Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 533
________________

५१०
खण्डितः संयमासंयमः- देशविरतिपरिणामो यैस्तेविराधितसंयमासंयमास्तेषां तादृशश्रावकाणामित्यर्थः । ५ । 'असनीणं' असंज्ञिनाम् - संज्ञा नाम मनस्तद्रहितानाम्, मनोलब्धिशून्यानां तिरश्चामकामनिर्जरावतां जीवानामित्यर्थः | ६ | तथा 'तावसाणं' तापसानाम् वृक्षपतितशुष्कपत्रादिभोजनमाचरतां बालतपस्विनाम् | ७ | तथा 'कंदपिया' कान्दर्पिकाणाम्, कन्दर्पः परिहासः, स विद्यते येषां ते कन्दर्पिकाः त एव कान्दर्पिकाः, अथवा, कन्दर्पः परिहासस्तेन चरन्ति लोके सोपहासव्यवहारं कुर्वन्ति, परानुपहासयन्ति ये ते कान्दर्पिकाः व्यवहारमात्रेणैव चारित्रवन्तः कन्दर्पकाकुच्यादिकारकाः । तत्स्वरूपं यथा
भगवती सूत्रे
से लगाकर बीच में जिन्होंने अपना देशविरति परिणाम खण्डित करदिया है वे विराधितसंयमासंयम वाले जीव हैं ५।" असन्नीणं " संज्ञा नाम मनका है, इस संज्ञारूप मनोलब्धि से जो शुन्य-रहित हैं, वे असंज्ञी जीव हैं ६, अर्थात् अकामनिर्जरावाले जीव तथा 'तावसाणं' वृक्षों से पतित सूखे पत्तों आदि को खाने वाले बालतपस्त्री जीव ७, तथा "कंदपियाणं " कान्दर्पिक जीव-कंदर्प नाम परिहास हँसी मजाक का है यह जिनमें हैं वे कान्दर्पिक हैं, अथवा जो कंदर्प-परिहास- द्वारा लोकमें उपहासपूर्वक व्यवहार करते हैं-दूसरों को हँसाते हैं वे कान्दर्दिक कहलाते हैं। ये कान्दर्पिक कंदर्प और कौकुच्यादि करने वाले होते हैं बीभत्स शब्दों का प्रयोग करके दूसरों को हँसाते हैं, वे कौकुच्य कहलाते हैं। इस कारण केवल व्यवहार से ही ये चारित्रवाले कहें जाते हैं। कहा भी हैછે ત્યારથી જેમનું તે વ્રત અખંડિત છે તેવા જીવાને અવિરાધિત સયમાસયમવાળા કહેવામાં આવે છે. 'विराहियसंजमा संजमाणं " श्रावस्वत सईने भेमो વચ્ચેથી જ દેશિવેતિ પિરણામ ખખડત કરી નાખ્યું છે. તેમને વિરાધિત સંયમાसंयभवाजा वो उडेवामां आवे छे. "असन्नीणं" संज्ञा भेटले भन, या સંજ્ઞારૂપ મનેાલબ્ધિથી રહિત જીવાને અસરી કહેવામાં આવે છે. એટલે કે
66
""
अमनिर्भरावाजा लवो तथा "तावसाणं" वृक्षों परथी पडेलां यान महि ખાનાર તથા પંચાગ્નિ તપ કરનારા પાલતપસ્વી જીવેા, તથા कंदप्रियाणं કાન્તર્ષિક જીવ-કદ્રુપ એટલે પરિહાસ હંસી મજાક વગેરેનું જેમનામાં અસ્તિત્વ હાય છે, તેમને કાન્તર્ષિક કહેવામાં આવે છે. અથવા જે કદ્રુપ (કુચેષ્ટા) વડે લેાકમાં ઉપહાસયુક્ત વ્યવહાર કરે છે, તેમને કાર્ષિક કહેવામાં આવે છે. તે કાન્દપિકા કદ અને કૌમુચ્ય એટલે બીભત્સ શબ્દો લીને ખીજાઓને હસાવવાની ક્રિયા કરનારા હાય છે. તેથી તેએ માત્ર વ્યવહારમાં જ ચારિત્રવાળા કહેવાય છે. તે સાચા ત્યાગી હોતા નથી. કહ્યું પણ છે—
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
66


Page Navigation
1 ... 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879