamAM jeTalAM vibhAga che. temAMno prathama vibhAga (1 thI 4) phakta prathama samayamAM ja che. bIjo vibhAga (5 thI 9) e bIjA samayamAM pahelo vibhAga thAya che. ane trIjo vibhAga (10 thI 15) e bIjA samayamAM bIjo vibhAga thAya che. ane teja bIjo vibhAga (10 thI 15) e trIjA samayamAM pahelo vibhAga thAya che. te rIte yAvatu pahelA samayano chello vibhAga 16thI 22 e bIjA samayamAM dvicarama (upanya) vibhAga (16 thI 22) thAya che. ane For Personal & Private Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 189 samaya 12. bIjA samayamAM carama vibhAga (23 thI 30) navo Ave che. ane prathama samayanA carama vibhAga (16 thI 22) karatA pachInA khaMDa (23 thI 30) mAM adhyavasAyo saMkhyAthI kaMika adhika hoya che. dareka khaMDomAM prathama karatAM carama adhyavasAya anaMtaguNa che, (jema 1 karatAM 4 anaMtaguNa che) dareka khaMDomAM carama adhyavasAya karatAM pachInA khaMDanuM prathama adhyavasAya e paNa anaMtaguNa che. (jema 4 karatAM 5 e anaMtaguNa che.) AnA AdhAre vizuddhi yaMtra paNa besaze. dareka khaMDamAM je adhyavasAya che, teno krama rasabaMdhanA SasthAnanI jema samajavo. (yathApravRttakaraNamAM adhyavasAyonI vizuddhinuM sthApanAno maMtra naM - 2) | jaghanya utkRSTa yaMtra naM-2nI samajutI :- ahIM UrdhvamukhathI zarU | 20 | 24 karavuM prathama samaye (1) nI jaghanya vizudhdhi alpa 18 | 23. tethI bIjA samayomAM (2nI) jagha, anaMtaguNa, 16 22 tethI trIjA samayamAM (3nI) aMnataguNa tethI 4thA 14 21 samayamAM (4nI) jadhaanaMtaguNa. ahIM yathA1ra 19 pravRttakaraNano saMkhyAtabhAga pUrNa thayo. te 4thA 17 samayanI jaghanya karatAM prathama samayamAM utkRSTa (panI) anaMtaguNa. te karatAM saMkhyAta bhAga pachInA pamAM samayamAM jaghanya (6nI) anaMtaguNa. te karatAM nIce bIjA samayamAM utkRSTa (7nI) anaMtaguNa e pramANe kramasara AMkaDA anaMtagaNa anaMtaguNa Ave. 3 je chello saMkhyAtabhAga 21thI 24no bhAga bAkI rahelo te anukrame anaMtaguNa che. 10 na | - Tcha. - | pa6 bIjA apUrvakaraNanA adhyavasAyanI asat sthApanAno maMtra naM. - 3) kayAMthI kayAM sudhI samaya adhyavasAye kula adhyavasAya yaMtra naM-3nI samajutI :- apUrvakaraNamAM dareka samayamAM asaMkhya lokAkAza jeTalAM adhyavasAyo 10 325 thI 380 SasthAnakramathI hoya che. ane prathama samaya 273 thI 324 (1thI20) nA adhyavasAya bIjA samayamAM jatA 225 thI 272 48 nathI. tethI bIjA samayamAM prathama samayanA utkRSTa(20) karatAM anaMtaguNa pAvaLavAlo prathama 181 thI 224 44 21mo adhyavasAya hoya che. te pachI kramasara 141 thI 180 40 asaMkhyaya lokAkAza adhyavasAya SasthAnakramathI 105 thI 140 hoya che. A rIte dareka samayamAM samajavuM. 52 36 73 thI 104 32 45 thI 72 28 21 thI 44 24 1 thI 20 20 For Personal & Private Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 samaya 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 samaya 8 7 6 5 apUrvakaraNamAM adhyavasAyonI vizuddhinuM sthApanAno yaMtra naMbara = 4 jaghanya 19 17 15 13 11 9 6 7 5 3 1 (trIjA anivRttikaraNanA adhyavasAyanI asat sthApanAno yaMtra naMbara vizudhdhi yaMtra naM-6 keTalAmo adhyavAsaya 40mo 35mo 30mo 25mo 20mo 15mo 10mo pamo 1 1 1 1 1 1 1 8 7 6 5 4 utkRSTa 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 3 karmaprakRti bhAga -2 yaMtra naM-4nI samajutI :- A apUrvakaraNamAM prathama samayamAM jaghanya (1nI) adhyavasAyanI vizuddhi che te alpa che. paNa yathApravRttanA utkRSTa adhyavasAya karatAM anaMtaguNavizuddhi hoya che. tethI prathama samayamAM utkRSTa (2nI) anaMtaguNa te karatA 2jA samayamAM jaghanya (3nI) anaMtaguNa, tethI 2jA samayamAM utkRSTa (4nI) anaMtaguNa e pramANe 20 AMkaDA sudhI kramasara anaMtaguNa levuM 4 3 2 2 1 1 1 alpa pachI uttarottara anaMtaguNa yaMtra naM-5-6 nI samajutI :- anivRttikaraNamAM jeTalAM samayo che teTalAM ja adhyavasAyo che. eTale 1-1 samayamAM 1-1 ja adhyavasAya hoya che. tethI tiryamukhI vizuddhi eka sarakhI hovAthI UrdhvamukhI vizuddhi muktAvalInI jema eka paMktirUpe uttarottara anaMtaguNa ja hoya che, tethI uttarottara adhyavasAya anaMtaguNa ja hoya che. (pamA karatAM 10mo anaMtaguNa che.) apUrvakaraNanA anya samayanI vizuddhi karatAM anivRttikaraNanA prathama samaye aMnataguNa vizuddhi hoya che. - For Personal & Private Use Only 5-6 TIkArtha :- prathama yathApravRttakaraNanuM svarUpa :- ahIM buddhi kalpanAvaDe be puruSa ekI sAthe yathApravRttakaraNa prApta kare che. temAM prathama jIva sarva jaghanya zreNithI prApta kare che, ane bIjo jIva sarva utkRSTa vizuddhi zreNithI prApta kare che. tyAM prathama puruSanI prathama samaye sarva jaghanya maMda vizuddhi sarvathI alpa che. tethI bIjA samaye jaghanya vizuddhi anaMtaguNavRddha hoya che, tethI trIjA samaye paNa jaghanya vizuddhi anaMtaguNa hoya che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI yathApravRttakaraNano saMdhyeyabhAga jAya. tethI arthAt saMkhyAta bhAganA anya samaya (4) thI prathama samaye bIjA jIvanuM utkRSTa vizuddhi sthAna Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 191 anaMtaguNa kahevuM. tethI paNa jaghanya sthAna pachI jyAM aTakyAM hatA tyAMthI pachI (5) nI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa che. tethI bIjA samaye (2) nI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa che. tethI uparanI (6nI) jaghanya vizuddhi anaMtaguNa che. e pramANe upara nIce eka eka vizuddhisthAna bane jIvanA anaMtaguNapaNe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI anya samaya (13) nI jaghanya vizuddhi thAya. tethI ja nahIM kahelA evA utkRSTa vizuddhi sthAnano (10 thI 13) ne nirantara anaMtaguNa kahevAM. te pramANe yathApravRttakaraNa samApta thayuM. ane AnuM pUrvapravRtta e bIjAM nAma che, kAraNa ke zeSa karaNothI pUrva eTale prathama pravarte che mATe pUrvapravRtta e bIjAM nAma che. (yaMtra naM-7 juo) ane ahIM (yathApravRttakaraNamAM) sthitighAta-rasaghAta-guNazreNi ke guNasaMkrama pravartatAM nathI. kAraNa ke te yogya vizuddhino abhAva che. ane azubha karmonI je sthiti bAMdhe che teono (azubhano) anubhAga DhisthAnaka bAMdhe che, ane je zubha bAMdhe teono anubhAga catuHsthAnaka bAMdhe che. ane sthitibaMdha paNa pUrNa thaye chate bIjo sthitibaMdha palyopamano saMkhe bhAga nyUna bAMdhe che. have rajA apUrvakaraNa :- ne kahe che, "vipharasa' ityAdi bIjA apUrvakaraNanA bIjA samaye jaghanya paNa vizuddhisthAna paNa anantara utkRSTa vizuddhisthAnathI arthAt prathama samayagata utkRSTa vizuddhisthAnathI anaMtaguNa che. ahIM tAtparya e che ke ahIM yathApravRttakaraNanI jema prathamathI ja nirantara jaghanya vizuddhisthAno anaMtaguNapaNe na kahevAM. paraMtu prathama samaye prathamathI jaghanya vizuddhisthAna sarvathI alpa kahevuM. te paNa yathApravRttakaraNanA chellA (13mA) samayanI utkRSTa vizuddhisthAnathI anaMtaguNa che. tethI prathama samaye ja utkRSTa vizuddhisthAna anaMtaguNa che. tethI paNa bIjA samaye jaghanya vizuddhisthAna anaMtaguNa che. tethI paNa teja bIjA samaye utkRSTa vizuddhisthAna anaMtaguNa che. e pramANe dareka samaye jaghanya utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa tyAM sudhI kahevI ke jyAM sudhI apUrvakaraNanA utkRSTa vizuddhino chello samaya Ave(yaMtra naM-8 juo) (yathApravRttakaraNa vizuddhi yaMtra naM0 -7) prathama 1 samaye jaghanya vizuddhi sarvathI alpa e tethI 2 samaye jaghanya vizuddhi anaMtaguNa " - tethI 1 samaye utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa - " 2. olanom za w la & anya saMkheya on 1 2. '' bhAga " 13 " " For Personal & Private Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 nivvayaNamavi tato se, ThiirasaghAyaTiibandhagaddhA U / guLaseDhI vi ca samAM, paDhame samaye pavattuti / / 12 / / nirvacanamapi tataH tasya, sthitirasaghAtasthitibandhakAddhA OM / muLathreriSi = sama, prathama samaye pravarttatte / / 12 / gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArya :- pachI se' te apUrvakaraNanuM nirvavarna eTale jevuM nAma tevA prakArano artharUpa nizcaya vacanane kahIza. te A pramANe-'apUrvIna' eTale pUrve nahIM prApta thayela evA sthitighAta rasadhAta-guNazreNi anyasthitibaMdhAdine utpanna karanAra karaNa = adhyavasAya vizeSa jene viSe che, te apUrvaka2Na kahevAya che. kAraNa ke ahIM sthitighAta 2saghAta anya sthitibaMdha ane guNazreNi e cAre paNa navA padArtha prathama samaye ja ekI sAthe ja pravarte che. uyahipuhattukkassaM, iyaraM pallassa saMkhatamabhAgo / TiikaNDagamaNubhAgA-NaNaMtabhAgA muhutta'to / / 13 / / aNubhAgakaNDagANaM, bahuhiM sahassehiM pUrae ekkaM / Tintu sahassehiM, tesiM vIyaM samAai / / 14 / udadhipRthaktvamutkRSTa - mitaraM palyasya saMkhyeyatamabhAgaH / sthitikaNDakamanubhAgAnAmanantabhAgAn muhUrttAntaH / / 13 / / . anubhAgakaNDakAnAM, bahubhiH sahasraiH pUrayedekam / sthiti'sahaA, temAM dvitIya samAnati || 14 || apUrvakaraNa vizuddhi yaMtra naM ahIM sarva samayane viSe paraspara AkrAnta prarUpaNA karavI, prathama 1 samaye jadhanya vizodhi sarvathI alpa ( te paNa yathApravRttanA sarvotkRSTa thI anaMtaguNa) tethI tenI ja utkRSTa vizodhi anaMtaguNa. tethI 2 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 3 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 4 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 5 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 6 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 7 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 8 samaye jadhanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa tethI 9 samaye jaghanya vizodhi anaMtaguNa - tethI utkRSTa vizodhi anaMtaguNa karmaprakRti bhAga -2 For Personal & Private Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 193 gAthArtha - utkRSTathI ghaNAM sAgaropama ane itara jaghanyathI palyopamano saMkhyAtamA bhAganA sthitikhaMDano ane anubhAgane aMtarmuhUrNa kAlathI uvela che. 13 ghaNAM hajAro anubhAga kaMDakovaDe eka sthitighAta pUrNa thAya che. tevA hajAro sthiti kaMDakovaDe bIjo thAya che. TIkArya - tyAM (1) sthitighAta :-1 nuM svarUpa kahevAnI icchAvALA kahe che. sthitisattAnA agrimabhAgathI utkRSTathI ghaNAM seMkaDo sAgaropama pramANa ane jaghanya palyopamanA saMkhyayabhAga mAtra sthitikhaMDane uvela che. ane uvelIne je sthiti nIce khaMDita thavAnI nathI te sthitimAM dalikane nAMkhe che. ane sthitikhaMDa aMtarmuhUrta kAlathI saMpUrNa uvelAya che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA 12mAM kahyuM che. "kosena hatA ja phana pattasaMhasA iiragAgo sApha sana phi " artha - sthitinA agrabhAgathI utkRSTathI ghaNAM sAgaropama pramANa ane itara jaghanyathI palyopamanA saMkhyAtamAM bhAga pramANa sthitikhaMDane aMtarmuhUrta kAlamAM ghAta kare che. te pachI pharI paNa nIcethI palyopamanA saMkhyayabhAga mAtra sthitikhaMDane aMtarmuhUrta kAlathI uvela che. ane pUrve kahela rIte ja daliko nAMkhe che. e pramANe apUrvakaraNamAM ghaNAM hajAro sthitikhaMDane uvela che. ane tethI apUrvakaraNanA prathama samaye je sthitisattA hoya che tethI tenA apUrvakaraNanA anya samaye saMveyaguNa hIna sthitisattA hoya che. have rajA rasaghAta :-* ne kahe che. "anumAna' ityAdi azubha pravRtiono je anubhAga sattA che teno anaMtamo bhAga mUkIne bAkInA anaMta anubhAga khaMDone aMtarmuhUrta kAlathI vinAza kare che. pachI pharI paNa te mUkelA anaMta bhAgamAMthI anaMtamo bhAga mUkIne bAkInA anubhAgane aMtarmuhUrta kAlathI nAza kare che. e pramANe eka sthitikhaMDano ghAta thatA ghaNAM hajAro anubhAga khaMDono ghAta thAya che. ane tevA hajAro sthitikhaMDonA ghAta vaDe bIju apUrvakaraNa samApta thAya che. ' have trIje sthitibaMdhAddhA (anya sthitibaMdha) -kahe che apUrvakaraNanA prathama samaye pUrve nahI thayelo evo palyopamano saMkhya bhAga hInarU5 anya sthitibaMdha zarU kare che. sthitighAta ane anya sthitibaMdha ekI sAthe zarU thAya che. ane ekI sAthe pUrNa thAya che. ane tethI anya sthitibaMdhanI ane sthitighAtanI kAlathI saMkhyA tulya thAya che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-15 mAM kahyuM che. "zaraNAi gAtro vanyo so ropha gaLo cAgA sA tatti 3 phiDA 11 sthitighAta eTale jeTalI sthitino ghAta karavAno che teTalI sthitimAM kALamAM bhogavavA yogya dalikone tyAMthI khaseDI bhUmikA sApha karavI te -eTale niSeka racanA vakhate je daliko te sthAnakomAM bhogavavA yogya thayA hatA te dalikone anya sthAnakanA daliko sAthe eTale ke je sthAnakomAM te liko nAMkhe che tenI sAthe bhogavavA yogya karavA te. ghaNAM sAgaropama pramANa ke palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitino ghAta kare che. eTale ke teTalI sthitimAM bhogavAya teTalAM dalikone tyAMthI khaseDI teTalI bhamikA sApha kare che, eTale ke teTalI sthitinA liko anya sthitio sAthe bhogavAya tevA kare che. niSeka racanA vakhate te sthAnakomAM daliko goThavAyA hatA. sthitighAta vakhate mAtra aMtarmuhUrtamAM ja upara kahI teTalI sthitimAM racAyelA daliko anya sthitio ke jeno sthitighAta nathI thavAno tenI sAthe bhogavAya tevA kare che. tethI teTalI sthitimAM bhogavavA yogya daliko rahetAM nathI, mATe sthiti ochI thai ema kahevAya che. 12 rasaghAta eTale baMdha vakhate AtmAe kASAyika adhyavasAyo dvArA karmapudagalomAM je zakti utpanna karI hatI te zakti ochI karavI te. ahIM - vizuddha pariNAmanA yoge AtmAnA guNonI baMdha vakhate utpanna thayelI AvAraka zaktine vizuddhinA pramANamAM ochI kare che, sattAmAM rahelA azubhaprakRtinA rasanA anaMtamA bhAgane choDI anaMtA bhAgarUpe eka khaMDane aMtamahUrta kALe ghAta kare che, arthAt te khaMDamAMnA amuka pramANa rasane pahelA samaye, amuka pramANa rasane bIjA samaye, ema kSaya karatAM carama samaye, te rasakhaMDano saMpUrNapaNe nAza thAya che. tyArabAda pahelAM je anaMtamo bhAga mUkyo hato teno anaMtamo bhAga mUkI anaMtA bhAgane uparokta rIte aMtarmuhUrta kALe ghAta kare che. A pramANe rasano ghAta thavAthI uttarottara alpa apa rasavALA dalito nIce utare che. eTale adhyavasAyanI nirmaLatA paNa vadhatI jAya che. sthitikhaMDa jema sthitinA agra bhAgathI thAya che tevI rIte rasakhaMDa rasanI kramasara judI sthApanA karIe to tenA agrabhAgathI eno nAza thAya che. paraMtu utkRSTa rasaspardhako paNa dhAtyamAna sthiti vinA nIcenI sthitiomAM paNa hoya che. tethI rasadhAta ghAyamAna sthiti sivAyanI nIcenI sthitiomAM paNa thAya che. 13 eka sthitighAtanA kAlamAM dareka samaye sthitighAtathI sthiti ghaTatI nathI, paNa aMtarmuhUrta sudhI sthitinA daliko ochA thatA hovAthI sthiti pAtalI thAya che. ane aMtarmuhartanA carama samaye sthiti khAlI thAya che. te rIte rasadhAtamAM paNa ghAyamAna rasaspardhako prathama samayathI mAMDIne rasaghAtanA dvicarama samaya sudhI likanI apekSAe patalA thAya che. ane rasadhAtanA carama samaye te spardhako saMpUrNa khAlI thAya che. eka sthitikhaMDanA kAlamAM hajAro rasaghAta thAya che. apUrva sthitibaMdha aMtarmahatta kAla sudhI eka sarakho pravarte che. eTale ke dareka samaye thoDuM thoDu ghaTIne aMtarmuhUrtanA chellA samaya sudhImAM palyopamano saMkhyAtamo jeTalo bhAga ghaTato nathI paraMtu eka sarakho pravartI aMtarmuhUrta pachI bIjo navo citibaMdha eka sAthe palyopamano saMkhyAtamo bhAga ghaTe che. For Personal & Private Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 karmaprakRti bhAga -2 -- r // '' artha :- apUrvakaraNanA prathama samaye je sthitibaMdha thAya che, te karatAM bIjo sthitibaMdha jyAM sudhI na thAya tyAM sudhInA kALane baMdhakAddhA kahe che. vaLI te baMdhakAddhA-sthitighAta tulya che. (yaMtra naM-9 juo) (citra naM 1-2 juo) prati rasaghAtamAM ghAtyamAna anubhAga spardhaka saMkhyA yaMtra naM-9 dhAtyamAna thatAM rasa kaMDako ghAta thatAM anubhAga spardhako bAkI rahela anubhAga spardhako prathama kaMDakamAM ghAta thatAM 900 kroDa 100 kroDa bIjA 90 kroDa 10 kroDa trIjA 9 kroDa 1 kroDa cothA 90 lAkha 10 lAkha pAMcamA 9 lAkha 1 lAkha chaThThA 90 hajAra 10 hajAra sAtamA 9 hajAra 1 hajAra AThamA 100 navamA 10 33 23 11 "2 33 ,, ,, 33 ,, 33 ,, 33 ,, 11 13 33 002 90 prarUpaNA H- A pramANe che. prathama 2sa kaMDakamAM ghAta thate chate temAM rahelA anubhAga spardhako anaMtA che. chatAM asat kalpanAthI 900 kroDa ghAta thAya che. ane bAkI rahela eka anaMtamo bhAga asatkalpanAthI 100 kroDa che. e pramANe bIjA Adi 2saghAtamAM paNa eka anaMtamo bhAga mUkIne bAkInA sarva anubhAgano vinAza kare che. te pramANe eka sthitikhaMDamAM hajAro anubhAga khaMDo pasAra thAya. guNaseDhI nikkhevo, samaye samaye asaMkhaguNaNAe / addhAlu pAztio, sese sese ya nimhevo || 11 || guNazreNyAM nikSepaH, samaye samaye'saGkhyeyaguNanayA / addhAdvikAtiriktaH, zeSe zeSe ca nikSepaH / / 15 / / . gAthArtha - samaye samaye asaMkhyaguNa dalikano je prakSepa karavo te guNazreNi kahevAya che. punaH e nikSepa te anyanA be karaNanA kALathI kaMika adhika jANavo. tathA dalika nikSepa te zeSa zeSa samayomAM thAya che. TIkArtha :- have (cothI) guNazreNi nuM svarUpa kahe che. je sthiti kaMDakano (khaMDarUpa kaMDakano) ghAta thAya che. tenI madhyamAMthI dalika grahaNa karIne udaya samayathI zarU karIne aMtarmuhUrtanA chellA samaya sudhI dareka samaye asaMkhyayaguNapaNe nAMkhe che. ane kahyuM che ke rivirdito, pittULa pute 3 so hivad / vasamarjanma thore tatto ga asaMkhaguNie u // 1 // bIyammi khivai samae taie tatto asaMkhaguNie u / evaM samae samae, antamuhuttaM tu jA punnaM // 2 // " (artha H- te uparanI sthitimAMthI pudgalone laine thoDA udaya samayamAM nAMkhe che, tyAra pachI bIje samaye asaMkhyaguNa nAMkhe che, trIjA samaye tenAthI asaMkhyaguNa nAMkhe che. e pramANe aMtarmuhUtta sudhI samaye samaye asaMkhyaguNa nAMkhe che.) A prathama samaye grahaNa karela dalika nikSepavidhi che. e pramANe bIjA Adi samaye grahaNa karelA dalikono nikSepa vidhi jANavo. (anusaMdhANa peijha naMbara-197) For Personal & Private Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 195 (citra naMbara -1 apUrvakaraNamAM thato sthitighAta) (gAthA 13-14 nA AdhAre) pramANa sthitibaMdha saMkhyAtabhAga palyopamanA apUrvakaraNa prathamasamayamAM sthitisattA aMtaHko ko sAga pramANa hoya che. sthitighAtamAM ulecAto sthitikhaMDa jaghanyathI palyonA saMkhyAmAM bhAga mAtra ane utkRSTathI saMkhyAtaguNa moTI sthiti hoya che. sthitighAtakALanA dvicarama samaya sudhI dalikonI apekSAe sthiti palyopamanA saMkhyAtabhAga pramANa sthitighAtakALanA chellA samaye te sthitikhaMDamAM bAkI rahelA sarva dalitone laine nIcenI sthitimAM nAkhe che. tethI te vakhate sthitimAMthI palyopamanA saMkhyAtamo bhAga jeTalI sthiti ochI thai jAya che. For Personal & Private Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 karmaprakRti bhAga - 2 (citra naMbara - 2 apUrvakaraNamAM sthitibaMdha apUrvakaraNamAM prathama sthitibaMdha apUrvakaraNamAM pahelA sthitibaMdhano aMtarmuhUrta pramANa kALa pUrNa thayA bAda bIjo sthitibaMdha saMkhyAmabhAga alpa hoya che. Ama trIjA - cothA vigeremAM samajavuM baMdhAtA karmapradezonI niSekaracanA apUrvakaraNamAM thatA prathama sthitibaMdhanuM pramANa sthitisattAthI saMkhyAtaguNahIna evuM aMtaHkoko, sAgaropama hoya che. baMdhAtA karmapradezonI niSekaracanA abAdhAkALa olloe : udayasamaya ..udayasamaya Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 197 ane guNazreNi racanAmAM prathama samayathI zarU karIne guNazreNinA anya samaya sudhI grahaNa karela dalikone yathAkrame asaMkhyayaguNa jANavuM ane kahyuM che ke "tI ginAne, padane samani vovara zire haritnaTviIto, vini saMhAra 3 . 1 | zive6 samag ravi, taphai samag gasiMhagvatu ke sA samA nA gharo anAsano ri | 2 '' (artha:grahaNa karatAM dalika prathama samaye alpa grahaNa kare che, uparanI sthitimAMthI bIjA samaye asaMkhyayaguNa dalika le che, trIje samaye asaMkhya guNa dalika le che. e pramANe samaye samaye jyAM sudhI chello aMta samaya Ave tyAM sudhI grahaNa kare che.) ahIM aMtarmuhUrta pramANa nikSepakAla ane dalikaracanArUpa guNazreNikAla apUrvakaraNa anivRttikaraNanA kAlathI kAMika adhika jANavo. teTalAM kAlamAM nIce nIcenI udayakSaNa vedanathI kSINa thaye chate kSaya thayA sivAyanI kSaNomAM bAkInA dalikanI racanA kare che. paNa upara guNazreNi vadhe nahIM. ane kahyuM che ke "seDhI vatamALa, varaNAga sahave vALa , vizva sA ulALa sesa tana vive" | tti artha :- zreNino samaya be karaNa apUrva tathA anivRttikaraNathI kaMika adhika jANavo, udaya vaDe te kSaya pAme che, ane je bAkI rahe che temAM nikSepa thAya che. gAthAno akSarArtha A pramANe che-guNazreNimAM nikSepa samaye samaye asaMkhyayaguNapaNe pUrva pUrva samaya apekSAe uttara uttaranA samaye vadhe che. ane te nikSepakAla paNa apUrvakaraNa anivRttikaraNa kAlathI kAMika adhika hoya che. tathA apUrvakaraNa anivRttikaraNanA samayone viSe anubhavato anubhavato kSaya thaye chate guNazreNi dalikano nikSepa bAkI rahelA samayamAM thato jAya che. paNa (nikSepa viSayanA) samayo uparathI vadhatA jatA nathI. (citra naMbara-3-4-5-6 juo) aniyaTTimmi vi evaM, tulle kAle samA tao nAma / saMkhijjaime sese, bhinnamuhattaM aho muccA // 16 // kiMcUNamuhattasama, ThiibandhaddhAe~ aMtaraM kiccA / Avelidurgakkasese, AgAla udIraNA samiyA // 17 // anivRttAva'pyevaM, tulye kAle samA tato nAma / saMdhye tame zere, pinamuhUrtano avattA . 16 || kiJcidUnamuhurtasama, sthitibandhaddhAyA'ntaraM kRtvA / AvalikAdvikaikazeSe, AgAla udIraNA zAntA // 17 // gAthArtha :- e pramANe (sthitidhAtAdinI pravRtti) anivRttikaraNamAM paNa jANavI, enA samAna kALamAM samavizuddhi hoya che mATe anivRttikaraNa evuM nAma che. eno saMkhyAtamo bhAga zeSa rahe eka aMtarmuhurtane nIce mukIne / 16 . ane dezoNamuhUrta (aMta) sthitibaMdhAddhA jeTaluM (abhinava sthitibaMdha jeTaluM) aMtara karIne be AvalikA zeSa rahetAM AgAlano ane eka AvalikA zeSa rahetAM udIraNAno viccheda thAya che. te 17ii. - have anivRttikaraNanuM svarUpa kahe che. je pramANe apUrvakaraNanA prathama samayathI zarU karIne sthitighAtAdi ekI sAthe pravarte che te kahyuM e pramANe anivRttikaraNamAM paNa kahevuM. tathA samAnakAle anivRttikaraNamAM praveza karela sarva jIvonI vizuddhi samAna ja hoya che, paNa viSama na hoya, tethI anivRttikaraNa nAma sArthaka che. ahIM tAtparya A pramANe che-anivRttikaraNanA prathama samaye je jIvo varte che, varyA che, ane vartaze, te sarva jIvonI paNa vizuddhi ochI nahI, ane adhika nahIM tema sarakhI ja rahe che. bIjA samaye paNa je jIvo varte che, varyA che, ane vartaze teonI sarakhI vizuddhi hoya che. paraMtu prathama samayagata vizuddhithI A dvitIya samayagata vizuddhi anaMtaguNa hoya che. e pramANe anivRttikaraNanA anya samaya sudhI kahevuM. tethI ja A karaNamAM praveza karelA jIvono tulyakALavALA jIvonA adhyavasAyonI je paraspara nivRtti = vyAvRtti tirthagu sthAna patita vaiSamya lakSaNa nathI. arthAtu tiryagu nI jema chaThThANAvaDiyA nathI tethI anivRttikaraNa e nAma che. ahIM Urdhvamukhe adhyavasAyasthAnonI anaMtaguNavRddhi sarva samayone viSe rahe che. arthAtu ahIM jeTalAM samayo che teTalAM ja adhyavasAyasthAno che. (yaMtra naM0 10 juo) (anusaMdhANa pe.naM-200). For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 citra naM. -3 apUrvaka2NanA prathama samaye udayavALI prakRtiomAM racAtI guNazreNi hit F]]? [Fbe] nPage #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa citra naM.-5 apUrvakaraNamAM prathama samaye udaya vinAnI pravRtiomAM racAtI guNazreNi 199 citra naM.-6 apurvakaraNamAM prathama samaya pachInA bIjA samaye udaya vinAnI prakRtiomAM racAtI guNazreNi OOOOOOO 0i00006ii atIsthApanA AvalikA [OOOOOO 000000aitIsthApanA I000000] AvalikA ::000000 ::/0 0 0000 ::1000000S che. 8 guNazreNinA upalA rajA-3jA vigere niSekomAM : 3vizeSahIna kramathI dalika racAya :::0000000 :::/0 000000 che. guNazreNinA upalA rajA-3jA vigere niSakomAM : vizeSahIna kramathI dalika racAya b000000000000000000 0000000000000 00000000000 00000000000 :::OOOOOOO 1000000 1000 50000 :::/00000000/ 00000000 :::O 0000000 100000 10OOOOOOOL - - - - - - - ....OOOOOOOO 0i000000 O :/0000000 | :1O OOOOOO Oii O 000000 O| -OOOOOOOOO :000000000 :1OOOOOOOOO - OOOOOOOOO 00000000 :500000000 ::OOOOOOOO O LOOOOOOOO O Ooooooooo 0000.0000 0 :-DOOOOOOOOO DOOOOOOOOO pooo00oood pooo00oood booooooood boooo00ood DOOOOOOOOM udayAvalikA DOOOOOOOOO udayAvalikA OOOOOOOOOO OOOOOOOOOO 0000000000 bhogavAi gayela samaya 10000: 1000* * citra naMbara-5-6nI samajatI :- citra naM-5 mAM udayAvalikAthI nyUna be karaNa kAlathI vizeSa adhika evo guNazreNino vistAra che, jyAre 6 naMbaramAM 1 samaya bhogavAi gayela hovAthI pahelA samaya karatAM eka samaya nyUna guNazreNino vistAra che. ahIM paNa 00 bindu Urdhva 30 bindurU5 30 sthAnaka che. temAM 3 bindurUpa udayAvalikAnA che. 6 naMbaramAM 1 samaya bhogavAi gayela hovAthI 29 bindu batAvyA che. tyAM = apUrvakaraNanA pahelA samaye udayAvalikAnI uparano prathama niSeka. have udayAvalikAmAM praveza pAmyo, temAM pahelA samaye je dalika nAMkhyuM hatuM te batAvanAra 5 A cinha che. 5 naMbaranA citramAM 10 eTale asaMkhya che. tethI uttarottara guNazreNinA niSekamAM apAi rahelA dalikono 10 guNAnA krame 100-1000 Adi batAvela che te asaMkhya guNa samajavAM. 6 naMbaranA citramAM 5 naMbaranA citra karatAM asaMkhyaguNa niSeka che. tethI 100nI sAme 1000 vigere batAvela che. guNazreNinA uparanA prathama niSekamAM asaMkhya guNahIna dalika apAya che. ane pachI badhe ja vizeSahInanA kramathI tyAM sudhI apAya ke te udaya samayathI cheka upara 2 bindurU5 atItthApanA AvalikA ane apavartanArUpa chellI sthiti e 3 sivAya niSeka thAya che. (AvalikA dareka jagyAe sarakhI hoya che, chatAM ahIM asatukalpanAthI be bindurUpa batAvyA che.) (iti citra naM.-5-6 samajutI samApta) Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga -2 tathA anivRttikaraNanA saMkhyAtabhAga gaye chate ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe chate mithyAtvanuM aMtarakaraNa kare che. aMtarakaraNa = eTale udaya kSaNathI upara mithyAtva sthitine aMtarmuhUtta pramANa atikramaNa karIne uparanI sthiti aTakAvIne tenI madhyamAM aMtarmuhUrta pramANa te pradeze vedAtA dalikano abhAva kare che. te niSpAdanakAla paNa aMta2karaNa kAla ja che. jema taMtuono saMyojanAdi kAla paTakaraNa kAla kahevAya che. arthAt jema taMtuo bhegA karatAM hoya tyAre paNa paTa banAvI rahyA che tema kahevAya che. te paNa aMtarmuhUttu pramANa prathama sthitithI kAMika ocho navo anya sthitibaMdha kAla samAna che. te A pramANe prathama sthiti ane aMtaraka2Na banne paNa aMtarmuhUrta pramANa ekI sAthe zarU kare che. aMtarakaraNa kriyAnA prathama samaye ja mithyAtvano anya sthitibaMdha zarU kare che. ane te anya sthitibaMdha ane aMtarakaraNanI kriyA eka sAthe ja parisamApta thAya che. ane aMtaraka2Na karAte chate guNazreNi saMbaMdhI saMdhyeyabhAga prathama ane dvitIya sthiti AzrayIne rahelA che. prathamane to guNazreNinA saMkhyeyabhAgane aMta2ka2Na dalika sAthe uvele che, arthAt nAza kare che. 200 te uvelavAnI vidhi A pramANe che-je aMta2ka2Na sthitinI madhyamAM rahela karma paramANunA dalikane AtmA grahaNa karIne prathama sthiti ane uparanI dvitIyasthitimAM nAMkhe che. e pramANe dareka samaye tyAM sudhI nAMkhe jyAM sudhI aMtarakaraNa dalika sarva paNa kSaya thAya. ane te aMtarmuhUrta kAlathI sakala dalika kSaya kare che. ahIM aMta2ka2NathI nIcenI sthiti prathama sthiti ane uparanI sthiti te dvitIya sthiti kahevAya che. tyAM prathamasthitimAM vartato jIva udIraNA prayogathI prathamasthiti saMbaMdhI dalikone kheMcIne je udaya samayamAM nAMkhe che te udIraNA kahevAya che, ane je bIjI sthitimAMthI udIraNA prayogathI kheMcIne udayamAM nAMkhe te udIraNAne paNa AgAla te vizeSa pratIti mATe bIju nAma pUrvAcAryoe kahyuM che. udaya ane udIraNAthI prathamasthitine anubhavato tyAM sudhI jAya ke jyAM sudhI be AvalikA bAkI rahe, ane te vakhate sthitino AgAla baMdha paDe. (arthAt AgAlarUpa udIraNA na pravarte) tethI AgaLa phakta udIraNA ja pravarte che. te udIraNA paNa prathamasthitinI eka AvalikA bAkI na rahe tyAM sudhI thAya che. ane AvalikA bAkI rahe chate udIraNA paNa zAnta thAya che. pachI phakta udayathI ja te AvalikAne anubhave che. vaLI te anya AvalikA paNa dUra thaye chate mithyAtvano paNa udaya nivarte, kAraNa ke te (anivRttikaraNa - vizuddhinuM yaMtra naMbara 10 prathama samaye jaghanya utkRSTa vizuddhi sarvathI alpa (te paNa apUrvakaraNanI sarva utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa) tethI rajA samaye anaMtaguNa tethI rajA samaye anaMtaguNa tethI 4thA samaye anaMtaguNa tethI pamA samaye anaMtaguNa tethI 6ThThA samaye anaMtaguNa tethI 7mA samaye anaMtaguNa tethI 8mA samaye anaMtaguNa tethI 9mA samaye anaMtaguNa tethI 10mA samaye anaMtaguNa tethI 11mA samaye anaMtaguNa - jaghanya utkRSTa vizuddhinuM samAnapaNuM hovAthI utkRSTa vizuddhi judI kahIM nathI. For Personal & Private Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 201 (mithyAtvanA) dalikano abhAva thavAthI, tethI mithyAtvano udaya nivRtta thatAM upazama addhAmAM praveza kare che. ane te upazama addhAmAM praveza thaye chate prathama samaye ja mokSanA bIjarUpa aupazamika samyakatva utpanna kare che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA 21mAM kahyuM che. ""mAvatined 39NA re havasana dvArA havasamaye tatya satta movavava va ' (artha :-AvalikA mAtra dalikane udayathI bhogavIne upazama addhAmAM sthira thAya che. tyAM mokSanuM bIja upazama samyakatva prApta kare che.) ane A upazAMta addhA pUrNa thAya te ja aMtarakaraNa addhA ja che. te A pramANe kahe che-aMtarakaraNanA prathama samaye ja aupathamika samyaktva prApta kare che. kAraNa ke mithyAtvanA dalikanA vedanano abhAva che. micchattudae khINe, lahae sammattamovasamiyaM so / laMbheNa jassa labbhai, AyahiyamaladdhapulaM jaM / / 18 / / mithyAtvodaye kSINe, labhate samyaktvamaupazamikaM sH| lAbhena yasya labhyata, AtmahitamalabdhapUrvaM yat / / 18 // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :- te ja arthane satrathI kahe che - mithyAtvanA udayano kSaya thaye chate te jIva kahela prakArathI pathamika samyakatva prApta kare che. A samyakatvanA lAbhathI arihaMta devAdika tattvanA zraddhArUpa Atmahitane prApta kare che.'' taM kAlaM bIyaThiiM, tihANubhAgeNa desAghAi stha / sanmatta sambirsa, micchatte sabaMdho 11 | tasmin kAle dvitIyasthiti, vidhA'nubhAgena dezaghAtyatra / sacavarva samartha, mithyAtva sarvathati 12 / gAthArtha - TIkAnI jema. TIkArtha :- kALe eTale je samayathI anantara samaye aupathamika samyagudRSTi thaze te samaye arthAt prathamasthitinA anya samaye mithyAdRSTimAM rahe chate dvitIyasthitimAM rahela dalikane anubhAga bheda vaDe zuddha, ardhazuddha, ane avizuddha ema 3 prakAranA puMja kare che. tyAM zuddha dalika te samyakatva ane te dezaghAti rasayukta hovAthI dezaghAti prakRti che. ardhazuddha dalika te mizramohanIya che, ane azuddha dalika te mithyAtvamohanIya, A banne paNa sarvaghAti rasayukta hovAthI sarvAti prakRti che. "ma" mizra sahita mithyAtva sarvaghAti e pramANe akSarArtha che. paDhame samae thovo, sammatte mIsae asaMkhaguNo / aNusamayamavi ya kamaso, bhinnamuhuttA hi vijjhAo / / 20 / / prathame samaye stokaH, samyaktve mishre'sngkhyeygunnH| anusamayamapi ca kramazo, bhinnamuhUrtAddhi vidhyAtaH // 20 // gAthArtha :- TIkAnI jema. 14 aMtarakaraNamAM mithyAtvanA daliko nahI hovAthI tenA pahelA samaye ja upazama samyakatva prApta kare che. jeTalAM samayamAM bhogavavA yogya daliko dUra karI bhUmikA sApha karI teTalAM samayane upazamAddhA athavA aMtarakaraNa kahevAmAM Ave che. kAraNa ke upazama samyakatva prApta thavAmAM mithyAtva pratibaMdhaka che. aMtarakaraNamAM te nahIM hovAthI ja upazama samyakatva prApta kare che. jyAM sudhI karelI zuddhabhUmi zuddhabhUmirUpe rahe che tyAM sudhI ja samyaktva paNa rahe che. pUjya malayagiri ma. sAva nI TIkAmAM kahyuM che ke "gAyaMdhatva kathA jaarifma-zumo re. sadara taryavAhya sIva sara vAle | 1 | manano gAte catta tAttieDaca mahAtmA : | sApyapaNe yathata satISAt II 2 " artha :- samyaktano lAbha thaye chate jema jAyabdha puruSane cakSanI prApti thAya tema yathAvasthita vastu tattvano bodha thAya che ane mahAvyAdhivALA ne uttama auSadhathI vyAdhi dUra thaye jevo AnaMda thAya che tevo atyanta tAtvika AnaMda e mahAtmAne thAya che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 karmaprakRti bhAga -2 TIkA - aupazamika samyakatva lAbhanA prathama samayathI zarU karIne mithyAtvanA dalikane samyakatvamAM ane mizramAM saMkrame che. te vidhi A pramANe che - prathama samaye alpa dalika nikSepa samyakatvamAM kare, tethI mizramAM asaMkhyayaguNa, tethI paNa bIjA samaye samyakatvamAM asaMkhyayaguNa, tethI paNa te ja bIjA samaye mizramAM asaMkhya guNa. e pramANe dareka samaye kramathI tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI aMtarmuhUrta pUrNa thAya. ane A saMkrama aMtarakaraNamAM rahela aupazamika samyakatva lakSaNavALo prazasta guNa yukta kare che tethI guNasaMkrama kahevAya che. tathA paMcasaMgraha bhAga-2 mAM upazamanAkaraNanI gAthA 24 mAM kahyuM che."mAnasaMvaranepa No saMvano rDa sakhI setu aMtaravarAtri divyo 36 go sakhasatyayugo' (artha - samyakatva tathA mizramohanIyamAM upara kahyo te pramANe saMkrama guNasaMkramakavaDe thAya che. ane te aMtarakaraNamAM rahyo chato kare che. kAraNa ke AtmA ahIM prazastaguNa yukta che.) guNasaMkrama saMbaMdhI aMtarmuhUrtathI AgaLa vidhyAtasaMkrama pravarte che. (yaMtra naM 11 juo) (guNasaMkrama yaMtra naMbara - 11) abadhyamAna azubhaprakRtionA dalikano saMkhyAkrama samayo badhyamAna paraprakRtine viSe saMkrakhyamAna daliMka saMkhyA bAkI rahela dalikanI saMkhyA (abaSyamAna azubha prakRtionI) 1 le | anaMta sarvathI alpa anaMtaguNa 2 je | tethI asaMkhyayaguNa tethI asaMkhyayabhAgahIna. 5 me |" 8 me ThiirasaghAo guNaseDhI viya tAvaM pi AuvajjANaM / paDhA pahu-jAtijo mitte | 20 || sthitirasaghAto guNazreNirapi ca tAvadapyAyurvanAm / prathamasthitAvekadvikAvalikAzeSe mithyAtve // 21 // gAthArtha - jyAM sudhI guNasaMkrama thAya che tyAM sudhI ja AyuSya varjita bAkInA karmamAM traNe sthitighAta -rasaghAta-guNazreNi thAya che. mithyAtvamohanIyanI prathamasthitinI eka ane be AvalikA rahe tyAre anukrame sthitighAta -rasaghAta ane guNazreNi nivarte che. TIkArya :- jyAM sudhI guNasaMkrama thAya che tyAM sudhI AyuSya sivAyanA sAte karmono sthitighAta rasaghAta ane guNazreNi paNa pravarte che. ane guNasaMkrama nivRta thaye chate sthitighAta-rasaghAta ane guNazreNi paNa nivRta thAya(aTaka) che. 16 guNasaMkrama A pramANe thAya che- apUrvakaraNa guNasthAnakathI abadhdhamAna azubha pravRtiono guNasaMkrama thAya che. te sivAya nIce pota potAnA apUrvakaraNathI pota potano guNasaMkrama thAya che. ane mithyAtvano apUrvakaraNa vakhate mithyAtva baMdhAtuM hovAthI mithyAtvano guNasaMkrama thato nathI. paraMtu jyAre baMdhaviccheda thAya tyAre upazama samyaktvanA prathama samayathI guNasaMkrama pravarte che. For Personal & Private Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 203 jyAM sudhI mithyAtvanI prathama sthitinI eka AvalikA bAkI na rahe tyAM sudhI sthitighAta ane rasaghAta thAya che. eka AvalikA bAkI rahe tyAre te banne sthitighAta ane rasaghAta nivarte che. ane jyAM sudhI mithyAtvanI prathamasthitinI be AvalikA bAkI na rahe tyAM sudhI mithyAtvanI guNazreNi pravarte che. be AvalikA bAkI rahe chate guNazreNi paNa nivarte che. te pramANe aMtarakaraNamAM praveza thaye chate prathama samayathI ja yAvatuM aMtarmuhUrta sudhI pathamika samyagadaSTi thAya che. uvasaMtaddhA aMte, vihiNA okaDDhiyassa daliyassa / ajjhavasANaNurUva - ssudao tisu ekkayarayassa / / 22 // upazAntAddhA'nte, vidhinA - 'pakarSitasya dalikasya / adhyavasAyAnurUpasyodaya - strayANAmekatarasya // 22 // gAthArtha :- upazAMta addhAnA aMte vidhi vaDe utarelA traNa prakAranA dalikamAMthI adhyavasAyane anusAra ekano udaya thAya che. TIkArtha :- have te anne je kare che te kahe che aupazamika samyakatva kAlane atte kAMika samadhika AvalikA bAkI rahela sthitimAM vartato, bIjI sthitimAM rahelA samyakatva Adi traNe puMjanA dalikane adhyavasAya vizeSathI kheMcIne aMtarakaraNanI anya AvalikAmAM nAMkhe che. tyAM prathama samaye ghaNuM, bIjA samaye alpa, trIjA samaye alpatara, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI AvalikAno carama samaya Ave. ane te naMkhAtA daliko gopucchAkAre thAya che. pachI tarata ja aMtarakaraNano AvalikA mAtra kAla bAkI rahe chate haMmaNA ja kahela vidhi vaDe "mo divasa ri" avatArita-utArela samyakatvAdi traNa puMjamAMthI koipaNa eka pujanA dalikano udaya thAya che. kevA prakAranA dalikano udaya thAya to kahe che adhyavasAyane anusAre jyAre te zubha pariNAma thAya tyAre samyakatvanA dalikano udaya, madhyama pariNAme mizranA dalikano udaya ane azubha pariNAme mithyAtvanA dalikanA udaya thAya che. .. sammattapaDhamalambho, savvovasamA tahA vigiTTho ya / chAligasesAi paraM, AsANaM koi gacchejjA / / 23 / / sagavatvaprathamanAmaH, sarvopazamanA tathA vidha%EzaT SaDAvalikAzeSAyAM param, AsvAdanaM kazcit gacchet // 23 // " gAthArtha :- pathamika samyakatvano prathama lAbha te mohanIyanI sarva upazamanAthI thAya che. ane jaghanyathI 1 samaya) utkRSTathI 6 AvalikA bAkI rahe tyAre koI jIva sAsvAdana pAme che. TIkArtha :- A aupathamika samyakatvano prathama lAbha te mohanIyanI sarva upazamanAthI thAya che, anyathA nahIM. tathA prathamasthiti apekSAe ghaNAM moTA aMtarmuhUrta pramANavALo A prathama samyakatva lAbha che. vaLI A samyakatvane pAmyo chato koi jIva samyakatvanI sAthe dezavirati athavA sarvaviratine paNa pAme che. ane zatakacUrNimAM kahyuM che-"havenasAdI mattera digo oruM resIva pi tame, vorDa pattAnamAd , sAsAyaNo gu ja jiM ji tamer3a ri '' (artha :- upazama samyagudRSTi jIva aMtarakaraNamAM rahyo chato koi dezaviratipaNuM pAme ane koi sarvaviratipaNe paNa pAme, paraMtu sAsvAdanamAM vartato jIva kaMi paNa na pAme.). anivRttikaraNanA carama samayathI AraMbhI mithyAtvamohanIyanA rasabhede traNa puMja thavAnI kriyA thAya che. ane aMtarakaraNanA prathama samayathI AMraMbhI mithyAtvamohanIyano mizra tathA samyakatvamohanIyamAM guNasaMkrama thAya che. ane te guNasaMkrama aMtarmuhUrta sudhI rahe che, pachI vidhyAtasaMkrama pravarte che. A hakIkata pUrve saMkramaNakaraNamAM kahIM che. jyAM sudhI vadhatA vizuddha pariNAma che, tyAM sudhI guNasaMkrama pravarte che. ane tyAM sudhI zeSa karmonA sthitighAta rasaghAta pravarte che. jene traNa puMjamAMthI koi eka puMjano udaya thavAno hoya che. te aMtarakaraNano kaMika adhika eka AvalikA kALa bAkI rahe tyAre dvitIyasthitimAMthI daliko kheMcI chellI AvalikAmAM goThave che. kaMika adhika kALa pUro thAya tyAre adhyavasAyane anusarIne koi eka puMjano udaya thAya che. temAMthI jo samyaktva puMjano udaya thAya to te jIva lAyopathamika samyakatva prApta kare che. mizra puMjano udaya thAya to trIje, ane mithyAtva pujano udaya thAya to pahele guNaThANe jAya che. jene anaMtAnubaMdhino udaya thavAno hoya tene uparokta rIte puMja goThavavAnI kriyA thatI nathI, paraMtu aMtarakaraNano ochAmAM ocho eka samaya ane vadhAremAM vadhAre cha AvalikA kALa bAkI rahe tyAre anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya thAya che, ane tenA udayathI paDI bIjuM sAsvAdana guNasthAnaka pAme che. tyAMthI mithyAtvapaNuM pAme che. For Personal & Private Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 karmaprakRti bhAga -2 A aupathamika samyakatvano jaghanyathI 1 samaya ane utkRSTathI 6 AvalikA bAkI rahe tyAre koi jIva "mAsIna'= eTale ke sAsvAdana bhAvane pAme che. tadanantara te jIva nizcayathI mithyAtvane ja pAme che. ane aupazamika samyagudRSTi tyAM sudhI jANavo ke jyAM sudhI "aMtarakaraNamAM rahelo hoya che. paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA 28mAM kahyuM che."uvasaMtakaMsane so sattAvAra mio nA'' (arthaH- jyAM sudhI aMtarakaraNamAM rahelo che tyAM sudhI upazamasamyakatvI che.) sammadiTThI niyamA, uvaiTeM pavayaNaM tu saddahai / saddahai asabhAvaM, ajANamANo guruniyogA / / 24 // samyagdRSTiniyamA-dupadiSTaM pravacanaM tu zraddadhAti / / zraddadhAtyasadbhAvam, ajAnAn guruniyogAt // 24 // gAthArtha :- samyagudRSTi jIva gurue upadezelA pravacanane nizcayathI yathArthapaNe zraddhA kare che, vaLI je samyagudRSTi paNa asabhUta pravacanane ajANa hote chate (arthAt samyapha parijJAna rahita hoto chato) zraddhA kare, athavA tathAvidha samyaka parijJAna rahita gurunA niyogathI eTale parataMtrapaNAthI ja zraddhA kare anyathA nahIM. TIkArtha :- have samyagudRSTinuM svarUpa kahe che. - samyagudaSTi jIva gurue upadezelA pravacanane nizcayathI yathArthapaNe zraddhA kare, tu zabda nizcayavAcaka ane bhinnakrama sUcaka paNa che. vaLI je samyagudRSTi paNa asadbhAva asadbhuta pravacananI zraddhA kare che te avazya ajJAna che, pote parijJAna rahita thayo hato athavA tathAvidha samyapha parijJAna rahita gurunA ane jamAli jevA mithyAdRSTinA niyogathI eTale AjJAnA parataMtrapaNAthI ja zraddhA kare che, anyathA nahIM. ahIM ""sAnivam ." svabhAvika ajJAna jJAnAvaraNa vipAkodayanA sAnidhya mAtrathI utpanna thayela samyaktvanuM pratibaMdhaka nathI. guruniyoga janita ajJAna to je judA judA matone jonAra chatAM madhyasthadRSTi rAkhanAra ziSyane mithyAtvanA pradezodayanA prabhAve vipratipattithI upanIta-viparIta jJAnane kAraNe jina pravacana arthanA saMzayarUpa samyakatvanA pratibaMdha sanmukha hovAM chatAMya tame saMva'' vagere jinAgamanA AlaMbanarUpa uttejakanA prabhAvathI samyakatvano pratibaMdha karavAmAM samartha nathI. A rIte sAhajika svabhAvika ajJAnathI ke gurunA niyogathI asadubhUta = atAttvika arthanI zraddhA karavA chatAM paNa bhAvathI jinAjJAnI pramANatA svIkAranAra jIvane AtmAnA zubha pariNAmarUpa samyakatvano ghAta thato nathI, e pramANe vicAravuM joie. A kAraNe koI jo ema kahe che ke parapakSane AzrayIne rahelA jIvane sarvathA samyakatva thatuM ja nathI te vAta "jhAsta '' = dUra thaI gaI kAraNa ke anAgrahI Agraha vagaranA jIvane mithyAdRSTinI nizrAmAM rahevA chatAMya tene batAvela asadabhUtArthamAM potAno abhiprAya na hovAthI potAnI mAnyatAne AdhArita jinavacananI zraddhAno virodha raheto nathI. svapakSathI paDelA ke parapakSathI paDelA AgrahI jIvane to mithyAdRSTipaNuM anapAya che, arthAt saMbhave ja che. A pramANe prapaMca (vistAra kahevAthI) karavAthI saryuM. micchaddiTTI niyamA, uvai8 pavayaNaM na saddahai / sada samAve, udde va guvaOM || 20 || mithyAdaSTirniyamA-dupadiSTaM pravacanaM na zraddhatte / zraddhatta asadbhAvam, upadiSTaM vA'nupadiSTam // 25 // gAthArtha:- mithyAdRSTi jIva gurue upadezelA pravacananI niyamA zraddhA na kare ane upadezelA ke nahI upadezelA anyathAbhAve miththArUpe zraddhA kare che. eka pujano udaya 18 aMtarakaraNa kayAM sudhI hoya te praznanA uttaramAM samajavAnuM ke jyAM sudhI anaMtAnubaMdhi kaSAyano udaya nathI thayo hato, athavA aMtarakaraNano samadhika AvalikA kALa bAkI rahe che ane samadhikakALa sudhI chellI AvalikAmAM dvitIyasthitimAMthI kheMcAyelA mithyAtvAdi traNe puMjanA je daliko goThavAya che, temAMthI eke puMjano udaya nathI thayo hato, tyAM sudhInA kALane aMtarakaraNano kALa samajavAno che. adhyavasAyanI nirmaLatAmAM ghaNAM bhedo hoya che, koi traNa karaNa karI pahelethI cothe ja jAya che. koi tIvra vizuddhivALo AtmA mithyAtvanA upazamAvavA sAthe apratyAkhyAnAvaraNano paNa kSayopazama karI pahelethI pAMcame jAya che. ane ati tIvra vizuddhi pariNAmavALo koi AtmA bIjA ane trIjA ema banne kaSAyano kSayopazama karI pahelethI sarvavirati bhAva paNa pAme che. te te guNane anusarIne krame caDatI vizuddhivALA AtmAo pahele guNaThANethI cothe-pAMca-chadde ke sAtame jAya temAM koi virodha nathI. For Personal & Private Use Only thI ja jAya che. kaI rIte vizuddhi parivrAmavALI divALI AtmAo Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 205 TIkArya :- mithyASTinuM svarUpa kahe che - mithyASTi jIva gurue upadeza karela pravacanane nizcayathI zraddhA na kare. A tattva che e pramANe AtmAne viSe samyaka rIte pariNamAve nahIM, paraMtu upadeza karelA ane upadeza nahI karelA pravacanane asabhUta arthAtuM hoya enAthI viparIta arthathI zraddhA kare che. pravacananA eka paNa arthane viSe AgrahamatithI asabhUta viparIta zraddhA kare, ane te sivAyanA badhAya padArthone viSe sabhRtArtha = yathArtha zraddhA kare to paNa te azraddhA karyA jevuM ja gaNAya. arthAt sarvanI zraddhA kare, ane eka padArthanI na kare to paNa te azraddhA ja kahevAya. je sUtra ane arthano abheda mAnanArA ghaNAMnuM ajJAna tapamAM paDavuM ane svalpa = thoDAkanuM mArgAnusAripaNuM batAvyuM che te agItArtha ke gItArthanI nizrA na hovA chatAMya phalane AzrayIne kahyuM che, ema jANavuM. sammAmicchaddiTThI, sAgAre vA tahA aNAgAre / aha vaMjaNoggahammi ya, sAgAre hoi nAyavo // 26 // samyagmithyAdRSTiH, sAkAre vA tathA'nAkAre / atha vyaJjanAvagrahe ca, sAkAre bhavati jJAtavyaH // 26 // gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- mizradaSTinuM svarUpa kahe che :- upayoga viSe vicAratAM mizradRSTi jIva sAkAropayogamAM ke nirAkAropayogamAM hoya che. "sa' zabda "ra' arthamAM che. tethI jo sAkAropayogamAM hoya to avyakta jJAnarUpa vyavahArika vyaMjanAvagrahamAM ja hoya, paraMtu arthAvagrahamAM na hoya. kAraNa ke saMzaya jJAnavALo evo jina pravacana para rAga dveSa rahita mizradRSTi kahevAya che. paraMtu samyaka nizcaya jJAnIne mizradRSTi kahevAya nahIM, ane saMzayajJAnIpaNuM vyaMjanAvagrahane viSe ja hoya che. (citra naMbara - 7 juo) - -: iti 1lI samyakatva utpAda prarUpaNA samApta : 19 TIppaNakAre AvI samajaNa ApI che - kArmagranthinI paribhASA AvI che - je A sAkAropayoga hoya che te be prakAre hoya che. vyaMjanAvagraha ane arthAvagraha. saMdhyAveLA vagerenA kAraNe, jemAM saMdeha paDI zake che tevA sthANu-puruSAdi padArtho viSe te padArthonA UMcAi vagere rUpa samAnadharma mAtranI jANakArI maLI hovAthI bemAMthI ekeyanA nizcayarUpe na pariNamato evo je bodhavizeSa hoya che te vyaMjanAvagraha che. 'arthamAtranuM prakaTIkaraNa(bodha) nA hetubhUta UMcAi vigere mAtra rU5 vyaMjananuM avagrahaNa = avabodhana e vyaMjanAvagraha' AvI ahIM vyutpatti jANavI. saMzaya - viparyayano viSaya na banela ane tethI ja vivikta (anya padArthathI bhinna) svarUpavALA sthANu vigere arthano "A sthANu che' evo athavA "A puruSa' evo ullekhapUrvaka je avagraha thAya che te arthAvagraha. zaMkA--siddhAntamAM to vyaMjanAvagrahanI sAva judI ja vyAkhyA Ave che. e vyAkhyA mujabanA vyaMjanAvagrahamAM to UrdhvatAkAra vigerenuM paNa grahaNa hotuM nathI, to tame AvI vyAkhyA kyAMthI zodhI lAvyA ? samAdhAna cUrNikAranA vacanathI AvI vyAkhyA jaNAya che, kemake teoe kahyuM che ke "garA saMsavanAnI avattinAgI pura" arthAt " kemake saMzayajJAnI avyakatajJAnI kahevAya che.' Ama kahIne cUrNikAre mizra dRSTino ullekha karyo che. je mizramohodayanA kAraNe saMzayajJAnI jevo hoya che. vaLI e ja mizradRSTine sAkAra upayogamAM vyaMjanAvagraha hoya che evuM kahyuM che. mATe jaNAya che ke saMzaya vyaMjanAvagraharUpa hoya che. indriya ane arthano saMbaMdha thavA mAtrathI svarU5-nAma vagerenI kalpanA zunya sAmAnya mAtraviSayaka je bodhavizeSa thAya che te anAkAropayoga che. For Personal & Private Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 (citra naMbara-7 anAdi mithyAtvano upazama anukrama(upazama samyakatva prathama lAbha)(gAthA 4thI 26 nA AdhAre) adhikArI :- paryApta saMkSipaMcendriya, cAre gativALA. granvika abhavyathI anaMtaguNa vizuddhi. ajJAnatrikamAMthI koipaNa eka upayoge pravartato. traNa avizuddha lazyAmAMthI eka vezyAvALo. 00000000000000000000000000000000000000000000000000 + + = - | | || |x :: | aMtarakaraNa + = + (mithyAtvanA 6 AvalikA 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 vizuddhi yathApravRttakaraNa apUrvakaraNa (aMtarmuhurta) 3 udayano abhAva) traNa puMjayukta (aMtarmuhurta) (aMtarmuhurta). (phakta graMthibheda ja) 1a ni je upazAMtAddhA mithyAtvanI dvitIyasthiti (aMtarmu0) 4 (aMtara praveza pathamika sabhya) RprApti) (aMtarma) ahI AgAla pravarte For Personal & Private Use Only ahIM prathama ahIM prathama samayathIja ahIM prathama samayathI ja saMkheya bahu 1 saMkhyayabhAga | + ahIM mithyAtva| + ahIM mithyAtvano gaNasaMkrama za3. + A vibhAga guNazreNi saMbaMdhI samayathI ja anya sthitibaMdha.ahIM sthitighAta, rasadhAta bhAgo ahIM AgAla guNazreNi | prathama sthitigata paNa aMtara karaNa | prathama sthitigata paNa aMtarakaraNa dalika sAthe ukele che. = ahIM anya sudhI abhavya paNa guNazreNi(dhAtyamAna aMtarakaraNa viccheda = ahIM aMtarakaraNamAM koi 5-6 ke 7 guNasthAnaka pAme che.- ahIM mithyAtvano sthitibaMdha Ave che. sthitikaMDakamAMthI dalika kriyA pravRtti mithyAtvanI udIraNA | guNasaMkrama viche, ane vidhyAtasaMkrama pravarte tathA 7 karmonI sthitighAtagrahaNa karIne udaya mithyAtvanI sthitidhAta sadhAtI resaghAta-guNazreNi viccheda, 6 ahIMthI zarU karIne koine samayathI prakSepa rU5) anya prathamasthiti viccheda. + ahIM traNa | anaMtAnubaMdhanA udayathI sAsvAdana paNa pAme che.xahIM traNa puMjamAMthI sthitibaMdha pravarte che. ja karaNapravRtti kheMcIne anya AvalikAmAM vizeSahIna kramathI nAMkhe che. : ahIM koipaNa eka puMjano udaya thAya che. citra naMbara 7 nI TI.-1 asatkalpanAthI anivRttikaraNAdinI samajaNa - dhAroke 10001 samayathI 16000 samaya sudhI yathApravRttakaraNa che, 16001 thI 20000 sudhI apUrvakaraNa che, 20001 thI 22000 sudhI anivRttikaraNa che. 22050 mo niSeka e guNazreNizIrSa che. 22001 thI 23000 e upazAMta addhA che. 8 samayanI AvalikA che. game te kALe 20001 mA samaye rahelA koipaNa jIvono adhya, eka sarakho ja hoya che. ema game te kALe 20002 mA samaye (anivRttinA bIjA samaye) rahelA jIvano adhyavasAya tulya ja hoya che. Ama 22000 mA samaya sudhI jANavuM tethI anivRttikaraNanA jeTalAM (2000) samayo che eTalA ja adhyavasAyasthAno maLaze. A rIte sthitighAta vagere karatAM karatAM mAnI lyo ke jIva ra1800 mA samaye pahoMcyo. je sthitidhAta vagere cAlu hatA te A ja samaye purA thayA che. 21801 mA samaye e navo sthitighAta vagere cAlu kare che. temaja 22001 mA niSekathI mAMDIne 23000 sudhInA nikomAM rahelA likone khAlI karavAno prAraMbha kare che. A 21801 mA samaye, A 22001 thI 23000 sudhInA niSekomAMthI thoDuM dalika upADe che ane ene 21801 thI 22000 sudhInA niSekomAM (prathamasthitimAM) ane 23001 thI uparanA niSekomAM (bIjI sthitimAM) nAMkhe che. 22001 thI 23000 sudhInA niSekomAMthI liko upADatI veLA, 22001 thI 22050 sudhInA niSeko ke jemAM guNazreNino zIrSabhAga Avyo che. emAMthI paNa daliko upaDavAthI e paNa khAlI thavA mAMDe che. eTale ke guNazreNi no zIrSabhAga Avyo che, emAMthI paNa daliko upaDavAthI e paNa khAlI thavA mAMDe che. eTale ke guNazreNinA uparanA 50 niSeko paNa khAlI thavA mAMDe che. eTale have 22000 mo samaya guNazreNi zIrSa banaze, temaja tyAM sudhI ja guNazreNithI navuM lika goThavAze. 21802 mo samaya - ukerAtA 1000 niSekomAMthI prathamasamaya karatAM asaM_guNa dalika upADI ene 21802 thI 22000 mA niSakomAM ane 23001 thI upara nAMkhaze. guNazreNi racanA 21802 thI 22000 sudhI karaze. Ama uttarottara jANavuM ema karatAM karatAM dhAroke 21825 mo samaya Avyo. A samaye 22001 thI 23000 sudhInA niSekomAM rahela zeSa saghaLuM dalika upADIne nIce 21825 thI 22000 mAM ane 23001 thI upara nAMkhI deze. A ja samaye, 21801 mA samaye je sthitighAta zarU thayela e pUro thAya che. aMtarakaraNakriyA paNa pUrNa thAya che. 21826 mo samaya 22001 thI 23000 sudhInA niSakomAM e keya dalika rahyuM nathI, aMtara paDI gayuM che. 20826 thI 22000 prathama sthiti che, 23001 thI uparanI dvitIyasthiti, 20826 thI 20833 niSeka sudhInI udayAvalikA che. 20834 thI 22000 sudhInA nirSakomAMthI je dalika 20826 mA samayamAM AvI udaya pome che tene udharaNA kahe che, 23001 vagere niSakomAMthI je Ave che tene AgAla kahe che. 23001 vagere niSekomAM rahela mithyAtvanA likone upazamAvavA cAlu kare che. 2185 mo samaya - A samayathI mithyAtvanI guNazreNi temaja AgAla have thatA nathI. 21993 mo samaya - have sthitighAta-rasadhAta- ke udIraNA paNa thatA nathI. 22000 mo samaya A mithyAtvano caramasamaya che (anivRttikaraNano paNa). 23001 vagere niSakomAM rahela mithyAtvanA pujanA 3 bhAga kare che. 22001 mo samaya - aMtaramAM praveze, samyakatvaprApti, 7 karmonA sthitighAtAdi, mithyAtvano samyakatva mizramAM asaMkhyaguNa-asaMkhyaguNa guNasaMkrama... 22031 4. mo samaya-mithyAtvano havethI vidhyAtasaMkrama 7 karmonA sthitidhAtAdi baMdha 22990 mo samaya 23001 vagere niSekamAM rahelA 3 pujanA dalikone 22993, 22994 - yAvatuM 23000 mA niSekamAM gopucchAkAre goThave che. eTale ke 22993 mA niSekamAM vadhAre, 22994 mA niSekamAM vizeSahIna ema yAvatuM 23000 mA niSekamAM vizeSahIna eTale have 22990, 22991, 2292 A 3 niSeka ja khAlI rahyA che. 2293 mo samaya - jIvanA adhyavasAyane anusarIne traNamAMthI 1 pujano udaya thavAthI jIva kSayapa, samyakatvI mizra ke mibAdaSTi bane che. 22953 thI 23000 (carama 6 AvalikA) sudhImAMnA koIpaNa samaye anaMtAno udaya thavAthI jIva sAsvAdane jaI zake che. citra naMbara -7nI TI. 2 - ahIM je 1 saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe che. temAM ghaNAM sthitighAto thAya che, temAMnA prathama sthitadhAta vakhate AMtarU kare che. arthAtu upazama samyakatva mATe mithyAtvanA dalika khAlI kare che. tethI e AMtarU thayA bAda nIcenI sthitine prathamasthiti kahevAya che. A aMtarakaraNanI kriyAno kAla 1 sthitighAta jeTalo che. te pUrNa thayA pachI prathama sthitimAM rahela jIva dvitIya sthitimAM rahela dalikane upazamavA mAMDe che, te vakhate dvitIya sthitimAMthI je daliko prathamasthitimAM Ave tene AgAla kahe che. karmaprakRti bhAga - 2 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 207 cAritramohanIya upazamanA viSe 2juM-3juM dvAra dezavirati-sarvaviratilAbha prarUpaNA veyagasammaddiTTI, carittamohuvasamAi ciTThato / ajaU desajaI vA, virato va visohiaddhAe // 27 // vedakasamyagdRSTi - zcAritramohanIyopazamAya ceSTate / ayato dezayatirvA, virato vA vizodhyaddhAyAm // 27 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :- e pramANe samyakatva utpAda prarUpaNA karI, have cAritramohanIyanI upazamanAnI vidhi kahevAya che. tyAM cAritramohanIyanI upazamanAnA adhikArI kahe che. vedaka samyagudaSTi = eTale kSAyopathamika samyagudRSTi jIva cAritramohanIyanI upazamanAnI zarUAta kare che. ahIM pUrve kahela svarUpavALo aupazamika samyagudRSTi nahIM kahevo. ane te "gavata' = eTale avirata athavA 'rerAti' = eTale dezavirati ane virataH" = eTale sarvavirativALA ja che. kyAreka te jIvo saMkaleza addhAmAM vartatAM hoya che, ane kyAreka vizuddhi addhAmAM vartatAM hoya che. tyAM vizuddhi addhAmAM vartato hoya tyAre te (avirata-dezavirati ke sarvavirati) A traNamAMthI koipaNa eka ja jIva cAritramohanIyanI upazamanA mATe yatna kare che, paraMtu saMkuleza addhAmAM vartato jIva nahIM. annANANabhuvagama - jayaNAhajao avajjaviraIe / egavvayAi carimo, aNumaimitto tti desajaI / / 28 / / aNumaivirao ya jaI, doNha vi karaNANi doNNi na u taiyaM / pacchA guNaseDhI siM, tAvaiyA AligA uppiM // 29 / / ajJAnAnabhyupagamA - yatanAbhirayato'vadyaviratau / vidvatAziramo - Snumati mAtra ti rerAti : / 28 | anumativiratazca yati - yorapi karaNe dve na tu tRtIyam / pazcAd guNazreNistayoH, tAvatyAAvalikayA uparim // 29 // majJAna-anabhyapagama ane ayatana e traNa vaDe aviratapaNuM hoya che. tathA eka vrata grahaNAdithI thAvatu aMte anumatimAtra sivAya sudhInA avadha = pApanI virativALo jIva dezavirati kahevAya che. | 28 || punaH je anumati mAtrathI paNa virakta thayo te sarvavirativaMta yati kahevAya che. tathA dezavirati ane sarvavirati e bane bhAvanI prAptimAM prathamanA be karaNo ja prApta thAya che, paraMtu trIjAM karaNe prApta thAya nahIM. ane dezaviratyAdi bhAvane pAmyA bAda e banne saMbaMdhI je guNazreNi racanA te paNa teTalAM ja (aMtarma) pramANavALI paraMtu udayAvalikAthI upara thAya che. || 20 || TIkArtha:- ane A aviratAdi traNenA lakSaNa A che. :- je vratane jANe nahIM, aMgIkAra na kare ane pAlavA mATe yatna na kare te ajJAna, ananyupagama = asvIkAra ane ayatanA = aprayatna e traNa vaDe avirata kahevAya che. ahIM jJAna-grahaNa-pAlaNarUpa traNa padavaDe 8 bhAMgA thAya che. sthApanA A pramANe che. (yaMtra naMbara -12 juo.) Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 karmaprakRti bhAga -2 | pAlaNa (aviratAdinA 8 bhAMgA sthApanA yaMtra naM - 12) naMbara vizeSa jJAna vizeSa mithyAtvI avratI sarvalokanI jema mithyAtvI avratI bALatapasvInI jema. mithyAtvI avratI pAsasthAnI jema. mithyAtvI avratI agItArtha muninI jema samyakatvI avratI zreNika-kaSNAdinI jema samyakatvI avratI anuttaradevanI jema 7 | samyakatvI avratI saMvigna pAkSika muninI jema | 8 | samyakatvI | mahAvratadhArI gItArtha muninI jema vratone jANato nathI, svIkArato nathI ane pALato nathI, A prathama bhAMgo. vratone jANe che, svIkAre che ane pALe che. A chello bhAMgo zeSa bhAMgA AnA parathI jANI levA. (saMjJA :- X = nathI, 4 = che.) tyAM prathamanA sAta bhAMgAne viSe vartato jIva nizcayathI avirata che. kAraNa ke ghuNAkSara nyAye pAlana karAtA chatAM te vrato phaladAyI thatA nathI, paraMtu samyaka jJAnapUrvaka samyak rIte grahaNa karIne pALelA vrato ja phaladAyaka thAya che. phakta AgaLa 4 bhAMgAne viSe samyaka jJAnano abhAva che, ane pachInA traNa bhAMgAne viSe samyaka jJAnano abhAva nathI. arthAt samyaka jJAna to che paNa samyagu grahaNa ane pAlanano abhAva che. tethI prathamanA 7 bhAMgone viSe vartatAM nizcayathI avirata che. paraMtu chellA bhAMgAne viSe vartato jIva dezavirati thAya che. kAraNa ke dezathI paNa avadya eTale pApanI viratino sadbhAva che. ane te eka vratAdivALo eTale eka vrata grahaNa karanAro, be vrata grahaNa karanAro tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI anya dezavirati-anumati mAtrane paripUrNa 12 vratadhArI jIve sakala sAvadya pApa karmanA pratyAkhyAna = tyAga karela che. phakta anumati mAtra pratisevaka che. arthAt saMsAramAM hovAthI anumodanA rahelI che. anumati paNa traNa prakAre che :- (1) pratisevanAnumati :, (2) pratizravaNAnumati : ane (3) saMvAsAnumati : (1) tyAM je pote athavA bIjAe karelA pApanI zlAghA = niMdA kare che. athavA sAvadya AraMbhathI utpanna thayela azanAdikano upabhoga kare che, te pratisevanAnumatiH kahevAya che. (2) jyAre putrAdie karela pApane sAMbhaLe che, ane sAMbhaLIne anumodana kare paNa niSedha na kare te pratizravaNAnumati : kahevAya che. (3) jyAre sAvadha AraMbha pravRtta thayela putrAdine viSe phakta mamatva mAtra rAkhe, teoe karela kAryane sAMbhare nahIM, ane zlAghA paNa na kare tyAre te saMvAsAnumatiH kahevAya che. tyAM je saMvAsAnumati mAtrane ja seve che te sarvotkRSTa dezavirati kahevAya che. ane te sarva zrAvakonI madhyamAM guNothI uttama che. ane je saMvAsAnumatithI paNa virata thAya che te yati kahevAya che. dezavirati ane sarvaviratino lAbha kevI rIte thAya ? to kahe che "to zI" tyAdi-dezavirati ane sarvavirati e bannenI prAptimAM be karaNa yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa thAya che. paNa trIjuM anivRttikaraNa thatuM nathI. kAraNa ke karaNa kAlathI pUrve paNa aMtarmuhUrta sudhI dareka samaye anaMtaguNavRddhi vizuddhie vRddhi pAmato jIva azubha karmonI prakRtiono anubhAga dvisthAnaka kare che. ityAdi kramathI jema yathApravRttakaraNamAM pUrvanI jema kare che. ane te ja pramANe apUrvakaraNa paNa kare che. ''vizeSa ahIM guNazreNi na kahevI. apUrvakaraNoddhA samApta thaye chate anantara samaye ja dezavirati ke sarvavirati pAme che. tethI *anivRttikaraNano avakAza ja nathI. tyAM avirata hote chate be karaNa karIne dezavirati ke sarvavirati pAme che ane jo dezavirati hote chate be karaNa kare che. tyAre sarvavirati ja pAme che. 20 ahIM pahelI anumatimAM pote athavA bIjAe paNa karelA pApanuM anumodana Adi che, tyAre bIjImAM mAtra putrAdie karelA pApanuM anumodana Adi che. trIjImAM to te paNa nathI, gRhasthAzramamAM rahelo hovAthI mamatva mAtra che. ahIM pUrva kahela yaMtra naMbara 1thI4 nI sthApanA jANavI. sarvathA kSaya ke sarvathA upazama karavAno hoya che tyAM ja trIjuM anivRttikaraNa thAya che. dezavirati ke sarvavirati prApta karatAM anukrame apratyAkhyAnAvaraNIya ane pratyAkhyAnAvaraNIya karmano sarvathA kSaya ke sarvathA upazama karavo paDato nathI paraMtu kSayopazama karavAno hoya che te to apUrvakaraNe ja thAya che eTale ahIM trIjA karaNanI jarUra rahetI nathI. For Personal Private Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 209 tathA be karaNa pUrNa thaye chate pachI dezavirati ke sarvavirati pAmyo chato udayAvalikAthI upara guNazreNinI racanA kare che, ane te paNa teTalAM ja aMtarmuhUrta pramANavALI dareka samaye dalika racanA apekSAe asaMkhyaguNavRddhi pAmatI evI guNazreNine race che. aMtarmuhUrta sudhI guNazreNi race che, to kahe che dezavirati ke sarvavirati pAmyA pachI anantara te dezavirati ke sarvavirati jIvane aMtarmuhUrta kAla sudhI avazya vadhatAM pariNAma hoya che. pachI teTalAM mAtra guNazreNi kare ke AgaLa paNa vadhe te niyama nathI. te A pramANe kahe che-koi jIvane vadhatAM pariNAma hoya che, koi jIvane ghaTatAM = ochA thatA pariNAma hoya che, ane koi jIvane teTalAM ja pariNAma hoya che. tethI jo vadhatAM pariNAma hoya to AgaLa paNa guNazreNi vadhAre che, ane ochA thatA pariNAma hoya to guNazreNi ochI kare che, teTalAM ja pariNAma hoya to teTalI ja guNazreNi rahe che. svabhAvastha ke hIna pariNAma hoya tyAre dezavirati ke sarvavirativALA jIva sthitighAta-rasaghAta karatA nathI. pariNAmapaccayAo, NAbhogagayA gayA akaraNA u / guNaseDhI siM niccaM, pariNAmA hANivuDijuyA / / 30 / / pariNAmapratyayAdanAbhogagatA gatA akaraNAstu / guNazreNisteSAM nityaM, pariNAmAddhAnivRddhiyutA / / 30 / / gAthArtha - pariNAmahAninA hetuthI anAbhogapaNe jeo dezaviratyAdibhAvathI utarI gayA che (bhraSTa thayA che, te jIvo karaNa karyA vinA ja punaH te bhAvane pAme che. tathA dezavirati ane sarvavirati e banne saMbaMdhI guNazreNi nitya pariNAmanI hAni vRddhi yukta hoya che. TIkArtha:- pariNAma pratyayathI eTale pariNAma hAnirUpa kAraNathI anAbhogapaNe = AbhoganA abhAvathI eTale upayoga rahitapaNe dezavirati pariNAmathI paribhraSTa thaine aviratine pAmelA, athavA sarvavirati pariNAmathI paribhraSTa thaine dezavirati ke aviratie gayelA pharI paNa te ja pUrva pAmelA dezavirati ke sarvaviratine pAme to akaraNa eTale karaNa karyA vinA ja pAme che. vaLI je A bhogapaNe eTale upayoga pUrvaka dezavirati ke sarvaviratithI paDelA mithyAtvane pAmelA te pharI paNa jaghanyathI aMtarmuhUrta kAlathI ane utkRSTa ghaNAM kAlathI dezavirati ke sarvavirati pAme to pUrva kahela rIte 'karaNa karavA pUrvaka ja pAme che. tathA jyAM sudhI dezavariti ke sarvaviratinuM pAlana kare tyAM sudhI dareka samaye samaye guNazreNi paNa kare che. vizeSa e ke ahIM pariNAmo hAni vRddhithI yukta hoya che. te A pramANe vadhatAM pariNAmavALo jIva te pariNAma anusArethI kayAreka asaMkhya bhAgAdhika kayAreka saMkhyayabhAgAdhika, kayAreka saMkhyayaguNAdhika, ane kayAreka asaMkhyayaguNAdhika dareka samaye guNazreNine kare che. ane ghaTatAM pariNAmavALo jIva pUrva kahela cAra prakAre hAni thAya che. ane avasthita eTale teTalAM ja pariNAmavALo teTalAM ja pramANavALI guNazreNi kare che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-33mAM kahyuM che. "riNAmapatraNa ravi dArU va aa aa pariNAnavaDhiyA guDha tariya rADu '' (artha :- pariNAmarUpa nimitta vaDe guNazreNi cAra prakAre ghaTe che, athavA vadhe che, avasthita pariNAme teTalI ja race che.) ane A racanA dalika apekSAe jANavI. kAlathI to haMmezA teTalAM ja pramANanI hoya che. ane nIcenA samayone anubhavatAM jema jema samayo kSaya thatA jAya che, tema tema uparanA samayomAM dalika nikSepa adhikAdhika thato jAya che. | iti rajI-3jI dezavirati-sarvavirati lAbha prarUpaNA samApta dezavirati ke sarvavirati pAme te samayathI jIva guNazreNi kare che. te guNazreNi deza ke sarvavirati guNa Take tyAM sudhI thayA kare che. te guNazreNinI racanA aMtarmuhUrta kAla pramANamAM thAya che. te kAla nAno moTo thato nathI. paraMtu eka sarakho rahe che. temAM dezaviratinA aMtamuhUrta karatAM sarvaviratinuM aMtarmuhUrNa saMkhyAtaguNa nAnuM che. dalikanI apekSAe deza ke sarvavirati guNa prAptinA prathama aMtarmuhUrtamAM anaMtaguNa vizuddhi vadhatI hovAthI, jema zeSa karmanA sthitighAta rasaghAta pravarte che, tema guNazreNi paNa asaMkhyaguNa asaMkhya guNa lika laine pravarte che. paraMtu aMtamuhUrta bAda vizuddhi vadhe paNa kharI, teTalI paNa rahe, ane tethI ochI paNa thAya. tethI guNazreNi mATe levAtA dalikonI saMkhyA vadhe kharI, ghaTe kharI , ane teTalI paNa rahe. A lIdhelA daliko goThavavAno krama asaMkhyaguNAkAre rahe che, mATe tene guNazreNi kahevAya che. 24 Abhoge paDelA kliSTa pariNAmI hoya che tethI teo karaNa karyA vinA caDI zakatA nathI. ane koi evA ja prakAranA udayathI anAbhoge paDelA hoya teonA tathA prakAranA kliSTa pariNAma nahi thavAthI karaNa karyA vinA ja caDI jAya che. For Personal & Private Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 karmaprakRti bhAga -2 -: atha 4thI anaMtAnubaMdhi visaMyojanA prarUpaNA -) caugaiyA pajjattA, tinni vi saMyoyaNA vijoyaMti / karaNehiM tIhiM sahiyA, naMtarakaraNaM uvasamo vA / / 31 / / caturtikAH paryAptA-strayo'pi saMyojanAna viyojayanti / karaNaitribhiH sahitA, nA'ntarakaraNamupazamo vA / / 31 // gAthArtha :- cAre gatinA paryAptA te paNa yathAyogya avirata dezavirata ane sarvavirati e traNe prakAranA jIvo saMyojanA (anaMtAnubaMdhi) kaSAyane visaMyoje che. te visaMyojanA 3 karaNa sahita hoya che. paraMtu ahIM (anaMtAnubaMdhinuM) aMtarakaraNa tathA upazama na thAya. TIkArya :- te pramANe dezavirati ane sarvavirati lAbha prarUpaNA karI, have anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kahevAya che. ahIM prazna thAya che ke cAritramohanIya upazamanAnA adhikAramAM A anaMtAnubaMdhinI visaMyojanAnuM varNana = kahevuM asaMgata che, arthAtu baMdhabesatu nathI. to javAba Ape che ke je cAritramohanIyanI upazamanA zarU kare che te avazya anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kare che. tethI te visaMyojanA ahIM avazya kahevA yogya che. te pratijJAta vidhine kahe che. cAre gativALA nArakI-tiryaMca-manuSya ane devo sarva paryAptie paryApta thayelA evA avirata-dezavirata ane sarvavirativALA e traNe jIvo anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA eTale nAza kare che. tyAM avirata samyagudRSTi cAregativALA, dezavirata te tiryaMca ke manuSya, ane sarvavirata te manuSyo ja hoya che. kevA prakAranA jIvo visaMyojanA kare che? to kahe che - traNa karaNa sahita jIvo anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kare che. ahIM karaNonuM svarUpa je pramANe samyakatva utpAdana adhikAramAM kahyuM te pramANe ahIM paNa kahevuM vizeSa e ke ahIM aMtarakaraNa na kahevuM, tenA abhAvathI upazama paNa na kahevuM, "' zabda "Ni' arthamAM che, e pramANe gAthAno akSarArtha kahyo. gAthAno bhAvArtha A pramANe che-anaMtAnubaMdhinA laya mATe taiyAra thayela yathApravRttAdi traNa karaNo pUrvanI jema kare che. vizeSa ahIM e che ke apUrvakaraNamAM prathama samayathI ja zarU karIne anaMtAnubaMdhino guNasaMkrama paNa kahevo. te A pramANe -apUrvakaraNanA prathama samaye anaMtAnubaMdhinA dalikane zeSa kaSAyarUpa paraprakRtimAM alpa saMkramAve che, tethI bIjA samaye asaMkhya guNa, tethI paNa trIjA samaye asaMkhyaguNa dalikane saMkramAve che, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI apurvakaraNano chello samaya Ave, A guNasaMkrama che. ane te prathama sthitikhaMDanI sthitinI apekSAe ghaNI sthiti, nIcenI bIjA Adi sthitikhaMDonI vizeSa-vizeSahInano je vAta kare che, tenAthI je uvalanAsaMkrama te tadanuviddha jANavo. te ja udUvalanAsaMkramathI anuviddha guNasaMkramathI apUrvakaraNamAM anaMtAnubaMdhinI zeSa prakRtirUpapaNe karIne nAza kare che. ane anivRttikaraNamAM vartato chato guNasaMkramAnuviddha udvalanAsaMkramathI bAkInI anaMtAnubaMdhino sarvathA vinAza kare che, paraMtu nIce eka AvalikAmAtra sthitine bAkI rAkhe che, ane te paNa tibukasaMkramathI vedAtI pravRtiomAM saMkramAve che.'' tadanaMtara anivRttikaraNane anne bAkInA karmono sthitighAta-rasaghAta-guNazreNi thatI nathI, paraMtu jIva svabhAvastha ja rahe che. ahIM mohanIyanI 24nI sattAvALo thAya che. te pramANe anaMtAnubaMdhinI kSapaNA kahI. (yaMtra naM-13 juo) 25 anivRttikaraNamAM to pUrva pUrva samayathI uttarottara samaye anaMtaguNa vizuddhi hoya che tethI udvalanAnuviddha guNasaMkrama vaDe anaMtAnubaMdhino udayAvalikA choDI sarvathA nAza kare che. ahIM eka zaMkA thAya che ke anivRttikaraNa kayAre pUrNa thAya ? chellI udayAvalikA kSaya thayA bAda ke pahelAM ? A viSayamAM mane to ema lAge che ke chello khaMDa kSaya thayA bAda koi kArya nahI raheluM hovAthI ane ahIM anaMtAnubaMdhinA thAya mATe ja karazo karyA hatAM te kArya pUrNa thayuM eTale udayAvalikA bAkI rahe ane karaNa pUrNa thAya. jema samyakatvamohanIyanA chellA khaMDano kSaya thaye chate katakaraNa thAya che tema anaMtAnubaMdhinA chellA khaMDano nAza thAya ane anivRttikaraNa pUrNa thAya e ThIka jaNAya che. trIjuM karaNa pUrNa thayA pachI udayAvalikA je rahI che te tibukasaMkramadvArA dUra thai jAya che. tathA "tyArabAda aMtarmuhUrNa pachI" ema je lakhyuM che teno saMbaMdha anivRttikaraNa sAthe hoya tema jaNAya che. eTale anivRttikaraNa pUrNa thayA pachI aMtarmuhUrta gayA bAda anya karmomAM paNa sthitighAtAdi thatA nathI paNa svabhAvastha thAya che. svabhAvastha thAya che-eTale je guNaThANe anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA zarU karI hoya te guNaThANe jevA svAbhAvika pariNAma hoya tevA pariNAmavALo thAya che. athavA ema paNa hoya ke chello khaMDa ane udayAvalikA anivRttikaraNamAM ja khalAsa thAya ane tyAra bAda aMtarmuhUrta pachI zeSa karmomAM sthitidhAtAdi na thAya, svAbhAvastha thAya. TIkAmAM "anivRttivAsAne" e je lakhyuM che teno artha ema jaNAya che ke anivRttikaraNa pUrNa thayA pachI aMtarmuhUrta bAda anya karmomAM sthitighAtAdi na thAya. Ama hovAnuM kAraNa koipaNa guNa prApta thayA pachI aMtarmuhurta caDatAM pariNAmavALo ja rahe che, jema ke upazama samyaktva prApta thayA pachI, dezavirati ane sarvavirati prApta thayA pachI aMtamuhUrta sudhI avazya caDatAM pariNAmavALo ja rahe che, ema jaNAvyuM che. te pramANe anaMtAnuMbaMdhinI visaMyojanA karyA pachI paNa aMtamuhUrta caDatAM pariNAmavALo rahe. caDatAM pariNAmavALo rahe tyAM sudhI anya karmamAM sthitighAtAdi thAya. tyAra bAda na thAya = ema jaNAya che. pachI tattva kevaLI gamya. For Personal & Private Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa (anaMtAnubadhinI visaMyojanAno krama yaMtra naM - 13) prasthApaka :- avirata cAregativALA paryApta, dezaviratavALA tiryaMca-manuSya ane sarvaviratavALA manuSya ja hoya che. ahIM 0 - binduo pradezano udaya sUcave che. ahIM prathama samayathI ja anyasthitibaMdha, ' vizuddhi (aMtarmu.), yathApravRttakaraNa (aMtarmu.) ahIM paNa prathama samayathI ja anyasthitibaMdha. olo ooooo ahIM prathama samayathI sthitighAtAdi - 5 padArtho eka sAthe prarvate che. vizeSa guNasaMkramAnuviddha uThThalanAsaMkrama paNa pravarte che. apUrvakaraNa (aMtarmu.) ahIM guNasaMkramAnuviddha yukta uvalanAsaMkramathI nIcenI eka AvalikA mAtra mUkIne bAkIno nAza kare che. ane AvalikA mAtra to vedyamAna paraprakRtine viSe sTibukasaMkramathI saMkramAve che. (aMtarmuhUrta pramANa) anivRttikaraNa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 AvalikA 0 0 0 keTalAkanA abhiprAye ahIM anivRttikaraNa pUrNa thAya che, bAkI rahela AvalikA tibukathI kSaya thAya che. anaMtAnubaMdhino kSaya - mohanIyanI 24 sattAvALo. For Personal & Private Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 karmaprakRti bhAga -2 - have je AcArya anaMtAnubaMdhinI upazamanA mAne che temanA mate anaMtAnubaMdhinI upazamanA vidhi :- jaNAve che. avirata samyagudRSTi, dezavirata, pramattasaMyata apramattasaMyata jIvomAMthI koi eka jIva anaMtAnubaMdhinI upazamanA karavAnI icchAvALo pUrva kahela kramathI yathApravRtta ane apUrvakaraNa kare che.phakta ahIM apUrvakaraNamAM guNazreNi aMtarmuhUrta pramANa sthitionI upara je sthitio che tenI madhyamAMthI dalikane grahaNa karI uparanI sthitiomAM dareka samaye asaMkhyayaguNapaNe nikSeparUpa jANavo, bAkInuM te ja pramANe vidhi che. pachI anivRttikaraNamAM praveza kare che, ane anivRttikaraNAddhAnA saMkhyayabhAga gaye chate eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe anaMtAnubaMdhinI nIcenI AvalikA mAtra mukIne aMtarmuhUrta pramANa aMtarakaraNa navA sthitibaMdha kAla samAna aMtarmuhUrta pramANa kAlathI kare che. ane aMtarakaraNa saMbaMdhI dalikane uvelIne baMdhAtI paraprakRtine viSe nAMkhe che. ane prathamasthitigata AvalikA mAtra dalikane vedAtI paraprakRtine viSe stibukasaMkramathI saMkrame che. ane aMtarakaraNa kare chate bIjA samaye anaMtAnubaMdhinA uparanA sthiti dalikane upazamAvavAnI zarUAta kare che. te A pramANe - prathama samaye alpa upazamAve, bIjA samaye asaMkhyayaguNa trIjA samaye asaMkhyayaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI aMtarmuhUrNa thAya. ane ATalA kAlathI saMpUrNa rIte anaMtAnubaMdhinI upazamitA = upazamana thAya che. je pramANe retIno samUha pANInA binduthI siMcana karI karIne lAkaDAnA majabuta ghaNathI kUTAyelo nimaeNda thAya che te pramANe karmarUpI retIno samUha paNa vizuddhirUpa pANInA pravAhathI sIMcana karI karIne anivRttikaraNarUpa ghaNa vaDe karIne kUTAyelo saMkramaNa-udaya-udIraNA-nidhatti-nikAcanAkaraNone ayogya thAya che. te pramANe anya AcAryanA mate anaMtAnubaMdhinI upazamanA kahIM. (yaMtra naM. 14 ma-va juo) iti 4thI anaMtAnubadhinI visaMyojanA dvAra prarUpaNA samApta - atha pamuM darzanamohanIya kSapaNA dvAra :-) dasaNamohe vi tahA, kayakaraNaddhA ya pacchime hoi| nigamanA majusso, pavano makvArSi ne rU2 . darzanamohe'pi tathA, kRtakaraNAddhA ca pazcime bhavati / jinakAlako manuSyaH, prasthApako varSASTakasyopari // 32 / / gAthArtha :- ahIM darzanamohanIyanI kSapaNAno prAraMbhaka jinakAlika manuSya jANavo. te ATha varSathI adhika vayavALo ane prathama saMghayaNavALo hoya che. pUrve je rIte anaMtAnubaMdhinI visaMyojanAnI vidhi kahIM che te rIte darzanamohanIya kSapaNAnI vidhi paNa jANavI. TIkArya - have darzanamohanIyanI kSapaNA vidhi kahe che. ahIM darzanamohanIyanI kSapaNAnI zarUAta karanAra ninachaniva' = eTale ke jinezvarano ke kevalInA kAlamAM utpanna thayela manuSya jANavAM. ahIM jinakAla te prathama tIrthaMkara RSabhadevanA vihArakAlathI jaMbusvAmIne kevalajJAna utpanna thayuM tyAM sudhI jANavo. tathA 8 varSanI upara vartatAM vajaRSabhanArA saMghayaNavALA hoya che. ane darzanamohanIyane viSe paNa kSapaNA je pramANe pUrve anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kahIM te ja pramANe kahevI. A pramANe sAmAnyathI kahyuM che to paNa ahIM je kaMika vizeSa che te kahe che. ahIM darzanamohanIyanI kSapaNA mATe taiyAra thayela jIva yathApravRttAdi traNa karaNo kare che, ane te pUrvanI jema kahevAM. vizeSa e che ke apUrvakaraNanA prathama samaye nahi udayamAM AvelA mithyAtva ane mizranuM dalika guNasaMkramaNa vaDe samyakatvamAM nAMkhe che. e pramANe te banneno uddalanAsaMkrama paNa kare che. prathama ghaNAM moTA sthitikhaMDane uvele, tethI bIjA samaye vizeSahIna, tethI paNa trIjA samaye vizeSahIna e pramANe apUrvakaraNanA anya samaya sudhI jANavuM. ane te uddgalanA thatAM apUrvakaraNanA prathama samaye je sthitisattA hatI te apUrvakaraNanA anya samaye saMkhyAtaguNahIna sthitisattA thai. e ja pramANe sthitibaMdha paNa jANavo. apUrvakaraNanA prathama samaye jeTalo sthitibaMdha hato te apekSAe te ja apUrvakaraNanA anya samaye saMveyaguNahIna thAya che, e pramANe artha che. 26 sAmAnyathI sarvatra anivRttikaraNe uddalanA hoya che. paNa darzanamoha kSapaNAnA adhikAramAM kammapayaDI ane paMcasaMgrahamAM apUrvakaraNe paNa udUvalanA kahIM che eTalI vizeSatA jANavI. For Personal & Private Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 213 (anaMtAnubadhinI upazamanAno krama yaMtra naMbara - 14 ma) prasthApaka :- avirata-cAregativALA, dezavirata- tiryaMca - manuSya, sarvavirata-manuSya ja hoya che. kriyAkrama ahIM 0 - bindu te pradezodaya sUcaka che. ahIM prathama samayathI anyasthitibaMdha kare che. vizuddhi (aMtarma.) ahIM paNa prathama samayathI anyasthitibaMdha kare che. yathApravRttakaraNa, (aMtarmaka oooooo|000 ahIM prathama samayathI sthitighAtAdi-5 padArtha ekI sAthe pravarte che. apUrvakaraNa ahIM paNa pUrva kahela 5 padArtho ekI sAthe pravarte che. ahIMthI mAMDIne prathama sthitinA aMtarakaraNanI zarUAta, bIjA samayathI upazamanA paNa zarU kare (aMtarmuhUrta) . hAzaka' | aMtarmu-) | saMkhyayabhAgo | saMkhyaya[ no anudaya] (upazAnta) (anaMtAnubaMdhi sthiti *] aMtarakaraNa | dvitIya 00 000 0 0 0 0 0 Icile stibukathI anudayavatI AvalikA mAtranI prathamasthitinA prathama (= pUrva) samaya jema jema kSaya thAya tema tema uparanA samaya (= parasamayamAM) udaya samayamAM tibukasaMkramathI praveza kare che. ahIM anaMtAnubaMdhi saMpUrNa upazAnta thAya che. sthitighAta ane rasaghAta eka AvalikA pUrve nivRtta thAya che. 0 0 0 0 , ahIM AvelAne pharI paNa pradezano udaya thAya che. A upazamanA upazamazreNi karanAra jIva kare che. tethI jo kAla na kare to zreNi caDhayA pachI utaratI vakhate pradezodaya thAya che. ane 1lA ke rajA guNasthAnake jAya to rasodaya thAya che. raNanA saMkhyAtamA bhAgamAM thatI prakriyA yaMtra naMbara - 144 aMtarakaraNakriyA-eka sthitighAta kALa prathamisthati - upazama karavAno kALa anivRttikaraNanA saMkhyAtabhAgI gayA pachI eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe che, tenA paNa eka saMkhyAmAM bhAga pramANa kALamAM = eka sthitibaMdha kALamAM AMtarA kare che ane bAkI rahela saMkhyAtA sthitibaMdho teTalo kALa prathamisthati bhogave che te vakhate bIjI sthitinA daliko upazamAve che. anisaMkhyAtamo bhAga) o o o o o o o o For Personal & Private Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 karmaprakRti bhAga -2 pachI anivRttikaraNamAM praveza kare che. ane tyAM praveza thaye chate prathama samayathI ja zarU karIne apUrvakaraNanI jema guNazreNi-sthitighAta-rasaghAta ane sthitibaMdha karavAnI zarUAta kare che. ane anivRttikaraNanA prathama samaye ja darzanatrikanI dezopazamanA-nidhattikaraNa ane nikAcanAkaraNano viccheda thAya che. dezopazamanAvigere traNa karaNomAMthI eka paNa karaNa tyArathI mAMDIne darzanatrikamAM pravarte nahIM, e pramANe artha che. ane anivRttikaraNanA prathama samayathI ja zarU karIne sthitighAtAdithI ghAta pAmatI je darzanatrikanI sthitisattA te hajAro sthitikhaMDa gaye chate asaMjJi paMcendriya sthitisattA samAna kare che. tethI hajAra pRthakatva sthitikhaMDono ghAta thaye chate caurindriya samAna sthitisattA thAya che. tethI paNa teTalAM ja mAtra sthitikhaMDo gaye chate (no ghAta thaye chate) te indriya samAna sthitisattA thAya che. tethI paNa teTalAM ja mAtra sthitikhaMDo gaye chate (no ghAta thaye chate) beindriya samAna sthitisattA thAya che. tethI paNa teTalAM ja mAtra sthitikhaMDo gaye chate (no ghAta thaye chate) ekendriya samAna sthitisattA thAya che. tethI paNa teTalAM ja sthitikhaMDo gaye chate (no ghAta pAme chate) palyopama mAtra pramANa sthitisattA rahe che. ane A kathana cUrNikAronA matane anusarIne kahyuM che. ane paMcasaMgrahanA mate palyopamano saMkhyayabhAga mAtra jANavo. te A pramANe paMcasaMgraha-upazamanAkaraNanI gAthA -40 mAM kahyuM che ke -" ddhihassAruM vaje mAmi nA visiMhajo haMsagati to gANa I " (artha- anukrame asaMjJi ane cauriyiAdi tulya sthitinI sattA thAya che. ekeka AMtarAmAM hajAro sthitighAta thAya che. tyAra pachI palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitinI sattA bAkI rahe che, ane te vakhate je thAya che te kahe che.) eka ekanA AMtarAmAM eTale ke asaMjJi paMcendriya caurijhiyAdi samAna sthitisattAvALA thanArAonI aMtarAlamAM e pramANe artha che. ane tyAra pachI eka saMkhyAtamo bhAga choDIne bAkInI sarva darzanatrikanI sthitisattAno vinAza kare, tyAra pachI teno paNa eTale pUrve je eka saMkhyAtamo bhAga mukyo che temAMthI paNa eka saMkhyAmA bhAgane choDIne bAkInA saMkhyAtAbhAgono vinAza kare che. e pramANe hajAro sthitighAta jAya. ane tyAra pachI mithyAtvanA asaMkhya bhAgone, ane samyakatva ane mizranA saMkhyayabhAgone vinAza kare che. A vidhithI ghaNAM sthitikhaMDo nAza thaye chate mithyAtvanuM dalika udayAvalikA rahita sarva paNa dalikano kSaya kare che. AvalikA mAtra dalika bAkI rahe che. samyaktva ane mizranuM dalika palyopamanA asaMkhyayabhAga mAtra bAkI rahe che. ane A sthitikhaMDono ghAta karatAM mithyAtvanA daliko samyakatva ane mizramAM nAMkhe che, mizranA dalikone samyakatvamAM nAMkhe che. tathA samyakatvanA dalikone svasthAne nIcenI sthitimAM nAMkhe che. ane punaH AvalikA pramANa rahelA mithyAtva dalikane tibukasaMkrama vaDe samyakatvamAM nAMkhe che. tyAra pachI samyakatva ane mizranA asaMkhyAtabhAgone vinAza kare che, ane eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhe che. pachI tenA paNa asaMkhya bhAgono eka bhAga bAkI rAkhI vinAza kare che. e pramANe keTalAka sthitikhaMDo gaye chate mizranA dalikone AvalikA mAtra bAkI rahe che, ane tyAre samyaktvanI sthitisattA 8 varSa pramANa rahe che. ane te 8 varSa pramANa samyakatvanI sattAvALo jIva nizcayanayanA matathI sarva vighnono nAza thavAthI darzanamohanIyano kSapaka kahevAya pachI nizcayanayanA mate kSepaka thayela jIva AgaLa samyakatvanA aMtarmuhUrta pramANa sthitikhaMDane uvela che, arthAt ghAta kare che = nAza kare che. te uvelelA dalikane udaya samayathI zarU karIne nAMkhe che. te A pramANe udaya samaye thoDA, pachI bIjA samaye asaMkhyayaguNa, tethI paNa trIjA samaye asaMkhyayaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI guNazreNinuM zira thAya. tethI AgaLa-vizeSahIna vizeSahIna tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI anya sthiti Ave. 27 traNe darzanamohanIpamAM sthitighAta thAya che, paraMtu tenuM pramANa ochuM vadhatuM hoya che. kema ke jeno pahelAM ghAta thavAno hoya tenA sthitighAtanuM pramANa moTuM hoya, anyamAM kaMika jAnuM hoya che. athavA traNeno sarakho bhAga hovA chatAM jyAre prathama be mithyAtva mizramAM chello sthitighAta Ave tyAre te bAkI rahetA karmanA sthitighAta karatAM moTo hoya che. mithyAtvano chello sthitighAta-mizra samyakatvanA sthitighAtathI moTo hoya che. mizrano chello sthitighAta samyakatvanA sthitighAta karatAM moTo hoya che. 28 ahIM darzanamohanIyanA layanA adhikAramAM ekalI ja guNazreNi jyAre thatI hoya che. tyAre dalikonI racanA guNa zreNinA zira sudhI ja thAya che. ane udvalanA tathA guNazreNi baMne jyAM lAgu paDelA hoya che tyAM guNazreNinA zira sudhI pUrva-pUrva sthAna karatAM uttara - uttara sthAnamAM asaMkhyAta asaMkhyAtaguNa dalika goThave che. ane tyAra pachInA sthAnomAM jeno sthitighAta thAya che te choDIne bAkInAmAM thoDA thoDA goThavAya che, jeno sthitighAta thAya che tyAM bilakula goThavAtA nathI, A krama che. For Personal & Private Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 215 tyAra pachI bIjuM sthitikhaMDa aMtarmuhurta pramANa pUrvanA karatAM asaMkhyayaguNa uvela ane uvelIne pUrva kahela prakArathI udaya samayathI zarU karIne nAMkhe che. e pramANe pUrva pUrva karatAM asaMkhyayaguNa aMtarmuhUrta pramANavALA aneka sthitakhaMDone uvela ane nAkhe che te tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI dvicarama (upAjya) sthitakhaMDa rahe. ane dvicarama sthitikhaMDathI anya sthitikhaMDa saMkhyayaguNa che. ane te anya sthitikhaMDathI nAza karatAM guNazreNino saMkhyayabhAga khaMDe che. ane te uparanI bIjI sthitio saMkhyAtaguNa che tene ukele che, caramakhaMDa teTalAM pramANavALo hovAthI ane uvelIne dalikane udaya samayathI zarU karIne asaMkhyayaguNapaNe nAMkhe che. te A pramANe-udaya samaye alpa, tethI bIjA samaye asaMkhyayaguNa tethI paNa trIjA samaye asaMkhya guNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI guNazreNinA zira Ave. ahIthI AgaLa to anya sthitikhaMDanI uskiraNA thavA mAMDI che, eTale tenA prakSepanA AdhArabhUta koipaNa che nahIM, tethI pUrva kahela dalikane kayAMya paNa prakSepe nahIM. ane te anya sthitikhaMDa utkIrNa thaye chate te kSepaka kRtakaraNa kahevAya che. tethI mULa gAthAmAM kahyuM che. "yavanapAlA; ne roDa'' pazcima = anya khaMDa utkIrNa thaye chate katakaraNa addhA(kALa) mAM vartato kRtakaraNa thAya che. ane A katakaraNa addhAmAM vartato koi jIva kola karIne cAre gatimAMthI koipaNa gatimAM utpanna thAya che. lezyA paNa pUrva phala ja hatI, ane have te koipaNa vezyAne prApta kare che. tethI teno prasthApaka manuSya che, paraMtu niSThApaka = arthAtu pUrNa karanAra to cAre gativALA jIvo che. ane kahyuM che "data 3 mo divo roDa para ri " (artha :- prasthApaka manuSya che ane niSThApaka to cAre paNa gatimAM hoya che.) vaLI jo tyAre ja kAla na kare to samyakatvano zeSa rahela bhAga bhogavI kSAyika samyagudaSTi thayo chato upazamazreNi ke kSapakazreNi caDhe che. tyAM je jIve vaimAnikanuM ja AyuSya bAMdhela hoya to saptakano kSaya karanAra upazamazreNi kare che, ane AyuSya na bAMdhyuM hoya to kSapakazreNi kare che. bIjI koi gatinuM AyuSya bAMdhela hoya to koipaNa zreNi zreNikAdinI jema na kare tema jANavuM. ' have darzanasaptakano kSaya thayela kSAyika samyakatvI thayela anya gatine pAmela jIva keTalAmA bhave mokSa pAme che ? to kahe che-trIjA ke cothA bhave. te A pramANe svarga ke narakamAM jAya to svarga ke narakathI avIne trIjA bhave mokSa pAme che. ane jo tiryaMca ke manuSyane viSe utpanna thAya to avazya asaMkheya AyuSya(yugalIka) ne viSe utpanna thAya, paNa saMkhyaya varSanA AyuSyane viSe utpanna na thAya. pachI tyAMthI devabhavamAM jAya, te devabhavathI AvIne manuSyabhava pAmIne mokSamAM jAya che. tethI cothA bhave mokSagamana thAya che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNa gAthA-47mAM kahyuM che. raviMce ni 1 mana sitta haMsane lIdhe ja seviDasaMvaIuttaramade te huti " ( artha :- darzanasaptaka kSaya karyA bAda trIjA, cothA ke teja bhavamAM mokSamAM jAya che. kAraNa ke deva-nArakI, asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA ke carama dehamAM teo hoya che.) ahIM trIjA bhavamAM mokSagamana deva-nAraka madhyamAM utpanna thayelA ane cothA bhavamAM asaMkhyaya varSamAM utpanna thayela ane carama dehI te ja bhavamAM mokSagamana jANavuM. ane A prAyaHvRttithI kahyuM che, kAraNa ke darzanasaptakano kSaya thayela jIva kRSNanA pAMca bhava paNa mokSagamananA saMbhaLAya che. ane kahyuM che "ravAra naramani tevo DoLa ume che ! to subo sanALo vAraso manamatitya ' rati- ( artha :- nArakI tyAMthI manuSya tyAMthI pAMcamA kalpe deva thAya che. tyAMthI AvIne bAramA amama tIrthaMkara (bharata kSetramAM) thaze.) e pramANe duSpahasUrIzvara Adine paNa kSAyika samyakatva AgamamAM kahelAM che. e pramANe yathAgama vicAravuM (yaMtra naM 15 juo) -: iti pamuM darzanamohanIya kSapaNA dvAra samApta - 29 "vamaLa vRtA iri vera-" arthAt jeNe karaNo pUrNa karyA che te. kAraNa ke ahIM trIjo anivRttikaraNa pUrNa thAya che. bhAyika samyakatvI traNa nAraka, vaimAnika deva, asaMkhyAta varSanA AyuSyavALA tiryaMca ke manuSya ema cAramAMthI koipaNa gatimAM pariNAma anusAra utpanna thaI zake che. jeNe saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya tiryaMcanuM, bhavanapati, vyaMtara jyotiSa devanuM ke traNa naraka sivAya 4 thI7 nArakInuM AyuSya bAMdhyuM hoya te kSAyika samyakatva utpanna karI zakato nathI. kAraNa ke zAyika samyaktvavALo jIva maraNa pAmI tyAM utpanna thato nathI. For Personal & Private Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 karmaprakRti bhAga-2 teo mithyAtvarUpI vAdaLanA samUhane vikherI nAMkhavA mATe pracaMDa pavana pura samAna, kAsakusumanA samUha jevA nirmala yazanA samUhathI bharela che bhuvanatalane jemaNe evA) bhuvanatalane bharanAra, // 5 // bhuvanatalane viSe dhana(bhaMDAra) samAna ane pavitra tathA devothI sevAyA che caraNa kamala jemanA evA, tathA paMcAcArarUpI kamalonA padmadraha jevA, || 6 | karUNArUpI gaMgA utpatti mATe himavaMta parvata samAna, niravadya vacanarUpI maNionI khANa samAna, vairAgyanA samUhanA mArga upara pravRta thayela loko mATe ratha samAna, // 7 | parahita ciMtArUpI caMdanavananI zreNinA AdhArabhUta malayagiri samAna jemano svabhAva che tevA, guNavAna lokorUpI deza viSe bahumAna karavArUpI auSadhI mATe rohaNagirinI bhUmi jevA, || 8 || cAritra-jJAna-darzanarUpI phaLa mATe lolupa evA munivarorUpI paMkhIo mATe meruparvatanA vana samAna, zarIramAM lIna evA gaNadharanA 36 guNone haMmezA dhAraNa karanAra, II & II vikarALa pariSaha indriya ane kaSAya upara meLavelA vijayathI prApta karela mAhAtmavALA, zAsanA paramArthone pragaTa karavA vaDe badhA lokonA ajJAnano nAza karanAra, | 10 | hiMsAnI hiMsA karanAra, doSane doSita karanAra roSa upara roSa karanAra, garimAthI meruparvatane jitanAra evA mArA guru zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAjane huM vaMdana karuM chuM. / 11 || muNicaMdasUri gaNahara-guNANa aMto na labbhae tumha / kiM vA sayaMbhuramaNe, jalappamANaM muNai koI ? / / 12 / / he municaMdrasUrIzvarajI mahArAja !tamArA( = tamo dhAraNa karela) gaNadharanA (AcAryanA) guNono cheDo maLato nathI. svayaMbhUramaNA samudranA pANInuM pramANa zuM koi jANI zake ? 12 bhavabhIrujIvasaMtosadAiNI tumha muNivarapavittI / garavA rvitArayapa, versi naTu gADu vattA ? | 12 ne. tamArI muninI zreSTha pravRttI bhavabhIrU jIvone saMtoSa ApanAra hatI. athavA ciMtAmaNI ratna konuM kalyANa nathI karatuM? 13. jA tumha dhIrimA dhIra ! kAvi natratya taM paloemi / lacchIkamalaparimalo, kimanna naliNAI alliyai ? // 14 / / dhIra puruSa!tamArI je dhIratA che te dhIratAne bIje kyAMya paNa ame jotA nathI. lakSmIdevInA kamalanI sugaMdha zuM anya kamalono Azraya kare ? 14 | jaha maccharassa pasaro, tumae nihao tahA na aneNa / vaNagahaNaM jaha cUrai, mattakarI no tahA sasao / / 15 / / mAtsaryano vilAsa je rIte tame haNI nAMkhyo te rIte bIjA koie haNelo nathI. madathI unmatta hAthI gahanavanane jema cUrI nAMkhe tema sasalu cUrI na nAMkhe.// 15TI uvasamajaleNa tumae, vijjhavio rosadAruNadavaggI / viNayaMkuseNa ahimANamayagalo niggahaM nIo // 16 // upazamabhAvanA jala vaDe tame gussAno bhayaMkara dAvAnala bujhavI dIdho. vinayarUpI aMkuza vaDe abhimAnarUpI madane jhaLato hAthI niyaMtrita karyo. 16 II. visavallarIva mAyA, pasaraMtI lUriyA tume nAha ! / ubbhaDakarAlakaravAlatikkhadhArApaogeNa / / 17 / / he svAmI tamAre vaDe viSa velaDInI jema phelAtI mAyA ugra ane bhayaMkara talavAranI tIkSNa dhArA samAna (saraLatAnA) prayoga dvArA kApI naMkhAya.17 bahuvihaviyappakallolasaMkulo lohajalanihI sAmI ! / saMtosavADavAnala-vaseNa sosaM tuhaM patto // 18 // he svAmI! tame saMtoSarUpI vaDavAnalanA prabhAvathI aneka prakAranA vikalparUpI kallothI vyApta lobharUpI sAgara zoSI nAMkhyo. 18 (anusaMdhANa pe.naM.-233) For Personal & Private Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 217 (darzanamohanIyano kSapaNAno krama - yaMtra naMbara - 15 gAthA - 32 nA AdhAre) prasthApaka :- sarvajJakAla saMbhavI saMkSiparyApta manuSya jadhanyathI 8 varSa utkRSTathI pUrvakroDa AyuSya, prathama saMghayaNavALA jIvo niSThApaka :- deva- nAraka- yugalika tiryaMca manuSya e pramANe cAre gativALA jIvo - 0 hajAro sthitighAta mATe rekhA che. ane binduo te AvaraNa karmodaya sUcave che. kriyAkrama ahIM prathama samayathI anyasthitibaMdha thAya che. vizuddhi (aMtarmu-). o o o o olo 0 0 0 0 0 yathApravRttakaraNa ahIM paNa prathama samayathI ja anyasthitibaMdha thAya che. ahIM prathama samayathI ja sthitighAta - rasaghAta - guNazreNi udvalanA anuviddha guNasaMkrama ane anya sthitibaMdha ekI sAthe pravarte che. akaraNa hajAro sthiti - - | 'ahIM anivRttikaraNa zarU thAya che. ahIM prathama samayathI pUrvanI jema pAMce padArtho ekI sAthe pravarte che. ane prathama samayathI ja darzanatrikanI dezopazamanA nidhattI, nikAcanAne vyavaccheda arthAt chUTA kare che. pAme chate khaMDa ghAta. 0 0|o o o|o o o|o o o o o o|o o o o o o ahIM darzanatrikanI sthitisattA asaMgni paMce tulya che. ahIM darzanatrikanI sthitisattA caurindriya tulya che. ahIM darzanatrikanI sthitisattA te indriya tulya che. ti ahIM darzanatrikanI sthitisattA beindriya tulya che. ni pti 2 ja ' ke ahIM darzanatrikanI sthitisattA ekendriya tulya che. ke 2 Na jo o o o|o o o o o o| ahIM cUrNikAranA mate palyopama mAtra pramANa sthitisattA ane paMcasaMgraha - chaThThAkarmagraMthanA mate palyopamano saMkhyayabhAga tulya hoya che. TI.1 - apUrvakaraNanA prathama samaye je sthitisattA hatI te apUrvakaraNanA anya samaye saMkhyAtaguNahIna hoya che. ane anya sthitibaMdha paNa te ja pramANe jANavo.. For Personal & Private Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 For Personal & Private Use Only o o o o o o o o o o o o o o o o o o To o o o o o o o o o o o o o o o o o e pramANe saMkhyAtamo bhAga mUkIne bAkI saMkhyAtA dareka sthitighAte saMkhyayabhAgo ghAta kare che. bhAgo dareka sthitighAtamAM ghAta kare che. e pramANe e pramANe hajAro sthitighAta kare che. hajAro sthitighAta kare che. a ni vRtti ka ra Na 218 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 219 ahIM mizra samyakatvanI sthiti palyopamano laghu saMkhyayabhAga tulya che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0. ahIM mizra samyakatvanI sthiti palyopamano asaMkhya bhAga tulya che. 0 0 0 0 a ni vRtti tyAre udayAvalikA bAkI rahe che. " e pramANe ghaNAM sthitikhaMDo jAya ? asaMkhyayabhAgone ghAta kare che. ka saMkrame che. | jAya tyAre udayAvalikA bAkI hajAro sthitighAta pachI mithyonA udayAvalikA 'mizranA asaMkhya bhAgone khaMDe udayAvalikA rahe che. na sibukathI | che. e pramANe ghaNAM sthitikhaMDo sibukathI ra Na saMkrame che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM samyakatvanI sthiti 8 varSanI che. nizcayathI ahIM darzana kSapaka kahevAya che. 0 0 0 0 TI. 2 - jyAre mithyAtvanA asaMkhya bhAgone nAza kare che tyAre sAthe samyaktva-mizranA saMkhyayabhAgone paNa nAza kare che. TI. 3 - ahIM samyakatva ane mizranA asaMkhyAtabhAga khaMDono ghAta kare ane eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rahe che. te asaMkhyAtamAM bhAgamAMthI asaMkhyAtAbhAga khaMDo nAza kare, eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhe. te pramANe hajAro sthitighAta kare che. For Personal & Private Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 DI kSAyika samyakatvanI prApti For Personal & Private Use Only o o o| o o o| o o o| o o o| o o o| 0 0 0| o o oNao. 00 ooooooooo aMtarmuhUrta - carama sthitighAta carama sthitighAta pachI bhogavavAnI sthiti ne * deg deg deg deg deg deg deg deg deg deg deg IupAjyaguNazreNi vibhAga ekAgaNazreNi uparitana vibhAga sthiti saMkhyayabhAga guNazreNi siMkhyayabhAgo guNazreNimAM ghAyamAna aMtarmuhUrto hajAro sthitikhaMDA thAya che - vaDe ghAta thAya che. prakSepathI ghAta kare che. 220 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 221 - atha dak darzanamohanIya upazamanA dvAra :-) ahavA daMsaNamohaM, puvaM uvasAmaitta sAmanne / malphinAvatiya, reDa rojhuM matiyA . 33 . athavA darzanamohaM, pUrvamupazamayya zrAmaNye / prathamasthitimAni, roti kayotiyo : | 23 gAthArtha :- athavA (prakArAntare) kSayopazama samyagudRSTi chato ja upazamazreNi zarU kare to traNa darzanamohanIya prathamathI upazamAve che. te paNa saMyamamAM rahyo chato ja pUrva kahela 3 karaNa pUrvaka ja upazamAvIne aMtarakaraNa karato chato nahi udayamAM Avela mithyAtva mizranI prathamasthitine AvalikA mAtra kare che. ane samyakatvanI aMtarmuhUrta pramANa kare che. ane aMtarakaraNa saMbaMdhI ukeratA traNenA paNa dalikane samyakatvanI prathamasthitimAM nAMkhe che. TIkArtha :- pramANe darzanamohanIyano kSaya karIne upazamazreNi kare che e prakAra kahyo, have darzanamohanIyane upazamAvIne paNa upazamazreNi prApta thAya che tethI te prakArAntarane kahe che. "yavA-' eTale prakArAntare. ahIM jo vedaka samyagudRSTi (kSayopazama samyaguSTi) thayo chato upazamazreNi kare to nizcayathI darzanamohanIyatrikane prathamathI upazamAve che, ane te saMyamapaNAmAM rahela hoya te ja upazamAve che. ane te A pramANe kahe che saMyamapaNAmAM rahyo chato darzanamohanIyatrikane (pUrvanA kahela 3 karaNa pUrvaka ja) upazamAvIne aMtarakaraNa karato chato nahi udaya Avela mithyAtva ane mizranI prathamasthitine AvalikA mAtra kare che, ane samyakatvanI aMtarmuhUrta pramANa kare che. ane aMtarakaraNa saMbaMdhI ukeratA traNenA paNa dalikane samyakatvanI prathamasthitimAM nAMkhe che. ahIM A ja vizeSa che. bAkInI upazamanA vidhi ane bAkI nahi kahela paNa pUrvanI jema ja 3 karaNane anusAra jANavI. - ahIM "muuM calAya sati' ahIM moTuM kholIne suve che tema artha karavAne badale "tA' pratyayano "cA" thI "sa' ghAta sAthe yoga karIne sUine moTuM bole che, tema artha thAya che. te rIte ahIM paNa "3vasIma repha' mAM "' sAthe vA' no yoga karI prathama sthiti AvalikAne karIne pahelA darzanamohanIyane upazamAve che. e pramANe sIdho artha thAya che. aMtarakaraNa praveza samayathI zarU karIne aMtarmuhurta pasAra thaye chate ane guNasaMkrama cheDe ahIM samyakatvanuM vidhyAtasaMkrama thAya che. vidhyAtasaMkramathI mithyAtva ane mizranA dalikane samyakatvamAM praveza kare che, e artha che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA 49mAM kahyuM che ke "kuvasamAM 3 sesa aMtamuhatta masta vinnAmo " (artha :- zeSa hakIkata prathama upazamanI jema jANavI, aMtarmuhUrta gayA bAda darzaneMdrikano vidhyAsakrama pravarte che.) (yaMtra naM. 16 juo) iti dak darzanamohanIya upazamanA dvAra samApta (- atha 7muM cAritramohanIya upazamanA dvAra :-) addhAparivittAU, pamatta iyare sahassaso kiccA / karaNANi tinni kuNae, taiyavisese ime suNasu / / 34 / / addhAparivRttIH, pramatta itare sahasrazaH kRtvA / karaNAni trINi karoti, tRtIyavizeSAnimAn zrRNuta // 34 // gAthArtha :- addhA parAvRtti eTale saMkleza ane vizuddhinA vazathI pramattabhAva ane itara te apramattabhAvamAM je kALa parAvRtti tene hajAro vAra karIne, cAritramohane upazamAvavAne arthe yathApravRttAdi-3 karaNa pUrvanI jema kare che, paNa trIjA karaNamAM je vizeSa che te AgaLa kahevAya che te sAMbhaLo. TIkArtha :- darzanatrikanI upazamanA karIne zuM kare che, te kahe che pramattabhAvamAM ane itara eTale apramattabhAvamAM saMkleza ane vizuddhinA vazathI addhA parAvRtti hajAro vakhata kAla parivartana karIne cAritramohanIyane upazamAvavAne mATe pharI paNa yathApravRttAdi-3 karaNo kare che. ane te pUrve anaMtAnubaMdhinI upazamanA vakhate ) jema kahyuM tema kahevuM. phakta ahIM ' yathApravRttakaraNa apramatta guNasthAnake jANavuM, apUrvakaraNa apUrvaguNasthAnake, anivRttikaraNa anivRttibAdara - 31 darzanatrikanI upazamanA karyA pachI ane cAritramohanIyanI upazamanA karatAM hajArovAra pramatta ane apramatte phare che, ane tyArabAda apUrvakaraNe jAya che, ema pahelA kahevAmAM AvyuM che. temAM chellIvAra je apramattapaNuM prApta thayA pachI apUrvakaraNamAM praveza kare te apramattapaNAne cAritramohanIyanI upazamanA karatA yathApravRttakaraNa tarIke samajavAnuM che. For Personal & Private Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 karmaprakRti bhAga - 2 (zreNi saMbaMdhI darzanamohanIya upazamanA krama - yaMtra naMbara - 16 (gAthA -33 nA AdhAre)) kriyAkrama ahIM prathama samayathI anya sthitibaMdha (aMtarma). vizuddhi ahIM paNa prathama samayathI anya sthitibaMdha (aMtarmu). yathApravRttakaraNa oooooooooooooooooooooooooooooooooooo ahIM prathama samayathI ja sthitighAta - rasaghAta guNazreNi - guNasaMkrama ane anya sthitibaMdha pravarte che. ' (aMtarmu) apUrvakaraNa ahIM anivRttikaraNa zarU thAya che. bhAgo saMkheya bahu For Personal & Private Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 223 kSaya kare che. AvalikA stibukathI mithyA- mizranI eka prathamasthiti mizranI Ava mithyAtvanI AvalikA | ahIM traNanI aMtarakaraNa kriyA ane samyakatva pravarte che. ahIM bIjA samayathI traNenI paNa upazamanA pravarte che. | mizranuM anAra Ava prathama sthiti mithyAtvanuM attara saMkhyayatama bhAgarUpa samyakatvanI prathama sthiti 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM samyakatvanA AgAla ane guNazreNino viccheda. Ava Avana ahIM samyakatva udIraNA - sthitighAta ane rasaghAta nivRtta thAya che. (viccheda thAya che) ahIM samyakatva udayaviccheda darzanatrika upazAMta, A aMtaramAM rahelo paNa guNazreNi vibhAga aMtarakaraNa sAthe utkIrNa thAya che. | . (aMtarmuhUrva) (aMtarmuhUrva) (aMtarmuhUrta) upazama samyakatva addhA (antara) | | aMtarmu ahIM mithyAtva - mizrano guNasaMkrama viccheda vidhyAtasaMkrama pravarte ane 7 karmono sthitighAta - rasaghAta - guNazreNi nivRtta thAya che.(aTaka) o o o o o o o o o o o o dvitIyasthiti mizranI upazama pAmela dvitIyasthiti mithyAtvanI upazama pAmela o o o o o o o o o o dvitIyasthiti samyakatvanI upazama pAmela o o o o o o o o o o o o o o For Personal & Private Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga -2 saMpa2Aya guNasthAnake hoya che. ahIM paNa sthitighAtAdi pUrvanI jema ja pravarte che. ahIM vizeSa e che ke abadhyamAna sarva azubhaprakRtiono guNasaMkrama pravarte che, e pramANe kahevuM . 224 ane apUrvakaraNa addhAno saMkhyAtamo bhAga gaye chate nidrA-pracalAno baMdhavaccheda thAya che. pachI ghaNAM hajAro sthitikhaMDa gaye chate apUrvakaraNa addhAnA saMkhyeyabhAgo jAya che ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe che. ahIM pachI devadvika, paMcendriyajAti, vaikriyaddhika, AhArakaddhika, taijasa, kArmaNa, samacatusra, varNacatuSka, agurulaghu, upaghAta, parAghAta, ucchavAsa, trasacatuSka, zubhavihAyogati, sthirapaMcaka, nirmANa, ane tIrthaMkara e 30 prakRtiono baMdhaviccheda thAya che. tyAra pachI pRthahtva sthitikhaMDo gaye chate apUrvakaraNanA anya samaye hAsya-rati, bhaya-jugupsAno baMdhaviccheda thAya che. ane hAsya, rati, ati, zoka, bhaya, jugupsAno udayaviccheda thAya che, ane sarva karmonI dezopazamanA-nitti nikAcanAkaraNa viccheda thAya che. pachI anantara samaye trIjA anivRttikaraNamAM praveza kare che. tyAM je vizeSa che te AgaLa kahevAze te sAMbhaLo. antokoDAkoDI, saMtaM aniyaTTiNo ya udahINaM / vando gattojoDI, putvamAM jJALi gaLavandU || 3 | antaHkoTIkoTI, satkarmA'nivRtte zcodadhInAm / vanponnaHoTI, pUrva mAnAnimatvavatvam // 39 || gAthArtha HanivRttikaraNanA prathama samaye AyuSya vinA 7 karmanI sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa hoya che, ane baMdha paNa aMtaHkoDI sAgaropama pramANa hoya che, ane te pUrva pUrvakrama pramANe hIna hIna thato jAya che. alpabahutva paNa te pramANe jANavuM. TIkArtha :- anivRttikaraNanA prathama samaye AyuSya sivAyanA sAte karmonI sthitisattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa hoya che. vaLI baMdha aMtaHkoDI sAgaropama pramANa che. paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-50mAM ahIM kahyuM che. -anto joDAjoDI gaMdha sastuM = sattardU // '' ( artha :- sAte karmono baMdha ane sattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa kare che. ) e graMthathI AyuSya sivAyanA sAte karmono baMdha ane sattA aMtaHkoDakoDI pramANa ja kahyo che. tyAM jo ke pUrve kahelA karaNane viSe ATalo baMdha ane ATalI ja sattA sAte karmonI prApta thAya che, to paNa ahIM baMdha ane sattA tenI apekSAe saMkhyayaguNa hIna jANavAM, e vizeSa che. ane te paNa baMdha pUrvakramathI hAni pAme che, te A pramANe sthitibaMdha pUrNa thaye chate anya sthitibaMdha palyopamano saMdhyeyabhAga hIna ka2e che. te paNa pUrNa thaye chate anya sthitibaMdha palyopamano saMdhyeyabhAga hIna kare che, ityAdi. alpabahutva paNa baMdha sattA ochA thatAM paNa pUrvakramathI ja jANavuM te A pramANe-nAma-gotra sarvathI alpa, svasthAnamAM to paraspara tulya che. tethI jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIyaaMtarAyano vizeSAdhika che, svasthAne to paraspara tulya che. tethI paNa mohanIyane viSe vizeSAdhrika che. ane jyAM sudhI A anivRttikaraNa sthAna che tyAM sudhI sarva kALa A ja alpabahutva che. TiikaNDagamukkarasaM pi tassa pallassa saMkhatamabhAgo / Thiibandhavahusahasse, sekkekkaM jaM bhaNissAmo / / 36 / sthitikaNDakamutkRSTamapi, tasya palyasyasaMkhyeyatamabhAgaH / sthitivandhavahusahasreSvaikaikaM yad bhaNiSyAmaH / / 36 / / gAthArtha HsthitibaMdha vyatIta thaye chate sAta karmamAM pratyeka karmanuM je je thAya che te kahIza. utkRSTathI paNa palyopamanA saMkhyAtamA bhAga sthitikaMDakano sthitighAta thAya che. ghaNAM hajAro TIkArtha :- anivRttikaraNamAM pravezelA cAritramohanIyanA upazamaka jIvane utkRSTathI paNa palyopamano saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitikaMDakano ghAta thAya che, jaghanyathI paNa tenA (utkRSTa) jeTalo ja hoya che, paraMtu utkRSTa palyopama saMdhyeyabhAga pramANa sthitighAtathI A jaghanya ati laghu jANavuM. ane hajAro sthitighAto gaye chate badhyamAna prakRtiono baMdha sahasra pRtha sAgaropama pramANa thAya che. pachI anivRttikaraNa addhAnA saMkhyeyabhAgo gaye chate ane eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe chate asaMjJi paMcendriya baMdha tulya sthitibaMdha thAya che. tadanaMtara pRtha = (ghaNAM)sthitikhaMDa gaye chate caurindriya baMdha tulya sthitibaMdha, tethI pharI pRthaktva = (ghaNAM) sthitakhaMDa gaye chate teindriya baMdha tulya, pachI A ja kramathI beindriya baMdha tulya, pachI paNa e ja pramANe ekendriya baMdha tulya. ahIMthI AgaLa hajAro sthitibaMdha gaye chate AyuSya sivAyanA sAte karmomAM pratyekanuM je kAMi thAya che te kahIzuM. For Personal & Private Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 225 palladivaDabipallANi, jAva pallassa saMkhaguNahANI / mohassa jAva pallaM, saMkhejjaibhAgahA'mohA // 37 // to navaramasaMkhaguNA, ekkapahAreNa tIsagANamaho / more vIrA dekA, 3 ta ta ra | 28 / to tIsagANamaNiM, ca vIsagAI asaMkhaguNaNAe / taiyaM ca vIsa~gAhiM ya, visesamahiyaM kamaNeti // 39 // palyadvayardha dvipalyAni, yAvat palyasya saMkhyeyaguNahAniH / modasya yAvatuM patya, saMghe mArA modayoH || || tato navaramasaMkhyeyaguNA, ekaprahAreNa triMzatkAnAmaghaH / mohe viMzatikayoradhazca, triMzatkAnAmupari tRtIyaM ca // 38 // tatAstriMzatkAnAmupari ca, viMzatike 'saMkhyeyaguNanayA / tRtIyaM ca viMzatikAbhyAM ca, vizeSAdhikaM krameNeti // 39 // gAthArtha :- (ekendriya tulya baMdhAnaMtara nAma -gotrano) 1 palyopama(jJAnAvaraNAdi-4no) 15 palyopama ane(mohanIyanA) 2 palyopama sthitibaMdhanI kramahAni yAvatu mohanIyano palyopama pramANa sthitibaMdha thAya tyAM sudhI palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa hAni kahIne tadanaMtara eTale mohanIyanA palyopama pramANa sthitibaMdhathI AgaLa anyasthitibaMdha saMkhyAtaguNahIna kahevo. tadanaMtara mohano sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga mAtra thAya che ane moha vinA zeSa karma je nAma-gotranI sthitibaMdha AgaLa kahevAya che. te 37 che. nAma gotrano asaMkhyayaguNahIna sthitibaMdha thAya che, ane eka vakhate 30 koko sAi pramANavALA 4 karmanI nIce mohanIyano sthitibaMdha asaMkhyayaguNahIna thAya che. tadanaMtara ekI vakhate 20 kokosAi pramANavALA nAma gotrathI nIce asaMkhyayaguNahIna sthitibaMdha kare che, ane trIjA vedanIyakarma te sthitisattAne AzrayI 30 kokosA) vALA karmothI upara thAya che. 38 || tadanaMtara 30 kokosAvALA karmothI upara 20 kokosA vALA karmo thAya che, ane mohanIya te asaMkhya guNahIna thAya che, ane trIjAM vedanIya te 20 kokosA vALA karmothI upara vizeSAdhika thAya che. te 39 | TIkArtha - palyopama-1I palyopama-2 palyopama sudhI pUrva kramathI ja hAni ane alpabadutva che. ahIM A tAtparya che ke ekendriya baMdha tulya baMdha pachI tarata ja hajAro sthitikhaMDa gaye chate nAma-gotranI sthitibaMdha palyopama jeTalo thAya che, jJAnAvaraNa darzanAvaraNa aMtarAya ane vedanIyano 1ii palyopama, ane mohanIyano be palyopama pramANa sthitibaMdha thAya che. ane A palyopama, 1|palyopama Adi sthitibaMdha sudhI pUrvano sarva sthitibaMdha pUrva pUrva sthitibaMdhathI palyopamanA saMkhyAtamA bhAge hIna-hInatara jANavo. ane sthitisattAnuM paNa alpabadutva baMdhanA krama pramANe che. "patyasva' e SaSThI paMcamInA arthamAM che. ane "gadhaHe padano adhyAhAra karavo. tethI palyopamathI nIcenA sthitibaMdhanI saMkhyayaguNahAni thAya che, e pramANe artha che. A pramANe kahe che. je karmano jyAre palyopama pramANa sthitibaMdha thAya che, te kALathI te karmano anya anya sthitibaMdha saMkhyayaguNahIna thAya che. ane tethI nAma-gotrano palyopama pramANa sthitibaMdhathI anya sthitibaMdha saMkhyayaguNahIna kare che, bAkInA karmono palyopamano saMkhyayabhAgahIna kare che. e pramANe keTalAka hajAra sthitibaMdha gaye chate jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-aMtarAya e 4 karmano palyopama mAtra sthitibaMdha, ane mohanIyano 1 palyopama * mAtra sthitibaMdha thAya che. pachI jJAnAvaraNIyAdino anyasthitabaMdha saMkhyayaguNahIna, ane mohanIyano saMkhyayabhAgahIna thAya che. 32 ahIM kaSAya prAbhRtAcUrNi mate 43 palyopama = 1.33 palyopama kahyo che. For Personal & Private Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 karmaprakRti bhAga -2 tethI AgaLa hajAro sthitibaMdha gaye chate mohanIyano sthitibaMdha palyopama pramANa thAya che. pachI mohanIyano anya sthitibaMdha saMkhyayaguNahIna pravarte che. ane tyAre bAkInA karmano palyopamano saMkhyayabhAga pramANa sthitibaMdha thAya che. ahIM A alpabadutva che. nAma-gotranI sthitisattA sarvathI alpa, jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-aMtarAya e 4 karmanI saMkhyayaguNa, potAnA sthAne paraspara samAna, tethI paNa mohanIyanI saMkhyayaguNa che. "modasa vAva panna saMbamA-" tti jyAM sudhI mohanIyano palyopama mAtra sthitibaMdha na thAya tyAM sudhI pUrva kahela rIte sarva paNa mohanIyano citibaMdha palyopamanA saMkhyAtamA bhAge hIna hInatara jANavo. ane palyopama mAtra sthitibaMdha thaye chate anya sthitibaMdha saMkhya guNahIna kare che, ane A pahelAM ja kahyuM che. ane A mohanIyanA saMkhyayaguNahIna sthitibaMdhathI pachI ghaNAM sthitibaMdha gaye chate mohanIyano paNa sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga mAtra thAya che. ane tyAre je thAya che te kahe che... "moDA to bAvaramasaMvatyAdita' ri- tethI sarva karmono palyopamanA saMkhyayabhAga mAtra sthitibaMdha pachI anantara mAre' A dvivacananA tAtparyathI mohanIya sivAya nAma-gotranuM grahaNa karyuM che. phakta vizeSa e che ke anyasthitibaMdhane AzrayIne asaMkhya guNa hIna thAya che. nAma-gotrano anyasthitibaMdha asaMkhyayaguNahIna kare che, ane bAkInA karmono saMkhyayaguNahIna kare che, e pramANe artha che. ahIM sthitisattAnI apekSAe alpabahuta vicAre che.... nAma-gotranI sthitisattA sarvathI alpa che, tethI jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa vedanIya ane aMtarAya e 4 karmanI sthitisattA asaMkhya guNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI paNa mohanIyanI sthitisattA saMkhyayaguNa che. tadanaMtara hajAro sthitighAta gaye chate jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-aMtarAya e 4 karmono sthitibaMdha asaMkhyayaguNahIna thAya che. tyAre sthitisattAne AzrayIne A pramANe alpabadutva che. nAma-gotranI sthitisattA sarvathI alpa, tethI jJAnAvaraNAdi-4nI sattA asaMkhyayaguNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI mohanIyanI sattA asaMkhya guNa che.. " tadanaMtara hajAro sthitighAta gaye chate "pArekha tIsAmaNo retti- eTale ke eka prahArathI krIDAmAtrathI arthAtu ekI vakhate 30 koDAkoDI sAgaropamanI sthitisattAvALA je jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-aMtarAya e 4 karmanI sthitisattAthI paNa nIce mohanIyakarmano sthitibaMdha ane sattAne AzrayIne asaMkhyayaguNahAni thAya che, ahIM bIjo koi vikalpa karavo nahIM. kAraNa ke pUrve paNa mohanIyakarmanI sthitisattA jJAnAvaraNIyAdinI AgaLa sthitisattAthI asaMkhyayaguNa upara hatI, vaLI haMmaNA asaMkhyayaguNahIna thai. A moTA sthitikhaMDanuM apavartana thayuM che e pramANe bhAva che. ahIM alpabahuta kahe che. nAma-gotranI sthitisattA sarvathI alpa, tethI mohanIyanI asaMkhya guNa, tethI paNa jJAnAvaraNAdi-4 nI asaMkhyayaguNa che. tadanaMtara hajAro sthitibaMdha gaye chate "vIsa 2' ri eTale mohanIyano sthitibaMdha ekI sAthe ja 20 kokosA nI sthitivALA nAma-gotrathI paNa nIce asaMkhyayaguNahIna sthitibaMdha thAya che. ahIM sthitibaMdhane AzrayIne alpabadutva vicAre che. mohanIyano sthitibaMdha sarvathI alpa, tethI nAma-gotrano asaMkhyayaguNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI jJAnAvaraNIyAdi 4 karmano asaMkhya guNa, svasthAnamAM paraspara tulya che. tadanaMtara keTalAka hajAro sthitibaMdha gaye chate "rA ita ratti- eTale trIjA vedanIyakarmanI sthitisattAnI apekSAe 30 kokosA vALA jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-aMtarAyathI adhika thai jAya che, te A pramANe kahevAya che. mohanIya-nAma-gotra e 3 karmanI sthitisattAne AzrayI pUrve 30 koko sAva vALA jJAnAvaraNAdinI sthitisattAthI hIna sthitisattAvALA thayA, haMmaNA 30 kokosAtu nI madhyamAM jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-aMtarAya e 3 karma vedanIyanI sthitisattAthI hIna thayA, tethI te vedanIya sarvAdhika sattAvALuM thayuM. ane te pachI tarata ja vedanIyano anyasthitibaMdha bAkInA sarva karmathI paNa asaMkhya guNa thAya che. ahI sthitibaMdhane AzrayIne alpabadutva kahe che. mohanIyano sthitibaMdha sarvathI alpa, tethI nAma-gotrano asaMkhyayaguNa, svasthAne paraspara tulya, tethI paNa jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-aMtarAyano asaMkhyayaguNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI paNa vedanIyano asaMkhyayagaNa sthitibaMdha che. 33. ahIM pahelAM jJAnAvaraNIyAdi karatAM mohanIyakarmanI sattA ane baMdha asaMkhya guNa thatA hatA, have prabaLa zuddha adhyavasAyanA yoge ekadama sattAmAMthI moTo sthitighAta karI sattA ochI karI nAMkhe che, temaja baMdhamAMthI sthiti ghaTADI baMdha paNa ocho kare che, eTale mohanIyanA baMdha ane sattAthI jJAnAvaraNAdino baMdha ane sattA asaMkhya guNa thAya che. ahIM keTalAka AcAryo baMdha ja saMkhyAtaguNahIna mAne che, sattA nahIM. For Personal & Private Use Only Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 227 tadanaMtara A ja vidhi vaDe hajAro sthitibaMdha gaye chate 30 kokosADa sthitisattAvALA jJAnAvaraNa-darzanAvaraNaaMtarAya e 3 karmanA sthitibaMdhathI 20 kokosALa vALA nAma-gotra adhika thAya che. ahIM alpabadutva A pramANe che-mohanIyano sthitibaMdha sarvathI alpa, tethI jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-aMtarAya e 3 karmano asaMkhyayaguNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI paNa nAma-gotrano asaMkhyayaguNa, svasthAnamAM paraspara tulya, tethI paNa vedanIyano sthitibaMdha *vizeSAdhika che. 5 saMg: JOID' tti- eTale jyAM mohanIyano sthitibaMdha jJAnAvaraNIyAdithI asaMkhyayaguNahIna thAya che. tethI AgaLa sarva paNa ThekANe mohanIyano asaMkhyayaguNahIna thAya che. tethI AgaLa sarva paNa ThekANe mohanIyano asaMkhyayaguNahInanA kramathI ja Ave che. tathA trIjA vedanIyakarma 20 kokosALa vALA nAma-gotrathI vizeSAdhika thayela sarvatra jagyAe paNa vizeSAdhika ja kramathI sthitibaMdha pravarte che. ahudIraNA asaMkheja samayabaddhANa desaghAi ttha / dANaMtarAyamaNapajjavaM ca to ohidugalAbho / / 40 / / suyabhogAcakkhUo, cakkhU ya tato maI saparibhogA / viriyaM ca aseDhigayA, baMdhati U sabAghAINi / / 41 / / athodIraNA'saGkhyeya - samayabaddhAnAM dezaghAtyatra / dAnAntarAyamana:paryavayoH, ca tato'vadhiddhikalAbhayoH / / 40 / / zrutabhogAcakSuSAM, cakSuSazca tataH mateH saparibhogasya / vIryaM cA'zreNigatA, badhnanti ta sarvaghAtIni / / 41 / / gAthArtha :- have udIraNA asaMkhya samayabaddha karmanI pravarte che, tadanaMtara dAnAMtarAya ne mana:paryavano rasa dezaghAti kare che, tadanaMtara avadhiddhika ane lAbhAMtarAyane dezadhAti paNe bAMdhe che. te 40 || tadanaMtara zratAvaraNa -acakSudarza0 ane bhogAMtarAyane dezaghAti bAMdhe che, tadanaMtara cakSudarza0 ne tadanaMtara matyAvaraNa ane upabhogAntarAyane, ane tadanaMtara varyAntarAyane dezaghAti bAMdhe che. ane azreNigata jIvo pUrvokta prakRtione sarvaghAtipaNe ja bAMdhe che. 41 || TIkArtha :- "gara' zabda anya adhikAra sUcaka che, je kAle sarva karmono sthitibaMdha palyopamanA asaMkhya bhAga mAtra ya che te kAle asaMkhya samayabaddha ja karmonI udIraNA pravarte che. kAraNa ke teTalAM ja mAtra sthitibaMdhakaraNamAM badhyamAna prakRti sthitinI apekSAe je pUrvabaddha samayAdi hIna sthitio ja udIraNAmAM Ave che, paNa bIjI sthiti udIraNAmAM na Ave. ane te lAMbA kALe bAMdhela ghaNIkharI sthitio kSaya thayela hovAthI asaMkhyaya samaye bAMdhelanI ja udIraNA saMbhave che. (paraMtu mAso ane varSo pahelAnA baMdhAyelAM karmonI udIraNA thatI nathI.) tadanaMtara hajAro sthitibaMdha gaye chate parigalita thayela A prastAvamAM dAnAMtarAya ane mana:paryavajJAnAvaraNane dezadhAti bAMdhe che. A banneno anubhAga dezaghAtine bAMdhe che, e pramANe artha che. tadanaMtara hajAro sthitibaMdha gaye 34 A sthaLe paMcasaMgraha upazamanAkaraNa gAthA -57mAM asaMkhya guNa kahyo che. 35 jema baMdhamAM sthiti ochI thAya che tema sattAmAMthI paNa ochI thAya che. eTale sattA saMbaMdhe alpabadutva paNa baMdha pramANe ja samajI levAnuM che. have pachI alpabadutva A ja pramANe rahe che. karmaprakRti cUrNikAra anusAra badhA alpabadutva baMdhanA che. sattA aMtaHkoDAkoDI sAgaropama hoya che. mATe alpabadutva nAma-gotranuM alpa, jJAnA-darza0-aMta, vedanIya vizeSAdhika, tethI mohanIya vizeSAdhika e pramANe alpabadutva che. athavA keTalAkanA mate asaMkhya samayabaddha udIraNAno Avo paNa artha thAya che ke... vivalita eka samaye dalikono je jaththo baMdhAya che te samayamabaddha' kahevAya che. AvA asaMkhya samayomAM baMdhAyelA dalikano jaththo e asaMkhya samayamabaddha dalika kahevAya. pratisamaya ATalA jaththAmAM dalikonI udIraNA thavI e asaMkhya samayabaddha udIraNA kahevAya che. 36 For Personal & Private Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 karmaprakRti bhAga -2 chate avadhijJAnAvaraNa - avadhidarzanAvaraNa - lAbhAMtarAyano dezaghAti anubhAgane bAMdhe che. tethI paNa saMkhyAtA hajAra sthitibaMdha gaye chate zrutajJAnAvaraNa - bhogavaMtarAya - acakSudarzanAvaraNanA dezaghAti anubhAgane bAMdhe che. tethI paNa saMkhyAtA hajAra sthitibaMdha atikrAnta thaye chate cakSudarzanAvaraNIyanA dezaghAti anubhAgane bAMdhe che. tethI paNa saMkhyAtA hajAra sthitibaMdha atikrAnta thaye chate " saparimo' ri-upabhogAMtarAya sahita matijJAnAvaraNIyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. tethI paNa hajAro sthitibaMdha vyatIta thaye chate vIyatarAyanA dezaghAti anubhAgane bAMdhe che. azreNigata eTale kSapakazreNi ke upazamazreNine pAmyA vagaranA jIvo pUrve kahela dAnAMtarAyAdi karmo sarvaghAti bAMdhe che, arthAta teono anubhAga sarvaghAti bAMdhe che, e pramANe artha che. saMjamaghAINaMtara-mettha u paDhamaTTiI ya annayare / saMjalaNAveyANaM, veijjatINa kAlasamA // 42 // saMyamaghAtinAmantara - matra tu prathamasthitizcAnyatarayoH / saMjvalanavedayo - vedyamAnayoH kAlasamA // 42 // gAthArtha :- ahIM vaLI saMyamaghAti kaSAyonuM (12 ka0 + 9 noka0 nuM) aMtarakaraNa kare che. tyAM saMjvalana ane vedamAMnI koipaNa vedAnI prakRtinI prathama sthiti udayakALa jeTalI hoya che. TIkArya :- vIyatarAyano dezaghAti anubhAga pachI saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha gaye chate saMyamaghAti je karmo anaMtAnubaMdhi sivAyanA 12 kaSAya ane 9 nokaSAya e 21 prakRtionuM "saMtara' ti- aMtarakaraNa kare che. tyAM saMjvalana -4 mAM koipaNa eka saMjvalanano udaya ane traNa vedamAMthI koipaNa eka vedAtA vedano udaya thAya. te veda kaSAyakarmanI prathamasthiti potapotAnA udayakAla pramANa kare che. ane bIjA 11 kaSAya ane 8 nokaSAyanI prathamasthiti AvalikA mAtra kare che. 37 ahIM 12 kaSAya ane 9 nokaSAya ema 21 prakRtinuM aMtarakaraNa kare che ema kahyuM che, A ja sthaLe paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA 60 mAM paNa te ja pramANe kahyuM che. aMtarakaraNa eTale upazama bhAvanuM samyaktva ke cAritra jeTalo kALa rahevAnuM hoya lagabhaga teTalAM kALamAM bhogavAya teTalAM dalikone tyAMthI dUra karI teTalI (aMtarmuhUrta pramANa bhUmikA sApha karavI te.). have ahIM zaMkA thAya che ke taddana- A aMtarakaraNa kriyA eTale ke aMtarmuhUrtamAM bhogavAya teTalAM daliko dUra karI teTalI bhUmi sApha karavAnI kriyA 21 prakRtinI sAthe ja thAya che ke kramapUrvaka ? jo sAthe ja thAya eTale ke 19 anudayavatI prakRtinI eka AvalikA pramANa sthiti choDIne ane udayavatI prakRtimAM udaya samayathI AraMbhI aMtarmuhUrta pramANa sthiti choDIne tyAra pachInA aMtamuhUrta bhogavAya teTalAM liko eka sthitighAta jeTalAM kALamAM eka sAthe ja dUra thAya to ema thayuM ke 19 prakRtinA AvalikA uparanA ane udayavatI prakRtinA aMtarmuhurta pramANe prathamasthiti uparanA aMtarmuhUrta pramANa kALamAM bhogavAya teTalAM daliko dUra thaI teTalI bhUmikA 21 prakRtinI eka sAthe sApha thai gaI. jo ema thAya to je je prakRtionI guNazreNio cAlu che tenI tenI guNazreNi dalaracanA kevI rIte thAya tenA uttaramAM ema samajavAnuM ke ahIM spaSTa lakhyuM nathI to paNa upazama samyakatvanI prApti vakhate jema mithyAtvanI prathama sthiti be AvalikA bAkI rahe tyAre guNazreNi baMdha paDe che. ema batAvela che tema ahIM paNa aMtarakaraNa kriyA karI je prakRtionI prathamasthiti eka AvalikA rAkhe che. teonI te ja vakhate ane je udayavatI pravRtionI prathamasthiti udayakALa pramANa aMtarmuhurta rAkhe che, teonI prathamasthiti be AvalikA pramANa bAkI rahe tyAre guNazreNi baMdha paDe che. ane prathama guNazreNi dvArA aMtarakaraNanA amuka bhAgamAM je dalika 2canA thai hatI te paNa aMtarakaraNanA likanI sAthe ja dara thai jAya che. ema 21 prakRtionI aMtarakaraNa karavAnI kriyA eka ja sAthe zarU thAya che. ane samApta paNa sAthe ja thAya che. - ahIM kadAca evI paNa zaMkA thAya ke 21 mAMthI 19 prakRtionI prathama sthiti eka ja AvalikA hoya che tethI tyAra pachInI aMtarakaraNa karela aMtarmuhUrta pramANa jagyAmAM dalika hotAM nathI to pachI krodhodaye zreNi mAMDanArane mAna-mAyA ane lobha vigereno pachI kramazaH udaya kayAMthI thAya ? tenA uttaramAM ema samajavAnuM ke ahIM spaSTa lakhela nathI paraMtu jema lapakazreNimAM krodhodaye zreNi mAMDanArane krodhanI prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre mAna vagere traNanuM aMtarakaraNa thayela hovAthI tyAM daliko che ja nahIM chatAM bIjI sthitimAM rahela mAnanA dalikone AkarSI nIce lAvI aMtarmuhUrta pramANa kALamAM bhogavAya teTalI prathamasthiti banAvI de che ane mAnanI prathamasthiti eka AvalikA rahe tyAre mAyAnI ane mAyAnI prathama sthiti eka AvalikA rahe tyAre lobhanI dvitIyasthitimAMthI dalikone AkarSa aMtarmuhUrNa kALa pramANa anukrame mAyA ane lobhanI prathamasthiti banAve che ane vede che, tema upazamazreNimAM paNa krodhodaye zreNi mAMDanArane krodhanI prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre mAnanuM aMtarakaraNa karela hovAthI tyAM daliko nathI paraMtu mAnanI uparanI sthitimAMthI daliko nIce lAvI aMtarmuhUrta pramANa prathamasthiti banAvI vede che. te ja pramANe mAyA ane lobha mATe paNa samajavuM ahIM kadAca Avo prazna thAya ke Ama karavAnI zI jarUra che ? to tenA uttaramAM ema samajavuM ke jema lapakazreNimAM kare che tema ahIM paNa kare che emAM jIva svabhAva ja kAraNa che..... tethI ahIM bIjo koI vikalpa karavo nahIM(tattva kevalI gama) For Personal & Private Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 229 saMjvalana - 4 kaSAya ane veda-3nA potAnuM udayakAla pramANa A pramANe che. strIveda - napuMsakavedano udayakAla sarvathI alpa, svasthAnamAM paraspara tulya che. tethI puruSavedano saMkhyayaguNa, tethI paNa saMjvalana krodhano vizeSAdhika, tethI paNa saMjvalana mAnano vizeSAdhika, tethI paNa saMjvalana mAyAno vizeSAdhika, tethI paNa saMjvalana lobhano vizeSAdhika che. paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-61mAM kahyuM che- "jIgAmoDhavAtA saMvembaLo 3 purasayasa . sasta pi viseriMgo core to ji game' || (artha :- strIveda ane napuMsakavedanA udayakALathI puruSavedano udayakALa saMkhyAtaguNo che, te karatAM krodhAdi-4no anukrame vizeSAdhika che. - tyAM saMjvalana krodha sahita upazamazreNi svIkAra karanAra jIvane jyAM sudhI apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa krodhano upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana krodhano udaya hoya che. saMjavalana mAna sahita upazamazreNi svIkAra karanAra jIvane jyAM sudhI apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana mAnano udaya hoya che. ane saMjvalana mAyA sahita upazamazreNi svIkAra karanAra jIvane jyAM sudhI apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAyAno upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana mAyAno udaya hoya che. saMvalana lobha sahita upazamazreNi svIkAra karanAra jIvane jyAM sudhI apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa lobhano upazama na thAya tyAM sudhI bAdara saMjvalana lobhano udaya hoya che. tyAMthI AgaLa sUkSmasaMparAyano addhA = eTale anubhavakALa hoya che. te pramANe aMtarakaraNa uparanA bhAganI apekSAe "samasthitivALuM ane nIcenA bhAganI apekSAe pUrva kahela rItathI prathamasthiti pratiyogI je keTalIka prakRtio tenA udayakALanI viSamatAthI viSama sthitivALuM che. ane jeTalAM kALathI anya sthitikhaMDano ghAta kare che athavA anya sthitibaMdha kare che teTalAM kALa aMtarakaraNa paNa kare che. traNe paNa ekI sAthe zarU kare che, ane ekI sAthe pUrNatAne paNa pAme che, e pramANe artha che. ane te aMtarakaraNa kALamAM hajAro anubhAga khaMDo pasAra kare che. ane te aMtara prathamasthitithI saMkhyayaguNa che. 38 strI - napuMsaka vedano udayakALa tulya zI rIte ? jo ke "sAvaMtana sityo vicha ra putine ' (vi0 A0 bhASya gAthA-1284) mujaba napuMsakaveda, strIveda, sAmAnyathI kramazaH upazAMta thatA hovAthI prathama sthitinuM alpabadutva paNa maLavuM joIe, chatAM eka vizeSatAnA kAraNe tulyakALa maLe che... te A rIte puruSavedharUDha jIva - A bannenI prathamasthiti 1 AvalikA kare che. strIvedArUDha jIva - strIvedanI 1 aMtarmuhUrta, zeSa benI 1 AvalikA kare. napuMsakadArUDha jIva - napuMsakavedanI 1 aMtarmuhUrta, zeSa benI 1 AvalikA kare. strIvedodayArUDha jIva strIvedanI jeTalI prathamasthiti kare che, eTalI ja napuMsakavedodayArUDha jIva napuMsakavedanI kare che. aMtarakaraNakriyA pUrNa thaye napuMsaka vedane upazamAvavAnuM zarU kare che. (jema ke anyavedArUDha jIva kare che tema) paNa anyavedharUDha jIva jyAM napuMsaka vedane sarvathA upazAMta karI strIvedane upazamAvavAnuM cAlu kare che, tyAM pahoMcavA chatAM A jIva napuMsaka vedano udaya hovAnA kAraNe, eno napuMsakaveda zeSa bene sattAmAM rahela napuMsakaveda karatAM nibiDa hovAthI, napuMsakavedane sarvathA upazAMta karI zakyo hoto nathI. vaLI tema chatAM e sthAne pahoMcIne e strIvedane paNa upazamAvavAnuM cAluM to karI ja de che, eTale ke havethI e bannene bhegA upazamAve che. ane anyavedharUDha jIvo jyAM strIvedane upazAMta karI de che, tyAM A jIva napuMsaka ane strI banne vedane eka sAthe upazAMta karI de che. tethI banneno udayakALa samAna kahyo che. TuMkamAM viTa A0 bhASyamAM puruSaveda ke strIvedathI ArUDha jIvane lakSamAM rAkhI krama kahyo che, napuMsakavedharUDhanI A vizeSatAnA kAraNe ahIM strI - napuM. no udayakALa tulya kahyo che ema jANavuM. je vedanA udaye AtmA zreNi upara caDayo hoya te vedano udaya tenA viccheda thatA sudhI kAyama rahe che. palaTAto nathI. krodhAdimAM tema nathI. krodhanA udaye zreNi mAMDanArane krodhano udaya viccheda thayA pachI mAnano udaya thAya che. teno udaya viccheda thayA pachI anukrame mAyA ane lobhano udaya thAya che. ahIM vedanA udayamAM je alpabadutva kahyuM te evI rIte ghaTe che ke traNe vedanA udayavALA judA judha traNa jIvoe ekI sAthe zreNi AraMbhI ekI samaye 9mA guNasthAne gayA ane aMtarakaraNa paNa eka sAthe ja zarU karyuM. have napuMsakavedanA udayavALAne 9mAM guNasthAnakanA je samaye napuMsakavedanA udayano viccheda thAya te ja samaye strIvedanA udaye zreNi mAMDanArane tenA udayano viccheda thAya che, eTale baMneno udaya kALa sarakho kahyo che. ane tyAra pachI saMkhyAtaguNa kALa gayA pachI ane karmaprakRti cUrNinA mate saMkhyAta bhAga jeTalo kALa gayA pachI puruSavedanA udayavALAne puruSavedano udaya viccheda thAya che, eTale teno saMkhyAtaguNo udayakALa kahyo che. ane karmaprakRti cUrNinA mate saMkhyAtabhAga adhika udaya kALa kahyo che. - mATe matAntara jaNAya che. sArAMza - be vedanI prathama sthiti tulya che. tenA karatAM puruSavedanI prathama sthiti saMkhyayaguNa athavA vizeSAdhika che. A rIte judA juddha jIvonI apekSAe vicAratAM alpabahuta spaSTa rIte samajAya che. krodhAdinI hakIkata to spaSTa che. kAraNa ke krodhanA udaye zreNi AraMbhanArane jyAM krodhano udaya viccheda thAya che tyAMthI aMtarmuhUrta pachI mAnanA udaye zreNi AraMbhanArane mAnano udayaviccheda thAya che evI ja rIte mAyA-lobha mATe paNa samajavuM. For Personal & Private Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 karmaprakRti bhAga -2 aMtarakaraNa saMbaMdhI dalikanI prakSepa vidhi :- A pramANe che-te avasare je karmono baMdha ane udaya banne vidyamAna hoya che te karmonA dalikane prathamasthiti ane dvitIyasthitimAM nAMkhe che. jema puruSavede zreNi svIkAranArane puruSavedanA dalikane banne sthitimAM nAMkhe che taddatu. je karmono phakta udaya vidyamAna hoya ane baMdha na hoya teonA aMtarakaraNa saMbaMdhI dalika prathamasthitimAM nAMkhe, paNa dvitIya sthitimAM na nAMkhe, jema strIvede zreNi svIkAranArane strIvedanA dalikane prathamasthitimAM ja nAMkhe taddatuM. vaLI je karmono udaya vidyamAna na hoya paNa phakta baMdha hoya te karmanA aMtarakaraNa saMbaMdhI dalika dvitIya sthitimAM nAMkhe, paraMtu prathamasthitimAM na nAMkhe, jema saMjvalana krodhanA udaya sahita upazamazreNi svIkAranAra jIva saMjvalana mAnAdinA dalikone potAnI dvitIyasthitimAM nAMkhe che. je karmono baMdha nathI ane udaya paNa nathI te aMtarakaraNa saMbaMdhI dalika (svajAtiya) paraprakRtimAM nAMkhe che, jema bIjA ane trIjA kaSAyanA dalikane te vakhate paraprakRtimAM ja nAMkhe che taddatuM. tathA "nare' e pada ArSavayukta (mahAmunine ISTa prayogavALuM) hovAthI puliMgamAM ane ekavacanamAM che. tethI A pramANe akSarArtha thAya che. saMjavalana ane vedomAMnI koIpaNa ekeka ema vedyamAna be prakRtionI prathama sthiti kAlasamA = udayakALa jeTalI hoya che. (citra naMbara 8 thI 16 juo) 39 puruSavedharUDha jIva - strI-napuMsakavedanI prathamasthiti 1 AvalikA kare che. strIvedharUDha jIva - strIvedanI 1 aMtarmuhurta zeSa benI 1 AvalikA kare. napuMsakavedArUDha jIva - napuMsakavedanI 1 aMtarmuhUrta zeSa benI 1 AvalikA kare. strIvedodayArUDha jIva strIvedanI jeTalI prathamasthiti kare che, eTalI ja napuMsakavedodayArUDha jIva napuMsakavedanI kare che. aMtarakaraNa kriyA pUrNa thaye napuMsakavedane upazamAvavAnuM zarU kare che. (jema ke anyavetArUDha jIva kare che tema) paNa anyavedArUDha jIva jyAM napuMsakavedane sarvathA upazAMta karI strIvedane upazamAvavAnuM cAlu kare che. tyAM pahoMcavA chatAM A jIva napuMsakavedano udaya hovAnA kAraNe, eno napuMsakaveda zeSa bene sattAmAM rahela napuMsakaveda karatAM nibiDa hovAthI, napuMsakavedane sarvathA upazAMta karI zakyo hoto nathI. vaLI tema chatAM e sthAne pahoMcIne e strIvedane paNa upazamAvavAnuM cAlu to karI ja de che, eTale ke havethI e bannene bhegA upazamAve che. ane anyavedArUDha jIvo jyAM strIvedane upazAMta karI de che, tyAM A jIva napuMsaka ane strI banne vedane eka sAthe upazAMta karI de che. tethI banneno udayakALa samAna kahyo che. TUMkamAM vi0 Ao bhASyamAM puruSaveda ke strIvedathI ArUDha jIvane lakSamAM rAkhI krama kahyo che, napuMsakadArUDhanI A vizeSatAnA kAraNe ahIM strIveda - napuMsakavedano udayakALa tulya kahyo che ema jANavuM. dhAro ke 10011mAM samaye aMtarakaraNakriyA pUrNa thAya che ane 4 samayanI AvalikA che. to anudayavALI 19 prakRtinI prathama sthiti 10 11 thI 10014 samayarUpa 1 AvalikA jeTalI thaze. have je jIve puruSaveda ane saMjvalana krodhanA udaye upazamazreNi mAMDI che, e jIva dhAro ke napuMsakavedane 10240mAM samaye, strIvedane 10300 mA samaye, puruSavedane 10347 mA samaye, saMjvalana krodhane 10382mA samaye, saMjvalana mAnane 10412mA samaye, saMjvalana mAyAne 10437mA samaye saMpUrNatayA upazamAvI de che ane 10455mo samaya 9mAM guNaThANAno carama samaya che. to, napuMsaka ke strIvedodayArUDha jIva, svasvavedanI prathamasthiti 10300 mA samaya sudhInI rAkhI 10301 thI 12500 sudhInA niSe kone khAlI karI aMtara pADaze. ema, puruSArUDha - 10340 sudhI prathama sthiti, 10341 thI 125000nuM aMtara saMjvalana krodha - 10379 sudhI prathamasthiti, 10380 thI 12500 nuM aMtara saMjvalana mAna - 10409 sudhI prathamasthiti, 10410 thI 12500 nuM aMtara saMjavalana mAyA - 10434 sudhI prathamasthiti, 10435 thI 12500 nuM aMtara saMjvalana lobha - 10459 sudhI prathama sthiti, 10460 thI 12500 nuM aMtara (samayanyUna 2 AvalikA = 7 samaya che. 50vedanA baMdha, udaya tathA prathama sthitino viccheda ekI sAthe thAya che. ane tyAra pachI e 7 samaye upazame che. tethI 10347mAM samaya sudhI prathama sthiti na letAM 10340 sudhI lIdhI. saMjva, krodhAdimAM baMdha udayaviccheda bAda 1 AvalikAe prathama sthiti viccheda thAya che je AvalikA sTibukasaMkramathI bhogavAya che. ane tyArabAda samayagUna AvalikAe (3 samaya) e sarvathA upazAMta thAya che. tethI enI prathamasthiti sarvathA upazama thavAnA samaya karatAM 3 samaya ochI lIdhI che. 9mAnA aMta samaya bAda bAda lobhanI 1 AvalikA prathamasthiti zeSa hoya che. mATe enI prathamasthiti 4 samaya adhika lIdhI) Ama napuMveda - strIveda, 50veda, saMkrodha, mAna, mAyA, bALalobhanI prathamasthiti anukrame (10011 thI 10300 vigere = ) 290, 330, 369, 399, 424, 449 samayanI che enI parathI enuM alpabadutva jANI zakAya che. vaLI A badhAnuM aMtara uparanA bhAge 12500mAM niSeka sudhI hovAthI sama che jyAre nIce tarapha anukrame 10301, 10341, 10380, 10410, 10435 ane 10460mAM niSekathI prAraMbha thato hovAthI viSama che. 10012mA samayathI napuMvedane upazamAvavAnuM cAlu thaI jAya che, ane 10240mA samaya sudhImAM e saMpUrNa upazAMta thaI jAya che. paNa napuM, vedodayArUDha jIvane napuMvedano udaya hovAnA kAraNe 10240mo samaya AvavA chatAM e upazAMta thaI gayuM hotuM nathI, eTale ene upazamAvavAnI prakriyA haju cAlu ja hoya che, ane 10241mAM samayathI sAthe sAthe strIvedane upazamAvavAnuM paNa cAlu thaI jAya che. 10300mAM samaye banne ekI sAthe upazAMta thaI jAya che, ane tyAM sudhI ja napudvedano udaya paNa hoya che. strIvedodayArUDhane paNa tyAM sudhI ja strIvedano udaya hoya che. (strIvedodayArUDhane napuM veda, puvedArUDha jIvanI jema 10240mA samaye ja upazAMta thaI jAya che, tethI napuM strIvedanI prathama sthiti tulya hoya che. A be vedArUDha jIvone 10300 mA samaye sva-sva vedodaya viccheda thayA pachI puvedano udaya thato nathI, tethI e 10301mAM (anusaMdhANa peijha naMbara - 239) For Personal & Private Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 upazamanAkaraNa -: cAritramohanIyanuM aMtarakaraNa viSamatA - citra naMbara - 8 A aMtara vaiSamya aMtaraka2Na kriyAnI zarUAtamAM (prathamasthitimAM vartatAM jIvane che.) A aMtara vaiSamya eka jIvane eka samaye na hoya paraMtu aneka jIva apekSAe prApta thAya che. eka jIvane eka samaye koipaNa eka veda - eka kaSAyanuM aMtaraka2Na hoi zake. aMtarakaraNa kAlamAM prathama sthiti anudaya -19 prakRtionuM strIvedanI napuMsakavedanI puruSavedanI saMkrodhanI saMmAnanI saMjmAyAnI saMnlobhanI Ava pra.sthi aMtarmu (udayakAla samAna) prasthi aMtarmu strIveda tulya pra,sthi aMtarmu napuvedathI saMdhyeyaguNa pra.sthi aMtarmu puruSa vedathI vizeSAdhika pra.sthi, aMtarmu krodhathI vizeSAdhika pra.sthi aMtarmu mAnathI vizeSAdhika pra.sthi antarmu mAyAthI vizeSAdhika = aMtaraka2Na aMtarakaraNa aMtarakaraNa aMtarakaraNa aMtaraka2Na aMtaraka2Na aMtarakaraNa aMtarakaraNa = (aMtarmu)| (aMtarmu) (aMtarmu)| (aMtarmu)| (aMtarmu)| (aMtarmu) (aMtarmu) dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa For Personal & Private Use Only dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa (aMtarmu)| A binduyukta sthitio paudgalika sahita che. prathamasthitinA vaiSamyathI aMtaraka2Na nIcenA bhAge viSama ane uparanA bhAge samAna sthitivALu(paraspara apekSAe) jANavuM dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa TI. 1 :- dvitIyasthiti ghaNI moTI hovA chatAM sthitibaMdharUpe saMdhyeyavarSa pramANa sthiti batAvI che. tenuM kAraNa aMtarakaraNanA daliko urjAnA thaine baMdhAtI dvitIyasthitimAM paDe che, mATe ATalI batAvI che. sattA to aMtaH koko,sAga,karmaprakRti cUrNimAM batAvI che. koipaNa eka kaSAyano udaya hoya che. koipaNa eka vedano udaya hoya che. dvitIyasthiti saMkhyayavarSa pramANa Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 karmaprakRti bhAga-2 aMtarakaraNa karatI vakhate pahelI ane bIjI sthitinI avasthA ane je sthitiomAM ulecAtuM dalika jyAM ThalavAya che te sthitio - batAvatuM citra:- nabara - 9 ulecIne khAlI karavAmAM Ave che te aMtarmuhUrta pramANa sthiti guNazreNi : AyAma citra naMbara 9nI samajutI :- A citramAM prathama (1) lakhyuM che te udaya vinAnI mohanIyanI prakRtionI prathama sthiti AvalikA pramANa che. ahIM aMtarakaraNamAMthI ulecAtuM dalika ThalavAtuM nathI. jyAM (2) che tyAM koipaNa eka veda-kaSAya udayamAM hoya te benI prathamasthati che. ahIM aMtarakaraNamAMthI ulecAtuM potAnuM dalika ThalavAya che. koipaNa vedAtA vedanI prathamasthitithI vedAtA kaSAyanI prathamasthiti vizeSAdhika athavA maMtAtaMre saMkhyAtaguNa hoya che. jyAM (3) che tyAM aMtarakaraNa kriyA dvArA ulecAto guNazreNino ghAta karAto saMkhyAtamo bhAga jANavo. jyAM (4) che te baMdhAtAM puvedanI-krodha-mAna-mAyA-lobhanI dvitIyasthiti che. te utkRSTathI alpa saMkhyayavarSa pramANa che. ane temAM aMtarakaraNamAMthI ulecAtuM dalika baMdha ke saMkrama dvArA ThalavAya che. bAjumAM (5) naMbara che ke nahi baMdhAtA strI napuMsakaveda - hAsyAdi-6 nI bIjI sthiti che. temAM ulecAtuM dalika ThalavAtuM nathI. ane (6) naMbara che tyAM guNazreNinuM zirSaka che. jyAre aMtarakaraNa khAlI thai jAya che tyAre guNazreNinuM zirSaka (7) naMbara lakhyo che tyAM thAya che. A aMtarakaraNa khAlI thayA pachI ja prathamasthiti ane dvitIya sthiti kahevAya che. (citra naM-9 nI samajutI samApta) For Personal & Private Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 233 (citra naMbara - 10) (citra naMbara - 11) eka sthitibaMdha jeTalAM kALathI aMtarakaraNa karyA | eka sthitibaMdha jeTalAM kALathI aMtarakaraNa karyA bAda udayavALI pravRtiomAM pahelI ane bIjI sthiti | bAda udaya vinAnI pravRtiomAM pahelI ane bIjI sthiti bIjI sthiti bIjI sthiti *********************************** * * aMtarakaraNamAM rahelI sthitio jemAM mohanIyanA dalikono sarvathA abhAva kare che. aMtarakaraNamAM rahelI sthitio jemAM mohanIyanA dalikano sarvathA abhAva kare che udaya pAmela veda ane kaSAyanI aMtarmuhUrta pramANa pahelI sthiti. udaya vinAnI pravRtiomAM AvalikA pramANa pahelI sthiti citra naMbara 10nI samajutI :- prathama je 1 lakhyuM che tyAM udaya pAmela veda ane kaSAyanI aMtarmuhUrta pramANa prathama sthiti che. ane upara - 2 lakhyuM che te bIjI sthiti che. ane vacce khAlI jagyA che te aMtarakaraNa sthAna che, je aMtarmuhUrta pramANa che. A aMtarmuhUrva prathamasthiti apekSAe saMkhyAtaguNa moTuM che. ahIM mohanIyanA dalikono sarvathA abhAva kare che. (iti citra naM-10 nI samajutI samApta) citra naMbara 11nI samajutI :- A citramAM nIce-1 lakhyuM che te udaya vinAnI pravRtiomAM AvalikA pramANa prathama sthiti che ane upara 2 lakhyuM che te bIjI sthiti che. vacce khAlI jagyA che. te aMtarakaraNa sthAna che. je aMtarmuhurta pramANa che ane tyAM mohanIyanA dalikono sarvathA abhAva kare che. (iti citra naM-11nI samajutI samApta) For Personal & Private Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (citra naM.- 12 tyAre mohanIyanI baMdhodaya prakRtionI sthitilatAmAM aMtarakaraNa dalika prakSepa vidhi) 234 . puruSavedanI sthitilatA ->>6 66 /\00000000000080008. prathamasthiti aMtarakaraNa sthAna dvitIyasthiti (utkRSTathI saMkhyayavarSa pramANa baMdha) dA. ta. puruSavedanI udayavALA jIvo (aMtarmuhUrta pramANa) (aMtarmuhUrta) aMtarakaraNa dalika prakSepa viSayarUpa aMtarakaraNa dalika (A rIte mohanIyanI baMdhodaya prakRtionI prakSepa viSayarUpa utkIrNa thatI sthitio sthitilatAmAM aMtarmuhUrta dalika prakSepa vidhi). arthAt aMtarakaraNanI karelI khAlI jagyA For Personal & Private Use Only citra naMbara 12nI samajutI :- puruSavedanA udayavALo jIva jyAre puruSavedanuM aMtarakaraNa kare tyAre aMtarakaraNanA dalikone nIcenI je ukeratA nathI te sthitimAM nAMkhe che, ane upara bIjI sthitimAM paNa eTale baMdhAtI sthitiomAM nAMkhe che. aMtarakaraNanI uparanI sthitiomAM rahelA daliko jyAM sudhI AMtarU(khAlI jagyA) thayu nathI tyAM sudhI AMtarAnI nIce lAvIne bhogave tene udIraNA kahevAya che. paraMtu AMtarU thayA pachI je nIcenI sthitio rahe che te prathamasthiti kahevAya che. ane upara rahela sthitine bIjI sthiti kahevAya che. tethI AMtarU thayA pachI bIjI sthitinA daliko prathama sthitimAM Ave tene AgAla kahevAya che. ane A AgAla prathama sthitimAM 2 AvalikA bAkI rahe tyAre viccheda thAya che. ane prathamasthitimAMthI AvatAM dalikone udIraNA kahevAya che ane te udIraNA 1 AvalikA bAkI rahe tyAre viccheda thAya che. vizeSa noMdha dareka citromAM prathamasthitinA aMtarmuhUrta karatAM aMtarakaraNa sthAnanuM aMtarmuhUrta saMkhyAtaguNa moTuM hoya che.(iti citra naMbara -12nI samajutI samApta) karmaprakRti bhAga-2 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (citra naM. - 13 aMtarakaraNa kAlamAM mohanIyanI phakta udayamAM Avela prakRtionI sthitilatAmAM aMtarakaraNanA dalika prakSepa vidhi) upazamanAkaraNa strI-na, vedanI sthiti latA - he ThaM ThaM ThaM ThaM ThaM ThaM ThaM 100000000000000000000000000000000 prathamasthiti aMtarakaraNa sthAna , dvitIyasthiti (utkRSTathI saMkhyayavarSa baMdha pramANa) che (aMtarmuhUrta) dA.ta. strI, napuM, vedanA udayavALA jIvo ! utkIrNa thatI sthitio ahIM aMtarakaraNanA dalika saMkrama thatA nathI prakSepa viSayanI (aMtarmuhUrta pramANa) citra naMbara 13nI samajatI :- A citrimAM mohanIyanI phakta udayamAM Avela prakRtionI sthitilatAmAM aMtarakaraNanA dalika prakSepa vidhi che. ahIM - napuMsakavedanI sthitilatA che. ahIM prathamasthitimAM rahela jIva phakta aMtarakaraNa sthAnamAM rahela dalikane prathamasthitimAM nAMkhIne khAlI kare che. ahIM bIjI sthitimAM aMtarakaraNanA dalika saMkrama thatA nathI, kAraNa ke tyAM strI - napuMsakavedano baMdha nathI. (iti citra naM-13nI samajutI samApta). For Personal & Private Use Only citra naMbara - 14 aMtarakaraNa kAlamAM mohanIya udaya vinAnI baMdhAtI sthitilatAmAM aMtarakaraNa dalika prakSepa vidhi saMjvalana mAna AdinI sthitilatA oooo oi 0000000000000/ooooooooooooooooooooi anudayavatInI aMtarakaraNa sthAna dvitIyasthiti(utkRSTathI saMkhyayavarSa baMdha pramANa) udayAvalikA (aMtarmuhUrta pramANa) prakSepa viSayarUpa prathamasthiti utkIrNa thatI sthitio citra naMbara 14nI samajatI :- A citramAM phakta aMtarakaraNa kAlamAM mohanIyanI udaya vinA phakta mAna AdinI baMdhAtI sthitilatAmAM aMtarakaraNanA dalika prakSepa vidhi che. ahIM krodhanA udaya sahita upazamazreNi svIkAra karanAra jIva aMtarakaraNanA dalika saMjvalana mAna Adi baMdhAtI dvitIya sthitimAM nAMkhe che. ahIM prathamasthitimAM aMtarakaraNa dalika nikSepa thatA nathI. kAraNa ke anudayavatI pravRtionI prathama sthiti udayAvalikA pramANa che. (iti citra naM-14nI samajutI samApta). 235 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 citra naMbara :- 15 aMtarakaraNa kAlamAM je prakRtiono baMdha - udaya na hoya te mohanIsakarmanI sthitilatAmAMthI) svajAtiya - anya prakRtimAM aMtarakaraNa dalika prakSepa vidhinuM prathamasthiti utkIrNa thatI sthitio udayAvalikA pramANa aMtarakaraNa sthAna (aMtarmuhUrta) dvitIyasthiti(saMkhyayavarSa pramANa baMdha) anudayavatI pratyA, apratyA, krodhanI sthitilatA /00000\ 0 00000000000000000000000000000000000) For Personal & Private Use Only saMjvalana krodhanI baMdha-sthitilatA o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM OM che, badhdhamAnanI sarvasthiti(saMkhyayavarSa pramANa baMdha) citra naMbara 15nI samajatI :- A citramAM je prakRtiono baMdha-udaya na hoya tevI mohanIya prakationA aMtarakaraNanA daliko khAlI karIne baMdhAtI svajAtiya prakRtimAM nAMkhe che. ahIM prathama lAinamAM je anudayavatI pratyAkhyAna-apratyAkhyAna krodhanA dalika te nIce baMdhatA saMjavalana krodhamAM jAya che. (iti citra naM-15nI samajutI samApta) karmaprakRti bhAga-2 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa anne'vi bhAvAriNo hAsAI saMghaDaMtadaDhakaliNo / cArittamahAmoggara-pahAradANeNa te nihayA / / 19 / / hAsya vigere bIjA paNa bhAva zatruo ke je bhayaMkara kajIyAo utpanna kare che te paNa cAritrarUpI moTA hathoDAnA prahArane ApavA vaDe haNI nAMkhyA. || 19 || macchararahiyaM parihAsavajjiyaM galiyaiMdiyaviyAraM / manaleyapadALa, nathaDa kha! tu4 sayA yaM || 20 || irSyA rahita, mazkarI vagaranuM, indriyanA vikArothI zUnya, bhavanA nirvedathI pradhAna AvuM tamArU cAritra jagatamAM sadA jaya pAmo. / / 20 || bhogatisApAmApari gayANa jIvANa paramavijjeNaM / rayaLattatijJatApa, tumaC nIroyA viDhiyA / / 21 bhoga tRSNArUpI khajavA2thI gherAyelA jIvone ratnatrayarUpI triphalA vaDe parama vaidya karAyA. || 21 || bhAvariudavAnaladUmiyAiM bhaviyANa mANasavaNAI | sIyADuM tuma, dhammAnayarivadenaM / / 22 // bhAva zatrurUpI dAvAnalathI saLagI gayelA bhavya jIvonA mANasa (manarUpI) vano tamArA vaDe dharmarUpI amRtane varasAvanArA vAdaLa vaDe svastha karAyA. // 22 // 237 || evA tamArA vaDe nirogI suvihiyacariyAdhariNI, pamAyapAyAlamUlamallINA / purimuttamena tumasa, muLivad ! tItAr3a paddhariyA / / 23 || he munipati ! puruSottama evA tamArA vaDe pramAdarUpI pAtAlanA mULamAM khUMcI gayelI suvihita caryArUpI bhUmino ramaMta mAtrathI uddhAra karAyo. // 23 | nANArayaNAI jugavaM, tumae dAviMtaeNa bhavvANaM / nivALanavamaLo, pAyaDiyo moLa || 24 // nAnA prakAranA ratnone eka sAthe bhavya jIvone ApatA parama karUNAvALA tamArA vaDe mokSanagarano mArga batAvyo. // 24 || sIlAlavAlavaMdho, dhammatarU saggamokkhaphalaphaliro / muddamAvaLAbatendra, adittio so taNa sAmi ! // 25 || he svAmI ! tamArA vaDe zubhabhAvarUpI pANIthI abhiSeka(siMcana) karAyela ane zIlarUpI kyArAthI baMdhAyela te dharmarUpI vRkSa svarga ane mokSanA phaLathI phaLavALo thayo. // 25 I taM jayau ciMtayakulaM, jayammi siriudayaselasiharaM va / maniyamatavaMdhava ! nimna tuma tamaharo nAgo / / 26 / / zrI udayAcala parvatanA zIkharanI jema jagatamAM te ciMtaka kuLa jaya pAmo, ke jemAM ajJAnanA aMdhakAra ha2nAra ane bhavya jIvarUpI kamalane khIlavavA mATe sUrya samAna evA tame utpanna thayA. // 26 // saccaM mahagghiyA sA, mahagghiyA caramajalahivelavva / mottiyarmALava khINa, taM ra3 - 3niGe || 27 / / svayaMbhUramaNa samudranA kinArAnI jema maharadhIkA (modhIbAi) kharekhara sAce ja maharadhIkA (mahApUjya) hatI, ke jeNI vaDe peTarUpI chIpanA saMpuTamAM moti ane maNinI jema tamane dhAraNa karyAM. // 27 II (anusaMdhANa pe.na. 237) For Personal & Private Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 karmaprakRti bhAga -2 citra naMbara 16 napuMsakaveda upazamanAkrama (aMtarmuhUrtakAlathI)) strIveda-hAsyAdi - 6 nokaSAyanI upazamanA vidhi napuMsakaveda tulya che. (gAthA - 44 AdhAre) 0 0 samayo 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 3 ra 62 aMtaHkaraNa (AMtarU) 1 85 80 75 06 65 60 55 50 0 napuM vedanI dvitIyasthitimAM rahela pradezono samUha dareka samaye upazamanA pAmatAM pradeza saMkhyA ht 40 35 30 25 20 15 10 O (aMtarmuhUrta pramANa) For Personal & Private Use Only 54 19 49 44 14 93 , OM haiM ka 22 69 84 74 64 79 59 20| 0 0 000 dareka samaye badhyamAna prakRtine viSe saMkrama thatI pradeza saMkhyA asaMkhyeyaguNa che. anya samaye saMkrama pAmatAM dalika karatAM upazama pAmatAM dalika asaMkhyeyaguNa che. ahIM anya samaya sivAya sarva samayomAM dareka samaye upazama pAmatAM daliko karatAM saMkrama pAmatAM daliko Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkarA 239 citra naMbara-16nI samajutI :- A citramAM aMtarmuhUrtanA asatkalpanAthI 17 samaya te prathamasthitinA batAvyA A che. tyAM upara ja zUnya che te napuMsakavedanI dvitIyasthitimAM rahela pradezono samUha che. tathA vacce aMtarakaraNa (AMtarU) aMtarmuhUrna pramANa che. ahIM nIce prathamasthitimAM vartato jIva dvitIyasthitimAM rahela dalikone grahaNa karI prathama samaye 10 upazamAve che, bIje samaye asaMkhyeyaguNa = (15) upazamAve che. e pramANe anya samaya sudhI jANavuM. ane dareka samaye badhyamAna pa2prakRtine viSe je upazamAve che. tenA karatAM asaMkhyayaguNapaNe saMkramAve che. tethI 10 thI 14mAM 4 adhika te asaMkhyayaguNa samajavAM. te pramANe upAnya samaya sudhI saMkramAve che. te upAnya samayathI anya samaye saMkrAnta thatAM dalika asaMyaguNa che. ane anya samaye saMkrAtta dalika apekSAe anya samaye upazAnta thayela dalika asaMkhyayagu che, jema 93 karatAM 97 te asaMkhyeyaguNa che. anya samaya pachI upamita dalikonA samayo vacce aMtarmuhUrta pramANa AMtarU che te aMta2ka2Na kahevAya che.(iti citra naM-16nI samajutI samApta) x 4 x 2 6 samayathI ja avedI banI jAya che, temaja A jIvone purvedano baMdhaviccheda paNa 10300mA samaye (caramabaMdha thavA sAthe) thaI jAya che, kAraNa ke avedIne vedano baMdha hoto nathI. jyAre puruSavedodayArUDha jIvane 10340nA samaya sudhI purvedano udaya hovAthI purvedano caramabaMdha 10340 mA samaye thAya che. 10300mA samaye je vizuddhi hoya enA karatAM 10340mA samaye anaMtaguNa vizuddhi hovAthI A caramabaMdha vadhu ocho hoya che. tethI purvedano caramabaMdha zeSavedArUDha jIva karatAM puvedodayArUDha jIvane ocho hoya che e jANavuM. 10011 smi napuMvedanA udayaviccheda bAda strI ke pu vedano udaya thato nathI, paNa kaSAyanI bAbatamAM evuM nathI. saMjDa krodhano udayaviccheda thaye jIva akaSAyI banI jato nathI. saMkrodhano 10375mA samaye carama udaya che to, 10376mA samaye bIjI sthitimAMthI 10376 thI 10409 sudhInA niSekomAM guNazreNi krame saMmAnanI prathamasthiti karI eno udaya thAya che je 10405 samaya sudhI Take che. pachI e rIte uttarottara saMmAyA- lobhanI prathamasthiti thaI e kaSAyonA paNa udaya thAya che. Ama krodhArUDha jIvane kramazaH cAreyano udaya thAya che. paNa mAnArUDhane to pahelethI ja saMmAnanI 10409 sudhI prathamasthiti hovAthI 10405 sudhI eno udaya rahe che. ane pachI kramazaH mAyA-lobhano udaya thAya che. eTale ene krodhano udaya to thato ja nathI. ema mAyArUDhane mAtra mAyA-lobhano udaya thAya che jyAre lobhArUDhane mAtra saMlobhano udaya ja rahe che. paNa A badhA jIvone saMkrodhAdino upazama to te te 10382 vagere cokkasa samaye ja thAya che, jema bhinna bhinna samaye nahIM. napu vedanI 10014 napuupa 10240 10300 anudayavatI 19nuM aMtara puruSaveda saMjvalana krodha udayArUDha jIva Choocho saMmAna u59mAno aMta 10347 10412 10455 - 10300 strIu50 10340 napuM. strIvenuM aMtara puru vaMdanuM ara 10379 - 10382 saMkrodhaupa saMkrodhanuM aMtara 10409 saMmAnanuM aMtara 10434 10437 saMmAyAupa saMbhASAnuM tara 10459 bA lobhanuM aMtara... nIcethI viSama aMtara u52thI sama For Personal & Private Use Only 12500 12500 12500 12500 12500 12500 12500 12500 hyu = ~ 4 ta Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 karmaprakRti bhAga - 2 dusamayakayaMtare AligANa, chaNhaM udIraNAbhinave / mohe ekkaTThANe, baMdhudayA saMkhavAsANi / / 43 / / saMkhaguNahANibaMdho, etto sesANa'saMkhaguNahANI / pauvasamae napuMsaM, asaMkhaguNaNAi jAvato / / 44 / / dvisamayakRtA'ntare AvalikAnAM, SaNNAmudIraNA'bhinavA / mohasyaikasthAne, bandhodayau saMkhyeyavarSANi // 43 // saMkhyeyaguNahAni bandha, itaH zeSANAmasaMkhyeyaguNahAniH / propazamayati napuMsakam, asaMkhyeyaguNanayA yAvadantaH / / 44 / / gAthArtha - aMtarakaraNa kare chate dvitIyAdi samayomAM 6 AvalikA sudhI udIraNA na hoya, ane mohanIyano eka sthAnaka rasabaMdha tathA saMkhyAta varSano baMdha-udaya ane udIraNA pravarte che. / 43 || tadanaMtara mohanIyano anyasthitibaMdha saMkhyayaguNahIna ane tethI bAkInA karmono asaMkhyayaguNahIna sthitibaMdha pravarte che. tathA napuMsakavedane yAvatuM anya samaya sudhI asaMkhyaguNa vRddhie upazamAve che. II 44 || TIkArya :- kirAmatIre'- utpatti ane tadanaMtara lakSaNavALA bIjA samayathI aMtara kare chate arthAt aMtarakaraNa kare chate bIjA samaye e pramANe artha che. A sAta adhikAra ekI sAthe pravarte che, te A pramANe kahe che. (1) puruSaveda - saMjavalana-4no AnupUrvIthI ja arthAt pUrvanA kramathI ja saMkrama thAya che. (2) ane saMjvalana lobhanA saMkramano abhAva che. (3) tathA aMtarakaraNa kare chate anaMtarAdi samayane viSe je prakRtio mohanIya saMbaMdhI athavA mohanIya sivAya saMbaMdhI bAMdhe teono 6 AvalikAnI madhyamAM udIraNA na thAya, paraMtu 6 AvalikA pasAra thayA pachI udIraNA thAya. AthI pahelA baMdhAyela karma baMdhAvalikA vyatIta thaye chate pahelAnI udaya-sattAthI anuviddha evuM te udIraNAmAM AveluM che. (4) tathA mohanIyane viSe ekasthAnaka rasabaMdha navo thAya che. (5) tathA mohanIyano sthitibaMdha saMkhyaya varSano thAya che. (6) tathA mohanIyano udaya ane prApta nahIM karela udaya arthAt udIraNA te paNa saMya varSano che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-63mAM kahyuM che -'dvArA ya saMsamA' - arthAtu udIraNA saMkhyaya varSa pramANa che. (7) tathA ahIMthI arthAtu mohanIyanA saMkheya varSanA sthitibaMdhathI AgaLa anya anya sthitibaMdha sarva paNa pUrva-pUrvanA sthitibaMdha karatA saMkhyayaguNahIna thAya che, ane bAkInA karmano asaMkhya guNahIna thAya che. tathA aMtarakaraNa kare chate bIjA samayathI ja napuMsakaveda asaMkhya guNapaNe upazamAvavAnuM zarU kare che, ane te tyAM sudhI upazamAve ke jyAM sudhI anya samaya Ave. te A pramANe kahe che napuMsakavedanA upazamAvavAnA prathama samaye (arthAt aMtarakaraNanA bIjA samaye) alpa pradeza samUha upazamAve, tethI bIjA samaye asaMkhya guNe, tethI trIjA samaye asaMkhya guNe, e pramANe dareka samaye asaMkhya guNa tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI anya samaya Ave, ane paraprakRtione viSe aMtarakaraNanA upAjya samaya sudhI dareka samaye upazamita dalika apekSAe asaMkhya guNa paNa saMkramAve che. ane anya samaye upazameluM dalika paraprakRtine viSe je saMkramAve te prakSipta dalika tenI apekSAe asaMkhyayaguNe jANavuM. napuMsakavedanI upazamanA prAraMbhanA prathama samayathI mAMDIne sarva karmanI udIraNAmAM dalikanI apekSAe alpa prApta thAya che, ane udaya to asaMkhya guNa hoya che. (citra naMbara-17 juo) 40 upazamAve che eTale zAMta kare che. eTale ke e dalikane evI sthitimAM mUke che ke aMtarmuhUrva paryata cAritrahanIyanI koIpaNa prakRtimAM udaya-udIraNAdi koIpaNa karaNa pravarte nahIM. 41 kAraNa ke guNazreNidvArA ghaNuM dalika nIcenI sthitiomAM goThavAyeluM hovAthI atyAre udIraNA karaNadvArA bIjI sthitimAMthI jeTaluM dalika kheMcAIne bhogavAya che. tenAthI udayadvArA asaMkhyAtaguNa vadhAre bhogavAya che. For Personal & Private Use Only Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanA karaNa 241 sA dabbhanayarI nayaraseharattaM sayA samubahau / jIe~ tuha purisasehara !, jammadiNamahAmaho jAo / / 28 / / he puruSa ziromaNi ! te darbhanagarI (Dabhoi) haMmezA nagara zIromaNipaNAne vahana karo, ke jemAM tamArA janma hivasano mahA mahotsava thayo. // 28 // jasabhaddo so sUrI, jasaM ca bhadaM ca nimmalaM patto / ciMtAmaNiva jeNaM, uvaladdho nAha ! taM sIso // 29 // he nAtha! te yazobhadrasUri nirmala yaza ane kalyANane pAmyA, ke jemanA vaDe ciMtAmaNi ratna samAna tame ziSya tarIke meLavAyA. siriviNayacaMdaajjhAvayassa pAyA jayaMtu viMjhassa / jesu tuha Asi lIlA, gayakalahasseva bhaddassa / / 30 / / vidyAcala parvata samAna zrI vinayacaMdra upAdhyAyanA caraNa (kamala) jaya pAmo, ke jemane viSe kalyANakArI hAthInA ayyAnI ThevItabhArIbAtI. // 30 // ANaMdasUripamuhA, jayaMtu taha baMdhavA jayappayaDA / je tumae dikkhaviyA, sikkhaviyA sUriNo ya kayA // 31 // jagatamAM prasiddha AnaMdasUri mahArAja vigere tamArA gurubaMdhu jaya pAmo ke jeoe tamane dIkSA ApI - zikSA mApI mane mAyArtha yA / / 31 / / abbo aubvameyaM, kiMpiya tumhANa bhaviyagayakuDuMba ! / saMsAravallarIlUraNammi jaM gayakuleNa samaM / / 32 / / he bhavya jIvorUpI hAthInA kuTuMbI ! aho tamArU A kaMika apUrva parAkrama che, jethI saMsArarUpI velaDIne ukheDI nAMvAmA sAthInA muTuM5 samAna che.|| 32 // nIsesaM tuha cariyaM, sabajiyANaMdakAraNaM ceva / / jaM tu na neho katthavi, taM maha hiyae khuDukkei / / 33 / / | sarva jIvone AnaMda karanAra tamArU saMpUrNa cAritra mArA hRdayamAM khaTake che ke tamane kayAMya paNa sneha na hato. // 33 // mannAmi sAmi ! hiyayaM, vajjasilAsaMpUDeNa taha ghaDiyaM / paDibaMdhabaMdhuraMmivi, sIsajaNe nippivAsaM jaM // 34 / / he svAmI ! huM mAnuM chuM ke tamArU hRdaya vajanI zIlAnA saMpUTathI ghaDAyela che, kAraNa ke tamArA pratye atyaMta mamatAthI baMdhAyesa ziSyavarga 52 55 tabha3 645 spRhA - tuM. // 34 // jANiya aNAgayaM ciya, maraNaM saMbohiUNa sIsagaNaM / gahiyANasaNeNa tae, uvaladdhA''rAhaNapaDAgA / / 35 / / bhaviSyamAM AvanArA maraNane jANIne, ziSyagaNane pratibodha karIne, aNasaNa svIkArela tamArA vaDe ArAdhanA patA bhejavAya. // 35 // samaheNa uccaraMto, carime samayammi aTTha navakAre / bhaNaha bhaNahattijaMpira, te dhanA jehiM diTTho'si / / 36 / / potAnA mukhethI chellA samaye 8 navakArane bolatAM "bolo bolo" e pramANe bolatAM tamo aMta samaye jemanA ovAyeA cho, sohI dhanya che. // 6 // (anusNdhaa| paM.na.-2418 For Personal & Private Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 upazamanAkaraNa (citra naMbara -17 puruSaveda upazamanAkrama (gAthA - 47 nA AdhAre)) oooooooooooooooooooooooooo 0 0 0 0 0 0 0 0puruSa vedanI dvitIya sthitimAM 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 rahela pradezono samuha 0 0 0 0 0 0 0 0 oooooooooooooooooooooooooo 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0. aMtarakaraNa (aMtarmuhUrta pramANa) (AMtarU) upazamanA dareka samaye asaMkhyayaguNa (ba) samayona ra AvalikAthI upazamanA dareka samaye vizeSahIna saMkrame che. (ba) samayona 2 AvalikAthI upazamanA. dareka samaye asaMkhya guNa upazamanA (napuMsaka vedanI jema) aMtarmuhUrtathI upazamanA dareka samaye asaMkhyayaguNa saMkrama che.(napuMsaka vedanI jema) aMtarmuhUthI upazamanA citra naMbara-17nI samajatI :- A citramAM asatukalpanAthI 1thI15 samaya sudhI te aMtarmuhUrta pramANa che. tyAM prathama samaye 10 dalika upazamAve, tethI bIje samaye asaMkhya guNa upazamAve e rIte anya 15mA samaya sudhI upazamAve For Personal & Private Use Only Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa evitthI saMkhatame, gammi ghAINa saMkhavAsANi / saMvanunALi to, vesAvaraNAnuvAd // 49 || evaM striyAH saMkhyeyatame gate, ghAtinAM saMkhyeyavarSANi / saMdhyeyanuLA narito, vezAvaranAnAmuvAnim // 41 || gAthArtha H TIkAnI jema. TIkArtha :- napuMsakaveda upazAMta thaye chate tyArapachI hajAro sthitibaMdha gaye chate pUrva kahela rIte ja strIvedane upazamAve che. te vidhino atideza bAkInI vidhi vizeSa kahe che. e pramANe pUrva kahela rIte strIvedanI upazamanA karAte chate upazamanA addhAnA saMkhyAtamo bhAga gaye chate traNa ghAtikarma jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - aMtarAyanI saMkhyeya varSa pramANa sthitibaMdha thAya che. ane A saMdhyeya varSa pramANa sthitibaMdhathI zarU karIne ghAtikarmano anya anya sthitibaMdha pUrva pUrvanA sthitibaMdhathI saMdhyeyaguNahIna thAya che. ane A ja saMdhyeya varSa pramANa ghAtikarmanA sthitibaMdhathI zarU karIne kevalajJAnAvaraNa - kevaladarzanAvaraNa sivAyanI bAkI rahela dezaghAti je jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNakarmanI jalarekhA samAna kaSAyanA rasane bAMdhe che, arthAt eka sthAnaka rasa bAMdhe e pramANe artha che. to sattaduM rva, saMtame saMvAsito vonphre / viDyo muLa viMdho, savvesi saMghavALi // 46 || tataH saptAnAmevuM, saMdhyeyatama saMdhyeyavArSio dvoH / dvitIyaH punaH sthitivanyaH, sarvemAM saMdhyeyavarSAnA || 46 || gAthArtha H TIkAnI jema TIkArtha HtyAra pachI strIveda upazAMta thaye chate bAkInA 7 nokaSAyane upazamAvavAnuM zarU kare che. ane 7nI paNa e pramANe pUrva napuMsakavedamAM kahela rItathI upazamAvIne upazamanA addAno saMkhyAtamo bhAga gaye chate nAma-gotra e be karmano saMdhyeya varSano sthitibaMdha kare che, vaLI vedanIyakarmano asaMkhyeya varSano ja sthitibaMdha rahe che. ane te sthitibaMdha pUrNa thaye chate bIjo sthitibaMdha vedanIyano paNa saMya varSano thAya che. ane e pramANe thaye chate tyAMthI zarU karIne sarva paNa karmano sthitibaMdha saMkhyeya varSano ja rahe che, ane pUrva pUrvanA sthitibaMdhathI anya anya sthitibaMdha saMkhyayaguNahIna thAya che. pachI hajAro sthitibaMdha gaye chate sAte paNa nokaSAya upazAMta thAya che. chassuvasamijjamANe, sekkA udayaTTiI purisasesA / samaLAvaliyo, vA ni ya tAvavadyAr // 40 || 243 SaTsUpazamyamAneSu, saikodayasthitiH puruSazeSA / samayonAliaive, vApi = tAvandvayA || 47 || gAthArtha Hcha nokaSAya upazamate chate puruSavedanI eka udaya sthiti zeSa rahe che. ane te samaye samayona be AvalikA sudhInA bAMdhelA dalikane teTalAM kALe (samayona be AvalikAe) upazamAve che. che. pachI jyAre (2) samayona 2 AvalikA bAkI rahe (16 thI 22) tyAre paNa asaMkhyaguNapaNe upazamAve che. ane prathama samaye 10 upazamAve te karatAM te ja prathama samaye (14 dalika) saMkrame te asaMkhyaguNa saMkramAve che, te rIte upAnya samaya sudhI napuMsakavedanI jema saMkrame che. upAnya 14mA samaye je saMkramAve che te karatAM anya samaye asaMkhyaguNa saMkramAve che (jema 79 karatA 83 e asaMkhyaguNa che) ane te karatAM anya samaye je upazamAve che te asaMkhyaguNe upazamAve che (jema - 83 karatA 87) ahI dareka jagyAe 4 adhikapaNuM te asaMkhyeyaguNa samajavuM. jyAre (2) samona 2 AvalikA bAkI rahe tyAre (16 thI 22) vizeSahInapaNe saMkrame che. te 83 karatAM 82 vizeSahIna che. 1 hInatva hoya tyAre vizeSahIna samajavuM. baMdhaviccheda pachI 16mA samayane gaNatarImAM laie to samayona 2 AvalikA upazamanA thAya ane te 16mA samayane gaNatarImAM na laie to 2 samayona 2 AvalikA thAya. anya samaya pachI upamita dalikonA samayo vacce aMtarmuhUrta pramANa aMta2ka2Na(AMtarU) che. jo ke ahIM asatkalpanAthI 82-91 vigere lakhyA che. paraMtu vedano udaya viccheda gayA pachI phakta navuM samaya nyUna 2 AvalikAnuM bAMdheluM saMkramavAnuM ke upazamAvAnuM hovAthI pUrvanA vedodayanA carama samayanA dalikonA upazama ane saMkrama ka2tAM asaMkhyAta bhAganA ja daliko ahIMyA upazama ane saMkrama thAya che. chatAM sthApanAmAM vizeSa phera pADayo nathI. chatAM samajI levuM. (iti citra naM.-17nI samajutI samApta) For Personal & Private Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 42 43 TIkArtha :- A vizeSa che - 6 nokaSAyane upazamAvatAM je samaye 6 nokaSAya upazAMta thAya che te samaye puruSavedanI prathamasthitimAM rahela bAkInI eka ja udaya sthiti samayamAtra bAkI rahe che. ane tyAre puruSavedano sthitibaMdha 16 varSano ane saMjvalanano saMdhyeya hajAra varSano che. tathA puruSavedanI prathama sthitimAM be AvalikA bAkI rahe tyAre pUrva kahela svarUpavALo AgAla viccheda pAme che, ane udIraNA ja pravarte che. tathA puruSarvedanA AgAla viccheda samaye ja bAkI rahela lika saMkramanA AdhAra lakSaNa patadmahatAno paNa viccheda thAya che. tethI nokaSAya saMbaMdhI ghaNAM lika puruSarvedamAM na *saMkramAve paraMtu saMjvalanane viSe saMkramAve che. ane jyAre puruSaveda saMbaMdhI bAkI rahelI eka udayasthiti paNa atikrAnta thAya che tyAre A jIva avedI thAya che. 244 vedaka ajJAnA prathama samaye be samayona be AvalikA sudhInuM bAMdheluM je dalika te ja phakta upazAnta nathI, bAkInuM sarva paNa napuMsakavedamAM kahela prakAre upazAnta thAya che. je paNa anya puruSavedano 16 varSano sthitibaMdha te paNa prathamasthitinA anya samaya bhAvi anya udaya sAthe jAya che. je paNa be samayona be AlikA kAle bAMdheluM dalika anupazAnta che te paNa teTalAM kAle eTale ke be samaryAna be AvalikA pramANa kAlavaDe upazamAve che, e pramANe artha che. ane te upazamanA vidhi A pramANe che. prathama samaye alpa daliyA upazamAve che, bIjA samaye asaMkhyeyaguNa, trIjA samaye asaMkhyeyaguNa e pramANe tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI be samayona be AvalikAno chello samaya Ave. ane paraprakRtine viSe be samayona be AvalikA sudhI dareka samaye yathApravRttasaMkramathI saMkramAve che. te A pramANe - prathama samaye ghaNAM, bIjA samaye vizeSahIna, trIjA samaye vizeSahIna, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI anya samaya Ave. pachI puruSaveda upazAnta thAya che. ane tyAre saMjvalanano aMtarmuhUrta nyUna 32 varSa pramANa sthitibaMdha thAya che. ane bAkInA jJAnAvaraNa - darzanAvaraNa - aMtarAya - vedanIya - nAma - gotrano saMkhyAta hajAra varSa pramANa sthitibaMdha thAya che. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-70mAM kahyuM che. - vanyo vattIsasamA saMgaLiyarALa 3 sahassA'' || (artha - saMjvalana kaSAyono 32 varSa pramANa baMdha thAya che, ane Itara karmano saMkhyAtA hajAra varSa pramANa baMdha thAya che.) (jyAre ahIM saMjvalanano aMtarmuhUrta nyUna 32 varSa baMdha kahyo che. cUrNikAre paNa te ja pramANe kahyuM che. tivihamaveo kohaM, kameNa sese vi tivihativihe vi / purisasanA saMgatanA, parirphe AniyA ahi || 48 || trividhamavedakaH krodhaM, zeSAnapi trividhatrividhAnapi / puruSasamA: saMtanA, prathamasthitiAniAviyA || 48 || 42 43 44 pamA-6ThThA karmagraMthanI TIkAmAM to je samaye nokaSAya upazAMta thAya te ja samaye puruSavedano udaya-baMdhAdi viccheda pAme ema kahyuM che. jyAre paMcasaMgraha tathA karmaprakRtinI banne TIkAmAM samayamAtra sthiti bAkI rahe ema kahyuM che. ahIM puruSavedanA 16 varSanA sthitibaMdha vakhate saMjvalana - 4no 32 varSano sthitibaMdha ane zeSa karmono sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra varSano batAvavo joie. kAraNa ke mohanIya sAthe zeSa karmonA sthitibaMdha dareka ThekANe batAvavAmAM Avela che. tethI ''vIsasanA sesavammA'' ATaluM vaccethI chUTI gayuM lAge che. kema ke AgaLano sthitibaMdha karmaprakRti pUrNimAM aMtarmuhUrta nyUna 32 varSa vagere batAvela che, ane kASaprAkRtamAM to sAkSAt puruSavedanA 16 varSanA sthitibaMdha vakhate saMjvalana - 4 no 32 varSano sthitibaMdha batAvela che. saMkramaNakaraNa gAthA-11nI TIkAmAM kahyA pramANe samaya nyUna be AvalikA rahe tyAre puruSaveda patagraha tarIke raheto nathI paraMtu tenI patadmahatA nAza pAme che. kAraNa ke baMdhaviccheda thayA pachI mAtra baMdhAyeluM ja upazamyA vinAnuM bAkI rahe che ema kahe che. jo pataha tarIke kAyama rahe to jema baMdhAyeluM bAkI rahe che tema saMkramathI AveluM paNa bAkI rahevuM joIe. ahIM evo krama che ke je je samaye baMdhAya che ane je anyanA saMkramathI Ave che te te samayathI AraMbhI eka AlikA te ja avasthAmAM paDyuM rahe che, temAM koI karaNa lAgatuM nathI. AvalikA pUrNa thayA pachI upazamavA agara saMkramavA mAMDe che, te eka AvalikA kALe zAnta thaI jAya che. dAkhalA tarIke je samaye puruSavedano baMdhaviccheda thAya che, te samayathI 8mA samaye (ahIM AvalikAnA cAra samaya kalpyA che.) je baMdhAyuM agara anyanuM saMkramathI AvyuM te dalika te samayathI eka AvalikA to te ja avasthAmAM paDyuM rahe che, AvalikA pUrNa thayA bAda tenI upazamanA ane anyamAM saMkrama thavA mAMDe te baMdhaviccheda samaye khalAsa thAya. have je samaye baMdhaviccheda thAya che te samayathI 7mA samaye je baMdhAyeluM che te baMdhaviccheda pachInA samaye zAnta thAya che. paraMtu jo patadmahatA naSTa na thAya ane saMkramathI AvavAnuM cAlu rahe to baMdhaviccheda thayA pachI baMdhAyelA dalikanI jema saMkramathI Avela dalika paNa zeSa rahe ane baMdhAyeluM dalika jema baMdhaviccheda pachInA samaye upazame che tema saMkramelu dalika paNa upazame. paraMtu tema kahetA nathI paNa baMdhaviccheda thayA pachI mAtra baMdhAyeluM ja bAkI rahe che ema kahe che. eTale prathamasthitinI samaya nyUna be AvalikA bAkI rahe ane patadmahatA naSTa thAya ema kahyuM che. ahIM je samaye AgAla baMdha paDe che te samayathI patadmahatA nAza pAme che tema kahe che, AgAla prathamasthitinI be AvalikA zeSa rahe tyAre naSTa thAya che. e hisAbe patadmahatA prathamasthitinI be AvalikA rahI tyArathI baMdha paDI ema thAya che. saMkramaNakaraNamAM samaya nyUna be AvalikA prathamasthiti zeSa rahe tyAre patadmahatA naSTa thAya tema kahyuM che. tattva kevali gamya. For Personal & Private Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 245 gAthArtha :- evedaka thayo chato jIva traNa prakAranA krodhane upazamAve che. ane e rIte zeSa 3 kaSAyonA traNa traNa prakArane (3mAna - 3mAyA - 3lobhane) paNa upazamAve che. tyAM saMjvalananI upazamanA puruSavedanI jema (zeSanI nokaSAyavatuM) jANavI. paraMtu prathamasthiti AvalikA adhika che. TIkArya :- je samaye puruSavedano avedaka thAya che te ja samayathI zarU karIne apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa - saMjavalana e 3 krodhane samakALe upazamAvavA mAMDe che ane te upazamanA karatAM prathamasthitino baMdha pUrNa thaye chate anya sthitibaMdha saMjvalanano saMkhyayabhAgahIna thAya che, ane bAkInA karmano saMkhyayaguNahIna thAya che. bAkInA sthitighAtAdi pUrva kahela rIte ja kahevuM. saMjavalana krodhanI prathamasthiti samaya nyUna 3 AvalikA bAkI rahe chate patadmahatta dUra thAya che. apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa krodhanA dalikane tyAM nAMkhe nahIM, paraMtu saMjvalana mAnAdimAM nAMkhe che. vaLI be AvalikA bAkI rahetAM prathamasthitimAM saMjvalana krodhano AgAla na thAya paNa udIraNA ja thAya che. te udIraNA paNa prathamasthitinI eka AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI pravarte che. ane udIraNA AvalikAnA anya samaye saMjvalanano sthitibaMdha 4 mahinAno thAya che, bAkInA karmono saMgAtA hajAra varSano sthitibaMdha kare che. ane tyAre saMjavalana krodhanA baMdha - udaya - udIraNAno sAthe ja viccheda thAya che. ane te ja samaye apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa be krodhano upazama thAya che. ane tyAre eka AvalikA ane samaya nyUna be AvalikAnA bAMdhelA daliyAne choDIne bAkInuM sarva paNa saMvalana krodhanuM daliyuM upazAnta thayuM che. ane te paNa saMjavalana krodhanI prathamasthiti saMbaMdhI anya AvalikA sTibukasaMkramathI mAnamAM nAMkhe che. ane samaya nyUna be AvalikAe bAMdhela dalika puruSavedamAM kahela prakAre upazamAve che ane saMkramAve - A ja kramathI bAkInA paNa mAna - mAyA - lobharUpa traNa prakAranA apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa - saMjvalanarUpe darekane traNa bhedathI upazamAve che. tyAM saMvalananI upazamanA puruSaveda samAna jANavI, ane apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAnAdinI upazamanA 6nokaSAyanI jema jANavI. vizeSa e che ke saMjvalananI prathamasthitimAM puruSavedanI apekSAe eka AvalikA adhika jANavI. te A pramANe kahe che, - 6 nokaSAya upazAnta thaye puruSavedanI prathamasthiti eka samayamAtra upazAnta vagaranI hoya che. ane apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAnAdinI eka AvalikA pramANa sthiti upazAnta vagaranI hoya che. e vAta ati saMkSepathI kahIM, have vistArathI kahe che. saMjvalana krodhanA baMdha-udaya-udIraNAnA viccheda samaye ja saMjvalana mAnanI dvitIyasthiti saMbaMdhI je dalika tene kheMcIne prathamasthitirUpa kare che ane vede che. tyAM udaya samaye alpa nAMkhe, vaLI dvitIya Adi sthitimAM prathamasthitinA anya samaya sudhI uttara-uttaranA kramathI asaMkhyayaguNa hoya che. ane prathamasthitinA prathama samaye ja saMjavalana mAnano sthitibaMdha 4 mAsano che, ane bAkInA jJAnAvaraNAdino saMgreya hajAra varSa pramANa che. ane tyAre traNe paNa mAna ekI sAthe upazamAvavAnuM zarU kare che. ane saMjvalana mAnanI prathamasthiti samaya nyUna 3 AvalikA bAkI rahe chate apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAnanA dalikone saMjvalana mAnamAM na nAMkhe paraMtu saMjavalana mAyAdimAM nAMkhe che. ane be AvalikA bAkI rahetA saMjavalana mAna sthitino AgAla viccheda thAya che. tethI AgaLa udIraNA ja phakta pravarte che, ane te paNa AvalikAnA anya samaya sudhI udIraNA hoya che. tadanaMtara prathamasthitinI eka AvalikA bAkI rahe che. ane te samaye saMjavalanano be mAsano sthitibaMdha, ane bAkInA karmono saMkhyaya varSano sthitibaMdha kare che. ane tyAre saMjvalana mAnanI baMdha-udaya-udIraNA viccheda thAya che. ane apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAna upazAnta thAya che. vaLI saMjvalana mAnanI paNa eka AvalikA pramANa prathamasthiti tathA samaya nyUna be AvalikA bAMdhela lattA sivAyanI bAkInI sarva paNa upazAnta kare che, ane te ja samaye saMvalana mAyAnI dvitIyasthitinA dalikane kheMcIne prathamasthitirUpa kare che, ane vede che. ane pUrva kahela saMjvalana mAnanI prathama sthiti saMbaMdhI udayathI nirmukta AvalikAne sTibukasaMkramathI udayamAM pravartatI A saMjvalana mAyAmAM nAMkhe che. samaya nyuna be AvalikAe bAMdhela sthiti puruSavedanA kramathI upazamAve ane saMkramAve che. 45 tathAsvabhAve saMjavalana krodhAdinI prathama sthitinI eka AvalikA bAkI rahe ane mAnAdino udaya thaI jAya che. tethI ja prathamasthitinI eka AvalikA bAkI rahI jAya che te avaziSTa AvalikAgata dalika stibukasaMkrama vaDe mAnAdimAM saMkramI dUra thAya che. kaSAya prAbhRta cUrNinA mate..... prathama sthitinI samaya nyUna AvalikA + bIjI sthitimAM be samaya nyUna bi AvavikAmAM baddha dalika anuzAMta hoya che. A pramANe anyatra paNa jANavuM. je samaye saMjvalana krodhano chello udaya baMdha paDyo te pachInA samayathI mAnano udaya zarU thAya che. pelAnA udayaviccheda ane pachInA udaya vacce aMtara hotuM nathI. 48 atyAra sudhI mAnano pradezodaya hato tethI eka pradezodayAvalikA choDI guNazreNinA krame dalika goThavAtuM hatuM. have rasodaya thayo eTale udayathI AraMbhI guNazreNinA krame dalika goThavAya che. For Personal & Private Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 ahIM saMjvalana mAyAnA udayanA prathama samaye saMjvalana mAyA - lobhano 2 mAsano sthitibaMdha kare che. bAkInA karmono saMkhyAtA varSano sthitibaMdha kare che. tathA te ja samayathI zarU karIne traNe paNa mAyA ekI sAthe upazamAvavAnuM zarU kare che. pachI saMjvalana mAyAnI prathamasthitimAM samaya nyUna 3 AvalikA pramANa bAkI rahe tyAre apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa mAyAnA dalika saMjvalana mAyAmAM na nAMkhe, paraMtu saMjvalana lobhamAM nAMkhe che. be AvalikA bAkI rahetAM AgAla paNa viccheda thAya che. pachI phakta udIraNA ja pravarte che, te paNa sva AvalikAnA anya samaya sudhI pravarte che, te samaye saMjvalana mAyA - lobhano sthitibaMdha 1 mAsano thAya che, ane bAkInA karmono saMkhyAtA varSano sthitibaMdha thAya che. ane tyAre ja saMjvalana mAyAno baMdha - udaya - udIraNA viccheda thAya che. ane apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNanI mAyA upazAnta pAme che. ane saMjvalana mAyAnI prathamasthiti saMbaMdhI eka AlikA ane samaya nyUna be AvalikA bAMdhela sthiti vinA bIjI sarva upazAnta thAya che. ane tyAre saMjvalana lobhanA bIjI sthiti saMbaMdhI dalika kheMcIne prathamasthitirUpa kare che ane vede che. ane pUrva kahela mAyAnI prathamasthiti saMbaMdhI eka AvalikAne stibukasaMkramathI saMjvalana lobhamAM saMkramAve che. samaya nyUna be AvalikA bAMdhela sthitilatAne pUrva kahela puruSavedanA kramathI upazamAve che ane saMjvalana lobhamAM saMkramAve che. 246 gAthArtha :- saMjvalana lobhanA be tribhAga sthitimAM prathama tribhAga azvakarNakaraNAddhA ane bIjo tribhAga kiTTikaraNAddhA nAme che. tyAM te kiTTi eka spardhakagata vargaNAonA anaMtamA bhAge ane sarva jaghanya anu0 spardhakathI paNa hIna rasavALI che. lobhasya betibhAgA, viiyatbhAgottha kiTTikaraNaddhA / VADunAvALa - anaMtamAno 4 tA pheTA || 42 || TIkArya :- saMjvalana lobhanI prathamasthitinA pramANanuM nirupaNa karatAM kahe che - saMjvalana lobhanI prathamasthitinA traNa bhAga kare che. dvitIyasthitinA dalikane kheMcIne prathamasthiti traNa vibhAga yukta kare che, e pramANe artha che. tyAM prathamathI be tribhAgavALo prathamasthitine kare che, be tribhAgamAM dvitIyasthitinA dalikane kheMcIne nAMkhe che, e pramANe artha che. tyAM prathama tribhAga azvakarNaka2NAddhA saMjJAvALo che, bIjo kiTTikaNAdvA saMjJAvALo che. 49 lobhasya dvautribhAgau, dvitIyatribhAgo'tra kiTTikaraNAddhA / spardhavartaLA - aMtamAnatu to'dhastAr // 46 // ane trivibhAga yukta lobha vedanA ahvAnA prathama samaye ja apratyAkhyAnAdi traNe lobha ekI sAthe upazamAvavAnuM zarU kare che. upazamanA vidhi pUrvanI jema che. tyAM azvakarNakaraNAddhA saMzaka prathama tribhAgamAM vartato jIva pUrvanA spardhakamAMthI dareka samaye dalikane grahaNa karIne tene atyanta hIna rasavALA apUrva spardhakone kare che, e pramANe artha che. saMkrama thayela mAyAnA dalika saMbaMdhI athavA pUrva bAMdhela saMjvalana lobha saMbaMdhI pUrva spardhakomAMthI dareka samaye dalika grahaNa karIne te dalikone te kAle baMdhAtAM saMjvalana lobha spardhaka jevA atyanta nIrasa hIna rasavALA karatAM ane dareka samaye apUrva dalikane grahaNa karatAM apUrva spardhakone kare che, e pramANe artha che. ahIM to anaMtAnaMta paramANue banela skandhone jIva karmapaNe grahaNa kare che. ane tyAM eka eka skandhane viSe je sarva jaghanya 2sa te paNa sarva jIvathI anaMtaguNa rasAvibhAgone kare che. tenAthI yukta 52mANuono samudAya te prathama vargaNA. pachI kramathI eka uttara rasAvibhAga vRddhithI vadhatAM rasAvibhAgavALI siddhane anaMtame bhAge ane abhavyathI anaMtaguNa jeTalI vargaNA kahevI, teTalI vargaNAno samudAya te spardhaka kahevAya che. AnAthI AgaLa ekottara vRddhithI vadhato rasa malato nathI. paraMtu sarva jIvothI anaMtaguNa rasAvibhAgo vaDe ja vadhato rasa maLe che. 49 pachI pUrvanA kramathI bIjA spardhaka zarU kare che. e pramANe trIju Adi tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI anaMta spardhako thAya che. ane AvA spardhakomAMthI prathama Adi vargaNA grahaNa karIne atyaMta vizuddhinA vazathI anaMtaguNahIna 2sa karIne pUrvanI jema spardhakone kare che. ane AvA prakAranA spardhako kyAre paNa pUrvamAM karyA nathI tethI apUrva e pramANe kahyAM che te pragaTa artha che. 50 bhAvArtha e che ke - lobhanI dvitIyasthitimAMthI dalikane AkarSIne traNa vibhAgAtmaka prathamasthiti kare che, temAM prathama azvakarNakaraNAddhA - bIjo kikrikaraNAddhA ane trIjo kignivedanAddhA vibhAga che. emAM lika pariNamana to prathamanA be bhAga rUpe thAya che ane trIjo vibhAga to anubhavakALano che. arthAt dvitIyasthitimAMthI grahaNa karelA dalikane prathamanA be vibhAgamAM prakSepIne trIje vibhAge anubhave che. hajI sudhI saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIve baMdhanI apekSAe AvA hIna rasavALA spardhako kadI paNa karyAM nathI, paraMtu A vakhate ja atyanta vizuddhinA vazathI AvA spardhako kare che. mATe apUrva spardhako kahevAya che. For Personal & Private Use Only www.airtely early.org Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 247 pachI e pramANe apUrva spardhakone karatAM saMkheya sthitibaMdha gaye chate azvakarNakaraNAddhA pasAra thAya che. tyAra pachI kiTTikaraNAddhAmAM praveza kare che. ane tyAre saMjvalana lobhano sthitibaMdha dinapRthakta pramANa che, ane bAkInA karmano sthitibaMdha sahasra varSa pRthakatva pramANa che. kiTTikaraNoddhAmAM pUrva spardhakamAMthI ane apUrva spardhakamAMthI dalika grahaNa karIne dareka samaye anaMtI kiThThio kare che. kiThThionuM svarUpa :- kiTTi eTale pUrva spardhaka ane apUrva spardhakamAMthI vargaNA grahaNa karIne anaMtaguNahIna rasavALI karIne ekottara vRddhine choDIne teone ghaNAM antare sthApavI, jema ke je vargaNAo asatukalpanAe 101 - 102 ityAdi anubhAga vibhAgo vALI hatI te vargaNAonA anubhAga vibhAgone pa-10-15 Adi anukrame sthApavA te kiTTi kahevAya che. te ja kiTTinI vizeSa prarUpaNA kare che. "pravADA' tyari - eka anubhAga spardhakamAM je anaMta vargaNAo che, teone anaMtamA bhAge jeTalI vargaNAo thAya teTalA pramANavALI kiThThio prathama samaye kare che, te paNa anaMta thAya che. to zuM jaghanya anubhAga spardhakanA anubhAga samAna kare ? ke tethI paNa hIna kare ? to kahe che - tethI paNa hIna kare che. ane te pramANe kahyuM che. - kA' je sarva jaghanya anubhAga spardhaka che tenI paNa nIce kare che. arthAt tethI paNa anaMtaguNahIna rasavALI kare che. aNusamayaM seDhIe, asaMkhaguNahANi jA apavAo / tabivarIyaM daliyaM, jahannagAI visesUNaM / / 50 / / * anusamayaM zreNyA - 'saMkhyeyaguNahAniryA apUrvAH / / tadviparItaM dalikam, jaghanyAdi vizeSonam / / 50 // gAthArtha :- je apUrva kiSTi kare che te pratisamaya asaMkhyayaguNahAninI zreNie jANavI, ane dalika te kikrizreNithI viparIta jANavuM. ane jaghanya kiTTithI AgaLanI kiThThio vizeSahIna hInatara jANavI. TIkArya - dareka samaye kiTTinuM pramANa :- je dareka samaye samaye apUrva arthAt navI navI kikrio kare che, te dareka samaye asaMkhyayaguNahAni yukta zreNi jANavI. ane apUrvapaNuM dareka samaye anukrame anaMtaguNahIna rasapaNAne pAmatuM jANavuM. ahIM tAtparya e che ke - prathama samaye ghaNI kiThThio kare che, bIjA samaye asaMkhya guNahIna, tethI paNa trIjA samaye asaMkhyayaguNahIna, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kiTTikaraNoddhAno anya samaya Ave. kiDhigata rahela dalika keTalAM? :- dalikane tethI viparIta arthAt kiSTi saMkhyAthI viparIta jANavuM. te A pramANe kahe che - prathama samaye sarva kiTTigata dalika sarvathI alpa, tethI bIjA samaye sarva kigitadalika asaMkhyayaguNa, tethI paNa trIjA samaye sarva kiTTigata dalika asaMkhyayaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kiTTikaraNAddhAno anya samaya Ave. dareka kiThThiono anubhAga :- tema ja prathama samaye karelA kikriomAM sAmAnyathI anubhAga sarvathI utkRSTa, tethI bIjA samaye karelI kiThThiomAM sAmAnyathI anubhAga anaMtaguNahIna, tethI paNa trIjA samaye karela kioi anaMtaguNahIna che. e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI kiTTikaraNAddhAno anya samaya Ave. have prathama samaye karela sarva jaghanyAdithI utkRSTa sudhInI kiThThione viSe paraspara pradeza alpabadutva keTalI saMkhyAmAM che ? to kahe che - jaghanyAdithI vizeSona hoya che. arthAtu jaghanyane prathama karIne pachInA kramathI dareka kiSTinA pradezono samUha vizeSona - vizeSona hoya che. ahIM A tAtparya che - prathama samaye karela kiThThionI madhyamAM je sarva manda anubhAgavALI kiTTi che, tenA pradezono samUha sarvathI vadhAre hoya che. tethI tenI madhyamAM rahela bIjI kiTrimAM anaMtara anaMtaguNa anubhAga adhika evI kiTrimAM pradezono samUha vizeSahIna hoya che. tethI paNa anaMtara je anaMtaguNa anubhAgathI adhikavALI trIjI kiTrimAM vizeSahIna hoya che. e pramANe eka pachI eka evI anaMtaguNa Taka, bh 51 ahIM apUrva spardhako tathA pUrva spardhako ema baMne kahe che enuM tAtparya e che ke apUrva spardhakanA kALamAM jeTalAM spardhako tatkALa baMdhAtAM saMjvalana lobhanA jevA alpa rasavALA karelA che teone tathA te kALe je spardhakonA apUrva spardhaka karyA nathI te baMnene grahaNa karIne kikrio kare che. apUrva spardhaka kALamAM sattAgata badhA spardhako apUrva thatA nathI. keTalAka thAya che ane keTalAka tevA ja rahe che. For Personal & Private Use Only Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 karmaprakRti bhAga-2 anubhAga adhika kiTTine vizeSahIna tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI prathama samaye karela kiThThionI madhyamAM sarva utkRSTa kiTTi pUrNa thAya. A ja rItathI sarva paNa samayo viSe dareka kiTTi samudAyamAM kahevuM. aNubhAgoNaMtaguNo, cAummAsAi saMkhabhAgUNo / mohe divasapuhuttaM, kiTTIkaraNAisamayammi // 51 // anubhAgo'nantaguNa - cAturmAsikAt saMkhyeyabhAgonaH / mohe divasapRthaktvaM, kiTTIkaraNAdisamaye // 51 / gAthArtha - prati samayamAM kiThThiono anubhAga anukrame anaMtaguNa kahevo, ane mohanIyanA cAturmAsika sthitibaMdhathI AgaLanA anya sthitibaMdho saMkhyAtabhAgahIna thatAM kiTTikaraNAddhAnA prathama samaye divasa pRthakatvano sthitibaMdha thAya. TIkArtha - prathama samaye kihino anubhAga:- prathama samaye karela kiThThiono anubhAga anukrame anaMtaguNa kahevo. te A pramANe kahe che. - prathama samaye karela kiDhionI madhyamAM je sarva manda anubhAga kiSTi che teno anubhAga sarvathI alpa che, tethI bIjI kiTTimAM anubhAga anaMtaguNa, tethI paNa trIjI kiTTimAM anubhAga anaMtaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI prathama samaye karela kiThThionI madhyamAM sarva utkRSTa kiTTi thAya. ane paMcasaMgraha upazamanAkaraNanI gAthA-79mAM kahyuM che. "gAmaveyAna maMDaLa rasa gALo' - pahale samaye karAyelI jaghanya rasavALI kiTTithI mAMDIne sarvotkRSTa rasavALI kiTTi paryata uttarottara anaMtaguNa rasa kahevo. e pramANe bIjA samayAdi viSe rahela paNa kiTTionI prarUpaNA karavI. kiSkrinA pradezonuM alpabahuta :- have A ja kiThThionA paraspara pradezonuM alpabadutva kahe che. prathama samaye karela kioinI madhyamAM je sarva utkRSTa pradezavALI kiTTi che tenA alpa pradezo che. te apekSAe bIjA samaye karela kiTTinI madhyamAM je sarva alpa pradezavALI kiTTi tenA pradezo asaMkhyayaguNa, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI anya samaya Ave. anubhAga apekSAe alpabahutvaH- ane anubhAga apekSAe prathama samaye karela kiSTionI madhyamAM je sarva manda anubhAgavALI kiTTi che teno sarve utkRSTa anubhAga, tethI bIjA samaye karela kiThThionI madhyamAM je sarva utkRSTa anubhAgavALI kiSTi teno anubhAga anaMtaguNahIna, tethI paNa trIjA samaye karela kiTTionI madhyamAM je sarva utkRSTa anubhAga te anaMtaguNahIna, e pramANe tyAM sudhI kahevuM jyAM sudhI anya samaya Ave. naoN - mohanIyakarmamAM saMjvalanano cAra mAsano sthitibaMdha zarU karIne anya anya sthitibaMdha saMkhyayabhAga hIna hinatara tyAM sudhI kahevo jyAM sudhI kiTrikaraNAddhAnA prathama samaye dina pRthakatva pramANa sthitibaMdha thAya. ane te te sthitibaMdha prAya: te ja pramANe sthAne kahyo che. (citra naMbara 18 juo) bhinnamuhutto saMkhejjesu ya, ghAINa diNapuhuttaM tu / vAsasahassapuhuttaM, anto divasassa aMte siM / / 52 / / vAsasahassapahuttA, bivarisaanto aghAikammANaM / namasta guvAsaMd, viTTIgo je 2 vRtta . 12 || bhinnamuhUrtaH saMkhyeyeSu ca, ghAtinA dinapRthaktvaM tu / varSasahasrapRthaktva - mantardivasasyA'nte teSAm / / 52 // varSasahasrapRthaktvAd, dvivarSAnto'ghAtikarmaNAm / lobhasyA'nupazAntaM, kiTTayo yacca pUrvoktam / / 53 // gAthArtha :- saMkhyAta sthitibaMdha vyatIta thaye saMjvalana lobhano aMtarmuhUrta sthitibaMdha thAya che, ane ghAtikarmono ghaNAM divasa pramANa tathA nAma-gotra-vedanIyano ghaNAM hajAra varSa pramANa sthiti baMdha thAya che. punaH kikiraNoddhAnA anta e traNe karmono anukrame aMtarmuhUrta aMtardivasa. | para che . tathA aghAti karmonA ghaNAM hajAra varSa pramANathI hIna hInatara thato anya samaye sthitibaMdha be varSathI nyUna thAya che. tathA saMjvalana lobhanI je pUrvokta (samayonAvalikA dvikabaddha) ane kikita dalika te anupazAtta che. | pa3 | para ahIM kAraNano vicAra karIe to uttarottara samaye pariNAmanI nirmaLatA hovAthI rasa ocho ocho thAya che. tathAsvabhAve alpa rasavALA daliko vadhAre hoya che, ane adhika rasavALA daliko alpa hoya che, tethI pUrva pUrva samayathI uttarottara samayanA dalikanuM pramANa vadhAre kahyuM che. For Personal & Private Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanA karaNa 249 sAso khAso dAho, tinivi rogA muNiMda ! tuha khINA / aNasaNapavittisamae, samayaM kalusehiM kammehiM / / 37 / / zvAsa - khAMsI ane dAha tamArA A traNe roga he munipati!anazana svIkAravAnA samaye kliSTa karmanI sAthe kSaya paabhyaa.|| 39 // caramasamaevi suhaguru !, viyalattaM pariharaMtaeNa tae / savvattha egarUvA, guruA saccAviyaM vayaNaM / / 38 / / he zubhaguru ! chellA samaye paNa vikalatAne (dInatAne) choDatAM evA tamArA vaDe "mahApuruSo sarvatra eka sarakhA sva35vANA hoya"mAyanane satya yu.|| 38 // saccaM sA kasiNacciya kattiyamAsassa paMcamI kasiNA / khettaMtaraM va sUro, jIe taM saggamallINo / / 39 // kharekhara kArataka mahinAnI kRSNa paMcamI kALI ja hatI, ke je tithIe anya kSetramAM jatAM sUryanI jema tame svargamAM sIdhAvyAM / / 38 // egArasa aTTattara saMvaccharakAla ! paDau taha kAlo / . jasasesaM jeNa tae, taM muNirayaNaM kayaM pAva ! / / 40 / / 1178nA he saMvatsara kAla!tArA upara kALa (yamarAja) paDo, kAraNa ke he pApI tArA vaDe yazasvI evuM te munina nAmazeSa riinmaayu.||40|| hA ! siddhaMtapiyAmaha !, hA ! mAe : laliyakavvasaMpatti / hA ! gaNiyavijjasahie, hA ! baMdhava takkaparamatthe / / 41 / / hAya ! siddhAMtanA pitAmaha ! he suMdara kAvyanI saMpattinI mAtA ! he gaNita vidhAyukta he tarkanA paramArtha tattvanA baaNdhv!||41|| hA ! chaMdamuddhaputtaya, hA ! hA'laMkAramajjhalaMkArA / hA ! kammapayaDipAhuDa-mAyA ! maha bhe nisAmeha / / 42 / / chanA bhUrdhanyanA putra ! mAranI madhyanAmasaMDAra ! prati prAbhUtanI mAtA! tuM bhane smg.|| 42 // jo Asi majja jaNao, muNicaMdamuNIsaro vivahapaNao / so nigghiNeNa vihiNA, saggaMgaNamaMDaNo vihio / / 43 / / - devatAothI praNAma karAyela te municaMdrasUrIzvarajI mahArAja mArA pitA(guru) hatA. kura evA vidhAtA vaDe te svarganA saaNgaanusaabhuuss| bnaavaadhaa.||43|| te amayajalahiuggArasanihA kattha komalAlAvA ? / supasatranayaNaavaloyaNAI hI tAI puNa kattha.? / / 44 / / amRtanA sAgaranA udgAra samAna kayAM tamArA te komala AlApa ? suprasanna nayanonuM vaLI te avalokana kayAM ? // 44 // iya tujjha virahahuyavaha-jAlAvalikavaliyA ruyai kaluNaM / nisakaM lIlAiya-maNusarai sarassaI-devI / / 45 / / A pramANe tamArA virahAgninI jvAlAnI zreNithI koLIyo karAyela te sarasvatI devI karUNa rIte raDe che. nizaMka sImA vigerenate yaa672ch.||45|| hA ! caraNalacchIvacche, saMpai vehabbadukkhamaNupattA / jaidhammaputta ! majjhavi, saMjAo sAmiNA viraho / / 46 / / - hAya ! cAritrarUpI lakSmInI dIkarI vaidhavyanA du:khane pAmelI che. he yatidharmanA putra ! mAro paNa svAmIno viyogathayo. // 46 / / (anusNdhaa| paM.naM. - 348) For Personal & Private Use Only Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only ! ! .. . . . Tri + +++ t saMjJA :- 1 = prathama vargaNA prathama spardhaka 2 = eka pradezamAM rasAvibhAgo karmapradezo-256 -1,00,000 karmapradezo-248 -1,00,001 karmapradezo-240 -1,00,00ra karmapradezo-232 2-1,00,003 99,997 rasALa PKC / aa aa aa aa 0 1 - - - - * karmapradezo-224 20-2,00,000 karmapradezo-216 20-2,00,001 karmapradezo-208 20-2,00,000 karmapradezo-200 20-2,00,003 + + + 2 = dvitIya vargaNA dvitIya spardhaka, + ++ . I ni paramArthathI to speko - vargaNAo ane karmapradezo anaMtA che. asatukalpanAthI sarvasaMkhyA 4 spardhako, 16 vargaNA, 3,136 karmapradezo, + +++ + + ++ + 99,997 rasA. aMtara III I n IT is i iiiiiii::: 3 = tRtIya vargaNA tRtIya spardhaka karmapradezo-192 20-3,00,000 karmapradezo-184 20-3,0,001 karmapradezo-176 20-3,00,000 karmapradezo-168 20-3,00,03 99,997 rasAva (citra naMbara - 18 asakalpanAthI pUrva spardhakonI racanA) . . . . #fittitti che I - Ple | III II - I ! ! hA ' ' : : 00 .00 4 = caturtha vaNA caturtha spardhaka karmapradezo-160 20-4,00,000 karmapradezo-152 20-4,00,001 karmapradezo-144 20-4,00,000 karmapradezo-136 i-4,00,003 ni Ple prathama spardhaka karmapradezo-128 2-5,00,000 karmapradezo-124 20-5,00,001 karmapradezo-120 -5,00,000 karmapradezo-116 -5,00,003 | karmapradezo 1,568 dvitIya dviguNahAni Tit karmaprakRti bhAga -2 - 25o Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 251 TIkArtha H A kiphrika2NAddhAnA saMkhyeyabhAga gaye chate saMjvalana lobhano sthitibaMdha bhinnamuhUrta arthAt aMtarmuhUrta pramANa che. ane traNa dhAtikarmono dina pRthaktva pramANa che. ane nAma-gotra-vedanIyano hajAra varSa pRtha arthAt ghaNAM hajAra varSa pramANa che. pRtha zabda ahIM bahutva vAcI che. tathA kiTTikaraNAddhAnA anne eTale anya samaye saMjvalana lobhano sthitibaMdha aMtarmuhUrte kare che, e pramANe artha che. phakta A aMtarmuhUrta atyanta alpatara jANavuM. tathA 'siM' ti - ghAtikarmano aMtardivasa eTale dezona eka ahorAtri sthitibaMdha kare che. ane je nAma - gotra - vedanIya e 3 aghAti karmano hajAra varSa pRthaktva pramANa kiTTikaraNAddhAnA saMkhyeyabhAga atikrama bhAvi sthitibaMdhathI anya anya sthitibaMdha hIna hInatara sthitibaMdha thatAM te kiSTikaraNAddhAnA anya samaye be varSanI aMdara = ocho sthitibaMdha thAya che. upazamanAkaraNa tathA kiSTikaraNAddhAmAM samaya nyUna 3 AvalikA bAkI rahetA apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa lobhanA dalikane saMjvalana lobhamAM saMkramAve nahIM. kAraNa ke tyAM saMjvalana lobhanA patadmahatAnI nivRtti arthAt viccheda thato hovAthI, paraMtu svasthAne ja rahyuM chatu upazamAve che. ane kiTTikaraNAddhAmAM be AvalikA bAkI rahetA bAdara saMjvalana lobhano AgAla na thAya, paraMtu udIraNA ja thAya che, te paNa AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI hoya che. te udIraNA AvalikAnA anya samaye je 'viTTIjha' tti kiTTirUpa thayela dvitIyasthitimAM rahela dalika ane je kahela samaya nyUna be AvalikA bAMdhela, ane je kiTTikaraNAdvAnI eka udayAvalikA bAkI rahI che, saMjvalana lobhanuM e sarva dalika upazAnta vagaranuM rahela che, bAkInuM sarva upazAnta thayuM che. tathA te ja samaye banne apratyAkhyAna - pratyAkhyAnAvaraNa lobha paNa citra naMbara-18nI samajutI :- pradeza apekSAe anaMtaropanidhA :- prathama dviguNahAnimAM 8 pradezonI hAni,dvitIya dviguNahAnimAM tenAthI ardhA = 4 pradezo che. te kAraNathI prathamanI hAni dviguNahAnimAM uttarottara vargaNAmAM 8-8 pradezo hIna -hInatara che. dvitIyAdi dviguNahAnimAM 4-4 pradezo hIna-hInatara thAya che. ahIM asatkalpanAthI citramAM prathama dviguNahAnimAM prathama vargaNAmAM pradezo-256, dvitIya vargaNAmAM 248, tRtIya vargaNAmAM - 240 pradezo che e pramANe AgaLa paNa jANavuM. pradeza apekSAe paraMparopanidhA :- ahIM dviguNahAni asatkalpanAthI 16 vargaNA pramANa che, tethI asatkalpanAthI prathama dviguNahAninI prathamavargaNAmAM je 256 pradezo che tethI ardhA pradezo dvitIya dviguNahAninI prathama vargaNAmAM 128 pradezo thAya che. tethI ardha tRtIya dviguNahAninI prathama vargaNAmAM 64 pradezo thAya che. e pramANe AgaLa paNa jANavuM. anubhAga apekSAe anaMtaropanidhA :- prathama dviguNahAninI prathama vargaNAmAM 1,00,000 rasAvibhAga, dvitIya vargaNAmAM eka adhika = 1,00,001 rasAvibhAga, e pramANe uttarottara vargaNAmAM ekeka adhika kahevI. ahIM asatkalpanAthI eka spardhakamAM 4 vargaNA che. chellI vargaNAmAM 1,00,003 rasAvibhAga che. e pachI aMtara Ave che, ane te kaMika nyUna prathama spardhakanI vargaNAnA rasANuo che. asakalpanAthI 99,997 2sAvibhAganuM aMtara che. tethI prathama dviguNahAnimAM dvitIya spardhakanI prathama vargaNAmAM 2,00,000 2sAvibhAga che. e pramANe AgaLa paNa kahevuM. anubhAga apekSAe paraMparopanidhA :- prathama dviguNahAnimAM prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM 1,00,000 rasAvibhAgo che. dvitIya spardhakanI prathama vargaNAmAM dviguNa = 2,00,000 2sAvibhAgo che. tRtIya spardhakanI prathama vargaNAmAM triguNa = 3,00,000 2sAvibhAgo che. e pramANe AgaLa paNa prathama dviguNahAnimAM prathama vargaNA apekSAe jeTalI saMkhyAmAM spardhaka thAya teTalI saMkhyeyaguNa 2sAvibhAgo te spardhakanI prathama vargaNAmAM thAya che. have prathama spardhakanI prathama vargaNAmAM 1,00,000 rasAvibhAgo che. dvitIya spardhakanI prathama vargaNAmAM dviguNa = 2,00,000 rasAvibhAgo thAya che. dvitIya spardhakanI prathama vargaNAgata 2,00,000 rasAvibhAgo tRtIya spardhakanI prathama vargaNAmAM tridvibhAga guNA = 2,00,000 x OM = 3,00,000 2sAvibhAgo thAya che. arthAt jeTalAmuM spardhaka hoya temAMthI eka ocho karI je Ave eTalAmo bhAga pUrva spardhaka karatAM vadhAre Ave. tethI caturtha spardhakanI prathama vargaNAmAM catuH tribhAga guNA = 3,00,000 x 4/3 = 4,00,000 rasAvibhAgo thAya che. e pramANe AgaLa paNa jANavuM. (iti citra naMbara 18 nI samajutI samApta.) 53 bAkI rahela udayAvalikAne dasamA guNasthAnake sUkSma kikriomAM stibukasaMkrama vaDe saMkramAvI anubhave che, samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM dalika teTalAM ja kALe zAMta thAya che. ane kikriomAM keTalIka kignione bhogavIne khapAve che, keTalIkane zAMta kare che. For Personal & Private Use Only Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 karmaprakRti bhAga-2 upazAnta thAya che, ane te je samaye anivRttibAdarasaparAya guNasthAnakano viccheda thAya che, saMjvalana lobhano baMdhaviccheda ane bAdara saMjvalana lobhano udaya udIraNA viccheda thAya che, e pramANe jANavuM. sesaddhaM taNurAgo, tAvaiyA kiTTI U ya paDhamaThiiM / vajjiya asaMkhabhAgaM, heTuvarimudIrae sesA / / 54 / / zeSAddhAM tanurAga - stAvatIM kiTTIzca prathamasthitim / vayitvA'saMkhyeyabhAga - madhastAduparimudIrayati zeSAH / / 54 / / gAthArtha :- TIkAnI jema, TIkArya :- bAkInA addhAkAlamAM arthAt trIjA vibhAgamAM sUkSma rAgI eTale ke sUkSmasaMparAya thAya che. ane te pUrve karela dvitIyasthitinI kiThThiomAMthI keTalIka kiThThio kheMcIne sUkSmasaMgharAya kAla jeTalI prathamasthitirUpa kare che. ane kiSTikaraNAddhAnI bAkI rahela anya AvalikA mAtra sthitine tibukasaMkramathI saMkramAve che. tathA prathama ane anya samaye karela kiTTi sivAyanI bAkInA samaye karela kiThThio sUkSmasaMparAya addhAnA prathamasamaye prAyaH udayamAM Ave che. prathamasthiti bhAvathI anAkrAMta = AkrAMta na thayela arthAtu udaya udIraNA ayogya thayela evI kiTTIonuM grahaNa na thAya te mATe prAya: pada che. tathA anya samaye karela kiTTionI nIce asaMkhyAtamA bhAga ane prathama samaye karela kiTTinA uparanA asaMkhyAtamA bhAga sivAyanI bAkInI kiThThionI udIraNA kare che. geNhaMto ya mayaMto, asaMkhabhAgo ya caramasamayammi / uvasAmeI bIya - TiI pi puvaM va savvaddhaM / / 55 / / gRhaNaMzca muJcan , asaMkhyeyabhAgaM ca caramasamaye / upazamayati dvitIya - sthitimapi pUrvavatsarvAddhAm / / 55 // gAthArtha :- sUkSmasaMparAya addhAnA anya samaya sudhI asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM dalikane grahaNa karato ane mukato evo jIva sUkSmasaMparAyanI sarvoddhA sudhI dvitIyasthitigata dalikane pUrvavat upazamAve che. TIkArtha :- sUkSmasaM5rAya addhAnA bIjA samaye udayaprApta thayela kiDhiono "asaMkhyAtamo bhAga mUke che. arthAtu teTalo ja bhAga upazAMta thayela hovAthI te udayamAM Avato nathI. ane apUrva asaMkhyAtamAM bhAgane anubhavavAne mATe udIraNAkaraNa vaDe grahaNa kare che. e pramANe dareka samaye eTalo bhAga grahaNa karatAM ane tyAga karatAM tyAM sudhI kahevuM ke jyAM sudhI sUkSmasaM5rAya addhAno anya samaya Ave. 54 55 ahIM ema samajAya che ke pahelA samaye karAyelI kikriono uparano asaMkhyAtamo bhAga eTale ke utkRSTa rasavALI kiThThio choDIne ane chellA samaye karAyelI kiThThiono nIceno asaMkhyAtamo bhAga eTale ke maMda rasavALI kiThThione choDIne zeSa kiThThione udIraNA dvArA kheMcI anubhave che. prAyaH pada mukavAnuM kAraNa e che ke pahelA chellA samayanI kikriomAMthI asaMkhya bahubhAga udaya udIraNAmAM Ave che. eka asaMkhyAtama bhAga chUTI jAya che. mATe prAya: zabda bahulavAcI levo. ahIM udayaprApta kikrionA asaMkhyAtamA bhAgane upazamAve che ema jaNAve che. paraMtu udayaprApta kiThThio zI rIte upazama ? kAraNa ke udayaprApta kiThThio to prathamasthitimAM je kiThThio che te che. prathama sthitine to udaya-udIraNAthI bhogave che. dareka sthaLe prathama sthitine udaya-udIraNAthI bhogave che. ema jaNAveluM che to ahIM upazama thAya e kema bane ? tenA uttaramAM ema jaNAya che ke 10mAM guNasthAnakanI vizuddhinA mAhAmyathI prathamasthitinI udayaprApta kikrionA asaMkhyAtamA bhAgane paNa dvitIyasthitigata kiDhio sAthe upazamAve che. samuddhAtanA mAhAsyathI jema puNyaprakRtinA rasane pAparUpe karI anubhave che. athavA je dasamAM guNasthAnakanA kALa pramANe prathama sthiti karI tene to bhogavIne khapAve, paraMtu sUkSmasaMparAya guNasthAnake udaya AvavA yogya je kiThThio bIjI sthitimAM rahelI hoya, tenA asaMkhyAtamA bhAgane upazamAvato ane apUrva asaMkhyAtamA bhAgane udIraNAkaraNa vaDe grahaNa karI anubhavato, A pramANe pratisamaya karatA 10mAnA carama samaya sudhI jAya che. ahIM carama samaya sudhI udIraNAkaraNa vaDe kiTiMone grahaNa karavAnuM kahyuM che, paraMtu prathamasthitinI eka AvalikA bAkI rahe ane udIraNA na thAya ema kahyuM nathI. eTale ema jaNAya che ke kiSTikaraNoddhA kALamAM dasame anubhavavA yogya je kikrio karI che, temAMthI upara kahyA pramANe upazamAvata tene udIraNAkaraNa vaDe kheMcI anubhavato A pramANe kriyA karato carama samaya payaMta jAya che. prathama samaye 1 thI 1OOO kiThThio kare che, rajA samaye 1001 thI 1500 kiThThio kare che. A rIte je kiThThio thaI che, temAMthI prathama samaye udaya vakhate 100 kiTione svarUpe bhogavato nathI, bIjA samaye 125 kiThThione svarUpe bhogavato nathI, trIjA samaye 150 kiSTione svarUpe bhogavato nathI, A rIte prathama samayanI kiDhio svarUpe nahIM bhogavavAthI teno vipAka apekSAe upazama che, e rIte chellA samayanI kiriomAMthI pahelA samaye chellI 100 kikrio udayavALI na hatI, bIjA samaye 90 kidvi udayavALI na hatI, eTale prathama samaya karatAM 10kikrio udayavALA thAya che. A rIte udaya ayogya kiThThio ghaTatI jAya che. ane A badhI kiTTinA je daliko dvitIyasthitimAM che tene tyAM ja upazamAve che. ane prathama sthitimAM rahelA daliko je svarUpe udayamAM na Ave tene upazamAve che, tema upacArathI kahevAya, For Personal & Private Use Only Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 253 dvitIyasthitine paNa arthAtu dvitIya sthitimAM rahela dalikane paNa sUkSmasaMparAya addhAnA prathama samayathI zarU karIne sat- arthAt sUkSmasaMpAyanA sarva kAla sudhI pUrvanI jema upazamAve che ane samaya nyUna be AvalikAthI bAMdhela dalikane paNa upazamAve che. sUkSmasaMparAya addhAnA anya samaye jJAnAvaraNa darzanAvaraNa aMtarAyakarmano aMtarmuhUrta sthitibaMdha, nAma-gotrakarmano 16 muharta pramANa sthitibaMdha ane vedanIyano 24 muhUrta pramANa sthitibaMdha kare che, te ja anya samaye sarva je mohanIyakarma te upazAMta thAya che. pachI anantara samaye upazAMtamoha guNasthAnaka pAme che. uvasaMtaddhA bhinnamuhatto tIse ya saMkhatamatullA / guNaseDhI sambaddhaM , tullA ya paesakAlehiM / / 56 // upazAntAddhA bhinnamuhUrtaH tasyAzca saMkhyeyatamatulyAH / gugaLaH sarvADha, tucAhya pravezArAmyAnuM | pada // gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya - 35rAnAtA- upazAMtamo guNasthAnakano kAla bhinnamuhUrta arthAt aMtarmuhUrta che ane tyAM guNazreNi race che. te upazAMta addhAno je saMkhyAtamo bhAga teTalAM pramANa jeTalI arthAt upazAMta addhAnA saMkhyAtamA bhAga samaya pramANa guNazreNione kare che, e pramANe artha che. ane te sarva guNazreNione saDhat - upazAMta addhAnA sarvakALa sudhI pradezanI apekSAe ane kAlanI apekSAe tulya kare che, kAraNa ke avasthiti pariNAma hetunuM eka rUpapaNuM hovAthI. uvasaMtA ya akaraNA, saMkamaNovaTTaNA ya didvitige| pacchANupubigAe, parivaDai pamattavirato tti // 57 // upazAntAzcAkaraNAH, saMkramaNodvartanA ca dRSTitrike / pazcAnupUA, pratipatati pramattavirata iti / / 57 // rtha :- upazAMta thayelI prakatio sarva karaNane asAdhya thAya che. paraMta upazAMta thayelI 3 darzanamohanIyamAM saMkramaNa ane apavartanAkaraNa pravarte che. ane upazAMtamohathI paDato jIva paccAnupUrvIe pramatta saMyata guNasthAnaka sudhI Ave che. TIkArya :- upazAMta thayelI mohanIyanI prakRtio akaraNa arthAtu karaNa rahita thAya che. saMkramaNa- uddhanAapavarnanA udIraNA-nidhatti-nikAcanA e 6 karaNone ayogya thAya che, e pramANe artha che. vaLI daSTitrika eTale darzanamohanIyatrika upazAMta thAya to paNa saMkramaNa ane apavarNanA thAya che, paraMtu bIju koipaNa karaNa na thAya. tyAM mithyAtva ane mizranuM samyaktamAM saMkrama thAya che, ane apavarnanA to traNenI paNa thAya che. ane A pramANenI vidhi krodha sahita zreNi svIkAranAra jIvane ja jANavI. jyAre mAna sahita zreNi svIkAra kare tyAre mAnane anubhavato ja prathamathI napuMsakavedamAM kahela kramathI 3 krodhane upazamAve, pachI krodhanA kahela kramathI 3 mAnane' upazamAve, bAkInI vidhi pUrvokta rItathI jANavI. jyAre mAyA sahita zreNi svIkAranAra jIva mAyAne anubhavato ja napuMsakavedamAM kahela prakAre 3 krodha, pachI 3 mAnane upazamAve pachI krodhamAM kahela prakAre mAyAtrikane upazamAve che, bAkInI vidhi pUrvokta rItathI jANavI. jyAre lobha sahita zreNi svIkAranAra jIva lobhane anubhavato ja napuMsakavedamAM kahela prakAre 3 krodha, pachI 3 mAna, pachI 3 mAyAne upazamAve che, pachI pUrvokta rItathI 3 lobhane upazamAve che. mAnanA udaye zreNi AraMbhanArane saMjvalana krodhano baMdhaviccheda kayAM thAya che. te jaNAvyuM nathI. paraMtu ema jaNAya che ke krodhanA udaye zreNi AraMbhanArane jyAM krodhano baMdhaviccheda thAya tyAM ja mAnanA udaye zreNi AraMbhanArane paNa krodhano baMdhaviccheda thAya ane krodhanA udaye zreNi AraMbhanArane jema teno baMdhavicacheda thayA pachI be samaya nyUna be AvalikA kALanuM baMdhAyeluM upazamyA vinAnuM bAkI rahe che tema mAnanA udaye zreNi AraMbhanArane paNa krodhano baMdhaviccheda thayA pachI be samayanUna be ramAvalikA kALanuM baMdhAyeluM anupazAMta rahe ane te teTalAM ja kALe mAna bhogavatAM upazamAve. ema mAyAnA udaye zreNi AraMbhanArane krodha ane mAna mATe samajavuM eTale ke mAyAnA udaye zreNi mAMDanArane saMjvalana krodhano baMdhaviccheda thayA pachI je samayapUna be AvalikA kALanuM baMdhAyeluM anupazAMta che te teTalAM ja kALe mAnane upazamAvatAM sAthe ja upazamAve, ane mAnano baMdhaviccheda thayA pachI je be samayapUna be AvalikA kALanuM baMdhAyeluM mAnanuM je daLa anupazAMta che te teTalAM ja kALe mAyAne vedatAM upazamAve che. ema lobhanA udaye zreNi mAMDanAra krodhanA avaziSTane mAna sAthe, mAnanA avaziSTane mAyA sAthe upazamAve, ane mAyAnA avaziSTane lobha vedatAM upazamAve che ema jaNAya che. tattva kevali gama For Personal & Private Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 karmaprakRti bhAga-2 ' upazamazreNi pratipAta - have pratipAta = paDavAnI vidhi kahe che-te bhavakSayathI athavA addhAkSayathI ema be prakAre che. tyAM bhavakSaya maraNa pAmanArane ane addhAlaye upazAMta addhAnI samApti che. tyAM bhavakSayathI paDelA jIvane prathama samaye ja sarva paNa karaNo pravarte che, avirata samyagudaSTipaNuM hovAthI, ane prathama samaye je karmo udIrAya che te karmo udayAvalikAmAM praveza karAvAya che. ane je karmo udIraNAmAM AvatAM nathI te karmonA dalikone udayAvalikAnI bahAra gopucchAkAre race che. ane vaLI je upazAMtamoha guNasthAnakethI addhAlayathI paDe che te jIva je kramathI sthitighAtAdine karato caDhayo hato te ja kramathI paccAnupUrvIe sthitighAtAdine karato paDe che. ane te tyAM sudhI paDato Ave jyAM sudhI pramatta saMyata guNasthAnaka Ave. (yaMtra naMbara -17 juo)(citra naMbara-19 juo.) ukkaDr3hittA bIiya - ThiIhi udayAdisuM khivai dav / seDhIi visesUNaM, AvaliupiM asaMkhaguNaM // 58 / / utkRSya dvitIya - sthiterudayAdiSu kSipati dravyam / zreNyA vizeSona - mAvalikoparyasaMkhyeyaguNam // 58 // gAthArtha :- dvitIyasthitimAMthI dalikane AkarSIne prathamasthitirU5 kare ane udayAdi samayomAM vizeSahIna zreNio dalikane prakSepe che, ane AvalikAthI upara asaMkhyaguNa dalika prakSepe che. TIkArya :- upazAMtamoha guNasthAnakathI paDato jIva saMjvalana lobha Adi karmone kramathI anubhave che. te A pramANe kahe che prathamathI ja saMjvalana lobhane, pachI jyAM mAyAnA udayaviccheda sthAnathI zarU karIne mAyAne, pachI jyAM mAnanA udayaviccheda sthAna che tyAMthI mAnane pachI jyAM krodha udayaviccheda sthAna che te sthAnathI zarU karIne krodhane anubhave che. A ja kramathI udaya samaya prApta karyo te karmone anubhavAne arthe teonI dvitIyaMsthitimAMthI, dalikone kheMcI kheMcIne prathama sthitirUpa kare che. ane udayAdimAM udaya samayanI sthitine viSe ghaNuM ane pachI sthitiomAM vizeSahIna vizeSahIna nAMkhe che. te A pramANe kahe che-udaya samayamAM ghaNAM daliyA nAMkhe pachI bIjA Adi samayane viSe yathAkrame pAchaLathI vizeSahIna nAMkhe te jyAM sudhI udayAvalikAno "anya samaya Ave. pachI udayAvalikA upara asaMkhyayagaNa nAMkhe. te A pramANe kahe che- udayAvalikAnI upara prathama samaye te pUrvanA anantara samaya bhAvi dalika nikSepanI apekSAe = arthAtu udayAvalikAnA anya samayanI apekSAe asaMkhyayaguNa, tethI paNa bIjA Adi samayane viSe yathAkrame asaMkhyayaguNa asaMkhyayaguNa kahevuM, jyAM sudhI guNazreNinuM zirSa Ave. (te pachInA eka sthAnamAM asaMkhyayaguNahIna nAMkhe) tyAMthI AgaLa pharI paNa udayAvalikAmAM kahela kramathI vizeSahIna vizeSahIna dalika nikSepa kare che. veijjaMtINevaM, iyarAsiM AligAi bAhirao / Na hi saMkamANupuviM, chAvaligodIraNANuppiM / / 59 / / vedyamAnAnAmeva-mitarAsAmu AvalikA bAhyataH / na hi saMkramAnupUrvyA, SaDAvalikodiraNAnAmupari // 59 // gAthArtha :- TIkAnI jema. (anusaMdhANa peijha naMbara - 265) 57 58 guNasthAnaka para caDatAM pariNAmanI atyaMta vizuddhi hovAthI vadhAre vadhAre daliko utArI udaya samayathI AraMbhI vadhAre vadhAre goThavato hato ane navo navo sthitibaMdha hIna hIna karato jato hato. have paDatAM pariNAmanI maMdatA hovAthI sthitibaMdha vadhArato jAya ane guNazreNi vilome kare eTale ke asaMkhyayaguNahIna asaMkhyayaguNahIna dalika laine kare che. aMtarakaraNa uparanI apekSAe sama kahyuM che. eTale ke lobhanuM je sthiti sudhI aMtarakaraNa kare che, mAyA Adi pravRtionuM paNa tyAM sudhI kare che. have 11mA guNasthAnakathI paDatAM udaya to darekano sAthe thato nathI, paraMtu kramapUrvaka thAya che. eTale upazama samyakatvathI paDatAM aMtarakaraNano amuka kALa bAkI rahe ane bIjI sthitimAMthI khecI jema nIce goThave che tema ahIM paNa aMtarakaraNano amuka kALa bAkI rahe tyAre pahelA lobhano udaya thAya che mATe lobhanI bIjI sthitimAMthI dalika kheMce ane upara kahyA pramANe racanA kare. tyArabAda aMtarmuhUrta kALe mAyAno udaya thAya che. mATe aMtarmuhurta bAda mAyAnI bIjI sthitimAMthI dalika kheMcI tenI upara kahyA pramANe racanA kare e pramANe je krame upazamanA karI che tenAthI viloma krame eTale ke paDatAM je krame je prakRtino udaya thato hoya tenI bIjI sthitimAMthI dalika kheMcI tenI racanA kare. eTale ja jema krama pUrvaka upazama thayo hato tema vilome udaya paNa kramapUrvaka thAya che. For Personal & Private Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sthAnaka 7 muM guNa zarUkaranAra jIva H- upazama samyagdaSTi athavA kSAyika samyagdaSTi (puruSaveda - saMjvalana krodhanA udayathI zreNi zarU karanAra prarUpaNA - adhomukhe karavI. 8 `y gu 18 sthA na (cAritramohanIyanA sarvopazamanAno anukrama yaMtra naMbara 17 (gAthA -34 thI 57 nA AdhAre) saMjJArtha :- saM. 1 = saMkhyeya varSo, zeSa varlDa = prathamasthitinI carama AvalikA samayona be AvalikAe bAMdhela dalikane tyAga karIne. ahIM je 0 0 moTA binduo te karmanA udayasUcaka che. ane je bindu nIcenI rekhA che 0 = sthitighAtanI pUrNAhUtI sUcave che. AvA hajAro sthitighAta thAya che te paNa bhegu samajavuM. vizuddhi (aMtarmu) yathApravRtta kriyAkrama karaNa (aMtarmu.) a pU rva saMkhyAtamo saMkhyAtA bhAgo 2 thI 6 bhAga 1lo bhAga ghaNAM hajAro sthitighAta 0 0 0 0 0 0 c ka 2 aal civ 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (hajAro) 7mo bhAga pRthaktva sthitikhaMDa 255 ahIM anyasthitibaMdha palyopamano saMdhyeyabhAga hIna kramathI. ahIM prathama samayathI zarU karIne sthitighAtAdi - 5 padArtha pravarte che. vizeSa e ke abadhyamAna sarva azubhaprakRtiono guNasaMkrama pravarte che. ahIM nidrA - pracalAno baMdhaviccheda thAya che. ahIM devaddhika, paMce, vai. dvika, AhA dvika, te. - kArma. - samacatu. varNAdi - 4, agurulaghu, upa parA,uccha,sAdi-4, zubhavihA sthirAdi-5, nirmANa, jinanAma. e 30 prakRtiono baMdhaviccheda ahIM anya samaye hAsya - rati - bhaya jugupsAno baMdhaviccheda, hAsyAdi-6no udaya viccheda, sarva karmonI dezopazamanA, nitti ane nikAcanA paNa viccheda thAya che. For Personal & Private Use Only www.jainsitivity.org Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 karmaprakRti bhAga - 2 0 0 0 0 0 hajAro sthitighAta 0 0 ahIM paNa prathama samayathI pUrvanI jema pAMce padArtha pravarte che. (paraMtu prathama samaye baMdha ane sattA aMtaH koi koi sAgara pramANa karmaprakRtimate baMdha aMtaH koDI sAgaDha ane sattA to aMtaH koi kosAgara pramANa che. jo ke pUrva kahela karaNone viSe ATalo baMdha ane ATalI ja sattA haMmezA karmonI prApta thAya che. to paNa ahI baMdha sattA tenI (pUrvanA karaNanI) apekSAe saMkhyayaguNahIna jANavI e vizeSa che. te paNa baMdha pUrvakramathI hAni pAme che. ahIM pravezelA jIvane utkRSTathI paMlyo no saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitikaMDakano ghAta thAya che jaghanyathI paNa teTalo ja paNa te ati laghu jANavuM. karavAnI apekSAo nI prApta thAya che 0 0 paNa baMdha pUrvaka 0 0 ahIM badhyamAna 7 karmono sahastra pRthakatva sAgaropama sthitibaMdha thAya che. o o o o ( 9 muM guNasthA bAkI rahe che. ahIMthI AgaLa eka ja bhAga 1 anivRttinA saMkhyAtAbhAgo o o o o o | ahIM asaMgni paMcendriya tulya sthitibaMdha thAya che. o pRtha, o o ) 0 0 | o o ahIM caurindriya tulya sthitibaMdha thAya che. pRtha, 0 0 o | 0 ahIM te indriya tulya sthitibaMdha thAya che. o Wh sthitighAta | | sthitighAta | sthitighAta | sthitighAta | hajAro sthiti pRtha, ' baMdha - ghAta o o 0 | o ahIM beindriya tulya sthitibaMdha thAya che. ke 0 0 0 na kara 0 | 0 ahIM ekendriya tulya sthitibaMdha thAya che. 0 0 0 0 ahIMthI zarU karIne 7 karmomAM je karmono palyo, mAtra sthiti bAMdhe teno anyasthitibaMdha saMkhyayaguNahIna thAya che. bAkInuM pUrvanI jema. ahIM sattA apekSAe alpabadutva che. For Personal & Private Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 2pa7 , jJAnA. -4 | moha no 1. palyo, 2 palyo sarvathI alpa sattA nA go. tethI jJA, da. ve, aMta, nI vizeSAdhika tethI mohanIyanI vizeSAdhika. 0 0 raMka hIna 0 0 24 saMkhyayaguNa 0 0 A re palyono ? saMkhyayabhAga 2 hIna 0| hIna saMkhyayabhAga palyono ? saMkhyayabhAga hIna o o ahIM palyo.| o saMkhyayabhAga o ni o o o hIna saMkhyayaguNa o ahIM palyo. 5, saMkheyasaMkhe bhAga bhAga 1 palyo ahIM sarvathI alpa sattA nAma go.nI tethI jJA Adi-4 saMkhyayaguNa tethI mohanIyanI saMkhyayaguNa. pla o o ke asaMkhyaya ahIMthI hIna saMkhyayaguNa o o o o ahIM palyo. 0 asa, bhAga palyo saMkhe bhAga ahIM sarvathI alpa sattA nAma-gotranI tethI jJAnA-Adi-4nI asaMkhyayaguNa, tethI mohanIyanI saMkhyayaguNa. o o hajAro citibaMdha | hajAro sthitibaMdha ! ghaNAM sthitibaMdha | hajArI sthitidhAta | hajAra sthitighAta | hajAro sthitibaMdha | 1 hajAro sthitibaMdha keTalAka o o o o palyo ! 0 ahIM palyo... o| asaM, bhAga asaMkhyaya bhAga ahIM sarvathI alpa sattA nA, go nI tethI zAnA, Adi-4nI asaMkhyayaguNa tethI mohanIyanI asaMkhya guNa ahIM mohanIyanI moTI aAvanA pravarte che. o o o o guNa hIna asaMkhyayaahIMthI o ja - 05lyo, asaM. bhAga 5. asaM. bhAga 5, asaMkhya o bhAga o o ahIM sarvathI alpa sattA nA gA) nI tethI mohanIyanI asaMkhya guNa. tethI jJAnA. -Adi-4nI asaMkhya guNa. ahIMthI asaMkhyaya samaya bAMdhela sthitio ja udIraNAmAM Ave che. paNa bIjI nahI. guNa hIna asaMkhyayaahIMthI o o o o o o 5, asaM. ' 5, asaM. ' 5, asaM. ' ahIM sarvathI alpa mohanIyano sthitibaMdha. tethI bhAga | bhAga | bhAga | nAma-gotrano asaMkhyayaguNa. tethI jJAnAvaraNAdi-4 no asaMkhyayaguNa. hi o o o For Personal & Private Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vida. paDaasaM. moha, 5, asaM. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIMthI nA go-pa asaM. hajAro sthitibaMdha jJA darza aMta paDaasaM. karmaprakRti bhAga - 2 ahIM sarvathI alpa mohano sthitibaMdha tethI nAma go. no asaMkhyayaguNa, tethI jJA, darza, aMta, no asaMkhyayaguNa, tethI vedanIyano asaMkhyayaguNa. ahIMthI mana :- paryava - dAnAMtarAyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 0 5. asaMbhA pa. asaM.bhA. pa, asaM.bhA. 5. asaM.bhA. che. ahIM sarvathI alpa mohanIyano sthitibaMdha, tethI jJAnA. Adi 3no asaMkhyayaguNa. tethI nAma-gotrano asaMkhyayaguNa tethI PS | vedanIyano vizeSAdhika che. (paMcasaMgrahamate asaMkhyayaguNa) ahIM avadhiddhika - lAbhAMtarAyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 saMkhyAtA hajAra sthitibaMdha 0 0 0 0 0 0 | ahIMzrutajJAnA, acaluM darza, bhogA, e-3 prakRtiono dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 0 0 0 sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra 0 0 0 | 0 ahIM cakSudarzanAvaraNIyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 0 sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra 0 0 0 0 | ahIM upabhogAMtarAya sahita matijJAnAvaraNIyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 0 hajAro sthitibaMdha | 0 0 0 0 ahIM viryAtarAyano dezaghAti anubhAga bAMdhe che. 0 sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra, 0 0 0 0 0 0 For Personal & Private Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 259 veda, sthitibaMdha hajAro varSa (athavA aMtarmuharta thI | napuMsaka upazamanAdvA) nAgo. ahIMthI asaMkhya, gu hAni sthitibaMdha o o o o o o o o o o o| o o o o o o o o o o o o o o o jJA darza aMta. ahIMthI asaMkhe. gu. hAni sthitibaMdha ahIMthI asaMkhya, gu, hAni sthitibaMdha ahIMthI moha nI 21 prakRtinuM aMtarakaraNa zarU kare che. pachInA samaye moha nA 7 padArtho ekI sAthe zarU (1) puM.. saMkta, no AnupU. thI saMkrama (2) saM. lobhano saMkrama na thAya. (3) sarva paNa udIraNA baMdhathI 6 Ava, pachI (4) anubhAgabaMdha 1 sthAnaka (5) sthitibaMdha saM. varSa (6) udIraNA saM. varSa (7) moha, no anya sthitibaMdha - saM, gu hAni ane bAkInA karmanI asa, guNahIna ane napuMsakanI upazamanA. moha saM.vA. ahIMthI saMkhya. gu. hAni sthitibaMdha ahIM napuMsakveda - upazAMta thAya che. ahIM sarva udIraNAnA udayalika asaMkhya guNa che. ahIMthI strIveda upazamanAnI zarUAta. upazamanA addhAno 1 saMkhyayabhAga | ahIMthI kevala jJA, da, sivAya 7 dezaghAta jJA, da. no 1 sthAna anubhAgabaMdha strIveda upazamanA addhA (aMtarmuhUrta) hajAro sthitibaMdha huM ahIMthI saMkhya. guru hAni o o o o o o o o o|o o o o o o o o o o o | ahIM strIveda upazAMta thAya che. anantara samayathI 6 no, kaSAya, puruSavedanI upazamanAnI zarUAta 6 no se. bhAga 1 saM. bhAga nokaSAya upazamanA aDhA | 1 sthiti. baM 1 1 o o o o 1 ahIMthI ahIMthI 7 karmono saM.va. no sthitibaMdha For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 a ni nn F 2 oN 3 nI upazamanA u 5 ahvA (aMtarmu) za ma kro ana tri nI (aMtarmuhUrta) be samaya una - 2 Ava dha ka 6 5 saM sthi, bandho Ata. Ava. (pu sthiti) 1 samaya Ava saM. sthitibaMdha Ava Ava Ava. 0 0 0 0 | 0 0 0 0 T T I || 1 0 0 0 0 0 0 T 0 0 0 0 2 0 0 3 0 0 0 0| ,, blo o o o o o o o nA.go. veda moha ahIMthI saMkhe gu hAni zAdarzaaMta. ahIMthI saMkhya gu hAni ahIMthI saMkhyuM. gu hAni ahIMthI saMkhe gu. hAni ahIMthI saMdhyeya bhA hAni 32 varSa ahIM pU. vedano Agala viccheda ane patAnA padmA vida karmaprakRti bhAga - 2 ahIM - puM. vedano udaya udIraNA viccheda. ahI -6. nokayAya upazAMta puruSavedanI samayamAtra sthiti bAkI. puM. vedano 16 varSa ane saMjvano 32varSa, zeSa 6 kamarno saMdhyeya hajAra varSa, saMjJa 1. satya. sAva aMtaryuM. ahIM puruSavaMda upazAMta thAya che. hIna ahIM koi vedano baMdha nathI, vaidanI arvedaka che. be samayyana meM AvalikAe bAMdhela dalika sivAyanuM sarva pU. vedanuM dalika navuMnI jema uparAMta thAya che. ahIM saMjvalana krodhanI apatagrahatA thAya che. ahIM saMjvalana koMdhano AgAya viccheda. For Personal & Private Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanA kA bo ta 4 2 ail mAM 2. a za nA ma dvA (aMtarmu) yA tri u 5 mA na mA ahvA (aMtarmuhUrta) tra u 5 za ma nA AvalikA AvalikA baMdho saM. sthiti AvalikA DIFC AvalikA AvalikA I baMdha saM sthi 'Ava. Ava. degle+ 00000 0 0 0 0 0 0 0 0 c / / / 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 leo c |0 0 0 0 0 veda zAdarza aMta saM4 no 4 mAsa mAsa ahIMthI anantara samaye saM krodhano baMdha udaya udIraNA viccheda. apra. pratyA krodha upazAMta. baAdalika sivAya sa krodha upazAMta saMkrodhanI anya AvalikA bAkI rahe che. saM mAnano udaya. mAnatrika upazamanAnI zarUAta. ahIM saM. krodhanI anya AvalikA tuibusaMkrama thI saM mAnamAM saMkrame ahIM saM. krodhanuM baddhalika upazAMta ane saMkrAnta. tethI saM krodha sarvathA upazame che. ahIM saM. mAnanI patagrahatA dUra thAya che. ahIM saM. mAnano AgAla viccheda thAya che. no 2 saMtrika ahIM saM. mAna no baMdha udaya udIraNA viccheda, apra pra mAna upazAMta thAya che. bAkI rahela AvalikA baddhadalika varSa mAnanI upazAnti. saM. mAyAno udaya. mAyAtrikanI upazamanAnI zarUAta. 261 ahIM saM. mAnanI carama AvalikA stibukasaMkramathI saM mAyAmAM saMkrame che. ahIM saM. mAnanuM bahRdalika upazAMta ane saMkrAnta. tethI saM mAna sarvathA upazame che. ahIM saM. mAyAnI patagrahatA viccheda. ahIM saM. mAyAno AgAla viccheda For Personal & Private Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga - 2 nAgo, veda, jJA darza aMta moha ? lobha 1mAsa AvalikA o o o o To o o o o o o o ahIM saM. mAyAno baMdha udaya udI, viccheda, apra, pra. mAyA upazAMta, anya AvalikA ane samayona AvalikAddhika baMdha sivAya sarva mAyA upazAMta saM. lobhanA bIjI sthiti saMbaMdhI dalika kheMcIne 2/3 bhAgarUpe prathamasthitirUpa karIne vede che. ahIM prathama bhAgathI zarU karIne pUrvanA spardhakomAMthI likone grahaNa karIne dareka samaye vizaddhinA prakarSathI apUrva spardhako saM, lobhanA kare che. lobhatrikanI upazamanA zarU kare che. ahIM mAyAnI anya AvalikA sTibukasaMkramathI lobhamAM saMkrame che. | AvalikA | baMdho ahIM saM. mAyAnuM baddhadalika upazAMta ane saMkrAnta. tethI saM. mAyA sarvathA upazame che. o o o o o o vasaDavi.sapU vasa pUdIna || ahIM apUrvaspardhaka karaNa samApta. anantara samayathI dareka samaye lobhanI anaMta kITTIkaraNanI zarUAta. o o o o o o , dinapRtha. " | aMtarma- ahIM saM. lobhanI patadragrahatA viccheda thAya che. za ma lo. saMkhe sthi. baMdha azvarNa addhA nA addhA (aMtarmuhUrta) " kaDapI tri (prathama antarma) | saMsthitinuM kiTTI karaNa addhAno | saM. sthitibaMdho saMkhyayabhAga ka u va | A 5 | A kaThI karaNa alAno dvitIya bhAga (eta7) kaThI karaNa vedana | za sUkSma saMparAya AvalikA ma nA | Ava. | addhA (aMtarmuhUrta) aDhA trIjo bhAga Ava. o o o ahIM saM. lobhano Agala viccheda che. (muM guNasthAnaka samApta) o o o 2 varSa o o o o|o o o ahIM kidikaraNanI anya AvalikA baddha sivAya sarvalobha upazAMta. aho | 2 varSa | sToka ahIM apratyA. pratyA, lobha upazAMta. lobhano rAtri aMtarmu-| baMdhaviccheda, moha, no abaMdha. bAdaralobhano udaya udI, viccheda. anivRttikaraNa samApta. kiTTikaraNa samApta. anantara samayathI sUkSma kiSTi vedana ane upazamanA zarU. 10 muM - o | o o ahIM bAdara lobhanI anya AvalikA tibukathI saMkrame. guNasthAnaka ahIM baddhadalika upazAMta thAya che. (annakuM.) For Personal & Private Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAmanAkaraNa mohanIyanI upazAMta adghA aMtara (mohanIyanuM) 11muM guNasthAnaka aMtarmuhUrta viparya kramathI thAya che.) (ahIM AvelAne pharI mohano udaya upazamanAnA mohanIya bIjI sthiti degdeg+ zAdarza.aMta ka abaMdha vedanIya 16 muhUrta muhUrtta muhUrta abaMdha ahIMthI zarU karIne sAmAyika sthitibaMdha pravarte dareka samaye 32 muhurta Adi sthitibaMdha pharI pravarte che. aMtarmuhUrta Adi sthitibaMdha pharI pravarte che. 48 muhurtta Adi sthitibaMdha pharI pravarte che. ahIM sUkSma lobhanI (kiTTi) udaya vicchede. mohanIyano sarva upazamanA ahIM upazAMta addhAmAM praveza karela. jIva upazama yathAkhyAta cAritra ane upazAMta vItarAgapaNuM pAme. cAritramohanIyane sarva karaNa asAdhya. darzanamohadvikanI saMkrama apavarjhanA thAya che, ane samyaktvane mAtra apavartanA sAdhya che. bhavakSaye samayathI anantara anuttara vimAnamAM jAya che. ahIM upazAMta ahIM sUrya je je pramANe caDhaya hato te ja pramANe paDato pramatta sudhI jAya che. 263 For Personal & Private Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 karmaprakRti bhAga - 2 (citra naMbara - 19 saMkSepathI mohanIya upazamanA krama (sthApanA urdhva upazAMtamoha (aMtarmuhUrta) 11muM guNasthAnaka 0 saMjvalana lobha Anti kirivedanADhA (10muM guNasthAnaka). 0i0 (madhyama lobha zAnsi) kikiraNoddhA 0 (saMjvalana mAyA zAnsi) (aparNakaraNAddha) 0 0 O O O [(madhyama mAyA zAnti) (lobha -3 upazamanA)| (saMjvalana mAna zAnti). 0 0. OOO (madhyama mAna spatti) (mAyA-3 upazamanA) | O [00 (saMjvalana krodha - upazAnsi) OOO (madhyama krodha zAnti) (mAna -3 upazamanA)] O puruSaveda - upAnti 0 0 0 (krodha - 3 upazamanA). 0 0 0 0 0 0 (hAsyAdi -6 upazAnti) 0000000(strIveda upazAnti) (hAsyAdi-6 + pu. veda upazamanA) o (napuMsakaveda upazAnsi) (strIveda upazamanA) cha (napuMsakaveda upazamanA) , o go o e e 8 8 8 (hIra bhA. hAsyAdi-6 no baMdhaviccheda) udayavicacheda) # @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ e up b 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (devadrikAdi -30no baMdhaviccheda A pUrvaka 2 Na 8muM guNasthAnaka 0 0 (nidrAddhikano baMdhaviccheda) yathApravRttakaraNa | 7muM guNasthAnaka vizuddhi 0 0 0 (darzanatrikanI zAnti). 070 (darzanatrikanI upazamanA) apUrvakaraNa yathApravRttakaraNa vizuddhi OO00 athavA | (anaMtAnubaMdhi-4 nI zAnti) visaMyojitapaNuM. 0007 anaMtAnubaMdhi-4nI | upazamana kriyA athavA visaMyojanakriyA ] apUrvakaraNa yathApravRttakaraNa vizuddhi ma nA ma ma ta guNasthAnaka 6ThuM - 7muM parAvRttivALuM che. For Personal & Private Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 265 TIkArtha :- A pUrva kahela dalika nikSepa te kAle vedAtI prakationo jANavo. tethI itara eTale nahIM vedAtI prakRtiono AvalikAthI bahAra = upara thAya che, te prakRtionA udayanA abhAvathI udayAvalikAmAM dalika nikSepa karyA vinA te AvalikAnI upara je dalika nikSepa kare che, e pramANe artha che. te paNa asaMkhyayaguNapaNe tyAM sudhI nikSepa kare ke jyAM sudhI guNazreNinuM zIrSa Ave. (pachInI eka sthitimAM asaMkhyayaguNahIna nAMkhe) vaLI tyAMthI AgaLa pharI vizeSahIna-vizeSahIna nikSepa kare. ra di' idi zabda avadhAraNa = nizcayanA arthamAM che. zuM avadhAraNa nizcaya kare ? je pUrva upazamazreNie caDhatAM AnupUrvIe ja saMkrama kahyo te ahIM na thAya, paraMtu anAnupUrvIe paNa thAya che. tathA baMdha pachI 6 AvalikAthI AgaLa udIraNA thAya che, e pramANe je pUrve kahyuM hatuM te paNa ahIM na thAya, paraMtu baMdhAvalikA mAtra pasAra thayA pachI paNa udIraNA thAya che. bAkI rahela to je je sthAne je je prakRtinA je je karaNo vigere vyavaccheda = viccheda pAme che te baMdhana-saMkramaNa-apavartanA -udIraNA-dezopazamanA-AgAla-nidhatti-nikAcanA vigere te te sthAne te pramANe ja thAya che. (citra naMbara -20-21 juo). veijjamANasaMjalaNaddhA ahigA u mohaguNaseDhI / tultA ya nayADho, to ya seleri tultatti 60 || vedyamAnasaMjvalanA'ddhAyA, adhikAsta mohaguNazreNiH / * tucAca enAho - Staza zepaistuti 60 | gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- zreNithI paDato jIva "modI' mohanIya prakRtionI guNazreNi kAlane AzrayIne vedAtI saMjvalana kALathI adhika kALavALI zarU kare che. ane caDhavAnA kALanI guNazreNinI apekSAe tulya = sarakhI race che. tathA "nA' tti prAkRta hovAthI strItvano strIliMgapaNe nirdeza karyo che. tethI A artha che. udaye Avela je saMjvalana sahita upazamazreNi svIkAra karela hoya te saMjavalana kaSAyane udayathI prApta kare chate tadanantara te kaSAyanI guNazreNine bAkInA karma saMbaMdhI guNazreNinA sAthe sarakhI kare che. jema saMjavalana krodhanA udaye upazamazreNine svIkArela jIva te zreNithI paDatAM saMjvalana krodhano udaya prApta thaye chate tadanantara saMjvalana krodhanI guNazreNine bAkInA karmanI guNazreNi samAna kare che. e pramANe mAna ane mAyA viSe paNa kahevuM. vaLI saMjvalana lobha sahita jo upazamazreNi svIkAra karela jIva paDavAnA kALe prathama samayathI ja zarU karIne saMjvalana lobhanI guNazreNi bAkInA karmanI guNazreNio sAthe sarakhI hoya che. khavaguvasAmagapaDivaya - mANaduguNo ya tahiM tahiM bandho / aNubhAgoNaMtaguNo, asubhANa subhANa vivarIo // 61 / / kSapakopazamakapratipatad - dviguNazca tatra tatra bandhaH / anubhAgo'naMtaguNAH, azubhAnAM zubhAnAM viparItaH // 61 gAthArtha :- kSapakazreNimAM je sthAne jeTalo sthitibaMdha che te sthAne upazamazreNimAM caDatAM jIvane bamaNo sthitibaMdha hoya che. tenAthI paDatAM jIvane bamaNo sthitibaMdha hoya che. azubha pravRtiono anubhAga anaMtaguNa, ane zubhano anaMtaguNahIna anubhAga baMdhAya che. TIkArya - kSapaka jIvane kSapakazreNi caDhatAM je sthAne jeTalo sthitibaMdha hoya che te ja sthAne upazamazreNie caDhatAM jIvane teTalAM sthitibaMdhathI bamaNo sthitibaMdha thAya che, kAraNa ke kSepakanI apekSAe upazamaka jIvane maMda pariNAmapaNuM hoya che. tethI paNa te ja sthAne upazamazreNithI paDatAM jIvane bamaNo sthitibaMdha hoya che, kAraNa ke caDhatAM karatAM paDatAM jIvane pariNAmanuM maMdapaNuM hoya che. ane kSepakanA sthitibaMdha apekSAe A upazamathI paDatAM jIvane cAra gaNo sthitibaMdha hoya che. tathA kSapaka jIvane je sthAne azubhaprakRtiono anubhAga jeTalo thAya che te apekSAe te ja sthAne te ja azubha -prakRtiono upazamaka jIvane anubhAga anaMtaguNa hoya che. tethI paNa te ja sthAne te ja azubha prakRtiono upazamazreNithI paDelA jIvane anaMtaguNa hoya che. For Personal & Private Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naMbara -20 zreNithI paDatAM dvitIyasthitimAMthI prathamasthitimAM udayavatI) prakRtiono dalika nikSepa vidhi (gAthA - 58 nA AdhAre) - kramathI asaMkhyayaguNa dalika prakSepa guNazreNinA zIrSa sudhI - ahIM asaMkhyAtamA bhAganuM eTale asaMkhya guNahIna nikSepa - ahIMthI kramathI vizeSahIna dalika nikSepa thAya. : kramathI vizeSahIna prakSepa For Personal & Private Use Only ': ' : ' udayavatI pravRtionI udayalatA 0 0 0 0 8 0 0||8 0 0 8 0 0 0 0 udayAvalikA guNazreNi vibhAga guNazreNinuM zIrSa->g 0 00000| dvitIyasthiti utkIrNa thai udaya vageremAM aMtara pUravA nIcenI sthitiomAM paDe che. karmaprakRti bhAga - 2 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa vaLI zabhaprakationo anubhAga tethI viparIta kahevo. te A pramANe kahe che- upazamazreNithI paDelA jIvane je sthAne zubhaprakRtiono jeTalo anubhAga thAya che tenI apekSAe te ja sthAne te ja zubhaprakRtiono anubhAga upazamaka jIvane anaMtaguNahIna hoya che. tethI paNa te ja sthAne te ja zubhaprakRtiono anubhAga lapaka jIvane anaMtaguNahIna hoya che. bAkInuM sarva jema caDhatAMne hoya che tema paDatAMne paNa 6ThThA pramattasaMyata guNasthAnaka sudhI jANavuM. kiccA pamattatadiyara-ThANe parivatti bahusahassANi / hiDillANaMtaradurga, AsANaM vA vi gacchejjA / / 62 / kRtvA pramattataditarasthAnayoH parivRttIH bahu sahasrANi / adhastanamanantaradvika - mAsAdanaM vA'pi gacchati / / 62 / / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya - e pramANe krame karIne paDatAM pramatta guNasthAnake AvIne tyAM aTakIne pramatta ane tethI itara sthAna eTale ke pramatta - apramatta saMyata guNasthAnake ghaNAM hajAro vakhata sudhI parAvRtti (gamanAgamana) karIne koI jIva nIcenA anantara be guNasthAnake dezavirata - avirata samyagudRSTi guNasthAnake jAya che. ane jeonA mate anaMtAnubaMdhinI upazamanA thAya che teonA matathI koIka jIva sAsvAdanapaNuM paNa pAme che. citra naMbara -20 nI samajutI :- A citramAM upazamazreNie caDhela jIva jyAre zreNithI paDe tyAre je udayavatI prakatione kevI rIte anubhave ane dvitIyasthitimAMthI prathamasthitimAM dalika nikSepa kevI rIte kare te batAvyuM che. prathama 10mA guNasthAnake saMjavalana lobhane anubhave, aMtarmuhUrta bAda mAyA - mAna - krodhanA jyAM jyAM udaya viccheda sthAna che tyAM tyAM te te karmo udayamAM Ave che. te ja rIte udaya samaya prApta sarva karmo anubhavavA mATe teonI dvitIyasthitimAMthI dalitone kheMcI kheMcI prathamasthitirUpa kare che. te udaya samaye ghaNAM daliko nAMkhe te anaMtA che, ane utArela dalikonA asaMkhyAtamA bhAge che. ane dvitIyasthitimAM rahela dalikonI apekSAe paNa asaMkhyAtame bhAge che. pachI asatkalpanAe citramAM batAvyA pramANe udayAvalikAnA anya samaya (6ThThA biMdurUpa) sudhI vizeSahIna vizeSahIna nAMkhe che. udayAvalikA pUrNa thayA pachInA samaye je dalika (7mA biMdumAM) nAMkhe che te udayAvalikAnA anya samaye dalika nikSepa karyo hato te apekSAe asaMkhya guNa hoya che. tethI bIjA Adi samaye je citramAM adhika adhika dalika batAvela che te asaMkhyayaguNa samajavAM. te tyAM sudhI nikSepa kare ke jyAM sudhI guNazreNinuM zIrSa (16mA biMdurUpa) Ave. te zIrSa pUrNa thayA pachInA samaye (17mA biMdumAM) je nikSepa kare te asaMkhyAtamA bhAganuM eTale asaMkhyayaguNahIna nikSepa kare. guNazreNimAM asaMkhyasamayabaddha dalika Ave che. eTale ke vizeSahIna dalika nAMkhe to palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM badhuM sattAgata dalika paNa khAlI thAya. mATe guNazreNinA zIrSa pachI asaMkhyaguNahIna nAMkhI pachI vizeSahIna nAMkhe. A vAta kaSAya prAbhUtamAM batAvI che. cUrNi ane TIkAmAM batAvI nathI paraMtu bhASAMtaramAM kauMsamAM batAvyuM che. tyAra pachI dvitIyasthiti zarU na thAya tyAM sudhI (31mA biMdu sudhI) kramathI vizeSahIna vizeSahIna dalika nikSepa kare te ochA ochA dalika citramAM batAvyA che. ahIM prathamanA 1 thI 31 biMdu prathama sthitinA aMtara puravA mATenA che. ane guNazreNino vibhAga udayAvalikA + guNazreNi ane upara dvitIya sthiti zarU na thAya tyAM sudhI thaIne kula 31 biMdurUpa samajavAM. iti citra naMbara-20 nI samajutI samApta. 59 cothA - pAMcamA - chaThThA ane 7mA guNasthAnakamAMthI koI paNa sthAne lAyopazamika samyakatva prApta karI tyAM sthira paNa thaI zake che. 7mA vALo 6The - 7me vArApharatI phare che. For Personal & Private Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra naMbara - 21 zreNithI paDatAM dvitIya sthitimAMthI prathama sthitimAM anudayavatI pravRtiono dalika nikSepa vidhi (gAthA - 59 nA AdhAre) 268 -- kramathI asaMkhyayaguNa dalika prakSepa guNazreNinA zIrSa sudhI. - ahIM asaMkhyAtamA bhAganuM eTale asaMkhya guNahIna nikSepa -ahIMthI kramathI vizeSahIna dalika nikSepa thAya. For Personal & Private Use Only * anudayavatI prakRtionI pradeza udayalatA - 0 0 0 0 0 ||8 0 0 O 0 0 6 0 opyo 0 0 0 0 0 0 0 6 0 oo oo o | udayAvalikA guNazreNi vibhAga 0i00000000] guNazreNinuM zIrSa karmaprakRti bhAga - 2 dvitIyasthiti utkIrNa thai udaya vageremAM aMtara pUravA nIcenI sthitiomAM paDe che. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 269 uvasamasammattaddhA, anto AukkhayA dhuvaM devo / tisu Augesu baddhesu, jeNa seDhiM na Aruhai / / 63 / / upazamasamyavatvAddhA - 'ntarAyuH kSayAd dhruvaM devaH / trivAyuDu vahe, vena nArodati / 63 || gAthArtha:- TIkAnI jema. TIkArtha :- opazamika samyakatvanA addhAnI aMdara (kALamAM) vartato jo koI AyuSyanA kSayathI kAla kare to te avazya deva thAya che. ane jo sAsvAdana bhAvane pAmyo chato paNa jo kAla kare to paNa deva ja thAya che. je kAraNathI deva AyuSya sivAyanA traNa AyuSyamAMthI koI paNa AyuSya bAMdhela hoya to upazamazreNi na kare.' tethI zreNimAM rahelo athavA zreNithI paDato jIva kola karIne deva ja thAya che ugghADiyANi karaNANi udayaThiimAigaM iyaratullaM / egabhave dukkhutto, carittamohaM uvasamejjA / / 64 // udghATitAni karaNAni, udayasthityAdikamitaratulyam / * hama divRtva - zAritramodakupImati / 64 | gAthArtha:- TIkAnI jema. TIkArya :- upazamazreNithI caDhatAM je je sthAne je je baMdhanAdi karaNo viccheda pAmyA hatA te te sthAnone prApta thayelA upazamaNithI paDatAM jIvane te te karaNo pragaTa thAya che, arthAt pravarte che. tathA udayasthityAdika arthAt udaya sthitibaMdha vigere itara tulya che, arthAt upazamazreNie caDhatAM thanAra udayAvali tulya che, arthAt jema upazamazreNie citra naMbara-21nI samajutI :- A citramAM upazamazreNie caDhela jIva jyAre zreNithI paDe tyAre je anudayavatI arthAtuM nahIM vedAtI athavA udayamAM na AvelI prakRtione kevI rIte anubhave ane dvitIya sthitimAMthI prathama sthitimAM dalika nikSepa kevI rIte kare te batAvyuM che. ahIM prakRtionuM vedana na thatuM hovAthI arthAt udayano abhAva hovAthI prathama udayAvalikArUpa 6 biMdumAM nikSepa thAya nahIM, paraMtu udayAvalikA pachInA 7mA biMdumAM je dalika nikSepa kare te daliko anaMtA che, paNa dvitIyasthAnamAM rahela dalika apekSAe asaMkhyAtamA bhAganA dalikono nikSepa kare. tethI bIjA Adi samaye je citramAM adhika adhika dalika batAvyA che te asaMkhyayaguNa dalika nikSepa tyAM sudhI kare ke jyAM sudhI guNazreNinuM zIrSa (16mAM biMdurUpa) Ave. pachInA samaye (17mAM biMdumAM) je nikSepa kare te asaMkhyAtamAM bhAganuM eTale asaMkhyayaguNahIna nikSepa kare kAraNa ke guNazreNinA zIrSa sudhI asaMkhyayaguNa nikSepa karyo hato tenA kAraNe zIkhara pUrNa thayA pachInA samaye asaMkhyAtamA bhAge eTale asaMkhya guNahIna nikSepa kare che. tyAra pachI dvitIya sthiti zarU na thAya tyAM sudhI (31mA biMdu sudhI) kramathI vizeSahIna vizeSahIna dalika nikSepa kare. ahIM 7 thI 31 biMdu sudhI prathamasthitinA aMtara puravA mATenA che. ane guNazreNi vibhAga paNa udayAvalikA sivAyanA 7 thI 31 = 25 biMdurUpa che. (iti citra naMbara-21nI samajutI samApta). 60 ahIM paMcasaMgrahamAM gAthA-85nI TIkAmAM sarvArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thAya. tathA tattvArtha sUtra adhyAya 9 sUtra 49nA bhASya tathA TIkAmAM jadhanyathI saudharma devalokamAM utpanna thAya ema batAvela che. mATe matAntara jaNAya che. parabhavAya bAMdhyA vinA paNa upazamazreNi para caDI zake te aMtarakaraNa khalAsa thayA pachI AyuSya bAMdhI zake che. jyAM sudhI mithyAtvamohano udaya na thAya athavA jyAM sudhI mAyopazamika samyakatva na pAme tyAM sudhI aMtarakaraNa che. te kALamAM maraNa pAme to evaye deva je thAya che. AyuSya bAMdhyA vinA upazamazreNi mAMDI hoya to kSayopazama samyakatva prApta karIne athavA mithyAtva bhAva pAmIne ja adhyavasAyAnusAre AyuSya bAMdhe che. mithyAtvamohano udaya thAya tyAre athavA kSAyopazamika samyaktva prApta karI samyaktvamohano udaya thAya tyAre aMtarakaraNa khalAsa thAya For Personal & Private Use Only Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 karmaprakRti bhAga-2 caDhatAM jyAM jyAM viccheda thAya che tema paDatAM te te sthAne tenI pravRtti thAya che. ane te to pUrve paNa artha prasaMgathI kahyuM tathA eka bhavamAM be vAra cAritramohanIyanI upazamanA kare che, arthAt upazamazreNine svIkAre che, paraMtu trIjI vakhata upazamazreNi kare nahIM. ane be vakhata upazamazreNine svIkAre te jIva te ja bhavamAM kSapakazreNine svIkAre nahIM. ane je ekavAra upazamazreNine svIkAre te jIva te ja bhavamAM kSapakazreNi kare, A karmagraMthano abhiprAya che. AgamanA abhiprAyathI to eka bhavamAM upazama ane kSepaka e be mAMthI eka ja zreNi para caDhI zake che, paraMtu be zreNi na pAme. kahyuM che ke gana vinna mana ja savAra' ravi- bemAMthI eka zreNi sivAya eka bhavamAM dezavirati sarvavirati cAritra vigere sarva prApta karI zake che. . udayaM vajjiya itthI, itthiM samayai aveyagA satta / tada varasavo risiicaM sama kAra | dudha udayaM vayitvA strI, striyaM zamayatyavedakAH saptaH / tathA varSavaro varSavastriyo savaM mAraghe davA | gAthArtha - anya samaya mAtra udaya sthiti sivAyanuM sarva strIveda dalika jenuM upazAnta thayuM che evI upazamazreNigata strI te samakALe sAta prakRtione upazamAvavA mAMDe che. tathA tevI ja rIte (napuMsakavedanI eka udayasthiti varjIne) napuMsakavedane ane strIvedane samakALe kramapUrvaka upazamanAno prAraMbha karyo chate upazamAve che. TIkArtha :- A puruSaveda udayathI upazamazreNi svIkAranAranI vidhi kahIM. have strIveda ane napuMsakavedanA udayathI upazamazreNi svIkAranAra jIvanI vidhi kahe che... ahIM jo strI upazamazreNine svIkAra kare to prathamathI napuMsakavedane upazamAve pachI strIvedane upazamAve, ane te tyAM sudhI upazamAve ke jyAM sudhI potAnA udayano upAjya samaya prApta thAya, ane te samaye eka anya samaya mAtra udaya sthitine choDIne sarva paNa strIveda saMbaMdhI dalikane upazamAve che. pachI anya samaya pasAra thaye chate avedaka thai puruSaveda hAsyAdi-6 e 7 prakRtio ekI sAthe upazamanA karavA mATe tatpara thAya. bAkInuM puruSaveda sahita zreNi svIkAranAranI jema ja bhAvavuM. rSavara' eTale napuMsaka upazamazreNino svIkAra kare to te pramANe eka udaya sthitine mUkIne "sama' eTale samakALe napuMsakavedane ane strIvedane upazamAve che. "mAra' rUti e anukrame upazamanA prAraMbha kare chate saMpradAya A pramANe che.... strIveda ane puruSaveda sahita upazamazreNino svIkAranAra jIvane je sthAne napuMsakaveda upazamAve che teTale sudhI to napuMsakaveda upazamazreNine pAmyo chato phakta napuMsakavedane upazamAve che. tyAMthI AgaLa to napuMsakaveda ane strIveda ekI sAthe upazamAvavA mAMDe che. te paNa tyAM sudhI ke jyAM sudhI napuMsakavedodayanA kALano upAjya samaya Ave. ane te samaye strIveda upazAMta thAya che. ane napuMsakavedanI eka samayamAtra udaya sthiti ja bAkI rahe che. bAkInuM sarva upazAMta thayela che. te udaya sthiti paNa pasAra thaye chate avedaka thaine puruSaveda Adi-7 prakRtio ekI sAthe upazamAvavAnuM zarU kare che. bAkInuM te ja pramANe che. (yaMtra naMbara-18 juo) iti 7muM cAritramohanIya sarvopazamanA dvAra samApta 62 anyatra paNa kahyuM che "eka bhavamAM mohano upazama uparA uparI be vAra thAya, paraMtu je bhavamAM mohano sarvopazama thayo hoya te bhavamAM mohano sarvathA kSaya na thAya." strIveda- napuMsakavedathI zreNi mAMDanAra jIvane puruSavedathI zreNi mAMDanArane jyAM strIveda sarvathA upazAMta thAya, te vakhate jeTalo sthitibaMdha thAya teTalo sthitibaMdha strI-napuMsakavedanA udayanA carama samaye puruSavedano chellA baMdhamAM thAya che. te pachInA samayamAM puruSavedano baMdhaviccheda thAya che, ane 7 nokaSAya sAthe upazamAvavAnA zarU kare che. ane sAthe upazamAvIne pUrNa kare che. tethI krodhanI upazamanA cAlu kare te vakhate puruSavedanI samayona 2 AvalikA upazamAvavAnI bAkI rahetI nathI. puruSavedano ahIM jaghanya sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra varSa pramANa hoya For Personal & Private Use Only Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa ra71 (judA judA kaSAyanA udayathI zreNimAM vizeSa yaMtra naMbara-18) saMjvalana krodhanA udayathI prathama saMkrodhane vedato 3 krodhane pachI mAnatrikane krodhanI jema pachI mAyA trikane saMjvalana mAnanA udayathI saMvalana mAyAnA udayathI | saMjvalana lobhanA udayathI prathama saMvamAnane vedato 3 prathama saMva-mAyAne vedato | prathama saM-lobhane vedato krodhane (napuMjema) 3 krodhane (napuMche jema) | 3 krodhane (napuM, jema) pachI mAnatrikane krodha-3nI pachI mAnasikane (navuM) pachI mAnatrikane (napuM. jema) | jema) pachI mAyAtrikane pachI mAyAtrikane krodha- pachI mAyAtrikane (navuM) 3nI jema jema) pachI lobhatrikane pachI lobhatrikane pachI lobhatrikane upazamAve che. upazamAve che. upazamAve che. pachI lobhatrikane upazamAve che. (-: judA judA vedanA udayathI zreNimAM vizeSa :-) jo strI zarUAta kare to :- prathama napuMsakavedane upazamAve, pachI strIvedane upazamAve, pachI samayAnattara puruSaveda - hAsyAdi-6nI upazamanA zarU kare. bAkInI vidhi puruSavedanI jema. paraMtu hAsyAdi-6 ane puruSaveda eka sAthe upazamAve che. - jo napuMsaka zarUAta kare to - prathama napuMsakavedanI upazamanA zarUAta kare, pachI napuMsaka - strIveda ekI sAthe upazamAve che. pachI strIvedanI upazAnti thAya che tyAre napuMsakavedanI eka sthiti bAkI rahe. pachI samayAnattara napuMsakaveda upazamAve che. pachI samayAnattara puruSaveda - hAsyAdi-6nI upazamanA zarU kare, bAkInI vidhi puruSavedanI jema. paraMtu hAsyAdi-6 ane puruSaveda eka sAthe upazamAve che. jo puruSa zarUAta kare to :- prathama napuMsakaveda upazamAve che. pachI anantara aMtarmuhUrte strIveda upazamAve che. pachI samayAnattara puruSaveda - hAsyAdi-6nI upazamanA zarU kare che. pachI hAsyA-6nI upazAnti thAya tyAre puruSavedanI eka sthiti bAkI rahe. pachI puruSavedanI upazAnti thAya che. pachI udayAvalikA ane samayona AvalikAddhika baddha mukIne sarva puruSaveda upazAMta thayu che. tyAM je prakRtino upazama nathI kahyo teno te sthAne ja aMtarmuhUrta vaDe upazama thAya che. e pramANe jANavuM. (mani athavA kaika nyUna hoya che. saM: sAmAnyathI te te pratyeka prakriyAnA kahyAM. kaSAyamAtacarthika, Ta (-: upazamazreNi pratipAta :-) A karmaprakRticUrNine AzrayI upazamazreNino pratipAta vidhi vagere saMkSepamAM kahyAM. kaSAyaprAbhUtacUrNimAM kaMIka vistArathI Apela e pratipAtavidhi Avo che. sAmAnyathI te te pratyeka prakriyAno upazAmakane jeTalo kALa hoya che tenA karatAM pratipAtamAM kaMika nyUna hoya che. saMjJA - V = vizeSAdhika, S = saMkhyayaguNa a = asaMkhya guNa P = palyopamano (muni abhayazekhara vijaya masAnI karmaprakRti padArtho bhAga-2 nA AdhAre) (1) sU. saMparAyanA prathama samaye traNa lobhanI apavartana karI guNazreNi race che. emAM saMjvalana lobhanI guNazreNi udayasamayathI kare che. jyAre zeSa be lobhanI guNazreNi udayAvalikA bahAra kare che. kithrilobhavedanakALa jeTalo hoya tenA karatAM kaMIka adhika AyAmavALI e guNazreNi hoya che. AyuSya sivAyanA zeSakarmonI guNazreNino AyAma anivRttikaraNa ane apUrvakaraNa addhA karatAM paNa kaMIka adhika kare che. enuM zIrSa sthira hoya che. eTale uttarottara samaye nIce-nIcethI eka eka niSeka kSINa thatAM zeSa zeSamAM guNazreNi nikSepa thAya che. arthAtu jema jema samaya pasAra thAya che tema tema eno AyAma eka eka samaya ghaTato jAya che. (3) paNa trividha lobhanI guNazreNino AyAma to eTalo ja rahe che. tethI uttarottara samaye zIrSa upara upara jAya che. (4) caDatI vakhate trividha lobhamAM je sarvaupazAMtatA pariNAma pedA karelo te, paDatI vakhate sUkSmasaMpAyanA prathama samaye eka ja samayamAM nAbuda thaI jAya che. ane trividha lobha anupazAMta thai jAya che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 (5) e vakhate sthitibaMdha jJAnA 3 - aMtarmu, nAma - gotra - 32 muhUrta, vedanIya - 48 muhUrta. (6) pachInA samaye (10mAnA bIjA samaye) dalikonI apekSAe guNazreNi asaM guNahIna hoya che. (eTale ke prathamasamaye jeTaluM dalika guNazreNi racanAthI goThavAyeluM hoya tenA asaM mA bhAganuM ja dalika bIjA samaye goThavAya che. ema uttarottara jANavuM) e samaye sthitibaMdha pUrvasamaya jeTalo ja hoya che, 2sabaMdha azubhamAM anaMtaguNa ane zubhamAM anaMtamo bhAga hoya che. (7) saMjDa lobhanA udayakALanA trIjAbhAgamAM sUkSmalobhano udaya hoya che. emAM asaM bahubhAga kiTTio udaya pAme che. emAM paNa 10mAnA prathama samaye udaya pAmelI kiTvio alpa hoya che. uttarottara samaye vizeSAdhika hoya che. (8) sUkSma kiTTivedana addhA pUrNa thAya eTale 10 muM guNaThANuM pUrNa thAya che. bAdaralobhano udaya thAya che. navamA guNasthAnakanA A prathama samayathI ja mohanIyakarmano anAnupUrvI saMkrama zarU thAya che. be lobhano saMjvalobhamAM saMkrama thAya che. karmaprakRti bhAga-2 (9) udayAvalikAnI bahAra rahela sarva kiTTio nAza pAme che. udayAvalikAmAM rahelI kiTTio stibuka saMkramathI bhogavAi jAya che. (10) spardhakasvarUpa lobhano udaya ane saMjvalana lobhano baMdha zarU thAya che. (11) A vakhate sthitibaMdha A pramANe hoya che -saMjvanalobha - aMtarmu, jJAnA03 - dezona be ahorAtra, vedanIyanAma - gotra - dezona 4 varSa. (12) A prathamasthitibaMdha pUrNa thayA pachI je bIjo sthitibaMdha thAya che te A pramANe hoya che -saMjvalana lobha - pUrvabaMdha karatAM V, jJAnA3 - divasapRtha, vedanIya - nAma - gotra - saMkhyAtA hajA2varSa. muhUrta pRtha, (13) lobhavedanAdvAnA bIjA tribhAgano saMkhyAtamo bhAga vIte tyAre, sthitibaMdha - saMjvalobha jJAnA03 - varSasahasra pRtha vedanIya - nAma - gotra - saMkhyAtA hajAra varSo. (14) A rIte hajAro sthitibaMdha gayA pachI lobhavedaka addhA pUrNa thAya che. (15) pachInA samaye apratyA, pratyA ane saMjvamAMyAne apavartIne guNazreNi racanA kare che. emAM saMjvalana mAyAnI udayasamayathI ane zeSa be mAyA 3 lobhanI udayAvalikA bahAra dalika racanA kare che. traNa lobha ane traNa mAyA A cha e prakRtionuM guNazreNizIrSa eka hoya che je mAyA vedakakALa karatAM kaIka adhika hoya che. mAyA vedananA saMpUrNakALa daramyAna eTalA ja AyAma vALI guNazreNi uttarottara samaye racAyA kare che. eTale ke guNazreNizIrSa eka eka samaya upara jatuM jAya che. zeSakarmono guNazreNi nikSepa to pUrvavat zIrSane sthira rAkhI zeSa zeSa AyAmamAM thAya che. (16) A mAyAvedanakALe 3 lobha ane 2 mAyA saMjvalana mAyAmAM saMkrame che temaja .3 mAyA ane be lobha saMjvalana lobhamAM saMkrame che. (17) mAyAvedananA prathama samaye sthitibaMdha - saMjvalana mAyA-lobha - 2 mahinA, zeSa jJAnA06 - saMkhyAtA hajAra varSo. (18) navo navo sthitibaMdha mohanIyamAM vizeSAdhika hoya che, zeSakarmomAM saMkhyAtaguNa hoya che. (19) A rIte hajAro sthitibaMdha bAda saMjvalana mAyAnA vedanano caramasamaya Ave che. tyAre sthitibaMdha - saMjya - aMtarmunyUna 4 mahinA, zeSa 6 karmono - saMkhyAtA hajAra varSo. (20) pachInA samaye trividha mAnane apakarSe che. saMjvalana mAnanI udayasamayathI ane zeSa be mAnanI udayAvalikA bahAra guNazreNi kare che. pratipatamAna A jIvane mAnodayakALa jeTalo hoya enA karatAM kaMIka adhika A guNazreNi kare che. havethI trividha mAyA ane trividha lobhanI paNa eTalI ja guNazreNi udayAvalikAnI bahAra kare che. jJAnA vigere 6 karmonI to paDatAM jIve sUkSmasaMparAyanA prathama samaye je guNazreNi karI hoya tenA zIrSane ja zIrSa tarIke rAkhI zeSa-zeSamAM nikSepa karavA dvArA guNazreNi kare che. (21) nave kaSAyo saMjvalana mAna, mAyA lobhamAM saMkrame che. (22) mAnodayaprathamasamaye sthitibaMdha - saMjvalana 4 mahinA, zeSa 6 karmono - saMkhyAtA hajAra varSo. For Personal & Private Use Only Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 273 nA (23) hajAro sthitibaMdha bAda mAnodayano caramasamaya Ave tyAre sthitibaMdha - saMjavalana - aMtarma nyUna 8 mahinA, zeSa - 6 karmono - saMkhyAtA hajAra varSo (24) pachInA samaye 3 krodhane apakarSe che. saMjvalana krodhanI udaya samayathI ane zeSa be krodhanI temaja anya 9 kaSAyonI udayAvalikA bahAra gaNazreNi kare che. bAreya kaSAyono guNazreNi nikSepa jJAnAtu Adi zeSakarmone tulya thAya che. ane tethI bAre kaSAyono zeSa karmonI jema zeSa-zeSamAM nikSepa thAya che. (prathama samaye karelI guNazreNinuM zIrSa sthira rahe ane pachInA samayamAM e ja zIrSane zIrSa tarIke rAkhI nIcethI 1-1 samaya kapAto jato hovAthI zeSa-zeSa AyAmamAM guNazreNi nikSepa thAya ene zeSa-zeSamAM nikSepa thayo kahevAya che. (25) prathamasamaya krodhavedakane bAre kaSAyono 4 saMjavalanamAM saMkrama hoya che. (26) tyAre sthitibaMdha -saMjavalana 4-8 mahinA, zeSa 6 karmonA - saMkhyAtA hajAra varSo (27) saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha pachI mohanIyanA caturvidhabaMdhano carama samaya Ave che. e vakhate sthitibaMdha saMvalana - 4 - aMtarmu-nyUna 64 varSa, zeSa 6 karmono -saMkhyAtA hajAra varSo. (28) pachInA samaye puvedanA baMdha udayano prAraMbha thAya che. (29) e ja samaye sAte nokaSAyono sarvopazama pariNAma naSTa thai jAya che. ane apavartanAthI puvedanI udaya samayathI ane zeSa 6 karmonI udayAvalikA bahAra guNazreNi thAya che. bAra kaSAyo ane jJAnAvaraNAdi-6 karmonI guNazreNi jeTalI ja A 7nI paNa guNazreNi thAya che. temaja zeSa-zeSamAM nikSepa thAya che. (30) savedInA prathama samaye sthitibaMdha puveda - 32 varSa, 4 saMjva0 - 64 varSa, zeSa 6 karmono - saMkhyAtA hajAra varSo. (31) A prathama samayathI 50veda anupazAMta che. strIveda haju upazAMta che. e paNa anupazAMta thAya e samayathI pUrvanA samaya sudhInA savedIpaNAnA kALanA saMkhyAtA bahubhAga pasAra thAya tyAre nAma, gotra ane vedanIyakarmano asaMtu varSa sthitibaMdha thAya che. (32) tyAre alpabadutva mohanIya - alpa, jJAnA03 - S, nAma gotra - a, vedanIya - V. (33) hajAro sthitibaMdha bAda eka ja samayamAM strIveda anupazAMta thai jAya che tenI udayAvalikA bahAra zeSakarmone tulya guNazreNi thAya che zeSa-zeSamAM nikSepa thAya che. (34) strIveda je samaye anupazAMta thayo te samayathI, napusaMkaveda anupazAMta thavAnA samaya sudhInA vacalA kALanA saMkhyAta bahubhAga pasAra thAya tyAre jJAnAd3no asaMtavarSa sthitibaMdha thAya che. e vakhate sthitibaMdhanuM alpabadutva mohanIya - alpa, jJAnA03 - 2, nAma gotra - a, vedanIya - V. (35) je samayathI jJAnA03no asaMvarSa sthitibaMdha thAya che e ja samayathI kevaladdhika vinAnI jJAnA012no(dezaghAtI) be Thao rasa baMdhAvAno zarU thAya che. (36) saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha pachI napuMveda anupazAMta thAya che. udayAvalikAnI bahAra zeSakarmone tulya guNazreNi na thAya che. ' (37) napuM veda anupazAMta thavAnA samayathI mAMDIne aMtarakaraNakriyAno kALa na Ave tyAM sudhInA kALanA saMkhyAtA bahubhAga gaye mohanIyano paNa asaMvarSa no baMdha thAya che. tyArathI ja mohanIyanA 2 ThAd rasanA baMdha udaya pravarte che. A vakhate sthitibaMdhamAM alpabadutva :- mohanIya - alpa, jJAnA 3 - 2, nAma-gotra - 8, vedanIya - V. (38) pratipatamAna badhA jIvone udIraNA mATe 6 AvalikAno niyama hoto nathI. baMdhAvalikA vItye udIraNA thAya che. 9mA guNaThANAthI mohanIyano anAnupUrvI saMkrama hovAthI lobhano paNa saMkrama hoya che. (39) hajAro sthitibaMdha pachI viryAntarAyano sarvadhAtI rasa baMdhAya che. sthitibaMdha pRthakatva pachI mati, upabhogA sarvaghAtI rasa baMdhAya. sthitibaMdha pRthakRtva pachI cakSu sarvaghAtI baMdhAya. sthitibaMdha pRthakatva pachI zrata- acakSubhogA sarvaghAtI baMdhAya. sthitibaMdha pRthakatva pachI avadhiddhika lAbhAi sarvaghAtI baMdhAya. sthitibaMdha pRthakRtva pachI manaparyava dAnA, sarvaghAtI baMdhAya che. For Personal & Private Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 karmaprakRti bhAga-2 (40) hajAro sthitibaMdha pachI asaMsamayamabaddhanI udIraNA aTake che ane samayamabaddhanA asaMtulokamAM bhAga jeTalI udIraNA pravarte che. (arthAtu atyAra sudhI pratyeka samaye, asaM. samayomAM jeTaluM dalika baMdhAya eTalI udIraNA thatI hatI havethI eka samayamAM baMdhAyelA dalikarAzine asaMvaloka pradeza pramANa rAzithI bhAgavAthI je Ave eTalA dalikonI eka eka samayamAM udIraNA thAya che) A vakhate sthitibaMdhanuM alpabadutva pUrvavatuM hoya che. (41) A pramANe hajAro sthitibaMdha gayA bAda, eka ja jhATake sthitibaMdhanuM alpabahuta AvuM thai jAya che. - mohanIya - alpa, nAma-gotra - , jJAnA 3 - V, vedanIya - V. (42) saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha A rIte gayA pachI eka jhATake, mohanIya - alpa, nAma gotra - 8, jJAnA03, vedanIya -V. (paraspara tulya). (43) saMkhyAtA hajAra sthitibaMdha pachI eka sAthe, mohanIya - alpa, nAma-gotra - V, jJAnA04 - V. (44) hajAro sthitibaMdha pachI ekI kalame, nAma-gotra - alpa, jJAnA04 - V, mohanIya - V. (45) patamAna jIvanA sthitibaMdhonI A prakriyAmAM jyArathI asaMvarSano baMdha zarU thAya che tyArathI navo-navo baMdha asaM guNa jANavo. (46) uparokta krame sthitibaMdha thatAM eka sthitibaMdha evo thAya che ke jethI sAteya karmono sthitibaMdha P la thI sIdho | P | s thai jAya che. (47) havethI navo-navo sthitibaMdha saMkhyAtaguNa thAya che. A darekamAM sthitibaMdhanI apUrva vRddhi Pls pramANa hoya che. (48) AvA saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha PIs vRddhivALA pasAra thayA pachI eka sthitibaMdha evo thAya che ke jethI mohanIyamAM sthitibaMdha nI apUrva vRddhi palyopamanA saMkhyAta bahubhAga pramANa thAya che. jJAnA, vigere 4mAM dezone 3/4 palyo, jeTalI ane nAma gotramAM dezona (saMkhyAtamo bhAga hIna) 1/2 palyo0 jeTalI vRddhi thAya che. A vRddhi thavAnA kAraNe thato mohanIyano yasthitibaMdha -1 palyo, jJAnA04 - 3/4 palyo, nAma-gotra - 1/2 palyo hoya che. (49) havethI anivRttikaraNanA zeSa kALa ane apUrvakaraNanA saMpUrNa kALa daramyAna navA navA baMdhamAM P/s vRddhi hoya (50) hajAro sthitibaMdha bAda eke ne tulya sthitibaMdha thAya che. e ja rIte hajAro sthitibaMdhonA AMtare AMtare kramaza: bei, teIDa, cau0 ane asaMjJI paMce tulya sthitibaMdha thAya che. (51) tyArabAda hajAro sthitibaMdha gaye anivRttikaraNano carama samaya Ave che. e vakhate sthitibaMdha aMtaH koDI sAgaro, (sAgaropama lakSapRthatva) hoya che. (pratyantaramAM aMtaH kroDanA sthAne aMtaH ko.ko. sAgarove che.) (52) pachInA samaye apUrvakaraNamAM praveza thatAnI sAthe dezopazamanA, niddhatti ane nikAcanA karaNa cAlu thai jAya che. (53) e ja vakhatathI mohanIyano navavidha baMdhaka bane che, hAsya-rati ke arati zokamAMthI eka yugalanI udaya udIraNA thAya che, bhaya-jugupsAno udaya-udIraNA bhajanAe thAya che. (54) apUrvakaraNakALano saMkhyAmAM bhAga vitye parabhava saMbaMdhI (devaprAyogya) nAma prakRtiono baMdha zarU thAya che. (55) hajAro sthitibaMdha pachI ke jyAre apurvakaraNanA saMkhyAta bahubhAga pasAra thai gayA che tyArathI nidrAdikano baMdha zarU thAya che. (56) saMkhyAtA hajAro sthitibaMdha gayA pachI apUrvakaraNano carama samaya Ave che. atyAra sudhI guNazreNi nikSepa zeSa-zeSamAM hato. (57) have pachInA samaye, eTale ke yathApravRttakaraNanA prathama samaye, pUrvasamaye thayelI guNazreNinA AyAma karatAM saMkhyAtaguNa AyAmavALI guNazreNi race che. (yathApravRttakaraNe zreNi nimittaka guNazreNi hotI nathI. paNa saMyatanI yathApravRttasaMyata guNazreNi hoya che. upazamazreNi nimittaka guNazreNi karatAM eno AyAma saMkhyAtaguNa hoya che.) havethI aMtarmu, sudhI eTalA ja AyAma vALI guNazreNi uttarottara samaye kare che. (kAraNa ke AThame guNaThANethI sAtame AvyA bAda aMtarmu to saMyamapariNAma hoya che. ane saMyatanI yathApravRttasaMvata guNazreNino AyAma avasthita hoya che.) tyArabAda e AyAma vadhe che, ghaTe che ke avasthita rahe che. (jo nIce paDe to guNazreNi AyAma vadhe che. kSAyika samya, pAmavA vagerenI prakriyA kare to AyAmamAM hAni thAya che, anyathA AyAma avasthita rahe che.) For Personal & Private Use Only Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 275 (58) yathApravRttakaraNanA prathamasamayathI guNasaMkramano viccheda thai jAya che. ane yathAyogya yathApravRttasaMkrama ke vidhyAsakrama thAya che. (59) upazamazreNimAM caDato jIva upazamaka kahevAya che, paDato jIva pratipatamAna kahevAya che. upazamakanA apUrvakaraNanA prathamasamayathI pratipatamAnanA apUrvakaraNanA carama samaya sudhImAM jeTalo kALa (8-9-10-11-10-9-8 guNaThANA sudhImAM jeTalo kALo pasAra thAya che. tenA karatAM paNa saMkhyAtaguNa kALa sudhI haju upazama samyakatva Take che. (60) A upazamasamyakatvanA kALamAM koi jIva avirati, dezavirati ke e banne paNa pAmI zake che. (61) A upazamasamyakatva kALanI 6 AvalikA zeSa hoya tyAre sAsvAdana guNaThANuM paNa pAmI zake che. (kaSAyamAmRta curNakAranA mate paNa anaMtA visaMyojaka jIva ja upazamazreNi mAMDe che. eTale paDatA jIvane paNa anaMtAnI sattA hotI nathI ja. tema chatAM bIjuM guNaThANuM pAmI zakavAnuM je jaNAvyuM che tenAthI sUcita thAya che ke anya kaSAyonA tIvra udayathI paNa bIjuM guNaThANuM pAmI zakAya che. e vAta kaSAyaprAbhRta cUrNikArane paNa mAnya che. karmaprakRti TIppaNamAM e rIte khulAso paNa che.) (62) sAsvAdane jaI mRtyu pAmanAra jIva paNa niyamA devagatimAM jAya che. kAraNa ke e pahelAM jo koi anya AyuSya bAMdhI dIdhuM hoya to jIva upazamazreNi mAMDI zakato ja nathI. A badhI prarUpaNA puruSaveda ane krodhanA udayathI zreNi mAMDanAra jIvane AzrayI kahIM. puruSaveda ane mAnanA udaye maMDAtI zreNimAM nIce mujaba pheraphAra hoya che' upazamaka jIva 7 nokaSAyone upazamAve tyAM sudhImAM koi pharaka hoto nathI. tyArabAda saMjvamAnane ja vedato jIva saMkhta krodhane upazamAve che. e vakhate saMkvakrodhanI prathamasthiti hotI nathI. krodhodayArUDha jIva jeTalAM kALamAM saMjvakodhane upazamAve che eTalA ja kALamAM A jIva paNa ene upazamAvI de che. krodhodayArUDha jIvane jyAM saMjvamAnanA baMdhodayaviccheda thAya che, tyAM ja mAnodayArUDha jIvane paNa e viccheda thAya che. ane tyAra bAda paNa 1 AvalikA jeTalI saMvamAnanI prathama sthiti hoya che. eTale ke saMjvamAnanI prathama sthiti, krodhodayarUDha jIva krodhanI prathama sthiti ane pachI mAnanI prathamasthiti jeTalI kare che e banne bhegI jeTalI kare che. tyAra pachI upazamakanI vidhimAM koi pharka hoto nathI. pachI paDatA jIvano vidhi paNa saMjvamAyAne vede tyAM sudhI tulya ja hoya che. mAnavedaka addhAmAM phera paDe che. 3 lobha, 3 mAyA ane 3 mAnano guNazreNi nikSepa zeSakarmone tulya kare che ane zeSa zeSamAM nikSepa kare che. krodhodaye zreNi mAMDIne paDanAra jIvane jeTalo mAnodayakALa hoya eTalo mAnodayArUDha jIvane kALa pasAra thAya tyAre trividha krodhane eka ja samayamAM anupazAMta karI zeSakarmo jeTalI guNazreNi udayAvalikAnI bahAra kare che, zeSa-zeSamAM nikSepa kare che. bAkInuM badhuM krodhodayArUDhavatuM. Ama mAnodayArUDha jIvane caDatI vakhate yathApravRtakaraNathI puruSaveda carama udaya sudhI koi pharka hoto nathI. avedI prathamasamayathI krodhanA upazamanA kALa sudhI taphAvata hoya che. tyAra bAda mAna mAyA lobhanI upazama addhAmAM, upazAMta guNaThANe, ane paDatI vakhate lobha mAyA vedanakALamAM koi taphAvata hoto nathI. pachI mAnavedanakALamAM jyAM sudhI krodha anupazAMta nathI thato tyAM sudhI bhinnatA hoya che( zeSakarma tulya guNazreNi thAya che e taphAvata jANavo.) pachI krodhanI udayasamayathI guNazreNi hotI nathI, (kAraNa ke mAnodaya ja cAlu hoya che) kintu udayAvalikA bahAra hoya che. tyAra pachI koi taphAvata hoto nathI. 50 veda sAthe mAyodayArUDha jIvanA vidhimAM taphAvata :- krodhodayArUDha jIvane kramazaH krodha, mAna ane mAyAnI jeTalI prathama sthiti thAya eTalI mAyodayArUDhajIvane pahelethI ja mAyAnI thAya. mAyAne bhogavatAM ja krodha, mAna ane mAyAne upazamAve che. pachI lobhane upazamAvavAmAM koi taphAvata nathI. paDatI vakhate lobhavedanakALamAM koi bhinnatA hotI nathI. mAyAno udaya thAya tyArathI ja zeSakarmone tulya guNazreNi kare ane zeSa-zeSamAM nikSepa kare. mAyAne bhogavatAM bhogavatAM ja yathAkrama mAna, krodhane svakALe apavartI udayAvalikA bahAra guNazreNi kare ...... zeSa krodhArUDhavatuM lobhathI zreNimAMDanAra jIvanA vidhimAM taphAvata :- kramazaH krodha, mAna,mAyA ane bAdaralobhanI jeTalI prathamasthiti hoya eTalI aMtarakaraNa kare tyArathI ja saMjavalobhanI prathamasthiti kare. ene bhogavatA kramazaH krodha, mAna, mAyAne upazamAve, pachI paDatI vakhate 9me Ave tyAM sudhI koi taphAvata hoto nathI. mAnA prathamasamayathI ja traNa lobhanI zeSakarmone tulya guNazreNi kare che. lobhane vedatAM vedatAM ja yathAkrame zeSa kaSAyane anupazAMta karI apavarte che ane zeSakarmo ne tulya udayAvalikA bahAra guNazreNi kare che. For Personal & Private Use Only Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga-2 strIveda napuMsakavedathI zreNi mAMDanAranI prakriyAmAM je bhinnatA hoya che te AgaLa AvI gai che. puruSaveda ane krodhanA udaye upazamaNi mAMDanAra jIvane apUrvakaraNanA prathama samayathI laIne paDatI vakhate apUrvakaraNanA caramasamaye Ave tyAM sudhImAM kALa sAthe saMbaMdha dharAvanAra je bAbato hoya che tenuM kaSAyaprAbhRtacUrNimAM Apela 99 bolanuM alpabahuta A pramANe che. upa0 = upazamaka (zreNimAM caDato jIva), prati = pratipatamAna (paDato jIva) (1) alpa | anubhAgakhaMDane ukeravAno jagha0 kALa | anubhAgakhaMDane ukeravAno utkRSTa kALa (2) | (3) | jagha0 sthitibaMdha addhA ane sthitikhaMDane ukeravAno jaghanya kALa s (paraspara tulya) (paraspara tulya) (4) | pratipatamAnane jagha0 sthitibaMdhakaaddhA aMtarakaraNa kriyAkALa | utkRSTa sthitibaMdhaka addhA ane sthitikhaMDane ukeravAno utkRSTa kALa sUkSma saMparAyanA caramasamaye guNazreNi AyAma (8) | upazAMta kaSAyano guNazreNi AyAma (9) pratipatamAnano sUkSmasaMparAya kALa (10) | pratipatamAnanI sukSma saMparAye thatI lobhanI guNazreNino AyAma upazamakano sUkSma saMparAyakALa, kiThThione upazamAvavAno kALa ane sUkSmasaMpAyanI prathamasthiti (12) [ upazamakanI kiTTIkaraNa addhA | (13) | pratipatamAnane bAdara sAMparAdhika lobhavedakaaddhA (14)] teno ja trividhalobha guNazreNi AyAma (15) |upas bAdara saMparAya lobhavedaka addhA ( 1 ) (paraspara tulya) | V apUrvakaraNanA prathamasamaye sAte karmonI guNa zreNi karelI teno AyAma apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karatAM vizeSAdhika kahela che, sukSmasaMparAyakALa ane tenA caramasamaye thatI guNazreNinuM zIrSa e benA saravALA jeTalo e vizeSAdhika hoya che. eTale ke A sUkSmasaMpAyanA caramasamaye guNazreNinuM zIrSa hoya che e ja apUrvakaraNanA prathama samaye thayela guNazreNinuM zIrSa hoya che. apUrvakaraNa vageremAM jema jema AgaLa vadhato jAya che tema tema guNazreNino AyAma nIcethI 1-1 samaya kapAto jAya che ane zeSa-zeSamAM niSepa thAya che. Ama AyAma ghaTatAM ghaTatAM sukSmasaMparAmanA caramasamaye jeTalo rahe che teno A 7mAM bolamAM ullekha che. Ane ja guNazreNizIrSa kahe che. (mohanIyakarmamAM aMtara pADatI vakhate A zIrSa paNa ukerAya jAya che.) upazamakanI guNazreNino A jaghanya AyAma che. apUrvakaraNe prathamasamaye eno je AyAma hoya che te utkRSTa hoya che. guNazreNinI prarUpaNAmAM upazamakano guNazreNi AyAma upazAMtanI guNazreNinA AyAma karatAM saMkhyAtaguNa je kahela che te upazAmakanI guNazreNinA utkRSTa AyAmanI apekSAe jANavuM. A AyAmano ullekha AgaLa 45mA bolamAM che. upazamakanI guNazreNinA jaghanya AyAmanI apekSAe upazAMtanI guNazreNino AyAma saMkhyAtaguNa hoya che jeno ullekha 8mAM bolamAM che. lobhavedanakALanA prathamasamaye bAda lobhanI jeTalI prathamasthiti kare che tenA karatAM kidivedanaaddhA (10mAM guNaThANAno kALo kaMika jUna aDadhA jeTalI hoya che evo ka0prAcUrNino mata che. tethI kirdIkaraNa addhA V hoya che, tulya nahIM. For Personal & Private Use Only Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 277 (16) upa bA... lobhanI prathamasthiti (17) | prati lobhavedaka addhA (18) | prati mAyAvedaka addhA (19) | prati mAyAvedakane 6 kaSAyono guNazreNi AyAma (20) | pratio mAnavedaka addhA (ra1) | pratio mAnavedakane 9 kaSAyono guNazreNi AyAma (22) | upas mAyAvedaka addhA (23) mAyAnI prathama sthiti (24) | mAyAnI upazamanAddhA (25) | upa0 mAnavedaka addhA (26) | mAnanI prathamasthiti (ra7) | mAnanI upazamanAddhA? | (28) krodhanI upazamanAddhA (29) | hAsyAdi 6 upazamanAddhA | (30)| puruSaveda upazamanAddhA (31) | strIveda upazamanAdrA (32) napuMsakaveda upazamanAddhA | (33) | zullakabhavagrahaNa | (34) [ upazAMtaaddhA (11mAM guNaThANAnokALa) (35) puruSaveda prathamasthiti (36) [ saMjvaLa krodha prathamasthiti | (37) | mohanIyakarmane upazamAvavAno kALa (38) | prati, asaMtu samayabaddha udIraNA jyAM sudhI cAle che te kALA (39) | upa0 ne asaMtu samayamabaddha udIraNA cAlavAno kALa (40) | prati anivRttikaraNakALa (41) | upa0 anivRttikaraNa kALa 3. udayaviccheda pachI paNa prathama sthiti 1 AvalikA jeTalI zeSa rahetI hovAthI. udayaviccheda pachI 1 AvalikA prathama sthiti hoya che ane te pachI paNa samayagUna AvalikA sudhI haju upazamAvavAnuM cAlu rahe che. tethI. aMtarakaraNakriyA pUrNa thayA pachInA samayathI upazamAvavAnuM cAlu thAya che. saMva krodhanI prathama sthiti pUrNa thAya tyAM sudhImAM napuM veda, strIveda, hAsyAdi-6, 50veda ane lagabhaga saMjya krodha upazamI jAya che. tyArabAda paNa mAna, mAyA ane lobhane upazamAve che jemAM 10mAM guNaThANAnA carama samaya sudhI jIva pahoMcI jAya che. eTale ke aMtarakaraNakriyA pUrNa thAya tyAMthI 10mAnA caramasamaya sudhI no kALa e mohanIyano. upazamAvavAno kALa che je saMrvAikrodhanI prathamasthitithI che. For Personal & Private Use Only Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 karmaprakRti bhAga-2 (42) prati, apUrvakaraNa kALa (43)| upas apUrvakaraNa kALa (44) prati utkRSTa guNazreNi AyAma (45)| upas apUrvakaraNe prathamasamayakRta guNazreNi AyAma (upano utkR0) (46) | upa0 krodhavedaka addhA (47) | yathApravRtta saMyatano guNazreNi AyAma (48) | darzanamohanI upazAMta addhA (49) | cAritramoha upazamanAmAM aMtara mATe ukerAtI sthitio (= aMtara). (50) | darzanamohanIyanuM aMtara (51) | jaghanya abAdhA (52)| utkRSTa abAdhA (53) upa0 mohanIyano jaghanya sthitibaMdha [(54) prati mohanIyano jaghanya sthitibaMdha (55)| upa0 jJAnA 3 jaghanya sthitibaMdha (56) | prati jJAnAya jaghanya sthitibaMdha (57) aMtarmuhUrta (utkRSTa aMtarmuhUrta) (58)| upa0 nAma-gotra jaghanya sthitibaMdha (59) upa0 vedanIya jaghanya sthitibaMdha (60) prati nAma-gotra jaghanya sthitibaMdha (61) prati, vedanIya jaghanya sthitibaMdha (62) [ upa0 saMva4 mAyA jaghanya sthitibaMdha (63) | prati saMva, mAyA jaghanya sthitibaMdha (64) | upa0 saMva, mAna jaghanya sthitibaMdha (65) | prati saMva mAna jaghanya sthitibaMdha (66) upa saMva, krodha jaghanya sthitibaMdha (67) prati saMva, krodha jaghanya sthitibaMdha (68) upa puruSaveda jaghanya sthitibaMdha (69) upa. puruSavedanA caramabaMdhe saMvano baMdha (70) prati puruSaveda jaghanya sthitibaMdha s 16muhUrta V 24 muhUrta V 32 muhUrta V48 muhUrta s 1 mahino dviguNa, 2 mahinA tulya dviguNa, 4 mahinA tulya dviguNa, 8 mahinA s 16 varSa dviguNa, 32 varSa tulya For Personal & Private Use Only Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa (71) e vakhate 4 saMjDa baMdha (72) u50 mohanIyano saMkhyAtavArSika prathamabaMdha (73) prati mohanIyano saMkhyAtavArSika caramabaMdha (74) u50 jJAnAOM no saMkhyAtavArSika prathamabaMdha (75) prati jJAnA3 no saMkhyAtavArSika caramabaMdha (76) u50 nAma-gotra ve saMkhyAtavArSika prathamabaMdha (77) prati nAma-gotra ve saMkhyAtavArSika caramabaMdha (78) upa mohanIyano asaM vArSika caramabaMdha (79) prati mohanIyano asaM vArSika prathamabaMdha (80) | u50 jJAnA03 asaM vArSika caramabaMdha (81) prati jJAnA03 asaM vArSika prathamabaMdha (82) u50 nAma-gotra ve asaM vArSika caramabaMdha (83)|prati nAma-gotra ve asaM vArSika prathamabaMdha (84) | u50 nAma-gotrano P / s pramANa prathamabaMdha (85) jJAnA3no P /s pramANa prathamabaMdha (86) mohanIyano P /s pramANa prathamabaMdha (87) ghAtyamAna caramasthitikhaMDa (88) je sthitione nyUna karIne palyo pramANa baMdha thAya che te sthitio (89) palyopama (90) anivRtti prathamasamaye sthitibaMdha (91) prati anivRtti caramasamaye sthitibaMdha (92) upa apUrvakaraNa prathamasamaye sthitibaMdha (93) prati apUrvakaraNa caramasamaye sthitibaMdha (94) prati apUrvakaraNa caramasamaye sthitisattA (95) prati apUrvakaraNa prathamasamaye sthitisattA (96) prati anivRttikaraNa prathamasamaye sthitisattA (97) upa anivRttikaraNa prathamasamaye sthitisattA (98) | upa apUrvakaraNa caramasamaye sthitisattA (99) upa apUrvaka2Na prathamasamaye sthitisattA For Personal & Private Use Only dviguNa, 64 varSa S S S S S S a a a a a a a V V S S S S S S S S V V S V S 279 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ) karmaprakRti bhAga-2 - atha 8muM cAritramohanIya dezopazamanA :-) pagaiThiI aNubhAga - ppaesamUlu-tarAhi pavibhattA / desakaraNovasamaNA, tIe samiyassa aTThapayaM / / 66 / / prakRtisthityanubhAga - pradeza mUlottarAbhiH pravibhaktA / dezakaraNopazamanA, tayA zamitasyA'rthapadam / / 66 // gAthArtha - TIkAnI jema. TIkArya :- A pramANe sarva upazamanA kahIM, have dezopazamanAne kahevAnI icchAvALA kahe che.... yathApravRtta ane apUrvakaraNa nAmanA dezabhUta be karaNathI je upazamanA kare arthAt te dezakaraNa upazamanA athavA kahela svarUpavALA be karaNa vaDe je upazamanA te karaNopazamanA. tethI dezanI arthAtu prakRti AdinA eka dezanI karaNopazamanA te dezakaraNopazamanA e pramANe samAsa che. be karaNathI je prakRti Adine dezathI upazamanA kare paNa sarvathI nahIM te dezopazamanA e pramANe artha che. ane te 4 prakAre che. te A pramANe kahe che- (1) prakRti dezopazamanA (2) sthiti dezopazamanA (3) anubhAga dezopazamanA (4) pradeza dazopazamanA. vaLI te eka ekanA paNa be be prakAre che, mUlaprakRti viSayaka ane uttaraprakRti viSayika. tathA dezopazamanA karaNa vaDe zamita thayela eTale upazAMta thayeluM karmanuM A tAtparya che (arthAntare A lakSaNa che) te kahe che. ubaTTaNaovaTTaNa - saMkamaNAiM ca nanna(tinni) krnnaaii| pagaitayA upasamiU, pahU niyaTTimmi varseto / / 67 // udvarttanA'pavarttanA - saMkramakaraNAni ca nAnyatrINya) karaNAni / prakRtinoparAyatuM, murnivRtta vartamAnaH || 67 | gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya - dezopazamanAthI upazAMta thayela karmamAM udvartanA-apavartanA-saMkramaNarUpa traNa karaNo pravarte che paNa udIraNA vigere bIjA nahIM, e ja dezopazamanAno sarvopazamanAthI vizeSa che. tathA te dezopazamanA vaDe " patti mUlaprakRti athavA uttaraprakRtine upazamAvavAne samartha nivRttikaraNa arthAtu apUrvakaraNa guNasthAnakanA anya samaye samApti lakSaNa saMbaMdhathI vartato jANavo. A pramANe kahevAya che. sarva paNa ekendriya-beindriya-te indriya-caurindriya-asaMjJi-saMjJi paMcendriya-tiryaMca nAraka deva ane manuSyo yathAyogyapaNe apUrvakaraNa sudhInA jIvo dezopazamanAnA svAmI jANavAM. ane A jIvone dezopazamanA sarva karmonI jANavI, phakta mohanIyakarmanI nahIM. daMsaNamohANaMtANubandhiNaM sagaNiyaTTio NuppiM / jA uvasame cauddhA, mUluttaraNAisaMtAo / / 68 // darzanamohAnantAnubandhinAm, svakanivRttito noparI / thAvatupAme caturthI, mUnottarInAsittAvAH || 68 || gAthArtha:- darzanamohanIya ane anaMtAnubaMdhinI pota potAnA apUrvakaraNa uparAMta dezopazamanA thAya nahIM, tathA dezopazamanAmAM mUlaprakRti-uttaraprakRti ane anAdisattAka prakRtionI dezopazamanA 4 prakAre jANavI. TIkArya - A viSayane kAMIka vizeSa kahe che.... darzanamohanIya ane anaMtAnubaMdhinI pota potAnI nivRtti arthAt darzanatrikanA pota potanA apUrvakaraNathI AgaLa dezopazamanA nA thAya. tyAM darzanatrikanA kSapaka-avirata samyagudaSTi dezavirati athavA sarvavirativALA jIvo che. upazamaka to je manuSyoe sarvaviratino svIkAra karela hoya te jIvo tyAM sudhI dezopazamanA kare jyAM sudhI potAnA apUrvakaraNano anya samaya Ave. punaH anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karatAM cAre gatinA jIvo anaMtAnubaMdhi saMbaMdhI apUrvakaraNanA anya samaya sudhI anaMtAnubaMdhinI dezopazamanA kare che, paraMtu For Personal & Private Use Only Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 281 AgaLa nahIM. punaH cAritramohanIyakarmanI prakRtionI dezopazamanA te upazamanA vA kSapaNA thatAM apUrvakaraNa guNasthAnakanA anya samaya sudhI hoya che. ane bAkInA karmonI sarvopazamanA thatI nathI paraMtu dezopazamanA ja thAya che, ane te paNa apUrvakaraNa guNasthAnaka sudhI jANavI, AgaLa nahIM. sAdyAdi prarUpaNA - kare che " gAri je mUlaprakRtio athavA uttaraprakRtio anAdi sattAvALI che te prakRtio te upazamamAM eTale dezopazamanAnA adhikArI jIvane sAdi-anAdi-dhruva-adhruva e 4 prakAranA bhedathI che. tyAM AThe paNa mUlaprakRtionI dezopazamanA apUrvakaraNa guNasthAnakathI AgaLa jaine paDatA jIvane pravarte che te sAdi, te sthAna nahi pAmelA jIvane anAdi, dhruva abhavya jIvane, bhavya jIvane adhruva hoya che. mUlaprakRtionI sAdi-Adi prarUpaNA karI. have uttaraprakRtionI sAdyAdi prarUpaNA - kare che tyAM vaikriyasaptaka AhArakasaptaka, manuSyadvika, devadvika, narakaTrika, samyakatva, mizra, uccagotra e udvalanA yogya 23 prakRtio tathA jinanA AyuSya-4 e 28 prakRtio sivAyanI 130 prakRtio dhruvasattAkarma che, tenI dezopazamanA sAdi-anAdi-dhruva-adhruva bhedathI e 4 prakAre che. te A pramANe kahe che. mithyAtva anaMtAnubaMdhinI pota potanA apUrvakaraNanI AgaLa dezopazamanA na thAya. vaLI bAkInA karmonI apUrvakaraNa guNasthAnakathI AgaLa dezopazamanA na thAya. te viccheda sthAnathI paDatA jIvane dezopazamanA pravarte te sAdi, te(viccheda) sthAna nahIM pAmelAne anAdi, dhruva-adhruva pUrvanI jema bAkInI udUrvalana yogya 28 prakRtio adhruvasattAkarmapaNuM hovAthI ja dezopazamanA sAdi-adhruva be prakAre jANavI. (- atha prakRti dezopazamanA 7) caurAijuA vIsA, ekkavIsA ya mohaThANANi / saMmaTTipAvabhADuM sanasArUM nAmasa | dauM || caturAdiyutA viMzati, rekaviMzatizca mohasthAnAni / saMnivRttiprAyoni sayazasi nAnaH || 61 | gAthArtha :- cAvi vagerethI yukta 20 ane 21 mohanIyanI dezopazamanAnA sthAna che. tathA prakRtisthAna saMkramamAM je yazasahita nAmakarmanA saMkramasthAno kahyA che te sthAno apUrvakaraNamAM dezopazamanA saMbaMdhI nAmanA prakRtisthAno che. TIkArtha :- have dezopazamanAne AzrayIne prakRtisthAna prarUpaNA kahe che. mohanIyanA dezopazamanAmAM 6 prakRtisthAno che. te A pramANe 21, tathA 4 Adi yukta 20 eTale 24-25-26-27 ane 28 che. bAkInAnI anivRttibAdare saMbhave che tethI ahIM na thAya. tyAM 28nuM dezopazamanA sthAnane prathama 3 guNasthAnaka ane vedaka (kSAyopathamika) samyagudRSTine viSe prApta thAya che. 27 nuM sthAna jene samyakatvanI uddalanA karI che tevA mithyAdRSTi athavA mizradRSTi jIvane hoya che. 26nuM sthAna je jIve samyakatva ane mizranI udvalanA karI che tevA mithyAdaSTi athavA anAdi mithyAdRSTi jIvane hoya che. 25nuM sthAna 26nI sattAvALA mithyAdRSTi jIvane samyakatvane utpanna karatAM arthAtu samyakatva pAmatAM apUrvakaraNathI AgaLa jANavuM. kAraNa ke tene tyAre mithyAtva dezopazamanAnI nivRtti che. tathA 24nuM sthAna anaMtAnubaMdhinI uvalanA karyA pachI apUrvakaraNathI AgaLa vartatAM jIvane hoya che. athavA 24nI sattAvALA jIvane 24nuM sthAna hoya che. 21nuM sthAna darzanasaptaka kSaya karela jIvane hoya che. mohanIyakarmanA prakRtisthAno. kahyAM. ' have nAmakarmanA prakRtisthAno :- kahe che. saMvana' ItyAdi nAmakarmanA prakatisthAno saMkrama viSayamAM je yazakIrti sahita sthAno kahyAM che te ja nivRtti prAyogya arthAtu apUrvakaraNa prAyogya dezapazamanA yogya che, e pramANe artha che. ane te A pramANe che. 103-102-96-95-93-84 ane 82 che. tyAM prathamanA cAra sthAno apUrvakaraNa guNasthAnakanA anya samaya sudhI jANavAM, AgaLa nahIM. ane bAkInA traNa 93-84 ane 82 rU5 sthAno ekendriyAdi jIvane hoya che, paNa zreNine pAmelA jIvane na hoya. ane bIjA sthAno apUrvakaraNa guNasthAnakathI AgaLa pAme che. pahelA na pAme tethI dezopazamanAne yogya nathI. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya-aMtarAyanA eka eka prakRtisthAno dezopazamanA yogya che. tyAM jJAnAvaraNa ane aMtarAyanuM pAMca prakRtyAtmaka, darzanAvaraNanuM 9 prakRtyAtmaka, vedanIyanuM be prakRtyAtmaka, gotranA dezopazamanA yogya be prakRtisthAna che. te A pramANe kahe che- 2 ane 1, tyAM uccagotranI uvalanA karyA sivAya-2, ane uccagotranI uddalanA thavAthI eka AyuSyanA paNa be prakRtisthAna che, te A pramANe kahe che-2 prakRtisthAna ane 1 prakRtisthAna. tyAM parabhavanuM AyuSya na bAMdhela jIvane 1 ane parabhavanuM AyuSya bAMdhela jIvane 2 prakRtisthAna che. iti prakRti dezopazamanA samApta For Personal & Private Use Only Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 karmaprakRti bhAga-2 ( atha sthiti dezopazamanA :-) ThiisaMkamoba ThiiuvasamaNA navariM jahannayA kajjA / abbhavasiddhi jahannA , ubalagaNiyaTTige viyarA / / 70 // sthitisaMkrama iva sthityupazamanA navaraM jaghanyA kAryA / abhavyasiddhika jaghanyA udvlknivRttikyo|traaH // 70 // gAthArtha :- sthitisaMkramavatu sthiti dezopazamanA paNa jANavI, paraMtu jaghanya sthiti dezopazamanAmAM abhavya siddhika jIva prAyogya jaghanya sthiti jANavI, ane tethI itara sthitivALI prakRtionI dezopazamanA uddavalanAmAM vA apUrvakaraNamAM jANavI. TIkArtha - prakRti dezopazamanA kahIM, have sthiti dezopazamanA kahe che-sthiti dezopazamanA sthitisaMkramanI jema jANavI. tyAM utkRSTa sthitisaMkrama prarUpaNAthI utkRSTa sthiti dezopazamanA prarUpaNAmAM koipaNa vizeSa phera nathI. jaghanya sthiti dezopazamanA paNa jaghanya sthiti tulya ja prAya: hoya che. ahIM vizeSa e che ke jaghanya sthiti dezopazamanAnI svAmitva prarUpaNAmAM abhavya siddhika prAyogya jaghanya sthitimAM vartatAM ekendriya jIvanI karavI, kAraNa ke te jIvane prAyaH sarva karmonI ati jaghanya sthiti prApta thatI hovAthI, ane Itara bIjI pravRtio je abhavya siddhaka prAyogya jaghanya sthitio na thAya te prakRtiono udUvalanA karanAra jIvamAM athavA apUrvakaraNamAM jaghanya sthiti dezopazamanA jANavI. tyAM udgalakamAM arthAt uvalanA prAyogya pravRtionA anya sthitikhaMDamAM palyopamanA asaMkhyayabhAga pramANa udvalanA mATe pravRtta thayela jIvane, tyAM paNa AhArakasaptaka, samyaktva ane mizrae 9 prakRtiono ekendriya athavA Itara. ane bAkInI vaikriyasaptaka-devaddhika-narakaddhika-manuSyadvika-uccagotra e udvalanA yogya 14 prakRtiono uvalaka ekendriya jIva ja hoya che. ane bIjI prakRtiono to apUrvakaraNanA anya samayamAM vartato jIva jaghanya dezopazamanA kare che. iti sthiti dezopazamanA samApta (-: atha anubhAga dezopazamanA :-) aNubhAgasaMkamasamA, aNubhAguvasAmaNA 'NiyaTTimmi / . saMkamapaesatullA, paesuvasAmaNA cettha / / 71 // anubhAgasaMkramasamA - 'nubhAgopazamanA nivRttau / saMkramapradezatulyA, pradezopazamanA ceha / / 71 // gAthArtha :- anubhAgasaMkrama tulya anubhAga dezopazamanA paNa apUrvakaraNamAM jANavI, ane ahIM pradeza dezopazamanA te pradezasaMkrama tulya jANavI. TIkArtha :- anubhAga dezopazamanA anubhAga saMkrama samAna kahevI. ane te kyAM sudhI kahevI to kahe che - nivRtti arthAtuM apUrvakaraNanA anya samaya sudhI e pramANe artha che. te A pramANe kahe che. - je utkRSTa anubhAga saMkramanA svAmI pUrve kahyAM che te ja utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA paNa svAmI che. tyAM azubhaprakRtionA mithyAdaSTi, zubhaprakRtionA samyagudRSTi che. phakta sAtAvedanIya - yazakIrti ane uccagotranA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI apUrvakaraNa guNasthAnakathI AgaLa paNa hoya che. paraMtu utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA utkRSTathI paNa apUrvakaraNa guNasthAnakanA anta sudhInA ja jANavAM. ane jinanAma sivAyanI sarva paNa prakRtionI jaghanya anubhAga dezopazamanAnA abhavya siddhika prAyogya jaghanya sthitimAM vartatAM ekendriya jIvamAM ja jANavI. ane jinanAmanI to jaghanya dezopazamanAnA svAmI je jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che te ja jANavAM. iti anubhAga dezopazamanA samApta For Personal & Private Use Only Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanA - nitti - nikAcanAkaraNa -: atha pradeza dezopazamanA : ane pradeza dezopazamanA ahIM pradezasaMkrama samAna jANavI. ahIM A bhAvArtha che. - utkRSTa pradeza dezopazamanA utkRSTa pradezasaMkrama samAna che. paraMtu je karmono apUrvaka2NathI AgaLa paNa utkRSTa pradezasaMkrama prApta thAya che te karmono paNa apUrvakaraNa guNasthAnakanA anya samaya sudhI ja utkRSTa pradeza dezopazamanA kahevI. jaghanya pradeza dezopazamanA to jaghanya pradezasaMkrama tulya ja hoya che. iti pradeza dezopazamanA sahita 8muM cAritramohanIya dezopazamanA dvAra samApta iti 6ThThuM upazamanAkaraNa samApta -: 7muM-8muM nidhatti-nikAcanAkaraNa : desovasamaNatullA, hoi NihattI NikAyaNA NavaraM / saMkamaNaM pi hittIi Natthi sesANi viyarassa / / 72 / / dezopazamanAtulyA, bhavati nidhattirnikAcanA navaram / saMbhaLavi niyajyAM, nAsti zeveJItarasyAn / / 12 / gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArya :- te pramANe upazamanAkaraNa kahyuM. have nitti -nikAcanAkaraNa atidezathI kahevAnI IcchAvALA kahe che. nitti ane nikAcanA dezopazamanAnI jevA ja che. arthAt dezopazamanAnA je je bhedo ane svAmI kahyAM che te te bhedo ane svAmI anynAdhikapaNe arthAt ochuM paNa nahIM ane vadhAre paNa nahIM tema nitti ane nikAcanAnA paNa jANavAM, e pramANe artha che. paraMtu vizeSa nitti - nikAcanAno A pramANe artha che. saMkramaNane pa zabdathI udIraNA Adi paNa nidhatta thayelA karmamAM saMbhave nahIM, paraMtu urjAnA ane apavarjhanA thAya che. ane itara - nikAcanAkaraNane viSe bAkInA urjAnA ane apavarttanA paNa na thAya, kAraNa ke nikAcitakaraNa saMkala karaNa ayogya hoya che, e pramANe artha che. guNaseDhipaesaggaM, thovaM pattegaso asaMkhaguNaM / 3vasamaLADyuM tIsuvi, saMmaLehApavattuM ya / / 03 // pradeza stokaM pratyekazo'saMkhyeyaguNam / upazamanAdiSu triSvapi saMkrameNa yathApravRtte ca / / 73 / . 283 gAthArtha :- TIkAnI jema. TIkArtha :- ahIM jyAM guNazreNi kare che tyAM prAyaH dezopazamanA, nitti, nikAcanA yathApravRttasaMkrama paNa saMbhave che. tethI A sarvane AzrayIne alpabahutva kahe che. guNazreNino pradeza samUha sarvathI alpa che, tethI pratyeka eTale dareka dezopazama Adi traNane viSe ane yathApravRtta saMkramane viSe kramathI asaMkhyeyaguNa kahevo. ahIM A krama kahe che.... je te karmanI guNazreNino pradeza samUha sarvathI alpa tethI dezopazamanAno pradeza samUha asaMkhyeyaguNa, tethI nitti no asaMkhyayaguNa, tethI paNa nikAcitano asaMkhyeyaguNa, tethI paNa yathApravRttasaMkramane viSe saMkrAnta pradeza samUha asaMkhyayaguNa che. thovA kasAyaudayA, TiibandhodIraNA ya saMkamaNe / uvasAmaNAisu ajjhavasAyA kamaso asaMkhaguNA / / 74 // 'H stokAH kaSAyodayAH, sthitibandhe udIraNayAzca saMkramaNe / upazamanAdiSvadhyavasAyAH kramaso'saMkhyeyaguNAH / / 74 // *, For Personal & Private Use Only Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284' karmaprakRti bhAga-2 gAthArtha :- TIkAnI jema TIkArtha :- have AThe paNa karaNonA je adhyavasAyo hoya che. teono pratiniyata parimANa prarUpaNA karatAM kahe che. - sthitibaMdhane viSe upalakSaNathI anubhAgabaMdhamAM je kaSAyanA udayavALA baMdhanakaraNa adhyavasAyo te sarvathI alpa, pratibaMdha ane pradezabaMdhanuM yoga pratyayapaNuM hovAthI tenA adhyavasAyonuM grahaNa karyuM nathI. (ane anubhAgabaMdhane ahIM upalakSaNathI grahaNa karyo che ane te kAraNathI anubhAgabaMdha adhyavasAyathI sthitibaMdha adhyavasAyo alpa che.) tenAthI udIraNAkaraNanA adhyavasAyo asaMkhyayaguNa che. tethI paNa saMkramaNakaraNanA adhyavasAyo - udvartanA - apavartanAkaraNanA adhyavasAyo paNa bhegA thayelA asaMkhyayaguNa jANavAM. tethI paNa upazamanAkaraNanA adhyavasAyo asaMkhyayaguNa che. tethI paNa nidhattinA adhyavasAyo asaMkhyayaguNa che. tethI paNa nikAcanAkaraNanA adhyavasAyo asaMkhya guNa che. iti nyAyAcArya mahopAdhyAya zrImada yazovijayajI gaNivarya viracita karmaprakRti TIkAno gujarAtI bhAvAnuvAda samApta karaNASTakaM samAptam For Personal & Private Use Only Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 285 ( - atha upazamanAkaraNa sArasaMgraha :-) karaNakRta ane akaraNakRta ema upazamanA be prakAranI che. tyAM yathApravRttAdikaraNo vinA ja vedanAdi anubhava dvArA je upazamanA thAya che te akaraNakRta upazamanA kahevAya che ane te akaraNakRta upazamanAnuM jJAna karmaprakRti athavA paMcasaMgrahakAra maharSionA vakhatamAM vidyamAna na hovAthI teozrIe batAvela nathI. tethI ahIM phakta karaNakata upazamanAnuM ja svarUpa batAvela che. yathApravattAdi karaNarUpa kriyAthI je upazamanA thAya che te karaNakata upazamanA kahevAya che tenA paNa dezopazamanA ane sarvopazamanA evA mukhya be prakAra che. yathApravRta ane apUrvakaraNarUpa be karaNo vaDe je upazamanA thAya che te dezopazamanA kahevAya che. ane te AThe karmomAM thAya che. dezopazamanAmAM sattAgata dalikone asaMkhyAta guNAkAre sarvathA sarva prakAre upazama thato nathI mATe tene dezopazamanA athavA aguNopazamanA kahevAya che. je prakRtionI dezopazamanA thAya che teono udaya paNa cAlu hoya che mATe anudIraNopazamanA kahevAya che. temaja dezopazamanA thavAthI dabAyela guNo pragaTa thatA nathI mATe aprazastopazamanA paNa kahevAmAM Ave che.... jenuM svarUpa sarvopazamanAnI pachI batAvavAmAM Avaze. yathApravRttAdi traNa karaNarUpa kriyA dvArA je upazamanA thAya che te sarvopazamanA kahevAya che ane te mohanIya karmanI ja thAya che.... sarvopazamanAmAM upazamana kriyA dvArA sattAgata mohanIyakarmanA dalikono asaMkhyAta guNAkAre sarvathA-sarvaprakAre upazama thAya che tethI tenuM guNopazamanA evuM paNa nAma che. ane sarvopazama thayela prakRtiono udaya hoto nathI. mATe udayopazamanA temaja dabAyela guNo sarvathA pragaTa thAya che mATe prazastopazamanA evuM paNa nAma che... tyAM graMthakAra maharSie sarvopazamanAnA samyaktvotpAda prarUpaNA, dezaviratilAbha, sarvaviratilAbha, anaMtAnubaMdhi visaMyojanA, darzanamohanIya kSapaNA, darzanamohanIya upazamanA, cAritramohanIyanI sarvopazamanA ane cAritramohanIyanI dezopazamanA ema 8 viSayAdhikAra batAvela che. paraMtu dezaviratilAbha vagere cAra viSayAdhikAromAM mohanIyakarmanI koIpaNa prakRtinI sarvathA upazamanA thatI nathI chatAM sarvopazamanA adhikAramAM batAvela che... tenuM kAraNa-cAritramohanIyanI upazamanA dezavirati ane sarvaviratinI prApti pachI ja thAya che.... temaja mULamate anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karyA pachI ja cAritramohanIyanI upazamanA thAya che..... ane darzanatrikano kSaya karyA pachI paNa cAritramohanIyanI upazamanA thAya che. mATe A cAra arthAdhikAro paNa sarvopazamanAnA prasaMgamAM batAvela che. ema lAge che. anyathA mULamate sarvopazanAnA samyakatvotpAda prarUpaNA, darzanatrika upazamanA, cAritramohanIya upazamanA A traNa ane anya AcAryonA mate anaMtAnubaMdhinI upazamanA sahita cAra arthAdhikAro hoya che..... ema samajAya che. (-H atha 1luM samyakatvotpAda adhikAra dvAra :-) cAre gatimAM rahela sarva paryAptie paryApta saMkSipaMcendriya upazama, upadezazravaNa ane upazamana kriyAne yogya utkRSTayoga A traNa labdhiyukta jIvo yathApravRttAdi traNa karaNa karI upazama samyakatva pAmI zake che. paraMtu karaNakALanI pahelAM paNa aMtarmuhUrNa kALa paryanta A yogyatAo hoya che. (1) graMthipradeza pAse Avela abhavyanI vizuddhithI paNa uttarottara pratisamaye anaMtaguNa vardhamAna vizuddhi hoya che. (2) AyuSya vinA sAta karmanI aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitisattA ane azubhaprakRtionA sattAgata catuHsthAnaka rasane dvisthAnaka temaja zubhaprakRtionA dristhAnaka sattAgata rasane catuHsthAnaka kare che...ema A graMthamAM upazamanAkaraNa gAthA pAMcamAM tathA tenI cUrNi ane banne TIkAmAM kahela che paraMtu paMcasaMgraha mUla ane enI TIkAomAM zubhaprakRtionA sattAgata rasane anaMtaguNa adhika ane azubhaprakRtionA rasane anaMtaguNahIna kare che...ema sAmAnyathI ja batAvela che...chatAM artha samAna hoya tema lAge che. (3) mati ajJAna, zrata ajJAna ane virbhAgajJAnamAMthI koipaNa eka sAkAropayogamAM vartatAM ane jaghanya pariNAme temaja utkRSTa pariNAme zuklalezyAmAM vartatAM hoya che.... For Personal & Private Use Only Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 karmaprakRti bhAga - 2 (4) svabhUmikAnusAra jaghanya, madhyama ane utkRSTa yoge badhyamAna prakRtiono svabhUmikAnusAra kramazaH jaghanya, madhyama ane utkRSTa pradezabaMdha kare che. (5) jo samyakatva prApta karanAra manuSyo athavA tiyo hoya to suDatAlIsa dhruvabaMdhI pravRtio ane sAtavedanIya, hAsya-rati, puruSaveda, uccagotra A pAMca temaja devadrika, paMcendriyajAti, vaikriyaddhika, prathamasaMsthAna, zubhavihAyogati, ucchavAsa, parAghAta ane trasadasaka A ogaNIsa nAmakarmanI ema kula parAvartamAna covIsa prakRtione bAMdhe che. paNa jo devo ane nArako hoya to dhruvabaMdhI suDatAlIsa, sAtAvedanIya, hAsya-rati. puruSaveda, uccagotra, A pAMca temaja manuSyadvika, paMcendriyajAti, dArikaddhika, prathamasaMghayaNa, prathama saMsthAna, zubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa ane trasadazaka A vIsa nAmakarmanI ema kula parAvartamAna paccIsa pravRtio bAMdhe che. paraMtu samyakatva prApta karanAra jo sAtamI naraka pRthvInA nArako hoya to teo mithyAtva avasthAmAM manuSyaddhika ane uccagotrano baMdha ja karatA na hovAthI manuSyaddhika ane uccagotranA badale tiryaMcaddhika ane nIcagotra sahita paccIsa athavA udyotano baMdha kare to chavvIsa parAvartamAna prakRtio bAMdhe che. AyuSya gholanA arthAtu caDatAM - utaratAM pariNAme baMdhAya che. paraMtu ahIM ekadhArA caDatAM pariNAma hovAthI AyuSyanI koipaNa prakRti bAMdhatA nathI. | sAmAnyathI eka aMtarmuhUrta sudhI samAna sthitibaMdha thato hovAthI te eka sthitibaMdha kahevAya che. ane aMtarmuharta pachI saMphilaSTa athavA vizuddha pariNAmanA anusAre kramazaH vadhAre athavA ocho sthitibaMdha thAya che. paraMtu ahIM kramazaH caDatAM vizuddha pariNAma hovAthI pUrva-pUrvanI sthitibaMdha pUrNa karI te-te sthitibaMdhanI apekSAe palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna-nyUya navo-navo sthitibaMdha kare che. (7) dareka samaye baMdhAtI zubhaprakRtiono rasa pUrva-pUrvanA samayathI anaMtaguNa adhika-adhika ane azubha prakRtiono anaMtaguNa hIna-hIna bAMdhe che. A pramANe aMtarmuhUrta kALa rahI pachI yathApravRtta, apUrva ane anivRtti A traNa karaNo kare che. ane darekano kALa aMtarmuhUrta pramANa che. yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNamAM eka sAthe praveza karela jIvone dareka samaye vizuddhimAM taratamatA hoya che.. mATe dareka samaye trikALavartI aneka jIvo AzrayI asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa caDatAM utaratAM adhyavasAyo hoya che...ane A baMne karaNonA prabhAvathI mohanIyakarmano tevA ja vicitra prakArano kSayopazama thAya che. ke jethI pachI pachInA samayamAM adhyavasAyo thoDA adhika adhika hoya che ane saMpUrNa eka athavA banne karaNonA kula adhyavasAyo paNa asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa hoya che. paraMtu eka samayavartI asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa adhyavasAyonI apekSAe saMpUrNa karaNagata adhyavasAyonI saMkhyA asaMkhyaguNa asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa hoya che...A hakIkata kaMIka sahelAIthI samajI zakAya mATe asatkalpanAthI batAvavAmAM Ave che... yathApravRttakaraNa :- karaNakALanuM aMtarmuhUrta asaMkhyAta samayanuM hovA chatAM asatkalpanAe 25 samaya pramANa, prathama samayanA asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa adhyavasAyonI saMkhyA ekaso(100) ane pachI pachInA samaye thoDA vadhAre vadhAre eTale pAMca-pAMca vadhAre kalpIe to yathApravRttakaraNanA prathama samaye trikAlavartI sarvajIvo AzrayI ekaso, bIjA samaye ekaso pAMca, trIjA samaye ekasodasa adhyavasAyo hoya, ema pachI pachInA samaye samaye pAMca-pAMca adhyavasAyo adhika adhika hovAthI paccIsa samayAtmaka aMtarmuhUrtanA carama samaye arthAt paccIsamA samaye aneka jIvo AzrayI-kula basovIsa (220) adhyavasAyo hoya che. ahIM tiryamukhI ane UrdhvamukhI ema be prakAranI vizuddhi hoya che...prathama samayanA je ekaso adhyavasAyo che temAM pahelo adhyavasAya sauthI alpa vizuddhivALo ane tenI apekSAe 100mo adhyavasAya anaMtagaNa adhika vizuddhivALo hoya che. tethI pahelA naMbaranA adhyavasAyanI vizuddhinI apekSAe chellA adhyavasAya sudhInA adhyavasAyomAMnA keTalAka adhyavasAyo anaMtabhAga adhika, keTalAka asaMkhyAtabhAga adhika, keTalAka saMkhyAtabhAga adhika, keTalAka saMkhyAtaguNa adhika, keTalAka asaMkhyAtaguNa adhika ane ane keTalAka chellA adhyavasAyo anaMtaguNa adhika vizuddhivALA hoya che... For Personal & Private Use Only Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 287 eja pramANe bIjA samayanA ekathI ekaso pAMca sudhInA je adhyavasAyo che. temAM prathama adhyavasAya bIjA vigere adhyavasAyothI alpavizuddhivALo che ane teja pahelA samayanI vizuddhinI apekSAe ekasopAMcamA adhyavasAya sudhInA adhyavasAyomAMnA keTalAka adhyavasAyo anaMtabhAga adhika, keTalAka asaMkhyAtabhAga, keTalAka saMkhyAtabhAga, keTalAka saMkhyAtaguNa, keTalAka asaMkhyAtaguNa ane keTalAka chellA adhyavasAyo anaMtaguNa adhika vizuddhivALA hoya che....e pramANe yathApravRtakaraNanA caramasamaya sudhI dareka samayanA adhyavasAyomAM sUkSmadaSTie asaMkhyAta prakAranI taratamatA hovA chatAM skUladRSTie cha-cha prakAranI taratamatA hoya che....A tiryammukhI vizuddhi kahevAya che... pahelA-pahelAnA samayanA adhyavasAyonI vizuddhinI apekSAe uttarottara pachI-pachInA samayonI vizuddhi paNa sAmAnyathI anaMtaguNa hoya che....tene UrdhvamukhI vizuddhi kahevAya che. yathApravRttakaraNamAM pUrva-pUrva samayo adhyavasAyothI pachI-pachInA samayamAM badhA adhyavasAyo navA hotA nathI. temaja pUrva-pUrva samayanA badhA adhyavasAyo pachI-pachInA samayamAM AvatA paNa nathI. paraMtu pUrva-pUrva samayanA adhyavasAyomAMthI zarUAtanA alpa vizuddhivALA thoDA-thoDA adhyavasAyo choDe che. ane jeTalAM choDe che tenAthI thoDA vadhAre saMkhyA pramANa navA-navA adhyavasAyo pachI-pachInA samayamAM hoya che. te A pramANe prathama samayanA je ekaso adhyavasAyo che temAMthI ekathI vIsa adhyavasAyo choDI zeSa prathama samayanA je ekavIsathI so sudhInA kula eMsI ane paccIsa tenAthI adhika vizuddhivALA navA-ema kula ekaso pAMca adhyavasAyo bIjA samayamAM hoya che. temAMthI prathama samayanA ekavIsathI cAlIsa sudhInA visa adhyavasAyo choDI zeSa prathama samayanA sATha ane paccAsa navA ema ekasodasa adhyavasAyo trIjA samayamAM hoya che temAMthI prathama samayanA ekatAlIsathI sATha sudhInA visa adhyavasAyo choDI zeSa prathama samayanA cAlIsa ane paMcotera navA ema kula ekaso paMdara adhyavasAyo cothA samayamAM hoya che. ane temAMthI paNa prathama samayanA ekasaThathI eMsI sudhInA vIsa adhyavasAyo choDI zeSa prathama samayanA ekAsI thI so sudhInA vIsa adhyavasAyo ane ekaso navA ema kula ekasovIsa adhyavasAyo pAMcamA samayamAM hoya che. eTale 25 samayAtmaka yathApravRtakaraNanA pAMca-pAMca samaya pramANa pAMca bhAga pADIe to prathama samayanA adhyavasAyo pAMca samaya svarUpa yathApravRtakaraNanA prathama saMkhyAtamA bhAganA carama samayarUpa pAMcamA samaya sudhI hoya che. bIjA samayanA chaThThA samaya sudhI, trIjA samayanA sAtamA samaya sudhI, cothAnA AThamA sudhI, pAMcamAnA navamA sudhI, chaThThAnA dasamA sudhI-ema yAtta ekavIsamA samayanA adhyavasAyomAMnA amuka adhyavasAyo yathApravRttakaraNanA carama samayarUpa 25 samaya sudhI hoya che. tethI yathApravRttakaraNanA prathama samayanI jaghanya vizuddhithI yathApravRttakaraNanA prathamanA pAMca samaya svarUpa saMkhyAmAM bhAgamAMnA carama samayarUpa pAMcamA samaya sudhI bIjA, trIjA, cothA ane pAMcamA samayanA adhyavasAyasthAnanI jaghanya vizuddhi kramazaH eka-ekathI anaMtaguNa adhika hoya che. te pAMcamA samayanA adhyavasAyanI jaghanya vizuddhithI prathama samayanA adhyavasAyanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che. te thakI saMkhyAtabhAga svarUpa pAMca samayathI uparanA chaThThA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa, te thakI zarUAtanA bIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che. te thakI saMkhyAtabhAganA uparanA bIjA arthAt sAtamA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa, tenAthI prathamanA trIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che....ema upara uparanA eka-eka samayanI jaghanya ane zarUAtanA upara-uparanA eka eka samayanI utkRSTa vizuddhi anukrame anaMtagaNa adhika adhika hovAthI vIsamA samayanI utkRSTa vizuddhithI yathApravRtakaraNanA carama samayarUpa paccIsamA samayanI jaghanya vizuddhi anaMtaguNa hoya che..... ahIM sarva samayonA adhyavasAyasthAnonI jaghanya vizuddhi pUrNa thAya che....paraMtu chellA uparanA ekavIsathI paccIsa sudhInA pAMca samaya svarUpa aMtima saMkhyAtabhAganA samaya pramANa adhyavasAyonI utkRSTa vizuddhi bAkI rahe che....mATe paccIsamA samayanI jaghanya vizuddhi thakI carama saMkhyAtamA bhAganA prathama samayanI arthAt ekavIsamA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa, te thakI bAvIsa-trevIsa-covIsa ane paccIsamA samayanI utkRSTa vizuddhi anukrame eka-ekathI anaMtaguNa hoya che... For Personal & Private Use Only Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 karmaprakRti bhAga - 2 ema nadIdholagoLa pASANanA nyAye tathAbhavyatvanA paripAkanA vazathI bhavyo temaja abhavyo paNa anekavAra yathApravRttakaraNa karI graMthi deza sudhI Ave che...ane abhavya jIvo mokSanI zraddhA vinA sAMsArika sukhonI icchAthI dravya cAritra grahaNa karI zruta sAmAyikono lAbha meLavI navamA saiveyaka sudhI utpanna thAya che....paraMtu samyakatva vigere zeSa traNa sAmAyiko prApta karI zakatA nathI. vaLI te abhavya jIvonA temaja aMtarmuhUrtamAM samyakta prApta na karanAra bhavya jIvonA yathApravRttakaraNanI apekSAe-A yathApravRttakaraNa vilakSaNa che tethI aMtarmuhUrtamAM sakhyatva prApta karanArA bhavya AtmAo yathApravRttakaraNa pachI turata ja apUrvakaraNa kare che...(peijha naMbara 188-189mAM yaMtra naMbara 1-2 juo) apUrvakaraNa :- A karaNamAM yathApravRttakaraNanI jema dareka samaye asaMkhyalokAkAza pradeza pramANa ane pUrva-pUrvanA samayathI uttarottara pachI-pachInA samayamAM thoDA adhika-adhika adhyavasAyo hoya che....mATe ahIM paNa tiryamukhI ane UrdhvamukhI ema be prakAranI vizuddhi hoya che. tenuM saMpUrNa svarUpa yathApravRttakaraNamAM batAvyA pramANe che. paraMtu yathApravRttakaraNamAM pUrva-pUrva samayanA amuka amuka adhyavasAyo jema uttarottara pachI-pachInA samayamAM hoya che... tema A karaNamAM hotA nathI paraMtu pUrva-pUrvanA samayathI uttarottara pachI-pachInA samayamAM badhA adhyavasAyo navA-navA ja hoya che. tethI apurvakaraNanA prathama samaye je ekaso adhyavasAyo hoya che tenAthI taddana bhinna ane anaMtaguNa vizuddhivALA bIjA samayamAM ekaso-pAMca, tenAthI taddana bhinna anaMtaguNa vizuddhivALA trIjA samayamAM ekasodasa, cothA samayamAM ekaso paMdara, pAMcamA samayamAM ekaso vIsa ema yAvatu vadhatA vadhatA A karaNanA aMtima samayarUpa paccIsamAM samayamAM basovIsa (220) adhyavasAyo hoya che. ahIM paNa dareka samayonA adhyavasAyomAM yathApravRttakaraNanI mAphaka sUkSmadraSTie asaMkhya prakAranI ane skUladRSTie cha prakAranI vizuddhi AzrayI taratamatA hoya che.... ane tethI ja A adhyavasAyo SasthAna vRddha athavA SasthAna patita kahevAya che.. ahIM dareka samayamAM adhyavasAyo taddana navA hovAthI apUrvakaraNanA prathama samayanA je ekaso adhyavasAyo che.. temAMnA dvitIyAdi adhyavasAyonI apekSAe prathama adhyavasAyanI vizuddhi atyaMta alpa che. chatAM yathApravRttakaraNanA carama samayanI utkRSTa vizuddhinI apekSAe to anaMtaguNa hoya che ane apUrvakaraNanA prathama samayanA prathama adhyavasAyanI vizuddhinI apekSae sarvotkRSTa aMtima-ekasomA adhyavasAyanI vizuddhi anaMtaguNa che...ane te prathama samayanA ekasomAM adhyavasAyanI vizaddhi thakI bIjA samayanI jaghanya, te thakI teja bIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che...te thakI trIjA samayanI jaghanya ane te thakI paNa te trIjA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa che...ema pUrva-pUrvanA samayathI upara uparanA pachI- pachInA samayanI jaghanya ane pachI te samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hovAthI dvicarama samayanI utkRSTa vizuddhi thakI paccIsamA samayarUpa carama samayanI jaghanya ane te thakI te paccIsamA samayanI utkRSTa vizuddhi anaMtaguNa hoya che. temaja A karaNamAM pUrva-pUrva samayathI uttarottara pachI-pachInA samayamAM pahelAM koivAra na AvyA hoya tevA anaMtaguNa vizuddhivALA caDatA pariNAma hoya che. tethI A apUrvakaraNamAM sthitighAta rasaghAta, guNazreNi ane apUrvasthitibaMdha A cAra padArtho pUrve koIvAra na karyA hoya tevA navIna kare che mATe paNa tenuM apUrvakaraNa nAma yathArtha che... (1) sthitighAta :- baMdhAdi vakhate chellA TAimamAM bhogavavA yogya je dalika racanA thai hoya te sthitino agrabhAga kahevAya che. te AyuSya vinA sAta karmasthitinA agrabhAgathI utkRSTathI ghaNAM seMkaDo sAgaropama pramANa ane jaghanyathI palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitisthAnamAM rahela eTale teTalAM kALamAM bhogavavA yogya dalikone apavarNanAkaraNa dvArA aMtarmuhUrtamAM tenI nIcenI je sthitiono ghAta nathI thato te sthitiomAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya karI uparanI ghaNAM seMkaDo sAgaropama pramANa athavA palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa karmanI sthitisattA ochI karavI te eka sthitighAta kahevAya che.(peijha naMbara 195 mAM citra naMbara-1 juo) tyArabAda punaH prathama ochI karela sthitisattAnI nIcenA palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisthAnomAM rahela dalikonA apavartanAkaraNa dvArA utArI aMtarmuhUrtakALamAM nIce je sthitiono ghAta nathI karavAno te sthitisthAnomAM baMdhAdi samaye goThavAyela dalikonI sAthe bhogavavA yogya karI teTalI sthitisattAmAMthI ochI karavI te bIjo sthitighAta. For Personal & Private Use Only Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 289 ema pahelAM-pahelAMnI ochI karela sthitisattAnI nIce-nIcenA palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitisthAnogata dalikone tyAMthI sApha karI nIce nIcenA sthitisthAnomAM rahela dalikonI sAthe bhogavavA yogya karI hajArovAra palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitio sattAmAMthI dUra kare che... ane tene ja sthitighAta kahevAya che. apUrvakaraNamAM AvA hajAro sthitighAta thAya che. ane tethI ja apUrvakaraNanA prathama samaye jeTalI karmanI sthitisattA hoya che tenA karatAM A ja karaNanA carama samaye saMkhyAtaguNahIna arthAt saMkhyAtamA bhAga pramANa karmanI sthitisattA rahe che. (2) rasaghAtaH- prathama aMtarmuhUrtamAM je sthitiono nAza kare che te sthitisthAnomAM rahela azubhaprakRtiono je rasa che te rasanA buddhithI anaMtabhAga kalpI apavartanAkaraNa dvArA aMtarmuhUrtamAM anaMtabhAgono nAza karI eka anaMtamA bhAga jeTalo rasa rAkhe che. arthAtuM baMdhAdi vakhate azubhaprakRtionA dalikonA rasamAM je azubha phaLa ApavAno pAvara hato, te pAvaranA anaMtabhAga karI eka anaMtamA bhAga jeTalo pAvara rAkhI zeSa anaMtAbhAgo jeTalAM pAvarano nAza kare che..tethI anaMtaguNahIna eTale anaMtabhAga pramANa pAvara rahe che te eka rasadhAta kahevAya che tyArabAda prathama rasaghAtamAM bAkI rahela je rasano anaMtamo bhAga che tenA pharIthI anaMtA bhAga karI aMtarmuhUrtamAM apavartanAkaraNa dvArA anaMtabhAgono nAza karI mAtra eka bhAga jeTalo rasa bAkI rAkhe te bIjo rasaghAta kahevAya che... ema bAkI rahela anaMtamA bhAganA ghaNAM hajArovAra anaMtA-anaMtA bhAgo karI eka eka aMtarmuhUrtamAM eka eka anaMtamo bhAga rAkhI zeSa anaMtAbhAgono nAza karI prathama sthitighAta pUrNa thAya tyAM sudhImAM ghaNAM hajAro rasaghAta karI te sthitisthAnomAMnA ukerAtA dalikone taddana nirasa banAve che... - jo ke ahIM sAmAnyathI eka rasaghAtano kALa paNa aMtarmuhUrta, eka sthitighAtano kALa paNa aMtarmuhUrta temaja saMpUrNa apUrvakaraNano maLa paNa aMtarmuhUrta pramANa ja che...paraMtu apUrvakaraNanA aMtarmuhUrtathI eka eka sthitighAtanuM aMtarmuhUrta ghaNAM hajArogaNuM nAnuM ane eka-eka sthitighAtanA aMtarmuhUrta karatAM paNa eka-eka rasaghAtanuM aMtarmuhUrta ghaNAM hajArogaNuM nAnuM hoya che...mATe ja apUrvakaraNamAM ghaNAM hajAro sthitighAta ane eka eka sthitighAtanI aMdara ghaNAM hajAro rasaghAta thAya che. (3) sthiti bandhAddhA :- (anya sthitibaMdha -apUrvasthitibaMdha paNa kahevAya che.) apUrvakaraNanA prathama samaye dareka karmano je navo sthitibaMdha zarU kare che te sthitibaMdha pUrNa thaye tenI apekSAe bIjo sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa khUna kare che. te pUrNa thaye tenI apekSAe trIjo sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa nyUna kare che. ema apUrvakaraNanA carama samaya sudhI pUrva-pUrvanI sthitibaMdha pUrNa thaye tenAthI pachI-pachIno sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa nyUna-nyUna kare che. tethI apUrvakaraNanA prathama samaye thatA sAte karmanA sthitibaMdhanI apekSAe apUrvakaraNanA carama samaye navIna sthitibaMdha saMkhyAtaguNa hIna arthAt saMkhyAmabhAga pramANa kare che. sthitighAta ane sthitibaMdha ekI sAthe zarU thAya che ane sAthe ja pUrNa thAya che. arthAt eka sthitighAta ane eka sthitibaMdhano kALa sarakho che. mATe apUrvakaraNamAM jeTalAM sthitighAto thAya che teTalAM ja apUrva sthitibaMdho paNa thAya che. (peijha naMbara 196mAM citra naMbara-2 juo). (4) guNazreNi :- A karaNanA prathama samayathI apavartanAkaraNa dvArA sthitighAto karI je je sthitiono nAza kare che te sthitisthAnomAM rahelA dalikone jaldIthI khapAvavA mATe dareka samaye asaMkhyAtaguNAkAre uparathI utAre che...ane je je samaye jeTalAM jeTalAM daliko utAre che, te te dalikone te ja samaye rasodayavALI prakRtiomAM udaya samayathI laIne ane anudita sattAgata pravRtiomAM udayAvalikA uparanA prathama samayathI laIne apUrvakaraNa ane anivRttikaraNanA kALathI kaMIka adhika kALa sudhInA dareka samayomAM pUrva-pUrva samayathI uttarottara upara-uparanA samayamAM asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. arthAtuM baMdhAdisamaye thayela niSekaracanAnA daliko sAthe bhogavavA yogya kare che, te guNazreNi kahevAya che... asatkalpanAe-A banne karaNonA 25-25 samayo kalpIe to kula 50 ane tenAthI paNa kaMIka adhika kALanA 20 samayo kalpIe, temaja udayAvalikA cAra samayanI kalpIe to prathama samaye utArela dalikane rasodayavALI prakatiomAM prathama udaya samayathI ane anudita sattAgata pravRtiomAM pAMcamA samayathI AraMbhI vAvatu 70mA samaya sudhI pUrva-pUrvanA samayathI upara-uparanA samayamAM anukrame asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga - 2 prathama samaye utArela dalikathI bIjA samaye asaMkhyAtaguNa dalika utArI prathama samaya bhogavavA dvArA dUra thayela hovAthI apUrvakaraNanA prathama samayanI apekSAe bIjo samaya te udaya samaya kahevAya. tethI rasodayavALI prakRtiomAM apUrvaka2NanA bIjA samayarUpa udaya samayathI laIne 70mA samaya sudhInA 69 samayomAM ane anudita sattAgata prakRtiomAM chaThThA samayathI yAvat 70mA samaya sudhInA pAMsaTha samayomAM kramazaH asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. 290 bIjA samaye utArela dalikonI apekSAe trIjA samaye asaMkhyAtaguNa daliko utAre che ane te vakhate apUrvakaraNanA be samayo vyatIta thayela hovAthI rasodayavALI prakRtimAM trIjA samayarUpa udaya samayathI lai 70 sudhInA 68 samayamAM ane anudita sattAgata prakRtiomAM sAtamA samayathI 70 sudhInA kula 64 samayomAM anukrame asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. ema guNazreNi ka2vAnA carama samaya sudhI dareka samaye asaMkhyAtaguNa daliko utAre che...ane te apUrvakaraNa tathA anivRttikaraNanA jema jema samayo vyatIta thatA jAya che...tema tema 2sodayavALI prakRtiomAM udaya samayathI laine ane anudita sattAgata prakRtiomAM udayAvalikA uparanA prathama samayathI yAvat 70mA samaya sudhInA bAkI rahela zeSa-zeSa samayomAM asaMkhyAtaguNAkAre goThavAya che... paraMtu pUrva-pUrvanA samayo vyatIta thAya tyAre 70mA samayathI u52nA samayo vadhatA nathI arthAt uparanA samayamAM dalika 2canA thatI nathI.(peijha naMbara 198-199mAM citra naM 3-4-5-6 juo) anivRttikaraNa :- A karaNamAM ekI sAthe praveza karanAra jIvone koipaNa eka samaye adhyavasAyomAM paraspara pheraphAra hoto nathI. mATe trikALavartI aneka jIvo AzrayI paNa vivakSita eka eka samayamAM samAna adhyavasAya hovAthI eka eka adhyavasAya ja hoya che. tethI A karaNanA jeTalAM samayo hoya che teTalAM ja adhyavasAyasthAno hoya che. mATe A adhyavasAyonI AkRti motInI sera sarakhI che. ahIM tiryakhI vizuddhi hotI nathI. paraMtu pUrva-pUrva samayanA adhyavasAyanI vizuddhinI apekSAe uttarottara pachI-pachInA samayanA adhyavasAyanI vizuddhi anaMtaguNa hoya che. ane A karaNamAM paNa apUrvakaraNamAM batAvela sthitighAtAdi cAre padArtho pravarte che. A anivRttikaraNanA aMtarmuhUrtakALanA asalpanAe ekaso (100) samaya kalpIe ane tenA 10-10 samayanA dasa bhAganI kalpanA karI ghaNAM saMkhyAtabhAga arthAt 90 samaya pramANa navabhAga jeTalo kALa jAya ane 10 samaya pramANa eka saMkhyAtamA bhAga jeTalo kALa bAkI rahe tyAre sattAmAM rahela je mithyAtvanI sthiti che, tene udaya samayathI arthAt ekANumA samayathI laI anivRttikaraNanA bAkI rahela saMkhyAtamA bhAga pramANa arthAt 91 thI 100 sudhInA 10 samaya pramANa nIce rAkhI tenI (100 samayanI) upara eka aMtarmuhUrta kALamAM bhogavavA yogya mithyAtvanA dalikone tyAMthI dU2 karavAnI kriyA zarU kare che ane tene aMtakaraNanI kriyA kahevAya che. A kriyA dvArA aMtarmuhUrta pramANa jagyAmAMthI mithyAtvanA daliko khaseDI arthAt dUra karI nIce ane upara ema banne bAju nAkhI te aMtarmuhUrta pramANa jagyA taddana mithyAtvanA dalika vinAnI kare che te aMta2ka2NanA dalikonI sAthe guNazreNino paNa upa2no saMkhyAtamo bhAga khaMDAi dUra thai jAya che. ane tene ja aMta2karaNa kahevAya che. temaja je samayathI aMtarakaraNanI kriyA zarU kare te samayathI mithyAtvanI guNazreNi anivRttikaraNanA carama samaya sudhI ja thAya che paraMtu tenA uparanA samayomAM thatI nathI. ane aMtakaraNa kriyA samApta thayA pachInA samayathI dvitIya sthitigata mithyAtvanA dalikone asaMkhyAta guNAkAre upazamAvatAM aMtarmuhUrtamAM saMpUrNa upazamAve che. aMtarakaraNa kriyAno kALa aMtarmuhUrta pramANa hovA chatAM te kALa anivRttikaraNanA bAkI rahela saMkhyAtamA bhAganI apekSAe paNa ghaNo ja alpa che. mATe aMtaraka2NanI kriyA pUrNa thayA pachI paNa aMtarmuhUrta pramANa anivRttikaraNano kALa bAkI rahe che. jeTalAM kALamAM eka sthitighAta kare che teTalAM ja kALamAM aMtarakaraNanI kriyA paNa kare che. mATe aMtarakaraNa kriyAnuM aMtarmuhUrta AvalikAnA eka saMkhyAtamA bhAga jeTaluM nAnuM hoya tema lAge che. aMta2ka2Na kriyA pUrNa thayA pachI aMtaraka2Na thayela hovAthI sattAgata mithyAtvanI sthitinA be bhAga thaI jAya che. temAM eka aMtarmuhUrta pramANa aMta2ka2NanI nIcenI sthitine nAnI athavA prathamasthiti ane bIjI sattAgata saMpUrNa sthiti pramANa aMtaraka2NanI uparanI sthitine moTI athavA bIjI sthiti kahevAya che. For Personal & Private Use Only Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 291 anivRttikaraNanI athavA mithyAtvanI prathama sthiti be AvalikA pramANa bAkI rahe tyAre mithyAtvanI gaNazreNi baMdha paDe che. ane AvalikA bAkI rahe tyAre sthitighAta ane rasaghAta paNa baMdha paDe che, arthAtu te samayathI mithyAtvanA sthitighAta ane rasaghAta thatA nathI. temaja mithyAtvanI prathama sthiti be AvalikA pramANa rahe tyAre aMtarakaraNanI upara rahela mithyAtvanA dalikone udIraNAnA prayogathI udayAvalikAmAM nAkhI udayAvalikAmAM rahela daliko sAthe bhogavavA yogya karato nathI mATe AgAla viccheda thAya che. ane prathama sthitinI eka AvalikA bAkI rahe tyAre udIraNA paNa viccheda thAya che. jyAre jyAre je je prakRtionuM aMtarakaraNa thAya che tyAre tyAre aMtarakaraNa thayA pachI udIraNA prayoga dvArA aMtarakaraNanI uparanI sthitimAMthI dalikane udayAvalikAmAM nAkhI udayaprApta dalikonI sAthe bhogavavA yogya kare che...te udIraNAnuM ja pUrva puruSoe AgAla evuM vizeSa nAma Apela che... anivRttikaraNanI samAptinI sAthe ja aMtarakaraNanI nIcenI mithyAtvanI nAnI sthiti paNa bhogavAine sattAmAMthI saMpUrNa naSTa thai jAya che. mATe anivRtikaraNanI samApti pachInA pahelA ja samaye AtmA aMtarakaraNamAM praveza kare che. ane te aMtarakaraNamAM mithyAtvanA daliko na hovAthI ukharabhUmine prApta karI jema dAvAnaLa olavAi jAya che tema aMtarakaraNarUpa ukhara bhUmine prApta karI anAdi kAlIna mithyAtvarUpa dAvAnaLa paNa olavAi jAya che. tethI aMtarakaraNamAM prathama samaye ja AtmA pUrve koipaNa vAra prApta na karela mokSarUpI vRkSanA bIja samAna apUrva Atmahita svarUpa upazama samyakatvanI prApti kare che. ane te ja aMtarakaraNamAM upazama samyakatvanI sAthe koika AtmA dezavirati athavA sarvavirati paNa prApta kare che...(peijha naMbara - 206mAM citra naMbara-7 juo ) anivRttikaraNanA carama samayavartI eTale mithyAtvanI prathamasthitinA caramasamayavartI mizrAdaSTi athavA upazama samyakatvanI prAptinA prathama samaye aMtarakaraNanI uparanI sthitimAM rahela sattAgata mithyAtvanA dalikonA rasanA bhede traNa prakAre kare che. tyAM keTalAka dalikone eka sthAnika ane jaghanya dristhAnika rasavALA karI zuddhapuMjarU5 banAve che ane te samyakatvamohanIya temaja dezaghAtI kahevAya che, keTalAMka dalikone dvisthAnika rasavALAM banAvI ardhazuddha pUMja rU5 kare che te mizramohanIya ane sarvaghAtI kahevAya che, ane te sivAyanA zeSa daliko utkRSTa dristhAnika, tristhAnika ane catuHsthAnika rasavALA thAya che te azuddhajjarU5 mithyAtvamohanIya ane sarvaghAtI che. aMtarakaraNanA prathama samayathI aMtarakaraNanA aMtarmuhUrta pramANa kALathI saMkhyAmAM bhAga pramANa aMtarmuhUrta sudhI dareka samaye mithyAtvanA dalikone guNasaMkrama dvArA samyakatvamohanIya ane mizramohanIyamAM anukrame asaMkhyAta guNAkAre saMkramAve che. tyAM prathama samaye samyakatvamohanIyamAM thoDAM ane mizramohanIyamAM tethI asaMkhyAtaguNa saMkramAve che. prathama samaye mizramohanIyamAM jeTalAM saMkramAve che, tenAthI bIjA samaye samyakatvamohanIyamAM asaMkhyAtaguNa ane tenAthI te ja bIjA samaye mizramohanIyamAM asaMkhyAtaguNa saMkramAve che. ema pUrva-pUrvanA samaye mizramohanIyamAM jeTalAM saMkramAve che tenAthI pachI-pachInA samaye samyakatvamohanIyamAM ane mizramohanIyamAM anukrame eka-ekathI asaMkhyAtaguNa saMkramAve che. mithyAtvanI jema mizrane paNa asaMkhyAtaguNAkAre samyakatvamohanIyamAM saMkramAve che. A pramANe aMtarmuhUrta sudhI guNasaMkrama thAya che, tyArabAda aMtarakaraNanA bAkI rahela aMtarmuhUrta pramANa zeSakALamAM mithyAtva ane mizramohanIyano vidhyAtasaMkrama thAya che. jyAM sudhI A be prakRtiono guNasaMkrama thAya che tyAM sudhI samaye samaye anaMtaguNa vizuddha pariNAma hovAthI mithyAtva vinA zeSa sattAmAM rahela karmaprakRtionA sthitighAta, rasaghAta ane guNazreNi thAya che ane guNasaMkramanI sAthe sthitighAtAdi paNa viccheda pAme che. A aMtarakaraNano kaMIka adhika AvalikA pramANa kALa bAkI rahe tyAre aMtarakaraNanI uparanI sthitimAMthI traNeya darzanamohanIyanA daliko utArI aMtarakaraNanI aMdara chellA eka AvalikA jeTalAM kALamAM prathama samaye ghaNAM ane pachI-pachInA samaye vizeSa hIna-hIna daliko goThave che. ane adhyavasAyAnusAre traNamAMthI koIpaNa pujano udaya kare che, tethI jo samyakatvamohanIyano udaya thAya to kSAyopazamika samyakatvI, mizramohanIyano udaya thAya to mizradaSTi ane mithyAtvamohanIyano udaya thAya to AtmA mithyAdRSTi thAya che, paraMtu aMtarakaraNano jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI cha AvalikA pramANa kALa bAkI rahe tyAre koIka bIkaNa AtmAne anaMtAnubaMdhino udaya thAya to te AtmA sAsvAdana samyakta pAmI aMtarakaraNano jeTalo kALa bAkI rahe teTalAM kALa sudhI sAsvAdana bhAvamAM rahI pachI avazya mithyAtva guNasthAne jAya che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 karmaprakRti bhAga - 2 aMtarakaraNamAM je AtmAne anaMtAnubaMdhino udaya thAya che te AtmA aMtarakaraNano kaMIka adhika AvalikA kALa bAkI kahe tyAre aMtarakaraNanI uparanI sthitimAMthI daliko aMtarakaraNamAM lAvI AvalikA pramANa kALamAM goThavato nathI, kAraNa ke aMtarakaraNanI aMdara koI pUMjano udaya thavAno nathI. ane aMtarakaraNa pUrNa thayA pachI traNe paMja taiyAra hovAthI temAMthI mithyAtvano ja udaya thAya che. A aMtarakaraNano kALa mithyAtvanI prathama sthitinA aMtarmuhUrta pramANa kALathI ghaNo vadhAre hoya che. -: cAritramohanIya upazamanA adhikAra ) saMkilaSTa pariNAmano tyAga karI, anaMtaguNa vizuddhimAM vartamAna, cothAthI sAtamA sudhInA cAramAMthI koIpaNa guNasthAnakamAM rahela kSayopazama samyakatvI cAritramohanIyane upazamAvavAno prayatna kare che, tyAM cAritramohanIyano upazama navamA ane dasamA guNasthAnake ja thAya che. tethI cAritramohanIyanI upazamanAno prayatna karato AtmA dezavirati prApta karIne athavA karyA vinA paraMtu sarvavirati prApta karyA pachI ja navamA ane dasamA guNaThANe jaI cAritramohanIyano upazama kare che. mATe prathama AtmA dezaviratino lAbha kaI rIte prApta kare che. te batAve che.... -: 2-3 je dezavirati - sarvavirati dvAra :-) tyAM prathama dezavirati ane sarvaviratinuM svarUpa A pramANe che. jinezvara bhagavaMte kahela jIvAdi navatattvanI yathArtha zraddhA karavI te jANavuM, jinezvara bhagavaMte kahela vidhimujaba devaguru vigerenI sAkSIe vratono svIkAra karavo te grahaNa karavuM athavA AdaravuM ane grahaNa karela vratone zraddhApUrvaka yathArtha rIte pALavAM te pAlana karavuM kahevAya che. jANavuM, AdaravuM ane pAlana karavuM A traNa padonA ATha bhAMgA thAya che. (te peijha naMbara 208mAM yaMtra naMbara 12 juo) AmAMnA prathamanA cAra bhAMgAmAM vartamAna AtmAne yathArtha zraddhA ja na hovAthI mithyAdRSTi kahevAya che. pachInA traNa bhAMgAmAM vartamAna AtmA avirata samyagudaSTi kahevAya che. ane chellA bhAMgAmAM rahela AtmA dezavirata athavA sarvavirata kahevAya che. tyAM pAMcamAMthI koIpaNa eka aNuvrata uccare jaghanya, be-traNa vAvatuM pAMceya aNuvrata uccare te madhyama ane saMvAsAnumati varjI sarva pApa vyApArano tyAga kare te utkRSTa dezavirata kahevAya che. ahIM pratisevanA, pratizravaNA ane saMvAsA ema anumati traNa prakAre che. pote athavA putrAdike karelA pAponI anumodanA kare ane pApa vyApArathI taiyAra thayela bhojanAdino upabhoga kare tyAre pratisevanAnumati doSa lAge che. mAtra putrAdike karela pApone sAMbhaLe ane sAMbhaLIne anumodanA kare paraMtu niSedha kare nahi tyAre pratizravaNAnumati doSa lAge che. ane jyAre putrAdike karelA pApone sAMbhaLato nathI temaja anumodana paNa karato nathI mAtra pApa vyApAra karanAra putrAdi kuTuMbIjanomAM potAnuM mamatva hoya tyAre saMvAsAnumati doSa lAge che. jyAre te saMvAsAnumatino paNa tyAga kare che tyAre AtmA sarvavirata kahevAya che. ahIM dezavirati prApta karanAra avirata samyagdaSTi ane sarvavirati prApta karanAra avirata samyagdaSTi athavA dezavirata A bemAMthI koipaNa hoya che. tyAM dezavirati ane sarvavirati prApta karavA mATe yathApravRtta ane apUrvakaraNa A be karaNo kare che. karaNakALanA aMtarmuhUrtanI pahelAM paNa pratisamaye anaMtaguNa vizudhyamAna pariNAmI vigere upazama samyakatvanI prAptimAM traNa karaNanI pahelAM batAvela badhIja yogyatAvALo hoya che. ane te pramANe aMtarmuhUrta kALa sudhI rahI pUrve batAvela svarUpavALA yathApravRtta ane apUrvakaraNa kare che paraMtu ahIM apUrvakaraNamAM guNazreNi karato nathI. ATalI vizeSatA che. | mohanIyakarmanI koipaNa prakRtino sarvathA kSaya athavA upazama karavAno hoya che tyAre trIjuM anivRttikaraNa paNa thAya che paraMtu A be guNa prApta karatAM mohanIyakarmanI koipaNa prakRtino sarvathA kSaya athavA upazama thato nathI paraMtu dezavirati prApta karatAM apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyano ane sarvavirati prApta karatAM pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyano kSayopazama thAya che. mATe trIja anivRttikaraNa thatuM nathI. paraMtu apUrvakaraNanI samApti pachInA pahelA ja samaye AtmA dezavirati athavA sarvavirati prApta kare che. For Personal & Private Use Only Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 297 te je samaye A be guNa prApta kare che te samayathI udayAvalikA uparanA prathama samayathI guNazreNi kare che vaLI guNa prAptinA samayathI aMtarmuharta kALa sudhI avazya vardhamAna pariNAmavALo hovAthI pUrva-pUrvanA samayathI pachI pachInA uttarottara samaye uparathI asaMkhyAtaguNa daliko utArI aMtarmuhUrNakALa sudhImAM asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. tyArabAda guNaprAptinA samayanI apekSAe athavA je samaye guNazreNino vicAra karIe tenA pUrva samayanI apekSAe koIka jIvane vardhamAna, koika jIvane avasthita arthAt tevAne tevA ane koika jIvane hIyamAna arthAt utaratA pariNAma paNa hoya che mATe guNazreNi paNa samAna thatI nathI. paraMtu vardhamAna pariNAma hoya to pariNAmanA anusAra uparathI pratisamaye asaMkhyAtabhAga adhika, saMkhyAtabhAga adhika, saMkhyAtaguNa adhika athavA asaMkhyAtaguNa adhika daliko utAre che. jo avasthita pariNAma hoya to uparathI dareka samaye samAna daliko utAre che ane jo hAyamAna pariNAma hoya to pUrva-pUrvanA samayanI apekSAe pachI-pachInA samaye pariNAmanA anusAre uparathI asaMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAtaguNahIna athavA asaMkhyAtaguNahIna daliko utAre che. je samaye utAre che, te ja samaye anudayavatI pravRtionI udayAvalikAnI upara prathama samayathI ane rasoiyavatI prakRtiomAM udaya samayathI aMtarmuhUrta kALa sudhInA sthAnomAM anukrame asaMkhyAta guNAkAre goThave che. ema jyAM sudhI dezavirati athavA sarvavirati rahe tyAM sudhI guNazreNi paNa cAlu rahe che. ane sarvatra aMtarmuhUrta kALa sudhInA samAna sthAnomAM dalika racanA thAya che. irAdApUrvaka vratono bhaMga niSphara pariNAma vinA thato nathI, ethI jo jANI bujhIne vratono bhaMga karI A be guNothI AtmA nIce utare to punaH yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa karIne ja A be guNo prApta karI zake che. paraMtu irAdA vinA prabaLa mohanIyakarmanA udayathI je AtmAo nIcenA guNasthAnakomAM jAya che. teone tevA niSkara pariNAma na hovAthI A be karaNa karyA vinA paNa punaH dezavirati athavA sarvavirati thai zake che. -: 4thuM hAra- anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA :-) upazamazreNi karanAra jIvone A granthakAra temaja paMcasaMgraha vagere AcAryonA mate prathama anaMtAbaMdhinI visaMyojanA ja thAya che paraMtu upazamanA thatI nathI, mATe cAritramohanIyanI upazamanAnuM svarUpa kahetAM pahelAM anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kayA AtmAo kai rIte kare che te batAve che. ' cAre gatimAM rahela sarva paryAptie paryApta saMkSipaMcendriya kSayopazama samyakatvI yathAsaMbhava cothAthI sAtamAM guNasthAnaka sudhInA jIvo upazama samyakatvanI prAptimAM batAvela yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa kare che. temAM traNe karaNonuM svarUpa pUrve batAvela che tema ahIM paNa samajavuM. paraMtu ahIM anaMtAnubaMdhino baMdha na hovAthI apUrvakaraNanA prathamasamayathI anaMtAnubaMdhi cAre kaSAyono uddalanAnuviddha guNasaMkrama zarU thAya che. tethI badhyamAna zeSa mohanIyakarmanI prakRtiomAM pratisamaye asaMkhyAta guNAkAre anaMtAnubaMdhinA dalikono saMkrama thAya che...ane anaMtAnubaMdhino upazama karavAno na hovAthI tenuM aMtarakaraNa thatuM nathI. temaja aMtarakaraNanA abhAve aMtarakaraNanI nIcenI ane uparanI ema be sthitio paNa thatI nathI, paraMtu anivRttikaraNanA kALano eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre nIce eka udayAvalikA choDI te sivAya saMpUrNa anaMtAnubaMdhino kSaya thaI jAya che. ane zeSa rahela udayAvalikAne paNa stibukasaMkrama dvArA vedyamAna mohanIyakarmanI prakRtimAM saMkramAvI anaMtAnubaMdhi sattArahita thAya che. te pachI aMtarmuhUrta bAda anivRttikaraNanA aMte zeSa karmonA paNa sthitighAta, rasaghAta temaja guNazreNi baMdha paDe che. tethI AtmA svabhAvastha thAya che. anaMtAnubaMdhino upazama karIne paNa upazamazreNi thaI zake che ema je AcArya ma.sAhebo mAne che, teone mate anaMtAnubaMdhinI upazamanAnuM svarUpa batAvavAmAM Ave che. kSayopazama samyakatvI cothAthI sAtamA sudhInA cAramAMthI koIpaNa guNasthAnakamAM vartamAna manuSya upazama samyaktvanI prAptinA adhikAramAM batAvyA mujaba karaNa kALa pahelAM aMtarmuhUrta sudhI yogyatAo prApta karyA pachI yathApravRttAdi traNa karaNo kare che, paraMtu ahIM anaMtAnubaMdhino baMdha na hovAthI apUrvakaraNanA prathama samayathI te guNasaMkrama paNa thAya che. For Personal & Private Use Only Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaprakRti bhAga - 2 temaja anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya ane eka bhAga bAkI rahe tyAre anaMtAnubaMdhino udaya na hovAthI eka udayAvalikA pramANa sthiti rAkhIne tenI upara eka sthitibaMdhanA kALa pramANa aMtarmuhUrta kALamAM aMtarmuhUrta pramANa jagyAmAMthI anaMtAnubaMdhinA daliko dUra karavAnI kriyA kare che. arthAt aMtarmuhUrtamAM bhogavavA yogya anaMtAnubaMdhinA daliko tyAMthI laI badhyamAna svajAtIya prakRtiomAM saMkramAve che, ane teTalI jagyA dalika vinAnI kare che. tema ja udayAvalikA pramANa prathamasthitino vedyamAna prakRtiomAM stibukasaMkrama dvArA saMkramAvI sattAmAMthI kSaya kare che. . 294 je samaye aMta2ka2NanI kriyA pUrNa thAya che, tenA pachInA samayathI dvitIyasthitimAM rahela sattAgata anaMtAnubaMdhinA dalikone dareka samaye asaMkhyAtaguNa upazamAvatAM aMtarmuhUrta kALamAM saMpUrNa upazAMta kare che. tethI aMtarmuhUrta pramANa upazAMtapaNAnA kALamAM saMkramaNa, uttanA, apavartanA, udIraNA, nidhitti ane nikAcanA A chamAMthI koIpaNa karaNo lAgatAM nathI, temaja pradezodaya ke 2sodaya paNa thato nathI. (peijha naMbara-211mAM yaMtra naMbara-13 juo) -: 5muM darzanatrika kSapaNA adhikAra dvAra : jema darzanatrikanI upazamanA karI upazama samyaktvI upazamazreNi kare che. tema darzanatrikano kSaya karI kSAyika samyaktvI paNa upazamazreNi kare che. mATe ahIM darzanatrikanI kSapaNAno adhikAra prastuta che. tyAM A kALa ane A kSetra AzrayI zrI RSabhadeva bhagavAnanA kevalajJAnotpattinA samayathI jaMbusvAmInA kevalajJAnotpatti sudhInA kALamAM ane sAmAnyathI sarva kSetrone AzrayI vicArIe to je kALamAM kevalajJAna utpanna thaI zake te kALamAM prathama saMghayaNI, ochAmAM ochI ATha varSanI vayavALA, cothAthI sAtamA sudhInA koIpaNa guNasthAnakavartI kSayopazama samyaktvI manuSyo yathApravRttAdi traNa karaNo karI darzanatrikano kSaya karI zake che. sAmAnyathI ka2NonuM svarUpa upazamasamyaktvanI prAptimAM jema batAvavAmAM Avela che. tema ahIM paNa samajavuM, paraMtu apUrvaka2Na ane anivRttikaraNamAM je vizeSatAo che, te have batAvavAmAM Ave che. prathama guNaThANe vizuddhi alpa hovAthI jeTalAM kALamAM ane jeTalAM pramANamAM sthitighAtAdi thatA hatA tenA karatAM ahIM anaMtaguNa vizuddhi hovAthI nAnA aMtarmuhUrtamAM ane moTA pramANamAM sthitighAtAdi kare che. temaja apUrvakaraNanA prathama samayathI mithyAtva ane mizramohanIyano ulanAsaMkrama tathA guNasaMkrama thAya che. paraMtu darzana mohanIya ane cAritramohanIyano paraspara saMkrama thato na hovAthI samyaktvamohanIyano kevala ulanAsaMkrama pravarte che...ane sthitighAtathI uparathI utArela dalikone samyaktvamohanIyamAM ja udayAvalikAnA prathama samayathI guNazreNinA paryantabhAga sudhI asaMkhyAtaguNAkAre ane pachI vizeSa hIna-hIna goThave che. ema apUrvakaraNamAM sthitighAtAdi pAMce padArtho pravarte che. tethI apUrvakaraNanA prathamasamaye AyuSya vinA zeSa karmonI jeTalI sthitisattA ane jeTalo navIna sthitibaMdha hoya che tenI apekSAe A karaNanA carama samaye saMkhyAtaguNahIna arthAt saMkhyAtabhAga pramANa sthitisattA ane navIna sthitibaMdha hoya che. eja pramANe anivRttikaraNamAM paNa sthitighAtAdi pAMce padArtho pravarte che paraMtu A karaNathI darzanatrikano saMpUrNa kSaya karavAno hovAthI A traNe prakRtionA sthitighAtAdi ghaNAM moTA pramANamAM thAya che. temaja anivRttikaraNanA prathama samayathI darzanatrikamAM dezopazamanA niddhatti ane nikAcanA A traNamAMthI koIpaNa karaNo lAgatAM nathI arthAt darzanatrikanA sattAgata dalikomAM A karaNanA prathama samayathI dezopazamanA, niddhatti temaja nikAcanA thatI nathI. A karaNamAM ghaNAM hajAro sthitighAta vyatIta thayA pachI asaMkSipaMcendriyanI sthitisattA jeTalI darzanatrikanI sthitisattA rahe che, tyAra pachI punaH hajAro sthitighAta thayA bAda caturindriya jIvone jeTalI sthitisattA hoya che teTalI sthitisattA rahe che. tyArabAda punaH hajAro sthitighAta gayA bAda teindriyone, punaH hajAro sthitighAta gayA pachI beIndriyone ane tyArabAda hajAro sthitighAta vyatIta thayA pachI ekendriyone jeTalI sthitisattA hoya che teTalI darzanatrikanI sthitisattA rahe che. tyArabAda punaH hajAro sthitighAta gayA pachI palyopama mAtra pramANa sthitisattA cUrNikA2nA mate ane paMcasaMgrahanA mate palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisattA darzanatrikanI rahe che. For Personal & Private Use Only Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 295 tyArapachI darzanatrikanI jeTalI sthitisattA che tenA saMkhyAtA bhAga karI eka saMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhI zeSa saMkhyAtA bhAgono nAza kare che. punaH bAkI rahela saMkhyAtamA bhAganA saMkhyAtA bhAgo karI eka saMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA saMkhyAtA bhAgono nAza kare che. ema bAkI rahela saMkhyAtamA bhAganA hajAro vAra saMkhyAtA-saMkhyAtA bhAgo karI eka eka saMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA saMkhyAtA bhAgono nAza kare che. e pramANe hajAro sthitighAta gayA pachI mithyAtvamohanIyanI je sthitisattA che tenA asaMkhyAtA bhAga karI temAMthI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA asaMkhyAtA bhAgono nAza kare che. punaH zeSa rahela eka asaMkhyAtamA bhAganA asaMkhyAta bhAga karI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA asaMkhyAtA bhAgono nAza kare che. e pramANe zeSa rahela mithyAtvanA eka eka asaMkhyAtamA bhAganA asaMkhyAtA-asaMkhyAtA bhAgo karI eka-eka asaMkhyAtamo bhAga bAkI rAkhI zeSa badhA asaMkhyAtabhAgono nAza kare che. e rIte ghaNAM sthitighAto thavAthI mithyAtvanI sthiti mAtra eka udayAvalikA pramANa rahe che, ane zeSa saghaLI nAza thaI jAya che. - je samayathI sattAgata mithyAtvanI sthitinA asaMkhyAtA bhAgo karI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI asaMkhyAtAasaMkhyAtA bhAgono nAza karavAnI zarUAta karI che te samayathI mizra ane samyakatvamohanIyanA sattAgata sthitinA saMkhyAtA bhAga karI eka eka saMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA saMkhyAtabhAgono nAza kare che. ema mizra tathA samparkatvamohanIyanA paNa ghaNAM sthitighAto vyatIta thAya che ane jyAre mithyAtvanI sthiti udayAvalikA pramANa rahe che tyAre mizra tathA samyakatvamohanIyanI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthitisattA rahe che. dvicarama sthitikhaMDa sudhI sthitighAtathI utArela mithyAtvanA dalikone nIce svamAM ane mizra temaja samyakRtvamAM tathA mizramohanIyanA sthitighAtathI utArela dalikone svamAM ane sabhyatvamAM nAMkhe che. temaja carama sthitighAtathI utArela mithyAtvanA dalikone mizra tathA samyakatvamohanIyamAM ane mizramohanIyanA dalikone samyakatvamohanIyamAM nAMkhe che. temaja sakhyatvamohanIyanA dalikone potAnA udayasamayathI guNazreNinA krame goThave che. mithyAtvanI udayAvalikAne sTibukasaMkramathI samyaktvamohanIyamAM saMkramAvI bhogavI mithyAtvanI sthitino saMpUrNa nAza kare che. je samaye mithyAtvamohanIyanI mAtra udayAvalikA jeTalI sthiti rahe che, te samayathI sattAgata mizra ane samyakatvamohanIyanI sthitinA asaMkhyAtA bhAgo karI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA asaMkhyAtA bhAgono nAza kare che. bAkI rahela eka asaMkhyAtamA bhAganA punaH asaMkhyAtA bhAgo karI eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa saghaLA asaMkhyAtA bhAgono nAza kare che. ema bAkI rahela asaMkhyAtamA bhAganA vAraMvAra asaMkhyAtA bhAgo karI eka eka asaMkhyAtamo bhAga rAkhI zeSa asaMkhyAtA bhAgono nAza karI-karI ghaNAM sthitighAto thayA bAda mizramohanIyanI sthitisattA udayAvalikA pramANa rAkhe che. ane te udayAvalikAne paNa tibukasaMkramathI samyakatvamohanIyamAM saMkramAvI sattAmAMthI dUra kare che. - je vakhate mizramohanIyanI udayAvalikA bAkI rahe che te vakhate samyakatvamohanIyanI sthitisattA ATha varasa pramANa rahe che te samayathI te AtmAnA vidhvarUpa sarvaghAtI mithyAtva ane mizrano sarvathA kSaya thayela che. ane samyakatvamohanIyano paNa aMtarmuhUrtamAM avazya kSaya thavAno hovAthI nizcayanayanA mate te AtmA darzanamohano kSapaka kahevAya che. je samaye samyakatvamohanIyanI ATha varSa pramANa sthitisattA rahe che te samayathI samyakatvamohanIyanA dvicarama sthitikhaMDa sudhI aMtarmuhUrtamAM aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta pramANavALA aneka sthitikhaMDo ukerI ukerI nAza kare che. A dareka sthitikhaMDo aMtarmuhUrta pramANavALA hovA chatAM aMtarmuhUrtanA asaMkhyAta prakAro hovAthI pahelA sthitikhaMDa karatAM bIjo sthitikhaMDa asaMkhyAtaguNa moTA aMtarmuhUrta pramANa hoya che. tenAthI paNa trIjo sthitikhaMDa asaMkhyAtaguNa moTA aMtarmuhUrta pramANa hoya che. ema Dhicarama sthitikhaMDa sudhI saghaLA sthitikhaMDo pUrva-pUrvanA sthitikhaMDa karatAM asaMkhyAtaguNa moTA moTA aMtarmuhUrta pramANavALA hoya che. A pramANe A graMthanI TIkA temaja paMcasaMgrahanI TIkAmAM batAvela che. paraMtu karmaprakRtinI cUrNi tathA pU.malayagirijI kRta TIkAmAM asaMkhyAtaguNa moTA moTA batAvela nathI paraMtu sAmAnyathI aMtarmuhUrta pramANa batAvela che. For Personal & Private Use Only Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 karmaprakRti bhAga - 2 dareka sthitikhaMDanA dalikone nIce utArI udayasamayathI guNazreNinA caramasamaya sudhI pUrva-pUrvanA samayathI uttarottara pachI-pachInA samayamAM asaMkhyAtaguNAkAre goThave che. ane guNazreNinA caramasamaya uparanA prathamasamayathI je sthitikhaMDano ghAta kare che tenI nIcenA carama sthitisthAna sudhI vizeSahIna-hIna goThave che. paraMtu je sthitikhaMDano ghAta kare che te sthitisthAnomAM goThavato nathI. dvicarama sthitikhaMDathI carama sthitikhaMDa saMkhyAtaguNa moTo hoya che ane carama sthitikhaMDanI sAthe guNazreNino paNa mastaka bAjuno chello saMkhyAtamo bhAga khaMDAI jAya che, arthAt nAza thaI jAya che. guNazreNinA khaMDAtA chellA saMkhyAmAM bhAga karatAM paNa carama sthitikhaMDa saMkhyAtaguNa moTo che. carama sthitikhaMDanA dalikone tyAMthI utArI tenI sAthe arthAt caramasthitikhaMDanI sAthe je guNazreNino bhAga khaMDAto nathI te bhAganA carama samaya sudhI udayasamayathI laIne asaMkhyAta-guNAkAre goThave che. e pramANe carama sthitikhaMDano paNa nAza kare che. ane A carama sthitikhaMDano nAza thAya tyAre kSapaka katakaraNa kahevAya che. arthAt darzanatrikanI kSapaNA mATe zarU karela yathApravRttAdi traNa karaNarUpa kriyAo samApta thaI che jene-evo kahevAya che. anivRttikaraNamAM carama sthitikhaMDano nAza thayA pachI samyakatvamohanIyano je thoDo bhAga haju sattAmAM che, teTalo bhAga sattAmAM hoya ane jo baddhAyu hoya to anivRttikaraNa pUrNa thatAMnI sAthe AyuSya pUrNa thaI jAya to kALa karI cAramAMthI koIpaNa gatimAM jaI sattAmAM bAkI rahela samyakatvamohanIyano zeSa bhAga udaya-udIraNAthI bhogavI kSAyika samyakatva prApta kare che. temaja pUrve kRtakaraNa sudhI sulezyAvALo hato paraMtu tyArabAda pariNAmanA anusAre koIpaNa lezyAvALo thAya che. mATe ja kSAyika samyakatva pAmavAnI zarUAta karanAra manuSya ja hoya che paraMtu kSAyika samyakatvanI utpatti cAre gatimAM thAya che, ema kahela che. AyuSya na bAMdhela, athavA vaimAnikadevanuM, prathama traNa narakanuM temaja yugalika manuSya-tiryaMcanuM AyuSya bAMdhela sAyika samyakatva pAmI zake che. paraMtu bhavanapati vagere traNa nikAyanuM, cothI vagere narakanuM temaja saMkhyAtavarSanuM manuSyatiryaMcanuM AyuSya bAMdhela jIvo kSAyika samyakatva pAmI zakatA nathI. have jo abaddhAyu kSAyika samyakatva pAme to darzanatrikano kSaya karyA pachI aMtarmuhUrtamAM ja kSapakazreNi karI kevalajJAna prApta kare che, tethI te caramazarIrI hoya che. paraMtu jo jinanAmakarma pahelAM bAMdhI lIdhuM hoya to darzanatrikano kSaya karyA pachI kSapakazreNi na mAMDe paNa avazya devAyu bAMdhIne 3je bhave tIrthaMkara thaI mokSamAM jAya. ane devAyuSya bAMdhyA pachI kSAyika samyakatva pAmanAra darzanatrikano kSaya karyA bAda upazamazreNi karI zake che, paraMtu bAkInA yugalika manu0 tiya ke narakAyuSya bAMdhyA pachI jo kSAyika samyakatva pAme to te jIvo upazamazreNi paNa karI zakatA nathI. ane te AtmA darzanatrikanA kSaya karyA pachI devAyuSya bAMdhyA pUrve ane pachI paNa tathA darzanatrikanA kSayanA pUrve paNa upazamazreNi karI zake deva athavA naraka AyuSya bAMdhyA pachI kSAyika samyakatva prApta kare to je bhavamAM kSAyika samyakatva prApta karyuM che te manuSyano bhava, bIjo deva athavA narakano bhava karI trIjA bhave manuSya thaI mokSamAM jAya che. paraMtu jo trIjA bhavamAM manuSya thatAM tyAM kALa athavA kSetranA prabhAve mokSa prAptinI sAmagrI na maLI zake to duppasahasUrI temaja kRSNavAsudevanI jema tyAM devAyuSya bAMdhI cotho bhava devano karI manuSyamAM AvI koIka jIvo pAMcamA bhave paNa mokSamAM jAya che. ane jo yugalika manuSya ke tiryaMcanuM AyuSya bAMdhyA pachI kSAyikasamyakatva prApta kare to te pahelo manuSyano bhava, bIjo yugalika manuSya ke tiryaMcano bhava, yugaliko kALa karIne avazya devalokamAM jAya che mATe trIjo devano bhava karI cothA bhave manuSya thaI mokSamAM jAya che. (peijha naMbara 217 thI 220 sudhInuM yaMtra naMbara-15 juo) ( - 6ThuM - darzanagika upazamanA adhikAra dvAra :vaimAnikadevanuM AyuSya bAMdhyA pachI jo kSAyikasamyakatva prApta kare to upazamazreNi karI zake che A vAta prathama AvI gaI che. ane vaimAnikadevanuM AyuSya bAMdhela agara koIpaNa gati prAyogya AyuSya bAMdhyA vinA kSayopazama samyakatvI upazamazreNi karI zake che, paraMtu anyajIvo karI zakatA nathI. temaja jo kSayopazama samyakatvI upazamazreNi kare to cAritramohanIyano upazama karatAM pahelAM cothAthI sAtamA sudhInA cAramAMthI koIpaNa guNasthAnakamAM vartamAna AtmAo For Personal & Private Use Only Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha prathama anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA athavA je AcArya bhagavaMto upazamanA paNa mAne che teonA mate anaMtAnubaMdhinI upazamanA karIne paNa chaThThA athavA sAtamA guNasthAnake darzanatrikanI upazamanA kare che... A darzanatrikanI upazamanA karatAM paNa yathApravRttAdi traNa karaNo kare che. ane tenuM svarUpa jema mithyAtvanI upazamanA karatAM athavA anaMtAnubaMdhinI upazamanA karatAM batAvavAmAM Avela che tema ahIM paNa samajavuM. paraMtu apUrvakaraNanA prathama samayathI mithyAtva ane mizramohanIyano samyaktvamohanIyamAM guNasaMkrama paNa pravarte che. ane anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya ane eka bhAga bAkI rahe tyAre traNe darzanamohanIyanuM aMta2ka2Na ka2e che. paraMtu anudita mithyAtva ane mizramohanIyanI prathamasthiti AvalikA pramANa ane udaya prApta samyaktvamohanIyanI prathamasthiti bAkI rahela anivRttikaraNanA saMkhyAtamA bhAga jeTalA aMtarmuhUrta pramANa kare che. 297 mithyAtva tathA mizranI AvalikA pramANa prathamasthiti stibukasaMkramathI samyaktvamohanIyamAM saMkramAvI ane samyaktvamohanIyanI prathamasthiti rasodayathI anubhavI sattAmAMthI dUra kare che. traNe prakRtiono aMta2ka2NamAM rahela dalikone tyAMthI dUra karI samyaktvanI prathamasthitimAM prakSepI bhogavIne kSaya kare che. temaja traNenA dvitIya (aMtarakaraNanI uparanI) sthitimAM rahela dalikone anaMtAnubaMdhinI upazamanAmAM batAvyA pramANe asaMkhyAtaguNAkAre upazamAve che. ane apUrvakaraNanA prathamasamayathI mithyAtva ane mizramohanIyano je guNasaMkrama zarU thayo hato te aMtarakaraNamAM praveza karyA pachI paNa aMtarmuhUrta sudhI cAlu rahe che. tyArabAda aMtarakaraNamAMja A banne prakRtiono vidhyAtasaMkrama zarU thAya che. zeSa sarva svarUpa prathamanI jema ja samajavAnuM che. A rIte darzanatrikanI upazamanA karIne upazamasamyaktvI athavA kSAyikasamyaktvI cAritramohanIyane upazamAvavAno prayatna kare che. (peijha naMbara 222-223mAM yaMtra naMbara-16 juo) (-H 7muM cAritra mohanIya upazamanA adhikAra dvAra : cAritramohanIyanI upazamanA karatAM chaThThA ane sAtamA guNasthAnake hajArovAra gamanAgamana karIne prathama batAvela svarUpavALA yathApravRttAdi traNa karaNo kare che, paraMtu yathApravRttakaraNa apramattaguNasthAnake, apUrvakaraNa apUrvakaraNa guNasthAnake ane anivRttikaraNa anivRttikaraNa guNasthAnake kare che. arthAt A traNa guNasthAnako traNa karaNa svarUpa che. ahIM apUrvakaraNamAM ane anivRttikaraNamAM paNa sthitighAtAdi pAMce padArtho pravarte che,paraMtu apUrvaka2NanA prathama samayathI sattAmAM rahela badhI azubhaprakRtiono badhyamAna svajAtIya prakRtiomAM guNasaMkrama thAya che. have anivRttikaraNamAM je vizeSatA che, te batAvavAmAM Ave che. A karaNanA prathama samayathI sattAgata sarva karmaprakRtinA koipaNa dalikomAM dezopazamanA, niddhatti ane nikAcanA thatI nathI. arthAt A traNamAMthI koipaNa karaNo lAgatAM nathI. temaja apUrvakaraNanA prathama samaye AyuSya sivAyanA sAte karmanI je aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitisattA ane sthitibaMdha hoya che tenI apekSAe A guNasthAnakanA prathama samaye saMkhyAtaguNahIna aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitisattA ane kaMika nyUna kroDa sAgaropama pramANa sthitibaMdha hoya che. arthAt saMkhyAtamA bhAga pramANa hoya che. nAma ane gotrakarmanI sthiti anyakarma karatAM ochI ane paraspara samAna hovAthI A banne karmanI sattA ane baMdha anyakarmanI apekSAe alpa hoya che, nAma tathA gotrakarma karatAM jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa vedanIya ane aMtarAya A cAra karmanI sthiti adhika hovAthI sattA ane baMdha paNa adhika hoya che. ane tulya sthitivALA hovAthI paraspara samAna hoya che. ane A cAra karma thakI paNa mohanIyakarmanI sthitisattA tathA baMdha adhika hovAthI sattA ane baMdha paNa adhika hoya che. ahIM baMdha kaMika nyUna kroDa sAgaropama pramANa batAvela che. paraMtu paMcasaMgrahamAM baMdha paNa aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa batAvela che. A karaNamAM utkRSTathI paNa palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitikhaMDano ghAta thAya che. ane pUrva-pUrva sthitibaMdhanI apekSAe pachI-pachIno navo-navo sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ocho ocho thAya che. have A karaNamAM ghaNAM hajAro sthitighAto vyatIta thayA bAda baMdha ane sattA AzrayI eka-eka karmamAM je vizeSatA thAya che, te batAve che. For Personal & Private Use Only Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 karmaprakRti bhAga - 2 anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya ane eka bhAga bAkI rahe tyAre sAte karmano sthitibaMdha asaMkSipaMcendriyanI samAna thAya che. sthitighAta ane apUrva sthitibaMdha sAthe ja zarU thAya che, ane sAthe ja pUrNa thAya che. ethI TIkAmAM hajAro sthitighAta jaNAvela hovAthI hajAro apUrva sthitibaMdha paNa samajI levAnA che. tethI punaH hajAro sthitighAto ane hajAro apUrva sthitibaMdho gayA pachI caturindriyanA baMdha samAna sthitibaMdha thAya che. tyArabAda hajAro sthitighAta ane hajAro apUrva sthitibaMdha gayA pachI te Indriya samAna, tyArabAda punaH teTalAM ja sthitighAta ane apUrva sthitibaMdha vyatIta thayA pachI beIndriya samAna ane tyArabAda teTalAM ja sthitighAta ane apUrva sthitibaMdha vyatIta thayA pachI ekendriyanA baMdha samAna sAte karmano sthitibaMdha thAya che. tyArabAda punaH hajAro sthitighAta ane sthitibaMdha vyatIta thaye chate nAma ane gotrakarmano eka palyopamanA pramANa, jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya A cAra karmano doDha palyopama pramANa ane mohanIyakarmano be palyopama pramANa sthitibaMdha thAya che.. temaja sthitisattAnuM alpabadutva paNa baMdhanI jema ja hoya che arthAtu nAma ane gotranI sthitisattA anya karmonI apekSAe alpa, tenAthI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya A cAranI vizeSAdhika ane tenAthI paNa mohanIyakarmanI sthitisattA vizeSAdhika hoya che. jyAM sudhI palyopama pramANa sthitibaMdha na thAya tyAM sudhI te te karmanA pahelA-pahelAnA sthitibaMdhanI apekSAe pachI pachInA sthitibaMdho palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa ochA ochA thAya che. paraMtu palyopama pramANa sthitibaMdha thayA pachI te-te karmano pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe pachI pachInA sthitibaMdha saMkhyAtaguNa hIna-hIna arthAtu saMkhyAtamA bhAga pramANa thAya che. mATe palyopama pramANa sthitibaMdha thayA pachI nAma ane gotranA navA navA sthitibaMdho pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe saMkhyAtaguNa hIna-hIna thAya che. paraMtu zeSa pAMca karmanA to pUrvanI jema palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa nyUna-nyUna ja thAya che. tyArapachI hajAro sthitighAta gayA bAda jJAnAvaraNa vagere cAre karmono sthitibaMdha paNa palyopama pramANa thAya che ane te vakhate mohanIyakarmano sthitibaMdha doDha palyopama pramANa thAya che. jJAnAvaraNIya vagere cAra karmono palyopama pramANa sthitibaMdha thayA pachI teono pachIno sthitibaMdha pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe saMkhyAtaguNa hIna-hIna arthAtu saMkhyAtamA bhAga jeTalo thAya che. paraMtu mohanIyakarmano to navo navo sthitibaMdha palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa ocho ocho thAya che. tyAra pachI hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate mohanIyakarmano sthitibaMdha paNa eka palyopama pramANa thAya che. ane te pachI anya karmonI jema mohanIyakarmano paNa pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe navo navo sthitibaMdha saMkhyAtaguNa hIna-hIna thAya che... - jyAre mohanIyakarmano navo sthitibaMdha eka palyopama pramANa thAya che, tyAre sthitisattAnI apekSAe nAma ane gotrakarmanI sthitisattA alpa hoya che, tenA karatAM jJAnAvaraNa vigere cAra karmanI sthitisattA saMkhyAtaguNa ane paraspara samAna hoya che. ane tethI mohanIyakarmanI sthitisattA saMkhyAtaguNa adhika hoya che. temaja je vakhate mohanIyakarmano sthitibaMdha eka palyopama pramANa thAya che te pachI pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe nAma ane gotrakarmano navo sthitibaMdha asaMkhyAtaguNahIna eTale ke palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa thAya che. tethI te vakhate nAma tathA gotrakarmanI sthitisattA alpa ane paraspara tulya hoya che. A be karmathI jJAnAvaraNa vigere cAra karmanI asaMkhyAtaguNa tathA paraspara tulya ane tethI mohanIyakarmanI sthitisattA saMkhyAtaguNa hoya che. ema nAma ane gotrakarmano sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamAbhAga pramANa thayA pachI hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate jJAnAvaraNa vigere cAra karmono navo sthitibaMdha pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe asaMkhyAtaguNahIna eTale ke palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa thAya che. te vakhate nAma ane gotrakarmanI sthitisattA anya karmonI apekSAe alpa ane paraspara tulya hoya che. A be karmathI jJAnAvaraNa vigere cAra karmonI asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya hoya che. ane A cAra karmathI paNa mohanIyakarmanI sthitisattA asaMkhyAtaguNa hoya che. tyArapachI hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate ekI sAthe ekadama mohanIyakarmano sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa kare che eTaluM ja nahi paraMtu mohanIyakarmano navo sthitibaMdha jJAnAvaraNIya vigere cAra karmanA sthitibaMdhathI paNa asaMkhyAtaguNahIna kare che. ane te vakhate apavartanAkaraNa dvArA sattAmAMthI paNa mohanIyakarmanI eka ja sthitighAtamAM For Personal & Private Use Only Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 299 ghaNI ja sthitisattA ghaTADI jJAnAvaraNa vagere cAra karmathI asaMkhyAtaguNa je sthitisattA hatI tenA badale asaMkhyAtaguNahIna kare che. ane asaMkhyAtaguNahIna karyA pachI sattAnI apekSAe paNa anya karmothI nAma ane gotrakarmanI sthitisattA alpa ane paraspara tulya, tenAthI mohanIyakarmanI asaMkhyAtaguNa ane tethI paNa jJAnAvaraNa vigere cAra karmanI sthitisattA asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya hoya che. mohanIyakarmano ekI sAthe moTo sthitighAta ane ghaNo sthitibaMdha ocho karI jJAnAvaraNAdi cAra karmanI apekSAe asaMkhyAtaguNa hIna sthitisattA ane sthitibaMdha karyA pachI punaH hajAro sthitighAta gayA bAda nAma ane gotrakarma karatAM paNa mohanIya karmano sthitibaMdha ekadama ghaTADI asaMkhyAtaguNahIna kare che. ane jyAre mohanIyano asaMkhyAtaguNahIna sthitibaMdha kare che tyAre baMdhanI apekSAe mohanIyakarmano sthitibaMdha sauthI alpa, te thakI nAma ane gotrakarmano asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya ane tethI paNa jJAnAvaraNa vigere cArakarmano sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa ane paraspara samAna thAya che. hamaNAM sudhI jJAnAvaraNa vigere cAra karmano sthitibaMdha samAna hato, paraMtu have pachI hajAro sthitighAta athavA hajAro sthitibaMdha jAya tyAre jJAnAvaraNIya vigere traNa ghAtakarmano sthitibaMdha ekadama ghaTADI vedanIyakarma karatAM asaMkhyAtaguNahIna kare che. eTale ke A traNa karmanI apekSAe vedanIyakarmano sthitibaMdha asaMkhyAta guNa thai jAya che. tethI te vakhate mohanIyakarmano sthitibaMdha sauthI alpa, te thakI nAma ane gotrakarmano asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya. A be karma thakI jJAnAvaraNa; darzanAvaraNa ane aMtarAyano asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya tema ja jJAnAvaraNa vigerethI paNa vedanIyakarmano sthitibaMdha asaMkhyAtaguNa hoya che. - tyArabAda hajAro sthitighAta jAya tyAre pahelAM je jJAnAvaraNa vigere traNa karmano sthitibaMdha nAma ane gotra karatAM asaMkhyAtaguNa hato tenA badale asaMkhyAtaguNahIna arthAtuM nAma ane gotrakarmanI apekSAe asaMkhyAtamA bhAga pramANa thaI jAya che. ahIM baMdha AzrayI alpa-bahutva vicArIe-to mohanIyakarmano sauthI alpa, te thakI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAya A traNa karmano asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya, te thakI nAma ane gotrano asaMkhyAtaguNa ane paraspara tulya ane te thakI paNa vedanIyakarmano sthitibaMdha vizeSAdhika hoya che. A sthaLe paMcasaMgraha upazamanAkaraNa gAthA 57mAM nAma ane gotra thakI vedanIyano sthitibaMdha asaMkhyaguNa batAvela che...tattva to bahuzruto jANe. ahIM temaja have pachI sarvatra sthitibaMdhanA alpabadutvanI jema ja sthitisattAnuM alpabahutva paNa hoya che. je samaye sAte karmano sthitibaMdha palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa thAya che, te samayathI asaMkhyAta samayomAM baMdhAyela sattAgata dalikonI ja udIraNA thAya che. paraMtu tethI adhika kALa pahelAM baMdhAyela sattAgata dalikonI udIraNA thatI nathI, tyArabAda hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate mana:paryavajJAnAvaraNa ane dAnAntarAyano dezaghAti rasa baMdhAya che tyAra bAda punaH hajAro sthitighAta jAya tyAre avadhijJAnAvaraNa, avadhidarzanAvaraNa ane lAbhAntarAya A traNano, tyAra pachI punaH hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate zrutajJAnAvaraNa, acakSudarzanAvaraNa ane bhogAntarAya A traNano, tyArabAda hajAro sthitighAto gaye chate anukrame cakSudarzanAvaraNa, tyArabAda matijJAnAvaraNa tathA upabhogAntarAya ane tyArabAda viryAntarAyano dezaghAti rasa baMdhAya che. ahIM je je samaye je je prakRtiono dezaghAti rasa baMdhAya che tenA pUrvanA samaya sudhI banne zreNiomAM te te prakRtiono sarvathAti rasa paNa baMdhAto hato, paraMtu kevala dezadhAti nahiM. ema samajavuM. vIryAntarAyano dezaghAti rasabaMdha thayA pachI saMkhyAtA hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate apratyAkhyAnAvaraNa vigere bAra kaSAya ane nava nokaSAya ema cAritramohanIyanI ekavIsa pravRtionuM aMtarakaraNa karavAnI kriyA zarU kare che. te aMtarakaraNa kriyAno kALa eka sthitighAta athavA apUrva sthitibaMdhanA kALa samAna aMtarmuhUrta pramANa che. te aMtarmuhurta pramANanA kALavALI aMtarakaraNakriyA dvArA eka jIva AzrayI vedyamAna cAra saMjvalanamAMthI eka saMjvalana ane vedyamAna traNamAMthI eka veda, ema be prakRtionI prathama sthiti zreNimAM jyAM sudhI potapotAno udaya rahevAno che, tyAM sudhI aMtarmuhUrta pramANa ane zeSa ogaNIsa pravRtionI AvalikA pramANa ane aneka jIvo AzrayI cAra saMjavalana ane traNa vedanI prathamasthiti zreNimAM potapotAno jyAM sudhI udaya rahevAno che tyAM sudhI aMtarmuhUrta pramANa ane zeSa cauda prakRtionI udayAvalikA pramANa rAkhI, vaccamAM aMtarmuhUrta pramANa jagyAmAM rahela bhogavavA yogya ekavIsa For Personal & Private Use Only Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 karmaprakRti bhAga - 2 prakRtionA dalikone tyAMthI dUra karI have pachI batAvavAmAM Avaze, te pramANe anyatra goThavI tenI sAthe bhogavavA yogya kare che. tyAM napuMsakaveda vigere traNa vedodayavALA traNa alaga alaga jIvo zreNino prAraMbha kare, to je sthAne napuMsakavede zreNi mAMDanArane napuMsakavedano udaya viccheda thAya che te sthAne strIvede zreNi mAMDanArane strIvedano paNa udaya viccheda thAya che. mATe A banne vedano svodayakALa samAna che. ane A be vede zreNi mAMDanArane jyAM vedodayano viccheda thAya che tenA karatAM puruSavede zreNi mAMDanArane saMkhyAtaguNa kALa gayA pachI puruSavedano udaya viccheda thAya che, Ama ahIM jaNAvela che. tethI pUrvokta be vedonI apekSAe puruSavedano udayakALa saMkhyAtaguNa Ave. paraMtu cUrNikAranA mate pUrvokta be vedano udaya viccheda thayA pachI saMkhyAta bhAguM pramANa kALa gayA bAda puruSavedano udaya viccheda thAya che. tethI pUrvokta be vedonA svodayakALathI puruSavedano svodayakALa saMkhyAtabhAga adhika hoya che. puruSavede zreNi mAMDanArane je jagyAe puruSavedano udaya viccheda thAya che, tenA karatAM saM0 krodhodaye zreNi mAMDanArane krodhano udaya amuka kALa pachI viccheda thAya che. tenA karatAM saMjvalana mAnodaye zreNi mAMDanArane mAnano udaya amuka kALa pachI viccheda thAya che. tenA karatAM saMi mAyAe zreNi mAMDanArane amuka kALa pachI mAyAno ane tenA karatAM paNa saMva lobhe zreNi mAMDanArane amuka kALa gayA pachI bAdaralobhano udaya viccheda thAya che. mATe puruSavedanA udayathI saMtu krodhAdi cAreno udayakALa kramazaH vizeSAdhika che. ane prathamasthiti paNa potapotAnA udayakALa pramANa thAya che. tathA zeSa anudita prakRtionI prathamasthiti AvalikA mAtra hoya che, mATe ja prathama sthitinI apekSAe ekavIse prakRtionI aMtarakaraNa rU5 khAlI jagyA eka sarakhI hotI nathI, paraMtu saheja AgaLa pAchaLa hovAthI viSama hoya che. ane bIjI uparanI sthitinI apekSAe aMtarakaraNarUpa khAlI jagyA samAna hoya che. ahIM je vedanA udaye zreNi upara ArUDha thayo hoya te vedano udaya viccheda thayA pachI anya vedano udaya thato nathI tethI AtmA avedI thAya che, paraMtu saMjvalana kaSAyo mATe tema nathI. kAraNa ke jo krodhodaye zreNi upara ArUDha thayo hoya to krodhanA udayanA viccheda thayA bAda kramazaH mAna, mAyA ane lobhano. saMvamAnodaye zreNi upara caDhayo hoya to mAnano udaya viccheda thayA bAda kramazaH mAyA ane lobhano, saMjvalana mAyAnA udaye zreNi upara ArUDha thayo hoya to mAyAno udaya viccheda thayA bAda saMlobhano udaya thAya che. saMi lobhanA udaye zreNi para caDayo hoya to navamA guNakasthAnakanA, carama samaya sudhI bAda lobhano ja udaya hoya che, ane pachI dasamA guNasthAnake sUkSma lobhano udaya hoya che. te anudita prakRtionI AvalikA pramANa prathamasthiti stibukasaMkramathI vedyamAna pravRtiomAM saMkramAvI bhogavI dUra kare che ane vedyamAna prakRtionI prathamasthiti bhogavIne sattAmAMthI dUra kare che. je prakRtinA baMdha ane udaya cAlu hoya te prakRtionA aMtarakaraNanA daliko tyAMthI laI aMtarakaraNanI uparanI ane nIcenI ema banne sthitiomAM prakSepe che. je prakRtiono kevala baMdha hoya paNa udaya na hoya te prakRtionA aMtarakaraNanA dalikone potAnI uparanI sthitimAM, je prakRtiono baMdha na hoya paraMtu kevala udaya hoya te prakRtionA aMtarakaraNanA dalikone potAnI prathamasthitimAM, tema ja je prakRtiono baMdha ke udaya bemAMthI eke na hoya te prakRtionA aMtarakaraNanA dalikone badhdhamAna svajAtIya paraprakRtimAM prakSepe che. jema-puruSavedanA udaye zreNi mAMDanArane puruSavedano baMdha ane udaya bane hovAthI tenA aMtarakaraNanA dalikone nIcenI ane uparanI ema banne sthitiomAM nAMkhe che. strIveda athavA napuMsakavedanA udaye zreNi mAMDanArane puruSavedano baMdha hoya che paraMtu udaya na hovAthI puruSavedanA dalikone mAtra bIjI sthitimAM, strIvede zreNi mAMDanArane strIvedano udaya hoya che paraMtu baMdha hoto nathI mATe tenA aMtarakaraNanA dalikone prathama sthitimAM ane madhyanA ATha kaSAya temaja hAsyaSaka A cauda prakationo baMdha ke udaya bemAMthI eke na hovAthI te prakRtionA aMtarakaraNanA dalikone badhyamAna saMi kaSAyomAM saMkramAve che. zaMkA-saMjvalana krodha-mAna-mAyA ane lobhanA udaye zreNi upara ArUDha thanArane krodhAdi cArenI prathama sthiti pota-potAnA udayakALa pramANa hovAthI tyAM sudhI krodhAdino udaya hoI zake, paraMtu anya traNa saMjvalana kaSAyanI prathama sthiti eka AvalikA pramANa ja hoya che, ane te paNa napuMsakavedAdinA upazama thayA pahelAM ja sibukasaMkramathI dUra thaI jAya che. ane pachI to aMtarakaraNarUpa khAlI jagyA ja hoya che. tethI krodhanA udaye zreNi mAMDanArane krodhanA udaya For Personal & Private Use Only Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 301 viccheda pachI kramazaH mAnAdi traNano, mAnanA udaye zreNi mAMDanArane mAnanA udaya viccheda thayA pachI mAyAdi beno, ane mAyAnA udaye zreNi mAMDanArane mAyAno udaya viccheda thayA pachI lobhano udaya kayAMthI thAya ? kAraNa ke tyAM te te prakRtionA bhogathavA yogya dalikono ja abhAva che... samAdhAna-jema kSapakazreNimAM je je kaSAyanA udaye zreNi upara ArUDha thayela hoya te te kaSAyano udaya viccheda thAya tyAre dvitIya sthitimAM rahela pachI pachInA kaSAyanA dalikone AkarSI aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM lAvI pota potAnA udayakALathI eka AvalikA adhika prathama sthitirUpe banAvIne bhogave che. tema ahIM paNa krodhano udaya viccheda thAya tyAre dvitIya sthitimAM rahela mAnanA, mAnano udaya viccheda thAya tyAre dvitIya sthitimAM rahela mAyAnA. mAyAno udaya viccheda thAya tyAre dvitIyasthitimAM rahela lobhanA dalikone AkarSI potapotAnA udayakALa pramANathI eka AvalikA adhika kramazaH mAna, mAyA ane lobhanI prathamasthiti banAvI bhogave che. eja pramANe mAnanA udaye zreNi mAMDanArane mAnano udaya viccheda thAya tyAre dvitIyasthitimAM rahela mAyAnA ane mAyAno udaya viccheda thAya tyAre dvitIya sthitimAM rahela lobhanA dalikone AkarSI mAyA ane lobhanI pota potAnA udayakALa pramANathI eka AvalikA adhika prathamasthiti banAve che ane bhogave che. eja pramANe mAyAnA udaye zreNi mAMDanArane mAyAno udaya viccheda thAya tyAre dvitIyasthitimAM rahela lobhanA dalikone AkarSI prathama navamA guNasthAnakanA bAkI rahela kALa pramANathI eka AvalikA adhika lobhanI prathama sthiti banAvI bhogave che mATe koI jAtano virodha lAgato nathI ane uparokata zaMkAne paNa sthAna nathI. krodhanA udaye zreNi upara ArUDha thanArane jyAM sudhI apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya krodhano upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana krodhano udaya hoya che, mAnanA udaye zreNi upara ArUDha thanArane jyAM sudhI apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAnano upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana mAnano udaya hoya che, mAyAnA udaye zreNi upara ArUDha thanArane jyAM sudhI apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAyAno upazama na thAya tyAM sudhI saMjvalana mAyAno udaya hoya che. ane saMjvalana lobhanA udaye zreNi upara ArUDha thanArane jyAM sudhI apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya lobhano upazama na thAya tyAM sudhI eTale ke navamAM guNasthAnakanA carama samaya sudhI saMjvalana bAdara lobhano udaya hoya che. pachI dasamA guNasthAnake sUkSma lobhano udaya hoya che. je samaye aMtarakaraNa karavAnI kriyA samApta thAya che tenA pachInA samayathI A sAta padArtho pravarte.... (1) hamaNAM sudhI mohanIyakarmano rasa sthiAnika vagere baMdhAto hato paraMtu havethI ekasthAnika baMdhAya. (2) mohanIyakarmano navIna sthitibaMdha saMkhyAta varSa pramANa ane udaya tathA udIraNA paNa saMkhyAta varSa pramANa hoya. (3) hamaNAM sudhI badhyamAna prakRtionI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda udIraNA thatI hatI, paraMtu have badhyamAna dareka pravRtionI baMdha samayathI cha AvalikA vyatIta thayA pachI udIraNA thAya. (4) hamaNAM sudhI mohanIyakarmanI badhyamAna puruSaveda ane saMjvalana kaSAya catuSka A pAMcano arasaparasa saMkrama thato hato paraMtu havethI puruSavedano saMkrodhAdi cAramAM, saMkrodhano saMvamAnAdi traNamAM thAya paNa puruSavedamAM na thAya. saMmAnano samAyA ane lobhamAM thAya paraMtu puruSaveda ane saMjvalana krodhamAM na thAya, saMmAyAno saMkrama saMlobhamAM thAya paraMtu puruSaveda temaja saMikrodha tathA mAnamAM na thAya tethI saMlobhano koImAM saMkrama na thAya,arthAtu saMkramano ja abhAva thAya. (5) havethI mohanIya karmano navo navo sthitibaMdha pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe saMkhyAtaguNahIna-hIna arthAt saMkhyAtamA bhAga pramANa thAya. (6) zeSa karmono navo navo sthitibaMdha pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe asaMkhyAtaguNahIna-hIna arthAt asaMkhyAtamAM bhAga pramANa thAya. (7) dvitIyasthitigata napuMsakavedanA dalikone upazamAvavAnI zarUAta thAya. tyAM pUrva-pUrvanA samayathI uttarottara samaye asaMkhyAtaguNa upazamAve che. ane je je samaye jeTaluM jeTaluM dalika upazamAve che tenI apekSAe asaMkhyAtaguNa paraprakRtimAM saMkramAve che, ema napuMsakaveda upazamAvavAnA dvicarama samaya sudhI samajavuM, paraMtu carama samaye to je anya prakRtimAM saMkrame che, tenA karatAM asaMkhyAtaguNa upazamAve che. For Personal & Private Use Only Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 karmaprakRti bhAga - 2 ahIM vedyamAna saghaLA karmonI uparanI sthitiomAMthI ghaNAM daliko utArI guNazreNimAM goThavela hovAthI ane guNazreNinI uparanI sthitiomAM daliko alpa hovAthI udIraNAthI thoDA daliko udayamAM Ave che. ane tenI apekSAe svAbhAvika rIte udayamAM AvatAM dalito asaMkhyAtaguNa hoya che. A rIte napuMsakaveda upazama thayA bAda hajAro sthitighAta pramANa kALamAM eja krame strIvedano upazama kare che, paraMtu strIvedanI upazamana kriyAnA kALano saMkhyAtamo bhAga gayA pachI jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, ane aMtarAya A traNa ghAti karmano sthitibaMdha saMkhyAta varSa pramANa kare che. tyArabAda A traNe karmano navo navo sthitibaMdha pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe saMkhyAtaguNahIna-hIna eTale ke saMkhyAmA bhAga pramANa kare che. ane hamaNAM sudhI kevalajJAnAvaraNa vinA cAra jJAnAvaraNa ane kevaladarzanAvaraNa vinA traNa darzanAvaraNa A sAta prakRtiono jadhanya dristhAnika rasa baMdhAto hato paraMtu tenA badale je samayathI jJAnAvaraNa vigere traNa karmano saMkhyAta varSa pramANa sthitibaMdha thAya che te samayathI ekasthAnika rasabaMdha thAya che. tyAra pachI hajAro sthitighAta vyatIta thaye chate saMpUrNapaNe strIveda upazamI jAya che, strIvedano upazama thayA pachI turata ja hAsyaparka ane puruSaveda A sAta prakRtionI napuMsakavedanI jema ekI sAthe upazamana kriyA zarU kare che. A sAta prakRtionI upazamana kriyAnA kALano eka saMkhyAtamo bhAga gayA pachI nAma ane gotra A be karmano sthitibaMdha saMkhyAtavarSa pramANa thAya che ane te vakhate vedanIyakarmano sthitibaMdha asaMkhyAtavarSa pramANa thAya che. paNa te vedanIyakarmano asaMkhyAtavarSa pramANa chello sthitibaMdha pUrNa thayA pachI sarva karmano sthitibaMdha saMkhyAtavarSa pramANa thAya che. have pachI pUrva-pUrvanA sthitibaMdhanI apekSAe dareka karmano navo navo sthitibaMdha saMkhyAtaguNahIna-hIna arthAta saMkhyAmAM bhAga pramANa thAya che. tyArabAda hajAro sthitighAta vyatIta thAya tyAre hAsyaSakano saMpUrNa upazama thAya che. ane je samaye hAsyaSakano saMpUrNa upazama thAya che, te samaye puruSavedanI prathamasthiti eka samaya pramANa ane dvitIya sthitimAM samayanUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela dalika choDI zeSa sarva dalika upazamI jAya che. ane te samaye puruSavedano carama sthitibaMdha soLa varSa pramANa thAya che. puruSavedanI prathama sthiti be AvalikA pramANa bAkI hoya tyAre dvitIya sthitimAMthI udIraNA prayoga dvArA daliko puruSavedanI udayAvalikAmAM AvatA nathI, mATe AgAla baMdha paDe che, paraMtu udIraNA cAlu hoya che. temaja prathamasthiti samayagUna be AvalikA pramANa bAkI rahe tyAre puruSaveda apataTThaha thAya che, mATe te samayathI hAsyaSakanA daliko puruSavedamAM saMkramatA nathI paraMtu saMkrodhAdimAM saMkrame che temaja eka samaya pramANa puruSavedanI prathama sthiti bhogavyA bAda AtmA avedaka thAya che.ane je samaye AtmA avedaka thAya che te samaye dvitIya sthitimAM be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela puruSavedanuM dalika anapazAMta hoya che. kAraNa ke je samaye je karma baMdhAya che athavA anya prakRtimAMthI saMkramIne Ave che. te samayathI eka AvalikA kALa sudhI temAM koI karaNa lAgatuM nathI mATe baMdhAvalikA athavA saMkramAvalikA vyatIta thayA bAda bIjI AvalikAnA prathama samayathI tene saMkramAvavAnI athavA upazamAvavAnI kriyA zarU kare che.ane tene saMpUrNa saMkramAvatAM athavA upazamAvatAM bIjI AvalikA pUrNa thaI jAya che, arthAt bIjI AvalikAnA carama samaye saMpUrNa saMkrama athavA upazama thaI jAya che. dA. ta. AThamA samaye baMdhaviccheda thAya to navamo samaya baMdhaviccheda pachIno samaya gaNAya. tethI baMdha viccheda pachInA samaye eTale navamA samaye zarUAtanA pahelA samaye baMdhAyela athavA anya prakRtinA saMkramathI Avela dalikanI (asaMkhyAta samaya pramANa AvalikAne paNa asatkalpanAe cAra samayanI gaNIe to) cothA samaye baMdhAvalikA athavA saMkramAvalikA pUrNa thavAthI pAMcamA samaye saMkrama athavA upazama zarU thAya ane te AThamA samaye saMpUrNa saMkramI athavA upazamI jAya. e rIte bIjA samaye baMdhAyela athavA anya prakRtinA saMkramathI Avela dalikanI baMdhAvalikA athavA saMkramAvalikA pAMcamA samaye pUrNa thAya, chaThThA samaye teno saMkrama athavA upazama karavAnI zarUAta kare ane cAra samayAtmaka bIjI AvalikAnA carama samaye eTale navamA samaye saMpUrNa saMkramI jAya athavA upazamI jAya. paraMtu trIjA samaye baMdhAyela athavA saMkramathI Avela dalikono navamA samaya sudhI saMpUrNa saMkrama athavA upazama thato nathI. tethI trIjA samaye baMdhAyela athavA saMkramathI Avela dalika navamA samaya sudhI sattAmAM hoya che, A rIte te pachInA For Personal & Private Use Only Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 303 AThamA samaya sudhI baMdhAyela athavA saMkramathI Avela dareka dalikono amuka bhAga saMkramavA ke upazamavA chatAM amuka daliko sattAmAM paNa rahI jAya che. tethI baMdhaviccheda pachInA eTale navamA samaye trIjAthI AThamA samaya sudhI baMdhAyelA athavA saMkramathI Avela che samayanA daliko rahI jAya che. ane cAra samayanI AvalikA kalpela hovAthI cha samayo eTale be samaya nyUna be AvalikA pramANa kahI zakAya, mATe ja puruSavedanA baMdhaviccheda pachInA samaye be AvalikA kALamAM baMdhAyela dalika anupazAMta hoya che. e ja pramANe krodhAdi cAre saM0 kaSAyonA baMdhaviccheda pachInA samaye be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela krodhAdinA daliko paNa anupazAMta hoya che. ane je samaye puruSavedano soLa varSa pramANa baMdha thAya che, te samaye cAre saMtu kaSAyano saMkhyAtA hajAra varSa pramANa sthitibaMdha thAya che.... avedakanA prathama samaye be samaya nyuna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela puruSavedanuM je dalika anupazAMta che, tene te ja samayathI be samaya nyUna be AvalikA kALa sudhI kramazaH pUrva-pUrvanA samayathI uttarottara pachI pachInA samaye asaMkhyAtaguNAkAre upazamAve che. ane badhyamAna saMi kaSAyomAM yathApravRttasaMkrama dvArA pahelA samaye ghaNuM ane pachI pachInA samaye vizeSahIna-hIna saMkramAve che. ema je samaye avedaka thAya che te samayathI be samaya nyUna be AvalikAnA aMte puruSaveda saMpUrNa upazAMta thAya che.ane te samaye cAre saMtu kaSAyano sthitibaMdha aMtarmuhurta nyUna 32 varSa pramANa che. ahIM paMcasaMgrahanA mate saMjvalana kaSAyano baMdha 32 varSa kahyo che, temaja mohanIya vinA zeSa karmano sthitibaMdha saMkhyAtA hajAra varSa pramANa thAya che. avedakanA prathama samayathI apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana e traNe krodhane eka sAthe upazamAvavAnI zarUAta kare che, ane uttarottara dareka samaye asaMkhyAtaguNa upazamAve che, temaja A traNa krodhanI upazamana kriyA zarU kare te vakhate je sthitibaMdha thAya che te sthitibaMdha pUrNa thayA pachI cAre saMjvalanano navo sthitibaMdha saMkhyAtabhAgIna ane zeSa karmono saMkhyAtaguNahIna eTale saMkhyAmAM bhAga kare che. jyAre saMkrodhanI prathamasthiti samaya nyUna traNa AvalikA zeSa rahe tyAre saMkrodha apatadugraha thAya che, mATe te samayathI sattAgata anya pravRtionA daliko saMkrodhamAM saMkramatA nathI, paraMtu mAnAdi traNamAM saMkrame che. saMkrodhanI prathama sthiti AvalikA pramANa zeSa rahe tyAre AgAla paNa baMdha paDe che, ane prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre saMkrodhanA baMdha-udaya-ane udIraNA ekI sAthe viccheda thAya che ane te samaye apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnAvaraNIya krodha saMpUrNa upazAMta thAya che. je samaye saMjvalana krodhanA baMdhAdi viccheda thAya che te samaye prathamasthitimAM eka AvalikA ane dvitIya sthitimAM samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela dalikane choDI saMjvalana krodhanuM paNa anya sarva dalika upazIta thayela hoya che. prathamasthitigata AvalikAne stibuka saMkramathI mAnamAM, mAnanI prathama sthitigata AvalikAne mAyAmAM, mAyAnI lobhamAM ane bAdara lobhanI prathamasthitigata AvalikAne dasamA guNasthAnake kikriomAM saMkramAvI bhogavI dUra kare che. krodhanI dvitIyasthitimAM baMdhaviccheda pachInA samaye je be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela dalika anupazAMta che tene baMdhaviccheda pachInA samayathI be samaya nyUna be AvalikA kALamAMja puruSavedanI jema upazamAve che, ane yathApravRttasaMkramathI badhyamAna pravRtiomAM saMkramAvI saMpUrNa upazAMta kare che. e ja pramANe mAna ane mAyAnA baMdhodaya viccheda pachInA samaye dvitIyasthitimAM be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela je daliko anupazAMta hoya che teone teTalAM ja kALamAM puruSavedanI jema upazamAvI ane yathApravRttasaMkramathI saMkramAvI saMpUrNapaNe upazamAve che. lobhanA baMdhaviccheda pachInA samaye je be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela daliko anupazAMta hoya che. teone dasamA guNasthAnake teTalAM ja kALamAM saMpUrNapaNe svasthAnamAM upazamAve che. paraMtu mohanIyakarmanI koIpaNa prakRtino baMdha na hovAthI saMkramAvato nathI. saMkrodhanA baMdhaviccheda samaye cAre saMkaSAyano sthitibaMdha cAra mAsa pramANa hoya che. ane jJAnAvaraNIya vigere cha karmano sthitibaMdha saMkhyAta hajAra varSa pramANa hoya che, je samaye saMkrodhanA baMdhodaya-udIraNA viccheda thAya che, tenA pachInA samayathI mAnanA dvitIya sthitimAM rahela dalikone AkarSI aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM lAvI A guNasthAnake For Personal & Private Use Only Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 karmaprakRti bhAga - 2 jeTalo kALa mAnano udaya rahevAno che teTalAMthI eka AvalikA vadhAre kALa sudhImAM pUrva-pUrvanA samayathI pachI-pachInA samayamAM asaMkhyAtaguNAkAre daliko goThavI prathamasthiti banAvI teno udaya kare che. saMvamAnodayanA prathama samaye mAna vagere traNeno sthitibaMdha cAra mAsa pramANa hoya che ane te ja samayathI apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana e traNa mAnane upazamAvavAnI zarUAta kare che. jyAre mAnanI prathamasthiti samaya nyUna traNa AvalikA rahe che tyAre saMvamAna apataTThaha thAya che. mATe te samayathI anyaprakRtinA daliko saMvamAnamAM saMkramatA nathI, paraMtu mAyA ane lobhamAM saMkrame che. saMmAnanI prathamasthiti be AvalikA bAkI rahe tyAre AgAla baMdha paDe che. temaja prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAnano saMpUrNa upazama thaI jAya che. ane saMvamAnanA baMdha-udaya ane udIraNAno viccheda thAya che. temaja te samaye mAnanI prathama sthitimAM eka AvalikA ane dvitIyasthitimAM samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyela dalika vinA saMvamAnanuM paNa sarva dalika upazAMta thayeluM hoya che. saMvamAnanA baMdhaviccheda samaye saMmAna vigere traNa kaSAyano sthitibaMdha be mAsa pramANa ane zeSa jJAnAvaraNIya vagere karmonI saMkhyAtavarSa pramANa hoya che. saMvamAnanA baMdhaviccheda pachInA samaye saMvamAyAnA dvitIyasthitimAM rahela dalikone AkarSa navamA guNasthAnake jeTalo kALa mAyAno udaya rahevAno che, teTalAthI AvalikA adhika kALa pramANa atarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM daliko lAvI guNazreNinA krame udaya samayathI laI asaMkhyAtaguNAkAre goThavI prathamasthiti banAvI tene vede che. mAyodayanA prathama samayathI apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana A traNe mAyAne upazamAvavAnI zarUAta kare che, ane saMmAyAnI prathamasthiti samaya nyUna traNa AvalikA rahe tyAre saMmAyA apataTThaha thavAthI anya prakRtinA daliko temAM saMkramatAM nathI paraMtu lobhamAMja saMkrame che. temaja saMmAyAnI prathamasthiti e AvalikA bAkI rahe tyAre AgAla baMdha paDe che, ane eka AvalikA bAkI rahe tyAre saMmAyAnA baMdha-udaya-udIraNA ekI sAthe viccheda thAya che, ane teja samaye apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya mAyAno saMpUrNa upazama thai jAya che. paraMtu saMmAyAnuM prathama sthitimAM eka AvalikA ane dvitIyasthitimAM samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela dalika anupazAMta hoya che. ane te anupazAMta dalikane paNa te samayathI samayona be AvalikA kALamAM upazamAve che. sa,mAyAnA baMdhaviccheda samaye saMmAyA ane lobhano eka mAsa pramANa ane zeSa karmono saMkhyAtavarSa pramANa sthitibaMdha thAya che. mAyodayanA viccheda pachInA samaye lobhanA dvitIya sthitimAM rahela dalikone AkarSI have pachI jeTalo kALa lobhano udaya rahevAno che teTalAM kALanA traNa bhAga kalpI tenA be bhAga pramANa kALamAM eTale ke navamA guNasthAnakanA kALathI eka AvalikA adhika kALa pramANa aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM daliko lAvI prathama samayathI asaMkhyAtaguNAkAre goThavI prathama sthiti banAvI teno udaya zarU kare che. temaja saMghamAyAnA baMdhaviccheda pachInA samaye apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjvalana e traNe lobhane upazamAvavAnI zarUAta kare che. temaja saMlobhanI prathamasthiti samaya nyUna traNa AvalikA bAkI rahe tyAre saMlobha apataTThaha thavAthI baMne lobhane svasthAne ja upazamAve che paraMtu pataghrahanA abhAve saMkramAvato nathI, ane navamA guNasthAnakanA carama samaye apratyAkhyAnIya temaja pratyAkhyAnIya lobha saMpUrNa upazama thaI jAya che. je samaye saMvalobhano udaya thAya che te samayathI lobhanA udaya kALanA traNa vibhAga kare che, ane temAMthI prathama be bhAgamAM daliko goThave che. e vAta upara batAvavAmAM Avela che. temAM lobha vedavAnA pahelA bhAganuM azvakarNakaraNAddhA, bIjA bhAganuM kiTrikaraNAddhA ane trIjA bhAganuM nAma kiTTivedanAddhA che. tyAM saMkhyAtA sthitighAta pramANa azvakarNakaraNoddhA kALamAM dvitIyasthitimAM rahela saM. lobhanA dalikonA dareka samaye apUrva spardhako kare che. eTale ke-anAdi saMsAramAM baMdhadvArA koIvAra saM lobhanA na karyA hoya tevAM hamaNAM badhdhamAna lobhanA rasa addhakonI samAna sattAgata dalikonA rasa spardhakomAMthI keTalAye navAM rasa rUddhako banAve che, eTale ke caDatAM caDatAM rasANuono krama toDayA vinA sattAgata rasa spardhakone anaMtaguNahIna rasavALA karI navAM rasa spardhako banAve che. ane te ja apUrva addhako kahevAya che. tyArabAda lobha vedavAnA bIjA bhAgamAM praveza kare che, ane teja kiTTikaraNAddhAno kALa che. te kiTTikaraNAddhAnA prathama samaye saMi lobhano sthitibaMdha divasa pRthakatva ane zeSa karmono varSa pRthakatva pramANa thAya che. For Personal & Private Use Only Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa - sArasaMgraha 305 kiTTikaraNAddhAnA prathama samayathI carama samaya sudhI dareka samaye dvitIyasthitimAM rahela saMlobhanA pUrva ane apUrva paddhakomAMthI keTalAka dalikone grahaNa karI temAMthI anaMtI avaMtI kiSTio banAve che. arthAta pahelAM caDatAM caDatAM rasANuonA kramane tyAga karyA vinA anaMtaguNahIna rasavALA apUrva spardhva ko karyA hatAM, paraMtu hamaNAM vizuddhino parama prakarSa hovAthI ekottara caDatAM caDatAM rasANuono krama toDI apUrva spardhako karatAM paNa anaMtaguNahIna rasa kare che. dA.ta. abhavyathI anaMtaguNa vargaNAonuM eka spardhaka ane pratyekavargaNAnA dareka paramANuomAM sarva jIva rAzithI anaMtaguNa rasANuo hovA chatAM asatkalpanAe pAMca vargaNAonuM eka spardhaka ane prathama vargaNAnA paramANuomAM ekaso eka, bIjImAM ekaso be, trIjImAM ekaso traNa, cothImAM ekaso cAra ane pAMcamI vargaNAnA paramANuomAM ekaso pAMca rasANuo hatAM, tenA badale anaMtaguNahIna aMtara karI ekottara caDatAM rasANuono krama toDI prathama vargaNAnA amuka paramANuomAM pAMca, bIjImAM paMdara, trIjImAM paccIsa, cothImAM pAMtrIsa ane pAMcamI vargaNAnA amuka paramANuomAM pIstAlIsa rasANuo rAkhI vaccamAM moTuM-moTuM aMtara pADe che ane te ja kioi kahevAya che. eka rasa spardhakamAM jeTalI vargaNAo hoya che tenA anaMtamA bhAga jeTalI kiThThio prathama samaye banAve che. prathama samaye banAvela kiTTionI apekSAe bIjA samaye asaMkhyAtamA bhAga pramANa kiThThio banAve che. ema kiTTikaraNoddhAnA carama samaya sudhI pUrva-pUrvanA samayanI apekSAe pachI pachInA samayamAM asaMkhyAtaguNahIna-hIna arthAt asaMkhyAtamA bhAga pramANa kiThThio banAve che. ane sarvotkRSTa rasavALI kiThThionA rasa paNa sarva jaghanya rasa spardhakanA rasathI anaMtaguNahIna arthAtuM anaMtamA bhAga jeTalo hoya che. pUrva-pUrvanA samayathI pachI pachInA samaye anaMtaguNa vizuddhi hoya che temaja tathAsvabhAve ja ghaNAM rasavALA karmaparamANuo thoDA ane alpa rasavALA karmaparamANuo ghaNAM hoya che. tethI prathamasamaye karAyela badhI kiThThionA rasanI apekSAe bIjA samaye karAyela kiThThiomAM rasa anaMtaguNahIna eTale ke anaMtamA bhAga pramANa hoya che. ane te thakI paNa trIjA samaye karAyela kiThThiomAM rasa anaMtaguNahIna hoya che. ema pUrva-pUrvanA samayanI apekSAe pachI pachInA samayamAM karAyela kiTTiomAM dalika kramaza: anaMtaguNahIna-hIna rasa hoya che. prathama samaye karAyela badhI kiThThionuM dalika pachInA samaye karAyela kiThThionA dalikanI apekSAe alpa hoya che, ane prathama samayanI samasta kikrionA dalikathI bIjA samaye karAyela kiThThionuM dalika asaMkhyAtaguNa, te thakI paNa trIjA samaye karAyela kiTTionuM dalika asaMkhyAtaguNa hoya che. ema pUrva -pUrvanA samayanI apekSAe pachI pachInA samayamAM karAyela kiThThionuM dalika kramazaH eka ekathI asaMkhyAtaguNa hoya che. ema pUrva -pUrvanA samayamAM karAyelI kiThThionA rasa tathA dalikanI apekSAe pachI-pachInA samayamAM karAyela kiTionA rasa ane dalikanuM alpabadutva batAvI have dareka samaye karAyela kiTionuM paraspara alpabadutva batAve che. tyAM prathama samaye karAyela je anaMtI kiThThio che temAM sarvathI alpa rasavALI je kiTTi che tene prathama sthApana karI te pachI caDatAM caDatAM adhika rasavALI prathama samaye karAyelI badhI kiThThione anukrame sthApanA karIe to prathama kiTTimAM sarvathI alpa rasa hoya che. tethI bIjI kiTTimAM anaMtaguNa, te thakI trIjI kiTrimAM anaMtaguNa ema pUrva - pUrvanI kiTTinI apekSAe pachI pachInI kiTTimAM anaMtaguNa rasa hoya che. te ja prathama samaye karAyelI anaMtI kikriomAMnI je sarvAlpa rasavALI prathama kiTTi che. temAM te ja prathama samaye karAyela anya kiSkrionA dalikanI apekSAe ghaNAM dalika hoya che, ane anaMtaguNa adhika rasavALI pachI pachInI kiTrimAM vizeSa hIna-hIna dalika hoya che. ema bIjA-trIjA yAvat kiTTikaraNAddhAnA carama samaya sudhI karAyela koipaNa eka samayanI kikriomAM rasa ane dalikonuM alpabadutva hoya che. kAraNa ke tathAsvabhAve ja alpa alpa rasavALI kiThThiomAM daliko ghaNAM ghaNAM, ane ghaNAM ghaNAM rasavALI kiThThiomAM dalito alpa alpa hoya che. have prathama samaye karAyela kiThThiomAMnI je kiTTi sarvathI alpa rasavALI che te paNa bIjA samaye karAyela kiThThiomAMnI sarvathI adhika rasavALI kiTTinI apekSAe anaMtaguNa adhika rasavALI che. ane bIjA samaye karAyela kiThThiomAMnI je kiTTi sarvathI alpa rasavALI che te paNa trIjA samaye karAyela sarvathI adhika rasavALI kiTTinI apekSAe paNa anaMtaguNa For Personal & Private Use Only Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 karmaprakRti bhAga - 2 rasavALI che. ema pUrva - pUrvanA samayamAM karAyela kioimAMnI je kiTTi sarvathI alpa rasavALI che. te paNa pachI-pachInA samaye karAyela sarvathI adhika rasavALI kiTTinI apekSAe anaMtaguNa rasavALI hoya che. prathama samaye karAyela kiThThiomAMnI je kiSTi sarvathI alpa rasa ane ghaNAM pradezovALI che, tenA dalikanI apekSAe paNa bIjA samaye karAyela kiThThiomAM je sarvathI ghaNAM rasa ane alpa pradezavALI che te paNa asaMkhyAtaguNa dalikavALI che. tenI apekSAe trIjA samaye karAyela kiThThiomAM je kiTTi sarvathI ghaNAM rasa ane alpa dalikavALI che te paNa asaMkhyAtaguNa dalikovALI che. tenI apekSAe cothe samaye karAyela kiThThiomAM je kiTTi sarvathI adhika rasa ane alpa pradezavALI che te paNa asaMkhyAtaguNa pradezavALI che. ema carama samaya sudhI samajavuM. kiTrikaraNoddhAnA ghaNAM saMkhyAtA bhAga jAya tyAre saMlobhano sthitibaMdha aMtarmuhUrta pramANa, jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyakarmano divasa pRthakatva ane zeSa traNa karmano ghaNAM hajAro varSa pramANa thAya che. ane te paNa hIna-hIna thatAM kiTTikaraNoddhAnA carama samaye eTale ke navamA guNasthAnakanA carama samaye hamaNAM batAvela aMtarmuhUrtanI apekSAe saMva lobhano ghaNAM nAnA aMtarmuharta pramANa, jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyano eka ahorAtra pramANa ane zeSa traNa karmano kaMIka nyUna be varSa pramANa sthitibaMdha thAya che. ane tyAra pachInA samaye jIva dasamAM guNasthAnakamAM praveza kare che. je samaye dasamA guNasthAnakamAM praveza kare che te samaye lobha vedanAddhArUpa saMlobhanA be tRtIyAMza bhAga pramANa karAyela prathama sthitinI eka AvalikA ane chellA be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyela temaja kiTrikaraNAddhAmAM karAyela kiThThio sivAyanuM saMi lobhanuM sarvadalika upazAMta hoya che. ane kiTTikaraNAddhAmAM dvitIyasthitimAM je kiThThio karelI che temAMthI dasamA guNasthAnakanA prathama samaye keTalIka kiThThione AkarSI aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAne viSe dasamA guNasthAnakanA kALapramANa kALamAM goThavI prathamasthiti banAve che, ane tene bhogave che. temaja te ja samayathI navamAM guNasthAnakanA chelle samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyela saMtulobhane be samaya nyUna be AvalikA kALamAM upazamAve che. temaja kiTTikaraNAddhAnI bAkI rahela saM lobhanI AvalikAne tibukasaMkramathI prathamasthitimAM saMkramAvI AvalikA pramANa kALamAM bhogavI nAza kare che. dasamA guNasthAnakanA prathama samaye kiTTikaraNoddhAnA pahelA ane chellA samaye karAyela kiThThio sivAyanI bAkInA samayamAM karAyela dareka kiTTionA keTalAka daliko udayamAM AvI jAya evI rIte goThave che. ane prathama samaye karAyela kiSTiono uparano asaMkhyAtamo bhAga choDI zeSa kiThThio temaja carama samaye karAyela kiThThionA nIcenA asaMkhyAtamA bhAgane choDI zeSa kiThThio udIraNA dvArA prathama samaye udayamAM Ave che. bIjA samaye udaya prApta kiThThiono asaMkhyAtamo bhAga bhogavyA vinA ja upazamAve che... ane dvitIya sthitimAMthI udIraNAthI eka asaMkhyAtamA bhAga pramANa kiThThio anubhavavA mATe grahaNa karIne udaya samayamAM goThavI bhogave che, ema A guNasthAnakanA chellA samaya sudhI dareka samaye udayaprApta kiThThiono eka eka asaMkhyAtamo bhAga anubhavyA vinA upazamAve che. ane dvitIya sthitimAMthI udIraNAdvArA apUrva asakhyAtamAM bhAga pramANa kidine grahaNa karI anubhavavA mATe udaya samayamAM goThave che. A guNasthAnakanA prathama samayathI caramasamaya sudhI dvitIya sthitimAM je sUkSmakiTrikata dalika anupazAMta che. tene paNa pUrva -pUrvanA samayathI pachI-pachInA samaye asaMkhyAtaguNAkAre upazamAvI carama samaye saMpUrNa upazAMta karI le che. A guNasthAnakanA carama samaye jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyakarmano aMtarmuhurta pramANa, nAma ane gotrakarmano soLamuhurta pramANa ane vedanIyano covIsamuhUrta pramANa sthitibaMdha thAya che. tyAra pachInA samaye AtmA agiyAramA upazAMtamoha guNasthAnakamAM praveza kare che. A guNasthAnake mohanIyakarma saMpUrNa upazAMta thayela hovAthI teno anudaya hoya che. A guNasthAnakano kALa maraNanI apekSAe jaghanya eka samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta pramANa che. ahIM pataghrahano abhAva hovAthI guNasaMkrama temaja kASAyika baMdhano abhAva hovAthI apUrva-sthitibaMdha A be padArtho pravartatA nathI. paraMtu mohanIya ane AyuSya vinA zeSa cha karmamAM sthitighAta, rasaghAta ane guNazreNi A traNa padArtho pravarte che. A guNasthAnake avasthita pariNAma hovAthI uparanI guNazreNionI jema dareka samaye uparathI asaMkhyAtaguNa daliko utArato nathI paraMtu sarakhA pramANamAM ja daliko utAre che. ane jema-jema pUrvanA samayo bhogavAI ne dUra thAya che tema-tema upara-uparanA sthAnomAM dalika racanA thAya che. ane te dalika racanA A guNasthAnakanA saMkhyAmAM For Personal & Private Use Only Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 307 bhAga pramANa sthAnomAM pUrva-pUrvanA samayathI pachI pachInA samayamAM asaMkhyAtaguNAkAre thAya che. tethI A guNasthAnake thatI guNazreNi kALa ane dalikonI apekSAe samAna hoya che. dA. ta. A guNasthAnakanA aMtarmuhUrtanA asatkalpanAe 100 samaya ane saMkhyAtamA bhAganA 10 samaya kalpIe to prathama samaye uparathI utArela dalikone 1 thI 10 samayamAM goThave che. bIjA samaye utArela dalikone 2 thI 11, trIjA samaye utArela dalikone 3 thI 12 ane cothA samaye utArela dalikone 4 thI 13 samayamAM goThave che. ema A guNasthAnakanA carama samaya sudhI te te samaye utArela dalikone te te samayathI 10 samaya sudhInA kALamAM asaMkhyAta guNAkAre goThave che. ane uparathI paNa dareka samaye sarakhA ja dalikone utAre che. mATe ja A guNasthAnakamAM je guNazreNi thAya che te kALa ane dalikonI apekSAe tulya hoya che. A guNasthAnake mohanIyakarmano sarvathA upazama thayela hovAthI tenI sattAgata koIpaNa prakRtiomAM saMkramaNa, udvartanA, apavartanA, udIraNA, niddhatti ane nikAcanA A chamAMthI koIpaNa karaNa lAgatAM nathI. temaja A aMtarmuhUrta kALamAM mohanIyakarmanI koIpaNa prakRtiono udaya paNa thato nathI, mAtra sattAgata mithyAtva ane mizrano saMkrama ane traNe darzanamohanIyanI apavarnanA thAya che. ema krodhodaye zreNi mAMDanArane samajavuM. paraMtu mAnodaye zreNi mAMDanArane napuMsakavedanI jema traNe krodha ekI sAthe upazAMta thAya che, mAyodaye zreNi upara ArUDha thanArane prathama traNa krodha pachI traNa mAna, te ja pramANe lobhodaye zreNi mAMDanArane prathama traNa krodha, pachI traNa mAna, ane tyAra bAda traNa mAyA upazAMta thAya che. ane lobhane to prathamanI jema ja upazamAve che. - krodhAdaye zreNi mAMDanArane jyAM krodhano baMdhaviccheda thAya che te ja sthAne mAne zreNi mAMDanArane paNa krodhano baMdhaviccheda thAya che. ane je samaye krodhano baMdhaviccheda thAya che te ja samaye samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyela krodha je anupazAMta hoya che. tene pachInA samayathI be samaya nyUna be AvalikA kALamAM krodhodaye zreNi mAMDanAranI jema upazamAve che ane yathApravRttasaMkramathI saMkramAve che. e ja pramANe mAyodaye zreNi mAMDanArane paNa je jagyAe krodhano baMdhaviccheda thAya che te ja jagyAe krodhano, je jagyAe mAnano baMdhaviccheda thAya che te jagyAe mAnano ane lobhodaye zreNi mAMDanArane krodhAdi traNeno, krodhodaye zreNi mAMDanArane je je sthAne baMdhaviccheda thAya che te te sthAne ja kramazaH saM0 krodha, mAna ane mAyAno baMdhaviccheda thAya che ane pota-potAnA baMdhaviccheda samaye samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyela che te kaSAyanuM je dalika anuzAMta hoya che tene potapotAnA baMdhaviccheda pachInA samayathI be samaya nyUna be AvalikA kALamAM prathamanI jema ja upazamAve che ane yathApravRttasaMkramathI saMkramAve che. aMtarmuharta pramANa 11mA guNasthAnakano kALa pUrNa thayA pahelAM ja jo manuSya bhavanuM AyuSya pUrNa thaI jAya to te kALa karI sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thAya ane te bhavakSaye patana thayuM kahevAya ane te AtmAne maraNanA carama samaya sudhI 11muM guNasthAnaka hoya che, paraMtu devabhavanA prathama samaye ja vaccenA cha guNasthAnakono sparza thayA vinA 11mAthI sIdhuM cothuM guNasthAnaka prApta thAya che. ane te samayathI badhAM karaNo pravarte che. devabhavanA prathama samaye je je jIvane cAritra mohanIyakarmanI je je karmaprakRtiono udaya thAya che te karmaprakRtionI dvitIyasthitimAM je prathama daliko upazAMta thayelA hatAM temAMthI apavartanA dvArA aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM daliko lAvI udaya samayathI AvalikA pramANa kALamAM gopucchAkAre ane AvalikA uparanA prathama samayathI guNazreNinA zira sudhI asaMkhyAta guNAkAre ane pachI punaH vizeSahIna-hIna goThave che. tathA mohanIyakarmanI je prakRtio devabhavanA prathama samaye udayamAM nathI AvatI te prakRtionA dalikone dvitIya sthitimAMthI apavartanAkaraNa dvArA aMtarakaraNarUpa khAlI jagyAmAM lAvI udayAvalikAnI uparanA prathama samayathI guNazreNinA zira sudhI asaMkhyAtaguNAkAre ane tenI upara vizeSa hIna hIna goThave che. ane tethI prathama je aMtarakaraNarUpa khAlI jagyA hatI tyAM paNa punaH daliko goThavAI javAthI ane khAlI jagyA pUrAI javAthI aMtarakaraNa rahetuM nathI. AyuSya pUrNa na thAya to paNa A guNasthAnakano kALa aMtarmuhUrta pramANa ja hovAthI te pUrNa thaye jIva avazya paDe che ane te addhAlaye patana thayuM kahevAya. tethI je krame caDyo hato te ja krame eTale ke 11me thI 10me, 9me, 8 me AvI For Personal & Private Use Only Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 karmaprakRti bhAga - 2 tyAMthI sAtame ane chachuM guNasthAnake hajAro vAra parAvartana karI sthira thAya che. ane koIka jIva pAMcame temaja koIka cothe AvIne paNa sthira thAya che ane koIka tyAMthI pahele paNa jAya che. je AcAryo anaMtAnubaMdhino upazama karIne upazamazreNi karI zakAya che ema mAne che. teonA mate koIka jIva chaThThA, pAMcamA ke cothAthI sAsvAdane AvIne paNa mithyAtve jAya che. addhAlaye paDatAM kramazaH prathama saMta lobha, pachI mAyA, mAna ane krodhano udaya thAya che. ane je je prakRtino je je samaye udaya thAya che-te samaye tenA dvitIyasthitimAM rahela dalikone AkarSI AvalikA pramANa kALamAM gopucchAkAre, pachI guNazreNinA zira sudhI asaMkhyAtaguNAkAre ane pachI punaH hIna-hIna daliko goThave che. temaja avedyamAna mohanIyakarmanI anya prakRtinA dvitIyaMsthitimAM rahela dalikone jyAre jyAre anupazAMta kare tyAre tyAre udayAvalikAnI upara prathama samayathI guNazreNinA zira sudhI asaMkhyAtaguNAkAre ane pachI hIna-hIna goThave che. temaja sthitighAta vagere caDatI vakhate jema thatA hatA tema paDatI vakhate paNa ulaTAkrame thAya che. eTale caDatI vakhate kramazaH sthitighAtAdi je moTA moTA thatA hatA, te paDatI vakhate ochA-ochA pramANamAM thAya che. temaja caDatI vakhate je je sthAne je je prakRtiono baMdha, udaya temaja dezopazamanA niddhatti ane nikAcanA karaNo viccheda thayA hatA teja rIte paDatI vakhate te te sthAne te sarve punaH zarU thAya che, paNa caDatI vakhate aMtarakaraNa karyA pachI puruSaveda ane cAra saMjvalanano saMkrama je kramazaH ja thato hato ane lobhanA saMkramanoja sarvathA abhAva hato temaja badhyamAnakarmanI je samayathI cha AvalikA pachI udIraNA thatI hatI tenA badale paDatI vakhate puruSaveda ane cAra saMjvalanano arasaparasa pAMceno pAMcamAM saMkrama thAya, saMjvalana lobhano paNa saMkrama thAya. ane badhyamAna karmalatAnI baMdhAvalikA pachI udIraNA thAya che. temaja caDatI vakhate guNazreNinI racanA mATe pratisamaye uparanI sthitiomAMthI asaMkhyAtaguNa dalito utaratA hatA tenA badale paDatI vakhate dareka samaye asaMkhyAtaguNahIna-hIna daliko utare che ane pUrvanI jema goThavAya che. kSapakazreNimAM je je sthAne je je karmaprakRtiono jeTalo sthitibaMdha thAya che. tenI apekSAe caDatI vakhate upazamazreNimAM te te sthAne bamaNo ane paDatI vakhate te te sthAne tenAthI paNa bamaNo eTale ke kSapakazreNimAM thAya che tenAthI cAra guNo sthitibaMdha thAya che.. jema-kSapakazreNimAM baMdhaviccheda samaye puruSavedano ATha varSano, upazamazreNimAM caDatI vakhate 16 varSano ane paDatI vakhate te ja sthAne 32 varSano sthitibaMdha thAya che. e ja pramANe kSapakazreNimAM 10mAM guNasthAnakanA caramasamaye jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyano aMtarmuhUrta pramANa, nAma ane gotramo ATha muhUrta pramANa ane vedanIyano 12 muhUrta pramANa sthitibaMdha thAya che. tyAre upazamazreNimAM caDatI vakhate 10mA guNasthAnakanA caramasamaye jJAnAvaraNa vigere karmano kSapakazreNinA aMtarmuhUrtanI apekSAe bamaNAM aMtarmuhUrta pramANa, nAma ane gotrano 16 muhUrta pramANa ane vedanIyano 24 muhUrta pramANa sthitibaMdha thAya che. tyAre paDatI vakhate dasamA guNasthAnaka prathama samaye tethI paNa bamaNo eTale ke-jJAnAvaraNa-vigere traNa karmano pUrvanI apekSAe bamaNo ane kSapakazreNinI apekSAe cAragaNA moTA aMtarmuhUrta pramANa, nAma ane gotrano 32 muhurta pramANa ane vedanIyano 48 muhurta pramANa sthitibaMdha thAya che. kSapakazreNimAM je je sthAne zubha ane azubhaprakRtiono jeTalo rasabaMdha thAya che tenI apekSAe upazamazreNimAM caDatI vakhate kramazaH anaMtaguNahIna ane anaMtagaNa adhika ane paDatI vakhate tenAthI paNa zubhano anaMtaguNa hIna ane azubhano anaMtaguNa adhika rasabaMdha thAya che. zreNi parathI paDato jIva mohanIyakarmanI prakRtionI guNazreNi kALanI apekSAe vedyamAna saMjvalananA kALathI adhika kALavALI banAve che. ane caDavAnA kALanI guNazreNInI apekSAe tulya banAve che. je kaSAyanA udaye upazamazreNi upara ArUDha thayo hato,paDatI vakhate jyAre te kaSAyano udaya thAya tyAre te kaSAyanI guNazreNi zeSa karmanI guNazreNinI samAna kare che. - dAjha tao-saMkrodhanA udaye zreNi upara ArUDha thanAra zreNithI paDatA paNa jyAre saMta krodhano udaya thAya tyArathI saMkrodhanI guNazreNi kALanI apekSAe zeSakarmonI samAna thAya che. ema saMvamAna mAyA mATe paNa samajavuM. paraMtu saMta lobhanA udaye zreNi mAMDanArane to paDe tyAre lobhodayanA prathama samayathI ja tenI guNazreNi zeSakarmonI guNazreNinI samAna thAya che. ane zeSa karmonI guNazreNi to jema caDatI vakhate kare che, tema paDatI vakhate paNa kare che. temAM koi vizeSatA nathI. For Personal & Private Use Only Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 309 traNa AyuSya vinA devAyuSya bAMdhIne athavA koipaNa AyuSya bAMdhyA vinA AtmA upazamazreNi karI zake che. mATe baddhAyu upazamazreNi kare ane upazama samyakatvanA kALamAM game te guNaThANe kALa kare to avazya vaimAnika devamAM ja jAya che. ane abaddhAyu hoya to aMtarakaraNa pUrNa thayA pachI-eTale ke upazama samyakatvano kALa pUrNa thayA pachI ja pariNAmanA anusAre cAramAMthI game te AyuSya bAMdhI kALa karI te te gatimAM jAya che. eka bhavanI aMdara ekavAra upazamazreNi karI bIjIvAra kSapakazreNi karI AtmA mokSamAM paNa jai zake che. ane jo kSapakazreNi na kare to eka bhavanI aMdara be vAra upazamazreNi karI zake che. paraMtu be vAra upazamazreNi karyA pachI te bhavamAM kSapakazreNi karI zakato nathI. AkhA bhavacakranI aMdara upazamazreNi cAra vAra karI zake che. paNa siddhAMtanA mate eka bhavanI aMdara kSapaka athavA upazama A bemAMthI game te eka ja zreNi karI zake che. eTale eka bhavamAM upazamazreNi karI hoya to te bhavamAM kSapakazreNi na ja karI zake. A pramANe puruSavedanA udaye zreNi upara ArUDha thanAranI apekSAe batAvyuM paraMtu strIvede zreNi mAMDanAra prathama napuMsakavedane upazamAve che, ane tyArabAda eka udaya samaya varjI zeSa saMpUrNa strIvedane paNa upazamAve che. ane strIvedanA udayavicchedanI sAthe ja puruSavedano baMdhaviccheda thAya che pachInA samaye avedaka evo te AtmA hAsyaSaka ane puruSaveda A sAte prakRtione ekI sAthe upazamAve che. napuMsakavedanA udaye zreNi mAMDanAra, prathama puruSavede athavA strIvede zreNi mAMDanAra je jagyAe napuMsakavedane upazamAve che, tyAM sudhI ekalA napuMsakavedane upazamAvavAnI kriyA kare che. paraMtu napuMsakavedano amuka upazama thayA pachI tenI sAthe ja strIvedane upazamAvavAnI paNa zarUAta kare che ane napuMsakavedanA udayanA carama samaye napuMsaka tathA strIveda banne ekI sAthe saMpUrNa upazAMta thaI jAya che. ane te ja samaye puruSavedano baMdha viccheda thAya che. ane pachInA samayathI avedaka thaI hAsyaSaka ane puruSaveda e sAte prakRtione ekI sAthe upazamAve che. tyArabAda to prathama puruSavedodaye zreNi upara ArUDha thanAra krodhAdine jema upazamAve che tema ahIM paNa upazamAve che. ema sarvopazamanAnuM svarUpa batAvI have dezopazamanAnuM svarUpa kahe che. - (- 8muM dezopazamanA dvAra :-) lakSaNa :- yathApravRttAdi prathama je traNa karaNo batAvelA che. temAMthI yathApravRtta ane apUrvakaraNarUpa be karaNothI athavA be karaNo thAya tyAM sudhI je mULa ane uttaraprakRtionI upazamanA thAya che te dezopazamanA kahevAya che. A dezopazamanA phakta mohanIyamAM ja nahi paraMtu ATha karmomAM thAya che. dezopazamanA vaDe upazAMta thayela dalikomAM udvartanA, apavartana ane saMkrama A traNa karaNo pravarte che. paraMtu te sivAya udIraNA vigere zeSa kaMraNo pravartatAM nathI. A dezopazamanA apUrvakaraNa guNasthAnakanA carama samaya sudhI sattAgata sarva prakRtiomAM thAya che. paraMtu darzanatrika tathA cAra anaMtAnubaMdhinI dezopazamanA potapotAno kSaya athavA upazama karavA mATe je traNa karaNo kare che temAMnA apUrvakaraNanA carama samaya sudhInA jIvo ja kare che. | bheda :- dezopazamanA mULa temaja uttaraprakRtionI thAya che temaja prakRti, sthiti, rasa ane pradezomAM paNa thAya che. mATe mukhya be prakAra ane te eka-ekanA cAra cAra prakAra che. tyAM mULapravRtionI dezopazamanA jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAre ane uttaraprakRtionI dezopazamanA matijJAnAvaraNIya vigere ekaso aThThAvana prakAre che. svAmI :- sAmAnyapaNe ekendriyathI paMcendriya sudhInA yathAsaMbhava apUrvakaraNa guNasthAnakanA carama samaya sudhInA badhA jIvo sAgata karmaprakRtionI dezopazamanAnA svAmI che, paraMtu prathama guNasthAnake mithyAtvanI sarvopazamanA karanAra mithyASTio apUrvakaraNanA carama samaya sudhInA mithyAtvamohanIyanI dezopazamanAnA svAmI che, temaja anaMtAnubaMdhinI kSapaNA athavA upazamanA karanAra yathAsaMbhava cArathI sAta guNasthAnaka sudhInA cAre gatinA jIvo ane darzanatrikanI kSapaNA athavA upazamanA karanAra cothAthI sAtamA sudhInA cAraguNasthAnakavartI potapotAnA apUrvakaraNanA carama samaya sudhInA koIpaNa jIvo anaMtAnubaMdhi ane darzanatrikanI dezopazamanAnA svAmI che. For Personal & Private Use Only Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 che. karmaprakRti bhAga - 2 sAdhAdi :- mULa ane uttaraprakRti AzrayI sAghAdibhaMga be prakAre che. temAM prathama mULa prakRtio AzrayI batAve mULaprakRti AzrayI-:- AThe mULakarmonI anAdi kALathI sattA hoya che. ane ekendriyAdi saghaLA jIvo anAdi kALathI tenI dezopazamanA kare che. ane te dezopazamanA apUrvakaraNa guNasthAnakanA carama samaya sudhI ja thAya che. paraMtu anivRttikaraNa vigere guNasthAnakomAM thatI nathI. ethI upazamazreNi upara ArUDha thaI navamAthI agiyAramA guNasthAnaka sudhInA traNamAMthI koIpaNa guNasthAnakethI paDI AThamA vagere guNasthAnake Ave tyAre punaH dezopazamanA zarU thAya che. mATe sAdi, navamA guNasthAnakane na pAmelA jIvone anAdi, abhavyone koi kAle dezopazamanAno viccheda thavAno na hovAthI dhruva ane bhavyone bhaviSyamAM viccheda thavAno hovAthI adhruva-ema cAra prakAre che. uttaraprakRti AzrayI :- dhruvasattAvALI 130 prakRtiomAMthI cAra anaMtAnubaMdhi ane mithyAtva vinA zeSa 125 prakRtionI ekendriyAdi saghaLA jIvone yathAsaMbhava AThamA guNasthAnakanA carama samaya sudhI dezopazamanA thAya che. paNa navamA guNasthAnakAdimAM thatI nathI. mATe upazamazreNi upara ArUDha thayela jIvo AThamA guNasthAnakanA carama samaye A saghaLI prakRtionI dezopazamanAno viccheda karI uparanA guNasthAnakomAM jai tyAMthI addhAkSaye paDe to AThamA ane bhavakSaye paDe to cothA guNasthAnakanA prathama samayathI punaH zarU kare che mATe sAdi, navamA guNasthAnakane na pAmelA jIvo AzrayI anAdi, abhavyone koi kALe viccheda thavAno na hovAthI dhruva ane bhavyone adhruva ema cAra-cAra prakAre hoya che. cAra anaMtAnubaMdhinI kSapaNA athavA upazamanA karanAra samyagdaSTi tathA mithyAtvanI sarvopazamanA karanAra mithyAdaSTi jIvone potapotAnA apUrvakaraNanA carama samaya sudhI ja dezopazamanA thAya che, pachI thatI nathI. tethI potapotAnI dezopazamanA viccheda thayA pachI punaH paDe tyAre zarU thAya che mATe sAdi ane potapotAnA apUrvaka2NanA carama samayathI AgaLa na gayela jIvone anAdi abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva hoya che tethI cAra cAra bhAMgA thAya che. samyaktvamohanIya, mizramohanIya, cAra AyuSya, vaikriyasaptaka, AhArakasaptaka, devadvika,narakaddhika, manuSyadghika, jinanAma ane uccagotra A aThThAvIsa adhruvasattAvALI prakRtionI sattA ja adhruva hovAthI jyAre sattAmAM hoya che, tyAre ja dezopazamanA thAya che tethI A aThThAvIsa prakRtionI dezopazamanA sAdi-adhruva ema babbe prakAre hoya che. 1 prakRtisthAna dezopazamanA tathA sAdyAdi :- be athavA tethI vadhAre prakRtinA samudAyane prakRtisthAna kahevAmAM Ave che. tyAM jJAnAvaraNIya ane aMtarAya A be karmonA pAMca-pAMca prakRtyAtmaka ekeka ja sattAsthAna hoya che.mATe dezopazamanAmAM paNa pAMca prakRtyAtmaka eka ja sthAna hoya che. ane anivRttikaraNa guNasthAnake tenI dezopazamanA thatI nathI. paraMtu tyAMthI paDe tyAre zarU thAya che mATe sAdi, navamA guNasthAnakane nahi pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva ema jJAnAvaraNa ane aMtarAyakarmanA pAMca pAMca prakRtyAtmaka sthAnanI dezopazamanA cAra-cAra prakAre hoya che. darzanAvaraNIyanA cha ane cAra prakRtinA sattAsthAno kSapakazreNimAM navamA guNasthAnakathI hoya che mATe teonI dezopazamanA thatI nathI, paraMtu nava prakRtyAtmaka sattAsthAna upazamazreNimAM 11mA guNasthAnaka sudhI ane kSapakazreNimAM navamA guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAgo sudhI hoya che. paraMtu navamA vigere guNasthAnake tenI dezopazamanA thatI nathI. tyAMthI paDe tyAre zarU thAya che mATe sAdi, navamA guNasthAnakane nahi pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva. ema darzanAvaraNanA nava prakRtyAtmaka sthAnanI dezopazamanA cAra prakAre hoya che. vedanIyakarmanA be sattAsthAna hovA chatAM eka prakRtinuM sattAsthAna caudamAnA carama samaye ja prApta thAya che. mATe tenI dezopazamanA thatI nathI, paraMtu be prakRtyAtmaka sattAsthAnanI AThamA guNasthAnaka sudhI dezopazamanA thAya che ane navamA vigere guNasthAnakomAM thatI nathI. mATe tyAMthI paDI AThame guNasthAnake Ave tyAre punaH zarU thAya che mATe sAdi, navamA guNasthAnakane na pAmelA jIvone anAdi, abhavyone dhruva ane bhavyone adhruva. ema be prakRtyAtmaka sthAnanI dezopazamanA cAra prakAre thAya che. AyuSyakarmamAM potapotAnA bhavanA prathama samayathI jyAM sudhI parabhavanuM AyuSya bAMdhavAnI zarUAta na kare tyAM sudhI ekanI ane parabhavAyuSya bAMdhavAnI zarUAta kare tyArathI kALa na kare tyAM sudhI 2 prakRtinI sattA hoya che. ane For Personal & Private Use Only Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 311 A banne sthAnonI sattAnI jema dezopazamanA paNa vAraMvAra thatI hovAthI banne sthAno sAdi ane adhava ema be prakAre gotrakarmanA be ane eka prakRtyAtmaka be sattAsthAno che. tyAM teukAya ane vAyukAyamAM uccagotranI udvalanA karyA pachI anya bhavamAM jai jyAM sudhI uccagotra na bAMdhe tyAM sudhI ekanI ane uccagotranI udUvalanA na karI hoya agara karyA pachI paNa anya bhavamAM punaH uccagotra bAMdhela hoya tevA jIvone be prakRtinI sattA hoya che. tathA te banne sattAsthAno sAdi-sAMta hoya che. ane dezopazamanAmAM paNa Ave che. mATe A banne sthAnonI dezopazamanA paNa sAdi ane sAMta ema be prakAre hoya che. jo ke caudamAnA carama samaye kevala uccagotrarUpe eka prakRtinuM sattAsthAna hoya che, paraMtu tenI dezopazamanA thatI nathI. mohanIyakarmamAM 21, 24, 25, 26, 27, ane 28 ema prakRti dezopazamanAnA cha sthAno che. tyAM anAdi mithyAdRSTine athavA samyakatvathI paDI mithyAtva guNasthAnake AvelA jIvane samyakatvamohanIya ane mizramohanIyanI udgalanA karyA bAda chavvIsanI sattA hoya che. A sattAsthAna sAdyAdi cAra prakAre hovAthI chavvIsa prakRtyAtmaka sthAnanI dezopazamanA paNa cAra prakAre thAya che. 28nI sattAvALAne aThThAvIsanI temaja samyakatvamohanIyanI udUvalanA karela 27nI sattAvALAne ra7nI ane prathama guNasthAnake mithyAtvanI sarvopazamanA karavA mATe jyAre traNa karaNa kare che tyAre apUrvakaraNanA carama samaye mithyAtvanI dezopazamanAno viccheda thavAthI anivRttikaraNanA prathama samayathI 26nI sattA hovA chatAM mithyAtva vinA 25nI dezopazamanA thAya che. temaja cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhImAM anaMtAnubaMdhinI kSapaNA athavA upazamanA karavA mATe traNa karaNa kare tyAre anivRtikaraNanA prathama samayathI anaMtAnubaMdhinI dezopazamanA thatI nathI, mATe anaMtAnubaMdhi vinA 24nI dezopazamanA thAya che. ane darzanatrikanI kSapaNA tathA upazamanA karanArane potAnA anivRttikaraNanA prathama samayathI A traNenI dezopazamanA thatI nathI. mATe 24 athavA 28nI sattA hovA chatAM darzanatrika athavA anaMtAnubaMdhi ane darzanatrika vinA zeSa 21 prakRtionI dezopazamanA thAya che. temaja 21nI sattAvALA kSAyika samyakatvIne paNa 21nI dezopazamanA thAya che. ahIM 26 sivAyanA pAMce sthAnonI dezopazamanA amuka TAime ja thatI hovAthI sAdi ane sAta ema be ja prakAre hoya che. 23 ane 22nuM sattAsthAna darzanatrikanI kSapaNA karavA mATe traNa karaNamAMnA trIjA anivRttikaraNamAM praveza karyA pachI ja prApta thAya che. mATe A be sattAsthAno dazopazamanAmAM AvatA nathI. temaja 13 vigere mohanIyanA zeSa sattAsthAno kSapakazreNimAM AThamA guNasthAnaka pachI ja Ave che....mATe te sthAno paNa dezopazamanAmAM AvatAM nathI. nAmakarmanA 103, 102, 96, 95, 93, 90, 89, 84, 83, 82, 9 ane 8 ema bAra sattAsthAno hovA chatAM 90, 89, 83, 9, ane 8 prakRtyAtmaka pAMca sattAsthAno kSapakazreNimAM AThamA guNasthAnaka pachI ja hoya che. mATe A pAMca sthAno dezopazamanAmAM AvatAM nathI. paraMtu te sivAyanA zeSa 103, 102, 96, 95, 93, 84, ane 82 A sAte sattAsthAno yathAsaMbhava apUrvakaraNa guNasthAnaka sudhI hoya che, ane te sAdi-sAMta hoya che.mATe A sAte sthAnonI dezopazamanA thAya che, ane te paNa sAdi sAMta hoya che. (2) sthiti dezopazamanA - A dezopazamanA mULa ane uttara karmaprakRtio AzrayI be prakAre ane te dareka utkRSTa ane jaghanya ema punaH babbe prakAre che. tyAM mULa ane uttara saghaLI pravRtionI utkRSTa sthiti dezopazamanA utkRSTa sthitisaMkrama pramANe hoya che. eTale je je jIvo je je mULa ane uttaraprakRtiono jeTalo utkRSTa sthitisaMkrama kare che teTalI ja te te jIvone utkRSTa sthitinI dezopazamanA paNa hoya che. ane te ja jIvo tenA svAmI paNa che. sAdhAdibhaMga paNa je pramANe sthitisaMkramamAM batAvela che, te ja pramANe dezopazamanAmAM paNa hoya che. jaghanya sthiti dezopazamanA paNa abhavya prAyogya jaghanya sthitimAM vartamAna ekendriya jIvo kare che. mATe teja jIvo tenA svAmI che. kAraNa ke anya jIvo karatAM ekendriya jIvone sthitisattA ochI hoya che. ane teo paNa dezopazamanA karI zake che. temaja ekendriyamAMthI Avela jaghanya sthitisattAvALA beindriyAdi jIvo paNa baMdhAvalikA sudhI te te prakRtionI jaghanya sthiti dezopazamanAnA svAmI hoi zake che. For Personal & Private Use Only Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 karmaprakRti bhAga - 2 tIrthaMkaranAmakarmanI ekendriyAdi jIvone sattA na hovAthI tenI jaghanya sthiti dezopazamanA kSapaka jaghanya sthitisattAvALA apUrvakaraNa guNasthAnakanA carama samayavartI jIvo kare che. ane uddalanA yogya prakRtionI jaghanya sthiti dezopazamanA te te prakRtionI uddalanA karatI vakhate jyAre palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa carama sthitikhaMDanI udUvalanA kare che te vakhate ja sthiti dezopazamanA hoya che. tyAM AhArakasaptakanI uddavalanA ekathI cAra guNasthAnaka sudhInA ekendriyAdi saghaLA jIvo karatA hovAthI te sarve tenI dezopazamanAnA svAmI che. ane samyakatva temaja mizramohanIyanI prathama guNasthAnakavartI ekendriyAdi saghaLA jIvo uddalanA kare che. mATe teo A be prakRtionI dezopazamanAnA svAmI che. vaikriyasaptaka, devaddhika tathA narakadvika A 11 prakRtionI udUvalanA ekendriyo ja karatA hovAthI teo tenI dezopazamanAnA svAmI che. manuSyaddhika ane uccagotranI udUvalanA teukAya temaja vAyukAya jIvomAM thatI hovAthI teukAya ane vAyukAya A traNa prakRtionI jaghanya sthiti dezopazamanAnA svAmI che. jo ke AmAMnI keTalIka temaja bIjI prakRtionI kSapaka jIvo navamA guNasthAnake paNa udvalanA kare che. paraMtu dezopazamanA AThamAM guNasthAnaka sudhI thAya che, mATe navamA guNasthAnakavALA jIvo tenA svAmI nathI. (3) anubhAga dezopazamanA - A dezopazamanA paNa mULa tathA uttaraprakRtio AzrayI be prakAre ane punaH te dareka utkRSTa ane jaghanya ema banne prakAre che. tyAM mULa tathA uttaraprakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA je jIvo svAmI che, te ja jIvo utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA paNa svAmI che. eTale sarva azubhaprakRtionA jema utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI yugalika temaja AnatAdi devo varjI zeSa saghaLA ekendriyAdi mithyAdRSTi jIvo che, tema utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA paNa svAmI che. ane keTalIka zubhaprakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI apUrvakaraNa guNasthAnakathI uparanA jIvo che. paraMtu dezopazamanA AThamA guNasthAnaka sudhI ja thAya che. mATe je je prakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI AThamA guNasthAnaka pachI batAvela che te saghaLI zubhaprakRtionA utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA svAmI kSapaka apUrvakaraNa guNasthAnaka carama samayavartI jIvo hoya che...paraMtu dArika saptaka, manuSyaddhika, vajaRSabhanArAcasaMghayaNa, Atapa ane udyota A bAra prakRtionA utkRSTa anubhAgasaMkramanA svAmI jema samyagdaSTi tathA mithyAdRSTi che, tema utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA svAmI paNa samyagdaSTi ane mithyAdRSTio che. traNa zubha AyuSyanA utkRSTa anubhAgasaMkramanI jema samyagdaSTi ane mithyAdRSTi jIvo utkRSTa anubhAga dezopazamanAnA svAmI che. je jIvo tIrthaMkaranAmakarmanA jaghanya anubhAgasaMkramanA svAmI che te ja jaghanya anubhAga dezopazamanAnA svAmI che. zeSa zubha-azubha saghaLI pravRtionA jaghanya anubhAga dezopazamanAnA svAmI ghaNo anubhAga sattAmAMthI haNI nAMkhela che jeNe evA abhavya prAyogya jaghanya sthitimAM vartamAna ekendriyo ane teTalIja jaghanya anubhAga sattAvALA prathama baMdhAvalikAnA carama samaya sudhInA beindriyAdi jIvo jaghanya anubhAga dezopazamanAnA svAmI che. jo ke pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNa, pAMca aMtarAya, saMjvalana catuSka ane nava nokaSAya A 27 prakRtiono jaghanya anubhAgasaMkrama kSapakazreNimAM potapotAnA saMkramanA carama samaye batAvela che; paraMtu dezopazamanA AThamA guNasthAnaka sudhI ja thAya che. ane AThamA guNasthAnaka vartI jIvone ekendriyonI apekSAe A pravRtiono anaMtaguNa adhika rasa sattAmAM hoya che, tethI A pravRtionA paNa jaghanya anubhAga dezopazamanAnA svAmI pUrve batAvela ekendriyAdi jIvo ja (4) pradeza dezopazamanA :- A dezopazamanA paNa mULa temaja uttaraprakRtionI thAya che ane te dareka utkRSTa ane jaghanya ema banne prakAre che. temAM pUrve saMkramaNakaraNamAM je jIvo utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI kahyAM che. te ja jIvo utkRSTa pradeza dazopazamanAnA svAmI che. paraMtu je je prakRtionA utkRSTa pradezasaMkramanA svAmI apUrvakaraNa guNasthAnakathI uparanA jIvo batAvela hoya te te prakRtionA utkRSTa pradeza dezopazamanAnA svAmI apUrvakaraNa guNasthAnaka sudhInA jIvo ja hoya che. kAraNa ke A guNasthAnaka pachI koipaNa prakRtionI dezopazamanA thatI ja nathI. For Personal & Private Use Only www ainelibrary.org Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa sArasaMgraha 313 temaja tIrthaMkara nAmakarmanA je jIvo jaghanya pradezasaMkramanA svAmI che te ja jaghanya pradeza dezopazamanAnA svAmI che. paryApta asaMjJipaMcendriya tiryaMco svaprAyogya jaghanya yoge vartamAna ane nAnAmAM nAnA jeTalA aMtarmuhUrtamAM AyuSya bAMdhI zakAya teTalAM aMtarmuhUrta kALamAM dasa hajAra varSa pramANa deva tathA narakAyuSya bAMdhI tenI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda prathama samaye A banne AyuSyanI jaghanya dezopazamanAnA svAmI hoya che. zeSa zubha ane azubha saghaLI prakRtionA jaghanya pradeza dazopazamanAnA svAmI abhavya prAyogya jaghanyasthitimAM vartamAna ekendriya jIvo ja hoya che. A pramANe upazamanAkaraNanuM svarUpa batAvI have niddhatti ane nikAcanAkaraNanuM svarUpa batAve che. upazamanAkaraNa sArasaMgraha samApta - atha niddhatti-nikAcanAkaraNa sArasaMgraha :-) jema dezopazamanA prakRti, sthiti, rasa ane pradezanI thAya che, temaja mULa prakRtionI jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAre ane uttaraprakRtionI matijJAnAvaraNIya vigere ekaso aThThAvana prakAre thAya che. tema niddhati ane nikAcanA paNa prakRti, sthiti, rasa ane pradezanI thAya che. ane te paNa jJAnAvaraNIya vigere mULa ATha karmanI ane matijJAnAvaraNIya vagere ekaso aThThAvana uttaraprakRtionI thAya che. temaja dezopazamanA jema apUrvakaraNa guNasthAnaka sudhI ja thAya che, tema A be karaNo paNa AThamA guNasthAnaka sudhI ja pravarte che. mATe prakRti vigere cAre prakAranI mULa ane uttaraprakRtionI dezopazamanAnA je je jIvo svAmI che ane jema sAdyAdi tathA prakRtisthAna dezopazamanA jeTalAM sthAnonI je rIte thAya che ane jeo tenA svAmI che tema A banne karaNomAM paNa sarva samAna che. mAtra niddhatta thayela karmamAM udvartana tathA apavarnanA e be ja karaNo pravarte che, paraMtu saMkramaNakaraNa pravartatuM nathI. ane nikAcita karmamAM koipaNa karaNa pravartatuM nathI. kAraNa ke nikAcita karma sakala karaNane ayogya che. jyAre guNazreNi thatI hoya che, tyAre prAyaH dezopazamanA, niddhatti, nikAcanA ane yathApravRttasaMkrama hoya che. mATe dalika AzrayI A cArenuM alpabadutva batAve che. guNazreNimAM jeTalAM daliko goThavAya che, te have batAvavAmAM Avaze tenI apekSAe alpa hoya che. guNazreNimAM goThavAyela dalikonI apekSAe asaMkhyAtaguNa dalikonI dezopazamanA thAya che. tenAthI asaMkhyAtaguNa dalitonI niddhatti thAya che. tenAthI asaMkhyAtaguNa dalikonI nikAcanA thAya che. ane jeTalAM dalikonI nikAcanA thAya che tenAthI paNa asaMkhyAtaguNa daliko dareka samaye yathApravRttasaMkrama dvArA saMkrame che. navamAthI teramA guNasthAnaka sudhImAM guNazreNio thAya che. paraMtu tyAM dezopazamanA, niddhatti ane nikAcanA thatI nathI temaja dasamA guNasthAnaka pachI koipaNa prakRtiono yathApravRttasaMkrama paNa thato nathI, vaLI anaMtAnubaMdhi temaja darzanatrikanI kSapaNA athavA upazamanA mATe temaja mithyAtvanI sarvopazamanA mATe traNa karaNo kare che tyAre paNa potapotAnA apUrvakaraNa pachI guNazreNi hoya che. paraMtu A prakRtionI dezopazamanA, niddhatti temaja nikAcanA thatI nathI. tethI ja guNazreNi dvArA daliko goThave che tyAre prAyaH dezopazamanA vigere hoya che ema batAvela che. have ATha karaNonA adhyavasAyonuM alpabahuta A pramANe che... prakRtibaMdha ane pradezabaMdha yogathI thAya che. arthAtu temAM mukhyatve adhyavasAya kAraNa nathI, paraMtu sthitibaMdha ane tenA upalakSaNathI anubhAgabaMdha kASAyika adhyavasAyothI thAya che. mATe ahIM sthitibaMdhanA adhyavasAyothI baMdhanakaraNanA adhyavasAyo samajavAnA che. ane te have pachI batAvavAmAM Avaze te adhyavasAyonI apekSAe thoDA che. chatAM asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa hoya che. baMdhanakaraNanA adhyavasAyothI udIraNAkaraNanA adhyavasAyo asaMkhyAtaguNa che, te thakI saMkramaNa, udvartana ane apavarnanA e traNe karaNanA samudita adhyavasAyo asaMkhyAtaguNa che. ane e adhyavasAyothI paNa upazamanA, niddhatti ane nikAcanAkaraNanA adhyavasAyo kramazaH eka ekathI asaMkhyAtaguNa che. II niddhatti nikAcanAkaraNa sArasaMgraha samApta || For Personal & Private Use Only Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 karmaprakRti bhAga - 2 (-: upazamanAkaraNa prasnottarI :-) pra. 1 upazamanAnA mukhya prakAra keTalA ? ane kayA kayA che ? u. karaNa kRta ane akaraNakRta ema upazamanAnA mukhya be prakAra che. pra. 2 akaraNakata upazamanA eTale zuM ? ane te A graMthamAM kema batAvavAmAM Avela nathI ? yathApravattAdi karaNo karyA vinA nadI-pASANa ghoLagoLanA nyAya pramANe vedanAdi dvArA je upazamanA thAya che te akaraNakRta upazamanA kahevAya che. ane A akaraNakRta upazamanAnA svarUpanuM jJAna karmaprakRtikAra tathA paMcasaMgrahakAra maharSione na hovAthI athavA to te kALamAM koipaNa AcArya bhagavaMtone na hovAthI batAvavAmAM Avela nathI. pra.3 karaNakRta upazamanAnA mukhya prakAra keTalAM? ane kyA ? ane te kayA kyA karmonI thAya che ? u. karaNakRta upazamanAnA sarvopazamanA ane dezopazamanA ema mukhya be prakAra che. tema ja sarvopazamanA mAtra mohanIya- karmanI ja thAya che. ane dezopazamanA ATha karmonI thAya che. pra. 4 sarvopazamanA eTale zuM? u. udaya, udIraNA, niddhatti ane nikAcanA jemAM na thAya, tema ja darzanatrika sivAya upazAMta thayela mohanIyakarmanI prakRtiomAM saMkramaNa, udvartana ane apavartanA paNa na thAya evI avasthAmAM sattAgata karmane mUkavA te sarvopazamanA kahevAya che. pra. 5 upazamanA sarva prakRtiomAM ane tenA sarva dalikomAM ja thAya ke amuka prakRtionA amuka dalikomAM ja thAya ? u. sarvopazamanA mohanIyakarmanI 28 prakRtiomAM ja thAya ane te 28 prakRtionA sattAgata sarva dalikonI thAya che. mATe ja A sarvopazamanAthI te te prakRtioe dabAvela guNo pragaTa thAya che mATe te sarvopazamanAne guNopazamanA athavA prazastopazamanA paNa kahevAmAM Ave che. ane dezopazamanA AThe karmanI sattAgata sarva prakRtionA amuka amuka dalikamAMja thAya che. mATe dezopazamanAthI te te prakRtioe dabAvela guNo athavA AtmAnuM zuddha svarUpa prApta thatuM nathI. tethI dezopazamanAne aguNopazamanA athavA aprazastopazamanA paNa kahevAmAM Ave che. pra. 6 A be prakAranI upazamanAmAMthI abhavya jIvonI kai upazamanA hoya ? 1. sarvopazamanA anivRttikaraNarUpa trIjA karaNathI ja thAya che ane abhivya jIvone apUrvakaraNa tathA anivRttikaraNa thatAM nathI mATe teone sarvopazamanA thatI nathI paraMtu sattAgata sarva prakRtiomAM dezopazamanA ja thAya che. pra. 7 je vakhate je karmonI dezopazamanA pravarte , te vakhate te karmaprakRtionI sarvopazamanA pravartI ke nahIM? u. dezopazamanA apUrvakaraNa guNasthAnakanA athavA darzanasaptakanI apekSAe potapotAnA apUrvakaraNanA carama samaya sudhI ja pravarte che. ane sarvopazamanA anivRttikaraNamAM athavA anivRttikaraNa karyA pachI ja thAya che. mATe dezopazamanA hoya tyAre sarvopazamanA na ja hoya ane sarvopazamanA hoya tyAre te prakRtionI dezopazamanA na ja hoya. pra. 8 sarvopazamanA koNa ane kyAre kare ? u. upazama, upadezazravaNa ane sarvopazamanAne yogya yoga A traNa labdhithI yukta sarva paryAptie paryApta saMjJi paMcendriya jIvo aMtarmuhUrtakALa sudhI ja sarvopazamanA kare che. pra.9 dezopazamanA koNa ane kyAre kare ? u. badhyamAna pravRtionI baMdhAvalikA vyatIta thayA bAda sattAgata sarva prakRtionI apUrvakaraNa guNasthAnakanA athavA potAnA apUrvakaraNanA carama samaya sudhInA ekendriyAdi sarva jIvo anAdi kALathI dezopazamanA kare che. For Personal & Private Use Only Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa praznottarI 315 pra. 10 upazamanAkaraNathI upazAMta thayela daliko keTalo kALa upazAMta rahe? u. banne prakAranI upazamanAthI upazAMta thayela daliko aMtarmuhUrta kALa sudhI ja upazAMta rahe che. arthAtu aMtarmuhUrta pachI punaH te daliko anupazAMta eTale badhAM karaNo lAge tevAM thaI jAya che. pra. 11 dezopazamanA karaNapUrvaka ja thAya ke karaNa vinA paNa thAya ? u. dezopazamanA yathApravRtta ane apUrvakaraNarUpa be karaNothI thAya athavA A be karaNo karyA vinA paNa thAya che. pra. 12 mohanIyakarmanI kai prakRtionI sarvopazamanAthI kayA guNo pragaTa thAya che? u. darzanamohanIyanI sarvopazamanAthI upazama samyakatva ane cAritramohanIyanI pravRtionI sarvopazamanAthI aupathamika yathAkhyAta cAritra guNa pragaTa thAya che. pra. 13 mohanIyakarmanI sarvopazamanAthI uparanA praznottaramAM batAvela be guNo ja thAya che, to dezavirati, sarvavirati anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA ane darzanatrikanI kSapaNA A cAra adhikAro sarvopazamanAnA adhikAramAM kema batAvyA ? cAritramohanIyanI sarvopazamanA karatAM pahelAM sarvaviratino lAbha ane A AcArya mahArAja vigerenA mate anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA avazya thAya che. tema ja keTalAka AtmAo dezavirati pAme che ane keTalAka darzanatrikanI kSapaNA paNa kare che tethI sarvopazamanAnA adhikAramAM A cAra adhikAro batAvela hoya tema lAge che. athavA mohanIyakarmanI sarvopazamanA batAvatAM dezavirati ane sarvavirati kramazaH apratyAkhyAnIya ane pratyAkhyAnIya kaSAyanA kSayopazamathI ane kSAyika samyakatva darzanasaptakanA kSayathI prApta thAya che. mATe A cAra adhikAro batAvela hoya tema lAge che. pra. 14 darzanamohanIyanI sarvopazamanA koNa kare? u. prathama upazama samyakatva prApta karanAra anAdi mithyAdRSTi, sarva paryAptie paryApta, saMjJi paMcendriya athavA upazamazreNi upara ArUDha thanAra cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhInA ane matAntare chaThThA-sAtamA guNasthAnakavALA kSayopazama samyakatvI manuSyo darzanamohanIyanI sarvopazamanA kare che. pra. 15 abhavya temaja samyakatva pAmanAra bhavyajIvanuM yathApravRttakaraNa samAna hoya ke taratamatAvALuM hoya? u. abhavya jIvane yathApravRttakaraNanA aMte je vizuddhi hoya che tenA karatAM anaMtaguNa vizuddhi samyakatva prApta karanAra bhavya jIvane yathApravRttakaraNathI aMtarmuhUrta pahelAM hoya che. ane te paNa uttarottara dareka samaye anaMtaguNa adhika hoya che. tethI ja abhavya jIvanA yathApravRttakaraNathI samyakta pAmanAra bhavyajIvanuM yathApravRttakaraNa ghaNAM judA prakAranuM hoya che. kAraNa ke bannenI vizuddhimAM ghaNIja moTI (anaMtaguNa pramANa) taratamatA hoya che. pra. 16 kaI lezyAomAM vartatAM jIvo samyakatva pAme? u. manuSyo ane tiryaMco teno vigere traNa zubha legyAmAM ane devone tathA nArakone dravya lezyA avasthita hovAthI teo potapotAne je legyA hoya te dravya legyAmAM vartatAM ane bhAvathI tejo vigere traNa zubha legyAmAM vartatAM samyakatva pAme che. kAraNa ke devo tathA nArakone dravya lezyA avasthita hovA chatAM chae bhAva lezyA parAvartana thAya che. pra. 17 upazama samyakta prApta karatAM apUrvakaraNanA prathama samayathI sthitighAtAdi pAMca padArthomAMthI keTalAM padArtho pravarte ? u. mithyAdRSTi upazama samyakatva prApta kare tyAre apUrvakaraNanA prathama samayathI AyuSya vinA sAte karmamAM guNasaMkrama vinA sthitighAtAdi cAra padArtho pravarte che. ane kSayopazama samyakatvI upazama samyakatva pAme tyAre sAte karmamAM sthitighAtAdi cAra ane mithyAtva tathA mizramAM guNasaMkrama sahita pAMce padArtho pravarte che. For Personal & Private Use Only Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 karmaprakRti bhAga - 2 pra. 18 eka sthitighAta tathA eka sthitibaMdhano kALa keTalo? u. sthitighAta tathA sthitibaMdhano kALa samAna aMtarmuhUrta pramANa che. paraMtu te aMtarmuhUrta AvalikAnA ghaNAM nAnA saMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja samajavuM. kAraNa ke aMtarmuhUrta pramANa apUrvakaraNa ane anivRttikaraNamAM seMkaDo vAra ghaNAM hajAro sthitighAto ane sthitibaMdho thAya che. pra. 19 AvalikAnA saMkhyAtamA bhAga pramANa aMtarmuhUrta kALamAM je eka sthitighAta thAya che tenuM pramANa keTaluM? u. utkRSTathI ghaNAM sAgaropama pramANa ane jaghanyathI palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa sthitio aMtarmuhurtamAM naSTa thAya che. temAM dareka samaye thoDI thoDI sthitino ghAta thato nathI. paraMtu uparokta pramANavALA sthitisthAnomAM rahela dalikomAMthI dareka samaye thoDA thoDA dalikono nAza karatAM aMtarmuhUrta pramANa kALamAM te saMpUrNa dalikone nAza karI arthAt anyatra-sva athavA paramAM goThavI ekI sAthe teTalI sthitino ghAta kare che. joke keTalAka sthaLe TIkAmAM jaghanyathI eka sthitisthAnanuM pramANa palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTaluM batAvela che. paraMtu te azuddha hoya tema lAge che. kAraNa ke palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa eka-eka sthitighAta kare to apUrvakaraNa ane anivRttikaraNamAM eka -ekamAM asaMkhyAtA sthitighAto karavA paDe, paraMtu asaMkhyAta sthitighAto karavAnuM kyAMya batAvela nathI. vaLI apUrvakaraNanA prathama samaye jeTalI sthitisattA hoya che tenA karatAM te ja apUrvakaraNanA carama samaye saMkhyAtaguNahIna sthitisattA batAvavAmAM Avela che te paNa ghaTI zake nahIM. kema ke asaMkhyAtA sthitighAto kare tyAre eka palyopama jeTalI sthiti ghaTe to hajAro sthitighAta karavAthI saMkhyAtaguNahIna sthiti kema thAya? temaja A graMthamAM upazamanAkaraNa mULa gAthA 14 tathA tenI banne TIkAmAM ane cUrNamAM temaja paMcasaMgrahamAM paNa upazamanAkaraNa gAthA 12nI TIkAmAM apUrvakaraNamAM hajAro sthitighAto thAya ema batAvela che. paraMtu asaMkhyAtA sthitighAto thAya ema kayAMya batAvela nathI. sthitighAtanI jema pUrva-pUrvanI sthitibaMdha pUrNa thaye chate navo navo sthitibaMdha para palyopamanA saMkhyAmAM bhAga pramANa ocho ocho thAya che ane sthitibaMdho paNa ghaNI vakhata ghaNAM hajAro thAya che kAraNa ke banneno kALa samAna che. ane yukti paNa teja che... pra. 20 eka sthitighAtamAM jaghanyathI palyopamanA saMkhyAtamA bhAga pramANa sthitino ja ghAta kare ke tethI ocho paNa kare? u. apurvakaraNamAM eka eka sthitighAta palyopamanA saMkhyAmAM bhAgathI ocho na ja kare,paraMtu anivRttikaraNanA kALanA ghaNAM saMkhyAtA bhAga gayA pachI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa ane mizrano kSaya karyA pachI samyakatvamohanIyanA aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta pramANa sthitighAto kare che. ema navamAM guNasthAnakanA kALanA ghaNAM saMkhyAtA bhAga gayA pachI paNa yathAsaMbhava nAnA moTA sthitighAto kare che.' pra. 21 sattAgata zubhAzubha badhI pravRtiono sthitighAta thAya ke mAtra azubhano ja thAya? u. AyuSya sivAya sarva prakRtiono utkRSTa sthitibaMdha ati saMkilaSTa pariNAmathI thAya che. tethI utkRSTa sthitibaMdhanI jema cAra AyuSya vinA zubhAzubha badhI pravRtionI utkRSTa sthiti paNa azubha gaNAya che. mATe zubhAzubha badhI prakRtiono sthitighAta thAya, paraMtu kevaLa azubhano ja nahIM. pra. 22 sattAgata zubhAzubha badhI pravRtiono rasathAta thAya ke mAtra azubhano ja thAya? zubhaprakRtiono utkRSTa rasa ativizuddha pariNAme baMdhAya che. mATe baMdhanI jema zubhaprakRtiono utkRSTa rasa paNa zubha hoya che. tethI zubhaprakRtionA rasano ghAta karato nathI. paraMtu sattAgata kevaLa azubhaprakRtionA rasano ja ghAta kare che. arthAtu AyuSya vinA sattAgata sarva azubhaprakRtionA sthitighAta ane rasaghAta ema banne thAya che. ane sattAgata zubhaprakRtiono mAtra sthitighAta ja thAya che. paNa rasaghAta thato nathI. u. For Personal & Private Use Only Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa praznottarI 317 pra 23 guNazreNi eTale zuM? ane te keTalAM sthAnomAM dalika racanA kare? temaja uparanA sthAnomAMthI daliko utAravAnI kriyA keTalo kALa cAle ? u. udayavatI pravRtionI udaya samayathI ane anudayavatI pravRtionI udayAvalikA uparanA prathama samayathI aMtarmuhUrtanA samayomAM asaMkhyAtaguNAkAre karAtI dalikonI racanA te guNazreNi kahevAya che. ane te karavAnI kriyA aMtarmuhUrta sudhI cAle che. pra. 24 guNazreNinI racanA mATe kayA sthitisthAnomAMthI daliko lAve ? u. guNazreNinI racanA mATe ghAyamAna sthitisthAnomAMthI daliko lAve che ema-keTalAkanuM mAnavuM che. paraMtu ghAyamAna temaja aghAyamAna saghaLA sthitisthAnomAMthI daliko lAve che ema-anya keTalAka maharSio kahe che. kema ke svasthAnamAM rahela svabhAvastha dezavirata ane sarvavirata jIvo sthitighAta karatA nathI. paraMtu guNazreNi kare che ane te guNazreNi paNa prathama samyattvanI prApti karatAM kramazaH asaMkhyAtaguNa dalikavALI hoya che. ItyAdi yukitao paNa Ape che. pra. 25 anivRttikaraNamAM aMtarakaraNa karavAnI kriyAno kALa keTalo ? temaja tenA pachIno ane pahelAMno anivRttikaraNano kALa keTalo ? aMtarakaraNa karavAnI kriyA eka sthitighAta jeTalAM kALamAM kare che. ane sthitighAtano kALa mAtra AvalikAnA saMkhyAtamA bhAga pramANa ja che, tethI alpa che. ane tenA karatAM aMtarakaraNa karyA pachIno anivRttikaraNano kALa ghaNI AvalikA pramANa hovAthI saMkhyAtaguNa che. paraMtu keTalAka maharSio vizeSAdhika kahe che, tenI yukti huM samajI zakato nathI. ane aMtarakaraNakriyAnA pachInA kALathI aMtarakaraNakriyAnI pahelAMno anivRttikaraNano kALa saMkhyAtaguNa hoya che. kAraNa ke anivRttikaraNa kALanA ghaNAM saMkhyAtabhAga gayA pachI aMtarakaraNanI kriyA zarU kare che. pra. 26 avirati AdinA lakSaNamAM viratinA jJAna, svIkAra ane pAlanavALAne virati batAvela che. paraMtu zarUAtanA care bhAMgAmAM mithyASTi ane pachInA traNa bhAMgAmAM avirata batAvyA che. to jJAna ane svIkAra vinA karAtI dharmakriyAo ane pAlana karAtAM vrato zuM sarvathA viratimAM na ja Ave ? yathArtha jJAna na hoya ane jema mAsatusa muni Adine jJAnInA vacananI paratatratA hatI tema paratatratA paNa na hoya to mithyAtva hovAthI virati na ja gaNAya ane yathArtha jJAna athavA jJAnInA vacananI paratatratA hovA chatAM vidhipUrvaka svIkAra karyA vinA pAlana karavAmAM AvatAM vrato vagere paNa yathArtha rIte svIkArela na hovAthI vyavahArathI moTA bhAge viratimAM gaNAtAM nathI paraMtu aviratimAM gaNAya che. mATe yathArtha jJAna, grahaNa ane pAlanavALA jIvone ja dezavirati athavA sarvavirati hoya che. pra. 27 dezavirati ke sarvaviratinI prAptimAM keTalA karaNo karavAM paDe ? u. mohanIyakarmanI koipaNa prakRtiono kSaya athavA upazama karavAno hoya tyAre traNa karaNo karavAM paDe che. paraMtu kSayopazama karavAno hoya tyAre trIjo anivRttikaraNa karavuM paDatuM nathI. ane A be guNonI prAptimAM koipaNa prakRtiono sarvathA kSaya ke upazama thato nathI, paNa kSayopazama thAya che. mATe yathApravRttakaraNa ane apUrvakaraNa karI anivRttikaraNa karyA vinA turata ja dezavirati athavA sarvavirati prApta kare che. pra. 28 dezavirati tathA sarvavirati prApta karanAra AtmAone dezavirati ane sarvaviratinI guNazreNi kyAre zarU thAya ? ane te guNazreNi karavAnI kriyA kayAM sudhI cAlu rahe ? A banne prakAranA AtmAone guNaprAptinA apUrvakaraNamAM guNazreNi zarU thatI nathI. paraMtu je samaye guNanI prApti thAya te ja samayathI jyAM sudhI dezavirati ke sarvavirati rahe tyAM sudhI guNazreNi karavAnI kriyA cAlu rahe che ane dareka samaye uparanI sthitiomAMthI lAvela dalikone udayavatI pravRtionA udaya samayathI ane zeSa prakRtionA udayAvalikAnA uparanA prathama samayathI aMtarmuhUrta pramANa kALanA samayomAM goThave che. For Personal & Private Use Only Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 karmaprakRti bhAga - 2 pra.29 kaI kaI guNazreNi karavAnI kriyA keTalo kALa cAle ? u. dezavirati, sarvavirati ane sayogI o traNa guNazreNi karavAnI kriyA utkRSTathI dezonapUrvakroDa varSa kALa parvata ane zeSa ATha guNazreNio karavAnI kriyA utkRSTathI aMtarmuhUrta sudhI cAle che. pra. 30 dezonapUrvakroDa kALa sudhI je traNa guNazreNio thAya che temAM kALa tathA dalikone AzrayI pheraphAra hoya ke na hoya ? A traNe zreNiomAM dareka samaye utArela daliko sarakhA ja aMtarmuhUrta pramANa kALamAM goThave che paraMtu dezaviratinI guNazreNinA niSeka racanAnA sthAno karatAM sarvaviratinI guNazreNinA dalika racanAnA sthAno saMkhyAtaguNahIna arthAt saMkhyAtamA bhAga jeTalAM aMtarmuhUrta pramANa che. ane sayogI guNazreNinI dalika racanAnA sthAno tethI paNa saMkhyAmA bhAga pramANa nAnA aMtarmuhUrta pramANa che. temaja dezavirati athavA sarvaviratinI prAptinA prathama samayathI aMtarmuhUrta kALa sudhI avazya vardhamAna pariNAma hoya che. tethI guNazreNinI racanA mATe dareka samaye uparathI asaMkhyAtaguNa daliko lAve che. paraMtu aMtarmuhUrta pachI avasthita pariNAma rahe athavA vardhamAna ke hIyamAna pariNAma paNa thAya. mATe pariNAmanA anusAra jo avasthita pariNAma hoya to uparathI dareka samaye samAna ane vardhamAna pariNAma hoya to pariNAmanA anusAra kramazaH asaMkhyAtabhAga adhika, saMkhyAtabhAga adhika, saMkhyAtaguNa adhika athavA asaMkhyAtaguNa adhika ane jo hIyamAna pariNAma hoya to pariNAmanA anusAre uparanI sthitimAMthI anukrame asaMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAtabhAgahIna, saMkhyAtaguNahIna athavA asaMkhyAtaguNahIna dareka samaye daliko lAvI guNazreNinI racanA kare che. paraMtu dezavirati karatAM sarvaviratinI guNazreNimAM ane tethI paNa sayogInI guNazreNimAM kramaza: anaMtaguNa vizuddhi hovAthI eka ekathI asaMkhyAtaguNa daliko lAve che. temaja sayogI guNasthAnake sarva kALa avasthita pariNAma hovAthI guNazreNinI racanA mATe dareka samaye uparanI sthitimAMthI samAna daliko ja lAve che. pra. 31 anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA (kSapaNA) koNa kare ? u. kSayopazama samyagdaSTi cAre gatimAM rahela avirata athavA dezavirata tiryaMco ane manuSyo temaja sarvavirata manuSyo vizuddhinA prAbalyathI cAre anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA kare che. ane matAntare cothAthI sAtamA guNasthAnaka sudhInA manuSyo upazamazreNi upara ArUDha thatAM pahelAM cAra anaMtAnubaMdhinI upazamanA paNa kare che. pra. 32 abaddhAyu kSAyika samyakatva pAme to te bhave avazya mokSamAM jAya ja ? u. sAmAnyathI abaddhAyu kSAyika samyakatva pAme to teja bhave mokSamAM jAya paraMtu abaddhAyu hovA chatAM kSAyika samyakatva prApta karatAM pUrve jo jinanAma nikAcita karela hoya to trIjA bhave ja mokSe jAya. pra. 33 kaI legyAmAM vartato AtmA darzanatrikanI lapaNA kare ? u. jema cAritramohanIyanI kSapaNA zukala legyAmAM vartato kare che. tema darzanamohanIyanI kSapaNA paNa zukala legyAmAM vartato kare che. paraMtu samyakatvamohanIyano carama sthitighAta thayA bAda kRtakaraNa avasthAmAM eTale ke samyakatvamohanIyane vedato hoya tyAre pariNAmanI hAni paNa thAya che. mATe pariNAmanA anusAre chamAMthI koIpaNa lezyAmAM vartato hoya che. pra. 34 upazamazreNimAM 9, 10 ane 11mAM guNasthAnake mohanIyakarmanI keTalI sthitisattA hoya ? u. karmaprakRticUrNinA hisAbe-A traNe guNasthAnakamAM kramazaH hIna-hIna hovA chatAM aMtaHkoDAkoDI sAgaropama pramANa sthitisattA hoya che. pra. 35 upazamazreNimAM navamA guNasthAnakanA saMkhyAtA bhAga gayA pachI matijJAnAvaraNIya vigere bAra dezaghAti prakRtiono jema dezaghAtI rasabaMdha batAvyo tema, mohanIyakarmanI prakRtiono dezaghAti sabaMdha kema na batAvyo ? ane teono dezaghAti sabaMdha kayAre thAya ? For Personal & Private Use Only Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa praznottarI 319 u. saMbhavataH mohanIyakarmanI badhyamAna prakRtiono chaThThA guNasthAnakathI dezaghAti rasabaMdha zarU thAya che. mATe ja zreNimAM e prakRtiono dezaghAti rasabaMdha kayAre zarU thAya che te batAvela nathI. ema mohanIyakarmanI prakationA udaya mATe paNa samajavuM. pra. 36 aMtarakaraNanA daliko kayAM naMkhAya ? u. je prakRtiono kevaLa udaya hoya te prakRtionA aMtarakaraNanA daliko potAnI prathama sthitimAM, je prakRtiono kevaLa baMdha hoya teonA-daliko potAnI bIjI sthitimAM, je prakRtiono baMdha-udaya banne cAlu hoya teonA daliko potAnI pahelI ane bIjI ema banne sthitimAM ane je prakRtiono baMdha-udaya eke na hoya teonA aMtarakaraNanA daliko mAtra badhyamAna svajAtIya paraprakRtimAM nAkhe che. pra. 37 be sthitinI vacce khAlI jagyArUpa AMtaru eTale ke je aMtarakaraNa che, te prathamasthiti karatAM nAnuM hoya ke moTuM? u. karmaprakRti-mULa tathA TIkAmAM to prathamasthiti karatAM khAlI jagyArUpa AMtarU ghaNAM moTA aMtarmuhurta pramANa hoya ema batAvela che. paraMtu karmaprakRticUrNimAM prathamasthitithI AMtarU saMkhyAtaguNa moTuM hoya ema batAvela che. pra. 38 alaga alaga traNa vedodayavALA jIvo upazamazreNi upara ArUDha thAya tyAre strI tathA napuMsakavedanI prathamasthiti karatAM puruSavedanI prathama sthiti keTalI moTI hoya ? strI ke napuMsakavede zreNi mAMDanArane A be vedanI prathamasthiti jeTalI hoya che tenA karatAM puruSavede zreNi mAMDanArane puruSavedanI prathamasthiti paMcasaMgrahamAM saMkhyAtaguNa moTI batAvela che. paraMtu A graMthanI cUrNimAM saMkhyAmabhAga adhika batAvela che. pra. 39 mAyAnA baMdhaviccheda pachI navamA guNasthAnakanA aMta sudhI kevaLa bAdaralobhano ja udaya hoya che, chatAM te bAdara lobhodayanA udayakALanA be bhAga pADavAnuM zuM kAraNa che ? bAdara lobhodaya hovA chatAM tenA pahelA bhAgamAM apUrvarUddha ko karavAnI ane bIjA bhAganA kALamAM sUkSmakiTTIo karavAnI-ema alaga alaga be jAtanI kriyAo thAya che. te samajAvavA mATe bAdara lobhodayanA kALanA be bhAga pADela che. pra. 40 upazamazreNimAM kaI prakRtinA apUrvaspaddhako tathA kiTTIo kare ? u. mAtra saMjvalana lobhanA apUrvarUddhako ane kiTTIo kare che. paraMtu anya koI prakRtinA nahIM, pra. 41 agiyAramA guNasthAnake kayA kayA karmanA udaya-sattA tathA kayA kayA kiraNo pravarte che ? - jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, nAma, gotra ane aMtarAya A pAMca karmanA udaya-sattA tathA apavartanA, temaja udIraNA A be karaNo pravarte che. vedanIyanA udaya-sattA tathA baMdha ane apavarnanA A be karaNa pravarte che. cAritramohanIyanI mAtra sattA hoya che. ane jo darzanamohanIyanI sattA hoya to temAM apavartana ane saMkramaNa A be karaNo paNa pravarte che. temaja AyuSyanA udaya-sattA ane apavartanA pravarte che. . pra. 42 kiThThio kula keTalI kare ane te kiThThiono rasa paddhakanI samAna hoya ke sparba kathI ocho hoya ? eka spardhvakanI eka vargaNAnA anaMtamA bhAga pramANa anaMtI kiThThio kare che. dareka spardhvakanI vargaNAo samAna saMkhyAvAlI hoya che. tethI tema kahela che. temaja pUrva spardhva ko karatAM anaMtaguNahIna rasavALA ane anaMtamAM bhAga pramANa apUrva spardhako kare che. ane apUrva spardhakothI paNa anaMtaguNahIna rasavALI anaMtamAbhAga jeTalI kiThThio kare che. apUrva paddhakomAM pUrva spardhako karatAM anaMtaguNahIna rasa hovA chatAM dareka vargaNAomAM ekottara caDatA rasANuono krama kAyama rahe che. paraMtu kikriomAM ekottara caDatA rasANuonA kramano nAza karI moTuM moTuM aMtara kare che. pra. 43 upazamazreNi upara ArUDha thatAM ane paDatAM guNazreNi sarakhI thAya ? ke temAM kaMI pharaka hoya ? For Personal & Private Use Only Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 karmaprakRti bhAga - 2 ArUDha thatAM udayavatI prakRtionA udaya samayathI guNazreNinA aMtya samaya sudhI asaMkhyAtaguNAkAre daliko goThave che paraMta paDatAM udayAvalikAnA prathamasamayathI aMtya samaya sudhI vizeSahIna-hIna ane udayAvalikAnA uparanA prathama samayathI guNazreNinA aMtya samaya sudhI asaMkhyAtaguNAkAre daliko goThave che. temaja caDatI vakhate vizaddha pariNAma hovAthI guNazreNinI racanA mATe uttarottara dareka samaye uparanI sthitiomAMthI asaMkhyAtaguNa daliko lAve che. tyAre paDatI vakhate saMkilaSTa pariNAma hovAthI asaMkhyAtaguNa hIna-hIna daliko lAve che. pra. 44 agiyAramA guNasthAnakathI addhAkSaye paDe to kramazaH nIce kayA guNasthAnaka sudhI Ave ? u. agiyAramA guNasthAnakathI maraNanA abhAve jo addhAlaye paDe to kramazaH 10 me, 9me, 8me,7me ane 6Dhe avazya Ave che. ane koika AtmA chaThThAthI pame ane tyAMthI 4the paNa Ave che. temaja koika chaThThA pAMcamA ke cothA guNasthAnakathI sAsvAdanabhAva pAmI mithyAtve paNa jAya che. pra. 45 upazamazreNithI paDatAM koipaNa guNasthAnakamAM temaja sAsvAdana guNasthAnake AvI kALa kare to kaI gatimAM jAya? u. devAyuSya sivAya anya traNa AyuSya bAMdhI AtmA upazamazreNi karI zakato nathI mATe upazamazreNithI paDatAM koipaNa guNasthAnake agara sAsvAdana guNasthAnake AvI kALa kare to avazya devagatimAM ja jAya, paraMtu anya koi gatimAM na ja jAya. pra. 46 agiyAramA guNasthAnake AyuSya pUrNa thAya to kALa karIne jyAM utpanna thAya ? u. paMcasaMgrahamAM upazamanAkaraNa gAthA 85nI TIkAmAM batAvyA mujaba sarvArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thAya, paraMtu A graMthanI upazamanAkaraNa gAthA 63mAM batAvyA mujaba devagatimAM ane tattvArthAdhigama sUtra adhyAya 9 sUtra 49nA bhASya tathA TIkAmAM jaghanyathI saudharma devalokamAM utpanna thAya ema batAvela che. mATe matAntara hoya tema lAge che. pra. 47 paMcasaMgraha temaja A graMthakAra upazamazreNimAM anaMtAnubaMdhino upazama mAnatA nathI paraMtu visaMyojanA ja mAne che. tethI teonA mate upazamazreNimAM anaMtAnubaMdhi sattAmAM ja na hovAthI upazamazreNithI paDatAM anaMtAnubaMdhinA udayanA abhAve sAsvAdana guNasthAnaka zI rIte Ave ? A maharSionA mate anaMtAnubaMdhinA udaya vinA paNa mithyAtvAbhimukha avasthAmAM bAra kaSAyonA udayathI eka AvalikA sudhI sAsvAdana guNasthAnaka hoya che, ema karmaprakRti saMkramaNakaraNa cUrNimAM temaja gAthA 16nI TIkAmAM batAvela che. mATe koi virodha nathI. pra. 48 navamA guNasthAnakamAM temaja tethI uparanA guNasthAnakamAM dezopazamanA, niddhatti ane nikAcanA thayela karma sattAmAM hoya ke na hoya ? temaja tyAM A traNa karaNo pravarte ke nahi ? AThamA guNasthAnakanA carama samaye A traNe karaNo viccheda thAya che. mATe anivRttikaraNAdi guNasthAnakomAM dezopazamanA, niddhatti temaja nikAcita thayela koipaNa karmanA daliko sattAmAM hotAM nathI. temaja koipaNa karmanA sattAgata dalikomAM A traNa karaNo pravartatAM paNa nathI. pra. 49 navamA guNasthAnakathI dezopazamanAnI jema niddhatti ane nikAcanA karaNo navAM bhale na pravarte parata AThamA guNasthAnaka sudhImAM niddhA ane nikAcita thayela karma navamA vigere guNasthAnakamAM kema na hoya ? niddhatta ane nikAcita karmaprakationA sAdyAdi, bhedo, sthAno ane svAmio dezopazamanAnI jema ja batAvela che. paNa bhinna batAvela nathI. jo niddhatta ane nikAcita thayela karmo navamA vigere guNasthAnakamAM paNa mAnIe to niddhatta ane nikAcita karmonA svAmI ane sAdyAdi dezopazamanAnI jema na Ave paNa judA ja Ave, mATe niddhA ane nikAcita thayela karmo navamA vigere guNasthAnakamAM hotAM nathI. paraMtu dezopazamanAthI upazamela dalika mAtra aMtarmuhUrta sudhI ja upazAMta hoya che, ane pachI anupazAMta thAya che. tema niddhatta ane nikAcita thayela daliko mATe nathI. kAraNa ke niddhatta ane nikAcita thayela daliko aMtarmuhUrtathI ghaNAM vadhAre kALa sudhI paNa te ja svarUpe sattAmAM rahe che. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa praznottarI pra. 50 agiyAramA guNasthAnake kayA kayA karmonI guNazreNi thAya ? u. mohanIya ane AyuSya vinA zeSa cha karmonI guNazreNi thAya. pra. 51 kayA kayA karaNo kayA kayA guNasthAnaka sudhI pravarte ! temaja kayA kayA karaNathI karmamAM thayela pheraphAra kayA guNasthAnaka sudhI rahe ? u. u. baMdhanakaraNa- sAMparAyika baMdhanI apekSAe dasamA guNasthAnaka sudhI pravarte, A karaNathI baMdhAyela karma caudamA guNasthAnaka sudhI sattAmAM rahe che. 321 saMkramaNakaraNa - darzanamohanIya vinA dasamA guNasthAnaka sudhI ane darzanamohanIyamAM agiyAramA guNasthAnaka sudhI pravarte che ane koipaNa karmarUpe saMkramela dalika caudamA guNasthAnaka sudhI rahe che. - apavardanAkaraNa - teramA guNasthAnaka sudhI pravarte che ane tenAthI ochI thayela sthitisattA caudamA guNasthAnaka sudhI rahe che. urjAnAkaraNa - dasamA guNasthAnaka sudhI athavA apekSAe teramA guNasthAnaka sudhI pravarte che. ane tenAthI thayela phe2phA2vALI karmasattA caudamA guNasthAnaka sudhI hoya che. udIraNAkaraNa - A karaNa ane tenuM kArya teramA guNasthAnaka sudhI hoya che. sarvopazamanAkaraNa - pahele ane cothAthI dasamA guNasthAnaka sudhI pravarte che, tenAthI upazAMta thayela karmadalika yathAsaMbhava trIjA vinA ekathI agiyAra guNasthAnaka sudhI hoya che. dezopazamanA nivruti ane nikAcanA A traNa ka2No ane tenAthI upazAMta, nivrutta ane nikAcita thayela karma AThamA guNasthAnaka sudhI rahe che, paNa pachI rahetAM nathI. pra. 52 anAdi mithyAdRSTi prathama upazama samyaktva prApta kare che tyAre jema mithyAtvanI sarvopazamanA kare che. tema anaMtAnubaMdhinI upazamanA kare ke nahIM ? kAraNa ke anaMtAnubaMdhino udaya hoya tyAM sudhI upazama samyaktva prApta na thAya, chatAM anaMtAnubaMdhinI upazamanA kema batAvI nathI ? anAdi mithyAdaSTi upazama samyaktva pAme tyAre jema mithyAtvanI sarvopazamanA kare che, tema anaMtAnubaMdhinI sarvopazamanA karato nathI. paraMtu anatAnubaMdhino kSayopazama karato hoya tema lAge che. tenuM paheluM kAraNa - jo anaMtAnubaMdhino paNa upazama karato hoya to jema anAdi mithyAdRSTine upazama samyaktva prApta karatAM anivRttikaraNanA prathama samayathI mithyAtvamohanIya vinA 25nI dezopazamanA batAvI, tema anaMtAnubaMdhinI paNa dezopazamanA na thavAthI 21 prakRtionI dezopazamanA batAvavI joie, paNa tema batAvela nathI. bIjuM kAraNa-jema mithyAtvanI prathamasthiti samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAre mithyAtvanI jaghanya sthiti udIraNA batAvI, tema anaMtAnubaMdhinI paNa jaghanya sthiti udIraNA .AvI zake chatAM tema na batAvatAM anaMtAnubaMdhinI jaghanya sthiti udIraNA ekendriyomAM batAvavAmAM Avela che. trIjuM kAraNa-jema puruSavedanA baMdhaviccheda pachI be samaya nyUna be AvalikA pramANa kALamAM baMdhAyelA puruSavedanA dalikane teTalAM ja kALamAM saMkramAve che. tyAre saMkramanA carama samaye puruSavedano jaghanya anubhAgasaMkrama batAvela che. tema anaMtAnubaMdhino paNa upazama samyaktva pAmyA pachI be samaya nyUna be AvalikA jeTalAM aMtimakALamAM baMdhAyelA dalikone saMkramAvatAM saMkramanA carama samaye ghaNo ocho rasa saMkramato hovAthI jaghanya anubhAgasaMkrama batAvavo joie. paraMtu tema na batAvatAM anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA karI prathama guNasthAnake Avela AtmAne prathama samaye baMdhAyela 2sa anaMtaguNa hovA chatAM baMdhAvalikA pachInA prathama samaye te 2sane saMkramAvatAM jaghanya anubhAgasaMkrama batAvela che. For Personal & Private Use Only Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 karmaprakRti bhAga - 2 cothuM kAraNa-prathama upazama samyakatvanI prApti vakhate jo mithyAtvanI jema anaMtAnubaMdhinI paNa sarvopazamanA thatI hota to aMtarakaraNa karyA pachI mithyAtvanI prathama sthiti eka AvalikA pramANa rahe tyAre mithyAtvanI jema anaMtAnubaMdhinI paNa udIraNA na thAya. mATe tevA mithyAdRSTine apratyAkhyAnIya vigere traNa krodhAdi, traNamAMthI eka veda ane 2 mAMthI eka yugala ema jaghanyathI cha prakRtinuM udIraNAsthAna paNa AvI zake, paraMtu karmaprakRtimAM te kayAMya batAvela nathI. tethI anaMtAnubaMdhino kSayopazama ja thato hoya tema lAge che. pachI to bahuzruto kahe te pramANa. . | (vizeSa praznottarI mATe muni abhayazekhara vijaya masAnI karmaprakati padArtha bhAga-3mAM peijha naMbara 152 thI 165 juo.) upazamanAkaraNa praznottarI samApta | upazamanAkaraNa pariziSTa - 1 -: atha kSapakazreNinuM svarUpa - upazamanAkaraNamAM mohanIyakarmanI sarvopazamanAnuM svarUpa kahevAnA prasaMge upazamazreNinuM savistara svarUpa kahyuM che. avaziSTa kSapakazreNinuM svarUpa A. zrImalayagirijI mahArAja kRta chaThThA karmagraMthanI TIkAne anusarIne ahIM utAravAmAM AvyuM che. temAM paNa anaMtAnubaMdhinI visaMyojanA ane darzanatrikanI kSapaNAnuM svarUpa upazamanA karaNamAM vistAra pUrvaka kahevAmAM AvyuM che, eTale te ahIM nahIM utAratAM mAtra cAritramohanIyanI kSapaNAnuM svarUpa ja utAravAmAM AvyuM che. cAritramohanIyano kSaya karavA mATe prayatna karato AtmA yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa, ane anivRttikaraNa ema traNa karaNa kare che. e traNe karaNanuM svarUpa upazamanAkaraNamAM kahelA traNa karaNanA svarUpane anusarI ahIM paNa kahevAnuM che. mAtra ahIM yathApravRttakaraNa apramatta guNasthAnake, apUrvakaraNa apUrvakaraNa guNasthAnake, ane anivRttikaraNa anivRttikaraNa guNasthAnake samajavuM. eTale ke ahIM e traNe guNasthAnako ja traNa karaNarUpe jANavAM. apUrvakaraNa guNasthAnake sthitighAtAdi vaDe apratyAkhyAnAvaraNa ane pratyAkhyAnAvaraNa e ATha kaSAyane tevI rIte kSaya kare che ke jenI sthiti anivRttikaraNa guNasthAnakanA prathama samaye palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa rahe che. anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya tyAre tyAnadvitrika narakaDhika, tiryazvika, ekendriya-beindriyante indriya ane caurindriyajAti, sthAvara Atapa, udyota, sUkSma ane sAdhAraNa. uddhavanAsaMkramavaDe uvelAtI A sola prakRtionI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa sthiti thAya. ane teno badhyamAna pravRtiomAM pratisamaya guNasaMkramavaDe saMkramAvatAM saMpUrNapaNe kSaya thAya. jo ke apratyAkhyAnAvaraNa pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyASTakano kSaya karavAno AraMbha pahelAM ja karyo hato, paraMtu hajI sudhI teno kSaya karyo nathI vacamAM ja pUrvokta soLa prakRtiono kSaya karyo. tyArabAda aMtarmuhUrvakALe kaSAyAdano paNa kSaya kare che. anya AcAryo A pramANe kahe che pahelAM soLa kmaprakRtiono kSaya karavAno prAraMbha kare che, mAtra vacamAM ATha kaSAyano kSaya kare che, tyArabAda soLa prakRtiono kSaya kare che. teo ema kahetA jaNAya che-apUrvakaraNe sthitighAtAdi vaDe soLa prakRtiono tevI rIte kSaya kare ke tenI sthiti anivRttikaraNanA prathama samaye palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa rahe. apratyAkhyAnAvaraNa pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane paNa uThThalanAnuviddha guNasaMkramavaDe kSaya karato jato hato paraMtu kSapakazreNimAM anivRttikaraNa guNasthAnake ATha kaSAya, thINadvitrikAdi soLa hAsyaSaka traNa veda ane saMjvalanatrika e chatrIsa prakRtiono sarvathA nAza kare che, yathAyogya rIte abadhyamAna pravRtiomAM apUrvakaraNanA prathama samayathI ja uddhalanAnuviddha guNasaMkrama pravarte che. guNasaMkramavaDe paramAM asaMkhya asaMkhyaguNakAre saMkramAve che, ane uddhavanAsaMkrama vaDe svamAM nIce utAre che uddhavanAsaMkrama je prakRtine sarvathA nAza karavo hoya tyAM pravarte che. ahIM eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM ke je je prakRtino pahelAM kSaya thAya temAM kSaya karavAnI mukhya kriyA pravarte che, anya upara gaNa pravarte che. ahIM apUrvakaraNe prathama ATha kaSAyono kSaya karavA mATe mukhyapaNe kriyA zarU karI ane tenI sthiti navamAnA prathama samaye palyopamanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa rAkhI. AThamAthI soLa prakRtino paNa nAza karato ja hato paraMtu navamAnA prathama samaye tenI vadhAre sthiti hatI. kAraNa ke temAM gaNa kriyA pravartatI hatI. navamAnA prathama samayathI pahelAM soLa prakRtino kSaya thAya che. mATe ATha kaSAyanA layanI kriyA gauNa karI soLa prakRtiono kSaya karavAnI kriyA mukhyapaNe karI. ane teno nAza karyo tyArabAda palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa je ATha kaSAyanI sthiti rahI hatI, teno nAza karyo. A pramANe ahIM kSaya karavA yogya anya prakRtio mATe paNa samajavuM sarvathA nAza pAmatI je prakRtiomAM ekalo guNasaMkrama jyAre pravarte tyAre te te prakRtino mAtra chello eka khaMDa rahyo che tema samajavuM. Jain Education Interational For Personal & Private Use Only Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa pariziSTa-1 323 tenA para gauNa kriyA pravartatI hovAne lIdhe anivRttikaraNanA prathama samaye tenI sthitisattA vadhAre hatI. have tenA para mukhya kriyA zarU thAya , eTale anivRttikaraNanA saMkhyAtAbhAga' jAya tyAre tenI sthitisattA palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa thAya. tene badhyamAna paraprakRtimAM guNasaMkramavaDe saMkramAvI aMtarmuhurta kALe khalAsa kare, tyArabAda jenI sthiti anivRttikaraNanA prathama samaye palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa rahI hatI te thINadvitrikAdi soLa karmaprakRtiono sattAmAMthI nAza kare. A rIte pahelA ke pachI thINadvitrikAdi soLa prakRtiono ane ATha kaSAyano kSaya karI pachI aMtarmuhUrta kALe nava nokaSAya ane saMjvalana catuSka e tera prakRtionI aMtarakaraNakriyA AMtarU pADavAnI kriyA zarU kare che. jeno udaya hoya che tenI prathama sthiti aMtarmuhUrta pramANa rAkhe che, ane zeSa prakRtinI prathama sthiti eka AvalikA pramANa rAkhe che. aMtarakaraNa kriyA zarU karyA bAda pahelAM bIjI sthitimAM rahela napuMsakavedanA dalikane uThThalanAnuviddha guNasaMkramavaDe kSaya karavA mATe che.(jo ke A guNasthAnake je je prakRtiono nAza karavAno hoya che. tene udvalanAnuviddha guNasaMkrama vaDe nAza karavAnI kriyA apUrvakaraNanA prathama samayathI ja zarU thAya che. paraMtu jeno pahelAM nAza karavAno hoya temAM mukhyapaNe kriyA pravarte che, ane anyamAM gauNapaNe kriyA pravarte che. navamA guNasthAnake pahelAM napuMsakaveda sattAmAMthI jAya che, mATe lakhyuM che ke napuMsakavedanA dalikane uThThalanAnuviddha guNasaMkramavaDe kSaya karavA mAMDe che.) napuMsakavedano kSaya karatAM karatAM aMtarmuhurta mAtra kALe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa chello khaMDa sattAmAM rahe che. te chellA khaMDane guNasaMkramavaDe badhyamAna prakRtimAM saMkramAvI aMtarmuhUrta kALe dUra kare che. prathamasthitine kaI rIte dUra kare che? te kahe che napuMsakavedanA udaye jo kSapakazreNi para ArUDha thayo hoya to aMtarmuhUrta pramANa prathamasthitine bhogavIne dUra kare che. jo napuMsakavedanA udaye zreNi na prAraMbhI hoya to AvalikA mAtra tenI prathamasthiti teTalAM ja kALe udayavatI prakRtimAM tibakasaMkramavaDe saMkramI dUra thAya che. A pramANe napuMsakavedano kSaya thAya che. ( je veda ke je kaSAyanA udaye zreNi prAraMbhI hoya tenI prathamasthiti aMtarmuhurta pramANa thAya che. ane anyanI AvalikAmAtra thAya che. aMtarakaraNamAMnA dalikone dUra karavAnI kriyA, prathamasthitine bhogavI agara sibukasaMkramavaDe saMkramAvI dUra karavAnI kriyA, ane bIjI sthitino nAza karavAnI kriyA A traNe kriyA sAthe ja pravarte che, temAM aMtarakaraNanA dalika prathama khalAsa thAya che. tyArabAda prathamasthiti khalAsa thAya che. tyArabAda moTI sthiti khalAsa thAya che.) napuMsakavedano sattAmAMthI nAza thayA bAda napuMsakavedano je rIte kSaya karyo te ja rIte strIvedano paNa aMtarmuhUrta kALe kSaya kare che. strIvedano kSaya karyA pachI hAsyAdi chae prakRtiono eka sAthe kSaya karavAno prAraMbha kare che. je samaye mukhyatayA tenA kSayanI zarUAta karI te samayathI AraMbhI te hAsyAdi SakanuM bIjI sthitinuM dala puruSavedamAM saMkramAvato aMtarakaraNanA dalikane paraprakRtimAM saMkramAvI eka sthitighAta jeTalAM kALa dUra kare che. aMtarakaraNanA dalikane dUra karavAno niyama A che. je prakRtino baMdha ane udaya baMne hoya tenA aMtarakaraNanA dalikane nAnI ane moTI ema baMne sthitimAM nAMkhe che. jeno mAtra baMdha hoya udaya na hoya tenA aMtarakaraNanA dalikane moTI sthitimAM nAMkhe che. jeno udaya hoya paraMtu baMdha na hoya tenA aMtarakaraNanA dalikane prathama nAnI = sthitimAM nAMkhe che. jeno baMdha ke udaya baMne na hoya tenA aMtarakaraNanA dalikane mAtra paramAMja nAMkhe che. ahIM napuMsakavedano baMdha to nathI. have jo te vedanA udaye zreNi mAMDI hoya to tenA aMtarakaraNanuM dalika nAnI sthitimAM jAya, ane tenA udaye zreNi na mAMDI hoya to pa2mAM jAya che. aMtarakaraNanA dalika dUra thayA pachI nAnI sthiti rahe che. have jo teno rasodaya hoya to udayathI nahIM to tibukasaMkrama vaDe bhogavI dUra kare che. sAthe sAthe ja bIjI sthitimAMthI upara kahI te rIte sthitine ekadama dUra karavAno prayatna kare che, aMtarmuhUrtamAM khalAsa karI sattAhIna thAya che. aMtarakaraNa kriyA karavAnI zarUAta dareka pravRtiomAM sAthe ja thAya che. paraMtu pUrNa kramazaH thAya che ema samajAya che. A pramANe anya prakRtio mATe paNa samajavuM. puruSavedamAM nahiM saMkramAvavAnuM kAraNa tenI prathama sthiti samaya nyUna be AvalikA rahe che. saMkramaNakaraNamAM kahyuM che ke jyAre puruSavedanI prathama sthiti samaya nyUna be AvalikA rahe che tyAre tenI patagraha tarIkenI yogyatA naSTa thAya che patagraha tarIkenI yogyatA naSTa thayA pachI temAM koi dalika saMkramI zake nahIM ahIM eka vicAra thAya che ke samayanUna be AvalikA pramANe prathama sthiti bAkI rahe tyAre patadagraha tarIkenI yogyatA kema naSTa thAya che vicAra karatAM A pramANe samajAya che-ema kahevAmAM Avyu che ke je samaye puruSavedano baMdhaviccheda thAya che te samaye samaya nyUna be AvalikAnuM baMdhAyeluM mAtra bAkI rahe che. tyAM anyanuM saMkrameluM paNa bAkI rahe che tema kahetA nathI. vaLI baMdhaviccheda thayA pachI je chellA samaye sarva saMkrama vaDe paramAM saMkramAve che te samaye je samaye chello baMdha thayo te samayanuM baMdhAyeluM je dalika che, tene ja saMkramAve che. have jo jyAM sudhI teno baMdha thato hoya tyAM sudhI patagraha tarIkenI tenI yogyatA kAyama rahetI hoya to ema kahevuM joie ke-baMdhaviccheda samaye samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM temaja teTalAM kALamAM anya prakRtionA saMkramathI prApta thayeluM daLa bAkI rahe che. temaja je samaye sarvasaMkrama thAya che te samaye chellA samayanA baMdhAyelA temaja temAM anya prakRtinA saMkramathI prApta thayelA dalikono paNa sarvasaMkrama thAya che. ane jo e pramANe hoya to jaghanya saMkramAdi ghaTI zake nahIM. eTale je samaye sarvasaMkrama thAya che. te samaye zuddha chellA eka samayanA baMdhAyelA dalano ja sarva saMkrama thAya che. A uparathI ema samajAya che ke jIva svabhAve samayapUna be AvalikA pramANa prathamasthiti bAkI rahe tyAre puruSaveda padagraha tarIke For Personal & Private Use Only Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 karmaprakRti bhAga - 2 nathI, paraMtu saMjavalana krodhamAM (krodhAdimAM) saMkramAve che. A pramANe hAsyaSakane saMvalanakrodhamAM saMkramAvato saMkramAvato aMtarmuhUrta kALe saMpUrNapaNe sattAmAMthI dUra kare che. | (A guNaThANe chatrIsa prakRtiono sattAmAMthI kSaya thAya che. temAM lagabhaga badhAmAM ukalanAsakrama ane guNasaMkrama baMne pravarte che. baMdhaviccheda thayA pachI abadhyamAna e prakRtiomAM apUrvakaraNanA prathama samayathI uddhavanAnuviddha guNasaMkramanI zarUAta thai jAya che. navamA guNaThANe jeno jeno pahelAM pahelAM nAza thavAno hoya temAM mukhyatayA ane jaladIthI kriyA pravarte che, ane anyamAM gauNatayA = dhIre dhIre pravarte che. jema ke pahelAM napuMsakavedano kSaya thAya che, eTale temAM mukhyapaNe ane teno kSaya thayA pachI strIvedamAM mukhyatayA kSaya kriyA pravarte A pramANe sarva mATe samajavuM) je samaye hAsyAdi Sakano sattAmAMthI saMpUrNapaNe nAza thAya che, teja samaye puruSavedanA baMdha, udaya ane udIraNAno viccheda thAya che, ane samaya nyUna be AvalikAmAM baMdhAyelA dala choDIne zeSa saghaLA daliko paNa kSaya thAya che. mAtra samaya nyUna be AvalikA kALanuM baMdhAyeluM daLa ja sattAmAM zeSa rahe che. udayaviccheda thaya avedI thAya che. ahIM e dhyAnamAM rAkhavAnuM ke hAsyaSarka sAthe puruSavedano nAza karavAnI kriyA paNa zarU karI hatI, paraMtu hAsyaSakano ahIM baMdha thato na hato ane puruSavedano baMdha thato hato. eTale hAsyaSakanA saMpUrNapaNe nAza thavAnI sAthe samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyelA dalikane choDI tenA sattAmAMnA zeSa saghaLA daLano paNa nAza thayo. mAtra samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyelA daliko ja sattAmAM rahyA. samayacuna be AvalikAmAM baMdhAyelA zA mATe rahI jAya che? e prazno uttara A che-je samaye baMdhAya che te samayathI AraMbhI tenI baMdhAvalikA gayA bAda ja temAM saMkramAdi pravarte che. ane saMkramAvalikAnA carama samaye teno sattAmAMthI kSaya thAya che. A uparathI ema thayuM ke je samaye baMdhAya teno te samayathI AraMbhI bIjI AvalikAnA carama samaye sattAmAMthI nAza thAya che. A hisAbe je samaye baMdhaviccheda thAya te samayathI AraMbhI barAbara be AvalikAmAMnI pahelI AvalikAnA pahelAM samaye je bAMdhyuM teno bIjI AvalikAnA chellA samaye eTale ke baMdhaviccheda samaye nAza thayo eTale ja baMdhaviccheda samaye samaya nyUna be AvalikAnuM baMdhAyeluM dalika ja sattAmAM bAkI rahe, ema kahevAmAM Ave che.) A pramANe puruSavede kSapakazreNipara ArUDha thanAra mATe samajavuM. jyAre napuMsakavede kSapakazreNipara ArUDha thAya tyAre napuMsakaveda ane strIvedano sattAmAMthI eka sAthe ja nAza kare che. je samaye uparokta baMne vedano sattAmAMthI nAza thayo te ja samaye puruSavedano baMdhaviccheda thAya che. tyArabAda be samaya nyUna be AvalikA kALe avedI te AtmA hAsyaSaka ane puruSavedano eka sAthe nAza kare che. jyAre strIveda kSapakazreNipara ArUDha thAya tyAre pahelAM napuMsakavedano nAza kare. tyArabAda strIvedano kSaya kare. ane strIvedanA kSaya samaye ja puruSavedano baMdhaviccheda thAya. tyArabAda avedI te AtmA hAsyaSaka ane puruSavedano eka sAthe nAza kare. A pramANe bhinna bhinna vade zreNi AraMbhanAra AzrayI prakRtinA kSayano krama che. raheto nathI. anyatra paNa jyAM saMbhave tyAM A pramANe samajavuM. ahIM SaSTha karmagraMthanI TIkA temaja karmaprakRtinI TIkA temaja cUrNimAM puruSavedanA baMdhodayanI sAthe ja udIraNAno viccheda batAvela che ane te matAntara lAge che. kAraNa ke karmaprakRti udaya adhikAra gAthA rajInI TIkAmAM traNa vedano udIraNA vinA eka AvalikA kevaLa udaya batAvela che. ane te ja pramANe udayAdhikAra gAthA-pa ane tenI TIkAmAM traNe vedanI jaghanya anubhAga udIraNA pachI eka AvalikA jaine potapotAnA udayanA carama samaye jaghanya anubhAga udaya hoya che. ema kahela che tethI puruSavedanI prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre udIraNA viccheda thAya ane prathamasthitinA carama samaye baMdha tathA udaya viccheda thAya ema samajAya che ane eja vadhAre ThIka lAge che. kAraNa ke saMjvalana krodhAdinI jema prathamasthiti eka AvalikA bAkI rahe tyAre puruSavedanA baMdhodaya viccheda thatA nathI, paraMtu prathamasthitinA carama samaye ja viccheda thAya che. pachI to bahuzrato kahe te pramANa. For Personal & Private Use Only Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa pariziSTa-1 325 have pachI puruSavede kSapakazreNi para ArUDha thanAra AzrayIne zuM thAya che , te kahe che, puruSavedano je samaye baMdha ane udaya viccheda thAya che te pachInA samayathI AtmA saMjvalana krodhane nAza karavAno mukhyapaNe prayatna kare che. puruSavedano udayaviccheda je samaye thAya che te pachInA samayathI AraMbhI navamA guNasthAnakanA je samaya sudhI saMjvalana krodhano udaya -rasodaya rahevAno hoya che, teTalAM kALane traNa bhAgamAM vaheMcI nAMkhe che. traNa bhAgamAM vahecavAnuM kAraNa judA judA kALamAM jAdI jAdI kriyA thAya che, te che. pahelA bhAgamAM apUrva spardhvaka thavAnI kriyA thAya che. bIjA bhAgamAM kiThThio thavAnI kriyA thAya che. ane trIjA bhAgamAM karelI kiThThione vedavAnI kriyA thAya che. A traNenA anukrame A nAmo che 1azvakarNakaraNoddhA, 2-kiTTikaraNAddhA, 3 kiTTivedanAddhA. addhAno artha kALa che, je kALamAM apUrvarUddhaka thavAnI kriyA thAya che tene azvakarNakaraNoddhA, je kALamAM kiTTio thavAnI kriyA thAya che tene kiphrikaraNoddhA, ane je kALamAM karelI kikriono anubhava karavAnI kriyA thAya che, tene kiTTIvedanAddhA kahevAmAM Ave che. apUrvarUddhaka ane kiThThionuM svarUpa upazamanAkaraNamAM kahevAI gayuM che, eTale te tyAMthI joi levuM. apUrvaspardhaka kriyA kALamAM vartamAna AtmA aMtarakaraNa uparanI bIjI sthitimAM saMjvalana krodha, mAna, mAyA ane lobha e cArenA pratisamaya anaMta saMkhyA pramANa apUrvapaddhako kare che. tathA Aja kALamAM samayona be AvalikA jeTalAM kALamAM baMdhAyeluM puruSavedanuM je dalika sattAmAM raheluM hatuM tene teTalAM ja kALe guNasaMkrama vaDe krodhamAM carama samaye sarva saMkramavaDe saMkramAvI nAza kare che. A pramANe puruSavedanI sattAno nAza thayo. aMtarmuhUrta pramANa apUrvarUddhaka thavAnI kriyA pUrNa thAya eTale kiTTikaraNoddhAmAM praveze che. eTale ke kiSTi karavAnI kriyA zarU kare che. kiTTi karavAnI kriyA zarU karato AtmA saMjvalana krodha, mAna, mAyA ane lobha e cArenA bIjI sthitimAM rahela daLanI kiTTi kare che. te kiThThio jo ke vAstavika rIte anaMta che, to paNa krodhanI traNa, mAnanI traNa, mAyAnI traNa ane lobhanI traNa ema cAre kaSAyanI maLI skUla jAtibhedanI apekSAe bAra kalpAya che. ahIM jaghanya rasavALI kiSTi pahelI, kaMIka caDatAM rasavALI bIjI, ema anaMta kiTTinI caDatAM caDatAM krame sthApanA sthApavI, temAM jaghanyathI amuka saMkhyA payaMtanI kiThThiono "pahelImAM samAveza karyo, tyAra pachInI amuka saMkhyAvALI kiDhiono "bIjImAM samAveza karyo, tyAra pachInI chellI kiTi sudhIno 'trIjImAM samAveza karyo che. matalaba ke krodhAdinI saghaLI kiSkriono traNa traNa bhAgamAM samAveza karyo che. eTale darekanI traNa traNa kiThThio kalpAya che, ema kahevAmAM AvyuM che. ( prathama saMjJAvALI kiThThione pahelAM anubhave che, dvitIya saMjJAvALI kiThThione tyAra pachI anubhave che, ane tRtIya saMjJAvALI kikrione te pachI anubhave che. A pramANe anubhave che, eTale anaMta kikriono traNamAM samAveza karyo hoya ema samajAya che.) 1 2 anya vede kSapakazreNi para ArUDha thanAra paNa A krame ja saMjvalana krodhAdino nAza kare che. kALanI A gaNanA baMdhaviccheda samayanI apekSAe che. puruSavedano je samaye baMdhaviccheda thAya che, te samaye samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM asatkalpanAe sAta samayamAM baMdhAyeluM ja sattAmAM bAkI rahe che. zeSa sarva daLano nAza thai jAya che. avedInA prathama samaye cha samayamAM baMdhAyeluM bIjA samaye pAMca samayamAM baMdhAyeluM. trIjA samaye cAra samayamAM baMdhAyeluM. cothA samaye traNa samayamAM baMdhAyeluM. pAMcamA samaye be samayamAM baMdhAyelu. ane avedanA chaThThA samaye mAtra eka samayamAM baMdhAyeluM eTale ke baMdhaviccheda samayamAM ja baMdhAyeluM bAkI rahe che, tyAra pachInA samaye kaMi sattAmAM ja rahetuM nathI. - A uparathI ema samajAya che ke avedInA prathama samayathI be samaya nyUna be AvalikA kALa sudhI ja puruSavedanI sattA hoya che, tyArabAda hotI nathI. AnuM kAraNa ema che ke je samaye bAMdhe che te samayathI AraMbhI baMdhAvalikA gayA bAda saMkramAvavAno AraMbha kare che. saMkramAvalikAnA carama samaye saMkramAvI khalAsa kare che. eTale carama samaye sattAmAM rahetuM nathI. jemake je samaye baMdhavicacheda thAya che te samayathI pahelAM AThamA samaye bAMdhyuM tenI baMdhAvalikA gayA bAda saMkramanI zarUAta kare, samaye samaye saMkramAvatAM carama samaye baMdhaviccheda samaye sarvathA nAza kare che. eTale baMdhaviccheda samaye samaye nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM ja zeSa rahe che. tene uparokta krame saMkramAvatAM teTalAM ja kALe sattAmAMthI nAza kare che. baMdhavicchedathI pUrve AThamA samaye baMdhAyelA daLanA saMkramanI zarUAta cothA samayathI thAya. avedInA pUrva samaye saMkramAvI khalAsa kare eTale te samaye AThamA samayanuM baMdhAyeluM sattAmAM na hoya. eTale baMdhaviccheda samaye samaya nyUna be AvalikAnuM baMdhAyeluM sattAmAM hoya che. ema kahevAmAM AvyuM che.(ahIM AvalikAnA cAra samaya kahyA che.) e hisAbe sAtamA samaye baMdhAyeluM baMdhaviccheda pachInA prathama samaye, chaThThA samaye baMdhAyeluM bIjA samaye, pAMcamA samaye baMdhAyeluM trIjA samaye, cothA samaye baMdhAyeluM cothA samaye, trIjA samaye baMdhAyeluM pAMcamA samaye, bIjA samaye baMdhAyeluM chaThThA samaye ane pahelA eTale ke baMdhaviccheda samaye baMdhAyeluM sAtamA samaye sattAmAM hotuM nathI, e phalita thAya che. For Personal & Private Use Only Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 karmaprakRti bhAga - 2 krodhanA udaye zreNi AraMbhanAra A pramANe bAra kiThThio kare che. jo mAnanA udaye kSapakazreNi para ArUDha thAya to strIvedanA udaye zreNi AraMbhanAra puruSavedano je rIte kSaya kare che te rIte krodhano nAza kare che, eTale tenI kikrio thatI nathI. paraMtu mAnanI traNa, mAyAnI traNa ane lobhanI traNa kula nava kiThThio ja thAya che. mAyAnA udaye jo kSapakazreNi para ArUDha thAya to krodha ane mAna e baMneno to pUrvokta rIte sattAmAMthI nAza kare che. eTale mAyA ane lobhanI ja kiThThio kare che. ane jo lobhanA udaye kSapakazreNi para ArUDha thAya to krodha, mAna ane mAyA e traNano pUrvokta vidhie nAza kare che, eTale mAtra lobhanI ja traNa kiThThio kare che. ( kiSTikaraNAddhA pUrNa thAya tyAre krodhe bhapakazreNi para ArUDha thanAra AtmA krodhanA bIjI sthitimAM rahela "prathama' (prathama saMjJAvALI) kiSkrinA dalikane kheMcI (tanI aMtarmuhurta pramANa) prathama sthiti kare che. ane tene samayAdhika AvalikA bAkI rahe tyAM sudhI anubhave che. tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela bIjI kiTrinA dalikane kheMcI tenI prathama sthiti kare ane anubhave che. tene paNa tyAM sudhI anubhave ke samayAdhika AvalikA zeSa rahe. eTale ke dvitIya saMjJAvALI kiSTionI je prathamasthiti thai hatI temAMthI samayAdhika AvalikA kALamAM anubhavAya teTalI zeSa rahe. tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela trIjI kiTTinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare, ane tene veda, tene paNa tyAM sudhI veda ke samayAdhika AvalikA zeSa rahe. ahIM tAtparya A pramANe samajAya che-kiTTi karavAnI kriyA pUrNa thayA pachI AtmA kiTTi vedavAnI kriyA kare che, je samayathI kiTTi davAnI kriyA zarU thAya te samayathI AraMbhI krodhano rasodaya jeTalo kALa rahevAno hoya tenA prathama bhAgamAM eTale ke lagabhaga eka tRtIyAMza bhAgamAM prathama saMjJAvALI kiSTi vede, e pramANe bIjA bhAgamAM dvitIya saMjJAvALI kiSTi vede, ane trIjA bhAgamAM tRtIya saMjJAvALI kiTTi vede che. prathamasthiti karavAno krama A pramANe che-bIjI sthitimAM rahela prathama saMjJAvALI kiThThione kheMcI te kiTTione rasodayathI jeTalo kALa anubhavavAno che tenAthI eka AvalikA adhika prathama sthiti kare. e pramANe je je kiTTione anubhavavAno hoya tenI prathamasthiti tenA rasodaya kALathI eka AvalikA pramANa vadhAre kare che. eka AvalikA pramANa vadhAre thavAnuM kAraNa te AvalikA kALa bAkI rahe che. ane jIvasvabhAve pachI pachInI kiTTino udaya thai jAya che. je eka eka AvalikA zeSa rahI tene pachInI kiTTi sAthe ja anubhavI le che. krodhAdinI prathama sthiti paNa A pramANe thAya che. krodhanA udaye zreNi AraMbhanAra je vakhate tenI prathamasthiti kare che te krodhano navamA guNasthAnakanA je samaya sudhI rasodaya hoya tenAthI eka AvalikA adhika kare che. kema ke prathamasthitinI eka AvalikA bAkI rahe che ane mAnano udaya thai jAya che. bAkI rahelI te AvalikA sTibuksakramavaDe mAnamAM saMkramI bhogavAi jAya che. A pramANe kiSTionI ane mAnAdinI prathamasthiti mATe samajavuM traNe prakAranI kiThThionA anubhava kALamAM bIjI sthitimAM rahela dalikane guNasaMkramavaDe pUrva pUrva samayathI uttarottara samaye asaMkhya-asaMkhyaguNAkAre saMjvalana mAnamAM nAMkhe che. tRtIya ki ivedana kALanA carama samaye saMjvalana krodhano baMdha-udaya-udIraNA e traNano yugapatuM viccheda thAya che. (viccheda samaye) tenI sattA paNa samaya nyUna be AvalikA kALamAM bAMdhela dalane choDI anya koi daLanI hotI nathI, kema ke saghaLu mAnamAM saMkramAvI dIdhela che. - tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela mAnanI prathama kiSTrinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare che. ane tene aMtarmuharta paryanta vede che. A kALamAM ja krodhanA baMdhAdino viccheda thaye chate samaya nyUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM tenuM je dalika sattAmAM hatuM, tene paNa teTalAM ja kALe guNasaMkramavaDe paramAM saMkramAvatAM-saMkramAvatAM carama samaye sarvasaMkramavaDe saMkramAvI puruSavedanI jema nAza kare che. tathA te vakhate prathamasthitirUpe karI anubhavAtuM prathama kiTTinuM daLa paNa samayAdhika AvalikA pramANa zeSa thAya eTale ke teTalAM kALamAM bhogavAya teTaluM zeSa rahe. tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela mAnanI bIjI kiTTInuM dalika kheMcI tenI prathamasthiti kare ane vede. tene tyAM sudhI vede ke tenI samayAdhika AvalikA mAtra zeSa rahe. ahIM prathamasthiti to cAlu ja che. tenI sAthe prathama saMjJAvALI kikrione paNa anubhave che. tyAM sudhI anubhave ke samayAdhika AvalikA kALa piyata prathama saMjJAvALI kiThThio anubhavAya teTalI tenI prathamasthiti zeSa rahe. tyAra pachInA samaye dvitIya saMjJAvALI kikrione kheMcI anubhave eka AvalikA jeTalAM kALamAM anubhavAya teTalI je prathama saMjJAvALI kikrio zeSa rahI che tene dvitIya saMjJAvALI kriIo sAthe anubhave che. kikrione anubhavavAno A krama che. For Personal & Private Use Only Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa pariziSTa-1 327 tyAra pachInA samaye (ahIM tyAra pachInA samaye eTalA mATe lakhavAmAM Ave che ke prathama sthitirUpe karAyela dareka kiTTi eka AvalikA pramANa eTale ke teTalAM kALamAM bhogavAya teTalI zeSa rahe che, ane pachI pachInI kikriono udaya thAya che.) bIjI sthitimAM rahela trIjI kiSkrinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare ane vede. te tyAM sudhI vede ke tenI samayAdhika AvalikA mAtra zeSa rahe. te samaye mAnanA baMdha udaya ane udIraNA e traNeno eka sAthe viccheda thAya. ane tenI sattA paNa zeSa saghaLA dalikono mAyAmAM prakSepa thayelo hovAthI samaya nyUna be AvalikA kALamAM baddha dalikanI ja rahe. ane teno mAyAnI prathama kiTTi vedatA mAnanI jema nAza kare. mAnano je samaye udaya viccheda thayo tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela mAyAnA prathama kilphinA dalikone kheMcI tenI prathamasthiti kare ane vede. te tyAM sudhI vede ke tenI samayAdhika AvalikA mAtra sthiti zeSa rahe. tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela bIjI kiTrinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare ane vede. tene paNa tyAM sudhI vede ke tenI samayAdhika AvalikA zeSa rahe. tyArabAda bIjI sthitimAM rahela trIjI kiTTinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare ane vede, tene paNa tyAM sudhI vede ke tenI samayAdhika AvalikA zeSa rahe. te ja samaye mAyAnA baMdha, udaya ane udIraNAno yugapatuM viccheda thAya che. tenI sattA paNa zeSa saghaLA dalikano lobhamAM saMkrama karelo hovAthI samaya nyUna be AvalikA kALamAM baddha dalikanI ja rahe. teno lobhanI prathama kiTTi vedatAM mAnanI jema nAza kare che. | mAyAno je samaye udaya viccheda thayo tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela lobhanI prathama kiSTrinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare ane tene aMtarmuhUrta payaMta vede barAbara eka AvalikA kALamAM bhogavAya teTalI prathama sthitirUpe karAyela prathama kiTTi zeSa rahe tyAre bIjI sthitimAM rahela bIjI kiTTinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare ane veda. te bIjI kiTTine vedatAM bIjI sthitimAM rahela trIjI kiTTinA dalikane grahaNa karI tenI sUkSma kiThThio kare. te sUkSma kiThThio tyAM sudhI kare ke prathamasthitirUpe karAyela bIjI kiTTine vedatAM vedatAM tenI samayAdhika AvalikA mAtra zeSa rahe. te ja samaye saMjvalana lobhano baMdhaviccheda, bAdara kaSAyano udaya-udIraNA viccheda ane anivRttibAdarasaparAya guNasthAnakano paNa viccheda thAya che. - tyAra pachInA samaye bIjI sthitimAM rahela sUkSma kioinA dalikane kheMcI tenI prathamasthiti kare che, ane tene veda che. tene vedato AtmA sUkSmasaMparAya guNasthAnavatta kahevAya che. bIjI skUla kiDhinI je eka AvalikA zeSa rahI te anubhavAtI sUkSma kiThThimAM tibukasaMkramavaDe saMkramI dUra thAya che. prathama ane bIjI kiTTinI je AvalikA zeSa rahe che, te bIjI ane trIjI kiSTimAM maLI bhogavAI jAya che. lobhanI sUkSma kiThThione anubhavato sUkSmasaMparAya guNasthAnakavartI AtmA (bIjI sthitimAM rahelo sUkSmakiThThionA dalikane ane samayanUna be AvalikA kALamAM baMdhAyeluM je dalika sattAmAM avaziSTa che, tene pratisamaya sthitighAtAdi vaDe khapAvatA khapAvatA tyAM sudhI khapAve ke dasamA guNasthAnakanA saMkhyAtAbhAga jAya ane eka bhAga zeSa rahe. (ahIM sarvApavartanA vaDe sthiti apavartI dasamAnA saMkhyAtamA bhAga jeTalI rAkhe che ahIM lobhano koi prakRtimAM saMkrama thato nathI, ane sattAmAMthI nAza to karavo ja che, eTale tenI sthitighAtAdivaDe nAza karavo rahyo, eTale sthitighAtAdivaDe teno nAza kare che ema kahyuM che.) te saMkhyAtamo bhAga paNa aMtarmuharta pramANa ja che. ahIMthI AraMbhI mohanIyakarmamAM sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi thatA nathI, paraMtu anya zeSa karmomAM thAya che. apavartita (apavartanAkaraNathI ghaTADI aMtarmuharta pramANa rAkhela eTale ke have dasamA guNasthAnakano aMtarmuhUrta pramANa je kAla zeSa che teTalI rAkhela) lobhanI te sthitine udaya, udIraNAvaDe vedatA tyAM sudhI jAya ke tenI sattAmAM samayAdhika AvalikA mAtra sthiti zeSa rahe, tyArabAda udIraNA na thAya. kema ke sattAmAM mAtra eka udayAvalikAja zeSa rahI che. tene kevaLa udayadvArAja sUkSmasaMpAyanA carama samaya payaMta anubhave che. ati ghaNo rasa ocho karI caDatAM caDatAM rasAsuvALA paramANuono krama toDI nAMkhavo tene kidi kahevAya che. ahIM saMjvalana krodhanA udaye zreNi para ArUDha thanArAoe je bAra kikrio karI te have pachI thanArI lobhanI sUkSma kikrionA hisAbe sthUla che, kemake te vakhate sUkSma kidikaraNakriyA je samayathI zarU thAya che tenA hisAbe pariNAmanI maMdatA hatI. vaLI upazamazreNimAM dasamA guNasthAnake jeTalAM rasavALI kikrio hoya che tenAthI kSapakazreNimAM dasamA guNasthAnake ati alpa rasavALI kikrio anubhavAya che. eTale saMjvalana lobhanI bIjI kidi vedatAM. trIjI kidinI sUkSma kidi kare che, ema kahevAmAM Ave che. For Personal & Private Use Only Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 karmaprakRti bhAga - 2 te carama samaye jJAnAvaraNIya pAMca, darzanAvaraNIya cAra, aMtarAya pAMca, yaza-kIrtinAma tathA uccagotrano baMdhaviccheda thAya che, ane mohanIyakarmanI sattAno viccheda thAya che. tyArabAda AtmA kSINakaSAya vItarAga chadmastha guNasthAnakane prApta kare che. 12muM guNasthAnaka - A guNasthAnake jJAnAvaraNIya vigere zeSa traNa ghAtikarmano sthitighAtAdikathI nAza karato karato A guNasthAnakano aMtarmuhUrta pramANa saMkhyAtamo bhAga bAkI rahe tyAre sarvopavanA karaNadvArA sthitine ghaTADI pAMca jJAnAvaraNIya, cAra darzanAvaraNIya ane pAMca aMtarAya e cauda prakRtionI sthiti A guNasthAnakanA zeSa rahela kALa samAna ane nidrAddhikanI sthiti svarUpasattAnI apekSAe eka samaya nyUna ane karmasattAnI apekSAe cauda prakRtionI samAna rAkhe che. tyArabAda A guNasthAnakanI samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI uparokta cauda prakRtione udaya udIraNAthI ane caramAvalikAmAM udayathI bhogave che. svarUpasattAnI apekSAe A guNasthAnakanA dvicaramasamaye anyathA carama samaye nidrAddhikanI sattAno ane zeSa cauda prakRtionI sattAno carama samaye viccheda thAya che. (13) sayogI kevalI guNasthAnaka :- pUrve rahela mana-vacana tathA kAyayoga hovA chatAM jemane cAre ghAtakarmanA kSayathI nirmaLa evuM kevaLajJAna-kevaLadarzana pragaTa thayuM che evA AtmAonuM je guNasthAnaka te sayogI kevalI guNasthAnaka. ahIM kAyayoga dvArA AhAra nihAra, vacanayogadvArA dezanA ane manoyogadvArA anya kSetramAM rahela avadhijJAnI tathA mana:paryavajJAnIoe pUchelA praznono uttara Ape che. aMtarmuhUrta Ayu bAkI rahe chate kevaLajJAna prApta karanArane AzrayI A guNasthAnakano jaghanya kALa aMtarmuhUrta che. ane ATha varSanI vaye kevaLajJAna prApta karanAra pUrvakroDa varSanA AyuSyavALAone AzrayI utkRSTa kALa dezona pUrvakroDa varSa pramANa che. A guNasthAnakano aMtarmuhUrta kALa zeSa rahe tyAre kevalisamughAta karyA pahelAM dareka kevalIo Ayoji kAkaraNa kare che. tene AvarjitakaraNa athavA AvazyakakaraNa paNa kahevAya che. je kevalI bhagavaMtane AyuSya karatAM zeSa vedanIyAdi traNa karmo adhika hoya te kevalI samuddhAta kare che. bIjAo karatA nathI. bAMdhatI vakhate ja upakramane yogya evA vedanIyAdi karmo bAMdhelAM hoya che ke bhogavyA vinA ja nAza karavA chatAM kRtanAza, akRtAbhyAgama ke muktimAM anAzvAsano koi prasaMga Avato nathI. Ayukarma AkhA bhavamAM eka ja vAra baMdhAya che. ane bIjA karmo samaye samaye baMdhAya che tethI athavA tathAsvabhAve ja vedanIyAdi karmo AyunI samAna athavA tethI adhika hoya che paNa AyuSyathI nyUna hotAM ja nathI. dareka karma pradezodayathI bhogavIne kSaya karAya che paNa rasodayathI bhogavIne nahIM, jo rasodayathI bhogavIne ja kSaya thAya to jIva jyAre paNa mokSe jai zake nahIM. je kriyAmAM pharIthI utpanna na thAya tevI rIte vizeSapaNe vedanIyAdi traNa karmano ghAta karavAmAM Ave te kevalI samuddAta kahevAya che. kevalI samudughAta karato AtmA prathama samaye potAnA zarIramAMthI keTalAka Atmapradezo bahAra kADhI jADAi tathA pahoLAithI zarIra pramANa ane laMbAithI cauda raju pramANa daMDa, bIjA samaye pUrva pazcima athavA dakSiNa-uttara kapATa, trIjA samaye kapATaneja dakSiNa-uttara ke pUrva-pazcimamAM pahoLu karI maMthAna kare che. ane cothA samaye, maMthAnanA AMtarA pUrI loka vyApI thAya che. tyArabAda pAMcamAM samaye maMthAnano, chaThThA samaye kapATano, sAtamA samaye daMDarUpe karela Atmapradezono saMkoca karI AThamA samaye svazarIrastha thAya che. prathamanA pAMca samaya sudhI samudraghAtanA mAhAbhyathI samaye samaye sthitighAta ane rasaghAta kare che. ane chaThThA samayathI A guNasthAnakanA carama samaya sudhI aMtarmuhUrta pramANa aneka sthitighAto tathA rasaghAto kare che. A samughAtamAM 39 prazasta prakRtionA rasano aprazasta prakRtiomAM nAkhI ghAta kare che. A guNasthAnakano aMtarmuhUrta kALa bAkI rahe chate kevalI samughAta karIne athavA karyA vinA paNa sarve kevalIo vezyAnA nirodha mATe tathA samaye samaye thatA yoganimittaka samaya pramANa satAvedanIyanA baMdhane aTakAvavA mATe yoganirodha kare che. For Personal & Private Use Only Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa pariziSTa-1 329 tyAM prathama aMtarmuhUrtamAM bAdara kAyayogathI bAdara manoyoga rokI aMtarmuhUrta pramANa svabhAvastha rahI punaH te ja bAdara kAyayoganA balathI aMtarmuhurtamAM bAdara vacanayogane rokI vaLI aMtarmuhurta svabhAvastha rahI aMtarmuhUrtamAM ucchavAsaniHzvAsane roke che. tyArabAda aMtarmuhUrta tadavastha rahI aMtarmuhUrtamAM sUkSma kAyayoganA balathI ane keTalAka AcAryonA mate bAdara kAyayoganA baLathI bAhara kAyayogane roke che. te bAdara kAyayogane rokatAM pUrva spardhakonI nIce aMtarmuhurta kALa sudhI dareka samaye anAdi saMsAramAM prathama koivAra na karyA hoya tevI rIte atyaMta alpa yoga karavA rUpa apUrva spardhako kare che. te apUrva paddhako pUrva addhakonA asaMkhyAtamA bhAga jeTalAM ja kare che. tyArabAda pUrva ane apUrva spardhakomAMthI vIrya vyApAranI prathamAdi vargaNAo grahaNa karI ekottara vRddhino tyAga karavA pUrvaka punaH atyaMta alpa yoga karavA rUpa kiThThio aMtarmuhurta kALamAM samaye samaye ane kula paNa sUcizreNinA asaMkhyAtamA bhAga pramANa kare che. yogakiThThio karyA bAda pUrva-apUrva rUddhakono nAza kare che, tyArabAda aMtarmuhUrta kALa sudhI sUkSma kiDhigata yogavALo thAya che. aMtarmahatta kALa bAda sama kAyayoganA baLathI aMtarmuhUrtamAM sUkSma manoyogane rokI aMtarmuhUrta svabhAvastha rahI punaH aMtarmuhUrtamAM te ja sUkSma kAyayogathI sUkSma vacanayogane rokI pharIthI aMtarmuhUrta paryanta tadavastha rahe che. sUkSma kAyayogathI ja aMtarmuhurta kALamAM sUkSma kAyayogane rokatAM sUkSmakriyA apratipAtI nAme zukladhyAnamAM ArUDha thai samaye samaye kiTiono nAza kare che. A dhyAnanA sAmarthyathI AtmA AtmapradezothI vadana-udarAdi zarIranA polANabhAgone pUrI potAnA eka tRtIyAMza bhAga pramANa Atmapradezono saMkoca karI svazarIranA betRtIyAMza bhAga pramANa avagAhanA rAkhe che. A aMtarmahanA aMte eTale A guNasthAnakanA anya samaye (1) sUkSmakriyA apratipAtI dhyAna (2) saghaLI kiThThio (3) sAtAno baMdha (4) nAma gotranI udIraNA (5) yoga (6) zuklalezyA (7) sthitighAta tathA rasaghAta A sAta bhAvo ekI sAthe viccheda pAme che. ane te samaye sattAgata sarva karmo ayogI guNasthAnakanA kALa samAna sthitivALA rahe che. vaLI sattA hovA chatAM ayogI guNasthAnake jeono udaya nathI te prakRtio svarUpa sattAnI apekSAe ayogI guNasthAnakanA kALathI eka samaya nyUna sthitivALA rahe che, tyArabAda AtmA ayogI kevalI thAya che. (14) ayogI kevalI guNasthAnaka- pUrve kahela yogo na hoya evA kevalajJAnionuM je guNasthAnaka te ayogI kevalI guNasthAnaka. A guNasthAnake vartamAna AtmA karmono kSaya karavA "suparatakriyA anivRtti nAme zukladhyAnanA cothA pAyA para ArUDha thAya che ane sthitighAta, rasaghAta Adi koipaNa viziSTa prakAranA prayatna vinA bhagavaMta ahIM je prakRtiono udaya che tene anubhavavA dvArA kSaya kare che ane je prakRtiono udaya nathI teone vedyamAna pravRtiomAM tibukasaMkramadvArA saMkramAve ema ayogI avasthAnA dvicarama samaya sudhI jAya. tyAM dvicarama samaye jeno udaya nathI evI (72) botera prakRtiono svarUpa sattAnI apekSAe viccheda thAya che ane manuSyagati vigere udayavALI (13) tera prakationo sattAmAMthI carama samaye nAza thAya che. anya AcAryonA mate manuSyAnupUrvIno udaya na hovAthI dvicarama samaye tenA sahita (73) tottara pravRtio ane carama samaye bAkInI bAra prakRtio sattAmAMthI naSTa thAya che. stibukasaMkrama potAnI mULakarmanI udayavALI uttara pravRtiomAM ja thAya che, ene pradezodaya paNa kahevAmAM Ave che. A pramANe cauda guNasthAnakano kALa pUrNa karI pachInA samaye karmasaMbaMdhathI mukta thavA rUpa sahakArI kAraNathI utpanna thayela svabhAva vizeSathI ziMganA baMdhamAMthI chUTA thayela eraMDAnI jema ahIM jeTalAM pradezane avagAhI rahela che upara paNa teTalAM ja pradezone avagAhana karatAM kevalI bhagavaMta RjuzreNie te ja samaye lokanA aMte jai zAzvata kALa paryanta rahe che, paraMtu saMsAranA bIjabhUta rAga-dveSano sarvathA abhAva hovAthI punaH karmabaMdhanA abhAve pharI saMsAramAM AvatA nathI. iti kSapakazreNinuM svarUpa samApta iti pariziSTa-1 samApta For Personal & Private Use Only Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 karmaprakRti bhAga - 2 (pariziSTa-2) (puruSaveda - saMjvalana krodhanA udaye kSapakazreNino krama) prasthApakaH nahIM bAMdhela AyuSya evA darzanasaptakanA kSayavALA apramatta yati kriyAkrama saMjJArtha : sa = samaya 0 = AvalikAnuM attara * = samayanuM attara 0. = samayAdhikAvalikA vizuddhi yathApravRtta karaNI 7muM guNa. 8muM guNa ahIM madhyama 8 kaSAyanI kSapaNA vidhi zarU. sthitighAta, rasaghAta, guNazreNi, guNasaMkrama, apUrva sthitibaMdha zarU thAya che. phie 000 |0 0 0| 0 0 0|ooo|ooooo o o o o o o o o o o o o o o o o ahIM madhyama 8 kaSAyonI sthiti palyopamano asaMkhyayabhAga. ahIMthI 9muM bhAMgI ' $ saM. 8i. 3 ahIM thINaddhi-3-narakaddhika, tiryaMcadrika, kujAti-4, sthA, Ata, udyo sU. sAdhA, e 16 prakRtionI sthiti palyopamano asaM. bhAga (udUvalanAthI) tathA teono guNasaMkrama paNa zarU thAya che. ahIM pUrva kahela - 16 prakRtiono kSaya thAya che. guNa ahIM madhyama - 8 kaSAyano kSaya. ane 13 prakRtionuM aMtarakaraNa. sthAnaka . . . . . ahIM udvalanAthI napuM, vedanI dvitIyasthiti 5, asaM, bhAga thAya che. ane teno ja guNasaMkrama thAya che. ahIM napuM, veda kSaya thAya che. ane strIvedanI dvitIya sthitinI udvalanA thAya che. oool ahIM strIvedanI dvitIyasthiti 5, asaM, bhAga thAya che. ane teno ja guNasaMkrama thAya che. ahIM strIveda kSaya ane nokaSAya 6nI dvitIya sthiti kSayanI zarUAta. tethI teno dalika prakSepa saMjvalana krodhamAM kare che. asvakarNa karaNAddhA (aMtarma) ahIM noka, 6no kSaya. puruSavedano baMdha - udaya - udIraNA viccheda ane samayona 2 AvalikAe bAMdhelA sivAyanuM sarva kSaya. saMjvalana-4 nI upara rahela sthitiomAM apUrva spardhakakaraNa zarUAta. A kAlamAM vartato samayona be AvalikA kAlathI pu. vedano kSaya kare che. ahIM saMjvalana 4nI upara rahela sthitiomAM apUrva spardhaka karaNa samApta thAya che. pachI tarata ja tyAM ja kiTTikaraNanI zarUAta kare che, ane te asatukalpanAthI 12 che. kiTTIkaraNa addhA | (aMtarmu) For Personal & Private Use Only Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa - pariziSTa - 2 331 , 4 4 o o o o o o o o o o o - 6 o o o o o aMtarmuhUrta o o o o E 6 o o aMtarmuhUrta 0 0 mmmmmmmmmmmmmm aMtarmudrivadanAddha /1 of aMtarmuhUrta 0. ahIM 12 kiThThio kare che. ahIMthI ja krodhanI prathama kiSTinu vedana kare che, ane mAnamAM guNasaMkrama thAya che. 6 krodhanI be /0 01lIkira0 01 0i 0 0 0 0 0 0 1 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 1 samayAdhika AvalikA zeSa rahe tyAM sudhI A kikrinuM sva svarUpe vedana cAlu che. 0i 0 0 0 0p 0 0 0 nuM 0 0 0 0 0 0o 0 0 0 m (e rIte AgaLa samajavuM) ahIM bIjI kiTTinuM paNa vedana ane mAnamAM guNasaMkrama 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Boa 0 0 0 0 ahIM prathama kiTTinI anya AvalikA bIjI kiSTimAM antaragatapaNe vede che. 6 0 0 0 0 0 0i 0 0 0 0 0 0 kodhanI 0 0 /00 2jI kiki 0 0 0) 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 1 - ahIM trIjI kiTTinuM paNa vedana ane mAnamAM guNasaMkrama 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 /0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM rajI kiTTinI anya AvalikA 3jI kiTrimAM antaragatapaNe vede che. 0 0 0 0 0 0i 0 0 0 0 0 0i 0 9 0 0 0 0 /00 karodhanI 0 0 / 0 3jI kapha 0 0 ) /0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM krodhano baMdha-udaya-udIraNA viccheda ane sattA zeSa mAtra rahe tenuM guNasaMkrama /0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1OOOOolo dooooo thAya che. pachI tarataja mAnanI prathama kiSTinuM vedana, ane mAyAmAM guNasaMkrama thAya che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Vaaaa aaaaaaaaa ahIM krodhanI 3jI kikrinI anya Avalika stibukathI jAya che. 6 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 mAnanI 0 0 ahIM krodhano bAkI rahela guNasaMkrama samApta. /00 1lI kihi 0 0 pachI tarata ja sarvasaMkrama thAya che. saMjvalana krodha kSaya thAya che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 , | 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM mAnanI rajI kiTTinuM vedanA ane guNasaMkrama mAyAmAM thAya che. V0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0i 0 0 26 0 0 0 0 0 0 0 ahIM mAnanI 1lI kiSTinuM anya AvalikAne 2jI kiTimAM antaragatapaNe vede che. 0 0 0 0 nuM 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ) 0 0 mAnanI 0 0 01 0i 0 2jI kika 0 0 01 0 0 0 0 0 0 0 0 001 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ) - ahIM mAnanI 3jI kiTTinuM vedana ane mAyAmAM guNasaMkrama 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 || C/o o o o o o o o o o o) 5 0 0 0 0 ahIM mAnanI rajI kikrinI anya AvalikAne 3jI kiTrimAM antaragatapaNe vede che. 6 0 0 0 0 0 5 0 0 0 0 0 0 0 0 mAnanI 0 0 0 0i 0 3jI kihi 0 0 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 La 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 1 - ahIM mAnano baMdha-udaya-udIraNA viccheda ane sattA zeSamAtra rahe che ane tenuM 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 | guNasaMkrama thAya che. pachI tarata ja mAyAnI 1lI kidinuM vedanA ane lobhamAM guNasaMkrama T 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | ahIM mAnanI 3jI kiTTinI anya AvalikA tibukathI jAya che. 6 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 ahIM mAnano bAkI rahela guNasaMkrama samApta thAya che. 0 0 mAyAnI 0 0 ) /00 1lI kika 0 0 0 anantara sarvasaMkramathI mAna kSaya thAya che. 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ahIM mAyAnI bIjI kiSTinuM vedana ane mAyAmAM guNasaMkrama 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 || 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . ahIM mAyAnI 1lI kiTTinI anya AvalikA 2jI kiTTimAM antaragatapaNe veda che. aMtarmuhUrta | aMtarmuhUrta o| aMtarmuhUrta 0i. For Personal & Private Use Only Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 karmaprakRti bhAga - 2 | aMtarmu. qqq 0 q qqw fo 0 0 0 0 0 aMtarmu. kiTTivedanAddhA 6 0 0 0 0 6 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 mAyAnI 0 0 . /0 0 2jI kidi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ahIM mAyAnI 3jI kiTTInuM vedanA ane lobhamAM guNasaMkrama thAya che. 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 /0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 che. ahIM mAyAnI 2jI kiDrinI anya AvalikA 3jI kiSTinI 0 0 0 0 ) antaragatapaNe vede che. 0 0 0 0 0 1 6 0 0 0 0 0 0 6 0 mAyAnI 0 0 0i 0 3jI kiSTi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 ) - ahIM mAyAno baMdha-udaya-udIraNA viccheda ane sattA zeSa mAtra rahe che 0i 0 0 0 06 0 0 0 0 0 | T || tenuM guNasaMkrama thAya che. anantara lobhanI prathama kiSTinuM vadana zarU 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 | 16 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1. thAya che. 0 0 0 0 0 ahamAyAnI 3jI kiTrinI anya AvalikA stikathI saMkrame che. 6 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 - ahIM mAyAno bAkI rahela guNasaMkrama samApta thAya che /00 lobhanI0 0 0\ 6 0 1lI kiTTi 0 0 ) anantara sarvasaMkramathI mAyA kSaya thAya che. 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ahIM lobhanI 2jI kiSTinuM vedanA ane 3jI kiSTinuM sUkSmakaraNa kare che. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 08 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 ahIM lobhanI 1lI kidinI anya AvalikA 2jI kidinI antaragatapaNe 6 0 0 0 0 0 vede che. 6 0 0 0 0 0. 6 0 lobhanI 0 0 0 /0 0 2jI kiTTi 0 0 ) 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0i 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ahIM lobhanI 3jI kiTTine sUkSma kare che. saMjvalana lobhano baMdha bAdara 0 0 0 0 08 0 0 0 0 ) kaSAyanI udaya udIraNA viccheda anaMta sUkSma kiTTi bAkI rahelanuM vedana 0i 0 0 0 06 0 0 0 0 0 , ane kSaya karavAnI kriyA kare che. 0 0 0 0 06 0 0 0 0 0 0 0 ahIM lobhanI 2jI kiTinI anya AvalikA 3jI kiSTimAM attaragatapaNe vede che 0i 0 0 0 0 0 ahIM saM, lobhane sarva apavartana vaDe sU) saMparAnA kAla samAna kare che. 6 0 0 0 0 0 0 ahIM mohanIyano sthitighAta Adi samApta thAya che ane /00 lobhanI0 001 6 0 3jI kiTTi 0 0 0 apavartita sthitinI udaya-udIraNA thAya che. 6 0 0 0 sUkSma 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ahIM lobhanI udIraNA viccheda. 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 6 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 - ahIM jJA.-pa, darza-4, aMta -5, yazakIrti ane uccagotra-16 prakRtiono baMdhaviccheda mohanIyano udaya-sattA viccheda. mohanIya saMpUrNa kSaya thAya che. aMtame wqq0 wwqq 10muM guNasthAnaka aMtarmuhUrta saMbhAgo 1 saMkhe. saMkhyAtA bhAgo (aMtarmuhUrta) 2muM kSINamohaguNasthAnaka ahIM jJA-5 darza-4, aMta-5, nidrA-2 e 16 prakRtionI sarvaapavartanA vaDe kSINakaSAyanA kAla samAna kare che. 1 saMkhyAto bhAga ahIM nidrAdrikano kSaya thAya che. sa. sa. ahIM jJA-pa, darza-4 aMta-pa e 14 prakRtionI udaya-sattAno kSaya thAya che. For Personal & Private Use Only Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNA - pariziSTa-2 333 aMtarma, ahIM AyojikAkaraNa kare che. ahIM koi samughAta kare che. (sthitikhaMDa - anubhAgakhaMDano ghAta kare che.) ahIM bAdara kAyA vaDe bAdara vacanayogane ruMdhe che. ahIM bAdara vacanayogano rodha thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirU5 che.) . ahIM bAdara kAyA vaDe bAdara manoyogane rUMdhe che. ahIM bAdara manoyogano rodha thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirUpa che.) ahIM bAdara kAyA vaDe zvAsocchavAsa ruMdhe che. ahIM zvAsocchavAsa rodha thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirUpa che.) ahIM sUtra kAyAthI bAra kAyAne ruMdhe che. matAntare ahIM bAdara kAyayogano rIdha thAya che. bAdara kAyayoga ruMdhatA apUrva spardhako kare che. tyAra pachI annatare samaye yoga kiTTikaraNa kare che. ahIM yoga kiTTi pUrNa thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirU5 che.) ahIM sUtra kAyayogathI sU vacanayogane ruMdhe che. ja gha| 2 thI aMta " huM 13 ma sa yogI *| | | | | | * | * || * | ke va lI gu . utkRSTa thI dezone pUrva krioDa varSa | * | * || * | * | * | sthA na ka (pAMca svAsara) guNasthAnaka annakuM. sA. sAdi anaMta sthiti ahIM sUkSma vacanayogano rodha thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirUpa che.) ahIM sUkSma kAyayogathI sUkSma manayogane iMdhe che. ahIM sUkSma manayogano rodha thAya che. (A vibhAga be kriyA vacce vizrAMtirUpa che.) ahIM sUkSma kAyAyogathI sU, kAyAne ruMdhe che. sUkriyApratipAti dhyAnamAM caDhe che. dehavivarapUraNa ane yoga kiTTi vinAza thAya che. ahIM sayogInA anya samaye sarva prakRtio ayogInA kAla samAna kare che. (1) sU0 kriyA pratipAti dhyAna (2) sarvayogakiThThio (3) sAtAbaMdha (4) nAma-gotra udIraNA (5) yoga (6) zuklalezyA (7) sthiti anubhAgaghAta e 7 padArthono viccheda. (A vibhAgamAM suparatakriyA anivRtti dhyAna pravRtti) ahIM devaddhika Adi 72 athavA - 73 prakRtino kSaya thAya che. ahIM manuSyagatyAdi - 12 athavA - 13 prakRti kSaya thAya che. 14muM ayogI siddhasthAnaka For Personal & Private Use Only Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 karmaprakRti bhAga -2 hI jiNavayaNapahAvaNa-kane ! katrANa dussahaM ruyasi / aniyayavihAracarie !, huhutti dUhabasi royaMti / / 47 / / he jinavacana prabhAvanArUpI kanyA ! kAnone duHsaha rIte tuM raDe che. te aniyata vihAracaryAvALA tuM "huM huM me prabhArI mone humAve cha, tathA tamo 23 cha. // 47 // iya niyayakuDuMbayamANusAiM patteyamullaviya dINaM / vilavai carittarAo, o ! virahe tujjha muNinAha! / / 48 // A pramANe potAnA kuMTubanA pratyeka mANaso dIna ullApa karIne (bolIne) he muninAtha ! tamArA virahamAM yAstri vivA5 cha // 48 // ko majjha saMpayaM sAmisAla ! dAhI sirammi karakamalaM ? / aruNapahAjaNiyaM samamayaM va lacchInivAsagihaM // 49 / / he svAmI vRkSa ! have koNa mArA mAthA upara lAla prabhAthI utpanna thayela jANe ke mamatva bhAvayukta lakSmInuM nivAsa sthaganahoya vA 427bhara bhuze ? // 48 // kuvalayadalamAlAmaNa-harAe abhayappavAhamahurAe / nehabharamaMtharAe diTThIai pasAyabhariyAe / / 50 // taha tAya ! paloehI, saMpai ko caraNatAmarasapaNayaM / romaMcaMciyadehaM , tuha virahe mANusaM loyaM / / 51 / / kavalaya kamalanI pAMdaDIonI mAlAnI jema manohara, abhayanA pravAhathI madhura, snehanA DhagalAthI jhUkI gayela ane prasannatAthI bharelI tamArI dRSTithI he tAta ! caraNakamalamAM namelA romAMcita zarIravALA manuSya lokane tamArA virama eze ? // 50-51 // aiduggamagaMthapavaya-siharolI majjha saMpayaM keNaM / tuha vayaNavajjavirahe, bhiMdeyatvA payatteNaM / / 52 / / tamArA vacanarUpI vajanA abhAvamAM atyaMta duragama zAsarUpI parvatanA zikharonI hAramALAo haMmaNA mAre 5yA prayatnathA havI. // 52 // ahavA-tuha nAma paramamaMtaM, ahonisaM majjha jhAyamANassa / nANacaraNappahANA, ullasihI maMgalaguNAlI // 53 / / athavA tamArU nAma e ja paramamaMtra rAta-divasa dhyAna dharatAM evA mArI pAse jJAna ane cAritra pradhAna evI bhaMgala sonI zrezi Geesita thaze. // 5 // jaha Asi majjha tuha pAyapaMkae sAmi ! aviralA bhattI / tabbasau cciya jammaMtarevi taM hojja majjha gurU / / 54 / / he svAmI ! tamArA caraNakamalamAM mArI je avirala bhakti hatI, tenA prabhAvathI ja bhavAMtaramAM paNa tame mArA guru yo // 54 // ANaMdaMsuNivAyaM, iya vayaNapurassaraM viheUNaM / gurubhaNiyakajjasajjo, saMjAo devasUritti / / 55 / / A pramANa vacana pUrvaka AnaMdathI AMsune dUra karI gurue batAvela kAryamAM sajja devasUri mahArAja thayela cha. // 55 // iti devasUri kRta vairAgyagarbhita guruviraha vilApa gujarAtI anuvAda samApta For Personal & Private Use Only Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazamanAkaraNa 335 paramapUjya paramopakAri prAtaH smaraNIya pUjyapAda bAlabrahmacArI sarvataMtrasvataMtra zAsanasamrAT sUricakracakravarti jagadguru tapAgacchAdhipati bhaTTArakAcArya mahArAjAdhirAja zrI vijayanemisUrIzvarabhagavate namaH zrI gurustutiH (bhujaGgaprayAtam) aho yogadAtA prabho kSemadAtA, sadA nAtha evAsi nistArakastvam / susaubhAgyavAn bAlyato brahmacArI, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 1 // na yAmIha pAraM gurUNAM guNAnAM, kathaM te ca gaNyA vinA zaktiyogam / tathApi stutibhaktirAgAttaveyam, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 2 // tvayASTAGgayogaH samAdhiH sulabdha-stathAdhyAtmayogAdito'sAdhi siddhiH / kriyAjJAnasaddhayAnayogaikaniSThe, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 3 // tavAsavarezAzca bhaktA aneke, jagatyAM tvayA dharmavIratvamuptam mahAtIrthasadbhaktiyogaM dadhAnaM, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 4 / / ahaM nirguNaH sadguNaiH saMbhRtastva-mahaM jJAnahIno'smi sajjJAnavA~stvam / mamAbhedadAvirbhavatvAryabhaktiH , stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 5 // mayA'kAri no sevanA nAtha kAci-bacAdhAri zikSA hRdi tvatpradattA / kSamantAM mama prArthanaiSA kRpAlo, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 6 // sanAthastvayA'dyApi paryantamAsa- manAtho'dya jajJe'tha bhAgyairvihInaH / sadA nAtha yAce tavAGryekasevAM, stuve tvAmahaM zrIguruM nemisUrim // 7 // atha premato bodhadAtA na ko me, na vA nAtha mAM ko'pi saMrakSitA're / dayAlo tvayA dAsa eSo'nukampyaH, sadA svargato dehi nAthAziSo me // 8 // raciyatA vijayanandanasUriH (bhusI cha) aho yoga ne kSemanA ApanArA, tame nAtha cho tAranArA amArA; prabho nemisUrIza saubhAgyazAlI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. 1 tamArA guNono nahIM pAra Ave, vinA zaktie te gayA kema jAve ? tathApi stuti bhaktithI A tamArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. 2 lahI yoganI ATha aMge samAdhi, bhalA AtmapaMthe rahI siddhi sAdhI, kriyA jJAna ne dhyAnanA yogadhArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. hatA ApanA bhakta bhupAla bhArI, tame dharmanI vIratAne ugArI, mahAtIrtha ne dharmanA jogadhArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. ame nirguNI ne guNI Apa purA, ame ajJa ne Apa jJAne sanarAM, maLo bhakti e bhedane chedanArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. nathI ApanI sevanA kAMI kIdhI, kahelI vaLI dharmazikSA na lIdhI, kSamA Apajo prArthanA e amArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI, hatA Apa yoge ame to sanAtha, abhAgI thayA Apa vinA anAtha, ame mAMgIe eka sevA tamArI, namuM zrI guru bAlyathI brahmacArI. have premathI bodha e koNa deze ? amArI are ! koNa saMbhALa leze ? dayALu tame dIlamAM dAsa lejo, sadA svargathI nAtha AziSa dejo. racayitA :- pa. pU. AcAryadeva zrImad vijaya dhuradharasUrIzvarajI ma.sA. For Personal & Private Use Only Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sering Jin Shasan 073703 gyanmandir@kob: tirt.org For Personal & Private Use Only