Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. १ उ. १ सू० ५ श्रीमहावीरवर्णनम् १०१ कर्मजातम् , व्यावृत्तं-निवृत्तं छद्म यस्मात् स व्यावृत्तच्छद्मा । 'जिणे'-जिन:रागद्वेषशत्रुविजेता। 'जावए '-जापकः-जापयति-रागद्वेषादिशत्रून् जयन्तं भव्यजीवगणं धर्मदेशनादिना प्रेरयतीति जापकः। 'तिण्णे'-तीर्णः-स्वयं संसारौघं तीर्णः उत्तीर्णः । 'तारए'तारकः-तारयति-तरतोऽन्यान् भव्यजीवान् प्रेरयतीति तारकः । 'बुद्धेः' बुद्धः स्वयं बोधं प्राप्तः। बोहए'-बोधक:-बुध्यमानादर्शन आदि जिसके द्वारा आवृत किये जाते हैं उसका नाम छद्म है । ऐसा छद्म घातियाकर्मों का समूह है। यह ज्ञानावरणीय आदि रूप कर्मसमूह जिससे दूर होता है वह व्यावृत्तछद्मा कहलाता है। "जिन" पद यह प्रकट करता है कि रागद्वेष आदि प्रबल अन्तरङ्ग शत्रुओं को जीतकर ही आत्मा जिन बनता है । भगवान् भी जिन हैं, इसलिये उन्हों ने राग द्वेष आदि अन्तरंग शत्रुयों पर विजय प्राप्त कर लिया है। " जापकः " पद यह बतलाता है कि प्रभु अपनी धर्मदेशना द्वारा भव्यजनों को रागद्वेष आदि शत्रुओं को जितने के लिये प्रेरित करते हैं। इसलिये प्रभु जापक हैं । “तिण्णे" पद यह बतलाता है कि प्रभु चतुर्गतिरूप संसारसमुद्र से पार हो चुके हैं । " तारए" पद प्रभु में अन्य भव्यजीवों को भी वे संसारसमुद्र से पार करा देते हैं यह बात प्रकट करता है । भगवान् स्वयं बोध को प्राप्त हुए हैं, इन्हें किसी ने बोध नहीं दिया है यह बात “बुद्ध " पद बतलाता है । बोधक पद प्रभु में अन्य जीवों के लिये भी वे बोध देते हैं, यह प्रकट करता है। કેવળજ્ઞાન કેવળદર્શન આદિ ગુણને આવૃત્ત કરી નાખવામાં આવે છે તેનું નામ છ% છે. ઘાતિયા કર્મોને સમૂહ એ પ્રકારને છ છે. તે જ્ઞાનાવરણ આદિ કર્મસમૂહને જેમના દ્વારા નાશ થઈ જાય છે તેમને “વ્યાવૃત્તછદ્મા” કહે છે.. 'जिनः' २५४ मे मताव छ ॐ रागद्वेष माहिम ४२॥ शत्रुसोने ताने । આત્મા જિન બની શકે છે. ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ પણ રાગદ્વેષ આદિ मरना शयाने त्या डा तेथी भने लिन अवामा मावस छ. "जापकः" પદ એ બતાવે છે કે પ્રભુ પિતાની દેશના દ્વારા ભવ્ય જીવોને રાગદ્વેષ આદિ शत्रुमाने तवानी प्रेरण। माघे छे. तेथी प्रभुने ५४ ४ा छे. "तिण्णे" પદ એ બતાવે છે કે પ્રભુ પિતે ચાર ગતિ વાળા સંસાર સમુદ્રને તરી ગયા છે. "ताए" ५४ को मताव छ , प्रभु अन्य लव्य वान ५५ संसार सभद्र તરાવી દે છે. ભગવાને જાતે જ બધ પ્રાપ્ત કર્યો છે, કેઈએ તેમને બેધ આપે નથી. એ વાત “બુદ્ધ પદ દ્વારા બતાવવામાં આવી છે. “બેધક પદ એમ બતાવે છે કે પ્રભુ અન્ય જીવોને બેધ આપે છે. ભગવાનને મુક્ત કહેવાનું
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧
