Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
४१०
भगवती सूत्रे
युष्काः समोपपन्नकाः, ३ सन्त्येके विषमायुष्का विषमोपपन्नकाः ४ तत् तेनार्थेन गौतम १० || सू० ३||
टीका- 'नेरइयाणं भंते!' नैरयिकाः खलु भदन्त ! 'सव्वे समकम्मा' सर्वे किं समकर्माणः ? 'गोयमा' हे गौतम! 'नो इणडे समद्रे' नायमर्थः समर्थः सर्वे न समकर्मवन्त इत्युत्तरम् । गौतमः प्राह े से केण्डेणं अंते' तत्केनार्थेन हे भदन्त ! ' एवं gear' एवमुच्यते नैरयिकाः सर्वे न समकर्माण इति । तत्र कारणमाह'गोयमा' हे गौतम! 'नेरइया दुविहा पन्नत्ता०||' नैरयिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा ' तद्यथा - तथाहि - ' पुव्वोववन्नगा य पच्छोववनगा य' पूर्वोपपन्नकाच विसमोवनगा ) कोई २ समान आयुवाले और विषमोपपन्नक, (अत्थे - गइया विसमाज्या समोववन्नगा) कोई २ विषम आयुवाले और समोपपन्नक (अत्थेगइया विषमाउया विसमोववन्नगा ) कोई २ विषम आयुवाले और विषमोपपन्नक हैं । ( से तेणट्टेणं गोयमा० ) इस कारण हे गौतम! मैंने ऐसा कहा है।
टीकार्थ - इस सूत्र से सूत्रकारने कर्म वर्ण आदि द्वारा नारकीयजीवों का निरूपण किया है- गौतमस्वामीने जो प्रभुसे नारकीयजीवों की कर्म समानता के विषय में प्रश्न किया और प्रभुने जो उत्तर दिया वह स्पष्ट है । पुनः जब गौतमस्वामीने उनसे यह पूछा कि हे भदन्त । आप ऐसा किस कारण से कह रहे हैं तब प्रभु ने इसके समाधानार्थ जो " पुव्वोववण्णगाय पच्छोवचण्णगा य " ऐसा कहा है सो जो पहले उत्पन्न हुए हैं वे पूर्वोपपन्नक और जो पीछे उत्पन्न हुए हैं वे पञ्चादुपपन्नक हैं । पूर्वो
आयुवानां भने विषभेोपपन्न, ( अत्थेगइया विमाज्या समोववन्नगा ) (3) अ अर्ध विषभ आयुवानां रमने समोपपन्न, ( अत्थे गइया विसमाज्या विस मोववन्नगा) (४) अ अ विषभ आयुवानां भने विषभोषपन्न होय छे. ( से तेणट्ठेणं गोयमा ! ) मा अरखे, हे गौतम! में मेवु' उद्धुं छे.
ટીકા”—સૂત્રકારે આ સૂત્રમાં ક, વણુ અદિ દ્વારા નારક જીવાનું નિરૂપણ કર્યું છે—નારક જીવાની કસમાનતાના વિષયમાં ગૌતમ સ્વામીએ જે પ્રશ્ન કર્યો, અને મહાવીર પ્રભુએ તેને જે ઉત્તર આપ્યા તે સ્પષ્ટ છે. પછી જ્યારે ગૌતમ સ્વામીએ પ્રભુને પૂછ્યું કે આપ શા કારણે એવું કહો छो, तेनान्वायसां अलुमे “पुव्वोवण्णगाय पच्छोव वण्णगाय” मे उधुं छेनार लवाना मे अङ्गार छे- (१) पूर्वोपपन्न - पडेलां उत्पन्न थयेस भने (२) पश्चादुपयन्नई
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧