Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 577
________________

भगवतीसूत्रे वर्तमानकालिकक्रियाजन्यत्वं दर्शयति-'एवं करेंति' एवं कुर्वन्ति-वर्तमानकालेपि कांक्षामोहनीयं कर्म कुर्वन्तीति भावः। 'एत्थवि दंडओ जाव वेमाणियाणं' अत्रापि दण्डको यावद्वैमानिकानाम् , अत्रापि वर्तमानक्रियाघटितकांक्षामोहनीयकर्मप्रकरणेपि यावद्वैमानिकानां नारकादारभ्य वैमानिकपर्यन्तानां दण्डको वर्तमानक्रियाघटितो वक्तव्यः। अथ भविष्यत्कालघटितं कर्म दर्शयति-'एवं करिस्संति ' एवं करिष्यन्ति, यथाऽतीतकालेऽकार्पुस्तथा भविष्यत्कालेऽपि करिष्यन्त्येवेति भावः, 'एत्थवि दंडओ जाव वेमाणियाणं' अत्रापि दण्डको यावद्वैमानिकानाम् , भविप्यत्कालिकोऽपि दण्डको नारकादारभ्य वैमानिकपर्यन्तं वक्तव्य इति । कृतस्य कर्मणश्चयोपचयादयो भवन्तीति तान् दर्शयन्नाह-'एवं चिए' इत्यादि । एवं' कह लेना चाहिये । अब सूत्रकार कांक्षामोहनीयकर्म में वर्तमानकालिक क्रिया जन्यता प्रकट करते हुए कहते हैं कि-" एवं करेंति" जीव वर्तकाल में भी इस कांक्षामोहनीयकर्म को क्रिया द्वारा करते रहते हैं। इस वर्तमानकाल संबंधी कांक्षामोहनीयकर्म के प्रकरण में भी नारक से लेकर वैमानिक देवों तक का दण्डक वर्तमानक्रिया से घटित कर कहना चाहिये । अब भविष्यत् काल में भी इसी प्रकार से जीव इस कांक्षामोहनीयकर्म को क्रिया द्वारा करेंगे। इस बात को प्रकट करने के लिये सूत्रकार “ एवं करिस्संति" यह सूत्र कहते हैं-जैसे जीवोंने इस कांक्षामोहनीयकर्मको अतीतकालमें क्रियाद्वारा निष्पन्न किया है। वैसे ही इसे वे भविष्यत्कालमें भी करेंगे। यहां पर भी भविष्यत्कालसंबंधी दण्डक नारकप्रकरण से लगाकर वैमानिक देवों तक का भविष्यत्कालसंबंधी क्रिया को जोड़कर कहना चाहिये । कृत कर्म के ही चय उपचय आदि દંડકે વૈમાનિક સુધીના કહેવામાં આવ્યાં છે એવાં છે કે અહીં કહેવા જોઈએ. હવે સૂત્રકાર કાંક્ષાએહનીયકર્મમાં વર્તમાનકાળની કિયા જન્યતા
विवाने माटे ४ छ -“ एवं करें ति" ०५ वर्तमानमा ५४ २॥ કાંક્ષામહનીયકર્મનું ક્રિયા દ્વારા ઉપાર્જન કરતા રહે છે. આ વર્તમાનકાળ વિષયક કાંક્ષાહનીયકર્મના પ્રકરણમાં પણ નારકીના દંડકથી લઈને વૈમાનિકે સુધીનાં દંડકે વર્તમાન કિયાની અપેક્ષાએ કહેવાં જોઈએ. ભવિષ્યકાળમાં પણ જીવ કાંક્ષાહનીય કર્મનું ક્રિયા દ્વારા ઉપાર્જન કરશે, એ વાત દર્શાવવાને માટે सूत्रा२ ३२भाव छ , " एवं करिस्संति” म वास भूतभा ४iक्षाમેહનીયકર્મનું ક્રિયા દ્વારા ઉપાર્જન કર્યું છે, તેમ ભવિષ્યકાળમાં પણ તેઓ કરશે. અહીં પણ નારકીના જીથી લઈને વૈમાનિકે સુધીના ભવિષ્યકાળ વિષયક દંડક ભવિષ્યકાળની કિયાને જોડીને કહેવાં જોઈએ. કૃતકર્મને જ ચય, ઉપચય વગેરે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧


Page Navigation
1 ... 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879