Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
-
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श० १ उ० १ सू० २८ संवृतानगारनिरूपणम् ३५३ वा 'चाउरंत संसार कतारं' चातुरन्त संसारकान्तारं-चतुर्गतिक संसारारण्यम् , एषां पदानां व्याख्या असंवृतानगार (सप्तविंशति) सूत्रोक्तवद् विज्ञेया। 'वीईवयइ' व्यतिव्रजतिव्यतिक्रामति समुल्लङ्घन्यति, से तेणढे णं' तत्तेनार्थेन तेन कारणेन पूर्वोक्तकारणमाश्रित्य 'गोयमा' हे गौतम ! ' एवं वुच्चइ ' एव मुच्यते 'संवुडे अणगारे' संवृतोऽनगारः 'सिज्झइ जाव अंतंकरेइ ' सिध्यति यावद् अन्तं करोति, सिध्यति बुध्यते मुच्यते परिनिर्वाति सर्वदुःखानामन्तं करोतीति ॥मू०२८॥
॥ इति संवृतानगार निरूपणम् ॥ संसारकन्तारं" इन पदों की व्याख्या असंवृत अनगार के सूत्र में जैसी कही है वैसी ही जानना चाहिये । इसलिये हे गौतम ! मैं ऐसा कहता हूँ कि संवृत अनगार " सिज्झइ जाव अंतं करेइ " सिद्ध हो जाता है यावत् वह समस्त दुःखों का अन्त कर देता है। ___ भावार्थ-असंवृत अनगार की अपेक्षा संवृत अनगारके कथन में दोनों की प्रवृत्ति जुदी २ होनेके कारण परस्पर में भिन्नता है। चूंकि यह सूत्र चरमशरीरी संवृत अनगार की अपेक्षा से कहा है अतः असं. वृत अनगार सिद्ध नहीं होना, बुद्ध नहीं होता तब संवृत अनगार ऐसा होता है यह सब कथन ठीक है । तथा असंवृत अनगार के प्रकृतिबंध, स्थितिबंध अनुभागबंध और प्रदेशबंध जैसे होते हैं उनसे बिलकुल विपरीत संवृत अनगार के ये होते हैं । वह आयुकर्म का भी बंध करता अणवयग्गं, दीहमद्धं, चाउरन्त संसारकंतारं" २॥ पहोनी व्याभ्या असत અણુગારનાં સૂત્રમાં જે પ્રમાણે કહી છે તે પ્રમાણે જ સમજવી. તેથી હે गौतम ! हुँ मे हु छु, सवृत अ॥२ “सिज्झइ जाव अंतं करेइ" सिद्ध भने छे. 'यावत् ' ते समस्त मानो मत ४२ छ. २मही ' यावत' પદ દ્વારા બુદ્ધ બને છે, મુકત બને છે, અને પરિનિવૃત બને છે તે સમવેશ કરે જોઈએ.
ભાવાર્થ–સંવૃત અણગાર અને અસંવૃત અણગારની પ્રવૃત્તિ જુદા જુદા પ્રકારની હોવાથી તેમના કથનમાં ભિન્નતા રહેલી છે. આ સૂત્ર ચરમશરીરી સંવૃત અણગારની અપેક્ષાએ કહેલું છે. તેથી અસંવૃત અણગાર સિદ્ધ થતું નથી, બુદ્ધ થતું નથી, પણ સંવૃત અણગાર સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે, ઈત્યાદિ કથન બરાબર છે. તથા અસંવૃત અણગારના પ્રકૃતિ બંધ, સ્થિતિ બંધ, અનુભાગ બંધ અને પ્રદેશબંધ જેવાં હોય છે તેનાથી તદ્દન વિપરીત તે બધા બંધ સંવૃત અણગારના હોય છે. અસંવૃત અણગાર આયુકર્મનો બંધ પણ કરે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧