Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
७२२
भगवतीसूत्रे त्पन्नानागतविषयक प्रश्नालापकद्वयं सुगमतया प्रतीतिपथमुपगच्छेदित्याशयेनाहसूत्रकारः-'पडुप्पन्नेवि एवंचेव' इत्यादि । 'पडुप्पन्ने वि एवं चेव' प्रत्युत्पन्नेऽप्येवमेव वर्तमानकालमाश्रित्य प्रश्नालापको विज्ञेयः। 'नवरं सिझंति भाणियव्यं' नवरं सिद्धयन्ति भणितव्यम् , अत्रालापके 'सिझंति' सिध्यन्ति, इति भणितव्यम् । स चालापकश्चेत्थम्-"छउमत्थे णं भंते मसे पडुप्पन्नं सासयं समयं केवलेणं संजमेणं केवलेणं संवरेणं केवलेणं बंभचेरवासेणं केवलाहिं पवयणमाईहिं सिझंति बुझंति मुच्चंति परिनिव्वायंति सव्वदुक्खाणमंतं करेंति ? ' इति । अथ भविष्यत्को प्रत्युत्पन्न और अनागतकालविषयक दोनों प्रश्न सुगमरूपसे समझ में आ जावें इस आशय से सूत्रकार ने (पडप्पन्नेवि एवं चेव) प्रत्युस्पन-वर्तमानकाल-में भी ऐसे ही जानना चाहिये, ऐसा कहा है। (नवरं) विशेषता यह है कि (सिझंति भाणियबं) यहां" सिध्यन्ति" इस प्रकार से वर्तमानकालिक क्रिया का प्रयोग कर आलापक बोलना चाहिये । वह आलापक इस प्रकार से है-“छ उमस्थेगं भंते! मणूसे पडुप्पन्नं सासयं समयं केवलेणं संजमेणं केवलेणं संवरेणं केवलेणं बंभचेर वासेणं, केवलाहिं पवयगमाईहिं सिझंति,बुझंति, मुच्चंति, परिनिव्वायंति, सव्वदुक्खाणमंतं करेंति" हे भदंत ! छद्मस्थ मनुष्य शाश्वत वर्तमान काल में क्या केवल संयम से केवल संवर से केवल ब्रह्मचर्यवास से तथा केवल प्रवचन माताओं से सिद्ध होते हैं, बुद्ध होते हैं, समस्त कर्मों से छूट जाते हैं और कर्मसंताप के चले जानेसे बिलकुल शीतलीभूत हो जाते हैं क्या ? और समस्त दुःखों का अन्त कर देते हैं क्या? વાળા શિષ્ય વર્તમાન અને ભવિષ્યકાળ વિષયક બે પ્રશ્ન આલાપક સરળતાથી सभ स ते माशयथी सूत्रारे ( पडुप्पन्नेवि एवं चेव) “ प्रत्युत्पन्नमांवर्तमानमा ५ मेम २४ समन्वु ” युं छे. (नवर) विशेष से ( सिझंति भाणियव्वं) मही: “सिध्यन्ति" प्रमाणे वतमान કાળની ક્રિયાનો પ્રયાગ કરીને આલાપક બોલ જોઈએ. તે આલાપક આ પ્રમાણે છે. " छउमत्थेणं भते ! मणूसे पडुप्पन्नं सासयं समय केवलेणं संजमेणं, केवलेण, संवरेणं केवलेणं बंभचेरवासेणं केवलाहिं पवयणमाईहिं सिझति, बुज्झति, मुच्चंति, परिनिव्वायति, सव्वदुक्खाणमंतं करेंति ?' उलगवन् ! शुभस्थ मनुष्य शाश्वत એવા વર્તમાનકાળમાં માત્ર સંયમથી, માત્ર સંવરથી, માત્ર બ્રહ્મચર્ય પાલનથી તથા માત્ર પ્રવચનમાતાની આરાધનાથી સિદ્ધ થયા છે, બુદ્ધ થયા છે, સમસ્ત કર્મોથી છુટકારો પામે છે, કર્મ સંતાપ દૂર થવાથી બિલકુલ શીતલીભૂત થાય છે અને શું સમસ્ત દુઃખના અંતકર્તા થાય છે ? ભવિષ્યકાળને આલાપક બતાવવાને માટે સૂત્ર
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
