Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श०१उ०१सू० १९ पृथ्वीकायिकादीनामाहारादिवर्णनम् २७१ इत्यादि । हे भदन्त ! यान् आहारपुद्गलान् रूक्षान् आहरन्ति तान् पुद्गलान् किम् आत्मपदेशैः स्पृष्टान् अस्पृष्टान् वा, यदियान आत्मप्रदेशैः स्पृष्टान् पुद्गलान् गृह्णन्ति तान् पुद्गलान् अवगाढान् अनवगाढान् वा, इत्यादिकं सर्व पूर्ववदेव एकादशसूत्रोक्तनारकप्रकरणवदेव बोध्यम् , 'णाणत्तं' इति नानात्वमिति भेदोविशेष इति यावत् , नारकापेक्षया आहारविषये पृथिवीकायस्य विशेषो विद्यते, सच विशेषोऽयम्'कहभागं' इत्यादि।
'कइभागं' कतिभागमाहारम् 'आहरेंति' आहरन्ति, 'कइभागं' कतिभागं करते हैं वे रूक्ष आहार पुद्गल आत्मप्रदेशों के साथ स्पृष्ट होते हैं या अस्पृष्ट होते हैं ? अर्थात् आत्मप्रदेशों के साथ स्पृष्टरूक्ष आहार पुद्गलों को आहाररूप से ये ग्रहण करते हैं या आत्मप्रदेशों के साथ अस्पृष्ट हुए आहारपुद्गलों को आहाररूप से ग्रहण करते हैं ? यदि आत्मप्रदेशों के साथ स्पृष्ट हुए जिन आहारपुद्गलों को ये आहाररूप से ग्रहण करते हैं तो पुनः यह प्रश्न होता है कि वे आत्मप्रदेशों के साथ स्पृष्ट पुद्गल अवगाढ होते हैं या अनवगाढ होते हैं ? अवगाढ का मतलब आत्मप्रदेशों के साथ एक क्षेत्रावगाही होना है। इत्यादि समस्त पहले की तरह ही अर्थात् ११वें सूत्र में कथित नारक प्रकरण की तरह ही जानना चाहिये ।
" णाणत्व” इस शब्द का अर्थ, भेद है । इसका तात्पर्य यह है कि नारक की अपेक्षा पृथिवीकायिक जीव के आहार के विषय में भेद है
और वह इस प्रकार से है-गौतमस्वामी ने जब प्रभु से यह प्रश्न किया कि हे भदन्त ! पृथिवीकायिक जीव कितने भाग का आहार करते हैं
રૂપે ગ્રહણ કરે છે કે આત્મપ્રદેશની સાથે અસ્કૃષ્ટ આહાર પુદગલોને તેઓ આહારરૂપે ગ્રહણ કરે છે? જે તેઓ આત્મપ્રદેશની સાથે સૃષ્ટ એવાં આહાર પુદ્ગલોને ગ્રહણ કરતા હોય તે પ્રશ્ન એ ઉદ્ભવે છે કે તે આત્મપ્રદેશની સાથે સ્પષ્ટ પુગલો અવગાઢ હોય છે કે અનવગાઢ હોય છે? અવ. ગાઢ એટલે આત્મપ્રદેશની સાથે એક ક્ષેત્રાવગાહી એવો અર્થ થાય છે. ઇત્યાદિ સમસ્ત વક્તવ્ય ૧૧માં સૂત્રમાં કહેલાં નારક પ્રકરણ પ્રમાણે જ સમજવું.
" णाणत्व" भेटवे ले. तेनुं तापिय छ । ना२४७३। ४२तां पृथिवीકાયિક જીવોના આહારના વિષયમાં ભેદ રહેલો હોય છે. તે ભેદ આ પ્રમાણે છેગૌતમ સ્વામીએ પ્રભુને આ પ્રમાણે પ્રશ્ન પૂછયો કે-હે ભદન્ત! પથિવી કાયિક
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
