Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयमन्द्रिकाटीका श.१ उ. ५ सू० ५ रत्नप्रभालेश्यायां योगद्वारम्' ८१ ___ 'इमोसे णं भन्ते ! जाव' एतस्यां खलु भदन्त ! यावत एतस्यां रत्नप्रभायां पृथिव्यां नैरयिकाः किं मणजोगी वइजोगी कायजोगी' किं मनोयोगिनः वचोयोगिनः काययोगिनः सन्ति । उत्तरयति भगवान्-'तिनि वि' इत्यादि । 'तिन्नि वि' त्रयोपि सन्ति मनोवाकाययोगवन्तो भवन्तीति भावः । 'इमीसे णं जाव' एतस्यां खलु यावत् 'मणजोए वट्टमाणा' मनोयोगे वर्तमाना नारकाः 'किं कोहोवउत्ता' कि क्रोधोपयुक्ताः४, किं क्रोधादिचतुष्टयवन्तो भवन्तीति प्रश्नः । उत्तरयति भगवान् – 'सत्तावीसं भंगा' सप्तविंशतिभङ्गाः, तत्र क्रोधमानमायालोभेषु एकत्वबहुत्वादीनां विवक्षया सप्तविंशतिभङ्गाः पूर्ववदेव ज्ञातव्याः, ‘एवं वइजोए एवं कायजोए' एवं वचोयोगे एवं काययोगे, यथा परन्तु वे जघन्य अवगाहना के आश्रयण से ही उनके ८० भङ्ग जानना चाहिये।
(इमीसे गं भंते ! जाव किं मणजोणी, वइजोगी, कायजोगी ?) हे भदन्त ! इस रत्नप्रभापृथिवी में रहे हुए नारकजीव क्या मनोयोगी होते हैं ? वचनयोगी होते हैं ? या काययोगी होते हैं ? इसका उत्तर देते हुए भगवान् कहते हैं कि (तिन्नि वि) ये तीनों योगवाले होते हैं । अर्थात् रत्नप्रभापृथिवी में रहते हुए नारकजीव मनोयोग, वचनयोग और काययोगवाले होते हैं । ( इमीसे णं भंते ! जाव मणजोए वमाणा किं कोहोवउत्ता ४) हे भदन्त ! इस रत्नप्रभापृथिवी में मनोयोग में वर्तमान नारकजीव क्या क्रोधादि उपयुक्त-क्रोधादिचतुष्टयवाले होते हैं ? इसका उत्तर देते हुए भगवान् कहते हैं कि-(सत्तावीसं भंगा) हे गौतम ! यहां २७ भङ्ग जानना चाहिये । क्रोध, मान, माया और लोभ इनमें एकवचन और बहुवचन કારણ કે તે અજ્ઞાનોવાળા નારક જીવો અ૫ હોય છે. પરંતુ તેમાં જઘન્ય અવગાહનાવાળા જીનેજ સમાવેશ થાય છે. તેથી જઘન્ય અવગાહનાની અપેક્ષાमे तमना ८० मा समावा. ( इमीसे णं भंते ! जाव किं मणजाणी, वइजोगी, कायजोगी १) ड प्रमा ! २! २त्नमा पृथ्वीमा २उता ना२४ वो शु મનોયોગી હોય છે ? વચનગી હોય છે કે કાયયોગી હોય છે? ઉત્તર(तिन्नि वि) तात्री योगवा डाय छे. मेट २त्नप्रभा पृथ्वीमा २उत। ना२। भनया, क्यनया, मने आययोm ni डोय छे. (इमीसे णं भंते! जाव मणजाए वढमाणा नेरइया कि कोहोवउत्ता४१ ) प्रल ! २२त्नमा पृथ्वीमा રહેતા મનોગયુક્ત નારક શું કોધાદિચતુષ્ટયવાળા હોય છે? તેને ઉત્તર महावीर प्रभु २मा प्रमाणे मापे छ-( सत्तावीसं भंगा) 3 गौतम ! मी पy ૨૭ ભાગ સમજવા. ક્રોધ, માન, માયા અને લેભમાં એકવચન અને બહુવबननी अपेक्षामे पडसा ४ा प्रमाणे २७ मांगा थाय छे. (एवं वइजागे, एवं
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧