Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 524
________________

प्रमेयचन्द्रिकाटीका श०१ उ० २ सू० १३ उपपातप्रकरणनिरूपणम्
५०१
कुर्यात् नाभव्यः, अंगारमर्दकाचार्यस्य साधुलिंगे सत्यपि अभव्यत्वस्मरणात् । पुनरपि - " णेरइए णं भंते नेरइएस वट्टमाणे अंतकिरियं करेज्जा ?, गोयमा नो इसम ' इत्यादि ।
नवरम् -'मणुस्से अंतं करेज्जा" मनुष्येषु अन्तं कुर्यात्, मनुष्येषु वर्तमानो नारको मनुष्यीभूत इत्यर्थः, अन्तक्रियां कर्तुं शक्नुयादिति । मनुष्यशरीरावच्छिन्नो नारकः समाराधितज्ञानदर्शनचारित्रः अशेषकर्मक्षयं कृत्वा सिद्धयतीति भावः ॥ ०१२ ।।
॥ इत्यन्तक्रियाप्रकरणम् ॥
" जीवे णं भंते !" इत्यादि, हे भदन्त ! जीव अन्तक्रिया करता है क्या ? हे गौतम! कोई एक जीव करता है और कोई जीव नहीं करता है। इसी प्रकार नैरयिक यावत् वैमानिक तक जानना चाहिये । अर्थात् भव्यजीव अन्तक्रिया करता है, और जो अभव्य जीव है, वह अन्तक्रिया नहीं करता है। अंगारमर्दक आचार्यने साधुलिङ्ग होने पर भी अभव्य होने के कारण अन्तक्रिया नहीं की । हे भदन्त ! जो जीव नारकपर्यायमें वर्तमान है, वह उस पर्याय में अन्तक्रिया करता है क्या ? गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है इत्यादि । विशेषता यह है कि मनुष्यपर्याय में वर्तमान नारक अर्थात् नारक पर्याय को छोड़कर मनुष्यबना हुआ नारक अन्तक्रिया कर सकता है। तात्पर्य कहने का यह है कि मनुष्य शरीरावच्छिन्न- मनुष्य पर्याय में अवतरित हुआ-भूतपूर्व नारकजीव ज्ञान, दर्शन और चारित्रकी आराधना करके अशेष कर्मोंका नाशकर सिद्धपद प्राप्त कर लेता है || सू० १२ ।।
66
जीवे णं भंते ! " इत्यादि हे पूल्य ! शुं लव अंतडिया मेरे छे ? डे ગૌતમ ! કોઇ જીવ કરે છે અને કોઈ જીવ કરતા નથી. આ પ્રમાણે જ નૈરિયકાથી વૈમાનિકા સુધી સમજવુ. એટલે કે ભવ્યજીવા અંતક્રિયા કરે છે. અને અભવ્યજીવા અતક્રિયા કરતા નથી. અગારમકઆચાય, સાધુ લિંગ થવા છતાં પણ અભવ્ય હાવાથી ભવ્યત્વના અભાવને કારણે અ‘તક્રિયા કરી શકચા નહીં. હે પૂજ્ય ! જે જીવા નારક પર્યાયમાં રહેલા છે. તે જીવા તે પર્યાયમાં અતક્રિયા કરે છે ખરા ? હે ગૌતમ! આ અર્થ ખરાખર નથી, કારણ કે એમ ખનતું નથી. વિશેષતા એ છે કે નારક પર્યાયને છેાડીને મનુષ્ય પર્યાયમાં આવેલે નારકજીવ મનુષ્ય ખનીને અંતક્રિયા કરી શકે છે, તાત્પર્ય એ છે કે મનુષ્ય પર્યાયમાં ઉત્પન્ન થયેલા ભૂતપૂર્વ નારકજીવજ્ઞાન દર્શન, અને ચારિત્રની આરાધના કરીને અશેષ (समस्त) भेनो नाश उरीने सिद्धयह प्राप्त उरी शड़े छे. ॥ सू० १२ ॥
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧

Loading...

Page Navigation
1 ... 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879