Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५४४
भगवतीसूत्रे न कृतः ।३। किन्तु 'सव्वेणं सव्वे कडे' सर्वेण सर्व कृतम् , जीवस्य सर्वावयवेन सर्व कांक्षामोहनीयं कर्म कृतमिति।४। सर्वेण सर्व कृतमिति कथमुच्यते? तथाविध जीवस्वाभाव्यात् सर्वस्वप्रदेशावगाढतदेकसमयबन्धनीयकर्मपुद्गलबन्धने सर्वजीव प्रदेशानां व्यापारो भवतीत्यतः कथ्यते सर्वेण सर्व कृतमिति। सर्वात्मना सर्व तदेक
शंका-“सवेण सव्वे कडे " अर्थात् जीव के समस्त प्रदेशों द्वारा वह समस्त कांक्षामोहनीय कर्म किया गया है " ऐसा आप कैसे कहते हो-तो इसका उत्तर यही है कि जीव का इसी प्रकार का स्वभाव है कि जिससे वह समस्त अपने प्रदेशों द्वारा समस्त कांक्षामोहनीयकर्म का बंध करता है । तात्पर्य ऐसा है कि जीव एक समय में जितने बंधने योग्य कर्म पुद्गलोंका बंध करता है। उन्हें वह अपने समस्त आत्माप्रदेशों के साथ विशिष्टरूप से अवगाढ कर लेता है-अर्थात् जोड़ लेता है। इन कर्मपुद्गलों के बंधन करने में जीव के समस्त प्रदेशों का व्यापार होता है। इसलिये "सव्वेण सव्वे कडे" ऐसा कहा गया है। ऐसा नहीं है कि --" एक समय में कांक्षामोहनीयकर्म का कुछ अंश बंधे, और दूसरे समय में कुछ अंश बंधे, तीसरे आदि समय में कुछ अंश बंधे, इस तरह कई समयों में पूरे कांक्षामोहनीयकर्म का बंध हो" क्योंकि पूरे कांक्षामोहनीय कर्म का सर्वांशों से एक ही समय में जीव के समस्त प्रदेशों के साथ बंध को प्राप्त होता है। इस लिये एक ही काल में वह समस्त कांक्षानोहनीयकर्म समस्त जीवप्रदेशों का उसके बांधने में
-“ सव्वेणं सव्वे कले " मेटले , “ ना समस्त प्रदेश २ તે સમસ્ત કાંક્ષામહનીય કર્મ કરાયું છે” એવું આપ કેવી રીતે કહો છો?
ઉત્તર--જીવને એ સ્વભાવ છે કે તે એક સમયમાં જેટલાં બાંધવા ગ્ય કર્મ પદ્ગલોને બંધ બાંધે છે. તેટલાં કર્મ પુદગલોને તે પોતાના સમસ્ત આત્મપ્રદેશે સાથે વિશિષ્ટ રૂપે અવગાઢ કરી લે છે-જેડી લે છે, તે કર્મપુદ્ગલોનું બંધન કરવામાં જીવના સમસ્ત પ્રદેશને વ્યાપાર (પ્રવૃત્તિ) थाय छे. तेथी १ " सम्वेणं सव्वे कडे" द्यु छ. सर्बु सनतुं नथी है “ એક સમયમાં કાંક્ષામહનીયમને કેટલેક અંશ બંધાય, અને બીજા સમયમાં બીજે કેટલેક અંશ બંધાય, ત્રીજા સમયમાં વળી બીજે કેટલોક અંશ બંધાય, અને એ રીતે કેટલાય સમયમાં કાંક્ષામહનીય કર્મને બંધ બંધાય, કારણ કે કાંક્ષાહનીય કર્મના સર્વાંશે એક જ સમયે જીવન સમરત પ્રદેશની સાથે બંધ પામે છે, તેથી એક જ કાળમાં સમસ્ત આત્મપ્રદેશની સાથે કાંક્ષા भाहनीय भ सर्वाशे मघशाने प्रात यतुं डावायी “ सव्वेणं सव्वं कय"
શ્રી ભગવતી સૂત્ર: ૧
