Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 523
________________

५००
___ भगवतीस्त्रे टीका--'जीवेणं भंते !' जीवः खलु भदन्त ! 'अन्तकिरियं करेज्जा ?' अन्तक्रियाम् अन्तस्य-कर्मान्तस्य क्रिया अन्तक्रिया,ताम् अशेषकर्मक्षयलक्षणां कुर्यात् , जीवः कदाचिदपि कर्मणोऽन्तं करिष्यति किम् ? | उत्तरयति भगवान्-'गोयमा' हे गौतम ! 'अत्थेगइए करेज्जा' अस्त्येककः कुर्यात् 'अत्थेगइए नो करेज्जा' अस्त्येककः नो कुर्यात् , हे गौतम ! भव्यो हि अन्तक्रियामशेषकर्मक्षयलक्षणां करिष्यति करोति अकार्षीत् , तथा यश्चाभव्यः स कदापि अशेषकर्मक्षयलक्षणामन्तक्रियां न करिष्यति न करोति नाकार्षीच्च । अंतकिरियापयं नेयव्वं ' अंत. क्रियापदंज्ञातव्यम् , प्रज्ञापनासूत्रस्य यद् विंशतितममन्तक्रियापदं तदत्रानुसंधेयम् । तच्चैवम्-'जीवे णं भंते ! अंतकिरियं करेज्जा ? गोयमा ! अत्थेगइए करेज्जा अत्थेगइए नो करेज्जा, एवं णेरइए जाव वेमाणिए " भव्योऽन्तक्रियां -नाश-करनेवाली क्रिया। यहां यह बात इसलिये कही गई है कि यदि कोई ऐसी आशंका करे कि क्या जीव का अवस्थान संसार में ही है ? या इससे उसकी कभी मुक्ति भी होगी? तब इस शंका का समाधान यहां किया गया है और कहा गया है कि जीव की कभी अन्तक्रियामुक्ति-भी होगी। कई जीव ऐसे हैं, अर्थात् जो भव्यजीव हैं वे तो नियम से समस्त कर्मक्षयरूप अन्तक्रिया को करेंगे, उन्होंने पहले इस अन्तक्रिया को किया है, और वर्तमान में वे विदेह क्षेत्र से अन्तक्रिया करते हैं । तथा कई जीव अर्थात् जो अभव्य जीव हैं, वे कभी भी इस समस्त कर्मक्षयरूप अन्तक्रिया को न करेंगे, न पहिले उन्होंने इसे किया है, और न वर्तमानमें वे इसे कर रहे हैं । "अंतकिरियापयं नेयव्यं" का तात्पर्य यह है कि प्रज्ञपना सूत्र का जो बीसवां अंतक्रिया पद है। उसका यहां अनुसंधान करलेना चाहिये । वह पद इस प्रकार से हैક્રિયા. અહીં આ વાત કહેવાનું કારણ એ છે કે-કઈ એવી શંકા કરે કે જીવનું અવસ્થાન (રહેઠાણ) સંસારમાં જ છે કે સંસારમાંથી કયારેય તેની મુક્તિ પણ થશે? તે તે શંકાનું નિવારણ કરવા માટે આ સૂત્ર લખ્યું છે. આ સૂત્રમાં કહ્યું છે કે જીવની ક્યારેક અન્તકિયા (મુક્તિ) પણ થશે. કેટલાંક જી એવાં છે એટલે કે જે ભવ્યજીવે છે. તેઓ તે સમસ્ત કર્મના ક્ષયરૂપ અંતકિયા કરશે, તેમણે તે પહેલાં અંતકિયા કરી છે અને વર્તમાનકાળમાં પણ તેઓ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં અંતક્રિયા કરે છે. તથા કેટલાક છે અર્થાત્ જે અભવ્ય છે તેમણે કદી પણ આ સમસ્ત કર્મક્ષયરૂપ અંતક્રિયા કરી નથી, વર્તમાન
मा ४२ता नथी मने भविष्यमा ४२शे ५ नहीं. “ अंतकिरियापयं नेयवं" न तात्यय से 3 प्रज्ञापनासूत्रनुं वासभु “अंतक्रिया" नामर्नु જે પદ છે તેનું અનુસંધાન અહીં કરી લેવું જોઈએ. તે આ પદ આ પ્રમાણે છે.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧


Page Navigation
1 ... 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879