Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १ उ० सू० ५ श्रीमहावीरवर्णनम् ८५ मोचकः सर्वज्ञः सर्वदर्शी शिव-मचल-मरुज-मनन्त-मक्षय-मव्याबाध-मपुनरावृत्तिकं सिद्धिगतिनामधेयं स्थानं सम्माप्तुकामः यावत् समवसरणम् ॥सू०५॥ ___टीका-तस्मिन् काले-अवसर्पिण्याश्चतुर्थारकलक्षणे, तस्मिन् समये-श्रेणिकभूपशासनसमये 'समणे' श्रमणः-श्राम्यति-तीव्रतपसि यतत इति श्रमणः, 'भगवं' भगवान्-समग्रैश्वर्यसम्पन्नः, ' महावीरे' महावीरः महावीरनाम्ना प्रसिद्धश्चरमभगवान महावीर जो कि (सिवमयलमरुयमणंतमक्खयमव्वाबाहमपुणरावत्तियं)शिव, अचल, अरुज, अनंत, अक्षय, अव्याबाध-व्यावाधारहित, पुनरावृत्तिरहित, ऐसे (सिद्धिगइनामधेयं ठाणं) सिद्धिगतिनामक स्थान को (संपाविउकामे) प्राप्त करनेवाले वे विहार करते हुए उस गुणशिलफ व्यन्तरायतनमें पधारे । यहाँ (जाव समोसरणं) समवसरणतक का वर्णन जान लेना चाहिये। ___ यहाँ सूत्रकारने इस सूत्र द्वारा यह प्रकट किया है कि जिनके गुणों का समूह वाणी के अगोचर है, तथा जिनका शरीर वज्रऋषभनाराच संहनन होने के कारण अत्यंत सुन्दर है, ऐसे वे भगवान महावीर प्रभु अप्रतिबंध विहार करते हुए राजगृहनगर में उस गुणशिलक व्यन्तरायतन में पधारे। भगवान महावीर प्रभु कैसे थे यह बात इन विशेषणों द्वारा प्रकट की गई है। इन विशेषणों का स्पष्ट अर्थ इस प्रकार से है-"श्राम्यति इति श्रमणः" तीव्रतपस्या करने में जो प्रयत्न किया करता है उसका नाम श्रमण है। भग-समग्र ऐश्वर्य-से सम्पन्न जो होता है उसका नाम भगवान है। लगवान महावीर 32 (सिव-मयल-मरुय-मणंत-मक्खय-मव्वावाह-मपुणरावत्तियं) शिव, मन्यस, १२०८, मनत, अक्षय, व्यामा २डित, पुनरावृत्तिडित, (सिद्धिगइनामधेयं ठाणं) सिद्विगति नामाना स्थानने ( संपाविउकामे ) प्रात ४२वावा, તેઓ વિહાર કરતાં કરતાં તે ગુણશિલક વ્યંતરાયતનમાં પધાર્યા. અહીં (जाव समोसरण) समक्स२७] सुधार्नु qgsी सेवातुं छे.
અહીં સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા એ બતાવ્યું છે કે જેમના ગુણોનો સમૂહ. વાણી દ્વારા વર્ણવી શકાય તેમ નથી તથા વજીર્ષભનારા સંહનનને કારણે જેમનું શરીર અત્યંત સુંદર છે એવા ભગવાન મહાવીર સ્વામી અપ્રતિબંધ વિહાર કરતાં કરતાં રાજગૃહ નગરમાં આવેલા તે ગુણશિલક વ્યંતરાયતનમાં પધાર્યા. ભગવાન મહાવીર પ્રભુ કેવા હતા તે વાત ઉપરોક્ત વિશેષણ દ્વારા બતાવવામાં આવી છે. તે વિશેષણોને સ્પષ્ટ અર્થ આ પ્રમાણે છે –
"श्राम्यति इति श्रमणः " ती तपस्या ४२वामा रेसा प्रयत्नशीट २९ તેમને શ્રમણ કહે છે. જેઓ ભગ-સમગ્ર ઐશ્વર્ય–વાળા હોય છે તેમને ભગવાન
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
