Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीसूत्रे
प्रकटयन्नाह-'से नूणं भंते' इत्यादि । 'से नूर्ण भंते' तद् नूनं भदन्त ! 'तमेव सच्चं' तदेव सत्य-सार्वकालिकवाधरहितम् “नीसंक" निःशंकम् , शंकावर्जितम् , “जजिणेहि' यत् जिनैः "पवेइय" प्रवेदितम्-भवता तीर्थकरेण यत् विज्ञप्तं तद्वस्तु सर्वथैव सत्यं शंकादिरहितं च । रागद्वेषादिरहितपुरुषविशेषेण यत् सामान्यविशेषात्मकं नित्यानित्यत्वादि संवलितं यथावस्थितं वस्तु तेनैव तेनैव रूपेण प्रतिपादितत्वादेकान्तसत्यमेवेति भावः। गौतमोक्तवस्तुनि स्वाभिप्रायं दर्शयन्नाह-"हंतागोयमे 'त्यादि, "हंता गोयमा" हन्त हे गौतम ! 'तमेव सच्चं नीसंकं तदेव सत्यम् निःशंकम्-यत् जिनः प्रवेदितम् , 'एवं जाव पुरिसकारपरकमेइ वा' एवं यावत्पुरुषकारपराक्रम इति वा, एवं सत्यस्ति उत्थानं बलं कर्म वीयं पुरुषकार
गौतम ने भगवान के कथन में अपनी श्रद्धा के अतिशय को प्रकट करते हुए कहा “ से नूर्ण भंते !" इत्यादि, हे भदन्त ! वही तत्त्व सार्वकालिक बाधारहित है, निःशंक-शंका रहित है जो जिनेन्द्र देवोंने प्ररूपित किया है। अर्थात् आप तिर्थकरने जो बताया है वह वस्तु सर्वथा ही सत्य और शंका आदिसे रहित है। रागद्वेष आदिसे रहित पुरुषविशेष के द्वारा सामान्य विशेषात्मक, नित्यत्व अनित्यत्वादि धर्मो से मिश्रित वस्तु उसी२ रूप से प्रतिपादित होनेके कारण एकान्त सत्य ही है । जो गौतम ने कहा उस वस्तु में अपने अभिप्राय को प्रकट करते हुए प्रभुने उनसे कहा-"हंता गोयमा! इत्यादि, हां गौतम ! वही सत्य एवं निःशंक है जो जिनेन्द्र देवों ने कहा है। इस तरह यह कथन यावत् पुरुषकार पराक्रम है, यहां तक समझना चाहिये । अर्थात् इस तरह होनेपर उत्थान
ભગવાનનું કથન સાંભળીને ગૌતમે ભગવાનનાં વચનમાં પિતાની અતિશય શ્રદ્ધા
शवितi युं, “ से नूणं भंते !” त्यादि. ॐ भून्य ! जिनेन्द्र देवो 43 પ્રતિપાદિત તત્ત્વ જ સર્વથા બાધારહિત છે અને શંકારહિત છે. એટલે કે તીર્થકર દેવોએ જે તત્ત્વ બતાવેલ છે તેજ તત્વ સર્વથા સત્ય અને શંકા વગેરેથી રહિત છે. રાગદ્વેષ વગેરેથી રહિત જ્ઞાની પુરુષો વડે પ્રતિપાદિત સામાન્ય-વિશેષાત્મક, નિત્યત્વ અનિત્યત્વ વગેરે ધર્મોથી યુક્ત વસ્તુ-પદાર્થ પણ તે તે રૂપે હોવાને કારણે એકાન્ત સત્ય જ છે. ગૌતમે જે વાત પ્રકટ કરી तेनु समथन ४२त प्रभु तेभने ४ छ “हता गोयमा ! " त्याहि. " ! ગૌતમ ! એજ સત્ય અને નિઃશંક છે કે જે જિનેન્દ્રદેવોએ કહેલ છે. આ કથન “પુરુષકાર પરાક્રમ છે” અહીં સુધી સમજી લેવું. એટલે કે આમ હોવાથી
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧