Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 680
________________

प्रमेयचन्द्रिकाटीका श० १ ३०३ सू० ११ श्रमणस्यापि तत्कर्मवेदन स्वरूपम् ६५७ भेदे नैकत्रैवोभयोः समावेशः, यथा एकस्मिन्नेव पुरुषे पितृपुत्रत्वयोरिति । एवं समाधानेऽपि शङ्कादयो भवन्तीति ।
तथा नियमेsपि शङ्का - नियमोऽभिग्रहः, तत्र यदि नाम सर्वविरतिसामायिकं तदा किमन्येन पौरुण्यादिनियमेन सामायिकेनैव सर्वगुणावाप्तेः । उक्तश्वासौ जाती है। पर्यायार्थिक नयका विषय पर्यायें होती हैं । अपेक्षाभेद से एक ही वस्तु में दोनों का समावेश होना देखा जाता है। जैसे लोक में एक ही पुरुष में अपेक्षा से पितृत्व और पुत्रत्व इन दो धर्मो का समावेश होता देखा जाता है । इस प्रकार से समाधान होने पर भी उन्हें इस विषय में शंका हो जाती है ।
तथा - नियम में भी उन्हें शंका इस प्रकार से होती है - नियम नाम अभिग्रह का है । इस में यदि सर्वसावद्यविरतिरूप सामायिक की जाती है तो फिर अन्य पौरुषी आदि नियम करने से क्या लाभ है ? क्योंकि सामायिक से ही समस्त गुणों की प्राप्ति हो जाती है। ऐसा होने पर भी शास्त्र में पौरुषी आदि नियम कर्तव्य कोटि में कहे ही गये हैं। इसका सामाधान इस प्रकार से है- सामायिक कर्तव्य कोटि में होनेपर भी जो पौरुषी आदि अन्य नियम किये जाते हैं वे प्रमादके नाशक और अप्रमादभाव के वर्धक होते हैं । इस लिये इनके हेतु होने के कारण ये भी कर्तव्यकोटि में कहे गए हैं। कहा भी है- "सामाइए" इत्यादि । પર્યાયાકિનયની અપેક્ષાએ મનાય છે. પર્યાયાર્થિક નયને વિષય પર્યાા છે. અપેક્ષા ભેદથી એક જ વસ્તુમાં બન્નેને સમાવેશ થતા પ્રત્યક્ષ જોવા મળે છે જેમ કે-એક જ પુરૂષમાં પુત્રની અપેક્ષાએ પિતૃત્વ અને તેના પિતાની અપેક્ષાએ પુત્રત્વ એ એ ધર્મના સમાવેશ થતા દેખાય છે. આ પ્રમાણે તેમની શંકાનું સમાધાન કરવા છતાં પણ તેમની શંકા દૂર થતી નથી.
તેમજ નિયમના વિષયમાં પણ તેમને શંકા થયા કરે છે. વ્રતપ્રત્યાખ્યાનને નિયમ કહે છે. જો સર્વ પાપની વિરતિરૂપ સામાયિક કરવામાં આવે તે પછી નવકારસી, પારસી વગેરે અન્ય નિયમેા કરવાથી શે। લાભ છે ? કારણ કે સામાયિક મારફત જ બધા પાપની નિવૃત્તિ થઈ જ જાય છે તે પછી શાસ્ત્રમાં પારસી વગેરે નિયમાના કર્તવ્યકેટિમાં સમાવેશ શા માટે કર્યો છે? આ વિષયમાં તેમની શંકાનું સમાધાન આ પ્રમાણે છે–સામાયિક વ્રતમાં સ`પાપ નિવૃત્તિ થઇ જતી હાવા છતાં પણ પારસી વગેરે જે અન્ય નિયમે આચરવામાં આવે છે તે નિયમે પ્રમાદને નાશ કરનારા અને અપ્રમાદ ભાવના વર્ષીક હાય છે. તેથી અપ્રમાદના હેતુરૂપ હેાવાથી તેમનો પણ કવ્યકેટિમાં સમાવેશ કર્યો છે. " इत्यादि उद्धुं पशु छे–“
सामाइए
भ ८३
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧

Loading...

Page Navigation
1 ... 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879