Book Title: Prabuddha Jivan 1987 Year 48 Ank 17 to 24 and Year 49 Ank 01 to 16
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525972/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 buddha jIvana varSa:48 eka H 17 muMbai tA. 1-1-'87 * vArSika lavAjama rUA. 30/- chuTaka nakala rUA. 1-50 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha bhASAvAnuM viSa bhAratamAM vakhatAvakhata bhASAnA vivAda age chamakalAM thayAM kare che. tAjetaramAM rASTrabhASA hindInA viSamAM tAmIlanADumAM RRNI dhUli thai; bhAratanA badhArajInI nakale kha LavAmAM AvI. gAvAmAM kAMkaNI bhASAne rAjyabhASA banAvavA mATe haMsaka tophAno thayAM, keTalAka jAna gumAvyA. thADA vakhata pahelAM khelagAma sarahade marAThI ane kannaDa bhASA bhASI zempa vacce temAnA thayAM hatAM. vakhatovakhata thatAM AvAM tAniA paristhitine vadhu gaMbhIra khanAvI de che. lekAmAM paraspara veranI nAgI uzkerAya che. premathI rahetI prajA vacce bhASA-vivAdanu viSa prasarI jAya che. bhAratane svata MtratA maLI te pUrve bhASAnA nAme ramakhANA thayAnuM jANyuM nathI. e bhASA vaccenA sardI pradezanA gAmAmAM bhASAnuM vaimanasya rahetuM nahi. khalka ane bhASA sArI rIte mALanAra pratye leAkA AdarathI jotA. Aje paNa bhASAsImAnA dhaNA pradezamAM evI sumeLabharI paristhiti pravarte che, paraMtu paristhitino geralAbha uThAvavA rAjadvArI puruSo kyAreka bhASAnA praznane saLagatA banAvI de che. muMbai jaina cuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM er meila $ 20 6 12 bhASA e pAtAnA vicArAne vyakata karavAnuM eka mahattvanu mAdhyama che. kruta manuSya pAse ja potAnA vicArone vyakta karavAnI zakti che. nAnuM bALaka je vyaktio vacce Uchare che te vyakitanI bhASAne sahaja rIte graha kare che. videzamAM UcherAM bALA videzIonI bhASAne sahajapaNe zIkhI le che, svIkAre che. eka niHsatAna AyarIza 'patIe cha mahinAnuM eka phroca bALaka dattaka lIdhu ane ene sArI rIte te ucheravA lAgyAM. bALaka lagabhaga varasanuM thavA AvyuM tyAre e AyarIza dapatIe eka pustaka vikretAne tyAM jai ke 'ca bhASAnI DikzanarI mAgI. teoe dukAnadArane kahyu, 'ame eka phreMca bALakane dattaka lIdhu che. e have khAnatAM zIkhaze eTale e nAnA bALaka sAthe enI phreMca bhASAmAM ame vAtacIta karI zakIe evI saraLa DikazanarI. amAre joIe che, ke jethI te pramANe zabve zIkhIne ame enI sAthe vAtacIta karI zakIe.' dukAnadAre hasatAM kahyu', 'e mATe tamAre phreMca bhASAnI DikazanarInI jarUra nathI, tame je bhASA khelatA haraze te ja bhASA bALaka pazu melaze. khALaka bhale janmathI phroiMca hoya paraMtu tamArI pAse ucharIne e AyarIza bhASA ja bhAvaze. phrAMsanA leA peAtAnI phreMca bhASA mATe NuA magarUra che, paraMtu tamAruM mA ya" bALaka tamArI khAyarIza bhASAne virAdha nahIM kare, premathI hezi hoMze e zIkhaze.' A eka TucakA che, pazu te RRNuM kahI jAya che. bhASAe vyakitanI eka viziSTa siddhi che. bahu ochA mANusane peAtAnI bhASA sa MpUNu` zuddha rIte lakhata, vAcatAM ke khelatAM AvaDatI hAya che. vastutaH bhASAmAM saMpUrNa' zuddhi jevuM hAtu nathI. bhASAnI azuddhi zikSitamAM jeTalI dhruSapAtra gaNAya che, teTalI azikSitAmAM gaNAtI nathI. emane mana addhi e ddhi nathI. lokavyavahAra bhASAnI dRSTie saraLa ane naM siMga' che. bhASA e satata vahetA nausaMgika parivata nazIla pravAha che. samaye samaye emAM avanavA parivatana thayA kare che. mANusane eka karatAM vadhAre bhASA AvaDe te ene ene AnaMda thAya che. kayAreka e mATe e gava' paNa le che. potAnI bhASAne badale sAmA mANusanI bhASAmAM vAta karavAnA AnaMda aneAkhA che. ajANyA mANusa ApaNI bhASA bhAMgI tUTI khelatA hoya te paNa Apane te game che. bhASAnA vyavahAra SanuM nimitta tA jvalle ja bane che. ekadare te premane ja AviSkAra che, ane ja sAcA vyavahAra che. potAnI bhASA na jANunAra ajANyA musAne sahAyarUpa thavA duniyAmAM badhe ja lagna huMmezAM na dapUrNAMka utsuka ane tatpara rahe che. gi bhASAbhimAna mithyA che. bhASA janmatta che. evA mAdhyama mATe abhimAna karavu ke droSa karavA anucita che. jyAM manuSyamAM mAnava sahaja sadguNA khIlyA hoya che tyAM kai bhASA khelAya che be prazna gauNa banI jAya che. samajAya che ke nahiM eTalu' ja mahattvanuM che. na samajAya te mANusa samajavA sAcA dilathI prayatna kare che. jyAM judI judI bhASA khAlanArA le leAkA bhegA thayA hAya che tyAM pAnAnI mAtRbhASAmAM kheAlanArA leAkeA eka bIjA sAthe mAtRbhASAmAM vyavahAra karavA lAgI jAya che, ethI emane sAhajikatAnA mAnada thAya che. mAtRbhASAnA saMskAra UMDA te anekhA che. videzamAM potAnI mAtRbhASA khelanAra vyakti kyAMka maLI jAya teA enI sAthe mAtRbhASAmAM vAtacIta karavAne mAnadde kaMika judA ja hoya che. jamanI, raziyA ke jApAnamAM stAmAM kAi gujarAtI khAlanAra maLI jAya athavA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 * [ka gujarAtI gItanI paMkitao sAMbhaLavA maLe karyAMka gujarAtI chApuM vAMcavA maLe teA yanI lAgaNI vahevA lAge che ane dveSa anubhavAya che. evA ja Rtubhava darekane pAtAnI mAtRbhASA mATe thAya che. videzamAM dasa paMdara varSanA vasavATa pachI mANasa peAtAnA vatanamAM pAche kare che ane lokAne emanI gi' azuddha khelI khelatAM sAMbhaLe che tyAre potAnI bhASAnA lahekA ane hulaka sAMbhaLIne ane atizaya AnaMda thAya che. enA jUnA saskrArI jAgRta thAya che. prayuddha jIvana mAsa peAtAnI jAtane sArAmAM sArI rIte mAtRbhASAmAM gRta karI zake che. mAdhyamika zikSaNa ane ucca zikSaNanu jo e mAdhyama hoya te te temAM grahaNa karavAmAM ane vyakata karavAmAM vadhu saphaLatA meLavI zake che. durbhAgye bhArata gulAmImAM ghaNAM varSAM rahyu ane ene aMgrejI bhASAnI gulAmI ravIkAravI paDI. para'tu AjhAdI maLyA pachI svabhASAnuM jeTalu' gaurava thavuM joie teTalu thayuM nahi. kadAca mahAtmA gAMdhIjI hayAta dAna ane emanI bhAvanA anusAra bhAratanI bhASAnIti rahI hota tA bhAratanI bhASAkIya paristhiti judI ja hota. javAharalAlajInA aMgrejI pratyenA mAhe vahIvaTIta'tramAMthI aMgrejI bhASAne jaladI khasavA dIdhI nahi ane rASTrabhASAnA pracArane joie teTalA vega apAyA nahi. bhASAnIti anizcita rahyA karI. emanI namaLAine rAjAjI sahita dakSiNunA keTalAka netAoe lAbha uThAvyeA ane rASTrabhASA pharajiyAta na karI zakAya evA matane vega maLyeA. AjhAdI pUrve rASTrabhASA zIkhanArA lekAmAM tAmIlanADunA loko mokhare hatA. dina pratini rASTrabhASAnA pracAra tyAM hazipUrvaka jhaDapathI vadhatA jatA hatA. dakSiNanAM rAjyamAM javAharalAlajInI DhIlI nItine kAraNe hindI virAdhI adAlatA cAlu thayAM. TAcanI vyaktio vaccenA vaimanasyanA pariNAme rAjakIya pravAho kevA vaLA le che ane prajA tathA samagra deza tenA kevA bhAga ane che te hindI bhASA viSenI Aja divasa sudhI cAlI AvelI viSama pari. sthiti batAvI chApe che. jema rASTrabhASAnI khAkhatamAM tema zikSaNanA mAdhyamanI khAkhatamAM paNa banyuM, zikSakamAM mAtRbhASAne je sthAna apAvu jotuM hatuM, para Mtu samagra rASTramAM veLAsara ekasarakhAM (Uniform) pagalAM na levAvAnA kAraNe aneka vidyAthI one sahana karavu paDayu. bhAvanAzIla rAjyAne mAtRbhASAnuM mAdhyama apanAvyA pachI pagalAM bharavAnA vakhata A. kendra sarakAranI nokarImAM agrejIne ja mahattva apAvAnA kAraNe keTalAMka rAjyAnI prajAne rASTravAdI bhAvanA apanAvavAne kAraNe anyAya paNa thayA che. sarakArI nAkarImAM ane AMtararASTroya kSetre potAnI prajA pAchaLa na paDI jAya eTalA mATe rASTrIya bhAvanA cheDIne vaDhAru banavA keTalAMka rAjyoe agrejI bhASAnuM mahattva amaNA vegathI vadhAyu". agrejI aMtararASTrIya bhASA che, vijJAna ane TekanolojI mATe anivAya che. e sAcu tema chatAM "gAMdhIjI kahetA hatA tema prajAnA pAMca dasa TakA lakAnA lAbhane mATe AkInA leAne parANe khAja UThThAvavA paDe te yogya nathI, kendra sarakAre lezAhInA nAme ArbhathI rASTrabhASA mATe ane ucca zikSaNanA mAdhyama mATe khedarakArI sevI ane bhASAkIya praznone saLagavA dIdhA. bhASAvAra prAMta racanA mATenI gAMdhIjInI bhAvanA jhaDapI vikAsa ane sAMskRtika tA. 1-1-87 utkarSa mATe rahI hatI, paraMtu bhASAvAdanA viSe ApaNa rASTrIya bhAvanAne dhoi nAkhI. sthApita hiteAe enA zakaya. teTalo lAbha uThAvyeA, hiM'saka temano paNa karAvyAM. bhArata caNA meTA deza che. bhASA ghaNI che. paraMtu tethI vigrahanuM kASTa kAraNu na hovu joIe. durbhAgye duSTa rAjakAraNIoe sattAvAlasA ane ahamne kAraNe lekAnI mAtRbhASA mATenI sakucita lAgaNIone uzkarI zakya teTale geralAbha uThAvavA prayatna karyAM che. bhAratanI prajAmAM parabhASA prIti nathI ema nahi kahI zakAya. sarerAza bhAratIya mAsa khe ke tethI vadhu bhASA khAle che. bhASAnI vividhatAne bhAratIya saMskRtie aneka saikAothI apanAvI che. bhASA vaiviSNu chatAM bhAratIya saMskRtinuM hAda emanA Rne savAditAnuM rahyuM che, e enI parama siddhi che. vibhinna bhASA khAlavA mAtrathI mAjIsa dveSane pAtra nathI anatA te e khAkhara samaje che. sarakArI nIti ane svAthI rAjadvArI netA prajAnI lAgaNISAne uzkerIne bhASAvAdanuM viSa vakhatevakhata prasarAve che e du:khanI vAta che. mAtRbhASA ane rASTrabhASAnA vikAsa ane utkaSanI evI cAjanA sarakArI stare, zaikSaNika stare ane sAMskRtika sasthAonA stare karavI joie jethI bhAratIya prajAmAM vibhinna bhASAbhASI leAmAM paNa paraspara prema, Adara, sahiSNutA ane dhrutvanI bhAvanAnuM poSaNa thAya. ramaNalAla cI. zAha Rta'bharA vidyApITha - sAputArA Rta'bharA vidyApITha - sAputtArAnI vidyArthinIone sahAya karavAnu sadhe TharAvyuM hatuM. taduMnusAra pa paNuM parva daramiyAna 250 jeTalI AdivAsI vidyArthinIone vidyArthinI dITha rUA. 500 (pAMcaso) lekhe sahuAya karavA mATe sadhanA peTranA, zubhecchA, jIvanasabhyo ane vArSika sabhyane vinaMti karI hatI. amane jaNAvatA mAnada thAya che ke dAtAo taraphathI 250 vidyArthinIone sahAya karavA ATenI pUrI rakama paryuSaNapatra daramiyAna prApta thaI cUkI che. vidyArthinIone mATe upayogI evI cIja - vastuona vitaraNano kAya ma sAputArAmAM budhavAra, tA. 21mI jAnyuArI, 1987nA rAja savAranA 10-00 vAge rAkhavAmAM Avela che. A prasage upasthita rahevA saune bhAvabhayu nima traNa che. Rta bharaNa mATe je dAtAoe dAnanI rakama ApI che te RtaMbharAnI mulAkAta lai zake ane vitaraNu kAryakramamAM upasthita rahI zake te mATe tyAM javA AvavAnI asanI vyavathA sa taraphathI karavAmAM AvI che. maMgaLavAra, tA. 20mI jAnyuArIe savAre cha vAge khasa sadhanA kAryAlaya pAsethI upaDaze ane khapAre sAputArA pahoMcaze. khIje divase budhavAra, tA. 21mI jAnyuAArIe kAryakrama ane bhejana pachI chAsa tyAMthI traNa vAge upaDaze ane rAtre muMbai pAchI karaze. je dAta samAM joDAvA IcchinA hoya tee potAnAM nAma tA. 10mI jAnyuArI sudhImAM kAryAlayamAM jaNAvI devA, khasanI sITa maryAdita hovAthI Rtu bharAnA dAtAone veLAsara nAma noMdhAvavA vinatI che. matrI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . mar 14 4*484 4, 5 A gujarAtI kavitAmAM prANuo : . 0; $ ; . tanasukha laka . gatAMkathI pUrNa) 31, samAjamAM prasiddhi pAmatA puruSane utArI pADavA ane aA tatpara hoya che. cAMca nAmane eka dAnezvarI yAcakane ekAgyuM dhana Apato have tene badanAma karavA dujAe eka cAraNane taiyAra karyo cAraNe jaIne caciA pAse AvatA siMhanuM na mAgyuM: 'a detA ke adhipati, gaja detA ghatAra sAvaja de meM sAvabhala, pArakarA paramAra cacAe draupadInI lAja rAkhanAranI prArthanA karI, pachI gIramAM cAraNane laI gaye. mANasa pAse Ave te paNa siMda karatA nathI javAharalAla naheru gIramAM siMha pAse 30 phITa sudhI gayA hatA. caci siMha pAse gaye tene paMpALyo ane cAraNane kahyuM ke le." cAraNanA hoMza chUTI gayA. rathI teNe kahyuM : cIce siMha samarpi, kesara jhAlela kAna have mane mele rANI patyA paramArA dhaNI !" jarAka dhana maLatAM AchalA banatA leke upara kaTAkSathI karatAM rAje nAmane kavi kahe che - maNudhara vakha aNumAva meTA nahi dhAre magaja bichu pucha bAva, rAkhe zira para rAjiyA.'' mANasa supAtra che ke kupAtra te keTalIka vAra dekhAva "uparathI ja varatAya che. saradiye kahe che - mArI joga meDhAM ya, (eNne) cekaDa kau cAviye? aNapUchaye oLakhAya, sAcuM soraThiyo bhaNe dAdu rAjasthAnane cAraNa kavi ThArakAnI jAtrAe belagADImAM kaLe. serAmAM bAlAgAmanI sImamAM eka baLada marI gayo. khetara kheDatA kheDuta pAsethI baLada uchIne laI jAtrA pUrI karI ane vaLatAM kheDutane baLada pAcho Avyo. serAnI dharatInI kadAratAthI prabhAvita thaI teNe seraThane ja vatana banAvyuM - citrADe caLiyuM nahi, lAkhuM detAM dAma; bAMdhyuM bAlAgAma, dANApANI dAdavA | pachI DALiyAnI (baLadanI) stuti mAMDe che:hAre tuthI heDa, naMdI nAgAbara taNe; sALi jaDa aDa, dezamAM dI dAdA ! mahAre tuthI heDa, madajharate madhavA taNe; jotAM na maLI jeDa, DALiyA gherI ! dezamAM zAkaTa karI sarI pAra, roLiyA ! teM dukhaDAM haryA; aNagaNuM tuja AbhAra, zuM zuM kathavA dAvA ? kRtananI niMdA karatAM ANuMdakavi kahe che: ANaMda kahe paramANuMdAne, gaNuM kaye kema jAya ? sAvaja pUryo pAMjare, kADhe ene khAya." anya kavi A ja vAta uccAre che : 53 lAdyA parakhathI, nAkara mukhamAM nADI (paNa) Ape aMbADI, meMgaLa mathe mAnaDA !" gaja pAchaLa aneka sthAne mara bhasatA phare vaDapaNa taNe viveka, krodha na ANe kAniyA ! mAtaMga, bagiyuM beTarUM, kroDa hoya kekANuM. paNa chelluM pariyANa, che pagapALuM za karA ! gAyakavADI rAjamAM baha karaDA svabhAvane eka sUbe che. . tenI kaDI karatA kavi kahe che :"bAbA ! tArI bArI temaNe na jhAlela mana, A khariyuM retI khAI e bhaDalIvALA bANa." - kAThIne gha ati priya hoya che tethI tenI khUba cAkarI paNa teo kare che. gheDane vAMsanI nALathI ghI pAtA dhaNIne kAThiyANI vAre che. tyAre yuddhavivAne jANumAra kAThI kahe che kalaha karyo" mata kAmanI! ghelaDA ghI detAha ADa kadIka AvasIM, vAraDalI vadhataha. kAThiyANI maheNuM mAratAM kahe che :Aga baTu, pavanaprakha, ghemAM AgaLa jAya. huM tuja pUchuM sAyabA. (I) haraNu kisa ghI khAya? kAThI maheNunA pratyuttaramAM kahe che: kAThuM, bakhatarane AdamI, traNane laIne jAya. huM tuja pUchuM kemanI! (I) haraNathI zuM thAya? " gheDa viSenA anya ullekha joIe :sAhI cAvala, bheMsa dUdha, ghera zIlavaMtI nAra cethI pITha turaMganI, saraga nisANI cAra" motI bhAMgyu vadhatAM, mana bhAMgyuM kaveNu gheDa bhAMgyo detAM, (eNne) sAMdhe na maLe che, beya parakhavI Thakakara, bIja parakhavuM. kana, . be viNa bhalAM na nIpaje, nara turaMga ne anna bhala , vala vaMkA, hala khayAM hathiyAra jhAjhI phoju mAM jhIkavuM, maravuM eka ja vAra gheDa ghI khAte, kAmanI karagarIe nahi , camaka dI caye, pArakAM pitAnAM kare koi caDayA te khAra, ke pagapALA cAlatA ' karI racanA kiratAra, gaja pITha ke mAtA koI puruSa keI gheDale, keI kuLavaMtI nAra sarajana hAre sarajiyAM, tIna ratana saMsAra' kUkaDa kaMdhA mRgakUdaNa, zatrava hathe sAla navaraMga terI nIpaje, paDa je pAMcALa "je mAraga kesarI gaye, raja lAgI taraya che khaDa UmAM sUkaze, nahi cAkhe haraNya.' 'siMhaNane suta eka, eka hajAra bAkara baccAM lAkha, lAkhe bicAra." jAnAM meTa nehaDAM, Tahuke mora malAra; semara, pahu, sAvaja vase, tulasI zyAma darabAra." UMTa vinA uo joie :pAka dhamaLA bhAra vahe, gAMgara paMtha karaMta; narI, tArI ne vanaphaLa, pAkamAM mIThAM caMta. 'dalane DAmaNuM , UbhA UMDha vare riyuM rADayuM che pAdara tAre pirasA !" kUtarA, kAcabA, magara, mIna, vAnara, sasaluM, pADA tathA dIpaDAne chUTA ullekha maLe che - gAjyA me varase nahiM bhaNyA zvAna nava khAya; - babalA navaraNa caDe, ghe lA ghare na jAya" ,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 'to..1- 1 7 sUma zeLe ne kAcakhe, paraghera pahoLI thAya. ... ' ' 7" e vAdha taNe mAge nahi, bega bhavAnI mAya TANuM Ave bApadhara, jhaTa saMkaDAI jAya !" pazuone aMkuzamAM rAkhavAnA upAyo varNave che:kagara, magarane kAcabA, jaLa sU cala jAya. !! re ?'. : - hAthIne hadamAM hamesa dharavA, sArI sajI ane . sAce saneha mIna, jaLa samaye mara jAya'! kIdhuM laMgara nAvane, sarakathI sadheila beDa bhalo, "gAMDI mAthe beDaluM, marakaTa kaTa hAra; 31 mArI gAya mahilA mukha viSe, rAza vRSane karI ke jaNArI gAMDe garatha te, rahe keTalI vAra?' , hevA mANasane haMmeza hadamAM, che lokalajajA dharI , beThela huM badhuM kare, sasaleza sAMsajI; "pazuonI takarAra' kAvyamAM dhaNu pazu pitAne thatA julamanI . kaDakayuM , pAdara tAre pAsA ! phariyAda kare che. AnuM kAvya jUnI sarakArI vAcanamALAmAM che mukhavachUTayA bAlaya, paNuchavachUTayAM tIra; ahIM yAda rahI che te be cAra lITI mukuM chuM. - 6 jAya jhaTapaTa dIpaDA, dhavachUTayAM nIra. gAya kahe - pATaNa AvyAM pUra, khaLahaLatAM khAMDa taNuM kANu guNanI gaNanA karaze. garIbaDI huM gAya zele mAMhI ghara besAsaNo bhImAuta." - vAiDa valavale bicArAM, ne paya bIjAM khAya, kAgA vAluM kuMbhajaLa, vanitA vAlI vAta; UMTa kahe: * vAlA modaka viprane, gaThA vAlI lAta, muja jaya kAje jIva liye che, keI musAphara sUra janA vakhatamAM kSatriyane dezanikAlanI pujA karatA tyAre tene gadheDa' kahe - : kALe pizAka paherAvI, kALA ghoDA upara besADI, deza bahAra maNabaMdhI bajA lAdene cAluM bina takarAra kADhavAmAM AvatuM. ziyA nAmanA rAjavIe, halAmaNa jeThavA upasaMhAramAM kavi kahe che :nAmanA pitAnA nirdoSa bhatrIjAne, tenI priyatama paDAvI levA khara, bakarA ne baLadiye, ga, ghaDe ne gAya : mATe dezanikAlanI sajA karI. keI nagaranI bajAramAM tyAMnI prANI bicArA pArakI, AzA para athaDAya" ' - rAjakuMvarInI dAsIe tene joye. dAsI rAjakuMvarIne kahe che:- roSa lekane UMTa kalpIne kavi kahe che : " kALo gheDa ne kATa, bhamara bhAluM hAtha; UMTa kahe AsamAmA, vAMkAM aMgavALAM bhU bAI ! ApaNI bajAramAM, jee jeDavAnI jAta. bhUtaLamAM pazue ne, pakSIo apAra che, zeNI nAmanI cAraNa kumArikAne priyatama paradeza cAle bagalAnI Doka vAMkI, popaTanI cAMca vAMkI game. bIjA lagnanA umedavAre tenuM saMvanana karavA prayatna kUtarAnI pUMchaDIne, vake visatAra che; karavA lAgyA zeNI kahe che: vAraNanI sUMDha vAMkI, vAghanA che nakha vAMkA khetara pAkayuM kazu jhare; mana beThuM mALe; } beMzane te zira vAMkAM, zIMgaDAno bhAra che." " vaLya vele vIjANuM mane rejhaDa raMjADe ! sAMbhaLI ziyALa besuM, dhakhe dalapatarAma bakarInAM cATenAM ghI kANu khAya ? pazupAlaka te bheMsanuM ja anyanuM te eka vAMkuM, ApanAM aDhAra che." thI khAya ema kahI priyatamane te tare cheH kavi narmadAzaMkara cemAsAnuM vaNu kare cheH cALAMnAM cATala, kherA ghI khavAya nahi ! vyAdhro, siMha atiza taDu, jhADa meTAM paDe che methuna mathela, vAla ghI vIjANaMdamAM ! jotAM trAse prathama nIkaLe, te pravAsI mare re' rANakadevIne pati rAkheMgAra laImAM marI jatAM tene siddharAja upADI jAya che. tyAre pitAnI lAcAra dazAnuM varNana hiMduonI paDatI nAmanA sudIrgha kAvyamAM kavi narmadAzaMkara itihAsa darzana karatAM uccAre cheHkaratAM te sAbarane saMdhe che:kare sAbara zIMgALa! ame ya zIMgALAM hatAM hAthI gheDA, UMTa, pAlakhI, rathanAM vAhana maratAM rAkheMgAra, bhavanAM bhIla thaI rahyAM, dekhAdeDI khUba takatake tanamana ne una" siha taNA ziyALa, vAta hoye zI jasanI ? bhIlAM eTale nIce laTatAM zIMgaDAvALuM pazu, siMha ane hanumAna ane baLadeva dhajA para sata caDatAM rANakadevI keLAne kahe che: - sUrya ane mahAdeva, Aja kahAM te "hara,hara'? bALu pATaNa deza, pANI viSNu pira mare; nIle gheDe cataka, savAranA je tene sara seraThadeza, sAvajaDAM sejaLa pIe. sejaLa eTale saritajaLa. cabUtaro che Aja, gaye varaNamAM jene, lekasAhityanAM mukatakone pravAha cAlu rAkhatAM dalapatarAma madra" tenuM nAma bhagave zrame raLeluM siMha sarIkhe tela, khAya nahiM dhAsa paDeluM Apa Apane phAvatI, kahe kADhavA khAmI; bhakatajananI titikSAnI ratuti karatAM namaMda kahe che:pIvuM nahi jaLa, gaja kahe, jaLacarane zira nImI.' ArabI, AphIkI retatAtI madhe, UMTa dhIrUM jyame mAga mApe kahe UMTa kadI ApaNe karyuM na nabaLu kAja; bhakatajana te rIte bhava taNI jhALamAM, dharma dhIraja thakI mehakApe - navalarAma paMDayAe bALalagna upara eka suMdara kaTAkSa kAvya nIce mukhe na cAlavuM ema kare sau Aja.' lakhyuM che, temAM bALa vararAjAne bakarIbAine beTaDe kahyo che. kRtakhIne je guNa karyo, vastu taNe varNamAMDa AkhuM kAbu vAcavA gya che 5NuM smaraNamAMthI cAra lITI gadhe khAdhuM netra , nahIM puNya, nahi pADa.' Apa ApanI sthiti tarapha, teNu kheMcavuM tAna; "jAna janAvanI maLI, meghAbara garaje ziyALa tANe sIma bhaNI, vastI saMmukha zvAna" bakarI bAine beTaDe paraNe che Aje baLiyAthI sahake bIe, nirbaLane ja na thAya.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ va1- 1ra7. praha chavana samaje te sAra bahu che, nahi te hasavuM te vAraM. nirbhaya thaI jalapAna kare jayAM, hariju na samudAya mRgajaLathI haraNo chetarAIne doDe che ane te rathane ke mera, kaLA karI de, pika paMcama sagAya , jaIne jue che te pANI na maLe. ', ' . ' sAMjare godhaNa Ave ghera, caDe goraja UMDI cemera kavi 'kAnta' A mRgatRSNa viSe kahe che : dhUlidhUsara pe AkAza; UThe vrajagokuLane AbhAsa. AkAzamAM ravi atizaya ugra thAya, .. kalApI'nI jema beTAdakara paNa "viddha mRma" upara lakhe che - te vAyu pracaMDa ati Akara Ama vAya. - vasudhA viSe bahudhA karyo, girizaMga upara AthAya, eve same arara A hariNI bicArI paNa harSavarSa puraMdara, Aja tuM muMjane maLe, De, tRSA thakI jaNAya gayela hArI.' . . ebhalavALe' khaMDa kAvyamAM teo ativRSTi varNave che:maNilAla nabhubhAI raNakSetranuM varNana kare che, jugupsAprerita kApI pralaMba patha Atura azva aMte bIbhatsa rasanuM khAvuM varNana bhAgye ja koi vAstavavAdI lekhake AvI rahyo uTaja eka tavaNI samIpe; ke AstitvavAdI lekhake kayu" haze teo kahe che - helA vaDe sadananA janane jagADe. vAlI meDhA viSene, TapakatI rudhira, khoparI coTalIthI ne mAgane zaraNa ' padane pADe. . nAse meTethI vahetI TapaTapa gaLatI, lALa vATe thayelI, kRSNalAla zrIdharANI bhUkhane trAsa varNavatAM kahe che: . ke bIjA kulAvI, pUchaDI ghara ghara, kheMcanaM tANa kata sUryodayamAM sAvaja UbhI paDachAye nirakhI bhAkhe evAM doDe ziyALa, sImapara sadhaLe, eLavAM kheLA letAM eka UMTiyuM khAvA jaze, oDakAra nahi te nave. . ' eLava eTale maDadaI. madhyAhane paDachAyo jotA, "ziyALiyuM e to cAle." kavi 'kAnta' karatUrI mRga viSe lakhe che :che maMda maMda gati A ja pradeza sAmI aMgrejImAM pakAvya (Pastoral Song ) nAmane e akhei thakI kahI zakAya, apUrva kAma; kAvya prakAra che. tenuM anukaraNa karIne kavi nAnAlAla eka gA. karatRrikAmRga samAna vadhu jaNAya kAvya lakhe che. A kAvyamAM pratyakSa anubhava karatAM kalpanA dekhAvane nirakhatAM mane tyAM taNAya.' vadhAre dekhAya che. nAnAlAla kavi gopajIvana AlekhatAM kahe che: jarata rAjA vRddhAvasthAmAM rAja tajIne gaMDakI tIre Azrama "dhaNane laI cAlyA vana bAla govALe bAMdhIne rahyA. nadIjaLamAM eka hariNAlane taNAtuM joI gAye laI jaze re AdhI sImamAM, anukaMpA upajI. tene bacAvyuM, pAble, ucheyuM. ema maraNa pharate phALe AMbaliyAne kAja re 5yata tene saMga karyo. kavi kalApI "bharata ane mRga nAmanA zILe re saravariyA para vAyare khaMDa kAvyamAM kahe che : dhaNa caraNe lIlamaDuM ghAsa laviMgare siMha vanithI jayagajenAthI, DarI mRgI RSi pAse Ave saravaranIra pIze ne temAM dhUmaze.' 'laMga mArI haraNuM kude che, tapasvI te citra Ubhe jue che. kAThiyANInA gItamAM kADIne biradAvatAM kahe che : tya eka bAlamRga ke zizu je hatuM te, kUdI paDayuM jharaNAmAM "dhaNa vALAne vaLaze mAre kaMthaDa jobanaveza thaI jatAM. vanamAM gAje kesarI, kaI dhIMgANe muja nAtha' lAgyuM kaSihadaya tyAM anukaMpavAne, vegejhahI gujarAtI tone saMbodhIne kavi kahe che :haraNane RSi bAra la . 'siMhanA bAlathI khelate, gelate, paMpALyuM pANI pAyuM ne, Azrame uMcakI gaye. e bharata gotranA gotra che, tRNAdi tyAM daI tene, kutuM RSie karyuM siMhane zastra zAM? vIrane mRtyu zAM? jaTAthI TekavI mAthuM, te che aSi ekadI mRtyunA amRtane oLakhe che, mRtyuthI tUTatI nADI, jorathI dhabakI rahI. navayauvanA' kAvyamAM kavi kahe che - pAse UbhuM che dukhiyuM kuraMga, zuM thAya che te samajavuM hatuM te cAMdanInA DhagalA jenuM mATe RSinA karane kapAla, ne netranetre maLI daI tA. zvata nAnakaDuM haranuM baccuM nIce rUpAnI sAMkaLe bAMdheluM hatu" vINAne muga" khaMDakAvyamAM "kalApI" kahe che : 'sundarama' daridratAnuM karuNAmaya varNana paNa 4LavI zailImAM sararara susavATe thAya che bAgamAM " karI zake che? arara mRga bicAra, UchaLIne paDe che. thara thara thara dhruje kanyaka trAsa pAmI hAjI kAsama tane vIjaLI re... madhadariye veraNa thai che. sithila kara thatAM e bIna tUTI paDIne. legItanuM anukaraNa karIne pahelI lITI lakhatAM teo kahe che -- mRga hadaya mahIM che, tIra lAgyuM are re Adama! tane mIMdaDI re madharAte veraNa thaI khaLaLaLa DhaLatuM hA ! rakata bhUmi para eka chAparAmAMthI kANuM karIne, AvyA ballI bAI nayanajaLa thakI e, kanya ghA dhuve ne jALavI mAryo bhusake teye, paDI pathArI mA ya mRga tarADa thAta. hA, zvAsa le che. pIMjAraNa karavA lAgI gaI. ' saurASTranuM varNana karatAM beTAdakara kahe che - alIye UThI lAkaDI lIdhI, doDa seDa mera jaya mAghane madabharI mahilI haTAve cAra paisAvI hAMDalI ANI, melI'tA cUlAnA beDa tejI (raMgama grahagiNane dipAve. alIyAe lAkaDI tyAM ghumAI. grAmajIvana viSe teo kahe che: uMdara nAi, billI nADI, saMmakAre jayAM kIdhe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ e uparanI hAMlI upara alIdhe kaTakA dIdhA bhicArI hAMDalI bhAMgI gai. * * * kriDI nAmanI pAMca varasanI mAlikA TADha vasanA guDDAmAM bharAvI bhAIne hIMcakA nAkhata` hIMcakAnI derI pAMcIma rame che. 'sundaram' AgaLa kahe che vaDhatAM vaDhatAM be bilADAM dADatAM AvyAM tyAMya agata ane cheADInA khIte UbhI AsarIe nAsI jAya pAMcIkA bAraNAmAM verAya. brANInA baLada triSa umAza'kara joSI lakhe cheH pelA ja lamamAM pIDayA haze zuM, garIba gAyanA jaNyAM, A janmAre manekhano deha, mUMgA baLadiyA aNyA vIrA ! kaDIphera karAyA. i anya gAMdhIvAdI kravi 'anAmI' sundaramAM tathA umAzaMkaranI jema ja vAstavavAdI kAvya lakhe che: bhramAM ghUsI zvAna bilADIe kaDavInI khAdhI dhesa gujarAtI bhASA sAhityanA labdhapratiSTha vivecaka ane sakAIna gujarAtI bhASA-sAhityanA UMDA abhyAsI zrI jayaMta koThArInA eka (Monograph ) laabhyAsa lekha dhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM jainanuM pradAna' tAjetaramAM prakAzita thayela che. A prakAzanathI madhyakAlIna bhASA-sAhityanA pratiAsane eka bahu meTA vaLaka sAMpaDe che. aa pustikAmAM jayaMtAe jaina sAhityanI vividhatA, vipulatA ane sAhityaka guNavattA jevA muddAJane manuSaMge sUkSma carcA karIne enA kharA aMdAja darzAvyA che. atihAsamAM praveza nahI pAmela kaMi keTalAya sajA ane kRtienI vigato ApIne temaNe eka sodhana nibaMdha mA nimitte taiyAra karyo che. jaina sarjakAnA pradAnanuM zraddheya adhyayana -DA, baLavaMta jAnI prArabhamAM khe eka udAharaNa ApIne ApaNe tyAM tisamAM jaina sAhitya kai rIte sthAna nathI pAmyuM e noMdhIne jyatabhAIe A vipula ane sattvazIkSa sAhityanI jALavaNIsamanI lAkSaNikatAe darzAvatAM darzAvatAM eka hakIkata ter ApaNuM lakSya dAyu che. teo dhi che ke, prAcIna gujarAtI sAhitya A jaina jJAnalaDArAmAM sacavAyeluM jeTalu maLe che teTalu' anyatra kayAMya maLatuM nathI. jainetA AvI AEsthAgata vyavasthA nipajAvI zakayA nahIM, emanI sAhitya sAmagrI vyakitagata mAlikInA dheAraNe rahI ane tethI bhrUNI tA raphedaphe paNU thaI. Aje 12mIthI 19mI sadI sudhInA gujarAtI ASA-sAhityanA vikAsanA kAvAra itihAsa maLI zake che. kusadAlInA pannAde bhAIya Aya kuLanI kASTha bhASAnA AvA pratidvAsa sAMpaDatA nathI ane jagatanAM bhASA-sAhityamAM zu AvA lakhalA AA jaDavAnA....jaina soMpradAye sAhityanA jatananI eka dRDha praNAlikA UbhI karI lIdhI enA lAbha UgatI ane vikasatI gujarAtI bhASAne lA seTA maLyA.' (pRSTha- 3) ale 2-2-10 chAnI bhALa gaI satAne, ziriyA vizveza jage DhamAM kahezeA chupela dineza ? goSNunuM varNana karatAM ramaNika marAlALA kahe che HUMcA karI zravaNuM, vAMkaDI thIbhaDI DelAvatuM, madhura kaMTaDInA zvetu'; AliMgIne zizune paTyUTa pAvA gaida zu dhasamasu puramAM praveze. nararsiMha mahetAnA 'tuja vinA dhenamAM jAze'' vyathI zarU karI kharAbavALAnA gAMvadA samasya puramAM praveze. patithI mA vivecana pUruM karatAM mAnada thAya che. gAma bhAratIya jIvanamAM parivArarUpa banI gai che te hakIkatanuM smaraNu thAya che. jaina sAhnityanI sthiti aMge TUMkamAM ullekha karIne enI kSamatAne nirdeza karI jayaMtabhAI A sakSama sAhityadhArA kyA kAraNeAsara atyaMta mahatvapUrNa sthAna dharAve che e karyAMka smaraNamAMthI pakritA lakhI che. smRti dveSanA sAva hAvAthI agAuthI ja vAcakAnI kSamA mAgI lauM chuM. (sa'pUrNa') vigatane prastuta karavA taraph vaLe che. A mATe prArabhamAM jaina sAhityanA viSaya vaviSyanI teoe noMdha karI che emAMthI jaina saja`dAnI vizALa dRSTinI jJAnepAsanAne paricaya bhApaNane prApta thAya che. uparAMta potAnI sAhitya para pAne tara paraMparAno lAbha laine samRddha karanAra' jainasaja kAnA UMDANathI zAdhana-abhyAsa karavAnI eka dizA paNa temaNe nirdiSTa karI ApI che. jainasAhityanA vaiviSyane tarkabaddha rIte abhyAsa prastuta karyA bAda jaina sAhityanI vipulatAnA muddAne anuSaMga jayaMta bhAIe jaina sAhityanA eka khIjA lAkSazika pAsAnI carcA karI che. kula: 2100 jeTalA madhyakAlIna sAmAMthI 1600 jeTalAM sajA jaita ane eja rIte traNeka hajAra jeTalI madhyakAlIna kRtiomAMthI khe-eka hajAra jeTalI racanAe jaina saja'kA dvArA racAyela che. gujarAtI sAhityanI Ara banI kRti 'bharatezvara bAhubali rAsa' paNu jaina sarjaka zAlibhadrasUri dvArA racAyelI che. uparAMta A badhA saja kAmAMthI yazeAvijaya, jinaSa ane samayasuMdara jevA sajA pAsethI tA tASika kRtio pazu prApta thayelI che. 9,000 jeTalI kaDInI lAMkhI kRtio paNa AmAMnA keTalAka sajA pAsethI prApta thAya che. vaLI cha varSa eTale jemane lAMbA vanakALa che, evA paNa aneka jaina sakAnA udAharaNA temaNe darzAAM che. bahu nAnI vaye dIkSA, tyArakhAda tarata ja zAstrAbhyAsa ane pachI kAvyasarjana taraph vaLyA hoya eTale svAbhAvika che ke ATaleA lAMkhA kavanakALa teone sAMpaDe. A sajAnI kRtimAMthI vidyAgurunA-brAhmaNu paMDitAnA-nAmollekha paNU sAMpaDe che, e pathI jAya che ke e samaye paNu jainee A rIte jJAna-sa'pAdana mATe AyeAjana karyu haze zmane e prakAranA AyAjanane kAraNe bhASAvi, zAstrajJAnI ane abhyAsI jaina sarjA prApta thayA. svarUpavaividhya, viSayavaiviSya uparAMta kAvyatattvanA UMDA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-87 prabuddha jIvana 1pa aneka bhASAomAM paNa A ja ne abhyAsa . AthI A uparAMta, sAhityanAM 90 jeTalA svarUpe ke prakAre anekavidha sajajatAthI judA tarI AvatA A sarjakane svA- A jaina sajAe kheDayA che. emanuM A prakAra vaividhya bhAvika che ke, ApaNI mAtRbhASAnA itihAsamAM sthAna maLavuM ja paNuM sAhityika guNuvattA dharAvanAruM che. bhAvane anu5 prakAra joIe. yaMtabhAIe A laghuabhyAsa lekha dvArA e rIte ene cha baMdha, dezIbaMdha, kALa, prAsa, dhuLA, deDhAtI ke. madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA itihAsamAM putalekha mATe paNa bevAtI paMktie, DhALane Arame rAgane acUka ullekha eka AhavAna karyuM. A yuvaka saMgItakSama racanAo, jaina sarjakonI sarjaka pratibhAnA jaina sAhityanI vividhatA ane vipulatAnI carcA bAda purAvArUpa che. ane A baTake A sAhityanI guNa jayaMtabhAie A sAhityanI guNuvattAnI paNa vigate carcA vattAnuM eka prANavAna pratI che. ane bhASA abhivyakita, karI che. prAraMbhamAM teo A sAhityanA dastAvejI mUSanI samasyA, samasyA vida, alaMkAra-cAturI, paddhakauzala ane carcA karatA vadhe che ke jainetaramAMthI "raNamalachaMda, kAnhaDade racanArItinI koIne koI vilakSaNatA dvArA racanAne estheTika prabaMdha' ke "narasiMha mahetA' viSaya ke anya caritrAtmaka keTegarI' e pahoMcADavAnI sajajatA dharAvatA A sajA sAthe ja kRtio khUba ja aha5 pramANamAM che. Ane AdhAre ApaNe eka ApaNA madhyakAlIna sAhityanuM eka ujajavaLa prakaraNa che. e khyAla dharAvatA thayA chIe ke madhyakAlIna gujarAtI evuM nibaMdhanA A aMtima tabakakAmAMnA muddAnI carcAmAMthI sAhityamAMthI tatkAlIna itihAsa sAmagrI pramANamAM ochI pratIta thAya che. mAnava svabhAvanuM paNa aneka kRtiomAM bArI kAIthI Alekhana thayeluM jovA maLe che. sarjaka pratibhAthI paraMtu jaina sAhitya A daSTie ekadama ja tarI saMpanna evA jaina munione satata vihArane kAraNe vyApakarUpe Ave che. emAM vimalamaMtrI, vastupAla-tejapAla, kumArapAla Adi lekasaMparkamAM AvavAnuM ane e ravAbhAvika che. e kAraNe itihAsa prasiddha puruSe, hIravijayasUri Adi munivara ane lokamAnasanuM kharuM darzana paNa teone sAMpaDeluM, tapariNAme vakhatacaMda zeTha Adi zreSThIonuM vigate caritravarNana karatA temanI racanAo uttama abhivyaktinI kaLAnI sAthe sAthe bhAja DhagalAbaMdha rAsa che. aneka munionA nirvANa prasaMge emanuM ane bhASAkIya rIte paNa samRddha banatI. caritranirupaNa karatA rAsa lakhAyelA maLe che. AvA aitihAsika - sAMpradAyika vigatenI sAthe sAthe paNa mAnavahRdayane sparza ke cAritrAtmaka rAsenI saMkhyA 10 jeTalI thavA jAya che. evAM tane potAnI kRtiomAM nirupanArA ane kayAMka te A uparAMta, zreSThIoe maDhelI savayAtrAone jinamaMdiranA sAMpradAyika sImAne paNa vaTI gayelA A sajAnA pradAnanuM pratiSThA mahotsavane tema ja aiya paripATIone varNavatI paNa jayaMtabhAie vividhatA, vipulatA ane sAhityika guNavattA jevI ghaNI kRti maLe che. A kRtiomAM rAjakIya, sAmAjika, khasa ghaTaka tane AdhAra banAvIne pUrA takaniSTha banIne koTuMbika, bhaugolika vagere prakAranI vipula daratAvejo mAhitI aneka udAharaNa sameta A nibaMdhanuM Alekhana karyuM che.. dhAyelI che. jema ke, zAMtidAsa ane vakhatacaMda zeThane rAsa temAMthI eka saMzodhana nibaMdha-lekhananI Adaza paddhatino paNa eka lAMbI kulakathA Ape che. hIravijayasUrizasa" "hIravijayarinA darzana thAya che. prastuta adhyayana gaMbhIra saMzodhananI eka zraddhA janmasthaLa pAlanapurane ItihAsa raju karavA uparAMta akabara sAthe gaMbhIra saMzodhananI eka zraddhaya bhUmikA pUrI pADe che. A mATe zrI jayaMtibhAI ApaNuM saunA abhinaMdananA adhikArI Thare che: emane prasaMga Alekhe che ane "samarA rAsa' lAMbI tIrthayAtrAnAM ("madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM jenuM pradAna-jayaMta koThArI aneka rathaLa vizenI mAhitIthI bharelo che. A prakAranA jaina DimI sAIjha, pRSTha-20 + 6; kiMmata rU. 5 prakAzaka: zabda rAsAomAM tatkAlIna rAjavIe ne zreSThIo ulekhAtA hoya che. maMgala' 24-satyakAma sosAyaTI, amadAvAda-15)* * vastrAbhUSaNa, alaMkAra ne sAmAjika rUDhirivAjonAM citraNe thatAM heya che ne etihAsika-sAmAjika daSTie mahattvanI bIjA saMdhanA sabhyanuM vArSika saneha-milana paNa ghaNI ghaNI nAnI moTI vigate paDelI hoya che. (Arthika sahayoga : zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI jaina munio vize tathA tIrtha ke tIrthadeva vize vana- khaMbhAtavALA) : gIta Adi prakAranI aneka ladhu racanAo thayelI che temAM paNa saMdhanA peTranasabhya," AjIvana sabhya * tema ja sAmAnya keTalIka aitihAsika, sAmAjika mAhitI paDelI che. uparAMta sabhyonuM vArSika sneha saMmelana ravivAra, tA. 11-1-'87 nA jaina kavie pitAnI lAMbI kRtiomAM pitAnI guruparaMparA ne roja javAmAM AvyuM che, tene kAryakrama nIce pramANe raheze. racanAnAM sthaLasamayanI mAhitI lagabhaga acUka the che. te ghaNI vAra emAM samakAlIna acA, gurubaMdhuo, preraka vyakitao * bhagavAna mahAvIranAM ratana-bhakti saMgIta tathA racanA sthaLanA rAjavIo zreSThIone nirdeza thatuM hoya che; - savAranA 8-30 thI 11-00 ne nagaravarNana paNa thatuM hoya che. jaina sAdhuonI guruparaMpara * buphe-prIti bhejanaH kAryakrama bAda nadhitI paTTAvalIo paNa ghaNI racAyelI che. ja sthaLaH biralA kI. kendra, capATI - muMbaI | gujarAtane rAjakIyasAmAjika, bhaugolika ItihAsa agatyanI noMdha: meDAmAM moDuM tA. 6-1-87nA sAMjanAM para racavAmAM jaina sAhityamAMthI maLatI A sAmagrIne keTalo vAgyA sudhImAM rameha - milana aMgenuM praveza patra saMdhanA upaga thaye che e huM jANatA nathI. paraMtu bahu jhAjho A kAryAlayamAMthI meLavI levuM. biralA kIDA kendranA sabhAgRhamAM upaga thaye hevAnI AzA nathI. e mATe pratyana paNuM mAge. che sITanI saMkhyAnI maryAdA hovAthI vahelA te pahelAnA dhoraNe paNa itihAsanA abhyAsIe e prayatna karaze te e phaLadAyI pravezapatra ApavAmAM Avaze. nIvaDayA vinA nahIM rahe e vizvAsa che. mudrita kRtio paNa cImanalAla jezAha ' '' - ke. pI. zAha - dhaNI vipula sAmagrI ApI zake tema che." (pRSTha 11-12) daka, saMjaka pannAlAla 2. zAha maMtrIe - 1
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ , , , S.::amare : . . 44, "+" "+" " ' prabuddha jIvana .. : * * * tA . tA. -1-7 . . . sa samAcAra . : : " saMghanA upakrame. . ' ' sva. maMgaLakha jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra (varSa 11)... . :: : - vyAkhyAtA: 3. sumana zAha , ': : pramukha : Do. ramaNalAla cI. zo ' ' . : : viSaya : sAhityanuM jIvana ghaDataramAM pradAna ke , ' , ' ' divasa zukravAra, tA. 16-1-89nA sAMje 6:00 kalAke ane zanivAra, tA. 17--97nA sAMje 4-00 kalAke samaya saghanI sahAyathI ... , . . . ; ; , , , . . - 1 kaDAdamAM netrayajJa it . . . * ja niMrabahena subodhabhAI zAha zrI muMbai jena yuvaka saMpa taraphathI rUpiyA dasa hajAranA carthika sahayogathI surata jillAmAM koi gAme ryAnI dAdaradAsa gAMdhI hospiTala taraphathI eka netrayajJanuM Ayojana ravivAra, tA. 14mI Disembara, 199nA roja karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge muMbaIthI saMghanA pramukha che. ramaNulAla cI. zAha, zrImatI nibahena, jayAbahena, mInAbahena, dIpakabhAI vagere sadhavA kAryakartAo kodamAM upasthita rahyAM. hatAM. netrayajJanA udghATana samAraMbha De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhapade yojavAmAM AvyA hate. * * karadamAM A vIsame hatA. kaDadanI velphara saMsAyaTInA pramukha mI raNachoDabhAI paTela, gAMdhI hAripaTalane mukhya saMcAlaka zrI hIrAbhAI gAMdhI, kaDoda hAIskUlanA AcAryazrI mAhitabhAI zAha, kaDoda lAyansa kalabanA pramukha zrI navInacaMdra rANuM vageree tetrayajJanA Ayojana viSe mAhitI ApI kratI ane muMbaI jaina yuvaka saMghanI Arthika sahAyanI zarUAta thatAM bIjI paNuM vIseka hajAra rUpiyA jeTalI sahAya judI saMsthAo ane vyakitao taraphathI maLI hatI tenI vigata rajU karI hatI. pramukhasthAnethI belatAM che. ramaNabhAI zAhe kahyuM hatuM ke netra e manuSyanA zarIranuM sauthI mahattavanuM aMga che. paraMtu ajJAna ane garIbInA kAraNe gAmaDAMomAM hajAre le metiyAne kAyamane adhApe samajI le che. AvA netrayajJa dvArA aneka lekene netrajyati pharI sAMpaDe che. gAmaDAonA pachAta vistAranA loko sudhI metiyAnA oparezananI suvidhA thoMcADavAnuM kartavya prajAjanee pite uThAvI levAnI jarUra che. A netrayajJamAM lagabhaga 90 thI 100 TakA daradIoe lAbha lIdho hato, jemAMnA meTA bhAganA AdivAsI vistAranA garIba lo hatA. jemanI pAse netrayajJanA sthaLe pahoMcavA sudhInuM basa bhADuM paNa nahotuM. AsapAsanAM paMdareka gAmaDAmAM bharIne - daradIone tapAsIne temane netrayajJanA sthaLe laI AvavAnI -avarathA gAMdhI hespiTalanA ane anya saMsthAonA kAryakartAoe karI hatI. A prasaMge De, ramaNalAla cI. zAhe zrI muMbaI ane yuvaka saMgha vatI have pachInA traNa netrayajJa mATe pratyekane mATe rUpiyA dasa hajAranI Arthika sahAya ApavAnuM sthAnika kArya kartAone vacana ApyuM hatuM. ' ' '. suratamAM hADakAMnA darane sAravAra kempa saMdhanA upakrame ane rASTrIya ekatA saMmelana ane gAyatrI mahAjJa samiti-suratanA sahayogathI maMgaLavAra, budhavAra, guruvAra anukrame tA. 27, 28, 29 jAnyuArI, 1947nA roja rAmI paMcanI seraDIyAvADI, sneha milana pakanI sAme, kadambapallI sesAyaTI pAse, majurA geTa, 1 surata khAte hADakAnA daradanA niSNAta Do. je. pI. na pIThAvAlAne eka asthi sAravAra kempa pejavAmAM AvyuM che. A pravRttinA saMyojaka zrI pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha che. hADakAnA daradIone A zibirane lAbha levA uparokata sthaLe saMparka sAdhavA vinaMtI. maMtrIo, thaLa : inDiyana maracanTasa cembara kamiTi rUma carcageTa, muMbaI-400020 saune samayasara upasthita rahevA e bharyuM nimaMtraNa che. ' li. bhavadIya, tArAbahena ra, zAha ke. pI. zAha saMjaka pannAlAla 2, zAhuDI maMtrIo pU. svAmI saccidAnaMdanuM vyAkhyAna saMdha' saMcAlita "jJAnageSThinA upakrame pu. svAmI saccidAnaMdajInuM vyAkhyAna rAkhela che, jenI vigata A pramANe che. viSaya : dhama ane dharmaguruo ' sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha 385, saradAra vI. pI. reDa, bIje mALe, muMbaI-400004 samayaH somavAra, tA. 12-1-1987 nA - sAMjanA 6-00 kalAke saune padhAravA premabharyuM nimaMtraNa che. li. bhavadIya, subodhabhAi ema. zAha ke. pI. zAha saMyojaka, * pannAlAla 2. zAha maMtrIo tatvavicAra ane abhinaMdanA rava, cImanalAla cakubhAI zAhanA lekhene chelle saMgrahatatvavicAra ane abhivaMdanA' gata varSe navembara 1985mAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe pragaTa karyo hate. A paratakane varSa daramiyAna pragaTa thayelAM pustakamAM zreSTha ciMtanAtmaka pustaka tarIke gujarAtI sAhitya pariSada taraphathI "paramAnaMda kApaDiyA pAritoSika' enAyata karavAmAM AvyuM che, je ApaNA sau mATe AnaMda ane gauravane viSaya che. sAbhAra svIkAre. * divya darzana TrasTa (muMbaI)nA prakAzane * yoga daSTi samu le. pU. A.zrI bhuvanabhAnusUri mUlya rU. 30/* pratikramaNusUtra-citra Albama le. , , rU. 20/*sUripuraMdara * timira gayuM ne joti prakAzI, , , rU. 5/* mananA minArethI mukitanA kinAre , ,, rU. 20/ bhA. 1/ (baMne bhAgana) - saMpaka : zrI kumArapALa vI. zAha 68, gulAla vADI, muMbaI-400004.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-87 ama maMdiranI yAtrA' (pRSTha 138 thI cAlu) (9) vadhu jamIna ane vadhu grAnTa mATe gujarAta rAjyane ame varSothI avAranavAra arajIe karatA rahIe chIe. pradhAnama ane amaladArAne rUbarU maLavA jaIe chIe, amArI vasAhatanI cemera patharAyelAM kAtarI ane jagallAnI ame mAMgaNIo mUkI che je amane maLe te ame pAte ja evI ujjaDa jamInane zramapUrvaka samathaLa banAvIne saMsthAnA upayoga mATe lai zakIe. upara noMdhelI hakIkato uparAMta eanI pAsethI kuSTha roga ane kuSTha rAgIo sabaMdhI khUba ja mahattvanI nIce vaNu vela mAhitI maLI : * kuSTha roga kApaNuM (Stage) avasthAmAM hAya, tA paNa maTI zake che. * kuSTha roga cepI rAga nathI. kuSTha rAgInA sa'sama'mAM rahenArA athavA enI rAta dina sevA karanArA Aine paNa A rIMga lAgu paDatA nathI. * kuSTha rAgathI pIDAtA strI ane puruSa jo lagnagraMthIthI joDAya ane emane bALA pedA thAya tA e bALA kuSTha rAgI nathI hotA matalakha ke, kuSTha roga vaMzapara MparAgata nathI. * prAthamika avasthAmAM kuSTa rAganuM nidAna thAya te A raMga jaladIthI ane haMmeza mATe maTI zake che ane rAgI rAgamukta thai zake che. * kuSTha rAgIo pratye sUga upekSA ane tiraskAra dA~vavAne badale teMha, sahAnubhUti ane mAnavatAbharI lAgaNI rAkhavAmAM Ave te tene mAnasika rAhata maLe che. * te, emaNe kahyuM keArthika sahAya ane khIccha madadanI te amane jarUra rahe che ja paraMtu sAthe sAthe, sevAbhAvI kAya karAnI paNa eTalI ja AvazakayatA che haMmeza mATe A saMsthAne jIvana aNu karanArI virala vyakita tA bhAgye ja maLe para Mtu AvAvAmAM eka be vAra ke mahinAmAM ekAda divasa mATe niyamitapaNe potAnAM zramadana ke samayadAna ApIne saMsthAmAM sakriya kAma karavA mATe tatpara hoya evAM bhAIo ane bahenane ame hRdayapUrvaka AvakArIzuM. uparAMta, vyakitagata rIte ke saMsthAgata rIte Apa jevAM sahI bhAi bahenA amArA zrama madiranI sudRAkAte AvatA raheze| te amane khaLa ane protsAhana tA maLaze ja Sa, ahIM vasatA sekaDaeNA kuSTa rAgIonA dilane sAMtvanA maLaze, emanAM mana umagathI nAsI UThaze ane emanAM aMtaranA mUDha AzIrvAda Apane phaLaze.' muntAkAta daramiyAna rAgInA dareka khaMDamAM jevA ame pravezatA ke tarata ja rogapIDitA amane namaskAra karatA ne sate ne vadhAvatAM, temanA raherA para ziyALapaNAMnI ke hatAzAnI lAgaNI nahIM paNu sASa ane uddaga rahita bhAva varatAte kAinA eka hAtha, kASTanA kheDuDA hAtha, kASThanI apaMga dazA te rAinAM khaMDita agA ke vikRta caherA, AvA AbAlavRddhone joine hRdaya dravI UThatu ane akhA azrubhInI banatI. AvI rIte lagabhaga traNeka klAka sudhI A vizALa vasAhatamAM ame adhUM karyAM joyu, jANyu. ane tyAM cAlatI prAya mana 137 anekavidha nAnI meDhI pravRttionuM avalokana karyuM. tyAM pravata'tI zista, zAMti, svacchatA ane vyavasthA joine ame ghaNAM prabhAvita thayA ane e mATe savene biradAvyA. raktapittanA dadI', khIjA aneka prakAranA rogIo karatAM sauthI vadhu upekSita ane tiraskRta hoya che. kuTuMba ane samAjabadhA ja ene haDadhUta karatA hAya che. eTale ja kuSTha raMgI ApaNI sauthI vadhu sahAnubhUtine pAtra che. e ApaNA taraphathI mAtra dayA ke anuka MpA nahI', paraMtu ', 'samajaNu, samadaSTi ane mAnavatAsabhara lAgaNInI apekSA rAkhe che, snehAdara jha Mkhe che. kharekhara, smAzramamaMdira jIvaMta paNa khaMDita mAnava pratimAonu ma'dira che. kuTuMba samAja ane duniyAthI ahiSkRta thayelA zApita kuSTha rAgInuM Azraya sthAna che, sevA zuzruSA ane zramadAna Adaza kendra che. mA mAnavatAmUlaka saMsthAnI mulAkAta lIdhA pachI naNe kAI tItha yAtrA karI hoya evI dhanyatA kRtA'tAnI anubhUti thai, kAraNa ke ahi' vasatA rAgIoe devA che, sasthA madira che, kACkartAo pUjArI che. ane atre AvatA mulAkAtIe yAtrALue che, vAdarA jatAM AvatAM bhAIbaheno tathA mitrAne zrama maMdira'nI acUka yAtrAe javAnI mArI khAsa vinatI che. A 'sthAnI mulAkAta mATenI preraNA ane taka ApavA adala ame DaoN. ramaNabhAjI zAha tathA zrI mu-banna jaina yuvaka saMdhanA RNI chIe, vyaktigatarUpe pazu AbhAra vyakata karatAM huM hra anubhavuM chu. DaoN. manubhAi uparAMta ame nava jaNu uparAMta saMsthAnA darzane gayelA. zrImatI vidyAmena dhIrajalAla, zrImatI jayAkhena TI. vIrA, zrImatI nirubahena sukhAbhAI zAha, zrI uSAbahena mahetA, zrI mInAbahena zAha, sava*zrI, rasikalAla laheracaMda zAha, pannAlAla 2. zAha, dhIrajalAla phUlaca' zAha ane gaNapatalAla ma. jhaverI. vaLI amArI sAthe AvyA hatA zrI zivalAlabhAi DI. zAha, je 'dIpa4 nAiTreTasa vi, vaDAdarAnA DAyarekTara che. ta vAdamAM emanA je gesTahAusamAM amArA utArA hatA jyAM azane rahevA jamavAnI tathA khIjI uttama sagavaDa) maLelI. vaLI emaNe che moTara-gADIo paNa amArA vaparAza mATe amArI tehanAta mUkelI. emanA A zAtithya ane saujanya zArTa ame save emanA gu! AbhArI chIe. zramamadira' saMsthAne, tyAM vasatA grasta bhAibahenane, emanI sevA--zuzruSA karanAra sevAbhAvI kAkAne 5ne sacAlakAne vaMdana karIne ame tyAMthI vidyaya thayA, tyAre sayAnA suramya samaya hatA, gAdhUlinuM pavitra vAtAvaraNu hatu ane pazcimAkAzamAM sahasra razmi lAla kezarI raMgAnA sAthimAM racatAM racatAM astAcaLamAM vilIna thaI ravA hatA ane amArI meTara, pUrva dizAmAM vaDodarA tara oNDI rahI hatI. zrama"diranI mulAkAtathI amArA saunA citta upara mAnava sevAnu eka utkRSTa kAya karatI saMsthAnI ane enA kAya kartAonI UMDI chApa aMkita thaI gaI khAvA mAnavatAbharyAM kAya mAM zApaNe paNa yathAzakita sahabhAgI thavu joIe "" tit evI sadbhAvanA amArA manamAM vasI ga normar jama --- >>
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ J prabuddha jIvana - tA. 1-1-87 . zrama maMdiranI yAtrA ma gaNapatalAla ma, jhaverI - Disembara mahinAnI bIjI tArIkhane zItaLa divasa ane ane emanI yogya ane dIdhuM sAravAra karavAmAM Ave che. bapora pachI kumAzabharyA taDakAvALe sahAmaNo samaya hate. A saMsthAnA sevAniSTha ane kartavya parAyaNa kAryakara zrI te vakhata, vaDodarA zaherathI lagabhaga 18 ki.mi.nA aMtare, surezabhAi senA ane kuzaLa salAhakAra ane protsAhaka zrI ketaronA nIcA pradezamAM, kudaratanA khoLe poDhela, siMdhara gAme, indulAlabhAI paTela sAthe mAre A saMsthA viSe je vistRta rakatapitta rogIonI saMsthA zrama maMdiramAM ame jaI pahoMcyA vArtAlApa thaye teno sArAMza nIce mujaba che - ' (pUrva sUcanA Apela hevAthI, hAjara rahelA) saMsthAnA saMcAlake A zramamadirane vArSika nibhAva kharca rU. 18 lAkha ane kAryakartAbhAIoe amAruM bhAvapUrNa svAgata karyuM ane lagabhaga thAya che. sarakArI grAnTa tathA anya Avaka azare 5chI saMsthAne vividha vibhAgonI mulAkAte amane laI gayA. rU. 12 lAkhanI che. eTale Azare dara varSe rUA. cha lAkha khAdha rakatapitta athavA kuSThareganA rogIo mATenI A eka vasAhata che, A kendramAM atyAre lagabhaga 500 kuSTharogIone (2) sarathA mATe phaMDa phALA ugharAvavA ame jAherAta ke vasAvavAmAM AvyA che, jemAM Azare 125 te bALaka che. pracAra karatA nathI. vaLI kaI vyakita athavA saMsthA pAse dAna bAkIne taruNe yuvAne ane vRddho che, vividha prAMtanA kAmanA mATe Agraha ke apIla paNa karatA nathI. ane dharmanA rogapIDita strI puruSonuM A sahiyAruM sasthAna che. * zramamaMdiranuM eka TrasTa che. atyAra sudhImAM A vasAhata (3) A saMsthA viSe sAmayikomAM loko vAMce, bIjAo pAchaLa lagabhaga rU. 45 thI 50 lAkhane kharca thaye che. pAsethI sAMbhaLe ane ahIM AvIne pratyakSapaNe jue. evA * nAnAM bALakane alaga DamiMTarI AzrayAlaya)mAM rAkha aneka dayALu lokone svecchAe rokaDa rakame anya bheTe ekalatA navAmAM Ave che ane emane dUdha, nAsta, bhajana, vastro, pathArI, rahe che, jene saharSa ane kRtAbhAve svIkAra karavAmAM Ave che. zikSaNanAM sAdhano vagere maphata apAya che. (4) atyAra sudhI upara pramANe ja dAna dvArA maLatI * bALa mATe bALamaMdira che tathA cAra dheraNa sudhInI sahAyathI saMrathAne nibhAva thate rahyo che ane bhaviSyamAM paNa eka zALA che. dInadayALa izvaranI kRpAthI amAro A sevAyajJa saphaLatApUrvaka * rogagrastamAMnA 200 jaNa taddana apage ane vRddho che. cAlu raheze evI amane zraddhA che. * zrama maMdiramAM rAgIonA raheThANa mATe meTA ane (5) AkhA bhAratamAM kuSTha rogIonI saMkhyA 10 lAkha vizALa khaDe, nAnI nAnI kuTira, tAlImazALAo, varkaze, jeTalI che. temAM mahArASTramAM ja lagabhaga eka lAkhanI che. kAryakaro mATe kavArTasa vagere ImAratanuM nirmANa karavAmAM tema chatAM, A roga mATenAM sAravAra kendro athavA vasAhata AvyuM che. pramANamAM ghaNuM eAchAM che. * 40 pathArIvALI eka hospiTala, oparezana thiyeTara, (6) pariNAme, A "zramamaMdira'mAM kuSTharogIonI saMkhyA leriTarI, bATika ane rikaTrekiTava sajarI, phijhiye varSa prati varSa vadhatI ja jAya che. saMkhyAnA vadhArA sAthe, zerapInI vyavarathA che. kharcane A vadhe. raheThANa mATe navI ne vadhu ImAratanuM * kuSThareganA maphata nidAna mATe vaDodarAmAM khAsa nimaNu karavuM paDe, Ama, Avaka karatAM kharcanuM pramANa davAkhAnuM cAle che. vadhatuM jAya che. * rakatapitta sivAyane AjubAjunA gAmamAMthI AvatA anya rogIonAM nidAna, cikitsA, davA vagerenI phI tarIke (7) zramamaMdiramAM gujarAta uparAMta, mahArASTra, karNATaka, snAtra pacAsa paisA levAmAM Ave che. paMjAba, ane cheka nepALathI dadIo Ave che. hindu musalamAna, khristI kemanAM paNa che. rogIone kai : rogIo mATe, temane svAvalaMbI banAvavA mATe ane A jAta ke dhamabheda hai nathI. badhA ja saMpIne rahe che. nAta, emanAM punarvasavATa athe nIce varNavelA laghu udyoge, hastakAma, ane zramasAdhya kAryonuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. je jAta ke dharmanA bhedabhAva miTAvIne regIone ame lagna paNa karAvI ApIe chIe ane AvI yugalanA vasavATa mATe emane cagya tAlIma paNa apAya che. ' * aMbara carakhA, hAthazALa, sIvaNakAma, rasoIkAma, saphAi mATe ahIM ja alAyadI jagyA paNa ApIe chIe. ' kAma, khetIkAma, cama udyoga, vRkSa uchera, pazupAlana, hospiTala (8) eka ekAvanArI vAta emaNe e kahI ke zramamaMdiramAM sevA, ophisa kAma, gobaragesa, dukAnadArI ane vyavasAya vagere. AvatA regIone ame rItasara dAkhala te karIe ja chIe * * uparokata vividha kendronuM ane kAryonuM Ayojana, paNa keTalIka vakhate. rakattapittagrasta manuSyane-bALakathI mAMDIne saMjana ane saMcAlana zramamaMdiramAM rahetI sAdhAraNa rogavALI vRddha sudhIna-emanAM ja sagAM ke oLakhItAo ke bI jAo, ane rogamukata vyaktio dvArA tema ja saMsthAnA kAryakara bhAI rAtrinA aMdhakAramAM chAnAmAnA saMsthAnA daravAjAnI bahAra bahene tathA svayaMsevake dvArA thatuM hoya che. tarachoDIne cAlyA jatA hoya che. savAre jayAre daravAje * kuSTharoganI prAthamika avasthA ke jemAM zarIranA koIpaNa kholavAmAM Ave tyAre pelA nirAdhAra ane kaNasatA rogIone bhAgamAM amuka prakAranA cADI dekhAya tyAMthI mAMDIne zarIre ame maMdiramAM dAkhala karIe chIe. AvI rIte, jemane rasIjharatI gari, vikRta aMge ane khaMDita avayavALA roga bIjAe jAkAro Ape che temane ame apanAvIe chIe. prata mAnavIone A maMdiramAM Azraya ApavAmAM Ave che (anusaMdhAna pRSTha 137) mAvika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, saMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : kena prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana vaSa:48 aMka: 18 muMbaI tA. 16-1-'87 muMbaI jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra yASika lavAjama rUA. 30/- chuTaka nakala rUA. 1-50 , paradezamAM era meIla 6 20 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha kharAna, ezA aTalA bhika stara nirdaya hatyAnI paraMparA jema asatyane DhAMkavA mATe bIjuM asatya janme che tema AvI caDatI paDatIne kama judAM judAM jutha vacce jevA hiMsAne badale levA ke pratikAra karavA vaLI pAchI hiMsA maLe che. eka samayana baLavAna jUthe anya samaye nAmazeSa thavA lAge che. enI paraMparA sajAya che. manuSya jyAre paNa thaI gayAM che. moTI meTI samRddha saMskRtione paNa nIcalI bhUmikAe UtarI jAya che tyAre AvuM vadhAre bane che. kuTuMbane AvA keTalAMka kAraNone lIdhe vinIpAta thayela che. ItihAsa khAtara, kAmane khAtara, dhamane khAtara, bhASAne khAtara, dezane enI sAkSI pUre che. svAbhimAna, svArtha, samRddhi mATenI khAtara ema judA judA bahAne hiMsA - pratihiMsA cAlavA lAlasA, sattA mATenI abhisA, pitAnA upara AkramaNa jAge che. mANasa kAM te thAkIne ke hArIne zata thAya che; AvI paDavAne akAraNa ke sakAraNa bhaya, ane te sAme che te bhayathI zAMta thAya che; kAM te DahApaNuthI zAMta thAya che. svarakSaNanI taiyArI ItyAdi AvA saMgharSomAM mahattvano bhAga tamAna samayamAM jyAM hiMsA phATI nIkaLe che. tyAM DahApaNabharI bhajave che. kayAreka nabaLA pADozInuM rakSaNa karavAnA mAnavatAbharyA -zAMti jaladI AvatI nathI. AzayathI paNa anya sAthe saMgharSa vahorI levAya che. paMjAbamAM keTalAya samayathI sattAdhIze ane atikavAdIo hajAro varSathI cAlI AvatI mAnavajAtanI A ghaTamALa vacce hiMsAtmaka dharSaNanI paraMparA cAlyA kare che. ajANyA vartamAna samayamAM vadhu vyApaka ane duHkhada banI che. meTa nidoSa mANasanI nidraya katala thayA kare che. gujarAta, bihAra ghAtaka zastrone lIdhe Adhunika samayamAM saMhAranI lIlA vadhAre ane anya keTalAka rAjyomAM paNa ema cAlyA kare che. pAkistAna, phelAI che. dUragAmI ghAtaka zastronI sulabhatAne kAraNe mANasanA irAna, IrAka, zrIlaMkA vagere dezamAM paNa evI sthiti pravarte che. vizALa samudAyane jhaDapathI mArI nAkhavAnuM pahelA karatAM have Ama chellA keTalAka samayathI bhAratamAM ane bhArata bahAra vadhu saraLa banyuM che. ghAyala thayA vinA ke pakaDAyA vinA ane nirdaya hatyAnA banAvo sAmAjika stare ane rAjakIya stare keTalIkavAra te oLakhAyA vinA bIjAne mArI nAkhavAnAM kAvatara "banatA rahyA che. mAnavajAta mATe e kalaMkarUpa che. vadhu saphaLa thAya che. rIvara, raTenagana, mazInagana, beo vagere manuSyamAtra janmathI samAna hovA joIe, paraMtu pradeza, dvArA kAlata karI jhaDapI vAhana dvArA bhAgI javAya che. be vyakita bhASA, dharma, raMga, zAsanapaddhati vagerenI daSTie mANasa judA judA vaccenI hAthohAthanI mArAmArI, pramANamAM ochI thAya che. meTa' vibhAgamAM vaheMcAI jAya che. janma ane ucheranA kAraNe mANasamAM bhAge te tarata mRtyu nipajAvanArI ghaTanAo have vadhu banavA pitAnAM dhama, bhASA, pradeza vagere mATe mamatva, ane abhimAna lAgI che. prajAno moTo varga jyAre AmAM saMDovAyela hoya che ane vadhatuM jAya che. pariNAme enAthI vibhinna evA loko sAthe saMgharSa jyAre rAjasattA nabaLI hoya che tyAre AvI ghaTanAo vadhu bane cayA kare che. je koI nAnakaDA jUthanA lekemAM ArthiMka, che. adhikArI varga, rAjadvArI netAo ke anya rAjadvArI sattAo : rAjadvArI ke zArIrika tAkAta bIjA jUtha karatAM vadhe che tyAre paNa potAnAM sthApita hitene kAraNe AvAM kAvatarAonI tarata ene potAnI najIkanA vibhinna jutha upara baLajabarIthI uzkeraNInuM baLa banI rahe che. najIka najIkanI lagabhaga sarakhI sarasAI meLavavAnuM mana thAya che. pitAnI tAkAta ajamAvIne zakita dharAvanArI be rAjyasattAo vacce jyAre AvA saMdha . e bIjA jUthane vaza karI de che, gulAma banAve che, ane thAya che tyAre te lAMbA samaya sudhI cAle che ane aneka enA upara pachI pitAnI sattA calAve che. nabaLuM paDeluM nirdoSa mANase tene bhoga bane che. mRtyu hAhAkAra janmAve jaya pitAnAmAM pharI pAchI tAkAta AvatAM svataMtra thavA mathe che. jarUra paDe tyAre jUthanA keTalAka mANase pitAnA jAnanI che ane mRtyune aka meTa meLavavA mATe ajANu, nirdoSa, Ahuti ApavA taiyAra thaI jAya che. keTalAMka nAnAM ja zAMta jIvana jIvanArA leke upara tene prahAra vadhe che. sAthe maLIne eka moTuM jUtha prAdezika stare race che IrAna ane irAka, IjharAyela ane pelesTAIna, dakSiNa ane bIjuM nAnAM jUtha upara pitAnuM varcasva jamAvavA AphrikA, bhArata ane pAkistAna, bAMgalAdeza zrIlaMkA, jora ajamAve che. baMne jUthe lagabhama sarakhI tAkAta- viyeTanAma, lAosa, kamboDiyA, dilipAInsa jevA gIca "vALAM jayAre hoya che tyAre temanI vacce ThIka ThIka lAMbA samaya vasativALA ane Arthika dRSTie pachAta evA pradezomAM sudhI saMgharSa cAle che. mAnava jAtane ItihAsamAM samaye samaye mAnava saMhAranI nAnI moTI heLI saLagyA ja kare che. ema
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-87 thAya e pAzcAtya keTalAka dezane gamatI vAta che. eziyA ane ane loka sAhityanA samajI zrI jayamalabhAI paramAre jaNAvyuM AphrikAnA dezanA leka pitAnI sAthe Arthika sarasAI che ke e huM emane che. DhebarabhAI upara keTalAka dUhA emaNe na kare eTalA mATe tenA pAzcAtya deze A baLatAmAM vAraMvAra ghI racelA che. hoyA kare che. emAM pitAnI Arthika samRddhi ane svAya rAjakoTa satyAgraha 1940mAM nahIM paNa 1938 mAM thayela ttatAnuM hita paNa raheluM che, garIba, lAcAra dezane jaMpavA na . tyAre A duhA racelAM, "prabuddha jIvanamAM chapAyelA dUhAna zuddha devA e emanI nIti rahelI che. emanAM hAtha ghaNuM lAMbA che. pATha nIce pramANe che: emanI tAkAta ghaNI moTI che. vijJAnamAM ghaNuM AgaLa vadhelA che. paraMtu evA keTalAMka rASTranA vaDAonA haiyAmAM mAnavatAnA nAme Abhe garaje mehula, jagala garaje siha , mIMDu hoya che. emanI ravAthadha AsurI saMpattine kai pAra ' , rAjANe Dhebara garajiye, teye gorAne lAgI bhI rahI nathI. AMtararASTrIya kSetre nirlajajatAne emane Dara nathI. A ane AvA bIjA hA zrI jayamalabhAIe racelA vakhatevakhata AvA saLagatA dAvAnaLane zAMta karavAne ane lokapriya banelA. paNa pachIthI vinamra evA DhebarabhAIe upAya che jyAM sudhI garIbI ane lAcArI che ane jayamalabhAIne Agraha karIne pitAne vize vadhu dUhA na lakhavA anya dvArA tene lAbha uThAvavAnI svAthI manavRtti che tyAM vinaMtI karelI. A bAbatamAM amAruM dhyAna kheMcavA mATe sudhI kAyamane koI upAya te karyAthI maLI zake? paraMtu zrI jayamalabhAI paramAranA ame AbhArI chIe. nAnA nAnA samudAyamAM, mAM metrI, prema, karuNA, sahiSNutAnuM -taMtrI vAtAvaraNa daDhapaNe jamAvI zake evA racanAtmaka kAryakramo ane racanAtmaka kAryakaro dvArA AvuM kAma, bhale nAnA pAyA RtaMbharA vidyApITha-sAputArA mATe upara, paNa saMgInapaNe jarUra thaI zake. manuSyamAM kudaratI zeTha zrI maphatalAla mahetA taraphathI dAna rIte bIjAnI bhASA ke dharma mATe verabhAva heta nathI. taMbharA vidyApITha-sAputArAnI AdIvAsI vidyArthinIe. jyAre jUthamAM joDAya che tyAre mAnava tarIkenI ene mATe gAdalAM, dhAbaLA, vAsaNa vagere cIja vastuo pitAnI jAta pratyenI vaphAdArImAMthI nIkaLI jaI jayenI vaphA vasAvI ApavA saMdha taraphathI vidyArthinI dITha rU. 500 lekhe dArImAM pahoMce che. pariNAme AvA AvA saMdharSe cAlu thAya che. aDhIse vidyArthinIone mATe savA lAkha rUpiyAnuM phaMDa ekatra mANasanI pitAnA jUtha mATenI vaphAdArInA mAnavakalyANanI karavAmAM AvyuM hatuM. - daSTie lAbha paNa che, paraMtu evI vaphAdArI hiMsAtmaka uzkeraNIbharyA AvezamAM na pariNamavI joIe. cAlu varSe RtaMbharA vidyApIThanI vidyArthinIonI saMkhyA 250 vadhAre 300nI thaI che. e saMjogomAM amane jaNAvata mAsusa kudaratI rIte DahApaNavALe che. te zAMtithI, svasthatAthI, atyaMta AnaMda thAya che ke saMghanA vArSika sneha saMmelananA sukhathI pitAnuM jIvana jIvavA icche che. ene choDanArAM paribaLe divase jANItA dAnavIra ane vizva gujarI evorDa vijetA zeThazrI jema echa tema te evuM jIvana vadhu sArI rIte jIvI zake. maphatalAla mahetAe potAnA divALIbahena mahetA ceriTebala paraMtu evAM duSTa paribaLane dUra kevI rIte karI zakAya? manuSyamAM TrasTa taraphathI vadhArAnI 50 vidyArthinIo mATe rU. 25000/-nuM rahelI prema, maitrI, udAratA, svArthatyAga, svApaNuM, kSamA vagerenI dAna jAhera karyuM che. e mATe ame emanA atyaMta RNI, bhAvanAne jAgRta karI zake ane piSe evuM vAtAvaraNa je chIe. rahyA kare te ja mAnavatAne sava" rIte utkaSa' thAya. *- maMtrIo rAjadvArI netAo nahi paNa samAja kalyANanI pravRttimAM paDelA sAmAjika netAo ane sAdhusaMta AvuM kAya' vizeSapaNe karI zake. zikSaka ane adhyApake paNa AmAM sArA phALe ApI paravejha kAtrakanuM bhakti saMgIta zake. durbhAgyanI vAta eTalI che ke AvuM kArya karanArA sAcA saMghanA upakrame prasiddha pArasI kItanakAra che kAryakartAonI Aje ghaNI moTI beTa che. prajA maMDaLoe zrI paravejha kAtrakanA bhakita-saMgItane kAryakrama pitAnAmAMthI AvA keTalAka kAryakartAo pedA karavA joie. nIce pramANe rAkhavAmAM AvyuM che. teo ane te mATe temane sakriya sahakAra Apavo joIe. rAjadvArI sva. kavi karasanadAsa mANekanAM pada ane bhajano sattAnI ane prasiddhinI kaI 5Nu svAthI AkAMkSA vinA nAnA nAnA pAyA upara je premabhAvanAnuM saMgIna kAma thAya che. AvA saMdharSe saMgIta sAthe raju karaze. ane nirdaya hatyAnI paraMparAo dUra thAya. paraMtu e divasa divasa : guruvAra, tA. raramI jAnyuArI, 1987 jaladI Avaze kharo? e mATe ApaNe prArthanA karavI ja rahI! samaya : sAMje 6-15 kalAke -ramaNalAla cI. zAha sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha 385, saradAra vI, pI, bhAga, gujarAtI kavitAmAM prANIo vizeSa mAhitI muMbaI--400004, - "prabuddha jIvana"nA tA. 16-12-86 nA aMkamAM zrI tanasukha savene padhAravA nimaMtraNa che. sUdane gujarAtI kavitAmAM prANIo' nAmane lekha pragaTa thaye subodhabhAI ema. zAha ke. pI. zAha che. temAM chelle DhebarabhAI mATe daha mUkayo che. temaNe lakhyuM che, pannAlAla 2. zAha TebarabhAI upara kaIke ho race che. saMbhava che ke racayitAnA maMtrIo nAmanI temane khabara nahIM hoya paNa 'umi-navaracanA'nA taMtrI = ' 1InA pAka A saMjaka
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA, 16-1-87 prabuddha jIvana" dravya - kSetra - kALa - bhAva e 5. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI "What is it?' 'Who is he? Where is it?' avakAza Ape che. tema gatisthiti pradhAna dravya jene "When has it happened? How is it?' dhamastikAya ane adharmAstikAya rUpe nAmAkaraNa karI sarvajJa bhagavaMte How is he?" varatu, vyakti ke prasaMganI mAhitI khyAti ApI che. te ubhava dravya paNa A vizvamAM che. jIvanuM bAbata, A ja mukhya ane mahattvanA ane ApaNe sahu te svayanuM cidAnaMda svarUpa che. cidathI prakAzaka che. ane vicArIe chIe ane pUchIe chIe ke.. - AnaMdathI vedaka che. jyAre pudgaladrazyanA varNa, gaMdha, rasa, te zuM che?" "te koNa che? "te kyAM che?" "te kevuM che? sparza maulika dhama hovA chatAM tenAM sparza dharmamAM snigdhatA 'te kevuM che?" "te jyAre tyAM have? te keTaluM che?' ane rUkSatAnA aMge grahaNu guNu che. grahaNa guNa eTale - A mULabhUta praznanI vicAraNAthI sarva kAMI mAhitI maLI zuM? sajAtiya ane vijAtiyanA saMbaMdhamAM AvavuM te grahaNa rahe che. paNa tenI sAthe dravya-kSetra-kALa-ane bhAva e cAra guNa che. A guNa dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAsaMga saMkaLAyelA che enI ApaNune jANa nathI. stikAya ane jIva (jIvAstikAya)nA mULa zuddha svarUpamAM nathI. mANa' ane '' ne javAba dravyamAM che. A rIte chava pitAnA mULa svarUpane vicArIne pitAnA 'mAM' ane 'kevaDuM" ne javAba kSetramAM che. vaLI jyAM tyAM, jJAnanI vItarAgadazAmAM rAga dveSa rUpa vikAra utpana karIne -ahIMyA, evaDuM e badhAM kSetravAcaka zabdo che. pudgaladravyathI baMdhAya che. ane pudgaladravyane bAMdhe che. ane jenayAre te javAba kALamAM che ane jayAre, tyAre, atyAre darzanamAM Azrava tatva tarIke oLakhavAmAM Ave che. AvI bAMdhI-e bIjAM kALavAcAka zabda che. vAnI ane baMdhAvAnI kriyA mAtra jIva ane pudgala e be dravyane javAba bhAva (guNa-paryAva)mAM che. evuM tevuM, mAM ja che. paNa dharmAstikAya, adhamastikAya, AkAzastikAya ane jevuM, e bhAvavAcaka zabda che. jIvanA zuddha paramAtma svarUpamAM nathI. mastakAya, adhamastikAya ane jama', 'jema', 'tema', "ema" e kriyAvAcaka zabdo che, ane AkAzastikAyana samaSThi vizvakAryamAM anAdi-anaMta jene saMbaMdha kriyAnA prakAra sAthe, vAstavikatA svAbhAvikatA nidaoNSa saMbadha che. jayAre jIva ane pudgalane paraspara nimitta, sAthe che. naimittika sadeSa saMbaMdha che. paraMtu dhamAstikAya, adhamastikAya, dravya-kSetra-kALa-bhAva e cAra saMyogathI ApaNe sahu chaghatha AkAzastikAyanI mAphaka jIva pugadravyanI sAthenA nirdoSa saMsArI jIvo gherAyelAM chIe. ane tenI ApaNane sahune asara saMbaMdhanuM nirmANa puruSArthathI karI paramAtmA banI zake che. che. tema ja paraspara ekabIjAnI ekabIjAne asara che. arthAta tenuM ja nAma savaMga tAjakara paramAtmA bhagavate prarUpela jaina dharma. kathanI, kSetra-kALa-bhAvane; kSetranI, dravya-kALa-bhAvane; kALanI, drazya ane kSetrane saMbaMdha drazya sAthe che. jyAre kALa ane dravya-kSetra-bhAvane temaja bhAvanI, dravya-kSetra-kALane asara pahoMce che. . bhAvane saMbaMdha guru-paryAya sAthe che. dravyanI avagAhanAnI sImA drazya-kSetra-kALa-bhAvanI vacamAM rahI tenI asarathI para rahevuM, atha dravyanuM da e dravyanuM svakSetra che, je kevaDuM? prazno nilepa rahevuM te sAdhanA che. ane dravyatIta, kSetratIta, kALAtIta uttara che. jayAre dUdhanuM sthAna (Location) e dravyanuM para 'tathA bhAvAtIta thaI javuM te siddhi che. kSetra che je "kAM ?' praznano uttara che. - A drazya, kSetra, kALa, bhAvane saMbaMdha drazya-guNa ane A cAra sayogane drazya-kSetra-kALa-ane bhAva ema paryAya sAthe paNa che. 'zuM che?' ne javAba drazya che ane nizcita kramAMkamAM ja ullekha thAya che tenuM ya AgavuM mahatva kevuM che? ne javAba guNu-paryAya che. dravya sAmAnya che. ane rahasya che. "gya' prathama kahyuM. kAraNa ke dravya anAdi ane guNa-paryAya vizeSa che. dravyanI vizeSatA kSetra-kALa ane anaMta, anutpana, avinAzI, svayaMbhU che. AdhArata che. sAvathI sUcavAya che. je dravyanA paryAya che. athavA te kaho ke ApaNuM vyavahAramAM pazu prathama '' che. te "huM paNuM e dravya che. dravya vizena che ane guNu-paryAya vizeSa che. draya AdhAra che tema sammukha AvanAra vyakita ke padArthanI prathama oLakha kANu?'. "jayAre guNa-paryAya Ape che. guNanuM astitva dravya vinAnuM ane "za" praznathI ja karIe chIe. ane pachI ja tenA kada,. svataMtra nathI hotuM. guru, guru vagara na heya. jema ke gaLapaNa, sthAna, rUpa, guNudharma, hAlata ityAdinI pRchA karIe chIe. prathama sAkara vinA na hoya, dravya rahita svataMtra guNadharma kayAMya paNa 'hu ' e cha drazya-Atma che. sAmenA padArtho viSene pahele -kayAreya nahi maLe. mATe ja "guNuparyAya taNu e bhAjena (pAtra) prazna che te zuM che. ane vyakita mATe prazna che "te koNa che? ema kahIne dravane oLakhAvyuM che. e ja pramANe drazya paNa ubhaya praznanA uttaramAM drazya che. -kayAreya guNuparyAya vinAnuM na hoya. kAraNa ke pratyeka dravyanuM dravya mULAdhAra che. dravya che te kaMIka (Something) che nimaNu vizvanA samaSTi kAryamAM nizcita kaMIka ne kaMIka phALo ane te kaMIka' kayAM che? kayArathI che? kevuM che? Adi prazno ApavA sahetuka che paNe nirarthaka nathI. ubhave che. nathI te A praznone koI sthAna ja nathI. mATe ja sarvajJa bhagavate joyeluM jagata emaNe jevuM prarUpyuM che te dravya prathama kramAMke che. -te paMcAstikAya pramANu nIce mujaba che. A jagata eTale mULa jIva ane pudagalanI ramata. ramata kadI, kanyA nathI te lagna zA? vahu sApekSa vara che ane vara mAtra gatizIla ke sthira na hoya. gatipUrvaka sthiti hoya ke sApekSa jAyA che. mATe ja pahela prathama dravyanI ane pachI rithatipUrvaka gati haya, je ApaNA anubhavethI ApaNe jagatane kSetranI vAta Ave. joIe chIe. eTale jema AkAza padArthone pitAmAM rahevA mATe dravya pachInA bIjA krame kSetrane sthAna ApyuM che. kAraNa che e paNa , kAraNa AjavA sahejama ikAya
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 prabuddha jIvana ke huM chuM" puchIne prazna 'huM kevaDo chuM ?" ane "huM ya zuM ? ... nahi, kALa e to paryAya parivartana che. eTale ja kALa agAu jaNAvyuM. mujaba kevaDe ! praznanA uttaramAM kada eTale ke Akhare te oLakhAya che pudagala parAvartana, ardhapAga piMDakRti Avaze je drazyanuM svakSetra eTale ke pitAnI kAyAe 'parAvartana e rIte ja zuddha evA siddha paramAtmAne relI AkAzasImA athavA te padAthe relI jagA che. kALa che ja nahi. teo te kALAtIta athata akAla eTale ke chavadravya asaMkhya AtmA pradezanuM baneluM che. je Atma- trikALa ekaya che. kALa che te ja duHkhe che. kAraNa ke kALa che pradezanI asaMkhyanI saMkhyA anAdi-anatAeka ja rahe che e te bhavi che. ane bhAvi che te bhava che. ke je bhava sAthe saMkhyA akhaMDatva che (senI saMkhyA hoya to se nA navANuM ke janma-jarA-vyAdhi-mRtyu ane tenA duHkha saMkaLAyelAM che. vaLI ekase eka na thAya tevuM asaMkhyanI saMkhyAnuM akhaMDatva che) bhava che tene bhAvi che. ane tene vartamAna che. vartamAna jene che. vaLI A asakhya Atmapradeza ekameka sAthe anAdi-anaMta tene kaccha ItihAsa che. ke je itihAsa ane bhUtakALa che. saMlagna rahe che. e saMlagna akhaMDava che, eka lADunA be TukaDA kare Ama bhavabhramaNane aMta eTale kALane aMta. te tenuM saMlagnatva tUTI jAya che. ane kSetra bheda thAya che. kALa e kama smRti che ke kayAM to sapanuM che. smRti paraMtu Atmapradeza viSe evuM kyAreya banatuM nathI. mATe ja ane sapanAM mIThAM ya hoya ane mAThAM ya hoya. arthAta sArAAtmAne ajanmA kahyo che amara kahyo che. jyAre pugala paNuM hoya ane narasAM paNa hoya jyAre AnaMda svarU5 masta davya paramANune skaMdha bane che ane te vIkharAIne aNu aNumAM : akAla che. ' parivartana pAme che. A rIte Atma pradezapaMDa (AtmA) ane bhAva e manaHsthiti che-hadaya spaMdana che-7mi che. pudagala aNapiMDa (dayAdi paigalika padArtha)ne mahAna taphAvata lAgaNI che-vedana che.-anubhUti che. AtmA enI paramAtma che. jIvanA dehapramANa anusAra Atmapradezane saMkeca vistAra avasthAmAM, zuddhAvasthAmAM. svabhAvadazAmAM hoya che je saccidAnaMda thAya che paNa saMkhyA akhaMDatva ane saMlagna akhaMDatva anAdi avarathA che-je marata avasthA che.-sahajAnaMda avasthA che- anaMta evuM ne evuM rahe che. paraMtu AtmA (jIva) jyAre vItarAga avasthA che. jyAre vibhAvadazAmAM, azuddhadazAmAM rAga-dveSa zuddhAtmA, paramAtmA. siddhAtmA bane che tyAre te Atmapradeza sukha-duHkha, guNadeSa, puNya-pApa harSa-zoka mizrita siddhAtmA banavA pUrvenA carama dehapramANanA 2/3 bhAga jeTalAM avasthAmAM hoya che. kada ane hada tathA AkAramAM saMkocAI jaI (dehanA 1/3 kevalajJAna eka ja che. evuM ne evuM ja che. jyAre eka bhAgamAM avakAza hoya che eTale teTale saMkeca thaI Atma pachI bIje khavAte kaLiye e ne e khare paNa e ja pradeze 2/3 bhAga ghana carama deha pramANu rahe chemukitanilaya nahi nadIne pravAha e ja paNa pANI enuM e ja nahi siddhazIlA upara lekAgre sadA sarvadA sAdi-anaMta kALa sudhI jagatanuM vaheNa anAdi-anaMta paNa jagata enuM e ja nahi, kazaya saMkeca-vistAra vinA tema ja tasubhAra paNa kSetramAMtara e te pratipaLa palaTAtuM-badalAtuM sAdi sAnta dazya jagata che, ke kaMpana vinAnI parama sthirAvasthAmAM rahe che. AvAM A aMdaramAM ApaNI apUrNa avasthAnuM daSTi jagata athata bhAvaAtmapradeza saMsArI jIne dehAkAre dehapramANa rahelA che. te jagata paNa badalAtuM ane palaTatuM jagata che, jene na deha Atmapradeza (jIrvAnuM svakSetra kahevAya. te ja pramANe agAu darzanamAM chArazya avasthA kahela che. joI gayAM mujaba "jyAM?' praznanA uttaramAM para kSetra eTale ke * 9 " : AkAzakSetra (Lection) Ave.' paramAtma tattva deza kSetra) ane kALathI atIta che. paNa drazya ane bhAva uNayAtmaka che, eka che ane ameda che. jayAre dravya ane kSetra pachInA trIjA ane cothA kramAMkamAM kALa chaghastha saMsArInuM jIvadravya-Atmadravya, kSetra, kALa ane bhAva ane bhAva Ave che. vyavahAramAM dravya-kSetra-kALa-bhAva khelAya che. Azrita che. jemAM kSetra ane kALa parivartanazIla hovAthI dravya arthAt trIjA krame kALa ane cothA krame bhAva ema belAya che. ane bhAva paNa parivartanazIla che je kAraNathI te bhedarU5 che. vAstavika prakriyA pramANe pahelA bhAva ane pachI kALa levAne che. vyavahAramAM kALane bhAva pahelAM mUkavAnuM kAraNa e che ke jIvane kevalajJAnI kevalajJAnane veda che e rava saMgharUpa che, anityatA, nityatAnA bhrama rUpe pariNAmela che. bAkI te kevalajJAnI sva svarUpane vede che. jayAre para dravya-kSetra-kALa-bhAva kAI paNa karAtI kriyAmAM ke kAryamAM je rasa, ruci lAgaNI, bhAva kevalajJAnamAM jaNAya che. (Not going to Know but hoya che te te kiyAmAM ke kAryamAM kaMTALo AvatI nathI ke come to Know, kema ke te kevalajJAnamAM (cidAdarzAmAM) thAka lAgatI nathI. dIrtha e kALa paNa capaTI vagADatAM pratibiMbita thAya che. cAra jJAna yane jANavA jAya che kSaNamAtramAM pUro thayela jaNAya che. e ApaNA sahunA- jyAre kevalajJAnamAM sarva jJeya jaNAya che. vaLI te sarve svAnubhavanI vAta che. sahune sAmAnyata: svAnubhava e che ke jevA tevaDa dekhAya che e siddha jJAtA-daSTa bhAve che. duHkhanA dahADA AMbA lAge-vasamA lAge ane sukhane samaya kayAM kevalajJAna upagavaMta hoya che, jyAre bIjA matijJAna, kRtajJAna, sarakI gayo-vItI gaye tenI khabara paNa na paDe. eTale vAstavikatAmAM avadhijJAna, mana:paryAvajJAna upadhoga mUkavA rUpa hoya che, te Ama-bhAva ja kALa rUpe pariName che. ApaNuM saMsArI jIne udAharaNa tarIke arIsAmAM pratibiMkhyanuM paDatuM pratibiMba je bhakatAbhAva arthAta lAgaNIbhAva che te ja kALa che. ApaNe raMgarogAna ane AkRtiyukata adaleadaba hUbahU heya che. katabhAva kALa nathI. prati samaye ApaNe ApaNu upacAgane kevalajJAnamAM ya e pramANe pratibiMbita thAya che-dekhAyavedIe chIe, arthAta bhogavIe chIe, te ApaNuM lAgaNInA jaNAya che. jyAre keIpaNa padArthanuM citrakAra dvArA prayatnapUrva bhAvane kALa kahela che. bAkI, pudgaladravyane kriyAtmaka kramika karAtuM citrakana-citrAmaNa tenA aneka rekhAMkane ane raMgaanitya bhAvane je kALa kahyo che te. vyavahAra kALa che. ragAnanI pUtithI hoya che je padArthanuM citra hoya che. ane vaLI kALa jevuM svataMtra dravya aritakAma rUpe astitvamAM che ja te padArtha' jevuM hoya che. paNa dUbahU nathI hotuM ke jevuM
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-127 - praha jIvana pratibiMba hoya che. bAkInA cAra jJAna A prakAranA prayatnapUrvakanA - nizcayathI te ApaNe sahu ApaNu dravya, svakSe. citrAmaNa jevAM hoya che. - svakALa ane svabhAvane ja vedIe chIe. pachI te jJAnamUlaka kevalajJAnIne anAdi-anaMta eka ja samayamAM jaNAya che. hoya ke ajJAnamUlaka, zuddha hoya ke azuddha hoya. para dravya-- eka ja samaye traNe kALanA sava" padArthanA sarva payaoN kevala- kSetra-kALa- bhAvanA ApaNe sahu jJAyaka chIe paNa vedaka nathI: jJAnamAM jaNAya che. kevalajJAnInI A vyAkhyA je karI che te dUdha ane pANI eka kSetre rahelA hovA chatAM jema haMsa, chaghastha saMsArI jIvone samajavA mATe chAranI apekSAe pANIne jaduM pADIne dUdha pIe che tema AtmA ane zarIra, karela vyAkhyA che. para varatunA bhakatA evAM drazya saMsArI (kama) eka kSetre che temAM guNa sthAnake AtmAnA je AMtrika jIvanuM jJAna traNe kALanA bhedarU5 che. eNe jANyuM, e jANe che, guNe rahyAM che te guNane sukhane pudagalarakaMdhanA (kamaMjanita) ane e jANaze-evI kriyAnA kALathI traNa bheda tyAM pADavA sukha duHkhathI bhinna karIne-tene bheda karIne vedavAnuM che. AtmAnI paDe che. jyAre kevalajJAnInuM jJAna, jIvana ane vedana bega ujajavalatA haMsanI jema paramahaMsa banIne davAnI che. " traNe ekarUpa che. ane abheda che. 5ra vastunuM bhokavA nIkaLI che je mArA AtmAthI kadI juduM na paDe te "huM" ane jatAM kevalajJAna thAya che. 5ra vastunA bhakatRtvanA kAraNe ja te mAruM. ApaNe ApaNAmAM je dae eTale karmathaddha kALanAM traNa bheda bhUta-vartamAna-bhaviSya paDI jAya che. mATe ja chUTa thatAM jaIe. mehajanita mAnasika duHkha ane vAstha saMsArI jIvana jIvana-jJAna ane bhoga (vedana) traNa hajanita azAtA vedanIyanA duHkhothI mukta thavA mATe: kALarUpa arthAta bhedarUpa banI jAya che. sva dravya-kSetra-kALa-jAvanI jJAna-dhyAnarUpI atirakriyA karavAnI dizA eTale dezakAza! dezakAza; dharmAstikAya, adharma- rahe che. baMdha akhinuM jIvana vedana bahAranA badhAya saMbaMdha ritakAya, AkAzAritakAya ane pudugAritakAyane hoya che. AmAM ane saMparkane teDI nAMkhavA karavAnuM hoya che e dayAnAvasthAmAM enA zuddha paramAtma ravarUpamAM dezAtIta che. je padArtha dezanA baMdhanamAM te prakAranI dRSTi karavAthI tatsamaye AtmAnA sukhane anubhavyA. heya te kALanA baMdhanamAM paNa hoya paramAtmA ane kevalajJAnamAM ekaja thAya che. jenAthI sakAma (saMkalpapUrvakanI) nirjarA thAya che. samaye sarva kSetranA savA -savapradArtho tenA sarva guNaparyAya eTaluM ja nahi paNa sarvathA vAtikamane phAya thatAM kevalajJAnTa sahita jaNAya che. Ama AtmA enI cidRzakita-jJAnazakitathI pragaTe che. Ama rava dravya-kSetra-kALa-bhAva pratijJA daSTipAtathI kSetra arthAta deza tathA kALa aparicichana che, akhaMDa che, mohajanita bhAva UbhA rahetA nathI. tathA azAtA vedanIya anaMta che, deza e kSetrabheda che jyAre kALa e paryAyabheda che. upara paNa kAbu meLavAya che. AtmA varUpathI dravya ane bhAvarUpa che. deza ane kALa rUpa drazya-kSetra-kALanA jhaghaDAo mana ane buddhithI cAle che nathI. traNe kALamAM dharmamAM bhAvanuM pradhAnatva che. jyAre traNe paraMtu mana ane buddhithI thAvAnA bhAvanA jhadhA keI kAne kALamAM saMsAramAM drazyanuM pradhAnatva che. paramAtmA kevaLa bhAva- thatAM nathI. ane cAlatA nathI. AtmAnA zuddha svadravya, svakSetra svarUpa che. paramAtmA, dravyatIta kSetratIta, ane kALAtIta che. svakALa ane svabhAvanuM jJAna ane dhyAna thAya te A kALamAM deza ane kALanA bhedane upayoga :dharma mATe jarUrI che. paNuchava, nizcayathI AtmasukhanI jhalaka meLavI zake cheparaMtu deza aneBkALanA bhedanuM baMdhanajI dharma ke dhamIne nathI karI zake che. AtmA sva. dravya-kSetra-kALa-bhAvane ekatA ane hatuM. AryakSetra, AryajAti, AyakuLa, jainakuLa ane payuMSaNa te sukhI thAya. AtmA para dravya-kSetra-kALa-bhAvane kALa hoya te dharma sArI rIte thAya. paraMtu karma ane dhamAM banyo raheze te duHkhI duHkhI raheze. anAryakSetramAM, payuMSaNAdi dhamakALa sivAyanA kALamAM paNa dravyanI vistRta vicAraNA eTale AtmazAstra, adhyAtmasA, tevA dhAre te TakI zake ema che. dharma te bhAva svarUpa che. jIvavijJAna ane upadArthavijJAna ke bhautikazAstra, jainadarzanamAM mATe pratikuLa deza ane kALamAM paNabhAva dhamAMlaMbanedabhAva jIva mATe jIvavicAra che ane jIva-ajIva mATe paMcAstikAyasAra, svarUpanI prApti karI zake che. deza ane maLanA bheda tathAdazAane tatvArthasUtra Adi che. kALanAM baMdhana te" artha ane kAmarte che. dharma ane mokSane nahi. kSetranI vistRta vicAraNA eTale bhUgoLa ane khagoLazApIstAlIsa lAkha jananI siddhazIlA upara pIstAlIsa lAkha jainadarzanamAM cauda rAjalakathI kSetranI vicAraNuM kSetra samAsa, jana pahoLA tAlekanA pratyeka kSetrathI pratyeka kALe Avela siddha bRhatasaMgrahaNI, laghu saMgrahaNI AdimAM karavAmAM Avela che. paramAtmabhagavaMte bIrAjamAna che. je te kSetratIta, kALanI vicAraNA eTale katirasa, jaina dabamAM jIvane kALAtIta thayeche. sAdhu bhagavaMtane atithi - abhyAgatanuM sAmAnya itihAsa nigAdamImAMsA, caudaguNarathAnaka AdinI saMkhedhana karavAmAM Avela che. te ja sUcave che ke temane kSetra : vicAraNAmAM prApya che. bAkI jIva vizeSa-vyakitavizeSane. ane kALanA baMdhana che nahiM. dezakALa temane bAdhaka cheja nahiM, itihAsa kathAo, triSaSThi zalAkA puruSa caritra, upadezamAla, bhAvane-dhamane dezakALa bAdhaka nathI. ane baMdhanarUpa 5Nu nathI. vasudeva hindI Adi granthamAM maLe che. kSetra jyAM te sImita che ke asIma che. kALa eka kSetra ane kALa e jIvanI pugala on Azrita kathA ane samayarUpa lakSaNarU5) che ke anaMta che. nitya ane anityanI itihAsa che. siddha paramAtmA siddha thayA pachInI kaI kathaka vAte kALa Azcita che. bAkI sukha duHkha, harSa-zoka, rati- nathI. paraMtu temanA pUrvabhavanI kathA che je kahevAya che, aratituM vadana bhAva Azrita che. savAla jIvanA sukhane che, saMbhaLAya che, lakhAya che ane vaMcAya che. siddha paramAtmA sida jIvanA bhAvane che. jIva kSetratIta ane kALAtIta thAya te thayAM bAda kathArahita thayAM che. jyAre putra draya ane sAMsArI ene bhAva enA svabhAvane pAme arthAta akSaya, avyAbAdha,. jIvanI kathA cAlu rahevAnI che kema ke temAM nAma nAmAMtaratA, anaMta zAzvata sukhane prApta kare. rUparapataratA, parivartana ane paribhramaNanI kriyA satata cAlu che
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Me kSetrathI cauda rAjaleAka yA te. samagra lokAleka (brahmAMDa AkAza) ane kALathI (trikAla) anAduizmana'takALa e je khe mahAna tattva che te upara jo AtmAM vijya meLave te jJAnazakti (cidazakita)thI te mahAnAtimahAna (mahaMte mahiyAna) ane che. sarvocca, saMjJa, sarvavyApI, sava' samaya' bane che. prathama jIvana a te bhAvanI je vicAraNA che te guNanI, paramAtma tattvanI, kaivalajJAnanI svarUpa vicAraNA che. jemAM tAmasa-rAjasa-sAttvika bhAva, audayika. kSAyeApazamika, uparAmika, kSAyika ane pariNA trika e pAMca bhAva, kRSNa, nIla, kApAta, tejo, padma ane zukala e che lezyA AdinI vicAraNA che. pAMca bhAva viSe jaina daza'nAM cIyA maiM prathamAM vicAraNA karavAmAM Avela che. jyAre tAmAryAdi bhAva vize vistRta vicAraNA vedAMta dazanAmAM karavAmAM Avela che. laukika vyavahAramAM kAvyazAstra-nima lekhana e bhAva che. kuvvA-khitto,-kALA, mAvA, e zabdAccArathI jainazananA Avazyaka kriyAsane mAM drazya-kSetra-kALa-bhAvano phera jhera ullekha bhAve che. mahAmahApApAyajI yovijayajI mahArAjAnA samAlina vinayavijayajI mahArAjAe dravyalokaprakAza, kSetralekaprakAza, kALaleprakAza ane bhAvaleAkaprakAza nAmanA cAra lekaprakAzanI racanA drazya-kSetra-kALa-bhAva viSaya upara karela che. vyavahAramAM kSetra ane DhALa bheda che. surata javu che paNu te javAnA DhALa jyAM sudhI nizrita na karAya tyAM sudhI javAnA vikalpa adhUrA che. te ja pramANe kALathI javAnuM nizcita karIe paraMtu javAnuM thAna-kSetra nakkI na karIe tyAM sudhI javAnA vikalpa adhure che. ame pAMca vAgye maLyA hatA tyAre huM jhaverIbajhAra hatA ane e vAlakezvara hatA evu vyavahAramAM banatu nathI. khe vyaktinA milanane kALa ane kSetra eka ja gAya-abheda hAya. A rIte vyavahAramAM kSetra ane kALa juda pAtAM nathI. jyAre nizcamamAM dravya ane kSetra abheda thatAM bhAva mane kALa abheda banI mAtra dravya eTale ke Atmapradeza ane va eTale jJAna-mAnaMda (saccidrAnaMda) svabhAva rahe che. A drazya-kSetra-kALa bhAvanI ana tatAnI vicAraNA karIe te temAM dravyanI-anaMtatAM mATe jIvadravyanuM dRSkRta levAya, kSetranI anaMtatA mATe AkAzanuM dRSTAMta levAya, kALanI anaMtatA mATe anAdi-anaMta pudgalaparAtA nAnu dRSTAMta levAya, ane vanI anattatA mATe kaivalajJAnanuM dRSTAMta lenDryu. (kevalajJAna eka ja samayamAM vizvanA sava bhAvAne pI gayela che.) hRdaya che tyAM mAhanIya kema che ane dhama' che. jyAre magaja (Brain) e vicAra, muddhi ane jJAnapradhAna tattva che. AtmAnA hArdika-udgAra bhAva ja satya che. mAla satya che, mAla (vastu-cIja) uparanuM AvaraNa (Packing-wrapper) satya nathI. drazya-kSetra mALa pekArDaMga che. bAkI 'satyatA bhAva rUpI mAla che. tA. 16-1-27 viSamarUpa hAvAthI darekanA jaDa anubhava sinna bhinna che. tethI AtmAe AtmAnA viveka prakAzamAM vicAravuM-cakrAsanu-tapAsavuM ka vikAsathI huM' kava chu? pahelA te vicAravu 'hu" 'hu" eTale krANu ? 'hu" eTale drazya ! AtmA ! Atmapradeza ! pradezaMpiMDa ! 'hu" te chatra ! 'huM te cetana ! 'hu' AtmA - Atmapradeza ! pachI ciMtavuM huM! kevA ? hu" karyA ? kevaDA heta devapramANu pradezapiMDa Avaze. svakSetra Avaze, ane karyA kahetAM kSetra Avaze sAya kSetra Aya kuLa-saMdI pacendriya zarIra. apaNA byAhAramAM lekhAtA patramAM pazu dravya-kSetra-kALaAva NuAi gauNa che. patra meLavanAra ane patra lakhanAra tathA putra svaya' draSa che. prati ane ravAnA (To & From) e kSetra che. tithi-vAra-tArIkha e kALa che. jyAre patramAM lakhA cela hakIkata ane vigana (Masters) e bhAva che. ane have chevaTe ezu' draSya-kSetra-kALa bhAvamAMthI niSpanna thatI jyAnanI prakriyA. AtmAnA pradezo e prathamathI 'hu' chuM. ane khIju hu' che te kSetra arthAt dehapramANuthI 'hu" chuM. te jagatanA badhAM pAk tyAra bAda Avaze kALa ane bhAvanI ci MtavanA mAre strakALa zuM ? ane mArA svabhAva zuM? svabhAva ane svabhAvanA be bheda paDaro vyavahAra kALa ane vyavahAra bhAva tathA nizcayakALa ane nizcaya bhAva. nizcayakALa ane nizcayabhAva che judAM nathI. ane eka ja che. vyavahAranA kALamAM ciMtavavuM mArA kayA kALa cAle che ? puNyanA udaya che. tA tA puNyAyane kALa che jemAM krama' ane dha'sAmagrI tathA dhama ci maLela che jenA TekA vaDe vaDe evI evI bhAvanA bhAvu, evA svarUpa bhAvamAM ramuM, svarUpa ramamAN thaI jAu' ke bhAva pazu cAldA jAya ane svabhAvamAM AvI jAuM. nijAnadImAMthI sahAnadI anuM. kALa ane bhAvane abheda karI dauM. kALa mArA kALiyA karI jAya. te pahelAM kALanA huka kALiyA karI jAuM ane kALane mArA bhAvamAM bheLavI dauM. jethI huM svaya' mArA bhAva vaDe mArA svabhAvamAM AvI jA. -sakalanakAra sUrya vaddana ThAkAradAsa jhaverI bhagavAna mahAvIranAM stavanAnI keseTa saMdhanA vArSika sneha . samelana vakhate kalAkArA zrImatI zIlA zeThIyA, krizAra manabhAvana tathA 'mehule' gAyelA stavanAnI keseTa rUpiyA paccIsamAM sadhanA kAryAlayamAMthI maLaze. -trIo vyAkhyAtA : DaoN. sumana zAhu sa'nA upakrame sva. maMgaLajI averacaMda mahetA prerita vidyAsatra ( varSa 11 ) ane pramukha viSaya visa sthaLa : DA. ramaNalAla cI. zAha : sAhityanuM jIvana ghaDataramAM pradAna : zukravAra, tA. 16-1 - 27 nA sare 6-00 kalAke zanivAra, tA. 17-1-87 nA sarji4-00 kalAke : inDiyana maracanTasa cembara kamiTi rUma carcageTa, subai-400 020 saune samayasara upasthita rahevA premabhayu" nima traNu che. li. bhavadIya, tArAbahena ra. zAhu sacaiAjaka 3. pI. zAha pannAlAla 2 zAha matrI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta. 16-1-87 : praha havana svarUpanI oLakha @ 3. kumArapALa desAI eka aMdhArI rAte IglenDanAM mahArANI vikaToriyAe kUdAkUda kare tyAre vAMdarAnI sthiti te kevI kaphoDI thAya! Ama che zayanakhaMDanA bAraNe TakerA mAya. khaMDamAM gusse bharAyelA emanA bAkI rahyuM hoya tema eka preta vadarAmAM pravezya hoya ane pati. AlbarTa beThA hatA. TakarAne avAja sAMbhaLI AlbarTa vAMdarAnI jevI dazA thAya tevI dazA mana mAnavInI kare che. niruttara rahyA. jene sUrya kadI asta thavAne nathI evA mana vAMdarA jevuM che. ahathI e chAkaTuM bane che. tRbhuti briTIzarAjane garva dharAvatI mahArANI vikaTeriyAe kahyuM: pakaDamAM AvyA pachI bIjA lekanI saphaLatAnI ISane ja "ughADe bAraNuM, ughADe bAraNuM! ene lAge che. Akhare abhimAnanuM bhUta emAM praveze che. ane khaMDamAMthI AlbarTane avAja Avyo : tene pitAnI sarvoparitAnA vicAra Ave che. AvA Ahara keNu cho tame? parane vijaya saraLa nathI. bhagavAna buddha dhamaka'mAM kahyuM che briTananI mahArANIe kahyuM, "huM ! huM koNa? huM briTananI ke eka manuSya yuddhamAM hajAra mANasane hajAra vakhata jIte ane mahArANI vikaToriyA." bIje mAnavI pitAnI jAtane jIte te bIje mANasa va bAraNuM baMdha ja rahyA. uttaramAM mauna maLyuM. pharI mahA mahAna vijetA che.' rANIe bAraNuM khakhavyuM. vaLI pAcho e ja savAla ane A ahama sAme kevI jAgRti rAkhavI joIe? eka javAbamAM e ja zAMta, ekAMta, nIrava, smazAnavat mauna bane ciMtake kahyuM che ke jema oraDAmAM sApa bharAya che haiyAmAM kolAhala macI gayo. mahArANIne mada gaLavA lAgyo ane jevI jAgRti rAkhIe tevI jAgRti rAkhavo gumAna gaLe te hRdayanAM bAraNuM khUle. mahArASTrane enI bhUla ghaTe. sApanI dareka hilacAla para bArIka najara rAkhI samajAI. eNe bAraNuM khakhaDAvyuM pharI aMdarathI e ja prazna: ane saheja saLavaLATa thAya ke atyaMta sAvadha banI ja keNu che tame? vizALa sAmrAjya dharAvatI mahArANIe dhImA, evI jAgRti ahamane mATe rAkhavI joIe. ahamanI nehabharyA, sAde kahyuM; "vahAlA AbaTa, mane na oLakhI ? oLakha thAya eTale Ape bApa ahamanI lIlA pArakhI zakAze. huM tamArI patnI.' ahamannA aMta pachI ja satyane AvirbhAva thaI zake. ahama je dvAra vikaTeriyA mahArANI banIne na khelI zakI te gumAvanArane kadI kazI hAni thatI nathI. balake bIjA kayA hRdayarAdI thatAM tarata khUlI gayA. gussAthI vaNAyelA kamADa vRkSarUpe kale che tyAre ene keTalo badho vikAsa thayuM che. prema AgaLa ughaDI gayAM. sattAnA baMdha bAraNuM ne AgaLa saritA jayAre sAgaramAM maLe che tyAre ene keTale vizALa khUlI gayAM. patharATa maLe che. vyakita pAse jeTalI sattA vadhuM eTale ene sahu prANIomAM sva-jJAna ane AtmajJAnanI satranA ahaMkAra prabaLa. jeTaluM dhana vadhu eTale ene ahama me. eka samAnarUpe vidyamAna che, paNa AtmajJAna dvArA divya AnaMdanI karoDa rUpiyA dharAvanArane ahama paNa eka karoDa jeTaluM hoya. anubhUtinuM sadbhAgya mAtra mAnavIne maLyuM che. jagatamAM traNa ahama pahelA saMgraha kare che ane pachI eTale vadhu saMgraha vastu che sattA, jIvana ane cetanA paththarama sattA che. paNa thAya teTale vadhu vakare che. vyakita ghaNuM vAMce ane pachI enAmAM jIvana ke cetanA nathI cheDamAM sattA ane jIvana baMne hai jJAnane ahama jAge. DuM nahi paNa ghaNuM tapa kare ane pachI paNa cetanA nathI. pazumAM sattA, jIvana ane cetanA traNeya che, tapanI zAMtine badale ahamanI raTaNa ja saMbhaLAya. bahu virala paNa sva-cetanA (Self-Conciousness) nathI. mAsa. akitae A ahathI aLagI rahI zake che, baMgALamAM manuSyamAM ja sava-cetanA che. mAtra ene ja khyAla Ave che ke bhAratendra harizcaMdra nAmanA eka amIra mAnavI thaI gayA. teo huM chuM, paNa je ene A khAsa mAtra zarIra pUrata ja meLe hAthe dAna karatA. emanAM ravajanee A joIne kahyuM, maryAdita rahe che te pleToe ApelI mAnavI mATenI para "are! tame te pANInI jema paisA vApare che. dhanane vinAnA be pagavALA pazunI vyAkhyA sAcI paDe, paraMtu mAnavI saMgraha karavAne heya lAkhanA dasa lAkha karavAnA ane dasa ahamane ogALAne jIvanamAM eka prakAranI samatulA sAdhe che. lAkhanA kareDa karavAnA hoya. Ama vAparI nAkhaze te samaya enuM eka dRSThata jAjali nAmanA RSinuM che. emaNe ghera jatAM sAva nidhana thaI jaze.' tapazcaryA karI. varSonAM varSo sudhI vRkSa nIce aDaga UbhA raha:. A sAMbhaLIne bhAratendra harizcandrae jvAba Apyo, "A emanI jaTAmAM pakSIoe mALe karyo. samaya jatAM e mAra saMpatti mArA dAdAne khAI gaI, mArA pitAne khAI gaI. have pikSIoe IMDAM mUkyA ane nAnA nAnA baccAM thayAM : mane paNa e khAvA mAMgatI hatI, paraMtu meM vicAryuM ke e RSi jAjAne thayuM ke je e saheja paNa Dagaze (da. mane khAI jAya e pahelI huM ja ene khAI jAuM.' paDI jaze, ane pakSInAM baccAM marI jaze AthI e leza mAja ahamano saMbaMdha mananI caMcaLatA sAthe che. mana khisakolI hAllA-cAlyA nahIM. bhikSA mAgavA kayAya gayA nahi. jevuM che. e AgaLa doDe che, pAchaLa jAya che. kayAMka caDe che, mahinAo sudhI ema ne ema rahyA, te kayaka gulAMTa lagAve che. evA manane ahamanA kephamAM rahevuM Akhare eka divasa pakSInA baccAM UDavA lAgyAM. eTale khUba game che. havAmI vivekAnaMde manane pagale vAMdarA jevuM ' RSinA manamAM garva thayo ke kevI kaThina tapazcama pite karI che. ravabhAvathI ja caMcaLa kahyuM che. emAM e vAMdarAne koie dArU na saheje hAlavA ke cAlyA ! RSinA manamAM gavaMte mAnathI pAyo hoya eTale chAkaTa banyuM hoya. evA chAkaTA vAMdarAne tapanA mahakArathI vanamAM nIkaLyA, te koI bhedI avAja vIMchI karaDe heya, mANasane vIMchI karaDe te Akho divasa saMbhaLAve. e avAja kahete hato.:- . -
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-87 'he rASi, ahaMkAra karIza nahIM. hajI kayA tane nAna prApta sauthI moTI tapazcaryA e svayaM jAgRtinI che. Ane mATe kevA thayuM che? je sAce jJAnI je hoya te kAzImAM jaIne kevA prayatna jarUrI che, tene javAba kezIkumAra zramaNane guru, julAdhara vaizyane maLI Ava. enI pAsethI tane jANa thaze ke gautama svAmIe Apelo che. kezIkumAre ekavAra prazna karyo. sAce jJAnI kANu kahevAya, RSine pArAvAra Azcarya thayuM. pite "tame hajAro zatruo vacce rahe che. teo tamArA jamA mahAna tapavI ane e sAmAnya vepArI pAse jAya! para humalo kare che. chatAM tame kevI rIte vijayI thAo che? enI pAsethI vaLI zuM jJAna meLavavAnuM hoya? pite kevI (kramaza :) karaNa dAkhavI, varSo sudhI aDaga rahIne pakSIone kevAM bacAvyAM! Ama chatAM jAjali RSine thayuM ke jarA tapAsa te karuM pUjya vimalAtAI ThakAra sAthe vArtAlApa ke kAzIne tulAdhara vaizya kevo che ! sara cImanalAla "kalAdhara' . - grANi te kAzImAM gayA. tulAdhara vaizyanI dukAna zodhI . saMdhanA upakrame zukravAra, tA. 9-1-'87nA sAMjanA 5-00 jhADhI. joyuM te sAva nAnakaDI dukAna ane bahAra grAhakonI bhIDa vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM pU. vimalAtAI hakAra eNe jAjali RSine joyA. Sine te ema ke emane A sAthe eka vArtAlApa rAkhavAmAM AvyuM hatuM. sAmAnya vepArI bhAre Adara satkAra karaze, paNa vepArIe te kAryakramane prAraMbha zrI damayaMtIbahenanI prArthanAthI thaye hate. gASine joine kahyuM. kAryakramanA saMyojaka zrI sudhabhAI ema. zAhe pU vimalAtAIne : 'Ave, bese. tame ja jAjali baSi ke?. jemanI jaTAmAM paricaya Apyo hato. sa dhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe "pIe maLe bo te ? ene sAcavavA tame aDaga tapa pU. vimalAtAInuM svAgata karatAM AnaMda vyakata karatAM emanI karyuM, ane tene tamane gava' che. paNa DIvAra bAjumAM bese. lekaSa vimukha Apatmika sAdhanAnI prazaMsA karI hatI.' A grAhakone patAvIne pachI vAta karIe.' pU. vimalAtAIe A prasaMge bolatAM jaNAvyuM hatuM ke RSi jAjali te UMDA AzcaryamAM paDI gayA. A paMjAba ane anya rAjyamAM cAlI rahelA hiMsAtmaka vepArIne kayAMthI badhI khabara paDI gaI ! nakakI, e te kharuM dAvAnaLane rokavA ApaNe saue mAnava birAdarI 'ke e sAdhanAmAM mArAthI AgaLa che. paNa A dukAnadAra pAse sthApita karavI joIe. mAnava mAtra bhAI bhAI che. hindu zIkha kaI sAdhanA hoya ema te jaNAtuM nathI, grAhake Ave. koI ke hindu-musalamAnanA lehIne raMga eka ja che, jade nathI. sAruM kahe, te kaMI jhagaDo kare, kAi tharDa saMbhaLAvI de, paNa ApaNe zA mATe eka bIjAnA lehI tarasyA banyA chIe ? -tulAdhara to zAMtithI badhAnI vAta sAMbhaLe, koinI sAme kedha kare enAthI zuM phAyado che? kemI uzkeraNI eka evuM jhera che ke nahIM, ke keInI sAme rAga-roSa nahIM. jAti hoya ke je kAtila zAstro karatAM paNa vadhu vidhAtaka asara kare che. AjanA -ajANyo, pitAne hoya ke pArake, paNa eka ja sarakhe tela kare. sattAlupa rAjakAraNIo ane ApaNuM svAthI netAoe sAMja paDI. dukAnane hisAba pUro karyo tyAM sudhImAM te A dezanI zAMta, ravastha prajAne komI hutAzanamAM hemavAnuM bhayaMkara pApa karyuM che. RSine garva gaLI gayA hatA. emaNe tulAdharane pUchyuM, "mane Aje paMjAbamAM je hiMsAnuM tAMDava cAlI rahyuM che tene koI upadeza Apaze kASa paNa hisAbe ekavuM joie. rAjIva sarakAra je rIte kAma - tulAdhara vaiye kahyuM, "huM te sAmAnya dukAnadAra karI rahI che tenAthI to paristhiti UlaTI vakarI rahI che. "chuM. ApanA jevo tapasvI nathI ke kaI jJAnI paMDita nathI. paMjAba sarakAranI binakAryakSamatA ane rAjIva gAMdhInI niSkriya5Na eTaluM jANuM chuM ke jema trAjavAne be pallA samAna tAe hiMsAcArane vega Ape che. Aje jayaprakAza jevA thAya te saMtulana sadhAya che e ja rIte mananA rAga ane dveSa, netAnI jarUra che, je dezanI akhaMDitatA ane bhAvanAtmaka chodha ane prema samAna thAya te hRdayamAM eka samatolana sadhAya ekatA mATe prajAnI cetanAne jAgRta karI zake ane hiMsAnA che, ane hRdaya ahaMkAra-zUnya banI jAya che.' dAvAnaLane ThArI zake. jyane jANavAthI ja svayaM-jAgRti | anubhava thaze. rAjIva sarakAra badhuM ja kharAba kAma kare che tema mAruM vayane jANavuM eTale hRdayamAM paDelA doSa ane duNAnI khoja kahevuM nathI. keTaluMka sAruM paNa kAma kare che. paNa paMjAba ane karavI. mANasa AkhI duniyA jae che, paraMtu pitAnI jAtane ane zAhabAnunA prakaraNamAM muslIma lenA prazrane tenI nibaLatA je nathI, kAraNa ke jAtane jotA kare che. AthI te chatI thAya che Aje bihAramAM zuM cAlI rahyuM che? garIbI ane ajJAnatAmAM dukhanuM mULa kAraNa zodhavAne badale e prArabdhane deSa sabaDatA A rAjyamAM kAyado ane vyavasthAnuM taMtra , jANe Ape che. pitAnI nabaLAI chAvaravA mATe e upekSA ke nidhane Azaro le che. eka strIne arIsA para bhAre cIDa rahyuM ja nathI. tyAM vakhatovakhata thatI hisA-khUna-lUTa vagerenI karatI kAraNa ke e mAnatI ke arIsA evA heya che ke banatI ghaTanAo parathI ema jaNAya che. tyAM amArA sAthI mitroe zAMtisenA UbhI karI che. paMjAba, uttara pradeza, madhya je vyaktine kurUpa batAve ! e pitAnI jAtane sAcI mAnatI pradeza vagere rAjyamAM "InsAnI birAdarI' nAmathI zAMti rathApavAnA nAmane ene ane kheTa lAgatuM. A strI buddhihIna lAge, amArA prayAsa che. paraMtu evA buddhihIne kaMi ochA nathI ! mAnavI pitAnI A dezanI avadazAmAM ApaNe paNa phALe che. ApaNe jAtane jovAne badale pitAnI AgavI "Imeja" TAvavAnI anyAyane mUMge meDhe sahana karavAmAM nimaNuta chIe. ApaNI mathAmaNamAM paDe che. e "Imeja" para saheje prahAra thavAnI nirbhikatA ane nIDaratAe jANe devaTe lIdhA che. A dezamAM dahezata hoya te e bhabhUkI uThe che "imejanuM eThuM laine sajajonI niSkriyatA jANe abhizApa banI rahI che. dezanI e pitAthI jatane chUpAvyA kare che. AkhI jiMdagI jAtane e kamanasIbI che. kALagyA vinA jIvyA kare che. navI phezanathI ke avanavA nusakhA - ' kAryakramanA aMte saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAraAthI pitAnI 'Imejane zaNagArate rahe che. Ama jIvananI vidhi karI hatI.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-87 prabuddha jIvana saMdhanuM vArSika sneha saMmelana saMkalana : cImanalAla ema. zAha, kalAdhara -- -- che loko che. saMdhanA neha milana prasaMge saMdha taraphathI RtaMbharA vidyApITha-sAputArAnI vidyArthinIo mATe rU. 1,25000/-ne ceka zrImatI pUrNimAbahena pakavAsAne arpaNa karatA jANItA dAnavIra zeThazrI maphatalAla mahetA. bAjumAM zrI haribhAI DresavALA, zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI che. ramaNalAla cI zAha ane zrI pravINacaMdra ke. zAha A tasvIramAM draSTigocara thAya che. saMdhanA peTrana sabhyo, Avana sabhyo temaja sAmAnya temaNe jAherAta karI hatI. sabhyanuM vArSika raneha-saMmelana zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI saMghanA upapramukha zrI cImanalAla je zAhe kahyuM hatuM ke khaMbhAtavAlAnA Arthika sahayogathI ravivAra, tA. 11-1-87nA A prakAranA sneha milanathI ApaNo saMparka tAja rahe che.. roja savAranA 9-30 kalAke biralA kIDA kendra, copATI khAte vidyAbahene A kArya mATe je Arthika sahayoga Ape che yojavAmAM AvyuM hatuM. tethI A pravRttine vega maLe che. A prasaMge saMdhanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe saunuM ' saMdhanA peTrane ane lAiphameare vadhe te mATenI ghaniSTa svAgata karatA jaNAvyuM hatuM ke saMdha dvArA anekavidha pravRttio kheza upADavAnI jAherAta karatAM saMdhane maMtrIzrI ke pI. zAhe cAlI rahI che. temAM A varSe vaDodarA pAse Avela siMdharoTa jathayuM hatuM. ke karuNAnAM kAryo mATe Apa sau saMdhane gAma pAse AvelI raktapittiyAonI sevA karatI saMsthA "zrama savizeSa sahayoga ApatA rahyA cho ane ApatA raheze. " maMdira mATe ame pAMca lAkha rUpiyA ekatra karavAnI Tahela . . A prasaMge zrI cImanalAla je. zAhe sneha milananA hatA nAkhI che. samAjathI tarachoDAyelA raktapittiyA lekane mATe zrI vidyAbahena mahAsukhalAla khaMbhAtavALAne sukhaDane hAra arpaNa karI temanuM bahumAna karyuM hatuM RtaMbharA vidyApIThanI A kAma karavA jevuM che. atyAra sudhImAM A kArya mATe 250 kanyAo mATe rU. 1.25000/- nI rakamane eka zrI rU. 75000/- ekatra thayA che. saue A kAryamAM maphatalAla mahetAnA zubha haste zrImatI pUrNimAbahena pakavAsAne; pUre sahayoga ApavAnuM che. che. ramaNabhAIe vizeSamAM apAya hate. jaNAvyuM hatuM ke koIpaNuM phaMDa mATe have huM kaI pAse paisA mATe vyakitagata mAgaNI karavAnuM nathI. meM ajAcaka zrImatI pUrNimAbahene A mATe saMdhane ane kAryavAhIne vrata lIdhuM che. je kAI chAe saMdhanI pravRttio mATe sahAya AbhAra mAnavAnI sAthe RtaMbharA vidyApITha dvArA AdivAsI, ApavA mAgatA hoya teo premathI rakama ApI zake che, kanyAonA zikSaNa ane saMskAra ghaDataranA kAryanI mAhitI:: atithi vizeSa tarIke upasthita rahelA jANItA dAnavIra ApI hatI. zrI maphatalAla mahetAe kahyuM hatuM ke mAnava sevA eja prabhu sevA A prasaMge ema. je. phArmAsyuTikasavALA zrI jazubhAi che ema ApaNe kahIe chIe. paraMtu te jIvanamAM utAravAnI zAha tathA temanAM patnI zrImatI mRdulAbahena jazubhAI jarUra che. mAnava sevAnuM kArya khUbaja mahattvanuM che jaina yuvaka zAha taraphathI rU. 25000/- zrI navanIta prakAzananA mAlika saMdha dvArA mAnava sevAnA je kAryo hAla thaI rahyA che te zrI DuMgarazIbhAi rAmajI gAlA taraphathI rU. 25000 - eka. abhinaMdanIya che. vaDodarAnA rakatapittiyAonI saMsthA zramamaMdira saddagRhastha taraphathI rUA. 11,111/- ane zrI vidyAbahena mahAmATe je jhubeza saMghe upADI che te mATe temaNe saMdhanA sabhyone sukhabhAI taraphathI rUA. 50 0 - zrama maMdira* bheTa ApavAnA dhanyavAda Apa jaNAvyuM hatuM ke jaina kemanuM gauravabharyuM jAherAta harSanAdo vacce thaI hatI kAryakramanA prAraMbhe zIlA zeThiyA, kizora manarAjA ane kAma tame sau karI rahyo che. A prasaMge RtaMbharA vidyApIThanI surena ThAkara 'mehule bhagavAna mahAvIrasvAmInI bhakita gItAnerA 50 AdivAsI kanyAone mATe rU. 25000/- ApavAnI . su dara kAryakrama rajU karyo hate.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ praha jIvana tA. 16-1-87 jJAnanI gAdImAM mAhitI #ja pareza ra. zaiva koIe kahyuM che ke "jJAna e zakita che' Knowledge jevAM sAmayika baMdha pAvA viSe ciMtA vyakata thAya che. A is Power. jJAnanI eka piTA zAkhA che mAhitI. AjanA sAmayikane kAgaLanA bhAva ane prinTarInI dhArata naDe che. Adhunika jamAnAmAM have ema lAgavA lAgyuM che ke mAhitI tyAre sAmI bAja sacitra sAptAhika dhIkato dhaMdho karavA hovI e ja zakita che. jJAna jevI bhArekhama varatunI kaI khAsa lAgyAM che. duniyAmAM sauthI moTo, sauthI jADe, sauthI bhAre jarUra nathI. jJAna ane mAhitI vacce Ama te pAtaLI bhedarekhA hIre kayAM che tethI mAMDIne kuvaitanA zAhane keTalI begame che che. jJAna eTale zuM? tene cekhe javAba kadAca na maLe, tenI vAta karatAM A sAmayike khUba ja binakAyamI, alpajIvI paNa artha samajamAM badhAne Ave che. kaI paNa vastunI barAbara mAhitI ApatA rahe che. teone mukhya upaga cageTathI samajaNa hovI tene ApaNe jJAna kahIe chIe. AnI berIvalI pahoMcavA mATe ja che. jIvana jIvavAnuM bhAthuM maLe evuM viruddha mAhitI levA eTale talasparzI jANakArI nahIM emAM kayAreka ja maLI AvatuM haze. AmAM vAcakane daiSa paNu "astitva bAbata jANa hovI. aMgrejImAM hAthavage pahele ke sAmAyikane, e te jUne prazna che ane tenI carcA . zabda che Familiarity 'kuvAmAMthI pANI kADhavA mATe je atre vyartha che. mazIna vaparAya te ilekaTrika meTara hoya che te ATalI vAtanI mAhitI ane jJAna vaccenA saMdharSamAM miDIyAnA mALAnI khabara hevI te mAhitagArI thaI paNa tene kUvAmAMthI pANI vAtamAM Telivijhanane paNa yAda kara joie. khUba medhA kAryakrama maDhavA mATenI meTaranuM ke tenI paddhatinuM jJAna na kahevAya. samayanA kAraNe emAM TUMkA gALAmAM ghaNI vAta karavAnuM vividha kada ane kakSAnI meTaromAMthI ApaNe kaI pasaMda karavI prioDayusaranuM dhyeya hoya che, ethI temAM paNa mAhitI vadhu te te mAtra jJAnathI ja thAya, mAhitIthI nahIM... Ave che, dazake paNa ati meTAM pramANamAM kAryakrama mAtra mAhitI hevI te kAMI khoTuM nathI. paraMtu keTalIka vAra joI joIne amuka cUTelI hakIkatene ja magajamAM UMDe UtaravA ene jJAnanI jagyAe vaTAvI zakAya che te beThuM che. capaLatAthI de che. TelivijhanamAthI meLavelI mAhitIne kharI hovAne sika lAgela hevAthI zALA-kolejomAM tenuM calaNa teja hoya che, varte te kyAreka tene asarakAraka rIte jJAnamAM mapAvI daI zake e te sAruM thayuM che ke upagrahanA kAraNe ane bhAva ghaTavAnA tevuM paNa bane che. koI bImAra hoya tyAre ekAda jaNa kahI che ke "are, emAM zuM thayuM? eka "mekSAphema laI le ne ke kAraNe TI. vI. ne phelAve ghaNA thaI zaka zakiye che; nahIMtara paryuM. tyAre eka vAkyamAM pitAnuM badhuM dAkatarI jJAna ThAravI samAjamAM baheva TI. vI.' ane 'heva noTa TI. vI. jevA be denAra pAse jJAnane hajI khajAnuM bAkI che tevuM ja ApaNe vage mAhitInA sApekSamAM paNa thaI jAta. mAnI laIe chIe, AnuM kAraNa ke jiMdagInA meTA bhAganA ApaNe grAmya samAja mAhitInA A varasAdamAM karI rahI prasagAe ApaNane kharAM "jJAnanI jarUra paDatI nathI hotI; jate hovAthI zahera ane grAmyavistAra va"cenuM aMtara vadhune vadhu mAhitIthI kAma cAlI jAya tema hoya che. AthI bIjA amuka vadhatuM jAya che. esa. esa. sI ke yunivarsiTInAM pariNAmomAM prasaMgee pitAnAM A nAnAM zAM sthaLa para besI "mAhitI zaheranA vidyAthIomAM nAma ja Toca upara jovA maLe che, pustake meTa mAraga karI jAya che. sAmayiko, zikSake, e badhAMnI sagavaDa zaherI vidyAthIne vadhu maLe che ' uparachallI mAhitI ane kharAM jJAna vacce A gUcavADe te mukhya kAraNa che. have A ja le ne mApadaMDa mAnI ApaNI cAhya rAkhe che kAraNa ke ApaNAmAMnA ghanei tenuM dhyAna gayuM nathI. nokarIo ane InTaravyue goThavAya che. AthI mAhitagArInA navA dhabakAranI ji dagImAM "ramATa nasa nuM mahatva vadhatuM jAya che. aMdhArapaTamAM jIvatA grAmINa yuvake vadhu ne vadhu pAchaLa thatA A "mATanesa' pikaLatAne ja paryAya che ane tenI mApaNInuM jaze. buddhinI tIvratAmAM grAmya taruNu AgaLa hovA chatAM A mukhya ghaTaka vizALa mAhitagArI che, UDI mAhitagArI nahIM. dunyavI paddhatinI spardhAmAM kadAca teo nahIM jIte, Ama jAhera bAbAthI pahoLAI ane UMDAI vaccenA taphAvatanI jene samaja upagItAnAM kSetramAM zaherIe vadhune vadhu AvatA jaze, te paDe che. tene pa7 UMDANamAM rasa nathI, kAraNa ke nevuM TakA samAjanI mAnyatA jJAna karatAM mAhitInA pakSamAM vadhune vadhu daDha thatI kSetromAM pahoLAIthI cAlI jAya che, kadAca A pazrimanI ke jaze. khUba UMDe utare te A lakSaNa chronic - aMtima amerikAnI pracchanna deNa haze. meTI kaMpanIonA saMcAlake- kakSAe pahoMcI jAya ane evuM paNa bane ke jJAnanI jarUra ekijhakyuTImAM vizALa (paNa UMDuM nahIM tevuM) jJAna viSenI ApaNI samAnatA ja dhIre dhIre ochI thatI jAya ane hovuM jarUrI manAtuM rahyuM che. kAma kaDhAvavAmAM tene samAjanI sarerAza buddhimattAnuM dhoraNa nIcuM UtarI jAya. sAre upaga haze eTale kadAca Arthika sAhasamAM te phalakula vANI khelanArAe prabhAva pADI javAlarIvALI jagyAo jarUrI banatuM haze. paraMtu tyAMthI dhIme dhIme e sAdhAraNa letA jAya ane kharA jANakAra vinIte pAchaLa rahetA jAya nokarIe, parIkSAo, inTaravyumAM AvatuM gayuM che. Ama tema bane. Aje paNa evuM nathI thatuM tevuM te nathI ja, eka enI mAMga vadhe tene vadhe na hoya, paNa talasparzI samAjanA pakSa pAse zAstrI hoya ane bIjA pAse dhumADAnA bema hoya. paryAya tarIke mAMga vadhe te mAnya nathI. nIcenI kakSAonI te dhumADAnA bemavALo pakSa le tevI A vAta che. parIkSAomAM joDakAM joDavAnA ke khAlI jagyA pUravAnA praznonI kharI vajanazIlatA ane vikalekaNu zakita khIle evuM bahalatA joine ema lAge che ke Ajane A roga AvatI kaMika karavA mATe zikSaNuvyavasthA, ane miDIyA alaga alaga kalanuM te zArirIka baMdhAraNa ja banI jaze! stara upara pahela kare te jarUrI che. nahIMtara Knowledge * samAjanI A balatI jatI pasaMdane pA prasAra- is PowermAMthI Information is Power banI jaze ane mAdhyamo (Media) upara paNa paDe che. "rakRti' 'nirIkSaka Power te "zakita' nahIM "sattA" artha dhAraNa karaze. vika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. reDa, saMbai 400 004. Te. naM. 35026: mudraNasthAna : Teka prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 004,
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. 1 37 varSa : 48 'kaH 19 subai tA. 1-2-87 vArSika lavAjama rUA. 30/- truTaka nakala rUA. 1-50 buddha jIvana muMbai jaina yuvaka salanuM pAkSika mukhapatra parAmAM era ela 7 20 6 12 taMtrI : ramaNulAla cI. zAha AdivAsIAnA utkarSa mATe zrI. sukhai jaina yuvaka aMdha taraphathI sAputArAmAM AvelI "RtaMbharA vidyApIThanI Azare 400 vidyArthinIone mATe gAdalAM, Azika, cAdara, dhAbaLA, TuvAla, sveTara, jamavA mATenA sTenaleza sTIlanAM vAsaNA chatpatti sAmagrI bheTa ApavAmAM AvI tenA vitaraNanA kAryakrama zrI dIpacaMdubhAi gADInA pramukhapada jIvavAra, tA. 21 mI jAnyuArIe savAre dasa vAge kuMtArAmAM yAjavAmAM AAvyA hatA. mA prasaMge mukhathI saMdha tarAthI samitinA sabhyo, dhatAo vagere maLI pacAseka bhAi-bhahana upasthita rahyAM hatAM. kAryakramamAM RtuMbharA ane premapurI bhAzramanA samartA vidyArthinIe ane temanA vAlIo vagere paNa upasthita rahyAM hatAM. zrImati pUrNimAbahena pavAsA, zrI haribhAi DresavAlA nageree mahemAnanI bhbhAgatAsvAgatA sahita kAryakramanuM suMdara bhAyAjana karyu hatu. vitaraNuMnI badhI sAmagrInI cIvaTapUrvaka kharIdI vagerenI javAbadArI khAvI yAjakSeAnA anubhavI, amArI samitinA sabhya zrI jayaMtImAla pI. zAhe uThAvI zIdhI hatI. zrImatI pUrNimAbahena pakavAsA (jemane badhAM pUjya dIdI tarIke mALakhe che) e keTalAMka varSa' paDelAM UnALAmAM vidyathi -nIone lazkarI tAlIma ApavA mATenI zibirenu Aye jana cAlu karyuM hatuM. krame krame emAMthI emaNe AdivAsI vidyArthi'nI mATe nAnA pAyA upara eka vidyApIThanI sthApanA karI ane gujarAta sarakAra tema ja anya sasthAonI sahAyathI sAputArAnA havA khAvAnA sthaLe eka sarasa vidyAdhAma vikasAvyuM. temaNe tathA temanA sAthI kArya karIe A yojanAmAM tana, mana, dhRtathI je maga ApyA che. te anumAnIya ane anukaraNIya che. eziyA ane AphrikAnA dhaNA dezamAM AdivAsIonu` pramANu "ahu meTuM che. A baMne khaMDanI vasati paNa ghaNI gIca che navA dezAmAM garIkhIne pAra nathI. keLavaNInA amavaM vizeSa che. karADA lAkA nahi jevI jIvana jarUriyAtanI vastuo sAthe potAnu 'jIvana gujAre che. aneka lakAne rahevAne potAnu sAru ghara nathI. keTalAya leAkA gAya, bhesa, khArI vagere potAnA pALelA pazuonI sAthe ja eka AraDAmAM rahe che. keTalAyane kheryAMya mAila dUrathI pIvAnuM pANI lAvavuM paDe che. Adhunika vizva sAthe duniyAnA dhaNA AdivAsIonA saka ahu ochA che. keTalAya Adhunika vaijJAnika sAdhatA temanA sudhI paDeoMcyAM nathI. keTalAMya gAmemAM pahoMcavA mATe saDaka nathI, DuMgara ke jaMgalamAM khADIavaLI kaDIe tyAM paheoMcAya che. temanA vistArAmAM page cAlIne dUranA UMDANAmAM jaIe tyAre temanA jIvananI vAstavika khyAla Ave che. ekavIsamI sadInA Are bhAvelA vizvanA mAnavI prAgama tihAsika kALanA smAdi mAnavanuM jIvana haju chavI rahyo che e joi vismaya thAya che. keTalAya gAmenI vasatI pAMca-sAta jhuMpaDAMthI vadhAre nathI, jaMgalamAM lAkaDAM kApavA ane khetI karavI e khe temanI AjIvikAnA mukhya sAdhanA che, vahema ane ajJAnabharyu jIvana te jIve che. sadIo jUnA keTalAya rItiravAjo mAja divasa sudhI teomAM prazcita che. aMdhazraddhApUrvaka vadevIonI ArAdhanA thAya che. pAtAnI AsapAsanI vanaspatimAMthI banAvelA gAmaThI dArU pIvAya che. bApa ja dIkarAne dArU pItAM zIkhave che. dArUnI gAmaThI maheli yAya che. nazAnA tAnamAM AvegabharyAM DhA thAya che. melAcAlI, mArAmArI, khUta vagerenI temAmAM navA nathI. pazumAnA zikAra ane mAMsAhAra paNa AdivAsIomAM vyApaka pramANamAM che. svacchatAnA abhAvanA kAraNe cAmaDInA gaMgA ane bIjA zuAM dardo thAya che. pUratA pASaNanA abhAve athavA khArAkanI vicitra Telene kSaraNe sarerAza AyuSya bahu lAMbu hatu` nathI. dAmpatya chatranamAM strI - puruSanI paraspara vAdArInI bhAvanA keTalIka bhAviAsI jAtimAM dhaNI zithila oNya che. AvuM prAkRtika jIvana jIvanAra eziyA ane AphrikAnA karADA leNAnuM sarakAre ane ujaLayAta lakAe sadIothI ghaNu zeSaNu kaye' rAkhyu che. paraMtu ve evI giritranavAsI prajAomAM krame krame jAgRti AvavA lAgI che. ApaNI sarakAra paNa e viSe ghaNuM sakriya pagalAM lai rahI che. zaheranI najIkanA AdivAsI vistAramAM prAthamika zALAo uparAMta hAikuM ane kAlejo thavA lAgI che. tenAM raheThANu mATe jhuMpati badale sArA gharA bAMdhavAmAM AvI rahyA che. temane paheravAne mATe vastro ane pAtharavA - oDhavA mATenA sAdhanA sulabha thavA lAgyAM che. tabIbI mate anya rAhata mATe sarakAra taraphathI sAruM krAya thaI rahyuM che. temane mATe aDhaLaka nANAM kharcAya che, paNa te mAM temanA sudhI pahoMcatAM nathI, vacamAM DIka ThIka khavasa jAya che. keTalIka sAmAjika sasthAo taraphathI sAru kAya' temanI pragati mATe thai rahyuM che. Ama chaM! bahu sataSakAraka kA Y
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 - thayuM che. ema nahi kahI zakAya. dRSTie paNa mahattvano che. jema jema AdivAsIomAM Adhunika AdivAsI vistAromAM dUra dUranA jagala ke DuMgarAomAM karaNa thatuM jAya che tema tema A sAMskRtika vAraso dhIme dhIme page cAlIne pahoMcavAnuM amaladAre ke pradhAne mATe agharuM che. A naSTa thato jAya che. e paristhitino geralAbha uThAvAya che. keTalAMka kAme mAtra kAgaLa '' upara batAvAya che. vAstavamAM thatAM nathI. sA anyatra cAlyA A : duniyAnI keTalIka AdivAsI prajAe te nAgarI saMskRtinA jAya che AdivAsIonA utkarSa mATe vividha kSetre be ke anAmata A AkramaNane kAraNe lupta thaI gaI che. osTreliyAmAM aneka 'rakhAya che, paNa te paddhatimAM keTalIye truTio rahelI che, jene ' AdivAsI jAtio hatI, paraMtu keTalIya jAtio nagarajanana " geralAbha ThIka ThIka uThAvAya che. tabIbI ane enjiniyariMga na hi sake kamathI naSTa thaI gaI. bacelI kaI kaI jAtiomAM kSetre AdivAsI vidyArthIo mATe anAmata rakhAyelI beThake te paMdarapacIsa kuTuMbe sivAya vadhu vasati have rahI nathI. aMge vyApaka prAmANika asaMtoSa pravarte che, beThakaeNne duvyathA A AdivAsI jAtione sAcavI rAkhavA mATe osTreliyana thAya che. pariNAmalakSI Ayojane dIrdhadaSTithI thavAM jarUrI che. kAra sAta 29 che. AdivAsIo zaherAmAM e rAvavA mATe tapava, vasavATa karI potAnI jAtane palaTI na nAkhe eTalA mATe . temane garIbImAM rAkhanArA vagathI teone mukta karAvavAnI ..ATraliyana sarakAra zaherI saMskRtinI badhI ja sagavaDo temana: . jarUra che. e mATe meTI saMkhyAmAM saMniSTha kAryakaronI .. gAmaDAM sudhI pahoMcADe che. helikopTara dvArA tabIbI sevA paNa - 89 . tamane apAya che. . AvazyakatA che. alabatta A kArya eTaluM gaMjAvara che ke ekAda saikA pachI paNa bhAratanA ke eziyA ane AphrikAnA s! nyujhIlenDanA mAorI AdivAsIo duniyAnA AdivAsItamAma AdivAsIone suzikSita, susaMskRta banAvI zakAze ke emAM sauthI vadhu sudharelA che. temAM keLavaNIne pracAra bahuM ke kema te eka prazna che. te . . , ' , , , , - vyApaka che. teo sArAM gharamAM rahe che, sAruM kamAya che, meTara . bIjI bAju keTalAya evA AdivAsIo haze ke jemane gADImAM phare che; rAjakAraNamAM teo bhAga le che. ane AdivAsI A prakAranA sudhArAo ke manathI gamatA nathI. je sthitimAM pradhAne pradhAnamaMDaLamAM paNa hoya che. Ama chatAM mArI mANasa rahe che tenAthI te eTale badhe TevAI jAya che ke leke pitAnA mULa saMskAra sAcavI rAkhavAnI bAbatamAM temAM pheraphAra karavAnuM tene gamatuM nathI. duniyAbharamAM keTalIe ghaNA ja samAna ane cIDhavALA che. : ' + : ", rakhaDu jAtio (Nomadic Tribes) prAcIna kALamAM - AdivAsIone taddana AdivAsI tarIke ja rAkhavA e hatI ane Aje paNa vidyamAna che. alpa parigraha sAthe " emanA hitanI vAta nathI. vaLI, emanuM zoSaNa thayA kare te kudaratanA sAnidhyamAM manamojIpaNe ghUmatA rahevAne 5Nu ane khe paNa sAmAjika dRSTie nyAya yukata nathI. zikSaNa ane AnaMda, hoya che. AvI harakhaDu jAtione eka ja sthaLe. anya nAgarika sagavaDe temanA sudhI : pahoMcADavAnuM kartavya, vasAvavA mATe prayatna thAya che, paraMtu te temane gamatuM nathI. . sarakAranuM ane bhadra samAjanuM che. teo" ApaNuM - vaNajArAnI jema pharatA rAma rahevuM. ane je AjIvikA maLe. badhive che evI bhAvanAne jarA paNa gauNa karI zakAya nahi te meLavI levI e ja e jAtione vizeSa game che. AvI jyAM zakaya hoya tyAM bhadra samAjamAM temane meLavavAnuM hitAvaha, jAtie eziyA-AphrikAmAM che, yuropa-amerikAmAM che ane ane upayogI banaze. kayaka Avazyaka anivArya paNa raheze. uttara dhruvanA pradezamAM paNa che. rakhaDuM jAtionI jema keTalIka Ama chatAM nakalI anukaraNa karavA tarapha teone derI javAthI AdivAsI jAtione paNa zaherI saMskRtinA saMparkamAM AvavAnuM temanA kauTumbika jIvanamAM aneka samasyAo UbhI thaze. temanA gamatuM nathI. chIe te ja ThIka che evI mane vRtti temanAmAM jIvanane madhamadhATa haNAI jaze. alabatta hajI keTalIya bahu prabaLa hoya che. che : : : : evo samaya pasAra thaze ke jayAre keTalIya AdivAsI jAtiomAM AdivAsI prajAomAM bAhya saMsarga ocho hovAnA kAraNe keTalAya loko ane bhraSTa tateDabhraSTa jevA rahyA karaze. te paNa bhASAkIya pheraphAra bahu ochA thAya che. keTalAya bhASA-vaijJAnika teonI vaiyakitatatA sAcavI rAkhavAnuM mAnavuM jAtinA hitanI. AdivAsIonI bhASAmAne vividha dRSTikoNathI abhyAsa daSTie ane abhyAnI daSTie mahatvanuM lekhAze. . . kare che. keTalAMka prakAranA uccAra ane keTalAka prakAranA .:: : : : ' ' ' -ramaNalAla cI. zAha zabda. haja AdivAsI bhASAomAM sacavAyelAM maLe che. bhASAvijJAnanA saMzodhananI daSTie emAM ghaNI sAmagrI rahelI che. - bhASAnI jema lokagIte, lokanRtya, 'utsa vagerenA sva. zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika. prakAranI sAmagrI paNa AdivAsIomAM ThIka ThIka pramANamAM sacavAI prabuddha jIvanamAM 1986nA varSa daramiyAna je lekhakanA rahI che. emAM emanA jIvananuM tAdaza pratibiMba paDeluM hoya che.. lekhanuM samagrapaNe zreSTha pradAna heya tene rU. 1000/-nuM emanI bhAvanA ane emanA Adarzo emAM saceTa rIte sva. zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika jAhera karavAmAM vyakata thayelAM hoya che. citra, zilpa ane sthApatyanI teonI AvyuM hatuM. te anusAra A pAritoSika paM. panAlAla maulika praNAlikA hoya che. vanauSadhinI ane itara jagajIvana gAMdhIne emanA lekhe mATe ApavAmAM AvyuM che.' vidyAonI temanI pAse ghaNI viziSTa mAhitI hoya che. aneka. A mATe ame lekhakane dhanyavAda ApIe chIe ane nirNAyaka sadIothI cAlI AvatI vividha paraMparAo temanI pAse samitinA sabhyo (1) De ramalalAla cI. zAha (2) De. dineza bakabaMdha sacavAyelI hoya che. duniyAbharanA AdivAsIo pAse bhaTTa (8) zrI jayendra ema. mAha ane (4) zrI pannAlAla ra. A rIte amUlya sAMskRtika khajAne rahe che. AdivAsIonI 2. zAhano ame AbhAra mAnIe chIe. mukhAkRti ane zarIrane bAdha nRvaMzazAstra(Anthropology)nI . -maMtrIo,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11.-2-2-29. #+ prayuddha na F svarUpanI ALakha # DA. kumArapALa desAi je ( gAMkathI pUy') zatrune gautama gaNudhare kahyuM : 'pahelAM huM mArA eka jItu' chuM, pachI sahelAithI cArane jItI lauM' chu, cAra tAkhe i jAya eTale daza para hallo karu chu te vijaya meLavu chu. pachI teA hajArAne kSazubhamAM harAvI dauM chuM.' kumAra zramaNe pUchyuM : e zatrue kayA kayA ?' gautama kheALA : 'pahelAM te sahuthI moTA mArA ahaMkArI mA. ene chatu eTale krodha, mAna, mAyA, lepsa e cAra thAya zatru tarata ja jitAya che. e cArane jItI lauM eTale -kAna, khi, nAka, chasa ane spa' e pAMca indriyanA pAMca sArA ane pAMca khATA viSayo jItI zakAya che. A daza zatruone jItyA eTale pachI hajArAnI paravA rahetI nathI; hu pachI zAMtithI bhramaNA karI zakuM chu.' pazu mAnavI zAMtithI bhramaNa kare che kharA ? koi potAnI mahatvArphAkSA siddha karavA mATe doDatA hoya che. prApta pratispardhI te padmavAnI kAziza karatA hoya che. krAi chAonI tRpti mATe ujAgarA veThatA hoya che. A badhA ja doDatA hoya che, pazu kharekhara te tee svayaMthI doDavA mATe bacatA hAya che. mAnavIe potAnA jeTalI AtmavarcanA bIjA kAMe karI nathI. je svayaMthI jAge che ane pUNutA maLe che. svayaMthI bhAgavA mATe mAnavI jAta jAtanI tIkhA race che. ane mRtyunI ka lAge che. ane AvikA gumAvavAno bhaya satAve che. ene bhAvinI anizcitatAo DarAve che. Ama eka yA khIjI rIte mANasa bhayabhIta che, pazu bhaya taraka pIDhu rAkhIne UbhelA mAnavI "bhayane bhUlavA mATe jAtajAtanA prapaMca race che. mRtyune ene hara che tethI eNe enI AjubAju keTalAya rivAjo ane mAnyatAonI jALa gUMthI dIdhI. AjIvikA gumAvavAnA ra vhevAthI keTalIya khuzAmatAnA killA racI dIdhA. bhAvinI anizcitatA gabharAvatI hAvAthI eNe bhUtakALa para jIvavAnuM tsunAsIba mAnyuM. bhaviSyanA bhaya ane bhUtakALanI cAhanA rAkhanArA mAnavI vartamAnanI vAstavikatAne oLakhI zakatA nathI. Ane pariNAme enA jIvanamAM ke niSNu yAmAM kAi savAditA jovA maLatI nathI. vAstavikatAthI bhAgavAnI enI Adata ane palAyanavRttimAM rAcatA karI OM che. A nRtta e ja enI jIvAdArI banI jAya che. ane pariAme mAsa svama'thI vadhu ne vadhu dUra cAlyeA jAya che. e jIvananI badhI ja khArIe 'dha karIne mAtra eka evI khArI. mAMthI jue che, jyAM bahAra zanyatA vyApelI che. eka AspiTalamAM hucarAganI gaMbhIra khImArI dharAvatA dardIonI bharatI karavAmAM AvatI hatI. ceApAsa dIvAlA hatI. mAtra pahelA nakharanA palaMga pAse eka bArI hatI. AthI pahelA paloMgamAM sUtelA dadI' kharI khAlIne bahAra jue ane jorathI sahune bahAra dekhAtI duniyA vize vAta kare. vahelI savAre UThe ane khArI khelIne khAle, eha ! * AkAzamAM uSAnI zAtimA kevI patharAi gaI che ! karvA manamohaka raMgakhera'gI phUlA khAmAM che ! pakSIo kavAM kalarava karatAMkaratAM AkAzamAM UDI rahyAM che!' AkhAya vADamAM A eka dadInA palaMga pAse ja kharI jatI. bIjA ane te dIvAla sivAya kazuM ja jovA na maLe. * * **, * vaLI badhAne hRdayanI bImArI hatI eTale uThavAnI sakhata manAi kamAvelI hatI. sUtAM sUtAM bArIethI bahAra joi zakAya evI sagavaDa paDelA paNa gavALA dadIne ja hatI, badhA dadI' prabhune prAthanA karatAM ke pahelA palaMgavALA dardIne bahu rIkhAvIza nahi, ane vahelAsara khelAvI le je banyuM paNa evuM ke pahelA padmaMgavALA dadI'ne hArTa eTeka AvyA eTale bIjA badhA dIo prAthanA karavA lAgyA ke bhagavAna ene hasatu mAta Apaje, bahu pIDA thAya, evu* karate nahi. manamAM tA ema hatuM ke e dI' mRtyu pAme te enA palaga emane maLe, pachI tyAMthI sUraja dekhAya, phUla khIlatAM dekhAya, pakSI gAtAM rukhAma. samI sAMjanu saudarbha" jovA maLe, camakatI cAMdanI dekhAya, paNa banyuM evu ke pahelA paNa gavALA dardI khasI gayA ane phrI khIje divase savAre UThIne e khAkI bahAranI duniyAnu yAna karavA lAgyA. paNa gheADA divasa pachI pahelA palaMgavALA dadIne bIjo hA eTeka Avyo ane tenu mRtyu thayuM. have pahelA pakSa'ga meLavavA mATe dI'mAM spardhA thavA lAgI. dareka potapotAnI rIte peAtAnA dAvA karavA lAgyA. krAi kahe, "mArI hAlata bar3I gabhIra che. thADA divasanA mahemAna chuM te| mane e khArIvALA palaMga maLave joie. kAi kahe ke huM A vAta sauthI jUnA dadI chuM. bhItA joine mane bhAre kaMTALA caDayA che. mane pahele pakSa'ga maLavA joie.' kAe DeAkaTarane kAhalUdI karI. kAe nasaa vinatI karI. krAi siArasanI ciThThI lAvyuM, te kAie laca ApavAnA paNa prayatna karyAM. Akhare eka dI saLa thayA. ane pahelA nakharanA pulIMga maLyA. enA mAnadanA pAra rahyo. nahI' enA gavanI kAi sImA nahotI. ene thayuM ke have pAte khArI khAlI bahAranI duniyA joze.. aMdaranA kUdI ene kaheze ane badhA kuvA stabdha khatIne Adara ane utsukatAbera enI vAtA saMbhaLaze! vA mAnanA bhAvathI joze! e pahelAM plaga pAsenI khArI khAle che. paNa A zuM! khArI kheAlIne jue che te sAme mAjInA mAnanI UMcI dIvAla hatI. e dIkAlane lIdhe khIjuM kazuM dekhAtu nahatu. kAI sUraja UgatA dekhAtA nahotA. phUla khIlatA najare paDatA nahAtAM caMdranI cAMdanI jovAnI te vAta ja karyAM karavI ? paLavAra tA A A dadI hiMga thai jAya che, paNa manamAM vicAre che ke jo e ema kahe ke sAme kazuM ?khAtu nathI mAtra dIvAla ja che, tA badhA dI' kaheze ke kevA mUkha banI gayA ! AthI eNe agAunA dadI'nI mAphaka bArImAM joine kahevAnuM zarU karyu", Apa A uSA kevI manabhara lAge che! puSpanu' dvAsthya kevuM manameAhaka lAge che !' ane karI vADanA badhA dI'e rAha jovA lAgyA ke kayAre A dardI mRtyu pAme ane kayAre pAtAne khArIvALA padmaga maLe ahaMmanI dIvAla evI che. ke je mANasane kazuM' jovA detI nathI. ahamane jALavavA mATe ane aneka vRthA prayatno karavA paDe che ane e prayatnamAM svayaMne bhUlatA jAya che. dhIre dhIre chata para UMdhA laTakatA cAmAcIDiyAnI mArke mAnavA lAge che, A AkhI chata ene AdhAre UMcI rahelI che. kartA'nA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara maha chavana tA. 1- 7 maja ra thAya pachI ja ravayane khyAla Ave racayane pAmavA enA dhaNa mAMthI marI gayA ke pAgala thaI gayA, paNa A mATe bhUtapUrvanuM bhUta choDavuM paDe. mANasa bhUtakALanA jathI : DoTara jyAre jelanI bahAra AvyuM tyAre te saMpUrNa svara eTale badhe dabAI jAya che ke ene vartamAnanI kazI jAya . hate AnuM kAraNa e ke enA jIvanamAM eka navuM artha thatI nathI. jyAre svayanI zodha mATe te petAne zuddha svarUpanI umerAyuM hatuM. ane koI judA ja prakAranA AnaMdano anubhava oLakhANa meLavavI paDaze. hate hate. ene khabara paDI ke dadI pAsethI sahuthI moTuM , A zuddha svarUpane pAmavA mATe jIvanane samagratayA vicAra vaLatara koI meTI rakama hotI nathI, paraMtu enI AMkhamAM karavAnuM raheze. mANasanuM jIvana TukaDe TukaDA thaI gayuM che, e dareka chalakAte bhAva hoya che. A DokaTare enAM smaraNamAM lakhyuM ke, sthaLe jA jA svAMgamAM juduM juduM mahoruM paherIne hAjara A ghaTanAe enA jIvananI dizA badalI nAkhI. enA jIvanane thAya che. e derAsaramAM jevo che te vepAramAM nathI. e gharanA eka na hetu Ape. niHsvArtha premanI vilakSaNa anubhUti thai.. leke sAthe evuM vartana kare che tevuM gumAstA sAthe karate nathI. jananuM A bahurUpI5NuM ene samagra jIvananA vicArathI duSkALa rAhata nidhimAM AvelI rakamanI yAdI ghaNuM dUra laI jAya che. ApaNe vaNamAgI salAha ApIe 41857 agAu AvelI rakamane saravALe , chIe. bIjane dhanyavAda ApavAnI sAthe aMtaramAM ja karIe 2501 zrI maNilAla talakacaMda zeTha chIe. hRdayane jarA rAkhIne ja hAtha mIlAvIe chIe ane 2500 , mANekalAla eca. zAha pariNAme mANasa jA judA khaMDamAM jIve che. ene akhaMDa 2500 , caMdrakAMta DI. zAhanA kuTuMbI taraphathI jIvanane kaI khyAla nathI. 1001 , khuzAladAsa sojapALa gaDA svayaM-jAgRti thavAnI sAthe anubhava, anubhUti ane 1001 , tArAbena caMdulAla jhaverI cerITebala TrasTa anukaMpAnI kSitijo vistare che, dehanI AsapAsa ghumatA 1001 , pravINacaMdra hemacaMda kApaDiyA mANasane bIjAnA duHkhene khyAla Ape che. dehanI Asakita jAya pachI ja dehane artha samajAya. bhagavAna mahAvIre L1000 , jIvaNalAla lalubhAI enDa ku. cAturaMgIya satramAM kahyuM che. 00 , uttamacaMda haragovanadAsa zAha pigiMca emmuNA heDaM jasa saciNu khati 00 , vijayAbena uttamacaMda zAha 1000 , bI. bI. zAha cerITebala TrasTa sarIraM pAThavaM hicyA, uidaM pakkamaI disaM // 501 , niraMjana Ara. DhIlA Ane artha e ke che ke "pApa karmanA hetu samAna Asaktine 501 , mULacaMda pI. zAha. je chedI nAkhe ane je kSamA saraLatA jevA guNone meLavIne , dhanasukhalAla vIrajI saMghavI atizaya yaza prApta kare te manuSya A pArthiva zarIrane choDIne , sunibena hIrANI UMcI dizA tarapha prayANa kare che, ahamathI AtmA kedI 500 , rimatAbena kAmadAra bane che. svayaM jAgRtithI AtmA mukta bane che. mAnavI Akhe 500 , sAkaralAla bI. zAha divasa pitAnA dehanA sukhanI kiramAM ra pacce rahe che, 500 , maNilAla narasiMhadAsa cerITebala TrasTa savArathI sAMja sudhI svArthanI pAchaLa ghUmata rahe che, paraMtu 500 , jI. ke. verA bega ane svAdane AnaMda te prANIo paNa meLave che. 500 che. eca. yu. zAha. mAnavIe te tyAgane AnaMda meLavavAne che, mANasa mAruM pa00 zrI savitAbena eca zAha sukha, mArI icachA, mArI AkAMkSA ema kahI kahIne pitAnuM 500 , vIramatIbena khetazIzAha kuMDALuM nAnuM karatA hoya che, paNa jyAre e bIjAnI khevanA 501 , devakuMvarabena jesaMgabhAI karavA lAge tyAre enA jIvanamAM anero AnaMda pragaTate heya che. 501 , hemala jayaMtilAla rAMbhI hiTalare yahUdI"nuM nikaMdana kADhI nAkhavA nirdhAra karyo. 501 , kauzika jayaMtilAla rAMbhIA. seko yahUdIone kArAvAsamAM pUrI dIdhA. A kedIo kRra 501 , dIpeza yaMtilAla rAMbhI mA tane sAme jotA hatA. jIvavAnI kazI AzA nahotI. maravAnI 501 , bhUpendra jayaMtilAla rAMbhI rAha jotA sanamana banIne jIvatA hatA. keTalAka pAgala thaI 500 , kokilAbena ramezabhAI zeTha. gayA, keTalAke AtmahatyA karI. keTalAka bImAra paDI gayA A 500 , eka bhAI taraphathI kedIomAM eka DokaTara hate. ane ene bImAra dadIonI 500 , vADIlAla je. zAha ' ' sAravAranuM kAma sepivAmAM AvyuM. e je kAma bahAra karate 501 me. pArakIna bradharsa hate e kAma ene kArAvAsamAM karavAnuM AvyuM, paraMtu 501 , AIDala lAina kelarsa bahAra dadIne grAhakanA rUpamAM jete hate. jyAre ahIM te 500 , janadana ena. bhaTTa koI grAhaka nahotuM. bahAra dadInI nADInI sAthe nANune 251 , saralAbena esa. dozI paNa vicAra karatA hatA. kayAreka te eka hAtha nADI para rahetA. 251 , rajanIta enDa kuM. ane bIjo hAka dardInA khissA para, ane emAM ya vA kaI 250 me. savANI TrAnsapaTa prA. li. - - - dhanika dadI Ave te te khAsa, paNa jemAM te paristhiti judI 251 zrI zAMtilAla devajI naMdu hatI. ahIM dardIonI cAhanA sivAya bIjuM kAI vaLatara maLe 201 , zAMtilAla metIcaMda saMghavI tema nahotuM. e rAta-divasa bimArInI sAravAramAM lAgI gaye 250 , uSAbena mahetA 6 o
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ! ! "dhama ane dhamara 0: saMkalana: "kalAdhara'.. saMdha saMcAlita jJAnagoSThi'nA upakrame pUjya svAmI mahAvIra mahAvIra kahevAyA. Aje sAcuM bolanArA vagarane badale saccidAnaMdajInuM dharma ane dharmaguruo' para eka pravacana sAruM bolanAro varga vadhatA jAya che, paraMtu dharma te satya somavAra, tA. 12-1-87nA sAMjanA 6-00 kalAke paramAnaMda tarapha ja avalaMbita che. ' , ' , kApaDiyA sabhAgRhamAM yojavAmAM AvyuM. hatuM. "tamArA dezamAM, tamArA gAmamAM janmelAne tame oLakhatA kAryakramane prAraMbha saMdhanA sahamaMtrI zrImatI nirubahena nathI ane teo jyAre dariyApAranA dezomAM jaIne pitAnI sudhabhAI zAhanI prArthanAthI thayuM hatuM. pUsvAmIjIne apratima buddhimatAthI nebela pAritoSika meLave tyAre paricaya kAryakramanA saMjaka zrI subodhabhAI ema. zAhe che. harageviMda khurAnA jevI vyaktine tame oLakhavA mAMDe che Apyo hate. ane tene dezamAM pAchA laI AvavAnI bumarANa macAve che. dezamAM hatAM tyAM sudhI te temane haDadhUta karatAM rahyA, bajAramAM pujaya svAmI saccidAnaMdajIe potAnA pravacanamAM jaNAvyuM eka UtaratuM phUla sArI kiMmate vecAI jAya che, paraMtu jaMgalamAM hatuM ke bhaktanA lakSaNamAM sauthI pahelo zabda apekSAthI para che. mahekatA suMdara majhAnA phUlanI tamAre mane kazI ja kiMmata nathI. koinI pAse koI paNa jAtanI apekSA nahIM rAkhavI eja Aje hinduone hindu tarIke jIvita rAkhyA hoya te sAcA sAdhakanI, kharA bhaktanI gurucAvI che. dharmanuM paheluM bhAratIya saMteesAdhuone. bhAvanagara pAsenA samaDhiyALA rUpa tAvika rUpa che. phaLanI AzA rAkhyA vinA kartavya karyuM gAmamAM thayelA gaMgAsatI ane tenI yuvAna vidhavA vahu pAnabAInuM javAnI tema zIkha che. daSTAMta vartamAna samaye sAme Ave che. gaMgAsatIe ke "dharmanAM traNa svarUpa zAstramAM darzAvyAM che. (1) rAvata : skUla-kolejamAM zikSaNa lIdhuM na hatuM. tema chatAM temanA siddha dharma eTale ke svayaM siddha dharma yA svayaMbhu dharma (2) haiyAmAMthI pharelI bhajanavANI Aje vegranthanI garaja sAre che. vyAkhyAna dharma ane (3) vikRta dhama. yuge yuge AvAM sAdhu-saMta-satIoe ApelAM bhajane ane AmAM svata: siddha dharma eTale koIne utpana karela bhakita kAvyanA vArasAe bhAratIya saMskRtine eka navuM dhama nahi eTale ja ApaNe ApaNA dharmane sanAtana dharma parimANa ApyuM che eTaluM ja nahi lene Izvara, nIti, sadAmAnIe chIe enI dArzanikatA e che ke A svayaMbhu tattva che, cAramAM prerita karyA che. svayaMbhU dhama che te prazna e thAya ke A dhama mAtra mANasa saMghanA pramukha che. ramaNabhAI cI zAhe pU. svAmIne mATe ja che? bIja pazae. prANIo ke jaMtuo mATe te atre padhArI AvuM suMdara pravacana ApavA badala AbhAra vyakata nathI? javAba che ja AvI zake ke dharma te nAnAmAM nAnA karatA jaNAvyuM hatuM ke sanAtana satye trikAlaba dhita ya che. jIva mATe paNa che. eka nAnI evI kIDI paNa dharmathI jIve che. ane mANase jIvanamAM satyanuM AcaraNa karavuM joie e pU. vyAkhyAta dharma eTale jenI vyAkhyA thai zake. dharma, svAmInI vAta saue mana para levI joie. ravataH siddha sAhitya, kalA A badhuM vyAkhyAta hoya che. vyAkhyA kadI nirapekSa dhama ane vyAkhyAta dharmanI vAta saraLa zailImAM samajAvavA hetI nathI. praznanI sAme eka maMdarbha hoya che. saMdarbhamAM rahIne badala temaNe pU. svAmIjIne pharIthI AbhAra mAnyo hato. A vyAkhyA karavAmAM Ave te anartha thavAno saMbhava nathI. - duSkALa rAhata nidhi vikana dharma eTale dhama dharmanI jagyAe AjIvikA banI - ' , ' ' (pRSTha 15ra thI cAluM ). jAya. mukha meM rAma era, bagalame charI jevo ghATa thAya. 250 , ramAbena mahetA dharmanI bhAvanA taddana visarI javAya eTaluM ja nahi, dhamanA 250 , e. sI. nIrapama . nAme tamAma prakAragnA dabha poSAya enuM nAma vikata dharma. A 21 cha puSpAbena parIkha dharma manuSyane durgati tarapha laI janAra. nIvaDe che. ' 125 ,, pipaTalAla premajI deDhImAM manuSya jIvanamAM dhama e jarUrI vastu che. paraMtu dhamarane 101, zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMdha - beTI kaTiomAM kaDI ghAcInI ghANI javI paristhiti 101, bharatabhAI sI. mahetA : ' sajavAmAM Ave tyAre dharmamAM krAMtinI AvazyakatA UbhI 101 / jayendrabhAI vyAsa , 100 ,, surendra ke. che " thAya che. sAcA sadaguru kadApi AvA cIle cAlatA dhamara tarapha ziSyane doratA nathI. ' * 100 Do. amUla zAha * 100 zrI rasikacaMda dhIrajevAla turakhI paMjAbamAM guleza nAmanA saphI thaI gayA. temaNe eka sarasa - 51 eka bena taraphathI vAta kahelI ke jyAM kAjI na rahetA hoya. jyAM mullAo vasatA 22 paccIsanI nIcenI rakama na hoya tyAM he bhakatajana tuM raheje eTale ke AvA rUDhivAdI kAjI ane mulyAethI so gAu dUra rahe che. te ja tuM sukhI 813ra7 - - thaIza. yuga badala che tyAre temAM avazya parivartana Ave che. - premaLa jyotimAM AvelI bheTanI rakamanI cAlI samayanA pravAhamAM bhaLI javuM e ja manuSya jIvananuM kartavya che. ke 50006 zrI guNavaMta vI. kAma zaikSaNika pravRttimAM Aje. sauthI moTI vAta nirbhayatAnI che. je nirbhayatA na * 5000 yazarAbena jI. kApaDiyA meDikala rIlIphamAM . . heya te jIvana zA kAmanuM? nirbhayatAne laIne ja bhagavAna
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ nijAnama na -manakema yA ma ma ma ma ma ma - -- "sAhityanuM jIvana ghaDataramAM pradAna' saMkalana : kalAdhara' - saMdha saMcAlita sva maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita . bhAratIya paraMparAmAM rasa, sauMdarya e mahatvanI vAta che. vidyAsatranA upakrame zukravAra, zanivAra, anukrame tA. 16 ane sAhitya sarjananI agatyanI keDI che. ane ethI ja. sAhitya 17mI jAnyuArI, 1947nA roja sAMjanA samaye inDiyana eka saMga-saMjana che je dvArA mAnavI kazuMka meLavI maracanTa cembarsanA- vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM jANItA sAhityakAra Do. sumana zAhanA sAhityanuM jIvana ghaDataramAM pradAna, ApaNu sAhityamAM, samAjamAM satyama, zIvama ane e viSaya paranAM pravacane javAmAM AvyAM hatAM suMdaramane Adarza cAlyo Ave che. je satya heya te te suMdara . kAryakramanA prAraMbhe saMjaka prA. tArAbahena 2. zAhe satya sadava zIvama karanAruM hoya ja. A bahu sArI rIte che. sumana zAhane paricaya Apyo hate. saMghanA ane A vicArelI mAnyatA che. kAryakramanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe De. sumana zAhane vadhumAM temaNe sAhityanA jaMkazana ane phema vize vAta sukhaDane hAra paherAvI temanuM svAgata karyuM hatuM, karatA jaNAvyuM ke sAhitya jIvana sAthe AvirbhAva joDAyuM che. sumana zAhe pitAnI lAkSaNika zailImAM pravacana che, jyAM sudhI jIvana che tyAM sudhI sAhitya sarjana thavAnuM ja. ApatAM jaNAvyuM hatuM ke sAcuM sAhitya jIvanane dhaDavA A kAryakramanA ane saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cI. zAhe mATe nathI lakhAtuM. jIvana sAhityathI ghAya che e samApana karatAM jaNAvyuM hatuM ke sAhityanuM kAma rasAnubhava, saudaryAjAhityanuM eka pariNAma che. sAhityanI kalA jIvanane nubhava karAvAnuM che. jIvanane ghaDanArI kRtiomAM lekhakanuM sadanaghaDe che. avazya ghaDe che. lAmAtra kAMtizIla che ane te anubhUti enI pratibhA paNa ati mahattvanuM kAma kare che. ati parivartanane haMmezA prere che. sAhitya e samAja ke AnaMda ApavAnuM sarjaka ane bhAvaka ubhaya pakSe mahatvanuM che. dezanuM ghaDatara nahi paNa vyakitanuM ghaDatara kare che. koI vyakita aneka lokene sakriya karavA e sAhityanuM kAma nathI. e sAhitya vAMce tenuM dhaDatara thavAnuM ja. kAma te vartamAnapatro ja karI zake. 'je vyakita je sahayI haze te tenuM avazya dhaDatara thavAnuM che. saMdhanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe A vyAkhyAne sAhityanI sAthe sahayatvanI vAta atyaMta mahattvanI che sahadayatva pratye pitAne AnaMda vyakata karatA. vyAkhyAtAne abhinaMdana na hoya te vyakitanuM ghaDatara thavAnI zakyatA ja nathI. * AdhyA hatA. saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe pitAnI anokhI ApaNe kaI paNa prakAranI muzkelI vinA lekhakane AsvAdI zailIthI vyAkhyAtA De. sumana zAha ane zretAjone AbhAra mAnyo hate. zakIe e ja ApaNuM sahAyatA samajavI. sAhitya kRti kaMIka prabhAva laIne Ave che tenI ApaNane khabara nathI paDatI. sAbhAra svIkAra sAhityane prabhAva ghaNe badhe adazya ane dhIme hoya che. * guja2 grantharatna kAryAlayanAM prakAzane sAhityanI vAta sAthe ahIM sahayatAne mULagAmI artha * prasaMganI paraba le. rohita zAha , mUlya rU. 10-00 ApaNe samajI laIe. sahRdayatA eTale jemAM ApaNuM zarIra, * prasaMga ane preraNuM che . che re. 10-00 mana, cetanA badhuM ja khulluM che. je kalAnA AviSkArane * prasaMga saurabha jhIlavAmAM sadAya tatpara che te. * : : * punita paMthanA pravAsI' , , rU. 10-00 ' kaI paNa lekhaka evo saMkalpa kare ke jIvanane ghaDe tevuM * Atamane ajavALA , kiMmata darzAvI nathI lakhI te uttama sAhitya kadI sajI zakAtuM nathI. e sAhitya saranAmuM: ratana poLa nAkA, gAMdhI mArga, amadAvAda-380001 ja nathI banI zakatuM ane e saMkalpa kare e kalAnI virodhI vAta che. * ratnAde prakAzananAM prakAzano ' bhAratIya kAvya mImAMsAmAM lakhyuM che ke 60 prakAranA * pachItanA paththaro: le. hasu yAjJika mUlya che. 18-00 * eka miniTaH le. lAbhazaMkara ThAkara ' , prajane kAvya racanA mATe hoya che. temAM cha prakAra vadhu . 18-00 * azvamedha le. cinu modI , rU. 18-00 mahatvanA che. (1) yaza mATe (2) dhana mATe (3) kalyANa mATe * akathyaH le subhASa zAha, ': 'rUA. 11-00 (4) vyavahAra mATe (5) vizeSa javAbadArI maLe te mATe (6) - sapaka. 2345, mahAlakSmInI piLa, rAyapura, AnaMda mATe. AmAM zreSTha prayojana AnaMda che. sAhityanI racanAmAM AnaMda e mahattvanI vAta che. amadAvAda-380001 ,, , sAhitya jIvanane ghaDe che paNa kayAre jayAre ApaNAmAM ' ' . :-- . : parisaMvAda sAhadayatva heya. sAhityarasikAe jIvanane unnata banAvavA saMdha'nA upakrame zanivAra, tA. 14-2-1987nA mATe vizvanI uttama kRtionuM satata sevana-vAcana-manana, karavuM - rAja inirdhana maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda joIe ane tenuM sarasa pariNAma paNa Avaze ja. sAcuM samAgRhamAM rAmAyaNa ane mahAbhAratanA keTalAMka sAhitya, sAcI kalAkRti ApaNA jIvanane badalAvavA mAMge che . Itara pAtro viSe eka parisaMvAda yojavAmAM AvyuM che. ane ApaNe je manathI nirdhAra karIe te e uttama sAhityathI, vyAkhyAtA tarIke zrI manubhAI paMcoLI-dazaka ! ApaNuM jIvana pravAhane vadhu unnata ane prasanna banAvI zakIe. ane AcArye zrI yazavaMta zukala padhAraze. A sAhityane prabhAva dhArIe te jhaDapI nathI. kRti vAMcIne - parisaMvAdanuM pramukhasthAna De, ramaNalAla cIzAha varita parivartana thavA lAge tema paNa nathI. ApaNe jeTalA - leze. A kAryakramanI saMjaka Do. dhanavaMte ti zAha che. sahAyatAnI najIka teTaluM vadhAre rasAnubhava ApaNe karI zakIe, : , ' ', ' ', ' --maMtrIo anubhavI zakIe. :
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ===Ama karavAnA kAmakAjamAnAmAmayAbatane yAdagAra kAma karavA devAmAM asarakAraka - pory go to - gujarAtI kavitAmAM vanasapati chaa warm tala 59 che : : : - che ja; // : ' 15 4 - ' + ' "pUkv 15 kalik rU tanasukha uttara dhruvamAM rahenArA --AMthane zevALaneka lathadhAmane "e sarovaranuM jaLa mAchalAM, ane kAcabAonA saMcArathI paricaya haze ja; kAraNa ke tya inaDiyara nAmanA saMbare hAlatAM kamaLanI raja vaDe mizrita che, ane kadaMba,netara, nalate khAIne ja jIve che. AgaLa yuropamAM tathA eziyAmAM vadhati ghAsa naLI ati pAtaLA vasa) AsapAlava ane vaMjalatAM temane ghAsanAM vizALa bIDanAM darzana paNa thayAM haze irAna ane vRkSethI te sarovara vIMTaLAyeluM che tema ja megarAM, kaTAsariyA, aphaghAnistAnamAM temane jhADa paNa jovA maLyAM haze. uttara AsopAlava, sarasaDA, kaDAyA, IgarI, senerI, jAI. nAgaya che, dhruvanI rekhA (ArkaTika sarkala) AgaLa paNa vasaMta RtumAM punnAga, jAI, kamaLA tathA mAdhavIlatAnAM jALAM vaDe te sareSara ghAsa para te phUlane pAra heta nathI. dakSiNa taraphanA temanA atyaMta zobhAyamAna che':, . . ke pramANamAM yathALe khetI paNa AraMbhAI haze. IrAnamAM drAkSa - kAlidAsanA kumArasaMbhava' mahAkAvyamAM bhUpatra ( Ha) thAya che te uparathI lAge che ke temane sAmavallI paNa tyAM..kaIka kIcaka (vAsa) sarala (sAga) devadAra, zirISane nIlakamalatAM maLI" hovI joIe. semavallInA mAdaka rasane semarasa kahe che. nAme che, radhuvaMzamAM tAlIvana (tAnuM vana) maLe che. * * sts AthI ThaMDIthI bacavA mATe tene ThIka ThIka upayoga karatA haze. A mahAkavinA eMdhata, khaMDakAvyamAM kuTaja, zilIdha paMjAbanI phaLa pa bhUmi temane khetI mATe ati upayogI nIvaDI (bilADInA Topa) kalikA (pANaka de) ja galI,AMbA, jAMbuDe, haze. zukala yajurvedanI rudrASTAdhyAyamAM devatAo AgaLa ane nIpa, kaMdalI, ketakI (kuMvArA) .kadaMbaI, kamaLa, naDa vaijJavatA AgaLa mAgaNI karatAM, aSi vacano uccAre che. * * - japAkusuma (jAsUda) poyaNAM Umare, kaMda misara, kIcaka vaDe mane vIhiM (kha, "zALa java, aDada, (nakakara vasanajemAMthI lAThI ane che). kalpavRkSa, lodhra kuraka tala, maga, mRtva (?) |va (?) priyaMgu (lAMbA maracA) zirISa, mAra, keLa, azoka, mAdhavIlatA, 'biMba (TIDara) sthAmAMka (sAme) nIvAra (vagAu khA) ghauM ane masUra mAlatI, devavara ane sthala kamalinI ullekha che. 1 : " bANabhaTTa gaMghakAvya kAdaMbarImAM lakhe che - , , , , , "mane nacikatAne kApaniSadamAM : upadeza ApatA te sarovarane kadi meTu, zAmanivRkSa (zAmaLe). phelAyuM je UMcA maLavA, gIrI zAkhAovALA, cirakAlathI prApta hatuM. tenI DALIonI re, akhalAnI aMdara pAMdaDaeinI thayela. A pIpaLo che, te ja zuddha che, te ja brahama che ne te ja vacamAM, maTI zAkhAonI saMdhiomAM, thaDa ane tenI ukhaDelI chAlanI vaMcala pilAjImo vagere aneka sthaLo mALA bAMdhavA cogya hovAthI, vaLI kakita hovAne kAraNe maLene maMtra upaniSadanI kalpanAne vikasAvIne gItA kahe che ts - vRkSa durAroha hevAthI tathA bhayane rakTa mAtra saMbhava na hovAthI * * (paramezvararUpa) UMcA mULavALA (mahatatatvAdi25), nIcI aneka pradezamAMthI AvelA pipamAM tathAsa,ornA TaLI zAkhAovALA, ane chaMde ) jenAM pAMdaDAM che evA temAM seMko mALA bAMdhIne rahetA hatA. hai :* . . ! azvatya (pIpaLe athavA vAvAIovALA pIpara je ghanuM ane bhartuhari malayagirinI stuti karatAM che. temaja pIpaLAnuM mizraNa che) me viThane avinAzI kahe che. tene suvarNamaye meruparvatanI ke rasamaya anya parvatanI keTalIka jANe che te jANumAre che. "(saidi) guNa vaDe vadhelI kimata. kahevAya tyAM UgelAM vRkSe temAM temAM te ja rahe che. ame tathA (zabdadi viyarUpI kUMpaLavALI tenI zAkhAo upara te malayAcaLane mAna ApIe chIe ke jaMya UgelA kola, tathA nIce phelAyelI che- karmo sAthe saMbaMdha rAkhanaurAsamA nimba (lImaDe) ane kuMja jevAM halakI kakSe parNacaMdana (ahaMtA, mamatA tathA tRNArUpI)mULiyAM manuSyalokamAM nIce banI jAya che.' ' che : ' s " ina " lAyelAM che. A nIcenAM zikSaka eTale vaDavAIo mATe vi. saM. 1466*(i. sa. 1344) mAMI aita kavie azva yu eTale A loka pUro pIpaLo nahi paNa vAvAIe nI gujarAtI vaDhA vasati vilAsamamatA kasu varNana karyA): me mArcamAM nAme maLe che_* * !Ki : bhAgavatapurANamAM gajendrakSanI kathAmaiyvatanuM varNana karatAM bhAgavatakAra kahe che spkaw gsts # Amra pazvinI, caMpaka maLe pAya, : e parvatanI khINamAMRtuma nAmanuM eka vijJAna cheje azake ketakI.dADama varaM lila ma ja mAlatI, devaganAonuM krIsthaLa che. te bagIcatara devatA mara, kuraMgI (jAI pALe megA - sudhI dhAsa) mUlajhADa ane phaLajhADethI nivya suzobhita rahe chehamadAra tatha agara,navaliMkA, kerIbI Amere che ane pArijAta nAmanAM kalpavRkSe pATalA, AsapAlavuM caMpA.. akhA. pAraSigipe? " Iits - old waste e rAyaNa phasa, aMbeDA, sopArI, taLiyerI khArIbijorI, mahaI, sagara, tAla, bhASAsanaLasAja TaMkArI, varNavatAM kahe che ke sa wwe sa : vAlajI govAIi sarakArI che iMga yAra kAzI rAjA zeraDIne sAjA thI tALAM ke A abaka- bIlIcharADA tathabhiyAvarga kSekSio gIca che." , "cAla sakhI jovA jaIe, kAra Na te khINamAMnuM eka sarevara vajata bha gavatakAra kahe che :- kadaMbane vRkSa taLe, rAdhikA rasabharI, harijane saMga ApI gAve. . . che ne te ja avinAzI kahevAya che. -
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ -vidurane ghera kRSNa padhAryA, jaLa ApA" mAga"""" - aonA rakSathI gamataLa teDavA, mUrakhe kadI khIra dho akinA kSathI amRtaphaLa teDavA, marazipa Da aa ka , mArAmAM, mauvI ne siM rame meLA je aveLAnA' pAvaLI thayAM, karamadIne kAma keLa je.' ekatre karI jagata tarapata yu", bhAjIne bhejane tuM dharAva: 5 mahala rAjAonuM nAma paNa nathI rahyuM ema darzAvatAM mIrAM bhaktimahimA gAtAM kahe che : AkhAbolA ja lAgata gAya che :- '' : * sAkara zeraDIne svAda tAjIne te lImaDo thALamA " cAra AvI javAyuM bharatA karatA karAyuM, ." ane ribaLa che. : ", ': 1 ' : ; . | AkaDAnA tara jema UDI gayA, jema vaLi vAyu,''. 'ekaDiyAnAM vAre khaMti hoya UjaLAM, musalamAne pUche che ke pahelAM, maradhe ke pahelAM tene pIdhe tarata mRtyu thAya. hiMdue pUche che ke pahelAM vRkSa ke pahelAM bIja? bhaja bhagata bAvaLa ne kALa re dIse aLakhAmaNA pitAne ukela ApatAM gAya che:-' , ' chAMye besIeega va ratA. e bIja rahyuM vaTa rahyo bIjamAM, jyAM kahe tyAM jaI bhAgyA?' ' abiliyAnI chAMya re dIse raLiyAmaNI re tene meLe jaLanI prApti thAya. ahI narasi mahetAnI eka pati mA Ave che - sAhebe ghara dUra che, jesI laMbI bajAra, vRkSamAM bIja tu bIjamAM vRkSa tuM, beuM paTaMtaro e ja pAse. caDe te cAkhe premarasa, paDe te cakanA cUra, vanaspati meM tuLasI baDI , nadiyana meM baDI aMga, | (sAmena pRSathI cAlu) * * * mArI vADImAM vAlA 1 caMpe ne marave, vAsa leje tuM ya paNa jalaDI teDIsa mA, hariyeLa, sarjIya jevA para vevikhavALI racanAono samAve caMda ke dukha kamedinI le, harakhe bhaI merI kayA che, thAya che. jene gujarAtI kaviomAM eka ati bipAtra kavi aradhe mIke, cAkha cAkha, bera hAI bhIlanI." lAvaNyasamaya A sadImAM thayAM che. zrI dezAie emane, kavi akhAbhagata asaramukhanI tura hatA Ama laI che. paricaya vistArathI nA che. . 1568 mAM ramAyelI vimAM mAM maha mAcAM kha, anna ne ya annamanI rAkhe prabaMdha' sahitanI emanI lagabhaga trIzeka kRtinI ahIM ne, senAmukhI senuM nava thAya, AMdhaLIne patharatAM vANuM vAya. maLe che. jemanI moTA bhAganI kRtio hajI amakhya he, kema ahaMkAranuM 'gayuM mULa, jema arAnAM UDe tUA. evA prakAzamAM AvelAM, paNa ati mahattvanA kavi sahaja vinAsta meM ghaNA, paDadharma, vacamAMthI huM sAsare sundara paNa a sadImAM thayA che. emane nAme nAnAvidha hote vAta A premAne cakAsAkhyAnamAM 'udyAnavA karatAM kahe che? bhAvatI ane noMdhapAtra bhASA prabhutvavALI guNaratna karacha uparAMta naka yakRtio ane ao maLe che. vinayamAno ArAma tabhAtanA vaDa ne pIpaLA, vanarapati bAra aDhAra zobhA epAI ahita sAteka kutigo maLe che. bhIma nAme e ne, valo ne valaso, vA vAyu surANA vAya. zrAvaka kavinI kaDInI agAdattarA temaja jJAnAcAryanI A sIsama samA, sAhibA, sagayA taNI ramAya bina yoni A sadInI racanA che. zILa, phaLa, kevo , keLa ne kAraMgI re bIlI, bakarI, maniSAgara, maracI, lImo ne lAvaMgI : - zrI jayaMta pArIe mA sabaMdhita mArina ti bai, jaI, megarA ne mAlatI, caMdata, caMpAnA porTa vibhAgamAM mA yatathI mAMDI 16 pAtaka sudhInA samayagALAnA 0aa premAnaMda naLAkhyAna mAM varNana kahe che - ka 150 jeTalA kavie emAM che mAtA ke kavie "akha, azalI, lImaDA, ekhara che apAra ' athavA mukhyatava pannA mApanI katione paNa - zImaLa, sAdaDa, seTI na sUjhe '' paNa vicAra samAveza thAya che. khera, khAkhara ne macakI TALa, thora Ama, tene gUjare vizenI A bIjI AvRtti kevaLa bhAvaLiyA, bahu baraDI, saragavA amera" punamaka nathI, paraMtu punati -rilita zakti rakSaka ne bhakSA ane te niSi, ahAya lokenuM banI che ane te paNa mAyata karI jemAM atirI ? evI nirAdhAra dayA AlekhatAM zAmaLa bhaTTa kahe che saMpadAne hAthe. tethI A kSetramAM kArya karavA mAgato bhavi vADa thaIne cIbhaDAM gaLa, sevI vastu thI mane? za-abhyAsIone mATe A prayana mA tega kSakSa ne kerI khAya, tene cera yAM pedA thAya ?", vAyuM che. ApaNI zikSaNa sAhitya-saMsAdhananI sthApanA jagatamAM pravartatI viSamatAne te Alekhe che : caMzAvavAnI zakti maLa pustamanI khyAne bhAre paraMtu Ama bUra kavio jevA AkarA ne baDe ADerAna 8 , "e te nAgaravelanuM pAna, bIjI vLa amalama prANa, bIje sAme, kAkI mA . e gata pAM bena, bIkA para banI A garama hato zAmaLa baMda kahe che ke : ka ... . tene pratApI - - - -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ +3 tA. 1-2-87 (pRSTha 158thI cAlu) karI che. keTalIka sakSepasanAmeAne badalIne vadhAre vizada banAvAi che. keTalAka sakSepenI samajUtI je prathama AvRttimAM nahAtI te navI AvRttinA saMpArka zodhIne mUkI ApI che, ane samagra AdhAra sAmagrInI sUci paNa ApI che. A rIte khetI prApyatA aMge vadhu prakAza paDI zakayA che. saMkSepAkSathI mULamAM 50 jeTalAM sthAno darzAvAyAM hatAM, paNa have A khIjI AvRttimAM 200 jeTalAM sAdhanonA upayoga thayelA dekhAya che. A uparathI e paNa jANI zakAya che ke varSo agAu zrI dezAnA sAmagrI-sauMcanA prayatna keTalA vizALa pAyA paranA te Do. mukeza prAddha jIvana jo A tA thayuM mULa sAmagrInI zuddhinu kAma; paNuM te sAthe ja saMvardhita bIjI AvRttinA sapAdaka taraphathI eTaluM ja mahattvanuM kAma thayuM che te sAmagrInI vRddhinuM . kartA ke kRti vize kAma pUraka mAhitI ayaMtrathI maLa DhAya te te ahI umeravAmAM AvI ' che. kRtinI haratapratA mudrita hastaprata yAdImAM te dhAyelI heya te yAdIonA ullekha ahIM sAmela karAyA che. ane kRtiprakAzananI navI mAhitI [paDI hoya te te paNa ahIM samAvAi che. sapAdake karelI vRddhi [4] kausamAM mUkavAmAM AvI che; jethI graMthAne vAcaka 'navAM umeraNAne alaga tAravI zake mA uparAMta 'jaina gUjara kavio' mAM nahi nedhiAyela kavinI nahiM noMdhAyelI kRtinA traNa vanAtmaka hastaprata sUci (1. keTalogagurA, remanUkaracanAe bhAga-1, 3. jaikAsTA )ne AdhAre pUrti pe mA navI AvRttimAM samAveza karavAmAM AvyA che. '', navI AvRttinA A pahelA bhAgamAM sapAdaka vikrama sa'vatanA 12mA zatakathI mAMDI 1mA zataka sudhInA jaina gujarAtI kavione AvarI lIdhA che. Azare 450 kavionI 900 jeTalI kRtionI tedha emAM prApta che. huM A noMdha upara UDatI najara nAkhatAM, je keTalIka vizeSatA najare paDe che te eka ke jaita kaviomAMnA moTA bhAganA te jaina sAdhu kavi che. kaThina tapazcaryAM, vairAgya ane sayagAyu" jIvana jIvatAM, emaNe je sarasvatI upAsanA karI che te emanA pratye ApaNuM mastaka jhukAve evI che. A badhA sAdhukavio hAne emanI oLakha mATe guruparaMparAnA paricaya paNa jarUrI khanyA che. jyAM upalabdha khatI che tyAM acUkapaNe mULa sapAdake gaccha sahitanI gurupara'parA noMdhI che. kRtiomAM jemanA kAi nAmanirdeza ke anya eLakha maLatAM nathI evA ajJAta kaviAnI sa MkhyA pazu ThIka ThIka che. A kavie stavana-stuti sajhAya jevI vadhu prakAranI kRti AApI che, gu, bAramAsI, vivAhaleAthI mAMDI bahusa khya bhAvAvamAdhA paNa lakhyA che; paNa vizeSa A jaina sAdhu kavita sAhitya sarjana dhyAna kheMce che. kathAtmaka sAhityanI pracuratAne dharaze. rAsA, prabaMdha, copAi, carita ema aneka nAmeAthI A kRti ALakhAvAi che. A badhu mukhyatve caritra ke vArtA sAhitya che. tItha karI, munimahArAjo, maMtrIe,. zreSDI, madhatio, tIrtho, tItheAirA, ema aneka viSaya paranA caritra ke prasaMga pradhAna AsA lakhAyA che ane enI asakhya hastapratA paNa thai che. A jaina kavie kaeNvaLa jaina soMpradAyika viSayAne ja spardhA che. evu nathI, pAMDavakathA, naLama'tInI kathA * la 17 zakuntalAnuM kathAnaka, zAmaLe ApI che tevI vikramarAjA sAthe saMkaLAtI khetAlapacIsI, siMhAsana batrIsI jevI vArtAo ke 'zazikalA pa'cAzikA' jevI padyavArtA paNa emanI A kathAtmaka kRttionA viSaya banI che. vikramanI 12 mI sadInA traNa kavinI traNa kRtithI naiSinA Arabha thAya che; jemAMnA eka jinavallabharanI navakAra mAhAtmya' kRti navI aAvRttinA sapAdakane moDA samanI lAgatAM emaNe zA karI che ke prastuta kRtinA kavi jitavallabhate 12 mI sadInA mAnavI ke kema? prathama AvRttimAM zrI mA. 6 dezaSTae vikramanI 11 mI sadInA kaSTa kavika kRti tai[I nathI; paNa savadhi'ta khIjI AvRttimAM jainagUkaracanAe bhAga- ne AdhAre zrI kAThArIe 'pUti" vibhAgamAM 11mA zatakanA 'tilaka majarI'nA kartA dhanapAlanI satyapurI'mahAvIra u sAha' nAme kRtinIdhi ApI che. te uparAMta savatanA 12 mAM zatakanA anya traNa kavi' (pyA che. jo ke emanI A badhI kRtionA Araje atanI bhASA jotAM e badhI apabhraMza bhASAnI racanAnA gajIvI joie e sapAdaka zrI koThArInA niSNuya thAya che. F >> ! ' prastuta' graMthanI sUci jotAM gujarAtI bhASAmAM sarjAyelA sAhityamAM Arama kayArathI gaNAya ? sAmAnya rIte te hamA sudhI, vikramanI 13mI sadImAM sa. 1941mAM racAyelI zAlimadra sUrinI 'bharatezvara bAhubali rAsa ne gujarAtI bhASAnI upalabdha kRtimAM prAcInatama gaNavAmAM AAvatI hatI. paNa jaina gUrjara kavio'nI saMdhita AvRttinA A prathama bhAganI pUrti'ma zrI kAhArIe jainazUkaracanAe bhAga-1nA AdhAra che, ja senasUri (devasUriziSya) kavie 45 gAthAnI mahesara bAhubali dhara' nAmanI kRti racyAnI noMdha lIdhI che. A kavinA samaya sa. 1275 AsapAsanA gaNAvyA che, e rIte have 'bharatezvara bAhubali rAsa'ne sthAne gujarAtI bhaSAnI upalabdha prAcInatama kRti tarIke 'bharahesara bAhuti dhAra' kRtino vicAra karavo ghaTe. A kRti "prAcIna gUrjara bheMsa caya'mAM pragaTa paNa tha cUkI che. 14mA zatakamAM padma nAmano eka kavine hAthe kakakA ane mAtRkA ravarUpanI kRtio 'racAcAnu noMdhAyu che. 15mAM zatakA racAyelA vinayaprabhA 'gautamasvAmInA rAsa'nI A khya hastaprato thayAnuM noMdhAyu che je enI moTI lekapriyatAnA niruza kare che. A kRti udayava ta, ma galagraMbha, vijayaprabha, vijayabhadra, vinayavata jevAM nAmethI paNuM noMdhAyelI che. A uparAMta zANika su dara sUrinI khUba jANItI gadyakathA `pRthvIcadracaritra athavA vAgvilAsa jayazekharasUrinI rUpakathA 'tribhuvanadIpaprabaMdha', 'hIrAna darineda vastupAla-tejapAlanA rAsa' tathA 'vidyAvidyAsa pavADo' va. A zatakanI vaidhipAtra kRti che. A sadImAM vaccha bhArI nAme eka zrAvaka kavi paNuM thayA che. prathama AvRttimAM zrI me. dezAIe emane saLamI sadInA gaNyA hatA paNa bIjI AvRttinA 'pUti'' vibhAgamAM zrI kAThArIe emane, emanI spaSTa racanAM saMvatavALI kRti prApta thatAM, 15mAM zatakamAM pheravyAM che. ''OM 16 mA zatakamAM (brahnA) jinadAsa nAmanA eka dikha sAdhu kavie naveka rAsA kRtio ApI che. A sadImAM dekhAva" nAme eka bAjaka kavi thayA che. temaNe paMdareka racanAo karI che; jemAM abhayakumAra zreNikarAsa,' 'jAvaDalAvaDa rAsa' 'caMdanakhAla caritra copAi Adi rAsAo uparAMta kA, snAtrapUjA, (anusa MdhAna pRSTha sAme pArTa)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 58 prabuddha jIvana graMthAlayAnI samRddhi vadhAranAra AkagraMtha" samIkSaka : kAntibhAi bI. zAha meer tyden jIvanamAM vakIlAta jevI vyAvasAyika kArakidI svIkAryAM chatAM, potAnA AyuSyanA lagabhaga sADAtraNa dAyakAnA lAMgA samayapaTa upara yathAya rIte sarasvatI upAsanA karatA rahIne zrI mehanalAla dalIcaMda dezAIe varSoM pahelAM 'jaina gUja'ra kavie' sAga 1-2-3nA daLadAra cAra graMtha ane 'jaina sAhityanA cakSipta tikAsa' upalabdha karI ApIne jaina gujarAtI sAhityakSetre mUlyavAna praznAna karyu hatu. 'jaina guja'ravi' eTale lagabhaga 4000 pAnAmAM vistarelA AkagraMtha. hastaprata bhArA Adi 200 jeTalAM sAdhanAne upayogamAM laine emaNe je vistRta sAhityasUci taiyAra karI emAM lagabhaga 1000 jeTalA jaina kavio, seeka jainetara kavio ane emanI Azare maDhI hajAra kRtine A graMthamAM samAviSTa karyo hatAM. kAi eka yunivarsiTI hAtha dharI zake evu sa Mzodhana - saMpAdananuM mA bhagIratha kArya zrI dee ekale hAthe atyaMta parizrama laIne dAyakAo pahelAM pAra pADayuM hatu. kartA Rne emanI kRtionA samayAnukramika paricaya ApatAM, zrI. dezAie kRti enA AraMbha ane aMtanA bhAgenI tema ja puSpikAnI cIvaTabharI pa lane, tAle ane emAMnI keTalIka hajI Aje paNa je sAmagrI bhaMDArAmAM daTAyelI paDI che enA zika namUna enuM citra gujarAtI prajA samakSa pratyakSa karI mApyu hatuM. A uparAMta emaNe gujarAtInI pUrva' para'parAne itihAsa, jaina AnI gurupadAvalIo, kathAnAmASa, kRtiomAM uplegamAM levAyelA aDhI hajAra dezIonI anukramaNikA tathA kRti ane sthaLanAmAnI zabdAnukramaNI jevI gaMjAvara sAmagrI emAM sAmela karIne bhAvi sadhana mATe maMjanI dizA udghATita karI ApI hatI, phii sazodhana-saMpAdananuM A kAma zrI dezAphTa dvArA ekale samayanA lAMbA paTa upara cAhyA karyu hoine banyu eva" ke jema jema kAi kartA ke kRti vize vadhu mAhitI prApta banatI gaI athavA tA jUnI mAhitIne sudhAravAnI jarUra UbhI thatI gaI tema tema pUrti' rUpe te, sapAne hAthe meM traNa tamAke noMdhAtI gaI. AthI eka ja sAnAM karyAMkRti ekathI vadhu sthAne prastuta graMthamAM noMdhAyelAM che, eTale kAi kartA ke kRti vize pUratuM citra meLavavA mATe badhuM ja sthAna joi javAM paDe e sthiti UbhI thai. vaLI zrI dezAIe jAte joyelI hastaprato uparAMta khIjethI je samagrI prApta thaI emAM AraMbha-aMta ke puSpikAnA bhAge upalabdha na thayA hoya tyAM ketraLa nAma-yAdI mapAi DAi, sAmagrInI adhikRtatAnA keTalAka prazno UbhA rahetA hatA. tA.12-87 m prakAzita thavAne kAraNe mULa graMthamAM aneka sudhArAvadhArA karavAnu pazu Avasyaka banyu hatuM. jaina gUja'ra kavio' graMthanI sudhArelI ane saMvardhita navI AvRttinuM prakAzana karavAnA mahattvane niztha karI, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, muMbai dvArA zuddhi-vRddhi sahitanI khIjI AvRttinA saMpAdananu kAma varaseka agAu prA. jayaMta kAhArIne soMpavAmAM AvyuM hatuM.. 'jaina gurkavi'nI A azeSita-sa Mvardhita AvRtti lagabhaga 8 thI 10 graMthamAM prakAzita karavAnuM AyeAjana tenA sapAdaka zrI jayata kArlRrIze kapu" che tenA prathama suphaLa rUpe tAjetaramAM ja prastuta graMthane pahelA bhAga pragaTa thayA che. A graMthanA punina'rmANanuM kAya' hAtha dharavA mATe zrI jayaMta kaDDArIe paryApta adhikAra ane susajajatA prApta karyAM che, ane emAM mukhya nimitta banI che 'gujarAtI sAkriSAza'nA madhyakAlIna gujarAtI sAhitya visAganA sapAdananI emaNe chellA sAteka varSathI svIkArelI kAmagIrI. maLanA jaina kavio-kRtionAM adhikaraNa lekhana sa MpAdana mATe eka AjIthI jaina gUrjara Sie' mukhya AdhAratha banI rahyo, tA khIjI bAjuthI, jaina gujarAtI sAhityanI anya dhaNI sAmagrImAM ne pUraka sAdhanAnA upayegamAM javAnu thatAM 'jaina gUjara kavio'mAM rahI gayelI truTimAM, UNapo paNa praznamAM AvatI gai. sAhityakAza'ne nimitte zrI jayaMta kAThArIne je samasyAonA sAmanA sthAne AvyA ane ema karatAM enA ukelanI cAvI pazu emane maLatI gai e samagra prakriyA dvArA emaNe meLavelI tAlIma ane vizeSa sajjatAne emaNe jaina gujara kavio'nI bIjI mAtRttinA sapAdana veLAe sAmagrInI zuddhivRddhimAM supere me vagADI che. prathama AvRttimAM aneka tarka pUtio dAkhala karavAthI kartIparicaya ane kRtiparicayeA khaDita rahetA hatA. te saune samayAnukrame ahI' punaH sabaijita karI levAmAM mALyA che. vaLI prathama AvRttimAM zrI kezAe pAchaLathI je je sudhArAo karelA te saune A bIjI AvRttimAM yathAsthAne Ameja karI levAyA che. te uparAMta mULamAM gadyakRti ane enA kartAonI sAmagrI je alaga rIte apAi hatI tene paNa mukhya sAmagrInI sAthe ja lai levAmAM AvI che. Ama zrI jayaMta kAThArIe pUrti'mAM vibhakata sAmagrone saMkalita karI lIdhI che. A navI AvRttimAM sa pArka sAmagrInI rajUAta mATenI atyaMta cIvaTavALI vizada ane cekasa vyavasthA UbhI karI che, ahIM kartA ke kRtine vizeSa paricaya kartA ke kRtinA nAmanI nIce ja mUkvAnI ekadhArI paddhati temaNe apanAvI che. hastapratenA nirdeza ko sanA upayogathI spaSTa karavAmAM AvyA che tA prakAzita kRtiaine 'prakAzita' evA spaSTa nirdeza sAthe hastaprata yAdIthI judI pADavAmAM AvI che. hastaprata a'genI mAhitIne paNa * saMpAdaka eka cokakasa kramamAM goThavIne rajU (anusaMdhAna pRSTha 157 upara) 1926thI mAMDIne 1944nA gALAnAM varSomAM 'jaina gUrjara*vizmA'nA traNa bhAgonI prathama AvRttinuM prakAzana kramazaH zrI jaina zvetAmbara kAnpharansa, muMbaie karyu. hatuM. paNa dhAM varSothI sazadhana mATe ati mahattvanA evA A AdhArabhUta sadagraMtha aprApya nyA hatA tema ja vacagALe khIjI ghaNI hastaprato prApya banavAne kAraNe ane aneka apragaTa kRti mAlika : zrI mubaI jaina yuvaka sadha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zrAddha, prakAAna sthaLa : 385, saradAra vI. pI. rA yueI 400 004. Te na. 350296 : mudraNusthAna : TrenDa prinTasa', jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004. 12
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. 1 37 T N : prabuddha jIvana T ' vaSa:48 aMka: 20 2. ? muMbaI tA16-2-87 muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rUA. 30/- chuTaka nakla rUA. 1-50 paradezamAM era meila 6 20 % 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha ape che. AjanI badhI ja kema rahaNI sudhArA paNa bhASAmAM utkrAMti ane krAMti kelakayuleTaranI zodha pachI maDha kisAbe karavAnI Teva viSe jAtajAtanI aTakaLo thAya che. paraMtu prAgaaitihAsika duniyAbharamAM divase divase ochI thatI javA lAgI che. temAM kALanI eTale ke hajAra varSa pUrvenI e bAbata hovAthI enA -have kepyuTaranI madada dvArA bhASA-lekhananA kAryamAM lekhakane, koI nizcita vaijJAnika pramANa maLatAM nathI. mAtra aTakaLa ke patrakArone ane sAmAnya mANasane, (jayAM kApyuTarane upayoga anumAna karavAmAM Ave che. mANase kUtarA vagere prANIonA vyApaka pramANamAM thavA lAgyo che tya) ghaNI suvidhA thavA mAMDI uccAraNonuM anukaraNa karatAM karatAM bhASAnuM mAdhyama vikasAvyuM ) che. have badhA zabdonI joDaNI meDhe rAkhavAnI jarUrI nathI. vijJAne athavA je je padArthone joI Adi mAnavanA mukhamAMthI je je kompayuTara dvArA bhASAnA kSetre moTuM krAMtikAraka pagaluM bharyuM che. uccAraNo sarI paDayAM te te vastune mATe zabda banatAM gayAM e mata aMgrejI, phrenca, jamana, speniza vagere keTalIka bhASAne koI paNa gaI sadImAM keTalAka bhASAvaitAni dharAvatA hatA. mANase e lekhaka pitAnuM kAcuM lakhANa kepyuTarane joDaNI sudhAravA mATe ekaThA maLIne pitAnA vyavahAra mATe zabda nakakI karyA ane ema Ape te thoDI ja kSaNomAM kepyuTarane samagra lakhANumAM bhASA vikasI e paNa eka mata che. ane mANasanI bhASAne rahelI joDaNInI badhI ja azuddhio dUra karIne zuddha lakhANu udgama enA jAtIya jIvananI jarUriyAtamAMthI thaye che e Ape che. evI ja rIte pUrNa virAma, alpavirAma, Azcarya paNa eka mata che. nAnuM bALaka kevI rIte bhASA zIkhe che, cihana, prakanArthacihana, avatacihana, kepiTala leTara vagerenI AdivAsIonI bhASA kevA prakAranI che ane temAM saikAo thayAM je kaMI bhUlacUka hoya te sudhAravAne mATe kepyuTarane Ape te kema khAsa kaMI parivartana thayAM nathI tene abhyAsa thAya che. te kArya paNa kepyuTara theDI ja kSaNamAM karI Ape che. A vedakALathI zarU karIne vartamAna samaya sudhInA granthanI bhASAnA uparAMta kAyuiTane vyAkaraNa viSayaka bhUla sudhAravAnuM sepavAmAM vikAsanA itihAsano abhyAsa karI tene AdhAre tAravelA Ave te te badhI bhUle paNa kApyuTara tarata sudhArI niyamane bhUtakALamAM prAga aitihAsika kALamAM bAvIne pazu Ape che. u. ta. jema ke Is nI jagyAe jyAM Was bhASAnA uddagama viSe anumAna karAya che. joIe, His nI jagyAe jyAM Her joIe, Do ne badale alabatta eTaluM te nakakI che ja ke bhASA e er Does Myan, Has a Geor41 Have Myan, satata vahetuM ane parivartanazIla mAdhyama che. badhI bhASAonAM Are ne badale jyAM Is joIe, Tell ne badale jyAM Told vaheNa ane vaLAMka ekasarakhI nathI hotAM. emAM paNa ghaNuM joIe. Shall ne badale jyAM Will joIe evI evI bhUlo paribaLe kAma kare che. Ama chatAM A parivartananI prakriyA ppayuTara pitAnI meLe sudhArIne zuddha lakhANa thoDI ja kSaNemAM eTalI maMda che ke eka vyakitanA jIvanakALa daramiyAna te bahu pAchuM Ape che. vyAkaraNanI AvI te sekaDo prakAranI bhUla ochI najare Ave che. AvA dhImAmika parivartananI prakriyAne kepyuTara have ghaDIkamAM sudhArI ApavA lAgyAM che kompayuTare ukati je kahevAmAM Ave te bhASAmAM utkrAMtinA paribaLo dArA anuvAdanuM kAma cAlu thaI gayuM che. keyuTare have kavinI satata kAma karatAM rahe che ema kahI zakAya. IcchA mujaba prAsAnuprAsayukata kavitAo paNa lakhI Apaze. prAga aitihAsika kALamAM, utkrAMti pUvenA samayamAM manuSya jene kepyuTara vAparatAM AvaDe te kavi thaI zakaze. kelakyuleTara pazunI jema sAva aMge hate evuM anumAna svIkAravAnI dvArA mAnyusa jema seMkaDa rakamanA hisAbe ghaDIkamAM karI Ape che ghaNuM bhASAvida nA pADe che. te bIjI bAju muMgA mANasane tema sAmAnya mANUsanuM kApyuTara dvArA bhASA upara asAdhAraNa bhagavAne eka divasa bhASAnI digya bakSisa ApI evuM prabhutva siddha thaI zake che. bhASAnA kSetre A kAI jevItevI anumAna svIkAravAne paNa teo ' inkAra kare che. bhASA je jhAti nathI, enA lAbha paNa che ane geralAbha paNa che. devI bakSisa hoya te evI bakSisamAM apUrNatA, RTie, bhaviSyamAM bhASA ane vyAkaraNanuM mAthusanuM ajJAna lajajAspada gerasamajo ane azvila zabda kema hoI zake? eve nahi gaNAya. prazna teo kare che. ' mAnavajAtane bhASAnuM mAdhyama kevI rIte prApta thayuM e anya pazupakSIo pAse mAtra judA judA prakAranA vinio
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 prabuddha jIvana tA. 16-2-87 che, tyAre manuSya pAse arthapUrNa zabda che je vikAsazIla che. pacIsa hajAra varSa pahelA bilADI, kAgaDe ke mAruM jevo avAja karatAM hatAM te ja pramANe. Aje avAja kare che, jayAre pAMca varSa pahelAM mANasa je rIte bhASA bolate hate. tevI bhASA Aje tenA vArase belatA nathI kAraNa ke manuSyanI bhASAmAM utkAntizIla paribaLe kAma kare che. - bhASA e mAnava vyavahAranuM sauthI zakitazALI mAdhyama che.' e saMpUrNa che ema nahi kahI zakAya. eTalA mATe te bhASAmAM satata parivatane thatAM rahe che. mANasa pitAnA badhA ja prakAranA vicArone ane badhA ja prakAranAM bhAva-saMvedanene bhASAmAM yathA- . tatha vyakata karI zakatuM nathI. pitAnI keTalIka saMvedanAonI abhivyakita mATe bhASAnuM mAdhyama mANasane apUrNa lAge che. badhAja prakAranA avAjo ane uccAraNane abhivyakta karavA mATe duniyAnI koI bhASAmAM jeTalA varNAkSare che tenA badhA ja duniyAnA badhA ja leke uccArI zake che evuM paNa nathI, dareka prajAnA uccAraNamAM pitAnI eka khAsiyata hoya che, je duniyAnA anya keTalAka lokone mayadArUpa lAge che. La, da, 3, tha, 2, 4, 5, 6, jevA keTalAMka varNAkSaronA uccAraNa duniyAnI judI judI bhASAmAM judI judI rIte thAya che. svara R nuM ucAraNa lupta thaI gayuM che. Sa nuM uccAraNa ghasAI javA lAgyuM che. zabdAraMbhe ke zAte AvelA keTalAka joDAkSare duniyAnI keTalIka bhASAomAM judI judI rIte uccArAya che. keTalAka svaranA hava ane dIrdha uccAraNe paNa judA judA dezamAM judI judI rIte thAya che. keTalAka zvAsanie AdivAsI prajAo je rIte uccAre che te rIte sudharelI nagara saMskRtinA mANase uccArI zakatA nathI. Ama bhASAnAM uccAraNamAM paNa evI keTalIe truTio rahelI che je bhASAnuM mAdhyama apUrNa che e siddha karavA mATe basa che. " bhASAmAM keTalAMka parivartane ravAbhAvika rIte ravayameva thayA kare che. vibhinna jAtionA saMsargane kAraNe ke videzI bhASAnA prabhAvane lIdhe zabdana alaga uccAraNa, navA zabdo, liMgabheda vagerene pracAra tarata thavA mAMDe che. navA rUDhaprayoga ane navI kahevata keme kame pracalita thAya che. vyAkaraNa viSayaka navI lAkSaNikatAo tyAra pachI umerAya che ke badalAya che. keTalIka vakhata hetupUrvaka sabhAnapaNe bhASAmAM parivartana ANavA mATe prayatna thAya che. chApAo, reDiye, Telivijhana, calacitra, nATaka, dharmakathAo vagere mAdhyama dvArA A pracAra jhaDapI bane che. emAM paNa chApAo vadhu bhAga bhajave che. udAharaNa tarIke krikeTanI ramata mATe gujarAtI chApAomAM gana eja aMgrejI zabda cAlu rahyA tyAre marAThI chApaoe te mATenA marAThI zabdo navA ghaDIne ThIka ThIka pracalita karI dIdhA. videzI bhASAnuM anukaraNa karanAruM gulAmI mAnasa dUra karavA mATe gAMdhIjInA samayamAM bhAratIya bhASAomAM krAMtikArI pariNAme AvyAM hatAM. samayanA vahevA sAthe sAmAjika saMdarbha badalAya che ane te pramANe bhASA pAse paNa apekSA rakhAya che. DheDa bhaMgI mATe gAMdhIjIe proje zabda "harijana" AkhA bhAratamAM pracalita thaI gayo sAmAjika nyAyane prabhAva bhASA upara paNa paDe che. duniyAmAM keTalIka jAtio, DAka lekane kAraNe vagovAI jAya che. amadAvAdI', mAravADI, "saradArajI' vagere zabda je lAkSaNUika arthamAM pahelAM vaparAtA hatAM ane haju paNa paNa vaparAya che. te pratye virodhanI pratikriyA cAlu thaI che. "mAravADI eTale kaMjusa e artha gujarAtI zabdake SamAM Apyo che te dUra karAvavA rAjasthAnamAM hilacAla thaI hatI, AyaralenDanA mANasomAM sAmAnya buddhi nathI hatI evI chApa IMglenDanA lekAmAM rahelI che. amerikAmAM pilenDanA loko mATe paNa evA ja TUcakAo kahevAo che, jyAM sudhI narma-marmanI haLavI vAta che tyAM sudhI vAdhe na hoya, paraMtu jyAre tevI vAte vikAramAM pariName che tyAre tene pratikAra thAya che. bhASAmAM tyAre kAMtikAraka paribaLa kAma karI jAya che vartamAna samayamAM strI-puruSanI samAnatAnI bhAvanA vadhu prabaLa banatI jAya che. pAzcAtya jagatamAM strIo pratyenA nyAya mATenI mAgaNI mAtra strIoe ja nahi aneka puruSoe uThAvI che ane enI asara bhASA upara paNa paDI che. keTalAka bhASAvidoe bhASAmAM paNa strI-puruSanI samAnatA hevI joIe tevo vicAra prabaLapaNe vyakata karyo che. aMgrejI bhASAmAM ghaDAelA kAyadAomAM mAtra "He vaparAya che ane jyAM He' hoya tyAM "She' paNa samajI levAnuM hoya che. He' mAM "She' AvI jAya che ema kAyadA kahe che, (jo ke akSaronI daSTie te "She' mAM "He' AvI jAya che.) paraMtu pAzcAtya jagatamAM esperAnto" nAmanI navI bhASA, taiyAra karavAmAM AvI che ane te pramANe jyAM He lakheluM hoya tyAM badhe ja "She' chApavAmAM Ave che. aMgrejImAM One of his, ema lakhavAne badale One of her ke One of their jevA prayege pracalita banyA che. "Chairman" zabda puruSa ane strIo baMne mATe agAu vaparAta. have strIo mATe Chair Person zabda vaparAya che. strI dAkSiyanI ugra bhAvanAvALA Feminist mANase te vaLI ethI AgaLa jaIne ema paNa kahe che ke Person zabdamAM "Son" Ave che te puliMga zabda che, mATe Chair perdaughtor jevo zabda vApare joIe. History jevA zabdamAM His che, tene badale Her vAparIne ItihAsane mATe Herstorm jevA zabda pracalita karavAnA prayatna thAya che. espatinI bhAvanA vALA yuvaka-yuvatIomAM mahilAone bhASAmAM samAna sthAna ApavA mATe sabhAna prayatno dvArA krAMti karavAnA vicAro gatimAna thaI cUkyA che. emAM theDe atireka paNa keTalAkane jaNAya che. e parivartana keTale samaya Takaze ane keTalAM vyApaka banaze e vize paNa zaMkA sevAya che. duniyAnI bhASAomAM saiddhAMtika draSTie joIe te aneka prakAranI asaMgatio ane apUrNatAo rahelI che, bhASA kayAreya saMpUrNa mAdhyama banI zake nahi. pAzcAtya jagatamAM Igliza ane phrenca jevI bhASAnI asaMgatio tarapha vizeSa lakSa gayuM che. aMgrejImAM "Put' ne uccAra puTa thAya che ane "Cut ne uccAra "Ta" thAya che. Calm, Psycho jevA keTalAya zabdomAM keTalAka yaMjanene uccAra thatuM nathI. Colour, thorough jevA keTalAya sadAnI. joDaNI akAraNa lakhI che. uccAra pramANe joDaNI karIne bhASAne saraLa banAvavA prayatna have thavA lAgyo che. Unitone nAmanI navI phormyulA dvArA agrejI bhASAnI joDaNImAM bhaviSyamAM dharakhama pheraphAra thai jAya te navAI nahi, vaitAnika sAdhane tema karavA (anusaMdhAna pRSTha 146 upara)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-87 14 agni eziyAmAM bhAratIya nAma kevI rIte AvyA? sa vijayagupta mauya . aSA bhAratamAM che, paNa ayodhyA thAilenDamAM paNuM che. sukha maLatuM hovAthI temaNe A TapunuM nAma sukhadhara pADayuM ApaNuM nagara nadIo, vagere bhArata uparAMta agni eziyAnA hatuM. dharA eTale dharatI, ja sukhadAyaka dharatI che evA TApune dezamAM paNa e nAmadhArI che. ema kema? tenAthI vadhu sArUM nAma nahIM maLyuM hoya. - 16 mI sadImAM yuropI sAhasika amerikA jaIne vasavA a gre nAma bagADavA mATe nAmacIna che. sukhadharA lAgyA tyAre temane pitAnA vatananAM nagare, nadIo, vagere yAda nAma te I. sa.nA AraMbhama ke te pahelAM apAyuM haze 16mI AvatAM hatAM. tethI amerikAmAM temaNe je nagarI, vagere vasAvyAM sadImAM pahelAM piTTugIjho ane pachI aMgrejo ahIM AvyA. temane pitAnA vatananAM nAma ApyAM, 5Nu geTALe na thAya te piTugIjhoe A TApunuM nAma sukhadharAmAMthI kAtrA karyuM ane mATe e nAmanI AgaLa nyU eTale navuM zabda umeravAmAM AvyA . aMgrejoe seTrA karyuM. Ama sukhadharA nAma bhUlAI gayuM dA. ta. briTanamAM ke nAmanuM nagara che tethI amerikAmAM ane sekreTA nAma pracalita thaI gayuM. vasAvelA nagarane nyUyorka nAma ApavAmAM AvyuM, jasane nyUjarsIM. agni eziyAmAM ApaNuM saMskRta nAmane ItihAsa . Ama briTane yuropanA ghaNA bhaugolika nAmane ~ zabda ja che. I. sa. nA AraMbhathI ke i. sa. pUrvethI ApaNuM vahANe lagADIne temaNe potAnA janma sthaLanI yAda kAyama mATe sAMskRtika mizana laine agni eziyAnA dezamAM jatAM hatAM. TakAvI rAkhI. AvuM raziyAmAM paNa banyuM che. jhAranA zAsana saDhavALA vahANenuM agni eziyA haMkArI javuM ane asaMkhya sudhI sAIbIriyA gunegArone sajA karavAnA pradeza tarIke ja TApuo, sAmudradhunIo, kharAbAo vagere bhayajanaka mArge oLakhAtuM hatuM. A bheMkAra ThaMDA pradezamAM je kaMI gunegArane haMkAravA te lekhakaDI himaMta ane dizAonuM UMDuM jJAna - taDIpAra karavAmAM Ave te pharIthI pAche pitAnA nagaramAM ane mAgI le che. A vahANomAM dharmaguruo, hiMdu ane bauddha AptajanomAM AvI zake nahIM. have seviyeta saMghanI sarakAro mizanarIo, kalAkAro, vividha viSayanA niSNAta vagere sAmela pragatizIla banavA lAgI che tethI sAyabIriyAne gunegArone sajA thatAM hatA ane teo agni eziyAmAM malaya, inDoneziyA, karavAnA sthaLa tarIke nAbuda karavAmAM AvyuM che ane ApaNane thAilenDa, hindI cIna sudhI jatA hatA. maleziyAmAMthI kalpanAmAM na Ave eTalI samRddhi tyAM vadhatI jAya che. navA navA sIMgApure nIkaLI javAnuM pasaMda karyuM che. hajAra udyoge sthapAtA jAya che ane temane vikasAvavA mATe taja, A bhAratIya vasAhatIoe agni eziyAnA vividha IjanerovijJAnIo, kRSi visArada, majUro vagerene rahevA mATe dezane ghaNuM jJAna ApyuM, dharma Aye, bhASA ApI, vepAra navA nagarane judI pADavAmAM Ave che jethI kayAMya geTamaLe na udyoga vadhArI ApyA, kaLAo ApI ane keTalAMka sAmrAjya thAya. te mATe te sthaLa athavA nagaranI AgaLa no zabda pa thAya. dA. ta. zrI vijaya nAmanuM sAmrAjaya eTaluM samRddha umeravAmAM Ave che. hatuM ke tenI samRdhdhIthI keIpaNa prabhAvita thaI zake. te pachI videzI muslimonAM AkramaNa zarU thayAM pachI muslimonI musilama Arakhe islAmanA pracAra mATe AvyA ane InDovasati vadhavA lAgI tethI temaNe navA nagara vasAvyo ane ziyAnI prajAne tathA malayanI prajAne muslima banAvI. A badhI janAM nagaranAM saMskRta nAma badalIne muslima nAma ApavAmAM prajAe malaya jAtinI che paraMtu have te pitAnA dezanA AvyAM. dha. ta. hiMduonA parama pavitra yAtrAdhAma prayAgane nAme oLakhAya che. alAhAbAda nAma ApavAmAM AvyuM. agni eziyAmAM hiMdu ane bauddha dhamane pracAra thaye paraMtu agni eziyAmAM ApaNuM saMskRta nAme che, tenI hate. dharmanI sAthe keTalIka vidyAo paNa AvI leke kalAtmaka tavArikha judI che. I. sa. nA AraMbha pahelAM 5 bhAratane citra banAvatAM zIkhyAM ane hiMduonA deva agni eziyAnA pUrve agni eziyAthI mAMDIne pazcime pUrva AphrikA tathA rAtA de tarIke pazu oLakhAtA thayA. . . rAdhAkRSNanana samudra sudhI vahANavaTuM hatuM. rAtA samudramAM dAkhala thayA pahelAM kApucIyA ( kaDIyA)nI mulAkAte gayA hatA tyAre rAjA narotama enane akhAta Ave che. temAM sekaTrA nAmano eka TApu che. siMhAnuke bhAratIya saMskRtinA avazeSe batAvIne kahyuM hatuM ke jyAM pIvA mATe mIThuM pANI ane khorAka mATe phaLo ane amArA dezamAM bhAratanI saMskRtinI kalAtmaka samRddhi che teTalI zikAra maLI rahetA hatA. bhAratanA pazcima kathiI tejAnA, ucca tamArA dezamAM paNuM nahIM hoya. jagatamAM sauthI moTuM maMdira keTInuM kApaDa, hAthI dAMtanI kalAtmaka kArIgIrI, vagere bharIne vahANuM aMgAravaTa kApucIyAmAM che. jhaMpalAve tene eka aThavADiyA sudhI upara dhama dhIkhate sUraja atyAre thAilenDamAM je prajA che te uttare cInamAMthI ane nIce nIlaraMgane samudra e be sivAya bIju kaMi jevA na AvelI thAI prajA che. te rAmAyaNathI evI prabhAvita che ke maLe. Akhare kSitija upara sekATTA beTa dekhAya tyAre vahANa thAIlenDanA A rAjAo rAmarUpI vizeSaNa lagAve che, ane pachI vaTIo khuza thaI jAya. teo A meTA TApu para utare, nahAya, pitAnuM nAma lakhe che. dA. ta. rAma pahelAM, bIjA, trIjA vagere pANI pIe, bIja' mIThuM pANI bharI le, mAMsAhAra mATe je kAI te pachI rAjAnuM pitAnuM nAma Ave. atyAre je rAjA che. prANI haDapheTamAM Ave temane zikAra kare. jamInanA moTA vajana temanuM nAma bhUmibAla atulyateja che. nATaka, nRtya ane saMgIta dAra kAcabA 5Nu bharI le. mAtra mAMsa hoya te te bagaDavAnI paNa rAmAyaNa para AdhArita hoya che. vakI vadhAre, paraMtu jIvatA kAcabA hoya te jyAre joIe inDoneziyA vizALa bahumatI dharAvate malaya deza che. tenI tyAre ekAda jIvatA kAcabAne mArIne mAMse meLavI le. A prajAmAM 80 TakA jeTalI vasati muslima che. tema chatAM tenI beTa upara vahANavaTIone dara varSe anukULa RtumAM A badhuM hiMdu saMskRti taddata nAza nathI pAmI. keTalAka leke hiMdu
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 prabaMddha jIvana tA. 16-2-87 dharma paNa pALe che. sukarNa murisama hatA chatAM nAma hiMdu hatuM. beTa te jAvA. zrI vijyanA sAmrAjyanuM kendra jAvAmAM hatuM. inDoneziyane pitAnA nAmanI pahelAM huM eTale sAruM) akSara jAvAnI prajAe khetI mATe nahera davAnI dajanerI vidyAnuM umere che. keTalAMkanA nAma apabhraMza saMskRtamAM hoya che. gha. ta. jJAna meLavyuM. navamI sadImAM rAjA jayavarmana bIjAe pitAnI AlizAstravid. rAjadhAnI DuMgara upara bAMdhI hatI. DugaranuM nAma mahendra parvata bhArata pAsethI dharma grahaNa karIne agni eziyAnI prajA hatuM. eka parvatanuM nAma hemagiri hatuM. hemagiri eTale hiMdu saMskRtine bhUlI javA mAgatI na hatI. tethI pitAnI senAne DuMgara. inDoneziyAmAM bali eka ja eve TApu che ke bhUgaLane saMskRta nAme vaDe apanAvI lIdhI. keTalAMka vizeSa jyAM inDoneziyana hiMduo vase che. strIone hajI bhAratIya nAma bhAratamAMthI agni eziyAnA dezamAM apabhraMza thayAM che. nAme paNa apAya che. dA. ta. malayAcala pazcima ghATanI parvatamALAmAM jayAM sugaMdhI thAi prajAnI rAmabhakita eTalI badhI che ke eka nagara tejAnA uge che te parvatamALAnuM nAma malayAcala che. mahAkavi vasAvIne tene ayodhyA nAma ApyuM. kALanuM cakra pharyA ja kAlIdAse medhadatamAM teno ullekha karyo che. agni eriyAmAM malayane kare che ane sukhadhArAthI siMgApura sudhInA phalakamAM kevA banAve. TekANe malAyA ane malayeziyA banI gayA. evI rIte kajhamAMthI banI gayA, ane hajI kevA banAvo banaze te ApaNe jANatA kakiyAM thayuM ane have kApucIyA tarIke oLakhAvavAmAM nathI. paraMtu ApaNe A vasAhati ItihAsa gaurava levA Ave che. zrI DI. sI. sarakAre ApaNuM keTalAMka prAcIna saMskRta je te che ja. nAme zedhI kADhayAM che je hajI asala ke apabhraMzarUpe brahmadezamAM vaparAya che. A gAmamAM avaMti. ThArAvati, gAMdhAra, rASTrabhASA hindImAM vicAragoSThi kalAsa, kuzumApura, mithilA, puSkara, puSkarAvati, rAjagRha vagereno samAveza thAya che. * | saMdhanA upakrame rASTrakavi zrI mauzilizaraNa ' paMjAbanI rAvI nadInuM nAma irAvatine TUMkAvIne banAvavAmAM guptanA zatAbdI varSa nimitte rASTrabhASA hindImAM 1 AvyuM che. brahmAdezanI mukhya nadI irAvati che je brahmadezamAM eka vicAra goSThinuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. ' irAvadi tarIke oLakhAya che. brahmadezamAM ArAkAnanI parvata- kAryakramanI vigata A pramANe che , mALamAMthI vahetI be nadIone rAmavati ane dhAnyavati nAma vikatA viSaya ApavAmAM AvyAM hatAM. pagana nagaramAM eka maMdirane AnaMda * . rAmamanohara tripAThI . rASTrakavi zrI nAma ApavAmAM AvyuM che AnaMda nAma thAIlenDanA eka mahArASTra vidhAna pariSadanA maithilizaraNa rAjAnuM paNa hatuM. - brahmadezanI kaLA bhAratIya kaLAnA sahakArathI vikasI che. sabhya ane nagaravikAsa khAtAnA gupta ane jemanI kaMI kiMmata na thaI zake evI kalAtmaka vastuo bhUtapUrva rAjyamaMtrI rASTrIya kavitA brahmadezamAM che. ghaNAM nagaronAM nAma saMskRtamAMthI apAyAM hatAM. * vineda godare methilizaraNa guptanI kApucIyAnuM asala nAma kabujha che. zreSThapura nAmanA rAjyanI adhyakSa : hindI vibhAga rASTrIya cetanA rAjadhAnI kabujha hatI ane te zreSThavane bAMdhI hatI. atyAranI mekIMga nadI upara sakhara nAmanuM gAma che tenuM mULa muMbaI yunivarsiTI nAma zaMbhupura hatuM. kampacIyAmAM aMgAravaTa nAmanuM maMdira kAryakrama adhyakSa: ramaNalAla cI. zAha saMkula che je zivane arpaNa thayela che. jenA bhUtakALamAM kAjhanA atithi vizeSa: zrI harizaMkara rAjakartAo duzmanathI karIne kaojha khAlI karIne bhAgI gayA adhyakSaH rASTrIya hindI saMsthAna, muMbaI . hatA. tyajI devAelI sthAvara milakatane chavaDa kAtarI khAya che sthaLa: paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha ane vanaspati ugI nIkaLe che. temAM te imArata DUbI paNa jAya. eka keca vidhAna A pradezane abhyAsa karatA hatA, tema 385, saradAra vI. pImArga, prArthanA samAja, ema lAgyuM ke leke jenA nAma, dAma ane kAma bhUlI vanitA vizrAma sAme, gayA che e maMdira saMkulane zedhI kADhavuM joIe. khUba rakhaDayA muMbaI-400004. pachI tene mukhyatve vaDa-pIpaLA vaDe kaMi daTAyeluM hoya tema divasa: zanivAra, tA. 21-2-1987 lAgyuM. teNe keTalIka vanaspati kapAvIne joyuM te temAM mahAdevanuM samaya : sAMjanA cAra vAge. maMdira dekhAyuM ane vaDa-pIpaLA vagere vanaspatie maMdirane sarvene padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. evI bhIMsamAM lIdhAM hatAM ke maMdiro temanI nAgacUDamAM DhaMkAI cImanalAla je. zAha ke. pI. zAha gayAM hatAM. khaMDiyera jevI banI gayelAM maMdirone mukta karavA upapramukha pannAlAla ra. zAha tenI uparathI badhI vanarapati kADhI nAkhavAmAM AvI tyAre e pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo :khaMDiyeromAM paNuM uttama zipakaLA jovAmAM AvI. have bhArata sarakAra yunenI koI zAkhA dvArA A maMdirane jIrNoddhAra karI koSAdhyakSa nirubahena esa. zAha Ape evI kaMIka goThavaNa thaI che. InDoneziyAne mukhya basaMtalAla narasiMhapurA zaleza eca. koThArI TApu jAvA che. nAnA-meTA hajAro TApuo paikI jAvAmAM vadhu 1. saMjaka saMhamaMtrIe vasati che. tenuM nAma paNa ApaNe ApyuM che. ApaNuM sAhityamAM tenuM nAma yavIpa che. yava eTale samagra ane temAM Avela
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-87 prabuddha jIvana . * gujarAtI kavitAmAM vanaspati * * ' tanasukha bhaTTa (gatAMkathI pUrNa) vaDakuvAvaDI taNuM ! na dhANiyAnAle riye leka sAhityamAM varata-ukhANane eka kAvya prakAra che. maratAM rAkheMgAra, sukI sAla na thayo temAM padArthanA guNadhama" varNavIne tene oLakhI kADhavAnuM kahevAmAM caMpA ! tuM ka meriye?" thaDa meluM aMgAra Ave che. AvAM lakSaNa muktake joIe. mANIgara mAryo gaye khaMtIle kheMgAra." bhomAM pesI ghara kare, jaLamAM besI nahAya; paracuraNu muktakamAM loka kavie lakhe cheH marataka vADhaye nava mare, (paNa) akhi vADhaye jIva jAya.' 'akhe amRtajhADa, kheDe page nahi uttara-zeraDI sUDAnI paDela zAkha, beya 5DI bhAve nahi, "adha, adhalIlaDuM trAMbAvaraNuM jeha, abA, jAMbu, AMbalI, sarasa gulAba suraMga, ame magAvyuM jeThavA, ANI Ape teha. ketakI ca pe kevaDe, nirakhI harakhe mana, - uttara-bIphaLa akhethI UDela, bAvaLa mana bese nahi. zvara para bhariyala dhro, gaganAsara bAMdhala gaLe, caMdanathI cUTela, visAme vana ke nahiM. pavane nava pekhe, mAchalajaLa mANela nahi.' caMpA, tuja meM tIna gune, rUpa, raMga are basa uttara-zrIkLa avaguna kintu eka hai, bhramara ne avita pAsa aNiyALAM ne vAMkAM, sUkA, varaNa jeha, rANa ! rAte phUla khAkhara neliyA samajIne gajakaraNanA ! amane enuM deha." sAMjeNu ghere sAmaTe, aNuta, Udhaliya, uttara-nAgaravelanA pAna gaye" pAkI che gaMdIe vanaphaLa veya nahiM. 'nAgI nagaramAM phare, vanamAM pahere cIra ATakate AMkhe, sAdhALu riyAM sUranA ! gaNezanAM kAraja kare, lAvo mArA vIra'. bAvaLa ne jhADa ja bIja, vAdhe nIra vanyA, uttara-sepArI (paNa) keLayuM daLe nA, pANIvaNanI parasA !" lAla bhAla ne gAla sahu, paNa paraNe nahi kAya leka kavionI mutaka paraMparAne cAlu rAkhatAM arvAcIna lalanAne bhaDI karI, zAmaLiyA se hoya, yuganI prathama kavitA lakhanAra dalapatarAma suMdara mukatakaeN lakhe che. uttara-caNAThI temAMnuM eka joiepiyu jAjo parade ne, lAvane haLadara, hIMga, "are na kIdhAM kayama phUla akhe, karyA vaLI kaMTaka zA gulAkhe? eka cIja te lAvajo, (jene mAthe cAra ja zIMga sucanAne zira aMdha svAmI, are !vidhAtA ! tuja kRtyakhAmI' uttara-lavIMga jhapATAbaMdha udaya thatAM ke thoDI saMpati maLatAM chIcharA je thA vAyu na saMcare, chAMya na bese keya, mANase magaja gumAve che. tevA mAchakalA mANasanI mUrkhatA iphaLa mokalaje piyu! (mAre) ekAdazI vrata hoya, para kaTAkSa karatAM dalapatarAma kahe che :uttaramagaphaLI (mAMDavI) 'bhIDa bhAdaravA taNe, vaDane kahe "suNa vIra, .. kAkaTaNa, vAyuharaNa, dhAtu kSINu, balahIna samAuM nahi huM savayA, tuM jA saravara tIra" lehI ke pAna kare, de guNa, avaguNu tIna,' "tuM jA saravara tIra, suNI vaDa uca vANI uttara-kI "vI varSAkALa jaIza huM bIje jANI" bApe jAmI beTaDI, beDIe jAmyo bApu dAkhe dalapatarAma, vItyo avasara varSAne ! aratha karo I ThAkara ! beTI vadhe ke bApa ?' gayo sukAi samULa, bhIDo te bhAdaravAne" - uttara- akhi lAkha ke karaDe varaso upara saurASTra eka beTa hate. pradeza paricayanI paNa mukatake sAhityamAM che, eka joIe: pachI gujarAta taraphane samudra pUrAtAM te gujarAta sAthe kaLa keLI, dhULa lI beLA, vanaspati haramALa joDAI gaye. chatAM purAye samudranI jagyA uparanA (paNa) nara paTAdhara nIpaje, bheya devake pAMcALa." kapamAM dariyAnI khArAza te hIja. lImaDIthI amadAvAda RtuvarNana karatAM kavi kahe che :- - basamAM AvatAM eka paNa vRkSa vinAnI ane sAva sapATa "rAyaDu, jAMbu, rAvaNa, dhana khAMDu, gaLa dhAna, jamIna Ave che. tevI jamInane khAropATa kahe che. tenuM pANI peTArI mazarI paDe, zokha gaLe vaizAkha, . paNa bhAMbhaLuM hoya che. Ama paNa saurASTra jaLa vinAne te vRkSa pIpaLa pAna kharatAM, hasatI kuMpaLiyAM, vinAne pradeza che ja, tevA pradezamAM madhyAhane, musApharI karanAranI ama vItI tama vItaze, dhIrI bApaliya, zI vale thatI haze te vAta AjanA basanI musApharI karanAra pheriyA phAgaNa, pavana pharahara, mahu aMbA moriyA, jamAnAne kalpanAmAM ja nahi Ave. mArA jamAnAe pizArAghaNa rAga gAve phaLa manahara, jhaTa pavana joriyA." vasthAmAM AvI madhyAhananI musApharI karI che tethI have mukanArI eka upadezAtmaka mukatakamAM lekakavi kahe che : kavitAnI jeTalI kadara mArI peDhI karI zakaze teTalI kadara AjanI kaDavI ye lIMbaDI, zItaLa enI chAMya, basasavAra peDhI nahi karI zake. dalapatarAme "bApAnI pIpara baMdhavA heya akhelAM , te ya pitAnI bAMya.' nAmanI kavitA vi. saM. 1901 (I. sa. 1845)mAM lakhelI giranArane parANe cheDatI rAzukadevI Thapake Ape che : ba. ka. ThAkara temanI "ApaNI kavitA samRddhimAM pupikAne tene
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 avAMcIna prathama kAgya kahe che. temAM eka ja vRkSane kayAreka ullekha che. paraMtu tene kAraNe upajatA manebhAvene lIdhe, arthAta vanaspatinA mAnanda citta upara paDatA prabhAvane lIdhe, te smRtimAM che teTalI karyAMka adhUrI, utAruM chu. kSata-narmade vRkSa upara mAmAM kAvyo lakhyAM che te vicAravA jevu che, / vicarIne vaDhavANathI, lIdhe lImaDI paMtha vItaka varavatAM vadhe, cauSama varaNuna graMtha grISamavaraNuna graMtha paMthamAM na maLyu' pANI chAMyA na maLe breka, rahI zira rAmakANI dAkhe dalapatarAma, bhaNI jotAM mana bhAvI pIpara bApA taNI, lImaDI lagabhaga AvI, jImamaga AvI lImaDI, TADha gAu para dUra tyAM tA dhemalakhyo dhaNA na rahyuM tanamAM nUra na rahyuM, tanamAM nUra, sUraje zarIra tapAvyu pANI na maLe cheka, eka paNu jhADa na ALyuM. jyAM khesIne traMgu ghaDI kavie karyo virAma aMge ati sukha Upajayu AzISa dIdhI Ama zISa dIdhI Ama, nAma tuja navajraga rahejo tujane vAvI teha lAkha sukha vage lejo Akhe dalapatarAma, rAmanuM raTaNa karIne vie karyo virAma, ghaDI traNa tyAM khesIne, dhArI pIpara padamaNI, tiAna denArI bhUpatti vikramarAja sama, tuM atize upakArI A atize upakArI, tArI kIti zu' kahIe je ucare te alpa, ema a Mtara dharI rahIe dAkhe dalapatarAma, bhathI janamI tuM bhU paDe, vikrama savata eka, egaNInI upara' lapatarAma bApAnI pIparane''zAMtidAna denArI' kahe che. te nama vazaMkara 'kazmIravaDa e zAka haratA' kahe che. namada lakhe che: jIrA bhAge jhAMkhA, dUrathI mesa vhADa sarakhe nadI vacce UnnA, nirabhayapaNe eka sarakhA dIse hAryAM joddhA, hari taNuM hrade dhyAna dharatA / prabuddha jIvana savAre ekAMta, kazmIravaDa e zeAka haratA jata pAse jouM, vaDa nahiM vaDAnu vana khare ane ADA UbhA nikaTa nIce upara je; truDA jhAjhA tA ce, sahu bhaLI gaye eka dIsA vaLI sadhAtu, asala jIvatu eka mULa tA kukI DALAmAthI, prathama taru kerI nIkaLatA kheMce tevA tatu, vadhI jaI nIce je laTakatA jaTAnI zAkhAthI Atiza zaramAi zitra UThayA jaTA lAMbI lAMbI, mULa thAthI thADeka dUra je nIce bhUmi sAthe aTakI pachI paise mahIM ja te, maLI mULiyAmAM, pharI nIkaLI khAve taru rUpe yaDA bAMdhI meTA, ghaNIka vaDavAI karI rahe, naDA vacce vacce, taru ar mAsAlavAM DAthI UMcA che, khIcakhIca bharyAM patrathI lAM ghA bA bhegA, vaLI dhaNIka sItAphaLA Uge bIjA jhADA, kheDA, vaDanI vayamAM te ja bruse, TA thALAM lIdhe, dhaNIka pharavAne galI thai bhukhelA baMdhAi, ramaNIya khuhu kheThaka banI tA. 16-12-87 nirAMte jemAM te, khuzI thakI rame lAla lalanA nirAMte jemAM tA, khuzI thakI rahe jogI japamAM TharI mArI AMkho, khIravaDa tune nirakhIne kharI pApI muddhi, kharI ja uDI jAtrA thai mate vizeSe zAkhe che. ga bhAravA, tuMthI naramadA kRtAthI moTA huM, darazana vaDe chuM naramA narasiMharAva kare kusumeAne kahe che: laghu otapaTe maLI ekarase, zuM anaMta kareNu kusuma hase.' 'kAnta' praNamagAna gAtAM AMbAne yAda kare che HAMbADALe kAyala khele majjAza mAraliyA khAle vhAla[ ADhAM hIMDALa jAvuM tyAM hAvAM. 'kalApI' grAmyamAtAmAM eka daMtakathA vaNatAM kahe che : pyAluM upADI ubhI zelaDI pAsa mAtA chUrI vatI jarIka kAtaLI eka kApI tyAM sera chUTI rasanI bharI pAtra devA mhoLA vahe rasa have chalakAvI pyAlu. tribhuvana vyAsa gIranAM jaMgala' vadhu vartA kahe che :"puSpita taru vanavela vasaMte, navapAva gheghUra ane rUDha khAkharA khile kezuDe, madhukara guMjana khAya chane kalarava krAkila kAra taNuA, jo gAje ja*gala gIra taNuA mahA kavi nAnAlAla vasaMta vaNuna kare che HmithI UtarI zAkhA mAMDave pAkI drAkha jo ApaNI ye Rtu pAkaye, pAkI sasArazAkha hai, sarAvaranI vacce bheda jevA aThThazAkhALe; purANu vaDalA DAlA jIgaMjInI vaDavAi hatI.' carAtaranA ramaNIya pradezanu vadhuna kavi Ama kare che : rUperI aladhArI jInnata kariNI zI, AtranI mALa mere DAlatI vastra UMce, kanakapaga khulI, nakI jevI kaLe; popaiyAM cALI DhaLatAM stana sama duganI kIkI mAM zyAma jAtru TALe jANe maLI zuM, sahiyara ramavA nADItI evI kuMjo.' aradezara pharAmajI khabaradAra camelIne vakhANe che: mahu sevatI hI bhameja phule, vaLI gava'thI tema gulAba khule paNa tuja suvAsa samIpa bhule, phUlarANI camelI !' anya kavioe na vaNu aaN hoya tevAM vRkSA tathA puSpAne varSovatAM kRSNAlAla zrIdharANI kahe che -- dhara gaNuM UbhuM' sAme, zetura karU jhaDa hAtha pheravI papALe e, pachavADenI vADa AmalInAM DALa vIMjhe vI jA zAvavananAM paNa gAya vadhAmAM ketakInI phATaka krAya enuM aMtara UbharAya vagaDAnI vATa kA lajAmaNIne dhumakhA phulaDAM saMgAthe eka zetIneA jhumakhA AvaLa, khAvaLane khAraDI UbhAM ADAM zatrunAM ATha pILA palAzanu phUlaDu lAdhyuM, jemanapUramAM jomana vAyu. tArAoe mAsu pAryA pIluDIe DhaLyA chAMyA tuja para valabhIpura ! moTA zyAma gunnAba sarIkhA, akheDA rUpakAra maLyA aTamegarAnI cakraveNIe, tikheTa zAlImAma jA'
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-87 grAmajIvana vaNa vatA 'sundaram' kahe che H lAkhuM ne vhALuM khetara, jIvAlatu hatu. lIlu', lIlu lahIne sau, kallAAM khALa te ame zirISa nA, gulamahora mahI' nA khA nA, kAli Tahukata nA latA ja nA, puSpaku ja tA sAyakasanAM raste umAza'kara joSI vanaupavananI vanaspati vaNuve che:'palAkSa mahurNa vizALa vaDa AmalInAM mane halAvI nija maMda DALa, vyaMjane nimatra ane bhUlA paDyA tu ahI kayAMthI geTalA ? AMkho na e ke najare paDe ahI mAre akhADela traNa gaNuM phUla DAlara, caMpA camelaDI "pa"pAsarAvare khIlyAMtAM pAyA surajI eTAI udyAna ane rAnanAM puSpAne kahe che:gulAbanA cheDanI joDA kheDa rAvI khaDA khe mahIM kula Da pratulAda pArekha junA svabhAva pArakhe cheH prabuddha jIvana sAgaranI cAdara oDhIne. sUraja, jyAre peDhI jAya khIle che jUi, tyAre, tene gamatuM adhAre, timiramAM jarI dUra, ghaDI nirakhatA zivalI paDatI hatI nimalatA sahu pAMkhaDIe bharI, zaradakALa taNI vaLI tAjaMgI ! ; ramaNika-arAlavALA pIpaLAne sata hI sakhAMdhe che - zerInA sata samA pIpaLA re lola maramaramAM niyA mastAna rAja khaDeramAM UgelA pIpaLAne arAlavALA pUche che : UgyA maRtya (1) kamA, rasakasasabhara cheDIne A dharitrI? zrIkRSNa vinA jemAM kAi saundarya nathI jotuM tevI cAThImAM saughvaM nirakhI khAlamukuMda dave tene vadhu ve che :hu tA kAMTALI kA, vanapaMtha taNI vADa vacamAM caNDI brunAnI, cakSuca UgI aMtaravyathA !' vanaspatie kavi citta para pADelA pratibhAva viSe vicAratAM ema lAge che ke akhA jevA jJAnIne ke dhIrA jevA caiAgIne jIva, jagatane jagadIzvaramAM rasa che, citta, cittavRttio, cittakaSAye ane tenAM aniSTo dUra karavAmAM rasa che. khAvajagata temane AkarSatuM nathI, nagni'hu jevA jJAnIbhakata thADA ane mAra jevI premIbhakata jhAjho rasa darzAve che.arthAt jagatamAMthI te alakArA uThAve che. arvAcIna kavitA saMsAramAM rasa le che. dalapata-na`da tenAM udAharaNa che. nagarajIvanamAM ucharelA manta kalApI, moTAkara vanaspati pratye thADA rasa dAkhave che. grAmajIvanamAMthI AvatA ke temAM rahelA gAMdhIvAdanA yuganA kavie temAM vadhAre rasa darzAve che. nagarajIvananA kavie vana, taru, puSpA, jharaNuM evA sAdhAraNa ullekhA kare che. paraMtu zrIdharANI, sundarama, prahalAda pArekha, rAlavALA, bAlamukuMda vagere aspaSTa vAtA na karatA najare joyelI, anubhavelI, vanaspati viSe sAce anubhava dAkhave che, premAnaMda ke nAnAlAlane 'dIne ja viramIe *** nasa satsaMga-pravAsa huM sadhanA upakrame, avAranavAra, adyAtma - satsa galakSI pravAse yAjavAnuM nakkI karavAmAM AvyuM che, satsaMga pravAsa najIkanAM racAnA ane eka ke be divasa pUratA rAkhavAmAM Avaze. tene kha, temAM joDAnAra sabhyoe bhegavavAne raheze. AvA satsaMga pravAseAmAM je sabhyone rasa hoya temaNe temanAM nAmeA sadhanA kAryAlayamAM tA. 15 3 '87 sudhImAM noMdhAvI devA, jethI jAre jyAre AvuM Ayaijana thAya tyAre tyAre rasa dharAvatA sabhyonA sapaka thai zake. dhIrajalAla kulaca'6 zAhu ke. pI. zAhu sayojaka pannAlAla 2, zAhu matrIo suratamAM asthi sAravAra kempa satranA upakrame ane suratanI rASTrIya ekatA sa'melana ane gAyatrI mahAya samitinA sahayogathI suratamAM rAmIpaMcanI seraThIyA vADI, kampalI sesAyaTI khAte magaLavAra, budhavAra, guruvAra anukrame tA. 27, 28 ane 29 jAnyuArI, 1987nA prakhyAta asthi cikitsaka DA. je. pI. pIThAvAlAnI tridivasIya asthi sAravAra zibira yojavAmAM AvI hatI. traNa divasanA A mpamAM kula 418 dI'Ae lAbha lIdhA hatA. zmA kempa mATe sadhanI samitinA sabhya zrImatI sulIbahena hIrANI, zrImatI paNa lekhAbahena ane salanA kAyalayanA sabhyomAMthI zrI ela. ema. mahetA, zrI dIpaka zA vageree hAjarI ApI A kempane saphaLa banAvavA sudara sahayAga ApyA hatA. DA. pIDAvALA ane temanA sAthIoe bhAre jahemata pUrvaka tamAma dI'Ane yogya sAravAra ApI hatI. prabuddha jIvana ane sUcanAo * 'prabuddha jIvana'mAM sAmAnya rIta kAvya, vArtA ane nATaka RtyAdi levAtA nathI. dhama, RSThAtma, tattvajJAna, sAhitya, samAja, rAjakAraNu, aya zAstra, vijJAna, smAdi jIvananAM vividha kSetra ane viSayo paranA lekhAte A patranA dhAraNa anusAra sthAna RpAma che. * pragaTa thatA lekhAne yAgya puraskAra ApavAmAM Ave che. * lakhANu sArA akSare phUlaskepa kAgaLa para zAhIthI e bAju lakhAyelu Avu jarUrI che. asvIkRta lakhANa pAchuM mehalAtuM nathI. tethI lekhakoe lekhanI eka nakala peAtAnI pAse rAkhavI. TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha mATe ame javAbadAra nathI. * viSayAnu* vaividhya ane pRSTha sa MkhyAnI maryAdA jALavIne lekhA pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kayAre pragaTa thaI zakaze. 'te cekakasa jaNAvavAnuM muzkela che. 900 * prabuddha jIvana'mAM pragaTa thatAM lekhAmAM rajU thatA vicAza te te lekhakAnA che. prabuddha jIvana'nA taMtrInI ke zrI muMbai jaina yuvaka saMdhatI te vicArA sAthe sahamatI hAvAnI vAkha dArI raheze nahi. * lekha mekalavAthI mAMDIne vyavasthA aMgene tamAma patravyavahAra sadha'nA kAryAlayanAM saranAmA para karavA vina ti. "taMtrI
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sumatinAtha gujIzuM mikSIjI, temabiMdu jema vistarejI, vAdhe muja ana prIti; jaLamAMhe bhaNI rIti. sebhAgI jinazu lAgyA virga... 1 vajanathu je prItaDIjI, chAnI te parimala karaturI tAjI, na rakhAya; mahIDhi mahakAya....... sabhAgI...2 [gaLIe navi meru DhaMkAye, truMjalimAM jima gaga na mATe, huA chIpe nahi adhara aruNu pIvata bhara bhara prabhu guNu pyAlA, prathama jIvana aMtaranA gAkuLa-vRMdAvananI vAta pannAlAla je. zAha TAMkI akSa parALa jI, nAcaka yaza kahe prabhuta NAjI, chAkhaDIe ravi teja; muja mana tIya prabhu heja seAbhAgI...3 jima khAtAM pAna sura Mga; tImamuja prema abhaMga segI...4 na rahe nahI vistAra; tIma muja prema prakAra roAbha.gI...pa -yarovijayajI vAgoLatAM rahevAnu. emanAM medIkhAnI bhajana manamAM gUMjatA rahevAnuM, zrI mukundarAya pArAzayanA meoTI bA kahetA. mA vAta emanA zabdomAM nAvatAM emaNe lakhyuM che: gAya strIne care, je sAruM' DhAya, pASaNa maLe tevu hoya te carI le ne pachI nirAMta khesI vAgeALe. ema ApaNe je sAruM joyuMsmrujityu. DAya te yAda rAkhI ekalA paDIe tyAre vAgoLIne tenA sAra pacAvI levA joIe. vaLI, sArAM bhajanane AAzare rahIe to AMDa vicAra na Ave e ghaNA meTA lAbha che, eka sArA leka, kaDI, duho ke lITI e te kyAreka maMdira aMtI jAya, kyAreka tIya jaLa banI jAya to kayAreka gAkuLa dAvanane vagaDA banI jAya.' ApaNI buddhi hAle nahi. vicAra vAya, mUjhavaNu thAya teNe A te bhagavAnanI jIjabhUmi che ema samajAvI emaNe umeyu: ete je evu da rakhe yAda kare te samaje " e mANe' bhAdhyAtmika dRSTie sAttvika caravAnI, pachI nirati vaTavRkSanI chAyAmAM khesIne vAgoLavA-mANavA jevI ane mananAM evAM gokuLa-vRMdAvananI vAta ahI karI che. dunyavI vyavahAramAM premane gApita rAkhavAmAM, ene jaga Ahira na karavAmAM DahApaNa manAyuM che. e jAhera thatAM kA~pakaNu TIkhaLa ane TIkAnA viSaya bane che. bhAva premIe goMDAmAM Ape che. paraMtu prabhu-premIAnI rIta ja nirALI che. eTaletA dunyavI vyavahArane lakSamAM rAkhI AnadadhanajI kahe cheH dakSiNu dariza raTate jo krUruM, te raNu-rAjha samAna; jaitune pipAsA haiA amRta pAnanI, krima bhAMge viSapAna ? tA. 16-2-23 rasurAjha ke ghelAmAM khapavAnI darakAra karyA vinA AgaLa jalavAnI vAta che. AvA utkaTa prema gASita rahe kharA ? kriyA DhaMkAya kharA ? enA raMga paNuM paDI paTeLe bhAta, phATe paNa phITe nahI' evA vidruDa, bhagavAna sumatinAthanA A rastavanamAM A khAkhata kendrasthAne che. mahAmaheApAdhyAya yazavijayajIe jIvAtA jIvananA rAjiMdA vyavahAramAMthI dAMta laine ene yathArtha rIte sphuTa karI che. bhagavAnanA adbhuta guNA sabaMdhI vicAratAM, temAM tallIna thatAM, kavi kahe cheH ethI mArA manamAM emanA paratvenI prIti vRddhi pAmatI rahI che.' e vRddhi pAmatI rahetI prItine jaLamAM paDatA telabiMdu sAthe sarakhAvI che. pANImAM paDatuM telabindu jema pUrA jaLamAM vistare che, tema bhagavAna paratvenI bhaktanI prIti vilase che. rAjiMdA, sahu kAinA svAnubhavamAMthI Avu' sameTa udAharaNa upADI, sahune potIkI anubhUti lAge evu sameDha 'kavikama' ahIM siddha thayu che. sajjana sAthe thayelI prItaDI chAnI rahetI nathI; chAnI rAkhI zakAtI nathI. enA samayanamAM eka pachI eka pratItijanaka, anubhUtijanya upamAo ApI che: kasturInI sugaMdha prasaryA vinA rahetI nathI, a-chatI rahetI nathI. AMgaLIthI meru DhaMkAto nathI; viteja chAbaDIthI DhaMkAtuM nathI mane aMjalimAM gaMgAne samAveza thataeN nathI; nAgaravelanuM pAna khAdhA pachI hArDa lAla thayA vinA rahetA nathI ane chelle zeraDI tenA pAithI AcchAdita hoya te pazu te --chatI rahetI nathI tema ApaNI hRdayazuhAmAM bhagavad pratye pAMgarele prema chUpA-pragaTa rahI zakatA nathI. e hRdayaguhAmAM prabhu guNu rUpa prema-rasa eTale badhA bharelA che ke emAMthI pyAlA bharI bharIne pIvAmAM Ave, ene varavAra AsvAda karavAmAM mAve te pazu te khUTe nahi. e akhUTa che. ahI gautama. svAmInI labdhinI ja yAda Ave ne? keTalIkavAra sAva saraLa lAgatI bhAkhata dAthI-vANInA athathI samajAvI zakAtI nathI; tema keTalIkavAra gahana lAgatI bAbAne pazu zabdadeha mApI zakAtA nathI. premanI, utkaTa premanI ane bhAllAsanI abhiti aMge paNa AvuM hI zakAya. enI anubhUti mANI zakAya, pazu hradayanA saMkula bhAvenI khi zabdanI phremamAM cagya rIte maDhI zakAya ke kema, anI abhivyakti thai zakaze ke krama enI zakA rahe che. mahAmaheApAdhyAya yazovijayajIe evI anubhUtinI mApaNI aMgata vAta ahI saraLa rIte, ApaNA jIvanamAMthI ja jANe upADI hoya e rIte raju karI che. e ja te kavikama'nI bhUkhI che. e nirAMta vAgALAe, mANIe ! * jue : mAri meDhIbA ane pratyakathA le. mukundarAya vi. pArAza pRSTha-27
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-27 bhASAmAM utkrAMti ane krAMti ( pRSTha 140 thI cAlu) pharaja pADaze. khAsa karIne kampyuTaranI dRSTie uccAra pramANe joDaNI karavAmAM Ave te kampyuTara dvArA bhASAnI khAkhatamAM aneka prakAranI madada laI zakAya. bhaviSyanA lekhAne paNa ethI dhaNI rAhata thai jaze. kAmpyuTaranA kSetramAM niSNAta evA eka bhASAvida kahyuM che ke duniyAnI tamAma bhASAomAM uccAra pramANe joDaNI Rne vyAkaraNa viSayaka nizcitatA ane niyamitatAnI dRSTie sauthI vadhu samRddha jo kAi bhASA hAya to te saMskRta bhASA che. saMskRta bhASAmAM vibhakita ane vacanA vadhAre che. zabdonA aneka pA~yA che. te paNa kAmpyuTaranI dRSTie e sauthI vadhu sahakAra ApanArI bhASA che, ane bhAvinI dRSTie temAM aneka zakyatA rahelI che. ekavIsamI sadInA Are AvIne UbhA rahelA vizvamAM vaijJAnika pragatinI varALane kAraNe anya sAmAjika bAbatAnI jema bhASAmAM pratikArI pariNAme jaladI Ave te navAI nahi. Ama chatAM bhASA e eka na soMga'ka mAdhyama che ane enA vyavahAramAM ziAMta karatAM rUDhi vadhu baLavAna hoya che e vAtanuM viSmaNuM thavuM na joie.AvatI kalane manuSya kampyuTaranI sahAya vaDe vizALa zabda bhaDALa ane bhASAnI avanavI prAddha jIvana khIo dharAvatA thai gayA haze, paraMtu e samRddhi enA jIbhane Terave jeTalI karaze ethI vadhu enI AMgaLInA Terave haze, -ramaNalAla cI. zAhu prabuddha jIvana aMge zrI muMbaI. jaina yuvaka sadhanA peTrane, Ajavana ane vArSika sabhyA, zubhecchA, 'pramuddha jIvana' nA grAhakA ane cAhA, lekhaka-mitro ane vividha saMsthAonA kAryakartAone namra araja che - (1) 'prabuddha jIvana'mAM paNa dhaMdhAdArI peDhI ke kApaNu sAmAjika, dhArmika vagere prakAranI saMsthAonI kA/pazu jAhera khakhara (Advertisement) levAmAM AvatI nathI. (2) 'prabhuddha jIvana'mAM zrI muMbai jaina yuvaka saMdha sivAya anya koi saMsthAnA kArya kramAnI vigatA ke samAcAra (Anouncement) levAmAM AvatA nathI. sivAyanI anya kAjI ahevAla pragaTa karavAmAM (3) 'pramuddha jIvanamAM saMdha' sasthAonA thai gayela kAryakramAnA AvatA nathI (4) anya koi paNa sasthA mATenI dAnanI pIle. chApavAmAM AvatI nathI. (pa) sAmAnya rIte kAi paNa vyakitanI aMgata siddhionA samAcAra levAmAM AvatA nathI. (apavAdarUpa saMjogAmAM kAya vAhaka samiti te niNuM ya lai zake che.) (6) 'pramuddha jIvana'mAM citAtmaka lekho ApavAmAM Ave che; eTale vyAkhyAna vagerenA ahevAle lekhanA svarUpanA haze ane prazudhdha jIvana'nA dhAraNane anurUpa lAgaze to ja svIkArI zakAze. li. maMtrIe L 147 saMgItakAra sva. zAMtilAla zAhu ( pRSTha 148 thI cAlu ) 'bhaktigItA' 'stavanamAdhurI' 'stavanakItana;' 'stavanikA' 'mahAvIra daza na' 'dIvaDA' stavana maMgala' vagere nAmanA daseka pustakA pragaTa thayAM che. keTalAMka stavane haju adhastha che. e uparathI emanI siddhi ane lokapriyatAnA AMka LI rahe che. ema chatAM emane leAkaprasiddhinI khevanA nahAtI, e khabatamAM te merza udAsIna rahetA. emane priya viSaya saMgItanA hatA. paraMtu doDha mahinA jeTalA samayA emanI sAthenA sahavAsathI pratIti thaI hatI ke emane sacce raNa te Atmika sAdhanAne hatA. e mATe te badhuM vAMcana, ciMtana, manana karatAM. sva. pU. satamAlajI maThThArAje emane cIMcaNumAM AvIne kAyamatA vasavATa karavA mATe nimaMtraNa Apyu hatu, paraMtu potAnI A AdhyAtmika rasAnubhUtinA kAraNe teo tyAM jaine rahyA nahotA. marAThI carcAsabhA 'jIvana saMdhyAce raMga' sva. zAMtilAla zAhutI tabiyata keTalAka sagayathI naramagarama rahyA karatI. jAhera kAryakrama ApavAnuM emaNe cheDo dIdhu hatu. pote kahetAM ke vRddhAvasthAne kAraNe kaMThamAM have pahelAM jevI halaka rahI nathI. kASTanA aMgata prasage nAnA vatu LamAM gAvAnuM thAya te juduM, paraMtu vizALa medanI samakSa moTA kAryakramAmAM gAvAnu have gamatuM nathI. AthI emanA chellAM keTalAMka varSoM zAMtimaya ane jhAjhA lekasa pA vinAmAM aitimAM, sAdhanA sahita vItyAM hatAM. jaina kavitA ane saMgItanA kSetre AvI eka samatha viziSTa kAminI tejasvI vyakitanA avasAnathI ApaNane moTI kheATa paDI che. sadgatanA AtmAne ApaNI bhAvapUchyuM zraddhAMjali hA ! 'dha'nA upakrame zanivAra, tA. 7mI mArca, 1987nA sAMjanA 4/30 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha hai. 385, saradAra vI. pI reDa, vanitA vizrAma sAme, muba4-40004) mAM marAThI bhASAnA jANItA lekhikA ane samAjasevikA zrI cAtimahena sAmaNa (B. A.) jIvana sajyAre raMga' e viSNu para marAThI bhASAmAM pravacana Apaze. saune samayasara padhAravA vinaMtI che. kamalabena pIsapATI sayeAjaka ke. pI. zAha pannAlAla 2. zAhu matrIo
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 0 T prabuddha jIvana tA. 16-ra-87 saMgItakAra sva. zAMtilAla zAha che De, ramaNalAla cI. zAha ' ' suprasiddha jaina saMgItakAra zrI zAMtilAla bI. zAhanuM emanAM keTalAMya stavane jinamaMdiramAM ane prArthanA ravivAra, tA. 1 lI phebruArIe 71 varSanI vaye muMbaImAM sabhAomAM gavAya che. "prabhu tAruM gIta mAre gAuM che.' nAmanuM avasAna thayuM. emanA avasAnathI jaina jagatane kavitA ane pitAnuM mAruM pada pitAnA dareka kAryakramane aMte teo gAtA, saMgItanA kSetre eka samartha vyakitanI kheTa paDI che. emanuM e suprasiddha gIta Aje paNa keTalAya bhakita-saMgItanA ' khaMbhAtanA vatanI zrI zAMtilAla zAhe muMbaImAM AvIne kAryakramane aMte leke gAtA thai gayA che. keTogrAphInA vyavasAyamAM keTaleka samaNa kAma karyA pachI vyavasAyI payuMSaNanA ATheya divasa bhAvanAnA kAryakrama mATe zAMtilAla saMgItakAra tarIke pitAnI kArakirdI zarU karI hatI. saMgItanA zAha haMmezAM rokAyelA rahetA. rAtre bhAvanA mATe zAMtilAla rakAra pitAnA pitAzrI taraphathI emane nAnapaNathI ja zAhane meLavavA mATe paDApaDI thatI. anya parva divasamAM rAtrI maLyA hatA. bhAvanA mATe paNa kSatilAla zAha mATe ja Agraha rahe. pitAnA e zekhane emaNe kalAprIti ane AjIvikA mu. zAMtibhAIe pitAnA baMne putro bharatabhAI ane ramezamATe vikasAvyA. saMgItakAra tarIke chUTaka kAryakramo karIne bhAine vAdyasaMgItamAM taiyAra karyA hatA. ane pitAnA kAryakramamAM AjIvikA meLavavAnA ghaNuM kaparA divase jayAre hatA tyAre emanA A baMne putro hamezAM sAtha ApatA. emanA ziSya emaNe A sAhasa karyuM hatuM. zAMtibhAInI lokacAhanA divase ekanAtha tabalA upara hamezAM sAtha ApatA. divase vadhatI javA lAgI ane eka samaya evo Avyo ke - I. sa. 1974 mAM bhagavAna mahAvIra vitha mahotsava muMbaI ane bahAragAma dhArmika ane anya zubha avasaroe prasaMge mAre ane mArI patnIne vyAkhyAna ApavA mATe pUrva bhakita saMgIta mATe zAMtilAla zAhane bolAvavA mATe premabharyo AphrikAmAM javAnuM thayuM tyAre amArI sAthe zAMtilAla zAha Agraha rahevA lAge. ane emanA putra tathA tabalacI ekanAtha paNa hatAM. sva. zAMtilAla zAha mAtra saMgItakAra nahatA. kavi paNa AphrikAmAM dareka sthaLe dareka kAryakramamAM prArthanA pachI eka hatA AjhAdInA divase mAM emaNe dezapremanA ghaNAM gIto vyAkhyAna ane chelle bhakita saMgItane kAyaMkrama rahetA lakhyAM hatAM. "vadhunA vaDalAnI chA' 'jamanAnAM pAchuM" vagere lagabhaga roja rAtane e pramANe kAryakrama thaI gayuM hatuM. emane keTalAMka gIte atyaMta lokapracalita paNa banyAM hatAM deDha mahinAnA A amArA pravAsa daramiyAna mu. zAMtiane emanI rekarDa paNa UtarI hatI, jAhera sabhAomAM teo bhAInA atyaMTa nikaTanA saMparkamAM AvavAnuM banyuM. A emanI pitAnA rASTrabhaktinA gIte bulaMda svare gAtA. pahelI videzya yAtrA hatI. tabiSatane kAraNe videzanA nimaMtraNe vAivana khAdIdhArI zAMtibhAi rASTrIya bhAvanA raMgathI tyAra pachI emaNe svIkAryA nahotAM. AphrikAmAM temane bhUrA raMgAyelA hatA. rASTrapremanAM gItenI sAthe jaina ratananI sarasa sukha anubhava thaze. emanA madhura, mitabhASI, nA teo karavA lAgyA ane be-traNa kalAkanA meTA kAryakrama saMyamita, svamAnapriya, saMgItaniSTha vyakitatvane tyAre amane -sarave mATe jaina kathAgIta paNa lakhavA lAgyA hatA. jaina vizeSa paricaya thaye. zista, niyamitatA ane aupacArikatAnA rayAgI tenI racanA e emanI khAsa viziSTatA hatI. pote teo AgrahI hatA zrotAomAM jarA paNa khalela ke vAtacIta vi ane pete saMgItakAra tathA gAyaka paNa kharA. eTale thAya te gAvAnuM temane gamatuM nahiM. tarata teo kera karatA. abdAvalI emanA kaMTha anusAra vahevA lAgatI. emanI pAse emanA gAvAmAM kayAreya vevalApaNuM AvatuM nahi ke nimaMtra prAsAnuprAsayukta bhASAnI saraLatA hatI. lekajIbhe tarata caDI pratye khuzAmatane bhAva jarA paNa rahe nahi, AjIvikA jAya evI arthapUrNa, madhura, bhAvavAhI kAvya paMkitae emanI mATe bhale emaNe saMgItane viSaya svIkAryo, paraMtu teo chANImAM saravA lAgatI. pitAnA umadA vyakitatva uparAMta sAcA kalAkAra ane sAcA sAdhaka hatA. eTale kAryakama meLavavA tAnI samazIna UMDI sAdhanA paNa emanI kAvyazailImAM bhaLI, mATe garaja, lAcArI ke khuzAmatane bhAva teo kayAreya jene khariNAme emanI kavitAmAM ane saMgItamAM saccAI anubhavatA nahi. saMgItanA aneka kAryakramo karyA hovA chatAM . taNu guMjana karavA lAgatA. kalAke sudhI zretAone jyAre paNa kAryakrama mATe javAnuM hoya tyAre savArathI teo pakaDI rAkhI rasa tarakheLa teo karI zakatA. emanI potAnI eka tAnapura laine besI jatA ane sAro mahAvaro rAkhatA. viziSTa halaka hatI ane emanA gavAtAM gItAmAM e halaka ethI ja emane saMgItanA kAryakrama jarA paNa kSati vagaranA tarata vartAI jatI, keTalAka zabdanA kaMIka anunAsika uccAraNane rahetA. saMgItanA kAryakramanI rajUAta e paNa eka kalA che lIdhe emanI A halakane madhura laya maLata. caMdanabALA, enI pratIti emanI A rajabAtanI kalAmAM thatI. IlAcIkumAra, metAraja muni ke khemarAjalanI kathAne teo evI zAMtilAla grAhanAM pade, stavane, kathAgIta vagerenI vIsathI bharI halakathI bulaMda svare rajU karatA ke kaIvAra zretAonI vadhu rekeDa' ane patrIsa jeTalI keseTa taiyAra thayelI che. reDiyo aAMkhamAMthI paNa AMsu vahetAM. retI rotI caMdanabALA...." ane Telivijhana upara temanA kAryakrame vAraMvAra rajU thayelA che. jenI emanI keTalIye patie keTalAya lokone kaMThastha emanAM gIte, stavane ane kathAgItanAM 'na kathAgIta" thaI gaI che. (anusaMdhAna pRSTha 147 upara) jaya zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. , baI 400 004. 2 na. 35298: mudraNasthAna : kena prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. : 37 CC prabaLavaNa * ; vaSa:48 aMka: 21 ja muMbaI tA. 1-3-87 muMbaI nona yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 30/- chuTaka nakala rUA. 1-50 paradezamAM era meila ra0 4 12 - taMtrI ramaNalAla cI. zAha upAdhyAya zrI yazevijayajInI trizatAbdI pa. pU. svargastha upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja tarata samajI jAya. anya pUvAcAryo karatAM emanI viziSTatA e sAhebanA vagarehaNanuM A traNamuM varSa cAle che. saMvata hatI ke teoe saMskRta ane prAkRta bhASA uparAMta tatkAlIna "1743-44 mAM DabhoImAM teo kALadharma pAmyA hatA. chellAM gujarAtI bhASAmAM aneka sudIrgha, samartha, gahana kRtionI racanA zu varSamAM upAdhyAya mahArAjanI tele Ave evI kaI karI che. pitAnA samayanA anya kavi-lekhakanI sarakhAmaNImAM -amatha vyakita jaina dharma ane sAhityanA kSetre jovA upAdhyAya mahArAjanI viziSTatA e che ke temaNe pitAnA maLatI nathI. keTalAka granthonI hastaprata pitAnA ja hastAkSaramAM taiyAra karI che. bhagavAna mahAvIranI pATa paraMparAmAM gaNadhara bhagavate pachI hastaprata lakhavAnI kalAmAM nipuNa banavuM e sahelI vAta nathI, A aDhI hajAra jeTalAM varSomAM bhabahu svAmI, jinabhadragaNa, teo sAro hastaprata lekhaka paNa hatA, evA lekhakonI pratiSThA [ siddhasena divAkara, haribhadrasUri, umAsvAtivAcaka, mAnatuMgAcArya, ' tyAre ghaNI meTI gaNAtI. kundakundAcArya, hemacaMdrAcArya, jevI paMdaravIsa mahAna vibhUtionI upAdhyAya mahArAjanuM jIvana atibhavya hatuM. uttara gujarAtanAM -gaNanA karavAnI hoya te temAM upAdhyAya zrI yazovijayajIne paNa pATaNa pAse kanaDu nAmanA gAme temane janma thayo hato. pUrAM avazya gaNAvI zakAya. hemacaMdrAcAryo pachI chelamAM Aise varSamAM ekaso varSanuM AyuSya emaNe bhagavyuM hevAnuM manAya che. koI eka mahAna jena tirdharanuM nAma vicAravuM hoya te ane chelle DabhoImAM emaNe anazana karIne samAdhipUrvaka rAha temAM nyAyavizArada, kucalI zArada'nuM biruddha dharAvanAra, tArkika choDayA hatA. kaImAM emanA samAdhi sthaLe Aje paNa emanI ziromaNi" upAdhyAya yazavijayajI mahArAjanuM smaraNa prathama thAya. pAdukA vidyamAna che. "sujasavelI bhAsa'mAM kahyuM cheH akabara pratibaMdhaka hIravijayasUri ane emanA traNacAra sattara trayAli comAsu rahyA, pAThaka nagara Dabhoi re; ziSya pachI upAdhyAya mahArAjanA samayathI zarU karIne lagabhaga tiha surapadavI aNusarI, aNusaNi kari pAtaka ghei re, aNu saikA jeTalA samayamAM AcAryanI padavI khAsa kaIne apAI upAdhyAyajI mahArAjanI bIjI eka moTI viziSTatA e -nathI. samartha sAdhu upAdhyAya ke gaNinA pade AvIne aTakI jatA. che ke emaNe sAmAnya janasamAjathI mAMDIne vidvarga sudhI ATalA vipula sAhityanuM sarjana yovijayajIe karyuM sau koIne mATe sAhityanI racanA karI che. emanAM keTalAMya -hevA chatAM ane ATalI moTI emanI dArzanika pratibhA saraLa, bhAvasabhara stavane traNase karatAM vadhu varSathI aneka hovA chatAM pitAnA guru nayavijayajInI jema teo paNa le ke nA mukhe satata gavAtAM AvyAM che. bIjI bAju emanI upAdhyAyanA pada sudhI pahoMcyA hatA. e pa9 emane arthasabhara, gahana, kaThina kRtio para Aje paNa vidvAnomAM mATe nAnuM che. ema samajIne saMghe emane mahopAdhyAyanuM carcA vicAraNuM thAya che. pada ApyuM hatuM. (kAraNa ke AcAryonuM pada keIne apAtuM jaina stavana sAhityamAM AnaMdadhanajInA samAlIna evA nahotuM), samayasuMdara ke jemaNe aneka granthanI racanA karI upAdhyAya mahArAjanI viziSTatA e che ke teo ja ekamAtra hatI, ane jemanA ekasethI vadhu ziSya hatA temane paNa e evA kavi che ke jemaNe traNa jeTalI covIsInI racanA karI che. -kALamAM gaNinI padavI apAI hatI. jinaharSa, guNavinaya pratyeka tIrthakara mATe eka stavana evI rIte vIsa tIrthaMkara jAgere anya keTalAka samartha sAdhuo paNa upAdhyAya ke gaNinI mATe covIsa ratavananI racanAne covIsI kahevAmAM Ave che. padavIe aTakI gayA hatA. sAdhuone padavIne meha hoya asAdhAraNa ucca kavitvazakti na hoya te vIsInI racanA nahi; mAna, kaSAyanuM e meTuM nimitta banI jAya; tema chatAM karavI e saraLa vAta nathI. emAM ekavidhatAmAM sarI paDavAnuM etihAsika daSTie jotAM A ghaTanA lakSamAM levA jevI che. bhayasthAna rahe che. paraMtu upAdhyAya mahArAje pitAnI samartha yazovijayajI mahArAja sAhityanA kSetre "upAdhyAya pratibhA vaDe AvI traNa cAvIsInI racanA karI che. anya ghaNAM mahArAja"nA nAmathI ja vadhu jANItA rahyA che. upAdhyAyajI nAnA stavane uparAMta savAse gayA, deDha gAthA ane sADA ahArAja kahIe eTale te vijayajI mATe ja che ema jANukAra traNase gAthAnAM tattvajJAnagarbhita stavanenI racanA paNa emaNe
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ maharAjI karanAra nI che. 15e. prabuddha jIvana tA. 1-3-8 karI che ane sajajhA ane padonI racanA paNa karI che. zabdo ja kaMku ane zabdo ja cokhA... || rAsA sAhityamAM jabusvAmI rAsa' nAmanI kathArasathI sabhara ' (pRSTha 156thI cAlu) ane chatAM kAvyazailInI daSTie uttama evI kRtinuM sarjana paNa ' ladhukathA e kalAkRti che, Tucake e cAturI kathA che. TUcakAmAM: emaNe karyuM che. ane dravyaguNa paryAyane rAsa' jevI dravyAnuM- sAcuM jIvana ke tenuM pratibiMba paNa nathI. TUcakAnuM dhyeya mAtra ganA gahana tArika viSayanI racanA paNa emaNe karI che. manoraMjana hoya che. tene mANavA mATe temanI jarUra paDe che, kAzImAM jaI nyAyazAstrane UMDo abhyAsa karanAra, nakhya nyAyanA Umi ke saMvedanane temAM jhAjhuM sthAna nathI. bhAvakanA jIvanamAM praNetA upAdhyAya yazovijayajI mahArAje eMsIthI vadhu pratyenI nimajajana karIne enA saMvitamAM khaLabhaLATa macAvI zakavAnI racanA saMskRta ane prAkRta bhASAmAM karI che, emAM "adhyAtmasAra', tenAmAM gUMjAza nathI. laghukathAne Trake kahevAthI te kaI bhUlI "jJAnasAra', "adhyAtmamata parIkSA', anekAnta vyavasthA', 'naya- zakAtI nathI. kAraNa ke tenI pAchaLa lAgaNInuM pIThabaLa raheluM che.. pradIpa', 'nayarahasya', pratimAzataka", "patidinacaryA, vairAgya- laghukathA e navalikAnA gotranI ja che. TUMkI vArtAne te kalpalatA" gurutattvavinizcaya", "adhyAtmapaniSada vagere pratye abhinava prakAra che chatAM laghukathA navalikA karatAM bhinna che suprasiddha che. emanA keTalAya grantha haju aprakAzita rahyA che. kAraNa ke saMdharSa-nirupaNu, pAtracitraNa ke vAtAvaraNanuM nirmANa - pU. yazodevasUrie upAdhyAya mahArAjanA apragaTa sAhityamathI e vadhAre karIsara, kuzaLatA ane sUkSamatAthI karI batAve che. saMkhyAbaMdha kRtione saMpAdana-saMzodhana karIne prakAzita karI TuMkIvArtA ghaTanA, pAtra ke vAtAvaraNa e traNamAMthI koI eka che, e eka kharekhara atyaMta prazasya kArya thayuM che. aMga para AdhArita hoI zake che. laghukathA e traNamAMthI eke aMga para AdhArita hoI zake nahIM. kevaLa vAtAvaraNanA tatva upAdhyAyajI mahArAje keTalAka Agama granthanA keTalAka para AdhArita laghukathA heI zake nahIM. sagarbhakSaNanuM Alekhana gahana viSayanuM dahana gujarAtI bhASAmAM padyamAM evI saraLa TuMkIvArtA ane laghukathA baMnemAM hoya che paNa TuMkIvArtAmAM ahe ane mArmika bhASAmAM rajU karyuM che, je aneka lokone mATe emAMthI koI rahasyane prasava thatA hoya che, jayAre laghuthAma - upayegI thaI paDayuM che. upAdhyAyajI mahArAjanAM sAhityane ghaTanA ke rahasya nahIM, paNa mArmika saMvedana niSpanna thatuMjema jema abhyAsa karatAM jaIe chIe tema tema zabda hoya che. TuMkIvArtAmAM pAtranA AlekhanamAM ghaNuM pasAi vize uparanuM temanuM prabhutva keTaluM badhuM adbhuta hatuM, temanI kavi- artha. prakAza thaI zake che. laghukathAmAM pAtranA eka pAsA, balakepratibhA kevI tejasvI ane samartha hatI ane temanuM eka ja saMbhane sparze che, tethI ja laghukyA e TuMkIvArtAnuM dazana-ciMtana keTaluM vizada ane gahana hatuM tenI gajabanI atyaMta kAveluM rUpa nathI ke nathI e TuMkIvArtA pratIti thAya che, mATe ja kahevAyuM ke "vANI vAcaka jasata. racavAne musaddo mAtra. ladhukathA ane navalikAnA sarjana kAI naye na adhUrI re.' ane bhAvana yApAramAM kaI tAttvika taphAvata nathI chad upAdhyAya mahArAjanuM sAhitya vAMcavAmAM ane ullAsa ladhuWA pitAnuM AgavuM svarUpa dhAraNa karI zake tevI anubhavAya che. emanI keTalIya kAvya paMkitao aneka sAdhu tamAma kSamatA e dharAve che. laghukathAne tene AgavuM svarUpa mahArAje, paMDita, abhyAsIone kaMThastha che. tatvajJAnanI keTalIya ApanAra che tenuM AgavuM siyUezana ane e siyUezananuM jaTila samasyAomAM upAdhyAyajI mahArAjanI paMkitao mArgadarzaka lAghava, laghukathA evA simyuezanamAMthI janme che ke jene cittaprakAzaka banI rahe che. laghukathA sivAya anya koi gadharavarUpamAM DhALI zakAtuM nathI, ladhukathAmAM kazuMka hetupUrvaka choDI devAmAM Ave che chatAM darzananI trizatAbdI nimitte A varSe upAdhyAyajI mahArAjanA akhaMDitatAmAM koI phera paDato nathI, kAraNa ke kathAnuM guruta te sAhityanA abhyAsanI jaina samAjane suMdara taka sAMpaDI che. kathAmAM ja saMgrahAyeluM hoya che tethI ja ladhukathAne himazIlAnI. sAthe sarakhAvavAmAM Ave che. laghukathA e agAsImAM gheDesavArI, paraMtu jaina samAja ekaMdare jeTale arthaprItivALo che zIkhavA jevI duHsAdhya kaLA che tethI tenA sarjake echA rahevAnA teTale vidyAprItivALe nathI; jamaNavAra, varaDA pratye jeTalo sAhityanA A laghusvarUpa para haju ghaNuM kahI zakAya, . prItivALe che teTale ravAdhyAya ke jJAnagoSThi pratye prItivALe paNa mAre nAne putra sugama kaMIka lakhIne te samajavA mAMgate , nathI. upAdhyAyajI mahArAjanI trizatAbdInuM varSa cAlu thayuM hatuM tethI mAre tenI tarapha lakSya ApavuM paDayuM. te eka hoya ane havAmAM kazuM ja gAjatuM na hoya e jaina samAja kavitAnI kaDI samajavA mAMgatA hatA. je A mujaba hatI : huM nAne, tuM meTo e khyAla jagatane beTa mATe zecanIya sthiti nathI? gItArtha gacchAdhipatio e mATe khArA jaLane dariye meTa, mIThAM jaLane leTe. gaMbhIrapaNe na vicArI zake? sugamane samajAvavA mATe meM zuM kahyuM te vAta kahevI ahIM - ramaNalAla cI. zAha aprastuta che tethI ahIM ja aTakuM chuM... sAbhAra svIkAra * smita karyuM nA heta (kAvya saMgraha) ' ' * jaina dhamaSa ke prabhAvaka AcArya (hindImAM) * pannAlAla 2. zAha lekhakaH sAdhvI saMghamitrA krAuna seLa pejI * pRSTha - 60 * mUhamaH 10-00 1. DemI sAIjha 4 pRSTha-901 * mUlya: 50-00 prakAzaka: kauzala prakAzana, 1/bI, caMdranagara sosAyaTI, prakAzaka: jana vizvabhAratI, lADanu, nAgaura (rAjasthAna) jayabhikhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380007
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA, ke-87 prabuddha jIvana cAra kAraNa - zrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI agAunA lekhamAM svabhAva-kALa-karma-udyama ane niyati TUMkamAM bahAranA maMdira-mati-AgamagraMtha-dhama tathA deva e pAMca samavAyI kAraNa viSe vigate vicAyuM". e pAMca ane gurunA nimitta kAraNune prApta karIne atyaMtaramAM kosamavAyI kAranI jema mukita prApti mATe cAra sAdhanA kAraNanI mAna-mAyA-lobha Adi kSAnuM upazamana thavuM ane rAga-duSa AvazyakatA che je prApta karI te vaDe mukitaprAptinuM kArya rahita thatAM jaI nirapRhI banavuM tene asAdhAraNa kAraNa kahe che. siddha thaI zake che. e cAra sAdhanA kAraNo nIce pramANe che - kArya eka tatva che. jenuM anaMtarakAraNa eka heya che. (1) apekSA kAraNa (2) nimitta kAraNa (4) asAdhAraNa paraMtu paraMpara kAraNe aneka hoya che. kAryanI siddhi pUrvenuM * kAraNa ane (1) upAdAna kAraNuM. aMtima kAraNa te anaMtarakAraNa ane tenI pAzvabhUmimAM rahelA (1) apekSA kAraNa:-apekSA kAraNa pUva kRta kamathI anya kAraNe te paraMpara kAraNa. savaMtA arthAta kevalajJAnanI - prApta thAya che. je janmathI laI maraNa sa te nirvANa sudhI prAptinuM anaMtarakAraNa te vItarAgatA-kSapakazreNi che. jayAre enI AtmA (jIva)nI sAthe hoya che. apekSAkAraNane vyApAra mAphaka pUrvenA parapara kAramAM guNasthAnaka ArohaNa, samyakRta prApti -vikaya hotuM nathI. e pAye (Foundation) che. kamabhUmi Adi che. (jyAM asi-masi ane kasine vyavahAra hoya che, te pAca bharata (4) upAdAna kAraNa - upAdAna kAraNa eTale AtmA pAMca rAvata ane pAMca mahAvidehanA kSetrane karmabhUmi kahevAya che), svayaM AtmAne mekSa thaI zake che ane thAya che. jema ke mukitaprAtine anukULa kALa ke jene kALacakranI gaNatarImAM the mATIne ghaDe bane che paNa kapaDAMne ghaDe banato nathI. ghaTAkAre dukhama-sukhamane Are kahe che te kALa, AyakSetra, AryajAti, pariNamanane svabhAva mATIne che. tema paramAtma svarUpe ucagotra saMgni paMcendriya manuSyani tathA vajaRSabha nArAca pariNamanane svabhAva AtmAne che. mATe AtmAne upAdAna saMdhavaNa (hADakAnI racanAne anusAre zarIranA bAMdhA -daDhatAnA arthAta kAraNa kahe che. " -sAyaNanA jaina darzanamAM prakAra varNavela che ke..vajI RSabha nAca TUMkamAM upAdAna kAraNa e guNI- dravya svaMya che jyAre saMdhaya, RSabhanArA saMdhayaNa, nArIca saghiyaNa, ardhanArAca asAdhAraNuM kAraNa e guNane guNa che. athavA te kahe ke basa ghaNu, kilikA ane sevArtha athavA chevaTanuM saMghayaNa, vajIrUSa mekSane Icachaka e upAdAnakAraNa che jayAre mekSanI icchA e * nArA saMghayaNa, e zarirIka baLanI parAkASThA che. zarIranA asAdhAraNa kAraNa che. upAdAne kAraNu dravya pradhAna che. jayAre hADakAnI daDhatA ane baLa, mananA vikAsa tathA manobaLa mATe asAdhAraNu kAraNa guNuparyAya pradhAna che. sahAyaka che. jema ApaNe vyavahAramAM pratyakSa anubhava karIe chIe AmAM eka vibhAgamAM apekSA ane nimitta kAraNa che ke ApaNA saMLa saMdhayaNane aMge bhamarA kahevAtA kherakhAM zarIranI nirbaLatAe manathI dIna hIna banI jAya che) nI jenI kamathI prApti che, jyAre bIjA vibhAgamAM asAdhAraNa prApti, ekSaprAptinI apekSA jene che tene Avazyaka che. kemake ane upAdAna kAraNa che je yugapada prApta thAya che. karmabhUmi duHkha-sukhama nAmane ethe Are athavA - karmabhUmi, AryakSetra, AryajAti, ucca gotra (sArivabhAva mahAvideha kSetra ke jyAM sadA mokSaprAptine anukuLa kALa che, yukta saMskArI jIvananI apekSAe ja apekSAkAraNa che tyAM AyaMkSetra, AryajAti, uccagautra, saMpatti paMcendriya manuSyabhava ja nimittakAraNe maLI zake che. apekSA kAraNu maLyA pachI mAthA vajaRSabhanArA saMdhayaNa e ekSaprApti mATe apekSita che. nimittakAraNanA saMbaMdhamAM AvavuM paDatuM hoya che mATe je tenI ane tethI ja te sarvene apekSA kAraNamAM gaNAvela che. apekSAkAraNa ane nimittakAraNa evA be kramamAM vaheMcaNI karI apekSA ane nimittakaraNane pAmIne, AsAdhAraNuM kAraNa - AvA prakArane mekSanI prAptine anukuLa manuSyabhava maLa. -e jaina darzanamAM jaNAvela daza daSTAMta durlabha arthAta atyaMta ane upAdAnAkAraNane pAmavAnI zakayatA ubhI thAya che. je prApta thayelI asAdhAraNa ane upAdAna kAraNa yugapada prApta durlabha che. mahApuNyodaye karIne enI jIvane prApti thAya che. thAya che. kAraNa ke dravyathI tenA guNaparyAya abhine pheTA che. () nimittakAra:- nimitakAraNane vyApAra hoya che. athata dravya e upAlana karavuM che ane guNuparyAvane. ane tene bahArathI meLavavA paDe che. tyAM te tathA prakArane yoga vikAsa e asAdhAraNuM kAraNa che. udAharaNa tarIke mekSane - hoya te yogAnuyoga evA nimitta AvI maLe che. nimittakAraNamAM icachaka upAdAna dravya che. ane mekSanI icchA tathA tene -AtmAnuM kartApaNuM che. vaLI nimitta be prakAranI che. eka te ja anukuLa vRtti ne pravRtti e asAdhAraNa kAraNa che. gurusthAnaka nimitta eTale ke caravaLo-o-muha5ttI -kaTAsaNuM-Asana- kamarAhanI paripATIthI cethA guNasthAnathI zarU karI maMdira-graMtha Adi upakaraNe jene karaNanimitta kahevAya che. je samyakanA, dezavirati, sarvavirati Adi sAdhaka avasthAo -bIjA cetana nimitta che je deva-guru-sAdharmika Adi che jene che te ane temAM rahelA sAdhanAnA guNe yAva6 kevalajJAna sudhI kartA nimitta kahevAya che. ane te ApaNAthI bhinakSetre sava asAdhAraNu kAraNa rUpe che, aMte kevalajJAna prApta thayethI hoya che. asAdhAraNa ane upAdAnakAraNa eka thaI jAya che. kevalajJAnI (3) asAdhAraNa karaNa :- apekSA ane nimitta kAraNane dravya che. jemAM jJAna guNa che ane kevalajJAna e jJAnane paryAya che. prApta karI, aMtaHkaraNanI, mekSaprAptine yogya tathA prakAranI eTale asAdhAraNa kAraNa rU5 guNuparyAya ane kevalajJAnI dravya Development) thavI zuddhi thavI, te mekSaprApti aMgenuM abheda thaI jAya che. sAdhaka avasthAmAM, vikAsakamamAM asAdhAraNa kAraNa kahevAya.' upAdAnane vikAsa je bhedarUpa dekhAya che te samaya avasthAmAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra prabuddha jIvana tA. 1-3-8 abheda thaI jAya che. aMtimakAryanI kRti ane kAranI mATe rAMdhI zake, khavaDAvI paNa zake paraMtu bI khAya ane samAptithI je kRtakRtyAvasthAnI arthAta paramAtmapadanI prApti ApaNuM peTa bharAya e te kadI nahi bane. je khAya tenuM jathAya che tyAre guNa ane guNa abheda thAya che. pachI apekSA- peTa bharAya. ane te ja tRpta thAya. bIjo nahi. e te ApaNA kAraNa ane nimittakAraNa mekSa prApta thaye rahetA nathI. kema ke sahunA anubhavanI vAta che. te ubhaya "para" dravya hovAthI bhedarUpa che jethI chUTA paDI jAya che. - je kAraNathI nizcita kArya thAya che te kAraNa aMzarUpa ': samaSTi vizvamAM tema ja mokSamArganI sAdhanAmAM A cAra hovA chatAM temAM pUrNatAne Aropa karIne tene pradhAnatva ApavuM. sAdhanA kAraNenuM saMcAlana che je mATIne apAtA ghaTAkAra ane e kRtajJatA guNa che rasoI mATe sarva sAdhana sAmagrI hAjara ghauMmAMthI banAvAtI jeTalInA datithI spaSTa samajI zakAya che. hovA chatAM agni paTAvavA ekAdI kaDI-dIvAsaLI na hoya te. mATIne apAtA ghaTAkAramAM khulle AkAza, ane bhUmi apekSA tenA mATe chellI ghaDIe dehAdeDa thaI paDe che e ApaNuM: kAraNa che. daMDa, cakrAdi karaNanimitta kAraNa che. jyAre kuMbhAra jIvana vyavahArane anubhavanI vAta che eve samaye dIvAsaLI katanimitta kAraNa che ane mATI upAdAna kAraNa che te ja pramANe jevI mAmUlI vastunI pradhAnatA thaI paDe che. eTale ja te mATIne piMDa ghaTAkArane prApta kare tyAM sudhInA vacalA AkAro ApaNe kRtajJatA bhAva vyakata karavA upakaraNanA ujamaNunuM jene zAstrIya bhASAmAM sthAsa, keSa kapAla, kuzaLa vigere paryAyothI Ayojana karI te pratyene ahobhAva-upakArabhAva vyakata karIe. oLakhavAmAM Ave che te asAdhAraNa kAraNe che. tema ghauMnI roTa- chIe. ujamaNA dvArA upakaraNonA darzana-vaMdana karIe chIe ane lImAM leTa, kaNika ane kaNikanA luvA vagere avasthAe temanI upakArakatA upara svIkRtinI mahora chApa mArIe chIe. taiyAra thayelI roTalI roTalInI pUrva avasthAe asAdhAraNa bAhya pacAcAranA pAlanamAM devaguru jeo kartA nimitta, kAraNa kahevAya che. jyAre ghauM e upAdAna kAraNa che. che emanuM AlaMbana laIne bAhya upakaraNadi je karaNanimitta, apekSAkAraNamAM agAu jaNAvyA mujaba pUrvakRta karma che. che tenA dvArA sAdhanA karI atyaMtaramAM paMcAcAranA pAlanama: jyAre nimitta kAraNamA jIvanuM samyaka kartApaNuM che. kemake devane aMtarayAtrA rUpe kaSAyanuM upazamana ke je asAdhAraNukAraNa che te ISTarUpe svIkAravA-sthApavAmAM, guNajanane gurUpade sthApavAmAM tathA karatAM karatAM kaSAyane sarvathA kSaya karavAnuM hoya che, sAdhArmika, sujana, saMta samAgama-satsaMga karavA AdimAM 67 bolanI sajajhAyamAM tathA ATha yega-daSTinI sajajhA-- tema ja arcanA-upAsanAdi karavAmAM kartApaNuM che. apekSA ane yamAM mahAmahopAdhyAya yazovijayajIe deva ane gurunuM mahAnimittakaraNane prApta karI asAdhAraNukAraNu tathA upAdAna gAyuM che ke, kAraNamAM praveza karavAne che ke jyAMthI atyaMtara mokSamArganI "saMmakita dAyaka guru taNA paccavavAra (prati upakAra) na thAya, zarUAta thAya che. jenA aMte paramAtmapadanI prApti sAthe ja bhava kaDADe karI karatAM sava' upAya.-67 bela. asAdhAraNa ane upAdAnakAraNuM ubhaya abheda thaI jAya che. jyAre nimittasAdhana nimitta ja rahe che, bhedarUpa ja rahe che. pazu TAlI sararUpa kare je samakitane avadata re; paNa abheda thatuM nathI. jyAre apekSAkAraNa dehanA aMte sAthe e guNa vIra taNe na visAruM. nirvANa thatAM aMta pAme che. -thirAdaSTi upara sajajhAyaapekSAkaraNa ane nimittakAraNa sudhI pahoMcavAmAM te jyAM kArya-kAraNanI paraMparA cAle che temAM kAraNa kArya ApaNane ApaNuM gujaka sahAyabhUta thAya che. paraMtu nimitta mATe che. ane te thayela kArya AgaLanA kArya mATe kAraNe kAraNarUpa deva-guru bhagavaMta ApaNane apekSA ane nimittamAM ja bane che. paraMtu pUrNa yAne ke aMtimakArya thayA pachI AgaLanuM gAMdhI na rAkhatAM ApaNane asAdhAraNa ane upAdAna kArya hetuM nathI. temaja kRtakRtya thayethI pahelAMnA kAraNane jovAnI kAraNamAM javA prere che. karma kAMI ApaNane asAdhAraNu ane hevAnI jarUra nathI. kAraNu-kAryanI paraMparAne tyAM aMta, ane upAdAnakAraNamAM laI jato nathI. sthUla udAharaNathI Ave che. kAraNa-kAryanA bhAvamAM trikAlAbAdhita niyama che ke... samajavuM hoya te samajI zakAya ke amuka saMgamAM vaidya aMtima kAryanuM kArya na hoya ane mULa kAraNanuM kAraNa na. dAkatara naLI dvArA ane jaTharamAM pahoMcADI do paNa te heya." A ja vidhAnamAM pelI kALajanI samasyA "muraghI pahelI anamAMthI rasa-lehI-vIya zakita te zarIre svayaM ja banAvavI ke ThaMDuM paheluM jeno ukela maLI jAya che. ke muraghI pAze. pUrva puNyakarmanA udaye zrImaMta kuTuMbamAM janma e pUrvakRta sApekSa che ane IDa muraghI sApekSa che. yAda rahe. kamane kAraNe maLe ane TaLI jaI zake che. paNa zrImata ke karyuM tene kahevAya ke je karyA bAda kaI karavApaNuM samRddha saMskAra vArase te zrImaMta saMskArI' vajana, mitra, ja rahe nahi, ane thayuM tene kahevAya ke je thayA bA# satsaMga, vAcana AdinA nimittathI ja maLI zake che. bAhya TaLe nahi, vinAza pAme nahi, ochuMvatuM thAya nahi, pheraphAra sAdhana (upakaraNa) thI sAdhanA karavAnI che. ane atyaMtara thAya nahi, na bagADapaNuM hoya ke na sudharavApaNuM heya, ke. asAdhAraNa kAraNuM tArA bhAvamAM ArohaNa karavAnuM che. na te tenAthI kayAMka, kazuM adhika heya, tema tene rakSaNa ke arthAta paraMparAe kSapakazreNi mAMDavAnI che je upAdAnakAraNanI jALavaNunI ya AvazyakatA nahi hoya. e trikALa ekarUpa khilavaNI che. ' heya, thayuM te che ke je thayA pachI sthira thaI jAI. sthAyI banI artha ane kAma evuM tattva che ke bIjA ApaNA mATe jAya, jema AgaLa thavAnuM hoya athavA karavAnuM bAkI hoya. karI Ape jayAre mekSa evuM tattva che ke koI ApaNuM nahi tene aMtima-kAya na kahevAya. karI Ape. AtmA svarya upAdAna kAraNa che te asAdhAraNa kArya-kAraNanI rUparekhA e che ke jyAM te... kAraNa taiyAra kare te muktAtmA-paramAtmA bane. bIjA ApaNA (ma) saMsAramAMthI saMsAra banAve ane kArya-kAraNanI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-87 paraparA cAlu ne cAlu ja rAkhavI. sTezana pachI sTezana ane eka mukAma pachI bhInna mukAmanA pherA cakakara cAlu ja rAkhavA, ke jyAM majhila hAya ja nahi. athavA tA... (5) sasAramAMthI meAkSamAga' kArI kADhavA ane saMsAra rahita thaI 'timakAya' karI siddhi meLavavI-mukti meLavavI ane AtmamAMthI paramAtmA banI javuM. jethI kArya-kAraNanI para parA-rAkhalAnA aMta ANI cakakaramAMthI chUTI jai sAdi-anaMta sthira thaSTha javAya. prabhuddha jIvana jyAM kAya kAraNa hoya che tyAM kartA-bhokatA bhAva hAya chaeN. prayojana hovAthI sukha mATenA bekatAbhAva ane krAya hovAthI tyAM 'bhAva Ave che. puruSAtha' e kartAbhAva che. jyAre mekSamAgamAM mehulAvane haNavArUpa kartAbhAva hoya che. je khanI zake ema haiAya te tavya che. aMte teja kAya rUpa DAya che. je kAya pachI niyata.nI prApti thAya tene kAya kahevAya pudgaladravya vinAzI hovAthI pAramArthi katAe te kAya kSetra nathI. AtmakSetra evu che ke jyAM atimAya'nI siddhi thai zake che. mATe ja mekSa e kAya che. ane te avazya sabhyajIvAe karavA jevu" katavya che. e zveta vyarUpa che. meAkSa prApta tharyAM pachI kAMI karavApaNuM rahetu nathI. tethI te kAya' thayuM kahevAya. ajJAnI mULane ceTa che. paraMtu te kuLanA mULakAraNane jotA jotA nathI. e zvAvanavRtti che. jyAre nAnI kAya' (kuLa)mAM maraNane eTale ke mULane jue che. ane kAraNu arthAt kama madhanA samaye tenA krAya' eTale ke mULanA vicAra kare che. e e siddhavRtti che. ajJAnI puNyAyamAM kULane cATa che ane puNyakrama baMdha veLAnA zukSabhAvane bhUle che. jyAre pApakamabaMdha veLA ajJAnI tenA La svarUpe AvI paDanAra duHkhane vicAra karatAM ja nathI, apekSAkAraNa mekSa prApti mATe jayAM sudhI na maLela hAya tyAM sudhI pradhAna samajavA apekSAkAraNu maLyA pachI deva-gurudhama' nimittakAraNu khuLavAna lekhavA ke jenI prAptithI jIvanA petAnA asAdhAraNakAraSTra (guNu) ane upAdAnakAraNa (guNI) dhAtikramanA kSaya arthAta mekSaprApti mATe mahattvanA khanI rahe che. nimittakArane prApta karIne tene saphaLa karavA mATeasAdhAraNa ane upAdAna kAraNane AtmapuruSa' karIne tejava tu anAvavuM joie. te ja pariNAme sva svarUpane pamAya. ane AtmAne nirAvaraNu banAvAya. nimittAraNa e 'para' che. jyAre upAdAnakAraNa 'rava' che. eTale ke nimitta ane upAdAnakAraNamAM bhedu che, jyAre upAdAna ane masAlAraNu kAraNa bhaya 'sva' che ane tethI bedarUpa nathI tema ja vidheyAtmaka (Positive) che tethI viparIta apekSA ane nimitta kAraNu bhaya para hovAthI niSedhAtmaka (Negative) che. mULa AdhAra kAraNa eTale upAdAnakAraNa ane tenI vacalI vikAsa avasthA te asAdhAraNukANu, 153 pANI ane harataya e cAra vaDe je AkAra ApavAnA che te mATIne ate nahi ke hastayanA mAlika kuMbhArane. apekSA-nimitta-asAdhAraNa ane upAdAna kAraNathI je krAya thAya te vadhu AkrArA AtmAnA upayogane arthAt upA Anane ApavAnA che. te nahi ke puddagalane jema daMDa, cakra, strakSetra, svaNu paryAyarUpe je DAya te nizcaya kahevAya. tethI asAdhAraNa ane upAdAna kAraNa svakSetre hovAthI te nizcayarUpa che. apekSAkAraNu ane nimittakaraNa paradravya che ane parakSetre che tethI te vyavahArarUpa che. apekSAAraNu maLyA bAda nimitta kAraNate meLavavA ane tenAthI asAdharaNu ane uSAAna kAraNane keLavavAnA hoya che. tema karazu. te ja pAra utarazu. anyathA maLelAM apekSA ane nimittakAraNu paNa cAlyA jaze. ane sthiti cInI dhANInA baLada jevI thaze. jeTalI nimitta upara ApaNI daSTi che teTalI ApaNA upAdAna upara ApaNI dRSTi nathI, nimitte uparanI dRSTi nimitta na maLe tyAM sudhI rAkhavAnI hoya che jyAre upAdAna uparanI dRSTi te kavalajJAna na thAya tyAM sudhI rAkhavAnI hoya che. dada' ane daridratA na heAya te| jIvana jIvavA jevuM lAge che. ane STika sukhane anubhavIe chIe. e ja pramANe samyag dRSTipAta Ave te ApaNe dhama'mAM kazvika sthAna pAmIe. nizcayathI asAdhAraNa kAraNuM (guNu) taiyAra thAya ta 'AtmakRpA' thaI kahevAya. bAkI vyavahArathI deva-gurunA vadanapUjana-sevA-vaiyAvaccathI nimittakRpA arthAt gurukRpA tA maLI za che. AtmAnA mAhAde, rAga dveSAdi dehabhAve, saMsArabhAve e khADATekarAvALA kharakhacaDI bhUmi che. je upara AtmA bhAvarUpI nisaraNI UMce caDhavA mATe mUkI zakatA nathI jyAre deva-guru niSparigrahI, nirAra'bhI, niravadya, nirdoSa, niSpApa lIsI sapATa bhUmi che je upara AtmA peAtAnI bhAvapI nisaraNI mUkI upara UThI zake che. bhAvAza Nu karI zake che. ane zreNuie ArUDha thai zake che. daivacuru nisaraNI mAMDavA mATe nimitta che, je nisaraNInA sahAre kaivalajJAnanI prApti sudhI AgaLa vadhavAnuM che. AtmAe pote potAnA asAdhAraNa kAraNu vaDe te upAdAna kAraNu vadhu cArmAsI lAkha canimAMthI manuSyaTaini ane sadgurune yoga meLavyA e enI upara thayela 'paramAtmakRpA' che. have sadgurune satsa Mga sevI pAtAnA asAdhAraNa ane upAlana kAraNane taiyAra karI svayaM paramAtmA banavuM te 'AtmakRpA' che. 'paramAtmakRpA' maLela che evuM ApaNe sahu AtmakRpA' karI svayaM paramAtmA banIe tevI abhyarthanA ! pUjya devacaMdrajIkRta cevIzImAM emaNe mahAramAM AranAtha bhagavatanI stavanAmAM A cAra kAraNu upara prakAza pADayA che je nIce pramANe che... praName zrI aranAtha, zivapura sAthe khArI, tribhuvana jana AAdhAra, bhavanisvAra karArI, 1. karyAM kAraNu yAga, kAya' siddha laherI, kAraNu cAra anupa, kAya'thI teha graherI 2. je kAraNa te kAya', thAye pUrNa paherI; upAdana te hetu, mATI para jema vaherI 3, upAdAnathI bhinna, je viSNu kA' na thAye; na huve kArUpa kartAne vyavasAya 4.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-3 87 "kAraNa te nimitta, cakAdika paTa bhAve; * adhI sadInA Are kAya tathA samavAya, kAraNu niyatane have 5 (saMdha Ayojita payuMSaNuM vyAkhyAnamALAnA pacAsa varSanI vastu abheda sarUpa, kAryapaNuM na caherI; ; savigata mAhitI ApatuM prakAzana) te asAdhAraNa hetu kuMthAna laherI 6. saMpAdaka: pannAlAla ra. zAha jehane na vivahAra, bhinna niyata bahu bhAvI; . mUlya rUA. 10-00 bhUmi kALa AkAza, ghaTa kAraNa sabhAvI che. nirIkSaNa ane arthaghaTana eha apekSA hetu, AgamamAMhi horI; le. pannAlAla 2 zAha kAraNa pada utpanna, kArya thaye na laghorI 8. mUlya rUA. 40-00 kartA Atama dravya, kArya siddha pArI; nija sattAgata dhama, te upAdAna gaNatarI. bhagavAna mahAvIra janma kalAka nimite thAga samAdhi vidhAna, asAdhAraNa tela vaDerI: prabuddha jIvanane saMyukata aMka A vidhi AcaraNa bhakita, jiNe nija kArya saMderI...10 bhagavAna mahAvIra janma kalyANaka nimite naragati paDhama saMdhayaNa, te apekSA jANe, tA. 1-4-87 ane tA. 16-4 '97 ne 'prabudhdha nimittAzrita upAdAna, tehanI lekhe ANe.11 jIvanane aMka saMyukata aMka tarIke tA. 16-4-'87nA nimitta hetu jinarAja, samatA amRta khANI; ja pragaTa karavAmAM Avaze. eTale tA. 1-4-87 ne : prabhu AlaMbana siddhi, niyamA e vakhANI...12 aMka pragaTa thaze nahiM. puSTa hetu aranAtha, tehanA guNathI hIlIye, -taMtrI rIjha bhakita bahumAna; bhega dhAnathI mIliye..13 meTa ne uchaga, meDAne zI ciMtA, prabuddha jIvana : tima prabhu caraNa pasAya, sevaka thayA naciMtA...14 (rajisTrezana opha nyujha pepasa rusa 19pa6 nA anvaye) ara prabhu prabhutA raMga, aMtara zakti vikAsI, devacaMdra ANaMda akSayAga vilAsI...15 (naM. 4) prabuddha jIvana' saMbaMdhamAM nIcenI vigate pragaTa karavAmAM Ave che. saMkalanakAra sayavadana ThAkaradAsa jhaverI 1. prasiddhinuM sthaLa : rasadhArA ke. e. hA. sosAyaTI, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAzane 385, saradAra vI pI. roDa, muMbaI-4 * satyama zIvama suMdaram 1 2. prasiddhine kama : dara mahinAnI pahelI ane le. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA seLamI tArIkha. mUlya re 3-00 3. mudrakanuM nAma : cImanalAla je. zAha * ciMtana yAtrA kayA dezanA L: bhAratIya le. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA 4. ThekANuM : rasadhArA ke. e. hA. sosAyaTI *. mUtha 2, 7-00 : 385, saradAra vI pI. roDa, muMbai * mahAvIra vANI (aprApya) 14. prakAranuM nAma : cImanalAla je. zAha saMpAdaka che. bhagavAnadAsa tivArI kayA dezanA * bhAratIya * avagAhana (aprApya) - DekANuM : rasadhArA ke. e. hA. sosAyaTI, le. cImanalAla cakubhAI zAha : 385, saradAra vI. pI. reDa, muMbaI-4 samayaciMtana 5. taMtrInuM nAma : De. ramaNalAla cI. zAha le. cImanalAla cakubhAI zAha mUlya rU. 30-00 kayA dezanA - : bhAratIya taravavicAra ane abhivaMdanA : rasadhArA ke. e. hA. sosAyaTI, le. cImanalAla cakubhAI zAha 385, saradAra vI. pI. reDa, muMbaI-4 mUtha 2. 35-00 6. mAlikanuM nAma ane H zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, * jinatatva saranAmuM : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4 le. De. ramaNalAla cI. zAha mUlya rU. 20-00 huM ramaNulAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara ApelI vigate mArI jANa ane mAnyatA mujaba barAbara che. nihanavavAda tA. 1-3-87 . ramaNalAla cI. zAha le. The. ramaNalAla cI. zAha mUlya rUA. 7-00
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ to, 1-2-7 prabuddha jIvana zabdo ja kaMku ane zabdo ja cokhA... * prA. IjajatakumAra trivedI ane mahattAne vivAda kaI na nathI. eka bAju jIvananA vyApaka saMdabhane cheDI daI mAtra bhAvaparirithati khAkAranA rAcatA manamAM viramaya bharI devAnuM sAmarthya dharAve che, sama kalaka parathI vArtAnI racanA thAya che. A bhAIto bIjI bAju ladhutA pitAnA asaMkhya svarUpamAM buddhine ja nahIM, paristhitinuM phalaka ghaNuM sanma ane a5 hovA chatAM emAMthI AtmAne paNa camatkRta karatI AvI che. taphAvata mAtra eTale ja che nipanna thate sAhitya-padArtha ghaNe prabaLa ane bulaMda hoya che. jyAM virATa svarUpa sarvagrAhI che, jyAre ladhutAmAM rahelI suMdaratA laghukathAmAM pAtrAlekhananA vikAsa mATe avakAza nathI ema jevI meTe bhAge adharI che. laghutAmAM rahelI suMdaratA joIne kahIne laghukkAnI maryAdA batAvavAno prayAsa karavAmAM Ave che, anyanI anubhUtimAM tene saMkrAnta karavI e ethIya kaThina che. khe caherA" ane "rAMga sAIDa' nAmanI prakhyAta laghukathA sudAmAnA tAMdulamAM rahelI lAgaNIonI bhInAzamAM bhIMjAvA mATe tapAsavAthI khyAla AvI zakaze ke laghukathAne lekhaka dhAre te zrIkRSNanI vizALatA joIe. jenAmAM kharekharI vizALatA hoya pAtranA vyakitatvanI chApa ApaNuM citta para lAMbA samaya te laghutAmAM rahelI pelI suMdaratA mANI zake ane mUlavI zake. sudhI aMkAI rahe evuM karI zake che. laghukathAmAM lekhaka AthI ahIM gujarAtI sAhityamAM sajAtI laghukathAnA svarUpa pAtranA samagra vyakitatvane nahIM, tenA ekAda pAsAne ja vize thoDI carcA karavAne upakrama rAkhe che. uThAva Ape che. paraMtu A ekAda pAsA parathI paNa pAtranA gujarAtI sAhityanI laghukyA sRSTi bhaNI najara mAMDIe te vyakitatvanuM samagra darzana karI zakAya che. pAtranA ekAda pAsAnA tarata dekhAI Ave evI vAta e che ke gujarAtI bhASAmAM uThAva parathI bhAvaka tenA samagra vyakitatva vize vicAravA ladhukathA sAhitya prakArane sparzavAnA je kAMI prayatna thayA che lAge che. pAtranI taraphane tene abhAva sAco paNa hoI zake che e je te lekhakee moTe bhAge gaMbhIratApUrvaka karyA che ane karNanA paganA AMgaLA para najara paDatAM yudhiSThira haMmeza sAzaka eTale ja gujarAtI kavitAmAM. "hAIka' ke "Tri" ane "tAranI banI jatA, kAraNa ke karNanAM aAMgaLAM mAtA kuMtInAM AMgaLI jema A sAhitya prakAra phalopa gayo nathI. "hAIkanI je dazA je temane lAgatAM hatAM. laghukathAmAM lekhaka pAtranuM thayelI evI dazAmAMthI laghukyA UgarI gaI che. ladhukathAnuM sarjana caritracitraNa vadhu karakasarathI, kuzaLatAthI ane sUkSmatAthI e "DAbA hAthane khela banI rahela nathI. gujarAtI vAcakee pazu kare che. laghukathAmAM lekhaka pitAnI kathAnA pAtranA laghukathAo pratye sAro evo umaLake dAkhave che. lAdhava vyakitatvanA ekAda pAsAne e gara uThAva Ape che ke te e kalAne AtmA che ane A lAghava jayAre kalAtmaka UMcAiethI ApoApa sArAya pAtranAM bIja pAsanA rIte laghukathAmAM siddha thAya tyAre kRti lekhaka ane bhAvaka bane AbhA sajaIne pAtranuM eka akhilAIbharyuM darzana prApta saMtRpta kare che. thAya che. laghukathAnA lekhakamAM sarvadezIya kalpanAzakita hovI joie, ladhukathAnA lekhaka pAse saMvedanazIlatAnuM maMtavyabiMdu para je te bhAvakanA dilamAM saMkrAnta karavAnI hoya che. laghukathAne saphaLa thaI gayuM hoya te, ane kAma para saMpUrNa kAbU hoya te banAvavA mATe tenA lekhakamAM ucca prakAranI kalpanAzakti, daSTinI zarUAtamAM thoDA zabdo dvArA te kayAne anurUpa ke ghaTanAne vizALatA ane jIvananAM aMtima mUlya vize avicala zraddhA hevI anurU5 varNana paNa UbhuM karI zake paNa tene meha na rAkhI zake. joIe. saMvedanazIlatAthI bharapUra mANasa ja laghukathA lakhI zake ane mANI zake. saMvedanazIlatAnI utkRSTatA anubhavyA pachI te pitAnI laghukathAnI bhASA e lekhakanI AkarI kaseTI laI nAkhe che. kathAnA kaI pAtra dvArA ke ghaTanA dvArA bhAvakane asvastha banAvI zake lekhakamAM samajaNa ane sarjakatA banene samanvaya mAMgI le che. ane keAI abhinava sRSTimAM kheMcI jaI zake. 'ta eka ja laghukathAnuM gadya kAvyanA gadya tarapha jAya che. ladhusthAmAM kAvyanA gadyanI umithI jhaNujhaNI UThelA cittanI sthitine barAbara pakaDIne e varUpagata anivAryatA che. pratIka, kalpana ke vyaMjana laghu kathAne bhAvaparisthiti upara ja racAyelI vArtA laghukathA hoI zake. vadhAre rucira, UMDANavALI ane kalApUrNa banAve che tethI ja laghukathAmAM koI eka ne eka prabaLa lAgaNImAMthI bhAvapari UrmikAvya ke mukatakanI jema laghukathA saja'kanI kasoTI kare che. sthitinI upasthiti hevI joIe. emAM navalikAnI jema jenI pAse kahyAgarA zabda na hoya tevA koie laghukathA lakhakathAtaMtunA tANAvANuM bhale racAyA hoya paNa emanA pAyAmAM vAne cALA karavA jevo nathI. koI aNadha, mANasa tara kare pelI eka ja lAgaNI rahelI hoya che. e eka ja lAgaNI dvArA jAya te e mATe me tAra karI Avaze ke te karatAM te lekhaka pitAnuM kathayitva abhivyakta kare che. rUbarU jaI AvavuM saratuM thaI paDe ! vAghukathAnI bhASA A - laghukyA eTale lAgaNInI ja kathA evuM nathI. jIvana arthamAM tAranI bhASA che. vadhu paisA na devA paDe tethI tAra philasUphInA raparza vagara kaI kRti sAhityakRti banI zakatI nathI karatI vakhate jokhI jokhIne zabda.maNIe chIe chatAM atha eTale laghukathA saja"kanuM kathayitva e A philasuphI ja hoya, paNa spaSTa thAya tenI takedArI rAkhIe chIe. laghukathAmAM paNa binaladhusthAmAM jIvananI sarvagrAhI philasUphI mATe paNa ema avakAza jarUrI zabdo ghUsI gayA te paNa beTa javAnI tenAthI laghukathAnI nathI. laghukathA e philasUphInuM kaI eka ja vicAra dvArA enuM kiMmata ghaTI jatI hoya che. ladhukathAmAM zabadonI karAra hoya darzana karAve che. phakta eka ja vicAra, paNa e vicAra eTale che, lebha nahIM. laghukathA lekhaka lakSyAdhipatinI jema zabdone baLakaTa hoya che ke bhAvakanA cittane e kAyamane mATe pakaDI vyaya karI zake nahIM. madhyamavargane mANasa pitAnuM mAsika rAkhe che. jIvananA koI pAsAne samajavA ke mUlavavAmAM te bajeTa banAvatI vakhate eka paNa binajarUrI vastu para kharca bhAvakane e pitAnI AgavI rIte sahAya kare che. laghukathAmAM na thaI jAya tenuM dhyAna rAkhe che kAraNa ke tenI Avaka AvA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ praya jIvana tA. 1-2-87 kharcane sahana karI zakatI nathI. ladhakathAnuM svarUpa paNa zabane ja khAvita thavA lAge che. ladhukathAne TeIka eka khUba ja TUMka bhAra sahana karI zakatuM nathI. Ameya saMvedanazIlatA ane ' ' ane atyaMta jhaDapI hoya che. laghukathAne lekhaka A rIte pitAnI bAgaNIone bhASAnI jhAjhI jarUra ja kayAre paDI che?saMvedanazIlatA laghukathAne bhAvakanA dilamAM tarata ja taratI mUkI zake che. samajadAra ke lie izArA kAphI hau-laghukathAnA lekhaka ane tenA zIrSaka ane prAraMbhanI kaseTImAMthI pasAra thayA pachI 'bhAvA baMnenuM A mAnItuM sUtra che. laghukathAmAM thaDa bhASA- laghukathAnA lekhakane kathAnuM jhaDapI nirvahana karavAnuM hoya che. karmanA pratIkenuM Ayojana karavAthI gadya Rju bane che. kathAnA prAraMbha pachI satata gatizIlatA e laghukathAnuM AgavuM AnAthI lAdhava sAdhI zakAya che uparAMta tenI eka bIjI lakSaNa che. kathAnA gaMtavyabiMdu tarasa lekhaka sIdhI ja deTa ja paNa upalabdhi che-te laghuyAmAM sadhAtA aMtane kayA bhAva mUke che paNa tenI A sIdhI deTa pelA mukhaM prANI vIMkhAyA vagara hRdya banAve che bhASAnI karakasara laghukathAmAM rejhanI jevI samajaNa vagaranI nathI, eka caMdura khelADInI anivArya gaNAya che. zabdo veDaphAI jAya e ladhusthAnA lekhAne te deTa che. hekIne khelADI daDAne pitAnI hokInI madadathI pisAya tevI vAta nathI. sAcI rIte karyuM te kahevAnuM mana thAya ramAData, kaMgALa ane vacce AvatA avarodhathI che ke ApaNI bhASAnA zabdo sAcI rIte laghukathAmAM jeTalA kare daDAne bacAvate gelikipara tarapha je tvarAthI reDe che teTalAM bIje kyAMya nahIM karatA hoya. jene keDe kare te sAcA temAM mAtra gati nathI paNa samajaNapUrvakane eka AyAsa che dilathI AzIrvAda Ape che. saphaLa ladhukathAno lekhaka zabdonA tethI ja te ramata ramavI ke jevI ApaNane game che. dAne AvA AzIrvAda meLavI zake tevuM tenuM svarUpa che. ladhukathAnA ramADate ramADate te evA piInTa sudhI daDAne laI jAya che lekhaka mATe te zabdo ja kaMku ane zabdo ja cekhA che. jayAMthI tene lAge che ke basa, ahIMthI phakata eka ja phaTakAnI bhAvakanA citane jhakRta karavA jeTalA jarUra paDe teTalA zabda ja jarUra che, eTale pachI te phaTakA mAre che eTale prekSa ane kalamamAMthI vachUTavA joIe. samudramAM taratuM vahANa jyAre khelADIo sudhdhAM belI UThe che.. gela gola !' ladhusthAne kubavA lAge tyAre khalAsI pitAne tathA anya pravAsIone lekhaka prArabha karyA pachI AvI ja gatizIlatA dhAraNa bacAvI levA vahANumanI nijIva vastue dariyAmAM nAkhI de che. karI zabdane ramADate, jaMgaLa ane zabdone avarodhathI jethI vahANa haLavuM rahe ane taratuM rahe ladhukathAmAM paNa taratI bacAvate pitAnA maMtavyabiMdu tarapha deTa mUke che ane bhAvakane saMvedanazIlatAne jIvaMta rAkhavA lekhakane nijIva zabdo vAmI eka evA peinTa sudhI lai jAya che jayAMthI te sarvocca biMdu ravA paDe che. zabdonA vAlA laghukathAne varyA che. eka prApta karavAnuM che. jeNe hokInI ramata joI ke tenI komenTarI vageTI, de reTIyA' laghukathA mATe kAphI che zabdanI sarvocca sAMbhaLI haze tene khyAla haze ke aDadhA kalAnA rAunDamAM sakita dekhADavA mATe laghukyA vizALa medAna pUruM pADe che, khelADI, prekSaka ke komenTeTara eka paNa utejanAvihIna rahetA laghukathAmAM prayatnalAiva ane zabdalAghava bane che. nathI, ladhukathAmAM paNa lekhaka ke bhAvaka eka kSaNa paNa gaphalatamAM - laghukathAmAM zIrSakanuM mahatva khUba vadhI jAya che. temAM pazu rahe te zabdo chaTakI ja javAnA, laghukathAmAM yogya zabda lakhavA sthAmAM dhUtI saMvedanazIlatAne phuTa karatuM kaI zIrSaka lAdhI ke vAMcavA e pAra pakaDavA jeTaluM agharuM che. hokInA jAya te laghukathAnuM kAThuM vadhu vajanadAra banI jAya che. yogya khelADInI jema laghukathAne lekhaka paNa "lakaDI ke jAdugara" hovo gratIktmaka zIrSaka lekhakane ghaNu zabdanI bacata karAvI Ape che. jarUrI che. "meLavela' nAmanI laghukathA tenA navA zIrSakanI mada vagara laghukathAne aMta enuM maMtavyabiMdu-gAla che. AgaLa kahyuM teTalI TuMkI banAvI zakAI nahota te mane anubhava che. tema chelA poInTa sudhI bhAvakane laI gayA pachI lekhaka je mAthA pramANe pAghaDI maLI jAya te mAthuM ane pAghaDI baMne vAya ke temAM camatkRti AvavI joIe. bhava-arthanI zobhI UThe che. camatkRti hoya che, cATe hoya che, jIvananI kaI philasUphIne cogya zIrSakanI goThavaNI thaI jAya eTale ladhusthAnA nirdeza paNa hoya che, je vanita thaine vistare che. laghukathAne prAraMbha AraMbha thAya che. laghukyAne prAraMbha muMbaInI TreIna vyA5 sImita che. tethI kathAniSpatti aMte maLe che tethI tyAre je che je zarUAtathI ja tenI jhaDapanI AgAhI Ape che. aMta dhAradAra ane vedhaka banavo ja joIe. gulAbanA - musAphira je taiyAra na hoya te gADI cUkI jAya athavA gabaDI kAMTAnA je, bAvaLanA kAMTAnA jevuM nahIM. laghukathAmAM caDe. laghukathAmAM paNa lekhakanI pAsethI vaniAlAnI sUjha ane tenA aMtanI vedhakatAnI apekSA rAkhavAmAM Ave che. alabatta bAvakanI pAsethI niparakhanI sUjhanI apekSA rAkhavAmAM Ave che. khUba ja sajaja lekhake aMtamAM dhAradAra ceTane paNa khUbasUrata jenI pAse ThIka ThIka samaya hoya te ladhukathA lakhI zake, vAMcI zake ane meDa ApIne kAtmaka rIte cheDI daI zake che, chatAM tenI mANI zake. jene utAvaLa hoya tene mATe mApaNI pracalita navala- saceTatA te mUkate ja jAya che. kathAo karyA nathI: ladhukAnA prAraMbhathI ja lekhaka bhAvakane dhIre laghukathAne Tucake kahIne tene hINI dekhADavAne bAlIza prayatna jAra utAvaLa kare'nI dizA tarapha derI javA prayAsa kare che. je karavAmAM Ave che, paNa TucakAne vistArathI te kaI ladhukathA banI sanI chabI lekhake jhIlI che te bhAvakamAM saMkrAMta karavA te zakatI nathI. ladhukyA e phikazanane eka svAyatta ane viziSTa sIdhI ja deTa mUke che paNa lekhaka satata sabhAna rahe che ke prakAra che. ApaNA cittane jhakRta karI zake tevuM temanAmAM saMvedana jAva paNa tenI sAthe ja rahe ke nahIM. bhAvaparisthitinuM phalaka che. sAmAnya ane sAdhAraNa anubhavane kAraNe thayelA cittakSebhanI lAgu TuMka hoya che. ene AviSkAra vIjaLInI gati nIpaja che. ApaNA cittamAM jAgelA saMvedanone jhIlavAnuM te kAma je jhapI ane asadhAraNa sAmaM dharAvanArA che. A kare che. laghukathAmAM kathA ane ghaTanA bane che, paNa ghaTanAnuM bane mAviSkAra laghukathAmAM TuMkAmAM TUMkI rIte sAdhavAne hovAthI eTaluM tiredhAna karavAnuM. emAM valaNa hoya che. ghaTanAnA prAraMbha khUba ja pukhta have joIe ane prAraMbha pacAvanAra paNa garbhamAM raheluM saMvedana, thAnA aMta bhAgamAM pragaTa thatuM hoya che. pukhta hovuM joie ane je tema thAya te bhAvaka prAraMbhathI ? . (anusaMdhAna pRSTha 150 upara)
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-27 prabuddha jIvana 157 'hindI vicAra-goSThi saMkalana : gaNapatalAla jhaverI zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA upakrame tA. 21-2-87nI sAMje saMdhanA sabhAgRhamAM rASTra kavi zrI mauthilIzaraNa gupta zatAbdI nimitta eka geSThinuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. vidvAna vaktA ane mahArASTra rAjaya vidhAna pariSadanA sabhya che. zrI rAmamanohara tripAThIe "rASTrakavi mathilIzaraNa gupta aura rASTrIya kavitA' viSaya para khelatAM kahyuM ke "maithilIzaraNujI janmajAta kavi hatA. zuddha hindI bhASAnA teo praNetA ane puraskartA hatA. rAmanAma ane kavitA emanI rageragamAM vaNAI gayAM hatAM. zrI guptajIne janma saMpanna cuta vaiSNava parivAramAM thaye hovA chatAM pite bhagavAna rAmacaMdranA parama bhakata hatA. eTale ja emaNe gAyuM hatuM ke rAma duhArA vRtta svayaM hI kAvya che keI kavi bana jAya, sahaja saMbhAvya hai. mauthilIbAbunA jIvana upara digaMbara jaina saMpradAyanI ahiMsA, jhAMsI kI rANI" lakSmIbAInI zAyagAthA ane dezaprema tathA tatkAlIna AryasamAjanI vicAradhArAnI prabaLa amara hatI. tyAra bAda. mahAtmA gAMdhIjInA gADha saMparkamAM AvyA pachI teo greisI banyA ane rASTrabhaktinA raMge raMgAI gayA tenA paripAka rUpe emaNe bhAratanI AjhAdIne biradAvate zreSTha kAvyagraMtha bhArata bhAratI'nI racanA karI jenAthI samakAlIna sAhityakAre, kavio ane rAjapuo khUba prabhAvita thayA. bhAratIya nArI samAja pratyenA ' anyAya, asamAnatA ane upekSAthI te atyaMta vayathita thayA ? hatA. tatkAraNe nArI uddhAranA abhiyAnarUpe emaNe paurANika ane aitihAsika pAtra, jevAM ke lakSmaNanI patnI UrmilA ane siddhArthanI rANI yazekharane upasAvatAM aditIya mahAkAvyanI racanA karI hatI. Ama, teo dezaprema ane rASTrabhASAnA svanAmadhanya kavi hatA. kegresa taraphathI teo rAjayasabhAmAM cUMTAIne AvelA tyAre emaNe pitAnuM bhASaNa gadyamAM nahIM paraMtu kavitA dvArA ApIne tAjane Azcaryacakti karelA. tatkAlIna sAmAjika, sAhityika ane rAjakIya paribaLone satata saMgharSa ane pratikAra karatA rahIne zrI maithilIzaraNa gupta eka mahAmAnava tarIke pratiSThita thayA hatA. bIjA sAkSara hatA muMbaI vizvavidyApIThanA hindI vibhAganA adhyakSa che. vinoda gedire. emane viSaya hate. mathilIzaraNa gupta kI rASTrIya cetanA" ' emaNe kahyuM ke "gupta jana jAgaraNanA kavi hatA. emaNe rASTrIya cetanA jagADavAnuM ane caritranirmANanuM bhagIratha kArya kayuM hatuM emanI 60 varSanI kArakidI daramiyAna emaNe 60 jeTalAM pustaka lakhyAM hatAM. saMvedana, pA ane ghaTanAonA mAdhyama dvArA emaNe bhAratamAtAnuM devIkaraNa karyuM eTale ke bharatabhUmine divyatA apAvI hatI potAnA bahoLA anubhavone mAdhAre mathilIzaraNa guptajIe pratipAdana karyuM ke nArI jAgaraNa vinA rASTrIya jAgaraNuM saMbhava nathI. teo paraMparAgata dharma yukta hatA paraMtu dhamadha na hatA. temanAM kAvyasajanAmAM samakAlIna samartha kavi bhAratendu tathA kavivara ravIndranAtha TAgoranI chAyA vartAtI hatI. tyArabAda zrI godarejIe mahAtmA gAMdhI ane maithilIzaraNu gupta vacce sarakhAmaNI karatAM kahyuM ke bane parama vaiSNava hatA. banne ananya rAmabhakata hatA guptajI te rAmakhalA tarIke prakhyAta thayA hatA, ane prakhara rASTrapremI . hatA. rASTrIya cetanAnA bane puraskartA hatA. gAMdhIjI rASTranetA hatA jyAre gupta rASTrakavi hatA. banne mahApuruSoe pitapitAnAM mAdhyama dvArA nArI. uddhAra mATe, tathA upekSita nArInI pratibhA ane suSupta zakitane pragaTAvavA pracaMDa ane kayAM hatAM. AnA anusaMdhAnamAM mauthilIzaraNujIe eka ThekANe lakhyuM hatuM ke :- "abalAjIvana dAya, tumahArI hI kahAnI acala he dUdha era Akho meM pAnI" : zrI guptajI hindI uparAMta, aMgrejI, baMgALI, saMskRta ane urdU bhASAnA UMDA jJAnI hatA. emanAM kAvyasajAmAM, sAketa yazodharA, bhArata bhAratI, paMcavaTI, kisAna, jayadrathavA che. racanAo atyaMta suprasiddha ane ullekhanIya rahI ane emanI saraLa ane hRdayasparzI zailIne kAraNe emanI ghaNI badhI kavitAo lekajIbhe caDhI gayelI." sabhAnA prAraMbhe zrI ke. pI. zAhe saMdhane saMkSipta paricaya Ape hatA, tyAra pachI geSThinA saMyojaka zrI basaMtIlAla narasiMhapurAe banne vidvajanone paricaya karAvyo hato. aMtamAM, sabhAnA pramukha che. zrI ramaNabhAI zAhe pitAnA lAkSaNika salIma ane prabuddha vyAkhyAtAonI mAhitIsabhara, mananIya ane rasaprada vyAkhyAnanI samucita samApanA karIne temane hArdika AbhAra mAnyA hatA. rAmAyaNa ane mahAbhAratanAM keTalAMka itara pAtro (pRSTha 158 thI cAlu) kAraNe ApaNe samajI nathI zakatAM. rAmAyaNa ane mahAbhAratanAM pA ciraMtana che. je ApaNAM sagAMvahAlAM karatAM paNa vadhu sAcI lAge che. bhAratIya saMskRtine vaLAMka A kathAmAM jovA maLe che. banne mahAkAvya kadI vAsI nathI thavAnAM evAM nityanutana che. kAryakramanA AraMbhe zrI kAkIlAbahena vakANIe kapAne karyuM hatuM. parisaMvAdanA saMyojaka che. dhanavaMta ti. zAhe saune AvakAra ApyuM hatuM ane parisaMvAdanI bhUmikA samajAvI hatI. A parisaMvAdanA mULamAM urmilAnuM upekSitA kahevAyeluM pAtra raheluM che, te samajAvyuM hatuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pramukha Do. ramaNalAla zAhe mahemAnane paricaya a hatuM ane eka divasanA parisaMvAdane hetu samajAvyA hatA. AraMbhe mahemAnonuM svAgata saMdhanA maMtrI zrI pannAlAla 2. zAha ane sahamaMtrI zrI nIrubahena esa. zAhe kahyuM hatuM. kAryakramanA samApanamAM upasaMhAra karatAM zrI ramaNabhAI kahyuM hatuM ke, jIvaMta vyakita amuka varSo sudhI ja rahe che huM saja ke sajelI pAtrasRSTi saikAo sudhI jIvaMta rahe che. A bane kathAomAM ghaNuM pheraphAra thayA che. samaye samaye judI judI . arthadhaTana umerAtAM rahyA chevidezamAM paNa rAmAyaNanI kathA pahoMcI che. bAli, philipAInsa, thAilenDa, vagere sthaLoe rAmAyaNanI kathA paheAMcI che. jyAre kaI raziyana zilpI gAMdhIjInI pratimA ghaDe tyAre ApaNane asala nathI lAgatI, tema jApAnamAM bhagavAna buddhanI mUti paNa jApAnI zailIvALA jovA maLe ema aneka pAtra vize paNa bane che. Aje A samartha adhikArI vakatAoe ApaNane ApaNuM Akara grathane AravAda karAvyo che. thoDAM navA arthadhaTane ApyAM che. A kAryakramanuM saMcAlana saMdhanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe karyuM hatuM.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-3-87 rAmAyaNa ane mahAbhAratanAM keTalAMka Itara pAtro saMdhanA upakrame rasaprada parisaMvAda : 7 saM. gulAba deDhiyA , , "mULamAM pANI pAvAnuM kAma zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha RSyazRMga nAmanA RSiputranA pitA icche che ke, pitAne karI rahyuM che. koI paNa pravRttinuM phaLa moDuM maLe paNa putra brahAcArI rahe. tene strI jevA ja na maLe evI vyavasthA mULamAM pANI pAvuM e zraddhAnI nizAnI che. mane saMdhanA kare che. Akhare RSinI aAvI arthahIna vyavasthA pikaLa maryakramamAM AvavAnuM game che. nIvaDe che. duniyAmAM ajJAnathI mekSa nathI paraMtu jJAna pachInA mahAmarata e mahAsAgara che. mahAsAgaramAM meTAM vahANa saMyamathI mekSa che. te A pAtra sUcavI jAya che. paNa hoya ane nAnI hoDI paNa hoya. pAtro nAnAM ke meTAM hatAM mahAbhAratanAM strI pAtromAM zukrAcAryanI abhimAnI putrI nayI. nAnAM pAtro paNa addabhuta hoya che. dareka pAtra pitAne devayAnI paNa che, kacanA sArA hetunI te kadara nathI karI zakatI. rakSAne mahAna che.' zakuntalA paNa che. je kAlidAsanI zaku-talAthI cheDI bhinna che. zanivAra tA 14-2-87nA roja zrI muMbaI jaina yuvaka pitAnA putrane daza-bAra sudhI sa jALA pachI rAjA pAse jAya sadha taraphathI Avejita rAmAyaNa ane mahAbhAratanA keTalAMka che. zakuMtalA himmatavALI mAtA che. te rAjAne nibhaka rIte jA vizenA parisaMvAdamAM mahAbhAratanA itara patre vize kahI de che. mAre putra cakravatI' rAjA thaze. pitAnuM vakatavya raju karatAM jANItA sarjaka, ciMtaka ane mahAbhAratanI strIo tejasvI, mahAna ane buddhizALI che. keLavaNIkAra zrI manubhAI paMceALI darzake uparokata zabda sAvitrI, damayaMtI ane kauzika AkhyAnanI brAhmaNI jevAM ucAryA hatA. pAtra che. mahAbhAratanA keTalAMka Itara pAtra - manubhAI paMcoLIe vividha daSTAMta ApI, sAthe sAtha zrI dake vadhumAM jaNAvyuM hatuM ke, mahAbhAratakAra te mAjanI zikSaNa paddhatinI uNapa batAvI, mahAbhAratanA itara paNa Si che. emane sAhityakAra kahevAmAM te ochapa che. mahatvanAM pAtronI jhAMkhI karAvI hatI draupadI vastrAharaNa vakhate bhISma ane drauNAcArya jevA rAmAyaNanAM keTalAMka itara patro le cUpa besI rahe che. tyAre vikaNa nAmane eka juvAna rAmAyaNanAM keTalAMka Itara pAtre vize pitanuM vaktavya ziDI kSaNa mATe AvIne vAtAvaraNa para chavAI jAya che. Apa jANItA vivecaka ane AcArya zrI yazavaMtabhAI zukale kiNuM duryodhananA navANuM bhAIemane eka nAno bhAI che. jaNAvyuM hatuM ke, rAmAyaNa mahAbhAratathI pUrve racAyuM che. e cUpa nathI besI rahe ane kahI de che ke, yudhiSThare rAmAyaNa kuTuMbathA che. rAma puruSottama che paNa maryAdA aupadIne hoDamAM mUkI e beTuM karyuM che. duta ja beTI rIte puruSottama che. ezAyuM che. rAmAyaNanA mALakhAmAM nirNAyaka pAtra maMtharA che. evuM vikarNanI cAturIthI, stabdha thaI gayelI AkhI sabhA khuza kaI pApa nathI je mANasanA manamAM bIja rUpe paDyuM na hoya. thaI jAya che. keIka pahela karanAra joIe. bAkoruM pADanAra tene vAtAvaraNa maLatAM phUlephAle che. kaikeyIne uzkeravAnuM kArya joIe pachI lokamAnasa cAle. maMtharA kare che. jagatamAM yuvAnone Adarza vikarNa have joIe. vastrA rAma ane sItA para dharma-satyane bhAra vadhu hovAthI karaNa karavAnI duHzAsanane AjJA ApanAra karyuM hoya che. meTAnI duHkha vadhu Ave che. navesarathI gaThavanArane hamezAM saMkaTa Ave nAnapa e karyuM che ane nAnAnI Tepa e vikaNuM che. vikaNuM che. maMtharA rAmanI vedanAnI nirmAtA che. hamaNu sAthenI vAtamahAbhAratane mahimA che. meTAnI meTapa nahi paNa nAnAnI cItamAM rAma bharatanI prazaMsA kare che paNa kayInI niMdha nathI Tapa e kharI meTa che. karatA je emanI mahAnatA che. guru droNAcAryane putra azvatthAmA che, uttama pAtranuM kaI rAmAyaNamAM prakRti e paNa eka pAtra che. suMdara prakRti rIte dhIme dhIme patana thAya che te azvatthAmAmAM jovA maLe che. vaNane che. papA sarovara ane paMcavaTInAM manarama varNa che. supaDA jevA nakhavALI zurpaNakhA sAthenI prathama vAtacItamAM suhanI chelI rAtrIe azvatthAmA pAMDavonA nidrAdhIna pAMca patrane mArI nAMkhe che. A kAryanI preraNA teNe rAtre paMkhI gaMbhIra rAmanI prathama vakhata sensa opha hyumara dekhAya che. enA mALA pIMkhatA ghuvaDa pAsethI meLavI hatI azvatthAmAM zarpaNakhA yuddha mATe nimitta bane che. ghuvaDane guru banAvI vinAzane mArge vaLe che, jayAre arjunanA jaTAyu dazaratha rAjAnA mitra che. jaTAyumAM nirapehatA, niSThA, kartavyabhAvanA jovA maLe che. guru zrI kRSNa che. mANasa kene guru kare che tenA upara badho AhAra che. brahAna yuddhathI je vinAza jAya che. tenuM nAnuM paNa mahattvanuM pAtra vAlInuM che ane tenI patnI narNana mahAbhAratakAre karyuM che, je AjanA aNuyuddhanA tArAnuM che. te ja pramANe azoka vATikAmAM saramA nAmanI eka pariNAmane sAkSAta kare evuM che. ' rAkSasI che, je sItAne dhIraja baMdhAve che ane kahe che ke, nAnAM pAtro paNa jIvananuM UMDu rahasya chatuM karI jAya che. rAvaNane mRtyulabha thayo che. zabuka ane vAlInA vadha mATenAM mI pachImAMthI keTalA raMga nIkaLe te kahI na zakAya. (anusaMdhAna pRSTha 157 upara) briA : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. eka baI 400004. Te. naM. 350296HmudraNasmAtaH prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 04
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Rogd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. : 37 . vaSa:44 aMka: 22 ka muMbaI tA. 16-3-87 zoSaka lavAjama rU. 30/- chuTaka nakala rUA. 1-50 muMbaI saina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meIla 6 20 % 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha. lAvatAra ane jAtismaraNa jJAna tAjetaramAM spenanA lagabhaga aDhI varSanA eka bALakanI pasaMdagI karI hatI. e dasa bALAmAMthI himAcala pradezanA bauddha lAmA tarIke pasaMdagI karavAmAM AvI che. A ghaTanAe dharmazALA nAmanA nagaramAM rahetA dalAI lAmAe lAmA jagatanA ghaNA lokomAM kautuka jagADayuM che. yezenA avatAra tarIke selanI pasaMdagI karI hatI, tibeTa ane nepALanA bauddha dharmaguruo 'sAmI' tarIke bALaka esele dalAI lAmA samakSa lAmA pezanAM vastro, mALA, oLakhAya che. lAmAnI judI judI kakSA hoya che. temAM dalAI paTTo vagere jANe pitAnAM hoya tema upADIne laI lIdhAM hatAM. thAmAM sarvocca pade gaNAya che. tibeTanA loke daI lAmAne nepALanA kApAna maThanA lAmA thaze mULa karNATakanA hatA. emaNe - ananya zraddhAthI pUje che ane anusare che. dalAI lAmAnA bhAratamAM ane bhArata bahAra yuropa-amerikAmAM bauddha dharmanAM ghaNAM bahAtha nIce judA judA bauddha maMdire, mArI ane kendro hoya che. pAnakendronI sthApanA karI hatI. -ane temAM adhipati tarIke je bauddha guruonI pasaMdagI bALaka esesanI mAtA mAriyAe pitAne anubhava varNavatAM karavAmAM Ave che, teo "sAmA" tarIke oLakhAya che. kahyuM hatuM ke tene eka svadhana AvyuM hatuM. svapnamAM pate kaI bauddha lAmAnI pasaMdagInI eka viziSTa paddhati hoya che. khristI devaLamAM gaI hatI. tyAM hajAreka mANase hatA. e badhA vacce jyAre koI paNa eka lAmAnuM avasAna thAya che tyAre temane kAma vaize ene dekhAyA. pachI lAmA yezae bUma pADIne potAnI "punarjanma kayAM thayo haze tenuM anumAna karIne tevI vyakita mATe pAse bolAvI. pachI teo ene devaLanI bahAra eka jharA pAse zodha calAvavAmAM Ave che. keTalIka maLatI AvatI nizAnIo laI gayA. ane e jharAnA pANImAM enuM mAthuM DhabADayuM. mane aSTakaLo uparathI tenI pasaMdagI thAya che. lAmAnA avasAna ema karavAthI pite keTaluMka pANI pI gaI. AvuM svapna pachI garbhavAsanA nava mahinA jeTalA samayanI gaNatarI karI te AvatAM pite jAgI gaI ane tyAra pachI jAma yeze jANe pachI duniyAbharanA anuyAyI vargamAM ke tenI AsapAsa janmelI pitAnI pAse ja che evuM tene satata lAgyA karatuM hatuM. ema bALakema bauddha kendro taraphathI zedha calAvAya che. daseka jeTalAM karatAM thoDA divasa pachI tene khabara paDI ke pite sagabhAM banI "bALakanI pasaMdagI thAya che. belatAM cAlatAM zIkhelA e bALakane che. ane pachIthI te ema lAgavA mAMDyuM ke tenA garbhamAM je * bhavasAna pAmelA lAmAnA kendra sthaLe laI AvavAmAM Ave che. bALaka che te lAmA yezane avatAra che. e lAmAnAM vastro, mALA, pado ke anya upakaraNe bIjAonI bIjI bAju pAna maThamAM lAmA yezenI jagyAe AvelA ANAM upakaraNa sAthe mUkavAmAM Ave che. bALaka e upAraNAmAMthI lAmAM tenajhopAne paNa eka svapna AvyuM hatuM. e svapnamAM te lAmAnAM upakaraNe kudaratI rIte zodhI laIne harSollAsa emane evuM darzana thayuM hatuM ke lAmA vaizae pAzcAtya jagatamAM anubhave tene te lAmAne avatAra mAnavAmAM Ave che. pasaMdagI avatAra lIdhe che. vanamAM e bALaka kei eka vizALa pAmelA e bALakane tyAra pachI e ja bauddha mAmAM, ekAMtamAM jagyAmAM ramI raheluM dekhAyuM. pazcimanA dezamAM jude jude pharatAM rAkhavAmAM aAve che. ene dhArmika tAlIma ApavAmAM Ave che lAmA tenapAe jyAre aDhI varSanA bALaka esesane eka ane abhyAsa karAvavAmAM Ave che. bAlabrahmacArI, niSi ane sthaLe ramatuM joyuM tyAre pitAnA svapnanI sthaLa sahita badhI pavitra evA e kizorane lAmAnA sthAne, te maThanA adhipati vigate maLatI AvI. emaNe esesanAM mAtA-pitAne saMpaka , tarIke sthApavAmAM Ave che. sAthe, badhI vAta karI ane esesanI lAma tarIke mAMgaNI nepALamAM pAna nAmanA bauddha mAnA lAmA yeza 1984 mAM karI. mAtA-pitAe e darakhAsta tarata ja saharSa svIkArI 'cAcaMnI tajI tArIkhe amerikAnA kelipheniyAmAM hRdayaroganA lIdhI. e paNa eka anukULa ane anurUpa ghaTanA kahevAya. - humalAthI avasAna pAmyA hatA. emanA paTTaziSya tyAra pachI lAmAM bALaka esela vize mAriyAe kahyuM ke visakansIna zaheramAM zae kayAM avatAra dhAraNa karyo haze tenI zeSa calAvI hatI. tyAre teo lAmA yezanA gurune maLyA tyAre bALaka esema ema karatAM speniza daMpatI mAriyA ane pAkenA putra oselanI pitAnI meLe ja jamIna upara nIcA namIne pramANe karavA pasaMdagI karI hatI. emaNe bIjA nava bALakenI paNa " lAgyo hate. vaLI e selane jyAre dalAI lAmAnI vIDiyo
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-84 Tepa batAvavAmAM AvI tyAde bhAvapUrvaka ane animeSa nayane doDha kalAka sudhI te Tepa joI rahyo hate. ane be hAtha joDIne dalAI lAmAne te vAraMvAra page lAgyA hatA. . Ama evI keTalIka ghaTanAo banI che ke je pUrvajanmanA saMketarUpa che. jANe pUrvajanmanuM jJAna thayuM hoya tevuM bALaka eselanuM vatana jovA maLyuM che. AthI eselanI lAmAnA avatAra tarIke pasaMdagI karavAmAM AvI che. pUrvanA eka ke vadhu bhavanuM ochuMvatuM gAna thavuM tene jAtismRtijJAna-jAtismaraNa jJAna kahevAmAM Ave che. jAtismaraNa jJAnanA prakAranI AvI ghaTanAe punama jevuM kaMIka che e vAta siddha karI Ape che. punarjanmamAM na mAnanAra pAzcAtya jagatanA ghaNA leke AvI ghaTanAo pachI have punarjanmamAM zraddhA dharAvatA thayA che. vartamAna samayanA jAtivamaraNa jJAna vize duniyAnA ghaNuM dezamAM abhyAsa thaI rahyo che. jAtivamaraNa jJAnane ParaPsychology ne mAnasavijJAnanA viSayanA eka peTA vibhAga tarIke bhAratamAM ane bhArata bahAra aneka dezamAM abhyAsa thaI rahyo che. judI judI yunivarsiTIomAM jAtivamaraNa jJAnanA seMkaDe kissAo neMdhAyelA che. alabatta badhA ja kissAomAM kahevAyelI badhI ja vAta sAcI paDI hoya evuM nathI. keTalIka vAtemAM thoDuMka maLatApaNuM jovA maLyuM che, te keTalAka kissA emAM ghaNuM badhuM maLatApaNuM jovA maLyuM che. yahudI, khristI ane IrAma dhama punarjanmamAM mAnatA nathI. paraMtu AvA kissAo vakhatevakhata noMdhAyA hovAnA kAraNe pUrvajanmapunarjanma jevI koI ghaTanA che evuM pAzcAtya jagatanAM ghaNA ke have svIkAravA lAgyA che. A jAtismaraNa jJAna athavA jAtismRtijJAna che zuM? duniyAnA judA judA dharmonA sAhityanuM avalokana karIzuM te jAtismarazu jJAnanA ullekha jaina dharmamAM jeTalA jovA maLe che teTalA anya dhamamAM bhAgye ja jovA maLaze. aneka jaina dharma- kayAomAM ane tIrthaMkaranA pUrvabhava sahitanAM caritramAM jAtismaNa jJAnanI ghaTanA jovA maLe che.' , jaina mAnyatA pramANe jAtismaraNa jJAna e eka prakAranuM mAtra jJAna ja che. e kaI deva-devIoe karelo camatkAra nathI ke bhagavAnane sAkSAtkAra nathI. eTale jainadharmamAM e jJAnanuM eka apekSAe ghaNuM mahattva svIkAravAmAM AvyuM che. te anya apekSAe enuM bahu mUlya AkavAmAM AvatuM nathI. jaina dharmamAM pAMca prakAranA jJAna batAvavAmAM AvyAM che(1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana: paryAva. jJAna ane (5) kevaLajJAna. kaI paNa gatinA jIvane ochevatte aMze matijJAna avazya hoya che. jAtismaraNa jJAna e mati jJAnane ja prakAra che ema jaina dharma mAne che. manuSya, tiyaca, deva ane nArI e cAreya gatinA jIne jAtismaraNa jJAna thaI zake che. tiryaMca gatimAM phakata saMsI paMcendriya jIvane ja (pAMce ya indriya tathA zanavALA jIvane ja) jAtismaraNa jJAna thaI zake. asaMsI chone u. ta. kIDI, vadi, macchara, pataMgiyuM mAkhI, iyaLa vagere chone jAtismaraNa jJAna thAya nahi, kAraNa ke matijJAnane e prakAra hoI jene saMjJA (dravya mana) hoya te jIvane ja A jJAna thAya. jAtismaraNa jJAna mukhyatve jJAnAvaraNIya kamanA pakSamAMthI thAya che. e cittane eka viziSTa prakArano ughADa che. A udhADa darekane cirakAlIna rahetuM nathI. A jJAnane prakAza kAyama ekasarakhe paNa rahetuM nathI. emAM vadhaghaTa thavAno saMbhava rahe che. keTalAkane keTalAka divasa sudhI e jJAna rahe che ane pachI kAyamane mATe cAlyuM jAya che. keTalAkane te vadhu samaya rahe che.. matijJAnamAM smRti che ema vismRti paNa che. eTale jAtismaraNa, jJAnamAM smRti ane vismRtine saMbhava rahe che. matijJAnanA cAra peTA prakAra che. (1) avagraha (2) Iha (3) avAya ane (4) dhAraNuM. avagraha eTale "A kaMika che.' e aspaSTa bhAsa che. "A zuM che? e jANavA mATe cittamAM uhApoha tha ane kaMIka aspaSTa nirNaya thaze tenuM nAma IhA. "chA zuM che? te vize vizeSa vicAra veda ane te A ja che' e spaSTa nirNaya thaze tenuM nAma avAya. je ni thayo hoya te cittamAM daDhapaNea 'kti thaI jAya ane keTalAka samaya sudhI TakI rahe tenuM nAma dhAraNa - smRtine samAveza dhAraNamAM thaI jAya che. dhAraNa eTale pitAnA joyelA, sAMbhaLelA ke anubhavelA padArthone ke vicArone cittamAM dhAraNa karI rAkhavAnI ke saMgrahI rAkhavAnI zakita. A zakti phakata saMsI paMcendri chane ja hoya che. jAtismaraNa zAna e dhAraNAne ja eka prakAra hovAthI te jJAna saMsI paMcendriya jIne ja thAya che. kIDI, mAkhI, IyaLa vagerene dhAraNazakita nathI hotI, eTale ke - smRti nathI hotI manuSya ane prANIone rakRtinA AdhAra upara rahelI tAlIma ApI zakAya. gheDe, hAthI, tiruM, gAya, baLada vagere prANIone ke manuSyone amuka karavuM ane na karavuM, enI tAlIma emanI dhAraNazakita pramANe ApI zakAya che. jAtismaraNa jJAna indriyajanita jJAna che. te indriyAtI jJAna nathI. e jJAna javalle ja kaIkane thAya che. mATe e camatkArarUpa lAge che, paraMtu e kAI atIndriya camatkAra nathI. jAtismaraNa zAna thavA mATe samaya ke vyakitanI bAbatamAM kaI nizcita niyama hotA nathI. je niyama che te jJAnAvaraNIya karmanA ane sAthe darzanAvaraNIya tathA mehanIya karmanA kSapakSamane ja che. tIrthaMkaranA samayamAM, cothA ArAma aneka lene jAtismaraNa jJAna thayAnA ullekha maLe che. bhagavAna mahAvIrasvAmInA samayamAM caMDakauzika sapane, deDakA avatarelA naMda maNiyArane, hAthInI gatimAMthI AvanAra medha kumArane jAtismaraNa jJAna thayuM hatuM. vartamAna samayamAM e jJAna thavAne saMbhava ghaTa gaNe che. zrImad rAjacaMdrane e jJAna thavAnI ghaTanA suprasiddha che. kALanA prabhAvane kAraNe jIvonI tenI gyatA ghaTatI gaI che. eTale AvI ghaTanA virala banatI hovAne kAraNe enI vAta sAMbhaLatAM aneka lokone kautuka thAya e svAbhAvika che. jAtismaraNa jJAna phakata saMsI paMcendriya ne ja thatuM hovAne kAraNe je jIvane e jJAna thAya te jIvane pitAnA pUrvanA eka athavA vadhAre bhavanuM maraNa thAya che. e bhavomAM paNa pate asaMgI jIva tarIke eTale ke kIDI, vadi, macchara, sUkSma jIvANu ItyAdi ke vanaspati ekendriya jIva tarIke je bhava karyo hoya te bhavanuM smaraNa na thAya. pUrvanA bhavomAM saMjJIpaNuM ane vartamAna bhava sudhI enuM sAtatya mahatvanuM che. jAtismaraNa jJAna phakata samakita ne ja thAya evuM nathI. te sajajanane paNa thAya ane durjanane paNa thAya, te (anusadhAna pRSTha 166)
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ = u tA. 16-3-67 A prabuddha jIvana adazya suSTino anubhava . tanasukha bhaTTa mArA eka masiyAIbhAinA putra amRtalAla rAvaLa, bhAva prophesara bhaTTa tame mAro avAja sAMbhaLo cho ? nagaranI zAmaLadAsa kolejamAM abhyAsa karatA hatA, dakSiNAmUrti - "hA, avAja sAMbhaLuM chuM, paNa tame koNa che? ane huM vighAthIbhavananA sthApaka ane niyAmaka sva. nRsiMhaprasAda prophesara chuM enI khabara tamane kayAMthI paDImeM sAme kAlidAsa bhaTTa (nAnAbhAI)nI pratiSThA temaNe sAMbhaLI. nAnAbhAI aMgrejImAM savAla karyo.' -saurAcha-gujarAtanA yogezvara nathurAma zarmAnA ziSya hovAthI divasa daramiyAnanI tamArI vAtamAMthI meM jANyuM ke tame -gamaga che, gujarAta vidyApIThanA upakulapati hovAthI gAMdhI- prophesara che. ane huM koNa chuM jANavA mATe te mAre mArI vAdI che, "dakSiNAmUti' mAsikanA taMtrI hovAthI keLavaNI- kahANI tamane kahevI paDaze. tamArAmAM hiMmata ne dhIraje che?" makAra che, prophesarapada choDIne svecchAe mAtarapada grahaNa karavAthI hA, beya che e mAre daDha vizvAsa che.' nagI che, rAjakAraNa, samAjakAraNu, keLavaNI vageremAM Adarza mArI kahANI huM tamane saMbhaLAvuM te pahelAM mAre tamane yAdI hovA chatAM praznArA nAgara hovAthI dakSa, vyavahAru ane eka sUcanA ApavI paDaze. kaho ke eka prayoga karI batAvavAne mutsaddI che, vagere aneka vAte temaNe sAMbhaLI-AthI temane raheze. juo A battI che, A tipAi che, A kAcano pyAlo -satsaMga karavA teo nAnAbhAIne maLyA-nAnAbhAInuM vyakitatva tenI upara che, A badhuM ahIM paDeluM tame yathAsthita jue che?" anAkramaka ane buddhimAhya dalIla karIne potAne mata samajAvavAnuM hA, barAbara joI zakuM chuM.' "lAgavAthI temane A satsaMga game ane tene cAlu rAkhe adazya "have e badhA meja uparathI UMcakAIne havAmAM addhara sRSTine temane kaI anubhava che ke nahi e prazna ekavAra thatAM tame juo cho ?' - A yuvaka jijJAsue dhIraprazAMta nAnAbhAIne karyo. uttaramAM "hA, jouM chuM ne sArI rIte jouM chuM" have tamane nAnAbhAIe svAnubhava varNavya-nAnAbhAIno A anubhava khAtarI thaI haze ke tame aradhI rAtanA udhanA ghenamAM nathI, pachIthI temaNe mArA vaDIlabaMdhu sva. harihara bhaTTa AgaLa vadhyuM svanAmAM nathI kalpanAsRSTimAM nathI ke nazAmAM 5Nu nathI, ane mArA meTAbhAIe temane kahyo. tame jAgRta avasthAmAM che. ane pUrepUrI zuddhimAM cho e nAnAbhAI bhaTTanuM kathana cokhkhI hakIkata che. kharune ? dakSiNAmUrti vidyAthIbhavana pAse gAMdhIjInA siddhAnta anusAra hA, huM pUrepUrA bhAnamAM ne taMdurastImAM chuM" te pachI keI sthAyI bhaMDoLa rahetuM nathI. dara varase ame kAryakartAo, mukhyatve havAmAM UMcakAyelI vastuo ApameLe nathI UMcakAI paNa ja bhAratanA judA judA bhAgomAM jaIne tyAM vasatA gujarAtI paNa tene UcakanAra keIka jIva che enI paNa tamane pUrI vepArIo pAsethI phaMDaphALo ugharAvI lAvuM chuM amArI saMsthA khAtarI thaI haze ja. tema chata vastune ucakanAra mane tame Ama ja cAle che, ekavAra mane thayuM ke pUrva AphrikAmAM joI nahi zake paNa huM tamane yathArthapaNe joI zaku chuM e "Ine tyAMnA gujarAtI vepArIone maLuM, tyAMthI vadhAre paisA paNa tamane samajAyuM haze ja." maLavAno saMbhava che, AthI huM pUrva AphrikAmAM gaye ane tyAMnA hA, tame adrazya che ne huM dazyamAna chuM" kaniyAnA pATanagara nAirobImAM eka gujarAtI vepArIne tyAM | 'tyAre have mArI kahANI sAMbhaLo, mAre A kahANI ghaNA Utaryo; Akho divasa vepArIone maLavAmAM gaye. rAte vALu jaNane kahevI hatI paNa che ja te sAMbhaLavA taiyAra nathI. vAta meM mArA yajamAna patipatnI vacce bAjunA oraDamAM vArtAlApa AdaratAM ja te mANasa tarata bhAgI chuTe che. pachI huM vAta yate sAMbhaLe. avAja mATe thate gaye, avAjamAM garamI pazu kone karuM ne kema karIne karuM? - AvatI gaI ane chevaTe mADI thatI hoya te AbhAsa ', cAre tama tAre, tamane Aje joie te ja zretA - Abe, AthI meM hAka mArIne pUchayuM ke rAta chatAM vAtA- maLe che, nirAMte vAta karo." "varaNamAM garamI kema AvI che? baMne jaNa jarAkavAra DadhAI pretanuM kathana gayA paNa pachI temaNe vaDacaDanuM kAraNa kahyuM. pati mane, pahelA vizvavigrahanA AraMbhanA samayanI mArI A vahu divase rahyo te ja eraDo suvA mATe, ApavA mAgatA kahANI che. jarmanI iMgleMDanI sAme laDAi ubhI karavA -hatA, paNa patnIne te sAme vAMdho hatA, kAraNa ke eraDe dhAratuM hatuM. paraMtu laDAI AraMbhAya tenI agAu pRthvI "vahemavALA hatA, rAte te oraDAmAM "cALitara' (bhUtacarita) paranA tamAma dezomAMthI jarmana mUDIne jarmanImAM kheMcI -thatuM hatuM evI te gharanI lekanI mAnyatA hatI. "cALitaranI levA tenI murAda hatI. AthI paradezamAMnI tamAma jarmana vAta sAMbhaLatAM ja meM Agraha rAkhe ke mAre vahemavALA vepArI peDhIene jarmanInA laDAI jagAvavAnA irAdAnI jANa -rAmAM ja sUvuM che, kAraNa ke mane bhUtapretanI adazya sRSTimAM jAsUsa mAraphata karI devAmAM AvI. A sAthe ja peDhIonI -rasa che. mAre Agraha joIne daMpatIe namatuM mUkyuM. ane tamAma mUDI svadezamAM mokalI devAnI sucanA paNa apAI gaI. patnIe mArI mAgaNI svIkArI. A vakhate huM bhAratamAM muMbaInI eka jarmana peTImAM nAne ATalI dhamAla thayA pachI Uya zAnI Ave ? vicAra, aphasara hate. peDhIe pitAnI ane teTalI sthAvarajaMgama milakata pratIkSA ane uttejanAmAM aradhI rAta gaI. jhapATAbaMdha vecavA mAMDI. Ama vecavA chatAM ye rAcaracIlAM kAryomAre Aje pretasRSTinAM pArakhI levAM hatAM, rAta sudhI payogI nAnAM ya sukhasagavaDanAM ya, ane tevI paracuraNu ghaNI pavItI gayA pachI keDe vakhate eka spaSTa avAja sAMbhaLyuM. cIjo vecAyA vinA paDI rahI. meTAM khAtAonI rakama tathA kAIka bolatuM hatuM, ane aMgrejI bhASAmAM mane prazna pUchatuM hatuM. meTAM ya vecatAM upajelI rakama vagerene te copAmAM
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1dara peDhInA saMcAlana jApoTalAM badhI temAM AvatI jatI hatI. prabuddha jIvana tA. 16-3- adalAbadalI karIne jarmanI bhegI karI devAmAM AvI. paNa A nAnAbhAI bhaTTanuM kathana paracuraNa kImatI cIjonA barAka zodhatAM vAra lAge tema hatuM. tyAra pachI huM nirAte suI gayo. savAre yajamAnanI daramiyAna yuddha saLagavAnI tArIkha te najIka AvatI jatI hatI. sAthe cA pItI vakhate mane pUchavAmAM AvyuM ke rAte tamAma jarmane gAMsaDATalAM badhI taiyAra thayA. A veLAe kaI vicitra anubhA thaye te kharo ? meM kahyuM ke peDhInA saMcAlake peDhInA jUnA paThANuM cekIdArane pAse khelAvI tamArI vAtethI mane jarA za paDelI ane tethI kahyuM ke mA badhI cIjo tuM vecI nAkhIne tenA paisA tArI kaMika AbhAsa thAya che te bhrama pazu upaje 5Nu manane pAse ja rAkhaje. varasa pachI ame muMbaImAM pAchA daDha karIne jotAM mane bhUta bUta kaI jaNAyuM nahi. kA bhUta AvIzuM tyAre te rokaDa rakama mArA hAthamAM mUkaje. tArI A ne maMchA DAkaNa, e kahevata sAva sAcI che. tame leke vahemI sevAnA badalAmAM peDhI tene sAruM inAma Apaze ATaluM kahI che ne bIjAne vahemI banAvI mUke che, tamArI vAtamAM pahANane lAkhonI paracuraNa kImatI cIjo saMpIne badhA mane kaI ja vajUda nathI. . svadeza bhegA thaI gayA, huM jarmana lazkaramAM joye, laDAine A pachI meM mArA AgamananA hetunI ane ahIMnA kAmorace gayo ane tyAM laDatAM mAryo gayo. vaphAdAra paThANa cokIdAre kAjanI vAta upADI vAtavAtamAM meM gharajamAnane kahyuM ke A zaheramAM bhAratamAMthI kAI paThANa Avyo che tevI jANu mane paracuraNa kImatI cIjo vecIne temAMthI upajelI rakama kyAMka bhAratamAM thaI hatI, ane pUrva AphrikAmAM amuka zaheramAM dATI ke chupAvI bekAra pahANe nokarInI zodha AdarI. jarmana amuka jarmana peDhImAM cekIdAranI nokarI khAlI che te peDhInA cokIdArane agreja peDhIo ke tenA pakSanI peDhIo mAhitI mane ahIM kaMDa ugharAvatI vakhate ahIMnA bhAratIya karI zAne Ape? chevaTe kaMTALIne te bhArata choDI ahIM pUrva taraphathI maLI che. te zeTha! tame te paThANune zedhI kahIne mAre AphrikAmAM AvyuM che ne cAkIdAranI nokarInI talAzamAM che, have ATale saMdeza pahoMcADaze? zeThe tarata hA kahI. AphrikAma vAta ema che ke ahIM pUrva AphrikAnA amuka zaheramAM amuka jarmana bhAratIya paThANune zodhavAnuM kAma kaThaNa na hatuM. zeThe paThANane khAlI peDhImAM cokIdAranI nokarI khAlI che, ane te peDhIne rokIdAranI khUba jarUra che, have jo A pahANane A khAlI jagyAnI jANa jagyAnI jANa karI, paThANane te bhUkhI netarI ne kAkhamAM bhANuM IvALuM hatuM. te tyAM game te karI tenI ja vATa thAya te te e zaheramAM jaIne nokarI meLavI zake- paNa tene joI rahI hatI. te sukhI thaye.' jANa kare kezu? jene huM A samAcAra ApavA jAuM chuM amRtalAla rAvaLanuM kathana te mANasa bhaDakIne be bAkaLa thaI mAge che- ane ho ATaluM sAMbhaLyA pachI meM nAnAbhAIne pUchavuM "nAnAbhAI AvelA mArA khela mArA haiyAmAM ja rahI jAya che, prophesara bhAratamAMthI tamane paThANunI mAhitI maLelI ane ahIMthI bhaTTa ! tame mAre A sadeze e vaphAdAra paThANane paheAMcADaze! tamane khAlI nokarInI mAhitI maLelI ema vAtane uthalapAthala tenuM tathA pelI jarUratamaMda jamana peDhInuM saranAmuM karavAmAM asatyakathanane doSa Ave ke nahIM. huM tamane lakhAvuM chuM te tame ahIM ja lakhI lo. nA jarAya na Ave-Ane mATe tamane huM mahAbhAratanuM A mAhitI tamane karyAthI maLI ne kema maLI tenI vAta koine vAkaya mArA samarthanamAM saMbhaLAvuM chuM. mahAbhAratamAM yudhiSThiranA karavAnI jarUra nathI, kAraNa ke tethI te ahIMnAM badhAM mANase asatya kathananI carcA Ave che. AnaMdazaMkara bApubhAi dhruve paNa bhaTakaze. tamane kaIka rIte A mAhitI maLI che. ema pitAnA "ApaNe dhama" nAmanA pustakamAM yudhiSiranA asatya goLa goLa vAta karaje prophesara bhaTTa] ahIM 'mArI kathananI carcA pitAnI daSTie karI che. mahAbhAratakAra yuSiSThiranA oLakhANa pUrI thAya che, tame hiMmatathI tathA dhIrajathI asatyakathana viSe carcA karatAM satyanI vyAkhyA Ama Ape che? mArI AkhI kathanI sAMbhaLI tethI mane khUba zAMti thaI che. 3 mAhitaM por ! arthAta je kathanathI koI paNa presara bhaTTa tamArA jevA sajajana mane maLyA te mAruM jIvanuM hita thAya te kathana satyavacana kahevAya che. A pachI sabhAgya che, prephasara bhaTTa! theMka yU' meM satsaMga mATe nAnAbhAIne AbhAra mAnI temanI raja lIdhI, agni eziyAnA dezonI bhASAomAM bhAratIya zabda @ jazavaMta zekhaDIvALA prAcIna kALathI bhAratIya rAjya ane sAmrAjayano vistAra paNa bhAratIya saMskRta bhASA-sAhityanA sarakAra spaSTa dekhAya che. bhAratIya upamahAkhaMDa pUratuM maryAdita rahyo che; paraMtu bhAratIya agni eziyAnA sauthI moTA deza inDoneziyAnA nAmamAM dharma-saMskRti-bhASA-sAhityane vistAra hiMda mahAsAgaranI Asa- bhAratanI paryAyavAcI saMjJA 'I'ne yoga thayo che. tenA jAvA pAsa AvelA ghaNA dezamAM thaye che. pazcimamAM adhAnistAna, TApunuM nAma saMskRta yava dvIpa parathI vyutpanna thayuM che. bAlI uttaramAM madhya eziyA ane tibeTa, dakSiNamAM zrIlaMkA, pUrvamAM ane madurA TApuonAM nAma bhAratIya nAma parathI paDamAM che. brahmAdeza, thAIlenDa, oDiyA uparAMta agni (dakSiNa-pUrva) eni' dvIpanA uttara pradezamAM Avela bruneI rAjyanI rAjadhAnI dizAmAMnA malAyA ane inDoneziyAmAM bhAratIya dhama-saMskRti baMdara zrI bhagavAna che ! rAmAyaNa ane mahAbhAratanA prasaMgAbhASA-sAhityane vyApaka tema UDe prabhAva paDe che. tethI pAnuM nirUpaNa karatAM chAyAnATaka ("vAyAMga) tyAM lokapriya che. itihAsakAro ghaNIvAra pUrva-agni eziyAnA dezone bRhada bhArata rAma, hanumAna, ajuna Adaza vIra-nAya tarIke sarvatra tarIke oLakhAve che. suparicita che. ( inDoneziyA, malAyA, thAilenDa Adi dezamAM parvata, bhAratIya yA bhAratIya dhama-saMskRtimAM dIkSita rAjAne nadIo, nagara, devA, leke vagerenA nAmamAM tevAM bhAratIya prAcIna ane madhyakALamAM malAyA-DoneziyAnA vividha pAmI nAmenuM pratibiMba paDayuM che. temanI bhASA ane sAhityamAM zAsana karatA hatA. prAcIna cInI itihAsanI TalIka nadhi
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-87 evuM darzAve che ke jAvAnA prathama rAjA gaNuAta aji-zakA pazcima bhAratamAMthI AvyA hatA. daravIsananI pahelI ane bIjI sadImAM bhAratIya rAjA rAjya karatA hatA, bhAratanA khauddha bhikhuAe cethI sadIthI jAvA-sumAtrAnA dvIpamAM khauddha dharmanA pracAra zarU karI dIdhA hatA. sumAtrAnA zrI vijaya vazanA rAjAmA bauddhamI hatA te pAli ane saMskRta bhASA - sAhityanA AzrayadAtA ane puraskartA hatA. jAvAmAM ceAthI-pAMcamI sadI daramiyAna zAsana karatA bhAratIya vazI eka rAjA pUrNa'vAM saMskRta bhASA-sAhitya anurAgI hatA. saMskRta bhASAmAM ane eka prakAranI padmava lipimAM lakhAyelA tenA aneka zikSAlekha arutAna, jammU, khAna-kApI, tugu jevAM thaLAethI maLI AvyA che. sumAtrAnA zrI vijaya vazanA rAjA zailendro jAvAmAM rAjya sthApyu hatu, je agiyAramI zadI sudhI TakI rahyu` hatu`. kharAbuhUranAM bhavya mahAca tya madirA zailendrava'zI zAsanakALa daramiyAna kha dhAryAM hatAM inDoneziyA ane AsapAsanA dezAmAM hiMdu-auhadhamI' rAjA AmAM zAsana pa`daramI sadI sudhI cAlu rahyAM hatAM. zmA samaya daramiyAna rAjA-prajA para sa MskRta-pAli bhASAsAhityanA prabhAva vyApaka rUpamAM paDayA hatA. sAmAnya lAsamUhu rojiMdA vyavahAramAM sthAnika jAvAi khAlI khelatA hatA; paraMtu kavi-lekhakA sAhityasarjana jAvAi kheAlInA ziSyasamAjita svarUpa 'kAvI' yA 'kavi' bhASAmAM karatA hatA. kavi-bhASA saMskRtathI prabhAvita hatI. dasamI--agiyAramI sadIthI temAM rAmAyaNu, mahAbhAratanA anuvAdo karavAnI pravRtti zarU thai gai hatI. aDhAra pa dharAvatA mahAbhAratanI aneka vAcanA pracalita thai hatI. seha vikRta bhAratayuddha' (1ra mI sadI) temAMnI eka hatI. rAmakathA vize teA kavi-bhASAmAM hajAreka kRti racAi hatI. kavi bhaTTI ( 6-7 mI sadI)nA 'rAvazuvadha' mA bhaTTIkAvyA AdhAra la, yogIzvara nAmanA viSe (11 mI sadI) kavi--bhASAmAM rAmAyaNa kAvIna' nAmanuM 26 sagIya mahAkAvya lakhyuM hatuM. nUtana kavi--bhASAmAM pazu surata rAma' nAmanuM mahAkAvya racAyu. che.) eka kavie, devAnI vinaMtIthI hari (viSNu)e rAkSasane kevA hazelA tenu nirUpaNa karatuM 'harizcaya' nAmanuM kAvya lakhyu` che; teA anya eka kavie sahasrabhAtu arjunanA rAvaNa paranA vijayanuM varNana karatuM aj'navijaya' nAmanuM kAvya lakhyuM che. satyavAna sAvitrInI kathA kavi-bhASAmAM 'saMgaruSavAna' nAmanA eka kAvyamAM nirUpAI che (jemAM sAvitrIne yayAti - daivayAnInI putrI tarIke varNavavAmAM AvI che) paMcataMtranAM prAcIna kavi - bhASA uparAMta tana kavi - bhASAmAM tathA khAlI ane madurA dvIpanI sthAnika bhASAomAM khAreka jeTalAM rUpAMta prApta thAya che. aneziyAnAM bhASA-sAhitya para prAcIna bhAratIya saskRta bhASA-sAhityanA dhruva prabhAva paDye che, te A hakIkate parathI samajI zakaze. prabuddha jIvana vastutaH, Aje paNa dhAneziyAmAM bhAratIya saMskRti ane saskRta bhASA-sAhityanA prabhAva sarjaMtra dveSa zakAya che. paMdaramI sadI pachI mAyA ane daDAneziyA IslA madhamI deze anyA che. temanA para Ama parziyana saMskRti ane arabI bhASAnA ghaNA prabhAva pAme che. tema chatAM teo rilAmI TTaratAthI mukta rahyA che. bina-muslima pUva jonAM prAcIna dhama' saMskRti taraph temaNe dhRNA, dveSa ke udAsInatA dAkhavyAM nathI. lekanAM islAma nAmeAnI sAthe sAthe saMskRta tatsama-tAva aTaka- suka samitra, sahAda', sujana, suma MtrI vagere-cAlu rahI che. dhama'vijaya, Aitmaja, sUya praNita, suzIlavatI, sItA jevAM nAme hajI Ta rahyAM che. rAma sItA tarapha te AdarabhAva dAkhave che, aju nane peAtAnA eka Aza vInAyaka mAne che; rAmAyaNa ane mahAbhAratanA prasa Mganu nirUpaNa karatAM chAyA nATakane utsAha pUrva mANe che. khAneziyA nAmamAM paNu '' (bhArata) zabda saLAyela che. viSNunA vAhana 'garuDa' parathI tenI vAyu sevAtuM nAmakaraNa garuDa' thayuM che. tenI rASTrabhASA bahAsA' (bhASA) inDoneziyA che, A bhASA malaya pelineziyAi kuLanI che; DhAla gamana lipimAM lakhAya che; tema chatAM saraskRta temaja anya bhAratIya bhASAonA tatka ane tadbhava zabdo meATI sakhyAmAM pracalita che. tenA sama zabdasALamAM lagabhaga paMdara TakA zabda saMskRta mULanA che. dhama', dazana, zAsana, samAja, kuTu'ba, pazu-paMkhI, jhADa-Da, nadI --pa'ta, AkAzI tattva, nagara, vyakita nAma-aTaka tamAma kSetremAM saMskRta tatsama ane taddabhava zA jovA maLe che. rAi vyavahAranI khelImAM te khelAya che ane sAhityika bhASAmAM kRtiomAM te lakhAya che. keTalAka zabdo te sa MskRtamAM che tevA ja tasa rUpamAM bahAsA-inDoneziyAmAM jAya che; dA. ta. rAjA, patra, senApati, guru, tapa, sevA, daivI, indra, rAhu, sAkSI, dUta, la, rasa, caMdana, maNi, nagarI, pustaka, nAma, mAla, tarka, daMDa, gadA, gAMDIva, nAga, garuDa vagere, dhama mATe Agama', devIma`dira mATe 'caDI' pAdarI mATe paMDita netA mATe 'puMgava', zikSaka mATe 'guru, gunegAra mATe 'duni' pakSI mATe meru, ane nadI zATe nama dA' jevA paryAyane kAivAra kaika uccAraNa bheda sAthe prayoga thAya che, satva, rAnI, paradAnA (pradhAna), manatarI (ma'trI) paramAizrI (paramezvarI), kheDAhArI (bhaMDArI), nalendra (narendra), markeTa (mukuTa), sUAmI (svAmI), devA (deva), sAkatI (zakita), narAkA (naraka), sUragA (stra'), sA (sUrya), kIrAnA (krira), mahAgu 6 (AcAya',) rAkasAsA (rAkSasa), mAsarAmA (Azrama chAtrAvAsa), parakhA (prabhA), agAni (Agna), Adara (iza-pANI), samudra (samudra), pravata (pa'ta), mumi (bhUmi), AAgAmA (Agama-dhUma'), zruta (prata), leika (zloka), AtamA (AtmA), jItrA (jIva), devaLa (ke vatha), kApIna (kaupIna), supata (zapatha), paresA (parIkSA) jevA zabdo Soneziyana bhASAmAM vyApaka rUpamAM cIjAya che. dhara ane sa sAranA saMdarbhamAM pracAlata zomAM manusIyA (manuSya), sa (vaMza), sammAnI (vAmI), praMsatarI (strI-patnI) vAnItA (vartitA), putarA (putra), putarI (putrI saudA (sahelA - bhA', tArunA (taruNa), tArunI (taruNI) vagere zabdo saMskRtanA tAva tarIke tarata ja ALakhAi jAya che. sukha mATe mUkA, khAtu mATe khAjU, harata mATe masta, rudhira mATe sudira, vezyA mATe khisI zabda vaijAya che. spardhA mATe svayaMvaranA apabhraza sAthemakhAza pracalita che. aMka mA sakhyA mATe aa kA, prathama mATe paratAma, khe mATe da, traNa mATe tIgA, kArti mATe lAkha, za lAkha mATe
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-87 yuta, kareDa mATe bhAra, divasa mATe devasa, rAtri mATe sAtri, samapUranA (saMpUrNa), sanasA (sateSa), kArena (kAraNa), cUrI kalAka ke pahora mATe jAma, pUrNimA mATe paranamAM zabdane (cerI), anatArA (aMtara), dUkA (duHkha), desA (deza-gAmaDu, prayoga thAya che. pazu-paMkhInA nAmamAM mahiSa (pADe) mATe kapAsa (pAsa), cInatA (ciMtA-prema, cItA (citta) jevA mesa, siMha mATe sIMgA, gaja-hAthI mATe gajAha, UMTa mATe seMkaDo saMskRta zabda kaMIka uccAra ane kavacita arthabheda UnatA, gheDA mATe krUDAM zabda jAya che. cagAla-ziyALa sAthe InDoneziyana bhASAmAM bhaLI gayA che. vAMcuM chuM mATe parathI yutpanna zabda sarIgAlA varune paryAya banyA che. mayUra bAcA ane AjJA yA bela ApavA mATe beleha jAya che. mATe miyUra zabda pracalita che. dakSiNa bhAratanI tamiLa bhASAnA paNa ghaNu zabda telAna caritAra (caritra) AnIAyA (anyAya), lAba (lAbha), (TuvAla), petI (peTI), sanatarI (saMtrI), mAnIkAma (mANika), bisa (viSa, dAsa (), sudi (zuddhi, AcAra (AcAra- kUIla (maMdira), nahAyAna (mAchImAra) vagere inDoneziyana bhASAmAM kAryakrama), nacAnA (racanA), rUpA (rUpa), sAmA (sama-samAna), pracalita thaI gayA che. sarUpA (samAna), katA (thA, carItA (carita-kathA), caritara bhAratIya bhASA-sAhityane dakSiNa-pUrvanA dezamAM ke ciritra), bIru (3), jAmakhuM (jo buDiyuM), napura (tupura), prabhAva paDe che, te A badhI vigato parathI kaMIka samajI zakAze, saMkaTakALamAM prabhu maraNanI nyAyayukatatA 0 pannAlAla ra. zAha duH zAsananA hAthe jayAre draupadInA cIra kheMcAya tyAre te bati mANasa taraNuM jhAle' e nyAye nA chUTake IzvaranA ekavannA hatI. bhiSma droNa jevA vaDIle AgaLa lAjane zaraNe javuM emAM hatAzAne jema raghukAra che tema vAtavAtamAM saMvAla hatA, sai prathama akaLAyelI A satIe kurusabhAne enuM maraNa karI, enI pAsethI kAma kaDhAvI levAnI vRttimAM bauddhika ane saceTa prazno pUchayAM. petAnA bAhubaLanA ApaNI 'vANiyA-vRtti' ke kAyaratA chatI thAya che. e bane AdhAre, ekalA hAthe, jhajhumI zakaze nahIM ema jayAre ene aMtimanI vacce mAnavIe. puruSArtha kheDIne, madhyama-mAga lAgyuM tyAre potAnA samartha patideva-yudhiSThira, bhIma, arjuna apanAvavAnuM kauzala dAkhavavuM joIe. vagere samakSa eNe dhA nAkhI. prabhAvazALI pAMce ya pAMDa mAnavInuM gaurava puarthamAM che. enA baLanI maryAda che jayAre lAcAra jaNAya tyAre pAyAlIe bhiSma pitAmaha, e samajavA chatAM eNe puruSArtha karavuM jarUrI che, kare gurU droNAcArya, ane dhRtarASTra jevAM vaDIlone eNe AthI joIe. e puruSArthanI gAthA eLe jAya ane koI ja raste na paristhitinuM nivAraNa karavA vinaMtI karI. paraMtu e vaDIle TacalI rahe tyAre pragaTa Izvara smaraNa karIne e kaheH bhagavAna ! meM AMgaLI paNa AvA prasaMge halAvatA na hatA. e lAja paNa mAruM chatuM vIya, chatuM baLa gopavyuM nathI. Ama chatAM vartamAna ochI na hatI. draupadInI kasoTI te metathI paNa bhaMDI hatI. paristhitimAMthI umerI zakAya tema nathI ! pitAnA puruSArthanuM eve mane duHzAsana abaLAnuM vastro khecavA ja lAge tyAre vakhate abhimAna na hoya, mAtra vinamrabhAve potAnI jAtanuM vilepana draupadIe zrI kRSNane saMbhAyaH "kRSNa! have te tame ja mane hoya. e vakhate aMtarane ArtanAda hoya ke bhagavAna! have A ApattimAMthI ugArI zake ema che! A paristhitimAMthI mane tAra ke DUbavA devo e ApanA ane kathA kahe che ke zrI kRSNa vasaMtarIkSamAMthI hAthanI vAta che. emAM mAtra sArAM pariNAmanI ja apekSA na pAMcAlInA cIra pUryA. duHzAsana vastro kheMcatA thAkI gayo, paNa hoya, pariNAma viSe anAsakita hoya. jevI paristhiti draupadInA aMge parathI vastro khUTayAM nahIM. sarjAya, emAM izvaranI kRpA samajIne, ene svIkAravAnI tatatparatA emAM hoya te bhagavAnanuM gaurava jaLavAtuM nathI, mAnavI vicArazIla prANI che eTale AvA prasaMgamAM e prazna ja upasthita na thAya, enI kRpA ane kepa aucitya ke nyAyayukatatA keTalI ene e cakAse che. e ubhayane nata mastake svIkAra kare emAM ApaNuM lAbe AvakAravAlAyaka pAsuM che. A kathAmAM paNa mAnavI avazya ema vicArI zake ke draupadIe je kAma sauthI pahelAM karavA gALe hita ja che evI zraddhA hoya te "izvaranI AgaLI pahelAM pakaDI leta te? e prazna upasthita na thAya. jevuM hatuM e kAma eNe sahuthI chelle karyuM. eNe sahu prathama zrI kRSNane mAryA hatA te kadAca vastrAharaNa ja uparanA parisadamAM meM pragaTa Izvara smaraNanI vAta na thayuM heta e to e jarUra laDAvI zake ! mANUsa sahetuka karI che. sAcA bhaktanA hRdayamAM bhagavAnanuM raTaNa satata svabaLe jhajhume, e baLa ochuM nIvaDe tyAre bIjAnI divasa ane rAta, niraMtara cAlatuM ja hoya. Izvara smaraNa enI sahAya le ema kaMI khATuM nathI. paraMtu AvI paDelAM saMkaTamAMthI nasenasamAM ane pravAse chavAsamAM ghUTAyeluM ja hoya, pragaTa chUTavA jyAre I upAya hAthavage rahyo ja na hoya tyAre rasmaraNa karIne pitAne gya evI sahAya karaje evI enI nAchUTake bhagavAnanuM smaraNa kare ane araja kare ke huM pAse yAcanA hota. pragaTa smaraNa e vyavahAranI bhUmikA che, bhagavAna! have te tAre Azare chuM !' ema kahevAmAM prabhunuM niraMtara, satata cAlatuM raTaNa e mAnavInA AMtarika vikAsanI gaurava jaLavAtuM nathI. e te eka hakIkata che ke mAnavInI ane aTaLa zraddhAnI bhUmikAnuM sUcaka che. zakti ane sAmarthyane maryAdA che. keI ja rasto na rahe tyAre | zrI umAzaMkara jozIe "niTenA mahelamAM pustakamAM sarasa na chUTake Izvara smaraNa karavuM emAM izvara mATenI zraddhA pragaTatI vAta karI che. dropadInI kathAmAM leTakavie umeryuM che ke vastra nathI. emAM 'hatAzAne hAyakAre che. AvI paristhiti sajAya, chaTakayuM eTale eNe draupadIe) chevaTe dAMtathI pakaDI rAkhyuM. dvArakAmAM e pahelAM ja, izvaranI AMgaLI pakaDI laIe te ? zrIkRSNane nirAMte beThelAM joine satyabhAmAe emane Takora karI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRddha jIvana tA. 16-3-27 ane sAbadA thavA kahyuM. paraMtu zrIkRSNane kazI utAvaLa ja nathI ne ! tithI vastra pakaDI rAkhI zakatI hoya te e rIte bhatre AparakSaNa karatI. paNa nAM e 'gAvi'da ! dvArikAvAsina !' karatIka karatIka madada mAMge che ane e zabdo khAlavA jatAM vajra chUTe che tyAM bhagavAna dhasI Ave che.' (juo niyonA mahelamAM, pRSTha 68) Ama ahIM puruSAthanA mahimA che. vaLI, nA chUTake prabhu smaraNa karIe, emAM bhagavAnanuM gaurava jaLavAtuM nathI, evA tarka'mAM, Rzvara-tattvamAM mAnavIya kalpanAnuM AApaNu karavAnA cALA che. mAnavInI svAbhAvika prakriyA evI hoya che, manovaijJAnika bhUmikA evI hAya che ke kAi paNuM vyakita nA chUTake enA zaraNe Ave, emAM evI samatha' vyaktinuM gaurava jaLavAtuM nathI; evA bhAva samaya mAnavIne thAya, jevI dRSTi tevI sRSTi'nA nyAye bhagavAnanuM paNa ethI gaurava na jaLavAya evu ApaNe gRhita karyu"! kharekhara tA, hArIne, thAkIne, ravagRhe pAchAM karI rahelAM saMtAnane prazvara AzleSamAM le ene karuNAthI svIkAra kare, evA punarAgamananI veLAe kAM rahI rahIne zaraNe Ape ?? evA leza mAtra mAna vIya bhAva vinA prabhu etA svIkAra kare, ene AvakAre ane ugAre emAM ja izvaranI dhara tarIkenI mahattA che. bAIbalanA *Prodigal Son'nI kathAnA A sUra che. zaraNe Ave. lAne dhUtkAre athavA mAnavInI jema pAtAnI mahattAnu ene bhAna karAve emAM izvaranuM gaurava jaLavAtuM nathI. ene vakhate peAtAnI mahattAnuM bhAna karAvavAnI bhAvanA paNu izvarIya tattvane hINa' pADe che. emAM enA vizALa ane virATa svarUpanI A~khI thatI nathI. zrRhI aMgreja kavi phrAMsisa TomsananA The Hound of Heaven' kAvyanuM smaraNu thAya che. e kAvjhamAM karuNAsAgara azvarane prema ke anugraha, jIvate AzleSamAM lapeTI letrA, tenI pAchaLa TrADe che. prabhunA e premapAzamAM na phasAvA jIva cAtara DhADha mUke che te bIjI bAju karuzuAnidhi zvara jIvanI sArasaMbhALa levA, ene AzleSamAM levA, ane ugAravA enI pAchaLa paDe che. na chUTake izvara smaraNumAM enuM gaurava jaLavAtuM nathI evA taka'mAM bhagavAnanI asIma kRpAnuM A pAsa prI yu rahe che. puruSAtha'nA bhrama'nI samaja dharAvanArane avirata prayatno chatAM pAchAM paDavAnuM thAya te 'DUbate mANasa taraNu jhAle' e e nyAye nahIM, paraMtu jAtavilApananA dhama thI sapU samarpaNu ja dhRSTa che. manevaijJAnika prakriyAthI para jane ja mA vAta samajI zakAya. emAM mAnavInuM gaurava che ane IzvaranuM pazu vaLI, izvara smaraNu e cheTanA, aMgrejImAM ApaNe jene Lender of Tast resort' kahIe chIe, te aMtima zastra tarIke upayegI che. ene vAravAra upayega na thAya te jovu paNa jarUrI che. enu vaigya rIte mUlya jALavIne sa MsAranA trividha tApamAMthI chUTavA enA zaraNe javAya. emAM pAyAnI vAta eTalI ke enA nAmanuM satata, nira Mtara Tazu rahevuM joIe ane sAcA bhakata tarIke izvaranI hRdaya-guhAmAM ApaNu sthAna hAvuM ne e. sAbhAra svIkAra * * vAnagI lekhaka : zrI bhavaralAla nAhaTA phaeNmI sAijha * pRSTha : 148 * mUlya : za. 4-5 prakAzaka : rAjasthAna sAhitya akAdamI (saMgama) uddayapura prAptisthAna : me. nAhaTA sa, 4, jagameAhana makSika lena, kalakattA-700 007, * zrI bhavalAla nAhuTA abhinaMdana grantha sapAdaka : zrI gaNeza lAvAnI krAuna ATha pejI * pRSTha : 125 * mUlya : rUA 100/ prakAzaka : zrI bhavaralAla nAhaTA abhinadana samAroha samiti 86, keniMga sTrITa, kalakattA-70 001 ** * nilAMjanA : * yAdA ke Ayane me' lekhikA : rAjakumArI khegAnI DaMkhI sAijha * pRSTha : 97 mUlya : rU. 10-07 prakAzaka : pramilA jaita 214, cittaraMjana evanyu, kalakattA-700006 lekhaka : zrI gaNeza lakSavAnI DemI sAijha * pRSTha : 126 mUlya : 12-00 prakAzaka : jaina bhavana, pI/25, kalAkAra sTrITa, kalakattA-700007 Ata mukata lekhaka zrI gaNeza lalavAnI 3mI sAijha * pRSTha : 118 * mUlya H 8-00 prakAzaka: jaina bhavana, pI / 25, kalAkAra TrITa, kalakattA~700007 caMdranamUti lekhaka: zrI gaNeza lalavAnI 3mI sAijha * pRSTha : 159 * mUlya: 20-00 prakAzaka : jaina bhavana, pI/25, kalAkAra sTrITa, kattA-7000 07 * vAmananAM pagalA 15 lekhaka: prA. ijajatakumAra trivedI krAuna seALa peja * pRSThaH 66 mUlya rU. 10-00 prakAzaka: kusuma prakAzana 61/e, nArAyaNanagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mAga', pAlaDI, amadAvAda-7
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-3-87 - lAmAvatAra ane jAti smaraNa jJAna pR 160 thI cAlu) jAmakitIne thAya ane miththatIne paNa thAya. jene jene jatismaraNa jJAna thAya te badhA ja jIve bahu UMcI koTinA pavitra amakatI jIva che evuM mAnavuM anivArya nathI. - jene jAtismaraNa jJAna thAya te 01kita acAnaka asaMbaddha bAvatI hoya tevuM AsapAsanA lokone lAge che. emAM je kai sAbitI maLe ke kaMika aNasAra maLe te tevI vAta prasare che. aneka lokone e vAtanI jijJAsA thAya che. paraMtu leke tevI vyakitane prazno pUchI pUchIne enA cittane thakavI nAkhe che. ane pariNAme enA jJAnanI vRddhi thatI nathI. ethI keTalIkavAra tevuM jJAna vaheluM cAlyuM jAya che. pariNAme MtirasmaraNa jJAna thayuM hovA chatAM te jIvane te jJAna mAtmasAdhanAmAM upakAraka nIvaDatuM nathI. je jIvane natismaraNa jJAna thAya te jIva tene bahu bAhya upara na karatA ekAMtamAM rahIne je pitAnA AtmAmAM ja tene uhApeha vadhAre che, te tenuM jJAna vRddhi pAme che. ene vadhu ane vadhu pUrvabhavanuM darzana thAya che. vaLI jema jema A jJAna vadhatuM jAya che tema tema te jIva vadhu nirmaLa bane che ane te sAna tene mAtmasvarUpanuM bhAna karAvI tenI Atma sAdhanAmAM upakAraka nIvaDe che. eTalA mATe ja jAtismaraNa jJAnanI ghaTanAnI huM jAherAta AmAthIo mATe upayogI manAtI nathI. jAtisamaraNa jJAna jIvanI nirdoSa ane nirmaLa avasthAmAM kaSTa thAya che. sAmAnya rIte AvI avasthA bAvakALamAM vizeSa hoya che, eTale bAlyakALamAM jAtismaraNa jJAna thavAnI ghaTanA vizeSa jovA maLe che. Ama chatAM A jJAna mAtra bAlyakALamAM ja thAya evuM nathI. sadAcAra, satsaMga, svAdhyAya, AtmaciMtana, ArAdhanA vagere dvArA prApta thazelI nimaMLatAthI kizoravaye ke yuvAna vaye ke meTI uMmare paNa jAtismaraNuM sAna thavAnI ghaTanA noMdhAyelI jovA maLe che. te jAtismaraNa jJAna e avadhijJAnane prakAra nathIjene jAtismaraNa jJAna thayuM hoya tevI vyakita dUranA keI sthaLa ane evI vyakitao vize bolavA lAge che, paraMtu emAM bata AnanI ta<
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana cha takI, tA. 16-3-7 . be mitranI ciravidAya (pRSTha 168 thI cAlu) ene divya prakAza, prakAza nakI, eka dIpaka pragaTa caMda thakI; ene jIvana koDiye sneha chalochalA, enAM karmanI vATa paho kazI nirmala ! sthira saira prakAza jhagI zuM palepala, nizadina nizA haravAnuM kazuM bala ! mahAti zuM Akhira e lapachI, eka dIpaka pragaTa dIpa thakI. meM joyuM hatuM ke teo dareka praznonA khUba uMDANathI cIvaTapUrvaka abhyAsa karatA ane pitAnA maulika vicAre darzAvatA. temanI pAse vizALa anubhava hare, jethI emanAM - sUcane mArgadarzaka banI rahetAM. teo atyaMta vinamra ane sainyazIla svabhAvano hatA. vayakitanA hita karatAM saMsthAnA hitane teo vadhu prAdhAnya apatA. ane pote je je saMsthAone varelA hatA te saMsthAonA hitane jarA paNa AMca na Ave evAM pagalAM levAnI satata jAgRti darzAvatA. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI jaina sAhitya samArohanuM Ayojana thayuM tyAre sAhityamAM pite che sa na dharAvatA hovA chatAM paNa koMdhyarUpa samajIne teo temAM avazya hAjarI ApatA ethI teo amArA badhAne mATe preraNArUpa banI rahetA. sva. jagajIvanabhAinI suvAsa muMbaInA jaina samAjamAM ghaNI meTI hatI. temanA avasAnathI eka sanniSTha, prAmANika, jAgrata mayaMkaranI ApaNane peTa paDI che. zrI jagajIvana pipaTalam zAhanuM zukravAra, tA. 27mI phebruArI, 1987ne roja sitera varSanI vaye avasAna thayuM. emanA avasAnathI mane eka sAthI kAryakaranI ane jaina samAjane eka saMniSTha sevakanI kheTa paDI che. zrI jagajIvanabhAI muMbaInA jaina samAjanA eka agraNI kAyakatAM hatA. zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM maMtrI tarIke huM joDAya tyAre ghaNu varSothI vidyAlayanA maMtrI tarIke kArya karanAra jagajIvanabhAI sAthe ghaniSTha paricaya thayo. vidyAlayamAM maMtrI tarIke amAre pUnA, vaDodarA, vallabhavidyAnagara, amadAvAda, bhAvanagara vagere zAkhAonI mulAkAte emanI sAthe javAnuM thatuM ane ethI jagajIvanabhAInA aMgata paricayamAM AvavAnI sarasa taka sAMpaDI hatI. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA mukhya maMtrIzrI je. Ara. zAhanI ophise amArI vidyAlayanA maMtrIonI beThaka ghaNIvAra maLatI ethI jagajIvanabhAI sAthe mAro sabaMdha dhaze gADha thayA hatA. jagajIvanabhAIe jaina yuvaka saMdhanI amArI kArobArI samitinA sabhya tarIke paNa ghaNuM varSa sudhI sevA ApI hatI. jagajIvanabhAIe pAlitANumAM zrI siddhakSetra bAlAzramamAM . rahI meTrika sudhIno abhyAsa karyo hato tyAra pachI muMbaI AvI zrI mahAvIra jaina vidyAlayamAM rahI zalejane abhyAsa cAlu karyo hato. pite enjiniyara thavA icchatA hatA eTale karAMcInI nAdirazAha enjiniyariMga kolejamAM praveza maLatAM teo tyAM kelejamAM joDAyA hatA. ane pitAnI tejasvI kArakirdI banAvI hatI. temaNe tyAra pachI muMbaImAM AvI enjiniyara tarIke hAsana ane Tu nAmanI prasiddha kaMpanImAM keTalAMka varSa kAma karyuM hatuM. tyAra pachI temaNe makAna bAMdhakAmane pitAne svataMtra vyavasAya visAvyuM hatuM ane emAM yazasvI siddhi meLavI hatI. pitAnI kArakirdI ghaDavAmAM zrI siddhakSetra bAlAzrama, ane zrI mahAvIra jaina vidyAlaya e be saMsthAoe ghaNuM mahatvane kALe ApyuM hatuM eTale e RNa cukvavA emaNe e be saMsthAomAM varSo sudhI anerI sevA ApI. A uparAMta teo mAnava sevA saMdha, jIvadayA maMDaLI, saMyukta jaina vidyAthI gRha, zrI geDIjha jaina derAsara, zrI jaina vetAara kenpharansa, zrI AtmAnaMda jene sabhA vagere aneka saMsthAomAM teo pitAnI viziSTa sevA ApatA rahyA hatA. chehalAM keTalAMka varSothI jagajIvanabhAIe vyavasAyamAMthI kamiTa nivRtti lIdhI hatI, ane jiMdagInA chellAM varSone temaNe samAja sevAna suMdara kArya karIne zobhAvyAM hatAM. jagajIvanabhAI eTale saMniSTha, prAmANika ane kartavyaparAyaNa samAjasevaka, vidyAlayanI zAkhAonI mulAkAta daramiyAna ja saMdhi samAcAra << sva, cImanalAla cakubhAI zAha ' vasaMta vyAkhyAnamALA saMdhanA upakrame prativarSa yojAtI sva. cImanalAla cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA A varSe semavAra, maMgaLavAra budhavAra anukrame tA. 6, 7, 8 eprila, 1987nA roja jvAmA AvI che. tene kAryakrama nIce mujaba che. viSaya : rASTrIya ekAtmakatA, paDakAra ane nirAkaraNa sthaLa : vAcaMda hIrAcaMda sabhAgRha, InDiyana maracanTasa - cembara, carcageTa, muMbaI-20 samaya : sAMjanA 6-00 kalAke. uddaghATaka : zrI nAnI pAlakhIvALA pramukhasthAna: zrI amarabhAI jarIvAlA matiyAnA dadIone cazamAM mATe sahAya saMdhanA upakrame sAdhAraNa rithativALA motiyAnA dardIone oparezana pachI carama mATe sahAya ApavAnI yojanA karavAmAM AvI che. te mATe zrImatI sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI taraphathI amane rU. 15000) nuM ghana maLyuM che. te mATe ame emanA atyaMta RNI chIe. saMdhanI A eka navI pravRtti che ane emAM Arthika sahakAra ApavA sau koIne vinaMtI che. e thAjanA aMge vadhu vigate have pachI jAhera karavAmAM Avaze. - maMtrIe bhagavAna mahAvIra janma kalyANaka nimitte prabuddha jIvanano saMyukata aMka bhagavAna mahAvIra janma kalyANuka nimitte tA.. 1-4-'87 ane tA. 16-4-87ne 'prabuddha jIvanane aMka saMyukata aMka tarIke tA. 16-4-87nA roja pragaTa karavAmAM Avaze. eTale tA. 1-4-87ne aMka pragaTa thaze nahi.. - taMtrI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana be mitranI ciravidAya , ramaNalAla cI. zAha zrI zivalAlabhAI dIpacaMda zAhanuM maMgaLavAra, tA. 2jI gADImAM laI jatA, Ama mArA mATe aMgata rIte te mArca, 1947nA roja muMbaImAM dara varSanI vaye avasAna thayuM. zivalAlabhAI eka dhamamitra jevA banI gayA hatA. thaal ethI aMgata rIte mane pitAne eka sanmitranI ane amArA mahinA pahelAM jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA ame zrI jaina yuvaka saMghane eka zubhecchaka kAryakaranI beTa paDI che. dasa sabhya vaDedarA gayA tyAre emaNe DabhoinA laDhaNu jina yuvaka saMgha taraphathI zramamadira (vaDodarA) mATenA amArA pArzvanAthanI yAtrAne ane zramamaMdiranI mulAkAtane kAryakrama priojekaTanuM Ayojana sadagata zivalAlabhAInA hastaka thayuM hatuM cIvaTapUrvaka goThavyuM hatuM. zivalAlabhAInuM dhamaMyukata e mATe teo mane traNeka vakhate zramamaMdiranI mulAne laI Atithya amane A rIte ghaNIvAra mANavA maLyuM hatuM. gayA hatA. amAre e projekaTa pAra paDe te pahelAM teo keTalAka samaya pahelA eka kAryakrama mATe vaDodarA javAnuM ApaNI vaccethI vidAya thayA. thayuM hatuM tyAre emaNe pitAnI dIpaka jJAnavardhaka samA nAmanI gnivalAlabhAI matheno mAro paricaya chellA thoDA varSo ja, paNa saMsthAnA upakrame eka sabhAnuM Ayojana karyuM hatuM, ane pararapa AtmIyatA eTalI badhI thaI hatI ke jANe ame sagA emAM che. sAMDesarA, De. anAmI, Do. sudhAbahena paMDayA vagere bhAio na hoie ! rAjakeTamAM zazikAntabhAI mahetAne tyAM gayo jaina sAhityamAM rasa dharAvatI vidvAna vyakitaone nimaMtraNa haiuM tyAre emanAM putravadhu bhAratIbahenanI sAthe mArA videzanA ApyuM hatuM. jaina sAhityanA utkarSa mATe zuM zuM karI zakAya pravAse anubhavanI vAta thatI. sAhitya ane saMgItamAM UMDI ruci e vizenI vicAra daramiyAna meM jayAre e prastAva rajU dharAvanAra bahena bhAratI te zivalAlabhAInI putrI che e paricaya karyo hato ke jene udyogapatioe pitAnA udyoganA Pay Roll te zazikAntabhAI dvArA tyAra pachI thaye. mArA mitra pannAlAla upara vidvAnene levA joIe ke jethI vidvAne Arthika rIte zAha sAthe ame jaina yuvaka saMghanA kArya aMge vaDodarA gayA nizciMta banIne pitAnI IcchA mujaba saMzodhana kArya karI zake. tyAre zivalAlabhAIne pahelIvAra pratyakSa joyA, jANe varSothI A vicAra temane khUba gamI gayo ane tyAMne tyAM ja jAherAta eLakhatA hoie e anubhava thaze. karI ke mAsika traNa hajAra rUpiyAne pagAra be vidvAnone zivalAlabhAIne janma karAMcImAM thayo hato. 194ranI laData ApavA mATe teo pote javAbadArI svIkAre che. jene vakhate abhyAsa cheDI kumaLI vaye laDatamAM jhaMpalAvyuM. pitAnI sAhityanA utkarSa mATe temanI bhAvanA keTalI udAra hatI te tenI pratIti e karAve che. Arthika sthiti sAdhAraNa hatI mATe temaNe lazkarI khAtAmAM beeka mahinA pahelAM samAcAra maLyA ke emanI tabiyata . 'nokarI svIkArI. bAvI varSa lazkarI khAnAmAM kAma karavAne emane bahoLo anubhava hato. meM paNa lazkarI kendramAM tAlIma barAbara rahetI nathI ane DokaTarane batAvavA mATe muMbaI Ave che. nidAnamAM phephasAnuM kensara jaNAyuM. zrI cImanabhAI ladhelI ane 20 varSa ena. sI. sI nA ophisara tarIke kAma kareluM. eTale amArI vacce lazkarI bAbatenI ghaNI rasika mahetAne ghare ame emane maLavA gayA tyAre teo pUrepUrA bAbate nIkaLatI. zista, niyamitatA, cakakasAI javAbadArInI svastha hatA. jIvananAM sakriya varSe te mANI lIdhAM che. A te jabhAnatA vagere guNo lazkaramAM kAma karavAne kAraNe zivalAlAImAM vadhArAnA varSo che ema kheladilIthI emaNe hasatAM hasatAM kahyuM, sahaja rIte jovA maLatA. kudarate evI noTisa ApI che ke jethI uttama dharmakArya lazkarI karI cheDI temaNe vyApAramAM jhaMpalAvyuM ane veLAsara karI zakAya. tyAre emanI svasthatA ane samatA joIne pitAnA sALA zrI cImanabhAI ke. mahetA sAthe maLIne emanA pratye bahu Adara thayuM hatuM. emane roga ATalI muMbaimAM dIpaka TreDIMga kuM. calAvI. ane samaya jatAM jhaDapathI vRddhi pAmaze ane ATalA vahelA teo ApaNI nAmAM dIpaka nAiTrAITa li. nI sthApanA karI ane vaccethI vidAya leze evI tyAre kalpanA nahotI. zivalAlabhAI vaDedarAnI aneka sAmAjika saMsthAo sAthe tenA teo sekreTarI banyA. e ughoga dvArA temaNe ghaniSTha rIte saMkaLAyelA hatA. emanI suvAsa ghaNI moTI hatI. udyoganA kSetre yazaranI siddhi hAMsala karI hatI. pote aMgata rIte paNa teo aneka lokone kazI paNa prasiddhinI ke karI karatAM karatAM jIvanamAM UMcA sthAne pahoMcyA hatA. eTale nAmanidezanI apekSA vinA sahAya karatA ane anekane aMgata nokarI karanAra mANasonI muzkelIo pratye temane haMmezA muzkelImAM madadarUpa thavA prayatna karatA, vaDedarAnA supraddhi kavi sahAnubhUti rahetI. teo svabhAve atyaMta udAra ane paragaja hatA, paricita vyakitanuM kAma teo hezathI tarata karI ApatA. che. raNajitabhAI paTele (anAmI) emane aMjali ApatAM chellAM keTalAka varSathI amAre vaDodarA javAnuM thatuM tyAre nIcenI paMkitao lakhI che: emanA gesTa hAusamAM UtaravA mATe emane Agraha rahe. eka dIpaka pragaTaya dIpa thakI, mAM badhI ja sagavaDa maLatI paNa emanI vizeSatA e hatI ke jeNe zivaka9yANanI japeta dharI; ' e ekAda divasa tIrthayAtrA mATe paNa phALavatA, koI vakhata jenI cAgama saumya ghuti UbharI, ke kenI vipada-timira harI. vI, kaI vakhata gAMdhAra, kaI vakhata mAtara te kaI vakhata paDelI ke parolI tIrthanI yAtrAe teo amane pitAnI (anusaMdhAna pRSTha 167) : vi : zrI muMbaI jene yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. reDa, baI 400 004. 2 naM. 3502 : mudraNasthAna : dena prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, gigAma, muMbaI - 400 004
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. M, By/Sonth 54 Licence No. 1 37 varSa:48 aMka H 24 prabuddha muMbai tA. 1-4-'87 ane tA. 16-4-'87 vAMka lavAjama rUA. 30/- chuka nakala rUA. 3-00 taMtrI : ramaNalAla cI. zAhe lAM cha na 'china'' zabda jainAmAM vizeSa pracalita che. 'lona' saskRta zabda che ane tenA atha thAya che nizAnI' athavA "cihna'. lAMchana uparathI prAkRta ane apabhraMzamAM 'chaNu' zabda paNa vaparAyA che. lAMchana mATe matiAvi vina', : ''ina ane viya 'DamuLAiimarana' ityAddei ullekhA prAcIna graMthAmAM maLe che. lAMchana mATe 'cimbrena' uparAMta dhvaja' 'liMga' jevA zabdo paNa paNa vaparAyA che. keTalAka zAbdonA athamAM caDatIpaDatI thAya che. aya'vistAra, atha sAcanI prakriyA zabdonI bAmatamAM thayA kare che. keTalAka zabdo vakhata jatAM halakA atha'mAM paNa vaparAvA lAge che, eTale ke atha vinipAtanI kriyA paNa thAya che. 'lAMchana' zabda tIthakarAnI bAbatamAM zreSTha athamAM vaparAya che. paraMtu vata mAna -samayamAM lAMchana' zabda ` athavA DAdhanA artha'mAM paNa vaparAya che.] vyakitanI oLakha mATe enAM lakSaNA upakAraka nIvaDe che. keTalAMka lakSaNo sArAM ane keTalaka khazakha hoya che. kha NA, hAthe hU aa, page laMgaDA, kADhavALA ke evAM khAkha lakSaNo dvArA paNa mANusa tarata oLakhAi Ave che. jema vyakita puNyazALI tema enA zarIranAM asAmAnya zubha lakSAne vadhu mahattva apAya che. tItha karAne oLakhavA mATe emanA asAmAnya arthA aneka zubha khAla lakSaNAmAMthI kAi viziSTa ekAda lakSaNune sauthI mahattvanuM gaNavAmAM AAve che. e rIte lAMchana' e tIya karatu eka viziSTa lakSaNu che. jIvana E subai jena cuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra '' pazamAM evuM meila $20 4 12 ajANI kAi vyakitane oLakhavA mATe uMcAi, khiAnA raMga, cAmaDInA vRNu' vagere enA hetu varSoMna karavAmAM madadarUpa bane che, tema chatAM kAikavAra evA vaNunavALA samAna vyakita eka karatAM vadhu heAi zake che, eTale temAM gerasamaja thavAne sabhatra rahe che. paraMtu dareka manuSyanA zarIramAM mastaka ke caherA upara athavA hAthe ke page athavA zarIranA anya kAr3a bhAge evI kAika nizAnI hoya tA te vadhu ene tarata oLakhI zakAya che. tala, masA, lAkhu, rujhAyelA dhA, rasALI, DAdhA, ruvATI, bhUrI AMkho, dheALA vALa, mAthe TAla vagere jevA kAi lANuthI e vyaktine oLakhavAnu adharu nathI, jyAM samAna caherA hAya ke jyAM samAna deDhAkRti TrAya tyAM AvI judA kAjIka vakSaNAnI apekSA vadhAre rahe che, vartamAna samayamAM zarIra paranAM viziSTa lakSaNA dvArA tathA phATAgrA dvArA jANyA mANusane oLakhavAnuM saraLa thai paDe che. pAsaporTa mATe ane peAlIsa khAtAnA rekArDa mATe aneka mANasanA phATAe uparAMta enAM viziSTa lakSaNe (Identification Marks)nI noMdha rAkhavAmAM Ave che. meM mAjIsanA hAtha paganI rekhAmAM sarakhI hotI nathI. temAM paNu, ema kahevAya che ke nim paNa chApa kyAreya sarakhI hAtI nathI. e rekhAomAM anata vaividhya rahelu che. eTale ke dareka mANasanA zarIramAM evu tA kaMika vRkSaNa hAya che ke je enu pAtAnu viziSTa, vaiyaktika ja DAya che. tevA eka lakSaNu dvArA ke ceSmaka lakSAnA samUhathI mANasane ALakhavAnuM saraLa thai paDe che. zarIranAM vividha "ma gAnAM avalAkana uparathI mAnavajAtie peAtAnA anubhavane AdhAre keTalAMka lakSaNAne uttama prakAranAM, ane keTalAMkane kaniSTha prakAranAM gaNAmAM che. zarIranA vibhinna avayavAmAM rahelAM evAM uttama lakSaNAmAMthI jenAmAM trIsa uttama zrvakSo hoya tevA mANasane khatrIsa lakSaNA' kahevAmAM Ave che. te bhAgyazALI ane zukanavatA gaNAya che. bhAratIya sAmudrikazAstramAM mAnava zarIranAM vibhinna lakSaNAnuM jeTalu jhIMjhuvaTAyu avalAsana, pRthakaraNa ane adhyayana karI je zubhAzubha anumAtA tAravavAmAM AvyAM che tevu duniyAnA anya kAi sAhityamAM jovA maLatuM nathI. zarIranAM vividha aMgAne paNa lakSaNu vyaMjana (mase, tala vagere) guNu, mAta (pANIthI Apa), unmAna (vajanathI mApa), pramANa (gaLathI mApa)nI dRSTie tapAsI tenA uttama, madhyama ane kaniSTha pramA darzAvavAmAM AvyA che. bhagavAna mahAvIranA zarIranuM vaNuna karata kalpasUtramAM lakhavAmAM AvyuM che, 'ahI paTTipunamaM inayitIra lakkhaNarvajaNaguNovaveyaM mANummANappamANapaDipunnasujAya smbNgsurata.......' (arthAt hInatA rahita, paciya indriyathI paripUrNa, lakSaNNA, m janA ane guNAthI yukta, mAna, unmAna ane pramANuthI paripUNu, sujAta ane sarvAMgasu'dara......) manuSyanAM maMtrIzna uttama lakSaNAnI gaNunAmAM judA juddha graMthAmAM theADA pharaka che. guNunI dRSTie A pramANe uttama batrIsa lakSaNa gaNAvavAmAM Ave che;
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 (1) nakha (ra) hAtha (3) paga (4) brA (5) hATha (6) tALavuM (7) netranA khUNA-khA sAte ratavarSAM hAya, (8) khi (9) vArathaLa (10) gaLu (11) nAsikA (12) nakha (13) mU--e cha UMcAM DhAya, (14) dAMta (15) tvacA (16) vALa (17) AMgaLInAM TeravA (18) nakha- pAMca nAna pAtaLA hoya, (19) 'kha, (20) hradaya (21) nA* (22) haDapacI (23) qhujA- pAMca mAM DrAya (24) lATa (25) chAtI (26) sukha-mA traNa vizALa hoya (27) 34 (28) jAba (29) puruSaciddhana- traNa ladhu heya, (30) sattva (31) vara (3ra) nAbhi A traNlR gabhIra hoya--evAM batrIsa lakSaNavALe puruSa batrIsa lakSaNA, uttama, bhAgyazALI manAya che. zarIranAM gAMgAmAM rahelI khatrIsa maMgaLa AkRtinI dRSTie pazu batrIsa lakSaNaeNA' mANusa kahevAya che. e kSakSA nIce pramANe cheH (1) chatra (2) kamaLa (3) ratha (4) vajra (5) kAcamA (!) kuza (cha) vAvaDI (8) mukhya (9) svastika (10) tAraNu (11) khANa (12) siddha (13) vRkSa (14) za kha (15) cakra (16) hAthI (17) samudra (18 kaLaza (19) mahela (20) matsya (21) java (22) yanusta bha (23) stupa (24) mALa (25) pava ta (26) gAmara (27) da'zu (28) vRSabha (29) patAkA (30) lakSmI (31) mALA ane (3ra) mera. zarIranA 'gAMgAmAM jema vadhu uttamalakSaNA tema te vyakti vadhu bhAgyazALI manAya che. batrIsathI vadhu 108 ke 1008 uttama lakSagrA gaNAvavAmAM Ave che. e uttama lakSaNe jenAmAM hoya tevI vyakita tethI vadhu zreSTha gaNAya che. jaina mAnyatAnusAra baLadevAmAM 108 uttama lakSA hoya che. cakravatI'mAM ane tItharAmAM evAM 1008 uttama lakSaNA hoya che. Ama lakSAnI dRSTie tIthakanAM zarIra sava'zreSTha manAya che. zubha karmanA udayathI tevAM lakSaNA sAMpaDe che. battIsA aTha sayaM aTTha sahasse va bahutarAI ca / dehe dehINaM lakkhaNANI subhakabhmajaNitANi // mA badhAM dehanAM khAtu lakSaNA che. svabhAva ke prakRtinA lakSaNe te anyatara lakSaNA che. enA vaividhyanA tA pAra nathI. sumiA 6 vaLA vajI, ammata-2AhirA 3 pheTI ! mahiyA su-vavAda, aMto kamAya sattApe // khAdya lakSaNAnA aMgabhUta ane ama khAdya evA khe prakAra che. zarIramAM rahelA. ane sAmAnya rIte DhADhI na zakAya evAM (sivAya ke AparezanathI) te lakSaNe magabhUta ne vasa, AbhUSaNa vagere dvArA oLakhAtAM lakSaNe te a'ga khAla. razkaranA sainikA, sAdhu sanyAsI, hAspiTalanAM - DAkaTara - nasa', vagere potAnA gaNavezanA lakSaNathI oLakhAi Ave che. pazu te kADhI ke badalI zakAya evAM lakSaNA che. mUcha, dADhI, nakha, mAthAnA vALa vagere aMgabhUta lakSaNomAM paNa pheraphAra karI zakAya che. tIthakaranuM savazreSTha ane tha, bhAva tathA jIvananI dRSTine sava thA anurUpa evu eka lakSaNu te 'lakhana' tarIke mALakhAya che. khAM ja lakSA lAMchana' tarIke na oLakhAvI kAya. Ama 'lona' e avazya lakSaNa che, paNu. kAipaNa lakSaNu e lAMchana hoya ke na paNa hoya. tImarAnAM mA lAna mAM AMthI krANuM nakakI karyAM? 2 praNaya jIna tA. 16-47 prAcIna granthA vAMcatAM ema mAlama paDe che ke dareka tIya' karAnI potAnI jAMdha upara (ke zarIranA jamaNA aMga upara) Avu eka lAMchana-cihanAkRti hoya che. RRbhidhAna ci'tAmaNi'nI vApanna TIkAmAM zrI hemacandrAcAya lakhe cheH che. ete ca dakSiNAGga vinivezino lAMcchana medA iti / Ama hemacaMdrAcAryanA jaNAvyA pramANe tItha karazanAM lAMchana emanA zarIranA jamaNA bhAgamAM hoya Avazyaka niyu*ti' (mAthA-1080) mAM kahyuM che ke RSabhadeva bhagavAnanI ane jAMdha upara aLadanuM lAMchana hatuM. mATe teo RSabhajana tarIke oLakhAtA hatAM vaLI emanI mAtAne svapnamAM prathama aLadanuM darzana thayuM hatu. jugma H 'uru usalachaNa uSbha sumiNammi teNa usabhajiNo / ' tItha karanAra uparanuM lAMchana te emanA nAma-mA~ anusAra hAya che. tema chatAM e lachina emanI prakRtine darzAvanAra pratinidhirUpa pazu gaNAya che lAkhanA khaLa, hAthI, 'dheDA, si'ddha - magaramaccha, vAMdA, mahiSa, geMDA, haraNa vagere jevAM pazuonAM, ko'ca, khAja vagere pakSImAM, sUrya, caMdra vagere avakAzI padArthAnAM, svaritaka. nahAvata', kamaLa, kaLaza, zaMkha vagere magalarUpa manAtAM pratIkAnAM ema vividha prakAranAM hAya che. A pratyeka lAMchananA petAnA kAika utkRSTa guru hAya che ane e utkRSTa guNu ana'ta gujInA dhAraka evA tIrthaMkaranA jIvanamAM prakRSTapaNe jovA maLe che. mAtAne bhAvelAM svapna, potAnA zarIranA vadhu` ke anya rUpe paNa te emanA jIvana sAthe saLAyela hoya che, u. ta. padmaprabhunI krAnti athavA pramA padmanA samUha jevI hatI, emanuM . zarIra padmanA rAtA vadhu' jevu hatu . emanI mAtAne padmanI zradhdhAmAM zayana karavAnA sAhalA (dAuda) thayA hatA, mAtAe svapnamAM padma sarovara paNa joyuM hatu ane bhagavAnanA potAnA zarIra para padmanu` lAMchana hatuM. evI rIte cadraprabhunI kAnti candra jevI hatI, emanI mAtAne candranuM pAna karavAnI dAda thayA hatA, mane emanI mAtAne cauda svapnAmAM candranuM svapna mAnyuM hatu ane bhagavAnanA zarIra upara candranuM lAMchana hatu. pAzvanAtha bhagavAna mAtAnA garbhamAM AvyA pachI eka adhArI rAtre mAtAne dhArAmAM paNa sapa' dekhAyA te je emanA pitA rAjA azvasenane, dekhAyA nahatA, e gamamAM rahelA putrane ja camatkAra hatA. vaLI bhagavAnanA zarIra upara sapanuM lAMchana hatuM. Ama lAMchana mAtra zarIra paranuM eka cihana ja mAtra na rahetAM tItha"karanA samagra chatranamAM khar` ane bhAvanI dRSTie vividha rIte te sakaLAyelu jovA maLe che. jaina mAnyatA anusAra mA avasarpiNInA kALamAM bharata kSetramAM covIsa tIrthokarA thaI gayA. khA dareka tIya karanuM potAnu judu lAMchana che, jemake khaLada' e RSabhadevanu' lAMchana che; hAthI' ajitanAthanuM lAMchana che; sapa' pArzvanAthanu' lakhana che; 'si'huM' mahAvIrasvAmInuM lAMchana che. vatamAna ceviIsInA cAvIsa tIya karAnAM loMgna nIce pramANe che : (1) RSabhadeva-khaLada, (2) ajitanAtha-hAthI; (3) sabhavanAtha beDA, (4) abhinadanasvAmI - niMdA, (5) (anusa'dhAna pRSTha 201 upara)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ <Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 mAtra aMdaramAM sidhdhatvanu... ja vATa karI rahyo che. sava' koi sava prakAranI satra siddhine pucche che-sava'siddhi siddha thayAM vagar prApta thavI zakya nathI. vaLI siddha te ja hoi zake ke jene koI zatru bharthAt ari nathI. 'ri'yI hazuAyelA arihata" che jyAre 'ari'ne jeNe haNI nAkhyAM che te rihaMta' che. prazna e thAya ke zatru kANu? pudgaladra ja AtmadravyathI triruddha guNadhama'vALu che. je viruddha che te duzmana matha'mAM che. te zatru che. mATe pudgala e zatru che. ri evAM pudgala dravyanA saMcAga sabaMdhane abhAva karavAnA che eTale ke dehAtIta (aArIrI) ane krAMtIta ( kama"rahita-niraMjana) thavAnuM che. te ja mujaba pudgalasa'ge potAmAM rahela rAga dveSa Adi potAnA ja hovA chatAM te vaDe peAtAne malina-vikRta karI rahyo che te paNa ari rUpa che. ane tene paNa haNI nAMkhavAnA che. AvuM A ubhaprakAranA bahiraMga (puddagaladravya) ane aMtaraMga (rAga-draSa) arione jeNe haNI nAMkhyAM che te 'Rrihata' che. rAgane kAraNe mAha, mAyA, mamatA, lebhanI utpatti che. ane rAgIne nAM rAga nathI tyAM aeSa che jenA kAraNe mAna ane krodhanI utpatti che. kApaNuM eka sAmAnya mAMthI paNu sava' dAkhanI utpattinI zakayatA che. Aja aMdaranA rAgadveSa; krodha, mAna mAyA, maMmatA, meha, lebhane kAraNe mahAranA khIjA chavA sAthe arthAt paraspara zatrutA che. tA khAnA zatruone haNNA vagara temane mitra banAvavA hAya ane ajAtazatru arthAta sa mitra thavuM huMya te aMtaranA taraga zatruone hazuvA paDe ane 'arihata' banavuM paDe je anavAnI cchA evA kANu che je na rAkhatA hoya, sahune sahu kAI potAnA mitra banI rahe te pasada che. ane nahi ke zatru. jagatanuM evuM svarUpa nathI ke jIva saMkhyA mAtra eka che. jIvanI jAtanA be vibhAga samArI ane siddha ubhayamAM jIvanI sakhyA anata che. saMsArI jIvane khIjA" saMsArI jIveAnI sAthe ane chAnI vacce rahevuM paDe ane jIvana jIvavuM paDe evA vizvanA aTala niyama che. tethI ja paraspara ekabIjAnA jIvananA AdhAra thane Rte AdhAra mane jIvavu paDe evA makATaya niyama che. A niyamathI jIvanuM jIva pratyenu AcaraNa ane vrata'no siddha thAya che. paravara 3vadmaddo nIvAnAma'. AcaraNa ane vatana khe prakAranA hAI zake che. satana-sadAcAra ane asatana-durAcAra paraspara 'na vaDe ja jIva, jIvanI sAthe satya ane prAmANika jIvana jIvI zake che ke je tene peAtAnA parama svarUpa sudhI lai jAya che-paramasvarUpa sudhI pahecADe che. e ja 'arihaMta' mane siddha' zabdane vAstavika atha' che. e kAkhanA zatru rahetA nathI ane asiddhine pachI prazna rahetA nathI. eka tine se citra haze ane eka zatru haze te te eka zatru cevise kalAka yAda AAvaze paNa mitra yAda nahi Ave. eka vyaktine se sa yega anukULa haraze ane eka sAga pratikULa haze to te pratikULa sAga nitya smaraNurUpa khanI raheze. aMdara uMDANamAM sUkSma rIte avagAhana karIzuM tA ApaNane khAtrI thaze ke 'ariha Mta' ane 'siddha' zabdanA ayanI ja mAMga ApaNA sahu kAinI che. Ama jeNe siddha banavu' harI eNe ariha Mta thavu paDaze ane te mATe jIva mAtra pratye satana karavA rUpa sadAcArI navuM paDaze. dayA, dAna, sevA, prema karuNA, mautri, mAdhyasthatA, kSamA upekSA, prameAda (guNAnu prAddha jIvana tA. 16 487 rAga) Adi guNA keLavavA paDaze. anAcAra, durAcArathI dUra thavu joize. e mATe AcAra-anAcAra, sadAcAra-durAcArane viveka karavA paDaze. e viveka karavA mATe ajJAna haThAvavuM paDaze ane jJAna meLavavuM joRze, te mATe karIne vinayI nI namratApUrva`ka upAdhyAya-adhyApaka [vidyAgurU-zikSaka] pAse jai adhyayana karavu paDaze. adhyayana mATe sAdhanA karavI paDaze. khAdhaka maTI sAdhaka thavu paDaze. dujana-duSTa maTI sajajana-sAdhu thavuM paDaze ane anya sAdhakanI saMgatamAM-satsaMgamAM sahana karatAM zIkhIne temaja sahAyaka banIne ane sahAya laIne sAdhanA the AgaLa vadhavu paDaze. e mATe ja... " NamAlAe savva sAhuNu ', pathI sAdhu mAtrane arthAta sarasA bhagavAne namaskAra karela che. ane tethI ja peAtAnA jIvanamAM sAdhupa sAdhaka avasthAnI AvazyakatA aiti UbhI thAya che. paramAtmAnI dravyapUjA aucitya sahita, namratAthI, vinayapUY karavAnI che. tyArakhAda jJAna ane prakAza vaDe bhAvapUjA karatAM mana ane buddhi bhAvapUjAmAM paramAtmAnA caraNe dharI devAnA che. je mana ane buddhi paramAtmAne arthAta arUpI tatvane karyAM tene pAchA rUpI evAM para padAtha, virUddha dhamI' evA puddagaladrazya eTale ke zarIra, indriya Adine na dharAya. sAdhu bhagavatA tA saTTA sava"dA satata bhAvapUjAmAM rata hoya che. sAdhu bhagavaMtA potAnA mana mane buddhi paramAtmAne dharI cUkayA hoya che. jethI temanA zarIra, indriyAdi pazu mana-buddhine AdhIna rahI satat bhAva paramAtmapUrjAmAM rata rahe che ane dunyavI tatvAthI alipta rahe che. Ama sAdhu bhagavatA samagrapaNe paramAtmamaya hoya tene paMca parameSThi navakAramaMtramAM. Name. lAe savvasAhuNa" pathI namaskAra karavAmAM Avela che sAdhu bhagavatanuM sthAna paMca pramameSThinA pAMcamAM padamAM che. teja pramANe mAgaLa upara. hyume| uvajajhayANuM" padathI sa` upAdhyAya gava tAne; 'NamA AyariyANu" pathI sava" AcAya. bhagavAne, 'NumA siddhANa" padathI sava' siddha pahmAtmya bhagavaMtene, ane bhrame arihaMtANa'pathI satra arihaMta paramAtma bhagavatAne 'namaskAra karavAmAM Avela che. A pAMca pade aMtaHkaraNamAM bhAvarUpa che. 'ta H = atirikaInternal, aMdaramAM ApaNuA matijJAnanA upayeAgarUpa sAdhana (karaNa) je ApaNAthI abheda che te aMtaHkaraNa che. taHkaraNa eTale karaNanA bhedaeNmAM aMtima karaNu-a'tima sAdhana. jenAthI AgaLa sAdhana atha'mAM kAi kahyu nathI. tenI pUrva'mAM ane sAthe upakaraNa ane kahyuM che je ata:karaNanI zuddhi mATe sahAyaka ane puraka sAdhana che. jIvanu paramAtha' svarUpa siddha thayethI sava' sAnethI para thaI jAya che. e apekSAe sava' sAdhananA aMta karanAra je karaNa che te aMtaHkaraNa che. arihaMta Rne siddha paramAtmAmAM paramAtma tatvanI pUchu'tA vaDe tee sAdhanAthI para che. e Atha'mAM aMtaHkaraNanA A rahasyamaya atha' che. A pAMca sahu kAine parama iSTa che tethI te paMcane paMca parameSTi tarIke oLakhAvela che. svarUpama tra-namaskAramatra-navakAramatra dvArA te pA~ca parameSThinuM smaraNa karatAM karatAM 'arihaMta' mAMthI 'a`ta' khanavAnuM che; 'asiddha'mAMthI 'siddha' thavAnu` che, je mATe duna maTI sajjana ane duSTa maTI sAdhu manavAnu che. abhaNu- mujha- mA- ajJAnI abhAna
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-7 prabuddha jIvana 173 maTI jaI sabhAna-saceta-jJAnI pAThaka-upAdhyAya thavAnuM che. ane AgaLa upara paMcAcAra polana karanAra Acara yukata AcArya' evAM sarvocca sAdhaka banavAnuM che. jJAnAcAra darzanAcAra, cAritracAra, tapAcAra ane vicAranA pAlanane pacAcAra pAlana kahe che. ajJAnI chIe eTale ja durAcArI-anAcArI chIe, ane tethI ja duSTa-durjana chIe. durjana chIe tethI duzmane che mATe aridrata chIe. ane agAu jaNAvyA mujaba arihaMta hoya te asiddha ja hoya! "arihanta' e satya svarUpanAma che. arihata" e asatya ane virUpa nAma che. jIvanA atirika sAcA nAma pAMca che. (1) arihanta (2) sidhdha (ka) AcArya (4) upAdhyAya ane (5) sAdhu. prathama be nAma sAdhu avasthAnA che. ane pachInA traNa nAma sAdhaka avarathAnA che. mAM nAmathI teone namaskAra karavAthI ane te mujaba banavAthI ne jIvana jIvavAthI arihanta ane siddha svayaM banI zakAya che. jagatamAM AdhyAtma zAstra samajAvanAra mahAna che. eTale ja paMcaparameSimAM AcArya, upAdhyAya ' ane sAdhune rasthAna maLela che. teo uccatama evA paramAtmA sAthe saMbaMdha karI UMcuM cAritrayukata jIvana jIvanArA che. uccatama evAM paramAtmA sAthe saMbaMdha karI tevuM UMcuM jIvana jIve tenuM jIvana UMcuM heya. paratmamAM sAthe thayApamANa saMbaMdha, anubhavana karyA pachI padavI upara avAsa. paramAtmA ke paramAtmatatva sAthe saMbaMdha karyA vinA vicAra, saddavartana, satyajJAna AvatuM nathI. para mematatva sAthe sa ba dha makhAna jagata samakSa AvanAra ja lokone paramAtmA sAthe saMbadha " karavA, *gata sudhAravA zakitamAna bane che. paramAtmatattava nirmohI-vItarAga dehAtIta tatva che ane tethI jo AtmA evA vItarAga paramAtmatatva sAthe pitAnA matijJAnanA upayogathI bhaLe te AtmA vaya paramAtmA-siddhatmA banI zake che - paramAtma tatva e sarva guNanI khANa che. e tattvane jeTaluM vaDhIe ane jeTaluM TIe teTalA teTalAM AtmAnA guNa khIlatA jAva. sava" satyanu satya, sarvane sarva', sarva sukhane sukharUpa, sarva satamAM sasvarUpa brahmAMDamAM kAI hoya te te marihaMta paramAtmA ane siddha paramAtmA che. Ama samagra vizvamAM soMsavAM paNa hoya te sarvezvarA evI arihatezvara, siddhIzvarA ja che paramAtmA kevalatAnanA upayogathI vizvati che kemake kevalajJAnamAM samagra vizva pratibiMbita thAya che. te AkhA vizvane paramAtmAnI smRtimAM jotAM zI joIe paramAtmA banavA aha TALavuM joie. je paramAtmA pratye dAsatvabhAvanA ravIkAravAthI TaLe che aha TALavAthI ahaM eTale ke trilekapUjaya banAya che. navakAramaMtramAM rahela paMcaparameSThi bhagavata vivanA sarva sAtvika bhAvanA samUharUpa che. ahita siddha paramAtmAnuM kevalajJAna mahAsAgararUpa che. jyAre AcAryo, upAdhyAye, sAdhubhagavaMte adhyavasAya sthAnakarUpI thulanadIe che zrutajJAna saritA che je mAsAgaramAMthI nIkaLe che ane mahAsAgaramAM bhaLe che. suMdara suMdara bhAve adhyavasAyarUpa nadIo che. arihaMta - siddha 5 e nirvikalpa dazA, nirvikalpa bedha che. je nirapekSI zuddhasvarUpa sajAvasthA che. saMkalpa -- vikalpa rahita evI nirvikalpa, sahajAtma svarUpa AnaMdAvasthA eTale arihaMta ane siddhanI avasthA, e sAdhakanuM sAtha che, eya che, sAyanI avasthA che, sAthanuM svarUpa che. jyAre acA" - upAdhyAya - sAdhupada e sa, dhyanA lakSya sAdhakanI sAdhakAvasthA che sAthanA svarUpane sAdhanAmAM utArI te mujaba jIvavuM te ja sAdhakanI sAdhanA che. mATe ja jeTaluM nirvikapadazAmAM arthAta svabhAva dazAmAM jIvI zakAya teTaluM teTaluM nizcayathI sAdhupaNuM che. bAhya cAritra. pAlanane A ja mahatvane bheda bhAva ane khabhavi vacce che. paMcaparameSThinuM svarUpa e pratyeka jIvanuM sva ravarUpa che eTale ke sva guNuparyAya che. jayAre paMcaparameSThi vyakita e sajAtiya para dravya che. paMcaparameSine zabdArtha e ja jagatama! atyajIvana che. virodhI padArthanA sagane nAza kare athavA. pugalathI sarvathA suda paDavuM tenuM ja nAma arihanta' ane pharI pAchA pudgalasaMgI (deharUpI pugalAvaraNane ne dhAraNa karavA na banavuM tenuM nAma "siddha' siha ja sAcA digaMbara che kema emane dehabara paNa nathI. aMtima siddhane kAya'siddhi kahevAya. siddha paramAtmAne siddha eTalA mATe kahela che ke tyAM AtyaMtika evI aMtima siddhi che. je thayA pachI kAMI thavApaNuM, karavApaNuM, ke. banavApaNuM AgaLa rahetuM ja nathI siddhAvasthAmAM jatana [jALavaNI-sAcavaNI rakSaNa patana [vikRti-avanati]; ke utthAna [saMskRti-utkarSa-unnati hetA nathI. jatanamAM parAdhInatA che; vikRtimAM-patanamAM malinatA che; ane saMskRti-utthAnamAM uNaabhAva apUrNatA che. AmAnuM siddhane kazuMya hetuM nathI. 'arihaMta ane siddha pada sAthe ApaNuM ravarUpa kaya che, temaja jAti ekama che. jAtithI arihaMta, sidha khane ApaNe sahu jIva jAtinA-catanya jAtinA chIe. puddala jaDa jAtinuM che. tema ApaNe caitanya jAtinA chIe. vaLI, svarUpathI ApaNe paramAtma svarUpa chIe. arihaMta ane. siddha avasthAne pAmela vyakitanuM paramAtmasvarUpa pragaTa che. jayAre ApaNuM paramAtma svarUpa sattAmAM che paNa vedanAmAM nathI.. je ApaNe AvaraNa haThAvI, karmanA paDaLa dUra karI pragaTAvavAnuM che. anuMbhavana vedanAmAM lAvavAnuM che te mATe arihaMta ane siddha padane, namaskAra karIne ApaNe paNa te svarUpe, pariNamavAnuM che. taduparAMta thavAnuM che. paMcaparameSThi bhagavaMtane AnaMda svayaMnA AtmAmAM che. teo svarUpa niSThAvaMta che. tethI teone prema samasta vizva upara, jIva-achava sacarAcara samagra brahmAMDa upara che. teone prema asIma che. teo jJAnI che. ane tethI svarUpane vere che. jyAre ApaNu vedanane AdhAra ajJAnavaza ApaNe para padArthane banAvyA che. para padArtha naumittika ApaNe vedana karIe chIe. tethI paraMpadArthamAMthI vedana maLe che evuM mAnIe chIe. ane temAM samajIe chIe jethI para 5dArthane ApaNe sarvarUpa samajIe chIe. pariNAme te para padArtho pUrate ja ApaNA premane sImita sAMkaDo ane rAkaDA banAvIe chIe. eTale ja AnaMda svarUpI evAM ApaNe duHkhI thaIe chIe. AnuM kAraNa AtmAnuM arthAta sva svarUpanuM ajJAna che. pitAne AtmAnA sAcA zuddha svarUpathI AtmA abhAna che. tethI bebhAna banI bephAma banI bhame che. cAre gatimAM phaMgoLAyA kare che. A ajJAnane kAraNe
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja . prabuddha jIvana tA. 16-4-87 mAtmA dezanuM sevana kare che. tethI pApa baMdhAya che ane hovAnA kAraNe deha hoya tyAM sudhI dehanA mAdhyamathI nirvANa pariNAme duHkhI thAya che. thatAM sudhInA zeSa AyuSyakALa daramiyAna lokasaMparkamAM hovAthI bhautika beganA sAdhanA karatAM bokatA evA jIvanI kiMmata le ke upara dezanA Adi dvArA khUba khUba upakAra kare che. vadhAre che. jIva karatAM sApekSa satyanI kiMmata vadhAre che. ane jyAre arihaMta bhagavaMtanuM nirvANa thatAM teo siddha bane che. sApekSa satya karatAM nirapekSa parama satya evAM paramAtma tatvanI adevI thAya che. pachI temanI sAthe vyavahAra zakaya nathI. chatAM ya kiMmata vadhAre cheparamAtma tatvanI enA nAma svarUpamAM ema teo siddhapadethI dhruvatAraka banI ApaNane siddha karavAmAM cAreya svarUpamAM rakSA karatAM bhautika dunyavI sAdhane, jIva svayaMne preraNapa rahe che. ane sApekSa satyane bhega ApavAnI taiyArI rAkhavI joIe. A namaskAra mahAmaMtra saMbaMdhI vaLI eka zAstrIya parama paca parameSimAM, paramezvara bhagavaMta; . - cAra nikSepe dhyAe, name name zrI jinabhAzu." navakAra Ika akhkhara pAva pheI satta ayAI..." ' cAre nikSepathI bhagavAnane bhajavAM eTale matijJAnamAM tenI , sAta sAgaropama sudhI nakanI azAtA vedanIya vedIne je viramRti na thAya ane ramRti kAyama banI rahe. e cAre bheda kamanirjarA thAya teTalI karmanirjarA navakAramaMtranA eka akSaranA nIce pramANe che. nAma nikSepathI nAmasmaraNa, sthApanA nikSepathI uccAra mAtrathI thAya che. te have prazna e Ubho thAya che ke laInasmaraNa, dravya nikSepathI paramAtma jIvana, kathAzravaNu, arihaMta-siddha ane AcArya-upAdhyAya sAdhumAM bheda hovA smaraNa ane bhAva nikSepathI karmakSaya (aTha. karmanA nAza)thI chatAM pae padanuM phaLa ekasarakhuM kevI rIte heI zake? padapragaTa thayela zuddha svarUpa smaraNa. bheda je che te avasthA ane vyavasthAnA bhedo che. arihaMta - paramAtma tata nirAlaMbana, svAdhIna, amittika ane sagI - sadeDI vItarAga paramAtmA che. siddha azarIrI nirakSa evuM pUrNa tatva che. jema so (100)nI saMkhyAmAM adeDI vItarAga, paramAtmA che. jayAre AcArya sanarA nejANu (9)nI saMkhyA samAya paNa ulmAM 100 nahi samAya dhAraka sarve vairAgI sAdhaka che, upAdhyAya pAna teya pUrNatatvamAM apUrNatata samAya paNa apUrNa tatvamAM pUrNa, pAThana karAvanAra vairAgI sAdhaka che ane sAdhu svaya tava nahi samAya. sAdhanA karanArA, sAdhanA karanAra anyane sahAyaka thanAra - bAdaspanI je je suMdaratA che tenA upAdAna ane nimitta temaja sAdhanAne bAda ApanArA vairAgI sAdhaka che. A raNamAM cha bava che. je jIva bhAvamAM zreSTha bhAva paMca- badhAM avasthA ane avasthAnA bheda che. paraMtu phaLaprAptinI parimeSThi pAse che. mATe emanA sivAya pradhAna zreSThatA anyamAM daSTie pace padathI sarakhuM phaLa maLI zake che. Arita ane nathI pUrNa ravabhAvamAMthI kayA prabhAve nadi nIkaLe siddhanA zaraNathI ane hAjarI-nizrAmAM ja kevalajJAna thAya ApaNe agAu joyuM te mujaba paMca parameSimAM ane AcArya-upAdhyAya-adhunA zaraNathI ane temanI nizrAmAM arihaMta ane siddha e be vItarAga svarUpa mApada che. kevalajJAna-ekSaprApti na thAya evuM nathI. pazciya padanA, jyAre AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNa vairAgI sAdhaka- caraNathI ane arihaMta, AcArya, upAdhyAya, sAdhunI nizrAmAM 56 che. arihaMta ane siddhane sAdhya pada kahyA paraMtu vAstavika athavA te mAtra zaraNathI kevalajJAna, ekSaprAptinuM ke pachI te ubhaya peya pada, lajyapada che. sUkSma rIte vicArIe te tenI pUrvabhUmikAmAM prasthAnubaMdhI puNya, samakita dezavirati ane samanisTanama pramANe zabda karatAM artha kare te mujaba sAdhya savaviratinI prAptinuM phaLa maLI zake che. phaLaprApti ane ane laya zabdamAM bheda che. lakSya arihaMta ane siddha pAMce pada sarakhuM phaLa ApavA samartha che. A aMge mRgAvatI . banavAnuM che ane sApa vItarAgatAnI prApti che, vItarAgatAnI sAvI ane caMdanabALA sAdhvIjI, arNikAputra AcArya ane dhanA che. ane vItarAgatAnI phaLaprApti rUpa arihaMta-siddha puSpacUlA sIjI, caMDavAcArya ane temanA vinayI ziSya, padanI prApti che. tethI ja jJAnavimalasUrizvarajIe gAyuM che ke gautamasvAmIjI ane paMdarase tApasanA zAstrIya daSTAMta vItarAga bhAva na AvahI jayAM lagI mujane deva; ApaNI pAse mojuda che. tethI ja te gAyuM che ke. tya uge tuma 56 : kamalanI sevanA rahe teva; guru rahyAM dhastha paNa vinaya kare bhagavAna...." manamAM Avajo re nAtha huM thaye Aja sanAtha.' have ApaNe "arihaMta' zabda viSe theDI vistRta . temAMya arihaMtane navakAramaMtramAM prathama sthAna Apela che. @AvaTa karIzuM. ' kAraNa ke arihaMta e sadehI-sagI-sAkAra ane aSTaprAti arihantapaNuM eTale arirUpI doSa je jIvana kharAM hA tathA atizayAnA prabhAvayukata paramAtma svarUpa che. jethI karIne arihaMta sAthe vyavahAra zakaya che. vaLI prabhAvayukata savuM che. tene haNavAnI-dura karavAnI kriyA, e jIvanI sAdhanA che. jyAre "arihaMtane "aha' (arahana) tarIke paNa oLakha. prabhAvazALI hovAthI sahu koI sahaja ja AkarSAya che. vAmAM Ave che. mahAdeva vItarAga tetramAM kalikAla sarvasa mApaNe sahu dehadhArI chIe. dehadhArIne dehanA mAdhyamathI hemacaMdrAcArya bhagavate "ara7' zabdanI vistRta samaja tenA kayavahAra che. siddha paramAtmA azarIrI-adetI heTha, dehanuM mAdhyama nathI. tethI teonI sAthe vyavahAra zakaya nathI eTale cAra akSara "ma' 'ra' 6' ane upara eka eka lekanI racanA arihaMta bhagavaMtanI jema teo vyavahAra upakAra nimita banI karIne ApI che. zaktA nathI. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajIe tethI ja arahanuM zabdanA prathama "ga' akSara upara nIce pramANene mAyuM che ke, leka che. 'sattA zuddha arUpI terI nahi jaga vyavahAra ara mASTri gharmA mAyi moLa cakra: kA kahIe kahyuM kahyo na jAe tuM prabhu alakha apAra." svarUpe paramam jJAnam akArastena ucyate // ' arihaMta bhagavaMte, arihaMta paramAtmA banyA bAda deDha ane lakSya artha akSara, akSara' eTale ke jene "kSara' ane temanI , thAya thAya e
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-87 prabuddha jIvana 175 athata vinAza nathI te "avinAzI.' athavA te akSara eTale padArthonA ekasarakhA jJAtA draSTA che. arthAt temAM kaI rAMgazutiAnanuM mULa ja hatuM ke prajana che nahi. te temane pUrNa jJAtAdraSTa bhagavAne Apela dvAdazAMgInuM mULa zuM? svara ane 05 janarUpa bhAva che. vaNu e dvAdazAMgInuM mULa che. eTale ke. . . A pramANe at zabdanuM addabhUta Ayojana rahasya akSarane samuha zabda bane che. kartA ane kriyApadapUrvaka kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya bhagavaMte mahAdeva vItarAga stotra zabda samUhathI sUtra bane che. sUtrane samUha adhyayana bane che. dvArA samajAvyuM che ke "ada' zabdamAM jJAna', 'darzana, adhyayanane samUha. Agama bane che. ane Agamane samUha te cAritra' ane "tapa" saMkathita thayela che ke je pAchA AtmAnA dvAdazAMgI. Ama dvAdazAMgInuM mULa akSara che. svarUpaguNa che jema kevalajJAnI svayaM akSara che tema kevalajJAnInA vadana- arihaMta arthAta Arahana vailokaya pUjya hovAthI kamalamAMthI maLela dvAdazAMgI pramANu brAjhAnanuM mULa svara ane tarIke paNa oLakhAya che. saMskRta bhASAmAM "araha' dhAtune vyaMjana rUpa je vadhyuM che tene paNa akSara kahevAya che. eTale ke artha pUjavAne che. A "a' zabdanuM Ayojana paNa akSara evAM kevalajJAnanA mULa rUpa paNa akSara ane akSaranuM khUba suMdara ane rahasyamaya che. "aha'' zabdamAM "rAma (AtmA) phaLa. 5Nu akSara evuM kevalajJAne. . zabdane samAveza thaI javA uparAMta vadhArAmAM '' akSara joDAyela che je mahAprANa Aspirate che je hayamAMthI Uje - jema kevalajJAna nirvikalpaka che tema koI paNa svara ane che (uccArAya che) vaLI te svara ane bIjAne sattAdhIza che. vyaMjana rUpa eka vAra tivana ke ucArathI cha paNa * uparAMta "e" jema bArAkhaDI-varNamALAne sAkSara che tema ja vika9pa viddha thatuM nathI. ethI marI akSara mAtranA uccArathI e aMtAkSara che. Ama AtAbhyAma Adi ane padArtha saMbaMdhI koi paNa bhAva thaI zakatA na hovAthI mAtra ane AvI gayA hoya eTale sarva maNanA akSare emAM akSaranuM ciMtana nizyikatA che. " samanvita thaI gayA che ema kahevAya. eTale ja aSimaMDalaAma "zuM' e Adi che, mULa che. kevalajJAnanuM bIja che. tetrane leka che ke mATe kevalajJAna" che. bAvaMtAkSara saMbakI-mAraMvyApya thatimA bIje ka "ra" akSara upara nIce pramANe che. ami javAghasama nAda, biMdu rekhA samavilama' rUpi dravyam svarUpam vA draSTayA zAnena cakSuSA / daSTaM lokam lokam yA rakArastena ucyate / / eTaluM ja nahi paNa "ja" jema vAyutattva che, " jema ane hA artha rUpIthI rUpInuM ane arUpIthI rUpI ne jalatatva che, "jI' jema pRthvItatva che, tema ' e AkAza tatva che ane ' e agni tatva che. ' ' arapI ubhayanuM darzana che athavA te kAleka jenAruM kavala dana' che. a" ane "'nI vacce "ra" akSara je agni tattava haiM trIjA kalekamAM ja akSara uparanI samajutI A pramANe tene goThavavAthI; "a" ane "ha' akSaranA mAthe "ma" caDhI je "a" zabda banyo che te "maha ne bhasmIbhUta (bALI nAkhavAnA) ApI che ke karavAnI sUcanarUpa che. AvI rahasyamaya "aha" zabdanI paNa hatA : rASADha hatA: 6 variSag: | zabda vyutpatti che. hatAnI yena karmANi hakArastena ucyate // A jagatamAM keI na haNAtuM hoya te te arahI che. ahaMna ne lakSya artha rAgadeSa.di deSarUpI zatrane haNavAnI satata che. asat tatva heya te ja haNAya. sat tarata kayAreya kriyA je cAritra che. athavA te abrahmabhAva, saMsArabhAva, haSNutu nathI ane Azaro lenAra arthAt sat tavane AdhAra tabhAva kADhI nAkhavAthI pragaTa thayela cAritra che. lenAra haNatA nathI. janma-ma2NuM jIvana haNe che. che. janmachevaTane cA "" akSara upara leka nIce mujaba che. maraNane aMta arthAt bhavati karanArA parama mA che je ahana che. . saMtoSeNAbhi saMpUrNA prAtihAryASTakena ca / prathama pApavRttithI aTakI pApapravRttithI viramavAnuM che. jJAtvA puNyam ca pApam ca . nakArastena ucyate // jenA aMte pApaprakRtine nAza karavAnuM che. " ne laya artha niSedha che. para niSedha ane svane pAMca mahAvratanA aMgIkArathI pApavRtti ane pApapravRtinA anurodha. eTale ke IcchAnirAdha arthAta talapa (IcchA-talasATa) nAzanI zarUAta thAya che. paraMtu pApaprakRti-dhAtikamane nAza upara tapa kriyA dvArA vijaya ane aMte pUrNakAma tRptadazA te nirvikalpa upagamAM rahevAthI thAya che mATe ja "sava je tapa che. pAvapaNusa' ema navakAramaMtramAM kahela che, vaLI pApathI saMsAramAM rAgI AtmAne kAmI kahevAya che je bAdhaka bhAva che. mukta thavAmAM mukita che pApabaMdha e adhama che tethI ja aDhAre vairAgI AtmAne niSkAma kahevAya che je sAdhakabhAva che. ane prakAranAM pApathI pApasthAnakethI viramavAnuM che. . vItarAgane pUrNakAma kahevAya che je siddhi che. puNyabaMdhathI thatA puNyodayamAM sukhanI ichA, sukhanI nakArAtmakatti je zubhAzubha puNya pApanA udayane apa lAlasA, Asakita ane meha hoya che. mATe ja puNabaMdhanuM (nAzavaMta) gaNavIrUpa vRtti che te napa che. ane temAMthI udbhavatI lapa rAkhavAnuM nathI. duHkhane me koina nathI. mATe ja tRpta che te nibhAve che. je nirvikalpa bhAva che. khoTA sukhane (parAdhIna sukha) meha choDI nirmohI thavuM te eTale ke pitAne AtmAnA pradezathI abheda evAM cAra dharma che. puNAnA baMdha ane pu nA upane upama banavAna, nAdAraka sArA ane bAkInA kSatribhedayA sava bAhya pApanAza mATe karavAnuM che. ane nahi ke navAM pApabaMdha
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTala prabuddha jIvana tA. 16-4-80 mATe. pApanAzathI mokSa che. mAtra puraprAptithI mekSa thAo evI je racanA che te chatane paramArtha tattanI mahAnathI. hA! puNyaprAptithI dada, dadritA ane naka mUlyavAna bakSisarUpa che. tIya ca gati TaLe che teTalA pUratI puNyanI AvazyakatA pApanAza A rIte namaskAra mahAmaMtramAM ekeka zabdanI racanA ane ane mukitaprAptinA laye jarUrI kharI. jIva pApabaMdhathI jana vismayakAraka, aMta addabhuta alaukika arthAta lettara che. aTake eTale puNyanA Agamanane savAla ja rahetuM nathI. zubha ' agAu je gayAM te mujaba ja e mahAprANa che je hRdayabhavathI baMdhAtuM puNya te samaye amRtarU5 che ane dasparUpe mathiI uccArAya che. tema maMtrAkSara vI" (athavA ) hRdayamAM zraddhA udayamAM Ave tyAre jIva tene ke upaga kare che te pramANe ane lAgaNI zuddha kare che - mAya bIja che. jayAre 3" buddhi te viSa ke amRta bane che. AthI ja culikAmAM savya : zuddha kare che je mastikamAMthI ucArAya che ane te maMtrAkSara pAvapaNAsaNakahyuM paNa puNyane kai saMketa na karyo. praNavabIja che. vaLI A 3mAM paMcaparamedine samanvaya * arihanta zabdane lakSyArtha che "amedAna" eTale ke thayela che je nIce pramANe che: AtmAnA kSAyika svarUpanI prApti. jyAre rabdArtha che bhedajJAna saMskRta bhASAnA akSara saMdhinA niyama mujaba arihaMtane athata AtmA ane deha be bhinna che te, kSIranIra rUpa thaI a" ane azarIrI ke siddha bhagavaMtanuM mukhya vizeSaNa che gayA che ene judA pADavAnuM jJAna ne bhedajJAna. " tene "a" maLI a + a = A thAya che. emAM arihanta zabdane nizcaya artha e che ke jeNe rAga dveSa AcArya zabdane pahele akSara "A" bhaLavAthI ' rUpI aMtaraMga za3ne haNya che te arihatA jyAre ene mAA = A emAM upAdhyAya zabdane pahelo akSara vyAvahArika artha e che ke jeNe vAtikane nAza karyo che te uM maLavAthI A + 9 = e thAya che. ane munine pahelA arihanta che. tema "ari eTale dravyAnuyoga ane 'hA' eTale akSara "ma" joDavAthI ekama = ema: zabda bane che 3. carakaraNonuM paNa kahI zakAya. } " have prazna e thAya ke pAMcamAM sAdhupadanA sAdhu zabdane - arihanta zabdanI vicAraNA bAda have navakAramaMtranI cUlikA "sAakSara na letAM muni zabdane "ma" akSara kema levAmAM mAMnA "saMbU pavapaNAsaNa'nA sAtamA pada viSe vicArIzuM. AvyuM. ? tenuM kAraNa e che ke paci samiti ane traNa cAra ghatikarmanI badhI prakRti pApaprakRtirUpa che. jyAre gutirUpI aSTapravacanamAtAnI ArAdhanAnuM aMtimaphaLa je cAra adhAtikarmamAM puNya-pApa ubhaya prakRti che. pApatti ane kAI hoya te te mananuM mauna che. mane mauna e akhela pA5pravRti aTake eTale pApaprakRti nahi baMdhAya. dhAtikarma ' tarave che. eTale mAtmA maunathI paNa para che tethI 'muni' zabda pA5tti ane pApapravRttithI baMdhAya che. svarUpanI apekSAe lA athathI bahu mahatvano hoI sAdhunA sthAne ane prayA che mAre ghatikama' A mAne paramAtmA banavA detA nathI ane sAdhune muni tarIke paNa oLakhavAmAM Ave ja che. ' tethI ja tene pApaprakRti kahela che. ahIM eka prazna e lipibhede Ama be prakAre lakhAya che "" A nuM uddabhave che ke nidrA e dhAtikarmamAMnA darzanAvaraNIya kamane bIjuM rahasya e che ke sacarAcara vizva-brahmAMDa asIma geLAeka bheda che te nidrA te jIvane Avazyaka che, kema ke nidrA kAra che. ane tenuM mULa eka biMdurUpa AkAzapradeza paNa je vine jIva jIvI zakatuM nathI. nidrAnAzanA regI ApaghAta karI avibhAjaya che te goLAkAre che. Ama aMtyasImAMta ane jIvanane aMta ANavA sudhI jAya che. te ene pApaprakRti kema asIma ubhaya gaLAkAre rUpanuM 3 lipimAM Alekhana thayela che. ' - kahevAya? ene javAba e che ke nidrA e jaDavat dazA che, svarUpamaMtrathI ravarUpapade paheli paramAtmAne namaskAra ane pramAdarUpa hovAthI kadI ya nidrAvasthAmAM kevalajJAna thatuM thAya che je nabharakAranA traNa bheda che. nathI athata paramAtmA banI zakAtuM nathI mATe tene pApaprakRti - (1) kAyAgathI caraNa, ghUMTaNa, hasta, nAsikA ane mastaka kahela che. ema 5ca aMga dharatI sarasA aDADI thatuM paMcAMga maMgalANaM ca sasi paDhamaM havaI maMgalaM" praNAma-namaskAra. sara' maMgalama prathama maMgama eTale ke utkRSTa maMgala (2) vacanogathI paramAtma bhagavaMtanI stuti karavA dvArA namaskAra mahAmaMtramAMnA paMca parameSThi padene karavAmAM AvatA thatA namaskAra, namarakAra che. ( () ane maneyogathI paramAtmAnA zuddha svarUpanA jJAnaahIM have prazna e uddabhave che ke mAnaMda athavA sukhane yAnamAM lIna thavA dvArA ati sUkSmatAe zunya banavA dvArA thatA praNidhAnarUpa sarvotkRSTa namaskAra ke je namaskAra viSe ja saMketa kema na karyuM? pApane mALe te maMgala e "maMgala' zabdane artha che. vyAkaraNazAstranI paddhatie maMgala' zabdanA evAM kahevAyuM che.... ghaNuM artha thAya che. jemAM AnaMda yA sukha hoya tyAM maMgala - "ika vi namukakAre jinavara va sahassa .. heya paNa kharuM ane na paNa hoya. paraMtu jyAM maMgala heya vadhumANasa saMsAra sAgarA tAre naraM vA nArI vA'.. tyAM AnaMda ane sukha niyamo hoya ja. "maMgala thAo" ! paMca parameSThinA bhAvapatane traNe pagathI namaskAra karavA dvArA e AzIrvacana ka9yANa ane hitane sUcave che. hita ane sarva pApane praNAza eTale ke mULathI nAza arthAta kSaya thAya sukha e bemAM moTo bheda che. hita ane kathANu nitya che. tethI ja "sa pAvapaNusa" kahela che. namaskAra karavA tattava che. jyAre hita ane kalyANa nirapekSa sukha anitya che. . dvArA sarva pApanA DuMgarone oLaMgavAnA che. khatama karavAnA mATe ja namaskAra mahAmaMtranI cUlikAmAM ! che. paMca parameSThinI ArAdhana eTale puNyanA DuMgare khAvA sava pApane prakAza thAo ! ane javanuM maMgala ema nathI samajavAnuM, paraMtu paMca parameSThine namaskAra eTale
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4- 17 - " prabaddha jIvana " . . pApanA Dugarane nAza. camakAramAM che. eTaluM ja nahi paNa gaNitamAM zUnyanI avasthA * namaskAra eTale ke namana. ane namana eTale namavuM arthAt evI ja che. zyane koI rakamamAM umero ke koI rakamamAMthI UlaTavuM. manane miTAvavuM eTale nama tema manane ulaTAvavuM bAda kare te kaI rakama vaDe tene guNo ke bhAge te te rakama eTale ke manane amana karavuM. Ama namavuM eTale pariNamavuM- akabaMdha raheze koi asara te rakamane thaze nahi tema zUnya paNuM taddarUpa thavuM athata amana thavuM. amana thavuM eTale icchA zunya ja raheze. Ama gaNita camatkAra paNa adhyAtma tarapha rahita thavuM-nirihi thavuM. vyAkaraNazAstranA niyama pramANe derI jAya che. 'mana' zabdane arthe vicAravuM To Think" eTale ke uparAMta arihaMta bhagavaMtane raMga zvata che, siddha bhagavata buddhi tatva che. te ja pramANe mananI caMcaLatAnA arthamAM raMga rakata (lAla) che, AcArya bhagavaMtane raMga pItta (pI) che, mana e vikalpa ane icchAnuM peluM che. Ama namaskAra upAdhyAya bhagavaMtane raMga hati (lIle) che, ane sAdhu eTale ke namana e amana-irachArahita-nirihi-pUNuM kAma banI bhagavaMtane raMga zyAma (kALA) che.. paramAtma svarUpanuM prAgaTaya karavAnI kriyA che ethI ja to paMcaparameSThinA pAMca raMgenI je kalpanA karI che, te keTalI zrImadjIe gAyuM che ke.... kaMthAyegya che, tene vicAra karIe. zubha bhAva vaDe mana zuddha kare, navakAra mahApadane samare che. paMca parameSThi jema japane viSaya che tema-paramArthathI ' dhyAnane * . viSaya che. dhyAna . sAdhanAnA nahi "e samAna sumaMtra kahe, ' , aneka kamo bhajIne bhagavata bhaMvata lahe. * ane bhede che. temAM ApaNuM zarIranI racanAmAM, mukhya je. tALavuM che ke je jyAre bALaka janme che. tyAre zAstrIya paripATIthI paMca parameSThimAM arihaMta bhagavaMta hADakAne bhAga purAyele heta nathI ane te kAmaLa hoya e che ke jeo aSTa pratiSThA ane cAra atizaya che. e ja sahasaMdana kamalanuM kendra che ke jemAM paramAtmapadanI maLI bAra guNethI yukta che., jyAre ATha.. karmono kSayathI. rathApanA che, tyAMthI nIce UtaratAM cha cakramAMnuM chaDuM cakra ke pragaTelA ATha guNethI yukata che te siddha lAgavata jene "AjJAyaka' kahevAmAM Ave che tenuM sthAna be neNu vacce chatrIsa guNa dharAve che te AcArya che, pacIsa guNone je rahela bhrakuTi che te gurunuM sthAna che. ane gurupadane sAdhIe. dhAraNa kare che te upAdhyAya che ane sattAvIsa guNothI je te ja temanA dvArA paramAtmadevanuM mizana thAya che. eTale guNavAna che te sAdhu che. badhAM maLIne 12+8+3+5+27 sukhAyane besIne cittane rithara karIne, cakSu baMdha karIne te = 108 guNa thatAM hovAthI navakAramaMtra gaNavAnI mALA jene bhrakuTi sthAnamAM dhacho ane vicArane svaimita karI daine tyAM zuM navakAravALI kahevAya che. te mALAnA kula maNuka athavA, pArA baMdha ane dekhAya che te kajhA banI jevAM kevuM-dayAna karavuM ekase ATha che. . . . . . .' ' te aneka prakAranA dhyAnanA damAM mahatvane uce bheda che. navakAranA pada' nava che. ane paMca parameSThino guno kAraNa ke paramAtma tatva pUrNa jJAta.. ane draSTA che, mATe saravALA 108 che tenA ya ane saravALe nava che ke je navo sAdhake paNa kartA-bhokatA maTIne eTale ke IcchA ane aki akhaMDa ane abhaMga gaNAya che. e eka gaNita camatkAra che ke vicArane doDIne dazyathI judA paDavA mATe dazyane jotA navanA ane game te aMkathI guNIe te guNAkAranI rakamane zIkhavuM joIe. paraMtu cA ane vicArathI dazya sAthe AMkane saravALe nava ja Avaze. vaLI navanA keDA- palAkhA bhaLavuM na joIe. A rIte AjJAcakramAM mAnasika trATaka viSe vicArIzuM te ya jaNAze ke nava eke navamAM navathI zarU karI dhyAna karavAnuM zarU karIzuM eTale pahelAM kALuM dhaba dekhAze. ne e pramANe satata darzana karavAthI te kRSNavarSamAM thaI akaDa kamabaddha Utarate dAye nave nevuM mAM 90nA zUnya sudhI pahece che. tema koI paNa game teTalA aAMkaDAnI rakamanA aMkenA tUTaphUTa thaze. ane kamaka vikAsa pramANe nIlavarNa jevuM dekhAze. saravALAne te mULa rakamamAMthI bAda karatA aAvatI rakamanA AgaLa te darzanane daDha karatAM karatAM vatara thayAM ja karaDe. aMkene saravALo hameza nava Avaze. jema 332 traNa AMkaDAne ane pariNAme parama ujajavala, parama tejasvI zveta varNa saravALe ATha 33ra mAMthI ATha jAya eTale 324 e traNane dekhAze. ane A sAdhatAne praga che. have kayA sAdhake saravALA nava raheze. pUrvabharamAM kevI sAdhanA karI hoya ane kyAM sudhI pahoMce hoya te kahevuM azakya che. tethI tenI sAdhanA ja adhUrI pAMca atikAyarUpa vizvanuM mULa. eka pradeza je rahI heya TAMthI zarU thAya eTale game te vaNuM dekhAya. vaLI avibhAjya che te goLAkAra zrI rUpa che. ane tene vistAra sAdhanAmAM je caDha-Utara thAya che te pramANe paNa vaNutara thAya paNa asIma evuM AkAzadratha goLAkAra 25 che.: , . ' paraMtu A varNadarzanane sAra e che ke sAdhake e nirNaya zunya e mULa (bIja) che ane zUnya e phaLa che. ahIM kare ke jayAre je vaNuM dekhAya tyAre te padanuM ajapAjAparUpe zUnya eTale zunya. arthAta paramAtma tA. mULa vattAmata sthAna thaI rahyuM che. e rIte satata abhyAsa karI sAdhake ApaSyAmAM ja rahelI a.paNa paramAtmatattvanuM ApaNe prAgaTIkaraNa AgaLa vadhavuM ane anubhava kara A hakIkatanI vAta karavAnuM che. rathamAMthI sUmamAM thaI cUmamAM thaI zunyamAM karavAthI kAMI na vaLe paNa proga karavAthI maLe. ' javAnuM che ahIM zUnya eTale padArtha-dravyane abhAva nahi ahIM prazna e uddabhave ke paMcaparameSinA varNamAM, siddhaparaMtu paraspara viruddha padArthanI asarane abhAva keIne bAdhA 'paramAtmA azarIrI hovAthI temanA bIjI apekSAe je. pahoMcADe nahi ane kAIthI badhA pAme nahi tevI avyAbAdha 1 guNo varNavyA che jemAM aNuM agadha, arasa avasthA te zUnyAvasthA. e avasthAne saMketa uparokata gaNita Adi gu karela che, te siddha bhagavaMtamAM lAvI
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-487 va' kema ApAya ? sAdhakane upara jaNAvela " " " jyAre paMcaparameSThimaMtranA pada avinAzI che ane thAtAne prayoganI apekSAe varNana karavAmAM Avela che. jema sUryodaya avinAzI banAvI jAnathI 5ra karI abheda thAya che sAdhanAkALe A veLAe jene uSA kahevAmAM Ave che te vakhate suryane varNa traNe bhinna hovA chatAM madhya prApti thaye traNe abheda thAya che. rakata hoya che je pachI te bane che te pramANe sAdhakane . udAharaNa tarIke kaI deva devInA maMtrInI ArAdhanAthAnanI prakriyAmAM varNana thAya che. jevI rIte paMca parameSThinA sAdhanA karanAra ne svayaM te deva ke devInA padanI vachanA rAkhe pAMca va che tevI ja rIte covIse tIrthakara bhagavaMte paNa te kAMI evuM na bane ke te deva-devI padavuta thaI emanI, pAMca varNamAM vaheMcAyelAM che. " gAdI emanuM pada sAdhakane ApI de U lA tevI mAgaNI deya zatA jinavara ati bhalA, karanAra upara te kapAyamAna thAya jyAre arihaMta ane siddha padane ArAdhaka aridrata ane siddha padanI mAMgaNI karI zake, deya ghelA jinavara gurunIlA; ane te 56 sAdhakane prApta paNa thAya. navapadajInI eLImAM pratyeka :: ' deya nIlA, deya zAmaLa kahyAM, padanA duhAmAM mAja prakAranI mAMga Ave che. . seLe jina kaMcana varNa vahyAM. arihaMta 5 dhyAta tha, dazva guNa pajavajApa re; - sAdhu sAdhanAnI prAthamika bhUmikAmAM hovAthI emane raga bhe cheka karI bAtamAM, arihaMta rUpI thAya re. . . ' kALe sUcavyuM che. vaLI thAnanI prakriyAmAM paNa sAdhakane vIra jinezvara upadira, sAMbhaLaje citta bhAI re; varUAtamAM prathama kALuM dhaba dekhAya che. tyArabAda sAmanAmAM Atama ne AtamA, Rdhi maLe savi AI re vikAsa paNa che. tenA naMdezarUpa upadhyAyane raMga lIle kahyo che, rUpAtIta svabhAva je, kevala dasamuM nANI re; je zuddhikaraNa sUcave che. ane e ja pramANe bAnamAM paNa te chatA nija AtamA, have siddha guNakhANI re. -vIra kALA raMga bAda jAMbaLI, nIle, lIle raMga dekhAya che. tethI dhyAtA AcAraja balA, mahAmaMtra zusa yAnI re; AgaLa sAdhanAmAM vikAsanI upalI bhUmikAmAM karmamaLane paMca prathAne bAtamA, AcAraja heya prANI re. -vIra bhasmIbhUta karavAnA sAmayiMrUpa je teja pragaTa thayuM che enA tapa ajajhAye rata sadA, dvAdaza aMge khAtA : saMketa rUpe AcAryane raMga pILe batAvyo che je pramANe upAdhyAya, te AtamA, jagabaMdhana jagannatA re. -vIra . dhyAnamAM 5NuM bane che e ja paLe raMga pachI lAlALa ramata apramatta je tita rahe navi harakhe navi zAse re; . varNa thaI aMte heta raMgamAM pariName che sAdhu sudhA te AtamAM, zuM muDe zuM lAge re. -vIra : ma-savegAdika guNa, kSama upazama tasa thAya re; kalase paNa pahelAM kALe heya che jene agithI saLa darzana tehI ja atimA, zuM ya nAma dharAve re; -vIra gAvatA emAM prathama lIlI. pILI jhAMya UThe che ane have jJAnAvaraNIya je karma che, kSaya upazama tasa thAya re. rakha bane che. te dUe evIja AtamA, jJAne amedhatA jAna re. -vIra tevI ja rIte gADha timiramAMthI he phATe che je uSA jANuM cAritra te Atama, nija svabhAvamAM ramata re; TANe rAta, pItta raMga dhAraNa kare che. ane pUrNa sadaya thaya lezyA zuddha alakaryo, mahavane navI bhamate re. -vIra bada vetavaNuM prakAzarUpe pariName che. ! IcchAdhe saMvarI, pariNati samatA ge re; " aneka maMtra aneka bhinna bhinna prakAranA hoya che. jevI tapa te ehIja AtamA, vaheM nija guNa bhoge re. -vIra jenI vAMchanA, e mane be mukhya bheda che. keTalAMka kura kara - Ama chatAMya samakiti deva-devInuM mahAtma che jene mATe maMtranA ArAdhya deva ke je adhiSThAyaka deva kahevAya che te paNa caudapUrvamAMnA eka pUrvamAM nIce pramANenI gAthA che. kura hoya che jyAre saumyamaMtranA adhiSThAtA deva saue hoya che. ' "mama maMgala-marihaMtA, siddhA sIdda sumaM ca dharmo a, kera maMtranI sAthe dAna ke tapane I sabaMdha heta nathI. jyAre samsa-kviTaDI-devA, dita samAhiM ca behiM ca.' saumyamaMtranA jApa sAthe je dhana ane tapa bhaLe che te te A gAthA ema sUcave che ke jIvane samAdhi ane bedhinI matrane baLa maLe che jethI te zIdhra phaLe che. ane phaLa paNa prApti mATe arihaMta, siddha bhAcArya-upAdhyAya- sAdhu ane zreSTha hoya che. namaskAra mahAmaMtra e saue prakArane maMtra che. zrAdhama jeTalAM sahAyaka che teTalAM ja samati daSTi deva-devIo je jApa zIdhra ane zreSTha phaLa prApti aMge dAna ane tapa sahAyaka che. e samakita daSTi devenuM vizvamAM zuM sthAna che te sarita karavAM cagya che. kAraNa ke bIjA mana adhiSThAyaka hakIkata eTalA mATe mahatvanI che ke A vizvamAM sarva jIvamAM devenI avasthA tapa, tyAga ane dAna svarUpa nathI hotI sarvazreSTha evA tIrthaMkara paramAtmA tIrthaMkara nAmakarmane bhagavaTe re paMca paramekina paca pade svayaM tapa, tyAga, dhanAdi pradhAnapaNe deva naumittika kare che. A rIte zAsanarakSA ane eka gunI pas rUpa che. mATe ja AnAthI caDhi vAsana prabhAvanA mATe devanuM sthAna paNa eTaluM ja mahatvanuM che. mahA maMtra kaye hema zake.? . . jema ApaNuM laghutA ane namratA mATe sAnaMdAsapaNuM vaLI anya maMtranI ArAdhanAmAM beva, dhyAna, pratA traNe svIkArIe chIe tema de. paNa dAsAnudAsapaNuM svIkAre che bhinna hoya che. ane kadI abheda thatAM nathI. kAraNa ke pAna ane namaskAra maMtranI ArAdhanI yathAyogya avasara daSTa ane . karanAra mAtAnI je dazA hoya che te ja rahe che. ane enI adaSTarUpe sahAyatA kare che. denA jIvanamAM temanI sAdhanAmAM mAMga dvArA prApta thayela rAchita padArtha kAyama rahetuM nathI ane A e vikAsa vibhAga che kAraNa ke temanA nikAcita puNyanA ya.cakapaNuM paNa TaLatuM nathI eTaluM ja nahi paNa ApanAra udayamAM ane jema sukhamAM ApaNI jema viratimAnuM teo aAiyaka deva-devInI avara-sthiti paNa sAdi-sAnta hoya che pAlana karI zakatA nathI tethI ja te gADha che... '
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-487 samaro maMtra bhale navakAra e che cau pUrvanA sAra... deza samare dAnava samare, samare rAjA raka...... eTaluM ja nahi paNa 150 gAthAnA stavanamAM mahAmaNapAya yovijayajI mahArAjAe paNa samatidaSTi nu mahAtmya ghaNuM dhyu che ke...... samakita dRSTi sura taNI AzAtanA karaze je lAla re, kheSi durlabha te thaze yAga bhAkhyuM. eka lAla re... namaskAra mahAmaMtramAM nAmasmaraNa che. arihaMta ane siddha e jIva mAtratA svarUpanAma che e svarUpanAmanu smaraNu namaskAra mahAmaMtranA jApa karavAthI thAya che. te nAmasmaNanI mattA mahAmahe pAdhyAya yaze vijayajI mahArAjAe A rIte batADI che. nA matra, navi yaMtra, narvitatra me, khisyA nAma tAharI samAmRta leTA prabhu nAma muja, tu akSaya nidhAna, krUruM citta saMsAra tAraka pradhAna A paMktinuM parama rahasya zuM che? manu yenAM janmelA jIva cAhe te jAti, jJAti, ke kSetrane hoya paraMtu te vizvanA krAi paNa padAtha nA atha ke bhAvane janmatAMnI sAthe jANatA ke samajate nathI. paraMtu khajAnA zabdacAra vaDe sAMbhaLIne paDezuM te te uccArAyela zabdate ja paDe che grahaNa kare che. tyAra bAda avasthAnI paripakavatAe dhAraNamAM rAkhela te zabdanA atha' ane bhAvane pAme che. te pramANe ApaNe paNa ApaNA svarUpamaMtra rUpa A pAMca padenAM nAmeAnI khUba raTaNapUrNAMka japakriyA karavI joie jethI ApaNe tenA atha' ane bhAvane pAmI zakIe Ama paMca parameSThinA zabdaccAra rUpa nAma svarUpa ane tenA javu" keTaluM mahatva che te chavratanA anubhathI sahu kArpa saheja ja samajI zake che. ethIja tA cAra nikSepAAM nAma nikSepAne prathama kramakri sthAna ApyuM che. vizvamAM game te dhama'mAM, game te bhaSAmAM, game teTalA mA hoya paraMtu dhAMya matronuM mULa A pAMca za hovAthI A pAMca padenuM smaraNa karIne jo khIjA maMtranI sAdhanA kare tA ja te matrane baLa maLe ane tenu phaLa maLe kAraNa ke mA pacaparameSDi zabda rUpa maMtra savarUpa che jyAre khI ardha mA tenA aMzarUpa-dezarUpa che. jema jJAna saOrUpa kahevAya ane kriyA dezarUpa kahevAya evuM A maMtranuM che. jJAna pAthathI avinAzI che, jyAre kriyA vinAzI che. avinI svayaMbhU hAya jyAre vinAzI e avinAzInA AdhAra laIne ja utpanna thAya ane vyaya thAya tyAre temAM ja laya pAme paMca parameSThi maMtranI stuti nIcenA lekathI karavAmAM Ave che. antA bhagavanta indra mahitA prabuddha jIvana siddhAzya siddhi sthitA ; zmAcAryA jinazAsaneAnti karA zrI siddhAMta supAThA munivarA pace te parameSThina pUjaya upAAyakA : ArAdhA : "" pratidina kantu vA 'mA~galama 179 zmA lAkamAM arihaMta bhagavatA indrone pUjaya che ema indra mahitA' zabdathI kahevAyu che te pachI prazna thAya ke narendra-narede evAM cakravatI vAsudeva-prativAsudeva mahitA ema krama na kahevAyu ? e kANuM e che ke...tIrthaMkarane buddhi karatAM sarvAdhika punA svAmi indra jevA indra jo 'arihaMta bhagavatanI pUjA abhiSeka vRSabhanuM rUpa laIne ya karatAM hoya te pachI khIjA" enAthI U~taratAM puNyazALI tema kare emAM navAI zI? AkhuM vizva dravya bhAvAtmaka che. dravya eTale pAMca astikAya. ane bhAva eTale drazya guNa ane paryAM. anAdi kALathI jIva mAtra peAtAnA ravAbhUpaNuMthI-sva astitvathIrava sattAthI vyakti rUpe pete pAtAne prApta che. paratu sva zuddha guNa paryAyathI prApta che. eTale jainadazanamAM pahelAM jIvanA zuddha guparyAMnuM lakSa karIne namaskAra mahAmaMtra sAmAnya pada rUpe sthApita karela che AvuM zuddha zuSuparyAyane je prApta kare te zrRti pragaTa paramAtma svarUpa vyakti che. eTale have evI vyaktinA sazananA prazna upasthita thaye. e praznano javAya lemsa - catu tistatra - nAmastava sUtra che jemAM naMta mAna ce vAMsanA cAlase ya tIya kara bhagavatanAM nAma nirdeza che. tethI legasa sUtrIM zuddha drazya, guNu ane p traNe ya ne samAveza thAya che. mATe ja kAusaggamAM lAgasanA kAusagga e mukhya dhyAna sAdhanA che jyAre namaskAra mahAmatra e mukhyatve japa sAdhanA che. prAyaH pratyeka matratA yaMtra hoya che che te pramANe namaskAra mahAmatranA paNa yaMtra che je siddhacakra trayA navapadajI yaMtra tarIke prasiddha che. jenuM pUjana, namana, vaMdana ane ArAdhanA thAya che. e yaMtra kamalAkAre hAya che. kamalanA madhya bhAga kendramAM ahita bhagata birAjamAna karavAmAM Ave che ane tenI AsapAsa AThe dizAmAM kamaLanI AThe pAMkhaDI! siddha, AcAya, upAdhyAya, sAdhu, deza'na, jJAna, cAritra ane tapanI sthApanA nukrame uttara, pUtra, dakSiNa, pazcima, jJAna, neRtya agni ane vAyagya dizAmAM karavAmAM Ave che. A yaMtramAM ratnatrayI ane tattvatrayI samaviSTha che. darzana, jJAna ane cAritra e ratnatrayI che. jyAre arihaMta ne siddha e daiva, AcAya, upAdhyAya, sAdhu e guru ane da"na, jJAna, cAritra te tapa dhUma' che ema devaguru gmane dhama' tattvatrayI che. vaLI AmAM pAMca guNI athavA dhamI che. je pAMca ariha Mta, siddha, AcAya, uSAAya ane sadhu che. ahIM arita ane siddha paramAtmAne vaththu sahAe dhammA' e atha'mAM dhamI' kahela che jayAre AkInA cAra dazana, jJAna, cAritra ane tapa e gugu che athavA dhama che. . eTalu ja nahi paNu emAM arihaMta ane siddha paramAtmA sabhya svarUpa che. jayAre AcAya, upAya te sAdhu sAdhaka svarUpa che, tathA darzona, jJAna, cAritra ne tapa e cAra svarUpa guNa che. e cAre chatranA zuddha ravarUpaguNu che te za rUpe puNya lakSaNucihnarUpe jIvamAtramAM zraddhA ( vizvAsa ); buddhi (jJAna), zrama (vata'na) ane talapa (puSThA-tapa) rUpe astitva dharAve che. je svamAM sattAgata zarUpe paNa hoya te ja pUNusvarUpe Rddhi, varaNa haThI jatAM pramaTe ati prakAzamAM Ave. para kayAre ya sva thAya nahi. sattAmAM rahela A zraddA, buddhi, zrama (vatana) ane
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-87, IcchAne sudhAravAnA che, asa thayela che. vinAzI (sAdi sAnta) tenA phaLa svarUpa asadAcArane nAma ane sadAcArarUpa paMcAcAranI banela che. tene sad, avinAzI banAvavAnA che. sat IcchA sarvathI prApti saha sarvocca sAdhaka padanI prAptine huM icchuM rAkhI, saddabuddhi vAparI sad vartana AcarI sat evA avinAzI chuM ane te prApta thAo! prApta thAo ! .. paramAtmAmAM zraddhA-vizvAsa rAkhI temanA Adara, bahumAna, sanmAna, 3OM jo sAyariNA vaMdana, pUjana karavA saha ravayaM paramAtmA banavAnuM che ane ajJAnI e jJAnI banavA mATe, avinayI e vinayI AtmAnA cAra zuddha svarUpa guNa darzana (kevaladarzana), jJAna . thavA mATe upAdhyAya bhagavaMte ke jeo arihaMta ane siddha (kevalajJAna), cAritra (yAkhyAta cAritra sahejA da svarUpa, banavAnA lakSya, arihaMta ane siddhanI nizrA mAM, AcAryanA tapa (pUrNakAma) che tenuM prAgaTaya azuddhi-karmapaDaLa mArgadarzana heThaLa jJAna meLavI rahyAM che ane jJAna ApI rahyAM che, haThAvIne karavAnuM che. te mATe, zraddhA-buddhi-zrama ane tevAM vinaya guNathI e pata, uttama sAdhaka sava' upAya icchAne paramAtmatatva sAthe joDavAnA che ane mekSa bhagavaMtanA darzana, vaMdana, namana, pUjana, sanmAna, satkAra, laye samaga banAvavAnA che. tyAra bAda dazanAcAra, jJAnAcAra, bahumAna A siddhacakrajaMtra dvArA karate thake tenA phaLa svarUpa cAritrAcAra, tapAcAra e pAMca AcAra-paMcAcAranuM pAlatuM atAnane nAza, jJAnanI prApti, vinaya guNanI prApti, uttama karavAnuM che. te mATe ja paMca parameSThi-namaskAra mahAmaMtranA jApa karavAnA che ane siddhacake yaMtranI-navapadajInI ArAdhanA sAdhakapada nI prAptine huM icchuM chuM. mane te prApta thAo ! prApta thAo ! karavAnI che. navapadajI oLI je caitra sudI sAtamathI caitra sudI pUnama e 3 mo savasAvA I ane Azo sudI sAtamathI Aze sudI pUnama daramiyAna varSamAM dujana evo sajajana banavA, zaTha e sAdhu banavA, be vAra Ave che tyAre mAryAbila ne tapa karavA saha viziSTa bAdhaka maTI sAdhaka thavA mATe Apa sAdhu bhagavaMte ke jeo rIte ekeka padanI eka divasa ArAdhanA karavA dvArA navapada arihanta ane siddha banavAnA la, arihaMta ane siddhanI jInI ArAdhanA thAya che A ArAdhanA pavane zAzvatI oLI nizrAmAM, AcArya ane upADavAyanA mArgadarzana heThaLa sAdhanA zAzvatI aJ tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che. karI rahyA che, sAdhanA karanArAne sahAyaka thai rahyAM che, ane e navapadanI ArAdhanA pUjana daramiyAna nIce mujabanI sAdha ne ramAda ApI rahyA che, evA sarva sAdhu bhagavaMtenAM darzana, vaMdana, namana, pUjana, samAna, satkAra, bahumAna A bhAvanA lAvI zakAya.. siddhacakayaMtra dvArA karate thake tenA phaLa svarUpa dujanatAne nAza, arihata e arihaMta banavA mATe arihaMta bhagavaMta sajajanatA-sAdhutAnI prApti, bAdhakatAne nAza, sAdhatAnI : ke jeee pitAnA atyaMta vizuddha evAM sAkAra paramAtmA prAptine huM icchuM chuM ! mane te prApta thAo !- prApta thAo tattanuM prAgaTIkara kayuM che ane vartamAne tIrthaMkara svarUpe viramAna che te sara arihaMta bhagate, tathA pUrve thayelAM || 8 me oNAi vasAva ! * ane have thanAra sarva arihaMta bhagavaMtanA darzana, vaMdana namana, kevadarzana ke je mArA AtmAne parama vizuddha AtmapUjana, sanmAna, sAra, bahumAna A siddhacaka yaMtra dvArA - sahaja zuddha svarUpa guNa che te kevaladarzananI prApti mATe huM, karate thake tenA phaLa svarUpa arihaMtapaNAne nAza ane zari- darzanapadanAM darzana, vaMdana, namana, pUjana, sanmAna, satkAra, haMtapadanI prAtine huM IcchuM chuM. mane te prApta thAo ! bahumAna A siddhicakra yaMtra dvArA karate thake tenA phaLa svarUpa prApta thAo ! kevaladarzAvanI prAptine icchuM chuM ! mane te prApta thAo ! ! % ne arihaMtALe che prApta thAo ! jyAM sudhI kevaladarzana prApta na thAo tyAM sudhI asiddha e huM siddha banavA mATe anata siddha bhagavaMta kevadarzanane ApanAra samUngadarzana ane tene Apa mAra sudeva, sugara, sudharmanA saMga, bhakita ane zraddhAmAM uttarottara ke jeo pitAnA atyaMta vizuddha evAM niraMjana nirAkaraNa vRddhi thAo. paramAtma svarUpanuM prAgaTIkaraNa karI siddhazilA upara lekAgra zikhare sthita thaya che, vartamAne caudama guNasthAnake rahI siddha I w w vaMlakaraNa II thai rahyAM che ane jeo have siddha thanAra che te save siddha kevalajJAna ke je mArA AtmAne parama vizuddha AtmabhagavaMtanA darzana, vaMdA, namana, pUjana, samAna, sarakAra bahu- guNa, sahaja zuddha svarUpaguNa che te kevalajJAnanI prApti mATe mAna A siddhacaka yaMtra dvArA karate thake tenA phaLa svarUpa huM jJAnapadanA darzana, vaMda, namana, pUjana, sanmAna, asiddhapazune nAza ane siddhapadanI prAptine huM icchuM chuM. sa ka2, bahu mAna A siddha yakra yaMtra dvArA karate the ke tenA mane te prApta thAo ! prApta thAo ! phaLa svarUpa kevalajJAnanI prAptine huM icchuM chuM ! mane te n m mo vidai prApta thAo ! prApta thAo ! jyAM sudhI kevalana prAta na asadAcArI e huM sadAcArI banavA mATe AcArya thAo tyAM sudhI kevalajJAnane ApanAra sabhya jJAna namaskAra bhagavaMte ke jeo arihaMta ane siddha banavAna lo, mahAmaMtrathI laI dvAdazAMgI sudhInuM uttarottara prApta thAo! arihaMta ane siddhanI nizrAmAM paMcAcAra pALI rahyAM che, 5 % namo nANassa che. paMcAcAranI pAlana karAvI rahyAM che, arihaMta ane siddha vItarAga ravarUpa yathAkhyAta cAritra e mArA AtmAne banavAmAM nimittabhUta, sahAyabhUta thaI rahyAM che evAM sarvocca parama vizuddha AtmaguNa sahaja zuddha svarUpa guNa che, te sAdhaka sava' mAcAyabagavatanA darzana, vaMdana, namana, pUjana, yathAkhyAta cAritranI prApti mATe huM cAritrapadanA darzana, sanmAna, satkAra, bahumAna A siddhacakra yaMtra dvArA karate thake. vaMdana, namana, pUjana, sanmAna, satkAra, bahumAna A siddhacake :
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-7 prabuddha jIvana yaMtra dvArA karate thake tenA phaLa svarUpa yathAkhyAta cAritranI " , " karavAmAM Ave te tera tathA prakAranA phaLane ApanArA kapataruM prAptine huM icchuM chuM ! mane te prApta thAo ! prApta . e ciMtAmaNImaMtra che. svarUpanAma ane svarUpaSadanA jApamatrane thAo ! jayAM sudhI yathAkhyAta cAritranI prApti na thAo tyAM . meLavavA puNyazALI evA ApaNe te svarUpanAma-jApa smaraNathI sudhI sarvavirati caritra, dezavirati savartana, sadAcAranI ravarUpapadane pAmavA bhAgyazALI thaIe evI abhyarthanA ! mane prApta thAo !.. " anAdikALathI saMsArI jIva mAtra moha ane ajJAnavaza cAritrane svarUpa vedananA arthamAM ghaNAvIe te te apekSAe mithyA avirati ane kaSAyanI vRtti, pravRtti kare che ane . nIce mujabanI bhAvanA paNa bhAvI zakAya. ' tene aMge cAra gatimAM rakhaDe che temAM nAmakarmanA udayane aMge AtmasthitatA, AtmalInatA, svarU paramANutA, sahajAnaMda je gatinA ane indriyanA bhede nAma dhaDe che tathA thuna vyavavasthA e mArA AtmAne paramavizuddha AtmaguNa sahaja hArane aMge je nAmakaraNa karavAmAM Ave che te te daza zuddha svarUpa guNa che, te sahajAnaMdItAnI prApti mATe huM jagata che garika che ane te pharatA ja rahe che. cAritrapadanA darzana, vaMdana, namana pUjana, sanmAna, satkAra, bahumAne paMcaparameSThinA yathA nAma tathA gu anAdi anaMta che te A siddhacakayaMtra dvArA karo ke tenA phaLa svarUpa mAtma- viparIta bhAvane pAmatA nathI tema ApaNA saMsAra bhAve meha sthitatA, AmalInatA, svarUpa ramamANutA, sahajAnaMdAvastha nI bhava ane ceSTae aMdaranI dazAo paMca parame Thata nAmothI ddhi gAptine IcchuM chuM. te mane prApta thAo ! prApta thAo ! nAme sarva jIvane sarakhAM lAgu paDe che e ja jamAtranA pAMya nAma jayAM sudhI svarUpAvasthA, sahajAnaMda vasthAnI prApti na thAo arihatA, asiddha, AcArabhraSTa. 'abhaNa at nI abujha - tyAM sudhI sukha ane duHkhathI ati rahI zAtA. ane gamAra,' ane 'zaTha' che A jIvanA saMsArabhAve kalaMkita nAkhe che' azAtAthI para thaI, svamAM sthira thai, svarUpamAM lIna rahI tenI ja sAme paMca parameThinA nAme ApaNane ApaNI sAcI nija danI mastI mA te mANu sahajAnaMdI thAuM ! dazanuM bhAna karAvanArA che ane sAcI dizAmAM lAvanArA che. || cha mo vArikaraNa ! mATe vAcake vicAre ke A paMcaparameSThi svarUpa maMtra 1t. nirihitA, AtmatRtatA, aNuDhAritA, vItarAgatA, pUrNa nAme kayA saMpradAyanA ? kAnA dhanA? kayA varNana? kaI kAma e mArA AtmAne parama vizuddha AtmaguNa che, sahaja jAtinA? kayA dezanA svarUpamaMtrane kahenArA pAMca zabdanA zadra svarUpa guNa che. te nirihitA, tRptatA, vItarAgatA, smaraNa ane raTaNa vi . traNe kALa mAM kA mane? kathA pUruM kAma avasthAnI prApti mATe tapapadanAM darzana, vadana namana, saMpradAyane? kayA vaNano? kaI jAtane? kayA dezane? kemane pUjana, sanmAna, satkAra, bahumAna A siddhacakeyaMtra dvArA karate saMsArane uddhAra thag -razake? . ' thake tenA phaLa svarUpa aNaharipaka vItarAgatA, pUrNa kAmane huM saMkalana-sUravadana ThAkaradAsa jhaverI icchuM chuM. mane te prApta thAo ! prApta thA che ! jayAM sudhI vItarAgatA, aNuharita, pUrNa kAmanI prApti na thAo tyAM - saMgha samAcAra sudhI sarva saMyoge prasaMge, ane paristhitimAM huM sadA sarvadA zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI pAritoSika saMtuSTa rahuM-samabhAvamAM vahu". 34 jo tae | prabuddha jIvana'nAM varSa daramiyAna pragaTa thatAM lekhamAM nirNAyaka samitine je lekhakanuM yogadAna zreSTha jaNaya temane namaskAra mahAmaMtramanA paMca parameSThi pade teonA tathA rUpiLa eka hajAranuM pAritoSika ApavAmAM Ave che. prakAranAM guNone aMge, varU 556, pAna, samAdhi pada, samatA 1986nA varSa daramiyAna A pAritoSika paMktithI pada, zAMta-prazAMtaprada, gapada, pavitra, AnaMdapada Adi che. mATe paMcaparameSThi padane tathA prakAranA bhAvathI bhAvavAthI te panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhIne temanA uttama lekhe badala ApavAnuM nirNAyaka samitie TharAvyuM hatuM. prakAranA bhAvane pAmI zakAya che. mATe... he jIva! je tuM tArA virUpathI, vibhAvathI pIDAya che te A pAritoSika ApavAne kAryakrama saMghanA kAryAyamAM , tuM paMcaparameSThipadane svarUpa pade bhAvaze te tuM svarUpane svabhAva maMgaLavAra, tA. 17-3-'87nA roja kAryavAhaka samitinI dazAne pAmIza beThaka da:miyAna yojavAmAM Avyo hato, ane paM. zrI panAlAla . gAMdhInuM puSpahArathI abhivAdana karIne rUpiyA eka hajArane ceka . he jIva! tuM azAMta cho? te paMcaparameSThipakane zAMta temane arpaNa karavAmAM AvyA hatA. prazAMta pade bhAvIza te zaMta upazAMta-prazAMta bhAvane pAmI. he jIva! tuM mamatAthI mujhANe che? te A paMcaparameSThi sanmAnanA pratyuttaramAM zrI panAlAla gAMdhIe jaNAvyuM hatuM padene samatApade bhAvIza te samatA meLavIza. . ke pote je kaMI lakhe che ane saMdhatA kAryAlayamAM adhyAtmanA : he jIva! tuM bheganI bhUtAvaLathI chUTavA icche che? te vargo calAve che te mATe mAna-sanmAna ke pAritoSikanI keAI , apekSA rAkhI nathI." ane emaNe pitAne maLelI pAritoSikanI yeganI prApti thaze. ramamAM bIjA rU. 1000/-pitAnA taraphathI umerI saMghane, he jIva! tuM upAdhita che? te samAdhipade A paMcapara rU. 2000/-nI 2 zrama maMdiranA projekaTa mATe ApI hatI. : meSThine japIza te upAdhi vacce paNa samAdhImAM rahI zakIza. zrI panAbhAI gAMdhInA AvA udAra ane anukaraNIya satkRtya. Ama A paMcaparameSThi56, - namaskAra mahAmaMtra-svarUpamaMtra mATe ame temanA atyaMta RNI chIe. * -maMtrIo navakAramaMtranuM daDha IcchA zaktithI pUrNa vizvAsapUrvaka smaraNa
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ K prathama vana kevaLajJAna ( tAttvika-vicAraNA ) 1. uSAmahe je, mahetA kevaLa eTale mAtra phkata eka ja-eTale ajJAnanA savathA amAtra enu nAma kevaLajJAna. kevaLajJAnanI vyAkhyA jaita zAstromAM A pramANe karela che, leAkAleAkanI adara rahelAM rUpI-arUpI sava dravyAne tathA tenA RtIta, anAgata ane vata"mAnakALanA saTMrSIyAne eka samaye jANe tene vaLajJAna kahevAya che.' kevaLajJAna pakSetre prakAzaka jJAnamaya chaeN ane ravakSetre navedana che. kevaLajJAnamAM sava jJAnAvaraNIya kramA kSaya thavAthI anaMta jJAnanA prakAza thAya che. jJAnAvaraNIya krama sAthe mehinIya, darzanAvaraNIya ane 'tarAya krama' paNa na za pAme che. Ama jemanA cAra dhAtI kramAM kSaya thayAM che. tene jaina-darzana vaLA' nAmathI oLakhe che. jenA mA karmAMnA kSaya thayA che tene siddha kahevAya che. .. vaLajJAna AtmAnI zakti che, nirAvaraNa avasthA che, tenI A avasthAmAM jJAnanAM tamAma cyAvaraNa dUra thai jAya che. ane puN` cetanA akha'Da cetanAnA uddaya thAya che. ane vaLa jANuvAnI dizAmAM evI patIndriya bhUmakA para pahecI jAya che ke jyAM jANuvAvALA paNa nathI rahetA, jAvuM jevI kAi vastu bAkI nathI rahetI, (kata 'jANutru' e ja rahI jAya che, 'kuvaLajJAna' tene ja kahe che. satya phakata eka ja che ke svayaMthI atirikta A vizvamAM kra" meLavavAnu che ja nahi te 'jANutA hovA chatAM mApaNe [ paheAMcI nathI zakatA kAraNuM? bhagavAna mahAvIra Ane javAba ApatAM kahe che ke A jIva hajI samaja nathI ke ApaNA du:khanA prAraMbha jyAre ApaNAthI vibhinna vyakita ke padArtha' joDe sabaMdha baMdhAya che tyAre thAya che, kAraNa ke game teTalu kcchIe teA paNa je 'huM' nathI tene ApaNe eka divasa khAvAnAMja chIe mRtyu pazu jete chInavI nathI zakatu te 'mAru" che game teTale aMdhakAra jene miTAvI na zake te mA prakAza che ane AA prakAza ApaNe bahAranI vastu ane vyakitamAM zodhIe chIe; nathI zAzvata ApaNe kata svayaMmAM ane tethI ApaNI A TreDa pUrI ja nathI thatI. bhagavAnanI cyA dveSaNA kAlpanika tarka nathI, nathI e mAtra dAnika vakatavya, paraMtu te sva... anubhUti che, tethI ja kevaLajJAna prApta karavuM e jainadarzananuM jJAtapArjananuM aMtima lakSya che, kAraNaco hai mUmA: tatturabA : je kharekhara pUrNa che te ja sukha che. jIva jatAM sudhI svarUpa pUrNatAne na pAme tyAM sudhI pUrNa sukhI nathI. e pUNu tAne pAmatrAnAM puruSAtha'ne jaina"namAM dhaNuM" mahattva Apelu che. / A puruSathane jainadhama'mAM zA mATe agratama sthAna ApavAmAM Avyu che te jANavA mATe ApaNe TUMkamAM khIjA dharmo karatAM jainama AtmAnAM svarUpanI khabatamAM kevI rIte judu paDe che te joie, tema ja AtmAnAM bhAvane kevI rIte uccatama sthAne paDeIcADIne vaLajJAna' prApta karI zaya che te TUMkAM avalokIe. AtmA svarUpanI khAkhatAM jainadarzanane anya dazanathI dura pADatAM umAsvAtie tavAya dhIgamasUtro * batAvela che. pramANe 14 tA 16-4-20 1) sAMkhyu ane vedAMtadaza na mAtmAne ksthanitya mAne che eTale ke game teTalAM hatheDA paDe chatAM jema erajI sthira rahe che tema AtmAne deza-kALa AdinI asara thatI nathI AtmAmAM TAi jAtanA pariNAma mAnatA nathI. jJAna-sukha-du:kha Adi pariNAme ne te prakRtinA ja mAne che jayAre jai darzananuM kahevu che ke prAkRtika jaDa-pArzvamAM phUTasthaniSatA nathI eTale mAtmAne nirAvaraNu karavAmAM teo mAnatA nathI. 2) vaizeSika ane nairSika darzana jJAna Adita AtmA gurR mAne che kharAM paNa temA AtmAne eti nitya apariNAmI mAne che, eTale ke mULa vastu traNeya kALamAM sthira rahyAM chatAM deza, kALa Adi nimitta pramANe pheraphAra pAmyA kare che tethI ja jJAna, sukha, dukha Adi paryAA AtmAnA samajavA oie ema mAne che. (3) bauddha darzana pramANe mAtmA ekAMta kSaNika arthAt niranvayariNAmonA pravAha che eTale ke bhinna bhinna kSAmAM sukhaduHkha ochu vartu-bhinna viSayanuM jJAna Adi je pariNAme anubhavAya che te pariNAme mAtra mAnavA ane te khAM vacce akha'Da sUtrarUpa kASTha sthira tattvanu* na hovu tene niranvayapariNAmonA pratrADa kahe che jyAre jainadarzananu kahevu che ke AtmA ekAMta kSaNikatA nathI AtmAnA badhA paryAyo eka ja avasthAvALA nathI hotAM. keTalAMka paryAyo kAi eka avasthAvALA tA khIjAM keTalAMka jI prApta avasthAmAM hoya che paryAyeAnI bhinna bhinna avasthAne bhAva kahevAya che. te pAMca bhAvAnAM nAma A pramANe che. 1) aumika 2) kSAnika 3) kSAApazcamika 4) audAryaka 5) pAriNAmika A pAMca bhAtA AtmAnu svarUpa che arthAt sa'sArI ke mukta kaMIpaNa AtmA hoya enA satra paryAyA ukata pAMca bhavamAMthI kAI bhAvavALA avazya devAnA, samasta mukata jIvAmAM kruta khe bhAva hAya cheH kSAvika ane pAriAmika, sa*sArInAM paryAya traNathI paca bhavAne jIvanu' svarUpa kahyAM che. AtmAnAM A bhAvAte peAtAnA puruSAyathI uccatama sthAne pahecADIne jIva kSArSika ane pAriAryAtmaka bhavamAM vizvare che, ane e ja bhAva jIlane kaeNbaLajJAna apAvIne mekSagatine prApta karAve che. ASa puruSAtha'thI manuSya terame guNusthAnake poMce che tyAre kevaLajJAna thAya che, tyAM zukaladhyAnanAM khIjA bhedanAM prabha.vathI sava' jJAnAvaraNIya krama'nA nAza thAya che. eka vakhata prakAza tharyA pachI te malina thatu nathI, kAraNa kevaLajJAna e svarUpanI pUNatA che. Ama vaLajJAna eTale eka zuddha, paripUrNa asAdhAraNa ane anaMta evu jJAna kevaLa eTale 1) indriya jJAdinI sahAyathI utpanna thatAM chadmastha avasthAnA mati-zruta Adi jJAnanI gerahAjarI thavAthI mAtra eka; 2) AvaraNa karanAra satra mAtA nAza thayA khAda utpanna
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, i6-4-7 prabuddha jIvana thatuM devAthI zuddha kAraNa ke avadhijJAna dvArA sarva prakAranA pudgala dravya grahaNa * ko utpatti kAlathI ja sava" ya padArthone jaNAvanAra karI zakAya che jyAre manaHpavI manarUpa banelA puda- . hevAthI paripUrNa.. galene ja grahaNa kare che ane te paNa ahi dvipamAM ja - 4) bIjAM zAne tene samAna na hovAthI asAdhAraNa eTale ke mAnuSettara kSetramAM ja maryAdita che paNa kSetranI draSTie bahAranAM prANIonI ciMtita arthane jANI zakAtuM nathI. 5) kAla sthitinI apekSAe aMtarahita hovAthI anaMta. Ama hovA chatAM mana paryAvIne viSaya avadhijJAna karatAM kevaLajJAna sAthe jainadarzana bIjAM cAra jJAnanI paNa sama che tethI ja te kSamAdi viziSTa guNothI apramatta carcA kare che. cAritravALAne ja A jJAna thAya, bIjAne nahi. umaravAtie tatvArtha tattAyaMdhIgamasUtramAM jJAnanA mukhya pAMca - mana paryAvananI AtmA dvArA jANI zake, mavagaNanA prakAra batAvyAM che. (1)matijJAna (2) zrutajJAne (3) avadhijJAna pudagale joIne manamAM vicAro kahe e apekSAe ene () mana:paryayajJAna (5) kevaLajJAna Ama juo te jJAna anumAna pramANu kahevAya, jayAre kevaLIbhagavaMte matijJAnanAM eka ja che paNa jJAnAvaraNIya kamano kSayopazama ke kSaya catanyabhAvane pratyakSa jANe. Ama A cAre jJAna apUrNa che. anusAra jJAnanAM poca bheda paDe che. mati tathA zrutajJAna indriya , te pUrNa kayAre bane. tathA mananI madadathI utpanna thAya che tethI parokSajJAna ApaNI pAse je jJAna che te vicAratavarU5 matijJAna che. kahevAya che. bAkI traNe jJAna AtmAnI yogyatAthI thAya che temAM rAgAdi-maThAdi bhAvene vAsa che te vikAranAM bhAvane kahevAya che. bAkI. . . * tethI pratyakSa che vadhu vistArathI tene joIe. nA thAya eTale matijJAna vikArI maTIne avikArI bane.. matijJAna-je jJAna vartamAna viSayaka hoya ane pAMca rAgadveSanAM nAzathI vItarAgatA prApta thAya. ' A pramANe indriyA tathA ThaThuM mana ena vaDe je jJAna tene matijJAna kahevAya matijJAnane be bheda pADI zakAya 1) vikArI 2) avikArI.. che. jeTalo matijJAnAvarane kSazama thAya che. teTalI ja vikArImAM jIva kramathI jANe jyAre avikArImAM jIva vizeSa mAtajJAnanI zakti pragaTa thAya che. akramathI jANe avikArI matijJAnane nirvikalpaka jJAna paNa kahevAya che tenAM paNa be bheda paDe che. zrutajJAna:- A jJAna, atIta, vidyamAna tathA bhAvi e kanika viSayamAM pravRtta thAya che. matijJAnamAM zabdAlekha nathI ' (1) avikArI nivikalpakatA eTale kevaLa jJAne. hatA ane zrutajJAnamAM hoya che (2) vikArI niviMtpatA mati ane kRtajJAta dvArA rUpI arUpI badhAM dravya jANI avikArI nirvikalpakatA eTale vItarAgatA Ave ane zakAya che. paraMtu matijJAnathI tenAM badhAM paryAya jANI nathI kevaLajJAna thAya. kevaLajJAnanuM utthApana na thAya, tethI tene paramArthika nivikalpakatA paNa kahevAya che. zakAtA arthata matijJAna e parimita padArthothI mukata sava' Ama dravya mana vaDe mana:paryava pachI zizuddhi ane dramAM hoya che. jayAre zrutajJAne trikALagrAhI hovAthI traNe kALanA lAbha vaDe sarva AvaraNane kSaya thaye saMskRSTa vizuddhi thavAthI pathane jANI zake che. paraMtu pratyakSa joI zake nahiM temAM kevaLajJAna utpanna thAya che. A kevaLajJAna jIvadi sarvadravyanAM paNa badhA pAye nathI jANI zakAtA tethI A jJAna pUrNa nathI. prayoga-svabhAva ane te banne prakAre paNa thatAM pariNAma utpAavadhijJAna :- maryAdAne viSe rahela je rUpI dravya che tAdi sarva paryAyo, tenI sattAne vizeSa prakAre jANanAra che. tene badrinI apekSA vinA je jJAna thAya tene avadhijJAna vaLI bheda vinAnuM chatAM paNa sarva drazya-kSetra-kAla ane bhAvanA kahevAya che. avadhi eTale maryAdA. dravya-kSetra-kALa ane bhAvanI ativane jaNAvanAra che, jANavA yogya anaMta viSaya hevAthI maryAdAmAM rahelAM putranuM athavA pudagala sahita mazuddha jIvonuM tema ja anaMta paryAyAvALuM hovAthI kevaLajJAna anaMta che. varNana jANavuM te A jJAnanuM kAma che. AtmA pote ja jANe che. niratara upagavALuM hovAthI zAzvatu che. nAza nahi pAmatuM parama prakSane pahoMcelA avavijJAnI paramAvapitAnI kahevAya che. hevAthI avyaya che atipati che. paramAvadhAnIne A lekamAM paNa lokapramANe asaMkhyAta evuM anupama, alaukika, avarNanIya evuM jJAna kSepakakhaDene jovAnuM sAmarthya che. A sAthe hovA chatAM paNa te zreNIne aMte prApta thAya che. AvuM kevaLajJAna prApta karanAra aneka che tenA bheda nIce pramANe che. , 'kata dravyone ja sAkSAtkAra karI zake che. temAM paNa te mUta 1) tIrthakara kevaLI-vIsa tIrthaMkara bhagavAna, ne ja sAkSAtkAra karI zake che. temAM paNa te mUrta dravyanA 2) sAmAnya kevaLI-hajAro lAkha vartamAnamAM sImaMdhara trikasita sa paryAyane jANI nathI zakatA, tethI A jJAna svAmine daza lAkha kevaLI che. paNa apUrNa chemana:paryAvajJAna:- aDhi dvipanI aMdara rahela paryAptA 3) mUka kevaLA-kevaLajJAna thayA pachI upadeza na Ape. so pacendriya jIvana mane gata bhAvane jANanAra jJAna te 4) azuvA kevaLI-upadeza abhiLyA vinA kevaLI thAya.' 5) aMta:kIra kevaLI-kevaLajJAna thayA pachI aMtamuhUrtamAM mana:paryAvajJAna kahevAya che. manamAM pa eTale dharme. tenuM jJAna te mana:paryAvajJAna. manamAM kudagala ke iva sabaMdhI zuM zuM mekSa thAya. dA. ta. maradevI mAtA. kevaLajJAna kayAre thAya te vicArIe. vicAra cAlI rahyAM che amane kayA kyA vicAra thaI cUkyA che (1) avadhijJAna ane mana:paryAvajJAnano upayoga vakhate athavA kayA kayA vicAra thaze e sane jANI zake tene mana: kSapakazreNI na maMgAya tethI kevaLajJAna matijJAnanA upagamAM parvavAnI kahevAya che. kALanI apekSA e manaHpavI popamanA ja thAya. akhA bhAganuM bhUta ane bhaviSyanuM jANI zake. teo (2) kevaLajJAna mATe ja manArAya sa dhayaNa tema ja manamAM ana nA paryAye jANe che. tathA nyUmana vaDe manuSya gati ja joIe. jANelAM bAhya ghaTAdi padArthonuM anumAnathI jANe che. (3) kevaLa bhagavaMtanI cAI pitAnAM aDha hAthanI - mana:paryavajhAnI paNa avadhijJAnInI jema pudgamaya mUta laMbAIthI vadhAre hevI joIe. (Ane ja sAkSAtkAra kare che paraMtu tene kSetranI maryAdA hoya che. (4) kevaLajJAna kedanI eka vAta karatAM na thAya. '
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ / prabuddha jIvana tA. 16-4- (5) saMga Asane kevaLajJAna na thAya. . (6) vIvataranA labdhi vakhate kevaLajJAna na thAya. (9) vRttAnamAM kevaLajJAna na thAya. ' kevaLajJAna prathama manuSpagati ane siddhigatimAM ja hoya che. iMdriyadvAramAM (nAmayamarUpI manuSpagatimAM) atIndriyane hoya che koThAramAM trasakAya ane kAyama hoya che. gadvAramAM sagI ane agIne hoya che. te dvAramAM avedIne hoya che (ahIM veda zabda mehanIya karmanAM rAgAdi-mahAdi; bhAve levAnAM che) kaSAyadvAramAM akaSAyIna hoya che. leNyAdAmAM salezI ane alezIne hoya che. samyakAramAM samadaSTine hoya che. jJAnadvAramAM kevaLIne hoya che. darzanaThAramAM kevaLadarzanavALAne hoya che. AhArakatAramAM AhArI ane anAhArI (siddho, bannemAM hoya che. upagAramAM sAkAra ane anAkAra banne upayogamAM hoya che. bhASAdhAramAM vakatA ane avakatA ubhaya saMkamaThAramAM bAdarane ane bAdamAM sUmane hoya che. saMsAramAM narsarIno asarIne hoya che. bhavyadvAramAM bhavyane ane bhoabhavyane hoya che. caramahAramAM carama eTale bhavastha kevaLAne hoya che. ane necaramane acarama eTale siddhane kevaLajJAna hoya che. kevaLajJAna thayA pachI paNa kevaLIne mAdAra ane zvAsachavAsane AhAra avazya levo paDe che kAraNa ke haja deha che. kevaLajJAna traNa bhede abheda che. 1 sajAtiya-abhedatA : jIvamAtrane paramAtmavarUpe jue tene sajAtiya abhedatA kahevAya che. 2 vijAtiya-abhedatA : tene kahevAya ke jeTalAM ya padArtho joDe zeya-jJAnane saMbaMdha hoya tenI joDe nirdoSa saMbaMdha karIne abhedatA kare. kuM svAgata-abhedA - - kevaLI bhagavAna eka pradezamAM traNe kALanuM jagata samAI jAya temanA aMgUThAmAM ke mastakamAM bane AmapradezamAM eka ja sarakhu vedana hoya. ApaNe bhinna bhinna Atma vedana pradezamAM bhinna bhinna hoya che, jevAM ke aMguThAmAM phakta sparzendriyanuM ja vedana che, pratyeka Atmapradeza nirAvaraNa thayAM pachI, eka ja zakti ane eka ja guNavALAM thAya tene svAgata abhedatAM kahevAya che. kevaLI bhagavaMte laka AkhAne jANe che ane dekhe che. eTale ke ahi dvipa, sAta-nArakI, bAra devaloka ane asaMkhya dvipasamudro tathA muktizIlA AvelAM che. tene akhAne kevaLI jANe che ane dekhe che. . . . ' kevaMLa bhagavata alakane jANe che da rAjalokana samAveza thayAM pachI anaMtagaNa meTa semera loko Ave che. emAM cha dravya paikI akAza eka ja dravya hoya che. te ghaNe meTe pradeza che. te kevaLI jANe che. ' AvI rIte kevaLajJAnI sarva kSetrane, saMva kALane ane sarva vastunAM dravya, guNa ane paryAne sarva prakAre dekhe che ane vigatavAra jANe che. Ama kevaLajJAnIne eka samaya, eka paramANuM ane e pradezanuM yathArtha darzana thAya che (sAmAnyapaNe saMsArI jIvone upayoga asaMkhyAta samayavatI che. te upaganuM eka samayavatIpaNuM kaSAyadinA abhAve thAya che, jayAM kaSAyane sarvathA abhAva hoya tyAM kevaLajJAna thAya) . A darzana jenAM cAra ghAtI karmo nAza pAmyA che tene thAya che. cAra aghAtI kamene AyuSya hoya tyAM sudhI bhagave che. vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra-e cAre aghAtI karmo bhapagrAhI kahevAya che. - je bhavamAM kevaLajJAna thAya te chello bhAva hoya che. chellA bhavanuM AyuSya nirupakramI hovAthI tenAthI nahi tevuM te Ayu heya che. temanI sAthe vedanIya karma, nAmakarma ane gotrakama - 5Na hoya che. kevaLajJAna pAmyA pachI ja mekSanI prApti che. kevaLI bhagavaMte mekSaprAti pahelAM saMpUrNa karmakSaya mATe tathA navA karma na baMdhAya te mATe deha ane AtmAne je be mahatvanI kriyA kare che te anukrame samudyA ane zailezIkaraNa che. kevaLajJAna prApta thayA pachI kevaLI bhagavatene jyAM sudhI zarIra che, tyAM sudhI cAra adhAtakarmo bhogavavAnI rahe. paraMtu emAM AyuSyanA samaya karatAM bAkInA traNe karmone kALa je vadhu hoya te te ekasarakhe karavA mATe kevaLI bhagavaMte samudra ghAta nAmanI kriyA kare che. jethI AyuSyakALa cha mahinA ke tethI ocho rahe tyAre teo samaghAta karIne cAra aghAti karmomAM AyuSya karmanA sthiti ane kALa pramANe sama karI le che. kevaLI samudaghAta Aja samayamAM karavAmAM Ave che. samaya eTale jaina pAribhASA pramANe kALanuM sUkSmatama ekamaakhinA palakArA jeTalAM kALamAM asaMkhya samaya vItI jAya che. samuddhAtamAM daMDa, kapaTa (kabATa), pratara (mathAna) ane lepUraNa (aMtarA) e nAmanI cAra kriyA karavAmAM Ave che. A kri mATe kevaLI bhagavate zarIramAM rahelAM pitAne Atmapradezane zarIranI bahAra phelAve che. prathama samaye teo daMDa kare che, eTale ke pitAnAM Atmapradezane cauda rAjalemAM kAntaparyaMta upara nIce eTale ke urdhva-zreNIe ane adhe chezue goThave che. tethI daMDa ke staMbha jevI AkRti thAya che. tyAra pachI bIjA samaye daMDarUpe banelAM Atmapradezane daMDanI bane bAjue kAna sudhI vistare che, eTale ke vevA jevI thAya che tyAra pachI cethA samaye bAkI rahelAM AMtaramAM pitAnA A pradezane phelAvIne lekapUranI kriyA kare che. A rIte cAra samayamAM kevaLI bhagavaMtane AtmA cauda rAjalokamAM samagra vizvamAM vyApI rahe che. dareka AkAza pradeza upara eka Atmapradezane geThavI teo kAmaNa vagaMNAnA vadhArAnA padugaNane getra, vedanIya ane nAma- e traNe karmonI sthiti AyuSya kamanI, sthiti jeTalI thaI jAya che tyAra pachI kevaLI bhagavate Atmapradezane saMkocavAnI kriyA kare che have ene krama UlaTe che. pAMcamAM, chaThTha, sAtamA ane AThamA samaye anukrame lepUraNa, maMthana, kapATa ane daMDane tene saMkelI le che. emane AmA have pharIthI zarIra pramANu thaI jAya che. * zailIzIkaranI kriyA badhAM ja kevaLIbhagavate kare che. ganirodhaka dvArA zailezIkaraNa thAya che. jyAM sudhI zarIra che tyAM sudhI rahyu ke sUma yoga che, jyAM sudhI mAM che, tyAM sudhI zarIranAM Amapradeza kaMpAyamAna rahe. navuM aghAtI karma na baMdhAya te mATe Atmapradezane zaileSanI jema-meru parvatanI jema amala
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathA jIvana tA. 16-4-17 ' kavA joie. e mATe mana vacanakAryAnAM yogane virodha karavA joe. e mATe mana-vacana-kAyAnA yoganA nidha karavA joie kevI bhagavaMto jIvananI atikSaNe ava yogAnA vidhi karI leyArahita banI rR ADI mukata ane chemokSa pAme che, eTale 'u'gatie lekana[ agrabhAge carama zarIrathI eka tRtiyAMza ochuM Atma-pradezanuM kada thaI lAkanAM agrabhAge sthira thAya che. 185 Ama budhi jJAnanA AdhAra kevaLajJAna che ane jema AkAza pAtAmAM baMdhane samAve che, tema-cidAkAzarUpa dhruvaLajJAnamAM asIma evuM AkAza tathA anAdi anaMta evA kSaNa kSaNanA kALapravAhane yugadra samAya che tethI mahatto malayAna che. tethI ja jainadarzanane kevaLajJAna eka mAgavuM sthAna Ape che. ApaNe badhAMe tethI ja kevI bhagavatene zaraNe javAnuM che. 14 vaLI pannatA dhammA gharama vAmi (AThamA jaina sAhitya samArehumAM rajI thayela nimadha) AThame jaina sAhitya saMmArAha ahevAla : cImanalAla ema. zAhe, kalAdhara' pUrva bhUmikA : sametazikhara eTale jaitAnI mahAna, pavitra tIya bhUmi A paryaMta upara jaitAnA vatamAna ceAvIzInA cevIza tItha karAmAMthI bAsa tItha kA nirvANa pAmyA hatA. A bhUmimAM evuM te zu haze ke vicaratAM vicaratAM nirvANuM mATe A parvata para travAtu vIza jeTalA tIkara paramAtmAoe nakakI karaze. A bhUminu ja kAi adbhuta mAhAtmya che. AvA mRtyaMta mahimAzIla, taraNatAraNa zrI sametazikharajI mahAtItha'mAM zrI mahAvAra jaina vidyAlayanA upakrame ana ravi Tura (mukha4) vALA zrI zAMtilAla gaDAnAM mAtuzrI kuMtAbahena kAnajI rAyazI gAnI smRtimAM temanA Arthika sahayethI tA. 1, 2, 3, mA', 1987nA rAja AThamA jaina sAhitya samArohanu bhAjana thayuM hatu sametazikha jI tItha AjathI lagabhaga che varSo paheAM madhye acalagacchanA pUjya gaNivaya' zrI kalAprabhasAgara jI mahArAja sAhebanI nizrAmAM eka vidu pariSadanuM mAyAna thayuM hatuM. temAM bhAga levA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI ane jaita sAti samArAtA saceMjaka DI. ramaNala la cI. za huM. jANItA lekhaka ane ekreTa zrI temada gAlA vagere vidvAna tathA atithivizeSa tarIke zrI vasanajI lakhamazI zaha padhAryAM hatA. A hiMda pariSadanuM Aye jana joi te samarga tyAM upasthita rahelA kacchI bhavananA matrI ane mitra TuranA mAlika zrI zAtila gaDAe evA prastAva mUkayA hatA ke jo AmA jaina sAhitya samAre hatu AyAmana sametazikharamAM karavAmAM Ave te bhejana tathA utArA ane anya khanI javAbadArI riva Tura taraphathI pote svIkAravA taiyAra che. muMbai mAvyA pachI zrI zAMtilAla gaDAe pAtAnAM mAtuzrI ku tAbahenanA maraNArthe AAme jaina sAhitya samArAddha sametazikharajImAM yojavA mATe zrI mahAvIra jaina vidyAyane vidhisara lekhita hiMmatraNa Apyu hatu, ane tenI Arthika javAbadArI svIkArI hatI zrI mAvIra jaina vidyAlayanI vyavasthApaka samiti dvArA A niyaMtraNlRA svIAra thatAM jaina sAhitya saMmAreha samezikharamAM yojavAnuM nakkI thayuM hatuM. me uddaghATana eThaka : ravitrAra, tA pahelI Aca 1987nA sametizakharajI mahAtIrtha khAte kacchI bhuvatamAM jaina lamanA prakRDi vighna ane zrI pAzvanAya vidya zrama zeSa sasthAna vArANasInA niyAmaka DaoN. sAgaramala jainanA adhyakSasthAne AThamA jaina sAhitya samArAvI prAraMbha thayA hatA. A prasaMge muMbainA jANItA jaina zmazraNI zrI vasanajI lakhamazI zAha, zrI jhaveracaMdra jeThAlAla sAvalA ane kalakattAnA kacchI samAjanA agresara zrI kuMvarajI nAthAbhAI pAsu atithivizeSa tarIke padhAryAM hatA. madhyakAlIna jaina sAhityanA prakAMDa paMDita ane jaina jagatanA AdaraNIya vidvAna zrI varalAla nATAthI upasthitithI A sAhitya samArohane viziSTa gaurava prApta thayu hatuM. kAyakramanA prAraMbhe zrI uSAbahena mahetA ane zrI kaMcanabahena khImaziAe maMgala stuti karI hatI. che svAgata "samArohanA nimatra zrI zAMtilAla kAnajI gaDAe saunu bhAvabhInuM svAgata karatAM bhaLyu hatuM ke sametazikharajI tItha'mAM AThame jaina sAhitya samAredra yojavAnI mate je taka ApavAmAM AvI che te mArA mATe meTuM dU bhAgya che, ane tethI Ayojaka saMsthA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI zrI je. Ara. zAha, bagasthApaka samitinA sabhyo tathA DAyarekaTara zrI pratilAla kArAne huM atyaMta RNI chu. A samArohamAM bhAga levA padhArelA sAkSIne vadana karatAM temaNe vadhumAM jaNAvyu' hatuM. ke Apa saunI hAjarIthI sA kAya kramanI zAbhAmAM abhivRddhi thai che. Apa saunu svAgata karatAM huM tyata AnaMda ane gaurava anubhavu chu. jaina sAhitya samAhunI rUparekhA : A samArohanA sayeAjaka DaoN. ramaNuzAla cI. zAhe jaina sAhitya samAhatI bhUmikA samajAvatAM jaNAvyu hatuM ke Aje NAnaMdanI vAta che ke muMbai ane gujarAtamAM keAtI A jaita sAhityika pravRtti uMTha sametazikharajI tItha'mAM poMcI che. jaina sAhitya samArohane prAraMbha sana-1977 mAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA hIraka mahotsava prasa`ge thaye hateA. e pachI mahuvA, surata, senagaDha, mAMDavI (+-ccha), khabhAta khAte pAlanapura khAte AvA sAhitya samAroha cAyA hatA, vidyAlayanA upakrame cennatA A sAhitya samaraha mATe TAi aupacArika mALakhuM dhaDavAmAM AvyuM nathI. samArehanuM kAi baMdhAraNa nathI ke tenA sabhyapadanu kAi lavAjama nathI. A eka svara vikasatI sAhityika pravRtti che. A pravRttimAM TrAi phrikA tathI ke jainajainetara evI sAMpradAyika saMkucitatA paNa nathI. jaina viSaye para lakhanArA jaina-jainetara lekha AAmAM bhAga laI zake che. A samArAddha nimitta vidvAno potAnA nibaMdha taiyAra karavA navA navA viSayeyane abhyAsa kare che. ahIM paraspara saMpaka vadhe che. vicAra vinimaya thAya che. tethI jaina sAhitya ane tattvajJAnanI dizAmAM navA navA abhigama janme che. A AkhI pravRtti vidyAlaya, vidyAnA ane nimaMtraka sasthAnA sANathI cAle che. jaina sAhitya samArahate AMtarabhAratIya ane vi jyamAM AMtararASTrIya stare mUkI zakAya. ApaNA saunA prayatna e dizAmAM preraka baLa khanI rahe evI AzA vyakata karuM chuM. +
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAhityaviAla nA traNa vAge pra 2 zAna ane cAritranuM jIvanamAM mUlya :- dIpaka pragaTAvIne samArohanuM uddaghATana karatAM che. sAgaramala jene jaNAvyuM hatuM ke, jaina samAja aprApti tarapha jeTaluM lakSya Ape che teTaluM thaya jJAnaprApti tarapha Ape tevA prayatno AjanA sAhityakAroe karavA joIe. samAjamAM be vastunuM bhAre mUlya che. eka che jJAna ane bIjuM cAritra. Aje jaina vidyA ane sAhitya kSetre jenenuM pradAna keTaluM? Aje jaina viSa para pI eca. DI. karanArA meTA bhAganA jainetara - vidyAthI'e che ApaNe mApaNI jAtane tIrthakarane uttarA- adhikArI tarIke manAvIe chIe, paraMtu tIrthakaroe pharamAvelA Adezane ApaNe ApaNA jIvanamAM keTale utAryo che te viSe vicAravAnI jarUra che. | atithione saMdeza : atithivizeSa tarIke padhArelA - zrI vasanajI dAkhamazI zAhe kahyuM hatuM ke jIvanamAM jJAna nahi zihoya te ApaNe bahu pAchaLa rahI jaizuM. jJAna ja mekSa prAptinI bArI che jJAna vinAnuM jIvana nakAmuM che. - sametazikharanA kacchI bhuvananA pramukha zrI jhaveracaMda jeThAlAla - sAvalAe jaNAvyuM hatuM ke ApaNA vIsa tIrthaMkaronI nirvANa { bhUmimAM kacchI bhuvananA amArA AMgaNe padhArIne A5 saue amane upakRta karyA che. jaina sAhityakAronuM A saMmelana amane - jJAna prAptinI eka navI dizA tarapha laI javA prere che. 1. kalakattAnA kacchI samAjanA agraNI zrI kuMvarajI nAthAbhAI pAsue jazuvyuM hatuM ke jaina sAhitya kSetre mahatvanuM yogadAna ApanAra ATalA badhA sAkSara atre padhAryA che tene savizeSa * AnaMda che. jaina sAhitya samArehu guccha: 2nuM prakAzana: atyAra sudhInA sAteya jaina sAhitya samArohamAM rajU thayelA lekhamAMthI pasaMda karAyelA lekhonuM vidyAlaya dvArA taiyAra karAyela pustaka "jaina sAhitya samAroha gucchaH 2nuM vimecana zrI kuMvarajI nAthAbhAI pAsunA vad haste thayuM hatuM A pustakanuM saMpAdana Do ramaNalAla cI. zAha, zrI kAtilAla 'DAhyAbhAI kArA, zrI pannAlAla 2. zAha, prA. gulAba deDhiyA ane zrI cImanalAla kalAdhare karyuM che. ' ' smaraNikanuM vimocana : A samAroha prasaMge ravi Tura eka smara ikA (saMpAdaka: cImanalAla ema. zAha, kalAdhara) taraphathI taiyAra karavAmAM AvI hatI. tenuM prakAzana zrI jhaveracaMda jeThAlAla sAvalAnA varad haste thayuM hatuM. A smaraNikAmAM jaina dharma, tarajJAna ane sAhityanA prakAMDa vidvAnonA paMdara jeTalA lekhe levAmAM AvyA che. bhagavAnanI vANIne pracAra ane pracAra: samArohanA uddaghATana prasaMge zrI bhaMvaralAla nAhaTAe jaNAvyuM hatuM ke Aje bhagavAna mahAvIranI vANIne sArAe vizvamAM 'vAvavAnI jarUra che. je mA kAma thaI zake te yuddhane -Are AvelI A duniyA zatine zvAsa laI zakaze. bhagavAna ka, mahAvIre prarUpelA satya, ahiMsA, aparigraha, acaurya ane - aAnta ja sasAranA dAvAnaLane bujhavavAnI kSamatA dharAve che. ApaNe sau sAthe maLIne prabhunI A amRtavANInA prasAra ane pracAranA kAryane vadhu vegIluM banAvIe.. ! abhivAdana : samArohanA pramukha che. sAgaramala jaina, vana tA. 1-487 samArohanA sojaka che. ramaNalAla cI zAha, zrI bhavaralAla nAhaTAnuM tema ja atithivizeSa zrI vasanajI lakhamazI zAhanuM zrI jhaveracaMda jeThAlAla sAvalAnuM ane zrI kuMvarajI nAthAbhAI pAsunuM nimaMtrA parivAra taraphathI puhAra arpaNa karI abhivAdana karavAmAM AvyuM hatuM sAthe sametazikharajI tIrthamAM pitAnAM mAtutrI kutAbahenanI smRtimAM jaina sAhitya samAroha yojavA badala ravi TuranA saMcAlaka zrI zAMtilAla kAnajI gaDAnuM zrI vasanajI lakhamazI zAha taraphathI zAla oDhADIne bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. A udaghATana bokanuM saMcAlana zrI cImanalAla kalAdhare , karyuM hatuM ane AbhAravidhi zrI nemacaMda galAe karI hatI. sAhitya-tattvajJAna vibhAganI beThako : AThamA jaina sAhitya samAjanA pramukha che. sAgaramala jaina ane vidvadavarya zrI bhavalAla nAhaTAnI upasthitimAM ravivAra, tA. pahelI mArca, 1987nAM baranA sADA traNa vAge temaja te ja divase rAtrInA ATha vAge ane maMgaLavAra, tA. trIjI mArca, 1987nA savAranA 9-00 kalAke jaina sAhitya taravajJAna vagere viSayanI kula traNa beThake javAmAM AvI hatI, temAM nIcenA vidvAnoe potAnA vidvattApUrNa zedha naba che rajU karyA hatA - kavi jyAnaMda kRta suzamapurIyanRpati varNana chaMda: hindImAM rajU thayela nagarakeTa kAMgaDAnA itihAsanI mAhitI ApatA A zodha nibaMdhamAM zrI bhavaralAla nAhaTAe jaNAvyuM hetu ke jAlaMdhara maMDala-kAMgaDA nagarakeTa vigattane rAjavaMza ati prAcIna che. mahAbhAratakAlIna rAjA suzarmacaMdrathI A vazanI paraMparA cAlI AvI che. ane enAM 500 nAmomAM 234 mAM naMbare che. brahmAMDa purANa mujaba devI avaMtie daityonA nAza mATe brahmA pAsethI varadAna meLavyuM ane te mujaba pitAnA parasevAnA TIpAthI zakitazALI mAnavanuM sarjana karyuM. te bhUmicaMdra thaye. bhumicadra daityane vadha karyo tenA badalAmAM devI zrI trigatanuM rAjya tene prApta thayuM. zrI hemacaMdrAcAryanA mata anusAra trigarta jalaMdharane ja paryAya che. mahAbhArata ane kahaNa kavinI rAjataraMgiNimAM paNa tene trigatta nAmano. ullekha jovA maLe che. pahelA kaTauca vaMzanuM mULasthAna-mulatAna hatuM paNuM vIra manathI parAjita thaIne sumaMca ke kAMgaDA-- nagarakeTa yA suzamapura vasAvyuM hatuM. dazana, jJAna aura cAritrake samyakatva aura mithyAtvakI kasoTI : che. sAgaramala jaine uparokata viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke jaina paraMparAmAM paga dana, jIna ane cAritrane mokSa mAgarUpa mAnavAmAM AvyA che. paNa prazna e thAya che ke ApaNe kene acaga darzana jJAna, caritra kahIe dama zabdane bhAre ApAse je ayaM karI rahyA chIe te mULa artha nathI paraMtu prAcIna darzana zabdano artha pitAnI jAtane jovI e thAya che. matalaba darzana zabda mULa aya AtmadraSTA thavuM e che. ApaNI dRSTi rAga-dveSa rahita hovI joIe. te ja samaga, jJAnanI prApti zakaya che. jIvanamAM svanuM adhyayana-AcaraNa ane bIjAne jarA paNa pIDA na pahece tenI kALajI AtmAne urva gati tarapha laI jaI zake. samaga, cAritranI prApti ethI sahaja banI zake.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - lAMchana che. ramaNalAla cI. zAhe laina' "ravAmAya . - >> vyAkhyAna jaina zAmAM A pramANe karela-che-lelAnI ane "sAgara zeTha copAI e traNa vizva para samAroha mATe aMdara rahelA rUpa arUpAsa karthone tethI tenA atIta; taiyAra karelA nibaMdhomAMthI lachina' viSaya para nibaMdha rajU anAgata ane vartamAnakALane sava" paMcAMne eka sAthe eka karyo hato. temaNe jaNAvyuM hatuM ke "lAMchana 5 zabda saMskRta samaMce jANe tene kevaLajJAnuM kahevAya che. kevaLatAne parakSetre bhASAne che. citra athavA viziSTa lakSaNa e; tene artha prakAzaka jJAnamaya che ane svakSetre AnaMdavedamAM che. kevaLajJAnamAM ' thAya che. jainomAM lAMchana zabda viroSapaNe vaparAya che. dareka sava nAnAvaraNIya karmane kSaya thavAthI anaMta ane prakAza. mANasane zarIramAM enI potAnI kahI zakAya evI kaMIka thAya che. 19 :. **, * *, ** , ' ' , , - - lAkSaNikatA jovA maLe che. AvI lAkSaNiktA tenA uttama nane tevajJAna : + '' , , " fh; , , ; , ' , , , , , , svarUpamAM tIrthaMkaranA zarIramAM jovA maLe che. vartamAna A viSaya para belatAM zrI dinezabhAI DhAla, la khImasiM" vIzItA evI tI kare ane vIsa viharamAna jinezvaranA yAe jaNAvyuM hatuM ke jIvananuM dhyeya mekSa che. mokSaprAptinuM lAMchane suprasiddha che. Avazyaka niyaMtamAM jaNAvyA pramANe sAdhata dharma che. samparga darzana, jJAna ane cAritra e ratnatrayI lAMchana e tIrthaMkaranA jamaNA aMga upara jovA maLatuM mekSamAge che. prathama, saveda, nirveda, anukaMpA ane Astiya viziSTa hina che. siMha, hAthI, baLada, haraNa choDe, zaMkha, e samyakRtvanI oLakha che. jIva, ajIva, baMdha, astra, sAvi vagere lAMchana maMgalamaya gaNAya che. ane tIrthakaronA saMvara, nirjarA ane mokSa e tarAnI oLakha anivArya che. nAmakarmanA udaya pramANe te temanA zArIra upara jovA maLe che. je cAra nikSepanI paddhatithI karI zakAya che. nAma, sthApanA, lAMchana pratIkarU5 che. ane tenA viziSTa guNo tIya karanA dravya ane bhAva e cAra nikSepe che. mati, zuAM, avadhi, mana jIvanamAM jovA maLe che. vartamAna grevIsImAM koI paNa eka paMcuM ane kevaLa e jJAnanA pAMca prakAre che. nayavAda ane lAMchana be tIrthakaromAM jovA maLatuM nathI, paraMtu vIsa viharamAna kAMtavAda ane svAdvAdanA siddhAMta jainenuM viziSTa yogadAna che nayanA jinezvaramAM baLada, hAthI, caMdra, sara, kamaLa vagere laine mukhya be prakAre ane sAta bheTe che. dharma, adhama, AkAza ane eka karatAM vadhAre tIrthakaromAM jovA maLe che. pudagaLa e cAra ajIva astikA che. pAMcamuM chavadravya che: tamiLa jaina mahAkAvya : zilpAdhikArama : . samayane dravya gaNIe te e chaThuM drazya che. Ama, zarIra, - A viSaya para khelata zrI nemaca da gAlAe jaNAvyuM roga tathA karma bAbata paNa jaina tatvavAna viziSTha che. hatuM ke zilpadhikAram e prAcIna tamiLa saMskRtinuM mahAkAvya che. dhamanuM mULa-samya dazanaH * * tamiLa dezanI mULa saMrakRti eTale draviDa saskRti. A mahA- uparakta viya para khelatAM prA. upalA kAMtilAla modIe kAvyanA racayitA kavi jhalenTA jaina hatA. ane cerA gAmanA jaNAvyuM hatuM ke trikALa svarUpanI sAcI samajaNa te samyaga rAjakumAra hatA. saMsAranI asAratA joIne temaNe jaina dikSA darzana che. jIvanamAM samayam darzana pragaTatAM tene satvarUpane grahaNa karI hatI. temaNe racelA zilpAdhikArama mahAkAvyamAM anubhava thAya che. je jIva avikArI, nirvikalpa, Atmika kanagI nAmanI pratibhAzALI sati nI kathA vaNI levAmAM sukhanuM sAravAdana kare che te samakita che je jJAnamAM pitAnuM AvI che. kanagInA lagna kevalaNa nAmanI vyakita sAthe thayA nija svaccha pratibhAse che te samaya- jJAna che, navatA paranI hatAM. lagna pachI kannagInA patine mAdhavI nAmanI nataMkI sAthe zraddhA e ja samyam darzana che. samyaga darzanamAM viparIta prema thayo hato. ane kannagI e pachI tenA pati taraphathI mAnyatA hatI nathI. nizcayathI zuddha AtmAne pratibhAsa te satata upekSA pAmavA lAgI ane Ama eka AryanArI pitAnA samyaga darzananuM lakSaNa che. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke abheda saMsAra rathane gatizIla rAkhavA kevI rIte maLe che tenuM subhaga daSTimAM AtmA pote ja saMyama che, saMvara che ane samaga darzana A mahAkAvya karAve che. lokAyata ane jaina mataH ' jaina darzanamAM dhyAna pega :: uparokata viSaya para beetaM zrI goviMdajI jIvarAja prA. sAvitrIbahena zAhe A viSaya para bolatA kahyuM hatuM DAyAe kahyuM hatuM ke bhAratIya darzananA itihAsamAM - lekAyata ke na darzanamAM mAna yugane zreSTha tapano prakAra kahyo che. paNa eka prAcIna mata tarIke svIkAravAnuM AcArya haribhadrasUrinA mAnavInA manamAM zubhAzubha vicAro cAle che tenA mATe vivaraNathI sucita thAya che. ane te saMbaMdhI mAhitI bahudhA tenuM mana ja javAbadAra che. AthI dhyAna mArganuM prathama anya mata dvArA ja maLatI rahI che, jyavAdI vicAradhArAne sepana che cittavRtti nirodha, cittavRttinI ekAgratA kAnamAM dhAnamAM samAviSTa karavAnI A ceSTA dArzanika paraMparAmAM ananya siddhi apAve che. kAnananA be prakAre che; avanavI gaNI zakAya. eka zubha dhyAna ane bIja azubha dhyAna. zubha dhyAnamAM temaNe lokAyatanI kAkhyA, tenuM dArzanika sthAna ane dhama dhyAna ane zukala dhyAna ane azubha dhyAnamAM AtaMkhyAna ane raudradhyAna evA prakAre che. AjanI yaMtra saMskRtinA pratyAmahatta temaja jaina mata dvArA tenuM spaSTIkaraNa ane tene dhAtara mAnava jIvana kSata-vikSata banI gayuM che. ane AthI ja sparzatI bAbate upara rasaprada carcA karI hatI. * : jIvanamAM dhyAna emanuM mahatva vadhI jAya che AcArya tulasInuM kevaLajJAna: prekSA thAnake zrI gayenkAjInI vipazyanA sAdhanA AjanA janazrI uSAbahena mahetAe A viSaya para prakAza pAData amUhanuM dhyAnayoga tarapha lakSya kendrita kare che. te jaNAvyuM hatuM ke kevaLa eTale mAtra phakata eka ja, eTale jaina draSTie yoga: atAnane sarvathA abhAva enuM nAma kevaLavAna. kevaLatAnanI : prA. (De. kakilAbahena zAhe A viSaya para khelatAM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 89 1, . kA prabata jIvana tA. 16-47 jaNAvyuM hatuM ke jene yama, ahiMsA pradhAna che. tema che. pradhAna paNa che. jemAM sAdhanA ne tenuM eka mahattvapUrNa aMga che. jaina granyoe emane zreSTha ka5tara je, uttama ciMtAmaNi ratna jevA ane siddhi ke muktinA dvAra jevo kahyo che. jainadarzananI zAna sAdhanAnuM bhAratIya vega paraMparAmAM viziSTa sthAna che. gAbhyAsa nirvANu sAdhaka che. yoga e sAdhanAne rAjapatha che. jaina paraMparAmAM vega eTale mekSa sAthe jana karAvanAra athavA paramatatva sAthe joDAvanAra. jaina AgamAM darzana, jJAna ane cAritra A ratnatrayane mekSanA upAya tarIke baMtAvavAmAM AvyA che. vega eTale ayaMga jJAna, samyaga zraddhA ane saMyam cAritra. AcArya haribhadrasUrie yogane sarvaduHkhathI mukata hovAnA sAdhana tarIke varNavyuM che. Ama sukha prApta mArga : jaina dharmo veganA rUpamAM batAvyuM che. paryAvaraNa ane paragraha parimANa: - uparokata viSaya para bolatAM prA gulAba deDhiyAe jaNAvyuM hanuM ke jaina dharme pahelethI ja aparigrahI banavA, saMgraha ocho karavA kahyuM che te ja vAta Aje paryAvaraNanA niSNAta kahI rahyA che. badhuM bheguM karavAnI lhAyamAM paDelo mANasa prakRtine lUTavA lAge che. pANI jamIna, vRkSo, havA, zakitanA sAdhane te badhuM pitAnA mATe ja che tema te mAnI rahyo che. kudarata te pitAnA mATe je aritatva dharAve che tema te mAnI rahyo che. ane tethI ja te upayogane badale tene gerauoga vadhu karI rahyuM che. ApaNe koinA vizALa baMgalAnuM suMdara pharnicara joIe chIe tyAre tAjaba thaI baMgalAnA mAlikanI prazaMsA karIe chIe. tyAre ApaNe e bhUlI jaIe chIe ke emAM lAkaDAnA bephAma vaparAza pAchaLa keTalAMya anAmI vRkSono saMhAra thaye haze. vinA kAraNu moTara raDAvanAra dhArmika rIte te sakSama jIvenI hiMsA karI pApa AcarI rahyo che paNa paryAvaraNanI daSTie paNa pradUSaNa vadhArI rahyo che. anya nibaM: - A beThakamAM upakata nibaMdhanI rajuAta uparAMta anya vidvAna ane abhyAsIoe paNa judA judA viSaya para 'nibadhe rajU karyA hatA, tenI vigata A pramANe che: (1) zrI nagInadAsa je. zAha, "vAvaDIkara (muMbaI)-gaNudhara zrI gautamaravAnI. . . . . . . (2) zrI cImanalAla ema. zAha, kalAdhara-muMbaI) | IM vIsamI sadInA jaina gUrjara sAkSare . . () che. dhaMla nemacaMda gAlA-(muMbaI)." *. . Tainism- It's Relevance today ! ( zipa nemacaMda gAlA (muMbaI) jaina dharmamAM ahiMsAnuM vyApaka svarUpe ? (5), zrImatI uSAbahena nagInadAsa vAvaDIkara (kha) ApaNuM che prAcIna stavanAne amara vAraso .. (zrI kAMtilAla khetazI zAha (muMbaI), mArI samajaNa . mujabane jaina dharma | mi: ; ; . . . '. (7) De. udayacaMda jaina (udayapura) AcANameM samatA (8) zrImatI mAyA jaina (udayapura) viveka vilAsa: paricaca :"AThamA jaina sAhitya samAroha mATe mA uparAMtanIcenA nibaMdhe paNa maLyA hatA paraMtu te te nibaMdhenA lekhake saMjoga vAta samArohamAM upasthita rahI zakayA na hatA. (1) pUjaya bhAvI mokSagaNAzrIjI (muMbaI)- . mA jaina dIkSAnA prakAre. . . . :: (2) 5. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI (muMbaI).' cAra kAraNa. . . . . . : ", " , (3) prA. tArAbahena ramaNalAla zAha (muMbaI)samarAie'kahA. . . . " (4) De. ramezacaMdra cunIlAla lAlana (muMbaI) AzAMtanA. . (5) Do. nileza ena. dalAla (muMbaI) Significance of the discussion on Kartaka. rma in Samaysar. (6) zrI nAnAlAla vasA (muMbaI) jena gujA-madirA. , (7) prA. kAntAbahena dineza bhaTTa (muMbaI) Ana da khojanA yAtrI . (8) zrI basaMtalAla narasiMhapurA (muMbaI) jaina itihAsa. (9) zrI rameza lAlajI gAlA (muMbaI) - satsaMga: pArasamaNi (10) pUjA sAthvI pUrNabhadrA zrIjI (khaMbhAta) - zrI yaMbhana pArzvanAtha mAhALyuM , (11) paM. chabIladAsa kezarIcaMda saMghavI (khaMbhAta) upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja (1) prA. jayaMtIlAla ema. zAha (pAlitANA) zrI bhagavatIsUtranI bhAvanA : eka tAttvika vicAraNuM" (13) prA. mAvajI ke. sAvalA (gAMdhIdhAma) utkrAMtivAda ane jainadarzananI tAttvika bhUmikA (1) De. zekharacaMdra jaina (bhAvanagara) jaina dharmameM sAmAjika aura savAdhyAyakA vivecana (15) prA. aruNa zAMtilAla jozI (bhAvanagara) mahAzatakanuM AkhyAna: eka samIkSA 1) pra. bhAlakA ema. dhruva (bhAvanagara)* . . jaina darzana : Traka paricaya : (1) che. priyabALA zAha (amadAvAda) , .. : - " bhalezvaranuM jaina maMdira . * * ; ; . ' . ' (18) prA. madacaMda ratilAla zAha (amadAvAda)- } }, ." ; bAla dIkSA: gyA? ame ? : ' ' . . (19) zrI hasamukha zAMtilAla zAha (amadAvAda)- * ''jainAcAranA upayogitA '' ': ' ', ' ' . ! mAnavIya jahuvAsvAda , (21) prA. Ara. pI. mahetA (junAgaDha)- . - nemidUtama: eka avalokana ' (22) premasumana jaine (udayapura)if t } hamihicariu (lakhamadeva) kI pAMDulipiya. rUma
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ . " , pra vana .. , , - (vArANasI - (ra) Do. ramezacaMdra sI. gupta (vArANasI jainadarzana meM bhakita sthAna (24) De. subhASa koThArI (vArANasI)- zrAvakrAcAra era rASTrIya kartavya. (25) che. vaziSTha nArAyaNa sihA (vArANasI) ahiMsA eka spaSTikaraNa (26) De. ke. bI. lokhaDe selApura) - Live & Let Live. (27) zrI e. ela. sacetI (jodhapura) tamiLa mahAkAvya zilpAdikAma usake lekhaka jainayati ila go . (28) zrI sehanalAla surANa (thANA) - dhAmi~ka sahiSNutAke prasaMgameM jaina maMdiromeM hindu devI - devatAo tathA hindu madirameM jaina mUrtie kI. vidyamAnatA (29) zrI madhusUdana ema vyAsa (dvArakA) jaina dharma ane tenAM madiranI zilpa-sthApatya ane bhavyatA. (30) zrI nAgeza ke. ela. (dvArakA sanAtana dharmanA cAdara : brAhmaNa ane zramaNa (1) zrI hajArImala (kanuMla) AtmAjI anAdipana (32) prA. bhakitanAtha zukala (valabhavidyAnagara)-- hemacaMdrAcArya kRta rogazAstra. (33) zrImatI saroja caMdrakAnta lAlakA (kAjA-lADa) bhagavAna mahAvIra ane pUrvabhavo (34) vaidya hemAdri jaina (vaDodarA) jaina jJAti vibhAga pAThaya pustakamAM jaina kationI thatI upekSA aMge TharAva: zrI goviMdajI jIvarAja laDAya dvArA rajU thayela ane zrI dineznabhAI jeThAlAla khImasiyAnA TekAthI nIce mujabane TharAva sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyuM hatuM. Aje tA. 3-3-1987 nA roja sametazikharajI tIrthamAM maLela AThamA jaina sAhitya samArohanuM mA adhivezana savAMnumate TharAve che ke itihAsa ane sAhityanA pAThaya puratAmAM jaina tihAsika pramANabhUta hakIkate ane jaina sAhitya racanAonI ghora upekSA thatI rahI che. jethI bhAratIya saMskRtimAM jenI gauravagAthA para jANe akudaratI paDado pADI devAmAM AvyuM hoya tevI paristhiti nirmANa thayA kare che. madhyakAlIna sAhityamAM jenuM gadAna nevuM TakA karatAM paNa vadhAre hevA chatAM pAThaya pustakamAM jaina kRttione khAsa kazuM sthAna ApavAmAM AvatuM nathI e atyaMta zecanIya sthiti che. A paristhiti nivAravA mATe AjanuM A adhivezana bhArata sarakAra tathA gujarAta, uttara pradeza, bihAra, baMgALa tathA anya rAjya sarakArane anurodha kare che ke A dizAmAM megya pagAra levAmAM Ave ane jaina sAhitya tathA itihAsane thatA anyAyane dUra karavAmAM Ave." sanmAna : - kAryakramanI aMtima beThakamAM zrI bhaMvaralAla nATA, che. ramaNalAla cI. zAha, zrI vasanajI lakhamazI zake ane zrI cImanalAla kalAdharanuM temaNe Apela sevAo badala mitrA, saMsthA taraphathI caMdanahAra arpaNa karI bahumAna karavAmAM Ave che hatuM. sarvityika vibhAganI traNe bekanuM saMcAlana prA. gulAba bhAI deDhiyAe karyuM hatuM, jayAre kAryakramanA aMte zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI De ramaNalAla cI. zAhe ane nimaMtraka saMsthA taraphathI zrI zAMtilAla gaDAe AbhAravidhi karI hatI. nimaMtraNa: . . , , :. have pachInA samAroha mATe rAjakoTa, tIthala, pAlitANAbhUja vagere sthaLAnI saMsthAo taraphathI tama traNo maLyAM hatAM, tIrthayAtrA : ', ' A samAre to pahelIthI tA. trIjI mArca sudhI sametazikharajI tIrthamAM ja hatAsametazikharajI jevA dUranA pavitra tIrthasthaLe AvatAM tenI AjubAjunI tIrthaMkara bhagavaM tenI kalyANaka bhUmi ane anya sthAnanI yAtrAne lAbha maLe te hetuthI sAkSane nimaMtraka saMsthA dvArA banArasa, si hapurI, bhadana. bhelupura, sAranAtha, buddhagayA, rAjagRhI, kuMDalapura, nAlaMdA, pAvApurI, guNiyAjI, kSatriyakuMDa, kalakattA, vagere sthaLenI yAMtrika karAvavAmAM aAvI hatI. Ama jJAna yAtrA sAthe tIrthayAtrAnuM Ayojana karIne zrI mahAvIra jaina vidyAlaye ane nimaMtraka saMsthAnA saMcAlake e Ama jaina sAhitya samArehane vadhu yazasvI ane yAdagAra banAvyA hatA. pArzvanAtha vidyAzramanI mulAkAta : - A kAryakramamAM banArasanI tIrthayAtrAnI sAthe sAthe pArzvanAtha vidyAzramanI mulAkAtanuM Ayojana paNa karavAmAM AvyuM hatuM. magaLavAra, tA 24 mI phebruArIe bapore cAra vAge samArohanA sau pratinidhio pazvinAtha vidyAzrama pahoMcyA hatA tyAM sabhAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. ane vidyazramanA DAyarekaTara che. sAgaramala jaina, vidyAzramanA pramukha ane anya hedodarAe tathA che. ramaNalAla cI. he prAsaMgika pravacane karyA hataM. vidyAzrama taraphathI samArohanA so pratinidhionuM phUlahAra paherAvIne sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. ke . 1.5 pUrNAhutiH jaina sAhitya samArohanI samApti pachI sau pratiniSi ene kalakattA padhAravA mATe kalakattAnA karachI bhavananA pramukha zrI kuMvarajIbhAi nAthAbhAI pAsu taraphathI nimaMtraNa ApavAmAM - AvyuM hatuM. te pramANe sau pratinidhi tA. cethI mArcanA:kalakattA pahocyA hatA tyAM pratinidhione rahevA mATe kacchI bhavanamAM suMdara vyasthA karavAmAM AvI hatI. vaLI chI bhavana taraphathI De, ramaNalAla cI. za nuM jaina dharma ane vartamAna jagata' e viSaya upara vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM. De, madhubhAinA parica. mAjusaba, deDhiyAe A po. hatA. A prasaMge zrI kuMvarajIbhAI, vasanajI lakhamazI zAha, zrI nAnAbhAI mekenI, zrI zAMtilAla gaDA vageree prAsaMgika pravacane karyA hatAM. A kArvajana sAthe jaina sAhitya samA rahetI pUrNAhuti thaI hatI.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 2 - prata jIvana tA. 16-4-, - mahAvIranI nArIbhAvanA, che, tArAbahena ramaNalAla zAha - - - - - - - A jagatanA sarva jIvomAM manuSya sarvocca pade che. Ama chatAM paNa jaina sAdhu-sAdhvIo, custapaNe pALe che ane vakhatevakhata svArtha kalaha, saMdharSa verabhAva, zoSaNa, anyAya samAja sAdhvIo pratye paNa eTalAM ja mAna ane vagerene kAraNe manuSyamathI sAvaMtAna udAtta guNe naSTa thaI gauravanI dRSTie jue che. sAMsArika kSetre ArAdhanA ane tapanI jAya che paraMtu jagatanuM e sadbhAgya che ke samaye samaye mahAna bAbatamAM strIo Aje paNa puruSa karatAM AgaLa che. * vibhUtie janme che ane manuSya jIvananI kheravAyelI samatulAne bhagavAna mahAvIrane kAraNe strIne kevuM utkRSTa sthAna maLyuM vaLI pachI sthira kare che. aDhI hajAra varSa pUrve grevIsamA tenAM aneka dRSTAMta jaina sAhityamAM maLe che. AcArya, haribhadra tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre paNa pitAnA jIvanakALa daramiyAna jevA brAhmaNa pati ane prakhara vidvAna jaina sAdhvI makinI AvI samatulA sthApavA ane puruSArtha karyo hato. mekSamArga mahattarAne kAraNe ja jaina sAdhu banyA ane jaina dharmanA vikAsamAM pravartAvavAnuM alaukika kAryamAM temaNe karyuM, paraMtu sAthe sAthe temanA emaNe ghaNuM mahattvane phALe Ave. potAnI kRtiomAM teo upadezathI sAMsArika vyavahAra paNa sudharyo. strIone samAjamAM bahu namrabhAve ane gauravapUrvaka pitAne yAkinI mahattarAnA putra gauravabharyuM sthAna maLyuM': : : : : * - - tarIke (yAvinI mahattA suna) oLakhAvatA. ' . " bhagavAna mahAvIrane samaya eTale ajJAna, aMdhazraddhA ane " bhagavAna mahAvIranA samayamAM vidvAne ane bhadra varganA nAtajAtanI vADAbaMdhIne samaya. e samaye strIo ane zudronuM puruSa mATe saMskRta bhASAne upathaga thate strIo ane sthAna taddana UtaratI kakSAnuM gaNAtuM. sAmAnyata : dhArmika zu pAkata (ardhamAgadhI) mAM belatA. samAnatAnA himAyatA anuSThAnamAM bhAga levAnI teone chUTa nahotI. keTalIkavAra mahAvIra svAmIe strIo sahita badhA ja loke samajI zake nIcalA staranI strI o bajAramAM cIja-vastunI mAphaka vecAtI. tevI lekabhASA - ardhamAgadhImAM. upadeza mA, jethI te AvA keTalIye kAraNone lIdhe te samayanI sAmAjika paristhiti samajavAmAM strIone puruSanI madadanI jarUra na paDe. bhagavAnanuM avyavasthita thai gai hatI. .. ' . A eka dIrghadaSTiyukata ane stutya kArya hatuM. * , strIonI AvI avadazA joI bhagavAna mahAvIranuM hRdaya bhagavAne strIne sAMsArika kSetre samAnatAnI ane AdhyAtmika anukaMpAthI dravI UThayuM. A durdazA dUra karavA temaNe puruSArtha kSetra vidyA prAptinI ane muktinI avikArI gaNuM. temanA samayanI :Adaryo. sAmAjika nyAya pravartAvavA, garIba ane tava gara, keTalIka samartha strIone jo vicAra karIe te temane A triI ane puruSa vacce samAnatA. sthApavA temaNe sAdhu ane abhigama ke prazasya ane arthapUrNa hato tenI pratIti thAya che. sAvI, zrAvaka ane zrAvikAnA banelA caturvidha saMghanI sthApanA . A samartha nArIramAM caMdanabALAnuM nAma mokhare che. karI, ane emAM sAdhu ane sAdarI, zrAvaka ane zrAvikAne sAdhanA samAna aMga gaNya. saMdhane tIrthasvarUpa gaNI tenuM caMpApurInA davivAhana rAjAnI lADakI putrI vasumatI gaurava vadhAryuM aDhI hajAra varSa pahelAM strI jAtanuM AvuM bhAgyavazAt kauzAmbInA bajAramAM harAjInI cIja tarIke vecAI. gaurava bhagavAna mahAvIra svAmInA hAthe je thavuM eka tenA saddanasIbe dhanavAhana zeThe tene putrI tarIke sAcavI ane caMdanA nAma ApyuM. paraMtu zeThANInA hAthe tene anekhI ghaTanA gaNAya che. A '. ' e jamAnAmAM ghasI te ThIka, paraMtu kuLavAna nArI paNa asahya yAtanA bhogavavI paDI. satkarmanA phaLarUpe caMdanabALA parigraha-bhogavaTAnI vastu gaNAtI. A aniSTane dUra karavA bhagavAna mahAvIranI dIrgha tapasyAnuM pAraNuM karAvavA ane temane pAMca mahAvatemAM temaNe cothA vrata-brahmacaryanI pratiSThA karI, para abhigraha pUrA karavA samAgI bano. sAdhuo mATe pUrNa brahmacarya ane gRhastha mATe ravaThArA ' ' bhagavAna mahAvIre strImAM sahanazIlatA ane tapanI, saMyama satiSanuM vrata ApIne, anAcAra dUra karAvIne karAvIne ane jJAnaprAptinI uccatama zaktio joI. tethI ja temaNe samAjamAM strInuM mAna vadhAyu: strI zuddha AtmatattvanI daSTie . caMdanabALAne dIkSA ApI caMdanabALA have sAvI thayA, puruSa jevuM ja ravatatra ane samAna vyakitatva dharAve che tevuM ne bhagavAne emane sAdhvI saMdhanA mukhyapade sthApyAM. eka rAjakumArI temaNe pratipAdita karyuM, bhagavAna mahAvIranuM A kArya te "bhAgyavazAta dAsI banI, para tu svazakita ane bhagavAnanI kRpAne jemAM nAnI deSTie eka mahAna krAMtikAraka pagaluM hatuM zaraNe sAvI gaNunI prathama pravatinI thavAnuM mana pAmI.' "bhagavAna buddha bauddha saMdhamAM bhikhuzIone sthAna '' sAmAnya paraMtu dhamaparAyaNa gRhiNInI kadara paNa bhagavAna epavAnI bAbatamAM pitAnA paTTaziSya AnaMda pAse nArAja mahAvIre karI che. rAjA biMbikoranA sArathi nAganI patnI suvAsa vyakata karelI. temaNe evI cetavaNI uccArelI ke pacise varSamAM eka bhalI, bheLI ane patiparAyaNa strI hatI. nimaLa, saraLa, je bauddha saMdha hikhuNIone kAraNe zithilatA pravezaze ane " ane dharma pratyenA tenI ananya zraddhAne kAraNe bhagavAne tene saMdha mAM thI ghaNe aMze e AgAhI sAcI paDI. bhagavAna | "ma" lAbha kahevarAvyA hatA A kaMi nAne su hAmAM na mahAvIra' ne sarSamAM sAvI ane zrevikAne gauravaMbharyuM" ' kahevAyA ' , ' : ' . . sthAna ApyuM ane AcAranA evA kAka niyame dhaMya ke bhagavAne nArI zaktimAM mUkelI zraddhAne kAraNe emanA samayamAM "jethI koI aniSTa UbhuM na thayuM. UlaTAnuM, dharmanI ArAdhanAmAM je strIoe azva hiMmata ane kuneha batAvI temAMnI eka che sAdhu karatAM cAvInI saMkhyA vadhI ane haju paNa uttarottara kauzAmbInA rAjA zatAnikanI rUpavatI rANI mumAvatI che. tenA vadhatI jAya che. bhagavAna mahAvIre nakakI karela AcAro- 'rUpane kAraNe ujAjaniItA rAjA caMpradyotanI tenA para kudaSTi - 'siMcana, pAvihAra, ane gAyanA AcAre Aje (anusaMdhAne pRSTha " upara)
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha tA. 31-12-186nA divasanuM saravaiyuM 1985 tA. 16-47 kuMDa ane savuM - 1985 milakata ane leNa 1112380-18 rIjhava phaMDa 101180-18 gayA saravaiyA mujaba bAkI umere : AjIvana mearanAM 24910-00 lavAjamanA vasala ? ' . ' 14528-00 5500-00 5 mearanA lavAjamanA ' 9000-00': , * * .. . 530- bleka (karAra mujaba) rasadhArA ke. e. . se. li. 51230-00 gayA saraveyA mujaba bAkI InvesTasTamenTasa (cepa pramANe) pariziSTa 2 mujaba 56 350-00 zera tathA DImenTasa' 102000-00 yuniTa TrasTa opha inDiyA. yuniTa 1170 000, 00 garva. kAM.mAM DIjhITa 980000-00 be mAM phIkSa DIpojhITa 2308350-00 190410-00 * 56350-00 102000-00 1320000-00 835000-00 23528-00 1112280-18 1135808-18 21350-00 : - prabuddha jIvana anya phaDe: 140070 0-98 pariziSTa mujaba 14384732 - devu 22954-37 sTArka che, kaMDanA 785-00 agAuthI Avela lavAjamanA 170801-12 paracuraNa devuM 194540-49 phanIcara ane phIkSAra (cApaDa pramANe) 10 160-24 gayA saravaiyA mujaba bAkI 6032-24 bAda: kula ghasArAnAM 428-00. 1370-00 umera: varSa daramiyAna kharIdI 5498-00 550-00 bAda: varSa daramiyAna dhArAnA 4948-00. 115-24 aDa 65824 448-00 14261-00 19209-00 1100-00 31404-87 1025-00 268729-00 ( 301158-87 18109-00 DIpojhITa 12pa-00 peTa ekrisamAM 975-00 bI. e. esa. TI 360-00. Teliphena aMge biralA kIDA kendra 12pa-00 975-00 30-00 600-00 2707pa1-65 ku, za 28754 37-37 1460-00 2060-00 * 200-00 saravALA pAchaLa laI gayA saravALA pAchaLa laI gayA 2844-4-6 .
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2707521-65-65 saravALA pAchaLathI lAgyA 287543-37 saravALe AgaLathI lAvyA 228474-40 leNu saddhara 148747-73 zrI maNilAla ema. zAha sA vA. pustakAya 28804-16 inakamaTekSa rIphaMDa 76774-47 Dakhencara tathA DIpojhITa para leNu thayela vyAja 18584-45 sTApha pAse 39965-00 kharca aMge ane paracuraNa leNuM 179682-73 15840-16 kara581-29 33820-83. 5700-00 - 322905-81 307625-01 prabuddha jIvana amoe zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha muMbaInuM tA. 31-12-1986 nA divasanuM uparanuM saravaiyuM majakura vadhanAM cepa tathA vAucara sAthe tapAsyuM che. ane amArA dhI muMbaI pablIka TrasTa ekaTa anusAra judA rIpeTa AdhIna barAbara che. kiDa tathA beMka bAkI 89ra5-30 beMka opha InDiyA cAlu khAte 4709-45 451-2 " " bacata khAte 167088-17) 171797-62 15-97 rokaDa purAMta 53-62 9292-9 9335-35 zrI janarala phaMDa (Avaka kharca khAtuM) (5AchaLa mujaba) 171851-24 112011-72 - yu. esa. zAha ena esosIeTama uttamacaMda esa. zAha - cATarDa ekAunTara oDiTarsa proprAyaTara tA: 16-00 ra707para1-65 muMbaI tA. - kula re, 2875427-07. muMbaI tA. 2-3-1987
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvA saMdha muMbaI tA. 31 mI DIsembara 1986nA divase purA tathA varSane Avaka kharcano hisAba 1985 khaca 1985 Avaka nAka aga , . bheTanA:24ra77-50 cAlu bheTa 100503-00 10000-00 parisaMvAda aMge 5521-00 payuSaNa vyAkhyAnamALA daramyAna 175-00 140-0- keseTa aMge 39938-50 102255-00 lavAjama 4475-00 vasula AvyA 4150-00 1750-00 bAda- zrI muMbaI jaina yuvaka 1250-00 2725-00 saMghanA sabhyane prabuddha jIvana prata vinA mUlya mekalI tenA - 2900-00 vyAja tathA kamIzananA 6413-70 Dabencara ane benDanA 643-70 110489-ka beMkanA khAtAonA 92855-70 173941-42 nava, ku. nI DIpojhITa para 177951-22 13250-00 yunITa TrasTanA yunITa para 137pa0-00 4450-00 DIpojhITa para kamIzananA 3500-00 - 308545-05 294470-62 bAda: AjIvana sabhyane prabuddha jIvananI prata vinA mUlya mekalIe tenA 17500-00 bAda: 17500-00 14392-00 anya aMkita phaDene 10% . . 11550-00 ra766 03-05 2 50-00. 25420-62 3467-00 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha lavAjama 1150-00 222733-55 saravALe pAchaLa laI gayA ' kula rU. 371725-62 vahIvaTI tathA vyavasAya khaca 76707-50 pagAra tathA benasa 97376-00 6015-14 bleka menTenansa tathA vijaLI kharca 9065-11 7487 00 rIperIMga tathA raMga rogAna 6069-30 prITIMga ane sTezanarI papapara-00 4992-60 Teliphena kharca 5292-00 388-00 paTeja 160-00 1000-00 Adirone rerIyama 1000-00 6974-00 sTApha che. phaMDa phALo ane vyAja 5895-00 2408345 gADIbhADuM, chatrI, Dresa tathA anya paracuraNa kharcanA 16561-50 5-60 beMka kamIzana ' 11-50 3247-85 lena para vyAja 135-00 paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha kharca - keseTa kharca : 1886-00 646 3-00 muMbaI pablIka TrasTa enDa phaMDa phALAnA - 96-00 sTApha isyuransa prImIyama - 4908-00 sTApha benIphITa kharca-revepAsa cahAnA ha762-00 prabuddha jIvana . . 148621-84 550-00 pharanIcara dhasArAnA saravaiyA pheranA . - - 1991-11 4-24 1100-00 saravALe pAchaLa laI gayA 149665-5
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' 322033-55 322733-55 saravALA mAgaLathI vAvyA. uparanA hisAkha tapAsyA che. ane barAbara mAluma paDayo che. muMbai tA. 23-3-1987 371721-62 371721-62 yu. esa. zAha enDa esosIeTasa vatI uttamacaMda esa, zAhu cArTaDa ekAunTanTasa oDITara-proprAyaTara uddeza aMge zaukSaNika : 33476-95 parisa'nAda saravALA AgaLathI lAgyA ramakaDA vara marAThI goSTI ' hindI geATI lekacara kheMca 150-00 abhyAsa vartuLa kha zreSTha lekhaka pAritaSaka 4371-00 pustaka prakAzana sahAya 1196 30 vasaMta vyAkhyAnamALA aMge maca vijaya vallamasUri vyAkhyAnamALA 23528-05 vidyAsatra pravRtti khacata 23078-55 paryuSaNa vyAkhyAnamALA kha 18-20 laDana spensara 190-30 paryaTana 1512-00 mahilA vakatRtva vaidyakIya : 1778 6-6pa netrayajJa 21-00 10003-00 272-50 2146-00 191-00 1900-00 muMbai tA. 23-3-87 - 992-20 3451-71 3876-00 41825-80 * 44-50 zrama madira rakatapIta anya sasthAne anya hetu anAja rahita 2880-15 TeliphAna butha 11733-20 sneha samelana anya sasthAone 14068-36 varSa* daramiyAna khaca karatAM AvakanA vadhAraza 322733-55 17911-00 194-00 30000-00 4990-00 512500 149664-35 23011-00 12500.00 73424-35 41696-00 1520-35 17039-92 kuLa rA. 301025-}> Padak 9258451p 2
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, muMbaI tA. 31 mI DIsembara 1986nA divase pUrA thatAM vaSane zrI prabuddha jIvanane Avaka kharcano hiSAba Avaka 1985 khaca lavAjama 994-00 ' 1266-00 vasula AvyA prabuddha jIvananI prata vinA mUlaye 175-00 ane melI tenA 1250-00 - AjIvana sabhyane prabuddha jIvananI , , 17550-00 prata vinA mUlya mokalI tenA 17500-00 4800-00 pagAra tathA benasa 39795-71 prinTIMga 24718-00 pepara kharIdo, prabuddha jIvana mATe 7175-45 pisTeja 532000 purarakAra 675-05 paracuraNa kharca 4800-00 3795-24 200-00 7472-65 5008-50 1875-00 2867-00 , 989+9 " a1996-00 *1-10 bheTa 498ra1 varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcano vadhAre 276-00 " '' chagana - 82484-21 kula rU. 87895-69 " 82484-21 87895-69 (uparano hisAba tapasyA che. ane amAsa dhI muMbaI ' pablIka keTa ekaTa anusAra judA rIpeTe AdhIna barAbara che. A muMbaI tA. : : : muMbaI tA. 2-3-1987 - yu. esa. zAha enDa esesIeTasa vatI , uttamacaMda esa. zAha cArTarDa ekAunTanTasa eDITa preprAyaTarsa
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? Bim 1818K FPER" BiH poblit". | | 136-- | 8 | | 1 | | | | | | | |\ | | | | | | | | | | | | prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, muMbaI tA. 31mI DIsembara saravaiyAmAM darzAvela anya phaDAnI vigata darzAvatu pariziSTa "1" a, na, phaMDanI vigata tA 1nA-84nA divase varSa daramiyAna bheTa havAlA vyAjanA havAlA varSa daramiyAna khacaja havAlA ' - 1 zrI makAna phaMDa 24019-10 8190-00 : - - 15829-19 14414-39 24064-50 809-30 - 2002-58 : 126-48 126-28 , - - 4 ,, premaLa jAti rIjharva phaMDa 181477-55 172240-00 136971-41 - 21687ra-2 >> prabuddha jIvana kAyamI phaMDa 2000-00 200-00 6 , dIpacaMda zrI. zAha TrasTa phaMDa 65544-28 5036-0 0 6554-00 - 77134-28 7 , vidyAsatra pravRtti kaMDAra 450 05-00 . 4500-00 ka4505-00 : 8 >> jIvana dhaDatara lakSI pravRtti khAtuM 496-80 -'. " pa462-89 9 , cImanalAla cakubhASa zAha smAraka nidhi khAtuM'. 47158-05 200-00 - 44694-05 , sTola rIjharva phaMDa 26388-00 17987-85 89510-15 , dattaka bALaka pravRtti rIjharva phaMDa 53001-00 53001-00 , sevaMtIlAla TrasTa payuMSaNa vyA. kaMDa 250000-00 250000-00 : , netrayajJa khAtuM 29403-00 , dharamapura projekaTa khAtuM (6) 14321-55. . 1450-00 12871-55() , sI. sI zAha zreSTha gujarAtI patrakAra phaMDa 151000-00 - 151000-00 , vijayavalabhasUri smAraka vyA. zreNI ati 76993-00 76993-00 s,17 dhI. dha. zAha pra. jI. zreSTha lekhaka pAritoSaka khAtuM 11000-00 .: 1000-00 18 , TI. bI. dadI aDopazana khAtuM 4815-00 1815-60 3000-00 . 19 , mahilA vakRtva khAtuM 1350-00, 23:3-00 17-060 20 dhIrajabena dIpakacaMda zAha ramakaDAM ghara khAtuM - 2065-19 239-00 44450-19 , mahAvIra vaMdanA nehamIlana khAtu * 150 00-00 - 150000-00 , pravAsa Avaka kharca" khAtuM * 9078-00 5098-00 kara00-00 6967-00 , keLavaNI phaMDa 5251-00 525-00 anAja rAhata phaMDa 27583-00 3482900 62412-00 , sI. yu. zAha meDIkala eDa : - 90856-00 9086-00 - mehanalAla mahetA 'sapana" pAritoSika ha - 15000-00 - 1500-00 - kula rU. 1400700-98 403125-50 11550-00 * * 76906-16 | 124-48 1438470-3ra : muMbaI tA. 23-3-1987 ' , '; , , , . yu. esa. zAha enDa esesIeTasa uttamacaMda esa zAha cArTarDa ekAunTasa premAyeTara ke * | | | | | | | | | | | | | | |_| | | | | | | | | | | | | | | | * aDapazana mag * 1050-01 22. 25 tA. 16-4 87
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 31-1ra-6 nA divasanA saravaiyA mujaba batAvela IvesTameMTanI vigata darzAvatuM pariziSTa 1 vigata raNuM tA, 16-4-87 : ' , ' ' lavAjama 1987 1988 985-00 40-00 500-00 1 zera ane DibeMcare rasadhArA che. o. hA. se. lI. zera-10 - ' tAtA oila ku. lI. DIpenca 200 20000-00 khee hAIga enDa menyu ku. li. 150 15000-00 , viTAsa li. 150 15000-00 tAtA leke. enDa ejI. ku. zi. bena " 585 - : - . 1025-00 1000-00 3487-00 18653-00 10000-00 318050000-00 122522-00 55850-0 0. kharca aMge dukALa rAhata phaMDa dAdara kula aMdha bALaka khAtuM purataka prakAzana DIjhITa - 56 ka50-00 yusupha maheraalI senTara : 12000-00 che. InTaranezanala lekacara sIrIjha zrI RtaMbharA vidyApITha sTApha previDanTa phaMDa - zrI zAMtilAla TI. zeTha >> ela. ema. mahetA 10434-1 * 2 yunITa TrasTa opha i. nA yunITa - 3 va. phAMmAM phIkasa DIpojhITa - hiratAna jhIMka li, inDiyana TelIphena InDI. li. inDiyana oila korporezana - bhArata hevI ilekaTrIkala ku. li. bhArata pe. korporezana rASTrIya kamI. enDa phaTalAIjara sTIla othorITI opha che. li. - madrAsa rIphAinarI ku. li. , nevelI lenAITa kepezina - 35000-00 - pa0000-00 - papa000-00 150000-00 200000-00 - 20970-74 31404-87 | kula ra. '31158-87 / leNuM ke A prabuddha jIvana - ka-38 3000-00 * : ' te 50-00 80000-00 - 100000-00 50000-00 . a9pAhAra khAte laMDana spensara khAte zrI cikitsaka samUha zireDakara rapala , Aya evuM, sesAyaTI tejapALa hela 1320000-0 0 zrI mathuradAsa dAmodara gAMdhI sTApha pAse zrI zAMtilAla TI. zeTha - dIpaka ena. zAha yuna vijaya * , haricaMda ' ' 500-00 1. 200-00 1500-00 ..... * * * * * 325000-00 * na ke ka li ka . - 4 bekamAM phIkSa DIpojhITa meM, eka I vIpI. roDa * * * rana sahakArI beMka li. kapALa ke. eka beMka li. " mAMDavI ke. e. beMka li. dhI e maka.. ke. e. beMka li. :. sAravRta ko. o. be ke li. - - . . !! * | | 12 0 0 0 0-00 ' ': 12.00.00-00 120000-00 9713-5 2550-00 4100-00 1250-00 316-30 10000-00 : - - - - - zrI ela. ema. mahetA 1 cImanalAla ema. zAha " 120000-00 - : 835000-7 : : : 3381pa 3520-88. , 231250-00 - * * * kula 2 kula rU. * * *
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15961-6 , 8386-63 7575 00 zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya muMbaI tA 31-12-1986 nAM divasanuM saravaiyuM 1985 3 - phaDe ane tevuM - milakata leNuM ane - kAyamI invesTamenTasa 107894-00 nA sarve mujaba bAkI 107894-00 phIkasa DIpA jhITa 50000-00 hindustAna orgenika kamIlI. zrI pustaka phaMDa : - phanIcara: (kharIda kiMmate) 5500-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI 5500-00 - 10695-93 gayA saravaiyA mujaba bAkI 10695-93 zrI phanIcara phaMDa: umere varSa daramiyAna kharIdI para 1pa-70. 2400-00 gayA saravaiyA mujaba bAkI 2400-00 705-93 bAda: kula ghasArAnA 7545-9a. - zrI rIjhava kuMDa : 349-00 bAda: varSa daramiyAna dhasArAnA 840-70 150-00 1673-42 gayA saravaiyA mujaba bAkI 1673-4ra -pustake (kharIda kiMmate) 147467-2 88000-00 gayo saravaiyA mujaba bAkI 14747-42 82017-3pa 7217-35 umero: varSa daramiyAna kharIdInA 1860-55 95217-35 95877-90 20921-00 pustake aMge DIjhITa 15346-00 bAda: varSa daramyAna ghasArAnA 2195-5ra sTAra previ. phaMDanA 4537-72 13200-0 0 lakhIvALA 12960-00 148747-73 zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha 179182-73 820135 1000-00 kharca aMge, 100000 - 10000-00 myunisipAliTI grAMTanA 172864-25 * 20056-5 10-00 sTApha pAse eDITara rIpeTa: rokaDa tathA beMka bAkIH 100-00 A 1279-14 beMka opha inDiyA bacata khAte 1506-69 amAe zrI ma. e. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya 65-04 rokaDa purAMta muMbaI tA. 31-12-1986nA rojanuM uparanuM majakura saMsthAnAM 11354-18 cepaDA tathA vAucara sAthe tapAsyuM che ane amArA dhI muMbaI zrI Avaka khaca khAtu: pablIka TrasTa ekaTa anusAranAM judA rIpeTa AdhIna barAbara che. 149874-36 gayA saravaiyA mujaba bAkI 17381-14 muMbai tA. 14-3-1987 yu. esa. zAha enDa esesIeTasa 10000-00 bAda : muMbaI yu. grAMTanI vasula 1000-00 uttamacaMda esa zAha, 139874-36 163810-14 premAyaTara 33935-78 umera : varSa daramyAna Avaka cArTarDa ekAunTanTasa eDiTara karatAM khacane vadhAro 28517-55 173810-14 20031-67 kula che. 34833-87 380331-67 muMbaI tA. 23-3-1987 - 8297-90 leNuM 'prabuddha jIvana " " " 100-00 49-59 -28 (D 1923ra7-69 kai che. 3482-87 7-8-ka
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnarsa tA. 16-4-87 nA kAma - 1986 vyAja ane kaziza , , Ta.--an - Trant As ma ma + 1 mA kAma tamAma (10-00 100 -00 ke te kAmaka najara zrI maNilAla makamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya muMbai * tA. 31-12-1986nA roja purA thatA varSane Avaka tathA kharcano hisAba 1985 Avaka che. 1985 khaca " vahIvaTa tathA vyavasthA khaca 71ra-94 beMkanA vyAjanA vagere 174-70 5546-65 pepara lavAjama : 6683-84 gavI kaMpanIe phIkSa DIpojhITanuM 7250-00 34433-00 pagAra tathA benasa vagere je 4 -00 7406-77 '. 744-77 1192-50 buka bAIDIMga ' : 1330-00 bheTanA 92-80 che. zALAnA tathA vyAjanA che phaMDanA 16 13-40. 10000-00 anya TrasTa taraphathI "5000-00 615-00 vimA primiyamanAM 1001-00 bheTanI 19630-00 7860-00 pustaka lavAjamanA , 4ra716-95 '7280-00 A vyavasthA khaca 18831-00 31910-0 0 1000-0% eDITane enerIyamanA - 49-00 inkamaTekSa rIphaMDanA (neTa) 9202-60 sTArse caDha, relve pAsa, meDIkala, chatrI 8688-00. paracuraNa AvakaH ane anya sAphasaphAInA paracuraNa kharcanA 615-00 paratI vecANanAM 824-20 1094-50 prInTIMga tathA sTezanarI 92-00 - papa75-00 nI jamA DIjhITanA mAMDI vALyA 175-00 - * . - 50-00 prophezanala TekSa * 286-50 leITa phInA ' 521-30 : 455-00 dAkhala phI 11347-10 485-00 ghasArAnAM ' 6931-50 - 8005-50 kaM40-00 phanacara para dhasArAnAM 10% 33935-78 varSa daramyAna Avaka karatAM 4774-28 132 00-0 puraka para 15% ; kharcane vadhAro 28517-55 676 04-05 kula rU. 75857-75 676 04-05 - ka amee uparane hIsAba tapAsya che. muMbaI tA 14-3-1987 ane barAbara che.' yu, esa. zAha enDa esesIeTasa vatI .. uttamacaMda esa. zAha, ' prAyaTara , che . cArTaDa ekAunTanTasa || e DiTasa ' , prabuddha jIvana | jo ka. 5: A 1243 319
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prada jIvana tA. 16-4-7 sAvIenA piSaNa rakSaNanI javAbadArI svIkAre che. Ama, bhagavAna mahAvIre pravatAvela strI-puruSanI samAnatAnA Adarzane kAraNe Aja divasa sudhI strIe aneka prakAre sAmennatinA paMthe AgaLa vadhI rahI che. satsaMga eka savArane - AtmasidizAritra vyAkhyAtA: ramaNalAla cI. zAha bhakitasaMgIta: pha. Indubahena dhAnaka sthaLa : bhAratIya vidyAbhavana, pATI, muMbaI. samaya: ravivAra, tA. 3-5-1987 savAranA 9-30 vAge - saune padhAravA premabharyuM nimaMtraNa che. - maMtrIo 0 0 (pRSTha 190 thI cAlu) bhagavAna mahAvIranI nArI bhAvanA na thaI. vidhavA thayelI mRgAvatIe laDAIne sAmane karI hiMsA . . , AdaravAne badale yukita-prayukitathI kAma lIdhuM, caMpradyotanuM che. hadaya parivartana karAvyuM. ane tyAra pachI saMsAra tyAga karI mRgAvatIe bhagavAna pAse dIkSA lIdhI. rAjA biMbisAranI ke rANI celaNAe paNa jaina dharmanuM sarasa paripAlana karyuM. ane samAjamAM dhama-vikAsanAM kAryomAM agatyano bhAga bhajavyuM. anekhA buddhi vibhava ane zraddhA vaDe teNe pati1. biMbisAra, putra ane sAthe sAthe prajAne saune jaina dharmanA anuyAyI banAvyAM. samayasucakatA ane kunehathI teNe kahevAtA daMbhI ane pAkhaMDI dhamaMpurUSanAM karatUtane khullA pADaya. bhagavAna mahAvIranI karuNA ane kSamAbhAva mArga bhUlelA tarapha vizeSa vahetuM. te samaye rAjagRhI nagarImAM bAravratadhArIdharmaparAyaNa mahApAtaka nAmanA zrAvaka hatA. temanI patnI revatI vyabhicAriNI-svachaMdI ane duSTa hatI. eka vakhata upAzrayamAM mahAzataka pAse AvI te strIne aghaTita evuM vartana karyuM. tenuM pariNAma zuM Avaze te mahAzatake avadhistAnathI jANyuM ane temaNe revatIne kahyuM ke tuM tArA A adhama vatanathI narAnI yAtanA jogavIza. bhagavAnane jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre temaNe gautamasvAmIne mokalI mahAzatakane kahevarAvyuM ke tamArI patnI duSTa hoya te paNa tamArA jevA vratadhArIthI tamArI patnIne * * bAvA Akara ane priya vacana na kahevAya, kAraNa ke temAM eka ' prakAranI sama hiMsA rahelI che.' mahAzatake bhagavAnanI AjJA mAthe caDAvI ane durAcArI patnIne dubhALavA badala prAyazcita karyuM. pitAnI adhama patnI pratye paNa AvuM kSamAyukata vartana rAkhavAnuM kahevuM te bhagavAnanI apAra karuNu, samabhAva ane strI dAkSiNya sUcave che. sAmAnya varganI te ThIka paraMtu uccakuLanI ane sukhanI chALAmAM UcharatI strIo bAra vratadhArI zrAvikA bane ane samajIne dhamane jIvanamAM utAravA prayatna kare te kharekhara AnaMdanI vAta gaNAya. rAja zatAnikanI bahena jayaMtI vilI strI hatI. te zrAvikA banI hatI. AtmAne ujavaLa karavA ane jIvanane sArthaka karavA bhagavAnane keTalAka mArmika prazno pUchIne eNe cittanuM samAdhAna meLaveluM. teNe pUchelA prazno parathI tenI ciMtanazIlata ane dharmAbhimukhatAnI pratIti thAya che. Aje paNa eNe pUchelA prazno ane bhagavAne ApelA * javA ApaNuM cittanuM paNa samAdhAna kare che. udAharaNa . . tarIke eNe pUchaluM ke "bhagavAna, jIva ALasu sAre ke udyamI?" - bhagavAne kahyuM: "dharmaparAyaNa jIva hoya te te sabaLa ane ughamAM sAro, kAraNa ke te kathAnAM ja kAma karaze. adhamI* hoya te te ALasu ane nabaLo sAre, kAraNa ke ALasa ane nabaLAIne kAraNe akalyANanAM kAma nahiM kare." jaina dharmanI e vizeSatA che ke bhagavAna mahAvIre sthApele caturvidha saMdha Aje paNa avicchinnapaNe cAlu che gRhasaMsAramAM rahelI strIo paNa pitapatAnI zakita anukuLatA anusAra Atma-ka9yANa sAdhe che. bhagavAne ApeluM sAdhvIpada e pavitra navakAramaMtranuM pAMcamuM pada che. ane strI jAti mATe te khUba upakAraka thaI paDyuM che. strIne vairAgya upaje te te gRhatyAga karI sAvI thai zatithI pitAnI ArAdhanA karI zake evI anukuLatA jaina dharmamAM che. samAja duSkALa rAhata nidhimAM AvelI rakamanI yAdI 5000 zrI pareza kAtilAla desAI 2500 , areka TekSaTAIlsa 25* >> rava. zivajI mANeka bhedA tathA rava. umarabAI zivajI bedAnA puNyArthe 1000 , gaMgAbena jhaverI 1000 , DI. vI. koThArI , atula eca. hAra , caMpArAja ke. zAha 501 , eka bena taraphathI 251 , kamalabena pIsapATI 251 , hemalattAbena ela zAha 251 , lakSmIcaMda ke. zAha 251 , rekhAbena pI. dezI , anilA Ara. zAha , inDiyana kAramAsa , amitakumAra kuMdanalAla zAha , rUpAbena koThArI 1 , maphatalAla ratanacaMda parIkha 101 , pUrNimAbena pakavAsA ja je ja 2 ekayuprezara tAlIma vaga saMdhanA upakrame ekayuprezara paddhati dvArA sAravAra mATenA ni:zula tAlIma varga aMgrejI bha.SAmAM guruvAra, tA. 23mI eprila, 1987thI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI pI. mArga, rasadhArA che. epa, sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbaI - 4000 04. (naH 350296) khAte 22 thaze. saptAhamAM be vakhata dara guruvAre ane semavAre baporanA 2-00 thI 4-00 sudhI cAlanArA A varganuM saMcAlana zrI jagamehanabhAI dAsANI karaze. ekayuprezaranA be mahinAnA A tAlIma vargamAM joDAvA icchuka bhAIbahenee saMdhanA kAryAlayamAM saMparka sAdhavA vinaMtI che. - maMtrIo
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'vAva - va, 16-487 , , , , , , , , , ke. prathad vana ... - , . . . . 1 ,21 * : * :" 0.* * . lAchana che : ' " nAkhyA nIcenI yAdI uparathI e spaSTa thaze. 1dI " , " "!: " E !.. : . (pRSTha 170 thI cAlu) : mahAvideha kSetramAM hAla vicaratA visi viharamAna tathA sumatinAtha - kaucapakSI; (6) padmaprabhu - kamaLa (padma; (7) karInAM lAMchana nIce pramANe che: () sIma dharALa; (2) supArzvanAtha - ravastika (sAthiye); (8) caMdraprabhasvAmI - yugamaMdhara (sugaMdhara)-hAthI; (3) bahujina-haraNa; (4) subAhu -caMdra; (9) suvidhinAtha-magara, (10) zItalanAtha-zrIvatsa, vAMdaro: (5) sujAta-sUrya: (1) svayaMprabha-caMdra, (7) RSabhananar. (11) zreyAMsanAtha geDe (12) vAsupUjayasvAmI -pADe, (13) siMha (8) anantavIya-hAthI; (9). suraprabha-ghoDe; (1. vimalanAtha-bhaMDa, (14) anaMtanAtha-bAja; (15) dhamanAtha vizAla-sUrya'; (11) vajIra-zaMkha, (12) cadrAnana-baLada; vaja; (16) zAMtinAtha-haraNa, (17) kuMthunAtha-bakara (18) (13) candrabAhu-kamaLa; (14) bhujaMga-kamaLa : (15). aranAtha -nanjAvata(19) madinAtha-ghaDe athavA kuMbha izvara-caMdra, (16) nemiprabha sUrya, (17) vIrasena (vAriNa (kaLaza) (20) munisuvataravAnI - kAca; (21) naminAya - -baLada; (18) mahAbhadra - hAtha; (19) candraza - candra; nIlakamaLa(22) neminAtha-zaMkha; (23) pAzvanAtha-sapa ane (ra0) ajitavIrya-rasvastika (24) mahAvIra svAmI-siMha. vividha praznottaramAM lakhyuM che - ' , " covIsa tIrthakarenAM lAMchane anukrame jaNAvatAM zrI "vAra rAya hariLa vi ravi kasi liMksa 1 thI hemacandrAcandrAcArye abhimAnaciMtAmaNimAM lakhyuM che, candamANU ya / rUSo anoDa%: can: zaundroDaI rita zarI! saMkho saho kamalo kamalo sasi sUra vasaho yA makaraH zrIvatsaH khaDgI mahiSa zUkarastathA // 47 // haritha ya cando satthiya / kveno vana mRgazchAgo nandyAvoM ghaTo'pi ca / (A yAdI pramANe suraprabha tIrtha karanuM lAMchana . kUrmo nIlotpalaM zaGkhaH phaNI siMho'ItAM dhvajAH // 48 // nahiM paNa candra che.) hemacaMdrAcArye lAMchana mATe ahIM dhvaja' zabda prayojaye che. - vIsa viharamAna tIrthaMkaromAM keTalAMka lAMchana samAna che, paraMtu te judA judA pAMca mahAvidehanA hevAthI judA gaNAvI zrI pradyumnasUrie "viyAraArapayaramAM vIsa laIne zakAya. prAkRta bhASAmAM nIce pramANe anukrame ApyAM che:- . ajitanAtha bhagavAnanA samayamAM pAMceya bhArata, pAMce" vasaha gaya turaya vAnara kuJco kamalaM ca sasthibho cando / rAvata ane pAMceya mahAvida kSetramAM maLIne 170 tIrthaka mayara sikhiccha gaNDaya mahisa varAho ya seNo, ya // 108 // eka ja samaye vicaratA hatA te e badhA tIraMkaranA badhA ja vajja hariNo chagalo nandAvatto ya kalasa kummo y| . lAMchane judAM judAM nahotAM. eTale ke kula 74 nIluppala saGgha phaNI sIho ya jiNANa cindhAI // 109 // jeTalA judAM judAM lAMchana hatAM. ema nathI. zrI pradyumnasUrie lAMchana mATe ahIM 'cina' zabda alabatta e badhA tIrthaMkaranA lAkhonI mAhitI ApaNane maLatI nathI. paraMtu vartamAna samayanA vIsa viharamAnuM praya che. , tIrthakaronA lachamAMthI upara darzAvyuM temAM keTalAMka laIne eka jema tIrthakaronI mAtAne AvatAM svanI bAbatamAM tema karatAM vadhu tIrthaMkaranAM che. e uparathI paNa spaSTa thAya che tIrthakarAnA lAMchananI bAbatamAM paNa zvetAmbara ane giara ke savakALane mATe dareka tIrthaMkaranuM juduM ja, ananya lAMchanuM:. paraMparA vacce the bheda jovA maLe che. pAMcamA sumatinAtha hovuM joIe evuM anivArya nathI. paraMtu potapotAnA kSetra bhagavAnanuM lAMchana zvetAmbara paraMparA pramANe koMca pakSI che ane e anusAra ananya hoya che. . . . . . digambara A paraMparA pramANe cakavAka pakSI che. dasamA RSabha, caMdranana, vardhamAna ane vAriSaNa e cAra tIrtha : zItalanAtha bhagavAnanuM lAMchana tAmara paraMparA pramANe zrIvatsa kare zAtravata manAya che. eTale ke emAMnA je kAI tIrthaMkare che ane bimbara paraMparA pramANe kalpavRkSa che. caudamA nivAMzu pAme ke tarata te nAmanA bIjA tIrthaMkara thAya che. e anaMtanAtha bhagavAnanuM lAMchana zvetAmbara para parA pramANe bAja cAre tIrthaMkarane lAMchana paNa enA e ja zAdhavata rahe che. pakSI che ane digambara paraMparA pramANe zAhuDI che. aDhAramAM evI mAnyatA che, jo ke A vize vadhu prakAza paDavAnI. aranAtha bhagavAnanuM lAMchana tAra paraMparA pramANe nanhA apekSA rahe che kAraNa ke zAkavata jinanI pratimAonAM varta che ane digambara paraMparA pramANe matsya che. . lainamAM kayAMka pharaka jovA maLe che. * A uparAMta bIjA be janamAM saheja pharaka che. paMdaramAM - bhAratIya saMskRtimAM jaina, hindu, bauddha, devadevIonI dharmanAtha bhagavAnanuM lAMchana zvetAara para paNa pramANe ja che saMkhyAne kaI pAra nathI. deva ke devInI mukhAkRti te zipIe ane digambara paraMparA pramANe vadaDa che. vaLI ekavIsamA pitAnI kalA anusAra lagabhaga sarakhI banAve. ekalI mukhAnaminAtha bhagavAnanuM lAMchana zvetAmbara paraMparA pramANe kRtio parathI de ke devIone oLakhavAnuM saraLa nathI. paraMtu nIlakamaLa che. digambara para parA pramANe rakatakamaLa che. deva-devInA vAhana, Ayudha tathA anya upakaraNa dvArA temane eLe dareka tIrthaMkaranA zarIra upara anya koi tIrthaMkaranA khavAnuM saraLa thaI paDe che. vAgha, siMha, pADe, kAcabo, U dare, zarIramAM na hoya evuM sarvathA judu ja lAMchana hoya evuM nathI. kaMsa, mara, garuDa, hAthI, baLada vagere pazu-pakSI vAhana tarIke alabatta, vartamAna vIsa tIrthaMkaranAM badhAnA chane judAM jovA maLe che. keTalAMka deva-devInAM vAhana je samAna hoya che judAM che, paraMtu vIsa viharamAna jinezvaramAM baLada, hAthI, te emanAM Ayudha ke upakaraNa uparathI temanI oLakha nakakI - sUrya, caMdra, kamaLa jevAM lAMchana eka karatAM vadhAre tIrthakaronAM che. thaI zake che. hAthamAM kamaLa, pustaka, mALA, zaMkha, caka, vINAM,
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 prabuddha jIvana tA. 16-4-87 paNa bhAla-dhanarasA.vizala "vageremAMthI zuM zuM chejAma- pazuoLakhavAmAM muzkelI rahe che paraMtu eka darantavarNAnusAra prabhA hAtha che ane DAbA tathA jamaNA hAthamAM che pratimA banAvavAmAM AvI hoya evuM evuM jovA maLe che. tene uparathI 5 devIemI AkRti oLakhI kAMdhe che. eTale tIrthakaronI pratimAne laine hoya te oLakhavAmAM Taka davA ravAnA mukhAkRti manubaramati paNa paze mukelI rahe che. pAzvanAtha majJAnanI meTA bhAganI pratimAomAM bakSI) hai"ekAe uparathI paNa mane oLakhI mAthe nAsatI uNa jovA maLe che. eTale lAMchana vagura zakAya che. marataka upara ke hAthe page paherelA "alakA dvArA paNa te oLakhI zakAya che. bIjI bAju mAthe kathA na paNa teo oLakhAya che. Ama nizAnI dvArA deva-devIone he evI pArzvanAtha bhagavAnanI pratimAo paNa ThIka ThIka oLakhavAnuM jANakAro mATe adharUM nathI, jaina maMdiromAM vIsa jovA maLe che. vaLI, koi I ThekANe apavAdarUpe supArzvanAtha vitha karanA kSa-kSiNInI mUtio hoya che. temane kayAMka saLa bhagavAnanI pratimA phaNAvALI jovA maLe che eTale ke dehavaNuM vidyAdevInI mUrtio paNa hoI che. e badhI emane vAhana, ane phaNA vagere dvArA pratimAne nizcitapaNe oLakhavAmAM paNa Ayudha ke upakaraNuM hArA oLakhI zakAya che. alabatta emAM keTalIka muzkelI te rahe che. , . != : paNa kaIka keInI bAbatamAM cheDe pharaka jovA maLe che, che. Ama, jina pratimAo AkRtinI daSTie lagabhaga paraMtu eLakhavAnuM aSarUM nathI. udAharaNa tarIke nIna maMdiramAM eka ja sarakhI hovAthI emane oLakhavA mATe kaMIka viziSTa - dhAnya pakSanI smRti ne ghaNA hAthInI sUMDhane kAraNe garNapatinI mUti lAkSaNanI apekSA rahe che. A viziSTa lakSaNa te lAMchana che. mAnavAnI bhUla kare che, paraMtu gaNapatinuM vAhana uMdara che ane bAma, tIrthaMkaranAM. lAchananI eka viziSTa paraMparA jaina - pAzva yakSanuM vAhana kAcakhe che. vaLI, hAthamAM rahelI vastuomAM zAstromAM tema ja zilpavidyAmAM jovA maLe che, je anyatra 1raka che. evI rIte hiMdu aMbAmAtA ane neminAthanA kayAMya jovA maLatI nathI. '' kSakSiNI abikAmAM paNa pharaka che. . * ramaNalAla cI. zAha . . vaLI keTalIka pratimAomAM paraMparAthI pharaka jovA maLe che. ', . . ' phana : 350296 udAharaNa tarIke caDhezvarITavInuM vAhana kayAMka garuDa batAvavAmAM | ; zrI muMbai jana yuvaka saMgha : -Ave che te kakAvAva: 5NuM batAvavAmAM Ave che. ziMpIo e badhA deva-devIonAM vaiyakitaka lakSaNenA sArA zAtA hoya che. | - 385, saradAra vI pI. roDa, vanitA vizrAma sAme, keTalAka vide paNa A bAbatamAM sAruM jJAna dharAvatA hoya che ... muMbaI-40004.. - pAdaliptasUrikRta 'nirvANakalikA' graMthamAMthI tItharena lAMchane . vArSika sAmAnya sabhA'' '': * saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra, ane devadevIonAM. vAhana, Ayudha, upakaraNa : vagere vize tA. 2pamI eprila, 1947nA roja sAMjanA 4-00 vAge AdhArabhUta mAhitI sAMpaDe che. .. zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze je vakhate : 0; jinezvara bhagavAnanI pratimA vItarAganI pratimA che. emAM nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. ' sirAgatAna koI cihana, Ayudha ItyAdi hoI zake nahi. badhA ja ' , (1) gata varSanA vRttatine tathA saMdha temaja zrI tIrthaMkaranI pratimA eka sarakhI hoya che. eTale e pratimAne maNilAla mekamaca da zAha sArvajanika vAcanAlaya ane - ene oLakhavA mATe lAMchana e sauthI agatyanuM sAdhana che pustakAlayanA oDiTa thayelA hisAbone maMjura karavA. zilpazAstranI paraMparAmAM A lAMchana tIrthaMkaranI pratimAnI (2) navA varSanI aMdAjapatre maMjUra karavA. - nIcenA madhya bhAgamAM kotaravAmAM Ave che. jyAM sudhI A lAMchana (3) "saMghanA adhikArIo tema ja kAryavAhaka kotaravAmAM AvyuM nathI hotuM tyAM sudhI pratimA sAmAnya samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. nijina pratimA gaNAya che. lAMchana' karavAmAM AvatAM te keAI () "saMdha temaja vAcanAlaya - pustakAlayanA . eka nizcita tIrthaMkaranI pratimA bane che. eDiTonI nimaNuka karavA. - jinezvara bhagavAnanI pratimA emanI nirvANa avasthA I. A vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAanumora banAvAya che. pratyeka tIrthaMkara padmAsana athavA paryA vavAnuM ke "saMdhane vRttAMta tathA saMdha temaja vAcanAlaya kAsanamAM (kAusagAnamAM) nivANa pAme che. eTale tIrthaMkara ane pustakAlayanA oDiTa thayelA hisAbe 'saMghanA sigavAnanI pratimA pAsanavALI arthava kAuddhaga dhyAnamAM kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. komelI evI hoya che. A be sivAya anya koi manamAM tA. 18-4-87 thI tA. 23-4-87 sudhInA divase 4 tIrthakara bhagavAnanI pratimA hoI zake nahi. (keTalIka pratimAo daramiyAna baporanA 1 thI 5 vAgyA sudhImAM keipaNuM adhUpaghAsanamAM heya che, paraMtu te padmAsanano ja eka prakAre che.) sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze.'' .. Ama tItha karanI pratimA mukhya be AsanamAM hovAthI koIne prazna pUchavAnI IcachA hoya te be divasa ane temanA hAthamAM koI Ayudha ke upakaraNa na hovAthI kAM agAu saMdhanA kAryAlayamAM lekhita mekalI ApavA pratimA kayA tIrthaMkaranI che e oLakhavA mATe anya koI 'vinaMtI. AlaMbananI jarUra rahe che. te vArSika sAmAnya sabhAmAM upasthita thavA sarva sabhyone vinaMtI. * li : vIsa tIrthaMkaramAM keika rAtAvarNanA, koIke nIlavarNanA, nirubahena esa. zAha , ke. pI. zAhuM Ika spAma varNanA ane koI kAcanuM varNana heya che. viSNu zaileza eca. kerI pannAlAla ra. zAha anusAra pratimA banAvavAmAM AvI hoya te paNa eka varSanI I " . sahamaMtrIe : ' , " ' . ' ! : maMtrIo , | eka karatAM vadhu tIrthaMkaranI pratimA heNa zake che. eTale
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4 87 ( prazaLa jIvana 203 tetramAM umero karavAnuM azakaya ke adharuM nathI. eTale prAtihAyanA cAra kaleka umerIne 48 zlokanuM stotra banAvavAnA traNa judA ja prayAsa thayelA jovA maLe che e prayAsa karanAra darekane kadAca bIjAe karelA prayAsanI khabara nahi hAya, kAraNa ke mudraNakaLAne e jamAne nahe. game tema paNa tetramAM vadhu cAra lekane umere be traNa saikAthI vadhu prAcIna nathI ema hastapratenA AdhAre jaNAya che. jayAre bhakatAmara strotranuM paThana lagabhaga 1300 ke 1500 varSathI cAlyuM Ave che. bhakatAmara stotranI lokapriyatA ane mahattA eTalI badhI che ke saikAo pUrve paNa enI anukRtirUpe ane tIrthakara bhagavAnanI stutirUpe saMskRtamAM vasatatilakA chaMdamAM keTalIka racanA thaI che. zAMti-bhakatAmara, pAuM bhaktAmara, vIra bhaktAmara, sarasvatI bhakatAmara vagere racanAomAM paNa 44 leka ja ' jovA maLe che. eTale bhakatAmaranA 44 leka hovAnI zakyatA vizeSa samarthana maLe che. nAma - vetAmbara ane digambara paraMpara vacce kevalIbhukti ane, strI-muti jevA mahatvanA tAttvika prazno uparAMta nAnI nAnI bIjI keTalIka vigatemAM paNa je matabheda che temane eka te bhakatAmaranI kaleka saMkhyA vize jANe che. A aMge chellA saikAmAM vakhatovakhata keTalIka carcA thai che. bhakatAmara stotra-keTalAka prazno (pRSTha-ra06 thI cAlu) bhaktAmara stotranI 44 gAyAnI kRtimAM koI gAthAne pAThaphera jovA maLatuM nathI. eTale ke hastapratamAM 44 kamAthI ekane badale bIje kaleka lakhAye heya evuM jovA maLatuM nathI jyAre 48 kalekavALI jeTalI prAcIna harana jovA maLe che temAM vadhArAnA cAra zleka traNa judI judI rIte maLe che. alabatta emAM rAyamala brahmacArInI hastaprata pramANe je kaleka "samIratA'thI zarU thAya che e cAra zloka vadhu pracalita thaI gayA che je nIce pramANe che: gaMmmIratAzavapUritadigvibhAga - stralokyalokazubhasaGkAmabhUtidakSaH // karma nAcavozaLavo: san 1 khe dundumirdhanati te yazasa : pravAdI / / 32 / / mandArasundaramemsupArijAta - sntaankaadikusumaakrmhsttisddhaa| gagdhodabinduzubhamandamaruprayAtA hiyA rapaH vati te ghaNAM sati 23 ! zumbhanpramApalavabhUtrivimA vibhoste, lokatraye dyutimatA dyutimAkSipanti / prAdyadivAkaranirantarabhUrisaDAyA, dIptyA jayatyapi nizAmayi somasaubhyAm // 34 // svargApavargagamamArgavimArgaNesTa: ' yahUtaravajanaizistrothAH divyadhyanirbhavati te vizadArthasarvaH . mAvAvamAvapariNAmazugAvoH rU . 48 kSekanA bhaktAmaranI keTalIka hastapratomAM 'gaMbhIratAne badale nIcenA cAra kaleka maLe cheH viSvavibhoH sumanasaH kila varSayanti / virAthanA: sumanasa: kriku te varita svatasaGgAtAvihasatAM bagadhI samastA - styAmodinI vihasatA mudayena dhAmna: // 32 // pAra duttamaH avinAzA - sAdhAtsahasrakaramaNDalasambhrameNa // vIjaya pramorvaguNi pazvanadAsanA . prodvAghanaM bhavati kasya na mAnasAsArajam // 33 // bhASAvilaSapariNAmavidhau pristto| jIvAditadArane samartha: ja divyavanirvanitadigvalayastavAI - mArSati prayaramA manuvAna ! 24 . vizvakanetrabhaTamohamahAmahendraM / sadyo jigAya bhagavAna nijadannivettham / sanvarjayana yugapadeSa bhayAni puMsAM / maniyati sumirate rUpa , A cAra loka pracalita thayA nathI. paraMtu hastapratomAM te maLe che. vasaMtatilakA chaMdamAM navI kaleka racanA karIne mULa bhakatAmara stotramAM kavie tIrthaMkara paramAtmAnI prAtihAyanuM varNana karyuM che. 44 zlokanA bhaktAmaramAM cAra pratihAyanuM cAra kalekamAM varNana che, bhagavAnanA pratihAya ATha che eTale prAtihArthane cAra nahi, ATha leka hevA joIe e digambara mata che. eTalA mATe vadhArAnA cAra kalekamAM tIrthaMkara bhagavAnanA bAkInA cAra prAtihAryonuM varNana che. vetAmbara mata ema kahe che ke kavine Azaya badhA ja pratihAryonuM varNana karavAnuM nathI. je tema hota te je cAra loka ApavAmAM AvyA che temAM prAtihArvenuM kramAnusAra varNana heta, paraMtu tene badale kavie azaka vRkSa, siMhAsana cAmara ane chatra-ema pahelAthI chellA trAtihArca sudhImAMthI cAra prAtihAryonuM varNana karyuM che. dudubhi, puSpavRSTi, bhAmaMDala ane zvini e cAra prAtihAyane lagatA leka je umeravAmAM Ave te prAtihAryone krama sacavAta nathI. kavine Azaya je badhA ja prAtihAryonuM varNana karavAnuM hoya te kavi ADeya prAtihAryonuM kramAnusAra varNana kare. ahIM kamAnusAra varNana nathI. e batAve che ke kavine Azaya badhA prAtihAryonuM varNana karavAnuM nathI. | tIrthaMkara paramAtmAna prAtihA e atizaya che. je e ATheya atizayonuM varNana karavAno kavine, Azaya hoya te te pachI zare thatAM "rinakrama..." lekanI aMdara eka vadhu devakRta atizayanuM varNana che emAM tIrthakare. jayAM vicare tyAM temanA caraNa nIce devo suvarNakamaLanI racanA kare che. je vinA Azaya devakRta badhA ja AtazanuM varNana karavAno hoya te pachI mAtra suvarNa kaLavALA atizayane
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna jIvana 204 vaNuM vavAnI zI jarUra? eTale vastutaH kavi tA devA dvArA karatA gaNIsa atizayamathI namUnArUpa pAMca Rtizayanu (cAra prAtihAyanuM ane eka suvaNa'kamaLanuM) varNana kare che. jo evI dalIla karavAmAM Ave ke "devakRta badhA atizayAnuM varNana karavA -jatAM kRtine vistAra vadhI jAya tA te dalIla paNa yogya nathI, kAraNa ke te pachI prAtihAyanA vadhu leAkanI AvazyakatA rahetI nathI, vaLI kavie tIya kara paramAtmAnI bhakitane mahimA kevI kevI ApattimAM camatkArika rIte rakSaNa kare che tene mahimA vadhu'vavA mATe A " nava jeTalA leAkanI racanA karI che, je mahimA khe ke traNa lekamAM vadhu'vI zakAta, athavA 'maddhivendra' e ekaja leAka pUratA hatA evI dalIla karAya che. Ama, bhAtAmaranI leAka sakhyA mATe matabheda cAhyA Ave che. Ama chatAM je ke! ArAdhA 44ne badale 48 zlAMkanu pAna kare tA tethI kASTha hAni hovAne sabhanna nathI. 44 3 48 4lAkanA vivAdamAM UtaravuM' ke 'amuka ja matA Agra rAkhavA enA karatAM potapAtAnI zraddhA anusAra e spetranA bhAvamAsamaya paThana dvArA ArAdhanA karavI eja mahattvanI vAta ArAdhako mATe hovI ghaTe. (2) keTalAka prazna kare che ke bhatAmara RRNuM kaThina rahetra che, jaladI mATe thatuM nathI. enA karatAM ene gujarAtI anuvAda moDhe karavAmAM zuM khoTuM che? } che. bhakatAmara statra dhaNuM kar3hita che e vAta sAcI che, emAM keTalAya aparicita zabda ane joDAkSare Ave che ane zabdo vaccenI sadhinA kAraNe uccAraNu aTapaTu lAge ethI teAtra jaladI kaMThastha thatuM nathI e vAta paNa kaMika aMze sAcI che. ene atha samajAtA nathI ke yAda rahetA nathI, evI riyArdamAM paNu kaika tathya jarUra rahelu haze! khAma chatAM jeonA manamAM eka vakhata bhakatAmara stotra pratye sabahumAna bhakita-prIti jAge che ane ArAdhanAmAM rasa ane rUci vadhavA lAge che temane mATe bhakatAmara stotramAM kazuM Ana nathI. aneka leAkAnA svAnubhavanI A vAta che. RbhaNu strIpu paNa bhakatAmara kaThastha karI zaryAM che. bhakatAmara kaMThastha karavA mATe viziSTa paddhati apanAvavI joie. eka sAthe AkhA zloka jemanAthI kaMThastha na thAya teoe lAkanI dhI' patithI zarUAta karavI joie. se-khase vakhata e ceDAka zabdanuM evuM satata rANu karavuM joIe ke jethI e zabda jIsamAM khesI jAya tyAra pachI bAkInI patinuM paNa e pramANe raTaNa karyAM pachI eka mAkhI patinu se base vakhata satata raTaNu karavuM joie. eka pati kaThastha thai jAya, tyAra pachI mIjI paMkti, tyAra pachI trIjI pati, tyAra pachI cothI paMkti ema cAre pati kaMThastha thai gayA pachI mAkhA leAkanu saLaMga rANuM se-basA vakhata karavAthI AkhA leAka kaMThastha thai jAya che. lekane kaThastha karavAmAM potAnI prakRti ane krAvaTa anusAra paddhati apanAvavI joe. paraMtu kraThastha karavAmAM kAi eka paddhati uparAMta potAnI sAcI ruci UMDI laganI ane ananya zraddhA ghaNu vadhu kAya' karI jAya che. jyAM tamannA che tyAM kraThastha karavAnuM kAya' pAra pAyA vagara rahetuM nathI. UlaTuM, bhaktAmara statra kaMThastha karavAnu ahu saraLa che evI keTalAya leAkAnI svAnubhavasiddha khAkhata che. 362 tA. 16-4-87 atha ja AvatA hoya to paNa mULa saMskRta bhakatAmaranuM pAna jeTalu lAbhadAyI che teTalu tenA manuvAdanI bAbatamAM nathI. kavitAnA kaRpaNa anuvAdamAM kavitAnuM badhu ja hArda ane sadiya Utare aucit sara che evuM banatuM nathI. vaLI zabdanu" patAnuM paNa vAdamAM AvatuM' nathI. vaLI bhakatAmara mATe ema kahevAya che ke enA leAkA matragati che. emAM varNAkSarAnu savaijana kavie evI khUbIthI karyu che ke eka bAju te tItha kara paramAtmA RSamadeva bhagavAnanuM stavana kItana che, teA zrIjI khAjI maMtrAkSarAnuM anAyAsa uccAraNa paNa thAya che. e maMtrA kayA che tenI ApaNane khabara paDatI nathI. mULa stotramAM je maMtrAkSarA enA racayitA, ASadraSTA mAnatuMgasUrie gALyA che, te ma trAkSarA gujarAtI, hindI ke anya bhASAnA anuvAdamAM na Ave e svAbhAvika che AthI anuvAda karatAM mULa sarakRta teMtranuM pAna vadhu lAbhAyI che, ema manAya che. aya na AvaDatA hAya tA. paNa anAyAsa ma trAkSaranuM phaLa harSoMllAsapU karelA pAnathI thAya che e atyaMta mahattvanI bAbata che. (3) bhakatAmara, tetranu pAna kayAre karavu ? bhakatAmara teMtranuM savAre bapore-sAMje-rAtre ema jude jude samaye leAkA peAtAnI | anukULatA anusAra pAna kara kare che. bhakatAmara Atra eka atyaMta pavitra stotra che, mATe enuM pAna svAdhyAya kALamAM ja karavuM, " mAthAya kALamAM na karavuM evA eka mata che. jaina dhama mAM sAdhu-sAdhvI ane gRhasthA mATe kayAre kyAre asvAUAyu kALa gaNavA tenA niyama ApelA che divasa-rAtrInA cevIsa kalAkamAM sadhikALanA samaya upAMta keTalAka samaya asvAdhyAya kALa tarIke bhutAnye che. e samaye keTalAka leAkA bhatAmaranuM paThana karatA nathI. saurASTra ane kacchaMtA keTalAka lekA asvAdhyAya kALamAM bhakatAmaranuM paThana na karavAnA niyamanuM custapaNe pAtrana kare che. paraMtu asvAdhyAya kALamAM bhakatAmara teMtranuM paThana na karavu evu' kASTha vidhAna prAcIna zAstra granthAmAM jovA maLatuM nathI. eTale aravA kALamAM bhakatAmaranuM pAna na karavuM e krAi zAstrIya vidhAna nathI, paraMtu leAkalAgaNIthI vyApaka. anela eka maryAti para parA mAtra che. dhaNA jaine peAtAnI anukULatA anusAra divasa kaeNrAtrinA game te samaye bhakatAmaranuM pAna kare che. kA tAmanuM pa tA pa bhakatAmAM bhagavAnanI stuti che. stuti e hRdayanA udgAra che. eTale bhakitabhAvapUNa' A stotranA pAna ke gAnamAM kAI samayanuM baMdhana hoi zake nahi pa. pU. vijayarAmacaMdrasUrijI mahArAja, pa. pU. (sva) vijaya dhama rijI mahArAja, pa. pU. (sva.) zrI tantrAna'vijayajI mahArAja vagere keTalAka, AcAya bhagavate. ane muni mahArAjo sAthe A praznanI me chaNAvaTa karI che ane te badhAnA eka ja mata rahyo che ke bhagavAnanI stuti gAvAmAM samayanu kAi baMdhana hoi zake nahi vaLa bhakatAmaranA chellA lekamAM A stotranu pAna kayAre karavuM te mATe 'ajasa' zabda Ave che. 'ajasa' eTale nitya ane nitya eTale samayanA krAipaNu dhana vagara. JAma khuda kavie peAte ja bhakatAmaranu paThana game tyAre karI zakAya evu svetramAM ja kramAvyuM che. alakhatta Ama chatAM, asvAdayAya kALa, karatAM svAAyakALamAM kareluM pAna ke gAna vizeSa mULa Ape e spaSTa che. evI ja rIte mukhazuddhi, vastrazuddhi, sthaLazuddhi sAthe how Babe Mar
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-17 * praha jIvana 205 kareluM paThana paNa avazya viroSa phaLa Ape, paraMtu asvAdhyAya kALamAM pAna-gAna karavA mATe koI zAstrIya pratibaMdha nathI. mAtra keTalAka lokomAM evI paraMparA che. evI ja rIte nAhI-dhajIne, svacacha varatra paherIne ja deha ane vastranI pUrI zuci jALavIne ja bhaktAmaranuM paThana karI zakAya ane meTA samUha vacce athavA TreinamAM ke basamAM bhakatAmaranuM paThana na thaI zake evuM vidhAna paNa sAcuM nathI. musApharImAM Trena, basa ke meTarakAramAM bhakatAmaranuM paThana thaI zake che. e mATe paNa kaI pratibaMdha koI zAstrIya graMthamAM jovA maLatuM nathI nAhI-dhoIne svaccha vara dhAraNa karyA pachI ja paThana thAya evuM paNa koI vidhAna nathI. alabatta ema karavAthI vizeSa lAbha maLe che, e dekhItuM che, paraMtu niSedha nathI. bhakatAmaranuM yaMtra sahita pUjana karanAre zuddhinA badhA niyame sAcavavA joie bhakatAmara divasamAM eka ja vAra khelI zakAya ke eka karatAM vadhAre vAra bolI zakAya? A prazna paNa keTalAka kare che. A bAbatamAM bhakamamara stotranA ananya ArAma kI taravAnaMdavijayajI mahArAjane prazna karatAM temaNe mane jaNAvyuM hatuM bhAtAmara stotra te jeTalI vAra belIe teTalIvAra vadhu lAbhadAyaka che. pArI ArAdhanA karanAre divasamAM ochAmAM goLI traNavAra-savAra, bapora ane sAMja avazya paThana karavuM joie. bAra mahinA traNe vakhata paThana karanArane avazya camatkArika lAbha thayo hovAnA dAkhalA nedhAyelA che. bhakatAmaranA pAna vakhate bhAvapUrNa che. llAsa che ane tIrtha"kara paramAtmAnA svarUpa sAthe tadupatA hevI eja sauthI mahatvanI vAta che. evuM paThana karatI vakhate akhamAM harSAzru Ave e enI eka sAcI kaseTI che. (4) "bhaktAmara stotra'mAM aravalathI zarU thatA zlokamAM nIcenI paMkti Ave che: 'yatkokilaH kila madhau madhuraM virauti / takAnUtafsTA niyama hetu che A zleka keTalAka le nIce pramANe le che: 'yatkokila: kila madhau madhuraM virauti / takavAdavAmawfjA nija detu che " A be pAThamAMthI kaye pATha sAro evo prazna keTalAkane thAya che. A be pAThamAM phakta eka zabda pUratuM ja pharaka che. "nUtane badale 'sAmra' zabda keTalAka khele che. "nUta" zabdano artha ane thAya che. brAjha' zabdane atha" paNa akhi thAya che. paraMtu kavie praje mULa zabda te "vRta', ja che. badhI prAcIna hastapratamAM e pramANe ja che. saMskRtamAM "cUta" zabda ghaNe pracalita che. abAna arthamAM te ghaNe vaparAyelo che, ane sArI rIte rUDha thayela che. paraMtu chellA eka deDha saikAthI "nUta" zabda gujarAtI, hindI, marAThI vagere bhASAomAM strIliMgadarzaka zabda tarIke pracalita banI gayo che. eTale vyavahAramAM melavAmAM aziSTa ane niSiddha manAya che. eTale e rAbda keTalAkane azvIla ke bIbhatsa lAge evo saMbhava che. AthI kaIka paMDita pitAnI marajIthI 'jUtane badale tenA paryAyarUpa "jha' zabda mUkI dIdhA. che, je idanI daSTie paNa baMdha besate AvyuM che. pAThazALAomAM bALakene mATe paNa te keTalAkane upayogI lAge che. paraMtu A eka anaSikAra ceSTA che. kavie je zabda prayojaye che te zabdamAM pitAnI marajI mujaba kAcArane lakSamAM, rAkhI pheraphAra karavAno adhikAra kendrane nathI. e pheraphAra. kavine abhipreta paNa na hoya. ArAdhake te kavinA mULa rASTrane ja vaLagI rahevuM joIe. vyAvahArika sagathI je leke para na thaI zake temanI ArAdhanA eTalI kAcI samajavI, vaLI kavine zabda manISIne zabda che; ArSadaSTAne zabda che. kavine , mAgha' zabda nahotA AvaDatA mATe "sUta" zabda prayojaze evuM nathI. paraMtu kavinI vAtamAM je zabda anAyAsa carI pAse che. ne emanA AtmAnA atala uMDANamAMthI Ave che. mATe sAcA ArAdhAe mULa zabdane ja vaphAdArIpUrvaka vaLagI rahevuM joie ane zAbdika sugamAMthI cittane nivRtta karI uttama avasAyamAM ramavuM joIe. hinduenA gAyatrI maMtramAM paNa jovAta e eka zabda Ave che, ke je chellA keTalAka saikAothI alIla ke bIbhatsa zabda tarIke paNa vaparAya che. tema chatAM e maMtramAM haju sudhI kAI paMDitAe pheraphAra karyo nathI. evI aSikAra ce koI kare che te calAvI levAya nahi. "bhaktAmara strotra" vize keTalAka sAmAnya praznonI chaNAvaTa ahIM mArI a5 mati mujaba karI che. ethI anya mata paNa hoI zake. mArI daSTie bAhya carcA ke vivAda karatA sAcI zraddhApUrvakanI ArAdhanA ja sauthI mahatvanI che. ' (gujarAta ane narmadAnAM nIra viSe vyAkhyAna saMdhanA upakrame semavAra, tA. 27-4-6987nA roja nIce pramANe eka jAhera vyAkhyAna yojavAmAM | AvyuM che. vyAkhyAtA : zrI bAbubhAI jarAbhAi paTela (gujarAtanA bhUtapUrva mukhya maMtrI viSayaH gujarAta ane narmadAnA nIra pramukha : De, ramaNalAla cI. zAha sthaLa : inDiyana maracanTa cembara, kamiTi rUma - carcageTa, muMbaI - 400020 samayaH sAMjanA 6-15 vAge saune samayasara padhAravA hArdika nimaMtraNuM nirubahena esa. zAha ke. pI. zAha zaileza eca. kaThArI pannAlAla ra. zAha ) - saha maMtrIe ' maMtrIo - bhakita saMgItanA vargo che : ", bahene 'bhakita saMgIta - stavana vagere zIkhavavA mATenAM cha aThavADiyAnA vargo saMdhanA upakrame cAlu karavAnI yojanA che. samaya: dara budhavAre bapore 3-30 thI 5-30 tA. 6ThThI me 1987 thI tA. 17mI jana" 1987 sudhI ' ,' 1' , sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI. pI. mArga, rasadhArA ke-opa. sesAyaTI, bIje mALe, ke vanitA vizrAma sAme, muMbaI - 400004 phona : 350296 A vargamAM maryAdita saMkhyAmAM bahenone levAnI che. vizeSa mAhitI mATe saMdhanA kAryAlayamAM saMparka sAdhavA vina tI uSAbahena mahetA ke. pI. zAha pannAlAla 2 rAhu pATha
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 prabuddha jIvana tA. 16-4-87 bhaktAmara stotra-keTalAka prazno. ' ramaNalAla cI. zAha ** " jemAM jinezvara bhagavAnanI stuti karavAmAM AvI hoya evAM (1) bhakatAmara stotranI zleka-saMkhyA keTalI ? A prazna 'saMskRta temAM "bhaktAmara stotranuM rathAna 'advitIya che. ghaNuM samayathI carcAte AvyA che. vAcaka umAsvAti kRta - jainomAM cAre rikAne mAnya, jaina jainetara vidvAne ane tattvArthAdhigama sUtra' jema zvetAmbara >>dAyane mAnya che tema 3' 'AcAryoe jenI khUba prazaMsA karI che, jenA upara TIkA, digambara sampradAyane paNa mAnya che. evI ja rIte mAnatuMga : * bhASya, pAdapUti, samalekI padyAnuvAda, vivaraNa vagere aneka surikRta bhakatAmara stotra paNa baMne sayyadAne mAnya che. racanAo thaI che, jenuM paThana-pAThana ane pUjana camatkArayukta paraMtu digambara sampradAyamAM bhakatAmara stotranI-wkhyA 48nI manAyuM che, e "bhaktAmara stotranI racanA mahAkavi manAya che. jayAre zvetAmbara paraMparAmAM (TalAka apavAda sivAya) zrI mAnatuMgarie vasaMtatilakA chaMdamAM karI che. kavie pote kaleka saMkhyA 4nI mAnavAmAM Ave che. alabatta 44nI enA aMtima zlokamAM pitAnA nAmane nirdeza karyo che. leka ane tenA zabdonA pATha viSe kaI matamatAMtara nathI. * A tranA paThana-pUjananI phalazruti kartAe enA chellA tAro ema mAne che ke bhakatAmara stotranA zlokanI lemAM varNavI che. A prakAranA bhayanuM ethI nivAraNa thAya che; saMkhyA kalyANa maMdira tranI jema 44nI che. kalyANa maMdira yaza ane lakSmI sahaja rIte prApta thAya che; mArA jas tetramAM pArzvanAtha bhagavAnanI stuti che. ane bhakatAmara beDIo hoya che te tUTI jAya che. A zloka uparathI evI tetramAM AdinAtha bhagavAnanI stuti che. baMne stotranI racanA mAnyatA pracalita banI che ke mAnatuMgasUrie pitAnA zarIra sAthe camatkAranI ghaTanA vaNAyelI che. tAara mAnyatA. - ' paranI (44 athavA 48) beDI sevAne praga bhakatAmarane evI che ke vartamAna cevIsInA grevIsa tIrthaMkara ane , eka eka kalAka racIne zrI harSa'rAjA samakSa karI batAvyA hatA. mahAvideha kSetramAM viharamAna evA vIsa tIrthakare ema maLI zrI mAnatuMgasUri viSe nizcita pramANabhUta mAhitI ochI kula 44 tIrthaMkara che. eTale 44 nI saMkhyAne lakSamAM rAkhIne maLe che, kAraNa ke e nAmanA eka karatAM vadhAre AcAya thaI gayA che. Ama chatAM "bhakatAmara stotra : viSe ke enA tIrthakara bhagavAnanI stutirUpa bhakatAmara stotra ane kalyANa keTalAka kaleka vize hemacaMdrAcArya, hiravijayasUri jinaprabhasUri, maMdira tetra-A baMnenI racanA thayelI che. bhakatAmara stotramAM upAdhyAya yovijayajI, munisuMdarasUri vagere pUrvasUrioe RSabhadeva bhagavAnane prathama jinendra tarI Ara bhamAM nirdeza je ulekha karelA che tathA prabhAvaka carita'mAM emanA viSe je thaye che eTaluM ja, e sivAya paNa tIrthakara bhagavAnanI prabaMdha Ape che te parathI eTaluM te nizcita che ke zrI stutirUpa e racanA gAI zakAya evI che ane gavAya paNa che. mAnatuM gari trIjathI sAtamI zatAbdo sudhInA samayamAM thayA vartamAna samayamAM ArAya evA 44 tIrthaMkara hevAthI 44 nI hovA joie. teo janme brAhmaNa hatA; vArANasInA vatanI leka saMkhyA yegya che ema zvetAmbara paraMparA mAne che. hatA; vedAdi zAstromAM pAraMgata hatA. teo "bhakatAmara' uparAMta lakatAmara ratra camatkArayukta gaNAyuM che. tenI sAthe labdhi, bhayahara tetra ane bhaktibhara tetra' nA racayitA hatA ane RddhinI vAta paNa saMkaLAyelI che. ane labdhi-Rddhi mATe 'vikramanA sAtamA saikAmAM zrI harSadevanA samayamAM hayAta hatA. kSatAmara stotranuM yaMtra sahita vidhivata pUjana thatuM AvyuM che. eTaluM ghaNu kharA vidvAne svIkAre che. ane labdhi-ddhinI saMkhyA 48 nI hovAthI bhakatAmara spekanI saMkhyA 48 hovI joIe e digambara mata che. bhakatAmara stotra emanA kartAnI namratA, laghutA, hRdayanI nirmaLatA tathA bhAvanI utkaTatAne kAraNe vyaktinA stotra bhakatAmara stotranI racanA thayAne Azare 1300 thI 150 0 tarIke jema hAyasparzI che, tema kamaeNmadhura varNaracanA, aucitya varSa thaI gayAM. vikramanA sAtamA saikAmAM mAnatuMgari thayA hovAnuM yukata zabdasaMkalanA, upamAdi alaMkAro ane kahapanAnI navInatA manAya che. bhakatAmara stotranI prAcInatama je hastaprata maLe che te badhI hastapratamAM 44 kalAkanI saMkhyA maLe che. vi. ane citrAtmaktAne kAraNe kAlaya tarIke paNa te 'adbhuta che. saM. 1426 mAM guNyAkarasUrie bhakatAmara stotranA pratyeka kalAka : saMskRta bhASAmAM artha samajAte hoya, zAMta, anukULa upara tene mahimA darzAvatI eka eka kathA ApelI che. evI ane preraka vAtAvaraNa hoya citta prasannatAthI ane hRdaya kathAnI saMkhyA 44 leka pramANenI 44 che. bhakatAmara bhaktithI sabhara hoya te samaye bhakatAmara'nA nuM ucca stranA 48 kalAka darzAvatI hastaprata ane tenA upara svare pAna ke gAna karavAmAM ane ullAsa anubhavAya che. eve 48 kathAo ApavAmAM ApavAmAM AvI hoya tevI ane tenA : samaye cittamAM rahelA azubha bhAve svayameva calita thaI jAya che. pUjana mATe 48 yaMtra darzAvatI hasta prate 200-300varSathI bhakatAmarane Ana dalAsa manane nirmaLa banAvavAnuM kArya vadhu prAcIna nathI. digambara paraMparAmAM rAyamala brahmacArIe 'bhakatAmara kathA saMgrahanI racanA karI che. ane temAM 48 avazya karI jAya che. . kaleka che ane tenA uparanI 48 kathA mApavAmAM aAvI che. koI paNa prajA pitAnA ni:satva sAhityane jhAjhe samaya paraMtu e racanA 350 varSathI prAcIna nathI eTale ke saMgharatI nathI. terase karatAMye vadhu varSathI seMkaDe ane hajAre * bhakatAmara stotranI racanA thayA pachInAM bAra varSanA gALAmAM lokeAnA mukhe rejerAja enuM Aja divasa sudhI paThana thatuM judA judA samayanI maLatI hastapratamAM 44 kalekane ja AvyuM che e ja "bhakatAmara staMtranI kAvya tarIke tema ja tetra ullekha che. hemacaMdrAcArya, hIravijayasUri, zubhazIlagaNi, , tarIke sabaLatA siddha karI Ape che. upAdhyAya thazevijayajI, vagere keIe bhakatAmara stotranA bhaktAmara stotra vize nIcenA keTalAka prazno vAraMvAra 48 kalekane ullekha karyo nathI. puchAya che: ' ( vadhu mATe pRSTha-203 juo ). bhAvika zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, , , -baI 400 004. Te. naM. 3pa026: mudraNasthAna : kena prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. 1 37 KvaSa:kA aMka ja che. muMbai tA. 1-5-87 muMbai jana yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rUA, 30- chuTaka nakala rUA. 1-50 paradezamAM era meila 20 % 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha krikeTane atireka - chellA keTalAka samayathI krikeTa ramanArA duniyAnA judA judA dezamAM ramAtI batAvavAne kAraNe jenArAonI saMkhyA paNa deza vacce ramAtI krikeTa mecanuM pramANa vadhI gayuM che ane ghaNI badhI vadhI gaI che. eka daSTie A ghaNI moTI sagavaDa TI. vI. upara enA chAMta prasAraNa karavAnA kalAkAnuM pramANa thaI che, manoraMjananuM moTuM sAdhana prApta thayuM che, aneka paNa ghaNuM dezamAM vadhI gayuM che. kayAreka te AkhI meca gharanA vRddho ane navarA mANasene samaya AnaMdamAM pasAra thAya che. oraDAmAM besIne TI vI. upara pratyakSa ramAtI hoya tema joI e enA gupase che tema chatAM vartamAna saMdarbhamAM mane lAge mANI zakAya che. karoDe lokonA manoraMjana mATe TI. vI. e che ke bhAratamAM krikeTane atireka thaI rahyo che. rIte AzIrvAdarUpa banyuM che. ene kAraNe krikeTamAM lokone rasa catura agrejoe pitAnA sAmrAjayamAM AvelA dezamAM dha vo che samaja paDe ke na paDe te paNa TI. vI. upara sAmAnya prajA mATe krikeTanI ramata dAkhala karI, paraMtu e dezamAM maeNca jonArAonI saMkhyA vadhI che. bhArate 5Na TI. vI. upara hAzakaranA sainike mATe krikeTanI ramata dAkhala na karI ke na pharajiyAta krikeTa mecanA prasAraNanA kalAke ghaNu vadhArI dIdhA che. navarA banAvI bIjI keTalIka ramata lazkaramAM pharajiyAta banAvavAmAM mAne mATe te samaya pasAra karavAnuM eka sarasa sAdhana AvI che sainike je krikeTanA rasiyA thaI jAya te beThADu, maLI gayuM che, TAIma Dipharansane kAraNe bIjA dezamAM ramAtI pramAdI thai jAya ane saMrakSaNa nabaLuM paDI jAya eTalI meca aDadhI rAte batAvAya che ane e jevA aneka leke dIrdhadaSTi emaNe tyAre paNa pitAnA saMrakSaNAtmaka svArtha mATe mIThA ujAgarA paNa kare che. ' dharAvI hatI ane bIjI bAju, eka mata pramANe gulAma prajAne krikeTa mArI priya ramata che. zALA ane kolejanAM divasomAM beThADu ane rokAyelI rAkhavAnI tarakIba krikeTa dvArA zedhI kADhI vidyArthI mitra sAthe krikeTanI ramata huM ghaNI rame chuM. judI hatI. judI TesTa meca pratyakSa jovA mATe ghaNIvAra gu chuM. krikeTanI ramatamAM baMne pakSe maLIne 22 khelADIo pahelAnA varSomAM ki upara krikeTa mecanI komenTrI ane hoya che paraMtu koI paNa vakhate sakriya paNe ramanAra te mAtra pachIthI TI. vI. upara meca jovAmAM ghaNe rasa lIdhe che. ' traNa cAra khelADIo ja hoya che. IglenDanA ja eka vicArake (alabatta chellAM keTalAka samayathI mAre e rasa sahaja rIte kahyuM che ke kreiTa e bAvIsa mukhaonI ramata che. te jovA ocho thaI gayo che.) mArA aneka mitranI jema bhAratanA mATe sTeDiyamamAM bAvIsa hajArathI vadhu mukhae bemA thAya che. lAkha karaDe leke krikeTanA rasiyA che. Ama chatAM mane ane bAvIsa lAkhathI vadhu murmAe TI vI. para jovA besI lAge che ke bhAratamAM chellA keTalAka samayathI krikeTanI ramata ! rahe che. aMgreja kavi rUDayArDa kisiMge krikeTanI hAMsI uDAvatAM mATe anAvazyaka atireka thaI rahyo che. owy ag' Criket is casting a ball at three straikrikeTa e iMglenDanI rASTrIya ramata che. aMgrejoe ght sticks and defending the same with a fourth. duniyAbharamAM jayAM jyAM pitAnuM sAmrAjaya jamAvyuM tyAM tyAM - agrejoe keTalAya dezane rAjadvArI gulAmInI sAthe sAthe gulAma rAjapamAM teo pitAnI A rASTrIya ramata laI gayA. sAMskRtika gulAmI paNa ApI, aMgrejI bhASA, ramatagamata, bhArata, pAkistAna, zrIlaMkA, bAMgalAdeza, osTreliyA tumArazAhI vahIvaTItaMtra, raheNIkaraNInA rIta rivAjo vagerene nyujhIlenDa, vesTa inDijha vagere dezomAM krikeTa atizaya lekhriya ramata rahI che. briTiza sAmrAjyavAdanA asta pachI prabhAva briTiza sAmrAjavAdanA dezomAM ghaNuM paDe che. paNa krikeTanuM AkarSaNa ghaTayuM nathI. balake jhaDapI vimAna rAjadArI gulAmImAMthI ghaNu badhA deze mukata thaI -vyavahAra, anukULa AbohavA vALA sthaLanI pasaMdagI vagerene gayA, paraMtu saMskRtika gulAmInA prabhAvamAM mukata thavAnuM lIdhe pAMcasAta dezanI aMdaaMdaranI vArA pharatI spardhAone saheluM nathI bhArata haju mAnasika rIte briTananuM - lIdhe pahelAM karatAM krikeTanI ramatanuM pramANa ghaNuM vadhI gayuM che. gulAma rahyA karyuM che. ema keTalAya rASTravAdI vicAra dUradarzana upara Akho divasa-AkhI meca eka athavA bIjA je mAne che. emAM taryuM nathI ema nahi kahI zakAya.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 208 svataMtratA maLyA pachI bhArate potAnI sakRitika amitA prabhAva jevA ane jeTalA AMtararASTrIya kSetre pADavA oe, teTalA pADayA nathI. ravatatra cIna mATe ema nahi kahI zakAya. duzmana rAjya ke prajAnA uttama guNA na panAvavA joie evI mAnyatA sAcI nathI, e apanAvavAmAM paNa bhayathAne nathI hArtA ema nahi. bhArata duniyAnA sauthI meTA leAkazAhI deza che. paraMtu ene AjhAdInAM Ara bhathI evI netAgIrI sarakArI stare sAMpaDayA karI ke jene kAraNe vahIvaTI taMtramAMthI aMgrejI bhASAne tilAMjali ApI zakAi nahi. evI ja rIte krikeTane badale rASTrIya ramatAne je gauravabhayu sthAna apAvavu joie te paNu mApI zakAyuM nathI. duniyAnI aDadhA karatAM vadhu prajAne krikeTamAM bilakula rasa nathI. karADA lekA duniyAmAM evA che ke jemaNe krikeTanuM nAma suddhAM sAMbhaLyuM nathI, amerikA, raziyA, jama'nI phrAnsa, iTalI, cIna, jApAna, kAriyA vagere dezamAM krikeTane jarApaNu sthAna maLyuM nathI. kuTakhela, hokI khejhamAla, Tebala Tenisa vagere ramatA uparAMta jImakhAnAmAM dara ramavAnI (Indoor) ramatA tathA taravuM, TADavu, kuttu, vajana UMcakavuM vagere prakAranI, zarIra kasAya evI ramatAne mahatvanuM sthAna apAya che. ethI kuMvAna prajAnuM zarIra dhaDatara sAru thAya che ane e prakAranI pravRttio taraph tenu mana AkarSAya che. dezanI zarIra saMpattinI dRSTie e Avazyaka che. bhAratanA yuvAneAnI zarIra sa Mpatti ekadare joie to jarA paNu praza MsApAtra rahI nathI. bhArata mATe to byAyamavIrAne vadhu prasiddhi apAya ane e mATe atararAjya spardhA vagere prakAranI protsAhaka navI navI yeAjanA emane mATe dhaDAya e Avazyaka che. bhAratanI Arthika sthiti naiAM ochI kharcALa ane garIbamAM garIba dharani cheAkara paNa bhAga lai zake evI khekhA, hututu, ATApATA, mallakustI, lAThIdAva, lejhIma, dhAgAsana vagerene vadhu mahattva ApAnI jarUra che zaherI nakhIrA dvArA enu je gaurava bakADI devAyuM che tene punaH sthApita karavAnu taba sarakAranuM, zALA-kolejonuM, sAmAjika saMsthAonuM che. rASTrIya caLavaLa vakhate gAMdhIjI ane anya netAo dvArA akhADA pravRttine pracAra khAkhA dezamAM je vadhI gayA hatA te AjhAdI pachI tarata esarI gayA e khedanI vAta che. chellA keTalATa samayathI TesTa mecenu pramANu dhaNu vadhI gayuM che. bhAratamAM bahuArathI osTreliyA, nyujhIlenDa, pAkistAna, vesTainDijha, zrIlaMkA vagere dezanA TesTa meca mATe nimaMtraNa apAya che. tevI ja rIte bhAratanA khennADIone te te dezamAM krikeTanI TesTa mecA ramavA mATe mokalavAmAM Ave che. pAMca divasanI TesTa meca uparAMta eka divasanI 'varlDa kapa' mATenI meca paNu have ramAvI zarU thaI gai che. Ama Ama lagabhaga judI judI meca maLAne phakata bhAratanA ja sauthI vadhu divasa krikreTa mATe vaparAvA vAgyA che. phUTamAla, DAkI ke anya ramatA thADA kalAka mATenI hoya che. krikeTa AkhA divasanI meca che. eTale anya ramatagamatA karatAM krikeTa jovAmAM prekSakAnA kra kAmenTrIAM bhaLanArAomAM lagabhaga AkhA divasa vaparAya che. tema bhAratanA badhA navarA mANusene phurasada kra nirmAtanA samaye ja vaparAya che ema huM kahI zakAya. kAmanA kannAkAno samaya paNa emAM ghaNA vaparAya che. ke veDaphAya che. e tA. 1-5-87 hakIkata che. eka bAju lAkhA ke kareDA lekane AnaMda anubhavA maLe che, te bIjI bAjue lAkhA kareDe lekA dvArA kAmanA je kimatI samayane duSTaya thAya che tene hisAba mUkavAmAM Ave tA samagra dezane samayanI dRSTie la mATu nukasAna thaI rahyu che tema niSpakSa paNe ane prAmANikapaNe vicAranAra lekAne lAgyA vinA raheze nahi je kriTanA rasiyA ghevA ke vyasanI che tene gaLe A dalIla na Utare e svAbhAvika che. krikeTanI meca jovA sAMbhaLavA lokono je samaya vaparAya che. ethI keTakeTalI AphsiAnA kAmanA kalAko bagaDe che e tA nivivAda hakIkata che meca rasAkasI bharI hoya tyAre keTalIka sarakArI kacerIomAM, kheAmAM-limiTeDa kaMpanIonI AphrisesamAM, kArakhAnAomAM mANusA TrAnjhiTara laIne AmenTrI sAMbhaLavA esI jAya che ane peAtAnA rajarUpa kAryamAM dhyAna ApatAM nathI, athavA nahi jevu ja dhyAna Ape che. zALA kAlejomAM keTalAya vidyAthI'e vaga'mAM hAjarI ApatA nathI. cAlu vage' kAnamAM ipaseAna bharAvI kamenTrI sAMbhaLavAnA prayAsA thAya che. abhyAsanA kalAkA bagaDe che, A rIte AkhA dezamAM lAkhA leAkeAnAM keTalA badhA 'matI kalAkA veDAi jAya che! uparAMta ethI kAmacerI ane azistanuM pramANa vadhatu jAya che. saravALe dezanI nItimattAnu dhANu, je bahu UMcuM nathI te paNa ghaNuM nIcu Utare che, ApaNe krikeTa meyanI paristhitithI kAM varSoMthI eTalA badhA TevAI gayA chIe ke have AvI koi TIkAtmaka vAtanu bahu mahattva ApaNune samajAtuM nathI, paraMtu je dezamAM eksinA kAmanA kalAkAnA pUrepUrA hisAba ApavAnA rahe che tevA pragatizIla leAkAnI najare te ApaNe tyAM bhAre Criminal samaya RgADa thai rahyo che ema lAgyA vagara rahero nahi. bhAratamAM krikeTa mATenA nAda, dhelachA ke gAMDapaNu pahelethI ja vadhu pramANamAM rahyAM che. chellA keTalA samayathI te krikeTane sarakArI pretsAhana atizaya maLatu rahyuM che. pariNAme krikeTamAM rasa lenAranI sa MkhyA uttarazattara vadhatI rahI che. keTalIka saMkhya te dekhAdekhIthI, gamAra na gaNavAnI bIka thI ke vAtanA kaka viSaya meLavAnI vRttithI vadhatI gai che. leDAne rasa paDe che mATe chapA paNa krikeTanA samAcArone have vadhu paDatu mahattva. ApartA rahyo che. evu vadhu paDatuM mahattva sarakArI ke binasarakArI evAM vividha stare apAya che. tethI anya ramatagamatAne ADakatarI rIte ochu prAtsAhana maLe che evu te te kSetrenI ramatAmAM ke vyAyAma pravRttimAM paDelA ghaNA vicArakAne lAge che. je ramatagamatane reDiye, TI vI., chApAM sAmayiA vagere mAdhame dvArA vadhu prasiddhi apAya tevI ramanA tarapha kuratI rIte naveA yuvAnavaga' vadhu AkarSAya. anya ramatagamate vadhu prAdhAnya na apAtuM hAvAnA kaNe e kSetrema sArA yuvAne nathI ArSAyA e sarakArane cATe ciMtAne viSaya banavA joie. sarakAre peAtAnAM mAdhyamA dvArA anya ramatanA zreSTha kheADIone vadhu prasiddhi ApavI joie. dezanA lADIlA ramatavIrAmAM mAtra krikeTavIrA ja nahi anya khelADIone paNa sAruM sthAna maLe (anusadhAna pRSThA 217 upara) 2
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 1-5-87 kahuM chana madhyakAlIna gujarAtI jana sAhityamAM hAlaraDAM zraddhA e. trivedI ApaNane saune kAlidAse kahelI pelI vAtanuM smaraNa che mATe teonA aMtarane nimaLa prema bALaka pratyeno mahimA ke bALakanA aMga paranI rajanA sparzathI malina thavAmAM dhanyatA bhAva pazu teo ADakatarI rIte sUcave che. rahelI che. ema kahI zakAya ke paramezvarane sRSTinA sarjanathI upalabdha traNa mudrita kRtio A pramANe che: eTale ke je AnaMda thAya eTale ke te AnaMda strIne (1) jayavijayakRta: kalyANuvijaya gaNine rAsa' (racanA pitAnA bALakanI sAme jotAM thAya che, Ama, bALaka saMvata 1555, A suda 5) kalyANuvijyagathine rAsa e ApaNuM jIvanamAM prasannatAnuM, jIvanane jIvavAnuM baLa mULa kRti 14 DhALanI che. temanI trIjI DhALa mAtA hulAvana pUruM pADavAnuM nimitta banI rahe che. bALakane UMdhADavA mATe hAlaraDu" che-je 17 kaDInuM che. mAtA jyAre gAtI hoya che tyAre keTalI badhA AnaMdavibhora - bIjA be hAlaraDAM mahAvIra svAmI viSayaka che. (2) rUpabanI jatI haze! bALakane pAraNAmAM suvADatI vakhate te zuM zuM vijaya ziSya amI vijaya kRta je 18 kaDInuM che ane (3) anubhavatI haze te te mAtra te anubhavanAra ja jANe. paNa kavinI ratnavijaya ziSya dIpavijaya kRta je 17 kaDInuM che. A baMne ka5tA sarvatra paheAMcI zake che ne tethI ja keTalIka manarama 19mI sadI pUrvArdhanAM che. kRtio prastuta viSayaka maLI che. rAmakRSNanI bALalIlAnAM - prathama ApaNe jayavijaya kRta kalyANavijayagaNinuM hAlaraDuM paddha madhyakAlIna kavioe jema ke narasiMha-bhAlaNa-premAnaMda joIe. vageree ApelI ja che. kauzalyA ane jodAnA nimitte mAtA pUjI pitAnA putrane suvaDAvatAM kahe che? maLelAM vAtsalyarasathI bharapUra pade ApaNe hajI paNa mAryA dharama phaLyuM jinavarataNuM karIe chIe. mAtA bALaka mATe te sarvasva che; paNa bALaka mAtA mATe zuM che; tenA vize te kevuM vicAre che, kevA kevA bhAve ane tethI te anubhave che te badhu mAtA jyAre bALakane pAraNAmAM "dulabha vadana dIThuM putranuM, suvADatI hoya che, tyAre je gIta gAine suvADe che temAM vyakata mujha salI he halIe guvAsa." thAya che. pitAnA gRhasthajIvananI saphaLatA A putra prAptimAM teo hAlaraDu"-e zabdaprayoga karIe ke tarata ja bALakane mAne che, te putra ke? UMdhADavAnA hetuthI, pAraNuM jhulAvatAM gAtI mAtAnuM citra khaDuM guNaniSi putra tuM janamio, thaI jAya che, ane e sAthe ja keTalI bAbate temAM sahaja meM pAmIe he saghalI sanamAna." samAveza thaI jAya che. prathama te bALakane UMdhADavAnA hetuthI A guNAnA sAgara25 e putra prAptithI jagatanuM sarva sanmAna gavAtuM hovAthI tene UMdha Ave te laya, evuM madhura, kamaLa, pitAne prApta thayAne temane AnaMda che. pachI te putranA madIluM saMgItatatva tema anivArya hoya che. pachI temAM sAmAnya zaNagAranuM madhyakAlIna paraMparAgata varNana che, jema ke: rIte bALakanuM, pAraNAnuM ane tenI bALaramatanuM kramaza: varNana bhalI TopI lAla raMga taNI, Ave che. hAlaraDuM mAtA ja gAya e bAbata temAM gati ja maNi metI he bharI apAra' ke che. AthI, te vAtsalyarasathI tarabaLa hoya che. bALakanA saMbaM dhane kAraNe mAtA dvArA anubhavAtAM dhanyatA, prasannatA, ullAsa pAya taNI bhalI jaDI.. Adi emAM vaNAyelAM hoya che. sAthe sAthe bALakanA zaNugArA pahirAvuM he tanuM janamani Aja dinA ane kauTuMbika saMbaMdhanA svabhAvokitabharyA madhura cine ane pachI tenA lagnanI paNa kapanA bALaka hajI gheDiyAmAM ahIM pUrato avakAza maLe che. eka atyaMta mahatvanI vAta A hoya paNa matA mAtra pitAnA bALaka mATe sArAmAM sArI kanyA svarUpamAM e che ke AvAM pado ke gItAmAM hamezAM ullAsa ja Avaze ema ja vicAre. ApaNumAM paNa ema gAya che ke: heya. bALakanA uttamottama bhAvinI AzA emAM pragaTa thatI "rAjAnI kanyA maLI, bhAIe pAcho mahelI vALI." ahIM hoya che. ame ahIM UjaLe AzAvAda daSTigocara thAya che. 5Na putranA lagna aMge eka mAtAne bhAva ke citrita thaye karyAya nirAzA ke hatAzA nathI hotI. AnaMda ane zAMtinuM, che. te joIe: prasannatAnuM ane dhanyatAnuM hAlaraDAmAM vizeSabhAve nirUpaNa avasi putrane mAMgalAM thAya che. rUDe karasima che vivAha samajeDi; have ApaNe madhyakAlIna gujarAtImAMthI jaina kavio dvArA kulavadhu mUjha pAya lAgaze, racAyesa upalabdha traNa mudrita hAlaraDoi vicAra karIe. A muhacaze ho mana vAMchita keDa.' hAlaraDAMo vize eka bAbata sau prathama e neAMdhavI joIe ke A hAlaraDAmAM mAtAnA bALaka pratyenA premane kavie je enA sarjake sAdhu hovA chatAM bALaka ane mAtAnA mAdhuryabharyA rIte rajU karyo che te khAsa ullekhanIya che; saMbaMdhane khUba komaLatAthI, vAstavika rIte rajU kare che. kamala nayana putra nirakhatAM, vairAgI sAdhu AvA bhAvanI AdratAthI bharelA, rasika madhura mujha keruM mana bhamara lIna; citra Ape e ja AnaMdadAyaka ghaTanA che. bALake-mAtAnA dina dina vadhe nehaluM, saMbaMdhanuM gauravabharyuM citra teo upasAve che. te sAthe bALako jima dI jala saMcaya mIna."
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 prathaddha jIvana tA. 1-5-7 mAtRpremanI uccatama abhivyakita kAvyAtmaka rIte karyA pachI mAtA bALakanI rakSA mATe aneka devIone prArthe che. e rakSAnI prArthanA sAthe A hAlaraDuM samApta thAya che. bIjA be hAlaraDAM mahAvIra svAmInAM che. kalyANavijayagathinA hAlaraDAmAM mAtA kahe che ke jinavaranA dharmanA pAlananuM mane phaLa maLyuM. ahIM te khuda jinavara putra che, chatAMya mAtAnA bhAve te mULabhUta rIte e ja rahe che. sAthe te sivAya kaMIka viziSTa bane che. prathama amIvijayakRta hAlaraDAmAM joIe te trizalAe janma ApelA putrane joI sake indranA Asana kaMpe che. eka karoDa 60 lAkha kalazathI te mahAvIrane ratra mahotsava thAya che. mahAvIranA janmathI kuLamAM AnaMda AnaMda chavAI jAya che. prajAne paNa apAra AnaMda thAya che. ghera ghera zrIphaLanAM teraNu baMdhAya che ke strIo maMgaLagIta gAya che. rAjAe khUba raMgecaMge janmotsava UjaLe A badhAMnA AnaMdamAM ziramera che trizalAnI vAta. kavi tyAM kahe cheH mAtA trizalA thaI ujamAla." ujamAla' zabdaprayoga karI trizalAne kavi keTalAM badhAM gauravAnvita kare che. pachI mahAvIranA sauMdaryane varNavatAM kavi vIranA mukha upara vAra keTarI caMdramA, paMkaja locana suMdara vizAla kapila, zukacaMcuM sarikhI dIse nimala nAsika, kemala adhara aNu raMgarela.' madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA keTalAka nAyakanA rUDha varNananI ahIM sahaja yAda AvI jAya. pachInuM eka citra khAsa noMdhapAtra che: kara acUM ke dhAve vIrakumAra harSe karI, * kaI belAvatAM kare kilakAra." jANe ApaNA ja anubhavanuM citra. citrAtmakatA A hAlaraDAnI khAsa vizeSatA che. mahAvIrane zaNagArI tene najara nA lAge mATe mAtA zuM kare che te rajU karatAM kavi kahe che: 'trizalAye jagate Aja aNiyAlI behu akhaDI; sundara kasturInuM Tabaku kIdhuM gAla." pachI maLatuM pAraNunuM citra paNa sarasa che. bIjuM suMdara dazya A rIte kaMDArAyuM cheH mAro lADakavAya sarakhA saMge ramavA jaze. manohara sukhalaDI Apiza ehane hAtha, bhajana veLA ramajhama ramajhama karate Avaze, huM te dhAne bhIDavIza huyA sAtha." ne pachI bALaramatamAMthI kramaza: meTA thatA mahAvIranI bIjA kAryonI kalpanA karI vAta ane pahoce che tenA lagnamAM. tene mATe gharanI kanyA sAthe paraNAvIza. e te moTo rAjarAjezvara thaze ne aMte trizalA belI UThe che. mArA mananA manoratha pUraze jagIza" tene putra jagIza che ne chatAMya mAtA trizalA pitAnI manokAmanAo jagIza pUraze tema prArthe che. Ama, siddhArthanA kuLanA "dinamaNi" rUpa mahAvIranuM mA hAlaraDuM temanA aneka suMdara bhAvabharyA citrone kAraNe hRdayasparzI banyuM che. dIpa vijagata "mahAvIra svAmInuM hAlarIyuMnI dhruvapaMkita hAlo hAle hAle hAle mArA naMdane ApaNane sIdhA ja mahAvIrane pAraNane jhulAvavAnI prakriyAmAM joDI de che. mahAvIra tIrthaMkara che e vAta ahIM aneka rIte batAvAI che. cauda svapnanI vAta ke kezIsvAmInA mukhethI sAMbhaLelI vAtathI trizalAne saMpUrNa khyAla che ke "cakI nahi zakIrAja' tene tyAM avataryA che. ne tethI te prasannatAthI gAya che. "mArI kukhe AvyA tAraNa taraNu jahAja, mArI kukhe AvyA traNa bhuvana ziratAja; mArI kukhe AvyA saMdha tIrathanI lAja, huM te puNya pati IdraNa thai Aja." ne Ama putra ane mAtA baMnenI mahattA varNavAI che. eka divya vAtAvaraNa ahIM sajAyuM che. A kRtinuM bIjuM noMdhapAtra lakSaNa che laya. "naMdana navalA" e zabdathI zarU karI kauTuMbika jIvananI aneka premabharI uccatama sthitio layabaddha rIte ahIM rajU karI cheH naMdana navalA baMdhava naMdIvahaMdanA tame, naMdana jAIe kahI denAra che sumAla, hasaze bhojAIo kahI dIyara mArA lADakA, hasaze ramaze ne vaLI zuMTI khaNaze gAla, hasaze ramaze ne vaLo haMsA deze gAla' cUMTI khaNaze ke dUsA deze jevI bAbato kevuM suMdara vAstavika citra dorI jAya che! te ja rIte mAmA - mAmI zuM karaze tenAM paNa lAkSaNika raMgIna jIvaMta citra mahIM UbhAM thayAM che. naMdana mAmA-mAmI sukhalaDI sahu lAvaze, naMdana gajave bharaze lADu motIcura." vagere pachI tene ramavAnAM ramakaDAMonI paNa evI ja citrAtmaka rajuAta che. pachI temane nizvALe mUkaze tyAre: naMdana navalA bhaNavA nizALe paNa mUkahyuM, gaja para aMbADI besADI mehaTe sAja. pasalI bharazuM zrIphaLa phaLa nAgaravelazuM, sukhalaDI lezuM nizALIyAne kAja." A te meTA gharane dIkare che ne mAtAnI bhAvanA che eTale badhAM ja nizALiyA mATe teo sukhaDI laI jAya evI ja ka95nA hoya ne ?! ne pachI kuMvara moTe thaze eTale sarakhI vahuvara lAvavAnI te vAta hoya ja paNuM vahIM te pachI trizalA je kahe te joIe: mahAre AgaNu vaThA amRta dudhe mehulA, mahAre agiNa philiyA surataru sukhanA kaMda' A rIte amRtanI vaSa ane ka9pavRkSarUpa putrane pote janma Ape che tenI prasantA sAthe tenuM hAlaraDuM pUruM thAya che. pachI kavi tenA para mahora mAre che ke A pAraNuM je koI gAze leze putra taNuM sAmrAja' tIrthaMkaranuM A hAlaraDuM gAvAmAM Ave te tenuM saphaLa paNa maLavuM joIe ne!
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-87 - Ama, ahI maLatA traNeya hAlarAM temAMnA svAtrikatAbharyAM aneka citrA ane vAtsalyabhAvane kAraNe hRdayasparzI anyAM che makAlIna gujarAtI sAhityamAM thyA hAlaraDAM tenI kAvyAtmakatAne kAraNe UMcu sthAna dharAve tevAM che. khIjI rIte kahIe teA vAgoLavI game tevI A avyakRti che. prazuddha jIvana (zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA upakrame madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya viSenA parisAdamAM rajU thayela nikha`dha) (1) jaina (aMaitihAsika) rAsamALA, bhA. 1, o 221-222 adRzya sRSTinA anubhava' e viSe 'pramuddha jIvana'nA 1-3-87nA aMkamAM tanasukha bhaTTanA lekha meM sapUrvaka vAMcyA. - adRzya sRSTinA anubhava' vize ema. pI. gAMdhI mAdhunika jamAnAmAM dharyAM varSo pahelAM dakSiNAmUti'nA sthApaka nAnAbhAIne adazya sRSTinA je anubhava AphrikAmAM thayA te vAta vAMcI nAnAbhAinA anubhavatu maukhika (lekhita nahi) pahe/ tanasukhabhAjInA mAsIbhAinA putra amRtalAla rAvale sAMbhaLyu. pachIthI teNe tanasukha bhaTTanA vaDIla baMdhu harihar bhaTTane ye vAtanuM varNana yu`. ane pachI harihara bhaTTa (je hAla vidyamAna nathI) tanasukha bhaTTane ahevAla sabhaLAvyA. Ama eka mULa vAta vaSa~nA aMtare traNa cAra maukhika rIte pahelI vAra tanasukha bhaTTanA vakhANumAM 'prabuddha jIvana'mAM prakAza pAmI. eka maukhika vAta, traNa vAra, varSoMnA aMtare, judI judI kArtinI samajaNu dharAvatA mANusene jyAre Relay thAya, judA judA prasage ane paristhitimAM, tyAre anA ana' thai javAnI bhayatA rahe ja. eka evI kahetI che ke eka vAta eka bIjAne kahelI cAra vAra kare, te pahelI vAtanuM dhaDa ane mAthuM taddana juduM thai javAne sa Mbhava rahe. vaLI nAnAbhAI bhaTTanI A mULa vAta aneAkhA viSayanI ane rahasyamaya jAtanI che ane tethI mULa zabdomAM, atizayAkati ane gerasamajaNu thayA vinA, mULanI mAja prasAraNa karavI e lagabhaga azakaya che ane A kissAmAM tA cAThuM thAya varSoMnA aMtare thai che. nAnAbhAie emanA peAtAnA vipula lakhANamAM gmA vAta karyAya prakaTa karI hoya evuM tanasukha bhaTTe khatAvyuM nathI tethI lAge che ke e graMthastha te nahiM ja thai hAya. saze. mAhanalAla dalIca'da desAi. prakA. adhyAtmajJAna prasAraka maDaLa-muMbai, A. vi. saM. 1969 (2) covadana stuti ratavanAdi saMgraha--1, nAnAbhAI eka mahAna vidvAna, sanniSTha, sajjana ane cAritryavAna vyakita hatAM jemane mATe gujarAta gaurava lai zake, e vAta suvidita che. emanA AvA anekhA anubhavanI vAta jo emane potAne bahu rasaprada, athavA mahattvanI lAgI hAta, jenA prasAraNathI leAkAnI buddhi, jJAna, athavA vicArazaktimAM kAMi pheraphAra thavAnI zakayatA heAta tA, mArA pramANe jarUra A vAtane vadhAre khahALI prasiddhi ApI hota. vaLI, ekamAtra mukhathI AphrikA jai caDelA pAzune tyAMnI jama-naka panImAM nArI apAvavAnA zreya mATe, temaNe rAtanA TADhA paheAraeN pretasRSTi dvArA sAMbhaLelI vAtamAM, je sUcana thayuM. hAya tene vAdAra pazu rahyA vinA, vaLatI savAre, potAnAM vicAra ane kalpanAthI, asaMgata pheraphAra karIne, vagara kAraNe satyane vegaLu mUkIne, 361 ane pR 361 thI 365. prakA. mAratara umedacaMda rAyacaMda. trIjI AvRtti. 4. 1933, 112 pR. 358 thI nAnAbhAi Ama kare e vAta mArA jevA sAdhAraNu mAsanI kalpanAmAM Utare evI nathI, mane lagabhaga as vita ke azakaya jevI lAge che, eTale mane dahezata rahe che ke tanasukha bhaTTanA mAsImAi bhAi amRtalAla rAvaLe kAMika samajavamAM bhUlacUka karI haze. athavA anAyAse, in a fit of forgetfulness, e vAtanI kaDI kAMdha kheSTha nAkhI haze, athavA harihara bhaTTane AvI vAta karavAmAM kAMi bhUla ke vismRti thai hAya e paNa zakaya che mathavA vaDIlakhanI samajamAM ane mA kAmamAM emaNe tanasukha bhaTTane kahevAmAM khasanA samajavAmAM kASTha ThekANe bhUla thai hoya te te Nu bhavika che. ahI eTalu kahevAnI mAre khAsa jarUra che ke mane potAne mahAbhArata, veda, ke evA ApaNA khIjA mahAna graMthAnA i UMDA abhyAsa nathI. alabatta, e tA mArA jIvananI eka kSati che. pazu hindustAnA ucca AdarzoM, siddhio ane UMDI vicArayati jotAM jo ApaNe AvI vAva svIkAratA thai jaye te ApaNI jUtI sa MskRtinuM AmAM avazyana ja thaze ! ema mArA jevA sAmAnya mANusa ke jenI kAi jAtanI jAhera karavA jevI siddhi nathI. ene paNa lAge che mahAtmA gAMdhInI satyanI vyAkhyA thyApaNe joi ke vicArIe tA Avu AcaraNa mane aa deSayukta lAge God is Truth, and Truth is God evuM mahAtmAjInuM pratipAdana, ane vatana Meaus must be as pure as the ends- pazu mahAtmAjInu aneka vAra jAhera karelu sUtra. AvA UMcA Adaza' ane stara uparathI AvI rIte, eka paThANune nokarI apAvavA mATe, nAnAbhAi jevA moTA ciMtaka mULa vAtane thApAthala karavAmAM, asatya-kathanane doSa AAve ke na Ave, evA praznanA javAkhamAM nA rAya, na Ave' evuM pratipAdana, mAvA najIvA lAbhanA kissA mATe, nAnAbhAI kare e tA maLe. akalpya, avizvasanIya lAge che. A viSayamAM mA jJAna te dhaNuM alpa che. paN te chata AvA viSayamAM kAya sArA prakAza paDe evA mahAnubhAvA (u. ta. racheDadAsajI mahArAja mu ArI bApu, AThavalejI) jevI adhikAra dharAvatI vyakitaenI sAthe saMparka' sAdhIne, kaSTa spaSTIkaraNa meLavI zakAya te hitakara thaze ema mAnuM chuM sauthI vadhAre yegya uttara ApIne samAdhAna karI zake evA te vineAkhAjI, kedAranAthajI gAya. pazu te teA vidyamAna nathI. mAvA gUDha viSayamAM huM te khIju kaMi kahI zakuM nahi, paNa eka sAmAnya mANasanI dRSTie satya'mAM Taka rahevAnI ApaNI prabaLa bhAvanAne vyakata karuM chuM.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 prabuddha jIvana zrI sukhaI jaina yuvaka saMgha vArSika vRttAMta zrI muM' jaina yuvaka sadha mAtra sasthA nathI paraMtu anekavidha pravRttione rasrota che. sADA pAMca dAyakA pahelAM sthapAyelI A saMsthAe vicAra jAgRti ane vicAra parivata'nanI sacAlane satata prajavalita rAkhI samAjanA sarakAra dhaDatara mATe agrIma bhAga bhajavye che. A saMsthAnA saddanasIkhe tene samaye samaye yogya netRtva maLatuM rahyuM che. saMsthAnA prAraMbhathI ja zrI paramAnaMda kApaDiyAe nibhI'ka netRtva pUruM pADIne gyA sthAnI vikAsayAtrAmAM me kALA ApyA che, te zrI cImanalAla cakubhAi zAhe A saMsthAnI pravRttione navuM parimANu ApIne A sasthAne vadhu lokapriya banAvI che. varta'mAna pramukha DA. ramaNulAla cI. zrAddhanI umadA mAvajatathI A saMsthAnA kAyalakanA sArA ene vistAra thaye che. sadha enA 58mA varSanI yAtrA have pUrI kare che. tyAre vItelA varSanI vividha pravRttinuM ahIM digdana karAvatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhagatI pravRttionA savigata ahevAla 'prabuddha jIvana'mAM agAu pragaTa thayela che eTale hI e pravRttio para UDatI najare vokana karIzu. vahIvaTI ane aAthi'ka dRSTie A ahevAla tA. 1-1*1986 thI tA. 31-12-1986 sudhInA ane kAya vAhInI dRSTie chellI vArSi ka sAmAnya sabhA tA. 12-4-1986 nA rAja maLI tyArathI kAryavAhaka samiAtae ahevAla majUra karyAM tyAra sudhInA eTale ke tA. 2-4-1987 sudhInA che. saghanA sabhyA : sadhanA sabhyAnI sakhyA hAla A pramANe che : peTrana sabhya 127, AjIvana sabhyo 1700, sAmAnya sabhyo 125 ane pramuddha jIvana'nA grAhakI 350, prabuddha jIvana' : 'pramuddha jIvana' zrI mukharjI jaina yuvaka sadhanuM mukhapatra che, tema eka vaicArika sAmayika paNa che. yathAza niyamitapaNe pragaTa karavA mATe ame satata prayatnazIla rahIe chIe. supratiSThita vidvAna lekhAnA amane sAro sahakAra satata sAMpaDato rahyo che, je mATe ame temanA khUba AAbhArI chIe. sAhitya, zikSaNu, dhama', rAjakAraNu, vijJAna, maneAvijJAna, samAja sevA ityAdi vividha kSetranA vividha viSayo para lekho chApIne "prabuddha jIvana'mAM vaividhya jALavavA prayatna karIe chIe. 'prabuddha jIvana'nA hiMsAmA pragaTa karyAM che, te anusAra varSa daramiyAna AAvaka karatAM kharcanA vadhArA rU. 58,922/69 thayA che. prabuddha jIvana'mAM pragaTa thatA lekhone anya dainikA ane sAmayikA uSkRta kare che e ApaNA mATe gauravanI khAkhata che. 'prabuddha jIvana'nuM prakAzana samayasara niyamita thaI zakyuM che. e mATe me TrenDa prinTasa' ane tenA mukhya saMcAlaka zrI kAkubhAinA ane temanA sTAphanA sabhyanA ame AAbhArI chIe. zrI ma. mA. zAhu mAnika vAcanAlaya ane pustakAlaya: pustakAlayamAM vadhu' daramiyAna za. 13860/55 nAM pustaka tA. 1-5-1 vasAvavAmAM AvyAM che. varSa' Akhare Azare 13000 pustal che. varSa' daramiyAna Avaka karatAM kharcanA vadhArA za. 28517/57 thaye, temAMthI bRhada mukha mahAnagarapAlikA taraphathI maLela grAnTanA rU. 10,000/-bAda jatAM eka dara rU. 18519nI khAdha rahI che. vAcanAlayamAM 15 niA, 30 sAptAhikA, 14 pAkSika, 41 mAsiA ane 9 vArSi'ka sahita 109 sAmayikA Ale che, bhASa.vAra vagI karaNa pramANe 9 gujarAtI, 9 hindI cha aMgrejI ane 2 mADI sAmAyika Ave che, vAcanAlaya ane pustakAlaya samitinA sabhya ane sa MtrI zrI harilAla gulAbaya dra zAhane tema ja vRda subhaI mahAnagarapAlikAnA ame aAbhAra mAnIe chIe premaLa jayati : saca saMcAlita ane kha'bhata nivAsI zrI maddAsukhabhAna prerita premaLa jyAti'nA upakrame vaSa' daramiyAna dAdara, bhATuMgA, vAMdarA, jogezvarI, adherI, sAntAkrujha, malADa, khArIvalI, dahIsara, virAra, varalI, pramAdevI, nAyar hAspiTala vagere juI juda sthaLAe TeliphAna bUtha ApavAnA kAyakrame yAAyA hatA. premaLa jyoti'nA saMyojakA zrImatI nirubahena zAha ane zrImatI kamalabahena pisapATInI jAta dekharekha heThaLa ke premaLa jyoti'nI pravRttio supere cAlI rahI che, e mATe temanA ane anya kAryakara mahetAnA ame AbhArI chIe. vile pArlAnI premaLa jAti zAkhA; AjathI aDhI varSAM paDelAM vile pArlIM khAte prepaLa jyAti'nI zAkhAne prAraMbha thaye hatA.mA zAkhAnI bahene dara guruvAre vile pArjanI nANAvaTI hepiTalanA dadI te Arthika sahAya Ape che, A zAkhAnA sayAjA tarIke zrImatI smitAbahena kAmadAra ane zrImatI sulIbahena hIrANI sevA Ape che tenI sAbhAra noMdha laIe chIe. asthi sAravAra kendra sadhanA pAnada kArpADayA sabhAgRhamAM tA. 31-7-83 thI asthi sAravAra kendra zarU karavAmAM Avyu che, A kendramAM hArdanamAM dUradeAnA niSNAta DrA. je. pI pIThAvAlA dara ravivAre 9-00 thI 1-00 daramiyAna slIpaDika, maNakAnI takalIph ghUMTaNanA sojo, paganI eDI ane kANInA dukhAvA, khamanuM Ama thai javuM ke vAraMvAra UtarI javu, lena TIkhI., zarUAtanA peliyA, spenDilesIsa mAdi rAgenI sevAbhAve sAravAra kare che. davAnA kharca' daradIe ApavAnA rahe che. temAM paNa yogya daradIone rAhata chApavAmAM Ave che. A kendranA saMyojaka tarIke kArobArI samitinA sabhya zrI pravINuMbhAI ma'gaLadAsa zAha dara ravivAre acUka hAjarI ApI sevA ApI rahyA che. emAM chellA keTalAka samayathI samitinAM sabhya zrImatI jayAkhahena vIrA paNa nimita sevA ApatAM rahyAM che. e tenA ane DA. pIThAvAlAnA ame RNI chIe, vilepArlo mAM asthi sAravAra kendra tA. 26-1-85 nA roja zarU thayelA A kendramAM dara
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 tA. 1-5-87 prabuddha jIvana mahinAnA chellA ravivAre baporanA -30thI 5-30 sudhI * zrI zailezabhAI mahAdeviyAne haradvAra kuMbhadarzanaasthi niSNAta Do. je. pI pIThAvAlA sevA Ape che. A 1986 aMgene eka vAtalApa zanivAra, tA. -6-86 nA kendranA saMyojaka tarIke zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha ane . sAMjanA sAta vAge yojavAmAM Avyo hato jemAM rAIDa zrImatI paNulekhAbahena dezI sevA Ape che. teo saune dvArA kuMbha meLAnuM darzana karAvavAmAM AvyuM hatuM. ame hArdika AbhAra mAnIe chIe * jaina dharmanA prakhara abhyAsI ane keliphorniyA yunivarsiTI, zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka . amerikAnA jainIjhama enDa buddhijhamanA prophesara De. padmanAbha vyAkhyAnamALA. jaina sAthe eka vArtAlApa guruvAra, tA 26-6-86nA saMghanA upakrame uparokata vyAkhyAnamALA tA. 14, 15 sAMjanA 6-15 kalAke rAkhavAmAM AvI hate. ane 16mI eprila, 1986 ema traNa divasa mATe carcageTa jANItA rAjakIya agraNI che. subramaNyama svAmInuM khAtenA inDiyana maracanTasa cembaranA vAcaMda hIrAcaMda rAjakAraNanA pravA" e viSaya paranuM pravacana semavAra, sabhA gRhamAM sAMjanA 6-00 vAge yojAI hatI. viSaya hate tA. 20-10-86nA sAMjanA 6-15 kalAke javAmAM rAjIva gAMdhInI Arthika nIti ane bhAratane sAmAnya mAnavI." AvyuM hatuM. traNeya divasanA vyAkhyAtAo anukrame "inemika' TAimsa'nA taMtrI zrI manu epha. "bijhanesa sTAnDarDa'nA taMtrI zrI kevala varmA * zrI vimalAtAI ThakAra sAthe eka vArtAlApa zukravAra, tA. 9-1-87nA roja sAMjanA pAMca vAge rAkhavAmAM ane senTara phora sAyansa phera vijhIjha, vardhAnA DAyarekTara zrI AvyuM hatuM. devendrakumAra guptA hatA. vidvAna vyAkhyAtAoe A viSaya upara rasaprada pravacane ApyAM hatAM. parisaMvAdanuM uddhATana svAmI saccidAnaMdajInuM dharma ane dharmaguruo" e viSaya jANItA udyogapati vIrena zAhe kayu" hatuM. pramukhasthAna zrI paranuM vyAkhyAna somavAra, tA. 12-1-'7 nA sAMjanA amarabhAI jarIvAlAe lIdhuM hatuM. A mATe ame temanA 6-00 vAge rAkhavAmAM AvyuM hatuM. ane vyAkhyAtAonA abhArI chIe. uparanA badhA ja kAryakrame ApaNA paramAnaMda kApaDiyA ekayuprezara tAlIma vagara : sabhAgRhamAM jAtA hatA. kAryakramamAM padhArelA vidvAna vyAkhyAtAsaMghanA upakrame paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM A varSe enA ane A pravRttinA saMjaka zrI sudhabhAI ema. tA 28-4-86nA ane tA 29-9-86thI ekayuprezara tAlIma zAhanA ame e mATe AbhArI chIe. vagana be satra javAmAM AvyAM hatAM. aMgrejI bhASAmAM payuSaNa vyAkhyAnamALA: cAlatA A tAlIma vargamAM sArI saMkhyAmAM bhAI bahene saMdhanA upakrame ravivAra, tA. 31-8-86 thI semavAra, lAbha lIdhe te, A varganA mAnad saMcAlaka zrI jagamohanabhAI tA. 8-9-86 sudhI ema nava divasanI vyAkhyAnamALA dAsANI mAM take ame AbhAra mAnIe chIe. biralA kIDA kendra, pATI, muMbaI-400007 khAte yojavAmAM surepa yAtrA sponsarazipa : AvI hatI. A naveya divasanI vyAkhyAna sabhAonuM pramukhasaMdha taraphathI (1) zrI manubhAI zeTha (2) zrI basaMtalAla rathAna De ramaNulAla cI. zAhe zobhAvyuM hatuMgata varSanI narasiMhapurA (3) ane zrI zUnya pAlanapurIne jana, 1986nA mAphaka A varSe paNa kalejha sarakiTa TI. vI. nI avasthA - yuropane yAtrA pravAse mokalavAnuM nakakI thatAM A traNe mahAnu rAkhavAmAM AvI hatI. hayAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane bhAvanuM abhivAdana karavA ane temanI yAtrA pratye zubhecchA viSayanI vigate A pramANe che. vyakata karva samAja zrI je. Ara. zAhanA pramukhasthAne * zrI zazikAntabhAI mahetA jainam jayaMtI zAsanama tA. 22-5-86nA biralA krIDA kendramAM sAMjanA sAta vAge eka * pU. rAkeza muni . dharma jIne kI kalA kAryakrama yojavAmAM Ave che. judA judA vakatAoe videza * zrI anupa jale bhakita-saMgIta janArA mahAnubhAvene temanI videza yAtrA mATe zubhecchA ApI * zrI nemacaMda gAlA zrImad rAjacaMdra hatI ane kAryakramane aMte bejana lai sau chUTA paDayA hatA. * pU. devendrakAti bhaTTAraka velina bhArata naina kaMpati A spensarazipa pejanA mATe zrI zailezabhAI eca. koThArI, * zrI vizvanAtha sacade mAnavamUlya zrI rajanIkAntabhAI jhaverI tathA zrI dAmajIbhAi enkaravALA * prA. kizorabhAI dave syAdvAda ane gItA taraphathI spensarazipa mATenI rakama maLI hatI te mATe ame * De. cInubhAI dave paththara laI kahe kama tarIe? temanA kaNI chIe. , zrI ajIta zeTha. ravIndra sAhityamAM nArI marAThI carcAsabhA : . . gAnaH zrImatI nirupamA zeTha saMghanA upakrame mAcha saMsadasabhya zrImatI ahalyA rIMgaNe * De. ramaNulAla cI. zAha prabhAvanA (darzanAcAra) kare "sAmAjika sAMprata pravAha' e viSaSa para zanivAra, * pU. merArIbApu dharma ane samAja tA. 25-5'86nA sAMjanA 5-00 vAge paramAnaMda kApaDiyA * zrI rAmu paMDita uttamatA mATenI kheja sabhAgRhamAM marAThI bhASAmAM vyAkhyAna ApyuM hatuM. A kAya.' . * prA. ramezabhAI dave guru-adhyAtma mArganI AvazyakatA kramanuM saMjina zrImatI kamalabahena pIsapATIe karyuM hatuM. * Do. ramaNulAla cI. zAha paMca parameSThinuM prathama pada e mATe ame temanA AbhArI chIe. * De. sAgaramalajI jaina maLavAna pArzvanAtha mora kanadI gi12. jJAnagoSThi'nA upakrame vArtAlApa : * zrI satyanArAyaNa geyankAra vipazyanA sAdhanA saMdha saMcAlita jJAnageSThinA upakrame nacenA vartAlApa- * prA. tArAbahena 2. zAha guru gautamasvAmI pravacane jAyAM hatAM. * zrI bhaMvaralAla nAhaTA aparigraha !
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra14 prabuddha jIvana tA. 1-5 87 15 A vyAkhyAnamALAnA kharca mATe me. sevaMtIsAla kAMtilAla zoha taraphathI I. sa. 1982mAM mAtabara rakamanuM dAna saMsthAne maLela che. tethI temanA Arthika sahayogathI A vyAkhyAnamALA, sArI rIte cAlI rahI che. saMdha taraphathI temanI umadA bhAvanA ane prema badala A take ame teono aMtaHkaraNa pUrvaka - AbhAra mAnIe chIe. saMghane sneha milana kAryakramaH paryuSaNanI samApti pachI prativarSa javAmAM AvatuM saMdhane saneha milana kAryakrama A varSe paNa zanivAra, tA. 13-9-86ne sAMjanA sAta vAge ema, sI. ghIyA helamAM che. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhathAne javAmAM Ave hate, A prasaMge ja judA vakatAoe payuMSaNa vyAkhyAnamALA ane pitAnA pratibhAva rajU karyA hatA. asthi sAravAra kempa badrAragAmane lekene hADakAMnA niSNAta che. pIThAvAlAne lAbha maLI zake te hetuthI bahAragAmanA dardIo mATe asthi sAravAranA kempa ye javAnuM nakakI karavAmAM Ave che te mujaba A varSe surata khAte jaina sezyala grupa suratanA upakrame ane saMdhanA Arthika sahayogathI tA. 22, 23, 24, sapTembara, 1986nA roja De. jepI pIThAvAlAnI eka sAravAra zibira yojavAmAM dhAvI hatI. tema ja surata khAte A ja prakArane bIje kempa rASTrIya ekatA saMmelana ane gAyatrI mahAyajJa samiti-suratanA sahayogathI tA 27, 28, 29, jAnyuArI, 1987nA roja javAmAM AvyuM hatuM. A kempamAM sAga ApanArI suratanI uparokata saMsthAonA ane Do. pIvAlAnA ame AbhArI chIe. mahilA vakatRtva tAlIma vaga: saMghanA upakrame gata varSanI jema A varSe paNa paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM tA. 26-9-86thI bahene mATenI eka vaktatva tAlIma varga zarU karavAmAM AvyA hatA. A vaganuM saMcAlana karanAra prA. dhIrendra reliyAne tathA saMyojaka zrI jayotibahena amedacaMdra zAhanA ame AbhArI chIe valabhasUri smAraka vyAkhyAna zreNI : saMghanA upakrame ane zrI AtmAnaMda jaina sabhA prerita prativarSa yojAtI A vyAkhyAnazreNImAM A varSe semavAra, tA. 29-9-86nA savAranA 9-00 vAge bhAge bhAratIya vidyAbhavana, pATI mathe zrI zazikAnta mahetAnuM "ApaNI Avazyaka kriyAonuM rahasya' e viSaya para pravacana rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A kAryakrama mATe zrI AtmAnaMda jaina sabhA (muMbaI), vyAkhyAtA zrI zazikAntabhAI mahetA tathA kAryakramanA sojaka zrI zailezabhAI keDArIne ame AbhAra mAnIe chIe "RtizeSa saMpAna' pustakanuM vimocana saMghanA upakrame sva mehanalAla mahetA sopAna'nA dhamapatnI zrImatI lAbhubahena mahetAe pAnanAM jIvanamaraNonA lakhelA pustaka "mRtizeSa sapAna pustakane uddaghATana samAroha guruvAra, tA. 13-11-86nA sAMjanA 4-00 zalAke zrI ghanazyAmabhAI ojhAnA pramukhasthAne inDiyana maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgrahanA jAyA hatA. A kAryakramamAM muMbaInAM gujarAtI vartamAnapatramAM prasiddha thatAM zreSTha ciMtanAtmaka lekhenA kaTAra lekhakane pAnanI smRtimAM prativarSa rU. 1000nuM pAritoSika saMghaM dvArA apAze evI jAherAta saMpAna parivAra vatI zrImatI kusumabahene karI hatI A mATe temaNe pAna parivAra vatI rU. 15000 ne ceka saMghane arpaNa karyo hate. e mATe ame teonA AbhArI chIe. netrayajJa: saMdha dvArA netraSajJanI pravRtti hAtha dharavAmAM Ave che. te mujaba zrI bhAla naLakAMThA progika saMgha saMcAlita sarvodaya Azrama-guMdInA upakrame ane saMdhanA Arthika sahayogathI semavAra, tA. 1-12-86nA vAra-vaTAmaNa gAme eka netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge saMdhanI samitinA sabhya hAjara rahyA hatA. e e pachI ravivAra, tA. 14-12-86nA roja surata jilAnA kaDoda gAme tyAMnI dAmodaradAsa gAMdhI hospiTalanA upakrame saghanI Arthika sahAyathI eka netrayajJa jAya hatA temAM paNa samitinA keTalAka sabhyoe bhAga lIdhe hatA. netrayajJanI avasthAnI saghaLI javAbadArI vahana karavA mATe bane saMsthAonA padAvikArIonA ame AbhArI chIe. saMghanuM vArSika sneha saMmelana : saMdhanA peTrane, AjIvana sabhyo, sAmAnya sabhyanuM vArSika sneha saMmelana zrI vidyAbahena mahAsukhabhAi khaMbhAtavALI : arthika sahayogathI ravivAra, tA. 1-1-87nA roja savAranA 8-30 kalAke biralA kIDA kendra, capATI khAte yojavAmAM AvyuM hatuM. kAryakramanuM sajana zrI cImanalAla je. zAhe kahyuM hatuM. A prasaMge zIlA zeThiyA, ane kizora manarAjAnA bhagavAna mahAvIranA gItane kAryakrama rAkhavAmAM AvyA hatA. A vArSika sneha saMmelana prasaMge Rta bhara vidyApIThasAputArAnI AdivAsI kanyAo mATe jarUriyAtanI sAmagrI bheTarUpe ApavAnI jA mATe ekatra thayelI rakama rU. 1,25,000nI jAherAta karavAmAM AvI hatI. emAM e samaye zrI maphatalAla mohanalAla mahetA taraphathI vatI vadhu 50 vidyArthinIo mATenI rakama rU. 25000 saMdha dvArA ApavA mATenI jAherAta thaI hatI. vaLI A prasaMge rakatapittanA dardIo mATenI siMdharoTa (vaDedarA nI saMsthA zramamaMdira mATenI yojanA jAhera karavAmAM AvI hatI ane tene umaLakAbhava pratisAdarUpe nIcenI rakame tarata ja jAhera thaI hatI. 25000 zrImatI mRdulAbahena jazubhAI zAha (ma. ema. je. phArmAsyuTIkasavALA) taraphathI 25000 zrI DuMgarazI rAmajI gAlA (me. navanIta prakAzanavALA) taraphathI 11000 thI ramaNikalAla zivalAla gesalayA taraphathI temanA mAtuzrInA maraNa, 5000 zrImatI vidyAbena mahAsukhabhAI khaMbhAtavALA taraphathI A prasaMge zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavALAne kalAkArene, dAtAo ane kAryakramanA saMyojaka zrI cImanalAla zAhane AbhAra mAnIe chIe. sva, maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra : saMdhanA upakrame sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatramAM che. sumana zAhanA "sAhityanuM jIvana ghaDataramAM
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5 87 prabuddha jIvana pradAna' e viSaya para be pravacane tA. 16 ane 14mI jAnyuArI, 1947nA roja sAMjanA samaye inDiyana maracanTasa cembaranA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne yojavAmAM AvyuM hatuM. vidyAsatranA dAtA zrI jeramala maMgaLajI mahetA, vyAkhyAtA che sumana zAha ane saMjaka che. tArAbahena . zAhanA ame AbhArI chIe. RtaMbharA vidyApITha-sAputArA 1986nA varSa mATe sAthe bahAragAmanA projekaTa tarIke RtaMbharA vidyApITha sAputArAnI AdivAsI vidyArthinIo mATe zrImatI pUrNimAbahena pakavAsA ane zrI haribhAI savAlA sAthe vicAra vinimaya karIne pratyeka vidyAthInI dITha rU. 500lekhe rakama ekatra karIne vidyApIThane A varSe cIja-vastuo vasAvI ApavA mATenuM kArya hAtha dharyuM hatuM. A kAryakramanA saMjananI javAbadArI samitinA sabhya zrI jayaMtIlAla pI. zAhe svIkArI hatI. A kArya mATe dAtAo taraphathI nirdhArita rakama maLI gaI hatI ane Avazyaka cIja-vastuonA vitaraNano kAryakrama sAputArAmAM budhavAra, tA. 21 mI jAnyuArI, 1947nA roja zrI dIpaca dabhAI gADIMnA pramukhapade jAyuM hatuMA kAryakrama prasaMge upasthita rahevA saMghanA sabhyo mATe basanI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. tamane e prazAsanuM Ayojana saMjaka zrI gaNapatabhAI ema. jhaverIe karyuM hatuM. vitaraNanI sAmagrInI kharIdI vagerenI javAbadArI samitinA sabhya zrI jayaMtIlAla pI. zAha ane zrI navanItabhAI pArekhe karI hatIA prasaMge sarve dAtAo ane saMyojake ame AbhAra mAnIe chIe. paravejha kAvakanuM bhakita saMgIta saMdhanA upakrame jANItA pArasI kItanakAra zrI paravejha kAtrakanA bhakita-saMgItane eka kAryakrama guruvAra, tA 22-1-' 8nA roja sAMjanA 6-15 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhama rAkhavAmAM AvyuM hatuM. A kAryakramamAM zrI kAtraka rava. kavi karasanadAsa mANeka racita bhakitagIte rajU karyA hatAM. parisaMvAdaH saMghanA upakrame zanivAra, tA. 14-2-87nA sAMjanA 3-30 vAge inDiyana maracanTasa ceranA vAlacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM "rAmAyaNa ane mahAbhAratanAM keTalAMka itara pA" e viSaya para eka parisavA javAmAM Ave. have A parisaMvAda javAmAM zrI manubhAI pALI-dazaMke' mahAbhAratanA keTalAMka Itara pA ane AcAryazrI yazavaMta zukale rAmAyaNanI keTalAMka itara pAtra e viSaya para mananIya pravacana ApyAM hatA. A take ame vidvAna vakatAono ane kAryakramanA sayAjaka De dhanavaMta ti. zAhane AbhAra mAnIe chIe. rASTrabhASA hindImAM vicAragoSThiH saMghanA upakrame rASTrakavi mavilIzaraNa guptanA zatAbdI varSa nimitte rASTrabhASA hindImAM eka vicArageSThinuM zanivAra, tA 21--87nA roja sAMjanA cAra vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM Do ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne Ajana karavAmAM AvyuM hatuM A kAryakramamAM mahArASTra vidhAna pariSadanA sabhya che. rAmamanohara tripAThIe rASTrakavi maithilIzaraNu gupta ane rASTrIya kavita' viSe ane muMbaI yunivarsiTInA hindI vigaganA adhyakSa che. vinoda godaree maithilIzaraNa guptanI rASTrIya cetanA" e viSaya para vyAkhyAne ApyAM hatAM. A kAryakramanuM saMyejana A basaMtalAla narasiMhapurAe karyuM hatuM. e sarvanA ame AbhArI chIe. AdhyAtmika vaga: * sa ghanA upakrame jaina tattvajJAna viSenA vargo dara zanivAre saMghanA kAryAlayamAM cAlu karavAmAM AvyA hatA ane te mATe paM. zrI panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhIe sevA ApI hatI te mATe ame temanA RNI chIe dharamapura kSetre dharamapura AdivAsI viratAramAM sa dha taraphathI enaDe* phAunDezana dvArA tabIbI ane keLavaNIne sevA kAryo che traNeka varSathI sArI rIte cAle che. zrImatI dhIrajabahena dIpacaMda zAha ramakaDAM gharaH sagha dvArA bALakane ghare ramavA mATe ramakaDAM ApavAnI A pravRtti dara kavivAre bapore 3-00 thI 5-30 sudhI niyamita calAvavAmAM Ave che mA varSe bALakanI sabhya saMkhyA 196 jeTalI rahI che. ramakaDAM - ghara mATe vakhatovakhata navA ramakaDAM kharIdavAmAM Ave che ane bALake tene sAro la.bha le che. A pravRtti saMjaka che. amura zAha nAmane zrImatI jayAbahena vIrA dara ravivAre kAryAlayamAM niyamita hAjara rahI sArI sevA Ape che e mATe ame temanA AbhArI chIe. duSkALa rAhatanidhiH A varSe paNa gujarAtamAM duSkALa hovAthI muMgA jAnavare ne ghAsacArA vagere mATe sa dha taraphathI dukALa rAhata niSi ekatra karavAmAM AvyuM hatuM. temAM kula rU93,12 -nI rakama maLI hatI. A rakama gujarAta, saurASTra ane kacchanI jIvavAnuM kArya karatI judI judI saMsthAone mokalI ApavAmAM Avela hatI. zrI je. vI. mahetA anAja rAhata phaMDa: zrI je. vI. mahetAnA kuTuMbIjane rU. 25000-anAja rAhata phaMDamAM maLatA jarUriyAtavALA kuTuMbene rAhatanA dare anAja ApavAnuM kArya sArI rIte cAlI rahyuM che. A pravRtti mATe judA judA dAtA taraphathI atyAra sudhInAM rUA. 67,597nI rakama maLela che. A pravRttinA saMyojaka tarIke zrI uSAbahena mahetA ane zrI ramAbena mahetA sevA ApI rahyA che. A take ame A pravRttinA saMjanA ane davAonA AbhArI chIe. zrI sI. yu. zAha meDikala eiDa phaMDa: atyAra sudhImAM premaLa jyoti dvArA judA judA daradI. ene davAnA rUpamAM je sahAya karavAmAM AvatI hatI ane vikasAvavA zrI sI. yu. zAha taraphathI mAtabara rakama maLI che. A pravRttinA saMjaka zrI rUpacaMdabhAI bhaNazALI che. teo muMbainI judI judI spiTalamAM pharIne jarUriyAtavALA daradIene saMgha taraphathI sahAya kare che. A mATe ame dAtA ane sojako AbhAra mAnIe chIe. zrI dIpacaMda trivanadAsa pustaka prakAzana TrasTa , saghatA bhUtapUrva maMtrI sva dIpacaMda tribhovanadAsa zAhanA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 0 - prabuddha jIvana tA. 1-5-87 parivAra taraphathI emanI smRtimAM jaina dharmanA pustakonA prakAzana mATe rU. 30,000nI rakama bheTa ApavAmAM AvI hatI ane temAM vakhatovakhata umero thato rahyo che. mahAvIravANI, nihanavavAda, jinatattva vagere prakAzane A TrasTa phaMDa dvArA thayA che. ane cAlu varSa daramiyAna jinatatvanI bIjI AvRtti chapAI rahI che. zrI dIpacaMda trivanadAsa TrasTanI zarUAtamAM eTale ke tA. 1-1-86nA roja rU. 5,544-28nI purAMta hatI ane varSa daramiyAna vyAja ane bheTanA rU. 11,590 maLyA hatA. varSa Akhare rU. 77,134-28nI purAMta rahe che. zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika : saMdhanA bhUtapUrva kAryakara sva. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhanI smRtimAM pAritoSika mATe zrImatI kamaLAbahena sutarIyA taraphathI rU. 11000/- baMdhane bheTa maLyA hatA te mujaba (prabuddha jIvanamAM varSa daramiyAna (jAnyuArIthI Disembara) pragaTa thayelA lakhANuM (eka athavA vadhu lekho) mATe rU. 1000 - nuM zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha. pAritoSika sa dha taraphathI ApavAmAM Ave che. tadanusAra sane (1986nuM pAritoSika paM. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhIne temanA lekhe badala ApavAmAM AvyuM che. A pAritoSikanA nirNAyaka tarIke che. ramaNalAla cI zAha, De. dineza bhaTTa zrI -jayendra ema. zAha ane zrI pannAlAla 2. zAhe sevA ApI hatI. A mATe ame sarveno AbhAra mAnIe chIe. tatvavicAra ane abhinaMdanane pAritoSika: - sva. cImanalAla cakubhAI zAhanA lekhene chelle saMgraha 'tatvavicAra ane abhivaMdanA gata varSe navembara, 1985mAM saMdha dvArA pragaTa thayela hatuM. A pustakane varSa daramiyAna pragaTa thayelA pustakamAM zreSTha ciMtanAtmaka pustaka tarIke gujarAtI sAhitya pariSada taraphathI paramAnaMda kApaDi pAritoSika enAyata karavAmAM AvyuM che. je ApaNA sau mATe AnaMda ane gauravane viSaya che. nirIkSaNa ane arthaghaTana nuM prakAzana: saMdhanA maMtrI zrI pannAlAla ra. zAhanA lekhenuM eka pustaka "nirIkSaNa ane arthaghaTana'nuM prakAzana sa dha taraphathI karavAmAM AvyuM che. A pustakamAM meTA bhAganA lekhe agAu prabuddha jIvanamAM prasiddha thayelA che. metiyAnA dadIone cazamAM mATe sahAyaH saMdhatA upakrame sAdhAraNa sthitivALA metiyAnA dardIone oparezana pachI cazmA mATe sahAya ApavAnI yojanA karavAmAM AvI che. te mATe zrImatI sarasvatI bahena DAhyAbhAI jhaverI taraphathI saMdhane rU. 15000 nuM dAna maLyuM che te mATe ame. emanA atyaMta aNu chIe. AbhAra : * varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI 11 sabhA maLela hatI. kArobArI samiti, sahaga samiti ane kArobArI samitinA nimaMtrita sabhyone dila ane umaMgathI sakAra maLe che ane amane AnaMda che. samitinI agiyAra miTiMgamAMthI eka miTiMga samitinA sabhya zrI jayaMtIlAla pI. zAhanA nimaMtraNathI temanA cembura khAtenA navA baMganAmAM guruvAra, tA. 1-1 1987 nA roja sAMjanA 6-30 kalAke belAvavAmAM AvI hatI. prasanna vAtAvaraNamAM A miTiMganuM Ajana thayuM hatuM. A mATe zrI jayaMtIla. pI. zAhanA ane emanA parivAranA sabhyanA ame AbhArI chIe. ' * cekakasa pravRtti mATe maLelA mAtabara rakamanA zata uparAMta paryuSaNa vyAkhyAnamALA prasage ke varSa daramiyAna saMghanI vividha pravRttio mATe avAranavAra arthasiMcana karanAra dAtAone te kema bhUlAya? sarva dAtAone A take hArdika AbhAra mAnIe chIe. * saMdhanI pravRttine leka sudhI pahoMcADanAruM mAdhyama che. presa, cethI jAgIranA gujarAtI, hindI, marAThI ane a grejI bhASAnAM mAtabara denika ane saMcAlakee saMghanI dareka pravRttinA ahevAla yogya rIte pragaTa karI saMdhane samAjamAM navuM paramANu ApyuM che. te dareka vartamAnapatro ane sAmayikAne ane ame AbhAra mAnIe chIe. * ApaNuM vyAkhyAnamALAo. parisaMvAdo ane vyAkhyAnazreNI ke vArtAlApanA vidvAna vakatAe te ApaNI pravRttinuM aMga che emanA sahakAra mATe ame dareka vyAkhyAtAone - AbhAra mAnIe chIe. * saMdhanI pravRttionA phalakane aTale badhe vistAra thaye che tenuM mukhya kAraNa samitinA ghaNA badhA sabhyae yathAzakita utsAhapUrvaka judI judI pravRttionI saMpUrNa javAbadArI upADI lIdhelI che. e sava sajana nAmano te te pravRttinA ahevAlamAM nirdeza karavAmAM AvyuM che. saMjanA AvA udAradila sahakAra ane samayanA bhega vinA saMghanI ATalI badhI pravRttionI javAbadArI mAtra maMtrIe vahana karI zake nahi. e mATe e sarva saMyojake ame hAyapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. * saMghatA karmacArIgaNa paNa ApaNI pravRttimAM eTale ja upayogI rahyo che. emanI cIvaTa ane khaMtanI nadhi letAM amane AnaMda thAya che. amane AzA, vizvAsa ane zraddhA che ke A ja umaMgama sahakAra bhaviSyamAM saMdhane sau taraphathI maLatuM raheze ane ethI saMdhanI avirata vikAsayAtrA cAlu raheze li. bhavadIya, nirubahena esa. zAha ke. pI. zAha lezabhAI eca. kekArI pannAlAla ra. zAha saha-maMtrIo matrIo * kArobArI samitie maMjUra karyA tA. 2-4-1987 + vArSika sAmAnya sabhAe majUra karyA tA. 25-4-1987
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 1-5-87 prabuddha jIvana krikeTano atireka (pRSTha 208 thI cAlu) gujarAta ane narmadAnA nIra evI yejanA karavI jodae. ramatagamatanI badhI ja zikArI saMkalanaH cImanalAla kilAdharamAtra krikeTanA khelADIo mAM ja hoya che eve prajAne bhrama dara the joIe. balake krikeTa karatAM paNa vadhu tAkAta ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame somavAra, tA. heziyArInI jarUra anya ramatavIramAM hoI zake che. evuM 27-4-87 nA sAMjanA 6-15 kalAke cacageTa khAtenA koIne paNa anyAya na thAya e rIte darzAvI ApavuM joIe danDina maracanTam cembaranA kamiTi hAlamAM gujarAtanA mukhya bhAratamAM bIjA dezanI jema ane kayAreka bIjA dezo karatAM maMtrI zrI bAbubhAI jasabhAI paTelanuM gujarAta ane narmadAnAM paNu vadhu mahatva krikeTane sarakAra dvArA apAI hyuM che. eTale nIra' viSenuM vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. ATalA moTA rASTranA ramatavIro te mAtra krikeTanA khelADIo ja A viSaya para khelatA zrI bAbubhAI paTele evI chApa samagra dezamAM UbhI thaI gaI che. khelADIonA kaTAo jaNAvyuM hatuM ke bIjI badhI bAbato gauNuM samajIne narmadA ane emanA jIvananI nAnI moTI hakIkati ke siddhio janA vahelAmAM vahelI take pUrNa karavA tarapha potAnI zakitao chApAomAM. sAmayikaeNmAM vakhatovakhata chapayA kare che. chApAe kendra karavAnI ApaNI tathA rAjaya sarakAranI pharaja che. ane dUradarzananI jAherakhabaromAM paNa tenA pheTA ApyA gujarAta Aje bhAratanuM sauthI vadhAre duSkALagrasta rAjya kare che. te samakSa AdarapAtra khelADIe te A mAtra che tenA 60 TakA jilA duSkALagrasta che. gujarAtamAM ghaNI krikeTa ja che. evI je asamatula 7.5 samagra dezamAM sarakAra nadIo che. paraMtu A badhI nadIonA kula pANI kaptA deDha ane anya mAdhayama dvArA ubhI thaI che. ene pariNAme kubela, gaNuM pANI narmadA nadI dharAve che. A nadI para baMche. hakI, Tenisa jevI atirarASTrIya ramate uparAMta deDavA tevA bAMdhavAthI dukALamAM sArI evI rAhata maLaze. vIjaLI utpana ke taravAnI ramatanA bhAratIya khelADIone ghaNo anyAya thaI karI zakAze temaja pura para niyaMtraNa meLavI zakAze. gujarAtanI rahyo che. dUradarzana tathA chApAo ane anya mAdhyamoe paNa kaI pazu nadI mAtra eka be ja jidala ne pANI puruM pitAnA abhigamane bavAnI jarUra che pADI rAke. jayAre ekalI narmadA nadI ja gujarAtanA elampikanI ramatamAM krikeTane vadhu paDatuM mahatta bAra ji lAne pANI pUruM pADavAnI kSamatA dharAve che saradAra Ape che. ene pariNAme elampikanI eziyAnI ramatamAM 5Tela 1946mAM A nadInuM pANIne uga karavAnI bhAratano dekhAva ghara nirAzAjanaka rahyo che e salAha ApI hatI. A vAtane 41 varSa vItI gayA hovA durbhA nI vAta che. bhArata pAse je vizALa mAnava chatAM atyAra sudhI mAtra abhyAsa carcA maMtraNa, pace, majUrI saMpatti che te jotAM ghaNI badhI ramata mAM te zreSTha khelADIne vageremAM ja samaya veDaphAI gayo che. chevaTe majUrI maLI che te meLavI-keLavI zake ema che. cIna ziyA ke amerikA jevA AnaMdanI vAta che evo ke temaNe karI che. dezA jeTalI siddhi ramatagamatamAM meLavI zake che tethI vadhu meMLavavAnI kSamatA bhArata pAse hovI ghaTe che. paraMtu e dizAmAM bAbubhAI paTele jaNAvyuM hatuM ke baMdhanI UMcAI paNa sarakArI stare hakSa apAyuM nathI. jyanI ane kendra saMskAranI A badhI prakriAomAM ghaTADI nakhAI cheAma chatAM te ramatagamata mATenI samitio che paraMtu temA gatAnugatika gujarAtanI jamInane haridhaLImAM pheravavA zakita mAne che 'para tu vicAraNA ane sthApita hitecchuM varcasva vizeSa bhAga bhajave che gujarAtanA logane triliminarI parIkSA, anAmata vagere pAMca divasanI TesTa meca jamAne have ghasAvA lAge che. bAbatamAM rasa che, pAyAnA praznomAM teo rasa dharAvatA nathI. enI nirarthakatA ramanArAone paNa samajAvA lAgI che. paya A uparAMta gujarAtanA dhArAsabhya ane sa sada sabhya paNa divasa ramAtI TesTa mecanuM pariNAma, badhA dezo, badhI mecanuM je vAmaNuM che, te kharekhara gujarAtanI kamanasIbI che. evI TIkA pRththakaraNa karavAmAM Ave te pacAsa TakA karatAM vadhu meca DromAM karatAM temaNe kahyuM hatuM ke gujarAtanA bAMdhakAma khAtAnA . ijaneronI saMyukata rASTrasaMghamAM paNa sArI zAkha che. gaI hoya evuM jovA maLaze emAM khelADIonI kheladilI paNa ghaTe che ane irAdApUrvaka aprAmANika rIte ramavuM paDe che. paryAvaraNa prazna vize temaNe jaNAvyuM hatuM ke dara varSe anadhikRta rIte 15 lAkha hekaTara jamIna paranA vRkSonuM nikaMdana e rIte paNa pAMca divasanI TesTa mecanI nirarthakatA have ghaNAne jaNAvA lAgI che. bhArata je e ramavAnuM sadaMtara baMdha kare kADhavAmAM Ave che. te rokavAno prayatna kendra sarakAra karato nathI te paNa bIjA deza upara enI asara paDaze. ane mAtra eka ja vAra daza hajAra hekaTara jeTalI jamIna paranA e TesTa mece kharcALa paNa banavA lAgI che. TesTa mecenuM jaMgalene nAza thaze tenI sarakAra ciMtA kare che ! nahera, rastA, relave vagerenI baMne bAjue vRkSo ugADavAthI ane je jaMgalene bhAjana karanArane jAherakhabara dvArA ghaNI moTI Avaka thAya che te sAcuM, paNa tenI sAme je samaya-nANuni raghuna vinAza thaye che, tyAM vRkSa ropavAthI paryAvaraNune prazna AsAnIthI sUma bhayaMkara durSaya thAya che tenI sarakhAmaNImAM te lAbha ukelI zakAze. ghaNe ocho che. janAnA Arthika pAsA para TippaNa karatAM temaNe kahyuM krikeTano zokha A paNa dezamAM eTalo badhe vyApI gaye ke gujarAtamAMthI maLI AvatA khanija tela paranI riyaTI che ke enI virUddha rajU karelA vicAre jUnavANI lAge. paraMtu ApavA bAbata kendra sarakAra gujarAtane bhAre anyAya kare che. je dezomAM krikeTanI ramata bilakula ramAtI nathI ane je dezanI . kendra sarakAre gujarAtane tene vyAjabI bhAga ApavuM ja joIe samagra sAmAnya prajAne krikeTamAM bilakula rasa nathI evA ame je ke meM vaDI adAlata ane sarvocca adAlatamAM A aMge rikA, raziyA, jApAna, cIna jerA pragatizIla dezomAM pharIe arajI karI hatI. tyAre gujarAta sarakAre amAre kaMI kahevuM tyAre krikeTa mATenI ApaNI vadhu paDatI ghelachAnuM ApaNane nathI ema jaNAvatA A bAbata pANI pharI vaLyuM hatuM gujarAta bhAna tha vinA rahe nahi ema thAya ke nahi te paNa bhAratanI pite AgrahI nathI eTale ja tene sahana karavuM paDe che. royalTI vartamAna nabaLI Arthika, sAmAjika ane zArIrika paristhitine vadhAravAmAM Ave te Arthika ghaNekha ukelI zakAya. lakSamAM laIne krikeTa pratyenA ApaNu abhigamane tAtkAlika kAryakramanA prAraMbhe zrI amara jarIvAlAe zrI bAbubhAIne badalavAnI AvazyakatA che ema taTastha ane prAmANikapaNe paricaya Apyo hato. saMghanA pramukha Do. ramaNalAla cA zAhe vicAranAra anubhA rASTrahitaciMtakone lAgA vagara raheze nahi. zrI bAbubhAIne puchapaguccha arpaNa karI temanuM svAgata karyuM hatuM. -maNalAla cI. zAha saMdhanA maMtrI zrI ke. pI zAhe AbhAra mAnyo hate.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 1-5-7 ciMtana tattavanI ArAdhanA gulAba deDhiyA - De. amRtalAla gopANI malIna jaina sAhitya-tatva. lekhamAM ciMtA karatAM emaNe lakhyuM che. vartamAnamAM vijJAnane jJAna ane ardhamAgadhInA UMDA abhyAsI che. emanA mArI je rIte uga thaI rahyo che te ApaNane e mAnyatA tarapha dorI lekhana yAtrA bhAga 1-2' pustaka mAMthI cUMTIne ArAdhanA" jAya che ke eNe mAnavanA aMtaramAM virAjatA "AtmAne dhyAnamAM nAme navo lekha saMgraha che. yazavaMta trivedIe saMpAdita karyo che. lIdhe nathI ane manuSyane samagra paNe najara samakSa rAkhavAne badale A pustakamAM aAtma, AcAra, kabIra, taka ane aMtartAna, enA mAtra AMzika svarUpane ja gaNanAmAM lIdhuM che. vartamAna dharma', pAzcAtya tatvajJAnIo, vijJAna, zikSaNa samAja, samIkSA. vilananA A abhigame ja samagra kaubhAMDa rahyuM che' jarUriyAta sahitya, saMsmaraNe, prastAvanA, bedhakathAo ane prakIrNa vadhAratA javuM ane pachI tene saMtoSavA deDadhAma karavI enA jevA 15 vibhAgamAM 42, lekhene samAveza karavAmAM Ave che. lekhaka jaina ane bauddha dharmanA abhyAsI hovAthI karatAM jarUriyAto maryAdita rAkhavI evo gopANI sAhebane sauthI vadhu A lekha jaina ane bauddha dharmane kadramaM rAkhIne mata che. lakhavAmAM AvyA che. "ArAdhanA'nA lekhamAM pharI pharIne eka bAbata dhyAna khece pustaka vAMcavAnuM zarU karatAM mAruM dhyAna saMsmaraNa upara te e che ke, popakAra karo, sAra grahaNa kare, jIvanane ane gayuM. ApaNane saheje kutuhala thAya ke. koI paNa vyakita bIjI zubhamAM zraddhA rAkhavI. *kitanuM pitAnI paricita vyakitanuM kevuM zabdacitra Ape che, jIvanabhara vidyAvyAsaMga karanAra ciMtaka ge pANI sAheba -kaI rIte ene yAda kare che. ge pANI sAhebe potAnA guruvaryA vijJAna ane dharmanA samanvayanI vAta karatAM nAdhe che, vijJAna e manISIo, paMDita sukhalAlajI ane muni jinavijyajIne ane dharmanuM dAmpatya zobhArUpa banI raheze, kajoDu nahi. -aMjali ApI che. bannene sahavAsa mA hevAthI banne sArAMza e nIkaLe che ke ekale vijJAnavAda ke yaMtravAda mAnavane vize vigate lakhyuM che. baMne mahApuruSanI sarakhAmaNI karatAM mAnavamAMthI latavamAM rUpAMtarita karaze jayAre ekale yAtmavAda lakhe che, 'paMDita sukhalAlajI pAse jatAM Dara lAge, munijI mAnavane vizva saMdarbhamAMthI ekale, aTale banAvI deze. pAse javAnuM mana thAya. paMDitajI buddhipradhAna; munijI umiMpradhAna banne vaccene vicArapUrvakane sumeLa vizva mATe kalyANakArI, a5bhASI chatAM ghaNuM ja saMvedanazIla anyane ataDA lAge maMgaLa maya banI zakaze. jamAnAnI A mAMga che.' * paNa ciraparicita sAthe peTa bharIne hase.' muni jina vijayajInI lekhaka pote zikSaka hovAne nAte 'ApaNI kathaLatI jatI ane zekhanuM varNana suMdara che. jinavijayajIne jemaNe keLavaNI' vize ciMtA vyakata karI che. temAM sikSakAnI viTabaNunahi joyA hova, paricaya nahi hoya emane paNa A lekha ene paNa citAra Ape che. vizeSa nevuiM che ke, "zikSaNa vAMcIne paricaya thaI jAya evo bhAvapUrNa lekha che. e cArika ghaDatara mATe che. zaoN kSaNika saMsthAonuM yeya vyakitane pitAnA sahAdhyAyI ane kahApuranI kolejanA adha vizeSA banAvavA tarapha jeTaluM hoya tenAthI anekagaNuM vadhAre mAgadhInA adhyApaka sva. Do. AdinAtha neminAtha upANene ene pUrNa puruSa banAvavA tarapha hevuM joIe. koI paNa paricaya paNa suMdara che. potAnA parama-mitra ane khyAtanAma viSayanA khAsa jJAnane nahi paraMtu svataMtra vicAra ane nirNaya abhyAsI saMzAdhaka upANenuM avasAna 71 varSanI vaye thayuM levAnI mAnavamAM sarvasAdhAraNa je zakita che tevI uttarottara vRddha chatAM mitranI aMjali zuM che ! "kAvA nirAbarI ane bahu upara zikSA praNAlie agratAkamamAM sarvaprathama rathAna ApavuM mukhI pratibhA dharAvanAra sajajanane huM mitra hatuM enuM mane jo e kAIpaNa sarakArapuruSanI zikSaNa mATe A ciMtA abhimAna che ane ethI ja emanA manadhAryA mRtyue mArA rahI ja che, chatAM dezabharamAM A paristhitine sudhAravAne badale bagADavAno prayatno vadhu kAmayAba thatA jAya che, yaMtrayuga haMya upara kArI ghA karyo che." potAnI bhAbhIe emane bAra varSanI umare 'bhatAmara stotra' pazcimanA dezamAM te ApaNathiI pahelAM Avyo che chatAM rikSaya kaI rIte zIkhavyuM, tenuM yAdagAra prasaMga citra mUkayuM che eka vize je jAgRti che, je ucca kakSA che te ApaNe tyAM kayAM che ? nAnakaDo prasaMga jIvanamAM keTale meTo bhAga bhajavI jAya che "ArAdhanA'nA saMpAdaka De yazavaMta trivedIe "ArAdhanAnuM tenI ahIM pratIti thAya che. pe tAnAM preraNAmUti' bhAbhInuM nAma amRta nAme vigatavAra, pustakane samajavAmAM sahAthaka thAya ane lakhyuM heta te vadhu sAruM thAta. te ja pramANe Ayurveda mAtaMDa lekhakanA aAMtaravaibhavane khyAla Ape evI abhyAsa -cAdavajIbhAInI udAratAnuM udAharaNa virala che. je hastaprata para prastAvanA lakhI che pite kAma karI rahyA che, te ja hastaprata bIjAne ApI devI pustakanuM prakAzana karanAra TrasTe khUba ja sUjhapUrvaka ane ane pitAne hAkathI maLanAra nAmanAne 5Nu meha na rAkhavA, sughaDa chaNIne khyAla rAkhe che, pustaka AkarSaka banyuM che, evuM bhAgye ja bane che. je yAdavajIbhAi karI zakayA hatA. AvA suMdara pustakane vinAmUlya bheTarUpe ApavAne TrasTane hetu jaina dharma ane saMskRtinI keTalIka lAkSaNikatAo jaNavAya che paraMtu jene kiMmata ApI kharIdavAnI icachA nAnakaDA lekhamAM jaina tattvajJAnanI ghaNI samaja ApavAmAM AvI hoya te badhAne A pustaka paravaDe evuM nathI. TrasTa bheTa ApavAne badale sastI mita mUkI zakyuM hota te sAruM thAta. che. ane jaina mata sAme anya pakSonA AkSepanA khulAsA paNa ApyA che, badhA ne mekSa kaI rIte na thAya te samajAvyuM ArAdhanA :- (lekhasaMgraha) lekhaka: De. amRtalAla che, te TuMka karma siddhAMta pazu samajAgyA che. sthAvAda ge pANI, saMpAdaka: 3. yazavaMta trivedI; prakAzaka : DaoN. bhAnusaMzayavAda che evA bApekSano javAba paNa emaNe yogya rIte bahena ma nANAvaTI, TrasTI: De, bhAnubahena ma nANAvaTI, -Ape che. pablika ceriTebala TrasTa "sana phalAvara' jevIpIDI skIma vartamAna paristhiti ane azAMti mATe vijJAna taraphane vilepArle (pazcima) muMbaI : 400056. pRSTha 216 DemI. ApaNe ravAthI abhigama javAbadAra che ema vijJAna vizenA kiMmata rU. 75. pAlika: zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, pramazana rathaLa : 385, saradAra vI. pI re, suMbaI 400 004. 2 naM. 350296 : mudraNasthAna : Teka prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 00Y.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No. : 37 - prabuddha jIvane T varSa:49 aMka: 2 muMbai tA. 16-5-87 muMbai saina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 paradezamAM era meila 4 20 % 12 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha kacchamAM punarathAnanI pravRttio pAMcamo jaina sAhitya samAre kacchamAM-mAMDavInagaramAM nahotuM. dharmazALAmAM UtaravuM ane basa ke gADAmAM yojAye te prasaMge amAre kacchamAM javAnuM banyuM hatuM. tyAra- besI pravAsa kare, je sagavaDa maLe te calAvI levI evA pachI hamaNuM pharIthI kacchamAM javAne prasaMga prApta thaze. bhAvathI kacchanA pravAse ame UpaDayAM hatAM. pAlanapurathI 5. pU. zrI bhuvanacaMdravijayajI mahArAjanI nizrAmAM nAnI gAMdhIdhAmanI Trena tyAre navI ja zarU thaI hatI. gAMdhIdhAmathI khAkharamAM tyAMnA citAmaNi pArzvanAtha jinamaMdiranI zatAbdInA ame pravAsane prAraMbha karela. eka suiikSata nirAzrita siMdhIbhAine mahotsava nimitte yojAyela dhArmika-sAMskRtika kAryakramamAM bhAga TrenamAM paricaya thayo. emanA ghare UtaravAnuM thayuM. emanI levAne tene dIkarI mArI vidyArthinI nIkaLI. Ama pravAsanI zarUAta sArI nAnI khAkharanA vatanI-mArA mitra zrI bipinabhAI jaina thaI ethI AnaMda thayo. ema karatAM eka gAmathI bIje gAma ane emanAM dharmapatnI zrImatI nIlamabahenanA premabharyA AgrahathI ame pahoMcatAM. tyAMthI bIjA gAma mATe keIkanI bhalAmaNuciThThI tathA kAryakramanA AyojakemAMnA eka mukhya evA mArA mitra zrI maLI jatI. karyAka gAmanI dharmazALAmAM UtaratAM. hAthe cAgulAba deDhiyA tathA anya mitronA AgrahathI nAnI khAkhara pANI ke rasoI banAvavAnA prasaMge jUja ja AvyA hatA, uparAMta kacchamAM anya ghaNe sthaLe paNa pharavAnuM banyuM. kacchanI kAraNa ke bhujapuranA prajJAcakSu paMDita ANaMdajIbhAie ghaNe sAmAjika ane sAMskRtika pragati joI harSa anubhavyuM. thaLe bhalAmaNupa mekalI ApyA hatA. keTalAye gAmamAM koIka sADatrIsa varSanA adhyApanakALa darabAna mAre aneka kacchI ajANyAna dhare jamavAnuM netaruM maLyuM ja hoya. AkhA vidyAthIonA nikaTanA paricayamAM AvavAnuM banyuM che. kacchI kacchamAM ame TheTha nArAyaNu sarovara, koTezvara ane lakhapata . samAjanA vividha staranA mahAnubhAvonA gaDha saMparkamAM AvavAnuM sudhI karyA hatA. bhadrezvara ane abaDAsAnI paMcatIthInI paNa thayuM che. pariNAme, huM jANe kacchanA vatanI heuM eTalI jAtrA paNa karI hatI. presara' zabda tyAre kacchamAM badhI AtmIyatA kacchI samAjanA aneka mitro sAthe thaI gaI che. a5riciMtA hatA. prathama anubhava parathI ja ame baMnee pravAsane mane pahelethI zekha che ane N. C. C.nI "mAratara' chIe ema badhe kahevAnuM zarU karyuM hatuM. meTA tAlIma nimitte bhAratamAM ghaNe sthaLe karavAnuM banyuM che. ' bhAganAM gAmamAM tyAre vIjaLI ke pANInAM naLa na hatA. kacchamAM pahelIvAra javAnuM thayuM che. sa. 1954--55mAM. thiyeTare nahetAM. zaucAdi mATe gAma bahAra javuM paDatuM. vavRddha kavi baLavaMtarAya ThAkoranA ghare emanuM lakhavA-vAMcavAnuM leonuM jIvana zAMtimaya, svAbhAvika, niyamita, vyasanarahita, kAma karI ApavA mATe jatA hatA, tyAre emaNe kacchamAM javA saraLa hatuM. nArAyaNa sarovaranI bAjunA gAmamAM pAkistAnanI mATe preraNA karelI. te samaye kacchamAM javAnuM saraLa nahotuM. paraMtu sarahadane kAraNe ghaNI varatI sthaLAMtara karI gaI hatI, ane je baLavaMtarAya ThAra kacchamAM ghaNe sthaLe pharyA hatA. emanuM kaheluM hatI tene paNa bIka jevuM lAgyA karatuM. AthI amane paNa paNa Aje yAda che ke karachI prajAnI jevI AtiththabhAvanA che bIka ke ekalatAne anubhama thatuM nArAyaNa sarovaramAM ame tevI gujarAta ke saurASTramAM jevA tamane nahIM maLe. Arthika che. basanA DAivara-kasTara ane maMdiranA pArI sivAya kAyA daSTie kaccha pachAta che, paraMtu te paheraveza ane na maLe. kacchanA pravAsane amArI A eka vilakSaNu raheNIkaraNImAM sAdA, saraLa svabhAvanA ane bhoLA che. anubhava hatA. e arayAmAM "kumAra" mAsikamAM kacchanuM saMskRtidarzana' nAmanI tyAra pachI ATalAM varSomAM kaccha ghaNIvAra javAnuM banyuM che. zrI rAmasiMhajI rAThoDanI lekhamALA pragaTa thatI hatI te huM ane dareka vakhate kare chanI vadhune vadhu pragati nihALavA maLI che. niyamita vAMcatA hatA ane kacacha javA mATe mana AkarSatuM saMrakSaNanI daSTie sarakArane kacchamAM lazkarI mathake sthApavAnI hatuM. 'kumAra'nA taMtrI sva. bacubhAI rAvata ane paMDita pharaja paDI. e mATe meTA sIdhA rastAo banAvavAnI jarUra sukhalAlajIe paNa kacchanA pravAsa mATe pretsAhana ApyuM. UbhI thaI. lazkaranA mANasane bIjI sagavaDa pUrI pADavA eTale lagabhaga tetrIseka varSa pahelAM huM mArAM patnI sAthe kane mATe sarakArane pharajiyAta rasa le pAyA. e dvArA 5NuM kaccha pravAse UpaDayA hatA. tyAre kacchamAM mane koI ja oLakhatuM pravRttimaya banavA lAgyuM.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16--87 | bhAratanA nakazAmAM samudrakinAro dharAvatA kacchanuM sthAna bhaugolika dRSTie anokhuM che. prAcIna samayamAM kacchanI - jAhojalAlI ghaNI moTI hatI. mAMDavI, kaMDalA, jakhau baMdarethI, meTAM moTAM vahANa UpaData ane dakSiNamAM ghelA, khaMbhAta, surata, muMbaI, laMkA, barmA, cIna sudhI pahoMcatAM. uttaramAM karAMcI, baharIna, jhAMjhIbAra, Aso sudhI vahANe jatAM. bhAratamAM relave AvI te pahelAM kacchanA sAhasika vepArIo vahANe. dvArA videza sAthe ghaNe me vepAra kheDatA. teo ghaNuM dhana kamAI lAvatA. kaccha tyAre pramANamAM ghaNuM samRddha rahetuM. relavenI sthApanA pachI vahANuvaTAnA vepAra upara mAThI asara paDI. vaLI bhaugolika pheraphArane kAraNe, ochA varasAdane kAraNe, siMdhu nadI paranA baMdhane kAraNe, dharatIkaMpane kAraNe kacchanI dharatI sUkI thaI gaI. raNapradeza vaye. aMgreja saltanata daramyAna kacchane pradeza ekaMdare Arthika dRSTie bahu pachAta rahyA karyo. bhAratanA bIjA pradezanA saM5rka mATe khAsa sAMdho tyAre varSa nahotAM. kacchanA prAcIna avazeSo jatAM kacchI prajAnA bhagya bhUtakALanuM smaraNa thayA vagara rahe nahi. jaina itihAsanI dRSTie joIe te bhadrazvara-bhadrAvatInuM prathama smaraNa thayA vagara rahe nahi vAratanAM prAcIna jaina tIrthomAM bhadrAvatI-bhadrezvaranuM mAhAsya paNa ghaNuM badhuM che. bhagavAna mahAvIra svAmInA samayanuM e tIrtha manAya che. maMdiramAM mULanAyaka tyAre pArzvanAtha bhagavAna hatA. (pachIthI mULanAyaka tarIke mahAvIrasvAmI birAjamAna che, ane pArzvanAtha pAchaLanI mukhya derImAM che) bAvana derIvALA e derAsara paMdareka vakhata jIrNoddhAra thayAnA etihAsika ullekha maLe che, jemAM saMprati rAjA, vanarAja cAvaDe, kumArapALa rAjA, jagatacaMdrasUri, vastupALa-tejapALa, jagaDuzAha vagere suprasiddha puNyazALI kayakitaonAM nAma joDAyelAM che. bhadrezvaranI tIrthayAtrAmAM vijaya zeTha ane vijyA zeThANInuM smaraNa thayA vagara rahe nahi. aDhI hajAra varSa pUrve derAsaranI pratiSThA thAya tyAre vidhimAM bhAga lenArAoe brahmacaryanuM vrata levAne mahimA paNa rahyo che. te samaye vijaya nAmanA kumAre guru mahArAja pAse zukala pakSamAM AjIvana brahmacaryavrata dhAraNa kayu". kumArI vijayAe kRSNa pakSa mATe e vrata AjIvana dhAraNa karyuM. baMnene ke bIjA keIne e vratanI khabara nahatI. yegAnuyoga e baMne lagnagraMthithI joDAyA. lagnanI pahelI rAte ja baMnene ekabIjAnA brahmacaryavratanI khabara paDI. have karavuM zuM ? kuTuMbIjanone jaNAve te bIje paraNAvavAne prazna UbhuM thAya. baMnee samajaNapUrvaka nirNaya karyo ke potAnA vatanI kAIne vAta karavI nahi. mana, vacana, kAyAthI AjIvana brahmacaryavrata pALavAne patipatnIe daDha saMkalpa karyo ane e pramANe vratanuM pAlana karatAM rahyAM. paraMtu vimaLa nAmanA kevaLI bhagavaMtane eka vakhata pitAnA kevaLajJAnanA upagathI emanA vratanI khabara paDI. jinadAsa nAmanA eka zreSThInI bhAvanA rAzI hajAra sAdhuone pAraNuM karAvavAnI hatI, paraMtu evI anukULatA maLatI nahotI. tyAre kevaLI bhagavaMta ene batAve che ke gRhasthajIvanamAM duSkara evuM brahamacaryavrata dhAraNa karanAra vijaya zeTha ane vijaya zeThANInI eka vAra AhAra-pANIthI bhakita karavAthI corAzI hajAra sAdhuone pAraNuM karAvavAnuM phaLa maLe che. - bhadrezvaranA jagaDuzAnuM nAma ati vikhyAta che. bahu meTA dAnavIra mATe kayAreka jagaqzAnI upamA apAya che. kaccha, rAjasthAna ane pazcima bhAratamAM jyAre uparAuparI traNa varSa dukALa paDe tyAre jagaDuzAe te dilhI sudhI lekane pitAnA taraphathI anAja pUruM pADyuM hatuM. kacchane itihAsa vAMcIe tyAre jaina dharma ane anya dharmanA aneka mahApunA udAtta caritra jANavA maLe che. madhyayugamAM osavAla kSatriya rAjasthAnathI AvIne kacchamAM vasyA. osavAle jainadhamI' hatA. kacchanA rAjaputa rAjAone paNa jainadharma pratye Adara hatuM. mahArAva kheMgArajI, bhAramalajI vagere rAjAoe jaina maMdira baMdhAvI ApI jainadharmane pracAramAM mahattavane phALo Ape che. bhujanI braja pAThazALA pazcima bhAratamAM prakhyAta hatI. jene yati kanakakuzaLajI vidyArthIone saMskRta uparAMta vrajabhASA ane piMgaLazAstra zIkhavatA. svAmInArAyaNa saMtakavi brahmAnaMda e pAThazALAmAM bhaNelA mAMDavI pAsenuM kaDAya nagara ka7nuM kAzI gaNutuM. Aje paNa tyAM ghaNI prAcIna hastaprate upalabdha che. keDAyanA hemarAja bhImazIne emAM mahattavane phALe che. AyaMrakSatari, kuSANasAgarasUri, pAyaeNcandrasUri (pAdhaMca-dra 7), muni kalyANacaMdrajI (senagaDhavALA), muni cAritravijayajI (pAsitANAvALA), muni ratnacaMdrajI, gautamasAgarasUri vagere aneka mahAna sAdhue uparAMta zrAvaka bhImazI mANeka, 5, ravajI devarAja, paMDita lAlana, zivajI devazI maDhaDAvALA vagere vidvAna zrAvake tathA zeTha narazI nAthA, zeTha kezavajI nAyaka, zeTha velajI mAlu, zeTha zivajI neNazI, zeTha vasanajI trikamajI, zeTha khetazI khIyazI, zeTha ravajI sejapAra, zeTha meghajI sejapAra vagere aneka mahAnubhAvoe chellAM traNa-cAra saikAomAM kacchanA sAMskRtika vikAsa mATe mahatvanuM yogadAna ApyuM che. jene uparAMta bhATiyA ane anya kAmanA zreSThIonuM yogadAna paNa mahattvanuM rahyuM che. jemAM zeTha gokuladAsa tejapAla (jemanA taraphathI muMbaImAM ane anya sthaLee ghaNI moTI sakhAvate thaI che)nuM nAma mokhare che. sahajAnaMda svAmI ane emanA svAmInArAyaNa saMpradAyanA sAdhuoe kacchanA dhArmika vikAsamAM mahattvane phALe Ave che. chellAM pacAsa ke se varSamAM te A bIjAM aneka nAme karachanA ItihAsamAMthI sAMpaDI rahe che. e badhunI yAdI te ghaNI maTI thaI jAya. ahIM nirdeza kahe che temAM paNa keTalAka mahattvanAM nAme rahI gayAM haze ! varSothI pachAta paDI gayelA kacchamAM chellA betraNa dAyakAthI vaLI pAcha punaruthAnanAM kAryo thavA lAgyAM che. kacchanI meTA bhAganI prajA mULa te kheDUta prajA. anAjane vepAra enA lehImAM. vahANa dvArA anAjane vepAra karavAmAM paNa teo kuzaLa. gaI sadImAM zeTha narazI, nAthA vagere zreSThIoe muMbaImAM AvIne anAjano vepAra meTA pAyA upara cAlu karyo. jAtabhAIone madada karavAnI premabharI sahakAranI bhAvanAne lIdhe aneka kacchIo muMbaImAM anAjanA vepAramAM joDAyA. Aje paNa samagra muMbaImAM anAjanI dukAnamAM kacchIonuM prabhutva rahyuM che. bIjA vizvayuddha pachI anAjanI mApabaMdhI AvI. ethI kacchI vepArIone eka bAju lAbha thayo te bIjI bAju sarakArI kanaDagata cAlu thai, AjhAdI pachI divase divase sarakArI kanaDagata vadhatI (anusaMdhAna pRSTha 22 upara)
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana jaina sAhityamAM AcAya 'mI jJAnavimalasUrijInuM pradAna gre . kumArapALa desAi tA. 16-5-87 madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM vipula, vaiziSyamaya ane kavitvapUrNa sajjana mATe, vikramanA 18mA saikAmAM thayelA, tapaganI mila zAkhAnA jaina sAdhu AcAya zrI jJAnavimalasUrinuM pradAna naidhapAtra gaNAya. emaNe gujarAtI bhASAM eTalI badhI kRtionI racanA karI hatI ke ethI ema kahevAtu ke saskRtamAM jema hemacadrAcAya tema prAkRtamAM eTale ke dezI bhASAmAM jJAnavimalasUri che. vaividhyanI dRSTie joIe tA emanI kRtio kathAtmaka, tattvavicArAtmaka, khelAtmaka ane tuTyAtmaka-ema badhA prakAranI che. A kRtiomAM emanA pAMDitya uparAMta chaMda, alaMkAra mAdi kavikauzalanI prauDhine pazu paricaya thAya che. emaNe sa MskRta, prAkRta ane gujarAtI-ema traNe bhASAmAM graMthA racyA. gadya ane padya baMne svarUpamAM mahattvapUrNa' racanA ApI. AcAya jJAnavimalasUrajanuM sAhitya hudhA sAMpradAyika paripATInuM che. paraMtu, e maryAdA jALavIne paNu, emaNe mala'kAraracanA, padyakSadha, dRSTAMtakheodha vagerenI je zakita batAvI che te prazasya che. jJAnavimalasUrinI kRtiomAMthI ane emanA samakAlInenI nadhimAMthI emanA jIvana vize sArI evI mAhitI sAMpaDe che. emanA janma vikrama saMvata 1694mAM mAravAMDhanA bhinnamAla nagaramAM thayA hatA. teo vIzA ezavAna jJAtinA hatA. temanA pitAnu nAma vAsatra zeThe ane mAtAnu nAma kanAvatI hatuM. bALapaNumAM emanuM nAma nAthumala hatuM. mAtra ATha varSoMnI vaye vikrama savaMta 1702mAM emaNe tapagacchanI vimatra zAkhAmAM paMDita vinayavimanagaNinA ziSya paMkti dhIravimanaNu pAse dIkSA lIdhI. dIkSA samaye emanu nAma 'navimala' rAkhavAmAM AvyuM. A pachI emaNe kAvya, tarka, nyAya, zAtrAdimAM nipuNutA meLavI. teoe zrI amRtavimalagaNuiM tathA zrI meruvimalagaNi pa.se vidyAbhyAsa karyAM. vikrama sa Mvata 1727 mahA suda dazamane divase mAravADanA sADI pAsenA dhANerAva gAmamAM utsavapUrNAMka AcAyaH vijayaprabhasUrie emane panyAsapada Apyu. tyArabAda vikrama saMvata 1748 phrAgaNa suda pAMcama ne guruvAranA divase zrI navimalaNine AcAya padanI prApti thai ane temanA vizALa jJAnane lIdhe temanu jJAnavimalasUri rAkhavAmAM AvyuM. zrI jJAnavimalasUrie surata, kha khAta, rAjanagara ( amadAvAda ), pATaNa, rAdhanapura, -sAdaDI, dhANerAva, zAhI, pAlitANA, jUnAgaDha vagere sthaLAe vikAra karyAM. emanI vidyArabhUmi mukhyatve gujarAta, rAjasthAna ane saurASTrane pradeza hatI. zatru Mjaya tI'nI emaNe aneka vakhata yAtrA karI hatI. jJAnavimalasUrinI racanaemAM paNa zatru Mjaya tIya' pratyenI emanI dRDha AsthA sthaLe sthaLe pragaTa thAya che. emaNe saMskRta bhASAmAM tranayyAvRtti:', 'zrIpAjhaparitra' ane saMjJAvAna stutivRtti:' jevA graMthAnI racanA karI che. nAma jJAtavimalasUrinI saMrakRta bhASAnI nipuNatAne khyAla emanA jIvanaprasa`gamAMthI prApta thAya che. ekavAra tapAgacchanA AcAya' zrI vijayaprabhasUri zatruMjaya tItha'mAM padhAryA hatA, tyAre te tItha'. nAyaka Adizvara bhagavAna samakSa catyavaMdana karavA gayA, paraMtu 15 c? e samaye zrI navimakSagaNityAM AvyA ane tAtkAlika nAM kAvya racIne stuti karavA lAgyA. emanI kavitazakti joine JAnati thayelA aAcAya zrIe nayavimalaNine AvA jJAna. vimalasUri' kahIne sUripadanI yogyatA darzAvI AdarapUrvaka khelAvyA. zrI navimalaSNue namratAthI mayaprAyena ema kahyuM. A pachI AcAyazrIe navimalagaNane cautyavaMdana karavAnuM kahyuM. sAmAnya rIte je sauthI vadhu pUjya hoya te cauyala na kare tevI praNAlikA hovAthI anya sAdhujanA khe pAmyA, para'tu emane samajAvatAM AcAya'zrIe kahyu, bhale mArA padane kAraNe huM pUjya gAu, paraMtu mArAmAM navimalagaNi jevuM jJAna ane kavitvazakita sarvAza paNa nathI. te jJAnavRddha che. tethI emane Adara ApuM chuM.' zrI navinaSNue tAtkAlika navAM kAvyo racIne 45 kAyai vaDe ce tyavadana karyu. jJAnavimalasUrinuM vipula sAhityasarjana jotAM emanA sama kAlIno Adara paNu pragaTa thAya che. emaNe AnaMdadhana ane yazevijayanI kurtio para TakhA cya che. AnaMdadhana cAvIsIne TakhA lakhavA mATe emaNe suratanA sUryama'Dana pAzva nAmanA derAsaramAM cha mahinA sudhI dhyAna dhayu" hatu. ane e pachI AnadadhanajInA cevIsa stavanA para stamaka racyA. e ja rIte 'navapadanI pUjA'mAM jJAnavimalanI pUjA sAthe yazavijaya ane phUlacaMdranI pUjA pazu sa'kalita rUpe maLe che. vikrama saMvata 1982nA Aso vada cetha ne guruvAre prAtaHkALe anazanapUrvaka te nevyAsI varSanI vaye kALadhama' pAmyA. jJAnavimalatI gujarAtI racanAomAM sauthI vizeSa naeNdhipAtra emanI caMdradhruvalInA rAsa', 'azakacadrarahiNI rAsa', ja jIvAmi rAsa', 'rasi'huM rAjarSi rAsa', bAravrata-prazu TIpa-Asa' ane 'sAdhuvaMdanA rAsa' jevI kathAtmaka kRtie maLe che. jJAnavimalasUrinI kAvyanipuNutAne manerama paricaya 'zrI caMdrakavalInA rAsa'mAM thAya che. A rAsamAM pUrva'bhavanA AyaMbitra tapane kAraNe valIpada pAmanAra caMdrakumAranu prabhAvaka caritra AlekhAyuM che. cAra kha'Da, 111 DhALa ane 7649 kaDImAM vistarelA A AsanI racanA jJAnavimale vikrama saMvata 1770nA mahA sudra terasanA divase rAdhanapuramAM pUrI karI. A rAsanA lekhananI zarUAta pazu rAdhanapura zaheramAM karI hatI. mukhyatve duhA dezIba, A rAsane 'gmAnaMdamadira rAsa' evuM khIjuM' nAma paNa jJAnavimale Apyu che. jJAnavimala A AnaMdama MdiranI kalpanA paNa upamAthI darzAve che. jemAM suSThita sAdhu manana karatAM nivAsa karatA hAya. Anama'dirane nivAsa sadguNenA nivAsarUpa che. enA anupama stabA jevA 108 vividha rAganI rasALa DhALeA che. jinezvaranu rastutikItana karatA gavAkSA che. jJAna, darzana ane cArityarUpI oraDAo che. zatruMjaya ane navakAra tenA cogAna che ane vividha katrita sahita gAthA vagere dhaNA sUkatethI zAlatuM enu AMgaNu` che. temAM sudeva, suguru ane sudha jevA saMsAranA du:khanuM nivAraNa karanAra AchADa che. AvI rIte jJAnavimala Ana Mdamadira sAthe peAtAnI kRtine sarakhAve che. jJAnavimalamAM AvI sarakhAmaNI ghaNe sthaLe jovA maLe che. jema
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-5-87 ke vivekarUpI vizALa nagara, samakitarUpI ene pAya, navaMtatra rUpI ene darabAra, savaka dharUpI mahele, samavAya rUpI senAnI kalpanA paNa e Ape che. jinamaMdiranI UMce pharakatI dhajAe jA ravargalekanI hAMsI karatI na hoya e rIte judA judA alaMkArathI pitAnI vAta kare che. A rAsanA pahelA khaMDamAM kathApravAha vegathI cAle che, paNa bAkInA traNa khaMDamAM samasyA, subhASita, daSTati, ADakathAo ane dharmasiddhatinI sAthe kathAtaMtu cAle che. jJAnavimalanI vizeSatA e che ke enA cittamAM eTalAM badhA daSTAMte, subhASita, alaMkAra, ADakathAo ane dharma siddhati umarAyA kare che ke ene Ane mATe koI AyAsa karavo paDato nathI. e badhuM ja ApoApa kathAnakanI sAthe gUMthAtuM Ave che. taka maLe tyAM e dharmane mahimA ke karmanI mahattA gAvAnuM cUkatA nathI. jyAM saMskRta subhASitanI sAthe tene gujarAtImAM anuvAda kare che. karNapizAcinI, sAmudrika zAstra, lakSaNuzAstra, vazIkaraNa, aSTAMga nimitta ke jayotiSanI vAta kare che, te asvanA lakSaNe, svapanane artha, strIonA prakAre, purUSanI betira kaLA, strIonI cosaTha kaLA ke vanamAM thatAM vRkSonI yAdI Ape che. A rAsamAM sUryavatI rANInI vedanAnuM ke sAsunI vahune duHkhI karavAnI mane vRttinuM Alekhana AkarSaka che. kathArasanI sAthe sAtha jJAnopadeza e A kRtinuM mahattvanuM pAsu che. tAMbula ane aMtaraMga tAMbula, snAna ane aMtaraMga snAna, bhAvakhIcaDI vagerenAM lakSaNonuM varNana rasaprada bane che. jJAnavimalasUri AmAM jene mAnyatA pramANe bhaugolika racanAnuM Alekhana karavA sAthe jaina dharmanA siddhAMto ane niyamonuM vivaraNa paNa Ape che sarakRta ke ane prAkRta gAthAone uddharaNe Ape che te subhASita-samasyA-hariyAlInI manorama gUMthaNI race che. A kRtinI eka vizeSatA e ene kAvyabaMdha che. vividha prakAranI dhruvAo prajAtI sugeya dezIo, kavita, jakaDI, caMdrAvaLA Adi kAvyabaMdha maLe che ane jhaDajhamakavALI cAraNI zailI jJAnavimalanI kAvyanipuNatAno marama khyAla Ape che. mAtra vistArane kAraNe ja nahIM 5Nu pracura kayArasa, tattvavicAraniSTha dhamadha tathA vyutpana kavitvane kAraNe A kRti jJAnavimalasUrinI sauthI pyAnA kRti bane che. caMdrakavalIne rAsamAM AyaMbila tapane mahimA che te azokacaMdrahiNI rAsa'mAM rehiNI nakSatranA divase 28 varSa sudhI karavAmAM AvatA rahiNI tapane mahimA gAyo che. jJAnavimalakurie vikrama saMvata 17charanI mAgasara suda pAMcamane divase surata pAse saiyadaparAmAM A rAsa pUro karyo, Aje e saiyadaparAnA naMdIzvara dvIpanA jinAlayanA cekamAM jJAnavimalanAM pagalAMnI derI maLe che. mukhyatve duhA-dezIbaddha evA "azokacaMdrahiNI rAsamAM prasaMgopAta kavita, gIta, Tika Adi padyama dhone upayoga karyo che. rAjA azokacaMdranI rANI rehi zekabhAvathI eTalI badhI ajANa che ke putramRtyunA du:khe raDatI strInA rudanamAM kaye rAga che ema pUche che, AvA praznathI azekacaMdrane A strImAM bIjAnuM duHkha samajavAnI vRttine abhAva ane gava jaNAze. tethI tene pATha bhaNAvavA te enA meLAmAM beThelA putra lokapAlane aTArIethI nIce nAkhe che. paraMtu rohiNIne te A ghaTanAthI paNa zeka thato nathI ane enA puNyaprabhAve putra kSemakuzaLa rahe che. rohiNInA A vAtaka-vItarAgapaNanA kAraNurUpe enA pUrvabhavanI kathA kahevAI che. jemAM e pitAnA AgalA bhavanA duSkarmane kAraNe kurUpa ane durgadhI nArI banI hoya che. ane rahiNItapanA AzrayathI e duSkarmanA prabhAvamAMthI chUTIne A rohiNa-avatAra pAmI hoya che. rohiNanA be pUrvabhave, azokacaMdra temaja rahiNInAM saMtAnanA pUrva tathA ekAda ADakathA vaDe A rAsa karatAra pAmyA hovA chatAM emAM yAtattva pAMkhuM che, kema ke eka ja ghaTanAsUtravALI sAdI kathA che. dharmabodhanA rakTa prayajanathI racAyelI A kRtimAM kavie kama, tapa ityAdinA svarUpa ane prakAranI sAMpradAyika mAhitI gUMthI lIdhI che temaja subhASita ane samasyAone paNa viniyoga karyo che. kAvyamAM kavinI kAvyazakitane paNa paricaya prasaMgopAta ApaNane maLyA kare che jema ke madhavA muninA puNyapratApane pragaTa karatAM vAtAvaraNanuM citraNa kavie je vigatethI karyuM che te manorama lAge che. nagara vagerenAM anya keTalAMka varNana pazu noMdhapAtra che. AvAM ghaNumAM rUpakAdi alaMkArone kavie lIdhela Azrava emanI kSamatAne pragaTa kare che. rohiNInA rUpavanamAM uvaMsI paNi mana navi vasI re' jevA vyatireka-camakanA sakarAlaMkAranI hAramALA cha che ane paurANika hakIkatene rohiNInA prabhAvanA hetu rUpe kalpI che. te kavinI A prakAranI varNanakSamatAnuM eka viziSTa udAharaNa che. samagra rAsamAM ziSTa prauDha bhASATAnuM AkarSaNa che te jaguptA ane tirarakAranA bhAvone anurUpa bhASA paNa kavi eTalI ja asarakArakatAthI prayojI batAve che. DIka suMdara dhruvAo ane kavacita karelI cAra mAsanI yojanA paNa kavinI kAvyazakitanI ghAtaka che. "jaMbUvAmI rAsa'mAM jaMbukumAranI ATha paTarANIone saMvAda AlekhAya che. dareka paTarANI ja bukamArane pUche ane ja bukumAra judI judI daSTAMtakathAo sAthe emane javAba Ape. pAMtrIsa DhALa ane hase bhATha kaDIonA dukA-dezIbaddha A rAsamAM AvatA rUpaka, upamAvali ane laukika datithI kRti keTaleka aMze rasAvaha banI che. 'rasiMha rAjarSi rAsa' e 38 DhALa dharAvate agiyArasa kahIne rAsa che, te "saDha rAsa'mAM kavie jayaNAnuM mahattava gAyuM che. bAravratagrahaNa TIpa rAsa'mAM vrataniyamanI yAdI ane samajUtI maLe che, jyAre "sAdhuvaMdanA rAsa'mAM RSabhadevanA gaNadharothI mAMDIne prAcIna sAdhujanenI nAmAvali jaina zAratragraMthone AdhAre ApavAmAM AvI che. ane keTaleka sthaLe nAkhellekhane badale TUMkuM caritrasaMkIrtana karavAmAM AvyuM che. jJAnavimalanI kathAtatvavALI bIjI paNa keTalIka kRtio maLe che. suryAbha nATakamAM subhadeve asarAnI madadathI mahAvIra svAmI samakSa rajU karela bhakitabhAvapUrNa saMgItanRtyano prasaMga 73 kaDImAM varNavAyo che. jJAnavimalanA be "tIrthamAlAyAtrA-ratavana' maLe che. emAM suratathI mAravADa sudhInI tIrthayAtrAnuM Alekhana che, te bIjImAM vijayasenasUrinI preraNathI vajiya ane rAjiye e be zreSThIoe karelA pratiSThA mahatsavanuM varNana che. 'kalpasUtra' vyAkhyAna bhAsamAM paryuSaNa parva prasaMge vyAkhyAnamAM rvAcavA mATenI dhamakathAo ApI che. - jJAnavimale rastuti, ratavana, caityavaMdana, sAjajhAya Adi prakAranI kRtio vipula saMkhyAmAM racelI che. emaNe siddhAcalanA - 3600 jeTalAM ratavana rayAnuM kahevAya che. kavie Abu, tAraMgA, rANakapura jevA tIrthonA ratavamAM tIrthaviSayaka tihAsika
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA, 16-587 prabuddha jIvana bhaugolika mAhitI gUMthI che. emaNe be grevIsI, be vIsI . nedhapAtra gaNAya. emaNe hiMdImAM 29 kaDImAM "catuviMzati uparAMta aneka tIrthaMkara ratavane lakhyAM che. vIsImAMnI eka jina Ida jevI tIrthaMkara stavananI kRti racI che. jJAnavimalanA jJAnabhakitayukata che ane bhASA tathA alaMkAranI prauDhithI temaja vipula sAhityamAM "bAlAvabaMdha'ne paNa samAveza thAya che emaNe emAM prayukta suMdara geya dezIothI dayAna kheMce che jyAre aDhAra jeTalA gadya bAlAvabe racyA che. . !!." bIjI covIsImAM tIrthakaronA pUrvabhavonI mAhitI ApavAmAM eMzI varSanA sAdhujIvana daramiyAna, sAdhunI aneka maryA AvI che. vizvanI sAthe viSayanirUpaNanuM vaividhya paNa - dhaonuM pAlana karIne jJAnavimalasUrie ATaluM vipula sarjana teo dharAve che jAvuM vaividhya dharAvatAM emanAM stavamAM kaI rIte karyuM haze tevo vicAra sahaja rAte ja Ave. mAtra zAsvatI -jinapratimA -saMkhyAmaya - stavana" "sattasiyajina - saMkhyAnI dRSTie ja nahi paraMtu guNavattAnI daSTie paNa. stavana" ane "adhyAtmagarbhita - sAdhAraNa jina - stavana jJAnavimalanuM pradAna madhyakAlIna sAhityamAM mahatvanuM gaNAya. mukhya che dezIe temaja Taka Adi cha devALuM pAMca (madhyakAlIna gujarAtI jaina sAhitya viSenA DhALa ane 81 kaDInuM zAMtinAtha jinanuM ratavana paNa A parisaMvAdamAM rajU thayela nibaMdha) zrImad rAjacaMdra kRta "Atmasiddhi zAstra' para vyAkhyAna haka saMkalana : cImanalAla "kalAdhara zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame ravivAra, tA. 3-5- gathacAM racAyela saraLa, bhAvavAhI zabdomAM karAze rajU thayela 1987ne savAranA 9-30 kalAke zrI kAnajI khetazI samAgraha, A kRtimAM zrImatI vicAradhArA eTalI spaSTa hatI ke temaNe bhAratIya vidyA bhavana, copATI khAte zrI rajanIbhAI vorA prati lakhANamAM zAbdika phekSAra bhAgye ja karyo che che. ramaNalAla cI. zAhanuM zrImad rAjacaMdra kRta "Atmasiddhi - Atmasiddhi zAstranI racanA thatAM tenI cAra nakala banAvI zAstra' uparanuM vyAkhyAna ane sAthe ku. Indubahena dhAnakanA (1) zrI bhAgabhAine (2) zrI dilujI mahArAjane () zrI kita saMgItane kAryakrama javAmAM AvyuM hatuM. - aMbAlAlabha ane ane (4) zrImad bhAgIdAra zrI mANekalAla kAryakramanA prAraMbhe saMghanA upapramukha zrI cImanalAla je. ghelAbhAI jhaverIne vAyana-mananAthe melI ApavAmAM AvI. zAhe savAranA A satsaMganA kAryakramamAM padhArelA rotAjananuM sAthe A kRtine jAheramAM nirdoSa karavAno niSedha karavAmAM Avyo svAgata karyuM hatuM ke indubahana dhAnakanI maMgala prArthanA bAda "Atmasiddhi zAstramAM prAraMbhe maMgalAcaraNa karyA bAda A Do. ramaNalAla cI zAhe Atmasiddhi zAstra' para besatA jaNAvyuM racanAne hetu, zukajJAnI tathA kriyA jaDa lekanuM varUpa, vairAga hatuM ke chellA saikAmAM je keTalAka mahApuruSe thaI gaNa temAM ane AtmajJAnanI agIya, saddagurunI AjJAe cAlavAnuM mahatva, zrImad rAjacaMdranuM nAma paNuM laI zakAya. temaNe nAnI ( mare deha saddagurunAM lakSaNe, ziSyadhama', matAthI ane AtmAthI jIvana che te kharuM paNa temane nAnI umaramAM ja AtmajJAna lAyuM lakSaNe, AtmAnuM astitva ane AtmAnA cha padanI siddhi, ane keTalIka apUrva racanA dvArA teo sva-pura kalyANanA gAmI tenA ArAdhanathI mekSaprApti, jJAnI ane mumukSunAM lakSaNe banyA te mahatvanI ghaTanA che. vagere bAbate darzAvI che. ' "Atmasiddha zAstra'nA nAme oLakhAtI zrImanI A AtmasiddhimAM zrImade che. padane guruziSyanA saMvAda padyaracanA temanI sarva kRtiomAM zreSTha gaNAya che. A kRtinI samajAvyA che. A cha pada viSe temaNe lakhyuM che ke: racanA aMge ema kahevAya che ke vi. saM. 1950mAM zrI laghurAja sthAnaka saMkSepamAM, dazana paNa teha, svAmInI tabiyata sArI nahotI rahetI te vakhate temanI vinaMtIne samajAvavA paramAthane, kahyAM jJAnIe eha.. 4 mAna ApIne tatvajJAnano khedha ApatA AtmAnA cha pada-AtmA che, dazana SaTe samAya che, A SaTrasthAnaka mAMhI; te nitya che, te karyA che, te bhakatA che, mekSa che ane vicAranA vistArathI, saMzaya rahe na kAMI...128 tene upAya che te samajAvate patra zrImade gadyamAM lakhIne temane : Ama zrImanA abhiprAya pramANe mImAMsA, jaina, saMkhya, vAcavA-vicAravA tathA manana karavA mUko. te pachI vi. saM. 1951mAM zrI sabhAgabhAinI tabiyata paNa ghaNI narama nayamika, bauddha ane cArvAka e che ke darzanane sAra AtmAne thaI hatI te vakhate paNa e ja patranI nakala, te patra mukha A cha padamAM AvI jAya che ane AtmasiddhimAM te cha padanuM pATha karI vAra vAra vicAravAnI AjJAthI ekamavAmAM Avyo. nirUpaNuM thayuM hovAthI "Atmasiddhi' e cha darzana sAra che ema kahI zakAya, vi saM. 1951mAM sebhAgubhAinI vRddhAvasthA hatI ane sAthesAthe tabiyata paNa ghaNI narama hatI. tethI gadya patra mukhapAke A kRtinI bhASA sAdI sIdhI, saraLa TUMkAkSarI ane karatA temane buma muzkelI naDI. pitAnI muzkelI jANI bhAga turata samajAya tevI che, tema chatAM A AkhI kRti sUtrAtmaka che. bhAIne lAgyuM ke anya mumukSu bhAIone A patra mukhapA karatAM temAMthI pratyeka jIva pitapatAnI yogyatA anusAra pAmI zake che. AvI ja muzkelI naDaze sarvAnI muzkelI dUra karavAnA hetuthI Atmasiddhi zAstra' e ekAMte avagAhana karavA jevI sabhAgabhAie zrImaddane evI vinaMtI karI ke A gadya-pATha yAda racanA che. ane temAM nirUpAyelA vizvamAM-sauthI agakaravAmAM bahu takalIpha paDe che tethI mAMdagI vakhate pathArImAM sUtI tyanuM drazya te AtmA che. ane AtmAnuM astitva svIkAravuM sata paNa satata raTaNuM karI zakAya tevI Atmakhedha ApatI te mekSamArganuM sauthI prathama pagathiyuM che. padyaracana apa kR karI lakhI jaNAve te mArA jevA che - De. ramaNalAla cI. zAhanA vyAkhyAna pachI ku indubahena para ghaNuM upakAranuM kArya thAya. ane Ama emanI vinaMtI dhAnake zrImad racita pade ane kAvyanI madhura kaMThe saMgItamaya svIkArIne vi. saM. 195ranA Aso vada 1nA divase naDiyAda rajuAta karI hatI. kAryakramane aMte zrI cImanalAla je. zAhe khAte zrImad 'A, masiddhi zAstrInI padyamaya racanA karI. 142 AbhAra mAnyo hate. " mAM karI che tema chegata anu thI ame zA e eka viSama ja bhAThAonI asalI nA mukha para vIkAle
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana Aryo kayAMthI AvyA? vijayagupta mau ApaNA dezamAM temaja bIjA dhaNA dezamAM bhASA, va (raMga) ane dhama'nA nAme paNa leAhI rahayuM che. jyAM ekathI vadhu vaSNu'nA, dharma'nA mane bhraSAnA leA rahetA hoya tyAM paraspara asahiSNutA hiMsAmAM pariName che. pRthvI para meTA bha,ganA A asahiSNu lagna bemA rahyA hoya te have judA paDe che. judA paDayA pachI paNu gaLAkApa saSa' thAya che. ApaNe joyu ke ApaNA dezamAM AsAmamAM AsAmI prajA ane kheMgALI prajA vacce varSo sudhI dhruvI laData cAlI hatI. hiMdumAMthI dharmonA dheAraNe muslima lIge bhAgalA paDAvyA, te pachI paNa ke rakatapata thate rahyo ane agninI javALAoe prajAnI keTalIka milkatanA nAza karyo tamiLanADune rASTrabhASA hiMdI nathI jotI, hiMdI rASTrabhASA baMdhAraNunA Adeza pramaNe tamiLanADune te lAgu pADavA jatAM maLee lagabhaga baLavA karyAM hatA. bhAratanI bahAra daSTi karIe to pAkiratAna ane briTana sahita dhaNA dezamAM AvI paristhiti che. ApaNe jagatanA ItihAsa joie rA tyAM paNa AvuM kAraNAthI ghaNI hiMsA thatI rahI che. jama'nInA hiTalare jarmana prajA aNIzuddha Aya' rAtrAnI jAherAta karyA pachI teNe yahudI nA savanAzanI nIti apanAvI AyatvanA pratIka tarIke teNe ApaNA svastikanI pasadagI karI. tenI dRSTie raziyane paNa Aya' na hatA. jamana prajA eka kuLanI hovAne dAvA karIne hiTalare jamanabhASI riyA jamana saunya dvArA kbaje karI lIdhu hatu ane tene jamanImAM joDI dIdhuM. khIjo vizvavigraha phATI nIkaLavAnuM eka kAra A hatuM. nRvaMza vijJAnIoe samagra mAnavajAtine traNa kuTu khAM vaheMcI nAkhI cheH 1) kArkaseDa 2) megAlekhaDa ane 3) nigreDa, kAkaeNseTamAM gerI temaja dharUvaNa'nI jAtio Ave che. te uttara amerikAmAM, dakSiNa amerikAmAM, yuropamAM, uttara AphrikAmAM, pazcima eziyAmAM phelAyela che temAM kevaLa AryAM ja nahi, Aye tara bIjI jAtinA paNa samAveza thAya che. megAlAiDa eTale meAilavazI prajA, cIna, jApAna, kAriyA, agni eziyA, brahmadeza, tigmeTa, nepAla, arUNAcala vagere dezamAM vase che. yunAiTeDa sTeTasamAM paNa cInAonI mATI cAina TAuna vasAhata che je tarIke oLakhAya che. megiAlavazAnA atha megAla dezanI prajA. megilyAnA khe rAjye cheH cInamAM che te cInanA eka prAMta che ane tenI upara svataMtra mAMgalyA che. je sAmyavAdI che ane raziyAnA Azraya nIce che. raziyAnA sAkhIriyAmAM dhaNI mAMgela jAti vaselI che. lAkSaNika mAMgalavaMzIne joie te! kada sAmAnya rIte pAMca phUTathI nIcu` ke jarA vadhAre, nAka cIMbu, vALa bahu paMkhA, cAmaDImAM jarAka pILAza heya athavA na pazu hoya, gAlanA hADA jarA AgaLa paDatAM ane pUrI udhaDatI na hoya tema adhamI cAyelI hoya che, nigrejIDa vaMzamAM pazu dhAM kuTu khA che.. Aphri| khaMDamAM sauthI vadhu prajA nigrAiDa vazanI che. taduuparAMta gulAma tarIke AphrikAmAMthI amerikAmAM je lIkAne laI javAmAM AvyA hatA te meTA bhAge amerikAmAM vasI aa che ane atyAre temanI vasati traNu karoDathI vadhAre che. have teo vesTa khA tA. 16-5-7 "DIjhamAM paNa potAnAM rAjya sthApIne rahyAM che. ApaNA aMdAmAna ane nikAbAra TApuomAM nigronA vaMzanI eka jAti vase che je tetrIA nAme oLakhAya che. pRthvInI A asakhya jAtiomAM ApaNe karyAM chIe ? ApaNe kakSanI prA chIe te jANavA mATe tenI bhASA jovI joie. ApaNI bhASAne bhASAzAstrIoe inDo-yuropiyana ane inDA--bhAya'na bhASAnA kuTuMbanI hAvAnuM batAvyu che. raziyana ane iTAliyana bhASAmAM sarakRta zabdo eTalA badhA che ke ApaNane Azcaya' thAya. jenI uparathI kAiseiDa nAma paDayuM' te kesasa nAmanI parvata mALA che. kekeDa vaMzamAM ApaNu' kuTuMba mAya' jAtinu che. yurepanI lagabhaga badhI jAtine ApaNI saMskRta bhASA sAthe sarakhAve te temanI vacce keTaluM badhu sAmya che te joi zakAya. bhASAzAstrIe evI mAnyatA dharAve che ke saMskRta ane bIjI inDo-yuropiyana bhASAonI pUjA eka ja mA hatI. tethI ane jUthamAM samAna zabdo dharyA che. RgvedanA keTalAka zabdo raziyana bhASAmAM che, rizayana vidvAno kahe che ke AryAM jAre raziyAmAM hatA tyAre tepaNe Rgveda racavAnI pravRtti apanAvI hatI. bhUtakALamAM mAnavajAtioe TharIThAma thavA mATe ghaNA praderA tapAsyA hatA. AryAM uttara dhruvapradezamAM vasatA hatA jyAM ThaMDI asahya hoya che. unALAmAM divaseA 20 kalAkanA pazu dAya ane ziyALAmAM rAtrI eTalI ja lAMbI hAya. ati rIthI ane sagavaDAnI achatathI te cogya sthaLatI tapAsa karatA karatA raziyAthI irAna ane adhdhAnistAna eLagIne hinduratAnanA medAnamAM AvyA hatA. ane paMjAbamAM nadIonA kArDa vasyA hatA bAkInA Rgveda ane khAkInA traNa veda prajAmamAM "khAyA hatA. yuropamAM grIka saMskRti ane pachI rAmana saMskRti khIlI hatI tyAre zrI vijetA pazcima eziyA jItI letA hatA ane potAnI grIka sarakRti prajAmAM phelAvatA hatA. keTalAka e irAnamAM ja vasI javAnuM pasaMda karyu. inanuM nAma pazu khAya'na zabda uparathI paDayuM che. jagatanI vata have pAMca abaja jeTalI thavA jAya che. temAMthI adhI' sambAnA leAkAnI bhASA aa yuropiyana vaMzanI che. sauthI vadhu pracAra thatA hoya evI 19 bhASAomAMthI 11 bhASA inDA-yupiyana che. yuropamAM inDA-yurApI bhASAe bAlTI samudranA kaDU, bIje cheDe uttara samudranA kar3e ane madhyamAM majja yuropa sudhI temane vikAsa thayo hato. prAcInakALamAM inDa-irAniyanA petAne ApyuM tarIke oLakhAvatA hatA jyAre hITalara sattA para AvyA tyAre jamana prAne Aya tarIke jAhera karI. have peAtAnA dezane nDo-yurepI prajAnuM mULa vatana tarIke oLakhAvavAnI spardhA cAle che. eka abhiprAya evA * pazcima eziyAnI uttare ane krisasa parvatamALAnI dakSiNe temaja madhye rAnI uttare inga yuropiyana bhASAonA janma ane vikAsanA pradeza hatA. keTalAka raziyana vidvAnAge A abhiprAya svIkAryo che. mAryAM vasavATa mATe vadhu sArA pradezanI zodha karatA hatA. tenI A zodhamAM AryanA samudRAya judAM judAM jUthAmAM vaheMcAi gaye. tethI inheM yugapI 6 0
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-7 bhASAo paNa navI bhASAomAM vibhakta thaI gaI., eLakhAmAM tethI ja hiTalare Arya tarIke oLakhAvavAmAM je saMskRtanI ane bIjI ane yupI bhASAonI ekamAtra : 1 gava anusaLe te ja ! bhASA hoya te te kayAM gaI ! te bhASAnA astitvane siddha kare ' e jamAnAmAM vasati gAmaDaoi vacce vaheMcAyelI hatI.. e purAvo nathI maLatA e jamAnAmAM lakhavA mATe sateSa- yuropamAM zahera eka ja hatuM ane te romAM paraMtu tyAre briAtI dharma na hatuM ane khristI dharmanA eTale ke remana kethelika kAraka sAdhana na hovAthI sAhitya kaMThastha karavAmAM AvatuM hatuM. khristIonA vaDA pipanuM ke temanI gAdInuM aritatva na hatuM, atyAre saMskRta bhASA mRta bhASA gaNAya che. tema chatAM temAM isunA janmane hajI ghaNIvAra tI. rAma- leTina prajAnuM ane keTaluM badhuM sAhitya che ! ane vaMzaparaMparA keTaluM badhuM sAhitya leTina bhASAnuM nagara hatuM. khetI mATe sahamata jamInanuM kaMThastha karavAmAM AvyuM hatuM. je lekhana mATenAM saMdhane na vibhAjana karavuM muzkela hatuM tethI jamIna kheDI zake tene meTe hoya, je bhASA bolAtI hoya te lakhavA mATe lipi na hoya te bhAga maLe. khake upara prANIonAM citra derIne bhAvi prajAne je kahevuM ApaNe vAMcIe ane sAMbhaLIe chIe ke mAryo uttara hoya te kahI zakAyuM che. mizra (prAcIna ijipta) pAse dhruvapradezamAMthI AvyA. A vidhAna sAthe bIjI sakayatAone saMteSakAraka lipi na hatI tethI akSare sAthe citra dorIne bhAvi paNa vicAra kare joIe. uttara dhruvapradezamAM dharatIne khaMDa prajAne je kahevAnuM hatuM te kahevAyuM che. dA. ta. gheDAnA nathI pazu ati Tha mahAsAgara che svIDana, veM', seviyeta jIvanane vyakata karatAM citro vaDe gheDa viSe ghaNuM kahI zakAya. raziyA ane keneDAnA uttaranA cheDA uttara dhruva mahAsAgaramAM evI rIte inDe-yurepI prajAnuM jIvana paNa ci vaDe batAvI kAya che ane tyAM esika, lApa vagere jAtinA zikArI zakAyuM hota leke bhaTake che. A mahAsAgaramAM nAnA-moTA ghaNA inDo-yuropI prajA pachAta na hatI. ghoDesavArI karatI TApuo paNa che. rava lekamAnya TiLake uttara dhruva ane hatI, bIjA prANIone paNa pI hatI. dhAtuo paikI zuddha Aryone samAvI dete eka graMtha lakhe che. je A kapha kema banAvavuM te jANutI hatI. te ratha paNa vAparatI hatI. bharatakhaMDamAM AvyA teoe zikAra ane bIjA kherAkanI 2400 varSa pahelAM paNa ratha banAvavAmAM AvatA hatA zodhamAM bhaTakavAnuM choDIne ahIM saptasiMdhunA kAMThe kAyamI ane te vyakitAvazeSatA vAhana hatAM. inDo-yurepI prajAo vasavATa karyuM hatuM jayAre teo AvyA tyAre bahu viSe e paNa jANavAmAM AvyuM che ke hiMduomAM jema cAra saMskArI na hatA, paraMtu temanA saMskAra saptasiMdhu nadIonA varNa hatA tema A inDo-yuropI AryomAM traNa varSo hatA? kaDA upara khIlyA. samaya jatAM teo vidyAbhyAsa karIne jJAna dharmaguruo, laDavaiyAo ane kArIgaro te darekane pitApitAnA meLavavA lAgyA. keTalAka i-De yuropI gotra eka sAthe vasyAM. deva hatA, prajA samRddha hatI. teo kAMsAnI kuhADI vAparatA hatA. - vidvAnoe temane inDo-Aryana eTale ke hiMdu-Aya eka jaMgalI DAnuM citra batAvIne rathamAM, joyelA cheDA prajA tarIke oLakhAvI che je yuropamAM vasI gayA temane vaDe saMketa karavAmAM AvyuM hatuM ke temaNe jaMgalI ghelAne inDo-yuropI tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. inDo-Ayanoe. pALIne temane pitAnI sevAmAM joDAyA che. azvamedha yajJamAM . yuropamAM bheMsa nahatI joI, mAtra gAya joI hatI ane pANI bhAratamAM ghaDAne jema ApavAmAM AvatuM hatuM. kALA samudranA hatI tethI dhananI gaNatarI gAyonI saMkhyA vaDe thatI hatI. jenI uttarakAMThA sahita pUrva yuropamAM ane uttara yuropamAM skenDIviyA pAse vadhu gAye heya te dhanavAna manAya. ' khetI para AdhArita samAjamAM strIonuM sthAna UMcuM hatuM. eTale ke ne, svIDana ane nilenDamAM inDo-yurepI prajAne. vasavATa hate. zvetalAnA evA eka prazna e puchAya che ke inDo-Arya sahita inDonAmanI raziyana vidUSIe pazcima eziyAne inDo-yuropiyana yuropIoe pitAnuM mULa vatana zA mATe tyajI dIdhuM ane kanA vasavATa tarIke aMdhArA bhaviSyamAM jhaMpalAvIne hajAra kilomITara sudhI bhaTakavA oLakhAvela che zA mATe nIkaLI paDyA ? tene eka sAro khulAso e hoI jayAre hiTalara sattA para AvyuM tyAre teNe inDo-yuropiyana zake ke je uttarAdA pradezamAM eTale ke uttara dhruvapradezamAM teo prajAne AyaM nAma ApyuM. A prajA junA ane navA paththara vasatA hatA tyAM ThaMDI asahya banI javAthI temaNe potAnuM yuganI saMskRtithI ghaNI AgaLa vadhI gaI hatI. teo ghaDe mULa vatana cheDayuM. paraMtu jeo AjIvana bhaTakatA rahe. jisanuM savAra thaIne yuddhamAM jatA hatA. teo jema judA judA, jIvana jIvatA hoya temane mULa vatana zuM hoI zake? uttara pradeze.mAMthI pasAra thatA hatA tema zabdano vinimaya karIne yurepamAM rahenArAo zikAra sivAya bIje ze kherAka zodhI zake? bhASAne samRddha banAvatA hatA. samayane dhaNa bhAma, ghara bahAra temanA pUrvajoe koNa jANe keTalA "mULa vatana" deyAM haze? pasAra thatA hatA tethI teo prakRtine pUjatA thaI gayA hatA. e teo mAnavabaMrakRtinA e ratare hatA ke jyAM leke kauTuMbika temano Aya dhama hatuM. teo uSA, saMpA, vAyu, jala, samudAmAM vaheMcAyelA hatA ane rAka meLavavA rajhaLavuM vIjaLI, agni vagerene pUjatA hatA. RgredamAM kudaratanI A patuM hatuM. bharatakhaMDamAM AvyA pachI teo zikArapradhAna dakSe pratye prArthanAo che ane kudarata pratye, pUjyabhAva 05kata maTIne kheDUta banyA. dudhALAM Dherane mAravAne badale temane pALathAya che. medha vanaspati ane sarva-caMdra vagere deva-devIone vAthI dUdha maLe te mATe kherAka gaNAya. yuropamAM teo gAyathI rIjhavavAnI prArthanAo thatI hatI. saMgIta pahelI ja vAra paricita hatA te samaye khetI sauthI uttama dhaMdhe gaNAtI sAmavedathI zAre thAya che. A bharatakhaMDamAM AvyA tyAre hatI. Azare sADAtraNa hajAra varSa pahelAM ke pachI Arya teo adhUro tradave lAvyA hatA, bakIne adhe ane bIjA kuTuMbe AvavA lAgyAM ane bharatakhaMDamAM mukhyatve nadIkAMThe traNa veda saptazvidhunA kaThi lakhAyA hatA jemAMthI Aje meTAbAgane. phelAtAM gayAM. temaNe khagoLa ane gaNitanuM jJAna khIjaDyuM pradeza have pAritAnamAM che. A abhiprAya raziyana vidvAnone che. ane bhAvi prajA mATe jJAna-vijJAnane vArase mUkI gayA teo maya yuropamAM vaselA inDo-yuropI lake jamIna Aryo tarIke kyAMthI AvyA e praznane sarvamAnya javAba jaDa nathI. che
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana tA. 16-5-ra0. saMgha Ayojita vasaMta vyAkhyAnamALA che. zrI muMbaI jaina yuvaka, saMdhanA upakrame zrI cImanalAla koIpaNa prakArane vivAda Ubho nathI. paraMtu ' keTalAMka cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA A varSe tA. 4, 7 ane rAjakAraNIo pitAne vArtha sAdhavA ane prasiddhi meLavavA 8 eprila, 1987nA roja carcageTa khAte inDiyana maracanTasa mATe praznone ukelavAne badale vadhu gUMcavI rahyA che. je AvA caeNmbaranA vAvacaMda hIrAcaMda sabhAgRhamAM roja sAMjanA 6-15 takasAdhu lokene dUra karavAmAM Ave te ja bAbarI marijIne vAge "rASTrIya ekamatA : 5DakAra ane nirAkaraNa" (National prazna AsAnIthI hala thaI zake che. eka ja parivAramAM patiIntegration : Challenges & Solutions) 0944 patnI, mA-bApa, bALa vagere judA judA vicArasaraNIvALAM, para anukrame jANItA dhArAzAstrI zrI nAnI pAlakhIvAlA, saMsada- jadA judA bhagavAnane mAnavAvALAM heya che, te ja rIte sabhya zrI ArIpha mammada khAna ane "paMjAba ane zIkho rASTramAM paNa judA judA dharmanA loko rahe che, temaNe (Punjab & Sikhs) e viSaya para khyAtanAma patrakAra eka parivAranI mAphaka rahevuM joie zrI khuzavaMtasiMdhanAM vyAkhyAne jAyAM hatAM. A vyAkhyAna ' zrI khuzavaMtasiMha mALAnuM pramukhasthAna zrI amarabhAI jarIvAlAe lIdhuM hatuM. patrakAra zrI khuzavaMta siMhe paMjAba ane zIkhe" e viSaya para zrI nAnI pAlakhIvAlA khelatAM jaNAvyu hatuM ke paMjAne prazna hala karavAthI mAMDIne vyAkhyAnamALAnuM dIpa pragaTAvI udaghATana karatAM zrI nAnI paMjAbanA trAsavAdane aTakAvavA badhAM ja paga vaDA pradhAna pAlakhIvAlAe jaNAvyuM hatuM ke eka rAjya bIjA rAjaya para zrI rAjIva gAMdhIe lIdhAM che ane thoDA ja samayamAM pajAmAMthI AdhAra rAkhavo paDe che, eka vyaktie bIjI vyakti para trAsavAdane dUra karavAmAM sarakAra saphaLa thaze. legeivAna sAthe AdhAra rAkhavo paDe che. paraMtu tenAthI rASTrIya ekatA thatI thayelA karAranI keTalIka kalamene amala karavAnuM bAkI hovA nathI. je ApaNe rASTrIya ekatA majabUta banAvavI hoya te chatAM trAsavAdIone saMpUrNapaNe mahAta karyA bAda bAkI rahelI kalamene paNa amala karavAmAM Avaze. ' 15mI ogasTane dina "InTara-DipenDanTasa De' tarIke ujavavo zIkha lekoe nivedana bahAra pADIne jaNUAvavuM joie joie. te ja ApaNe rASTrIya ekatA tarapha vadhu jhaDapathI ke gunAone chupAvavA kaI paNa dhArmika sthaLane upathAga AgaLa vadhIzuM. karavAmAM Avaze nahi. tema ja trAsavAdIone saMpUrNapaNe rASTrIya ekatA badhivAnAM sUcana ApatI vakhate temaNe virodha karI khAritAnanI mAgaNI kukarAvI devI joIe. jaNAvyuM hatuM ke pAritAna, bAMgalAdeza jevA pADozI deze sAthe khAlistAnanI mAgaNI amane mAnya nathI evI matalabano TharAva ApaNe vadhu sArA saMbaMdha rAkhavuM joIe. te ja pramANe phakata dareka gurudvAramAM kara joIe. eka vyakitanI netAgIrI hevI joIe ane A aMgenuM zikSaNa kogresI netAo ane lUMTArUo vacce eka sAmya che. evI bahoLA pramANamAM ApavuM joIe. kaI paNa maTe prazna dezamAM TakAra karI temaNe kahyuM hatuM ke lUTAru pahelAM lUMTa kare che ane nirmANa thAya te te aMge videzI hAtha hovAnuM ApaNe tarata tyArabAda jelamAM jAya che paraMtu AjanA kegreisI netAo pahelAM svIkArI laIe chIe, paraMtu dareka prazno pAchaLa videzI hAtha jelamAM jAya che ane tyArabAda khulleAma lUMTa calAve che. hotA nathI. ApaNe potAnI javAbadArI samajatA nathI. ApaNe jiMdarANuvAlene ullekha karatA temaNe jaNAvyuM hatuM ke pitAnI javAbadArI bIjA para nAkhI daie chIe. temane jema jema prasiddhi maLatI gaI tema tema temane kema ApaNe ghaNu gujarAtI, marAThI, baMgAlI, paMjAbI ane cata gayo, ane e pachI teo hinduo sAthe kharAba vartana judI judI bhASAnA lokone joIe chIe. paNa ApaNe ghaNuM karavA lAgyA hatA hinduonuM kharAba besavAnuM zarU karyuM. ochA bhAratIyone joIe chIe. bhASAno bheda bhUlI jaI. paraMtu temaNe kadI paNa khAlistAnanI mAgaNI karI na hatI. ApaNe phakta bhAratIya thaIne rahevuM joIe. rASTrIya ekatAnI zrI nAnI pAlakhIvAlAne paricaya saMdhatA pramukha Do. je jarUriyAta UbhI thaI che te agAu kayAreya UbhI thaI ne ramaNalAla cI zAha, zrI ArIke mahamada khAnane paricaya hatI. Aje ApaNI pAse makakama netAgIrI rahI nathI. jANItA udyogapati zrI vIrena zAhe ane prasiddha patrakAra zrI ArIpha mahammadakhAna khuzAMtasiMhane paricaya zrI giriza citta lIvAe Ape saMsada sabhyazrI ArIpha mahammada khAne jaNAvyuM hatuM ke hatA. zrI subedhabhAi ema. zAha, zrI ke. pI zAhe ane dilhImAM saMsadanuM satra zarU thayuM te vakhate ja eTa kalaba para bhASaNa che. ramaNalAla cI. zAhe anukrame prathama, dvitIya ane trIjA karI saMsadanuM apamAna karavAmAM AvyuM hatuM ane muslima divase AbhAravidhi karI hatI. sAMsadenI Taga teDavAnI ane temanAM ghara saLagAvI mUkavAnI dhamakI ApavAmAM AvI chatAM sAMsade A sAme eka akSara paNa uccAryo Atmasiddhi zAstra' tathA bhakitasaMgItanI keseTa nathI. jyAre bIjI tarapha eka taMtrI vidhAnasabhya ane pradhAnanuM saMdhanA upakrame tAjetaramAM thAjAyela "satsaga: eka vyaMgacitra dore te tene kedanI sajA pharamAvavAmAM Ave che. savArane kAryakramamAM zrImad rAjacaMdra kRta " A masiddhi A baMne prakaraNamAM cUpa rahI rASTrIya ekAtmatAnI dararoja zAstra' paranA De. ramaNalAla cI. zAhanA vyAkhyAnanI vAta karatI saMsada kemI ekatA prati durlakSa kare che. jayAre temaja ku. Indubahena dhAnakane bhakitasaMgItanI keseTo bIjA kissAmAM akhabArI svataMtratA para tarApa mAravAmAM taiyAra thaI gaI che. A baMne keseTa rU. 40/= mAM Ave che. saMghanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze. bAbarI masjida aMgenA hAlanA vivAda aMge temaNe -maMtrIo jaNAvyuM hatuM ke bAbarI masjida ane rAma janmabhUmi aMge
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16--87 , , prabuddha jIvana sa Sa samAcAra (8) , mANekalAla vI. savANI - zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA (9) , vAjI lakhamazI zAha zanivAra, tA. 25-4-1987nA roja sAMja sAMjanA 4-00 (10) , caMpakalAla ema, ajamerA (11) , jeramala maMgaLajI mahetA ' kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLI hatI. "saMghanA (12) . sI ena. saMgha aSita hisAbe, saravaiyuM ane navA varSanA aMdAjapatra rajU (13) >> basaMtalAla narasiMhapurA thayAM hatAM. te ma jara thayA bAda nIce pramANe padAdhikArIonI ' sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI: (14) , pravINacaMdra TI. zAha padAdhikArIoH kArobArInA nimaMtrita sabhyo : (1) De. ramaNalAla cI. zAha-pramukha (1) zrI bipinabhAI jaina (2) zrI cImanalAla je. zAha-upapramukha (2) , kapuracaMdabhAI caMderiyA (3) zrI ke. pI zAha-maMtrI (3) , zamabahena bhaNazAlI (4) zrI pannAlAla 2. zAha-maMtrI , mIrAMbahena rameza mahetA (5) zrI pravINacaMdra ke. zAha-keSAdhyakSa - caMdrakumAra je zAha tyArabAda kArobArI samitinA sabhyonI cUMTaNInuM kAma , sulIbahena hirANI hAtha dharavAmAM AvyuM hatuM ane temAM nIce jaNAvelA paMdara (7) , gulAbacaMda karamacaMda zAha sabhya cUMTAi AvyA hatAH (8) , taruNAbahena bipinabhAI zAha kArobArI samiti : , sanAbahena zeTha (1) prA. tArAbena ra. zAha 0; , ziriSabhAi kAmadAra ' (2) zrImatI nirubahena sudhamAI zAha (11) puSAbahena parIkha (3) zrI subedhabhAI ema zAha (12) , rajanIbhAI ela rA. (4) , gaNapatabhAI ema. jhaverI (13) ,, 5NuM lekhAbahena dezI (5) . rasikalAla daheracaMda zAha (14) , jagamohana dAsANI zauleza hiMmatalAla kedArI (15) i Da amUla zAha - amara jarIvAlA (16) , caMdrAbahena harasukhabhAI zAha (8) , pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha (17) , ramAbahena vinodabhAi mahetA 0 , kamalabahena pIsapATI (18) rUpacaMda bhaNazAlI (10) , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha , (19) , navInabhAI mahetA (11) e che dhanavaMta TI. zAha (20) , sarojabahena mahetA (12) zrI harilAla gulAbacaMda zAha (21) >> mRdulAbahena je. zAha (13) zrImatI mitAbahena ziriSabhAI kAmadAra (22) , ravIndra eca. mahetA (14) zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAha (23) i mukundabhAi gAdhI (15) zrImatI jayotibahena amedabhAI zAha *) , zAMtilAla bAvacaMda gAMdhI semavAra, tA. 11-5-1987nA roja maLela kArobArI 5) . zrIpAla bhaMDArI samitinI sabhAmAM nIcenI vigate sahamaMtrIonI tathA kArobArInA (26) pradIpa e. zAha ke- sabhyonI, sahayoga samitinA sabhyonI nimaMtrita (27) , mahendrabhAI verA sabhyanI ane vAcanAlaya-pustakAlaya samitinA sabhyonI nimaNuka (28) , mInAbahena ena. zAha karavAmAM AvI hatI. dhIrajabahena verA ke-opTa saspe : arUNabhAI parIkha (1) zrI jayaMtIlAla pI. zAha * navanItabhAI parIkha (2) , araviMdabhAI mehanalAla cokasI katilAla nAraNudAsa zAha che jayAbahena TokarazI vIrA >> kusumabahena bhAu , vasumatIbahena bhaNasAlI (34) , damayaMtIbahena zAha (5) - caMdrakAnta dIpacaMda zAha. (35) i nAnAlAla saMdharAjakA sahamaMtrIo: (36) , mIrAMbahena bhaMDArI (1) zrImatI nirubahena esa. zAha * yazomatIbahena zAha (2) zrI zaileza eca kekArI (38) , ramAbahena verA (3) , vasumatIbahena bhaNazAlI (39) , bacubhAI pI. dezI sahayoga samiti (40) , rasilAbahena mahendrabhAI jhaverI (1) zrI e je. zAha zrI maNilAla mekamacaMda zAha (2) DuMgarazI rAmajI gAlA vAcanAlaya-pustakAlaya samiti: (3) , vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA (1) zrI harilAla gulAbacaMda zAha - maMtro (4) , uSAbahena mahetA (2) , gaNapatalAla ma. jhaverI - sa5 (1) , zAMtilAla devajI nandu (8) pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha - . (6) , jayatIlAla pharacaMda zAha (4) ,, pannAlAla 2. zahu - , (7) cha ramaNalAla lAlabhAI lAkaDAvAlA che jatibahena amedabhAI zAha - ,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-pa-7 (pRSTha 14 thI cAlu) gaI. ethI ane anya bIjA kAraNone lIdhe keTalAya samartha zreSThIoe anya vyavasAyamAM jhaMpalAvyuM. Aje muMbaImAM have pustaka prakAzana, makAna bAMdhakAma, sTenalesa sTIla, davA, kAgaLa, kApaDa, moTA sTArsa vagere ghaNA vyavasAyamAM kacchI prajAe sAruM varcasva jamAvI lIdhuM che ane sAruM dhana kamAyA che. saMpa ane udAratA temanA svabhAvamAM hovAthI kamAyeluM dhana ThIka ThIka vAparavA pazu lAgyA che. bhale vatanamAM ochuM rahe te paNa vatanama pitAnuM sAruM ghara badhivA taraphanuM emanuM valaNa rahyuM che. karachamAM jAhera sevAkAryo, dhArmika utsavo, sAmAjika prasaMgo vageremAM teo sakriya bhAga levA lAgyA che. vatananuM AkarSaNa gujarAta-saurASTranI apekSAe kacchIomAM haju vadhu 2hyuM che. ethI kacchanAM gAmamAM ThIka ThIka pragati jovA maLe che. chelA be-traNa dAyakAmAM karaThanI ronaka ghaNI badalAI gaI che. kacha divase divase vadhu ane vadhu samRddha thatuM gayuM che. kacchamAM Aje paNa evAM jaina sAdhu-sAdarIo che je jaina dharmanuM atyaMta sUkSma ane custa pAlana kare che. kArAvA nAmanA gAmamAM sthAnakavAsI ATha kATi nAnI pakSanA pa. pU. rAdhavajIvAmI tathA 5 pU. bhUlacaMdajIravAmIne vaMdana karavAnI amane taka maLI. mAtra suvaNuM ja nahi, anya dhAtuone paNa pitAne parigraha na hovo joIe. e mATe plAsTikanI phremanA cazmAmAMthI hu ane dAMDI kADhI nAkhI dero parevI kaI cazmA vahorAve tevAM ja cazmA paheravA jeTaluM pitAnA saMyamadharmanuM custa pAlana teo kare che. gAmaDAMomAM ja vicaravuM, kacha bahAra javuM nahi ane AcAranuM custa pAlana karavuM-AvA sAdhumahAmAonuM jIvana vaMdanIya ane anekane mATe preraNArUpa che. nAnI khAkharanuM mane pahelethI ja vizeSa AkarSaNa rahyuM che. nAnuM paNa raLiyAmaNuM gAma che. kacchanA perIsa tarIke te oLakhAya che. jANe amerikAnI paddhatie TAuna plAniMga karIne gAma vasAvyuM hoya tevI chApa prathama daSTie paDe che. tyAM svachatA paNa eTalI ja che. macchara na maLe. kacchanA badhAM ja gAmaDAomAM A eka gAmaDuM juduM paDe che. sIdhA moTA rastAo, hArabaMdha vyavasthita makAne, cAre bAja lIlIchama vADIo, keTalAya baMgalAomAM taravA mATenA heja-A badhAne kAraNe nAnI khAkharanuM havAmAna jANe jaduM ja anubhavAya che. zeTha premajI ladhAbhAIe A gAmanuM daSTipUrvakanuM Ayojana kareluM. emanA baMgalAmAM kacachanA rehA rAjayanI kuMvarIne paraNelA yuvAna kavi kalApIne bIjA mahArAva sAthe pheTe che e zrI bipinabhAI jaine mane batAvyuM. A virala pheTA viSe bhAgye ja koI sAhityakArane jANa haze. naSTa thAya e pahelA e pheTAnI nakala karAvI levAnuM kArya keAI sAhisika saMsthA ke kitae karAvI levA jevuM che. ' nAnI khAkharamAM pa. pU. bhuvanacaMdravijayajI uparAMta acala gachAdhipati pa. pU. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja ane emanA ziSyanA tathA pa. pU. zrI vasaMtaprabhAzrIjI ane emanI sAdarIonAM darzanane lAbha maLe. keTalAMya sAdhu-sa, karI evAM che ke je kacchanI bahAra vihAra karavA IcachatAM nathI, kAraNa ke teo pitAnA saMyamanA AcAranuM atyaMta bahu kaDaka pAlana karavA che che ( kacchanA abaDAsAnI paMcatIthIna ame darzana karyA. sutharI, naliyA, terA, koThArA, jakhaunAM derAsare traNa dAyakA pahelAM jayAM hatAM tenA karatAM Aje enI ronaka vadhI che. enAM zilpasthApatyamAM bhAratIya saMskRtinI paraMparA sAthe videzI saMskRtine samanvaya jovA maLe che. keDArAnA derAsaranI UMcAI mATe rAjAe vadhe lIdhe te jaina saMghe pitAnA kharce rAjamahelanI dIvAla UMcI karAvI ApI hatI, jethI derAsaramAMthI kedanI rAjamahelamAM najara na paDe ratADiyA gAmamAM karnala jIlubhA jADejA ane emanA sAthI mi dvArA cAlatuM samAjasevAnuM kArya jevAnI paNa taka sAMpaDI. bidaDAmAM akhinI hospiTalamAM netrayajJa jAya che. tyAM garIba dardIo mATe ghaNuM sarasa kArya thaI rahyuM che. kacchamAM khanIja saMpatti ghaNI che, visAiTanI khANo che. vepAra-udyoga vRddhi pAmI rahyA che. navAM navAM suMdara makAne baMdhAtAM keTalAMka gAmenI ronaka vadhavA lAgI che. narmadAnI naheranAM pANI jyAre kacchane maLaze tyAre te kacchanI dharatI pharI lIlIchama banaze ane samRddhi vadhaze. svataMtratA maLyA pachI ekAda-be rAjya sivAya ghaNuM mAM bhautika daSTie ThIka ThIka pragati thaI che. karavA jevI aneka kAryo haju bAkI che. bhAratamAM garIbI, bekArI, gaMdakI, kemavAda, bhASAvAda, bhraSTAcAra jevI aneka samasyAo che. emAM kaccha ane kacchIe paNa apavAda nathI. paraMtu prema, udAratA ane sahakArathI prajAne utkarSa thayelo jovA maLe che te AnaMdanI vAta che. evo AnaMda kacchamAM amane anubhavA maLe.. -ramaNalAla cI. zAha saMghanA upakrame zarU thayela bhakitasaMgItane vargo saMdhanA upakrame budhavAra, tA. 6-5-87nA baporanA 3-30 vAge zrI paramAnaMda kApaDiyA hAlamAM zrI cImanalAla je. zAhanA pramukhapade bhakitasaMgItanA varganA uddaghATanane kAryakrama javAmAM AvyuM hatuM. kAryakramanA prAraMbhamAM zrImatI vasaMtIbahena dANIe prArthanA karI dIpa pragaTAvyuM hatuM. A varganA saMjaka zrI uSAbahena mahetAe saunuM svAgata karyuM hatuM. varganA adhyApaka zrI baMsImAi khaMbhAtavAlAe bahena mATenA saMgItanA vargo zarU karavAnA nirNaya badala saMghanA kAryavAhakane abhinaMdana ApyAM hatAM. zrI cImanalAla je zAi, zrI gaNupatabhAI jhaverI, prA. ramezabhAI bhojaka vagerenA prAsaMgika vakatavya bAda maMtrI zrI pannAlAla ra. zAhe saune AbhAra mAnya hatA. (varga vize mAhitI mATe kAyamayane saMparka sAdho.) -maMtrIo zrAvika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, khUbaI 400 004. 2 naM. 350296 : mudraNasthAna : kena prinTasa, jagannAtha zaMkara zeThe reDa, giragAma, muMbaI - 400 004,
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / South 54 Licence No."1 37 varSa : 49 aka : prabuddha 37 muMbai tA. 1-6-'87 vArSika lavAjama rUA. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 tatrI : ramaNalAla cI. zAha vyakita, pakSa, rASTra chellA khe-traNa mahinAthI bhAratamAM ane bhArata bahAra je badhI ghaTanAo banI rahI che te vicArazIla mANasane kheda ke niveda upajAve evI che. vakra pradhAna rAjIva gAMdhIe rASTrapatine gaMdhI vAtathI pAte mAhitagAra rAkhe che evA dAvA karIte, ane vaDA pradhAna adhI vAtathI potAne mAhitamAra rAkhatA nathI evA sAmeA AkSepa karIne rASTrapati gyAnI jhailasi hai rASTra samakSa nirthaka meTA vivAda UbhA karyAM. ethI khaTanI pratibhAne jhaMkhapa lAgI che, 'Clean Man' ane 'nAnI' zabdo bheThA paDI gayA che. pheraphesa ane khAsa' panInA prakaraNanI khAkhatAM vizvanAtha pratApasiMha ane rAjIva gAMdhI vacce moTA vivAda utpanna thayo ane nirAdha pakSAe baLatAmAM zakaya teTaluM' thI Devu che. paMjAba, hariyANA ane dilhImAM vAravAra kAmI ramakhANe ke bhAta kavAdIonAM tAnanA cAlyA kare che. The country is bleeding. evI ja rIte zrIlaMkAmAM uddAmavAdI tamiLA ane sarakAra vaccenA savamAM sekaDA nirdeSa leAnA jAna haNAyA kare che. amerikA pAkistAnane evAsa trimAnA ApavAnu vicAre che ane enA pratyAdhAtA bhArata ane seviyeta yuniyanamAM viparIta paDayA che. irAka ane irAna vaccenuM yuddha keTalAMka varSathI satata cAlyA kare che ane vakhAvakhata aneka nAgarika acAnaka mRtyune bega khate che. pramukha regane potAnA duzmana jevA deza irAnane gupta rIte -zastrasahAya karyAnI vAta bahAra AvatAM khaLabhaLATa macyo che. philipAinsa ane phIjanI prajAmAM azAMti prasarAvavAmAM amerikAne hAtha hAvAnI vAta thAya che. duniyAmAM cAre bAju najara karo tyAM azatinAM eMdhANa jovA maLe che. madhya-pUrva -ane eziyAnA dezamAM tenu pramANa vadhu che. rAdArI kSetre sattAdhArI ke sattAkSI samaya vyakti sattA mATenI potAnI lAlasA mATe bhayaMkara ghera pApA karatAM jApaNu acakAtI nathI e va"mAna jagata mATe moTI duHkhada paristhiti che. jIvana sukhai jaina cuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM er meila $20 PS 12 pakSIya rAjakAraNamAM duniyAnA keTalAya rAjadvArI pakSA -gupta rIte mAM tikAtmaka aline jagAve che. potAnA dezanA hitane khAtara vizvanI samatulA kheravavA mATe meTa/ rASTro kevA kevA dAvapeMca khele che ene jyAre vicAra karIe chIe tyAre jANe lAge che ke A badhA sattAdhIzAne mana manuSya eTale mAtra kSudra jaMtu ke ramatanu pyAduM che. potAnuM dhyeya siddha karavA mATe keTalAka madhusenA bhAga levAi jAya ane vizva tethI thapu zu' gayu ?-' evI niya vicAraNA vizvanA rAjakAraNamAM vadhatI jAya che. uccatara sthAne birAjelA sattAdhIza manuSye dvaMsaka prANIo karatAM paNa keTalA badhA hiMsaka dAnava banI zake che te AvI ghaTanA parathI rRkhAi Ave che. rAjakAraNamAM vyakita ane netAgIrI sauthI mahattvanA bhAga bhajave che. samaya, udAtta, sAdhucarita vyakti rAjakAraNamAM nItirItinAM uccatama dhArA sthApita karI zake che ane vizALa mAnavasamudAyane prajAkalyANunA sanmAge' derI jai zake che. mahAtmA gAMdhIjIe evuM uttama dRSTAMta pUru pADayu che. evA mahApuruSo potAnA pakSane samaLa banAve che, rASTrahitane agrasthAna Ape che ane samasta vizvanA kalyANanI bhAvanAne sarvoparI gaNe che. vata'mAna samayamAM duniyAbharamAM dhaNA badhA dezamAM rAjakAraNu dhaNI nimna prATie paheAMcyuM che. sAdhanazuddhinI bhAvanA AsarI gai che. svAtha' ane sattAleAlupatA prAdhAnya bhogavavA lAgyA che. 1 sAhitya, vikSaNa, vijJAna, dhama', samAjasevA ityAdi jAhera kSetramAM paDelI vyaktinI karatAM rAjakAraNamAM paDelI vyakRita tAsIra ja prazna judI hoya che ke pAchaLathI judI thai jAya che. anya kSetramAMthI rAjakAraNamAM AvelI vyaktinI pratibhA ane nItirIti paNa padmakAi jAya che. jesare kahyuM che. tema Whenever a man has cast a longing eye on offices, a rottenness begins in his conduet.' anya kSetrA karatAM rAjakAraNamAM asatyane Azraya vadhu levAya che satyaniSTha, prAmANika mAsene rAjakAraNamAMthI pIchehaTha karavI paDe che. evA sAcA mANusene khIjA kuTila tattvA phAvavA detAM nathI, tevA mANasa chevaTe zva TALIne, thAkIne, nive'da pAmIne rAja kAraNamAMthI nIkaLI jAya che. asatyanI sAthe niMdrAnu tattva paNa ghaTanAone vicitra vaLAMka ApavAmAM mahattvanuM kAma karI jAya che sAcI khoTI AvA lAkAte ane netAone bhramita karI nAkhe che emAM akhabAro ane anya mAdhyamamAM paNa pAchA paDe evAM nathI. prema ane sameLathI krama karatA vecci sattAdhIze vacce aNubanAva karAvavA mATe ravapakSanA ke virodha pakSanA madhusA pazu khATI niMdAkuthalI UbhI karIne phATaphUTa paDAve che, rAjI thAya che ane tako la bha levA mathAmaNa kare che. zrRti karatAM pakSanu hita mahattvanuM che. para'tu AvA lekA potAnA sattAsvArtha mATe pakSamAM paNa zagANu paDAve che. Rule karavA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6 87 na maLe te Ruin karavA te taiyAra ja hoya che. lekazAhI eTale badhuM ja jAhera e sAcuM ane jarUrI paNa che, paraMtu lekazAhImAM paNa keTalIka vastuo gupta rahe e prajAnA hitamAM che. dezanA saMrakSaNanI daSTie keTalIka mAhitI rASTranI thaDIka vyakitatI jANamAM ja rahe e anivArya che. paraMtu chApAMvALAe mulAkAte laI laIne, tarehatarehanA ane pUchIne, lalacAvanArI darakhAsta mUkIne, rAjakAraNamAM paDelI vyakita pAse na bejavA jevuM bolAvI de che. chApAMmAM chApe che ane vAtane cakaDoLe caDAve che. jema vyakita ucca sthAne tema enA zabdonA pratyAghAta ghaNe dUra sudhI paDe che. eka zabda ADoavaLA belA te rAmAyaNa thai jAya. gAMdhIjIe taLIyeLIne, mApImApIne zabda bolavAnI kaLA sArI rIte siddha karI hatI. catura ane pAkA e grejo sAthe emaNe kayAreya evI galata karI nahotI. mitabhASIpaNuM e uccattama netAone saguNa che. e bAbatamAM bhUtapUrva vaDA pradhAna zrI morArajI desAI atyaMta nipuNa che. rAjIva gAMdhIne rAjya kakSAe ke kendra kakSAe pradhAna tarIke kArya karyAne anubhava nathI. teo sIdhA AvaDA moTA dezanA vaDA pradhAna thayA che ane temaNe ghaNuM sAruM kArya karI batAvyuM che. te paNa emanAM vacana ane vatanamAM kayAreka utAvaLa ane aparipakavatA dekhAI Ave che. vAte vAte patrakAre pAse deDI javAnI ke mulAkAte ApavAnI nIti koIpaNa rASTranA vaDA pradhAna mATe yogya na gaNuya. mAtra videzanA patrakAre ja nahi, khuda bhAratanA paNa keTalAka patrakAre sTorI camakAvIne jaza khATI javAnA rasiyA hoya che. ethI dezane jogavavA paDatAM mAThAM pariNamenI emane paDI hotI nathI, dareka vyakitamAM keTalAka uttama saguNA ane keTalAka sthamA ke sukSma avaguNo hoya che. manuSyanI pravRttio sAmAnya rIte svArthamUlaka hoya che. pita ane pitAnA kuTuMbanA sabhyanI sukhAkArI mATe kamAvavAnI pravRtti tenI mukhya pravRtti banI rahe che. pitAnuM gujarAna sArI rIte cAlI zake eTalI ke ethI vadhu AjIvikA ane saMpatti heya ane pitAnI pAse pharasadane samaya hoya tyAre evI keTalIka vyakita sAcA dilathI ke prasiddhi vagerenA AzayathI samAjopayegI kAryo karavA mATe nIkaLe che. keTalIka vyakitae potAnA aMgata sukhenA bhege paNa samAja kalyANanA kAryo karavA ke rAjakAraNamAM bhAga levA nIkaLI paDe che. kayAreka lokakalyANanI sAcI niSThAbharI bhAvanAthI prerAine evuM kArya te kare che, te kayAreka pitAne samaya pasAra karavA mATe ke sevAnA badalAmAM yaza, sattA, meTAI vagere meLavavAne mATe te temAM joDAya che. kayAreka pitAnA ahamane piSavA mATe te AvA lokakalyANanAM kAryonI pravRtti upADe che. anya loko mATenuM kAma karatAM karatAM mANasanA zakita, AvaData, pratibhA jema jema khIle tema tema tenuM kAryakSetra vistaratuM jAya che. evI zaktisaMpanna tejasvI vyaktione loka meTAM kAryakSetramAM laI jaIne sattAnA ucca sthAne besADe che. jema sattAnuM sthAna meTuM tema tenI upara AvelA mANesanI prasiddhi meTI. keTalIka vAra pada dvArA thakita zebhe che. keTalIka vAra vyakita dvArA pada zame che ane keTalIka vAra vyakita ane 56 anyane zeSAve che. jyAre samartha vyaktine eka athavA anya kAraNe moTuM pada maLatuM nathI te tevI vyakitanI prasiddhi sImita banI rahe che. anya pakSe, beTI je sAra vyakitane meTuM pada maLI jAya che te te acAnaka khyAtanAma banI jAya che, pachI bhale pAchaLathI te niSphaLa nIvaDe. Adhunika samaya lekamAdhyamo dvArA pracArane che. ApaNuM dezamAM nagarakakSAe, rAjayakakSAe ane kendra kakSAe sattAnAM aneka sthAne che. koI vyakti koI eka rAjayanA zaheranI nagarapAlikAmAM sAruM kAma karatI hoya te vyakitane acAnaka je rAjyanA maMtrImaMDaLamAM sthAna maLI jAya che te te rAterAta AkhA rAjayamAM suprasiddha banI jAya che. tevI rIte kendranA pradhAnamaMDaLamAM sthAne maLatAM AkhA dezanA netA tarIke svIkArAI jAya che. cUMTaNImAM je jItI jAya che ane pradhAnamaMDaLamAM jene sthAna, maLe che tevI vyakita lokone bahu moTI lAgavA mAMDe che. vastuta: enAM karatAM ghaNI vadhu samatha" ane vadhu tejaravI vyakitao te ja nagaramAM ke te ja rAjyamAM hoya che; paNa jene 56 meLavavAnI taka maLe che te vyakita acAnaka lekanA Adarane pAtra banI jAya che. Ama paNa bhAratamAM sattAdhArI vyakitao. tarapha lekenuM ghelachAbhayuM AkarSaNa bahu rahyA karyuM che. sattAdhArI vyaktinA saMparka mATe keTalAka sAdhu-saMtemAM paNa ghaNI meTI lAlasA hoya che. keTalAya sAdhu-saMte pradhAne sAthe TA paDAvI bahu rAjI thaI jAya che e duHkhanI vAta che. prasiddhi e paNa eka prakArane nazo che. te charavA e sahelI. vAta nathI. sAdhusaMte paNa temAM apavAdarUpa nathI. sattAsthAne ochI hoya ane te meLavavAnI doDamAM aneka vyakitao paDelI hoya tyAre te meLavavA mATe spardhA thAya che. aneka vyakitao kuTila rIti-nIti apanAve che. meTA mANasanI pagacaMpI cAlu kare che, kSe badale che, kAvAdAvA kare che, juThANA phelAve che, evI rIte phAvI gayelI ghaNI vyakitao kazuMya kAma karyA vagara mAtra sattArathAna bhogave che. dhArAsabhya tarIke cUMTAI AvelA badhA ja jabhya rAjyane kArabhAranI badhI ja bAbatene abhyAsa karI rasapUrvaka temAM sakriya bhAga le che evuM nathI hotuM. keTalAye sabhya bhaththAM meLavavAmAM, navI navI eLakhANa karavAmAM, navA saMbaMdha bAMdhavAmAM, mitra, sagAMsaMbaMdhIonAM sAcAM-beTAM kAma jaladI karAvI ApavA mAM pitAnA padane upayoga kare che. jema rAjyanI dhArAsabhA mATe kahI zakIe tema kendra sarakAranI sabhA mATe paNa kahI zakAya. vayakita je pradezamAMthI cUMTAI AvelI hoya tyA te priya hoya, paraMtu lokasabhAmAM besavA jeTalI pratibhA tenI pAse nathI hotI. AkhA rASTranA prazno vize vicAravAnuM tenuM gaju nathI hotuM. judAM judAM rAjyamAMthI AvelI ane le sabhAnA sabhaya banelI evI keTalIya vyakitaonA caherA upara meTuM pada maLI javAne kAraNe kadAca keTaluMka kRtrima teja dekhAze, paraMtu evI vyakitao paNa bhAbhathI meLavavAmAM, sabaMdhe bAMdhavAmAM, samitio ane sarakArI kamizanamAM sabhya tarIke ghUsI javA mATe prayatna karavAmAM, mitro, saMbaMdhIomAM sAcAM-kheNAM kAma, pitAne maLelI lAgavaga vAparIne karAvI ApavAmAM prayatnazIla rahe che. dezanA saLagatA praznamAM tene rasa nathI. e emane abhyAsa paNa nathI te. rasa ane abhyAsa hoya te, paNa pitAne svataMtra mata vyakata karavAnI bAbatamAM ene pakSanI ziratanI maryAdAmAM rahevuM paDe che. pariNAme pArlAmenTamAM ghaNuM viSayanI carcAmAM keTalIyavAra kerama karatAM paNa ochA sabhyanI hAjarI rahyA kare che. matadAna thavAnuM hoya ane pakSane Adeza . (anusaMdhAna pRSTha 81 upara) hoya che jemA
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-87 prabuddha jIvana jaina dharmamAM naya, pramANu nikSepa ane samavAya ' 0 munizrI vAtsalyadIpa . * nayavAda guNa che ke nahi te jotuM nathI. te te mULa nAmane ja mAne che. vAda ane vivAda vadhAravA mATe nahi paraMtu vAdavivAdamAMya dA. ta. puraMdara, zacipati, devendra vagere indranAM ghaNuM nAma saMvAda rathApita karavA zramaNa bhagavAna mahAvIra je vicAra- che. paraMtu A nayavALo e darekane indrane nAme ja oLakhe che. paddhatinuM nirUpaNa karyuM te svAvAd, anekAMtavAda ke nayavAdanA e darekane te indra ja artha grahaNa kare che. nAme oLakhAya che. jaina dharmanI A maulika vicArapaddhati che. maha, Asakita, rAga, mamatva, vAsanA, prema A badhA vastu, vyakita ane vicAra anaMta dharmAtmaka che. temAMthI paryAyavAcI zabda che. paNa A nayavALe darekane atha. kei eka vizeSa dharmane traNa karIne, anya dharmo tarapha prema ja kare che. ' udAsIna bhAva rAkhIne te vastu Adine vicAra kare tene ( 6. samabharUDha naya : dareka zabdane vyutpatti pramANe naya kahe che. artha" vicAro te samabhiraDha naya che. A nayavALA zabdanA pramANane aMza je, vicAro te naya che. mULa arthane pakaDe che. naya eTale amuka apekSAe. arthAta IpaNa viSayanI dA. ta. strI ane puruSanAM saMbaMdhamAM kAmavRtti ne pravRtti sApekSapaNe vicAraNA karavI te naya cheH jaNAze te A nayavALe tene premasaMbaMdha nahi mAne; paNa naya sAta prakAranA che. vAsanAne saMbaMdha kaheze. 1 nagama naya koIpa vastumAM aMzamAtra guNa hoya 7 evabhUta naya: je zabda vidyamAna arthane vAcaka ane te paNa tene pUrNa mAnavI ane nAma pramANe pUrNa guNa heya te arthanI kriyAkArImAM barAbarI rAkhe tene evabhUta naya kahe che. te paNa te vastu mAnavI te nagama naya che. A navamAM dharma nAma, kAma ane pariNAma traNeyane saMpUrNa vicAra kare te ane dhamamAMthI koI ekane gauNurUpe ane bIjAne mukhyarUpe evaMbhUta naya che. vicAravAmAM Ave che. A nayavALo ene ja pasa mAne che ke je polIsanI dA. tacA pItAM pItAM kapaDAM para DhaLAI. mANasa. tarata pharaja bajAvatA hoya. pUjA je karI rahyo hoya tene ja te belI UThe che: "mAruM penTa bagayuM. lakhatAM lakhatAM nIbA pUjArI kahe che. tUTI gaI. mANasa mAlI UThe che: pena tuTI gaI.' A sAta nayanA kula 700 bheda che. mukhyatayA gamanA ahIM vAratavamAM na AkhuM penTa bagayuM che. na te. 10, aMgrahanA 6 ke 12, vyavahAranA 8 ke 14, jusUtranA pUrepUrI pena bhukake thaI gaI che. chatAMya aMzAne pUrNa mAnIne 4 ke 6, zabdanA 7, samabhireTanA 2 ane evaMbhUtane 1 ema ema kahevAmAM Ave che. 2. saMgraha naya: vizeSa padArthone sAmAnyapaNe grahaNa karavuM * naya daSTie dhamanI vicAraNA te saMgraha naya che. saraLatAthI kahI zakAya ke ceDAmAM ghaNuM 1. nigamanI kahe che: badhA dhama dhama che. samajavuM te saMgraha naya che. A nayavALe sAmAnyane mAne che. 2. saMgrahanI kahe che mArA vaDavA-vaDIlee Aryo te dharma che. te vizeSane batAvate nathI 3. vyavahAranayI kahe che : sukhanuM kAraNa dharma che. puNyakaraNI ' dA. ta. koI kahe ke tyAM bAga che. A sAMbhaLanAra tarata ja samajI jAya che ke tyAM jhADa, phUla vagere badhuM che. 4. jasatranayI kahe che: upayoga sahita vairAgya pariNAma 3 vyavahAra naya : vastune vigatavAra vicAra kare te te dhama che. vyavahAra naya che. 5 zabdanayI kahe che: dharmanuM mULa samakti che ane samakita dA. ta. saMgrahanayavALo kahe che ke tyAM kApaDanI dukAne che. e ja dharma che. * vyavahAra nayavALo kaheze ke tyAM amuka milanA kApaDanI dukAna che. ' 6. samaDhiyI kahe che: nava tatvane jANavA, tenA je 4. sUtra naya: mAtra vartamAnakALane ja vicAra choDavAyeya tatva choDavA ane AdaravA gya tatva kare te jasatra naya che. Rja eTale saraLa. sUtra. eTale - AdaravAM te dhama che. vicAravuM. saraLa vicAravuM sAme pratyakSa dekhAya te ja svIkAravuM che. evaMbhUtanI kahe che : kamane kSaya karAvIne mokSa meLavI te ja sUtra naya che. ' , : Ape te dharma che. ( dA. ta. sAdhune veSa pade heya paraMtu sAdhudharmanuM pAlana - Ama sAta nayathI nava tattane tema ja anya bAbatone na karate heya te A nayavALA tene sAdhu nahi kahe. ' vicAra karavAthI sApekSa-acika satyano svIkAra thAya che. tethI navakAravALI pheravato mANasa je kharAba vicAra kare te A vivAda rahetuM nathI ane saMvAda sadhAya che. nayanA hisAbe te "DheDavADe gayo' ema kahevAya. ' * pramANa: .' 5. zabda nayaH paryAyabheda hovA chatAM paNa je kALa, . jenAthI vastu barAbara jaNAya ane samajAya tene pramANe liMgavAcaka zabdone eka rUpa mAnavA te zabda nayI che. A kahe che. sAcuM jJAna thatAM zaMkA, bhrama vagere dara thAya che ane nayavALe judAM judAM nAmanA zabdonA artha pramANe te vastumAM yathArtha samajAya che. yathArtha samajane pramANa gaNavAmAM Ave che.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-87 : pramANu thavAthI jANavAgya jANI zakAya che. chevAya cheDI zakAya che, ane AcarAgya AcarI zakAya che, pramANa paNuM jJAna che. pramANunA cAra prakAra che: 1. pratyakSa pramANa: vastunuM pratyakSapaNe jJAna thavuM te pratyakSa pramANa che. tenA ekathI vadhu bheda ane prabheda che. 2. anumAna pramANu: anumAnathI, takathI vastunuM jJAna thavuM te anumAna pramANu. dA. ta. dhumADe jene tyAM kaMIka baLatuM hovAnuM jANavuM. tenA ekathI vadhu bheda ane prabheda che. 3. Agama pramANa: aApta puruSe dvArA kathita zAstrothI padArthanuM jJAna thavuM te Agama pramANe che. tenA traNa prakAra che. 4. upamA pramANa: upamAthI vastunuM jJAna thayuM te upamA pramANuM. dA. ta. AgAmI vIzImAM padmanAbha tIrthaMkara thaze te vartamAna vIzInA tIrthaMkara zrI mahAvIrasvAmI jevA thaze. * nikSepa : - jJAnanuM vAhana bhASA che. amRta jJAna bhASAnA mAdhyamathI mUrtarUpa banI vyavahArya bane che. bhASA zabdAtmaka che. sAmAnyataH zabdane arthaprAga cAra rIte thAya che. arthapragane nikSepa kahe che. koIpaNa eka nAmavALI varatumAM guNanuM ke avaguNanuM avalokana karIne tenuM zuddha ke azuddha ravarUpa prakaTa karavuM tene nikSepa kahe che. A nikSepa cAra prakAranA che : - 1. nAma nikSepaH je kahevAthI vastune edha thAya tene nAma kahe che. dA. ta. Tebala kahevAthI Tebalane bedha thAya che. A nikSepanA traNa prakAra che. 2. sthApanA nikSepaH mULa vastunI pratikRtithI jene bedha thAya tene sthApanA nikSepa kahe che. dA. ta. bhagavAnanI pratimA ke citra jevAthI bhagavAnane baMdha thAya che. A nikSepa 40 prakAranA che. 3. dravya nikSepaH padArtha te che paraMtu temAM nAma pramANe guNa nathI athavA hajI sudhI guNa prakaTa thayA nathI te dravya nikSepa che. dA. ta. zAstro ke sUtre bhaNe paNa tene kaMI artha samaje nahi athavA zUnyacitte bhaNe tenA ekathI vadhu bheda ane prabheda che. 4. bhAva nikSepa : varatumAM vastune nijaguNa hoya tene bhAve nikSepa kahe che. dA. ta. ekAgra citte zAstro ke su bhaNavA, tenA artha ane marma jANavA. * pAMca samavAya: '. jIvAtmA je kaMi sukha-duHkha anubhave che, tene jIvanamAM je kaMi saubhAgya ke durbhAgya jovA maLe che, te mATe mAtra kaI eka ja kAraNa ke zakita ke Izvara mukhya nathI. paraMtu pAMca kAraNanI taratamatAthI jIvanamAM vaividhya jovA ane anubhavavA maLe che. - sukha-duHkhanA kAraNanA vivAdamAM saMvAda sthApita karavA zramaNa bhagavAna mahAvIre taddana navInakara vicArapaddhati ApI che. paMca samavAya' nAme te pratiSThita ane pracalita che. samavAya eTale samUha paMca eTale pAMca. jIvananA vaividhyamAM A pAMca samUhane avibhAjaya phALo che. te mA pramANe 1. kALa sRSTinAM tamAma stara para kALanuM sAmrAjya che. kALa kartA[ ane hatAM che kALa eTale samaya samaye pAke ja pariNAma Ave che. akALe kazuM banatuM nathI. | dA. ta. koIpaNa bIja vAve te tenuM phaLa tarata ja - UgatuM nathI. amuka kALa pAyA pachI ja bIja phaLavALuM vRkSa bane che. - garbhAdhAna thAya ke tarata ja bALaka janmatuM nathI. amuka nizcita samaye ja bALaka janme che. R -sUrya, caMdra, bharatI, eTa vagere samayanI adaba jALave che. paraMtu ATalA mAtrathI kALa ja sRSTisaMcAlaka ane niyaMtA che, tema mAnavuM mithyA che. A mATe anya kAraNo paNa vicAravAM anivArya che. 2. svabhAvaH je kaMI bane che temAM ravabhAva mukhya che. kALa pADyo hoya te paNa strIne dADhI-mUcha UgatAM nathI, vayAne saMtAnaprApti nathI thatI. keTalAMka vRkSone kALa pAye hina chatAMya phaLa UgatAM nathI. ArthI kALa ja mukhya nathI, svabhAva paNa bhAga bhajave che. 5khIne ravabhAva che AkAzamAM UDavAne. mAchalIne svabhAva che pANImAM taravAne.' kAyalane svabhAva che madhura ravarane. Ama darekane pitAne svabhAva hoya che. svabhAva anusAra paNa jIvanamAM bahuraMga jovA maLe che. - 3. niyaMtiH badhuM ja nizcita che. je banavAnuM hoya che te bane ja che. temAM koI pheraphAra karI zakatuM nathI. AvuM mAnavuM te niyativAda che. ' , ' A niyativAdI kALa ane ravabhAvane mAnato nathI. te dareka ghaTanAne nizcita mAne che. prayatna karavA chatAMya je nizcita che te mithyA nathI thaI zakatuM, evI tenI ekatika mAnyatA hoya che. * kama: jevI karaNI tevI bharaNI. sArAM kAma kyAM hoya te sArAM phaLa maLe. kharAba karma karyA hoya te kharAba phaLa maLe. Ama mAnanAra karmavAdI kALa. svabhAva ane niyati traNeyane InkAra kare che ane kamane ja mukhya ane mahattvanuM mAne che. 5. puruSArtha: prayatnathI ja badhuM thAya che. prayatnathI duHkhane sukhamAM badalI zakAya che. puruSArthavAdI kALa, svabhAva, niyati ane kama A cAreyane asvIkAra kare che ane mAtra puruSArthane ja prAdhAnya Ape che. A pAMcamAMthI koI ekane mukhya ane anyane gauNa karavAM te mithyAtva che. pariNAmamAM pAMceyane taratamatAe phALe ya che. dA. ta. eka jIvana mekSa thaze. teno mokSa thavAmAM upayuMkata pAMceyane phALe heya che. . 1. kALa pAka eTale tene satva prApta thayuM. - 2. bhavya jIne ja svabhAva hoya che ke te mekSa mATe puruSArtha kare. : 3. puruSArtha karyo-sAdhanA karI. 4. karmane kSaya thaye. . . 5. niyati hatI ke tene mekSa thAya eTale thaye. Ama pAMca samavAya sAthe rahe che. anya | sAma samavAyata, navInara ajita karavA
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-87 ; 1 prabuddha jIvana upAlaMbharasanuM kAvya . jayaMta koThArI neminAtha vize keTalAM badhAM kAvyo racAyelAM cheuttama (kharekhara vidhara-sarpa jANIne meM paTAvIne karaDiyAmAM kavionA uttama kavitvane lAbha A kAvyaparaMparAne maLe che. pUryo, paNa sau rANArANInA dekhatAM najara cUkavIne e mane tepaNu e badhAnI vacce koI ajJAta kavinuM eka nAnakaDuM DasI gaya.) neminAtha phAga' ApaNI najaramAM vasI gayA vinA rahetuM kahIe izvara rUDI3, gaMgA vahaI siri kIya, nathI. vastu ne nirUpaNanI evI keTalIka rasaprada viziSTatAo tiki pa ituM mAgala kara - avike dAha, emAM che (Izvara - za kara bhagavAna te rUDakapaTabharyA kahevAya. emaNe nAma che "neminAtha phAga" paNa phAganI dezImAM racAyeluM gaMgAne laIne mAthe caDAvI dIdhI paNa tu te enAthI paNa hevAthI ja e nAma apAyuM che. phArukAvyanI jema emAM. caDaye mane kevI bhAre baLatarA karAvI!) vasaMtavarNana ane zRMgAranirUpaNuM nathI, paraMtu bAra mAsanI rAjimatI potAnI vyathAne vAcA Apata-ApatAM neminAthane prakRtinI bhUmikAmAM virahiNI strInA manobhAnuM Alekhana che. ekAda haLa upAlaMbha ApI de evuM te A viSa nI ghaNuM eTale ke vastunI daSTie e phAgumAvyuM nathI, bAramAsI kAvya che. kAmAM jovA maLatuM hoya che paNa hatAzAnI mArI jimatI bAramAsI kAvya ghaNu vAra prakRti ane mAnavabhAvane AvA tIka khabharyA uddago kare evuM anyatra je maLavuM' vidha race che ne e rIte virahiNanI mane yathAne vadhAre muzkela che. tIyuM banAve che. A kAvyamAM paNa evuM eka mArmika vidhinuM neminAthe rajimatIne tyAga karI saMyamane kaThora mAma citra maLe cheH svIkAryo athavA ema paNa kahevAya ke jimanIne cheDIne bhAddhavA bhari UlaTAI, saravara lahira ke jAI, samazrIne vaya neminAthanA A vyavahAra vize khimatI kevA kAyA sarovara ahna taNu, viSNu sAmI sAdAI. dhAradAra kaTAkSa kare che!(bhAdaravAmAM pANIthI chalakAtA sarovara lahere caDe che. paNa rAjahaMsa parabata rUaDu, kimaI na Ava reThi. amAruM kAyAsarevara te svAmI vinA duHkha pIDita bane che.). Thita bane che.), mAnasarovara pariharI, chIlara Upari daradi. kAgyamAM betraNa sthAne te-te mAsanA prakRtinuM AchuM citra (rUDA rAjahaMsa parvata para ja rahe che ne kemeya nAce derAyuM che paNa dekhAI Ave che ke, kavinA rasa prakRticitra AvatA nathI tyAre ApaNe te mAnasarovarane choDIne chIlara devAmAM nathI, neminAthane jhakhatI rAjimatInA hRdayabhAvene (rAjasthAnanuM eka sAmAnya savara) upara daSTi karI) : AlekhavAmAM ja che. vividha mAsane te ema ghaNIvAra mAtra A AzAsUvaDI huM melI INi maMti, , khITI tarIke ja vAparyA che. : madhukara mAlatI pariharI, pAdhi paMki bhama ti. . * A AzAlUDI, melI INi kaMti, " (A mAsa che. AthAlukhya evI mane A kathe cheDI * kAtI mAsa melAvaDu nami na kIghau AM ja, dIdhI che. jANe ke bhamaro mAlatIne tajIne pAradhipuSpa pAchaLa A & guNi phAga na mu gamaI, damaNa ti madana sarIra. bhamavA lAgyo virahazRMgAranA lAkSaNika bhAva A kAvyamAM che manamAM karahu sahiji kubadhIu, muThavAdi karIri. bApe manamaya, kaThora svAmI, virahane saMtApa, raMgarAga na galI drAkha paherI. kaMTaki I sarIri. gamavA vagere. paNa A kAvyamAM taLapadA nArIbhAvanI eka sarasa (ene sAce ja kubuddhi-mUrkha kahe je mukhamAM kera rekhA aMkAyelI che te ApaNuM dhyAna khecyA vinA rahetI nathI: mUke ne mIThI drAkSane mUkIne zarIrane kAMTA lagADe.) jima jama sahIara sAsare jatI dekhuM, mAI, cetri ne cetad kaMDu, savi phalI vaNarAI, timatima meruM mana AvaTa, kimaI na thAra thAI, pADala parimala badikag, mUrakha melI jAI. (mA, jema jema mArI sahiyarone huM, sAsare jatI jouM | (caitramAM kaMtha cetatA-samajaNu batAvatuM nathI. sarva chuM tema tema mAruM mana bhaTakavA lAge che ne te keme rivara thatuM vanarA khIlelI che ne e mUrakha pATalakulanI baheThatI sumadhane nathI.). paNa A kAvyanI tarI AvatI viziSTatA che te te tajIne jAya che.) : neminAtha pratyenA rAjimatInA upAlaMbha valama kara huMyane che A kaTAkSamAM eka bAjuthI baMdhane AkSepa che, te eTaluM ja kahIne rAjimatI aTakatI nathI paNa neminAthanA bIjI bAju bhramaravRttine- caLatAne AkSepa che e joi vyavahAra vize e tIvra ne marmavedhaka vyaMgavacane kahe che. e aMga zakAya che. ' ' vacane daSTatAdikanI madadathI maLelI kAvyAtmaka abhivyakti Ama A kAvya upAya thI chalakAtuM kAvya banI jAya paNa dhyAnArha cheH che ne emAM eka viziSTa rasRSTinuM nirmANa thAya che. - haMsa bhaNI maI helavi, sara bagarAnu dIva, . A kAvyanI abhiyakitanI eka bIjI tarAha paNa noMdhapATha - aMba bhaNI, maI sevIOM, tadhaMturA dIdha. che. AkhuM kAvya rAjimatInAM udbArarUpe che je ghaNuM bAramAsI (haMsa mAnIne meM heLa ne eNe kavara karyo tyAre bagalAne. kayenuM lakSaNa che. paNa ahIM beya badalAyA kare che. kavacita ane mAnIne meM se te phaLa ApyAM tyAre dhatUrAnAM) emAM Atmakathana che, eka vAra mAne te ghaNIvAra neminAthane karaMDI kIdhau, maI vahiu vAra viSahara jANi uddezIne thatuM thayuM che. te uparAMta, prAkRtika padArthone 5NuM - driSTi vaMcI mujha DasI gayuM, dekhata rANarANi. sAdhana che. merane rAjimatI kahe che - tuM madhura avAja na kara.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 aSADhanA UmaDatA medhane pazu kahe che - he pApI, gADhI guja'nA ne kara, chAnA vasa. prabuddha jIvana paNa AthIye AgaLa jAne kavie, A paraMparAnAM cAnomAM jovA na maLatI eka vijJakSaNa yejanA karI che. emaNe rAjimatIneA kRSNa sAthenA nAnakaDA savAda mAM gUthI lIdhe che. kRSNe jANe rAjimatIne AzvAsana ApatAM kahe che, tArA svAmI maLaze. paNa rAjimanI ane uttara Ape che! jANuM yA ph DI, huM AgaI mana tri, sAva sahasa gepINI, mUrakha teDI ma vike (yAdava phUDA che e meM pahelethI ja seLa sarasa gopIonA dhaNI, mUrakha nahI.) mArA manamAM jANyuM che. mAnIne mane banAvaza mahi paNa upalabha ne vyaMgavacana vinA kavite na cAlyuM ! pachI A DhALyane upAla bharasanuM kAvya na kahIe te zuM kahIe? bhAva-uddagAranI A vilakSaNa sRSTimAMthI rAmitInu paNa vilakSaNlR vyakitatva Upase emAM navAi nathI, A viSayanAM anya dharma : mAnavatAnA vikAsanuM sAdhana tA. 1-6-87 kAnyAmAM rAjimatInu virahapIDita paNa neminAtha pratye acala nijA ne vizvAsa dharAvatu, mRdukaraNa kritatva pragaTa thatuM hoya che. tyAre ahI te rAjimatI ApaNI samakSa eka ghavAyelI ne vyaMgadigdha tIkhI nArI tarIke ApaNI samakSa bhAve che. kAvyanI bhAvasRSTi mRdukaruNa nahIM' paNa kahutrikata che. A bhAvasRSTi laukika che. emAM zaMkA nathI kAvyanA racanAra zreSTha jaina muni hevAne sabhanna che emane A zaukika bhAva carma uddiSTa na heI zake. rAjimatInI kathA paNa e sthitine avakAza na Ape. AthI, kanthanI chellI kaDImAM eka kUdakA marIne kavi ApaNane ekAeka karyA lai jAya che! e kahe che ke tapajasaMyamapUrva'ka jIvana gALI, mAyAne nima*La karI rAjimatI minAthanIye pahelAM mutidazAne pAmI ema kahI zakAya ke laukika bhAvanI bharatImAMthI pasAra thane rAjimatI sayamane mArge caDI ne muktidAte pAmI, paraMtu rAmitInu A avasthAntara ahIM svAbhAvika krame thatuM batAvAyu nathI. karmanI mukhya kavanaviSaya te pelI laukika bhAvanI bharatI ja rahyo che. DA, rokhacandra jaina payu SaSNune dharmArAdhanAnA divase mAnavAmAM AvyA che. ApaNe badhA joIe chIe ke dhAmika kriyAonuM pUra AvI jAya che. Akhu' varSa' maMdiranI galImAM pazu na janArA jaina pazu AchAmAM ochuM, dhara-kuTuMba-samAjanA mANasA jue, e mATe paNa madira taraph vaLI jAya che. AkhA divasa potAnA dhArmi' hAvAnI gheASaNA mATe kesaranA cAle karIne pazu kare che. mana bhale game tyAM ratuM hoya paNa mALA pheravI le che. upavAsa karIne bhUkha paNu sahana karI le che, pazu prazna e thAya che ke zuM A ja dhama che? huM... mAre uttara A rIte rajU karavA icchIza ke A badhI dharmanA nAmanI kriyA che dhama' nahIM. Aje dharma'nA mama'ne samajyA vinA karavAmAM AvI rahelI A kriyAothI dhama" khAtA jai rahyo che. kriyA paNa kevI? khAlI dekhAdekhI, dharma'nA bhAvane, enI bhAvanAne samajayA vinA karavAmAM AvatI. jema jIvinAnu ArIra mahattvahIna che, tema dhama'nI bhAvanA yA niSThAne jANyA-samayA vinA karavAmAM AvelI A kriyA nirarthaka che. pazu smAteA atha e nahI ke dhArmika kriyA karavAmAM ja na Ave. je A kriyAne emAMnA bhavAne samajIne, emane jIvanamAM prayogAtmakarUpe DhALIne karavAmAM Ave te e dhama'nAM tattvAnI pAka khataraze. manane zAMti pradAna karaze. dA. ta. 'upavAsa' eTale khAlI bhUkhyA rahevu e ja nahIM ! jIma arthAt, rasanA Indriya para saMyama rAkhIne cittanI prasannatA sAthe bhagavatabhakita karatAM karatAM bhUkha para viSaya meLavavuM. sAcu te A che ke Aje khApaNe dhamanI vAratavikatAne bhukIne mAtra dharma'nA nAmane cIle ja cAlI ravA chIe. dhama' jANe ke mApaNA jIvana ke dainika vyavahArathI kAI alaga ja vastu che, AvuM mAnavA lAgyA chIe. ApaNe dhama"nA upayoga bahu ja chIcharI rIte karavA zarU karyAM che. karNAMka islAma khatarAmAM che, teA karyAMka hindutvanI rakSAne mATe hathiyAra vahecavAmAM AvI rahyA che. ArabaIjharAyala yuddha ke paMjAbamAM hinduonI hatyA vagere kAmeAM zu dhArmika kAmo kahevAze ? ApaNe kharA mAM dhama'nI vyAkhyA ja nathI samajI. dhamane nAme ucharatI sAmpradAyika dhRNAtmaka vAtane ja dhama' mAnI lIdhA ghauMnI sAthenA nindrAmaNane ja ghauMnI mahattA ApI dIdhI. vAstavamAM ApaNe dhama'thI gAunA gAu cheTA chIe. saMkSepamAM dhamanI paribhASAne samajIe tA dhama' e tattva che je vastunA satya ke vAstavika svarUpane jANavA-samajavAnI kSamatA pradAna kare che krama'nI paribhASA karatAM AcAye/e vastunA svarUpane dhama' kahyo. dhama' evuM zuddha senru che jene kApaNu agnimAM tapAvavAmAM bhAve teya yuddha setu ja rahe. dhamanA paryAya ja satya che, izvara che. jAre ApaNe satya ane izvaranI vAta karIe chIe, tyAre ApaNuM prayAjana zvaranA e rUpathI che je karuNA, dayA, kSamA, mamatA ane vAsayukta che, jenA prANI mAtra pratye sneha che, jemAM ya banAvaTa, chaLa, dhairyAM nathI. eTale ja mahApuruSoe satyane dhama' ane dhamate satya kahyo che. A ja zabda jainadarzanamAM beAijJAnanI dRSTinA vAcaka che. khIjA zabdomAM kahIe tA dhama' sAdhyuM che, majila che, carama lakSya che, ane dhAmi ka kriyAe rastA che, sAdhana che. mAga'nu' sala che. sampradAya' saMkucita manovRttithI janmelu' khaDa che, mitra ! AkhA itihAsa sAkSI che ke dhame manuSyane joDayA che ane sampradAye ene tADayA che. upara me' dhamanA paryAyarUpe izvaranI tejomaya zaktinI kalpanA karI che. jene karuNuA, dayA, kSamA vagere guNAne pratIka kahevAmAM AvyA che. tyAre eka svAbhAvika prazna che ke A gunA prayoga kAnA dvArA kAne mATe karavAmAM Ave ? zuM izvara sIdhA AvIne AnA upayAga 4 prayAga karaze ? A savAlanA javAba ja mArA mULa viSayanu pratipAdana che. zvaranI sahuthI uttama racanA buddhi ane vANInu vAna pAmelA manuSya che. A manuSya dvArA manuSya, prANI, vanaspati badhA pratye karuA, dayA, mamatA, vAsabhyanA prasAra ja zvaranA guAnA prasAra che, A ja dhamA prasAra che ane A ja mAnavatAnA guNNAnu
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tA. 1-6-87 prabuddha jIvana pratIka che. AthI Ama kahevuM che. gaNAze ke dharma eTale tavArthasUtramAM pu. umAsvAmIe manuSyanA AtmAnA AkhI mANasajAta ja nahIM, pazu-paMkhI temaja vanaspati, vagere 'dhane ullekha karatAM kahyuM che-"kSamA mArdava Aja satyazaucapratye udAratA, sahiSNutA ane samatAnA bhAvene vikAsa.' saMyamatapatyAga AkiMca brahmacaryadharmAda" juo, AcAryae - thoDuM vadhAre UMDANathI vica rIe te ApaNA dharmagraMthomAM kayAMya pUjA-bhajana ke kriyAne dharma na kahIne mAnavanA ApaNI jIvanakriyAone dharma sAthe ke pApa-puNya sAthe zA mATe AtmAnA mULa svabhAva, enA vyavahArane pUrNa mAnavAmAM joDavAmAM AvI?-AnuM kAraNa che ke manuSya jIvavAne mATe, parivartita karanArA guNone ja dharma kahyo che manuSyamAM kSamA, thavariyata rUpamAM rahevAne mATe samAja-vasthAnA je niyama nirabhimAnatA, niSkapaTatA, satyabhASaNa, mananI pavitratA, vRttio banAvyA emAM khalana na Ave eTalA mATe emane dharmanI (Indriyone saMyama, indriyanI sthiratA pachI AMtarika ane sAthe joDavAmAM AvI. dharmanuM ullaMdhana ke khalana narakanI sAthe bAhya bAra prakAranAM tapa, saMpUrNa aparigraha temaja uttarottara joDAyuM ane naraka eTale apAra zArIrika-mAnasika kaSTonuM UMce jatAM jatAM saMpUrNa bhAga-sAmagrIne tyAga temaja Akhare rathAna. pariName manuSya narakane bhaye dharmAcaraNane daDhatAthI pALavA brahmacarya vyAvahArika tema ja AtmAmAM ramaNa karavAne ja dharma lAge. A sAmAjika niyama ja dharmanA niyama banyA ke je mA che. samAja-saMcAlanane mATe jarUrI hatA. jo manuSya gusse kare cheDI de te enI aneka durbhAvanAo ApaNe tyAM svarga ati sukha, samRddhi, saudaya' tema ja khatama thaI jAya. krodha manuSyane AMdhaLe banAvI de che. viveka zAMtinuM pratIka che. naraka duHkha, vedanA kadarUpA paNa tema ja hAI jAya che vANIne saMyama tUTI jAya che ane e evAM saMtrAsanuM pratIka manAyuM che. eka garIba kuTuMba che. gharamAM hiMsAtmaka kAma karI bese che ke enuM kupariNAma janmajanmAMtara dAdA-dAdI, mA-bApa, bhAI-bhAbhI bahena-badhA sAthe rahe che. sudhI bhogave che. A ja rIte abhimAna ke aham manuSya pAse badhAM pitAnI zakitathI majUrI kare che. dAdAnuM kahevuM badhAM aneka kukRtya karAve che. nAnI nAnI bAbatenA jhaghaDA A Amane mAne che. emanI AzA brahmavAkaya che. gharamAM sAsu-vahu vacce lIdhe ja pedA thAya che. sAcuM che te badhA saMbaMdhane teDavAnuM mA-dIkarI je vyavahAra che. sAMje badhAM pitAnI majurInI kAraNa A aham banI jAya che. paganI" pUtine mATe e ke kamANI dAdAjInA hAthamAM mUkI de che. lUkhuM-sUkuM badhA sAthe kupatha nathI apanAvata? manuSyanA manane kAca jevuM che ane besIne khAya che. sukhethI rahe che. 'niSkapaTa mAnavAmAM AvyuM che. e dagAbAjI ke chaLa nahIM kare bIje garbhazrImata dhanavAna kuTuMba che. gharamAM navI phezana ne e enI mAnavatAne guNa mAnavAmAM Ave che. paNa Aje AdhunikatAne nAme kaI vaDIlanuM kahyuM nathI mAnatA, UlaTuM ApaNe mukhavaTAnI jiMdagI jIvavAvALA keTalA kapaTI chIe. emane jUnI peDhInA purANapaMthI mAnIne emanuM sAMbhaLatA nathI. ApaNe darekanI sAme vayavahAra te evo karIe chIe ke kirA dArUDiyA che, te chekarIo phUlaphaTAka banIne cAritrika ' jANe ene mATe jIva kADhI ApazuM, paNa vasiyI enAM ja rUpe anita kahI rahI che. sAsu-vahumAM kajiyA che. dhaMdhAmAMthI mULiyAM bedI nAkhIe chIe. A ja che ApaNI vartamAna pitA -pitAnuM pacAvI pADavAnA petarA che. badhA ekabIjA sabhyatA. eTale te koI kavie kahyuM che-' ' pratye sAzaka che. gharamAM niraMtara kalaha thatA rahe che. AdamImeM isa kadara viSa bhara gayAM , A be kuTuMbena dazya ApanI sAme che, kahe, svarga kayAM viSadha viSa hI sArA kara gayA ho che ane naraka kaI che? Apa sarve kaheze, ke garIbane ghare * kala sunoge, AdamI ke kATanese- ' jyAM zAMti che, tyAM sukha che. amIra pAse dhana hovA chatAM rAtemeM sAMpa kA mara gayA ha. * '' zAMti, vizvAsa ane prema nathI, eTale naraka che te sAra e ja '* kapaTane saMbaMdha ahama ane asatya bane sAthe hoya che. nIkaLe ke jyAM prema ane vizvAsa che tyAM mAnavatA che, ane asatyavAditA Aje sahuthI vadhAre pAMgarI rahI che. ApaNe jyAM mAnavatA che, tyAM ja dhama che. jyAM mAnavatA nathI tyAM Dagale ne pagale sama khAIne beTAnuM sAcuM karI rahyA chIe. dharma nathI TakI zakate. ' paNa vizvAsa rAkho, asatyane bhAMDo phUTe ja che. asatya bolanAre mANasa janme manuSya ke mAnava bhale rahyo, paNa jyAM sudhI pahelAM pitAne Thage che, pachI bIjAne. eka jUThANune chupAvavAne enAmAM mAnavatAnA guNone vikAsa nathI thatuM tyAM sudhI e pUrNa mATe e aneka jaThANuM bele che jyAM sudhI mANasamAM hiMsA, mAnava na kahevAI zake. A mAnavatAnA vikAsamAM dharmaja ahama, kapaTa ne hu behavAnI vRtti raheze, tyAM sudhI te vadhAremAM vadhAre yoga ApanAruM tatva che. dharma A rIte kartavya- pavitra nahIM banI zake. enI mAnavatAne vikAsa na thaI zake. niSThA, vizvAsa, zAMtinuM ja bIjuM nAma che pavitratAne sabaMdha mAtra snAna ane dhAyelAM vastranA kama sahuthI pahelAM meM dhamane vastunuM satya svarUpa kahyo. Ane pUratuM sImita nathI paraMtu, Apa snAna karIne pUjana mATe jaI A rIte paNa kahI zakAya, ke prANImAtrane svabhAva ja ene rahyA cho, rastAmAM eka pIthI kaNasatI, gaMdhAruM lehI karatI dharma che. je rIte lImaDAne dUdhathI game eTale sIcIe, teya - vyakitanA traNa sAda kare che te Ape sAcA, pavitra mAnavakaDavApaNuM ja ene svabhAva raheze. AMbAnA jhADane kaDavuM pANI tAnA dharmane niha karyo che, ahI pAtratA mana ane sevAnI reDavA chatAM e pitAne svabhAva nahIM bole. agnine svabhAva che dukhInI sevA kharekhara prabhusevA che. , . ' garama che, te pANIne zItaLa. A ja rIte manuSyane mULa pitAnI uchu khala indriya para svayaMne saMyama svabhAva te uttama guNe vALo manAya che. paNa durbhAgya manuSya amalI jeNe karyo e ja svAdhIna che, eja jina che, pitAnA e svabhAvane ja choDI dIdho che, jayAre saMsAranA , e ja sAce jaina ane sAce mAnava che. mAnavatAnA kaI prANI ke vanaspatie pitAne svabhAva nathI che. A zikharethI patananA khADAmAM dhakelanArI me baLukI IndriAnA mULa svabhAva ke mane tyAga ja enA vartamAna patananuM mULa gheDa para je saMyamanI: lagAma na lagAvavAmAM Ave te ApaNI kAraNa che. mAnavatA koI 5Nu kSaNe pazutAmAM pheravAI zake che. vANI ane
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prabuddha jIvana AcaraNanA sayama jo vyaktimAM na hoya tA ae vyabhicArIananaitika adha. kheA kAma karaze-mAvA manuSya, manuSyazarIradhArI hovA chatAM paNa amArI dRSTie pazu yA rAkSasa che. jaina 'namAM A 6 AtmAnA dharmoM sA AcarAne manuSyane adhivA arthAta svAdhIna yA AtmapradezamAM vALavAnI dizA denArA kahyA che. manuSya jyAre A sayamane samajI le che tyare enI vivekadRSTi yA divyadRSTi khUle che. e parigrahathI mukata thavAne mATe tatpara bane che ane 'tapa' bhaNI vaLe che. ahIM tapanuM tAtpaya paraMparAgata zarIra sUkavavuM ke ene kaSTa devu evuM nathI paNa prANImAtranI sevA karatAM karatAM svayaMne kaSTa ApIne paNa vizvakalyANane mATe tatpara thavAnuM kahyuM che. ema paNa zuM' che-hiAnirAdhastapa :' arthAt icchAone rAkavI e ja tapa che. manuSyanI kaSThA kramazaH ta mAlasAe te eSaNA bane che. AnI putine mATe manuSya AjIvana karaNIya-karaNIya kAma karatA rahe che. vAya'pUttine mATe e parahita karavAmAM paNa nathI acakAtA. A 'tapa'nI bhAvanAnA prAdurbhAvanI sAthe tyAga arthAt apamihanuM utkRSTa svarU5 pragaTa thavA lAge che, bhagavAna mahAvarA samatAvAda AA ja tathyanuM prayogAtmaka svarUpa che. manuSyanI mAnavatA eTalI jvalaMta tejolezyAmaya banI jAya che ke enAmAM yatkiMcita paNa svAtha' rahetA nathI AvA puruSa dhana-dhAnya tyAgIne akiMcana hovA chatAM paNa sasAra pratye agAdha karuNA kSamAnA sAgara banI jAya che. mAnavatAnA carameSa' che enu carAcaramAM ekarUpa, brahmarUpa khanI javuM. AdhyAtmika bhASAmAM brAmAM ramaNu karavu, jAvahArika draSTie brahAya vratamAM ArUDha thavuM. manuSyanI vANInI ucchva khalA ane megenI tIvra icchA enA patananA sahuthI mepTa kAraNe che. gAMdhISTae vAca - chanA saMyama para mA mATe ja sahuthI vadhu bhAra mUkayA. cAmibhraSTa haMmezAM tiraskAra ja ame che. zarIranA raMga;Da ane rAjadaMDa bhegave che. A mATe ja jainadarzanamAM jJAna ane darzanane tyAre ja pU' mAnyuM che jayAre e cAritrathI vibhUSita DrAya. cAritrane ja sava'zreSTha dhama' kahyo che. mAnu kANu paNa A che ke jJAnadazananuM prayogAtmaka rUpa cAritra ja che. jo cAritra daDha hoya te badhAM jJAna zIkhI zakAya che. manuSya Aje khAdya bhautika sukhAnA jhagati mATe jA ne cerInI vadhu najIka paheAMcI rahyo che. AchuM nekhavuM, kALAbajAra, bheLaseLa, ANucerI, karacerI, pArakAnuM pacAvI pADavAnI vRtti Adi dhRNAjanaka kAryo karI rahyo che. paisA mATe bhraSTAcAra-jAsUsI jevAM drohI kAryo karIne mAnavatAnAM mULa ukheDI rahyo che. tA. 1-6 87 bhAratIya saMskRtimAM dhama-atha-kAma ane mekSa cara puruSArthAnI vAta kahevAmAM AvI che. tyAM prAraMbha dhama'thI che ane lakSya mekSa che. kmAcAryoe UMDAM ciMtana-manana pachI smA sUtra ApyuM hatuM. emanA uddezya e hatA ke ApaNe 'atha' arthAt dhananI prApti dhama'thI karIe. ApaNe dhanepAja'na jIvanagujarAnane mATe evI rIte karIe ke jenAthI chAmAM ochI hiMsA-jANu cerI karavI paDe. zASaNane thAna na heAya, anyanAM dhana-vastu haDapavAne hInabhAva na heAya, A ja rIte 'kAma'* arthAt ApaNuM jIvanavyavahAranI kriyA saMyamapUrNa hAya, ApaNe vilAsI na banIe. pati-pa nInA sabaMdha prema"dhananA DrAya te dhama'nI dhurAnu' saMyamathI vahana kare. uttama gurudhArI sattAnanI prApti kare. 'te dhamanI A AdhanAmAM sasArathI mukata thane niSkAmabhAve mukita arthAt mAkSa prApta kare. ahI dhama'nA atha' nIti, sayama ane sAdhanA thayA. Aje jAre dhama' ane rAjanItinA samanvayanI vAta thAya che te leke nAkanAM TIca' UMcA caDAve che. dhavihIna rAjanIti haMmezAM svAtha', bhraSTAcAra, sattAleAlupatA tema ja zeSaNane janma Ape che. Aje rAjanIti ane rAjanetA jeTalAM badanAma che, * eTala kadAca kayAreya nahotAM. jyAre zA bhramathI yukta rAjanItinA vAhaka hatA tyAre te tyAM dhamanA prayoga ane prajAnA kalyANune pratIka hatA. mAjanA zAsaka prajAmAMthI cuMTAvA chatAMya potAnu ja kalyANa kendramAM rAkhe che. rAjanItinA sadarbhamAM dhama-naitikatA ane 'vyaniSThA ane sezane pratIka hAvA joie. gAdhIjI jevA netA prajAtI zraddhA prApta karI zakrayA enu kAraNa emanA dharmayukta rAjanItinA prayoga hatA. jyAre jyAre rAjanetAmAM dhama' arthAt sevA-kalyANanA bhAva naka cu jAya che, tyAre saramukha rahyAhI, jaMgAliyata ane atyAcAra janma le che. mAvA rAjanItijJA mAnavatAne mATe kalaMka bane che. hiTalara, muselinI ke dI amIta AnA pratIka che. asIma lAlasA ja kutyAnI jananI che. manuSya manuSyanA lehIne tarasyA zA mATe banI rahyo che ?- kema ke ene khA sukha pote ja bhegavavAM che. ApaNe sahu sukhI thaie-save bhatrantu sukhinaH'nI mAnavatAnuM sUtra khAvAi gayu che, " bhI bhUkhA nA rahyuM, sAdhu na bhUkhA jAya'-nI bhAvanA marI gai che. TrAne hAtha unnIcarce yuddha sajjana kA kAma' para kuThArAdhAta thai gayA che. AthI A vAnu` aNurUpamAM paNa pAlana karIne khAvAyelI mAnavatAne puna: prApta karavI che. bhautika sAdhana mAnavatAnA vinAzanAM sAdhana banI rahyAM che. eTale upara jete mApaNe mAnavA dhama' kahyo che enA punaH vikAsa karavA pAze; mAnavatAnA unnayananuM sAdhana banAvavuM paDaze. zikSaNu manuSyane manuSkatAnA pATha bhaNAve che. e aNudhaDa manuSyane suMdara rUpa pradAna kare che. parantu Aje UlaTu ja che. zikSaNamAMthI dhama' lupta che. zikSaka ane vidyAthI vaccena Adara ane vAtsalya bhautikavAdI saMskRtimAM naSTa thaI gayuM che. vidyAthI'mAM sadbhAvanA nathI janmatI. zikSaka pratye mAdarabhAva nathI rahyo. kANu ke Aje ane zikSaNane nAme mAtra mAhitI ja devAmAM gmAve che. cAritrika vikAsa, sAmAjika vyavasthA. sa MskRtinA dhamathI 1cita rAkhavAmAM Ave che, A akSarajJAne ene bauddhika anAnmyA, paNa enu kauzala harAi gayuM. yuvakasamAjane khekArI maLI, pUrNa na thai zake evI AkakSa e maLI ane AE.dhuniktAne nAme vivekazUnya yuvaka kuMDA, khekArIne kAraNe kumArge cAlI nikaLyA. emanI rASTra, samAja pracainI bhAvanAe ja maravA mAMDI. ahIM dhama' vAratavika jIvanalakSI jJAnanuM pratIka che. dhama sAra ane mAnavatAne pavita karavAnuM pratIka che. dhama' ane vijJAnane lekA parasparavirodhI mAne che. vAstavamAM te nathI dhamane samajatA ke nathI vijJAnane. vijJAna sahuthI vadhu dhama nuM RNI che; dhama' para Azrita che; kema ke vastunA mULa gurudhama' (ravabhAva)ne samajIne ja e AgaLa vadhe che; tyAre ja prayAgasiddhi paNa prApta kare che. ApaNe mAtra zoSakhAte ja vijJAna mAnI lIdhuM, paNa enA AdhArarUpa tattvAne samajyA nahIM, jo ApaNe vijJAnanI upalabdhinI sAthe enA mAnavakalyANunI 9
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-87 !* * prabuddha jIvana upayogitAne samajIe te A bhramaNa dUra thaI jaze vinAzana nathI. keTalAMka rAjadvArI netAe pakSanA ravAthane jeTaluM mahatva karaNa' bananAra vijJAnanAM upakaraNa vikAsanAM sAdhana banI jaze. Ape che teTaluM rASTrahita emanA haiye hetuM nathI. dezanuM je vijJAnanI upalabdhione jo svAthI, saMkucita hAthamAM daI thavAnuM hoya te thAya, amAro pakSa majabUta banAve joiedevAmAM Ave te hirozimAne vinAza ja thAya. je ene evI saMkucita bhAvanA temanAmAM prabaLa hoya che. upayoga janakakSANunA dharmane samajIne karavAmAM Ave te e lokazAhImAM vibhinna pakSe ane pakSIya rAjakAraNa mahavane' mAnava-saMrakRtinA vikAsanuM uttama sAdhana banaze. vijJAnarUpI bhAga bhajave che. lokazAhImAM vANIravAtavya hovAthI mahatvanA maritaSkane dharmarUpI hadayathI joDIe to senAmAM sumadha bhaLaze. * prazno viSe vibhinna mata pravarte e svAbhAvika ane jarUrI che. dhama zabda A rIte aneka rUpe ghotaka che. e kayAMka ekasarakhI vicArasaraNI dharAvanAra lekanA jathamAMthI pakSanI kartavyane bedhaka che, kayAMka dayA- kSamAne, te kayaka popakArane, racanA thAya che. je pakSane samartha ane saMniSTha netAgIrI' paNu badhA arthomAM ene mULa svara te mAnavatAne vikAsa sAMpaDI rahe te pakSa vRddhi pAme che ane kALakrame bahumatI pakSa karavAnuM che. banI zake che. lekazAhImAM eka karatAM vadhAre pakSa rahevAnA sAcI AjanA manuSyanI e viDaMbanA che ke mAnavatAnA prAkRtika lokazAhImAM virodha pakSanuM kArya ane kartavya sarakArane satata ene mULa ravara mAnavatAne vikAsa karavAnuM ja che. guNethI ghaNo jAgrata rAkhavAnuM ane enI bhUla batAvavAnuM che. sarakAra je cheTe paDate jaI rahyo che. prakRti sAthenA enA saMbaMdha virachedAI geramArge jatI hoya te lokamata keLavIne virodha pakSe sarakArane rahyA che. AthI Aje dharmanI vAstavika vyAkhyA enA parAjita karI zake che ane pite sattAsthAne AvI jIvanamAM punarsthApita karavI paDe. je dhama mAnavatAne vikAsa zake che. keTalAka lokazAhI dezamAM mukhya be ja pakSa hoya che karato nathI, enuM kANu karatuM nathI, e dhama' hoI zake ja ane te bemAMthI koI paNa eka sattArUDha bane che. bhAratamAM nahIM. dhama sivAya e bIje game te hoI zake lekazAhI che ane bhAratIya baMdhAraNamAM duniyAnA badhA, AjanA dhamane pikAra e che ke ApaNe, ochAmAM baMdhArAmAMthI zakya eTalAM zubha lakSaNone samanvaya ochuM, mAnava te banIe, ke je ApaNe mULa ravabhAva che. * karavAmAM AvyuM che. e enA gupase che, te bIjI bAja * vyakita, pakSa, rASTra ane vizva vagyavahAramAM e keTaleka aMze enA deSapaNe paNa che; kAraNa ke (pRSTha 24thI cAlu) bhAratamAM ghaNA badhA lake azikSita ; gha la mAM sAcI hoya tyAre pharajiyAta hAjarI ApavAnuM bane che nahi te samajadArIne abhAva che; ghaNA badhA leke garIba ke bekAra che; pArlAmenTanA paNa. ghacAkharA sabhyone dezanA hitanA praznonI bhAratamAM ghI badhI bhASAo che ane ghaNu badhA dharmo che." carcAmAM rasa letA nathI. dezanA vibhinna bhAgamAMthI cUMTAIne ene kAraNe bhAratamAM eka samaye virodha pakSa hovAne badale nAnA dilhImAM beselA evA keTalAka sabhyane jyAre joIe chIe nAnA ghaNu badhA pakSo rAjakIya ane rASTrIya ratare rahyA karyA che." tyAre lAge che ke emanuM sthAna emanA jillAmAM jabarAbara che. ethI mATalI meTI lokazAhI hovA chatAM bhAratamAM lokazAhI taMtra" ahIM te teo ajANyA kSetramAM AvI paDelAM asamartha : jeTaluM sa SakAraka rIte cAlavuM joIe teTaluM cAlatuM nathI tejahIna Misfit jevA lAgatA hoya che. * * * bhAratanA lokataMtramAM asthiratA ane arAjakatAne pAra nathI. ApaNA dezamAMthI rAjazAhI nAbUda thaI. paraMtu lokazAhInA bhAratanI lokazAhI, ene poSAya te karatAM ghaNI vadhu kharcALa' nAme gheLA hAthIe UMcA sthAne besI gayA che. ene Arthika nIvaDI che. A badhAnA dupariNAme vakhatevakhata prajAne ; be samagra rASTrane uThAvavuM paDe che te te kharuM, paraMtu AvA : jogavavI paDe che. ' . . navarA lo ke aneka khaTapaTa karIne dezanuM nakheda vaLAve che. pakSa pratyenI vaphAdArI ane rASTra pratyenI vaphAdArI vacce, e nukasAna paNa jevuMtevuM nathI. saMgharSa na thAya evuM nathI. keTalIkavAra rAjadvArI netAo : ' bhAratamAM lokazAhI che. eMsI koDa lI janatAnuM rASTra pitAne pakSa pratye vaphAdAra rahe che, paraMtu e vAgharI rASTranA lekazAhI Dhabe cAle che. AkhI duniyAmAM meTama meTI hitane piSaka na hoya evuM bane che. keTalAka pakSanA netAo lokazAhInI daSTie e apUrva siddhi che. paraMtu lekazAhI e sattA mATenI. pitAnI AkAMkSA sivAya bIjA kazAne varelA, saMpUrNa rAjayavyavasthA nathI. anya keTalAka prakAranI rAjaya- hotA nathI. sattArUDha pakSanA kAryomAMthI dUdhanA porA kADhavA ane vyavasthA karatAM A rAjayavyavastha. vadhu sArI che. jema prajA habALa macAva e sivAya emanuM vizeSa lakSa hotuM nathI. pitAnI vadhu suzikSita, sAdhanasaMpanna, prAmANika, hitAhitane vicAra aMgata mahattvAkAMkSA mATe lekemAM bhAgalA paDAvavA ke duzmanAvaTa karavAnI zakitavALI tema 'lekataMtra vadhu kAmiyAba nIvaDe UbhI karavA teo taiyAra thaI jAya che. nijoe kahyuM che ? jema prajAmAM garIbI ane bekArInuM pramANa vadhAre tema 'A politician divides mankind into two classes: lokazAhImAM, prAmANikatAnuM ane niSThAno abhAvanuM tatva tools, and enemies; that means he knows only vadhu pramANamAM rahyA kare. bhAratamAM te judA judA dharmenA, bhASA- one class i. e. enemies. AkhA dezanuM bhavi jokhaMbhAtuM hoya enA ane pradezonA prazno che, je lokazAhIne vAraMvAra te paNa tevuM jokhama kheDavA sattA lAlacu rajadArI puru kacaDI nAkhe che. A badhu echuM hoya tema bhAratamAM rajadArI taiyAra thaI jAya che. : ' , " - 1 , pa pa dhaNI baMdha che. eTale bhAratanI lekazAhInI | by : lekazAhImAM sAro sAthe ane saMniSTha pakSa te te ja, ke cIra kheMcavAMvALa paribaLe ghaNu badhAM che. paraMtu cIra pUranAra je pitAnI pratiSThA vadhAravA mATe ke pitAnA,: netAmahAna netAo koI rahevA dekhAtA nathI. enI sattA mATenI mahattAkakSiAne saMtoSavA mATe rASTranA lekazAhIma rAdhArI pakSa vagara cAle nahi ane pakSa - hitane nukasAna thAya evuM koI kArya karavA na de paraMtu ema": pratyenI vaphAdArI dareka vakhate rAnAM hitamAM ja hoya che ema thavuM saraLa nathI. kAraNa ke manuSyanI buddhi eTalI khIlelI hoya
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 prabuddha jIvana tA. 1-6-87 che ke pitAnAM apakRtyane paNa rASTranA hita mATe karelAM kAryo dvArA kaMIkane kaMIka prazno teo saLagAvatA ja rahe che. pitAne tarIke jorazorathI te khapAvI ke ThasAvI zake che, pitAnAM tamAma AjJAMkita rahe ane pitAnI zeSaNakhorInI nItine phAvavA de kAyAne nyAyayukata TharAvavAno prayAsa badhA je pakSo karI zake evI netAgIrIne te te dizAmAM sattA para lAvavA mATe temanI che. paraMtu chevaTe tenA pariNAme tene ja bhogavavA paDe che. eka satata cAlabAjI rahyA kare che. vizvazAMti ane vizvasamRddhi ciMtake kahyuM che ke "All Political parties die at last mATe yunAiTeDa nezansa jevI mahAna saMsthAnI sthApanA thaI, swallowing their own lies.' paraMtu enA upara paNa pitAnuM Adhipatya jamAvIne ane bhAratanI lokazAhInuM eka sauthI varavuM lakSaNa te hiMsAtmaka vizeSAdhikAra meLavIne e saMsthAne paNa teoe mAtra nAmanI, adilana che. nAnI vAte tephAna macAvavAM, hullaDe karAvavAM, zebhAnI, banAvI dIdhI che. vizvanI samasyAo ukelavAmAM yunAITeDa nezansane AraMbhamAM jeTale sakriya phaLa rahyo hate sarakArI mAlamilakatane nukasAna pahoMcADavuM, aneka nirdoSa eTale have rahyo nathI. irAka-irAna ke zrIlaMkAnA prazno enI mANasanA jAna jAya evAM kAryo karAvavA te che. prajAmAM sarakAranI sAbitI che. kharAba chApa UbhI karavA mATe ane lekanI najaramAM sarakArane te samagra vizvane te e ja netAo zAMtimaya ane sukhamaya nIcI utArI pADavA mATe A eka ja kAragata dAvapeca che evI banAvI zake ke jemanA haiye pitAnA rASTranA hitanA vicArathI kuTila ane kutsita aMgata mAnyatA bhAratanA keTalAya rAjadvArI AgaLa vadhIne jagatanA anya dezanA garIba, dalita, puruSanI che. A ApaNuM meTuM durbhAgya che. AvaDA moTA kacaDAyelA temanA kalyANune mATe zubha ciMtA rahyA kare. mAnava dezamAM tene mATe nimitta zedhavA javI paDe tema nathI. mAtra pratye aMtaramAM karuNAnA sAcA bhAva vinA AvI uttama yunivarsiTImAM priliminarI parIkSA levI ke na levI, basanuM netAgIrI jagatanAM rASTrane sAMpaDI na zake. phASAbheda, raMgabheda, bhADu vadhAravuM ke na vadhAravuM ke evA bIjA koIpaNa prakAranA saMskArabheda, vagabheda, prakRtibheda jevA aneka bhedethI para thaI najIvA prazno upara paNa meTa hiMsAtmaka adilane jagAvatI vakhate gayA hoya ane samasta mAnavajAtanA kalArthanuM ahorAtra ciMtana jee karatA hoya teo ja AkhA vizvane kalyANakArI vizeSa pakSanuM lakSa sarakArane badanAma karavA sivAya bIjuM kazuM netAgIrI ApI zake. paraMtu sattAnuM kSetra ja evuM hetuM nathI. rASTranI saMpattine ghaNuM moTuM nukazAna pahoce che. kaTila che ke AvI saraLa, saniSTha netAgIrIne koI kAvavA ane jANuM joine karAvelA TrenanA akasmAte ke be a na de. anya pakSe jemanA haiye AvI karaNa vaselI che teo vipheTa vagere dvArA aneka nirdoSa mANasenA jAna jAya che. te sattAthI dUra rahevA ja icche che. Alakhera kemUe kahyuM che, bIjI bAju sattArUDha pakSa paNa nAnI vAte haTha "Politics and the fate of mankind are sbaped - pakaDIne besI jAya che, pratiSThAno prazna banAvI de che. by men without ideals and without greatness. ane vAta jyAre vakarI jAya che tyAre ja tenI AMkha UghaDe che. Men who have greatness within them do not - chelalA deDha-be dAyakAmAM sattArUMDha pakSa taraphathI ke virodha pakSe go in for politics.' taraphathI rAjyamAM ke kendra sarakAramAM DahApaNabharI ane niSThAbharI jagatanA mahAna dharmAcAryo mAnava mAnava vaccenI bheda- UMcI netAgIrI pramANamAM ApaNane ghaNI ochI paDI che. rekhAone oLaMgI jaIne vizvakalyANanuM sarvottama kArya karI - e ApaNuM dudha che. TheTha indirA gAMdhInA samayathI ke ethI zake cherAjyasattA karatAM sAcI dharmasattA re baLavAna bane che LpaNa pUvethI sarakArI taMtramAM lAMca ruzavata ane bhraSTAcAranI tyAre Avo suvarNayuga vizvamAM prasarI rahe che. paraMtu * adI je ghara karI gaI che tenAM paribaLe paNa lokazAhIne bahu vizvanuM svarUpa evuM che ke A suvarNayuga jaladI Avato nathI ane AvyA pachI kAyamane mATe TakI zakatA nathI. bhAvavA detAM nathI, e paNa ApaNuM eka moTuM kamabhAgya che. -ramaNalAla cI. zAha pitAnA rASTranA sarvocca sattAsthAne AvelA duniyAnA rAjadvArI netAomAMnA lagabhaga badhA ja pitAnA rASTra sivAya jAhera vyAkhyAna bIjA rASTranA lokonA kalyANane vicAra ocho kare che. saMdha saMcAlita 'AnagoSThi'nA upakrame guruvAra, pitAnA rASTrane svArtha e sauthI mahatvanI vastu Aje banI tA. 4thI 1, 1987 nA roja nIcenI vigate eka gaI che. pitAnA rASTramAM zAMti ane salAmatI jaLavAI jAhera vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM che. rahe ane pitAnA rASTranI Arthika samRddhi baDhatI rahe eTalA mATe pADozI rAjamAM ane dUra dUranAM rASTromAM vyAkhyAtAH jANItA patrakAra zrI ema. vI. kAmatha paNa eka nahi te bIjA nimitta hoLI saLagatI rahe [942 : The President, The Prime e mATe moTI sattAonA dAvapeca satata cAlyA kare Minister and the Press che. je jAgrata na rahIe te pitAnA rASTra upara bahArathI sthaLa: inDiyana maracanTsa cembarane kamiTi rUma, AkramaNa ke Atane bhA rahyA kare che. " ApaNu gharamAM bIje mALe, cacageTa, muMbaI-400 020 zAMti tyAM sudhI ja che ke jyAM sudhI pADozInA gharamAM samaya : sAMjanA 6/15 kalAke azAMti che--e sUtra kaMIka aMze pavahAru heya te paNa - --Apa saune samayasara padhAravA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. malina vRttinuM che seviyeta yuniyana hoya ke amerikA deva, - li. bhavadIya, petAnA rASTranA mahine khAtara duninA aneka dezane', barabAda - sudhabhAI ema. zAha ke. pI. zAha karavA tarapha temanu lA rahyA kare che. vizvanA bhavinI daSTie A eka meTuM azubha lakSaNa gaNAya. pitAnI zastra saMyojaka : pannAlAla ra. zAha zatinA prabhAve aneka rASTramAM pitAnA gupta ejanTa te maMtrIo vika : zrI muMbaI nena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa 85, saradAra vI. pI. rAta, baI 400 004. 2 naM. 350296 : mudraNasthAna : kena prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. : 37 ' C Ibuddha jIvana vaSa:49 aMka: 4. muMbai tA. 16-6-87 vArSika lavAjama rUA. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meIla 20 PS 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha pravAsa udyoga vIsamI sadInA uttarArdhamAM vijJAne eTalI jhaDapI pragati duniyA ATalI badhI jhApathI badalAI rahI hovA chatAM . karI che ke jANe AkhA vizvanuM svarUpa badalAI raheluM keTalAya dezamAM pravAsa udyogane vikAsa rAjadvArI, Arthika ke lAge che. duniyAmAM avAjanuM utpAdana vadhyuM che, vIjaLI anya kAraNone lIdhe haju joIe teTale thayuM nathI. keTalAka dezanI ane pANIno vaparAza vadhe che. vAhanonI avarajavara ane e mATe haja daSTi ja khUlI nathI, te keTalAka deze daSTi khelavA gati vadhI che; cIjavastuonI ane mANasanI heraphera vadhI che. icachA ja nathI. raziSa cIna vagere sAmyavAdI dezamAM hajAra mAIla dUra beThelA mANase sAthe takSaNa saMpaka vo. videzIo mATe nAnA gAmaDAo sudhInI mukta avarajavara mATe che ane duniyAbharamAM banatI ghaTanAonAM vAstavika dazya TI. ghaNubadhA pratibadhe che. eziyA-AphrikanA ghaNu dezamAM vI. upara nihALavAnI sagavaDa vadhI che. yaMtramAna have duniyAna Arthika kAraNasara sArI sagavaDane ThIka ThIka abhAva che. aneka kArakhAnAmAM kAma karavA lAgI gayA che. aDhAramI ke keTalAya deze sAdhanasaMpanna hovA chatAM lazkarI zAsanane kAraNe ogaNIsamI sadIne koI mANasa AjanI duniyA jue che te videzIone ghakhala thavA devAmAM gabharAya che. cIlI, ArjenTinA, AzcaryathI diDa mUDha banI jAya venejhuelA vagere dakSiNa amerikAnA ghA dezamAM AvI vAhanI vArata gatine lIdhe duniyAbharamAM avarajavara ghaNI sthiti che. vadhI gaI che. vartamAna jagatane Global Village tarIke duniyAnAM keTalAMka nAnAM nAnAM rASTrae paryaTana udyogamAM oLakhavAmAM have atizayeti jaNAtI nathI. jeTa vimAna jeTale vikAsa karyo che tenI sarakhAmaNImAM bhAratamAM jhAjho AvyA pachI duniyAnA AMtararASTrIya vimAnI mathake upara vikAsa thayele dekhAtuM nathI. bhakta pAse hajAre ramaNIya rAjanI hajAre videzIonI avarajavara cAlu thaI gaI che. sthA che, paraMtu pravAsanI dRSTie pAzcAtya dezonI sarakhAmaNImAM jaya sarerAza dara miniTe eka vimAna caDhe che ane eka Utare tyAM khAsa suvidhA nathI. eTale evAM sthaLAmAM prAkRtika che evAM laMDana ke zikAgo jevAM zaheromAM te rojanI eka saudaya divasa-rAta mANavA mATe sahelANIone pUrI tAka lAkhathI paNa vadhu videzIonI avarajavara rahevA lAgI che. maLatI nathI.' vimAne sIdhI gatie UDIne jayAM pahoMcavuM hoya tyAM - bhArata pAse himAlayathI mAMDIne bIjA aneka nAnA meTa paheAMcI zake che. eTale duniyAbharamAM nAnAMmoTAM parvata ane ramaNIya DuMgarAo che. tevI ja rIte bhArata pAse vimAnamathake vacce sIdhAM uDDayane divase divase be hajArathI vadhu mane suMdara manahara sAgarakinAre che. -vadhatAM jAya che. relave te jUnA samayathI che ja, basavyavahAra barAbara dariyAne aDIne hoTela (Beach Hotel) karavAnI paNuM hete ja, paraMtu meTarakAra ane vimAnene lIdhe duniyAbharamAM Adhunika praNAlikA duniyAmAM vadhatI jAya che. dariyAnA pANImAM pravAsIonI saMkhyA dinapratidina ghaNI badhI vadhatI jAya che. 'taravA mATe ke vividha prakAranI sAhasika moja mANavA mATe pravAsIonAM ToLAM rajAomAM, anukuLa RtuomAM, atararASTrIya Water Ski-ing, Sailing, Surfing, Windsurfing, mahesamAM, pariSadamAM pratinidhimaMDaLamAM ghUmatAM rahe che. ' Scuba Diving vagere mATe bAre mAsa sagavaDa pUrI pADI amerikana pravAsIone jApAna ke keriyAmAM, jApAnI pravAsI- zakAya evI sarasa tu aneka sthaLe che. pazcimanA ThaMDA pradezamAM ene phAMsa ke jarmanImAM, phrenca jarmana pravAsIone AphrikAnA vasatA garA lekane AvI pravRttione jele nAda che teTale zaheromAM, AphrikAnA pravAsIone briTana ke amerikAmAM nihALatAM nAda bhAratanI yuvApeDhImAM sagavAne abhAve haju jAgya nathI. sthAnika lokone ke anya dezanA koI pravAsIone have khAsa kautuka bhArata pAse niyamita Rtue che ane ATha mahinAthI vadhu thatuM nathI. laMDana, nyu, perIsa, kapha, ki, lesa-enma- samaya taDakAvALuM sarasa havAmAna che, ene lAbha paryaTana udyoganI laka, sinI, hoMgakaeNga, siMgApura jevA aneka zaherenAM AMtararASTrIya daSTie eTale levA joIe teTale levA nathI. duniyAnA vimAnImathaka eTale jANe ke vividha paheraveza, vividha bhASA, bIjA dezamAM dariyA uparanI hoTalanuM avalena karavAnI taka vividha raMgAkRtio dharAvatAM caherAvALA pacaraMgI strI-puruSanI maLe tyAre jANyuM ke A bAbatamAM bhArata haju ghaNuM pAchaLa che. eka nAnIsarakhI duniyA-Mini Universe. je je keTalAka pachAta dezamAM AvI jabaradasta merI hoTele karavAmAM vasa niyamita havAmAna vidhi nathI te
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 AvI che temAMnA keTalAka dezee te potAnuM kazuM ja mUDIrAkANu kayu nathI. videzamAM heTela - udyoganA vyavasAya karanArI meTI meoTI kaMpanIo AvA dezeAmAM peAtAnu mUDI rAkaNu karIne sarasa Dena thoDA samayamAM ja taiyAra kare che. ane duniyAbharanA pravAsarasika sahelANIe ne petAnI jAherAte ane jAherakhabaro dvArA AkaSI' la:ve che. zarUAtanAM khe-cAra varSa hoTala sarakhI na cAle te paNa tene tenI kira nathI, kAraNu ke duniyAnI peAtAnI khIjI dhaNI badhI hATelA temane eTalu sAru kamAvI Ape che ke navI TekSanu mUDIrokANu temane paravaDe che. eka vakhata hoTela cAlu thayA pachI hajAro pravAsIonI vadhujhAra visarAta [ cAlyA kare che. meTA bhAganI haoNTele dhaNuM sAruM kamAya che ane te te pachAta dezane sAruM videzI huMDiyAmaNu kamAvI Ape che. anya dezanA nAgariA tyAM pravAsAthe Ave che, paraMtu ene eka viziSTa lAbha e thAya che ke tene e sthaLa pratye ane te dvArA te deza ane prajA pratye mamatA baMdhAya che. vibhinna deza vaccenA nAgarikAmAM rahelI pUrva grahayukata graMthi dUra karavAmAM AvI hAle NeA sArA bhAga bhajavI zake che. jeTa vimAnonI jhaDapI ane sIdhI javarane kAraNe duniyAnA pravAsIo have thADA kakSAkAmAM ja hajAro mAila dUra paheAMcIne, ceDA divasanI meAja mANIne thoDA kakSAAmAM svadeza pAchA karI zake che. duniyAnA keTala,ka zrImaMta dezA pAse eTalu aDhaLaka nANu` che ke sarasa pacatAraka TuTo dvArA paTana udyogane vikasAvIne sArA lAbha uThAvavAnI taka keTalAya deza mATe vadhatI jAya che. var prazuddha jIvana pa*Tana udyoganA vikAsa thatAM duniyAnAM keTalAya zaheramAM moTI meATI pAMcatAraka hoTela chellA betraNa dAyakAmAM sthapAi che. eka rAta rahevAnA pAMca-dasa dujAra rUpiyA sudhInu bhADu evI keTalIka hArTaleAmAM levAya che. ATalI moMghI hoTelamAM zu rahevA jatuM haze evA bhApaNune prazna thAya, paraMtu najare joie tyAre khabara paDe ke duniyAbharanA zrImata pravAsIethI tevI haoNTele bharacaDha rahe che. evI hoTelanI DijhAina duniyAnA zreSTha Arki TekaTA pAse karAvAya che. eka jue mane eka bhUle eTalI dhI navInatA tenA vAtAvaraNumAM, tenI DijhAinamAM, tenAM kUnajhADa ane phuvArAmAM, tenA svImiMga pula ane raeNsTArAnAM zaNagAramAM, vividha cIjavastunI pasadagImAM ane gaThavaNImAM jovAya che. ekalA osTreliyAnI haoNTelenA svImiMga pulanI DijhAina upara kAi lekhaka sArA citra abhyAsagrantha pragaTa karI zake eTalu badhu vaividhya tyAM che. tA. 16-6-87 pravAsIo Ave che. pAtAnA vatanathI AvIne sIdhA hoTelamAM paheAMce che. paMdara-pacIsa divasa haoNTelamAM rahe che ane AkhA vasa svImiMga pula pAse ke kinArAnI retInA taDakAmAM adh nagna zarIre mAtra svImiga kAscyuma paherIne paDayA rahevAnI pravRtti karIne chevaTe sIdhA potAnA vatana cAlyA jAya che. potAnA vatanane! AkarA ziyALe AvI rIte te nivAre che. ane zarIra mATe Avazyaka zakita meLavIne pAchA kare che. Rtu anusAra sthaLa[tara karanArAM pakSIe (Migrating birds) ziyALAmAM jema yuropanI uttarethI UDatAM UDatAM AphrikA ane eziyAnA dezamAM AvI paheoMce che tema Migrating TouristsnI sakhyA have jeTa vimAneAnI vadhatI jatI sagaDAnA kAraNe duniyAbharamAM dina-pratidina vadhatI jAya che. pravAsIone AkarSavAnA avakAza vartamAna samayamAM eTale badhA vadhatA jAya che ke avikasita dezee AvI taka gumAvavA jevI nathI. bhAratamAM videzI mUDInA rokANane mATe vadhu paDatAM kaDaka niyaMtraNA che; aneka aTapaTA kAyadA che; sarakArI vidhionI jaTila ja jALa che ane Dagale ne pagale bhraSTAcAra che. e badhA avaredhA jhaDapathI dUra karIne pazu sarakAre A khAkhatamAM vizeSa jAgRta thavAnI jarUra che. taDakA keTalA krimatI che e te videzamAM ThaMDA pradezamAM cAvIse kalAka vAdaLAthI gherAyailA AAkAzavALA havAmAnamAM rahetA lAkAne jyAre maLIe tyAre tenI khAtarI thAya che. yuropa-amerikAnA lAkhA sahelANIo ziyALAnI RtumAM (anya RtumAM paNu) eziyA / AphrikAmAM samudrakinAre AvelI sArI hoTalemAM mAtra taDakA mANavA mATe ja jAya che. mANuvA mATe jAya che tema kahevA karatAM taDakA khAvA jAya che ema kahevu kadAca vadhAre yogya gaNAya. savArathI UDIne sAMja sudhI heTekSanA khullA cegAnamAM ke hoTelane aDIne AvIne sAgaranA kinArAnI retImAM taDakAmAM paDayA rahevAnuM temane khUba priya hoya che. taDakAnA abhAvanA kAraNe zarIramAM khUTatAM viTAmina ane anya zakti meLavI levAnA eka mAtra mAzayathI pazu keTalAka pravAsanA zokha vize bhAratanA leAne kahevuM paDe ema nathI, kAraNu ke tItha yAtrAnuM mAhAtmya tA bA prAcInakALathI svIkArAyelu che. hujArA varSa' pUrva' bhAratanA cAra cheDe mAverlA cAra dhAmeAnI pagapALA yAtrA karanArA aneka yAtrikA thai gayA. meDI nadInI parikramA karanArA yAtrikAne itihAsa paNa maLe che ghara cheADI bahAra nIkaLI yAtrA karavI e bhAratIya leAkAnA lohImAM rahelA sarakAra che. vartamAna samayamAM smRti vasati, nabaLA Arthika saMjogo ane suvidhAnA abhAvanA kAraNe bhAratanA yuvAnAmAM khaDatala pravAsanI tamannA jeTalI khIlelI hovI joie teTalI jAtI nathI. dakSeA, velA, puSpA, kaLA, pakSI, prANIo, zaMkhalA vagerenI oLakha bhAratIya suzikSita yuvAneAte dhaNI echI hoya che. evI anya sthaLe pratrAsa karavA jayAre te jAya tyAre pazu te sthAnika pradeza sAthe AtmIyatA ochI anubhave che. keTala[ya zrImata yutraka, yuvatIone mana pravAsa eTale kAi sthaLe jai erakanDizanDa rUmamAM bharAi jai TI. vI. paranA kAyakrame joyA karavA ane jAtajAtanI vAnagIonA era mApI hATelanA nAkarAne krUjhavavA ane dhamakAvatrA, ethI vizeSa rasa pravAsamAM temane hotA nathI. evA keTalAkanI bahAdurI hATalAmAMthI kASTa sArI cIjavastu uThAvI lAvavAmAM ja hoya che. dilhInI eka zrImaMta mahilAe potAnA patine riyAda karatAM kahyuM ke mANA dharanokarane tarata rajA ApI devAnI jarUra che, kAraNa ke te ApaNA sArAmAM sArA khe TAvela cerI gayA che'. patie pUchyuM', : Tevela cerI gayA ?" mahilAe kahyu ke, 'DhoMgakoMganI hilTana hoTelamAMthI ApaNe je uThAvI lAvyA hatA te cArI gayA che.' A te eka TUcakA jevuM dRSTAnta che. paraMtu ApaNA yuvAna vatA ke ApaNA pravAsIone deza-videzanA pravAsa pratyenA abhigama vadhu utsAhajanaka, taMdurasta ane prAmANika thavAnI jarUra che. pravAsa ke paryaTanane have vepAra-udyoga tarIke oLakhAvavAmAM (anusaMdhAna pRSTha 41 upara)
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA16-6-07 prabuddha na To jaina sAhitya samArohanA saMdarbhe thoDAka vicAre 0 paM. zIlacandravijaya gaNI zrI mahAvIra jaina vidyAlaye AdarelI ane AraMbhyA pachI banavAnI zakayatA vizeSa gaNAya, te vakhate A "hitya samAniSThApUrvaka thatI rahetI keTalIka pravRttiomAM "jaina sAhitya raha' ApameLe baMdha ke mUrzita thaI jAya evuM na bane? samArohane paNa samAveza thAya tema che. "sapArAnI zarUAta athavA te AvA avasare sAhitya/vigha dhananA dAsa ke ezithaI tyAre thatuM ke A te thepaka pakSApAtra mANasane zekha yALA banI jAya ane sAhitya-padArthane kuMThita karI mUke tevI thaye haze te eka-be varasa A cAlaze, ne emane zekha karatAM temaja sAhityabhimukha varganI mAnahAni kare tevI dazA sarjAya A pravRtti ApameLe Thapa thaI jaze. paraMtu A samAroha tevuM na bane. thaI gayA ane vaLI temAMthI pasaMda karAyelA nibaMdha-lekhanA jaina sAhitya samArohane 'gUjarAtI sAhitya pariSada'ne e saMgraha-guo paNa pragaTa thayA, te jotAM A sAhitya- darajajo maLavo abhISTa hoya te tenA saMcAlakagaNe A ane prakRtti nakakara svarUpa dhAraNa karI rahI hovAnuM samajAya che. AvA anya saMbhavita bha sthAne paratve sajAga thavuM joie, mAthI ja, A pravRtti paratve kaI sUcana karavAnuM ane A bhayasthAnethI mahadaMze UgI javAya tevI paddhati ane mana thAya che vyavasthA pejavI joIe. sAmAnyataH jaina sAhitya samAroha dareka vakhate kaIka sAmAnyataH "samArela -nimitte evuM thAyI phaMDa javuM kAIka gAma ke rathAnavizeSanI kAika saMsthAnA ke koI joIe ke jethI A pravRtti mATe anyanuM AmaMtraNa na maLe vyakitavizeSanA AmaMtraNunA AdhAre ja rahe che. saMsthA tema te raMdhAya nahi; aTakI ke bhAMgI na paDe. AvuM daMDa ke :: vyakitavizeSa AmaMtraNa Ape tene artha e : havAne vizeSa lAbha e haze ke pachI "samAroha'nA taMtra para samAre.hane saghaLA ke meTA bhAgane kharca AmaMtraNa kai dhanika vagadAranI binajarUrI pakaDa rahevA nahi pAme. vahIvaTa ApanAra saMsthA ke 05kitavizeSe bhagavAna rahe, bhale dhani karaze, paNa "samArohanI jIvAdorI te sAhityaniSTha eve samajAya che. ane bAvA AmaMtraNa maLavAmAM agatyane vyakitao ja banI raheze. AvI sthiti ja mArI pravRtti mATe phALo, saMsthA (vidyAlava) ke "samAreTa nA kAryavAhI upakAraka banI zake. tathA pramukha vagerenA sAmAjika mebhAne tema ja saMbaMdhane "jaina sAhitya samAroha" Aje jyAre sthira ane nakakara gaNAya. Aje te vyApakapaNe mApaNe tyAM evI sthiti pravarte che sAhityika jaina saMsthAnA rUparaMga ke AkAra-prakAra dhAraNa karI ke koi paNa saMsthA ke pravRtti calAvavI ke UbhI karavI hoya te rahyo che tyAre tenA mAmathI karavA jevAM ke karI zakAya tevAM temAM, amuka mANase ke vyakitavizeSane, teo kazuM ja kAma keTalAMka kAryone nirdeza kare ucita lekhAze. karI zakavAnA nathI tevuM jANamAM hovA chatAM, anivAryapaNe zrI mehanalAla dalIcaMda desAI e ApaNuM ajoDa niyukata karavAnA rahe che. alabatta, A kaMI baTuM nathI. ane anya sAhitkAra thaI gayA. emanI haroLamAM mUkI paraMtu sAhitya samAroha jevI prattine lAgevaLage che zakAya tevI bIjI eka ja vyakita ja che. : zrI hIrAlAla tyAM sudhI, jayAM sudhI tenA kAryavAhakane sAhitya- rasaMkAsa kApaDiyA, A banne gRhastha sAkSaroe ekale hAthe, padArtha sAthe saMbaMdha hoya tyAM sudhI te vAMdho nahi, ItIya madada vinA ane sAdhatenI tIvra taMgIta samayamAM pazu A kaze ja saMbaMdha na hoya ane mAtra vagadAra ke paNu, je sAhityasarjana ane saMpAne karyA che te bhalabhala.nAM dhanika havAnA ja nAte te A pravRttinA saMcAlaka bane tyAre mAna mukAve tevAM che. A be mATe mane te eka ja zabdaghaNI viDaMbanA sajavAne avakAza rahe che. prayoga sUjhe che: vana mena yunivarsiTI - jyAre dhanika)vagAra 01kitaenA hAthamAM AvI pravRttinuM zrI mohanalAla dezAinuM pradAna e temanA saMdarbhagraMtha che. saMcAlana heya tyAre, tyAM sudhI e pravRtti dvArA enA AvA jaina sAhityane saMkSipta itihAsa," "jaina gurjara kavio' A saMca latakartAonA ahaMnuM poSaNa thatuM rahe ke A pravRttinA be saMdarbhagra che je mehanabhAIe na ApyA hatA te Aje paNa ADakata bhautika lAbha temane maLatA rahe tyAM sudhI to AvI jaina sAhityanuM kSetra diza de raviheNuM ja rahyuM hota pravRtti tarapha te leke pUruM thAya ApavAnA. paraMtu je kSaNe ane madhyakAlIna gujarAtI sAhitya adhUruM rahyuM hatuM. A A badhA lA ochA thatA ja. hevAnuM emane pratIta thaze, uparAMta jaina dho. kenpharansa heraTha-jaina yuga" je samRddha te kSaNe ja, e leke A pravRttinuM saMcAlana cheDaze ke - hityika-sAmAjika sAmayikAnuM saphaLa saMpAdana ne saMcAlana, -bIjAne se paze te nahIM ja, paraMtu A pravRtti Thappa thaI jAya jaina dhArmika pAThayakramanI virala kahI zakAya tevI gUMthaNI. te hade tenA tarapha upekSA te sevavAnA ja. jinadevadarzana', 'sAmAyika vigere vizvanAM svataMtra pustakenuM bIjI mahatvanI vAta e che ke jayAM sudhI 'sAhitya samAroha sajana temaja anya aneka kRtionuM saMpAdana; ane A badhuM mATe kAI ne koI saMsthA ke vyakti taraphathI AmaMtraNa maLe, karavA mATe vagara sAdhana-vagara madada, jAta jAtanI taMgIo ne eTale ke enA pUrA ke moTA bhAganA kharcane beja upADanAra tApI veDIne gAmagAmanA bhaMDAranI pothIonuM jAtanirIkaI nIkaLe tyAM sudhI te barAbara; paraMtu jayAre evuM bane ke kSaNa -A badhuM, AjanA paMkhA nIce Tebalaka karavA khuzI kaI vakhata AvuM kAI paNa Ama tra na maLe; khAsa karIne para besatA ane kAmanA ATha kalAkamAM paNa vadhu ne vadhu samaya samAreha pravRttinuM saMcAlana keAI dhanika, vagadAra, samAja pratiSThita vyartha kama jAya ne ochuM kAma karavA chatAM pagAra, pada ne pratiSThA manuSyanA nahi, paraMtu koI sAhityabhimukha ane vaLI samAjane vadhu kema maLe tenI ja cIvaTa rAkhanArA ema. e. pIeca. e chI paricita evI vyakitanA hAthamAM Ave tyAre AvuM DIne samajAya te nahi ja.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana che. harivallabha bhAyANIe kahyuM che ke mohanabhAInuM jaina itihAsa ane sAhityanA kSetramAM evuM ananya pradAna che ke kaIka yunivarsiTImAM temanA nAmanI cera thavI joie. itihAsa ane aitihAsika vyakitaonA gauravanuM rakSaNa karavA mATe daSTivihoNu ane upekSAtmaka valaNa dharAvanArA samAja pAse AvI apekSA sevavI te te vastutaH vadhu paDatI che. paNu AvI vyakitanA nAme, hareka varSe koI evorDa ke caMdraka ApavAnuM thAya tepaNa te ochuM nathI. zrI hIrAlAla kApadhyiAne saMdarbhe vicArIe tyAre te akakala kAma nathI karatI. emaNe AhaMta darzana dIpikA nAme jainatattvanA sarvasaMgraha jevA saMdarbhagraMthanI racanA karI che. 45 AgamanuM sarasa digdarzana, yazadehana" e nAme upAdhyAya zrI yazovijayajInA samasta sAhityane pramANabhUta paricaya, jaina saMskRta sAhityanA ItihAsanA traNa khaMDe, bAbu panAlAla hAiskUla - muMbaI mATe 1thI 11 gherathanA jaina pAThayakrama (kiraNavalI 1 thI 12 ). pataMgapurANa, pataMgapothI, madhyakAlIna paheraveza- sacitra vagere viSayanAM aneka pustake sabhya che. lagabhaga 1500 thI 2000 jevA saMzodhanAtmaka lekha lakhyA che. jemAM meTA bhAganA haja agraMthastha rahyA che. pUnA-bhAMDArakara InsTiTayUTanI jena haratawtenuM varNanAtmaka sUcipatra emaNe taiyAra karyuM che, jenAM 18 jeTalA velyume chapAyA che chatAM hajI bAreka velyue apragaTa paDyAM che ane A sivAyanAM saMpAdane, anuvAda vagere prakAranA pradhene te moTe Dhagale thAya. saMpAdana paNa evA ke sajananeya Takakara mAre! ane A badhuM kArya joyA-jANyA pachI A banne sAkSa rane "vana mena yunivarsiTI' zI rIte oLakhI zakAya ? vastutaH AvA sAkSaravaryo jaina samAja ane sAhityanA gaurava samAna che, ane AvA sAkSarathI ja AjanuM sAhityakSetra UjaLuM che, e ni:saMdeha che. kamanasIbe, AvI vyakitaone temanA jIvanakALa daramyAna te samAje prIchayA ke paMkhyA nahi. paNa ene aphasesa karavA karatI, have, A bane sAkSaranA nAmathI ke puraskAranI yojanA thAya te paNa temanA gauravane prIchayuM gaNAze. "jaina sAhitya samArohanA mAdhyamathI A kArya thaI zake. dara varSe jaina sAhityane lagatI, khAsa karIne jUnI gujarAtI bhASA sAthe saMbaMdha dharAvatI, athavA te jaina dharmaviSayaka saMzodhanAtmaka ke sarjanAtmaka kRtine nirNAyaka dvArA pasaMda karAya; tevI kRti upalabdha na thAya te samArohamAM AvelA athavA anyatra chapAtA ke chapAyelA saMzodhanAtmaka koi nibaMdha lekha para pasaMdagI utArI zakAya; athavA te pasaMdagInAM dhoraNe nakakI karAya ane te rIte pasaMdagI karAya, ane te kRtine, lekhane prI me. da. dezAI eDa (pAritoSika ke candraka)thI navAjavAmAM Ave. e ja rIte zrI hI. 2. kApaDiyAnA nAmane paNa eDa apAya. A erDo vividhalakSI paNa hoi zake. kayAreka kAI kRti mATe apAya, kayAreka kaI kRtinA prakAzana ke punaH mudraNa mATe apAya, kayAreka koI parisaMvAda ke vyAkhyAnamALA sAthe A be sAkSaranuM nAma joDavA mATe apAya-ityAdi vividha hetusara vAparavAnI jogavAI paNa karI zakAya. samAroha'nA upakrame thaI zake tevI, karavAlAyaka, bIjI paNa keTalIka Avazyaka kAmagIrI che. jema ke, ApaNe tyAM saMzodhanAtmaka paddhatie lekha lakhavAnuM chellA pAMca - chA dAyakAothI ke tethIya vadhu pahelAthI cAlu che. A gALAmAM jaina sAhitya saMzodhaka', 'bhAratIya vidyA', "purAtattva"kenaransa heraka ane jaina yuga, jaina satyaprakAza', 'rUpama' 'vizAla bhArata', 'mAga", buddhiprakAza' vagere vagere anekAneka sAmayike tathA aneka abhinaMdana-smRtigra the, hiMdI-aMgrejI gujarAtI vagere bhASAomAM pragaTa thatAM ja rahyAM che, jemAM AjaparyaMta asaMkhya zeAdhalekhe - nibaMdha pragaTa thayA che. AmAM "jaina" sAhityanI vividha zAkhAo sAthe saMbaMdha dharAvatA leonuM pramANa ghaNuM meTuM che. have Aje A badhAM sAmayikanAM nAmanI paNa ghaNune jANa nathI hotI, te temAM kyA viSayane kone lekha kayAre chapAya che tenI te khabara ja zenI hoya?' pariNAme thAya evuM ke koI eka viSaya para AjanA kaI zodhalekhake pitAnuM tAraNe, anumAne, saMdhane pitAnI rIte taiyAra karIne koI lekha kyAMka chApavA mokalyA ke chapAvyo hoya, ane tene ema thAya ke meM A navI ja vAta zeAdhI che, je Aja pUve' kAInAya dhyAna para AvI nathI; have bane evuM ke tenA nedhelAM ja tAraNo ane saMzodhane AjathI 4-5 dAyakA agAu koI meTA dhuraMdhara viThAne, kaI sAmayikamAM pragaTa karyA hoya, ne tenAthI A nava-lekhaka taddana anabhijJa ja hoya ane tethI kayAreka kei A nava-lekhaka upara cerIne AkSepa mUkI zake. AvuM bane tyAre kevI viDaLanA sajAya ! AthI ja, mane thAya che ke jUnAM ne atyAre cAlu hoya tevAM, dareka zedha-sAmayikAnI pAchale ke aMkamathI, "jaina sAhitya" sAthe saMbaMdha dharAvatA zAdha-lekhanI viSayavAra tathA lekhakavAra vagIkRta eka viratRta sUci have thavI joIe. AvI suci mATe saMbaMdhita sAmayike upalabdha karI Ape tevI moTI lAIbrerIe-royala eziyATika sesAyaTI, muMbaI yunivarsiTI, bhAratIya vidyA bhavana, jaina sAhitya vikAsa maMDaLa, phArbasa gujarAtI sabhA vagere mAtabara saMsthAo muMbaImAM vidyamAna che. A saMsthAonA saMgrahama zesAmayikanuM sAhitya vipula pramANamAM maLI rahe e niHzaMka che. - je "samArohanA taMtravAhake che te A kAma mATe eka ke be varSa pUratI khAsa ziSyavRttinI jogavAI karI, pUrA samayanA eka sakSama niSNAtane A kAma epI zake, A kAma karAvI zake, te eka atyaMta jarUrI ane mahatvapUrNa kAma karyuM gaNAze. AvA saMdarbhagraMthanuM mUlya vaijJAnika paddhatie thatAM saMzodhana mATe keTaluM che, te te A kSetramAM kAma karanAra sau samajI zake che, AvI "vargIkRta nibaMdhacithI sIdho lAbha e thaze ke eka bAju, eka ja viSaya upara kAma bevaDAze nahi, ane tethI sArA saMdhaka/sAhityakAra ajANapaNe uThAMtarInA saMbhavita AropathI bacI jaze, te bIjI bAju, eka viSaya para jeTaluM kAma thayuM heya-lakhAyuM hoya te badhuM, te ja viSaya upara AgaLa kAma karavA icchanAra vidvAna ke vidyArthIo mATe sahAyaka sAmagrIrUpa banI raheze. ane Ama thavAnuM zreya A "vagIkRta sUci'rUpa saMdarbhagraMthane AbhArI gaNuze A kAma kaI khaMtIlA sAdhu mATe paNa zakya jarUra bane, paraMtu temAM maryAdA e che ke upAzrayathI ghaNe dUra ane vaLI
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-87 prabuddha jIvana jude jude rathaLe AvelI upayuMkata saMsthAomAM roja roja upara be sAkSaravaryonA nAme vividhalakSI evorDa aMge divase ke mahinAo sudhI-pagapALA javuM AvavuM vagere sAdhu vicAra mAryo che, te paikI eka ke bane e mATenI rakama jIvananA nItiniyamo pALavApUrvaka ja teo A kAma karI zake, e be sAkSanAM nAma joDIne A ziSyavRtti mATe ApI je taddana azakya che. ane koI saMsthA dhyAbaMdha sAmayike zakAya kharI. bahAra te Ape nahi tethI ja A kAma mATe pUrA samayanA AvAM kAryo "jaina sAhitya samArohanA upakrame, thaze te te eka niSNAtane rokavA joie ne temane yogya ziSyavRtti A saMsthAnuM maulika pradAna gaNAze. apAvI joie Aryo (?) kayAMthI AvyA? na zake. kA. zAstrI prabuddha jIvananA tA 16-5-'87nA aMkanI 18-19mAM India, from the Aryan language the IndopAnAMo mAM ApaNuM eka A8 vidvAna zrI vijayagupta mauryane European language of South Asia ave: uparanA zIrSakane eka abhyAsa pUrNa lekha vAMcavAmAM AvyuM descended. In the 19th century the term was ("Aryo che eTaluM meM karyuM che. emanuM nathI), vAMcI AnaMda used as a synonym for "Indo-European" and thaze. A lekhamAM vidvAna lekhake pazcimanA vidvAnoe sthApita also, inore restrictively to refer to the Indbr karelAM vidhAne tAravele nIDa jovA maLe che. "zrI ke. kA. Iranian languages (g. v) zAstrI amRta mahotsava abhinaMdana pratha-1, pR 114-1398mAM "Aya" prajAvAcaka saMjJA che ema kahenAra che. mekasamyulara chapAyela mArA "AryaprajAH mUlasthAna ane prasAra" ("payika- ghaNuM karIne pahelA hatA "hisTarI opha ensiyanTa sAskRtA gujarAta aMka, me-jUna 1972, pR. 73-96mAM chapAyelA mULa liTarecara" (1859, pR. 211)mAM emaNe "Arya prajAne lekhane AgaLa vibhAga 1 ane chelle vibhAga umerI mULa pravAha hamezAM vAyavya dmiA tarapha vahya rahyo che ane chApavAmAM Avyo che te)mAM nirUpAyelI vigate zrI maunA chevaTe emaNe pAmIranI girimALAthI laI madhya eziyAma vAMcavAmAM nathI AvI temaja 1986nA jAnyu nI 8, 9, kahevAtA Aya-gaurIgAnuM mULa sthAna hovAne mata Apyo hate10 tArIkhemAM "muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI mArAM vyAkhyAna AgaLa jatAM "kalekaTeDa vasa-saM. 10, pR. 90 mAM emane thayAM ane e tA. 16-1-'86, tA. 1--86 ane te nIce amiSAya bAnamAM levA je che: "Aryan im 16-2-'86nA 'prabuddha jIvananA aMkamAM chapAyAM temAMthI tA. seientific langange, is ulterly inaplicable to 1-ra-'86 nA aMkanAM pR. 186-187 mAMnI vigate paNa emanA race. It means language and nothing but vAMcavAmAM AvI nathI. ahIM mAtra emanA lekhanA anusaMdhAnamAM language and if we speak of Aryan race at: thoDuM umeravAnuM jarUrI mAnI, sAhasa kahe-duHsAhasa kahe, all we should know that it means no more susAhasa ka, A lakhavA prerAyo chuM. than X + Aryan speech" 2484140 214414 nRvaMzazAstrIoe samagra mAnavajAtine have pAMca kuTuM. banI rahe che. De. mekasamyulara pe.tAnI uttarAvasthAmAM "Aya" emAM vahecI nAkhI che: (1) koseiDa, (2) megeleIDa, saMjJAne vaMza ke prajAne vAcaka svIkAratA nahotA (3) embrAIDa, (4) kepeIDa ane (5) kegeIDa. 1982 mAM Ama chatAM ApaNA manamAMthI hajI jUnI mAnyatA khasI prasiddha thayela esAIkalopIDiyA briTAnikAnI 15mI nathI. ahIM e gRhIta'ne thaDA samaya mATe rasIkArI che AvRttinA navamA punarmudraNamAM (graMtha 14, pR 840, staMbha kahuM. ApaNe tyAM paNa AnA mULa sthAna vize carcA- 2) A vastu jovA maLe che, jyAM ane IDanA viSayamAM ' vicAraNAo thaI che. De. DI esa. trivede mulatAnamAM AvelI lakhyuM che ke The term Negroid (which usually devikA nadInA pradezamAM kahyuM (e hae et 6 bhAMDArakara includes Capoid and Congoid) is avoided for oriyanTala risarca insTiTayU-gaM. 20, pR. 22). te Negros proper because it fails to include zrI lakSmIdhara zAstrI kahalAe kAzmIra ane himAlayane AryonuM the Pygmies, who also belong to it...'ellor mUlasthAna kahela (hisTarI enDa kalcara opha dhI inDiyana pIpalaH jaNAvyA pramANe yuropa ane pazcima eziyAmAMthI maLeNA vedika eija, pR. 125mAM sUcita ane dahI rAma vidyA pariSadanA asmIbhUta avazeSone kAraNe kekeseIDa, jAvA beniMye eli- sAragraMya (1930)mAM pR 73-25, jyAre zrI ka. mA. munazI yAmAMthI maLelAne kAraNe strIloiDa, pUrva eziyA gujarAtanI kIrtigAthA (Glory that was Gurjari Desa) ane uttara amerikAmAMthI maLelAne kAraNe 'megeleIDa', uttara graM.1le pR 110)mAM jaNAve che ke "AryonI pahelavahelI bhAphrikA ane saharAnA pradezamAMthI maLelAne kAraNe peiDa vasAhata sumerathI kAbula, kAbulathI haridAra ane zRMparika ane dakSi AphrikAmAM "buzamenanI pahelAMnA geIDa. A rekhAo nA bahAranA pradezamAM hoya evuM koI saMbhAraNuM che "A zabdanA viSayamAM uparanA e. bri (1982)nI nahIM. A nAnakaDI sRSTi, e eka hatI tyAM lagI te, siMdhu mAkapIDiyA' AvRttimAM kazI nedha nathI, paraMtu "mAikapIDiyA pradezanI dharInI AsapAsa ja cakara cAkara karatI hatI." AvRttinA (graMtha 1, pR. 56) upara nAnI ne ApavAmAM bIjI I lAMbI carcAmAM na paDatAM eka mahattvano ja ullekha AvI che, jenI ke, "Aryan (from Sanskrit arya, karI lauM. kalakattAnI vaDI adAlatanA bhUtapUrva aMgreja nyAnamUti "poble"), a people, and their language, who zrI pAjiemanA' 'enzinTa inDiyana hisTAskila TreDizana : in prahistoric times settled in Iran and northern (1929, pR. 298-300)mAM nIce lAvI Ape che ke
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 prabuddha jIvana tA. 16-6-87 A madhyavata himAlaya (Mid-Himalayan) pradeza- TinA RSiomAM ane rAvaMzamAM paNa anubhavAya che. mathI UbhA thayA che. A prada tibeTa ane pAmIranI savazI rAma ane caMdravaMzI kRSNa syAmAMga kevI rIte hoI girimALAnI vacce pradeza emane abhISTa che. De. mekaampAra zake? chatAM hamaNu ane balarAma gaurAMga ! adhinA uccatama pAgIrathI laI madhya eziyAne kahe che. zrI lakSmIdhara zAstrI brAhmaNe spA maga kevI rIte hoI zake? * A che kalA kAzmIra ane himAlayane kahe che ane pATira madhya ? ahIM have je kahevAnuM prApta thAya che te te e ke himAlaya pradeza kahetA hoya te mULa sthAna kayuM hoI zake e vedamAM seMkaDo vAra vaparAyele kArya zabda ane teraka vAra vize gUMcavADe rahetA nathI. pAjiTare tyAM ja kahyuM che ke vaparAyele anArtha zabda vizeSa saMtAvAcaka nAme nathI, paNa damInA paca praja - kuLomAMnA dravyu pachI pazcimamAM guguvAcaka vizeSaNe che ke jevA vAyu ane hAla zabda che. AgaLa vA te AjanI gaurAMga yuropIya prajAnA pUrvaja, mekasamUlara pahelAM keie vaMza ke prajAnA vAcaka tarIke (mAre mane emAM yahUdIo ane arabInasalanI prajA paNa sArtha zabda kahyo nahote ane pAchalI uMmaramAM emaNe ja AvI jAya che) ene mAtra bhASAkuLane vAcaka kahyo ane blo-yuropiyana ke - prapeiDa'' saMjJA yurepIya vidvAnoe gaugi (white- Dho-nika bhASAkuLa kahevAne badale emaNe mArya bhASA kuLa race)ne mATe ApI che, je bhAratIya 'caMdravaMza che. kahyuM-emaNe A UjaLI prajAnuM mULa sthAna pAmIrathI laI sUva zaM'mAM IsyAne pitA mana ane manane pitA madhya eziyAmAM kayAMka kahIne AMtarika rIte himAlayane ja baLa 'sUra;' e artha eTale ja ke A vaMzane raMga pILe. ApyuM e ochuM sUcaka nathI. amerikAmAM sthira thayelA amerikana (reDa) inDiyansane mULa deva ' yuropIya nRvaMzazAstrIoe kekeDa' saMjJA ApIne sUrya ane emane guru sUno avatAra. A amerikana prajA abhI cha prajAvaMzane gaurAMga kahyo che. A madhya ezine megeloiDa prajAne prakAra che. A sAme bhAratane "sUryavaMza kAspiyana samudranI pazcima bAju te aDIne Avela yuropanA paNa megeiDa', pAjiTare Ane caMdravaMzI ane draviDane agni khUNane chele bhUbhAga che. enI nIce irAna, enI sAvaMzI kahela che. emane amerikana (reDa, inDiyansanI dhArmika pUrve aphaghAnistAna, enI pUrve jammu-kAzmIranA ane enA mAnyatAone abhyAsa karavAne vega maLe che te draviDane agni khUNe saptasiMdhune Ajane paMjAba- ATalA pradezamAM srAva zI na kaheta. "Aya' jevI ja "viDa' saMjJA paNa bhrAmaka patharAyelI prajAmAM 'kekeseiDa vaMzanI lAkSaNikatA prabaLa pramANamAM jovAmAM Ave che. gaurAMgenuM vAstavika saudayapaNa prajAmAM che. ene svIkArI laIe te draviDavAsIone enI cAmaDIne A pradezamAM che. bhAratavarSanA je pradeza kiMvA bhUmAgane raMgane kAraNe stra loIDa' che. - mAvarta saMzA maLI che te vistAra paNa juo: - TUMkamAM, keseDa' e gaurAMga (dhaulA sahita) vaMza pUrva samudrathI laI pazcima samudra sudhIne himAlaya caMdravaMza', megeleIDa' e pItAMgavaMza sUryavaMza' ane "estrA ane ziSya parva'te vaccenA bhAga tene DAhyAlaka laiDI e mAMga kavi' yA dAnava-vaMza' (1), madhya-himAlaya AryAvata' kahe che (manusmRti 2-22)" vidha sahyAdrie pUre pradezane mathALe tibeTa trividava-sva) che ane ene rAjA te thAya che. A pradezamAM je prajA rahetI AvI te enA saMrakArane Idra' (sAmAnya nAma, badhA rAjavIe "Idra kahevAtA haze), iMdra kAraNe kArya pAraMparika vaMza tarIke kArya nahi. gedanuM peluM triviSTapane rAjA. A devo" te ' caMdravaMzanA. A sata Fqno viSayamAryak vAya samagra vizvane kArya karanArAonI vAta siMdhunA pradezamAM praNaya ane emanI sAthe pItAMga saya. kare che. je kArya vaMzavAcaka hoya te e kevI rIte zakya bane ? vaMzanuM saMmizra thayuM. parANika AkhyAyikA pramANe samagra vizvane 'saMsarI' banAvavAnI A vAta che. sAcI saMjJAo amaye samudranuM pAna karyuM ane ene dakSiNamAM AgaLa tethI ja eziyAnI (ane pachI pazcimamAM AgaLa vadhatAM pazcima va, arthAta bhUstaramAMnA keI pheraphArane kAraNe samudra sukAI eziyA ane yuropanI) prajA te gaurAMga - caMdravaMzI pAnAMgajatI vaidika artho (saMskArI prajA) dakSiNamAM AgaLa vadhyA, sUvaMzI ane zyAmaga-danuja' kivA "dAnava zabdathI anukrame te dakSiNanA svAmaga draviDe bharatavarSamAM phelAtA rahyA. madha vyavadrata karIe te e vadhu pramANika thai raheze, Ama prajA vaidika kALamAM kAma gaurAMga-pI nAMga-spAmaganuM saMmizraNa ucca ke vazanA vAcaka tarIke kArya zabdane ApaNe jAte karavo joIe. samaya-eka vilakSaNa parimANu " ke saMgama vA. vorA bhaviSyanI pratyeka kSaNa vasaMmAna banIne bhUtakALamAM bhaLI. samaya mANasane caherA para cAsa pADato jAya che. jema jAya che. samaya eka na 5kaDI zakAya evuM parimANa che. jema samaya vIte che tema tema caherA para lakI umerAtI ca9o jate samaya kareya ekale nathI ja. pitAnI sAthe jAya che. navajAta zizunA geLamaTeLa caherAnI sAme jayAre koI ghaNuM badhuM laIne jAya che vRddhane cahero dekhAya tyAre mane hArI cUkelI mAnavajAtane janamatuM bALaka mRtyu paravAne laIne ja Ave che. ahesAsa thAya che. AkhuM jIvana samayane tha bhAvI daIne je savAla phakta samayane che. sakatA samayane bAMdhI nathI zakAte. * kaMI sAruM che, zreya che, iSTa che, manamAvata che e badhAne still ke samayane pravAha vahyA kare che ekadhArI gatithI. sakaLa sRSTine pause para rAkhI mukavAnI mathAmaNa cAlyA kare che, paNa pitAnA zAsanataLe lAvI devAnI icchA dharAvate mANasa samayanI samaya sAme jhIMka le nI vAta mANasanA gajA bahAranI che. pAse lAMca ra che bicAro che, vAmaNe che. Ama chatAM samayanI ahIM rewind ke fast forward - be mAMthI kazuM ja kAma avirata dhArAne atikramIne sabahI ! sthA para pahoMpavAnI nathI. Playback enI rImika gatie cAlavA kare che. jhaMkhane hameMzA rahyA karI che. A playbackne thaMbhAvIne samayanA vaheNane uparavAsa .
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ? prabuddha jIvana bhaNI dhakelavAno prayatna karyo yayAtie. ' ' rahelA cirakAlIna yayAtinI chaTapaTAhaTa chefsamayanA kAI nAnA yayAti eTale mahArAjA yayAti, agninI sAkhe lagna te TukaDA para ke vizALa phalaka para chavAIne saddagata thayA pachI paNa thayelA devayAnI sAthe paNa yayAtinuM citta ceTaluM devayAnInI sakhI amara banI javAnI adamya icachAnuM e pariNAma che. rUpa-rUpe zarmiSThAmAM. zarmiSThAthI yayAtine thayela putra te du. prauDhAvasthA nahIM te nAmarUpe paNa pitAnI asmitA sadAkALa mATe TakAvI prApta thavA chatAM tRSNa, kAmanA ane vAmana yayAtine rAkhavAno prayatna pratyeka yayAti haMmezA karato rahe che. pIcho choDatAM nathI ane eka nabaLI paLe yayAti pitAnA ' lIlAmAMthI pILA raMga dhAraNa kare ne chevaTe. kharI paDavuM. jAna jodha putra yadu pAsethI yuvAnI mAgI le che ane e pratyeka parNanI niyati che. kezatelanI jAkhamAM. AvatA, badalAmAM putrane maLe che yayAtinA zveta keza, kaMpita svara tamAma vizeSaNethI yukata kALA vALa veta thavAne sajAyA che. ane jajarita de. e hakIkata tarapha AMkhamIMcAmaNuM thaI zake ema nathI. zarmiSThA ane devayAnI jevI manarama strIone bhogavIne anitya sivAyanI tamAma jaNase anitya che. dharmazAstronA vAkayane Are pahoMcyA pachI paNa putra pAsethI yauvana mAgIne pAnAmAMthI bahAra paDele A zabda jeTalo bhAre che ethI pharI pharIne vAsanA dvArA tRpti meLavavAnI dhAraNA e phakata vadhu vajanadAra che. samayane oLaMgIne ene kAbUmAM laI levAnI . yayAtinI ja nahIM, pratyeka manuSyanI dhAraNuM che. aMdha deTane rekIne ebAuTa-Tarna karI nAkhavAnI kSamatA sadAbahAra yauvananI caramasImA para haMmeza mATe rithara thaI kadAca A "aniya' zabdamAM rahelI che. javAnI pragADha tRSNa yayAtinA pAtra dvArA addabhuta rIte chatI thAya che. badhuM ja kAyama mATe TakI rahe evI icchA ApaNI A anitya-bhAvanA e nitya-sApekSa bhAvanA che. nitya aMdaramanuSya mAtranI aMdara paDelI che. padArthone sajAvI-dhajIne ane anitya ne kALa ne samaya ne pahelAM ne pachI te navuM ne jUnuM ne gaI kAle ne AvatI kAle ne evuM badhuM mAnava-mananI rAkhavAnI mANasanI vRtti e yayAti-vRtti che, pAvaDara, meka-apa, kalapa ne merIlIna manaro ne evuM badhuM bheguM maLIne samayanI sAme nIpaja che. pazune gaI kAla nathI, AvatI kAla nathI.. moracA mAMDA kare che. paNa samaya koine gaNakArate nathI. prANIsRSTi bhUtakALa ane bhaviSkALanA saMdarbhathI mukata vijJAnanI dhAraNuo ke pUrvadhAraNAo dvArA TAImalesa sane che. hatAane 'hazenI vibhAvanAo manuSyatara jevasRSTi prApta karavAnI mANasanI khyAza pAchaLa paNa yathAti-mAnasa mATe aprastuta che. vItelA ane nahIM vItelA. kAma karI rahyuM che. avAja karatA paNa vadhu gatithI uDanAra " keDa" samayanI zedha mANase karI che. samayanA stara para phelAI vimAne to mANase zokAM paNa prakAzanI gati jeTalI jhaDape eTale javAnA eka bhrAnta prayatnanA pariNAma rUpe bhUta-bhaviSyanI bhASA ke eka sekaMDanI aMdara lagabhaga eka lAkha chayAsI hajAra prayojAya che; bAkI che phakata vartamAnakALa, ane A vartamAnamAila jeTaluM aMtara kApI nAkhavAnuM mANasa mATe zakaya banaze kALanI dhAraNuM paNa hakIkatamAM te bhUta-bhAvI sApekSa ja che ne? tyAre kahe che ke samaya nAmanuM ekama kharI paDaze; mANasanI. vatamAnakALa che ema kahevAne badale "che ema kahevuM pUratuM che. uMmaramAM vadhAre nahIM thAya. ane prakAza karatAM paNa vadhu jhaDapathI - AyurvedamAM avanaSinI vAta Ave che. lIlA AmaLA mANusa jayAre gati karI zakaze tyAre zakya che ke mANasanI, ane bIjuM auSadhe bhegAM karIne banAvela avaleha (cATaNa) uMmaramAM ghaTADo thavA mAMDe !' khAvAthI-asya prayogAt avanaH suddhaH abhUta puna: yuvA-khUba samaya mANasane AmUlAgra jakaDI letuM jaDabesalAka baMdhana vRddha evA yavanaRSi pharIthI (ripITe pharIthI) yuvAna thayA. . che. vAstavamAM, ka95ne dvArA ke vijJAna dvArA sayuyanI sImAne u9la ghI javAnI kozize duniyAnA tamAma khUNe eka yA bIjA - dhavana prAzAvaleha khAo ke putra pAsethI bhIkha mAge. prakAre thatI rahI che. pharaka mAtra paddhatimAM che. yauvana ApanAra AmaLA hoya ke putra be nAnA IMgita dvArA yuvA ane vRddhAvasthAne pitAnA e gauNa bAbata che. kALane nAthavA prayatna eka yA bIjA kAvyamAM rajU karatAM kavi zrI nalina rAvaLa kahe che * rUpe dekhAyA kare che. aMdhAranA makhamala mulAyama pita zA . vAdaLa samaye samaye AkAra badale che. narbhamaMDaLamAM mArA suvALA vALa chavAyelI sa SAnI lAlimAnuM ghaNuM parivartana keTaluM jhaDapI hoya che? Aje rUkhaDA sukakA ' ', ' ' ' You can't step in the same river amathuM te nahIM ja pharakatA dhAsanA TukaDA samA ahIM tahIM jarI karI rahyA. ' kahevAyuM hoya? chata vasaMtane svIkAramAM pAnakharane svIkAra ane AgaLa cAlatAM kahe che abhipreta che e samajavuM bahu kaThina thaI paDe che. jADI kazI ke doraDA jevI DAra mArI nase - samayanA anavarata pravAhanI sAme taratAM taratAM mANasanA jenI mahIM vege vahetA matta mArA rakatamAM ' ' bahu nirbaLa banI jAya che. taravAnI zakita tUTI jAya che. zata sUryanI uSmA hatI. zvAsa caDavA mAMDe che ne astitvanuM nAtita thavAnI samaya pasAra thAya che. sUryanI prakhara uSmAM dhIre dhIre zarUAta thaI jAya che chatAM pratyeka yuti sajIvatalAla ghaTavA mAMDe che ne pazcimanA pralaMba paDachAyA pUrva bhaNI banavA prayatna jALavI rAkhe che. , sthAnAMtarita thAya che.. vAstavikatA jayAre sahana na thAya eTalI hade bhayAnaka hoya jagata" zabdanI vyAkhyA ApatAM saMskRta bhASA kahe che- tyAre kalpanAnA vAghA paherAvIne potAnI brAnta dhAraNuone gachati iti jagata je jAya che e jagata-javuM, cAlavuM, eka yA bIjA svarUpe paDyA karavAnuM mANasa cUkate nathI. lekhake pasAra thavuM e jagatane svabhAva che. sthiratAnI anubhUti bhrAnti- iviMga velesanI navalakathA "dha pIjiyana pleTamAM AyuSyane mUSaka che. yaza ane kIti' mATe prayatna e mANasanI bhItara bamaNuM karI zakatA rasAyaNanI vAta Ave che. AyuSyamAM bIjuM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-87 eTalA ja varSo umerI ApatuM A addabhuta rasAyaNa phenTasInA bIjA varUpe DakAyA kare che. alaukika jagatamAM mANasane vihAra karAve che. vAstavika vizvamAM azakaya jaNAtI bAbate navalakathArUpe mAnava-manane bahelAvyA A IcchAnuM mULa zuM haze? kare che. sadAkAlIna yauvananI icchA nAmazeSa thatI nathI. pitAnA astitva-baMdhane sadAne mATe TakAvI rAkhavAne avanaprAza khAo, rasAyaNa zedha, kavitA race, navalakathA prayatna mANasa zA mATe karatA haze? lakhe ke mAgI le. vAta ekanI eka che. samayanA paTa para zA mATe mANasa pitAnA rahevAnI anubhUtine bhaviSya phelAI javAnI mANasanI adamya ne zAzvata IcachA eka yA tarapha vistarI rahyo haze? "rASTrapati, vaDA pradhAna ane akhabAro" e viSaya para vyAkhyAna saMdha saMcAlita jJAnagoSThinA upakrame guruvAra, tA. gaNavuM joIe. kamasekama nautika rIte te rASTrapatine sarvocca 4-6-87nA carcageTa khAtenA InDiyana maracanTasa cembaranA gaNIne ja cAlavuM joIe. kamiTi rUmamAM sAMjanA 6-15 kalAke "rASTrapati, vaDA pradhAna rAjIva gAMdhIe kahyuM hatuM ke akhabAro lekakSADhI teDavA ane akhabAre" e viSaya para jANItA patrakAra zrI mAdhava mAge che paNa kharI rIte vizvanA itihAsamAM lazkaroe lokazAhI kAmathanuM vyAkhyAna thajAyuM hatuM. teDI havAnA dAkhalA che, akhabAe nahi - ema kahetAM A viSaya para bevatAM zrI kAmaNe jaNAvyuM hatuM ke, temaNe umeryuM hatuM ke akhabAranuM kAma paristhitinA taTastha tAjetaramAM rASTrapati, vaDA pradhAna vivAda tathA anya bephasa, nirIkSaka ane lokazAhInA rakSakanuM che. paraMtu keTalAka jamana sabamarIna, phephasa prakaraNa vagere viSe akhabArene akhabAre sarakAranA meLAmAM besI jAya che ane keTalAka spaSTa mAhitI ApavAmAM AvI nahi temaja cIna sarahade akhabAro no vA kuMjare vAnI nIti apanAve che. kharekhara banatI ghaTanAo ane zrIlaMkA sAthenA khaTarAga saMbaMdhe paNa akhabAro avAja spaSTa hovuM joIe. sarakAre pitAnA valasune rokakasa khyAla Ave nathI tethI kAryakramanuM pramukhapada amara jarIvAlAe saMbhALyuM hatuM. AvI paristhitimAM akhabAroe paristhiti rajU karI vizleSaNa kAryakramanA prAraMbhe saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe svAgata ApIne lokamata jAgRta karavo joie. pravacana karyuM hatuM jayAre kAryakramanA aMte sojaka zrI sukhapaDita naherunA vaDA pradhAnapadanA samayathI akhabArane bhAI ema. zAhe AbhAravidhi karI hatI. pUratI mAhitI ApavAmAM AvatI nathI. avagaNanA paNa thAya che ane e ja paddhati Aje rAjIva gAMdhI calAvI rahyA che. sAbhAra-svIkAra akhabAro ane patrakArone tucchakAranI daSTie jovAmAM Ave * prazamarati che. jo ke pati naherUnuM vacana khUma hatuM. temaNe vizvanA vivecana: zrI matIcaMda giradharalAla kApaDyiA sAre eve pravAsa kheDayo hateA. jJAnI hatA. tenI sAme e kAuna ATha pejI * pRSTha - 7ra3 * mUlya: 40-00 vakhatanA ucca patrakAroe vizvanA anya dezane pravAsa nahIMvata * jaina gujara kavio bhAga bIje khe hate. kadAca sarakhAmaNImAM ochuM vAMcana paNa saMgrAhaka ane saMprAjaka : zrI mehanalAla dalIcaMda dezAI kahevAya paraMtu AjanA patrakAromAM vizvanA anya dezo karatAM saMpAdaka : prA. jayaMta koThArI bhAratIya patrakArone atirarASTrIya bAbatenuM jJAna ghaNuM ja sAruM pRSTha-404 * DemI sAIjha * mUlya rU. 75/10 che. ane meTAbhAganA agra zuM patrakAre e vizvane vyApaka prakAzaka: zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, pravAsa karyo che. ogasTa krAMti mArga, zrIlaMkAne bhArata taraphathI sahAya mATe merAyelAM jahAjone muMbaI-400036. pAchAM pharavuM paDyuM e bAbata apamAnajanaka che. ane tenI * prekSA dhyAna AdhAra ane svarUpa sAme bhAratanA pratyAghAta kevA haze e bAbate paNa vartamAna * prekSA dhyAna- kAsaga patrone koI mAhitI apAI nathI. kharI lekazAhImAM AvuM na lekhakaH yuvAcArya mahAprata bane. patrakAro ane lekene 5 evI bAbatethI mAhitagAra saMpAdaka: zrI rohita zAha. rAkhavAmAM Ave, vizvAsamAM rAkhavAmAM Ave. pRSTha 60 x 60 krAuna saLage cha - rASTrapati, vaDA pradhAna vivAda viSe kAmathe kahyuM hatuM ke baMne pustikAnI kiMmata rU. 6-00 vaDA pradhAna mATe dezanI meTAbhAganI bAbato ane khAsa prakAzaka: anekAnta bhAratI mahatvanI bAbate hoya te e aMge rASTrapati sAthe carcA che, cArela-sahajAnaMda koleja pAse, karavAnuM jarUrI che. A eka praNAlI che ane ene paNa eka AMbAvADI, amadAvAda-380015 sAva navAsA rAjakAraNI enA vaDA pradhAna bhaMga kare, eTale ke * notaruM (saraLa gujarAtI lagnavidhi ema kahI de ke huM koIpaNa rIte A bAbate para temanI sAthe - saMkalana : jagadIza zAha pRSTha-28 kauna seLapejI-mUlya vAtacIta karavA baMdhAyela nathI, tyAre atizaya gaNAya. bhAratamAM 2. 1-25. rAmanI pAdukAne siMhAsana para mukI bharate rAja calAgyuM hatuM: prakAzaka: yajJa prakAzana samiti hajharAtapAgA, evA bhArata dezamAM rASTrapatinuM sthAna pitA samAna vaDodarA-390001
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16 6-87 asthira sAravAra kendra saMdhanA upakrame niSNAta asthi cikitsaka che. je. pI. pIThAvAlA dvArA kAkAnA rogonI niHzulka sAravAra dara ravivAre savAranA 9-30 thI 1-30 sudhI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI. pI roDa, rasadhArA ke. e. esAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme. prArSanA samAja, (phona : 350296) muMbaI-400004 khAte ApavAmAM Ave che. A uparAMta "saMdhanA upakrame dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 2-30 thI 5-30 sudhI zrI vardhamAna rathAnakavAsI jaina zrAvaka saMdha jhAlAvADa nagara, sI. DI. baraphIvAlA mArga, jahu lena, aMdherI (pazcima), muMbaI - 400056 mAM che. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokta sAravAra vinAmUlya apAya che. jarUriyAtavALA daradIo avazva tene lAbha uThAve tevI vinaMtI che. sAbhAra svIkAra * zrI zAMtinAthacaritracitra paTTikA (citra . paM. zrI zIvacaMdravijaya gaNivara, pRSTha-8, mUlya 80 - prakAzaka : zrI lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya vidyA maMdira, amadAvAda * zrI badhahetubhaMga prakaraNama le. mahopAdhyAyazrI yazovijayajI gaNi pRSTha-36, DemI sAIjha, mUlaya jaNAvyuM nathI. prakAzakazrI yazabhadra zubhaMkara jJAnazALA, jaina sosAyaTI, godharA (paMcamahAla) * rAdhanapura jaina darzana (sAdharmika zramaNikA vize) taMtrI zrI jitendra vIravADIyA ane zrI caMdraza masAlIyA mUlya rU. 15/-, prakAzana sthaLa : e/3, mahAvIranagara, zaMkara leta, kAMdIvalI (5), muMbaI-400 067 * gujara grantha ratna kAryAlaya gaMdhI mArga, amadAvAdanAM prakAzane : * caMdra para jaMga le. yavaMta mahetA kA ula seLa pijI, pRSTha-104, mU5 rU. 13/- * avakAzI cAMciyA le. yazavaMta mahetA, krAuna seLa pejI, pRSTha 242, mUlya rU. 30/-, jJAna kauzalyamALA bhAga 1 thI 5 le. yazavaMta mahetA, kauna seLa peja, pRSTha-30, mUlya rU. 40 * prasaMga saurabha le rohita zAha, krAuna seLa pejha, pRSTha 80, mU5 za 10, * prasaMganI paraba le reDita zAha, krAuna seLa pejI, pRSTha.80, mulya rU. 10, * prasaMga ane preraNA le. rahita zAha, kauna seLa pejI, pUTha 80, mU5 rUA. 10 * punita paMthanA pravAsI le. rahita zAha, krAuna se.La pijI, pRSTha 80, mUlya rU. 10. prabuddha jIvanane payuSaNa aMka paryuSaNa parva nimitte prabuddha jIvana ne tA. 1 lI ogasTa, 1987 ane tA. 16 mI ogasTa, 1987ne aMka saMyukta aMka tarIke tA. 16-8-1987nA roja pragaTa thaze. pravANa udyoga (pRSTha 34 thI cAlu) Ave che. keTalIye yunivarsiTImAM Tourismne abhyAsakrama dAkhala karavAmAM Ave che. duniyAbharamAM keTalIye suprasiddha '. kaMpanIe A vyavasAyamAM paDI che. tevI kaMpanIo bAre mAsa pravAsanuM Ayojana karI Ape che. lokonI jarUriyAta saMtoSAya ane pravAsane teo sarakhe AnaMda mANI zake eTalA mATe teo sajAga ane aupacArika vidhi onI adyatana mAhitIthI sajaja hoya che. relavesTezane kastANuM eraporTa ane hoTelanA pAna banAvavAmAM duniyAbharanA nAmAMkita ArkiTekaTa paNa AgaLa nIkaLI gayA che. navA navA vicAre (Ideas, navAM navAM daSTibindue navI navI cIja vastuo, navI navI karAma dvArA pitAnA Ajanane maulikatA, vaiyakitA ane viziSTatA ApavA mATenA prayAse duniyAbharamAM thaI rahyA che. vahANane AkAranI hela ke TrenanA DabbAonI banelI resTorAM ke evI bIjI ghaNuM navInatAo duniyAmAM AvI gaI che. jemae eva: prayAse.mAMthI DAkanuM paNa avalokana karyuM haze tene lAgyA vagara raheze nahi ke bhArata haja e bAbatamAM ghaNuM badhuM pachAta che. bhAratanAM judAM judAM rAjyamAM ane kendra sarakAramAM paNa pravAsakhAtu (Tourism) hoya che. paNa temAM bahu dama hete nathI. judAM judAM rAjaya sarakAra taraphathI pravAsa mATenI mAhitI kendro calAvavAmAM Ave che, paraMtu e badhAM junavANI ane Avazyaka saMpUrNa mAhitI vinAnAM hoya che. kayAreka zecanIya sthiti te evI hoya che ke pitAnA rAjyanA mAhitI khAtAmAM kAma karanArA karmacArIe pite e pradeza najare je hote nathI. jijJAsu pravAsIne saMtoSa thAya eTalI mAhitI emanI pAse hotI nathI ane hoya che te ApavA mATenI utsukatA hotI nathI. mAhitI. meLavavA mATe janArA pravAsIo pAse te keTalA badhA prazno hoya e svAbhAvika che. paraMtu eka-be praznonA javAba ja evI uma vagara, arimata apAya che ke vadhu pUchavAnuM mana na thAya. bhAratamAM dezanA ane videzanA pravAsanuM Ayojana karanArI kaMpanIo jedae teTalI saMkhyAmAM nathI ane je che temAM paNa pratiSThita ane AdhArabhUta kahI zakAya evI ochI che. keTalIka kaMpanIo kharekhara sarasa saMtoSakAraka kArya kare che, paraMtu keTalIka pravAsa kaMpanIo chApa mAM meTI maTI jAherAta Ape che, khoTA AMkaDAo ane be vacane chApe che ane pravAsIone lucca IpUrvaka chetare che. keTalIka kaMpanIo pravAse janArAo mATe pitAnA nagaramAM meTI mahelei je che, paraMtu pachIthI tenI pAsethI bamaNuM ke tethI vadhu sAruM pravAsa daramiyAna vALI le che. videzamAM eka yuvAna daMpatI maLeluM teNe kaheluM ke "emanI pravAsa kaMpanIe emanA hanimUnane kAryakrama bagADI nAkhe, kAraNa ke videza pahelI vAra saphara karatA hatA ane erapeTa upara koI levA AvyuM na hatuM ane je hoTelanuM nAma ApyuM temAM ke bIjI kaI paNa hoTelamAM emanA nAmanuM rijharvezana thayuM na hatuM. ethI teo mUMjhAI gayA hatA. pravAsa kaMpanIe cemmI chetarapiMDI ja karI hatI. bIjI eka pravAsa kaMpanI vize eka ke pravAsIe kaheluM ke "zeThanI khAnagI sUcanAthI (tarakaTathI) pravAsa daramiyAna emanA nokaro ane rasoIyAo IrAdApUrvaka Te
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-87 beTI mArAmArI karI ane bhAgI gayA ethI ame badhA pravAsIo rastAmAM pArAvAra agavaDamAM mukAI gayA hatA.' videzIo mATe bhAratamAM pravAsanI sagavaDa ochI hoya che eTaluM ja nahi bhAratamAM pravAsa mATe AvavAnuM mana na thAya evAM kAraNe paNa ghaNubadhAM rahe che. videzamAM eka pravAsa *1' 'India is an affezted and infected area for a foreign tourist." pitAne anubhava varNavatAM eNe kahyuM ke muMbaImAM AvyA pachI muMbaI baMdhane kAraNe pitAne badhe kAryakrama khoravAI gaye ko rastAmAM bhikhArIe te jhaMpavA ja na de. luccA pheriyAo ane TekSIvALAo ghaNI badamAzI kare. asvacchatAne kAraNe acAnaka mAMdA paDI javAya. bhAratamAM acAnaka ramakhANo phATI nIkaLe. nAnI nAnI bAbate mATe meTI meTI lAInamAM UbhA rahevuM paDe karmacArIonAM chA, avivekI vartana jevA karavAM paDe. are muMbaI ke dilhI jevA eraporTamAM UtarIe te karuMnsanA karmacArIonA caherA upara AvakArane keI hAvabhAva na maLe. sasmita kaI sevA nahi. ajANatAM jarAsarakhI paNa Irregularity thaI gaI hoya te lAMca ane bheTa segadanI bahu apekSA rAkhe jANI joIne ati maMdagatie kAma kare gira koI pAra nahi. ema thAya ke A dezamAM ApaNe kyAM AvI phasAyA. mArA mata pramANe te bhAratanA atirarASTrIya vimAnamathakanA karmacArIone videzomAM cAra-pAMca meTAM AMtararASTrIya mathakema thoDA divasa kAma karavA mekalI ApavA joie ane tyArapachI ja bhAratanA vimAnamathakamAM te potAnI nokarI cAlu karI zake te ghaNo pharaka paDe. jeNe bahAranI duniyA joI nathI, evA kapamaMDUka karmacArIo sattArathAne evI chAtI phelAvIne beThA hoya che ke jANe samagra vizvane pitAnI IcchA anusAra nacAvI zake che ke zikSA karI zake che.' keTalAkane e prazna thaze ke ApaNA dezamAM aneka garIba le kAne be TaMka pUruM khAvAnuM nathI maLatuM te dezamAM merI meTI paMcatAraka hoTele karavAne artha zuM? A dalIlamAM kazuM vajUda nathI, ema nahi kahI zakAya. te paNa je dezoe sava gIru bhautika vikAsa kare che e dezamAM vividha koTinA le mATe vividha prakAranI sagavaDo UbhI karavI jarUrI che. garIbI ane bekArIne prazna te bIjA base - pAMca varSa sudhI cAlI zake eTale moTe che. eTalA mATe anya vikAsa aTakAva ke na gaNAya. agratAkrama jarUra rAkhI zakAya. judAM judAM kSetre vikAsanI paraMparA cAle tyAre vibhinna vagara vacce lagabhaga samAna paripATI sthApavA mATe uparanA vagarane nIce utAravA karatAM nIcenA vargane upara caDhAvavAnuM samAja mATe vadhu hitAvaha gaNAya. Have ane Have not e baMne vagere lagabhaga sarakhA karavA hoya te Have 11017 Have not qum 3241 spai Have not vALAne HavevALA karavAmAM ja samAjanuM zreya raheluM che. sAcuM, saMniSTha Ayojana heya te kazuM muzkela nathI. evA vividhalakSI, vividha prakAranA, vividha kakSAnA AyojanamAM sAdAI ane saudaryanA abhigamane sagavaDanA abhigama sAthe joDI zakAya duniyAbharanA dezamAM paMcatAraka hoTela jevI suvidhAnI jANe ke spardhA cAlI che. A spardhAne AMtararASTrIya pavana e joradAra phUMkAI rahyo che ke ethI ApaNe ApaNI bArIo baMdha karavAthI bahu phAvI zakIzuM nahi. meTI helenA aneka geralAbha jema che tema lAbha paNa eTalA ja che. mATe AvA bhautika vikAsamAM graMthirahita mukata-udAra valaNa apanAvavuM vadhu daSTa gaNAze. koIpaNa pradeza vize vAMcIne mAhitI meLavavI te eka vAta che ane te pradeza najare nihALavo te bIjI vAta che. pravAsathI mANasanI dRSTi khIle che; anubhavajanya jJAna vadhe che; prAdezika saMkucitatA dUra thAya che; dUranA le sAthe AtmIyatA baMdhAya che ane jIvana anubhavasamRddha bane che. pravAsa zikSaNane eka prakAra che. AthI TheTha prAcIna samayathI pravAsanA mahatva upara bhAra mukAyo che. vAta vAto mar : ' ema kahenAra prAcIna RSimunioe, dharmAcAryoe pavitra dharmasthaLanuM nimaNu dUranI ekAMta ramaNIya jagyAmAM evI sarasya rIte karyuM che ke jethI tIrthayAtrAne nimitte paNa mANasa gharanI bahAra nIkaLe ane prakRtinA viziSTa sAMniSamAM rahI AnaMda anubhave. dhanyakumAracaritramAM kahyuM che, dosaha vivihacari, __jANijjai sajjaNa - dujjaNa viseso / sAthe 2 sTiAga laoNgiphTa tevA purI ! (pravAsa karavAthI vividha prakAranAM caritre jovAmAM Ave che, sajajana ane durjana vacceno taphAvata samajavAmAM Ave che temaja AtmAnI zakti khIle che; mATe pRthvIne pravAsa kare.) semyuala jahonsane kahyuM che: All travel has its advantages. If the traveller visits better countries, he may learn to improve his own; and if fortune carries him to worse, he may learn to enjoy his own. ogasTAIna epha hipee kahyuM che: The world is a great book of which they who never stir from home read only a page. - vartamAna jagata pravAsa udyoganA kSetre haraNaphALa bharI rahyuM che, enI sAthe ApaNe kadama milAvI zakIzuM? -ramaNalAla cI. zAha mAvika : zrI muMbaI jena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 mudraNarathAna: Teka prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / South 54 Licence No. 1 37 " ma pravadhu jIvana . . KvarSa:49 aMka: 5 ' muMbaI tA. 1-7-87. muMbaI na yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 parazamAM erameila : 20 4 12 : taMtrI : smaNalAla cI. zAha zrImatI mArgareTa thecara briTananI cUMTaNImAM pitAnA rUDhicuta pakSane vijaya apAvI nahote zikSaNa, samAjasevA, eseinuM vahIvaTI kAya, zrImatI mAMgareTa thecara satata trIjI vAra briTananA vaDA pradhAna tabIbI kSetra, vaijJAnika prayogazALAo vageremAM aneka mahilAo - anyAM che. zrImatI thecare briTananA ane yuropanA itihAsamAM kAma karatI thaI gaI. e kSetramAM kArya karavuM mahilAo mATe prathama mahilA vaDA pradhAna tarIke ATha--varSa pahelAM sthAna eTaluM agharuM nathI, jeTaluM rAjakAraNamAM bhAga lai, rAjakIya meLavyuM e emanI prathama meTI siddhi che. briTananA vaDA - dAvapeca khelatA jaI sarvocca sattAsthAne pahoMcavAnuM agharuM pridhAna tarIke satata trIjI vAra temaNe rathAna meLavyuM e paNa che. tema chatAM rAjadvArI kSetre paNa hiMmatathI, svasthatAthI, chelawAM 160 varSanA briTananA itihAsamAM advitIya ghaTanA che. nirbhayatAthI kArya karanArI mahilAe jagatane sAMpaDavA lAgI emanA vyakitatvanI, vicAraNAnI ane rAjanItinI keTalIka che e sukhada nizAnI che. mahilAe vaDA pradhAna thatAM jagatamAM maryAdAo hovA chatAM briTiza prajA upara emanuM prabhutva yuddho ghaTaze evI bhAvanA, alabatta, gArI nIvaDI che. jaLavAI rahyuM che enI A ghaTanA dvArA jagatane pratIti bIjA vizvayuddha pachI IjharAyalamAM zrImatI gaDA mAyara, thAya che. bhAratamAM zrImatI indirA gAMdhI, zrIlaMkAmAM zrImatI bhaMDAranAyaka, bIjA vizvayuddha pachI vizvanA rAjakAraNamAM mahilAoe briTanamAM zrImatI mAga reTa thecara ane philipAInsamAM zrImatI rASTranA sarvoca sattAdhIza tarIke sthAna meLavavA mAMDayuM e kArlosa ekivane jevI samartha mahilAe pitApitAnA rASTramAM vartamAna rAjakAraNanI navI lAkSaNUiMka siddhi che. sarvocca sattAsthAne pahoMcI zakI che (amerikA lokazAhImAM mAnamahilAomAM sAmAjika, Arthika, zaikSaNika jAgRti uparAMta nAre ATalo moTo pragatizIla deza hovA chatAM enA baMdhAraNamAM rAjakIya jAgRti ANuvAmAM vIsamI sadImAM mahAtmA gAMdhIjIne rASTranI pramukha kaI mahilA thaI zake evI jogavAI nathI e sau prathama ane sauthI mahattvane phALe rahyo che. pahelA ane bIjA zayanIya che). je badhI samartha mahilAe rAjakIya kSetre AvAM vizvayuddha pUrve ravAta ya saMgrAma daramiyAna emaNe bhAratamAM nArIza- ucca sattAsthAne AvI temAM zrImatI bhaMDAranAyaka ane zrImatI kitane sajAga ane cetanavaMtI banAvI. nagare nagara ane jile ekivanane emanA patine sattAvArase. prajAnI sahAnubhUti ane jille emaNe aneka nArI kAryakartAone taiyAra karI ane temanAmAM lokacAhanA tarIke maLyo che. zrImatI indirA gAMdhIne temanA pitA netRtvanI zakita khIlavI. kasturabA gAMdhI, sarojinI nAyaDu, kamalAdevI javAharalAla naherune vArase, tAlIma sahita maLyA hatA. (zrI caTopAdhyAya, vijayAlakSmI paMDita, aNu asaphaalI, maNibena rAjIva gAMdhIne rAjakAraNamAM rasa na hovA chatAM ane vahIvaTI paTela, suzIlA nevara, mIrAMbahena, sucetA kRpalAnI jevaM aneka anubhava na hovA chatAM prajAe IdirA gAMdhI pratyenI sahAnubhU - agra maraya nAmo te AraMbhakALanI che. tyAra pachI te sekaDe tinA pratIka tarIke emane vaDA pradhAnanuM pa6 apAvyuM hatuM.) zakitazALI mahilAonA nAme gaNAvI zakAya ke jemaNe gAMdhIjInI pratyakSa ke parokSa asara nIce AvIne samAjanAM vividha - zrImatI geha! mAyare samartha mahilA tarIke kAma karyuM; kSetre mahatvanuM sthAna dharAvI uttama sevAkArya karyuM. keTalIye paraMtu IjharAyala jevA nAnakaDA dezanI dRSTie temanuM kAryakSetra | mahilAoe jelajIvana bhegavyuM. 'tejasvI sevAbhAvI mahilAo bahu nAnuM gaNAya. e daSTie jotAM zrImatI thecare, AgaLa Aje paNa vidyamAna che. je gAMdhIjIe cIMdhelA mArge zatapaNe - pAchaLanI koInI lAgavaga, sahAnubhUti, bhalAmaNu ke vArasAhaka pitAnuM kArya pUrI niSThAthI karI rahI che. . vagara pitAnI AgavI samartha' ravataMtra pratibhA ane zakita dvArA - bIjA vizvayuddha pUrve gAMdhIjIe je nArI - netAgIrInI pitAnA dezamAM je sarvoca sattAsthAna meLavyuM che ane daSTi jagatane ApI te pachIthI te duniyAnA ghaNA dezomAM vahIvaTI kSetre te siddha karI batAvyuM che te nedhapAtra che. mahilAo vividha kSetre mahatvanuM javAbadArIbharyuM kArya karatI kImatI iMdirA gAMdhInI pratibhA ethI ghaNI tejasvI ane vadhu thaI gaI che. samayanI paNa e mAMga hatI. bIjA vizvayuddhamAM amartha hatI. chatAM rAjakIya kAvAdAvA,. jUThANu, kuTilatA - yuropamAM eTalA badhA pura mAryo gayA hatA ke keTalIka ane bhraSTAcArI vahIvaTathI te pratibhA 'arAelI che. zrImatI che javAbadArIo, nakazA vagere strIone svIkAryA vagara chUTake thecaranI mudrA vaccha ane bhraSTAcArathI rahita che. A badhI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana , tA. 6-7-87 daSTie sarvocca sattAsthAne pahoMcelI mahilAomAM zrImatI thecaranA guNapakSe keTalIka viziSTatAo che. zrImatI thecaranuM vyakitatva atyaMta prabhAvazALI che. koI paNuM samudAyamAM eka jAjavalyamAna nArI tarIke teo tarata parakhAI Ave evAM che. bhASA uparanuM temanuM prabhutva asodhAraNa che. temane avAja spaSTa, raNakAravALe ane AtmavizvAsapUrvakane che. pratyeka rAjadvArI praznanI temanI samajazakita ane grahaNazakita UMDI che. temanI vicAraNA vizada che. pite vaDA pradhAna nahotAM te pUrve pArlAmenTanA eka sabhya tarIke carcAomAM jyAre teo bhAga letA tyAre temanA spaSTa vakatavyanI pArlAmenTanA sabhyo upara ghaNI sArI chApa paDatI. temano abhiprAya zuM che te jANavA maLe utsuka rahetA. temanI vakatRvachaTA anekhI che. teo atyaMta buddhizALI che ane mahilA hovA chatAM paNuM saMvedanazIla banyA vinA teo potAnA vicAra ane nirNayamAM makakama rahe che. kayAreka te niSphara gaNAya eTalI hada sudhI teo pitAnA nirNayamAM aDaga rahe che. - zrImatI thecaranA vaDA pradhAna tarIkenA ATha varSanA vahIvaTa daramiyAna briTanamAM phugAvAnuM pramANa ghaTayuM che. cIjavastuonA bhAva jaLavAI rahyA che. Arthika vikAsa niyamita gatie thato , rahyo che. pAunDa majabUta banyo che. yuropiyana komana mArkeTamAM briTananuM mAna vadhyuM che. Arthika samasyAo ghaTI che. bhaviSyamAM briTananA lekanI pAse pitAnI mAlikInuM ghara hoya, meTarakAra hAya, kaMpanIonA zera hoya ane pitAnI mUDI rokIne vepAra-udyogamAM vadhune vadhu kamAvA mATe pustrArtha karavA mATenI mukata taka hoya evuM arthataMtra racavAnI AzA zrImatI cara seve che. amerikA ane pramukha reganane anusarIne teo pitAnA dezane mukta mUDIvAda tarapha laI javA irache che. bIjI bAju majura pakSanA netA nI kinekane evo AkSepa che ke zrImatI thecaranI Arthika nItithI garabA ane tavaMgara vaccenI khAI briTanamAM vadhatI gai che. bekArInuM pramANa vadhyuM che. keTalAMka kArakhAnAo baMdha paDayAM che. gunAkherI vadhI che. saune samAna taka maLe evI bhAvanA naSTa thaI che. Arogya, vasavATa, majUrI ane AvakanI bAbatamAM mANasa mANasa vaccenuM aMtara vadhatuM jAya che. uttara ane dakSiNa briTananA loko vacce paNa bhedabhAva vadhavA lAge che. kuTuMbe vacce, gorA ane kALA vacce, garIba ane tavaMgara leke vacce thecara sarakAranI bhedabhAvabharI nIti vadhatI jAya che. zrImatI thecaranI nItithI prajAro keTalAka varga vadhu samRddha thaze, paraMtu tenI sAthe sAthe prajAne ThIka ThIka varga garIbI ane bekarImAM saDavA lAgaze. sattA upara beThelI gyakita sattAne pacAvIne saraLa ane vinamra rahI zake evuM ochuM bane che. zrImatI thecara ATha varSathI vaDA pradhAnanuM pada bhogavatAM AvyAM che. teo svabhAve svAbhimAnI che ane uttarotara emanAmAM ApakhudI valaNa vadhatuM rahyuM che. kaDaka zikSikAnI jema pitAnA sahakAryakarone lAMbI lAMbI zikhAmaNa ApavI, virodhI sUra sahana na kare, ugra pratikAra kare, tarata taDaphaDa javAba saMbhaLAvI de ItyAdi e emanA svabhAvanI khAsiyata vadhatI cAlI che. sattAna vadhu paMca varSa emane maLyAM che. emAM emanuM ApakhudIpaNuM vadhaze ke ghaTaze te kahI zakAya tema nathI. paraMtu eTaluM nizcita che ke eka mahilA vaDA pradhAna tarIke temaNe briTananA ane yurepanA itihAsamAM ghaNuM mahattvanuM sthAna prApta karI. lIdhuM che. eziyA ane AphrikAnA keTalAka dezonI sarakhAmaNImAM briTananI cUMTaNImAM mukata ane samajadAra matadhanane pUre. avakAza hoya che. bhArata ane anya keTalAka dezamAM lokazAhI hovA chatAM azikSita ane garIba varganuM pramANa eTaluM meTuM che ke evA varga pAsethI cuMTaNImAM mata kharIdI zakAya che; jethI keTalIka vakhata samartha umedavAra hArI jAya ane paisAnA jore agya umedavAro cUMTAI Ave evI ghaTanAnuM bhAratamAM bahu Azrarya rahyuM nathI. eTale bhAratamAM lekazAhI hovA chatAM pArlAmenTamAM cUMTAyelA badhA ja sada. prajAnA sAcA pratinidhi che ema nahi kahI zakAya. vaLI cUMTaNImAM avaLe pracAra ane gerarItio paNa vAraMvAra bane che. zAsaka pakSa pitAnI sattAne, sarakArI taMtrane ane lekamAdhyamane cuMTaNI mATe vadhumAM vadhu lAbha uove che AvI paristhitinI sarakhAmaNImAM briTananI cUMTaNImAM zrImatI thecara prajAnA bahumatI varganA sAcA pratinidhi tarIke vaDA pradhAna thayAM che e ni:saMdeha ane prazaMsApAtra che. nIla kika majura pakSanA mukhya netA che. haju pitAlisanI uMmare pahoMcyA che, paraMtu uttara briTana ane TalenDanA leka-khAsa karIne madhyama varganA kAmonI cAhanA temaNe ghaNI meLavI che. sTIlanA kArakhAnAnA kAmadAro ane kalasAnI khANunA khANiyAonA vetanasudhArA mATe temaNe jabo puruSArtha karyo che. garIbe. pratye temane ghaNI madada che. teo svabhAve atyaMta saMvedanazIla che. kayAreka bhASaNa karatAM karatAM teo sAce ja gaLagaLA banI jAya che. dakSiNa briTana karatAM uttaranA lekamAM garIbI ane bekArInuM pramANa vizeSa che. ghaNA lokonI sthiti sAdhAraNa che. te sudhAravA mATe kinake bhAre puruSArtha karyo che. cUMTaNImAM emano pakSa na jItI zakyo e hakIkata che, te paNa AgalI cUMTaNI karatAM A cUMTaNImAM teo ghaNI vadhu beThaka meLavI zakayA che te temanI vadhatI jatI lokapriyatA darzAve che. zrImatI thecarane mana potAnI ane pitAnA pakSanI sattA sauthI mahatvanI che. samagra prajAnA kalyANanI vAta pachIthI Ave che. kinekane mana samagra prajAnA kalyANane prazna ane samagra dezanI akhaMDitatAno prazna sauthI mahattva che. kika briTananA mULa gorA vatanI hovA chatAM emane eziyA ane AphrikAnA briTanamAM vaselA kALA vatanIo pratye eTale ja bhrAtRbhAva che. mAnavatAno aMza zrImatI thecara karatAM kinekamAM vizeSa rahe che. zrImatI thecara pragaTapaNe kazuM na besatAM hevA chatAM briTanamAM vasatA binagarA leke pratyene emane dveSa ke aNagame emanA aMtaranA khUNe paDele hoya evo bhAsa thAya che. kineke kALA kAne paNa pAlamenTamAM sthAna apAvyuM che. bhArata sAthenA briTananA rAjadvArI saMbaMdha sArA hevA chatAM zrImatI thecaranA rAjadvArI valaNamAM svArtha paTutA rahelI . che. nIla kika briTananA vaDA pradhAna banyA hota te bhAratanA briTana sAthenA rAjadvArI saMbaMdhe vadhu uSmAbharyA banyA heta ema te jarUra kahI zakAya. bIjAM pAMca varSa pachI AvatI cUMTaNImAM paNa jItI javAnI AzA zrImatI thecarane che, paraMtu mAnavatAvAdI dineka ane emane majura pakSa AvatI cUMTaNumAM jItI jaI sattAsthAne Ave che te temanI vadhatI jatI lokapriyatAnA saMdarbhamAM AzcaryakAraka nahi gaNAya. ': ': ' , ' . . . . . .. ,, ramaNalAla cI. zAha,
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ro, 1-7-87 prabuddha jIvana jaina kathAsAhitya : keTalIka lAkSaNikatA , , ; ja hasu yAjJika prAcIna ane majakAlIna bhAratIya kathAsAhityanI mukhya daSTAMtakathAmAM maLe che. saravara vacce rahelA kamaLanI najIka dhArAe vaidika, bauddha ane jaina e traNa che. vaidika ane rahelI cAra vyakitae ene prApta karI zakatI nathI, sAdhu dUra jaina dhArAnuM kathAsAhitya enA uddagamathI zara karIne te cheka che, chatAM mAtra zAre kamaLa laI zake che. kathAnI Aja sudhI vikAsa pAmatuM rahyuM che. bhASAnuM svarUpa ane A camakAjanAmAM ghanAtattvanI daSTie AkarSaka u labdha graMthanA nikALanI dRSTie punarjanma ane karma nAvInya che. ethI vizeSa enA rUpakAtmaka cAra vyakita te siddhatine prAdhAnya ApatI jaina dharmanI dhArA bauddhanI anugAmI che. rAjAne paricita ne nikaTa evA dhamaMpajo. rAjakulathI dUra chatAM che e. ena. upAye (1) jene "mAgadhI-dhama" evuM chatAM kevaLa zraddhA janmAvavAnA sAmarane kAraNe jaina dharma nAma Ape che tenI zAkhA tarIke dArzaliMka rUpamAM jaina tatva rAjyAzraya prApta karI zakI enuM rUpakanyi daSTAMta vicAraNAnI dhArA bauddha jeTalI ja prAcIna che. A dhArAne mULa che arthanI rIte sAmAnya ne tuccha lAgate TUcake vizeSa dharmagrantha "Aga" AjanA enA upalabdha svarUpamAM vahelAmAM daSTibindu ane arthane vAhaka banI daSTAMtakathA bane che, tyAre vahele IsunI pahelI sadImAM racAI cUkyuM hatuM, e nizcita che. e sajIva sAhityasvarUpa bane che. TUcakAone AvuM rUpa jaina mahAkALanA anaMtayuge avicchinna tanAM uddagama-binduo dhArAe ApyuM che. uttarAyanamAM paNa A prakAranAM daSTAMta-te vaidika, bauddha ane jaina traNemAM maLe che. paraMtu tatkAlIna kathAnake-Parables-maLe che. ' janAmAnya jIvanadhabakAra koI vizeSa parivartana pAmyA vagara NudhammakahAnI bIjI mULavattA emAM pratibiMbita bauddha ane jaina dhArAmAM savizeSa jIvaMta rahIne jhilAyo. vedadhArA thatA samAjajIvanane kAraNe che. pUrvajanmanI khuzAlImAM rAjA izvaravAdane svIkAratI hei, emAM devI ane devatAonI kedIone te cheDI mUke, sAthesAtha taLavA ane mApavAnAM kavAnA rUpamAM lekakathAonuM ja kALakrame devakathA - MythtA sAdhanonAM mApa. paNa moTAM karavAnI Ad kare,, (2) dhananI " rUpamAM rUpAntara thatAM sAmAnya jana-jIvanane dhabakAra emAM kSaNiktAne sAbita karavA mATe mekakumAra ghanane agni ane mULabhUta rUpamAM na jaLavAya, paraMtu bauddha ane jaina dhArAnA cerathI arakSita hei, nAzavata gaNAvatAM evA trIjA bhavakathAsAhityamAM TUMkA TUMka kathAnaka ke lAMbI vArtAomAM rAjA sthAnarUpe rAjAne gaNutarImAM le (3) devadattAnA apaharaNane patto ane zreSThI jevA ucca ane bhadra varganI sAthe samAjanA na lAgatAM sAyaMvAha bheTagAda laIne ja keTavAla pAse phariyAda nina vargane paNa pratinidhitva maLatuM rahyuM. joke koI nedhAvavA pahoMce (4) vagere paristhitimAM prAcIna samAja ane dharmane saMpradAya kathAne upayoga kare che, tyAre tene hetu che. rAjavyavasthAnuM svAbhAvika pratibiMba maLe che. pitAnA dharmanA keI mahatvanA siddhAMtane puSTa karavAne ke I. karmavipAkanA dhamasiddhanAmI anAmI jaina dharmanA dharmAtmAnA jIvanavizeSa dvArA te dharmanA anuyAyInI dhamaMzraddhA kathAsAhityamAM asadda kRtyanAM taddanurUpa phaLa bhavAntare maLe daDha karavAnuM hoya che, AthI leka sAmAnyamAM viharatI kathA jayAre evuM darzAvatAM kathAnakanuM bAhu te rahe ja. A prakAranAM kaI dhamaMdhArAmAM praveze che, tyAre tenA nijI raMgarUpamAM acUka kathAnamAM aneka daMtakathAo-Legends-sacavAI che. nAyakanA parivartana thAya che. A dRSTie lephasAmAnyamAM viharatI kathA- vividha bhavanI kathAo jema kathAsAhityanI noMdhapAtra evI prathama ene jaina dharAmAM viniga thatA je parivartana thayAM, rUparaMga lAkSaNiktA che. samagra jaina pravAhamAM nAyakanA aneka bhavane badalAya ne emAMthI A dhArAnA kathAsAhityamAM je nijI rUpa sAMkaLI letI asaMkhya kathAo caritragranya ane rAsAomAM pramaTavuM, lAkSaNikatA pravezI tenuM darzana karavAno A lekhamAM maLI Ave che. nAnAM nAnAM bhinna-vibhinna svataMtra kathAnane abhigama rahyo che. koI eka vyakitanA vividha bhavarUpe sAMkaLI laIne vAtavikAsanI daSTie jaina dhArAmAM "AgamanA prathama emAMthI mayama ke meTA kadanuM kathAnaka sajavAmAM jUnI aMganA trIjA cuLAmAM maLatI mahAvIra jIvanakathA, pAMcamA sAmakhImAMthI ja navI kathA sajavAnI anukULatA heI, aMgamAM maLatI bhagavatI - vivAha - puNyatti ane chaThThA aMgamAM jainetara raMjakathAomAM paNa pAtranA vividha bhavonI kathAne maLatI mahAvIramukhe vahetI NAyama - kadAe atyaMta AlekhavAmAM AvI che. "NuyadhamakahAo'nA 13mAM prakaraNanI mahatvanI che. ahIM lakathA, dRSTAMtakathA, daMtakyA, rUpakama- kathAmAM vividha bhavane aMte mANasane devatva zI rIte prApta vyithA, sAhasa ane pravAsanI kathA, adbhutaraMgI thAya che e darzAvatuM kathAnaka maLe che. soLamA prakaraNamAM te " parIkathA, cora-lUMTArAnI kathA ema vividha prakAranA bhAratIya brahmaNa dhArAnI kRyuM ane draupadInI kathAne jaitAvatAra maLe che. ! kathAsAhityanA pramukha vArtAvastu prakAre paricaya maLe che. paca vividha puruSone mANatI vezyAnA dazyanuM sukha pitAne AthI huyadhammakahAo prAcIna vArtAone vaividhyasabhara maLe te kevuM sAruM, evuM mRtyukALe ichatI, tapa karatI, kathAsaMgraha che. cAra putravadhUone pAMca-pAMca cekhAnA dANA sukamalikA bIje bhave draupadI banI. samAjazAstranI ApI, pratyekanI buddhimattA ane valaNa tAravI, taddanurU5 vayavahAra (2) dhamakahAo: gujarAtI bhASAMtara, saMpadaka-becaradAsa sepatA sasasanA cAtunI kathAmAM lekara jaka kathAnuM ja pU5 che. sAmAnya manoraMjaka TUcakAmAM abhinava ane prANa pUrI navA paMDita, pR-14. . prakAzathI ajavALavAnI kalAnuM darzana kamaLa prApta karatA sAdhunI (3) suyadhamakahAeH gujarAtI bhASAMtara, saMpAdaka-becaradAsa paDita, pR-23. (1) kathAkeSaH haNi saMpAdaka-Do. e. ena. upAe, prathama (4) sudhammakahAo: gujarAtI bhASAMtara, saMpAdaka becaradAsa AvRtti, prastAvanA pR 12. nA ... : : : : A prakAra - egends lAkSachinI kathAe 2
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-07. daSTie vicArIe te mahAbhAratamAM AvatuM eka strI jainAvatAranI rAmakathA ane kRSNakathA pAchaLathI thayelAM parivartane ane enA pAMca pati bahupatitvanI sAmAjika paristhitinuM nathI, paraMtu svataMtra mULa ane uddabhava dharAvatA kathApravAho che. paricAyaka che. vAstavamAM, kaI kALe samAjamAM pravartatI sthiti De. e. ena. upAye (7) harivaMzapurANanA adhyayanane AdhAre sAhityamAM pratibiMbita, eka yA bIjA rUpamAM, thatI ja hoya che. darzAvyuM che ke, jaina paraMparAnA kRSNanI vibhAvanAne saMbaMdha lasa paratvenA dhoraNo ane baMdhane astitvamAM AvI svIkArAyAM te hariva zapurANu ke mahAbhArata joDe nathI, paraMtu prAcInakALathI ja paristhiti pahelAM ane saMdhikALanI kathAnakamAM eka lehIne svataMtra rIte ucharelI jaina paraMparAmAM che. kRSNakathAnI jema saMbadha dharAvatAM bhAI ane bahena vaccenA zarIrasaMbaMdhane ulekha, rAmakathAnuM jaina kathArUpa padmapurANa rUpe che, tenI ravataMtra A kAraNe ja, vaidika ane jaina bane chAyAmAM yama-yamI saMvAda praNAlIo, maLane abhyAsa jarUrI che. ane puSpacUla-pucUlA (5)mAM maLe che. Ama, kathAsAhityamAM nirUpita mAnavavyavahAranI paristhiti eka rIte te kaI kALe buddhicAturyanAM kathAnakema bRhasthAkuLamAM je sthAna yaumadharAyaNa astitva dharAvatI vAstavika paristhitinI paricAyaka hoya che, ne ane gomukha jevA rAjAnA pradhAna ke mitranA pAtranuM che, te bIjA rIte kALakrame te amuka siddhAMta sthApavA mATenA jarUrI jaina dhArAmAM zreNikaputra abhayakumAranA pAtranuM che. pratyeka darTotanuM kArya paNa bajAve che. dharma-saMpradAyamAM kathAnane paristhitine buddhipUrvaka upAya ane ukela zeSanAra, aniSTa bhinnabhinna upayoga thAya te svataMtra abhyAsarUpe tapAsavA ane ApattimAMthI ugArI rAjAnA ane rAjyanI ciMtAne je viSaya che. prAcIna sAhityamAM vipula rIte khelAyelA jIvanadhamarUpe aMgIkAra karanAra A pAtra sudhamakahAothI ane avanavA avatAra pAmelAM kathAnakene AdhAre eka ja zarU karIne thAkeSamAM tathA svatantra kathArUpe mAnabharyuM ne rasaprada pAtra ane eka yugane sparzatI kathAo kevA kevA rUparaMge rajU sthAna pAme che. "Agama'nA sAtamA aMgamAM uvAsagadazAo thaI tene vAstavika citAra bhinna bhinna dhArAomAM ucharelAM (taMbaviSayaka dasa prakaraNa)ne moTe bhAga sthAnake e rAka che. kathAnake sAmpamUlaka abhyAsa (Comperative Study) dvArA sthApI zakAya, bhAratIya kathAsAhityamAM rAmakathA ane kRSNakathA ahIM vizeSa pramANa zreSThInuM che. vividha janmamAM maDhAvIranI (pAMDavathA saMyukata) ne abhyAsa A daSTie karavA jevuM che. dhama dezanA pAmI dharmadhyAna ane apavAsathI mekSa pAmI Teva rAma ane kRSNa brAhmaNa dhArAnA mukhya ane prANabhUta che. prApta karatAM pAtronAM kathAnake eka ja DhALAnAM che. AnaMda, kemake, te dharmanA avatAra rUpa manAyA che. chatAM e bauddha ane kAmadeva, culaNIpiyA, surAdeva ane culAsathaya ityAdi pAtra jaina dhArAmAM A kathAo pracalita rahI vikasatI AvI che. vividha pralobhane pAra karatAM karatAM aMte devatva prApta kare che. brAhANa dhArAnI A prAcIna dharmakathAo bauddha ane jaina dhArAmAM AlekhAtAM emAM nAnAMmeTAM parivartana kAraNa ane pariNAmanI kathA-mALakhAnI yojanA evI te thayelAM che, A badhAM parivartanane dharma-saMpradAyoe pitAnA bIbAMDhALa che ke, De. e. ena. upAdhe (8) nadhei che tema kevaLa dhamasiddhAMtane anukULa rahIne karyA che. tema chatAM ema pAtranA nAmane badalyAthI evAM kathAnakanI saMkhyA haju vadhArI karavAmAM te saMpradAyane hetu, A prakAranAM parivartana dvArA zakAya. AThamuM aMga aMtagardU dasAo' tIrthaMkara pradhAne mekSa pitAnA saMpradAyanI zakita ane mahattA vadhAravAnuM che. evuM mAnIne pAmatAM strI-puruSanI A prakAranI ja kathAo Ape che. ahIM paNa cAlavAne badale sAcA abhyAsIe te A badhAM parivartana ane rUpAMtaro bhinnabhinna udgama ane paraMparAmAM samAntara jainotanI kRdhukathA che. agiyAramA aMgamAM vivArasudhImAM saMvardhana zI rIte pAmyAM tene abhyAsa kare jarUrI che. koI bauddha dhArAne kamarasidhdhAMta samajAvatI avadAnazataka ane eka ja kathAnA judA judA pravAha e kathAnA ghaDatara-vikAsamAM jeTaluM kamazataka jevo ja kamaMvivAka darzAvatI kathAo maLe che. pahelA aMze nirNAyaka bane che, tethI vizeSa aMze pravatita paristhiti vibhAganI dasa kathAomAM duSTa kRtyanAM pariNAma darzAvAyAM che, ane sAMskRtika mUlyanAM paNa nirdezaka banI aitihAsika tathyane te bIjA vimAgamAM satkarmanAM. ziSyanA pUchayAthI mahAvIre upayogI bane che. hariNanA kayAkeSa" ane "vasudevadiMDI'mAM maLatI viSNukumAranI vAta (6)ne saMbaMdha jaina harivaMza badanasIbInA kAraNe spaSTa karavA te te pAnI kathA kahI che. joDe che. keTalAMka kathAnakane svataMtra uddagama bhinna bhinna Ama karatAM ahIM vepArI, zikArI, amaladAra ema vividha dhArAomAM thayela che. rAmakathA ane kRSNAne sAhajika saMbaMdha varganAM pAtronI bhavobhavakathA kahevAmAM AvI che. pUrvabhavanA brAhmaNa dhArA sAthe che, chatAM enI dIrgha prAcIna paraMparA bauddha saMbaMdhe, mitra ane verIe zI rIte pharI eka sAthe thaI jAya ane jaina bannemAM maLe che. sthapAte ane vistarate saMpradAya anya saMpradAyanA paraMparAprApta kathAnakane apanAvI eka vizALa che, te varNavatI paristhiti rocaka ane vArtAtmaka bane che. samudAyane pitAnA dharma pratye abhimukha karavA mATe lekazraddhAnA 'AgamanA upAMgomAM paNa keTalAMka sthAnake maLe che. paraMtu avibhAjaya aMgarUpa banelI vibhUtione saMbaMdha pitAnA kathAvikAsanI daSTie e mahattvanAM nathI banatAM. bIjA upAMgane paMthanI sAthe sAMkaLa, kathAnA mULabhUta mALakhAmAM pitAnA saMpradAyanI dharmarNAya-Religious Shades-umeravA prerAya e Arabha pairANika zailInI nirasa thAthI thAya che. vividha upAMgamAM zakyatAne nakArI na zakAya. paraMtu rAmakathA ane kRSNakathAnuM maLatI ajAtaza8, ariSTanemi, nibaMdha ItyAdi kathAo thAlekhe bauddha-jaina rUpamAM AvuM thayuM che, ema mAnavuM ucita nathI. uparAMta tihAsIka taththarUpe paNa mUlyavAna che. bauddhadhArAmAM (5) upadezapada, gujarAtI bhASAMtara, prathama AvRtti, 13 (7) hariSaNakRta kathAkeSa upadhAtA pR. (6) kathAkaSamAM 11mI vArtA, vasudeva hiMdImAM pR.-120 (8) hariSeNukRta kathAkeSane upadayAta. pR-21
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-87 prabuddha jIvana niMdA pAmate biMbisAraputra bauddhadharmane tyAga karI jaina dharmanA AgamanuM saMskaraNa mahAvIranA mRtyu pachInAM base varSe thayuM hatuM. svIkAra karyAnuM sUcave che. kathAsAhitya bhAratamAM kalpanAvilAsa mULa padaprayoganI ramRtisahAye be sadI vacce thayeluM saMpAdana karI lekenuM mAtra manoraMjana nathI karyuM. lekene dhama paNa zakaya banyuM haze A AdhAre je ke mULa kathAo sarjAze samajAvI, te TakAvI banelI ghaTanAne jALavavAmAM itihAsanuM padyamAM ja haze, evI saMbhAvanAne sthAna nathI kema ke je samagra kAma paNa karI batAvyuM che. thAnakene sarvAza padyamAM ja hoya che, ene anusaravAne badale vaidika dhArAnA pariziSTa graMtha jevA Agamana parasamAM sAra padyamAM ane nirUpaNa gadyamAM e paraMparAlepa dhamanuyAyIo puSkacurA, abhayazeSa, avanti sukamAla dala putra ityAdinA aneka kathAnamAM daihika yAtanAo sAme mAnasika dRDhatAthI Agama' pachInuM bIjuM sthAna niyukita granthanuM che. laDatA vIra mahAtmAonA udAtta aMzane vAcA ApatA prasage. mULabhUta dharmagranyanA siddhAMta uparAMta enuM spaSTikaraNa nirUpavAmAM AvyA che. prANajIvananI asahya zArIrika ane ane pUraka hakIkatone paNa A prakAranA dharmagranthamAM mAnasika yAtanAonuM tIvra Alekhana jainadhArAnI kathAnanI nadhipAtra lAkSaNikatA che. jIvatAM-saLagAvI mUkavAmAM AvatAM, sthAna maLatuM hoya che. Ama thatAM keTalAMka vizeSa kathAnake A pravAhamAM prApta thAya che. mULabhUta dasa paDAM nIce cagadAtAM, hiMsaka pazuonA tIkSaNa datine bhega banatAM ke chAe kIDIone pitAnuM lehI cUsavA daI zAstragranthanI niyukti uparAMta piMDa, o" ane "ArAdhanA jevI traNa svataMtra niyukita lakhAyelI che niyukitamAM pariNa hasate mukhe mRtyune varI letAM pAnAM kathAnakomAM bhayaMkara arthe racAtAM cUNIbhASA ane TIkAmAM bIjA pUraka kathAnake yAtanAnI je mAtrA che, te vizvanA anya sAhityamAM bhAgye ja sulabha banyAM che. haribhadra, zrIlaka, zAtyAyAyaM devedra, malayagiri jovA maLaze jainadhame svIkArelA custa niyama-pAlana mATe dRDha mobaLa keLavI zakAya tathA sthala hika vAsanA tathA jijI ityAdinI TIkAomAM nAnI-meTI aneka kathAo maLe che. vijJAna prabaLataraka AkarSaNathI mukata banI zakAya evI manaH. mULa dharmagranthamAM bIjarUpe rahelAM vividha kathAnakenI sthiti sarjavAne A kathAnakane mukhya hetu rahe che. zarIranI ravataMtra racanAo cheka paMcamI sadIthI zarU karIne te paMdaramI sadI thuna vAsanA ane saMsArI saMbadhe pratye vairAgya janmAvatI sudhImAM racAyelAM cayi, praba dha, rAsA ke kAkASare pe upalabdha manovaijJAnika mAvajata-Psychological Treatment- ahIM bane che. bhAratIya kathAsAhityanA vikAsa ane vaivedhanuM kayA dvArA thAya che. kathAne upaga brahmasudhArAe, mAnavamananA citra upasAvatI sAmagrI jainadhArAnA A tabakka nA kathAsAhityamAM zraddhAsAmane jagADvA karyo, bauddhadhArAe tattvanA sumati- sarvasulabha rahI zakI che. dharmanA pracAra ane prasAra arthe sukSma taMtune sugrAhya karavAmAM karyo, te jainadhArAe ahI vidyAvatI jaina yatiene mukAbale anya pArivAja ke e laukika paNa AgaLa vadhIne dhamaMpratipAdita siMddhatine cuta jJAna ane upayogI anya mAhitI para ochuM lakava ApyuM che. rIte pALI zakAya ane prakAranI mana:sthiti ane daDhatA pagapALA parivajyA karI cAra mAsa koI eka sthaLe gALatAM jaina sajAvavA mATe karyo. kathAnA svarUpanuM dhAtara bhale prastuta saMpradAyanA sAdhuo vividha pravAsanA bhAvArUpa saMcita jJAnarAzine dhArAnA prAcIna aMzamAM na thaI zakayuM; paraMtu enA aMtaramAM dhamAMthe viniyoga karI levAnuM cUkyA nathI. dhaba upadeza Apata eka navA ja vizvanuM nirmANa te thayuM che. mAnavacittanI kathAo racatA ke vAcana karatA jaina yatio sAhitya ane dharma, khumArI ane tArkika bhUmikA buddo dhArAnI kathAnakenI vizeSatA uparAMta jatiSa ane vaika jevA zAstranA paNa jJAtA heI, bane che. tema zarIra ane saMsAra AsakitanI kSaNikatA pratye temaNe maMtrataMtra ane cikitsAnA camatkAronuM kathAomAM nirUpaNa karyuM che. rAjya ane rAjyano jaina yatione Adara prApta thaye saheje abhimukha karI zakavAnuM sAma" jainadhArAnA kathAnakenI ane rAjapAzrayazrI pracAra-prastAra vadhyo tenuM kAraNa yationuM vizeSatA che. be-ghaDInI meja mATe ja jeno uddabhava thayAnuM zAalAta che. harinA 'kathAkeSamAM tathA saghadAsagaNinA sAmAnyatayA svIkArAya che te A TacukaDI vArtAmAM mAnavacittane vasudevahiMDamAM vaikanA keTalAka ajaba nusakhAo AlekhAyA ghaDavAmAM ATale agatyane phALe eka prAcInakALathI ja ApI che harinA "kathASanA 13mA kathAnakamAM gaghoDAnI davA cUkI heya e ghaTanA prAcIna kathAsAhityanI a5 siddhi nathI.. tarIkenI asara ane 102.25 lakSapAka telanI cAmaDInA dAjha paranI asaranuM "vasudevahiMDI'mAM kRmirogane dUra karavAnA upAthanuM kathAonuM mAdhyama * varNana maLe che. vAnAjIkRta rAsaracanAmAM hastiga maTADatA prAcIna jainadhArAmAM kathAonuM mukhya mAdhyama te gadya ja yatinI vAta Ave che. vividha camakAranuM ane vAnanA cama. banyuM che. keTaleka rathaLe ja padyane upayoga thayo che. madhama tyAranuM janasAmAnyane adamya AkarSaNa che, evuM jANutA yutioe vividha grantha ane kAmAM verAyelI vividha sAmagrI kahAe'mAM sthAnA hetusAra padyamAM che. uvAsasAomAM ane vArtAone ekarasamAM ghUTI prabaMdha, cariya, rAsa ityAdi racyAM. prajAtu padya samagra kathAnakanuM mALakhuM spaSTa karatuM hoya che. (kramazaH) kathAnA mukhya mALakhAne sAMkaLa rAkhatA paghaprogonI smRti " (zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA upakrame yojAyela. 'madhyakAlIna sahAthe nirUpaka samagra kathAnakane mAMDIne pachI e ema che. gujarAtI jaina sAhita' viSenA parisaMvAdamAM rajU thayelA tibaMdha enu, esa.jaro
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7 87 vIjaLInA jhabakAre metIDAM parovavAne kasaba ja che, izvaralAla ra. dave gaMgA satInA bhajananI eka paMkita ghaNI jANItI che: pitAne ghara bahAra kADhI mUkI zakAya tema nathI. pitAnI kAma-- "vIjaLInA jhamakAre motI; paravo, pAnabAI' Ane saMketa vAsanA haju zamI nathI ene eka rasto sUjhe che. te sAyaTImAM adhyAtma jIvanamAM kaIvAra AvI jatA agamyanA sparzanA eka zithila cAritrayanI strI rahevA AvI che. ene tyAM gAmanA jhabakArAne che. jIvananI keI virala kSaNemAM e zaka utAra mANUse Ave che saMsAyaTImAMthI ene kADhI mUkavI bane che. sAhityanA sarjanamAM mAnavajIvananI lIlAmAMthI joIe ema lake kahe che ane kAIka raste kADhavA yuvAnane evI kaI virala kSaNa vIjaLInA jhapakArA jevI pakaDavAnuM sUve che. e zithila cAri pavALI strIne pitAnA pitAnI ladhukathAmAM anivArya bane che. laghukathAne vIjaLInA jhabakAre sevAmAM mUkI de che. pitAnAM gharamAM ja e strIne rahevA rUma motIDAM parovavAnA kasabanI apekSA che. laghukathA paratve pakSapAta Ape che. A rIte pitAnI sevA karavA mATe tatpara evA dharAvanAra zrI IjajatakumAra trivedIe A kasaba hAtha dharavAne yuvAnane emaNe Adhunika zravaNa banAvI dIdhuM che. zrANa" e saMniSTha prayatna karyo che. emanA laghukathA saMgraha "kAsama mArata- zIrSakama ja A mArmikatA pragaTa thAya che. vaLI A zravaNa ranuM vasiyatanAmuM, "kAMTAH gulAbanA ane bAvaLanI,' sudAmAnA sAyaTInA leke taraphathI eka halakaTa bAine sudhAryAne yaza tadula" nAmane "vAmananAM pagalAM prasidhdha thayAM che. A cAreya paNa meLave che. saMgraha mAM maLIne te uparAMta laghukathAe emaNe ApI che. evI rIte ghaNa" nAmanI laghukathAmAM yaMgAthe' sUcita mAnavajIvananI lIlAnAM vividha rUpane ladhukathAnA mAdhyamamAM thAya che. ravajI bebIne kapaDAM jotAM to vicAra Ave che ke kaMDAravAne emane satata prayatna rahe che. laghukavAne mATe ja enI para raLiyAta kAnA kebI sAthe saMbaMdha dharAve che. devAnuM jANe avatAra lIdhe hoya eTalI badhI laganI emane laghukathA paDatuM mUkI e raLiyAtane A saMbaMdhamAM pUche che. raLiyAtamAM pratye che. patine ThaDo pADavAnI keTalIka zakitao chupAyelI che e laghukathAmAM lAdhava te he ja. amuka AgavA simyuezana pragaTa thAya che. e kaDe che ke kAnAnI vAta paDatI melya. para paNa keTalAka vidvAne bhAra mUke che zrI IjajatakumAre konAe mAro hAtha pakaDavAnI vAta mUkI de. meM te tAro "vAmananAM pagalAMnA aMtabhAgamAM "mIThA jaLane leTa' nAmanA hAtha pakaDe che ema kahIne patine reDhe karavA besADe che. laghu kathA viSeka nibaMdha emaNe mUkyo che. temAM navalikA ane raLiyAta e vakhate dIkarAne dhavarAve che ane kahe che ke "mAre laghukathA vaccenuM bhAvataMka tattva darzAvavAne temaNe prayatna karyo che. re asala tArI jemaja-' Ama kahIne e cheka navalikAne rahasya sAthe tathA laghukyane saMvedana sAthe savizeSa pitAnA patinuM ja saMtAna che te sUyavI de che. strImAM puruSanA saMbaMdha che ema teo darzAvavA mAge che. A prakAranuM vAvartana manane pArakhavAnI ane ThaMDuM pADavAnI je zakitae paDelI vAstavika jaNAtuM nathI. rahasya banemAM hoI zake tema saMvedana hoya che te ahIM raLiyAta dvArA pragaTa thAya che. AmAM paNa bannemAM hoI zake. saMvedanamAMthI paNa rahasya UbhuM dheNuM zIrSaka lekhake ApyuM che te sUcaka che bebI che, thatuM hoya. " dhebadhATe kapaDAM dhUche che ane te vakhate A ghaTanA bane che tethI vAyAthaMmAM te dhANa che ja paNa vyaMgyAthaMmAM paNa laghukathAnA svarU5 5ra zrI IjajatakumAranI phAvaTa vadhatI bIjA prakAranI gheNu che. patinA manamAM beThelA malina vicArajAya che. "kAsama mAstaranuM vasiyatanAmuM e prathama laghukathA- zaMkAne paNa raLiyAta joI nAkhe che, eve vyaMgAthe sahaja saMgrahamAM ja tenI laghukathAnI hatheTInI kuzaLatA dekhAvA mAMDI rIte phurI rahe che. hatI. have temAM vizeSa kasavanI zakita AvavA mAMDI che. vAmananAM pagalA" e saMgrahamAM enAM keTalAMka subhaga daiti be paDavALI ladhakathAne eka sAre namUne lekhake "kAMTa: joI zakAya che. "vAmananAM pagalAM" nAma rAkhyuM che, temAM paNa gulAbanA ane bAvaLanA' nAmanA temanA saMgrahamAM "A rahyA. ladhukathAnA viziSTa svarUpane nirdeza che laghukathA dvArA virATanA pappA!' e laghukathAmAM Ave che. A temaja bIjI keTalIka saspaza'nI zakyatAone emAM saMketa che. tevI rIte 'sudAmAnA laghukathAomAM lekhakanI jIvanadarzananI eka lAkSaNikatA para tAMdula' nAmanA emanA laghukathAsaMgrahanA nAmamAM laghukathAne thAya che. bhraSTAcAra pratyeno tIvra Akroza ane prAmANika kalAvizeSa nirdezavAnA Azaya jaNAya che. saMniSTha, vizuddha jIvana mATe umaLakAbharyo Atura emanI vArtAomAM avAranavAra dekhAya che. lekhakamAM hAsyarasa niSpanna ghukathAnA svarUpane la.dhava, kSazune pakaDavAnI kalA, AtmakRti karavAnI zakita rahelI che, teno lAbha emanI laghukathAone jevAM tattva vizeSa hoya. ladhukathAnuM svarUpa evuM che ke ene maLe che. buddha bhagavAna emanA priya ziSya AnaMdane AjanI mama kathAmAM ekAda vAkayama-ekAda zabdamAM chupAye hoya. je yunivarsiTInA vAIsa cAnselara banavAno Adeza Ape che te e vAkA cUkI gayA te mama na samajAya. ladhukathA vadhAre sAvadha sAMbhaLIne AnaMda jevo AnaMda paNa nAsI jAya che. eka bIjI bhAvanI apekSA rAkhe che laghukathAne ame koivAra zIrSakamAMthI laghukathAmAM bhagavAna buddha pite paNa nAsI jAya che. kisA gotamIe spharita thAya. dA. ta. : zrAvaNuM nAmanI emanI laghukathAmAM jUnA vakhatamAM pitAnA eka mRta putrane sajIvana karavA mATe vRddha thamAM vidhura pitAnI putravadhu pratyenI kudRSTinI samasyA buddha bhagavAnane prArthanA karI hatI. bhagavAna buddha te vakhate UbhI thAya che. patnI patine phariyAda kare che. e kahe che ke huM kahyuM hatuM ke je gharamAM keI na mayuM hoya tyAMthI capaTI rAI tamane paraNI chuM (tamArA pitAne nahIM). pati muMjhAya che. vRddha laI Ave che tArA putra sajIvana karI ApuM. duniyAmAM evuM
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta1987 prAivana. kaI ghara te hatuM nahIM eTale buddha bhagavAna krisa gotamInA lekhaka mULa te ItihAsanA aApaka che. emaNe prakamAMthI chUTI gayA paNa A vakhate buddha bhagavAna bhAratamAM- itihAsamAMthI sAhityakSetramAM praveza karyo che. te mATe sAhityane te paNa gAvAmAM karavA AvyA tyAre krisa getamI kahe che ke kaI mANasa kadAca gRhapravezane dAvo mAMDI zake paNa agAu A mAro bIjo putra che, je bekAra che, tene kAI karI paNu AvA Itara kSetramAMthI praveze saphaLatApUrvaka thayA che. nathI mATe ene nokarI apAvI gho. bhagavAna buddha kisA itihAsanA prAdhyApaka zrI ba. ka. ThAre ApaNI kavitAne gatamInI najare caDavA mAgatA hatA, paNa kisA gatamI pravAha ja samULago badalAvI nAkhyA hatA te suvidita che. emane gavAmAMthI pakaDI pADe che. bhagavAna buddha kahe che ke A sAhityanuM kSetra eka samudAra che ke emAM koI paNa pratibhAne dezamAM lAgavaga ke "bhraSTAcAra vagara koIne nekarI maLI hoya jhaLakavAne avakAza che. laghukathAne kSetre jhaLakavAne zrI IjajatatenuM nAma maneApa te huM tAruM kAma karI ApuM. A rIte kumArane pUro adhikAra che ane emAM enI sajajatA ghaNI che. lekhakamAM hAsya ane kaTAkSanI sArI zakita che ane temane te. emaNe ladhukathAnI Ijajata ghaNI vadhArI che. pitAnI pratibhAne laghukathAnA lekhanamAM sahAyaka banI che. zuM anukULa nathI e samajAya e sthiti ghaNI avakAradAyaka che. pADosI........pA-DosI. ja prAH IjajatakumAra Ara. trivedI gujarAtanA gaNyAgAMThayA saMzodhakemAM atyAre mAruM nAma laIzuM. tenI A zraddhA kharekhara aMdhazraddhA che tenI pratIti bolAya che tenI tamane khabara nathI tenI paNa mane khabara che! tene pADesI karAve che ! ApaNuM pADesI mAgIne chApuM mane saMpUrNa zraddhA che ke mArA chellA saMzodhanamAM tamane jarUra vAcanAranI jevA che. ApaNu ghare keTalA mahemAna AvyA, rasa paDavAne che kAraNa ke te tamArA mArA ane ApaNA saunA AvyA tyAre teonI sAthe keTalA dAgInA hatA, gayA tyAre 'pAsa' nAmanA prANI vize che. prANImAtra dayAne pAtra te keTalA rahyA, vA ke ghAya? AvI badhI bAbate tenI hoya che jyAre A prANInI vi#iSTatA e che ke tenI dayA jIbhane Terave hoya che. AvA nivaDelA paDosIone kasTama vagara kaI salAmata nathI! jagatanA dareka dharmamAM kahyuM che ke pahele khAtAmAM bharatI karavAmAM Ave te ja dANacerI aTakaze e sago te pADosI" A vidhAna vize paNa meM DuM saMzodhana karyuM che. mAruM eka cekavanAruM saMzAdhana che. saMskRta bhASAmAM eka glema che ke je tamArI AsapAsa tamArAM pADezIo ja ApaNu sAcA mitra che. ATalI badhI sagAsaMbadhI rahetAM hoya te pachI tamAre agninI jarUra nahIM TIkA karyA pachI huM pADozIone mitro kahuM chuM eTale tamane paDe. ahIM 'agni" zabda kheTe vaparAyo hoya tema mane lAge che. navAI lAgI haze; paNa mArA bhAI ! tamArA dilane pUchI ja mULa zabda "Aga" hovA joIe kAraNa ke "agni" zabdamAM ke A jIvanamAM tame duzmanathI jeTalo herAna thayA che tenI pavitratA abhipreta hoya che; mAruM mATale sudhInuM saMzodhana karata hajAragaNA mitrathI duHkhI nathI thayA? mATe ja meM eka barAbara samajyA che te have thoDuM gaNita, DuM lejika sava banAvyuM che ke pADozI sAthe te " huramanI achata, na calAve ke pADesI=sagA=agi, eTale ke pADesI=agni. hota achI...' ti lima...mane dareka siddhAMta samaja ane tene amala koI paNa pADosIne khuza kare saheluM nathI, pUcho kema? kare duSkara che tevI ja rIte pADosIne cAhavA atyaMta duSkara mAne ke tame navuM TI. vI lAvyA ane tame tamArA pADesIne che. AganI sAthe ramata hoya ? mAruM evuM dRDha mAnavuM che ke , jovA AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM te tame ema nahIM mAnI - bhagavAnane pazu pADosI hatA ja tethI ja AvI amalamAM na , letA ke khuza thaze. TI. vI jatAM te vicAratA hazeH "khUna mUkI zakAya tevI salAha te ApaNane ApI che, nahIM ? kimatI TI. vI. laI AvyA eTale nakakI kaMI kALAdhoLA [mArA sama, sAva sAcuM ja kaheje, A te dharamanI vAta che !] karyA haze...' iSa eka agni che. eTale have tame ja kaho ke AmamAM agni bhaLe te zuM thAya? vRddha thaI gapelI strIne ApaNe DosI kahIe chIe. sIene eka evI Teva hoya che ke jayAM sudhI gharanI badhI ja vAta na pADosInA mAtra be ja prakAra che: A pADosI ane puruSa paDosI. ne pADosI strI haze te tamAre tyAM AvanAra dareka jANe tyAM sudhI TakaTaka karyA ja kare che. (bhUtakALa koIne che gamatuM nathI!) pAMDAsI eTale pA-DesI. jayAM sudhI te purUSanI te mAhitI rAkhaze ane paDosI je puruSa haze te tamAre tyAM AvanAra dareka strInI mAditI rAkhaze. je strI ane ApaNA gharanI saghaLI vAta na jANI le tyAM sudhI tenA pitR puruSa ane tamArA pADelI hoya te? "sUDI vacce sepArInI zAMta thatA nathI. vAta jANI lIdhA pachI jema DosI kaMI kahevatanuM mULa AmAM raheluM che. A paNa mAruM ja saMzAdhana che. upayogI thaI zakatI nathI tema pADesI paNa upayogI thaI eka vakhata bAdazAha akabarane "sALA'nI AkhI jAta para zaktA nathI. tamArA caherA paranA bhAva parathI ema lAge che ke eTale badhe gura AvyuM ke teNe hukama karyo hatuM ke rAjyanA tamane mArA saMzodhanamAM cheDe theDo rasa paDavA lAge che, dareka "sALAe'ne kasIe laTakAvI de. AkhA rAjayamAM A (tameya pADosI te haze ja ne!). mArA eka bIjA saMzAdhananI hukamathI hAhAkAra vyApI gayuM hatuM. te vakhate catura birabale paNa huM dharAra vAta karIza ke AkhuM chApuM jo barAbara bAdazAha salAmatane atyaMta dhImethI kahyuM hatuM : "jahAMpanAha! koI vAMcatuM hoya te nakakI mAnajo ke te vyakti bApa paNa kaMIkanA sALA che..." Ama eka honArata thatAM thatA chApuM keinI pAsethI mAgIne vAcanAra haze. jeNe aTakI gaI hatI. huM pADosI vize makhavA maMDe chuM tema khabara -chApuM kharIdyu hoya te kadI ApuM chApuM : paDatAM ja mArI patnI hajAra kAma paDatAM mUkIne kahevA AvI che vAMcatA ja nathI kAraNuM ke, tene bicArAne evI zraddhA ke, "jarA dhyAna rAkhaje, ApaNe paNa keInA paDosI chIe, 1 hoya che ke chokuM ApaNuM ja che tethI nirati game tyAre vAMcI : ApaNI vize kevuM kevuM bele che te te khabara che ne....
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 prabuddha jIvana A je kata " prA. aruNa joSI rahe che je kamaLa jaLamAM utpanna thAya che, temAM ja ane vikase che chatAM tenAthI bhIkhatuM nathI tema keTalIka vyakita saMsAramAM janme che, temAM uchare che. ane badhA prakAranA vyavahAra kare che chatAM temAM badhAthI mULagI rahe che. bhasAgaranI lakhacArAthI dhArAo che,temAM je raphata rahe che, Asakata rahe che te temAM jhubI jAya che jyAre arakta rahenAra bhavasAgarane tarI jAya che. sasaranA viSA pratye Akta rAkhanArane grAmanA thAya che. tenAthI krodha janme che, pachI sameAha thAya che. mane pariNAme smRtibhrama thatAM buddhino nAza thAya che ane aMte pUrNa vinAza thAya che ema kahI 'bhagavadgItA'e AphritathI thatA mananI hAramALAnA khyAla Apyo che. manamAMthI Asakita dUra na thaI heAya ane mAtra dekhADA karavA mATe ja bhagavAM dhAraNu karyAM hoya tA te daMbha gAya. evA mANusanI hAMsI uDADatAM khIrajIe yogya ja kahyuM che ke "mana na ragAe, ragAe jogI kaparNa.' AvA dabhI karatAM ara.ta dazAmAM eTale ke anAsakata bhAve rahenAra saMsArI anekagaNuM caDhiyAtA kahevAya. 'sarasvatIcaMdra' nAmanI gujarAtI sAhityanI mahAna navalakayAmAM arakata chai saMsAramAM rahenAra viSNudAsanuM prerakapAtra nirUpavAmAM azru che. te alakha evA brahmanA upAsaka che paNa lekha evA sasAranA pUjaka paNa che. sa MsArane jaTAmAM bAMdhI rAkhanAra ane sasArane bhasmarUpa banAvI zarIre ceALanAra A vibhUti gRhastha dhUma'rUpa sa'sArane vAsanAhIna banAvavAno upadeza Ape che. sa'sAranA adha ane mokSanuM * kAraNu kharekhara te mana che e upaniSad vAyAnusAra, mananA rAgane dUra karI, mANasa nilita athavA arakana rahI zake che. A khatamAM janakavidehI e eka Adarza dRSTAMta che. prakRtinI ghaTamALa mAnavanI pRcchA mujakhkha krUtI nathI. tenI sAthe mAnavane krUravuM paDe che ema vicArI arAgIpaNu kaLathI je kAma kare che. te ja kharA arata che. A mAnavI mAtra peAtAnA utkarSa mATe, jaganA tyAga karI sanyAsI manI jatA nathI paNa pravRttizI* rahI lokasaMgrahu the kAya rata rahe che. satenA rakSaNu mATe duSTAnA nAza mATe te dha'nuM sasthApana karavA mATe bhagavAna pete paNa kAyarata rahe che ane mAnavajAtane mATe suMdara udAharaNa pUruM pADe che. Ama zreSTha vyati je je AcaraNa kare che tene bIjA anusare che ema vakhANune 'bhramadgItA'mAMthI jADuvA maLe che. jagatanuM game te thAva, hu teA satra kama' cheDI virata thai jaiza ema mAnanAra karatAM anAsakata bhAve phaLanI pRhA rAkhyA vagara ma' karanAranI jagatane vadhAre jarUra che. kama'Ni eva adhikAraste, ma oSu dAyana' e gItAnuM suprasiddha vaSa paNu rakata rahI lekANu athe kAyarata rahevAro Adha Ape che. sasAranA tyAga karI vanamAM vasanAra karatAM, arakatamAve sasAramAM kArya"rata rahenAranu chatrana vadhAre kaparuM che kAraNa ke tene aneka seTIAMthI pasAra thavu paDe che. te saLa jItendriya banyo che ke nahi te jANuvuM hoya teA saMsAramAM rahevAthI ja jANI zakAze, jamAre vanamAM to evI kAi takanA abhAve saphaLa AtmaparIkSaNa sa MbhavI zakaro nahi. potAnI bruddhine nicchi rAkhI tabhAve lekakalyANu artha' je mANasa kAya kare che. te kharekhara teA yajJa ja karI tA. 1-7-87 rahyo che. niHsvAtha bhAve karela i paNlR kalyANakAraka kA yajJanI sattAne prApta kare che. AvA yajJo pAMca prakAranA che ema bhASa dRSTA zrI govadhanarAme 'sarasvatIya'mAM jALyu che, te mujaba eka che pitRyajJa. te yajJamAM putre potAnAM kAryo dvArA mAtApitAnuM tapaNu karavAnuM hoya che. sAdhuee pitRyajJane khale mAyajJa karavAnA hoya che ane te dvArA temaNe potAnA AcaraNa dvArA mane unnata karI dharmAnuSThAna AcaravAnu DrAya che. manuSya yajJa dvArA prItinI sUkSmatA, huMyanuM adreta ane sadharmAMcAranI sa'prabhu'tA kuLavavAnI hoya che. bhUtayajJa dvArA ceogya puruSAya karI bhUta mAtra pratye dhyAbhAva keLavavAnA hoya che. devayajJa dvArA devAne tRpta karavA mATe prayatna karavAno hoya che jyAre brahmayana dvArA satyarUpa alakSya brahmane pAmavAnA puruSAtha' karavAne thAya che. Ama arakata sasAramAM DUbyA sivAya pragatinAM ucca zikharo sara karI zake che. prabuddha jIvananA paryuSaNa aMka paryuSaNa patra' nimitte 'pramugdha jIvano tA. 1 lI ogasTa, 1987 ane tA. 16 mI masTa, 1987 nA a'ka saMyukta arka tarIke tA. 16-8-1987 nA rAja pragaTa thaze. * saradvAra pRthvIsi'huM AjhadanuM vyAkhyAna sadha saMcAlita 'jJAnageSThi'nA upakrame DaoN. ramaNukAna cI. zAhanA pramukhasthAne paramAnaMda kApaDiyA samagRha (saMdhanu kAryAlaya)mAM nIce mujaba eka vyAkhyAna rAkhavAmAM Avyu che. vyAkhyAtA : saradAra pRthvIsiMhu AjhAda' viSaya: AjhAdInI laDatanAM saMsmaraNA tArIkha : zukravAra, 30 julAi, 1987 samaya : sajinA 6-00 kalAke sarvene padhAravA vinaMtI che. sukhAdhabhAi ema. zAhu sojaka ke. pI. zAha pannAlAla je. zAhu maMtrIe zrI dIpacaMddha tribhuvanadAsa TrasTa grantha zreNI grantha trIjo saraLa, bhAvavAhI zailIe lakhAyela jainadhama viSayaka lekhAnA sagraha ji na ta tra le, DA, ramaNalAla cI. zAhu eka varSanA TUMkA gALAmAM vecANa thaI javAthI, khIjI AvRtti pragaTa karavAmAM AvI che. krAuna seLa penTa pR*Tha-164 Ek pAkuM pUThuM mUlya rU. 20/ --: prakAzaka zrI muAi jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. mAga', muMba-400004. paryuSaNa prasage bheTa ApavAlAyaka A pustaka savanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-87 prabuddha jIvana o o 0 o o 0 o o 0 0 zrama maMdira mATe noMdhAyelI bheTanI yAdI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe gata varSe paryuSaNa bAda nehamilana prasaMge vaDodarA najIka sIMghareTa gAmanI sImamAM raktapittanA dadIonI Avela vasAitanA lAbhArthe rU. 25000) bheTa ApyA hatA. A varSanA prAraMbhamAM saghana peTrane, zubherachake, AjIvana ane vArSika sabhyanA sneha saMmelana vakhate zramamaMdirane sahAyarUpa thavA rajUAta karI hatI. e vakhate rU. 50000/-thI paNa vadhu rakamanAM vacane maLyAM hatAM tyArathI Aja sudhImAM saMgha dvArA nIce mujaba rakama nAMdhAI che. . - paryuSaNa parva prasaMge zramamaMdirane mAtabara rakama ApavAnI bhAvanA che. zramamaMdira katapittanA dardIonI sAravAra ane emane svAzrayI banAvavAnI mAnavatAlakSI pravRtti hAtha dhare che. atyAra sudhImAM lakhAyelI rakama A pramANe cheH . 1000-00 zrI araviMdabhAI cokasI -00 zI sulIbena anilAbhAI hIrANI 10 zrI smitAbena ziriSabhAI kAmadAra -00 zrI bacubhAI pI. dezI 1000-00 zrI sarojabena mahetA 1000-00 zrI subodhabhAI ema zAha ane nIrUbena esa. zAha zrI mIrAbena mahetA . 1000-00 zrI dhIrajabena verA 1000-00 zrI kamalabena pIsapATI * 1000-00 zrI gaNupatabhAI ma jhaverI , 100 193501-0 saMghanA peTrana temaja AjIvana sabhya banavA mATe vijJapti helAM thoDAM varSothI saghanI pravRttione vyA5 aviratapaNe vadhate cAle che - pravRttionI vividhatAmAM paNa sAro vadhAro ' thayo che. A badhI pravRttio Apa saunA sahakAranA kAraNe | vikasI rahela che. kharekhara tene amane khUba ja Anada che. jema, saMghanI pravRttione vyApa vadhI rahyo che ane tenI sAthe Arthika javAbadArI vadhatI rahI che, tevI rIte tenI sabhyasaMkhyAmAM premaLa temaja umaLakAbharyA sahayoganI khUba ja AvazyakatA che. ' hAla saMghanA 133 pina sabhya che temaja 1740 AjIvana saMpe che. amAre saMkalpa 200 peTrata sabhya ane 2000 AjIvana sabhyanA lakSyAMkane abavAne che. A rIte ApaNe navA 67 peTrana sabhya ane 21 AjIvana sabhya meLavavAnA rahe che. ' * ApazrI je saMghanA peTrana athavA AjIvana sabhya na te satvare sabhya thaI javA, ane je Apa saMghanA sabhya ho te phakata - eka ja - peTrana athavA AjIvana sabhya meLavI ApI Apane premaLa sahakAra ApavA namra vinaMtI che. ' saMghanI A vikAsayAtrAmAM ApazrIne lAgaNIbharyo sahana avazya maLI ja raheze evI amane AzA, vizvAsa ane 0 9 , so 0 o 0 0 o. 0 | 4 0 0 25000-00 me. ema. je. inTaranezanala ha. mRdulAbahena je. zAha 25000-00 navanIta prakAzana ha, zrI DuMgarazI rAmajI gAlAnA - parivAra taraphathI 15000-00 me. sevaMtIlAla phakIracaMda enDa ku. 11000-00 zrI caMpAbena ramaNI lAla gosaliyA 1000-00 zrI hiMmatalAla DI. kaTArI eca. yu. epha. 00-00 zeTha hIrAcaMda talakacaMda paramAraka TrasTa 7500-00 zrI vidyAbena mahAsukhabhAI 5000-00 5 zrI TI. ema. zAha ceriTebala TrasTa zrI semacaMda jhaveracaMda phAunDezana 5000-00 zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha , -00 zrI vasanajI lakhamazI zAha - -00 zrI mANekakSAlabhAI savANI 00-00 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5000-00 zrI zAMtilAla bAvacaMda gAMdhI 5000-00 zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha -00 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa - -00 zrI ramaNalAla cI zAha, tArAbena 2. zAha 00 zrI cImanalAla je. zAha -00 zrI savitAbena ke. pI. zAha zrI pravINacaMdra ke. zAha * . -00 zrI tibena pI. zAha -00 zrI kizorabhAI ema. verA ha. rajanIbhAI vorA 'sva. zIvajI mANeka bhedA tathA sva. umarabAI zIvajI bhedAnA smaraNArthe 2000-00 zrI panAlAla je. gAMdhI -00 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha -00 thI ramAbena verA * zrI aruNabhAI ke. parIkha !' 1501-00 zrI tArAbena vADIlAla gesaliyA 1000-00 zrI vI. pI. turakhIA , 1000-00 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA TrasTa , 1000-00 zrI yazAmatIbene '' :. 1000-00 zrI vasumatIbena sI. bhaNuzALI 1000-00 zrI zamIbena bhaNazALI 0 | 0 0 0 0 | 0 0 0 | 0 0 0 0 0 0 0 0 | 0 0 0 0 0 0 0 | - ja 0 I 0 s - hAla peTrana sabhyanuM lavAjama rUA. 3000 che ane AjIvana - sabhyanuM lavAjama rUA. 501] che. AjIvana sabhya je pena sabhya banaze te, temaNe AjIvana sabhya tarIke bhareluM lavAjama temane majare ApavAmAM Avaze. khUba ja TUMkA gALAmAM uparanA saMkalpane caritArtha karavAne hei, Ape je rIte sahakAra ApavAno nirNaya karyo hoya te kAryAlayamAM 35296 naMbara para phona dvArA athavA patrathI jaNAvaze to tene lagatuM pravezapatra Apane pahecADavAmAM Avaze. lavAjanane ceka "Shri Bombay jain yuvak Sangh'nA nAmane maLavA vinaMti. li bhavadIya ' ' ke. pI. zA ha .. pannAlAla 2, zAhuDI , matrIo 0 o | 0 *
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 prabuddha jIvana .. tA. 1--87 rAjakIya naitikatA karatAM rAjakIya gaNatarIo vadhu ja cidambarama lokazAhI mULane pALavA na hoya, balake TALavA, heya te jAta. navA rASTrapati vaDA pradhAnane baratarapha kare ke mayasatra cUMTaNI paNa enI pratiSThA karatA ApaNe thAkatA nathI evo jAheramAM javAnI pharaja pADe tevA saMjogonI zakayatA gaNAya. atyAre vAraMvAra dekhAva kare paDe evuM ApaNuM jAhera jIvana thatuM - vipakSamAM ekarAgatA nathI ane bhUtakALane janatA pakSane rahyuM jaNAya che. bIjI bAju, pakSIya svArtha ke pakSamatA cokakasa ApaNune e anubhava che e jotAM virodha pakSenI tarapheName jUthanA svArtha ke rAjakIya hetuprerita avicArI, lAMbA gALAnA cUMTaNInAM pariName Ave te paNa teo dezane sthira sarakAra ApI hitanI daSTie ayogya ke anyAyI pagalAMne vAjabI TheravavA zake ke kema e prazna rahe ja. Ama jJAnI jhelasiMhane bIjI lokazAhI mUlya ane prakriyAne Azare levAmAM Ave evI. mudata mATe cUMTaNImAM UbhA rAkhI, greisamAM bhaMgANuM paDAvavAnA rAjakIya zailI, chellA be dAyakAmAM satata vikasI rahI hovAnuM gUTha pAchaLa rAjakIya anaitiktA uparAMta sthira vika9panI jaNAya che. zakayatA na hovA chatAM, vaDA pradhAna rAjIva gAMdhInuM pAna karavA - bhUtakALamAM vaDA pradhAna zrImatI indirA gAMdhI pakSa "virodha pakSe AvI cAla cAlavA taiyAra thayA e kamanasI01 parivartana ke anautika mArge vipakSamAM bhaMgANa paDAvatAM hatAM ghaTanA raNuya. virodha pakSanI vizvasanIyatA eTalA mATe nathI tyAre virodha pakSe A anaitika rAjakAraNanI sakhata ane rahetI ke zrI kRSNa garanI rASTrapatinI cUMTaNImAM umedavAra satata AlocanA karatA hatA. e ja virodha pakSee greisa tarIke pasaMdagI karyA bAda jJAnI jhelasiMha mATe emaNe umaLake pakSanA sattAvAra umedavAra zrI veMkaTarAmana sAme jJAnI jhelasiMha batAvyo hato. ' bIjI mudata mATe rASTrapatinI cUMTaNImAM jhaMpalAve evo prayatna vI. pI. siMhanI rAjakIya gaNatarIo kogresa pakSanA asaMtuSTa sabhyanA sahakAramAM karyo (atre e zrI vI. pI. siMhane badanAma ane apamAnita karavAne yAda rahe ke virodha pakSe e pitAnA umedavAra tarIke nyAyamUrti jayAre greisa pakSanA keTalAka sabhyo dvArA vyavasthita prayAsa zrI kRSNa paranI pasaMdagI kyAranIya karI lIdhA hatI) alabatta, cAlI rahyo che tyAre jJAnI jhelasi ane Teke ApIne jJAnI jhelasihe bIjI mudata mATe umedavArI karavAnI sApha ne kahI mA apamAnane badale levAnI emane suvarNa taka hatI. ane 1969nI rASTrapatinI cUMTaNI vakhate AtmAnA avAjanA paraMtu emaNe jJAnI jhelasiMhane anumodana ApavAno InkAra karyo nAme pitAnA ja pakSanA sattAvAra umedavAra zrI saMjIva reDDIne temAM emanuM rAjakIya zANapaNu jaNAya che. atyAre vaDA pradhAna -dharAvavAnuM je duSkRtya karyuM hatuM ane enAM ghAtaka pariNAmamAMthI cAre taraphathI gherAyelA che; paraMtu saMsadanA bahumatI sabhya deza haja mukata thaye nathI enuM punarAvartana thatuM sahejamAM rahI emanI sAthe che. kAMgresa pakSa paNa emanI netAgIrI phagAvI gayuM. virodha pakSane paNa AvA rAjakAraNane protsAhana devA taiyAra thayuM nathI. have rASTrapatinI cUMTaNI mAM, AvA samaye ApavAmAM lezamAtra zarama ke chocha nathI ema kahI zakAya. kesanI viruddha jaIne, bAjI bagADavAnuM, emane pAlave nahIM. - saMsadIya lokazAhImAM pratispadhI rAjakIya pakSane teDavAne ene badale dhIraja dharavI ane AgAmI thoDA samayamAM bephasa', mAga pakSaparivartana ke ane tika mArgoe bhaMgANa paDAvavAne jarmana sabamarIna ane phephekasa prakaraNanI vadhu vigate pragaTa nathI, paraMtu hariyANAnI cuMTaNImAM zrI devIlAle je prakAre thAya te pachI paristhiti sahajapaNe e AkAra dhe ke vaDA lekacukA prApta karyo tevA lokadeze prApta karavAne pradhAna rAjIva gAMdhIne vikalpa zodhavAnI khu ke gresa pakSane che A mAga' lobha, atyaMta dhIraja dharavAno ane jarUra ane pharaja paDe evI paristhiti AkAra le te zrI kaThina che. e sivAyanA Tu mArge saMsadIya lokazAhI vI. pI. siMha sahelAIthI pasaMdagI pAme ane kogresa pakSa paNa tathA prajAta tra mATe ghAtaka puravAra thayA vinA rahI zakatAM nathI. akabaMdha rahe. zrI vI. pI. siMhane virodha pakSanI vizvasanIyatA - chellA be dAyakA daramiyAna, kogresa pakSe tamAma rAjanaitika aMge paNa kadAca zaMkA hoya. mUlya phagAvI daI, sakhyAbaMdha rAjakIya lAke hAMsala karyA; paraMtu sAthe sAthe kogresa pakSanA bhavya Adarzone jaDamULathI ukheDI - nAnI jhelasiMhane Take ApI, zrI vI. pI. siMha saphaLatA nAkhyA. gAMdhI-naherunI kogresane sattAprAptinuM jaDayaMtra * prApta kare te paNa temaNe bhAvi kArakidI mATe asaMtuSTa keke yaMtra ?) banAvI dIdhI. rAjakIya kSetre je vinAza verAye sIe, janatA pakSa, lekadaLa, mAkarsavAdI sAmyavAdI pakSa ane , emAMthI mukta thavAne eka mAtra mArga rAjanaitika mUlyanuM telugudezama jevA vipakSe para AdhAra rAkha paDe. A prayoga keTale jokhamI che ene sva. caraNasiMhane, I. sa. 1979nA - mRtaH sthApana karavAnuM che. virodha pakSa pAse prajAne AvI anubhava parathI, zrI vI. pI. siMha dhaDo le evA apekSA rahe e svAbhAvika che. paripakava jarUra ja che. te kegreisa pakSanA sabhya che tyAM sudhI kogresanA asaMtuSTa sabhya ane vipakSane sahaga sAthe pitAnA pakSanA umedavArane cheTha na de ane virodha pakSanA hota ane jJAnI jhelasihe bIjI mudata mATe umedavArI karI umedavArane Teko ApavAne inkAra karavAmAM keTalAka nirIkSakone heta te paNa teo cUMTaNImAM jItI jAta e nizcitapaNe kahI na rAjakIya nautikatA dekhAI Ave che, paraMtu emAM nautikatA zakAya. Ama chatAM dhArI laIe ke teo cUMTaNImAM jItI jAta te karatA, AjanA rAjakIya netAonI tAsIra jeta, rAjakIya . rASTrapati ane vaDA pradhAna vaccenA vivAdanA kaLaNumAM deza khUMpI gaNatarIo hovAno saMbhava vizeSa che. ' - mAlika : zrI muMbaI nana yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImahAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, "saMbaIv00 0042 naM. 3pa0ra6: mudraNasthAna ne prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha , giragAma, muMbaI - 400 04.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / Sonth 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana varSa:49 aMkaH 6, muMbai tA. 16-7-87 muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vASaka lavAjama rU. 30/- chUTaka nala rUA. 1-50 parazamAM era meila : 20 % 12 taMtrI : 2maNalAla cI. zAha sva. yoganiSTha AcArya zrI buddhisAgarasUri keTalAka divasa pahelAM muMbaImAM pa. pU. zrI pAsAMgara- bhagavAnanI jaLaparIkSA pUrI thaI. have mAre tamane bA sarijhanI nizrAmAM goDIjI upAzrayamAM yoganiSTha A. rava. 5. pU. bhagavAnanI agniparIkSA karI batAvavI che. mATe baMne buddhisAgarasUrizvarajI mahArAjanI svargArohaNa tithi nimitta bhagavAna mane Ape. pAdarI tarata vAta pAmI gayA, kAraNa guNunuvAdanI e sabhA yojAI hatI. temAM mAre prAsaMgika ke bhagavAna viSNunI mUti paththaranI hatI ane vaktavya karavAnuM prApta thayuM hatuM. e nimitte pharI ekavAra Izu khristanI mUti lAkaDAnI hatI. paraMtu baMne raMgelI hatI sva. 5. pU. buddhisAgarasUrizvarajInA jIvana ane sAhityanuM eTale bhoLA lokone tenA pharakanI khabara paDatI nahi. je avalokana karavAnI taka sAMpaDI. gata saikAnI A eka mahAna agniparIkSA karavAmAM Ave te Izu khristanI mati baLIne vibhUtinuM jIvana ane sAhitya kharekhara khUba prerAdAyI lAgyuM che. khAkha thaI jAya. eTale pAdarIe ADAavaLA gallAtallAM gaI sadImAM aMgrejonuM zAsana bhAratamAM cAlatuM hatuM tyAre karyA ane tarata tyAMthI vidAya thaI gayA. pelA yuvAne pAne khristI mizanarI pAdarIo khristI dhamane pracAra gAmaDAomAM AvA bharamAvanArA dhamapracArathI na deravAI javA mATe ane khAsa karIne AdivAsI vistAramAM jorazorathI karatA zikhAmaNa ApI. hatA. aMgrejonI sattA hatI eTale mizanarIo sAme bahu pAdarInI sAme paDakAra pheMkanAra e yuvAnanuM nAma hatuM virodha thaI zakatA nahotA. eka vakhata dhamapracAranuM kAma reka bahecaradAsa paTela, je pAchaLathI jaina dharmanI dIkSA aMgIkAra rAka vinA vegathI cAle eTale emAM dharmAntara karAvavA mATe vividha karI zrImad buddhisAgarasUri tarIke suvikhyAta banyA. tarakIbo paNa ajamAvAya. gAmaDAonA abhaNa ane abudha lokone bahecaradAsa jAte pATIdAra hatA. gujarAtamAM mahesaNuM pitAnA dharmanA camatkAranI vAtothI Azcaryamugdha karI devAnA jillAnA vijApura gAmamAM vi. saM. 1930 mAM (I. sa. 1874mAM) prayAsa paNa thatA. eka pAdarI potAnI pAse be nAnI sarasa mahA vada caudasanA reja, mahAzivarAtrinA parvanA divase rAtanA raMgelI mati" rAkhatA. eka bhagavAna viSNunI ane eka bAra vAge emane ja-ma thaye hatA. emanA pitAnuM nAma kresa sahita izu khriratanI. gAmaDAnA lokone bhegA karI teo zivadAsa hatuM ane mAtAnuM nAma hatuM aMbAbAI. zivadAsanA upadeza ApatA ke sAcA bhagavAna e ja ke je pite tare ane e pAMcamA saMtAna hatA. bIjAne tAre. e upadeza ApyA pachI loke pAse eka meTuM zivadAsa kheDUta hatA. pati patnI Akho divasa vAsaNa magAvI temAM pANI bharAvatA. pachI pitAnI thelImAMthI khetaramAM kAma karatAM. kheDUte sAmAnya rIte kare che tema bhagavAna viSNunI mUti" kADhI badhAnA dekhatAM teo pANImAM te jhADanI nIcI DALI upara jhoLInI jema lugaDubAMdhIne mUkatA. e mUti pANImAM DUbI jatI. tyArapachI pitAnI temAM nAnA bALakane suvADe. evI rIte nAnA bALaka thelImAMthI Izu khristanI mUrti kADhatA ane te pANImAM bahecaradAsane roja suvADatA hatA. eka divasa khetaramAM evI mUkatA ane saunA Azcarya vacce te mUti" pANImAM rIte bALakane suvAyuM hatuM tyAre te DALane bAMdhelI jhoLI - taravA lAgatI. A camatkArabharyo prayoga karIne upara eka kALa mATe nAga Ave. e joine aMbAbAI gAmaDAMnA garIba abudha lokonA manamAM teo kasAvatA ke je DaghAI gaI. DaMkha mAre te UMdhatA bALakanuM tarata mRtyu thAya. pite tarI zake te ja bIjAne tArI zake. mATe sAcA bhagavAna e dazya joI emanA mukhamAMthI cIsa nIkaLI gaI. Izu khrista ja che, kAraNa ke te pite tare che ane bIjAne sAthesAthe pitAne jemAM parama zraddhA hatI evI tAre che. mATe temane dharma svIkAra joIe. ' bahucarA mAtAnI tarata mAnatA paNa mAnI lIdhI. thoDIvAramAM dharmAntaranI temanI A pravRttinI vAta saMbhALI kutuhalathI nAga tyAMthI cAlyo gayo. bALaka bacI gayuM. eTale mAtAprerAIne eka vakhata eka yuvAna paNa tyAM A hato. lokenI pitAe bALakanuM nAma bahecaradAsa rAkhyuM. - vacce besIne pracAraka pAdarIne prayAga teNe nihALyuM. pite - bahecaradAsa meTA thatAM emane gAmanI prAthamika zALAmAM buddhizALI hatA eTale prayAganuM rahasya tarata samajI gayo. mUkavAmAM AvyA. bhaNavAmAM te tejasvI hatA. emanA teNe prayoga pUro thayA pachI pAdarIne kahyuM ke sAcA - beTA sahAdhyAyIomAM eka DAhyAbha I nAmane, jaina, vidyAthI '
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-87 hatA. eNe bahecaradAsane sarasvatI devIne maMtrajApa zIkhave hate, bIjo eka vacharAja nAmane sahAdhyAyI hatuM. te jAte bAreTa hatA ane kavitA kema vAMcavI ane karavI te jANu hatuM. eNe bahecaradAsamAM kavitAne rasa jagADayo hato zALAmAM bhavuM ane khetaramAM kAma karavuM e be bahecaradAsanI mukhya pravRtti sAthe maMtrajApa ane joDakaNAM banAvavAnI pravRtti cAlatI. evAmAM vijApuramAM ravisAgara nAmanA jainAcArya padhA hatA. eka divasa savAramAM gAmane pAdara teo rathaMDila mATe jatA hatA tyAre be bhese laDatA laDatI ravisAgara tarapha dhasatI hatI. bahecaradAse e dazya joyuM. emane bhaya lAge ke rakhene A bhese jaina mahArAjane aDapheTamAM laI pADaze te mahArAja motanA paMjAmAM paDaze. eTale emaNe pitAnA hAthamAM rahelI DAMga eka bheMsane jorathI phaTakArI. ethI bane bheMse. chUTI paDIne cAlI gaI. ravisAgarajI bacI gayA. paraMtu e dazya jonAra ravisAgarajI mahArAje bahecaradAsane pAse bolAvI premathI kahyuM, "bhAI ! muMgA herane Ama marAya nahi. ene keTaluM dukha thAya !" ravisAgarajI mahArAje je vAtsalyabhAvathI gheDA zabdomAM A zikhAmaNa ApI te bahecaradAsanA hRdayamAM evI sesarI UtarI gaI ke jANe ke A ghaTanAe enA samagra jIvanamAM parivartana karI nAkhyuM. A kaI meTA mahAtmA che, emanA paricayamAM AvavA jevuM che. evI aMtaramAM tarata pratIti thaI gaI. upAzraSa jaI ravisAgarajI mahArAjane vadhu paricaya karyo ane pUrvanA koI aNunubaMdhathI ravisAgarajI mahArAjane paNa bahecaradAsanA jIvanamAM rasa paDaye. vidyAthI" tarIke te tejasvI hatA ane gAmaThI nizALamAM bhaNavAnuM cAlatuM ' hatuM. paraMtu teo vadhu hoziyAra thAya e mATe aMgrejI, saMskRta, ardhamAgadhI, urdu vagere bhASAo zIkhavA mATe ravisAgarajIe jaina gRhasthane bhalAmaNa karIne prabaMdha karAvI Apo. vijApuramAM te samayanA nathurAma maMchAcaMda dezI nAmanA gRhastha temAM ghaNI Arthika madada karI ane badhI sagavaDa karAvI ApavAmAM aMgata rasa lIdho. ( vidyAbhyAsa karyA pachI khetInA vyavasAyamAM na rahetAM tejasvI bahecaradAsa pAse AvelA gAma AjelanI pAThazALAmAM zikSaka banyA. tyAra pachI vadhu abhyAsa mATe mahesANAnI pAThazALAmAM teo joDAyA. ravisAgarajI mahArAja sAthe temane saMparka uttaretara gADha thate gaye. e saM5kathI jainadharmanA saMskAra temanAmAM AvatA gayA. rAtribhojana ane abhakSyane temaNe tyAga karyo. sAmAyika, pratikramaNa vagere kriyAo cAlu karI potAnA aMtima divasomAM ravisAgarajI mahArAje bahecaradAsane pote je roja gaNatA hatA te navakAravALI pitAnI smRti tarIke ApI ane AtmasAdhanA karavAnI bhalAmaNa karI. bahecaradAsanI tyAre ra3 varSanI uMmara hatI. teo mahArAjanI sevAcAkarI karatA. avAja emane bulaMda hatA. teo mahArAjazrIne ucca svare stavana- . sajjhAya saMbhaLAvatA. jaina sAdhuonuM jIvana joI emane saMyamane rasa lAgyA hatA. emaNe AjIvana brahmacaryanI pratijJA lIdhI. vi. saM. 1954mAM mahesANAmAM ravisAgarajI mahArAja samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA, vi. saM. 1956mAM bhayaMkara dukALa paDaze. chappaniyA dukALa tarIke te jANItA thaze. e arasAmAM bahecaraghasa jyAre amadAvAdamAM hatA tyAre zeTha nAthubhAIne patra maLe ke bahecaradAsanAM mAtA ane pitA baMne pAMceka divasanA aMtare avasAna pAmyAM che. bahecaradAsa tarata vijApura AvyA. mAtApitAnI uttarakriyA karI. vairAgya tarapha emanuM mana vadhatuM jatuM hatuM. vi. saM. 195kyAM emaNe ravisAgarajInA ziSya sukhasAgarajI mahArAja pAse jaI pAlanapuramAM 27 varSanI yuvAna vaye dIkSA aMgIkAra karI. bahecaradAsa paTela have muni buddhisAgara banyA. muni tarIke AjIvana khAdI paheravAne temaNe niyama lIdhe. munijIvananuM teo custapaNe pAlana karavA lAgyA. buddhisAgara mahArAja atyaMta tejasvI, zraddhAvAna ane vidyAvyAsaMgI hatA. temaNe jhaDapathI zAstrAbhyAsa cAlu karyo. jaina ane anya dharmanA aneka grantha teo vAMcavA lAgyA. ema karatAM emanI tarkazakita, tAratamya zakita vizeSa khIlavA lAgI. dIkSA pachI prathama cAturmAsa vi. saM. 1957 mAM sUratamAM thayuM. e samaye jaina sAdhumAMthI khristI banI gayelA jayamala nAmanA bhAI khristI dharmane bahu pracAra karavA lAgyA hatA. tyAre tenI ekeeka dalIlane takayukta zAstrIya uttara Apato jainadharma ane khristI dharmane mukAbale" nAmane grantha buddhasAgarajI mahArAje lakhe. emanA e prathama granthathI lekhaka tarIkenI, vicAraka tarIkenI ane zAstrajJa tarIkenI temanI UMcI zaktine paricaya badhAne thaye. A rIte yuvAna sAdhu buddhisAgarane prajAva aneka leke upara paDavA lAge. lekhanazakita sAthe sAthe temanI vyAkhyAnanI zakti paNa khIlavA lAgI. zikSaka tarIke bolavAne mahAvaro te hatA ja, temane sAMbhaLavA mATe jaina-ana ghaNuM zretAo AvatA buddhisAgara mahArAje potAnA guru mahArAja sAthe tyArapachI pAdarA, mahesANA, mANasA, vijApura, amadAvA vagere sthaLe cAturmAsa karyo. uttarottara temanI zakti ghaNI vikasatI jatI hatI. vi. saM. 1969mAM emanA guru sukhasAgarajI mahArAja amadAvAdamAM jhaverIvADa, abalI paLanA upAzraye kALadharma pAmyA. have samudAyamAM pate sauthI moTA rahyA hatA. eTale pethApuramAM tyAMnA saMghe vi. saM. 1970mAM emane AcAryanI padavI ApI, teo buddhisAgarasUri thayA. buddhisAgara mahArAja ekAvana varSanI nAnI uMmare vijApuramAM saM. 1981mAM kALadharma pAmyA hatA. dIkSAnAM cAvIsa jeTalAM varSa emane maLyAM. eTalAM varSa daramiyAna emaNe je kArya karyuM te ajoDa che. emanA saMparkamAM AvelI keTalIka vyakitae Aje paNa hayAta che. emanI pAsethI buddhisAgara mahArAjanA prabhAvazALI vyakitatvanI aneka yAdagAra vAte sAMbhaLavA maLe che. vIsa varSanA dIkSA paryAyamAM buddhisAgara mahArAje 110 karatAM vadhu granthanI racanA karI, jemAMthI 108 jeTalA grantha emanI hayAtI daramiyAna chapAI gayA hatA. teo pote kavi hatA, saMzodhaka jatA, vivaraNakAra hatA, adhyAtma gI hatA. "kamayoga, AnaMda dhanana pade,' 'paramAtmajayaMti" "paramAtmadarzana,' 'tatva. jJAna dIpikA,'gadIpaka, "adeyAtma zAMti,' 'hUdravya vicAra, dhyAna vicAra', "tIrthayAtrAnuM vimAna," " ziSyopaniSada, aSAma mahAvIra,' 'bhajana saMgraha "zrImaddu devacaMdra' (bhA. 1 ane 2) vagere temanA aneka grantha suprasiddha che. saMskRta bhASAmAM emaNe "mahAvIragItA' nAmane kAvyagraMtha lakhe che je kavi, lekhaka, ciMtaka tarIkenI temanI viziSTa koTinI pratibhAne paricaya karAve che. ' ( anusaMdhAne pRSTha 60 upara)
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-87 prAddha jIvana jaina sthAsAhitya : kathAnakAnuM maLa DA, hasu yAjJika (gatAMkathI pUNu) jainasrotamAM sthAnakAnuM mULa vaidika, bauddha jainapara parAmAM joi zakAya. RSabhadeva, pArzvanAtha, neminAtha ane mahAvIra svAmI Adi tItha karAnI jIvanaviSayaka daMtayA, zArIrika ane mAnasika yAtanA, ahiMsA, krama'viyAka, sasArasAdhAnI nAstaratA pratyAdina thAnakA, agrasara dhama mukhya sAdhusAranA jIvanasa be pragaTelAM carita ane prabaMdho niHzaMka jaina para parAmAM janmelI jainadhArAnI nijI mUDI che. zeSa kathAnAnAM mULa anya para parAmAM joi zakAya. dhamanA keTalAka mahattvanA siddhAtA paratve bauddha ane jaina samAna valaNa dharAve che. mAthI anne dha'nA prANabhUta aMzane samAna abhivyakita ApatAM bauddha dhamanAM pracalita kathAnakAne jaina para parAmAM ravAbhavika sthAna maLa cUyu che. jAtaka ane avadyAnasAhityanAM AvAM keTalAMka kathAnA jainapara parAmAM paNu nirUpAyAM che. keTalAMka kathAnA brAhmaNu, auddha ane jaina e traNe dhArAmAM bhAratIya vArtAvizvanA samAna dhanamAMthI prApta thayelAM che. rAsAonA pazu meTA bhAga lA para'parAnI pracalita kathAomAMthI levAyA che. traNe dhArAmAM prApta thatAM hoya evA sthAnakAnA tulanAtmaka abhyAsa bhAratIya kathAAnA mULa para vizeSa prakAza pADI zake. anya dhArAnAM, vizeSa te brAhmaNudhArAnAM thAnA jainadhArAmAM praviSTa thayAMnAM khe mukhya kAraNu spaSTa che : eka te e ke brAhmaNudhArAnI keTalIka thAo to eTalI rasaprada ane leAkahRdayamAM sthAna pAmI cUkelI hatI ke, kevaLa kathAnA AkarSaka sAdhane dhamapracAra karavA icchatA yatine saheje e svIkAravI paDe. bIju e ke eka pakSe te thAnanA potAnA dhama'paMthanAM hatAM evuM prasthApita karI dhama pathatu' gaurava vadhArI zakAya. te khIje pakSe e nAyakAnA jIvananI kSati ane dharmasiddhatinI agrahatyatA darzAvI e dvArA potAnA dhama'nI mahattA pragaTa karI zakAya. vArtAnA sAmarthyapU mAdhyame dhamatA lAve karavAnu ane brahmaNudhArA jeTale ja vipula ane vaividhyayukata kathA sarjavAnuM jANe yatie khIDuM jhaDapyu` hatu`. brAhmaNudhArA prazvaravAdI ane devI-devatAonA vipula vaga' dharAvatI hoi, aneka prakAranAM camatkArapUrNa sadbhutarasika kthAnA pIrasI zakI hatI. A khoTa pUrI pADavA jaitadhArA ravAbhAvika rIte ja brAhmaNudhArAnA kathAsAhityanI haroLamAM AvA, dhama' ane dhama'pravata'ka pratyenAM bhaktizraddA prApta karavA, purANuzrantha jevI ja racanAe pAtAnI dhArAmAM purANu ane carita ke caritanAmAbhidhAne saMskRtamAM ane savizeSa te Rpa bhraMzamAM avatAra pAmI. lekazraddhA ane AkaSa zu janmAvavA samatha hoya tevI badhI ja dhArmika ane dhame'tara vArtA jainadhArAmAM svIkAra pAmI zakI. A ghaTanA bhAMratIya kathAsAhityamAM jaina dhama'nI avismaraNIya sevA tarIke noMdhapAtra che. jainadhArAnAM cariya, prabaMdha, rAsA vagere sA~skRtapara parAnAM vIracarita mahAkAvya, purANu ane gadyakathAnI mAnuSaMgika kaDI jevA che. saMskRta ane gujarAtI vaccenI seturUpa mukhya kaDI bhASakSetre jema apabhraMza che, tema sAhityakSetre prAkRta ane apabhraMza che. jainetara prAkRta ane abhraMza lagabhaga lupta che, tema chatAM jainadhArAnuM sAhitya eTalu sarvAzleSI ane vipula 55 che ke, anya lupta aMzanI kheADha paDI lAgatI nathI. vaLa kathAsAhityanA ja vicAra karIe tA, jainadhArAmAM je kai upalabdha che te sarvAzanuM ja paricAyaka khUnI rahe eTaluM vipula ane vaividhyasabhara che. kathAnA vage 1. paurANika upalabdha jaina kathAsAhityane paurANuika, caritAtmaka, lekakathAtmaka ane sagraharUpa ema cAra vagamAM vaheMcI zakAya. sAmAnya janatAnI zraddhA ane AkaSaNane prApta karavA jaina dhama'nA sAhityamAM brAhmaNudhArAnA purANutra thAnI paraparA jevA dhama'khyAta pAtrAnA kathAprathA racAyA che. AdinAtha, neminAtha, RSadetra' ane mahAvIra Adi tIya karInA jIvanane spardhA'tA kathAgranthAne paurANika kathAvastunA vaga'mAM mUkI zakIe. rAmakayA ane kRSNakathA jevI thrAhmaNudhArAnI para parAmAM udbhavelI jaina paurANika kathAo paNa prastuta vaga'mAM samAveza pAme che. rAma kathAnA jainAvatAra mahAvIranA mRtyu pachI 330 varSe vimala*sUriracita 'padmarita'mAM thayA che. prAkRta bhASAmAM 118 saga pUra dharAvatI Aya' mAM racAyelI A lAMkhI racanA che. rAmakthAnuM kathAtmaka-Mythological-mALakhu ahIM mULa brAhmadhArAnuM ja jaLavAyu che. beda mAtra nAmakaraNa ane a'dazana paratve rahyo che. vAnarane badale ahIM vidyAA che. zivadhanuSyanA saMdarbha badalAyA che. mahAvIranI sUcanAthI paTTaziSya gAyame rAjA zreNIyane A kathA kahI, ema darzAvAyu che. jainapara parA darzAvatI A chAMTa khAdya che, thAnanu atirika mALakhu te eka thAnA rUpamAM mULa dhArAnuM ja rahyuM' che, mAma rAmakathA jainadhArAmAM svatantra dhaDatara ane vikAsa pAmelI jAtI nathI. mAthI UlaTuM kRSNakathAnu che. te yAmAM svatantra te maulika gaNAya evA dhaDataravikAsa joi zakAya che. i. sa. -678 mAM viSe saMskRtamAM racelI traNa padmapurANanI racanAmAM pazu rAmakathAnuM mALakhuM badalAtu nathI. anugAmI - uttarapurANa tathA triSaSTizalAkApurunA sAtamAM parvamAM padyamAM tA devavijayagaNa dvArA gadyamAM zamacarita lakhAyu che. rAmakathAnuM A avataraNa apabhraMzarAsA sudhI vistareluM che. Avu khIjuM, brAhmaNudhArAnA mahAbhAratanA kAnakAnuM avataraNa jainadhArAmAM thayuM che. i. sa.-783mAM jinasene karivazapurANu racyuM. A samagra kathA mahAvIranA mukhya ziSya gautamanA mukhamAM rajU thaI che. khArabhamAM kahevAtI RSabhadevanI kathAne kRSNanA bhatrIjA naiminAya sAthe sAMkaLI mahAbhAratanA pAMDavAnu` kayAvatu gUMthI levAyu che. kaurava tathA kaNa ahI jainadhama' ma MgIkAra karatA darzAvAyA che. aMte te pAMDavA paNu jaina nI nirvANu pAme che. i. sa.-1200 AsapAsa racAyelu devaprabhasUri kRta 18 sagavALu' 'pAMDavatra' 15mI sadInuM 39 saga' dharAvatuM sakalakIti'racita 'hariva'za,' vAdicaMdrakRta 'pAMDavapurANu' I. sa.-1551mAM zubhacaMdra' lakhelu jaina mahAbhArata' tathA anya apabhraMzasAhityamAM nipAtI mahAbhAratanI kathAvastu dharAvatI racanAe paNa pArANika kathAvaga'nI gaNI zakAya.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa ra. caritAtmaka - saMskRtadhArAnAM puraNu ane mahAkAvyanI para MparAnA piyUSathI ucharelA jainadhArAnA cariya / caritra nAmAbhidhAna pAmatA kathAmanthAmAM dhamakhkhAMta puruSonA jIvananI aitihAsika tathA ` anuzrutyAtmaka hakIkatA nirUpAI che. kathAvastunI dRSTie kathAgranthAnA mA vaga caritAtmakaevI sattA vaDe oLakhAvI zakAya. paiArANIkarUpe jema vividha tItha karenA jIvananuM kathAtmaka nirUpaNa thayu' che, tema vizvAsavatI, sukumAla, pradyumna, jinadatta, bAhubali, nAgakumAra, sulocanA tyAdi dhamakhyAta pAtrAnA caritrAtmaka azAnuM paNa kathA tarIke Alekhana thayuM che. A prakAranAM saddhi kathAkAvyo madhyakAlIna gujarAtI kathAmAnA pUjo che. A kathAnA rAsAomAM UtarI AvyAM. apabhraMza rAsA madhyakAlIna gujarAtI kathAonI najIkamAM najIkanI kaDI che, 3. lekakathAtmaka prabuddha jIvana zasAmAM nirUpAtAM caritrAmAM kathArasanI mAtrA tIvra nAve tevAM lokAyAnAM AkaSa ka 'gA jainadhArAmAM lagabhaga sarvAMze svIkRta anya che. AthI rAsAmAM kathAvastunA tripularAzi lokakathAtmaka vaga'nA che. adbhutarasika ane premakathAtmaka AzA dharmanA saMskAra pAmI AlekhAyA che. lupta thayelI mULa prAkRtamAM lakhAyelI pAdaliptakRta 'taraMgalIlA' tathA saskRtamAM lakhAyelI tara'gannatI', haribhadra gadyamAM lakhelI 'samarAAhA' ityAdi sarvAMze le krayAtmaka kathAvastu dharAvatI A prakAranI racanAo che. prema, zauya ane addabhuta camatkAravALAM ma,makadanAM kathA tarIke leAkAnAM haiyAne vaza karI cUkelAM kathAnakonA utkaTa AkaSa Nune dhyAnamAM lI jaina tioe A prakArane potAnI racanAomAM savizeSa pramANamAM samAviSTa karyAM che. AthI madhyakAlIna lAkakathAne Aja paryaMta surakSita rahI zakyAnA parAkSa lAbha maLatA raho. A kathAmAMthI dhama'nA puTa dUra karavAnu kAya' atyaMta saraLa che. mekSa ke dIkSAmAM pariNamatA vairAgyamUlaka tane anyathA kahapavAthI ja lokakathA tarIkenu enu* mULabhUta svarUpa UpasI Ave che. madhyakAlIna padyakathAnAM viSayavastu ane svarUpane dhaDavAmAM A prakAranI jaina racanAone ghaNA mATa kALA che. 4. saMgraharUpa jainadhArAnA kathAsAhityanA cAthI vaga te kAkASa nAme jANItA TukA ane madhyama kadanAM vividha kathAnAmAM saMgraharUpa saMpAdanagranthAne, sa'skRtadhArAnA gRhathAkuLanA granthA sAme hADamAM UtarI zake eTale samRddha A vaga' che. mA prakA sagraha pAmela asakhya nAnamAMya kathAnakA ApaNA prAcIna ane madhyakAlIna kathAsAhityanuM bahumUlya dhana che. jainadhArAmAM cheka Agama, niyukita, pAsa ane ArAdhanAdithI sa'pAti thAnakAnAM jhumakhAM maLI Ave che. dhama zAstrAnu jaMge e kathAnakA mukhyatve upadezAtmaka dRSTAMtarUpe rahyAM che. mULa dhamagranthamAM kAreka mAtra ullekhapa rahI jatAM kyAnA TIkAgranthamAM saMpUrNa rUpe mAMDIne kahevAmAM AvyAM che. A kathAnA gadya ke padma tA kavacita gadya-padyanA samizraNarUpe nirUpArtA hoya che. upadezanA hetuthI kahevAmAM AvatAM vividha kathAgu che. 'yAkASa' evI sattArUpe prAkRta temaja saMskRtamAM maLe che. kAi eka mukhya sUtrarUpa kathAnaka sAthe vividha anya Truma yAnakA sAMkaLI levAmAM mAtrA hoya che. aMhI mukhya 92-9-58 19 hetu upadeza ApavAne hovA chatAM vividha prakAranI kathAonI mALA ane che. ravataMtra racanArUpe kSastitva dharAvatI kathAnu sakSiptarUpa ahI' prApta thAya che. AthI thAkASa vividha prakAranI kathAonA mAza Adeza paricaya ApatA pratinidhirUpa prakAra che. bRhapiNika', ' jainagranthAvali', 'jinarata kAza' ityAdi nusakhya racanA A pravAmAM lakhAyelI che. viSayavastunI dRSTie pADelA upayu ta cAra vargomAM samAviSTa thatA jainadhArAnA samagra vArtAdhanane dhamakathA ane aMtaraMjaka kathA ema e vaga'mAM tAttvika rIte vibhakata karI zakAya. A te vaga'nI kathAenA abhyAsathI vArtAthI pazune prAcIna tema ja madhyakALamAM zuM apekSita hatu, tenA nirde-za maLI rahe che. eTale ke, Ave abhyAsa, vArtAvibhAvavAnI dRSTie temaja jainadhArAnA sthAnAnA abhyAsanI daSTie mahattvanI banI rahe che. pa. dhama*kathA - dharma"siddhatinA dRSTAMtarUpe ke dhama'nAM vrata, sthaLa ke vyakitanu mAhAtmya darzAvavAnA hetuthI je thAo nirUpAi temAM keTalIka mULabhUta dharmakathAo che, teA keTalIka mULabhUta matArajaka lokakathAo paNa che. dhama'siddhAMtanI tattvacarcAmAM sAmAnya mANasane rasa ane samaja na paDe tethI, laukika vizvanI manera jakathA dvArA dharmatattvane pragaTa karavAno upakrama te bhAratavyApI ane vizvavyApI che. vyavahAra, nIti ane dharmanA jJAnane sarvAMgamya ane rasaprada banAvavAmAM vArtA mukhya sAdhana che. 'vasudeva hiM'DI'mAM dhama'senagaNie granthArabhamAM zuravAhanadattAdINu kahA kAmiyAe lAge teNu kAmahAsu rati' ema jagNAvIne kAmakahA ratta hi tayarasa jagussa sigAra kahAvavaeseNu dhamsa' etra parikaomi' kahyuM che. arthAt kAmakthAmAM leA rasa letA hovAthI zRMgArakathAnA SapadezathI pote dhama'kathA kahe che, ema spaSTa jaNAvyu che, AthI jene ApaNe zuddha dhama kathAnA vargonI gaNIe temAM paNa eka ke bIjA rUpamAM lekara jaka kyA te rahelI ja hoya che. dhama mAhAtmyanI kathAone De. satyendra (9) vratakathA, tIya' mAhAtmyathA ane anya ema traNa vargamAM vibhakata kare che. A triga'mAM paNa matAraka kathAnA kuLanI na hAya ane zuddha dhama"pravAhamAM ja udbhava ane peSaNa pAmI heya evI kathAonI sakhyA atya5 hAvAnI, eka vedakALathI lakathAe ja dhama kathAonA parivezamAM AvI che. dhama'kathA Ama meTebhAge manera jaka lokakathAo hovA chatAM dhama thAnA vagane tAttvika rIte bhinna varganI gaNuvAnu kAraNa e che ke, kramamAM pravezatAM lAkakathAne navuM ane bhinna evu* rUpa maLe che. jainadhArAmAM lekara'jaka kathAonA dhama'kathA tarIke vinayoga thayA che, enI pAchaLa mukhya hetue 1. potAnA dhama'nI zakita, saMpUNa tA Rne mahattAprasthApita karavI. 2. dhamanuM svarUpa spaSTa karavuM ane 3. dhama' pratyenI zraddhA daDhuM karavI e che, prathama hetune siddha karavA mATe jainadhama mAM vipula saMkhyAmAM caritamranthe racAyA ane khIjA hetunI siddhi mATe mAgamamAM paNuM kathAnA saMgrahAyAM, A e hetu mATe AvatAM kathAnakAne moTA bhAga dhama"mULamAMthI ja poSAtAM kathAnakAnA che, paraMtu trIjA hetunI siddhimAM anya pravAhanAM kathAnakA samAtriSTa thayuM che. manAra...jaka lakathAmAMthI anya sapradAya ke pravAhamAMthI jainadhArAmAM aneka svarUpa ane prakAranAM kathAnA samAviSTa (9) makhya yugIna hiMdI sAhitya mA lakatAttika yana, pR.-185 4
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-87 thayuM. paraMtu tema chatAM pratyekamAM e dhArAnI nijI mudrA aMkRita thayelI che. jyAre kAI eka viziSTa vicArasaraNI ane jIvanabhAvanAthI viSayavastunI pasadagI ane nirUpaNu thatAM hoya che tyAre, tenA samagra sa'pAdanarAzimAM svakIya gaNI zakAya evI lAkSaNikatA" svayameva pragaTe che. jainadhArAnA kathAsAhityamAMthI paNa AvI keTalIka lakSaNikatA A prakAranI che (1) janmajanmAtaranAM kathAnakA : ma'ne prAdhAnya ApatA A dhamanA thAsAhityamAM krama vipAkanAM paryA pariNAmA darzAvI e dANa kathAne matAra jaka ane camatkArabharI banAvavA sAthe dhama'siddhAMta dRDhabhUta thAya e mATe pAtranA eka bhavanI ghaTanAnI sAthe gata aneka bhavanI kathanI sAMkaLIne bhavabhavanI kathAo ApI che. anya dhArAomAM janmajanmAntaranA thAnakAnuM pramANu ATalu nathI. 'sadeva'ta sAvila gA' jevI zuddha manAra ja lakathAmAM paNa je bhavabhavanAM sthAnA sakaLAyAM tenu kAraNa jainadhArAnI madhyakAlIna sAmAnya sAhityadhArA para paDelI asara che. (2) vipulasaMkhya lAkakatha e H brAhmasudhArA karatAM bauddha ane jainadhArAmAM janasAmAnyamAM viharatI leAkakathAonI sAmagrIne upayoga vipula pramANamAM thayA che. vizvaniyatA IzvaranI kalpanAno svIkAra karatI a.hAzutArAnA kathAsAhityamAM devI-devatAonI vipulasa khya vArtAo che. kamane prAdhAnya ApatI jainadhArArmA A prakAranAM pAtrAnI sRSTi saMgata na hoi, devI-devatAo, RSi ane rAjavIone badale zreSThI ane janasAmAnyavaganAM pAtrAnI vArtAone dhama sAhityamAM sthAna ApyuM. jainadhArAe lAkamASAne sthAna ApyuM' tema lasRSTine paNu agatyanuM sthAna ApyuM. devatA, kinnara, kkhasarA, gandhava, vidyAdhara, zreSThI vagerenI sAthe samAjanA nimnastaranA lakA, cera, lUMTArA, vyaMtara, RNu RtyAdita paNa sthAna maLyuM. lekaraMjaka kathAnAM prema, RRgAra, sAhasa, zauya', tilasmAtI dhaTanAe paNa AA kAraNe jainadhArAnA kathAsAhityamAM sthAna pAme che. (3) sa sAranI asAratA H viSayavAsanA tema ja sArI sabaMdhA paratve vairAgya jagADe evuM kathAnA A dhArAnI trIjI lAkSaNikatA che. sasArI rasa ane sabaMdhanI kSaNikatA ane asAratA vize khedhavacanA kahevAne badale jaina AcAryae vArtAnA sAmarthyanA upayoga karI sa MsAra ane viSayavAsanA pratye jugupsA jAge te vairAgyabhAvanA dRDha thAya evAM kathAnakA ApavAnA manaivaijJAnika mAga apanAvyA che. kheradatta ane kukheradattAnI jANItI thA dvArA mAtA, pitA, bhAI, bahena, putra, pati, patnInA saMsArI sabaMdho kevA ayAyI, bhrAmaka ane paristhitijanya che, te darzALyu. che. mukarasenA ane kheradattathI thayeluM sa`tAna sAdhvI khanelI kukheradattAnA sasArI sabaMdhe bhAkha, diyara, putra, kAkA ane bhatrIjo cheH kukheradatta enA bhAi, pati, pitA, pitAmaha, sasarA ane putra suddhA cheH sasAsa baMdhanI nazvara ratAnuM ATalu' dhAradAra nirUpaNu vizvavA mayamAM ajoDa che: A rIte vamana karIne khAdhelA dUdhapAkanA svAda pharIthI levA icchatA brAhmaNuhunA dRSkRta dvArA vasudeva hiM'DImAM (9) bhavadyutanA vairAgya daDhAvavAnA prayatna thayA che, te paNa A saMkrama'nu' nedhipAtra udAraNa che. (4) rUpanci kathAnakA : dharmAM' kathAomAM dRSTAMta tarIke mATe bhAge eka phATavALA TucAnA upayAga thatA hoya che. cita sAhasayA prabuddha jIvana 57 parIkathA ke pazuyAnA pazu dRSTitakathAmAM upayoga thAya che. A prakAranAM kathAnAmAM vatujanya, dhaTanAmUlaka vismayamAMthI kura camatkAranA aMza mukhya hAya che. paraMtu jaitadhArAnI keTalaka evA paNa kathAnaka che, jemAM dekhItI rIte kAI ghaTanAjanya camatkAra hAtA nathI rUpakagranthiya kathAnA A prakAranAM che. siddhAMtAnurUpa saMdarbha' ja A prakAramAM sUkSma camArane kSza bane che, kathAsaritsAgaranA bhramaramAlAnA kuLanAM AvuM kathAnAmAM jainadharAmAM 'AyadhammakahA'mAM AvatuM sAdhu ane padmanu e kAcabA, pANI, dheDAo e cAdRSTAMta ke 'vasudaihi'DI'mAM (10) AvAM madhubindu (11) gabha'vAsanA duHkha vize lalitAMganuM dRSTAMta (12) ke nIlayazA labamAM AvatuM kAgAnuM duSkRta (13) AnI suMdara udAharaNA che. A prakAranAM jainadhArAnuM kathAnakAmAM vastujanya camatkAra ane sada''janya sUkSma camatkAra ane che. brahmANudhAmAM upaniSada ane vedAMtanI dRSTAMtakathAmAM A paDakAra jovA maLe che. (5) srIcaritra :- sasAranI asAratA ane vairAgyanI thApanAne kAraNe jainadhArAmAM prAkRta ane jUnI gujarAtImAM lekara jaka kathAomAM strIcaritranI kathAone vizeSa sthAna maLyuM che. joke hakIkate tA A prakAranAM kathAnakA emAM rahelI yutine kAraNe ja vizeSa rasaprada khatAM hArda, prayojAyAM che. je yuktithI strI zithilacAritryamAM khacI zake che, e ja yuktithI ziyaLane rakSatI pazu jainadhArAnI zIlavatI jevI kathA joi zakAya che. Ama prAcIna ane madhyakAlIna sAhityanuM suMdara, sarvozleSI ane sa MpU-rUpa jainadhArAnI kathAomAM jaLavAyu che. bhASA ane prajAnAM sthityAtarA vahetA kALanI sAthe lupta thatAM hAya che. jagatamAM sa`skRtinA AdaeNi yuga AraMbhAyeA tyArathI zarU karIne AjasudhImAM je kaMi ghaTanAe TI te kALanA pravAhamAM vilupta khanI che. paraMtu ene kathAtmaka itihvAsa jainadhama mAM, dhama sAhityanA pASaNa ane sarakSaNunI prAcIna tama paraMparA hAi, mAjasudhI akSata ane akSara rahyo che. vizva samagranI mAnavakulanI vikAsayAtrAnAM padacihanA saskRta-sabhya mANusanI kathAvArtAmAM jaLavAyAM che, ethI bhAratanuM prAcInatam kathAsAhitya amUlya dAna manAya che. paraMtu prAcIna ane. madhyakALamAM paNa je kALApravAhamAM ane aMdhAdhUMdha tenA dha moTA aza jainadhArAmAM jaLavAya che. AthI jainakathAsAhitya kAi dhama, vAda ke saMpradAyanI ja nahI, samagra saskRta mAnavasamAjanI amUlya mUDI che. A tretanA kathAsAhityamAMthI dhama' ane mAtra sthAtaMtranA sthUlaze pAra karIne emAM dhabakatA sabhyatA, saMskRtinA mAnavatihAsane jovAnI, pAmavAnI dRSTi che. ene mATe tA A yAsAhitya, ATalA amathA jIvanamAM saMpU` jANI-mANI-pAmI na zakAya evI agAdha akhUTa sapatti ane sAmagrI che. (10) vasudeva piMDI, saDesarA, pu-28 (11) vasudeva hiMDI, De. DeisarA, pR.-10. (12) vasudeva hiM'DI, DA. sAMDesarA, pR-13. (13) vasudaiva hiMDI, DA. saoNMDesarA, pR-218. (zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA upakrame "madhyakAlIna gujarAtI jainasAhitya' viSe vaijAyelA parisaMvAdamAM rajU thayela niSTha dha).
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 prabhunlR jIvana tA. 16-7 87 mArA anubhavo : bhAratIya prajAnI khumArI, duba LatA ane maryAdAnA Alekha svAmI akSarAnaMda sarasvatI AtmakathA lakhanAre vicAromAM pAra'ka spaSTatA, Atma nirIkSacu, bhUlasvIkAra ane sudhAravAnI tatparatAnuM tapa AcaravuM paDe che. 'satyanA prayogA'mAM gAMdhIjIe AvuM tapa Adaryu hatuM. gur3hatyAga karyAM pachI thayelA anubhavane svAmI saccidAna da jIe zabdabaddha karyuM che. mArA anubhavo'mAM emane dezATana daramiyAna thayelA anusavAnA AdhAre emaNe bhAratIya prajAtI duMLatA ane maryAdgAnuM bhAna karAvyu` che. tA karyAMka e aMge Akroza ane rAtra ThAlA che. kayAMka e potAnA anubhava para AdhArita, maryAdita daza na hoi, emanuM kathana ekTiMgI ke arapaSTa raghu hevAtA sabhava che, teA karyAMka emaNe dIThelI vAstavikatA sAthe ja nisbata hoi, emanA vicAramAM ke atha dhaTanamAM tarka doSa hovAne ke sanAtana satyathI jIkA paDatA heAvAnA salava jAya che. jIvanamAM eka taraph bhAvanA ane khIjI tarapha vaijJAnika abhigama DAvA joie. vaijJAnika abhigama apanAvA emane Azrama vyavathA gaLe UtaratI nathI. emaNe puratakanI bhUmikAmAM lakhyuM che : pace tera vaSe. kAi vRddha sanyAsa gratuNu kare e ' vAta ja hAsyApada che. jyAre tenuM zarIra rogAthI tayA duH`LatAthI khakhaDI gayuM. DAya, tene sevA-suzruSa nI tathA lAgaNI tI jarUra hAya, parapUNuM' AzvAranI jarUra heya, The'DI-garamI--varasAdathI rakSaNunI jarUra hoya tyAre te vRddhane mRtyAga karAvI, gAma bahAra vRkSa nIce rahevuM tathA pAMca dharanI bhikSA lAvI, pANImAM akheLIne eka vakhata khAvuM, kASTa pazu sthaLe traNa divasathI vadhu na rahevuM vagere kaoNra niyame sAthe jIvananAM pAchalAM va vItAvavA kahevuM te vyAvahArika tA nathI ja, mAnavIya pazu nathI.' (pRSTha-11) A vAta AgaLa lakhAvatAM teo kahe che : bIjI taraph dhAvasthA ke yuvAvasthAmAM sAdhu thaI javAnuM ke karI devAnuM paNa kahyuNakArI nathI. AmAM thoDA mANuse apavAda hAi zake keTalAka mahAna vibhUti thai zakaSA hoya tenI pazu nA nika' pAtAnA svAnubhavanI vAta karatAM te nikhAlasatAthI umere cheH 'jo meM gRhatyAga na karyAM heta tA huM' mAje je chuM te na thai zakaze. hota. ATalI svIkRti pachI paNa mArA ane bIjA anekanA anubhavathI kahI zakuM chu ke A kudaratI mAga nathI. nAnAM bALaka ke bALa yuvAnAne vairAgyane no caDAvIne A mAge' vALI to zakAya che, paNa pAra pa,DavAnu kAma-saraLa nahi, atyaMta kaThita banI jAya che.' Ama joIe te emanA vicAro sanyAsAzramanI viruddhanA jaNAya. paraMtu teo kahe che : 'peAtAnAM bALakAne sAdhu nA khatAvaze, sajjana banAo. ATaluM kare teAdhaNa che.' Ama kahI AgaLa cAlatAM temA umere cheH 'mATalu' kahyA pachI paNu badhA ja mANusAe saMsArI ja thai javuM tevA mAre durAyala paNa nathI. zArIrika, mAnasika ane arthika rIte akSama hoya tevA mANuse mATe te du:khanuM kSetra thai zake che. temaNe kheMcavuM joie. jema kha mI'cIne utAvaLe utAvaLe sAdhu thavAthI bacavuM joIe tema khi mIcIne utAvaLe utAvaLe sasArI thavAthI pazu kheMcavu joie.' (pRSTha-12) svAmI sacciAnadanA A vicArA para zAMta citte vicAra karIe te ayogya avasthAe sa sArIe dIkSita thAnuM ke sasArIne dIkSita karavAnu TALavu joie evuM emanu kahevAnu AI zake emaNe chellA paricchedamAM 'akSama' hAya evA mANase mATe sAMsAra du:khanuM kSetra thaSa zake che. temaNe khayavu' joie, ema je kahyu' che ethI e bhAvAtha nIkaLavAnA sabhava khare, ke zArIrika, mAnasika ane Arthika rIte akSama mANusA mATe saMsAra du:khanuM kSetra che tenAthI temaNe khacavuM joie. matalabha ke saMnyAsa grahaNa karavA joie ? svAmIjInA A viyAro sAthe samata thavu mudrA che. hindu dharma'nA sanyAsAzrama ke sAdhu dharmanA AdezanA ethI cheda ja UDI jAya che kAraNa ke emaNe khAlyAvasthA, yuva vasthA ke vRddhAzramamAM sanyAsa levAnuM binajarUrI ke akudaratI lekhALyuM che. gRdghatyAgathI zarU thayelI emanI anuRSayAtrAnI anubhUti thAya evI keTalIka kSaNo A pustakamAM bhArAbhAra paDI che. vairAgyanI utkaTa kSaNe, gRhatyAga pahelAMnA tera divasa te pUru* jamI zakayA na hatA emaNe A mATe tArajhu Apyu cheH ciMtA tathA bhAmAM jema mANusanA kherAka dhaTI jAya tema hanI tAlAvelImAM pazu khArAka ghaTI jAya che.' emanA grutyAgamAM cAra vakhata jamavAnI Teva aDacaNurUpa hatI. e Tale te vAravAra DhIlA paDayA hatA. dinapratidina vairAgyanu jora vadhatuM gayuM ane dRDha nizcaya sAthe te sAdhu mArge javA AgaLa vadhyA. A paristhitinuM emaNe vedhaka alakana karatAM kahyuM che kAi pakI dhUna rvitA sAhasa nathI karI zaRtu ane dhUnI mANasane leA DAhyo nathI mAnatA. jo ke AvA dhrutI mANusA ja krAvAra mahAna kAya karI zakatA heya che. bahu phUMkI phUMkIne pagalAM bharanArA bahu bahu tA sArI rIte dharabArapeDhIe sAcavanArA nahi.' sTezana para paricita vyakita vikeimArI para UbhI hatI. teo tyAMthI khasatAM ja na hatA. eLakhANuM TALavA 'vAmIjIe TikiTa lIdhA vinAM jaM gADImAM khesI javAno niNa ya karyAM e aMge emaNe radhyuiM che ke pAdarzI paristhiti sAthe budhijheDa karI letA hAya che. je AvI badhAya nathI karatA te kAM tA de thaine pUjAya che, +-aaN tA vekriyA thaI haMsIna pAtra bane che.' (pRSTha 7) sUpta sTezane te evA bhaya sAthe te UtaryAM daravAjA para TikiTa Agaze te ? zyAgaLa vaLa. emanA Azraya vacce TikiTa lenAra RdhikArIe TikiTa mAgavAnI jagyAe emane prAma karI, gheDA khasI jaine jagyA karI ApI. A dezamAM zlAnTe paNa sAdhusaMtA pratye keTale bhAva che! !TalI dhera avyavasthAmAM paNa Ave. bhAva TakI rahyo che, enu' emane Azcaya thayu. (pRSTha-8) evA emanA ravAvika udgAra che. bhikSukAnA praznanI carcA karatA emaNe emAM pesI gayelAM aniSTanI vAta karatAM emaNe sahuja udgAra kADhayA che ke keTalAka sazakata mathurA A mArge jIvI rahya! che. sInAjorI ane dAdAgIrI karanAra paNa AmAM che te pazu emanA manamAM A lekA pratye Aje pazu lAgI che. mikSukA TukaDA
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-87 prata jIvana * paddha zrIma tene tyAMthI nahi, paNa garIne tyAMthI temane maLato hoya kADhatAM egaNe yogya ja kahyuM che ke gAMjo, bhAMga, carasa vagerene che. havAmIjI temanA pratye sahAnubhUtithI kahe che: "te kaI deve upayoga karanArA, jabaradastIthI udharANa karanArA, ardhanagna nathI ke ApaNe temanI pAse uttama svabhAva ke jIvananI apekSA ane bIbhAsa zabda khelanArA bAvAe AvA rathAne rAkhI zakIe. temanAmAM aneka de chete ApaNAmAMya avAranavAra mANatA hoya che eTale. baLabacAva kayAM nathI? paNa denuM DhAMkaNu paise che.' bAra kareDa pUjArI sAdhu mAtrane bAvA samajI dhRNu karate thaI jAya te ' rUpiyAnI gAyanI carabI vejiTebala ghImAM bheLavI denAra zrImaMta, svAbhAvika che. AvuM avalokana emaNe A pustakamAM ghaNI dezanAM gupta rahasyane videzIone veMcI mAranAra, laMca-ruzavata laine lAlacoLa thayelA adhikArIo ane paraloka sudhArI jagyAe karyuM che. ApavAnA IjAradAra cAkhaDIomALA karatAM A kheTa nathI. be. pATaDImAM kathAne prazna eka tAMtrika sAthe eka mAsathI ' , aniSTonI tulanA karI eka aniSTane nyAyamukata TheravavAmAM . vikhavAda cAlatA hatA. uttara pradezanA tAMtrika brAhRAza sAdhune tarkasaMgatatA nathI. revAba hato ane bIjI tarapha pUNezvara nAmanA eka senI amerikAnA dUradarzana para mulAkAta ApatA bhikSuka vize bhakata kathA karavA AvyA hatA. tenI te zudra kahevAya. enAthI emaNe vedhaka pratyuttara Apyo hato. je tamAre deza kAje vyAsapITha para besAya nahi. uttara pradezanA brAhmaNa sAdhue tene tamAma prakAranI velaphera sahAya baMdha karI de te karaDe mANase ane gAmane zApa ApavAnI dhamakI ApI. A dhamAlamAM paga ghasIne marI jAya. sAmAjika sahAyatAnI javAbadArI ravAmI saccidAnaMdane emaNe vacce nAkhatAM kahyuMH dekha kausA sarakAre lIdhI hovAthI bekArI bhaththu ke vRddhAvasthAnuM chuM ke cala rahA hai' eTale svAmIjIe "baheta bUrA cala rahA hai" -- anya koI bhaththu ahIM leke meLave che ne ke jIve che. ema kahyuM. emanA pratyuttarathI emane Thesa lAgI. uttara pradezanA amAre tyAM AvuM kaMI bhaNyuM nathI apAtuM chatAM leke jIve che brAhmaNa sAdhunA zarIramAM jANe hanumAnane praveza thayo hoya tema kAraNa ke garIba prajA pitAnA TukaDAmAMthI TukaDe ApIne A abhizata hatabhAgI prajAne jIvADe che" (pRSTha-14) te dhrujavA lAge. ene paDakAratAM svAmI saccidAnaMdajIe ' emane paribhramaNa daramiyAna thayelA anubhavo rasaprada che, kahyuM: 'Ina kabUtaraki Apa Dara rahe che, jini de de. ema e anubhavo para emanuM ciMtana paNa eTaluM ja rasaprada che. tIna tIna mahine ApakI sevA karI che. aba inake rAkhIlI relave lAIna paranA eka sthaLe eka kheDUtane savAranA ciNyiA bananA cAhate ho?' sabase pahale muje hI "pahoramAM svAmIjInAM darzana thayAM ethI bhAvavibhera thayA. eNe sAMkaDA ciDiyA banA de.' ema kahI tAMtrika sAdhunuM trizULa gajavAmAM hAtha nAkhI kANAvALe paise kADhI ane atyaMta pakaDI lIdhuM. te DaghAI gayA. vAtAvaraNamAM parivartana thayuM. gAma-bhAvathI kahyuM : "lyo bApajI kUla nahi te phUlanI pAMkhaDI. savAmI lAe svAmIjIne sAkSAta muralIdhara bhagavAna mAnyA. A saccidAnaMda saMnyAsI thayA enI pAchaLa kaMcana ane kAminInA prasaMga para TippaNu karatAM emaNe kahyuM che ke dubaLa prajAne tyAganI bhUmikA hatI. e darzAvatA emaNe sagava ApattiomAMthI choDAvanAra vyaktine A ja pramANe leke kahyuM: "huM paisAne aData nathI." paisAne asvIkAra karavAthI ' : bhagavAna mAnI besatA haze. uddhAraka vIra ke jJAnI puruSa pelA kheDUtanI zraddhA khUba ja vadhI gaI. A dezamAM tyAgane Aja rIte aMte bhagavAne thaI jatA haze. paNa A prakArathI Tale mahimA che enA para ciMtana karatAM emaNe noMdhyuM che te prajAnI dubaLatA kAyamanI thaI jAya che. kAraNa ke ke 'tyAganI paNa khumArI hoya che, AvI khumArI dhIre dhIre pharI pAchI Apatti Ave tyAre kaIne kaI bhagavAna AvIne ahaMbhAvamAM paNa badalAI jatI hoya che. koI 5Nu guNuM jhaTa sAruM karI jaze tevI AzA temane akarmaNya, sAhasahIna ane daIne dezamAM rUpAMtarita kaMI jatAM vAra nathI karatA. izvarakRpA kAyare banAvavAmAM nimitta thatI hoya che. (pRSTha-16 3). hoya te ja sabhAnatA rahe nahi te guge paNa vyakitane bemAnA harijananA maMdira praveza prakaraNamAM emaNe sarasa vAta banAvI mUke." (pRSTha-19). karI che: "hindu prajAnA durbhAgye dharmanuM sukAna dhamathI AjIvikA mANasane pitAnI jJAti pratye keTale rAga hoya che enuM calAvanArA mANusenA hAthamAM rahyuM che. A lekae pitAnI eka sarasa udAharaNa emaNe ApyuM che. paribhramaNu daramiyAna beDI AjIvikA cAle te mATe asaMkhya karmakAMDe, vidhie, eka gesaSTha jevI athavA kAmane tyAM jamavAnI emaNe hA pADI. vidhAne vagere karyo. amane jIvana mATe suvyavarathA tathA samAjane tenI gosvAmIne navAI lAgI. ApaNI samAja vyavasthAmAM navA sadhinA tava banAvavAnI jagyAe piTapeSaNunuM ma yama, paricaya ke saMbaMdhamAM jJAti ke jAtinI spaSTatA anivArya banAvo. AvuM karavA mATe keTalAMka aniSTone sthApita karavA gaNAya che. gAsaSTinI patnIe emane pUchayuM: "mahArAja, tamAruM jarUrI hatI. prathama aniSTa te varNavyavasthA, bIja aniSTa te dUdha kayuM?' svAmIjIe pratyuttaramAM kahyuM: 'tamAruM A rAkhe varNavyavasthAne Izvararacita manAvavAnI vRtti. troja . gesaba kuTuMbane anahada AnaMda Ape. jo ke ravAmAM aniSTa che. AvI vyavasthAnuM nAma ja dharma" (pRSTha-265).", saccidAnaMda AvA bhedanA virodhI che.' maMdiranA sarakArI adhikArIonI madadathI tALAM teDI harijanoe gRhatyAganA cethA ke pAMcamA divase teo maDhI pahoMcyA. maMdira praveza karyo ane AratI, pUjA, bhajana, kItana kayAM gAma vacce sAmAnya evuM rAmajI maMdira, madiranI cAre tarapha e prasaMganuM Alekhana karatAM ema para jai AvelA eka pradakSiNane mANasa sUI zake te keTale paheLe gaLA, kadAca saMnyAsInuM uddharaNa ApyuM che. jIvanabhara A lekenA kalyANa A sAdhusaMte ahIM vizrAma karatA haze. bhagavAnane namaskAra karI mATe kAma karavAnI ahAleka pikAratA A saMnyAsI gAdI para pradakSiAvALA' razImAM emaNe thele mUkaye. tyAM AvatAM badalAI gayA. e aMge emaNe rimAka karI cheH pUjArIe bUma mArI: mahArAja adhara rahetekA nahi ha. sUrya ' . zrImaMta ze AgaLa vaicArika krAMtinI mazAla pradIpta rAkhavI AthamavAnI taiyArI hatI. tene sAMje jamatA nahi, mAtra, kadina hoya che. zrImate vinA mo calAvavA kaThina hoya che. sUvAne ja prazna hatuM eTale svAmIjIe pUchayuM : "aura jemaNe ma calAvavA hoya, meTA moTA bhaMDArA ke samaya nI sthAna rAta kATane ? te pUjArIe kaThora thaIne karavA hoya teNe sIdhI yA ADakatarI rIte thImanI parata , kahyuM, "Apa kahIM bhI jAo, yahAM rahane hukama nahi ha.' mAnavI ja paDatI hoya che." (pRSTha-268). pUjArInA AvA valaNa mATe te javAbadAra nathI tevuM tAraNa 2 : C (kramaza:)
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' prabuddha jIvana tA. 16-7-87 sva, veganiSTha AcArya zrI buddhisAgarasUri lakSmI vilAsa mahelamAM emanuM vyAkhyAna gaThavyuM hatuM jethI (pRSa 54 thI cAlu) bIjA loko sAthe emanA kuTuMbane mahilA vargo mahArAjazrInA buddhisAgara mahArAje ATalA ahapa AyuSyakALa - vyAkhyAno lAbha laI zake. mahArAjazrInI vyAkhyAnazailI eTalI daramiyAna 20 hajArathI vadhu pratyenuM vAMcana karyuM hatuM. ' saraLa rocaka ane prasaMganusAra rahetI ke jethI keTalAya rAjavIA atizakita nathI. satya hakIkata che. temanI vAMcavAnI ee zikAra, mAMsa, jugAra ane madirAne tyAga karyo hato. ane grahaSNu-smaraNa karI levAnI zakita jhaDapI hatI. emaNe sayAjIrAva gAyakavADe dazerAne divase vaDodarAmAM thate pADAne vadha, devacaMdrasUri kRta "AgamasAra" gra-5 se vakhata vacce hate. buddhisAgarasUrijInI preraNuthI kAyama mATe baMdha karAvI dIdhuM hatuM. - zrImadda bhagavata gItA cha vakhata vAMcI hatI. ekI beThake saLaMga rava, buddhisAgarasUrijInA jIvana ane sAhitya upara cha kanaka besI teo te vAMcI . jatA. AcArAMgasutranuM, AnaMdadhanajI, devacaMdrajI ane upAdhyAya yazavijayajInA adhyayana traguvAra karyuM hatuM. temanI vAMcavAnI ekAgratA. sAhityanI dhaNuI UMDI asara paDI che. e traNenuM jIvanacaritra addabhuta hatI emaNe lakhyuM che. devacaMdrajInA graMthanuM emaNe saMpAdana karIne temane A divasa lekhana ane vAMcatamAM pasAra thate. be bha.mamAM prakAzana karyuM hatuM. AnaMdadhanajInAM pada upara pethApuramAM cAturmAsa daramiyAna pitAne aMtakALa nA Ape emaNe savistara je vivecana karyuM che te jotAM tatvanA uDANamAM javAnI temanI adhikArazakita keTalI moTI che tenI jANIne pitAnA 20thI vadhu grantha eka sAthe 7:5vA mATe : pratIti karAve che. sva. buddhijAgarasUrie pote paNa aneka ApI dIdhA hatA. emanA samayamAM phAunTana pena (te samayane pade, stavane, sajajAo, pUjA zabda inDIpena)ne vaparAza cAlu thayo haze, paraMtu temaNe pita vagerenI racanA karI che. jemAM emanI bhakitavairAgayukata kavitvazakitanuM subhA darzana thAya che. inDIpena kayAreya vAparI na hatI. ghaNuMkharuM pensilathI emaNe pace tera varSa pahelAM vi. saM. 1967mAM bhakhelI lakhatA athavA zAhInA khaDiyAmAM banela kinto baLIne bhaviSyavANI ke rAjAe maTI mAnava thaze, rAjAzAhI jaze lakhatA. jAre lakhatA tyAre rojanI bAreka jeTalI ane vijJAnanI vidyAthI eka khaMDanI khare bIjA khaMDamAM penisa vaparAtI emanuM lekhanakArya 20 hajAra pAnAthI vadhu thayeluM che. teo lakhavA mATe meja vAparatA nahi paraMtu tAru Avaze e sAcI paDI che. pitAnA ghUMTaNa upara kAgaLa rAkhI TaTTAra besI lakhatA. teo - sva. buddhisAgarasUrie jainanA vyAvahArika ane dhArmika sAdhujItamAM kyAreya bhIMtane aDhevI beThA nahotA. AvI vivAbhAsa upara ghaNe bhAra mUkaye hate. vaNika jaine vepAraekAgratAthI cIvaTapUrvaka teo pitAnuM lekhanakArya kare dhaMdhAmAM jeTalA pravINa hoya che teTalA vidyAvyAsaMgI nathI hotA. jatA, teo pitAnI rojanIzI lakhatA ane temAM pate e mATe emanI bhAvanA jaina gurukaLA sthApavAnI hatI. emaNe vihAra vize tayA je grantha vAyA hoya atha jenI jenI pAlitANAmAM zrI yazovijayajI jaina gurukuLanI sthApanA ane vikAsa sAthe tattvacaryA karI hoya tenI noMdha rAkhatA. mATe preraNA karI hatI. amadAvAdamAM tathA vaDodarAmAM paNa jaina be DiganI sthApanA karAvI hatI. emaNe jinAlayenI prANa- buddhisAgara mahArAje aSTAMgayogano UMDo abhyAsa karyo pratiSThA, upadhAna matsa, cha'rI pALatA saMghe ityAdinuM hatA ane temane keTalIka gasiddhio prApta thaI hatI. alabatta, Ayojana paNa karAvyuM hatuM. pAThazALAo ane dharmazALAonI teo tenI jAherAta karatA nahi. paraMtu koI adhikArI jijJa su sthApanA karAvI hatI. vijApuramAM hastalikhita pratenA bhaMDAra heya te tene pitAne pravega gupta rIte batAvatA. yogasamAdhimAM mATe "jJAnamaMdiranI sthApanA karAvI hatI. mahuDInuM ghaMTAkarNa lIna thaI pitAnA zarIrane teo jamInathI addhara rAkhI zakatA. mahAvIranuM sthAnaka e emanI jIvaMta smRti samAna banI gayuM emanA e prayoganI nadhi najare jonArAoe lakhelI che. che. emanI preraNAthI mANasAmAM sthapAyeluM zrI adhyAtma jJAnavaDodarAnA sara manubhAI dIvAna ane De. sumanta mahetAnI prasAraka maMDaLa" sAteka dAyathI emanA mathenA prakAzananI vinaMtIthI temaNe pitAnA hRdaya ane nADInA dhabakAra baMdha pravRtti Aja divasa sudhI karatuM AvyuM che. karI batAvyA hatA. aneka lokone temanA AzIrvAdathI ke sparzathA pitAnuM duHkha dUra thayAnA anubhavo thayAM che. teo pU. buddhisAgarasUrie emanA jamAnAmAM joyuM hatuM ke pitAne dhyAnasAdhanA mATe ekAMta rathI vadhu pasaMda karatA. keTalAya du:khI jaina leke pitAnAM duHkha dUra karavA mATe pIra kayAreka te mATe nadIkinAre ke jaMgala kha, jatA. bhayA jevI vagerenI mAnatA rAkhatA hatA. AthI emaNe lekanA e jagyAmAM besatA. vi. saM. 1967mAM catumAsa mATe muMbaI padhArelA pravAhane vALavA mATe ghaMTAkarNa vIra nAmanA devanI sAdhanA karIne tyAre rastAmAM berIvalI pAsenI kerInI guphAonI khabara ene sAkSAtkAra karyo hato temAM potAne jevI AkRti dekhAI te pitA e guphAomAM jaine temaNe yogasAdhanA karI hatI.' pramANe mahuDIthI mULacaMda mistrIne khelAvIne te pramANe mUti teo jayAM jyAM vicaratA tyAM sarvadharmanA loke ketarAvIne mahuDImAM zrI padmaprabhunA jinAlayanI bahAra rathApanA temanA darzana mATe ane temanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA ekatra thatA. karAvI. tyArathI e tIrthakSetra uttarottara mahimAvaMta banatuM gayuM. temanA vidyAranuM mukhya kSetra sAbarakAMTha hatuM. vijApura, amadAvAda, ganA UMDA abhyAsI hovAnA kAraNe buddhisAgara mahArAjane mANasa, pethApura, mahesANA ANaMda, pAdarA vagere sthaLoe temanA pitAne aMtimakaLa jaNAi gayA hatA. vi. saM. 1981nA cAturmAsa thayA hatA e jamAne briTiza sarakAranI sAthe sAthe jeTha vada 2 nA divase teo mahuDImAM hatA tyAre pitAne dezI rAjAone paNa hatA. iDara, mANasA, pethApura, varaseDA vijApura laI javA mATe bhakatane kahyuM hatuM. savAre ATha vAge vagere rAjayanA rAjavIo, ThAkara temane sAMbhaLavA mATe padhAratA. nIkaLavAne samaya jozIe kADhI Ape hatuM. temAM pote pheraphAra vaDodarAnA sayAjIrAva gAyakavADe khAsa nimaMtraNa ApIne pitAnA karA ane vahelA nIkaLyA. ane jeTha vada-8nA divase savAre * Raa ke
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-87 prabuddha jIvana ATha vAgatAM pahelAM vijApura pahoMcI gayA badhAne khamAvIne thAya ane haNAya che. A vastu sAcI hoya te pitAne priya maMtra "OM marAvIne jApa pote cAlu AcArya samantabhadranI vANImAM kahevuM joIe, bhagavAna karyo ane ziSya tathA ekatra thayelI mAnavamedanI pAse e jApa mahAvIranI pratiSThA kaI evI ghaTanAomAM ane bALacAlu rakhAvyA. pAsanamAM besI pite samAdhi lIdhI ane prANa kalpanAo jevA dekhAtAM vaNamAM nathI, kAraNa ke evI daivI rUMdhIne savA ATha vAgye deha . emanA kALadharma pAmyAnA ghaTanAo ane ad bhuta camakArI prasaMge te game tenA jIvanamAM samAcAra cAre bAju prasarI gayA. varNavAyelA sAMpaDI zake che. tethI jyAre dharmavIra dIdha' tapasvI sva. pU buddhisAgarasUri mahArAjanA jIvananA aneka preraka mahAvIranA jIvanamAM Dagale ne pagale devone AvatA joIe prasa ge che. emanuM sAhitya atyaMta vipula che. emanA jIvana chIe, daivI upadravane vAMcIe chIe ane asaMbhava jevI dekhAtI ane sAhityane abhyAsa karatAM zAstrajJa, mamaM. bahuzruta, saMyama kannAonA raMga nihALIe chIe tyAre ema lAge ke, bhagavAna pAlanamAM atyaMta kaDaka, anekanA dila jItanAra vAtsalyamUrti 5 pU. sva. buddhisAgarasUrinI eka anokhI chApa ApaNuM mahAvIranA jIvanamAM sthAna pAmelI A ghaTanAe asalamAM cittamAM aMkita thAya che aneka lekene sanmArge vALanAra e vAstavika nathI paNa paDezI vaidika-parANika vaNane uparathI pAchaLathI levAmAM AvI che." bhavyAtmAnuM jIvana kavana sau kone mATe preraNArUpa thAya tevuM che. - ramaNalAla cI. zAha paMDitajI mAne che ke, te yugamAM A camatkAro sAdhAraNa zraddhALu bhakate mATe yogya hatA; paNa AjanA yugamAM epa saMgha samAcAra dUra karIne mahAna puruSonA jIvanane vAMcIe te vadhAre sahajatA paryuSaNa vyAkhyAnamALA ane saMgatatA dekhAya ene temanuM vyakitatva vadhAre mAnanIya bane che saMghanA upakrame prativarSa jAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA karmavIra kRSNanA jIvananA AdarzanI vAta mahAvIrane A varSe zukravAra, tA. 21-8-1987 thI zanivAra tA. saMpradAyanA anuyAyIone pUrNapaNe samajAvavI muzkela che tema 2-8-1987 ema nava divasa mATe javAmAM AvI che. dharmavIra mahAvIranA AdarzanI khUbIo game teTalI dalalethI A divase daramiyAna reja savAranA 8-30 thI 9 20 ane kRSNanA saMpradAyanA bhakatane samajAvavI muzkela che. te zuM ame 9-30 thI 10-30 sudhI ema be vyAkhyAne raheze. ane karmanA Adarza vacce koI e virodha che ke, jethI eka vyAkhyAnamALA biralA kIDA kendra, pATI, muMbaI-400007 AdarzanA anuyAyIone bIjo Adaza' taddana agrAhya lAge ? khAte De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne javAmAM vicAra karatAM dekhAya che ke, zuddha dhama' ane zuddha kama' e AvI che. bane eka ja acaraNagata satyanI judI judI be jue che. A vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAtA tarIke pU. munizrI emAM bheda che, paNa virodha nathI. yazobhadravijayajI, pU. morArIbApu, pU. satyamitrAnaMda- - paMDitanI A AkhI vAta eTalI samatela, tarka pUrNa girijI, De. ramaNalAla cI. zAha, De. guNavaMta zAha, zrI vijJAnika taTasthatAthI khacita ane samadazI lAge che ke jemAM zazikAnta mahetA, zrImatI mRNAlinI desAI, zrImatI pitAnA saMpradAya mATe nathI mAtra rAga ke parasa pradAya mATe mAtra Sa sunaMdAbahena vorA, De. kumArapALa desAI, prA. hari je vizvamAM satya eka ja hoya ane te satya siddha bhAI koThArI, De. narendra bhANavaDa, Do. zekharacaMdra karavAne mArga eka ja na hoya te bhinna bhinna mAge e satya jaina, zrI aniruddha ramAtara vagere padhAraze. sudhI kaI rIte pahoMcI zakAya e samajavA mATe virodhI' ane * vyAkhyAnanA viSaya sahita vigatavAra kAryakrama have pachI bhinna bhinna dekhAnA mArgone udAra ane vyApaka daSTie jaNAvavAmAM Avaze. samanvaya karavo e kaI paNa dhArmika ane pratibhAzALI puruSa -maMtrIo mATe Avazyaka kartavya che. anekAntavAdanI utpatti kharI rIte paMDita sukhalAlajI. AvI ja vizvavyApI bhAvanA ane dRSTimAMthI thayelI che ane ( pRSTha 62 thI cAlu) tene tevI rIte ja ghaTAvI zakAya." kharekhara ahIM' ApaNane e emane svIkArelo jIvanamArga hato. paMDitajInI udAra ane vyApaka samanvayadRSTine paricaya maLe che. ' sanmatitakanuM saMpAdana eTaluM uttama rIte emaNe karyuM ke, e graMtha bhAratIya dArzanika carcAomAM vizvakezanI garaja sAre (chaThThA jaina sAhitya samAroha, khaMbhAtamAM rajU thayela nibaMdha) . eve che tethI bhAratIya vijajagatamAM emanuM nAma thayuM. e zramamaMdira mATe noMdhAyelI bheTanI yAdI graMtha te mAtra jainadarzana che paNa emAM je viSaya carcAyA che 143pa0-00 gata aMkamAM pragaTa thayelI yAdI pramANe che te bhAratIya dArzanika viSaya che ane tethI tulanAtmaka TipaNene 51000-00 zrI keena. zAha ceriTebala TrasTa (agAunI - abhyAsa karanArane camagra bhAratIya darzananI gaMbhIra carcAo yAdImAM rUA. 5000 AvI gayA che e uparAMta sahajamAM eka ja graMthamAM maLI jAya tema che. A graMtha mATe A rakama che). emaNe nava varSa ApyAM. te jotAM gAMdhIjIe emane eka varSamAM 6000-00 zrI umedacaMdabhAi dozI ArAma karavAnI salAha ApI hatI. 3000-00 , e. je. zAha. dhamavIra mahAvIra ane kamavIra kRSNa e prakaraNamAM paMDitajIe vaidika dharma ane jaina dharmanI tarkazuddha sarakhAmaNI *00 , gulAbacaMda karamacaMda zAha 30 0 0-00- e. Ara. zAha, H. V. F. , . karI che ane mahAvIra tathA kRSNanA jIvanaprasaMgomAM bheda batAvI -00 , mahendrabhAI vorA lakhyuM che, "jainasaMskRtimAM vahema, camatkAre, karipata : 2000 mADaMbara ane kAlpanika AkarSagAne jarAya sthAna nathI. -00 ,, sI. ena. saMghavI , 1001-00 , apUrva rAjendra zAha jeTale aMze evI kRtrima ane bAhya vastuo dAkhala thAya teTale aMze jenasaMskRtine bAdaza vikata . 2,65,00ra-00 : 0 o 6 ! ? o o
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana lA, 16-6-87 paMDita sukhalAlajI | [] prA, gulAba deDhiyA dekhyAne deza bhale laI lIdhe, nAtha ! gAMdhIjIe paMDitajIne haratIpharatI vidyApITha' kahelA ne paNa kalaravanI duniyA amArI ! gAMdhIjI jaladI koinA para rIjhe evA te kayAM hatA? TeravIne tAjI ke phUTI te najaruMnA ghaNIvAra evuM bane che ke, vizvadharma, mAnavadharma ke vasudhava kuTuMbakamanI vizada carcA karanAra paNa pitAnA sAMpradAyika saMkucita anubhavanI duniyA amArI ! kavi bhAnuprasAda paMDayAnI A paMktione 5Dita sukha valaNane tyajI na zake, pharI pharIne pitAnA pUrvagraha pAse ja lAlajInA saMdarbhe vicAra karyo tyAre kAvyane pAnI khuzI AvIne aTake, jyAre paMDitajI te jaina dharmanI vAta karatAM karatAM ene vistAra sAdhI, UMDANa sudhI jaI anya dharmo sAthenA kaMIka ora hatI. akhei gaI tethI dekhyAne deza-AsapAsane paricita tulanAtmaka stare laI gaSA. payuMSaNa vyAkhyAnamALA ane paricaya TrasTa jevI samayanI pradeza gaye paNa prajJAcakSuthI jJAnanI duniyA khUlI gaI. sAthe sAthe cAlatI pravRttionA preraka-sthApaka e hyA. prajAnI paMDitajI dharmane jevAne badale dharmane jIvyA. gaMgAne tIre vaicArika saMpatti vadhe e emane gamatuM. satya mATenI tAlAvelI UbhA rahI pravAhadarzana karavAne badale gaMgAmaiyAe avagAhana emanuM preraka baLa hatuM. prakAMDa vidvattA ane sAthe sAtha karyuM. gaMgAnadImAM nAhayA, taryA ane phUkhyA nadi, DUbatAM bacI vivekapaMDita samadazitA emanA zvAsamAM hatAM. AThamI sadImAM gayA. camatkAromAM na mAnatA mAnavIe pote camatkAra saja che. thaI gayelA samadazI AcArya haribhadrasUrinI yAda Ape evI puruSAtha camatkAra badhAM ja aMdhArAne oLaMgI javAne cama, kAra, samanvayakArI ane udAra daSTi paMDitajamAM hatI. , paMDita sukhalAlajInI najara Aja upara hatI. mane teo gaI kAlanI nahi, bhaMDAre, zAstra, saMpradAye ke siddhatinI jyAM. jayAre je kahevA jevuM lAgyuM te kahyuM, nirbhayatAthI kahyuM, pariNAmanI taiyArI sAthe kahyuM, parahita banIne kahyuM, nahi paraMtu AjanI, jivAtA jIvananI, cIkSAbahAranI khullA AkAzanI vastu samajatA hatA. kahevAtA taTastha bhIrutAnuM varadAna emane nahotuM maLyuM. asatya, emaNe vainika taTasthatA, vizALadilanI samanvayudaSTi ane saMkucitatA ane ajJAna sAme AMgaLI uThAvI, je tyAre saheluM UMDANa sudhI javAne apramAdI Agraha rAkhyuM. gAMdhIyugane nahotuM. Aje paNa nathI, Ama paNa kayAre hoya che? zebhe evA paMDita thayA. Aje paNa emanuM pustake vacita paDitajIe e vAtane barAbara samajI-vicArIne amalamAM ApaNI vivekabuddhi khIle che. ajJAnanA paDa kharI paDe che. mUkI ke jaina tattvajJAna e bhAratIya tattvajJAnanuM eka aMga che. jAte vicAratA thaIe evuM emanuM ciMtana che. zraddhA sAcA tethI anya dazanane abhyAsa karyA vagara mAtra jainadarzanane arthamAM zraddhA ane evuM emanuM darzana che. amAsa ekAMgI banI rahe tethI vaidika ane bauddhadarzanane akhAe kahyuM che paMDitajIe gurAgrAhI daSTie abhyAsa karyo ane tattvajJAnanA , pAne pithe lakhiyA hari, jayama veLamAM khAMDa vikharI, sArane pAmIne jaMpyA. - saMte khAdhI kIDI thaI, vaMcake samudhI vahI. hemacandrAcArya siddhahema vyAkaraNanI racanA vakhate 64 ' paMDitajIe kIDI jevA udyamI ane namra banI retImAM khAMDa paMDita ahama - alaga hastapratonuM paThana karatA jAya verAI gaI hoya tema zAstro-graMthomAM nirUpAyelA dhamane ane pote enA zabdabheda arthabheda tAravI gya AtmasAta karyo. pATha besADatA paMDitajIe paNa samatinI racanA vakhate | mahAvIra svAmInA jIvanacaritramAM jyAM naryA camakAranA 29 jeTalI alaga alaga hastaprato ane tenA saMdarbhamAM prasage Ave che tene ema ne ema na mAnI letAM, tenA AvatA sAhityane mULamAM sAMbhaLI gayuM ane pachI emAMthI hAdano vicAra karavAnI nirbhikatA paMDitajIe batAvI, e ja sAra tAravI Ape. AvA prasaMgoe jemaNe A puruSAthI sUcave che ke, teo na paMDita nahotA, jAgRta vicAraka hatA, prajJApuruSane kizana ApatA joyA haze te te hemacandrAcArya darzanavijJAnI hatA. merupana mahAvIra janmatAveMta ja kaI ladhu kRti joIne dhanya thaI gayA haze. rIte kare che e prasaMga kaI rIte Avyo haze tenI carcA paNa tarka ane anukaMpAne anokhe saMgama emanA vicAra emaNe tAvika rIte karI che. ane AcAramAM hatuM eTale taka pithI paMDita banAvI de ane emane pUrI khabara hatI ke, camatkArane paMDita mAtra dayAmAM vivekabhAna na rahe. paMDitajIe e vacce virala ane jJAnIo paNa je pIThabaLa Ape te camatkAre samatulA jALavI. caDI bese. emAMthI aMdhazraddhA, kriyAkAMDa, lAlaca, bhaya vagere ApaNA dharmagranthanA agAdha jJAnanuM pAna karI emanI saparivAra Ave. dharma dharma na rahe tethI emaNe camatkArone eka akhamAM harSanAM asu AvyuM haze te saMkucitatA ane spaSTatAthI inkAra karyo. chatAM zraddhAne te haMmezA uSmAthI mithyAbhimAna joI bIjI AMkha raDI haze. tethI te emaNe puraskAra karyo. pUchayuM hatuM, "ApaNane rAdhAkRSNana jevA vidvAne nathI joItA ?" gAMdhIjIe potAnA darabAramAM kevA kevA vidyAratna bhegA vidvAnane teo cetanagna the kahetA. kai paNa kSetramAM jIvana karyA hatA ! kAkAsAheba, mazarUvALA, gidavANI, dharmAnaMda kosaMbI, dhoraNanI sAthe vidyAdharaNa UMcuM Ave e emanI mathAmaNa hatI. paMDita sukhalAlajI, ravamI AnaMda, je gadhiIjInI AsapAsa emane je Arthika madada maLatI temAMthI pitAne mATe pharyA karatA upagraha nahatA paNa gAMdhIsUryamALAne tArAo ochAmAM ochA kharca ane vadhAremAM vadhAre kAma karavAnI laganI hatA, jemane potAne svataMtra prakAza hate. (anusaMdhAna pRSa 1 upara) mAlika : zrI muMbaI nena yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. , saMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasmAna : kena prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004. *
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / Sonth 54 Licence No. 1 37 C_Uddha jIvana varSa:49 aMka: 7-8 muMbai tA. 6-8-87 muMbai jana yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rU. 30- chUTaka nakala rU. 3-00 - paradezamAM era meila 6 20 % 12 ' taMtrI ramaNalAla cI. zAha parI Sa huM "parISaha' jaina pAribhASika zabda che. ane jainazAomAM AyaMbila, ekaTANuM (ekAsaNuM) vagere prakAranI tapazcaya te aneka sthaLe vaparAyela jovA maLe che. ' kare che jemAM zarIrane verachAe kaSTa ApavAnuM jas' zabda pUrisaru uparathI maLe che. pari eTale cAre hoya che. parISaha ane A prakAranI tapazcaryAmAM pharaka bAjuthI athavA vizeSapaNe. saha eTale sahana karavuM. varanAranI e che ke parISahamAM kaSTa AvI paDe che ane tyAre temAMthI saMdhi thatAM ghatSara thAya che. (vikalpa parIsaha, parisaha, pariSaha dUra na bhAgatAM te samabhAvathI sahI levAnuM hoya che, jyAre , paNa lakhAya che.) kAyalezAdi tapazcaryAmAM tevuM kaSTa acAnaka AvI paDeluM hatuM parISahanI sAdI vyAkhyA ApatAM kahevAyuM che ke parivahAta nathI, paNa tevI vyakita svecchAe, sAmethI tevuM kaSTa sahana kati vaSara : (variSahisite ti pariNA I) eTale je sArI karavA mATe tanamanathI sajaja thAya che. rIte sahI zakAya ema che athavA je sArI rIte sahana karI gRhastha AvI paDelAM kaSTane sahana karavA mATe sAmAnya levA joIe te parISaha, " rIte usuka detA nathI. temAMthI mukata thavA ke rahevA utsuka - sahana karavAnuM kaththAnI bAbatamAM hoya che. ko zArIrika rahevuM temane mATe svAbhAvika hoya che. mATe parISadanI vAta - hoya che ane mAnasika paNa hoya che. keTalAMka ko sudhA, tRSAnI jaina dharmamAM gRhastha karatAM mukhyatve sAdhuone lakSamAM rAkhIne jema zarIranI aMdarathI utpanna thayelAM hoya che. atizaya ThaMDI kahevAmAM AvI che. alabatta, ene artha e nathI ke ke atizaya garamI jevA keTalAMka ke bahArathI udbhavelA gRhasthane kayAreya parISaha vicAra karavAnuM nathI. bAra vatavArI hoya che. zrAvake ke anya je kaI gRhastha svecchAe samabhAvapUrvaka parISaha sahana karI le che tethI temane paNa saMyama, saMvara, sAmAnya mANasamAM kaSTa sahana karavAnI vRtti nathI hotI. nija'rAdine lAbha thAya ja che. Ama vratadhArI gRhasthane mATe : lAcArIthI mana vagara sahana karavI paDe te judI vAta che. pitAnI zArIrika ke mAnasika tAkAta vadhAravA mATe keTalAka mANase ane khAsa karIne sAdhuo mATe vividha prakAranI zArIrika ane mAnasika kaSTa - parISaha sahana karavAnI vAta svecchAe kaSTa sahana karavAnI Teva pADe ane vadhAre che te paNa jaDI ja vAta che. yuddhamAM sainike bhAre kaSTa sahana karIne, bhUkha, . vyavasthitapaNe, savigata ane sauddhAtika dRSTie je kaI a'mAM karavAmAM aAvI hoya te te jainadharmamAM ja che. tarasa veThIne, lAMbuM aMtara cAlIne paNa laI zake athavA sAdhAra7 dhavAyA hoya te paNa jhajhumI zake, e mATe teone prAraMbhathI , sAdhuoe parISaha zA mATe sahana karavA joIe ? ja meTa-bhAre kaSTa sahana karavAnI vividha prakAranI tAlIma tatvArthasatramAM vAcaka umAsvAtie parISadanI vyAkhyA ApavAmA ApavAmAM Ave che. maja, karacAkara vagere vaga badhita lakhyuM che : AjIvikA mATe bhAre vajana UMcakavuM, satata UbhA rahevuM, ujAgara mArgAcyavananirjarArtha pariSADhavyA : parISahA / karavA, bhUkhyA rahevuM vagere prakAranAM kaSTo sahana kare che paraMtu athata saMyamanA mArgAmAthI calita na thavAne mATe tathA je temAM lAbha ke svArthanuM pratyejana na hoya te svecchAe kamenI nirjarA mATe je sahana karavA yogya che tene parISaha kaSTa sahana karavA bahu ochI mANase taiyAra hoya che. kahevAmAM Ave che,. dhArmika hetuthI zraddhApUrvaka keTalAka mANUse kaSTa sahana parISahanI vyAkhyA ApatA anyatra kahevAyuM che ke: karavA taiyAra hoya che, paNa temAM ghaSIvAra tapazvanI bhAvanA heya che. agnimAM cAlavuM, khIlAnI zA para sUI javuM, kSudhAdivedanotpottauM karmanirjarAthai sahanaM parISahaH / / zarIre cAbakhA mAravA, UMdhA laTakavuM vagere prakAranAM kaSTa tevA (kSudhA vagere vedanAnI utpattine karmanijAnI dRSTithI prakAranA tapasvIo sahana kare che. kAyakaleza' e eka prakAranuM sahana karI levI tenuM nAma "parISaha' che.) tapa che. yogIo kaSTasAdhya evA AsanomAM be samaya jainazAstromAM nIce pramANe bAvIsa prakAranA parISa besavAne mahAva rAkhe che. keTalAka tapasvIo upavAsa, gaNAvavAmAM AvyA che. navatatva prakaraNamAM saMvaradvanA vivaraNamAM *
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 kahyuM cheH khuhA pivAsA sI unheM, TUMpA vAtathino / cariyA nisihiyA sijjA, akkosa vaha jAyaNA // alAmarAga tAsA, maNa savAra vIrA| pannA annANa sammattaM ia vAvIsa parIsahA // prabuddha jIvana 1. sudhA 2. pipisA 3. zIta 4. uSNa 5. za . acela 7. arati 8. strI 9. carcA 10. naSadhikI 11, cchA 12. ko 13: vadhu 14 yAcanA 15. avAla 16. raMga 17. tRNusparza 18. mala 19. satkAra-puraskAra, 20. prajJA 21. ajJAna ane 22. darzana. uttarAdhyapana sUtranu Akhu` bIjI' adhyayana parISaddha vizenu che. emAM A bAvIsa prakAranA parISahu samajAvavAmAM AvyA che. ezcayanamAM sudharmAMsvAmI jaMbusvAmIne kahe che H - iha khalu bAvIsa parIsahA samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa kAsaveNaM paveiyA, je bhikkhu seoccA naccA jeccA abhibhUya bhikkhAyariyAe parickyate / puThTho nA vihannejjA | (kAzyapa gotrIya zramaNu bhagavAna mahAvIre thyA khAvIsa parISada kahyA che, jene sabhaLIne, jANIne, jItIne, parAbhava karIne bhikSu bhikSAcarImAM jatAM jo sapaDAya te kAyara na bane. mat bhikSu parISahathI vicalita na thAya.) A bAvIsa parISahamAMthI keTalA zArIrika che, keTalAka mAnajika che; keTalAka anukULa parISaddha che ane keTalAka pratikULa parISaha che. vastutaH je anukULa parISahu hAya te anukULatA. karIne ke gamavAne bhAva utpanna karIne sAdhune sayamamAga thI calita karanAra che. je pratikULa parISaha che te kaSTo ApIne calita karanAra che. paraMtu parISaddhathI vicalita na thavu ane saMyamamAga'mAM dRDha rahevu' e ja sAdhunu kartavya che. bhagavAna mahAvIre sAdhuone, sAdhaka AtmAne parISaddha ane upasaga' ane samatApUrvaka sahana karI levAnA khela ApyA che. parISaddha ane upasaga' vacce. tAttvika bheda e che ke parISaddha sAmAnya rIte sahya hoya che. upasarga' vadhu bhayaMkara hoya che. keTalAka upasargAnI sAme mAsa TakI zake che, teA keTalAka upasargo maraNuAnta DAya che. parISaha karatAM upasaga'mAM mANusanI vadhu seTI thAya che. je parISahuM sahana na karI zake te upasarga' sahana na karI zake, parISada karatAM upaga'mAM sAmAnya rIte krama kSayane vadhu avakAza rahelA che. keTalAka parISaddha atizaya tIvra banatAM upakrama'mAM pariNAme che. parISahathI kayAreka azAtA, Adi kAyAnA anubhanna thavAnA saMbhava rahe che. eve vakhate sAdhuoe cittamAM samatA, svasthatA dhAraNa karavI joIe ke jethI navAM azubha kameryuM baMdhAya nahiM, ane udayamAM AvelAM azubha karmo bhAgavA jAya. eTalA mATe parISaha e savatu, mATu' nimitta khane che jmane krama kSaya karavAmAM madadarUpa thAya che. eTalA mATe parISaha te upasama' pratye sAdhake mitrabuddhithI jovu joie; peAtAnA upara upakAra cai rahyo che evI upakAra buddhithI parISaddha ane upasaga' pratye sAdhue, ArAdhakAe vicAravu joie. (1) kSudhA parISahuM : muni mahArAje kSudhA satASAne mathe gAyarI vaheAravA javuM paDe che. munio zAstrAmAM batAvelA 2 tA.1-8-8 42 prakAranA doSathI rahita bhikSA vAparavAnI hAya che. kAi vakhata zAstrAjJo anusAra gocarI na maLe te| kSudhAtu kaSTa veThavAnuM Ave che.teve vakhate te parISaha. ullAsapUrva'ka sahuna karI levA joie. AAjJAnuM ullaMdhana karIne deSayukata gocarI vAparavI na joie. vaLI dASaraddhita gocarI na maLe te tevI gecarI manAvavA mATe gRhasthane sUcanA na karavI joie. yogya gocarI maLI hota to sAruM thAta evA bhAva paNa manamAM na ANuvA joe. gAyarI na maLavAne kAraNe manamAM khinnatA na AvI joie. sAdhu bhagavatae gocarInI khAbatamAM evA bhAvanuM setrana karavuM joie ke peAtAne jo maigya gecarI maLaze teA saMyamanI vRddhi thaze ane jJAnanI ArAdhanA thaze ane jo nahi maLe tA tapanI vRddhi thaze ane kSudhA vedanIya krama'nA kSaya thaze. huM haMmezAM udaya bhAvamAM rahetA kSudhA-vedanIya kramana jItavAnu` kA` dhaNu kaThina che. sAdhu bhagavate kSudhA parISaddha upara vijya meLavavAnA che. uttarAdhyayana sUtramAM hyu che : kAlIpavvaMga saMkAse kise dhamaNisaMtae / mAyanne asaNapANassa adINamaNase care // (bhUkhathI sUkAIne zarIra kAgaDAnA paga jevuM kRza thaI jAya,. nase dekhAvA lAge te paNa AkAraNInI mA jANunAra sAdhu matamAM dInatA lAvyA vagara vicare.) (2) tRSA (pipAsA-pIvAmA ) parISahu : tarasa lAgI hoya tA muni mahArAja deSarahita bhaceta pANI ja vApare. te na maLe te tRSA sahana kare, paraMtu game teTalI tarasa lAgI hAyatA paNa doSayukata kAcu', saceta pANI na vApare. eTalu ja nahi te vAparavAnI manamAM IcchA paNa na seve. AvI rIte game tevI tarasa lAgI hAya te pazu teo peAtAnA cittane svastha rAkhe (3) zIta (sIya) parISahu : ziyALAmAM game tevI kaDakaDatI ThaMDI paDatI hAya tA pazu. muni mahArAja te sahana kare. ThaMDIthI bacavA mATe saMgaDI ke tApaNa karAve nahi. vaLI 'DIthI khacavA mATe potAnI vastranI maryAdA uparAMta vadhu vastro kAmaLI, kAmaLA rAkhe nahiM, ane te mATenI matamAM pRcchA paNu kare nahi. peAtAnA manane ravastha ane sthira rAkhI zIta parISahane teoe sahana karI levA joie. (4) uSNa (siNa) parISahu prakhara unALAmAM game teTalI garamI paDatI haiAya te pazu muni bhagavata AkuLa-bbAkuLa thayA vagara te garamIne sahana karI le. garamIthI bacavA snAnAdi kriyA na kare ke jaLa vagerene upayAga na kare. vaLI auSadhakIya ke anya kAi paNa prakArane zIte pacAra seve nahi ane te mATe icchA paNa na kare. (5) IMsa (Isamasaga) parISahuM zarIra upara DAMsa, macchara, mAkhI, mAMkaDa vagere pIDA kare te suni bhagavaMta te samabhAvathI sahana karI le. te jIvAte zarIra parathI uDAvavA ke khaseDavA prayatna kare nahi te te jIve vize manathI azubhra paNa ciMtave nahi. uttarAdhyayanamAM kahyuM cheH na saMtase na vArejjA maNaM. pi na paosae 1 uveha na haNe pANe bhuMjate maMsasrANiyaM // (mAMsa ane lAhIne cUse-khAya chatAM sAdhu prANIone
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 16-6-87 prabuddha jIvana ' satAve nahi, aTakAve nahi, haNe nahi eTaluM ja nahi e mATe pitAnA manane paNa dUSita na kare.) (6) acalaka parISahaH - sAdhu mahArAjanAM ya jUnAM thaI gayAM hoya, phATI gayAM hoya ke cera vagere kAI uThAvI gayA hoya te paNa lajajA, ciMtA, aphasesa ItyAda kare nahi. vaLI sArA vastranI Icacho kare nahi. pitAnA zarIra paranAM jINuM, malina ke phATelAM vastrane mATe manamAM kSobha ke dInatAne bhAva AvavA de nahi, athavA sArAM vastro meLavavA ke paheravA mATenI manamAM -abhilASA na rAkhe. je vastra maLyuM te samabhAvathI grahaNa kare. sAruM vastra maLyuM hoya te manamAM rAjI paNa na thAya, ane halakuM vastra maLyuM hoya te manamAM khinna paNa na thAya. jinakalpI sAdhuo athavA digaMbara sAdhuo vatrarahita hoya te teoe natAne parISaha samajIne svIkArI levI joie. te mATe manamAM kSobha ke lajajAne bhAva na AvavA de joIe . (7) arati (araI) parISahaH arati eTale AnaMdano abhAva, arati eTale sAni, zika, ciMtA vagere. sAdhu bhagavaMtane saMyamamArganI ArAdhanAmAM kaI paNa pratikuLa padAthe maLe te paNa tethI cittamAM saMyamamArga mATe ke tevA nimitta mATe arati ke arucino bhAva AvavA na devuM joIe. pitAnA jIve pUrvajanmamAM naraka ke tiryaMca gatimAM je kaMI duHkha sahana karyo haze tenI sarakhAmaNImAM vartamAnamAM pratikULa padArthonuM kaSTa te kazI ja visAtamAM nathI e zubha bhAva manamAM sevI arati parISadane sahana karI le. (8) strI (ithI) parISahara sAdhu bhagavaMtane pANiI strIo taraphathI parISaha sahana karavAnA prasaMge kayAreka AvI paDe che. brahmaniSTha mahAtmAo tarapha vividha lAlasAonA kAraNe durAcArI strIone AkarSaNa thavAnA prasaMge duniyAmAM banyA kare che. evI strIe sAdhu bhagavaMtane hAvabhAva, kaTAkSa, madhura vacana vagere dvArA AkarSavA mATenI sarAga ceSTAo ekAMtamAM kare che. te vakhate bhalabhalA sAdhuonuM. mana, vacana ke kAyAthI ke e traNethI patana thaI jAya che. eTalA mATe sAdhuoe strIo sAthe ekAMta prasaMga bilakula rAkha na joIe ane brahmacaryavratanuM navavApUrvaka sAcI niSThAthI sevana karavuM joIe. keI strI durAcArI jaNAya te tenA taraphathI pitAnA manane nivRtta karI levuM joIe. daza vaikAlika sUtramAM kahyuM che kesmaaii hAI parivvayaMtA / siyA mA nissarai bhiddhaa|| na sA mahaM nAbi ahaM pitIse / iccave tAo viNaejja rAga // (samabuddhi rAkhIne vicaratA strIo vagerene joIne kadI sAdhunuM mana saMyamathI khasI bhramita thaI jAya te mArA nathI ane huM temane nathI" e vicAra karI tenA para harAga nivAra) AyAkyAhI caya sAgamalla / kAme kamA hi kamiya khu dukkhaM // ciMddhi hAla vinags1 at - evaM suhi hAhisi saMparAe // 5 // zarIranuM sukamaLapaNuM choDI sUryanI AtApanA levI, udarI vagere bAra prakAranuM tapa karavuM, AhAra ocho kare, bhUkha sahana karavI. ema karavAthI zabdAdika kAmaga ane tenAthI utpanna thatA rAgadveSa dura raheze ane AtmAne sukha prApta thaze. jema sAdhuoe strIo ane kAmaganA padArthothI vimukha rahevuM joIe tema sAvIoe paNa puo ane kAmabheganA padArthothI vimukha banI saMyamamArgamAM sthira rahevuM joIe. evA anukULa parISathI na AkAMta cittane daDhatAthI cAri. trazuddhimAM ekAgra karI devuM joIe. uttarAdhyayana satramAM kahyuM che : sNge| esa maNussANaM jAo logammi ithio| jassa eyA parinnAyA sukaDaM tassa sAmaNNa // (lokamAM strIo manuSyane AsakitanA nimittarUpa che evuM jemaNe jANyuM temanuM zramaNa saphaLa thayuM samajavuM) (9) caryA cariyA) parISaha : - sAdhu bhagavaMtoe eka gAmathI bIje gAma vicaratAM rahevuM joIe. AvI rIte vihAra karavAmAM zArIrika thAka lAge ke kaSTa paDe che, paraMtu te samabhAvapUrvaka sahana karI levA joIe, kAraNa ke sAdhu mahAtmAoe koI paNa eka ja sthaLe lAkho samaya nivAsa karavo na joIe. tema karavAthI te rathaLa ane, tyAMnI vyakitao pratye rAgadveSa thavAnAM ghaNuM nimitte UbhAM thAya che. eTalA mATe jinezvara bhagavAne sAdhuone eka gAmathI bIje gAma vihAranI AjJA karelI che. cAturmAsamAM kaI paNa eka sthaLe cAra mahinA mATe sthiravAsa karI zakAya, jethI e sthaLane dharmane vizeSa lAbha maLe. bAkInA samayama- zeSa kALamAM koipaNa eka sthaLe, khAsa mahatvanuM ke viziSTa projana na hoya te, eka mahinAthI vadhu vAsa na karI zakAya. eTale ke zeSakALanA ATha mahinAmAM ochAmAM ochA ATha vihAra te thavA joIe. cAturmAsane eka vihAra ane ATha mahinAnA bhAi vihAra ema varSa daramiyAna ochAmAM ochA kula navakalpI vihAra sAdhu bhagavaMtee avazya karavo joIe vRddha, rogI ane tapasvI sAdhu bhagavaMte mATe ane temanI vaiyAvazya karanAra munio mATe apavAda rAkhavAmAM AvyA che tevI ja rIte vidyAbhyAsa mATe guru bhagavaMta ke saMdhanI AjJA sahita munine mATe eka sthaLe vadhu samaya vAsa karavAne apavAda paNa rAkhavAmAM Avyo che. (10) nadhikI (nisIhiyA) parISahaH - sAdhu mahArAjone vihAramAM cAlatAM cAlatAM raratAmAM vizrAma karavuM paDe athavA karyAka kAryotsarga, pratikramaNa ItyAdi kriyA karavI paDe. te vakhate je rathaLa maLe te samabhAvathI ravIkArI levuM joIe. smasthAna bhUmi hoya, jaMgala, khaMDiyera ke evI bIjI koI jagyA hoya te tevA sthaLa mATe manamAM gamA-aNagamAnA ke rAgadveSanA bhava na UThavA devA tenuM nAma nadhinI parISaha che. (11) zayA sejA) parISaha: vihAramAM ke cAturmAsa daramiyAna pitAne besavA mATe ke suvA mATe maLelI jagyA UMcI-nIcI hoya, bahu taDake-TADha ke pavanavALI jagyA hoya te paNa te mATe manamAM jarA paNa uga
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-87 ANavo nahi ane bhagavAnanI AjJA pramANe prasanna cittathI tene ravIkAra karI le te zayA parISaha che. (12) Akroza parISahaH sAdhu bhagavaMtane veza e che ke te jene kutarAe bhase, adekhA ke jJAna mANu apamAna kare; paradhamAM manuSya kahera vacana kahe; kAI tukAre, keI niMdA kare; ke ALa caDhAve ke apazabda bele; kAI "da bhI', 'pAkhaMDI" kahI gusse kare ke mAre tevA prasaMge pote sAme gusso ke Akroza na kara, paraMtu pitAnAM zuma kamene udaya che ema samajIne te badhuM samabhAvathI sahana karI levuM joie. (13) vadhu parISahaH koI paNa mANUsa vadhu paDatA dhamAM AvI jaIne mAre te paNa muni mahArAje zAMta cittathI te sahana karI levuM joie. kadAca koI pitAne vadha karavA Ave che te vakhate paNa tevI vyakita pratye kaze paNa azubha bhAva na ciMtavatAM huM te ajarAmara, akhaMDita AtmA chuM' - evI bhAvanAnuM sevana karavuM joIe. (14) yAcanA (AyaNa) parISahara jemaNe saMyamane mArga grahaNa karI sAdhujIvana svIkAryuM che temane nirvAha mATe yAcanA karavAnA prasaMge te anekavAra Ave che. koI rAjakumAre athavA zrImaMta ke kuLavAna gharanA dIkarA ke dIkarIe dIkSA lIdhI hoya ane pachI ema vicAra kare ke huM mAgavA mATe kema jauM ? mane te zarama Ave che, te te yogya nathI. teoe evo bhAva sevo na joIe. sAdhujIvanamAM gocarI, auSadha, upakaraNa vagerenI yAcanA karavAnA prasaMge abhimAna, kSobha ke lajajAne bhAva AvavA devo na joIe. pitAnuM e kartavya che ema samajI vinamratAnA bhAvathI yAcanA karavI joIe. sAdhu-sAvIene mATe kaI vaTane prazna hoI zake nahi. bIjI bAju, AvazyakatA vinA mAgavAnA svabhAvavALI paNa na banI javuM joIe, kAraNa ke ethI AtmAnuM sarve haNIya che, tRSNa ke vAsanA vadhe che, mAgavAne pitAne haka che evo garva rahe che, saMyamazIla saMkeca cAlyo jAya che. ane AtmAnI dInatA pragaTa thAya che. sAdhu bhagavaMtoe ekaMdare te ayAcaka ja rahevuM joIe paNa yAcanA karavAne prasaMga Ave tyAre te parISaha. sahana karI levuM joIe. (15) alAbha parISaha : sAdhujIvanane nirvAha yAcanAthI thAya che. paraMtu pitAne khapatI gocarI ke cIjavastuo jyAM pite jAya tyAM tarata ja te maLI jAya che evuM nathI hotuM. koI vakhata na paNa maLe. ApavAnI zakita hovA chatAM gRhastha na paNa Ape. eve vakhate manamAM eka ke glAni na karavA joIe. gRhatya pratye manamAM tiraskAra ke bIjA koI prakArane durbhAva nA ANu joIe. pitAnuM lAkSAMtarAya kama udayamAM AvyuM che ema samajI samatA anubhavavI joIe. (16) rega parISaha : saMyama lIdhA pachI sAdhujIvanamAM khAvApIvAnI bAbatamAM ghaNI maryAdAo AvI jAya che. rAtribhejanane sarvathA tyAga hoya che. keTalIka vakhata pitAnA zarIranI prakRtine anukuLa ane anurUpa gocarI na maLe te pitta-vAyu vagerene upadrava thAya che. vRddhAvasthA AvatAM zarIramAM jAtajAtanA roga pedA thavA lAge che. roga utpanna thAya tyAre munioe dInatA na anubhavavI joIe. pitAnAM azubha karma' bhagavAI rahyAM che ema ciMtavI roga sahana karI levuM joIe. uttama mahAtmAo te auSadha vagerenI icchA paNa na kare. roga vakhate samAdhibhAvamAM rahe. AvI rIte rega parISahane jItI zakAya. (17) tRNaspazara (taNaphAsa) parISaha: kAI vakhata ghAsanA saMthArAma sUvuM paDe ane ghAsanI aNIo vAge te te sAhajikatAthI sahana karI levI e tRNasparza parISahane artha che. sAdhuonI saMmaciyAM ghaNI kaThina hoya che. besatAM-sUtAM kharabacaDI jamInano kaThaNa sparza pitAnA zarIrathI sahana na thAya teve vakhate paNa te samabhAvathI sahana karI levo joIe. ane pitAnA gRhastha jIvananI sUvAbesavAnI anukULa sthitine yAda na karavI joIe. (18) mala parISaha? je mahAtmAe brahmacarya vratanuM akhaMDa pAlana kare che temane parasevo ke mela ochA thAya che. jaina sAdhu - sAdhvIe snAna karatAM nathI, daMta prakSAlana ke kogaLA karatAM nathI tema chatAM temanA zarIramAMthI ke mukhamAMthI sAmAnyarIte durgaMdha AvatI nathI te temanA brahmacaryavratanA pratApe ja che. jaina sAdhuoe snAna karavAnuM hotuM nathI. avarajavarane kAraNe ane suvA - besavAne kAraNe temanA zarIra upara mela ceTI jAya ane vastro mela thAya e svAbhAvika che. eve vakhate sAdhuoe nAna vagerenI icachA na karavI joIe, zarIra uparanA ke vastra uparanA malane sahana karI le te mala parISaha che. (19) satkAra-puraskAra (sakAra puraskAra) parISaha : - tyAgI sAdhu-sAdhvIo sAmAnyarIte vaMdanIya gaNAya che. tema chatAM koI vyakita pitAne vaMdana ke namaskAra na kare athavA keI sthaLe pitAne sarakho Adara-satkAra na thayA hoya te tethI sAdhuoe manamAM jarA paNa mAThuM lagADavuM joIe nahi. pitAne Adara-satkAra barAbara thavo joIe evI apekSA teo rAkhe nahi. vakhatevakhata aneka leke vaMdana karatA heya tethI pitAnA manamAM pite kevI parama vaMdanIya vyakita che e garva paNa ANavo joIe nahi. aneka zrImaMta ane sattAdhIze pitAne vaMdana karavA AvavAnA hoya tyAre pitAnAM vALa, vastra, zarIra vagerenI zobhA vadhAravAnI icchA manamAM na sevavI joie. pitAnI kayaka prazaMsA thatI hoya to te vakhate te gamavAne bhAva manamAM na ANavuM joIe. (20) prajJA parISahaH - sAdhu bhagavatee tyAga ane saMyamane mAruM svIkAryo hovAthI jJAnAbhyAsa mATe temane vizeSa avakAza rahe che. keTalAMka sAdhu-sAdhvIo nAnI uMmaramAM ghaNuM jJAna saMpAdita karI le che. eve vakhate moTI uMmaranI koI vyakita pitAnI pAse bhaNavA mATe ke zaMkA-samAdhAna mATe Ave tyAre pite kevA meTA jJAnI che e garva manamAM AvavA de nahi. pUrve thaI gayelA mahAna AcAryo pAse te pite kazI ja visAtamAM nathI ema ciMtavavuM
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-87 joie. jJAna teA mahAsAgara jevuM che ane temAM peAtAnuM nAna tA mAtra biMdu samAna che ema samajavuM joie, pate je kai jJAna dharAve che te sajJa kathita athavA tIthakara bhagavAne kaheluM ja che. emAM peAtAnI mAlikanu zu ja nathI ema vicAravuM joie. peAtAnI pAse zAstrajJAna vizeSa hAya eTale potAnI pAse zakA-samAdhAna mATe aneka vyakitao Ave ane tethI peAtAne joie teTale ArAmanA samayana pazu rahe evA kaSTadAyaka prasa Mge paNa hu... bhaNyA na hata keTaluM sAruM' hota' ke huM mUkha`hetA AvI takalIpha na yAta'-evA viparIta bhAva paNa manamAM AvavA dhruve na joe. te je jANutA hoya tenAthI viruddha prakAranI dalIla thAya te 'huM ja sAcuM chuM ane tame khATA ' eve ugra Agraha ke abhiniveza paNa manamAM rAkhave na joie. apekSAbhedathI vibhinna mata hoI zake ema vicAravu joe. te tA DaeNvalI bhagavate je jANe che te ja sAcuM che ema samajI potAnA matAgraha DhADI devA joie. (21) ajJAna (annA) parISahu : pUrvanA jJAnAvarIya kama'nA une kAraNe keTalAMka sAdhu-sAdhvI Ane dhaNI mahenate pazu jJAna caDhatuM nathI; kaThina tattvajJAna samajAtuM nathI; sAdI- saraLa vastu yAda rahetI nathI. eve vakhate potAnA ajJAnane mATe manamAM kheda mANavA nahi ke sakaleza karavA nahi. koI bhUkha' ke 'ajJAnI' kahI sakhAdhe te paNa mAruM lagADavuM nahi potAnA jJAnAvaraNIya kama'nA udya moTA che ema samajI, Aya MbilAdi tapa karI jJAnaprApti mATe udyama karavA joie. pAtAnu jIvana vya' che ema samaje ddhi ane pAMca samiti ane traNa gupta rUpI aSTa pravacana dharAvanArane paNa bhagavAne 'nAnI ArAdhaka'kahyA che tema citavI sateSa mAnavA joIe. (22) darzIna (dasaNa) parISahu : A parISahane samyakatva parI' tarIke zu kahevAmAM Ave che. 'adazana' parISahu paNa te kahevAya che. sAdhu bhagavA vividha prakAranI tapazcaryAM kare, saMyama pALe, jJAnanI ArAdhanA kare e pachI potAne labdhi siddhi rUpa kAi phaLa na rahe athavA kASTha deva-devInAM darzana na thAya eTale ke pAtAnI zraddhAnI kaseTInA vakhata Ave teve vakhate takavitaka na karatAM peAtAnI zraddhAmAM dRDha rahe. pote je kaMi ArAdhanA karI che. tenu phaLa zmA nahi tA qhatara janmamAM avazya maLavAtu' ja che ane kevalI bhagavatAe je prakAre joyu haze te prakAre ja banavAnu che tevI zraddhA rAkhe. TUMkAmAM potAnA sabhyazrvane, samyagUnane sAcI zraddhAne mATe jyAre paNu kasoTInA prasaMga Ave tyAre te sahana karI laIne pAtAnI zraddhAmAMthI calita na thavu joie. navatattva prakaraNamAM A pratyeka parISaha kaNe kaNe utkRSTa rIte sahana karyAM te vize hastibhUti muni, zarmAM muni, araNIka muni, bhadra muni, sthUlibhadra muni, sayamasUra, semadatta muni, alabhadra muni, sanatkumAra cAvatI', sagarAcAya', mAhumAruSa muni, aSADhAcAya' vagerenAM preraka dRSTAntA ApavAmAM AvyAM che. A bAvIsa parISahamAM keTalAka parISaha paparivaruddha mathA paraspara bhinna che. eTale ke eka samaye temAMthI kASTha eka parIka sahana karavAnI hAya. u. ta. DaeNMDI ane garamI e khe parISahuAiMthI kAi paNa eka samaye sAdhune eka ja parISTha sahuna karavAnA hAya. tevI rIte zayyA, SiddhA ane caryAM e traNamAMthI 97 rAi paNa eka ja parISaha eka samaye TAi zake che. AvI rIte uparanA pAMcamAMthI traNa parISaha khAda thatAM kAI paNa sAdhune eka sAthe eka samaye vadhumAM vadhu ogaNIsa para SaDe sahana karavAnA AvI zake. jo ke eka sAthe ogaNIsa parISaha sahana karavAne prasaMga khahu virala ja hoi zake, paraMtu te asa vita nathI. prabuddha jIvana jainadhamamAM AtmAnA kramika vikAsana[sAmAnya kakSAthI sarvocca kakSA sudhInAM hattvanA cauda pagathiyAM darzAvavAmAM mAvyAM che. ane gurusthAnaka kahevAmAM mAve che. emAM ekathI cha-sAta gurusthAna sudhImAM ghaNA jIvAtmA caDaUtara karatA hAya che. krodha, mAna, mAyA ane lebharUpI tIvra kAyA hoya tyAM sudhI TTa! gujIyAnaka sudhI rahelA AtmAne avA ja parISahu sahana karavAnA Ave che. sAtamA ane ethI uparanA guNuHthAna vatA jIvAtmAne uttarazattara AkhA parISaha sahavAnA Ave che. khAramA teramA guNusthAnake te agiyAra jeTalA parISahuM mAtra upacArathI sahana karavAnA Ave che. vastuta: anI dRSTie je parISaha che te tevA bhavya vAtmA mATe parISaharUpa rahetA nathI. khArame-terame ke caudame gurusthAnaH jyAM sudhI vedanIya kama' che tyAM zItAdi parISahu rahevAnA, para Mtu te parISaddha temane mATe parISaharUpa rahetA nathI. sAdhu bhagavatAe A badhA parISahu samabhAvapUva ka madhyastha tAthI sahana karI levA joie. temane mATe parISaddha mAtta ke raudra dhyAnanuM nimitta na banavA joie; jema jema dedra uparanI mamatA ochI thatI jAya tema tema parISaha upara vijaya saraLa thatA jAya. deha uparanA rAga ApyA karavA mATe, taeN ane AtmAnI bhinnatA pratIta karavAne mATe vairanI anityAdi Ara bhAvanAo vAraMvAra lAvavI joe. je vairAgyanI A bhAvanAonu` manana-sevana kare che te parISahu upara saheja rIte vijaya meLavI zake che. vastutaH pachI to evI ucca cyAtmika dazAe te paheci che ke jyAre parISada amane parISaharUpa lAgatA nathI. parISaddha tara evA ucca AtmAAnuM lakSa suddhAM jatu nathI. parISahajaya temane mATe svAbhAvika anI jAya che. ramaNalAla cI. zAhu zrI dIpacaMddha tribheAvanadAsa TrasTa grantha zreNI grantha trIjo saraLa, bhAvavAhI zailIe lakhAyela jainadhama viSayaka lekhAnA sagraha ji na ta ttva le. jhA, ramaNalAla cI. zAhu eka varSanA TUMkA gALAmAM vecANu thaI javAthI, khIjI AvRtti pragaTa karavAmAM AvI che. krAuna seALa penTa pRSTha-14 * pAkuM puruM mUlya rU. 20/ - prakAzaka : zrI mubai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. mAga', mu*-4 0 0 0 0 4. paryuSaNa prasage bheTa ApavAlAyaka A pustaka saghanA kAryAlayamAMthI maLI zakaze.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-887 syavAda - paM, panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI pUNadarzananI prApti aMge samyagadarzana hovuM jarUrI che. adhamastikAya ne AkAzAstikAya che te tathA chaThuM upacarita e samRdazananI prApti mATe asyAdda evA pUrNa paramAtma dravya kALa che. kALa e upayarita dravya che. te astikAya nathI. sarva tIrthaMkara bhagavatee mumukSu sAdhakane syAdavAdadarzananI vaLI, A draya jAti ane vijAti ema ubhaya prakAranAM atyaMta mUlyavAna bakSisa ApI che. che. uparAMta te dareka dravyanA pitAnA guNa ane te pitAnA syAdvAdarzana eTale ekAMgI darzana nahi paNa sarvAgI guNanA pAzva paryAya che. dravyanA guNa jema pAchA ekathI dazana, athavA te svAvAdadarzana eTale sarvAga saMpUrNa evAM adhika che tema temanA paryAya paNa ekathI adhika che. upara sarva tatvane anulakSIne aMzataH arthAta dezatatvanuM darzana. jaNAvyA mujaba dravyanA sAmAnya ane vizeSa guNa che. te eka hAthI ane sAta suradAsanI hAthIdarzana aMgenI vAta guNa pramANenuM pratyeka astikAyanuM kArya che. Ama guNa dravya - vizvavikhyAta che. e vAta syAdavAdadarzananA saMdarbhamAM ja bhedaka che, ane paryAya guNa bhedaka che. kahevAyela che. samagra hAthInuM sarvAga saMpUrNa darzana karavAne paraMtu eka dravya bIjA dravyanuM kArya karI zakatuM nathI. sakSama nayane jene maLyAM che tevI samartha vyakitae nayanahIna mATe tyAM syAd lAgu paDe che. eka dravya, sarva dravyanuM kArya evA sAta suradAsane samagna hAthI ke hoya tenuM nahi karI zake. mATe tyAM svAdu lAgu paDe che. eka dravya, sarva zabda darzana karAvyuM ke je sAta suradAsee mAtra drazyanuM kAya nahi karI zake mATe ja kevalajJAnane paNa A saMdarbhamAM sparzendriyanA jJAnathI hAthInA je je aMgane raparza karyo syAd kahyuM che. kemake kevalajJAnanI sAme mati-zrata-avadhi ane te te hAthI pitApitAnI dRSTie ka9pI lIdhuM hatuM. mana:5rthava jJAnanuM paNa astitva che. bAkI kevalajJAnanuM kArya e ja pramANe samagra saMsAra arthAt brahmAMDanA savakSetranA, sarva akramathI che eTale kAryathI te kevalajJAna apAdu che. dravyone temanA sava' bhAva eTale ke guNa paryAya sahita darzana Ama vizvamAM ekathI aSika dravyanuM astitva hovAne karavA samartha evAM kevaladarzana - kevalajJAnanA svAmI sarvajJa kAraNe ane samagra vizvakArya sarva draSanA sAmUhika guNakAryane tIrthaMkara paramAtmA bhagavatee ApaNuM sahu chadmastha (apUrNa)nuM lIdhe saMbhavita hevAthI syAdavAda dazana che. mAtra eka ja dravyathI darzana samyaga banI rahe te mATe tathA rAga-dveSa, kaleza, kalahathI samagra vizvakArya zakya nathI. tethI pratyeka dravya pitAmAM pitAnA dUra samabhAvamAM, zAMta bhAvamAM pravatIe te mATe thaIne jagatamAM svabhAvathI paripUrNa hovA chatAMya te samagra vizvakAryanA saMda anupama ane advitIya kahI zakAya evAM maulika syAdavAda bhamAM spAdu che. jIvAstikAya, e dhama, adhama, AkAza ke darzananI bheTa ApI ke jenA vaDe apUrNa evAM paNa ApaNe pudagalAstikAyanuM kArya karI zakatuM nathI ane AkAzAritakAya, tattvanuM samagratayA darzana karI zakIe ane koI eka ja e jIvAstikAya, dharma, adhama ke pumalAstikAyanuM kArya karI bAjanuM adhUruM-adhakacaruM darzana karI rAga-dveSa-kaleza-kalahamAM zatuM nathI te saMdarbhamAM syAd che. na sarakI paDIe. Ama syAdavAda darzana eka samaye ekathI aSika dravyanA traNe kALamAM syAdvAda darzananI AvazyakatA che. paraMtu astitvane ane eka ja dravyamAM ekathI adhika guNadharmone sAMprata samayamAM jayAre aneka matamatAMtaro ane vAda pravarte che svIkAra kare che. TUMkamAM vizvamAM ekathI adhika dravyonuM astitva ane jyAre svamatane Agraha eTale ke kadAgraha vadhAre che, daSTi che mATe svAdu che ane svAduvAda che. saMkucita thaI gaI che ne mana ALAM thaI gayAM che, tyAre ekathI adhika dravya che, mATe dravyanI jAti che ane - syAdavAda darzananI vizeSa AvazyakatA ane agatyatA rahe che. pratyeka dravyamAM guNa-deNa che. vaLI guNamAM taratamatA che syAd zabdanuM prayojana karavA dvArA ApaNu sahunI mane guNa sAme deSa che. eTale ke sApekSatA che. apUrNatAnuM bhAna karAvela che. ApaNane svAdu kahevA dvArA je sApekSavAda che. sApekSavAda e vedAMtane vivAda cekAvela che ke ApaNe chAstha, apUrNa ane ajJAnI chIe. che, je jovA-jANavAmAM Ave che te pUrNa nathI ke pUrNa satya ahIM ajJAnane arthe jJAnane abhAva nathI. paraMtu kevalajJAnI nathI. e bhAsa rU5 che. sApekSavAda e vaijJAnika AInsTAIne paramAtma bhagavaMta je jANe che tethI anaMg, anaMtamAM bhAganuM samajAvela Theory of Relativity che. paraMtu paNa ApaNe jANatA nathI. te arthamAM ajJAnI kahela che. svAda e thiyerI eka rIleTIvITI te apUrNanI, apUrNa sAthenI vAda darzana ApavA dvArA paramAtmAe pUrNanuM laya karAvavA sarakhAmaNI ke tulanA che. tyAM pUrNanuM lakSya ke pUrNanuM jJAna sahatattvane samya prakAre samajavAnI cAvI ApI che. yA bhAna nathI. jyAre jainadarzane samajAvela sApekSavAda e A syAdavAdane anekAntavAda ane sApekSavAda tarIke apUNunI apUrNa sAthenI tulanA te che ja paNa apUrNAnI oLakhAvavAnI sAmAnya bhUla cAlI Ave che, paraMtu A traNe apUrNatA sApekSatAne tulanAtmaka abhyAsapUrNa evAM nirapekSa zabda ekabIjAnA paryAyI zabdo nathI, e traNemAM sUkSma taravane anulakSIne karavAmAM Avela che. tAvika bheda che, e bheda samajavA mATe paMcAstikAya ane eTaluM ja nahi paNa dravyamAM ekathI adhika guNanuM tenA sAmAnya tathA vizeSa guNadharmanA abhyAsanI savizeSa astitva hovAne kAraNe anekAntavAda che; jema dravyanA sarva bhAvazyakatA che. guNone lakSyamAM rAkhI te drayanuM sarvAgI avalokana karavAmAM A vizvamAM dravya che. e dravya ekathI adhika che. arthAta, Ave che. : pAMca aritAya dravya je jIvAritakAya, pudagalAstikAya, dharmAstikAya, There is existance of more than one subs.
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-87 16-8-87 tance in the cosmos, and the cosmos does not function by one substance alone. Hence there is a theory of 'Syadvad.' prabhunlR jIvana Sapexvad' is more eomparision of imperfect substance with perfect of imperfect substance. Anekantvad' is comptete inspection in to of a complete-perfect substance or incomplete-imperfect substance taking into consideration all the qualities (Virtues & vices) it possesses. jainadarzana enA syAdvAda dazanathI samasta vizvane ubhayarUpa kahevAnuM ane jovAnu jaNAve che. ubhayarUpa eTale, astinAsti, eka-aneka, rUpI-bharUpI, jIva-jIva, kramika--makramika, sat-asat. nitya-anitya, sAvaraNu-nirAvaraNu, bheda-abheda, upacarita-anuSacarita, sApekSa-nirapekSa, savikalpa-nivi kalpaka, -saguNu-nizu Nu, sAkAra-nirAkAra, dvaMdvaita-advaiOta ityAdi. svAduM eTale 'kaMika'-kaMcita'. 'ka' eTale sava rUpa nahi. je ka"praka' hoya te ka'iSTa' ja kAma karI zake. sakAma nahi karI zake. yAd eTale 'savathA nathI' ema paNa nahi ane hovA chatAM te padAtha sava" arthAt badhu ja che' eNma paNa nahi. A Sentence in which there are words such as..If, But, Perhaps, Yet, Only, Or, Also, Little, Less, Few,...is 'SYAD' pUNune sAthe rAkhIne apUNa' tattvane samajIzuM te kharAkhara samajAze. nahitara apUrNa taMtra paNa kharekhara samajAze. nahiM ane enI apUNutAnA pUrA khyAla aAvaze nahi. pUrNune sAthe ane mAthe rAkhI marthAt pUchyuM te najara samakSa rAkhI tattvane -samajavuM tenuM ja nAma syAdvAda 1 pUNu' tattva eTale ke paramAtma tattva. arthAt siddha paramAtmA-sava'tta kevalI bhagavatA. emane sanmukha rAkhI. sa tattva pUNu' sApekSa samajAvAya te anuprekSA kharAkhara Ave. syAd eTale krama. arthAt mika darzana, apUrNa darzana apUrNa mAna. masyAd eTale akrama. arthAt pU zana, pUrNa' nAna; Rkramika daza na, eTale ke kebaladarzana-kevalajJAna je siddhatva che. samagra vizvanA sava`kSetranA, sava' ALanA, sarva' padArthAMnuM tenA savaM bhAva. arthAt sa``guNa-paryAya sahitanuM samayamAtramAM thatuM darzana - jJAna te vaMladarzana - kevalajJAna che. citArA dvArA citrita thatA citra ane arIsA dvArA pratibiMbita thatA citramAM jevA kaka che tevA kruka kiMmaya darzana arthAt sthika daza na aMte akramikadaza na-valadarzanamAM che. kramika che te By and By eka pachI eka che. jyAre akrama che te All at altime samasamuccaya che. jyAM kaMIka, ka`cita, kAIka apekSA Ave tyAM syAd Ave. 69 valI tIthakara bhagavata svaya' tA puNa che. chatAM emaNe je dhama' prakAsyA-prarUpyA ane sthApyA che te ApaNe chadmathasyAd-aMzarUpa hovAthI ApaNI apekSAe syAdvAda dhama' sthApyA che. syAd eTale ka Mika, kAika apekSAe ane sa`ti, temaja sarva RpekSAe srava nahi. eTalu ja nahi paNa je pUNa' nathI, paraMtu apUNu' ane aza che te sAduM che. rayAdvAda eTale kavalI-pUrNa jJAnI. paramezvaranI nizrAe vidhAna karavA-vAtA karavI ane svayaM aha ogALavA. kavalI bhagavatanI nizrA rAkhyA vinA vAte karavI te ekAntavAda che. dhruvalI bhagavaMtanI nizrA AkhIne vAtA karavI te syAdvAda che. syAthI asyAd evA paramAtma tattva sAthe saMbadha krUravAnA che pazu syAd nathI banI rahevAnuM.. satya kevalI bhagavata - upara cheDI devuM ane chadmastha zAMtamASamAM pravata'vuM tenuM ja nAma syAdvAda. syAd eTale mauna dhAraNa karavu'. cUpa rahevu. 'dha' nahiM kara, syAd eTale kevalI bhagavaMta upara choDI devu. bhagavAnane zaraNe javu, bhagavAnane jovA ane bhagavAna upara sadhaLuM chADI devuM. viruddha tattvane samanvaya rIte samajavu te syAdavAda che. avaLAne savaLA karI Ape te yAdavAda | sAmenI vyakita pAse aMze pazu je satya tattva hoya tene svIkAravuM enuM nAma syAdvAda zaulI che, je prAmANikatA che. A khAkhata kRSNa vAsudevanuM dRSTAMta jovAmAM Ave che. te dareka vastu-nAvanI sArI-UjaLI bAju ja jotA. emanI parIkSA karavA marI gayela kUtarAnA zakha prati "gulinirdeza karI emane pUchavAmAM mAnyu ke e dRzyamAM temane zu jovA jevuM lAgyuM ? tyAre te guNudRSTinA svAmI javAkha Ape che ke te mRtaSThAnanI daMtapati kevI zveta ane surekha che! svayaMnI dRSTinA dRSTA ananAra vyakita jvAlA khanIne dRSTine bhasma kare che. ane tevA prakAranI sAdhanA dvArA te sAdhaka svayaMnA ava' vikArone arthAt dhAtIkati khatama kare che. dRSTanA draSTA anAvanAru da na yAAda darzana che. dhyAnamAM ke vipazyanA sAdhanAmAM straya'nuM dRza'na eTale ke svayaMnI dRSTinuM arthAt potAmAM UThatA vicArAnu ja darzana hoya che. je prakriSNa dvArA azubhamAMthI zubhamAM jaI zAMta, prAMta ane pachI zuddha, zuddha ne mukata thavAnuM hAya che. vAtane syAddavAda mAM lIthI maryAdA ane apekSA sAthe samaja vAmAM Ave te viruddha jAtI vAta paNa viruddha jaluAze. syAdavAda eTale guNagrAhakatA ane sAvAdI eTale guNagrAhI. jIvane satya dRSTi-samaSTi ApavA mATe ane satya-pUNu` jJAtA-draSTA banavA mATe syAdavAda darzana che. je jevuM che, te tevu khatAvavuM enu nAma syAdvAda. spAAdamAM mRdubhAva che,-mulAyama bhAva che. emAM kAra bhAva nathI e mAdhyaya bhAva mATe che. sthAvAda e mAhabhAva che. syAdvAda eTale prema. syAdvAka eTale satra taimukhI 'na. vizvamAM rahela bhinna-bhinna padArthAnA astiva, guNu ane zakitane tiraskrAra nahi karatAM svIkAra karavA tenuM ja nAma yAdvAda. satra dravya-kSetra-kALa-bhAvanI apekSA na hAya tyAM syAdvAda
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ go prabuddha jIna hAvAnA. jayAM advaita tattva hoya che eTale ke advaitabhAva haiya che tyAM syAd nathI hotuM. jyAM tatatabhAva hAya che tyAM syAdavAda hoya che. bahulatAe jIva ane pudUgalamizrita kramajanita avasthAmAM t rahevAnuM ane viruddha tattva AvavAnuM. syAdvAda eTale pUNa tattvanI sAthe mane vizvanI badhI vyavasthA ane avasthA tapAsavI. zabda jhA nahi karatAM enA bhAva-khAzaya-lakSyAtha'ne vicArI masAtra jALavavA mATe ja sarvajJa bhagata'te syAdvAda ''na prarUpela che. mekSa ekAnta che, dUta svarUpa che. jyAre me kSamAga nI sAdhanA syAdvAda daSTie anekAnta mALa che. tethI ja mekSa . lakSI sarvadharmAMne Aya. dhama' kahyA che ane ethI pUrvAvasthAnI apekSAe jainadazanamAM siddhanA je para bheda gaNAvela che emAMnA eka bheda anya lige (jainadarzana sivAyanI darzana paddhatie) siddha kahela che. chadmatha jIve je jANe che te bheda pADIne kramathI jANe che mATe spAAda ane saptamagi che. pUNa' tattva badhe AvA vyavahAramAM hAjara rahe te mATe thate sana bhagava te svAAda darzana prarUpela che. sAAda eTale sama ve jiLamyam' syAdvAda eTale saLaMga daSTi rAkhIne jovu. kha'Dita na jovuM. syAthI khATA aNum kADhavAnA che. nyAyAdhIza nathI khanavAnuM. AsthAt evA paramAtma tattvane mAthe Rne sAthe rAkha vAnA che. paramAtma tattvanuM zaraNa svIkAravAnuM che. marUpI tattvamAM gUcA ('thi) na hoya. rUpI pAthamAM ane ApaNA vikalpamAM gUcA hAya che-je gUMce. syAdvAda zailIthI kADhI nAkhavAnI che ane vikalpamAM UMcA svaMrUparasa reDavAnA che. syAhUdaSTithI dRzya padAtha prati zukSa vikalpanAM baMdhana paNu taiADavAnAM che. azubha vikA te badhanayukata rahevAnA ja che, ke jenAthI te sAdhake pahelethI ja para thavAnu hAya che. nAnI bhagavate mApaNane syAdvAdazailI mApI che te AApaNA trikone samatala rAkhavA ane vikAmAM UMcA svarUparasa pADavA mATe Apela che. sAduM e AMdhaLAnI arthAt drasthanI lAkaDI che athavA to kaho ke dekhatA thavAnA cazmA che. dana, darzInane jue te darzIna che je syAdzAdadazana che. mAtra bahAranA dRzyane jue te darzana nathI. gAyane badhA gAya tarIke jue ane dheDAne dheDA tarIke jue te suSTi evI dRSTi che. e darzana che. paraMtu bharavADa, kheDUta, brAhmaNuM, camAra, kasAi, e gAyane potapotAnI dRSTi anusAra jue che te dRSTi evI sRSTi che, je daza nanu daza na che. sukha yA duHkha kAlpanika ke mAnasika che. e aSyastha che. jyAre sukha-du:khanA bhAkatA ene adhiSThAtA che. eTale ke sattAdhIza che. mATe ja duHkha pazu sukharUpa banAvI zakAya che e ja syAdvAdadana che. syAdRAda kalA che. tA. 1-8-87 16-8-87 jJAna vikArI bane che. sAvaraNu bane che, jethI te sImita rahe che ane apU hoya che. matijJAna upara je AAvaraNa che te khaMdhana che. emAM pAcho Agraha rAkhavA ane satyabuddhi karavI te khAjo che. matijJAnanA vikalpemAM ApaNe sAduM lagADIe te dhana ane bhejA ochAM thatAM jaze. syAduM eTale kaMTaka je pUNa' che, sImita che, adhUruM che te khoTuM paNuM hAi zake, ema samajavuM. mATe ja matijJAnamAM 'tattva kevalIgaAma' kahIne matijJAnanA upayogamAM kevalI bhagavaMtanI arthAt pUrNajJAnanI apekSA rAkhavI joie. rAga hAya tyAM apekSA hAya. rAga hoya tyAM parAdhInatA hAya. vItarAga kAinA vidhI nathI. temane kASTanI, kazAnI, kazI apekSA nathI. matijJAnamAM mAhatIyanA bheda bhaLe eTale paMcAstikAya eTale ke paci drazyonA samUha che vizva che te .eka ja samaye sarvatra leAkAkAzamAM vidyamAna che. pAMca astikAya jema badhAM prati samaya che tema te khAM ekSetrI che. saptabhagithI eTale ke ati-nArita dhama'thI ane syAd kahIne paci astikAyanI samakAlIna vidyamAnatAnA svIkAra sahita te paciya astikAyanA petapotAnA guru ane rAyanI bhinnatAnI paNa svIkRti che. svAda arthAt saptabhagithI ApaNe jema jagatane eTale ke pAce astikAyane vizeSe samajIe chIe tema syAdvAdathI RRSAda evA kalajJAnane paNa siddha karavAnuM che. padArthane tenA sarkala svarUpamAM akhaMDita jovA o yAvAda che. eka padathI aneka dRSTithI jovA, tapAsavA ane nakakI karavA, je sarvAMgadaSTi joie te syAdvAda che. syAdvAdazailIthI pAMca'nuM sarvAMgI darzana karavA tenu sAta prakAre avalokana karavuM paDe. je sAta prakArane sAta bhAMgA arthAt saptama kahevAya che. e sAta bhAMgA nIce muja che (1) yAt mati (che) (ra) svAt nAsti (nathI) (3) yAt masti-nAsti (che, nathI) (4) yAt mayajatanya (kahI zakAtuM nathI.) (pa) zyAta asti avaktav (che paNa kahI zakAtuM nathI.) (6) zyAta nArita avattavya (nathI paNa kahI zakAtu" nathI.) (7) yAta asti nAsti ApavAthya (che-nathI pazu kahI zakAtuM nathI,) sAruMya vizva jIva-majI, rUpI-arUpImAM jema samApta jAya che tema jJeya-jJAnamAM sArUma vizva AvI jAya. jIva jIva, rUpI-arUpI, jJeya-jJAnanA traNa bhAMgAmAM vizeSatA e che ke jJeya mate jJAnamAM jema jJeyanuM svarUpa jANutrAnuM DhAya che tema jJAnanuM vAstavika svarUpa zuM che te temAM phalita thAya che. jIvatuM svarUpa jJAna che. paraMtu jJAnanuM sAcuM svarUpa zuM? nAnanuM sAcuM svarUpa zu che svata Mtra rIte samajIe tA khyAla Ave. mATe saptabhagimAM prathama traNa bhAMgA neyanA che; te batAvI khIjA cAra bhagA jJAnanA atAvyA. anu rahasya A pramANe che ke..... te jJeyanA prathama traNa bhAMgAmAM sva drazya- kSetra-kALa-bhAvanI apekSAe atirUpa che ane pAMca astikAya anAdi anaMta yugapada ati dharAve che. tethI yugaH astinAsti dhame TI zake che. have cethA bhAMgA je avakatavya (aniva'canIya)nA che temAM vakatavya eTale vacanayoga. vacanayoga bhASAvaga zAnA pudgalAnA khane. paraMtu jIvanA upayega vaDe karIne ja bhASA. ja
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ IdhAravAnuM che. tA. 1-8-87 16-8-87 prabuddha jIvana 7 vagaMNAnA muddagale vacagarUpe parime che. Ama vacanaganA nathI. AvuM lakSya saptabhaMgi ane yAdavAda karAve che. AnAthI mULamAM jIvane upaga mukhya che. mana-vacana-kAyAnA yoga bane lAbha e thAya che ke jANIe teTalA jJAnamAM baMdhAie nahi. pudgalanA paNa hoya jIvane eTalA mATe tatvArthanA pAMcamA jo baMdhAI jaIe te rAga agara TheSa thayA karaze. rAga ane adhyAyamAM "gA 3payoau jIvey" jaNAvela che. A rIte jJAnanA ja ghaTatA jAya, ochA thatA jAya, dUra thaI jAya. matijJAna mukhya traNa bheda cheH sAvaraNa-nirAvaraNa, kamika-akramika ane meLuM rahe ane mukta thaI kevalajJAnamAM pariName e saptamami pUrNa-apUvuM. temAM pUrNa, akramika nirAvaraNa jJAna kevalajJAna che. ne syAddayAdane uddeza che rahasya che. marma che-lapAtha' che. sagI kevalI bhagavaMtane vacanaga paNa kamika che ane , - saptabhagithI jJAna ane kALane vicAra karavAnuM che. jJAnamAM chagharathano vacanaga pazu kamika che. kAraNa ke pudgala dravyanuM paryAya kALa kema ghUsI gaye che? e vicAravAnuM che. ravarUpa kramika ja hoya sarvajJa ke asavaMjha vyakita pudgala sAthe. jema cazmA vaDe karIne ane jue che tema akhi vaDe bhaLIne kiyA kare agara kiyA thAya te te kamika ja hoya, paraMtu karIne pitAnA jJAna karIne Ama ja che. jethI nAnI jJAnamAM e bheda che ke sarvane upayoga akramika hoya ane pudagalanI banelI AMkhe vaDe vizALa jagatanAM nAnA-moTA sava vacanaga kamika hoya. jayAre asA -chadma thane upayoga paNa padArtho dekhAya che, jaNAya che. ' kamika heya ane vacanaga te kamika hoya ja. tethI cethA bhAMgA "spaNa avaktavyane lakSya artha e karavAne che ke syAd zabda pUrNatAnuM lakapa karAvavAnI sAthe sAthe nihI vaktavyanuM mULa je upaga che te kamika ane akamika ema be paNa batAve che. jema ajIva zabda jIvanuM niSedhAtmaka(Negative) prakAre che. Ama pachInA cAra bhAgA laya arthathI jJAnanI svarUpa samajAve che. e ja pramANe A zabda asyAd arthAta dazAnuM svarUpa samajAve che. ane temAM paNa kevalajJAnanuM ravarUpa pUNenuM svarUpa samajAve che-laya karAve che. * kevuM akamika che te lakSamAM levuM e uddeza che. tethI chAvA thaka - kevalajJAnamAM sarva dra-guNa-paryAyanuM astitva eka ja jJAnane syAd avazvAdi cAra bhaMgA lAgu paDe. paraMtu kevalajJAnane samaye arthAt samakALa vidyamAna che. tenA astitvathI "svAdu lAgu nahi paDe. . asti" samajavAnuM che. te ja pramANe chAjJAnamAM savaje ya padArtho che te kramika che ke akamika te vicAra dravya gaNu-paryAya eka ja samaye samakAlIna vidyamAna nathI tenA nAstipaNAthI svAdu nArita samajavAnuM che. " . vAnuM che. je utpAda-vyaya, hAni-vRddhivALuM che te kAmika che. pudgaladravya ane saMsArI jIvonI avasthA kramika che. saptabhaMgimAM pUrNa ane sAcI daSTi karavAnI che tyAra" . . jIvanI mAMga avinAzI AnaMdanI che, je kevalajJAna ApI sAta nayamAM te pramANe sAdhanA karavAnI che. saptabhagithI AtmAne upayoga nirmohI banAvavAno che. saptabhaMgithI AtmAe zake che arthAt akramika jJAna ApI zake che. jJAnanI pUrNatAmAM daSTimAM sAkSIbhAva akatAM sAva lAvavAnuM che. ane jJAnamAM pUrNa sukha maLe akamika jJAna e jJAnanI pUrNatA che. amika bhoktAbhAva-kartAbhAva hoya te tene kADhavAne che. jayAre sAta evA pUrNa jJAnanuM lakSya karavA mATe bhagavaMte yAdavAda-saptabhagi , nava e sAdhanA che enAthI AtmAne pUrNatAe pahoMcavAnI Apela che. rUci keLavavAnI che. je A jagatamAM eka ja dravya sarva kArya (badhAM dravyanuM koIpaNa tattvanA nakakI karelA guNadharmo vyakitanI daSTi badhuM kArya karI zAd heta te sAduM tattva na heta. pramANe sApekSa che. te guNadharmo savaM dravya-kSetra-kALa-bhAva - je A jagatamAM gAthI adhika dravya na heta te apekSA Azrita nathI. tethI te parivartanane pAmanArI che. A ja na hota ane tethI sApekSavAda na hota. sApekSavAda che ane te syAdavAda che. * je A jagatamAM eka ja drazyamAM ekathI adhika guNadharmo kevalajJAna eka bhede che. tethI te ekati che -ata che, na heta te anekAntavAda na hota.. pazu sthati anaMta che. chatAMya pAchuM AnuM mULa te asyA che, sApekSanuM mULa nA kevalatAna sivAyanA bAkInA sa mati, dhRta, aMdha ane. nirapekSa che ane anekAntanuM mULa ekAnta che. mana:paryava jJAna ghaNuM ghaNuM bhede che. ane zakita alpa che. pUrvanI hAjarImAM apUrNa kadI na rahe, ane apUNenI ( anaMta eTale vyAvahArika vAstavika aMte gayA ane ! hAjarImAM pUrNa kadI na rahe. pUrNa ane apUNuM baMne sAthe kadI na rahe. nizcaya-pAramArthika aMta Avyo ke je aMta pachI aMta ja nathI evo a + a = anaMtane artha che. anaMtamAM.. sApekSavAda Theory of RelativitymAM ApaNe aparNanI nityatA ane samagratA nihALavAnI che. tyAM akramikatA che. .. sAme apUrNa ghaTAvIe chIe te adhyAtma mArga nathI paraMtu pUNunI dharI pakaDIne apUNane samajavuM te adhyAtmavAda che, jenA aneka saMta che te aneka + aMta = anekAnta che.' mayAtmamArga che. apUrNamAthI pUrNa banavA mATe mokSasAdhanA sAdi-sAta bha vAvasthAnA eka karatAM adhika a te che ane mAge che ane svAduvAda che. ' tethI te anityAvasthA che apAvasthA-chadmasthatA che. tyAM saptabhaMgi kevalajJAnanuM lakSya karAve che ane kevalajJAnanuM kamikatA che. * varUpa samajAve che. chAsthajJAnamAM jevuM ane jeTaluM jANIe, , chasya jJAnIonI anekAnta, kamika ane bhedarUpa daSTi che. tevuM ane teTaluM jagata ke jagatanA bhAve nathI. vaLI jeTaluM - " kevalI bhagavaMtanI ekAnta ane anaMta zakitarUpa akamika jANIe chIe te badhuM mikatAe jANIe chIe. je jANIe daSTi che. chIe tenAthI anataguNa bhAve je jagatamAM rahela che te jANutA AtmA, paramAtmA banyA bAda, siddha thayA bAda paNa jJAtA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara druSNa hovAthI ekA zrRtata eTale ke eka evA pazu ana'ta rUpa che ane pAchA aMnatamAM eka che. prabuddha jIvana sa' zeSa padArthoM sattu siddha paramAtma bhagavaMtanA jJAnAM pratibiMbita thAya che. e apekSAe paramAtmA eka anaMta' che. jayAre e zmana tA geya pratibiMA sAthe sajJa-siddha paramAtma - bhagavata 8 sadhamAM mAtravA chatAMya paramAtma bhagavatanI vItarAgatAmAM ke temanA svarUpamAM lezamAtra paNa phera paDatA nathI. te RpekSAe paramAtma bhagavata manatamAM eka che. je asat padA' che emAM rasapUrNAMka nityatA " karIe chIe te ja rAga che. ane dehabhAva che. vairAgyathI, anekAnta dRSTithI, anekAntadhama vALA padArthane jovAthI akhaddha arthAt rAmaduta thavAya che ane jagata mithyA, brahmasatyanI anubhUti thAya che. syAdvAda dvArA AtmAnI siddhi karavAnI che ke je AtmA asyAd che. anekAnta dvArA eka ane samarUpa ekAnta evA AtmAnI siddhi karavAnI che. tIthakara paramAtma. bhagavate Apela syAdvAddadana ja satya sAmyavAda 'na che ke je darzana karmanirapekSa jIvanI siddha avarathA saMttAthI sarva jIveAmAM jovAnI dRSTi Ape che ane eTalu ja nahiM paNa evI sarva'samAna avasthA jyAM che te siddhAvasthAnA sthAna meAkSane batADe che ane tyAM pahecavAnA mAgane paNu dekhADe che. je vastu sApekSa che tenI viruddha vastunI tattvanI asti arthAt hasti vizvamAM heAya ja. udAharaNa tarIke... ke chatra sAme majIva; nAta sAme anuAna; : rUpI sAme arUpI; prakAza sAme aMdhAra; ThaMDI sAme garamI tema krama sAme krama ityAddei sApekSa mAruM' mAnelu' TaLI zake che ane nirapekSa mAruM' kadI TaLatu nathI. saptabhaMgithI kevalajJAnanuM svarUpa kevu che tevu jANupaNuM prApta thAya che. ane e jANapaNuAM upara sAta nayeAnI dRSTi ane sAdhanA che. je vaDe kA siddharUpa kavalajJAnanI prApti karavAnI che, mATe kevalajJAnane kAryasiddhinAM viSaya anAvavA joe, kemake sAta nayayukta ApaNuM jIvana che saptabhagi yukta ApaNI daSTi che ane yAra nikSeSA e ApaNA vyavahAra che. saptamaMgi ane sAta nayA draSTAe svayaM potA upara ane potAnI dRSTi upara lAgu pADIne syAd-apUNa avasthAmAMthI jIve peAtAnI pUNuyud-AtyaMtika evI parama zuddhAvasthA prApta karavAnI che. A ja to adhyAtmavAda che. saptabhagi ane sAta naye dRzyane lAgu nathI pADavAnA. e kAma zuM navAdInA che. draSTAnA ke sAdhakanA nahi. khaMDanAtmaka paddhatine khatama karavA mATe jJAnI bhagavate syAdavAda Apela che. kAipaNa vikalpamAM na badhAe ane aharniza nivikatA. eTale ke akramitAnuM lakSya rahyA kare ane thayA kare te mATe nAnI bhramavatAe syAdvAdazana prarUpela che. sApekSavAdanI samaja jIve dareka paristhitimAM samAdhAna karI samabhAvapUrvaka jIvavA mATe prApta karavAnI che. sApekSavAda saM vivAda mATe nathI bhaNuvAnA, spAAdathI ApaNe jJAna lA, 1-8-87 16-8-7 prakAza-vivekamAM rahIne jIvavAnu che. kASThane duHkhI nathI karavAnA. paramAtmA pAsethI svarUpa satya maLe che, Are dIna, duHkhI, daridrI, pIDita vyakitaone joine svarUpa tattva krama AvarAyelu che te samajAya che. saptabhagi pUrNa'tattvanuM lakSya karAve che. jyAre sAta naye pUNu' tattvanI prApti aMge vikAsa karAvIne pUbhutAe paheoMcADe che. sAta nayAthI sAdhake uttarAttara sAdhanA karavAnI che. ekakhIjA nayamamAM ekabIjAne jovAnA che. saptagi ane sAta nayenI sAdhanA dvArA jIve ahamrahita thavAnu che; ane nahi ke m vadhAravA, vAdavivAda karavA yA paDitAI khatADavA sAdhanA karavAnI che. jyAM sudhI hu` kevalajJAnI nathI thayA tyAM sudhI huM hArelA chuM meharAjAthI hArelA evA hu daSAthI bharelA jI. mATe mArI hArane jItamAM palaTAvavA mATe sAta nayI ane saptabhaginI sAdhanA karavAnI che. sAta naya vagaranuM kASTa jIvanu jIvana nathI. naugama-saMgraha ane vyavahAra nA jaNAve che ke... he jIva! tu tArA pratye mane jagata pratye dRSTi kara ! tyAre ApaNe anAdikALathI jagatane bhASA pratye daSTi karAvavA icchIe chIe ane pote svayaM prati paNa dRSTi karatA nathI. ApaNA mAhabhAvA rasavALA che, kaThina che kAraNa ke ApaNe ApaNA jJAnane syAd lagADatA nathI, jo ApazcA jJAna upayogamAM yAhU lagADIe te ApaNA meDhalAvA mRdu thAya pa thAya. ApaNuM jJAna sAvaraNu jJAna che. pUNa' ane kramika evuM AdhaLuM jJAna che, mATe adhiLAne gheravAne mATe lAkaDInI jarUra hAya che ema "sthanA sAvaraNu-apa-apUNa-kramika zika jJAnane apa mAhabhAva rahe te mATe thaine sthAvAda lagADavAnA che. syAdavAda, jJAnI bhagavAe ApaNane nirmAhI anavA mATe tathA nirmAMhIpaNe banavA mATe tathA nimehIpaNe chatrana jIvavA mATe Apela che, jethI karI jJAnamAM aham na rahe ane me vikArI alpa ane alpa thatA jAya. jyAM sudhI ApaNA jJAnamAM mehavikAza che tyAM sudhI ApaNe adhaLA eTale ke ajJAnI arthAt apUNu nAnI chIe. dekhatA te te che ke je pratyakSa jJAnI arthAt pUNu nanI-kavalajJAnI evA sa' che. jemanA jJAnamAM jAtijJAnanAM kAMi dharmo, krAi vicAro, kAi sA ke kASTha vikalpo nathI, jyAM jovAbhuvAnI kAI jarUra nathI, jyAM smRti ke vismRtinA kAi prazno nathI. spAAda ApaNA jJAna upayogamAM nira Mtara cAlu rAkhavAthI ApaNu kAya' cAlyA kare che. ane khate ApaNe svayaM dekhatA thaie chIe. mATe ja sa' bhagavatanA nAnanI kimata che. syAdavAda dvArA tattva daivayam' kahI te satranu bhagavaMtanA sapUrNa jJAnanuM kSaraNuM laI ApaNe-namra-mahuhita anIe. chIe, namIe chIe, DhaLIe chIe. jyAM mahuDAya tyAM viSayanA caDa-UtaranA DhALa DhAya, nihitA-vItarAgamAM DhALa na hoya. cAra dhama, cAra nikSepA, cAra kAraNa, sthAnaka, sAta naya, saptamagi, AATha krama', pAMca AraNuM, SaDU, nava tattva, cauda lo
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. tA. 1-8-87 16--87. prabuddha jIvana 73 'guNasthAnaka, aDhAra pApa rathAnaka, vyavaDhAra-nizcaya, dvArSika saMghanI vividha pravRttio naya-paryArthika naya, upAda-vyaya-dhruvanI tripadI, dravyaguNaparyAya pAMca ahitakAya, ghaDu dravya Adi trikAlika ta sajI * prabuddha jIvana (pAkSika) nAnI bhagavatee Apela che te savane samUha e ja ApaNuM * : paryuSaNa vyAkhyAnamALA jIvana che. vyavahAra paNa huM chuM ane sAta naya paNa huM chuM. * AcArya zrI vijaya valabhasUri smAraka vyAkhyAnazreNI syAd chuM. tyAM sudhI A sadhaLuM huM chuM. sarvajJa thAuM, eTale - * zrI cImanalAla cakubhAI zAha smAraka vasaMta vayAkhyAnamALA sarvathI atIta thAuM, je satata avarathA zuddhAtmadazA-siddha * zrI maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatra * parisaMvAda vasthA che. ane te paramAtmatva che. * * hindI vicAra goSThi, kaMIpaNa chava jANe ke ajANe puNya adhei che tenA kAraNamAM- * marAThI carcAsabhA mULa mAM sarvajJa bhagavate zubha bhAva kema karavA e batADela che te * jJAnagoSThi kAraNabhUta che.' * sAMskRtika milana ane sabhAo keIne pUchavvA jaIe eTale ApaNe jJAnamAM AMdhaLA chIe, * zrI dIpacaMda tribhovanadAsa zAha TrasTa granthazreNI ' . -apUrNa chIe. kevalIbhagavaMta bIjA kevalI bhagavaMtaneya pUchatA * zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika nathI tema prazna kartAne prazna deharAvavA jaNAvatA nathI. (prabuddha jIvanamAM pragaTa thatAM lekhanA zreSTha pradAna mATe) mATe teo pUrNajJAnI che; sarvajJa che. kevalajJAnI jANe badhuM paNa * zrI mohanalAla mahetA- saMpAna' smRti pAritoSika . emane jarUra kAMI nahi. jyAre chAsya jJAnIo je ochuM " (muMbaInAM gujarAtI vartamAnapatromAM zreSTha ciMtanAtmaka ane jarUra ghaNI badhI ane ghaNubadhAnI paDe. ApaNe jarUra lekhanA lekhakane pAritoSika) AvazyakatA badhI maTADI daIe evI sAdhanA karIe te ApaNuM * ekayupresara tAlIma varga, jJAna pUrNa bane jene kazAnI kAMI jarUra nathI. ene koI padArthane * AdhyAtmika varga ' jANavAnI jarUra nathI. chAtava, kAmanAtattva jJAnane. - * mahilA vAtRtva tAlIma vaga" AdhAra laIne nIkaLe che. ane te jyAM sudhI hoya che tyAM sudhI * bhakita saMgIta varga DAne ajJAna banI rahe che. * premaLa jyoti Ama kevalajJAnanI apekSAe na joIe te adhiLAM chIe. aritha sAravAra kendra : paraMtu kevalajJAnanI apekSA rAkhIne joIe te aMdhaLA kharAM * zrI sI. yu. zAha meDikala eiDa phaMDa paNa kAya thaI rahela che. adhiLApaNuM TaLaze ane dekhatA : 4. zrI je. vI. mahetA anAja rAhata phaMDa * zrI dharamapura AdivAsI vistAra kendra thavAthI, paramAtmA banaze. * prajJAcakSu vidyAthI dattaka kaMTha dareka jIvanuM matijJAna amuka drazya-kSetra-kALa-bhAvathI * * netrayajJa dhaLuM hoya che. mATe svAduvAdathI kevalajJAnInI , apekSAe * zrI dhIrajabahena dIpacaMda ramakaDAMdhara eTale ke sarva dravyakSetra-kALa-bhAvanI apekSAe vicAravA * zrImatI sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI cazmAbenka pharamAvela che jethI pratyeka jIva ane pratyeka padArtha prati sAdhakanI * zrI maNilAla mekamacaMda zAha sAvajanika vAcanAlaya-puratakAlaya daSTi vizALa-udAra ane umA bane. 'saMghanA sabhyonuM sneha milana syAdavAdu ane saptabhaMgine sAthe zuM che? e darzAvavA avagAhana (aprASa) le. cImanalAla cakubhAI zAha, pUratuM ja A lekhane sImita rAkhe che ane tethI saptabhaMgi samayaciMtana le. cImanalAla cakubhAI zAha upara pracalita zAstrIya nirUpaNanI rajUAta karI nathI, je * mUlya rUA. 30 * DemI sAIjha. # pRSTha 208 anya upalabhya pustakamAMthI jijJAsue avagAhana karI levA * tattvavicAra ane abhivaMdanA le. cImanalAla ca. zAha vinaMtI che. temAMya nyAya vizArada, nyAyatIrtha, pUjya munizrI nyAyavijayajI racayita jainadarzanane pAMcame ane * mUlya rU. 35 + DemI sAIjha * pRSTha 176 chaThTho khaMDa vAcI javA vizeSe bhalAmaNa che kemake temAM syAdavAda * jinatatva (bIjI AvRtti) le. che. ramaNalAla cI. zAha zailIthI sava AyaMkazanane sarasa samanvaya eozrIe karI ja mudaya . 20 . krAuna meLapajI * pRSTha 164 batADI ApaNI upara bhAre upakAra karyo che. saptabhagi upara * nihanavavAda (prASa) le che. ramaNalAla cI. zAha vicAra karyo. have sAta no viSe avasare vicArazuM. saMkalana: sUryavadana ThAkaradAsa jhaverI * adhI sadInA Are (saMdha bAjita payuMSaNa vyAkhyAna mALAnA pacAsa varSanI savigata mAhitI ApatuM prakAzana). saMghanAM prakAzano saMpA. pannAlAla 2. zAha mUlya : rU. 10/* satyama zivama suMdarama le paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA * * kAuna soLa pejI 4 pRSTha-88 : * mUlya 2. 3-00 * kAuna sALa paMjI * pRSTha-255 . * nirIkSaNa ane arthaghaTana le. 5-nAlAla 2. zAha citanayAtrA che. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA * * mUlya rU 50-00 DemI sAIjha * pRSTha-16 mUlya : rU. 7-00 * krAuna seLa pijI * pRSTha-304 - uparokata pustaka meLavavA mATe saMdhanA kAryAlayano saMparka * mahAvIra vANI (prASa) saMpA. . bhagavAnadAsa tivArI - sAdhavA vinaMtI che. . . * *
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana janadhama mAM AhAra ane tapa suni vAtsalyadIpa vA niha, dAnave te nahi ja, pazu-paMkhI paNa nahi, mAtra mAsa ja ucita ane jarUrI sAdhanA karIne mukita pAmI zake che. AthI mAnavajIvananu' para lakSya che. meAkSa. A lakSyane siddha karavA mATe zramaNa bhagavAna mahAvIre 'sAdhanAmArga'nuM nirUpaNuM su". sAdhanAmA'nA saraLa aya' che. AcArasahitA. sAdhusAdhvI mATe pAMca mahAvrata ane zrAvaka-zrAvikA mATe khAra vratamAcAra che. A mAdhvAcAra ane zrAvakAcArane vadhu zuddha te sudRDha karavA mATe AhArasahitA [ta], vihArasahitA [aSTapravacana mAtA] ane vicArasahitA [bhAvanA]nuM paNa nirUpaNa karyu. * AhArasahitA 1. ukALelu' pANI : sAdhu-sAdhvI ane zrAvaka-zrAvikAe huMmeza mATe ukALeluM pANI pIvu joie. vijJAne Aje zeAdha karI. A tItha kara paramAtmAe hajAro varasa paheryAM kahyu ke pANImAM masakhya jIve che. jIvayukata pANI pIvAthI jIvAnI hiMsA thAya che ane aneka zArIrika rAge paNa thAya che. lerA, meleriyA Adi rogacALAnA samaye AthI ja ukALeluM pANI pIvAne AgrahapUrvaka jAhera pracAra thAya che. rAga ane jIvahaMsAthI bacavA mATe ukALeluM pANI pIvuM joie. ane kAcu pANI gALIne pachI ja vaparAzamAM levu joIe. pANI gALIne temaja ukALIne pIvAthI vadhu hiMsAnA pApathI temaja sabhavita rogothI kheMcI zakAya che. 2. abhakSyanakSaNu tyAga: kahevata che, anna tevA AkAra. khATuM khAdhuM hoya to khATA eDakAra Ave. AhAra-pANInI tana-mana upara, AcAra ane vicAra upara nizcita asara paDe che. je mAhAra-pANI levAthI mana vikRta ane, vRttio uzkerAya, vicArA bagaDe tethI tene abhakSya gaNavAmAM AvyA che. ArAdhAe-sAdhakAe tevAM bheTajana-pANInA tyAga karavA joie. jainadhama'mAM abhakSya padArthonuM eka vistRta vijJAna che. 'jIva vicAra' smAdi graMthAmAM tenI vistArathI samaja apAi che. saMkSepamAM paNa mukhyatve Ama che : 1. mAMsAhArano tyAga karavo joie. kAipaNa prakAranA nAnAmeTA jIvAnu mAM", mAchalI temaja jIMDAMnuM bhakSaNu na karavuM joIe. zakaya hoya te e badhAnA jemAM upayega thayA hoya evI davAo ane vastugmAnA upayoga paNa na karavA joie. 2. kaMdamULanA tyAga karavA joie. jamInaka davALA padArthomAM asakhya jIvo hoya che. temAM lakSathI jIvatA te thAya ja che. te khAvAthI mana vikRta ane che. mAMdA, lasaNu, Adu, mULA, rIgaNuM vagere 22 prakAranAM kaMdamULa che. te khAvAthI lehI garama ane che, mana vAtavAtamAM uzkerAya che ane vRtti vikRta ane che. 3. madyaniSedha : dArUnA utpAdanamAM asa`khya jIvete mAravAmAM mAve che. dArU pIvAthI hiMsA tA thAya ja che. dArU pInAra viveka gumAvIne dhaNIvAra na karavAnu` karI bese che. buddhi tenAthI tA. 1-9-87 16-8-8 jhaDapathI uttejita thAya che. kuMThita bane che. vRtti tana-manane zAMta, svastha ane niSpApa rAkhavA mATe jIvanabhara mAMsAhAra, kaMdamULa ane ghanA tyAga karavA joie. 4.. rAtribhojana tyAga : zakya hoya te sUkSmarata thayA bAda bhojana ane pANI anene tyAga karavA joIe. pANInA tyAga na tha zake te rAtrimAjananA tyAga tA karavA joie. zya ArAgmaSijJAna paNa kahe che ke sUryAsta pachI janmelu kharAkhara patu nathI. bhAjana na pacavAthI ajIzuM', khajiyAta vagere rAgA thAya che, peTa khagaDelu hoya tA paramAtmAnI bhakita svastha ane prasannacitta na thai zake. khIja, rAte vadhu jIvonI utpatti ne mRtyu thAya che. rAtri bhAjanathI AvA asakhya chavAnI hiMsA thAya che. siAnA pAthI bacavA ane Arogyane nirogI rAkhavA mATe paNa rAtri bhejananA tyAga karavA joie. * tapa: jainadhama'mAM tapatu anivAya ane aAgavu rathAna che. prathama tIthAkara zrI RSabhadeve lAgalagATa cArasA divasa sudhInA upavAsa karyAM hatA. carama tIya kara zrI gAvIra prabhuae sADA Ara vaSa sudhI vividha tapasyA karI hatI. ndriya ane manane sayamita karavA mATe vividha prakAranAM tapa karavAmAM Ave che. tapa kramanA kSaya karavA mATe che. AtmAne niLa ane nima'ma anAvavA mATe tapa karavAnu che. zramaNu bhagavAna mahAvIre be prakAranAM tapa karyuM che; khAdya tapa ane Avyatara tapa. khAdya tapa eTale sAmenI vyakita nene kahI zake ke mA tapasvI che, e tapa kare che. tyAga ane sahiSNutA mA tapanAM mukhya lakSaNu che. tenA cha prakAra che: 1. anazana: anna, pANI, mevA ane mukhavAsa - A cAra prakAranA AhAranA tyAga karavA. A AhAratyAga anazana khe prakAre che: 1. maryAdita samaya sudhI anazana karavuM. 2. mAvajIva manazana karavuM. . samaya maryAdita anazana vividha prakAranu che. zreNI tapa, prata tapa, dhRta tapa, va' tapa ane varSAvaga' tapa - e tenA pAMca mukhya prakAra che. A uparAMta je sarvAdhika pracalita samaya maryAdita anazana che. te A pramANeH 12 (e) upavAsa : eka AkhA divasanAM bhejana-pANI khate ke mAtra bhAjanatyAgane upavAsa kahe che. (bI) chaThTha che saLaMga spAkhA divasanAM bhojana-pANI ane ke mAtra bhojanayugane chaThTha kahe che. (sI) aThThama : saLaMga traNa divasa sudhI bhejana-pANI kha'te ke mAtra bAjanatyAgane aThThama he che. (DI) aThThAI : nAgalagATa ru vasa sudhI bheAjana-pANI 'te ke mAtra bhojanatyAgane ThThAi kahe che. (4) mAsakSamaNu : pUrA eka mahinA sudhI bhejana-pANI
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-4-87 16-8-27 ane ke mAtra bejanatyAgane mAsakSamaNa kahe che. mAvajIva anazana khe prakAranu che: eka, bhatta pratyAkhyAna. temAM aMtima zvAsa sudhI cAreya prakAranA AhAranA tyAga karavAtA hoya che khe, pAdApagamana. temAM cAreya AhAranA tyAga karI lAkaDAnI jema halanacalana karyAM vinA eka ja Asane rahI AtmadhyAnamAM lIna rahevAnu hoya che. viziSTatA : upavAsamAM mAtra ukALeluM ja pANI pIvAnuM hoya che. sUryAsta pachI pATTIne paNa tyAga karavAnA hoya che ane pANI paNa eka jagAe esIne ja pIvAnu hoya che. * bheAjana ane pANI tenA AkhA divasanA tyAgane cavihAra upavAsa kahe che. * payu SaNamAM A tapa vizeSa prakAre thAya che. mA parva'mAM meTI sakhyAmAM ArAdhA aThThama, anui kaeN mAsakSamaNunI tapasyA kare che. 2.. uNAdarI : bhUkha karatAM gheADuMka AchuM khAvuM-pIvu. 3. vRttisaMkSepa: begapabhoganI temaja khAvApIvAnI cIjavastuonI maryAdA dhaTADavI. jIvananI jarUriyAtA dhADatAM javI. 4. rasatyAga : anane dUSita ane ASita kare, vRttiyAne vakRta kare tevA khAdyapadArthA, paridhAna temaja prasAdhanAno tyAga karavA. 5 kAyakaleza : du:khanA prasaMgAmAM paNa cittanI zAMti, vasthatA ane prasannatA akhaMDa ane adha rahe che ke nahi tenI kasoTI karavA mATeteA prayAga dhAma taDakAmAM udhADA page ne mAthe cAlavuM, kaDakaDatI ThaMDImAM udhADA zarIre dhyAna dharavuM. eka ja Asane kalAke sudhI khesIne ke UbhA rahIne dhyAna dharavuM vagere kAyakaleza tapa che. 6. salInatA H mane vAravAra azubha vicAra kare che. indriyA azubha thyAcAra kare che. azubha vicAra ane AcAra tarapha doDI jatA mana ane IndriyAne zubha vicAra ane AcAramAM sthira karavA tene salInatA tapa kahe che. * AbhyaMtara tapa A tapanA mukhya sabaMdha rAjkanA mana sAthe che, A tapamAM aMtaranI zubha bhAvanAnuM mahattva che. A bhAvanA dekhI zakAtI nathI. mAthI A tapane AAbatara tapa kahyuM che. tenA paNa cha prakAra che: 1. prAyazcita: jANatAM ke ajAgRta mANumathI bhUla thai jAya che. pApa thaI jAya che. dveSanu sevana thaI jAya che. Avu je kaMi pApa thai gayuM hAya, AvA je kai dveSa sevAI gayA hoya tenA kharA aMtaHkaraNathI pastAvA karavA. sadguru pAse jate e pApanA subhInI khi ekarAra karavA, e pApanI sajAnI mAgaNI karavI ane thai gayeluM. pApa karIthI nahiM karavAnI pratijJA karavI, tene prAyazcita tapa kahyu` che. 2. vinaya: je potAnAthI uMmaramAM mAryAM che, jeA potAnAthI vadhu jJAnI ane guNavAna che, te sau vaDIlA, satA, sajjana kSAditA Adara-satkAra karavA. temanuM bahumAna karavu, temAM guNAnI praza MsA karavI, tene vinayatapa kahyuM che. 3. vaiyAvacca : jJAnI, tapasvI, vaDIla, vRddha, khImAra nI vividha prakAre ucita sevAbhakita karavI. 13. gr 4. svAghdhAya AtmAne nima`La ane nima'ma banAvavAmAM prezA ane mULa Ape, sadvicAra ane sadAcArane sudRDha kare teSa grathA pustakAnA abhyAsa karavA. tenuM vAMcana-zravaNu karavuM. pa. plAna : pavitra ne nirdoSa Asana upara sthira ne aDAla khesIne ke UbhA rahIne, ekAgra citta paramAtmAnu' ciMtana-manana karavu. 6. utsaga : ghara ane dhaMdhAnI tamAma khAdya pravRttikhAnA tyAga karIne, mAtmA sitrAyanA anya tamAma vicArAnA tyAga karIne, nizcita samaya sudhI paramAtmAnuM dhyAna dharavuM. mA kAyAtmaga' tapa ke dhyAna tarIke te vadhu pracalita che. aa tapamAM kAyAnI mAyA-mamatAnA tyAga ane AtmabhAtramAM ramaNu mukhya che. * viziSTa tapaH khAdya tapamAM pahelu smRnazana tapa ane cethuM rasatyAga tara hyu che. A baMne tapane AdhArazIlA anavIne banenI viziSTa tapasyAnuM Ayojana karAyuM che. te A pramANe : 1. varasI tapa : jhjhA tapanI samayamaryAda pUrA cArasa divasanI che. A tapamAM cArasA divasa sudhI etare upavAsa karavAne hAya che. mata ke eka divasa upavAsa ane bIjA divase besaNu karavAnuM hoya che. besaNu eTale eka sthira Asane besIne divasamAM mAtra e taka ja jamavAnuM krUSNu vada 8mAnA rAja thyA tapanA prAraMbha thAya che ane khIjA vazvanA vaizAkha suda trIjanA divase tenI pUrNAhuti thAya che. tapanuM pAraNu' zeraDInA rasathI karavAnuM hAya che. prathama tI kara zrI RSabhadeve eka varasanA saLa ga upAsa karyAM bAda zeraDInA rasathI pAraNu kayu' hatu. AthI A varasI tapa bhagatrAnanA tapanI pratikRtiSe karavAmAM Ave che. dara varase hajA! ArAdhakA A tapa prasannacitta kare che. A tapa. kula 400 divasanuM che. 2. navapada eLI: A tapamAM navapada' mukhya ane mahattvanA che. mAthI pahelAM tenA mitAkSarI paricaya karI lae : mAtmAne niLa ane nirdema banAvavA mATe navapada'nu dhyAna khUba ja preraka ane protsAhaka bane che. navapadanA ekAgra dhyAnathI AtmA ujajavaLa ane ujamALa khate che. mA navapadanI ArAdhanA ane sAdhanA mATe savistara mArgadarzana apAyu che, A navapada A pramANe che : 1. arihaMta jaitAnA A zraya ane ArAdhdha bhagavAna che. rAga dveSa ane mAddha upara jemaNe savathA ane sapUNu vijaya meLavyuM che ane je pujyAtipUjya che, te Rhita che. temane vItarAga, tItha'kara, ahu'tU, jina, jinezvara Adi puNyanAmAthI paNa oLakhAvAmAM Ave che. 2. siddha : zuma ane azruma tamAma karmo nAza karIne jeoe paramAtmasvarUpanI prApti karI che tevA mukata, mudda nirjana nirAkAra AtmA Ane siddha kahe che. 3. AcAya': jaita sAdhunA eka samudAyanA variSTa nAyakane bhAcAya kahevAya che. je sAdhu jJAna, cAritra ane sayaMmanI sAdhanAmAM viziSTa, dhama'vyavasthAnI javAbadarI vaDuna karavAmAM sakSama ane samatha' hoya tevA jaina sAdhune mAcAyanI sarvocca padavI apAya che. AvA AyAyanA jIvanavyavahAra ja evA hoya che. ke
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha cha 0. 0. 'r 0 0 0 0 - 0 0 0 0 0 0 0 0 o 0 0 0 0 o 0 0 o 0 0 o 0 0 o 0 0 prabuddha jIvana tA. 1-8-87 16-8-17 temanuM AcaraNa paNa mauna ane preraka upadeza banI rahe che. parva prasaMge saghane maLela bheTa arihaMtanI cira anupasthitimAM AcArya, sAdhu-sAdhvI, zrAvaka- 5000 zrI DuMgarazI rAmajI gAlA zrAvikArUpa zrI caturvidha saMghanI javAbadArIonuM vahana kare che. 3000 , zailezabhAI eca. kaThArI 3000 , sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 4. upAdhyAyaH je jaina sAdhu jJAna, caritra ane saMyamamAM 00 , kapuracaMdabhAI caMderiyA vizeSa hoya, jemaNe dharma ane darzanazAne abhyAsa karyo 000 ke vasanajI lakhamazI zAha heya, bIjAone bhaNAvavA jeTaluM zAo para prabhutva meLavyuM 2500' rasikalAla laheracaMda zAha hoya tevA sAdhune upAdhyAya kahe che. A paNa eka padavI che. 2500, sI. ena. saMghavI 2500 rajanIbhAI verA 5. sAdhu: zramaNa bhagavAna mahAvIra pracita paMca mahA 2000' mANekalAlabhAI savANI ghatenuM pAlana karI AtmasAdhanAmAM ramamANa rahetA bhekhadhArIne 1501 che jayaMtIlAla phatehacaMda zAha sAdhu kahe che. 1501 ja nAbena zeTha ne arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu 1500 , ramaNalAla sI. zAha 1500 , cImanalAla je. zAha A pAMcane paMca parameSThi kahe che. teo pAMceyanI bhagavAnanI >> savitAbena ke. zAha jema pUjA- bhakita kare che. temanA para teo anahada AsthA , dhanavaMta TI. zAha, : ane Adara dharAve che. >> gaNapatabhAI ema jhaverI 6. darzanaH darzana eTale aDaga ne sudaDha zraddhA. zramaNa bhaga che pravINacaMdra TI zAha 1500 , bipinabhAI jaina vAna mahAvIre cIdhelA AtmasAdhanA mATenAM tatta, mAlaMbane che sulIbena anilabhAI hIrANI ane mAgamAM daDha zraddhA rAkhavI, tene darzana kahe che. A darzana gulAbacaMda karamacaMda saphata, samakita ane samyagdarzana ke dRSTinA nAmethI paNa , mitAbena zirIzabhAI kAmadAra oLakhAya che. , tibena pI zAha , ramAbena vorA 7. jJAnaH AtmAnI oLakha ane anubhUti karAve tene , vidyAbena mahAsukhabhAI jJAna kahe che. rAga, dveSa ane meharUpI aMdhakArane dUra karavAmAM , caMdrakumAra je. zAha A pAna-AtmajJAna upagI bane che. 1000 , pravINacaMdra ke. zAha 8. cAritra: lazkaranA sainika UMghanuM saheja paNa jhokuM 0 , sukhedhabhAI tathA zrI nIrUbena zAha khAdhA vinA khaDe page dezanA sImADAonI capatI rakSA kare che, 1000 , maphatalAla bhIkhAcaMda zAha te pramANe thAkayA ke kaMTALyA vinA, gAphela rahyA vinA satata 00 , zamIbena bhaNazALI sAvadhapaze AtmabhAvamAM jIvavuM, Atmamaya banavuM tene cAritra 1000 , rUpacaMda bhaNazALI >> aruNamAI parIkha caMdrakAMta dIpacaMda zAha 9. tapaH tana ane mananI vRtti, vicAra ane AcArane , mIrIbena mahetA saMyamita karavA mATenuM anuSThAna ke kiyA tene tapa kahe che. >> aravidabhAI cekasI , kamalabena pIsapATI A navapadanI saLaMga nava divasa sudhI vidhipUrvakanI 501 , jayAbena vIrA ArAdhanAne navapadanI oLI kahe che. A nava divasa sudhI mAtra 501 , dhIrajalAla phulacaMda zAha eka ja Take ane te paNa ghI, dUdha, dahIM, goLa, tela ane 501 , uSAbena mahetA taLelI vastuo vinAnuM lUkhuM ane rUkSa bhojana levAnuM hoya , tarUNabhAi bipinabhAI zAha cheAvA eka TakanA bhojanane AyaMbila tapa kahe che. 501 , ramabena mahetA , vasumatIbena bhaNuzALI - dara varase Ase ane caitra mAsanI suda 7thI pUrNimA 500 , dhIrajabena verA sudhI A navapadanI AyaMbilanA tapa ane anya vidhi sahita , sarojabena mahetA ArAdhanA karavAmAM Ave che. i ramaNalAla lAlAbhAI lAkaDAvALA 500 , yazematIbena zAha A tapa ochAmAM ochuM sADAcAra varSa sudhI karavAnuM , e. je. zAha hoya che 301 , zAMtilAla devajI nandu varasI tapa, navapada eLI uparAMta vardhamAna tapa, caMdanabALA , puSpAbena parIkha 301 , paNuM lekhAbena dezI tapa, akSayanidhi vagere 100thI vadhu prakAranAM tapa che. 251 , pravINacaMdra maMgaLadAsa zAha A dareka tapamAM ukALeluM pANI pIvAnuM hoya che tema ja 251 , basaMtalAla narasiMhapurA e tapamAM jinadarzana-jinapUja, guruvaMdana-dharmazravaNa, savAra 251 , jagamehasa dAsANI ja baMne samaya pratikamaNa tema ja japa, sthAna vagere karavAnA 200 , caMpakalAla ajamerA 125 , caMdrAbena harasukhabha I 64892 0 0 0 0 0 0 - 0 0 0 0 - 0 0 - 0 : 0 - 0 0 0 0 0 0 -
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-871-7 mArA anubhave : bhAratIya prajAnuM prabuddha vana 9, khamIra ane maryAdAnA Alekha svAmI akSarAnaMda sarasvatI ( gAMkathI pUNa`) ravAmI saccidAnaMdanAM phaeNTalAMka nirIkSaNA dizAsUcaka che. emane mAnavatAlakSI abhigama emAM kAraNabhUta che. 'mArA anubhavA' mAtra AtmakathA nathI. emAM natI ghaTanA para emaNe ciMtana kayu' che ane e ciMtana emaNe arIsAnI maka ApaNI hyumakSa mUkayu che. dhArmi"* kSetramAM rahelI amApa bhAvanA, zraddhA ane temAMthI pragaTatA dAna aMge emaNe Avu pragaTa ciMtata kayu" che. emaNe kahyu che ke ethI ghaNIvAra kRti, saMsthA, va' ke samAja lAbhAnvita thatA rahe che. dhArmika bhAvanAthI thatA dAnane vyavasthita AkAra ApI zakAyA nathI, tethI pANInA bagADanI mAphka dAnatA paNa bahu moTA pramANamAM bagADa thatA rahyo che. jo mika bhAvanAthI thanArA dhanane samAjalakSI ke mAnavatAlakSI banAvI zakAya' hAta te samAjanA tathA mAnavajAtanI lAcArInA dhaNA prazno ukelI zakAyA heta ema emaNe vasavaso karyAM che. (pRSTha 407). mAnavatAnI jagyAe ApaNe vaNu vAda tathA vyakitavAdane mahattva ApyuM, tenuM A nizrita pariNAma che. bhAgavata saptAhanI TakAvArInA prasaMge emanA ci'tananu pariNAma che. A 4. sa. 1971mAM pAkiratAna sAthe bhAratanA saMbadhe khagaDelA, pAkistAnanAM vimAnee eka sAthe ApaNA seLa havAimathakA upara humalA karyAM hatA. ApaNe galatamAM hazuM eTale pAkiratAnanuM eka paNa vimAna ApaNe teDI pADI zakyA nahi. e divase uttara gujarAtanA eka gAmamAM svAmIjInu pravacana thayelu.. pravacananA aMte emaNe pAkistAnanA humalAnI ghaTanA sabhAne kahI ane sUcanA karI ke ahIM najIkamAMthI relave lAina pasAra thai rahI che. koi dezadrohI tattva tete aDapalu na kare te mATe ApaNe vArapharatI AkhI rAta paheza bharIe. lee A prastAvanA evA pratibhAva mApyA ke tenI Ai jarUra nathI. jarUra haze te sarakAra pAse kAM mANasA nathI? khe meThAM pagAra khAya che te have kAma kare... vagere. A Ata para emaNe TIkATippaNa karatAM lakhyuM che ke paheza na bharavAnA kAraNamAM pUratA rASTravAdanA abhAva hatA. mArA deza, mAru rASTra ane mArI svAdhInatA pratye je laganI, tanmayatA hAvI joSTae te na hatI. paheza bharavA mATe lekA jyAre taiyAra na thayA tyAre svAmI saccidAna dajIe svayaM tatparatA batAvI. eTale asaMkhya bhakata relavelAina para pahero bharavA taiAra thaI ` gayA. prasaMge emaNe ApaNI khi khelI nAkhe evA taja nAnirdeza karyAM che: A leA gurupremathI A kAya karI rahyA che, . rASTrapremathI nahi. mane du:khI thatA aTakAvavA sau taiyAra thayA che, kAraNa ke, dhame jeTalA guruprema vikasAvyA che teTalA rASTraprema nathI vikasAvyo. jo rASTraprema upara bhAra apAyA hata tA mArA kahyA vinA pazu le resavelAinane pahere| bharavA cAlyA gayA hota. paNa tevuM na thai zakyuM. ApaNe saue zAMtithI vicAravuM paDaro, dhama'nI lAgaNIone guru taraph vALavAthI guruvAda, sthira thayA che. mA guruvA aMte vyaktivAda thayo che. vyaktipUjA tenu bhayaMkara dUSaNa che.' ATalu" kahyA pachI umere che 'jo rASTravAda, mAnavatAvAda ke zuddha adhyAtmavAdane sthira karAyA DhAta tA guru ke zraddheya vyakti na hoya, tepaNu custa rASTravAdathI lokahitanAM kAryAM, zuddha adhyAtmavAdathI prabhunAM kArya karavAnI sahaja prerakruSTa maLI zake.' (pRSTha - 497 ) Ama chatAM nyAyanI eraNu para emanA vicArI mUkIe te emanA kreTalAka vicArAmAM sahamata thaI zakAya niha. emanA badhA vicArAmAM sahamata thavuM jarUrI paNa nathI. I. sa. 1962mAM cIna sAthenA yuddhamAM ApaNune nAmeAzIyeryAM parAjaya maLye, A parAjayanA mULamAM emate ApaNI vadhu paDatI ahiMsaka vicArasaraNI karaNabhUta lAgI. ahIM emanA vicArAmAM gUMcavADA hoya tema jaNAya che te eka pakSe ema kahe che ke mahAtmA gAMdhIjImAM amApa zauya' hatuM. eTale te ahiMsAnI vAte karIne ja nahi, prANunI bAjI lagAvIne paNu agrejo sAme jhajhumyA hatA. (pRSTha 313). ane bIjI tarA emanu nidAna evu che ke 'A deza buddha tathA gAMdhIjInA che' ema e vakhate, yuddha pahelAM, kahevAtu. ema kahevAmAM saMdabha ahiMsAvAdana hatA. A dhaTanAthI teo gAMdhIjInA a'isAvAdathI gheADA dUra khasI gayA. emAM emaNe ahiMsAvAdI jaDasu valaNu kAraNabhUta lekhAvI che. e preraNAnA mukhya srota mahAtmA gAMdhI hatA evo emanI mAnyatAnA kAraNe emaNe Ama karyu. (pRSTha 3.9 ane 114). ahiMsAvAdanI jaDa nItinA kAraNe, ApaNe setA, zastro tathA yuddhavijJAna pratye dhyAna ApyuM' na hatuM evu emanu tAraNa che e bhUlabharelu jaNAya che. 5. javAharalAla naherunI paMcazIlanI nItine cIne cheha dIdhA ane cheka i. sa. 1959mAM janarala thIma yAe rAjInAmu ApyuM hatu tyArathI lazkaranA vaDA ane saMrakSaNa pradhAna zrI vI. ke. kRSNamenana vacce zastronA Adhu nikIkaraNa ane cIna taraphathI sAvita bhaya aMge vicArabheda hatA. mAjhAdI pachI pAkistAna sAthe ApaNe yuddha vaheAravu paDayu hatuM ane temAM ApaNe pAkistAnane zikasta ApI zakyA hatA e pazcAda bhUmikA bhulAi gai lAge che ane i. sa. 1966mAM peTursIMgala sasthAtA-dIva, damaNa ane govAnA-lazkarI pagalAM dvArA kabajo lIdhA hatA e sadhaLI hakIkatanA sabhAmAM vicArIe tA jaNAze ke mApaNe gAMdhIjInA ahiMsAvAdanI bhUmi kAthI kayAranAya dUra nIkaLI gayA hatA, tyAra bAda I. sa. 1962mAM cIna sAthe yuddha thayuM. eTale gAMdhIjInI zauya pUrNa ahiMsAnI bhUmikAne, enA anuyAyIonI jaDa valaNanA kAraNe, bhUla bharelI nItimAM khapAvavI e nyAyayukta nathI. dhama'nAM mULabhUta tattvasiddhAMtA ane ene khUMTI rIte anusaranAra ke vikRta atha'dhaTana karanArA vacce jema bhedarekhA spaSTa hAvI joie tema gAMdhIjInI ahiMsA ane ene jaDatAthI anusaranArA vacce bhedarekhA ravI joie. vAmI saccidAnanA vicArAmAM AvI bhedarekhA spaSTa na hovAthI emanA vicAromAM gUMcavADA jaNAya che. khAdInA athazAstra ma`genA emanA vicAro paNa pratItijanaka jaNAtA nathI. svAmI saccidAna de daMtAlImAM annakSetra, davAkhAnu vagere mAnavatAlakSI pravRttimA hAtha dharI che. sUi gamamAM duSkALa
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-87 16-8-87 vakhate rA&takAryo hAtha che. tyAra bAda mAsuM sAruM thayuM. jayAbaMdha bhAve magAvI, paDatara kiMmate ApavAthI e thaI zakayuM. duSkALarAhatanuM kArya karatA vadhelA trIsa hajAra rUpiyAmAMthI ene sa teSa vyakata karatAM emaNe lakhyuM cheH 'himAlayanI ekAda hAIskula baMdhAvavA mATe gAmane preraNA ApI. lokaphALAmAM guphAmAM besIne meM mArA A divase pasAra karyo hota te eTalI rakama ApavAnI zarate. phALAmAM rokaDa rakama thAya ema kadAca leke mane mahAna yogI samajI darzana mATe doDI Avata. hatuM nahi eTale chevaTe bAjarI ugharAvI ane ema karatAM, paNa janatA vacce rahIne, janatAnA praznomAM rasa laIne, . 1250 maNuM bAjarI lakhAI. ema vAva tAlukAnA sUrNa gAmamAM takalIpha veThIne, keTalAkanI daSTie aLakhe thaIne paNa je sarvaprathama pitAnA makAnavALI hAIkula thaI. dukALanuM kAma karyuM thaI zakayuM te himAlayanI sAdhanA karatA paNuM caDiyAtuM karatAM karatAM sthAyI pariNAma mATe pAyAnuM kAma karavA tarapha hatuM, te mane saMtoSa tathA pratIti che." (pRSTha 465). emanA najara doDAvI. e mATe prajAne pitAnA zeSaNanuM bhAna thAya mAnavatAlakSI kArya ane guja2 grantharatna prakAzananA A pustaka evAM kAryo hAtha dharyA. temAM geLa, kApaDa vagere mATe zaheromAMthI prakAzananA kAryamAM zuM ApaNe saMtoSa vyakata karIe. baMdha samaya citta cetIe re.... ' ja pannAlAla 2, zAha koI pustaka ke kAgaLa paranA akSara, je ApaNe e e che ke kamane baMdha paDe tyAre enA pariNAmanI ArSabhASA ke lipi ukelI zakatA hoIe, te e kevaLa akSara nathI dRSTi nathI, ane enA udaya vakhate saMtApa thAya che. evI rahetA e purataka ke kAgaLa paranuM lakhANuM aMtaratamane sIdhA nobata na vAge e mATe karma'ne baMdha paDe tyAre jAgRtinI spaze evA vicAranAM dilane ApaNI hRdaya-guhAmAM jagAve paNa sAcavavA elAna thayuM che. * che. koI kalAkAra rekhAMkana kare che ke kavi hRdayanA UMDA : Ama te jAgRtinI paLa sAcavavAnI vAta che. paraMtu karma bhAnAM spaMdana jhIle tyAre e vyakita sAthe saMvAda karatuM baMdhana te dareka paLe, akhanA palakArAmAM thAya che eTale satata jIvaMta tattva banI jAya che. bhASAnuM pota ATaluM majabUta ane jAgRtine, vaicArika dRSTie satata jAgRti ahIM mama TakAu che eTale te kahyuM che ne ke "word power is a chupAyelo che ane ene ja khare mahimA che. bhagavAna mahAvIre world power.' paNa gautamasvAmIne mAdhyama dvArA uttarAyayana sUtramAM ApaNane ' abhivyakitanA judAM judAM mAdhyama hoI zake zarIranA enI ja prarUpaNa karI che. hAvabhAva e dehanI bhASA che, manovyApAranI abhivyakitanuM zrama dira mATe Avela bheTanI sAdI sabaLa mAdhyama bhASA che. pustaka ke leba jyAre upadeza ApavA - 265002 gata aMkamAM Avela yAdIne saravALo mATe nahi, paraMtu AtmajAgRti mATe lakhAyo hoya ke Atma 11000 zrI kAMtilAla kezavalAla zeTha jAgRti mATe enuM paThana-ayana thatuM hoya tyAre enA zabdomAM 5000 zrI jaina bhAratI mahattA sAthvIthI mRgAvatI zrIjInA ke kathAnakamAM nahi, paraMtu enA vAtAvaraNamAM, e zabdo smaraNuthe' hadilhI jaina saMgha pAchaLa rahelA enA raNakAramAM, enA manamAM jJAna chupAyeluM 5000 me. rAyacaMda enDa sansa ha: zrI manubhAI saMghavI hoya che. manuSyanI vANImAM e pUrNata: pragaTa thaI 0 , sTAnDarDa vAyara proDakaTasa zakatuM nathI. eTale jAgRtinA stare pahoMcanAra bhAgyazALI 5000, jagubhAI eca. dozI samaje che ke uttama bhASA mukhethI AcarAtI nathI. emAMya jenI 3001, ramezabhAI vI. zeTha vAvaNI pAchaLa cAribaLa raheluM che, enI bhASA, enA zabda 3001 , zeTha cerITebala TrasTa pAchaLa dhaNuM ghaNuM adhyakata rahI jAya che. e bhASA pAchaLanuM 0 , dhIrajalAla merArajI ajamerA ceriTI TrasTa avyakata kathana-satya anubhava-gocara rahe che. e bhASA mAtra 01 , eka saggaharatha dizAsUcana kare ke cekakasa saMketa Ape e dizA ane saMketane 1001 , kAMtilAla chaganalAla zAhanA parivAra , pAmavA te ApaNe paDe. e pAmavA sahajapaNe mathIe te te ' 00 , jayAbena cerITIjha ApaNane janmajamAnanA kAryakAraNanA stara para saMcaraNa karAve che. koI subhaga paLe zrI vIravijaya kata cesaTha prakArI 0i00, kizoracaMdra kANajI enDa ku. pUjAmAM janmAkamAntaranA kAryakAranA rastara para vihAra karAve 1000 , indumatIbena ke. munsIpha evA bhAve jhilAyA che. na dha samaya citta cetIe 2, ze , navInacaMdra vADIlAla zAha, , za tilAla ujamazIbhAI enDa sansa cerITebala TrasTa udaye saMtApa saluNa' . jaina puruSArthane dharma che e puruSa dhamane kama 500 ,, jA bena ramaNIkalAla zAha 501 , eka bena taraphathI tA jJAnanuM pIThabaLa che. azubha karmanA udaya thAya tyAre jIva mAtra saMtApa thAya e svAbhAvika che evo saMtApa. e sapATI 501, ravIndra mahetA 50 0 ,, jayAbena TokarazI vIrA paranI bhUmikA che e sapATI paranI bhUmikAthI satata jAgRti ane , rasilAbena mahendrabhAI jhaverI cetanAnI bhUmikA para laI javAnuM kavikarma ahIM thayuM che. azubha ' 500 pravINabhAI maMgaLadAsa zAha kamane baMdha paDe tyAre citta cetI jAya te sapATI paranI 501, damayaMtIbena zAha bhUmikAne vIdhIne A tarata mane sparzI zakAya. muzkelI e che ke - amara jarIvAlA eve vakhate cetavAnI vAta te bAju para rahI, je kAMI , zAMtilAla devajI nandu karmabaMdhana thAya ene satata vAgoLyA karavAnuM, mamaLAvyA 500 , uSAbena mahetA karavAnuM jIvane game che. eTale cIkaNuM. karmo e hezi zi 500 , ramAbena mahetA bAMdhe che. haDakavA daramiyAna paNa AtmarakSaNanI samAnatA mAnavAmAM 251 , caMpakabhAI ema. ajamerA 251 me. cheDA javelarI mATe ha. zrI pannAlAla ke. cheDA . TakI rahe che. ahIM te saghaLuM luMTAvA beThuM che tyAre evI , AtmarakSaNanI saMjJA tIvapaNe jAgRta kema na thAya ? muzkelI 31514 ' ' = 0 = 0 0 = 0 = 9 0 0 = ? 0 = ?
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-87 16-8-87 padmAdhikArIo : 1 DaoN. ramaNalAla cI. zAha-upapramukha 2 zrI cImanalAla je. za-pramukha 3 zrI ke. pI. zAha -maMtrI 4 zrI pannAlAla 2 zAha-matrI 5 zrI pravINacaMdra ke zA--ASAdhyakSa 6 zrImatI nirubahena esa. grAha-sahamatrI 7 zrI zaileza phreMca ATarI ,, vasumatIbahena bhaNuzAlI kArobArI samiti: 1 prA. tArAkheta 2. zAha 2 zrImatI nirubahena sukhe,dhabhAi zAha 1 zrI sukhe lai ema. zAha 4 ,, gaNapatabhAi ema jhaverI 4", rasikalAla laDuracaMda zAha zaileza hiMmalAla kADArI amara jarIvAlA ,, pravINuMda maMgaLasa zAha du 7 8 r * malabahena pIsapATI 10, maphatalAla bhIkhAcada zA 11 - rDA. dhanavata TI. zAha 12 harilAla cunnAbacaMda zAha 13 zrImatI smitAbahena ziriSabhAi kAmadAra 14 zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAha 15 zrImatI yAtibahena pramAdabhAi zAha kA-opTa sabhya : 1 zrI jayaMtIlAla pI. zA s aravidabhAi mehanalAla cekasI ,, 3 jayAbahena TArazI vIrA !! 4,, vasumatIbahena aNuzAlI 5 caMdrakAnta dIpa zAha 4 ,, sahayAgI sabhya : 1 zrI e. je. zAha 2, DuMgarazI rAmajI gAlA 3,, vidyabahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA uSAbahena mahetA 5,, zAMtilAla devajI nandu 6. jayaMtIlAla ttacaMda zAha r 8 # ramaNalAla lAlabhAi lAkaDAvAlA 8 - mANekalAla vI. savANI 9, vasanajI lakhamazI zahe prabuddha jIvana saMghanI kAryavAhaka samiti 1987 - 88 10 capakalAla ema. ajamerA ,, 11 jorama magaLacha mahetA 22 12, sI. ena. saMdhI 13 ,, basatalAla narasiMhapurA 14, pravINacaMdra TI. zAha nima'trita sabhyA: 1 zrI bipinabhAi jaina 2 8 Y 5 kapUracaMdabhAi caMderiyA zamI bahena bhaguzAlI ', " mIrAMbahena rameza mahetA 'J caMdrakumAra je. zAhu 6, sulIbahena hirANI 7, gulAcaMda karamacaMda zAhu '' ' >> taruNuAbaDena bipinabhAI zAha e jyotsanAbahena zeTha 10, ziriSamAi kAmadAra 11, puSpAThena parIkha 12 , rajanIsAi ela. verA 13 ), pazu lekhAbahena dezI 14, jagameAhana dAsANI 15,, De. amUla zAha 16), cadrAbahena harasukhabhAi zAha 17, ramAbahena vinAdabhAjI mahetA 18, rUpacaMda bhaNuzAlI 19, navInabhAi mahetA 20,, sareAbahena mahetA 21, mRdulAbahena je. zAhu 22 ka ravIndra eca. mahetA 23, mukundabhAi gAMdhI 24 J zAMtilAla bAvacaMda gAMdhI 25,, zrIpAla bhaMDArI 26,, pradIpa e. zAha 27 mahendrASTa vANa 28, mInAbahena ena. zAha 30 29 dhIrajabahena vArA .. >> aruNubhAi parIkha 1 navanItabhAi parIkha 32 13 *tilAla nAraNadAsa zAha 33. kusumabahena bhAu 34,, damayaMtIbahena zA 33 35 3, nAnAlAla saMdharAjkA 36 1, mIrAMbahena bhaDArI 37. 38 ramAbahena vArA yazAmatIbahena zAha 32" bacubhAi pI. dezI 40 rasilAbahena mahendrabhAi jhavera 41, nalinIbahena mahetA 42 saralAbahena pArekha 43, AzAbahena mahendrabhAI mahetA 44, rekhAbahena dezI 45,, dIpikAbahena dezI 31 46, zAradAbahena gAMdhI 47,, naTubhAi paTela xe mahAsukhabhAI ku. kAmadAra 33
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8 87 paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahagathI ' zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI zukravAra, tA. ra-8-1987 thI zanivAra, 29-8-1987 sudhI ema nava divasanI vyAkhyAnasabhAo biralA krIDA kendra, pATI, muMbaI - 400007 madhye javAmAM AvI che. A naveya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna De, ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-20 ane 9-30 thI 10-20 ema roja be vyAkhyAne raheze. vyAkhyAnamALAne vigatavAra kAryakrama nIce mujaba cheH divasa tArIkha vyAkhyAtA viSaya zukravAra, 21-8-87 1 zrI sunaMdAbahena horA sukhaprApti ane duHkhamukitane upAya * 2 zrI zazikAnta mahetA - Ajane yugadhama": jIvanamAM adhyAtmanI pratiSThA zanivAra, 22-8-87 1 zrImatI mRNAlinI desAI zvedamAM rASTrIya bhAvanA 2 pU. ramezabhAI ojhA kRSNa vaMde jagadguruma ravivAra, 23-8-87 1 pU. munizrI yazobhadravijayajI mAnavajIvana aura adhyAtma 2 5 vijayamuni paMjAbI jaina dharma meM tapa semavAra, 24-8-87 1 pU. rAmatIzrIjI sthA jaise rahe? - 2 Do. zekharacaMdra jaina mRtyu mahatsava maMgaLavAra, 25-8-87 1 Do. kumArapALa desAI mahAvIrane dhama, mahAvIrathI dUra 2 zrI aniruddha smAta samasta jIvana coga che budhavAra, 26-8-87 1 prA. prakAza gajajara Adhunika jIvana ane dharma 2 Do. guNavaMta zAha mANasanI duSTatAmAMthI mArI zraddhA, UThI gaI che guruvAra, 27-8-'87 1 prA. tArAbahena zAha upAdhyAya yazovijayajI mahArAja 2 prA. haribhAI ke ThArI DhAI acchara premakA, paDhe se paMDita hoya zukravAra, 28-8-87 1 pU. morArIbApu jIvana ane dharma 2 De. narendra bhANAvata paryAvaraNa zuddhi aura dharma zanivAra, 29-8-87 1 zrI DolarabhAI vasAvaDA dharma, zikSaNa ane binasAmpradAyikatA 2 De. ramaNalAla cI zAha dhamadhyAna vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja prAthanA ane bhajane raju karaze anukrame zrI saMgItA gagaTe. zrI lIlAbahena bhATiyA, zrI saMjaya zAha, zrI mAlatIbahena zAha, zrI snAbahena verA, ku. senAlI bAjapAI ane ku. sAdhanA saragama, zrI zobhAbahena jaina, zrImatI caMdrAbahena koThArI, zrImatI zebhAbahena saMgha A vyAkhyAnene lAbha levA saMghanA peTrane, AjIvana sabhyo, zubhecchake tathA mitrone premabharyuM nimaMtraNa che. . ramaNalAla cI. zAha, pramukha . nirumahena esa. zAha ke. pI. zAha cImanalAla je. zAha, upapramukha zaileza eca. koThArI pannAlAla ra. zAha pravINacaMdra ke. zAha, keSAdhyakSa vasumatIbahena sI. bhaNazAlI mAnArha maMtrIo sahamaMtrIo keseTa lAIbrerI jaina samAjanA saMniSTha agraNI zrI guNavaMtabhAI e. zAha taraphathI pU. munizrI baMdhu tripuTInA pravacanenI keseTasa saMghanI keseTa lAIbrerIne bheTa maLela che, jene sAbhAra svIkAra karatA AnaMda thAya che. keseTa lAIbrerIne vikasAvavAnI amArI bhAvanA che. A kAryamAM umaLakAbharyo sahakAra maLe evI apekSA che. maMtrIe mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 35, saradAra vI. pI re, muMbaI 400 004. Te. naM. 35026: mudraNurathAna prinTa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. Ms. By / Soutb 54 Licence No. : 37 prabuddha jIvana varSa:49 aMka: 9 ' muMbaI tA. 2-9-87 muMbai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra vArSika lavAjama rUA. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 - paradezamAM era meila : 20 6 12 taMtrI ramaNalAla cI. zAha vinI vAta che ane je adhayApakAnAM vetana , keTalAka varSo pachI bhAratanI kolejonA ane yunivarsiTI paNa muMbaI dilhI, kalakattA ke madrAsa jevAM kharcALa zaheraonA avApAna vetana sudhAravA mATe nirNaya kendra sarakAra adhyApakene mATe te pagAranAM dharaNe asaMtoSakAraka ja tarAthI levAya che, paraMtu chellA pagAravadhArA pachI vadhI rahyAM che. enI ghaNI mAThI asara zikSaNanA vyavasAya upara gayelI meghavArInA saMdarbhamAM A vetanadhAra eTalo badhe payA karI che. ApaNA dezamAM zikSaNakAryamAM bahu daivata rahyuM asateSakAraka che ane tenI sAthe evI evI zarate joDavAmAM nathI. enI ciMtA sattAdhIzone ghaNI ochI rahI che. AvI che ke jethI samagra bhAratanA aApane haDatAla para paraMtu zikSaNa bagaDavAthI AkhI peDhIne nuka kAna thAya che ane UtaravAnI pharaja paDI che. dezanA suzikSita gaNAtA, samajadAra samagra rASTranA pAyAnuM caNatara kAcuM rahI jAya che. e vAta : kahevAtA ane navI peDhI mATe mArgadarzaka evA vagarane haDatAla teone tarata gaLe UtaratI nathI kAraNa ke enuM pariNAma phaNa. para UtaravAnI pharaja paDe te paristhiti keTalI vikaTa che tene mevuM dekhAya che. khyAla AvI zakaze. zikSaNanA vRvasAyanI bIjA vyavasAya sAthe samAMtA gaNanA bhAratamAM zikSaNanA kSetre ghaNI durdazA pravarte che e atyaMta karavAnI sarakAranI daSTi dareka vakhate vAjabI na gaNI zakAya. khedanI vAta che. AjhAdI maLyA pachI cAra dAyakA thayA chatAM adhyApakanI kelejanA ke yunivarsiTInA kAmanA je kalAke ' zikSaNanA kSetre joIe tevI pragati thaI zakI nathI evI hoya che eTalA ja kalAke kAmane na gaNI zakAya. kAraNa ke ' phariyAda e kSetranA ane anya kSetranA aneka taTastha mANase sAcA adayApakanuM samagra jIvana enA vyavasAyarUpa che. pitAnA pAsethI sAMbhaLavA maLaze. khuda pati naherunI. sarakAre paNuM vyavasAyane mATe ghare ke pustakAlayamAM ke anyatra pUrva taiyArI zikSakSetranA khAtAne pitAnA pradhAnamaMDaLamAM joIe tevuM : ane sajajatA mATe je samaya ane bhega Apa paDe che mahatvanuM sthAna ApyuM nahotuM rAjayakakSAe paNa zikSaNa khAtuM te je gaNatAmAM na levAya te sAcA adhyApakane anyAya echI samartha kitaone sepiyA karyuM. pariNAme samagra thavAno saMbhava che; paraMtu vartamAna sarakAra pAse evI bhAratamAM ucca zikSaNanI bAbatamAM maMdatA ane anizcitatA ja daSTinI apekSA rAkhatI vyartha che. chellA be - traNa dAkkAmAM rahyA karI. indirA gAMdhInI sarakAra daramiyAna rAjakhaTapaTa ja ' keTalAye sArA tejasvI atpake zikSanuM kSetra choDIne anya eTalI badhI hatI ke zikSaNa khAtA tarapha jovAnI phurasada , vyavasAyamAM joDAI gayA che. ane navI tejaravI 01dita . ucca netAgIrI pAse bahu ochI rahI hatI. asaMtoSakAraka pagAradhoraNane lIdhe A vyavasAyamAM AvatI ' dhaNAM varSo pahelAM jasTisa cAgalAe kendra sarakAranA zikSaNa aTakI gaI che. mahilAe tejasvI adhyApikA na thaI zake ' pradhAna tarIke kelejo ane yunivarsiTInA adhyApakonA pagAra evuM nathI, paraMtu gharakAma, pati ane saMtAne, kauTuMbika vyavahAranI sudhA hatA. emaNe adhyApanuM samAjamAM gaurava vadhe evuM dekhabhALamAM DUbelI aneka mahilAe pUraka kamANa mATe zikSaNanA ratutya pagaluM bharyuM hatuM. paraMtu tumArazAhI dvArA tene amala vyavasAyane pUra nyAya ApI zakatI nathI. chellA be - traNa thatAM thatAM te keTalAMka varSo nIkaLI gayAM enA niyamomAM keTalAye dAyakAmAM samagra bhAratamAM mAtama kakSAnA apakenuM pramANa ghaNuM truTio rahI gaI. pariNAme hajAro egya zikSaka jasTisa vadhI gayuM che. evA adhyApakonI nabaLI kAmagIrI ke ziyitA cAgalAe kahelA pagAravadhArAnA lAbhathI vaMcita rahI gayA. vagere jeIne sarakAra vadhu kaDaka niyame dAkhala kare che ane tyArapachI pharIvAra pagAra sudhArA dAkhala karAyA, paraMtu tenI sAthe enuM cakra cAlavA lAgyuM che evI evI zarate joDAI ke eka bAjuthI lAbha apAya ane zikSaNakSetra e mAtra nekarInuM kSetra nathI. je adhyApaka bIjI bAjuthI chInavI levAya. pAse pitAnA viSayanA jJAna uparAMta jIvana viSe Azara ane jare jore adhyApakAna vetana sudhAravAnI pamAM levAmAM tamannA na hoya te tevA adhyApakenI chApa vidyAthIo upara AvyAM che tyAre e kSetramAM navA dAkhala thanAra keTalIka vayakita- kathI paDavAnI ? mAtra roTale raLavA mATe banelA zApake ene ane nAnA gAma ke zaheranA adhyApakone lAbha jarUra thI vighAthInA mAnanA adhikArI keTalA banI zake tevA adhyApake haze, paraMtu meTA bhAganA niniyara adhyApako mATe ane temAM dvArA taiyAra thatA vidyAthIomAM nUra jovA na maLe eTale
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ > prabuddha jIvana tA. 1-9 87 saravALe te AkhA dezanI pratibhA jhAMkhI banatI jAya che. enI avaLI asara badhAM ja kSetre upara paDatI jAya che. vyavasAya pratyenI niSThA, zista, pramANikatA, nIti ane sadAcAranuM pramANu adhyApake ane vidyAthIe mAthI paNa divase divase ghaTatu jAya che. saravALe Akho deza nItimattAnI dRSTie garIba thatA jAya che, samagra bhAratamAM varSa-prativarSa nabaLA ane nabaLA mANase zikSaNanA vyavasAyamAM AvatA jAya che, pariNAme samagra dezamAM zikSaNanA kSetre paNa zithilAcAra vadhe che ocho pagAranA kAraNe akaLAmAM pUraka samayanI itara vyAvasAyika pravRttio vadhI che. TayUzana ane kociMga kalAsanuM pramANa meTAM zaheromAM ghaNuM vadhI gayuM che. keTalAka gADI lakhavAmAM paDayA che, keTala ka jamIna, makAna vIme, zera vagerenI dalAlImAM paDayA che. parIkSAmAM cerI ane pariNAmamAM dhakelamela dvArA kamANI karavAnI ghaTanA have ochI zaramajanaka rahI che. je kSetra pAse samagra dezanA pAyAnuM caNatara karavAnI apekSA rAkhI zakAya e kSetra cAritraghaDataranA pAne e nabaLA kare che ke jethI enA upara maMDAyelI imArata keTalI majabUta ane dIrghajIvI banI zake e gaMbhIra prazna che. bhAvi peDhIne ApaNe keTaluM moTuM nukasAna pahoMcADI rahyA chIe tene khyAla kayAthI matI zake ? * bhAratamAM zikSaNane phelAvo jhaDapathI vadhe ethI kendra ane rAjyanI sarakAra pAse e phejAvAne pahoMcI vaLavA mATe pUratAM nANunI jogavAI na rahI. AyojanamAM paNa ghaNI khAmIo rahI gaI. ane temAM pazu yunivarsiTIo ane kelejonI janAo maMjUra karavAmAM "tA karatAM lAgavaga ane bhraSTAcAra vadhu kAma karavA la gyAM chekhuda yunivarsiTI grAnTasa kamirAna eTale aneka kaubhAMDenuM nivAsa sthAna. enI vividha samitionA bhADA bhaththo vadhatAM jAya ane mAtra kAgaLa upara kAma ane pragatinI moTI citarAmaNu karAtAM jAya che. baMdhAyA na hoya evAM makAna baMdhAI gayA che ema samajI paisA cukavAI gayA hoya evI ghaTanA banyAnA ahevAla pragaTa thayA che. khuda yuni. varsiTI grAnTasa kamizanano pitAne ja vahIvaTI kharca paNa keTale maTe chechatAM yunivarsiTIonI nAnI nAnI darakhAsta maMjura karavAmAM paNa be-pAMca varSa lAgI jAya eTalI badhI tumArazAhI tya cAle che. enI paMcavarSIya yojanAo eTale vilaMbane Adarza namUno. dareka bAbatane lekazAhI Dhabe samitimAM mUkavAne kAraNe samitinA sabhyanI saphare jeTalI vadhatI rahI che teTanAM kAryo thatAM nathI ane keTalAya nirNayano amala bajeTanI ke vahIvaTI varSanI ane anya prakAranI samayamaryAdA vaTAvI javAnA !Ne me krUra rahyA karyo che. yu. jI. sI.mAM chetarapiMDIo paSa eTalI ja cAlI che ane joLA hAthIo paNa rara besADI devAmAM ApyA che. vastutaH rASTranI keLavaNIne sudhAravA mATe yunivarsiTI grAnTrama kamizananuM sada tara visarjana karIne navA keI tejasvI, dRSTisaMpanna sakriya ekamanI sthApanAnI jarUra zikSaNakSetre UbhI thaI che. | ucca zikSaNanA kSetre ravataMtra abhigamane avakAza bahu ochA apAve che. sarakAranI grAnTesa bilakula levI na hoya, sArA adhyApakene vadhu sArA pagAre ApI rokavA hoya ane sArA vidyAthIone yogya phI laI sAruM zikSagu pUruM pADavuM hoya te tevI vyavasthA ucca zikSaNanA kSetramAM khAsa kaMI nathI. badhuM ja sarakArane Azrita che. zikSakanI , salAmatInA nAme ane vagabhedanA bahAne sArI zikSaNasaMsthAone pAMgaravA mATe anukuLa havAmAna bha ratamAM rahevA devAmAM AvyuM nathI. zikSaNanA kSetre sa sthASTrIya stare puruSArthane keI avakAza maLyo nathI, badhu ja madhama kakSAnuM ane sAmAnya staranuM banI javA lAgyuM che. videzanI yunivarsiTI - enI sAthe bhAratanI zikSaNa saMsthAone jayAre sarakhAvIe chIe tyAre ApaNe haju pacAsa varSa ke eka sA pAchaLa chIe evuM lAgyA kare che. bhAratanI yunivarsiTIo mATe gaurava laI zakAya evu ApaNI pAse bahu ochuM rahyuM che ema nirvivAdapaNe gaNI zakAze - bhAratamAM zikSaNanA kSetre bahuvidha bhASAonA. aAsanA, vividha bhASA-mAmenA ane evA bIjA ghaNA prazno saMkaLAyelA che. emAM Arthika samasyAne beje paNa jete nathI. kAbela mANasanuM mana paNa muMjhAI jAya evuM ga javara ane samarayAsabhara zikSagukSetra banatuM jAya che. sarakAra utha zikSa kSetre svayaM nirbhara sarakArI grAnTa vagaranI svAyatta zikSaNasa sthAne mAnyatA ApIne tenA vikAsane jeTalo ja lAdI avakAza Apaze teTale A prazna haLavo banaze ane bhAratanA zikSake ane vidyAthIonuM teja vadhu dItita banaze. duniyAnAM ghaNAM rogamAM lArI kharca pachI keLavaNInA kharcane bajeTamAM sauthI vadhu madUtva apAya che. bhAratamAM ati vasati ane sarvAgINa vikAsakAryone lIdhe zikSAnA kSetre game teTalI rakama phALavavAmAM Ave ane tenuM vega Ape jana thAya te ucca zikSaNanA kSetramAM vetananI bAbatamAM pravartate asaMtoSa ocho jarUra karI zakAya bhAratamAM amApana kSetre sArI sthiti te tyAre AvelI gAya ke pAzcaya dezanI jema tejasvI mANase meTI vadhAdArI kaMpanIonI sArI karI choDI yunivarsiTIomAM adhyApaka tarIkenI nokarI svIkAre (tAjetaramAM ja amerikAmAM AI. bI ema. jevI kepyuTara banAvatI suprasiddha kaMpanInA eka ucca helara te nakarI choDI nela yunivarsiTImAM kApyuTaranA prephesara tarIke joDAyA che.) ramaNalAla cI. zAha A viSaya AcAryazrI vijayavallabhasUri smAraka thApAnazreNi saMdhanA upakrame zrI AtmAnaMda jaina sabhAmuMbainA Arthika sahayogathI uparyukata vyAkhyAnazreNinuM Ayojana karavAmAM AvyuM che jene savigata kAryakrama nIce pramANe che: vyAkhyAtA pU. munizrI baMdhutripuTI . sAdhamika vAtsalya . ] samaya : zanivAra, tA. 19 mI sapTembara, 1986 savAranA 9-00 kalAke | sthaLaH biralA krIDA kendra, copATI, - muMbaI 400 0ra7 saune sAsare upasthita rahevA bhAvabharyuM nimaMtraNa che. ke. pI. zAha | zaileza eca. kaThArI pannAlAla 2. zAha sojaka ' maMtrIo ''
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-97 prabuddha jIvana prabuddha rauhiNaya prA, Ara. pI. mahetA zvetAmbara saMpradAyanA prasiddha AcArya devasUri vAdaniSNAta . nagara tarapha AvatA hatA. teNe joyuM ke mahAvIra pravacana Ape ane tArkika zreSTha hatA. temanA ziSya zrImat jayaprabhasUri zama che. te pitAnA kAnamAM AMgaLI kherIne cAlavA mAMDayo. tene nidhi hatA. temanA ziSya rAmabhadra samagra guNothI yukata ane kavi pagamAM kAMTA vAge. dAMthI kADhavA prayAsa karyo paNa na nIkaLe. hatA. temaNe A prabuddhautiya'nI racanA cha aMkamAM karI che. AthI teNe eka hAthethI kheMcI kADhaya. A gALA daramiyAna ' * jAheramAM senagirA cauhANa rAjA samarasiMha hato. tenI tene kAne mahAvIravANuM paDI ke devane prasveda nathI, temanAM : sabhAmAM AbhUSaNa jevA maMtrI zrImat pArzvacandra athavA pAr caraNa bhUmine nathI sparzatAM, temanI mALA karamAtI nathI. hatuM. tene be putra-zrI yazavIra ane zrI ajayapAla - hatA. ' adhI rAte te mahela pAse Avye; paNa ArakSakAe tene tema, zrI yugAdidevanuM maMdira baMdhAvyuM hatuM. A maMdira dvArA bhAre prayAsa pachI caMDikA maMdiramAMthI pakaDI pADaye. tene rAjA pravRtta yAtsava nimite maMdiramAM prekSako samakSa ane abhinaya samakSa hAjara karyo tyAre teNe kahyuM ke huM te zAligrAmane thaye hate. durNacaMDa nAme kheDUta chuM. maMdiramAM rAtavAso karate hate tyAMthI A loke mane pakaDI lAvyA che. rAjAe zAligrAma tapAsa karAvI. - "prabhAvakacaritra'mAM (1) nadhi che, te mujaba devasUri che: DAkue tyAM "avasthA karI rAkhI hatI. tyAM bIjAoe kahyuM ke 1160mAM divaMgata thayA. prAcIna jaina lekhasaMgraha (bhAga-2)mAM (2) jAloradurgAne lekha Ave che temAM yazavIrane ulekha " alI duga caDe reha che, hamaNAM bahAragAma che. ' abhayakumAre have DAkune Asava pAthe. AjubAju evI che. lekha I. 1165ne che. samarasiMhane rAjyakALa ochAmAM. - vyavasthA karI, jANe te vagamAM hoya. veganAe nR.ya karavA ocho che. 1173-75ne (3) te che ja. A nATayanI racanA lAgI, jANe ke bhAratanA nirdezanamAM ya karatI apsarAo hoya. che. 1184mAM (4) ane maMdiramAM tene abhinaya I 1186mAM - pratIhAre jaNAvyuM ke Apa svargamAM pravezelA navA deva che, ' (5) thayo che. eTale Ape mAnavajanmamAM pUrve karelAM zubhAzubha karmonuM nivedana - AnI eka mAtra hastaprata pATaNanA vADI pArzvanAthanA karavAnuM raheze. paraMtu mahAvIranI vANIne AdhAre DAkune khyAla pustakabhaMDAramAM hatI. suzrAvaka vADIlAla hIrAcaMnda dalAla dvArA AvI gayA ke A kaI svargavAsIo nathI; huM kabUlAta ApuM, muni puNyavijayajIne te prApta thaI. tene AdhAre temaNe te mATenuM kapaTa che teNe zubha kameM gayA ane jaNAvyuM ke AnuM saMpAdana karyuM. mArA karmo azubha heta, te A svarga ane maLata ja nahi. kathAsAra (6) saMkSepamAM A pramANe che: amAtyane thayuM ke A prapaMcare ApaNane chetaryA, magadhamAM pATanagara rAjagRha pAsenA vaibhAra parvatanI guphAmAM, - have rAjA-maMtrIe tene abhaya ApIne ekAMtamAM sAcI DAku hiya rahetuM hatuM. tene tenA pitA pAku lehakhure maratI vigata pUchI. DAkumAM parivartana AvyuM hatuM. teNe kahyuM: "nagaramAM vakhate Adeza ApyA hatA, ke bhUlathI paNa mahAvIranI vANI tamAma prakAranA AtaMka meM karelA che. mane have pastAve che. kAne na dharata. te ApaNA kulAcArane nAza karanArI che. mane jinavANIe ja bacAvyA che. caurya-premamAM meM jinavacana te ekavAra nagaramAM Ave. makaraMdadyAnamAM vasaMtsava na gaNya. rasapUrNa Amra cheDI kAgaDanI jema lImaDAmAM prema nimitte nAgarike temanI preyasIo sAthe krIDAmagna hatA. DAkue rAkhe. mArA pitAnA Adezane dhikkAra che. te rAjA ane vicAryuM ke AmAMthI sauthI vadhu suMdara taruNIne upADI jAuM. lekene vaimAra parvatanI guphAmAM laI gayo. rAjA pitAnA hAthI AvI eka taruNI AmAM dhanasAyaeNvAhanI putrI madanavatI tenA secanaka para hato. saune A sthaLa viSe Azcarya thayuM. saune upapati sAthe hatI. baMne saheja chUTI paDayAM eTale DAkunA sAthI saunI vyakti-vastu sepI dIdhI, rAjA pAse varacaraNa sevAnI zabare upapatine kRtrima bhaya batAvIne nasADI mUkyo. DAku . anujJA mAgI. rAjAe tenI prazasti karI. taruNIne upADIne pitAnI guphAmAM ja rahyo. lekhake prAcIna AkhyAnanuM nATayarUpAMtara karyuM che. AcArya bIje divase DAku subhadra nAmanA dhanADhaya zeThane ghare pahoMcI. hemacandrae "yegazAstra'mAM daSTAntarUpe A AkhyAna ApyuM che. gaye. tyAM enA putra ane rathanA vivAha hatA. sau vAgha sAthe "nAyadhamakahA'nA prathama zrutaskaMdha (jJAtAdhamakathAsUtra) mAMnA nRtya karatAM hatAM. zeThANI manoramA gharamAM taiyAra thavA gaI. pahelA, bIjA ane aDhAramA adhyayanamAM (8) A kathA che: DAku zeThANInA vezamAM nRtyamAM joDAI ga. manorathane laIne magadhanA pATanagara rAjagRhamAM rAjA zreNika. hate. tene nAcavA lAgyo. teNe kapaDane banAvaTI sApa chUTo mUkyA. e ' abhayakumAra nAme maMtrI hate. nagarathI De dura agnikhUNe nAsabhAga karavA lAgyA. A dhamAlamAM te mane rathane laIne nAsI parvatanI eka viSama kaMdarAne kinAre eka maTI cerapallI ga. zabara sAthe hate. hatI. te koInI najare caDe tema na hatI. temAM vijaya nAme have rAjagRhamAM rAjA zreNika pAse mahAjane phariyAda karI. cArazreSTha hate. nagaramAM dhanya nAmanA dhanavAna vepArIne pAnI bhadrAthI rAjAe pitAnA maMtrI zreSTha abhayakumAra pAse roSa ThAlavye. devadatta nAme putranI prApti thaI dhanyanA dAsIputranI najara cukAvIne, tene hastaprahAra karyo. maMtrIe AzvAsana ApyuM ke pote vijaya devadattane upADI gaye, ghareNuM utArIne tene mArI pAMca-cha divasamAM cerane pakaDI zakaze. nagara bahAranA mArama nAkhe. paraMtu te pakaDAI gaye tamane jelamAM mRtyu pAme. tene -udyAnamAM mahAvIra padhAryA hatA tethI rAjA tyAM pahoMcI gayA uttarAdhikArI cilAta hatuM. te agAu dhanyane dAsIputra hate. ane tenA vayAkhyAnAmRtanuM pAna karavA lAgyA.. .. " teNe dhanyanuM ghara lUTyuM ane tenI putrI suSamAne upADI gaye. DAkue have rAjabhavanamAM ja hAtha mAravAnuM nakakI karyuM. te mArgamAM teNe suSamAne mArI nAkhI ane pite paNa maraNa
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-9-97 bhArata, 24, tethI te hata (1) pAme. mahAvIra rAjagRha pAsenA guruzIla udyAnamAM AvyA.. tyAM dhanyae dIkSA grahaNa karI lIdhI. nATayakathAne upayuMkata kathAsakSepa sAthe meM zataH sAmya che. nATayakathAnA keTalAka AdhAre aitihAsika che: hayaMkazane sauthI vadhu mahattvane rAjA zreNika athavA bibisAra hatuM. tene rAjyakALa che. pU. 544-493 (9) hate. tenA samayamAM magadhanI rAjadhAnI giridhvaja hatI. tenI AjabAja pAMca parvatA hatA, tethI tene AvuM nAma maLyuM hatuM. mahAbhArata, jaina pramANe ane vAyupurANatraNeya (10) saMmata che, ke AmAMno eka bhAra parvata hatuM. AmAMnA eka vipula nAmanA parvatanI uttare pitAnA navA rAjamahelanI cAreya bAju zreNike nagarI vasAvI, tene rAjagRha' nAma ApyuM. "anuttarAyotikadazA (1/1/10) ane nAyadhamakahA (1/1)-baMnemAM (11) nedha che ke zreNikane rANI najAthI putra abhayakumAranI prApti thaI hatI. rAjAe tene maMtrIpade sthApyo hato. zreNikanA padahastInuM nAma secanaka hatuM. prAraMbhathI ja rAjAe jainadharmane rAjayAzraya Ape hati. uttarAyanasUtra' (12) jaNAve che, ke A rAjasiMha yamAM aNumArasiha mahAvIra pAse potAnI patnIe, anuca ane saMbaMdhIo sAthe gayo ane zAsanane kaTTara anuyAyI banI gaye. rAjagRhathI izAnamAM gujhila nAme catya ane udyAna hatAM. mahAvIra tyAM avAranavAra cAturmAsa mATe AvatA. tatkAlIna samAjamAM anAya loke dAsanuM kAma karatA. temane mATe cilAta-kirAta-zabda hati. suzIlakumAra de (13)ne abhiprAya che, ke A nAnuM kathAvastu niSNANu che. AnI sAthe saMmata thaI zakAya tema nathI. AvuM kathAvastu samagra saMskRta nATyasAhityamAM vilakSaNa che. DAkunI parivartanakathA nRtyasaMgItanA samAyojanathI ATalI manoraMjaka banI zake che, te ahIM jovA maLe che. ahIM phUTanItithI bharapUra ghaTanAmenI bharamAra che. ahI' devabhUmi, DAka ene a, nyAyAlaya, vasa tetsava vagere paristhitio pradarzita - DAkunA parivartananI kathA vAlamIkinI yAda apAvI zake tevI che. je rIte parivartata thAya che, te ajAmilanI yAda apAve che. purANa (14) mujaba, A kukamAM brAhmaNane, dazamAM putra nArAyaNanA nAmecAramAtrathI uddhAra thaye hate. kathAvastu ja e prakAranuM che, jemAM pAMca saMdhienuM Ayojana zakaya banyuM nathI. prA. rAmajI. upAdhyAyane (15) abhiprAya che ke madanavatI-haraNano prasaMga anAvazyaka che. kharekhara AvuM nathI. prasaMga nAyakanA autyane pragaTa karavAnuM prayojana sAdhe che. rAjA maMtrIne rASapUrvaka hastaprahAra kare, te apratItikara che. kAraNa ke te samaye rAjAo maMtrIo mATe samAdara dharAvatA hatA kathAnAyaka eka DAku che. tene cAririka vikAsa nATayakakSAnI daSTie mahatvapUrNa che. kathA e prakAranI che, jemAM nAyaka mATe kaI prakAra nizcita thaI zake tema nathI. te paNa tenAmAM dhIrendra" nAyakanAM lakSaNo lAge che. te vadhu paDate abhimAnI ane irSyALu, mAyAvI, caMcaLa, bhayaMkara ane baDAIkhora hoya che. - caMgAra vagere navaranuM nirUpaNa A racanAmAM che. AmAMthI aMgI vIrarasa haya, tema lAge che; bAkInA gauNa. - alaMkRta yugamAM kavine AvirbhAva hovA chatAM, tenI raca- | nAma vaidabhIlInAM lakSaNe-prasAda, madhuratA, arthavyakita, ojasa vagere jovA maLe che; jemake- (16) kamuratve cArasaMnne rA yAnAmuvaH zivaH | zaurya sadbuddhisaMyuktaM durlabhaM trayamapyada : / / (nyAyathI yukata prabhutA, dAnathI zobhatI lakSmI, saddabuddhithI yukta zaurya-A traNa haMmezA maLavA muzkela che.) kavi yugaprabhAvathI vaMcita rahI zakayA nathI, evuM paNa banyuM che. cha aMkanI A noTayaracanAmAM bleka 177 che. chaThThA. aMkamAM uparUpaka (kRtrima svargane prasaMgone samAveza karyo che. A baMnemAM tatkAlIna sAhityane prabhAva che. nATayaracanAnuM svarUpa tenA saMpAdake "nATaka aNuvyuM che. paraMtu te yaMgya nathI. kAraNa ke AmAM nAyaka rAjarSi nathI, kema divya nathI kharekhara te A "nATaka' nathI, "prakaraNuM che. kAraNa ke Ama nAyaka udAtta ke divya ke rAjasukha bhogavanAre nathI. prastAvanAmAM sUtradhAre ja Ane "prakaraNa" kahyuM che. e. bedile-- kItha (17), suzIlakumAra de (18), baLadeva upAdhyAya (19) Ane prakaraNa ja mAne che. ' suzIlakumAra de (20) ne abhiprAya che ke AmAM nATayatane pUrNataH abhAva che. kharekhara AvuM nathI. prastAvanAmAM sUtradhAre A racanAnI je vizeSatA gaNAvI che; tenI sAthe saMmata thaI zakAya, tema che: (1) suzrAvya navIna, sUkitarane (2) vividha rasenuM saMkalana (3) nipuNatAne samanvaya. lekhaka pote jaina che. temaNe je kathAvastunI mAvajata karI che, te jaina che. te paNa samagra nATayaracanAmAM jainadharmanA pracAranuM bhAraNu kayAMya jaNAtuM nathI. gauNubhAve A racanA jainadharmanI uttamatA pratipAdita karI zakI che. sAthe sAthe kalAtmakatAne nirvAha karI zakI che. ' (chaThThA jaina sAhitya samArohamAM rajU thayela nibaMdha). pAdaTIpo 1 musuni Nyavijaya; prabuddharauhiNeyam ; zrI jaina AtmAnanda. samA, mAvanAra2268H nivem, g. 2 2 emana; nivedanam, pR. 2 3 zAstrI durgAzaMkara kevaLarAma; gujarAtane madhyakAlIna rAjapUta itihAsa, gujarAta vidyAsabhA, amadAvAda, 1953), bIje saMskaraNuM; pR. 531 4-5 parIkha rasikalAla choTAlAla solaMkIkAla; je. je. vidyAbhavana, amadAvAda 9; 1976, prathama saMskaraNa, pR. 304 : 6 muni puNyadhigaya; pravRriyam -AdhArasthAna [7 purohita narmadAzaMkara bhogIlAla kItha kRta saMskRta nATaka; gujarAta vidyAsabhA, amadAvAda, 1960, AvRtti 1lInuM punarmudraSNu, pR 370 8 muni hastImala 'mevADI'; bhAgama ke anamola ratna; lakSmI puratamaMdAra, amadAvAtra 2; 2668prathama saMcaLa; pR. 4 -602. Majumdar R. C.; The age of Imperial Unity; Bharatiya Vidya Bhavan, Bombay: 1968; fourth edition; P. 88. 10 dozI becaradAsa; bhagavAna mahAvIranI dharmakathAo, gUjarAta vidyApITha, amadAvAda, 1950, dvitIya AvRtti, TipaNo, pR. 173 11 muni dastIkha mevANI'; AkAma je manamora rana; pR. 21-80
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-87 - prabuddha jIvana 12 Majumdar R. C.; The age of Imperial 16 muni puSpavinA; madhuraufirmyama; 4-rU A Unity; P. 21 17 purohita narmadAzaMkara bhogIlAla, kItha kRta saMskRta nATaka, 13 De S. K; A History of Sanskrit Litera ture; University of Calcutta, Calcutta; 1962; 18 De S. K.; A History of Sanskrit LiteraSecond edition; P. 476 ture; P. 476 14 rAmaf tLAvatA; nija joi; jJAnamawzsa TimiTe4, 19 kapApathAya vAre; saMta 1i ratidAsa; sArA vAghANI; ra62; prathama saMda#La; pR. 14 mavi, vArANasI; ra68; machama saMskAranuM; pR. 626 15 upAdhyAya rAmajI; madhyakAlIna saMskRta nATaka; sAgara vizva- 20 De S. K.; A History of Sanskrit LiteravidyAlaya, sAgara; 1974, prathama saMskaraNa pR. 220 - ture; P. 476 nagarazeTha zAMtidAsa jhaverI etihAsika daSTi ane vArtAne samanavaya pannAlAla ra. zAha bhAratanAM anya zahera karatAM amadAvAda zahera aneka rIte akabara, jahAMgIra ane zAhajahAM pAsethI jaina dharmanA, pAlitANA juduM tarI Ave che. tenI prajAmAM paraMparAgata svatva ane sva- tIrthanA ane pitAnI aMgata milakatane rakSaNa mATenA zrayanI UMDI tAkAta che. bhAratanA anya zahera, bahAranA baudyogika pharamAne meLavyAM. AkramaNane kAraNe, bhAMgI paDayAM, jyAre amadAvAda tenI sAme . zAMtidAsa megala zAsakene meTI rakama dhIratA. zAhajahAe TakI rahyuM. kAraNu ke rAjanagarane vepAra - udyoga koI rAja- banAvela mayUrAsana mATe cha karoDa rUpiyA kharcelA. temAM mahArAjAne Azraye khIce na hato. amadAvAdanI jAhojalAlI zAMtidAse ghaNuM jhaverAta ApyuM hatuM. temanA putra jamIyade . gAmaDAnA zeSaNamAMthI UbhI thayelI nathI, paraMtu tenA vepAra- murAdane sADA pAMca lAkha rUpiyA dhIrelA. te murAda aura gajhebanIudyogane pratApe che. amadAvAda eTale kArIgare, vepArIo ane sAme hAryo. Ave vakhate zeTha zAMtidAsa dilhI jaIne auraM- zarAphenuM saMgaThana-mahAjana. gajheba pAsethI te rakama kunehathI kaDhAvI le che. dhamadha auraMgajheba A mahAjananuM baLa eTale saMpa ane ekatAnuM baLa.. pAsethI jaina tIrtha ane tenI saMpattinA rakSaNa mATe paNa paradezI sattAnI sAme dhaMdhAdArIne tenAthI rakSaNa maLyuM. eNe pharamAna meLavyuM hatuM. Ama enAmAM kSatriyanuM teja ane UbhI karelI paraMparA mahAjana mATe upayogI nIvaDI. A vaNuiMkanI agamabuddhi hatI. mahAjana prathA vaMzaparaMparAthI cAlI AvI che. tenA zrImaMta - AvA aitihAsika puruSanA jIvana viSe jAvAnI sahaja vaNikAnI Arthika sattA ane sAmAjika pratiSThA rAjanagaranA jijJAsA thAya. emAM muzkelI e rahe che ke AvA zreSThionA vyakitatvanuM anekhuM aMga che. jIvanacaritra kevaLa sAmpradAyika paraMparA ane anukRtinA AvI baliSTha paraMpanA taMbha jevA zeTha zrI zAMtidAsanA AdhAre taiyAra thAya che. bIjI muzkelI e che ke tihAsika jIvana viSe jANavAnuM kone kutuhala na thAya? A mahAjana ' pAnI jIvanaghaTanAone aitihAsika draSTikoNathI mUlavavI paraMparAmAM zeThazrI zAMtidAsanA uttarottara vArasadAe A joIe ane tenI taththAtazyatA nakakI karavAnI hoya che, eTale paraMparAne vadhu baliSTha banAvI che. nagarazeTha zrI lakSmIcaMda, svAbhAvika rIte itihAsa lekhanana kAyathI rasaniSatti thatI nathI. nagarazeTha zrI khuzAlacaMda, baMdhubelaDI nagarazeTha zrI nathuzA ane , jyAre loko AvAM panI. autihAsika vArtA meLavavA icche che. zrI vakhatacaMda, baheza nagarazeTha zrI hemAbhAI, dAnavIra nagarazeTha. . pariNAme itihAsanuM pustaka bhAgye ja lokapriya banatuM hoya che. zrI premAbhAi, sevAbhAvI nagarazeTha zrI maNibhAI ane nagarazeTha, paraMtu zrI mAlatIbahena zAhe nagarazeTha zAMtidAsa jhaverI viSenA zrI cImanabhAI ane zrI kasturabhAI maNibhAI vageree emane - puratakamAM itihAsane vAta jevI saraLa, lakabhAgya ane hadayaMgama ujajavaLa vArase jALavyuM che. zeTha zAMtidAsanI dazamI peDhIe zailIthI rajU karyo che. emaNe vaijJAnika abhigama apanAvIne zeThazrI kasturabhAI lAlabhAi AvyA. Ama dasa dasa peDhI sudhI itihAsa nirUpaNu yu" che zeTha zAMtidAsa jhaverInA kuTuMba, vaMza ane Aje paNa eka sarakhI jAhojalAlI ane khAnadAnI ane pUrva ane zAMtidAsanA janma ane mRtyunA samaya jaLavAi rahe e prabaLa puNyadaya heya te ja bane. viSe judA judA vidvAnanAM maMtane sAdhAra TAMkI enI sarasa AvI gauravavaMtI paraMparAnA rataMbha ane AdyapuruSa jevA chaNAvaTa karI che. nagarazeTha pada akabara bAdazAhe, jAgIra ke zeThazrI zAMtidAsanI sAtamI peDhInA pUrvaja pAhi kSatriya auraMgajhebe ApyuM ke emaNe pote nagarazeThapada mAgyuM enI jAgIradAra hatA. muslima bhAkramaNathI trAsIne emanA pitA talasparzI tapAsa karI che.' sahastrakiraNa rAjarathAnathI hijarata karI amadAvAda AvyA. eka emaNe divAna bahAdura kRSNalAla mohanalAla jhaverI, jhaverIne tyAM nokarI karatAM, ApabaLe jhaverI banyA. emanAmAM zrI ratilAla dIpacaMda desAi, zrI DuMgarazI dharamazI saMpaTa, sAhasikatA, vIratA ane udAratAnA guNane samanvaya thaye hate. zrI ratnamaNIrAva bhImarAva, zrI ema. esa. kemiseTyUiTa, jarmana ratnapUrakhanI asAdhAraNa kuzaLatAthI, akabara bAdazAhanA darabAramAM pravAsI menDela, phensa pravAsI thevena vagerenA emane zAhI jhaverInuM sthAna prApta thayuM hatuM. akabaranI begama aitihAsika saMdarbho sAthe zeTha zAMtidAsa jhaverInuM jIvana * jodhAbAI keI kAraNasara dilahIthI rIsAine amadAvAda Ave AlekhyuM che. taduparAMta lagabhaga be Dajhana jeTalA gujarAtI, te vakhate zAMtise temane potAnA ghera utAra ApI bahena hindI ane a grejI saMdarbhagrasthAne A ' pustaka mATe : tarIke apanAvI hatI. tethI jahAMgIra temane "jhaverImAmA' ucita viniyoga karyo che. mogala samrATa zAhajahAM ane kale. A saMbaMdha emane peDhI - dara - peDhI LadAyI nIvaDaze. maura gajheba pAsethI maLela pharamAnenI keTo nakala kApIne
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhikAe khUba ja jahemata uThAvyAnA purAvA ApyA che. zeTha zrutisa jhaverInA guru rAjasAgarasUri sAthenA emanA phoTo jhaverIvADanI vAdhaNu pAMmAM ya khila zALAnA makAnamAM sacavAyelA citraneA nIcenA bhAga che. zeTha ANu dajI kalyANajInI peDhInA pratiSThAsa bhA. 1aaN paNa vizvasa jhaverInA ekalAnA phATA ane guru sAthe ArA ApavAmAM AvyA che. tenA AdhAre A baMne phATA A pustakamAM sAmela karyAM che, 'citAmaNuiM prazasti'nI haratapratanAM (zleka 1 thI 86) pRSThanI phoTo nakala pazu mApIne emaNe tihAsane jIva'ta karyAM che. dareka prakaraNamAM pAdanadhi vigate ApIne pustakanI gujIvattAmAM vadhArA karyAM che. DaoN. harivallabha bhAyANIe 'zAdha ane svAdhyAya'nA nivezrama maMdira mATe -3,17,114 gata aMkamAM Avela yAdInA saravALe 25,000 me. kAnvesTa pablika ceriTekhala TrasTa 11,000 zrI mahendra dhasa 11,000 bhogIlAla laheracaMda ceriTebala TrasTa 11,000 dAmajI lAlajI eravAlA 11, 000 - bhaNuzALI enDa kuTuM 11,000 2 AzItAkhena kAMtilAla kezavalAla zeTha 10,000 ,, dIpa gADI' ceriTekhala TrasTa 5000 prinsa plAsTika : zAmajI kArathI ceriTebala TrasTa ; dw 4000 prIpherIkeTeDa Trekacara li. 5000 zrI kasturalAla jaina (akhAlA) 5000,, naTavaralAla cunIlAla bhaNuzALI p. . . adirA spIrITa DA 5000,, navalakhena maNilAla virANI TrasTa 5000, anukapA rAgI 17 5000 4 suratanivAsI zrI abhayacaMda gulAbacaMda jhaverI Y000, cyA. kezarasUrinA 'smaraNArthe' haH zrI mukticaMdra maNu jaina ArAdhanA saMdhI : 5000 zrI zAMtilAla nAnacaMdabhAi ce. TrasTa prabuddha jIvana ', huM: zrI piyuSabhAI koThArI 5000 prabhAvatI rasikalAla parIkha 5000 1, zailitabhAi sI. kAhArI, madrAsa 5000 mIThIbena dAdAbhAi elisa 5000 zalAkhana zekharabhAi parIkhaH aThThAi nimitta 1, sI. yu. zA 5000 3551 jI. TI. galsa' hAiskUlanAM zikSikAkhena taraphathI 3500 me. cImakA khAyokemikalsa 3000 zrI mahipatarAya jAdavajI zAhe 3000 jaina bhAratI mahAttarA : mAlara kATalA soMdha: sAdhvIzrI mRgAvatIzrInI smRtimAM 3. 00 sAdhvI zrI mRgAvatIzrInA eka cAhaka takathI jagAdarI jaina sa Mdha : hariyANuA 3000 zrI vinubhAI umedacaMda zAha 3080 zrI manDiyA meTala . 3000 ,, cImanalAla kezavajI 2501 zrImatI dAmena girajAza Mkara zeTha TrasTa tA. 1-9-87 danamAM noMdhyuM che ke ApaNe tyAM bhUtakALanAMbhASA, sAhitya ane saMskRtinA bhyAsa ane sa MzeAdhananI achata vadhatI lAge che. e jotAM bIka rahe che ke e viSayanu game tevu' lakhANa tadvidanu gaNAi. jAya, ne sAthe enA vAcaka zodhavA paDe evA samaya dUra nathI. DA. harivallabha bhAyANIe darzAvela bhaya ahIM nimULa thAya che. RtihAsa ane tenu' sa'zASana e lekhikAnA viSaya na hovA chatAM temAM emaNe karela caMcUpAta sASikAra jAya che. DA. bhASANInA nirIkSaNu mujaba, aa ghaTanA pavAdarUpa hoya, te paNu AvakAya' che. ane sodhananI dizA sAva sUnI paDI rahI che. tyAre zra mAlatIbena zAhanA parizrama dAda mAgI le tevA che. ane mA mATe teo abhinaMdananA adhikArI che. Avela bheTanI yAdI 2500 zrI pravINacaMdra hemada amaraca Mda 2500, ramaNalAla nagInadAsa zAha ce. TrekTa 1501 me kheAmbe mazInarI sTeTasa 1pa01 zrI ena. ethya. kAThArI 15-1 guvatakheta mahAsukhabhAi 1100, cInubhASa hiMmatalAla zAhu 1001 , hasamukhalAla ha. dehIvAlAnA parivAra taraphathI 1001, mehula cInubhAi cesI 1001 sva. yazava'tabhAi dAdabhAvAlAnA smaraNArthe `huM. zrI abhayabhAi 1000 zrI ma'gaLAmena jhATakriyA 10.00 , aMjanAkheta pravINacaMdra jhaverI 1000,, mahAsukhabhAi kAmadAra 1000 p guNavaMta e. zAha 1000 sva. vakhatakhena cunIlAla mahetA 23 1000 zrI ramezacaMdra pratAparAya mahetA 1000 me. ina kAra breH zrI aruNubhAi ema. virANI 1000 zrI eka sagRhatha tarAthI 1000 13 suvokhata jitubhAI dAna 1000,, uSAmena zAha 1000,, surezabhAi nAnAlAla kAhArI 1000 nInAkhena zaileSa mahetA 1000 sva. kezavalAla giradharalAla ha. zrI hasamukhabhAI 1000 zrI eca. DI. inDasTrIjha 1000 13 duSa' nIzIta cekasI 1000, varSAkhana zAha 1001, pAnakhAi maNinAla zA 1111,, nIrU enDa 1001 6, mAra. eca. kAr3ArI 101, vikramabhAi kADArI 1001, esTana grIna enDa ku. 1001,, sareAkhena bI. ghATakriyA 1001 kAMtilAla sTeTamAla 1000 ! kAMtAkhena vakIla 1001 ' eka mena tarI 1000 eka bhAi tarAthI 13 12 1000,, rekhAkhena zeDa 1000,, ramaNIkalAla puruSottama zAha
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ! " che - - - - - o o o o o 1000 zrI indumatIbena ramaNalAla zAha 00 ,, rava. kAMtAbena 2. vakIlanA ramarathe 00 , zrI eka be 751 , bhAratIbena bhUpendrabhAI zAha 707 , lAbhubhAI vI. saghaDInA parivAra taraphathI 1751 , eka sadagRhastha : 5 1 , hamIcaMda kezavajI zAha 50 , kiraNabhAI lakSmIcaMda zAha, 501 bAbubhAI jayaMtIlAla , 501 , ela. ena zAha 1 , nagInalAla harakhacaMda 51 vimaLAbena kuvara zAha 501 , eka che !' , hIrAbena hiMmatalAla verA 50 ,, pradIpabhAI khImANI 500 , zrI pAla kAMtilAla bhaMDArI ka9-Niccha kapUra da e manaharalAla vRjalAla , hIrAbena hiMmatalAla vorA , jamIbena vRjalAla pArekha , uSAbena DI. zAha 500 , kAMtilAla mehanata la zAha pa0 0 , kapilAbena manahAla mahetA , e pAbena kheDIHAsa ,, vardhamAna pI turakhIA 500 , smitA vRja parIkha , eka bhAI 500 ,, gautama parIkha , kiraNabhAI zAha 501 , eka bena 501 ,, vijaya DI. mahe50 , khetazI mAlazI sAvalA 501 , eka bha I tarAvI 501 ,, navInacaMdra e. zA 505, dhIrajalAla pipaTalAla zAha 500 , zAMtAbena kAMtilAla kApaDiyA 505 , trizalA ilekaTrenisa 501 nIraMjana amRtalAla zAha 501 , padminI zirISayaka mahetA 500 , zAmajI canAbhAI deDhInA 400 , sabhAbena girISabhAi mahetA 350 + aruNAbena mUlacaMda zAha ka25 + indubena tathA zrI nIlAbena 301 , ela pI. zAha , jagadIzabhAi jI. mAde 251 zrI eka bhAI 251 ,, nItAbena dalAla 251 , vijabhAI dalAla che. mehinIbena dalAla , hemakuvarabena 251 , eka bena 250 , madhusana hIrAlAla zAha 25 , eka bhAI 250 , pramodabhAI esa zAha 200 , bharatabhAi cekasI - 200 , eka bena taraphathI , zItala enDa pAvaLa , eka bena taraphathI 200 , eka bena taraphathI 201 , sulecanAbena ena. zAha 58 0762 (vadhu adI AvatA aka) - amerikA-keneDAmAM vyAkhyAna yAtrA ( pRSTha 88thI cAlu) arthe gayela che. teo dara dara chavAyA vaselA che ane keTalAMya kuTuMbamAM pati - patnI baMne nokarI karatI hoya che. vaLI keTalAMya kuTuMbonI vahAra bhASA a grejI banI gaI che. keTalAM ya kuTuMbamAM pati-patnI mAtRbhASA bele che; paNa saMtAna aMgrejI sivAya bIjI bhASA be latAM nathI. keTalAMka te samajatAM paNa nathI. ene pariNAme AphrikAnI navI yuvAna UgatI peDhI karatAM amerikAnI navI yuvAna-ugatI peDhInI lAkSaNikatA taddatajudI jaNAya che. mATe ja che ke IglenDa karatAM amerikAnA jene pitAnAM saMtAnonA bhAvi prazna vadhu gabhIra lAge te svabhAvika che. pAMca aThavADiyAnA amArA A kAryakramamAM amerikAnuM judAM judAM zaheromAM vasatA jemanI vAstavika paristhitine khyAla maLyo hato. amerikAmAM have kuTuMbadITha ke vayakitadITha moTara gADInI suvidhA hevAthI dUra dUra vasatA lo ke paNa AvA kAryakramamAM saMtAna sahita bhAga letA thayA che e dharma jAgRtinI sArI nizAnI che. ghaNuM senTaroe pitAnA sabhyanI DirekaTarI pragaTa karI che. benanA senTare te amerikAkeneDAmAM vasatAM tamAma jainakuTuMbonI jaina dvirekaTarI' pragaTa karI che, jemAM sanAM kuTuMbIjanonAM nAma paNa ApyAM che. nyUyaka, nyujasI, TerAnTo vagere sthaLe senTaranuM pitAnuM svataMtra makAna ane derAsara thayeluM che. sarva phirakAnA ane sarva bhavAjene sAthe maLI sa 5-sakArathI kArya kare che ane pheDarezata taraphathI kanvenzananAM AyeAjana dvArA ja nA praznonI chaNAvaTathAya che e kAva paNa ratuve che.. " ameTikA-kuneDAnI mArI vyAkhyAnayAtra javA mATe tathA TenTamAM vejiTeriyana kejara-samAM bhAga levAnI suvidhA karI ApavA mATe caMdarakA phAunDenanA ane tyAMnAM senTara tathA pheDarezananA kAryakartAone ame rahI chIe. p 9 ra 251 , rasilAbena dilIpabhAI kArAbaLa A , Ara. Araepha enDa ku. 251 , mInAkSIbena vijayabhAI mahetA 251 ,, esa, bI paTela , 251 ,, zAha devacaMda enDa ku. ! saMyukata aMka dIpesavI parva nimitta "prabuddha jIvanane - tA. 1-10 '97 ane tA. 16-10-'87ne aMka [ saMyukata aMka tarIke pragaTa thaze. -taMtrI | "
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana amerikA - keneDAmAM vyAkhyAnayAtrA ke ramaNalAla cI. zAha keneDAmAM ToranTa zahera mAM tyAMnA vejiTeriyana esesIezana tenI sAbhAra nedha laIe chIe emanA abhAve saMjogavazAta taraphathI 5mI ogasTathI 9mI ogasTa, 1987 daramiyAna ve ziMgaTana, kalIvalenDa, besTana vagere sthaLonI mulAkAta laI atirarASTrIya zAkAhAra pariSada yojavAmAM AvI hatI. te zakAI nahatI e mATe tyAM senTaranA kSamAthI chIe. pariSa mAM bhAga levA mATe mane nima traNa maLyuM tuM zrI caMdarayA TATAmAM zoka hAra pariSadamAM lagabhaya 200 thI vadhu phAunDezana taraphathI zrI kapUrabhAI caMdarayA ane zrI kezubhAI pratinidhioe bhAga lIdhe hatA. temAM mukhyatve yurepacaMdarayAe A zAkAhAra pariSadanuM huM bhAga lauM ane tenI sAthe amerikAmAMthI padhArelA pratiniSio hatAbhAratIya pratinidhi sAthe amerikA ane keneDAmAM jainadharma' viSe mAro ane mArI tarIke huM eka ja hate. 5 zAlya pratinidhionAM vakatavya patnI tArAbahena zAhanI vyAkhyAne ye jAya te mATenI vyavasthA - ane carcA uparathI te deze " za kAhArane prayAra kamekrame karI hatI. amArA javA-AvavAnA kharcanI vyavarathA ca dara keTalI daDhatApUrvaka thaI vadhI rahyo che tenI sAnaMda pratIti pha unDezana taya zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA karavAmAM thatI hatI. AvI hatI. ' ' zAkAhAra parivadamAM kamI ogasTanI sabha ma Religion & A A samagra kAryakramanuM AjaMna keneDAnA jaina sosAyaTInA Vegitarianism viSe meM mAre nibaMdha rajU karyo hato ane pheDarezananA pramukha zrI ramaNIkalAla ke ThArIne seMpavAmAM AvyuM. temAM jainamazAkAhAranI bAbata mAM hiMsAnA dathiI hatuM. teoe keneDA ane A prakrionI vividha jaina saM thA ene keTalI sakSama rIte vicAre che te jaNAvyuM hatuM. pariSadanA atima saMparka sAdhI paya aThavADiyAne. amArI kAkhyA. kAryakrama " divase 9mI egiTe pharI sava' pratinidhio mATe carcAsabhA ga Thage hateamerikAnA senTaramAM vyAkhyA gaThavavAnI yojavAmAM AvI hatI ane temAM vakatavya ane praznottarIne javAbadArI mukhyatve zrI lakSmIca da gAmArIe upADI hatI. kAryakrama rakhAye hato. jaina, hindu ane bauddha dharmanI dRSTie julAI ane ogasTa 1981 daramiyAna amAre mATe - zAkAhAra viSe mAruM vakatavya rakhAyuM KtuM ane pratinidhi enA nyU gUjarsI, sAnthAnsiska, sIATala, venakuva, lesa e vijetA kavidha praznonA javAba ApA hatA. e. jalasa, zikAge, se Ta luIsa, TreiITa. eragana TAuna, amerikA-keneDAmAM vaselA jainamAM mukhyatve gujarAtIo che. nAIgarA (muni suzIlakumAre jelI zibirama), TorAnTa taduparAMta uttara bhArata, rAjasthAna ane paMjAbanA jainenI vagere sthaLe e vyAkhyAne athai ge DitA kAyakramanuM Ayojana ja khyA ThI: ThIka che. AthI ja senTare mAM amArAM karavAmAM AvyuM hatuM. ' vakatavya zretAonI upasthiti anusAra gujarAtI, hindI ane amerikAmAM dharmajAgRti uttarottara vadhavA lAgI che ane aMgrejI bhASAmAM rakhAyAM hatAM. navI peDhIne aMgrejI sivAya jaina saMsthAe saMgaThita banI jhapathI vikAsa karavA lAgI che. anya bhASAmAM kha.sa samaja paDatI nathI eTale keTalAMka senTaramAM yuvaka-yuvatI ne mATe a grejImAM vyAkhyAne paNa rakhA hatAM. navI UgatI peDhI sudhI dhamadha ane saMrakAra pahoMcADavA mATe gaMbhIra AkaravaThatA UbhI thaI che. bIjA vizvayuddha pachI videzamAM vasatATa karIne dhamasa ka. 2 jALavavAnuM kAya abhyAsa ane thavA mATe gayelA vaDIlenI peDhIne ApaNe dhArIe teTaluM saraLa nathI pAzcAtya bhautikavAdane jama ane uchera bhAratamAM thayuM te eTale temanI parvata tyAM cAre bAjuthI phukAya che rahevAnI, harava - karavAnI, 5 se dhamasa sTAra sacavAyelA rahyA che. paraMtu amerikAmAM khAvApIvAnI, melazekhanI mAM uttama prakAranI eTalI badhI janmelAM, amerikAmAM zikSaNa letA ane mukhyatve agrejI bhASA sagavaDe che ke emAM aTavAyelA mANasamAM dharma pratye ruci belatAM jaina saMtAnanI peDhI dharmasa skArathI vaMcita na rahe jagADavAnuM kArya dhANuM kaparuM che. ema chatAM e dizAmAM jemAM e tyAMnA vaDIle mATe citAne mero viSaya banavA lAge ghaNe sabaLa puruSArtha thaI rahyo che. zrI vimAnuM ane muni che. eTale A dizAmAM saveLA jAgRta thaI vaDIle e suzIlakumAranuM A dizAmAM sAruM egadAna ane mArgadarzana sakriya prayAsa Adaryo che. navakAra maMtra, ratavA, dhArmika viSa maLyA kare che e paNa AnaMdanI vAta che. - pUrva' a phrikA ane iMgle-DatA amArA anubhave karatAM para vakatRtva prAthaM, AvatI-magaLadI, pATha LAmAM sUvAna vagerenuM Aye jana jude judAM seMTara mAM thavA lAgyuM che. amerikA-keneDAnA bhAratIya-vizeSata: jaina dekAne amane theDe jade anUbha thaye te pU AphrikAmAM ke sAva najIka 1 chaka amerikA-keneDAmAM zrI laTa mIca dabhAi gogarI zrI narezabhAI vasa (AnA kAraNe ane kuTuMbe.mAM gujarAtI bhASA sa thI rAte zAha, zrI sanatabhAI jhaverI, zrI aruNabhAI jhI, zrI caMdra sacavAyelI hovAnA kAraNe taLa gujAta ve anubhava thaze kAnta zAha zrI vastupAla parIkha, zrI hiMmatabhAI DamalI, zrI hate. AphrikAthI ja kharA lake iMglenDamAM jaine vaselA niraMjana zAha zrI ajitabhAi hiMmatalAl zAha, zrI hevAthI tyAM paNa kuTuMbamAM gujarAtI bhASA sArI rIte sacaharIzabhAI parIkha. zrI suredra sidharI, zrI zaradabhAI zAha, Do harakhacaMda deDhA, zrI ramaNIkalAla kI.. vAyelI netA maLI che zrI dineza jaina, bI dineza zAha' vagere trei be amArI paraMtu amerikAmAM mukhyatve suzikSita varga ajIni 0 khyAne ke ge SThita kAvaMkamenuM je Ajana karyuM hatuM. (anusaMdhAna pRSTha 87 upara) mAjika : zrI muMbaI jana yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAi, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI , muMbaI 400 004. 2 naM. 350-96: mukaNasthAna : Teka prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, mubaI 400 004
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Sonth 54 Licence No. 1 37 prabuddha jIvana varSa : 49 a`ka : 10 muMbai jaina cuvaka saMthanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM era meila 6 20 6 11 zrumai tA. 16-9-'87 gArSika lavAjama rUA. 30- chUTaka nakala rUA. 1-50 taMtrI ramaNalAla cI. zAha madhyAna 'dharamadhyAna' (dhama'dhyAna) zabda bahu pravita che mane vizALa sAmAnya atha'mAM leAkAmAM vaparAya che, mANusanA jIvanamAM anIti, durAcAra vagere vadhI jAya che tyAre vaDIle, mitrA tene dharamadhyAna tarapha vaLavA mATe bhalAmaNu kare che. keTalAka nivRtta mANasane pete samaya kevI rIte pasAra kare che te viSe pUchavAmAM Ave che tyAre te dhama dhyAnamAM samaya pasAra kare che tevuM kahe che. Ama lekavyavahAramAM vividha prakAranI dhama'pravRtti mATe dharamadhyAna' jevA taLapade zabda sAmAnya atha mAM rUDha thai gayA che, paraMtu jeTalI jeTalI dhama pravRtti che te badhIne dhama dhyAnanA pAribhASika prakAranI pravRtti nahi kahI zakAya. pAribhASika athamAM dhama dhyAna' e dhyAnane eka viziSTa prakAra che. eTale badhI ja dhama'kriyAone dhama' jyAna' tarIke oLakhAvavI te zAstrIya dRSTie yogya nathI. keTalAka mANusA evA bhrama che ke jainadhama'mAM pzanane bahu mahattva ApavAmAM AvyuM nathI. vyavahAramAM aneka lekAne vividha prakAranI dhama'kriyAo ane bAhya tapa karatA joIne keTalAka evuM mAnavA prerAya che ke jainadhama'mAM dhyAnane bahu sthAna nathI. jainadhama karatA bauddhadhama'mAM dhyAnanuM sthAna vadhAre mahattvanuM che evu paNa keTalAka mAne che. paraMtu vAstavika rIte joie te jaina zAstranthAmAM dhyAnane bhrUNa ja mahattva mapAyu che. cha prakAranA abhyatara tapamAM pazu dhyAnane mahattvanuM sthAna apAyu' che. ane kAyAtsama` dhyAnane tethI paNa savizeSa caDhiyAtuM gaNavAmAM AvyuM che. vaLI jainadhama'nA siddhAMta pramANe zukala dhyAna vagara kevaLajJAnanI prApti thatI nathI ane zuladhyAna vagara mekSa, athavA nirvANu nathI. eTale ke mekSa athavA nirvANu mATe aMte AnanI ja ni vAya'tA che evuM pratipAdana jainadhama'mAM karavAmAM Avyu' che. * e parathI pazu jainadhama mAM dhyAnanuM mahattva keTaluM che te samajAze. eTale dhaNA lakAne upavAsAdi bAhya tapazcaryAM karatA joine jainadhamamAM dhyAnane mahattvanuM sthAna nathI apAyuM ema kahevu te mAtra ajJAnamUlaka che. jainadhama mAM sAmAyika-pratikrama caudhavadana vagere kriyAmAM paNa kAyaeNtsaga dvArA dhyAnane saMlagna karI levAmAM AvyuM che. paraMtu samudAyamAM thatI e qhAna prakriyA jeTalI zuddha rIte thavI joie teTalI thatI nathI. Ama eka athavA anya kAraNe sUkSma dhyAnanI parapaga uttarAttara jevI akhaMDita cAlavI joie tevI jainamamAM cAlI AvI nathI. ene lIdhe sAmAnya gRhastha jaina samAjamAM dhyAnamArganI paraMparA keTaleka ze lupta thai gayA jevI che. sAdhu samudAyamAM dhyAnanI paraMparA haju pazu evA maLe ane aneka mahAtmAonA jIvanamAM mAre paNa dhama dhyAnanI prakriyA javaMta joi zakAya che. evA mahAtmAe prasiddhi ane prazastithI dUra hoya che. eTale dhyAnamAga' dvArA sAdhanA karavA kacchanArAoe pote emanI pAse javuM joie. pAtaMjala yogasUtramAM arjIMga yAganuM mahattva vizada rIte samajAvavAmAM Avyu che. yogamAM praveza karanArane mATe hiMsAdi ne kevAM upakAraka nIvaDe che tenuM mahattva pazu temAM darzAvavAmAM Avyu che. aSTAMga ceMgamAM yama, niyama, bhAsana, prANlRAyama, pratyAhAra, dhAraNA, mAna ane samAdhi e krame yAganI uttarA ttara sAdhanA darzAvavAmAM AvI che. emAM batAvyA pramANe dhyAnanI sAdhanA karatAM pUrva' yama, niyama, kmAsana, prAyama, pratyAhAra ane dhAraNA siddha karavA atyaMta mahattvanAM che. vartamAna samayamAM amuka varga'mAM yAnanA pracAra vacce che ane keTalAka leAkA yAna dharavAnA sIdhA prayatna karatA ke karAvatA DrAya che. paraMtu jIvanamAM jaryAM sudhI yama-niyama na AAve tyAM sudhI AnanuM bahu phaLa maLatuM nathI. eTale dhyAna dharanAranA potAnA chatranamAM nIti, sadAcAra, vyasanamukita, vividha prakAranI vAsanA ane eSaNAo upara sayama pratyAdi Sa sudhI na Ave tyAM sudhI tene dhyAnanuM bahu sAruM pariNAma jovA na maLe te svAbhAvika che. kadAca kaika phaLa maLe teA paNa te vadhu vakhata TakatuM nathI. jIvanamAM yama-niyama AvyA vagara dhyAna nathI dharI zakAtuM ema nahi. evI rIte dhyAna dharavAthI jIvanamAM krame krame yama niyama AvyAM hoya, bhautika jIvanamAM kaika sAru` pariNAma Avyu hoya evuM jovA maLatuM nathI ema paNu nathI. eTale yama-niyama ane dhyAna parasparAvalakhI che ema eka dRSTie kahI zakAya. tA paNa prathama yama-niyamamAM dRDhatA AvyA pachI dharelu dhyAna vadhu sAruM ane vadhu sthira La Ape che emAM sAya nathI. sAcA bhArAdhaka tA potAnA jIvanamAM prathama yama-niyamane eTale ke sayama, nIti, tyAga, sadAcArane sthAna ApavuM joie. badhAM indriyasukhe rasapUrvaka bhogavavAnI lAlasA sahita dhyAna dharanAranA jIvratamAM khAsa pragati thatI nathI. dhyAna eTale cittanI ekAgratA, manuSyanuM citta atyaMta cAMcaLa che. kai eka viSaya upara lakho samaya te sthira thai
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-87 ciMtana, siMddhA prakAranA patha dha rama che ane eka zakatuM nathI ke sthira rahI zakatuM nathI. e mATe abhyAsanI satata jarUra che. je viSayamAM mANasane vadhu rasa paDe te viSayamAM mANasa vadhu magna banI zake che. vyavahAra - jagatamAM, kArakhAnAomAM, dhaMdhAmAM, ramatagamatamAM, nANAMnI levaDadevaDamAM, vAhana calAvavAmAM, vidyAbhyAsamAM, rasoI banAvavAmAM ema anekavidha pravRttiomAM mANasanuM jagatanA bAhya ane rUpI padArthomAM magna thavuM jeTaluM saraLa che teTaluM amUta', adaSTa ke kAlpanika padArthomAM cittane satata paroveluM rAkhavuM saraLa nathI. manuSyanuM rAgadveSathI bhareluM sAmAnya jIvana satata bahirmukha rahyA kare che, ethI enA cittanI ekAgratA bAhya padArthomAM vizeSa rahe che. thula indriyAthe managamatA padArthomAM enuM citta vadhAre rokAyeluM rahe che. bhautika AnaMdane meLavavA te vadhu prayatnazIla hoya che. tema na thAya tyAre enuM citta ghaNuM vyagra thaI jAya che. pitAnI IcchAnusAra kArya na thAya tyAre mANasa nirAzA, saMtApa, kaSTa, pIDA, duHkha anubhave che. kayAreka ethI vadhu ugratA Ave tyAre enA cittamAM pharatA ke nirdayatAnA bhAve janme che; kayAreka ene pariNAme te khU, cerI, lUMTa, prapaMca vagere prakAranAM apakRtyo paNa karI bese che. A prakAranI azuma ekAgratAmAMthI cittane nivRtta karIne zuma, sama, pAralaukika viSayamAM ene parovavuM ane sthira karavuM e ghaNuM agharuM kArya che. evuM agharuM kArya karanArA paNa aneka saMte, * mahAtmAo A jagatamAM che. ' cittanA rithara adhyavasAyane dhyAna kahevAmAM Ave che. adhyavasAyanA traNa prakAra che: (1) ciMtA (ciMtana) (2) bhAvanA ane (3) anuprekSA. eka mata manusAra ciMtA ane bhAvanAthI janita evA sthira adhyavasAyane dhyAna kahevAmAM Ave che. ciMtAnA tattvaciMtA, svarUpaciMtA vagere prakAra ane bhAvanAnA jJAnabhAvane, darzanabhAvanA vagere prakAra darzAvavAmAM AvyA che. keI paNa eka viSaya upara ciMtanadhArA sthira thaI jAya che tyAre tene dhyAna kahevAmAM Ave che, paraMtu citta jayAre eka padArtha uparathI bIjA padArtha upara ane bIjA padArtha uparathI trIjA padArtha upara sahaja rIte gati kare che tyAre tene bhAvanA, ciMtA ke anuprekSA kahevAmAM Ave che. eka mata pramANe citta jayAre ciMtA ane bhAvanA dvArA koI eka padArthamAM sthira thaI gayA pachI pAchuM phare che ane te vakhate padArthonuM je punaciMtana kare che tene anuprekSA kahe che. anuprekSA zabdanA AdhAre paNu mA artha dhaTAvavAmAM Ave che. anuprekSAmAM sAmAnya rIte vairAganI anityAdi bAra bhAvanAonuM ciMtana savizeSa hoya che. evI anuprekSa, paNa jyAre koI eka ja bhAvanAmAM sthira thaI jAya che tyAre te pharI pAchI dhyAnamAM pariName che eTalA mATe keTalAka maharSi anuprekSAne paNa dhamaMyAnamAM samAveza kare che. dhyAnavicAra' nAmanA prathama sthAnanA nIce pramANe vIsa prakAra darzAvavAmAM AvyA che - (1) dayAna, (2) paramadhyAna, (3) zUnya, (4) paramazanya, (5) kalA, (4) paramakalA, (7) jAti, (8) parama jyoti, (9) bindu, (10) paramabindu, (11) nAda, (12) paramanAda, (13) tArA, (14) paramatArA, (15) laya, (16) paramalaya, (17) saMva, (18) paramalava, (19) mAtrA, (20) paramamAtrA, (21) pada, (22) paramapada, (27) siddhi, (24) paramasiddhi. cittanI vividha avasthAo, dhyAnamAM javA mATe zvAsa chavAsa, nADIo, daSTi vagerenI prakriyA, dhyAnanA AlaMbanarUpa viSaye mane temAM cittanI lInatA, dhyAna vakhate zarIramAM utpana thatA vividha prakAranA sUkama nAdanuM zravaNa, karmakSayanI prakriyA, guNasthAnaka, paMcaparameSThinA rUpamAM pitAnA AtmAnuM ciMtana, siddhAtmAonA guNonuM ciMtana ityAdi anusAra sthAnanA mAM vIsa prakAranA paNa ghaNuM judA judA peTAprakAra che. bAnane viSaya atyaMta vizALa, gahana, sUkSama che ane emAM aneka prakAranI anubhUtio rahelI che. zvAsocchavAsanuM avalekana zarIranAM vividha aMgaganuM AMtarabAha avakana, cittamAM pasAra thatA vicAranuM avalokana, AtmAnI vibhinna avasthAenuM avalokana, parama samASi, nirvikalpatA, zUnyatAne anubhava vagereno samAveza dhyAnanA viSayamAM AvI jAya che. ' yAnane mArga atyaMta gahana che. anubhUtine e viSaya che. dhyAnane abhyAsa karanArA badhA ja dhyAtAonI anubhUti ekasarakhI na hoI zake. temaja ekanA eka dhyAtAne amuka kakSA sudhI dhyAnanA dareka prasaMge ekasarakhI anubhUti na rahe. enA cittanA adiyavasAyenI taratamatA paNa ekasarakhI na rahe. yAnanI keTalIka anubhUti eTalI badhI sukSma hoya che ke te zabdamAM saMpUrNapaNe varNavI zakAya nahi. upAdhyAya yodavijayajI lakhe che: nAgara sukha pAmara nava jANe, vallama sukha na kumArI; anubhava viNa tema kakSAnataNa sukha, kANu jANe naranArI ? dAnanA AlaMbananA viSaye anusAra pabhu thAnanI anubhUtimAM vaividhya rahe che. tevI ja rIte smAna sAthe thAtAnA dehanI AkRti ane prakRti anusAra paNa dhyAnanI anubhUtimAM vaividhya rahe che. cittanI zakti apAra che. ene saMpUrNa tAga meLavavAnuM vartamAna samayamAM azakaya che. jJAnAvaraNIya karmanA kSayapakSama anusAra judI judI vyakitanI cittazakita judI judI kakSAnI hevAne saMbhava rahe che, bhagavAna mahAvIra svAmI ane enI pUrvenA kALamAM vajaLasa nArAyaNanAM prakAranA zarIra hatAM. eTale dhyAna dharavAnI teonI zakita te samaye ghaNI badhI vizeSa hatI, evI zakitanI kapanA atyAre ApaNane camatkAra bharelI, sahelAIthI mAnyAmAM na Ave evI lAgavA saMbhava che. jainadharmamAM dhyAnanA mukhya be prakAra batAvavAmAM AvyA che ? (1) azuma dhyAna ane (2) zubha kAna, azubha thAnanA be peTAprakAra batAvavAmAM AvyA che : (1) RAttAna ane (2) raudradhyAna. zubha khAnanA 5zu be payaprakAra batAvavAmAM AvyA che ? (1) dhama dhyAna ane (2) zula thAna. AtadhyAna ane raudradhyAnane drayAna tarIke, dharmadhyAnane bhAvamAna tarIke ane zukaladhyAnane parama dhyAna tarIke pazu oLakhAvavAmAM Ave che. AnaMvSAnanA cAra peTAprakAra batAvavAmAM AvyA che : (1) aniSTa saMga (2) ISTa viga (3) regaciMtA (4) agra zauca athavA bhavAtta (bhaviSyanI ciMtA). raudradhyAnanA paNa cAra peTAprakAra batAvavAmAM AvyA che: (1) hiMsAnubaMdhI (2) mRSAnubaMdhI (3) oNyAnubaMdhI ane (4) parigrahAnuM baMdhI. ( anusaMdhAna pRSTha 97 )
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-987 prabuddha jIvana ahiMsAnuM mahattva (vartamAna vijJAnamAM) mULa lekhaka : zrI pravINakumAra jaina "The sum of Himsa carries all the hosts of darkness such as hatred, anger and malice before himself. '' M. K. Gandhi Aje samagra vizva dArUgoLAnA DhaganA upara kheDeluM che. zItayuddhanuM vAtAvaraNu che. dareka rASTra AtaMkti che. aneka evAM Avika zastrAnA AAviSkAra thaI cUkayA che jenA prayeAgathI palavAramAM sa MpUrNa' vinAza sabhavI zake. eTama athavA hAiDrojana khA athavA tenAthI paNa Rdhika zaktizALI prakSepAstrothI saMsArano nAza game tyAre thai zake tema che. vijJAnanA kSetre khe sarvoparI mahAzakti : raziyA ane amerikA makakamatApUva ka ekhIjAtI sAme UbhI che. lagabhaga aDadhu vizva yuddhata che athavA tA ekameka sAme mece mAMDIne laDavA taiyAra che. keTalAya rA sAMpradAyika athavA kAmI 'galethI trasta che. keTalAka dezamAM gRhayuddhanI javALA prajavalita che. sAmAjika ane Arthika viSasatA hiMsaka pravRttine vega ApI rahI che. bhraSTAcAra, sASaNu ane durAcAranI pravRtti. mastaka U~yakI rahI che. cAre khAja nirAzanuM vAtAvaraNu jovA maLe che samagra mAnava samudAya ciMtita che. evA vAtAvaraNumAM mAjanA mAnava vaijJAnika athavA maMtrika mAnava khanI gayA che. hiMsA upara tene vizvAsa che. te mAtra peAtAnI surakSA ae che. bhale khavA mare paNa pAte jIvatA rahevA joSTae. tethI A bhayaMkara sahAramAMthI acI zakAya evA kArya mAga khALI kADhavA jarUrI che. A vinAzamAMthI vizvane khacAvI zake evuM je kAi amedha zastra hAya te te ahiMsA. prathama ane dvitIya mahA yudhdhamAM apUrva` narasaMhAra thai cUkayA che. hirAzimA ane nAgAsAkImAM eTama membe je kera vartAvyo te jANItu che ane tenI sAme vizvavyApI pratikriyA thaI che. saMsAranAM ati rASTroe 'lIga ek nezansa' nAmanI eka vizvasasthA sthApI ane Aje te sa Myukata rASTrasaMdha'nA svarUpe vidyamAna che. zAMtipUrNa' upAyathI vizvamAM zAMti sthApavAnA tenA uddeza che. hi MsA vinAza karI zake che, nirmANu nahI e vAta uparAta sasthA sthApavA pAchaLano hetu che. khIjuM udAharaNa samrATa zekatuM che, jyAre teNe kaliganA yuddhamAM hajAro mAnavAne tane ghATa utAryAM tyAre tenu mana dhRSNA, kSe.bha ane pazcAtApathI samara banyuM. bhagavAna buddhe Apela ahiMsAnA maMtre te krura zAsakane zAMtinA pUjArI banAvyA. potAnA putra mahendra ane putrI samitrAne zAMti ane ahiMsAnA pracArAthe' teNe bhArata bahAra nakAmAM paNa mekakS[. kAraNa ? kAraNa ke ahiMsA jevI prANAyinI zaktinA camatkArane khedha tene maLI cUkayA hatA. gata mahAyuddhonuM vizleSaNu karatAM eka vAta te spaSTa thaI jAya che--te e ke vizvamAM yuddhonuM kAraNu sAmrajyavAdI lipsA ate pUchavAdI pravRtti che. prathama ane mahAyuddhone sAmrAjyavAdI 1 anuvAdaka : prA, aruNa joSI vicAradhArAonu` pariNAma gaNI zakAya. trIjuM mahAyuddha pU"vAdI tathA sAmrAjyavAdI vicAradhArAgmAnA pariNAma rUpe sabhavaze. saMpUrNa vizva sAmyavAdI tayA pUchavAdI arthAMt raziyA ane amerikAnI chAvaNImAM vaheMcAyela che te thA ekbIjAnI tAkAtane naSTa karavAnI peravImAM che. senika karaNanI pravRttithI vizvanI zAMti rI ekavAra jokhamamAM che. AvA vAtAvaraNumAM mAtra ahiMsA ja vizvane vinAzamAMthI bacAvI zake. ahiMsAno AdhAra lakhane sapUNuM thAtAvaraNa premamaya banI jAya evA prayatna AjanA badhA rAjanItijJae karavA joie. kha uza samelanamAM paMcazIlanA siddhAntano svIkAra karavAnu mukhya lakSya A ja hatuM. kAi Tre bIjA upara khaLatA prayezana karavA e tenA prathama siddhAnta che. samaya evA hatA jayAre yuddhamAM prANa dai devA e kSAtradharma gaNAtA svarga' javAnA sanmAnane meLavavuM e dareka vIranuM nya manAtuM. hegananIze tathA DAvina ema mAnatA ke yuddha tA vikAsavAdanuM janaka che. 'zakitazALI jIte che, kamajora mare che. sRSTine vikAsa yuddhamAMthI thape che. Aje je kai zeAdhakhoLA thaI che te kAne kASTha rUpe yuddhanu pradAna che.' paNa, AvuM vicAranArA e hakIkata bhUlI jAya che ke mAre vizva vinAzane kinAre Ubhu che ane jo vinAza thayo te kaMi avazeSa raheze nahi. yuddha karanArA paNu yuddhanI vibhISikAthI kheMcI zakaze nahi. praznayanu' punarAvatana e ja tenu pariNAma haze. kAine jIvADavAnI kSamatA jo ApaNAmAM na hoya te kArane mAvAneA RSikAra pazu ApaNane nathI.' A mULa siddhAntane AdhAre, ahiMsAnuM sUtra vizvabharamAM svIkRti pAmyuM che. bhagavAna buddha ahiM sAnuM sUtra darzAvatAM kahyuM che ke 'mana, vANI ane kama' dvArA koi paNa prANIne kaSTa Apavu nahI..' mahAvIra svAmIe hiMsAnuM svarUpa ethI pazu vistRta rIte spaSTa karyu. 'prANImAtranI hiMsA ja dukhAnuM mULa kAraNa che. mAnave khardhA prANIonA jIvananI rakSA karavI jojhabbe, du:khI hradaya pazu utsAhita umaMgathI pulakita bhavya ane pavitra sthAnamAM AvIne prANadAyinI zAntinA anubhava kare che. e garimAnA spardhA" pacIsa zatAbdI bAda paNa ajara-amara che ane bhAna bhUlela prANIAne mAtra cIdhe che. yuddha nahIM zAnti, hiMsA nahI. ahiMsA, tRSNA nahIM' satASa, vAsanA nahiM saMyama, uttejanA nahIM sahejatA--mA sadeza ApanAra bhagavAna mahAvIra ane temanI ahiMsA Aje jeTalI jarUrI che teTalI kayAreya na hatI. aritatva, saSa', sAMsArika sukha meLavavAnI amITa hoDa ttAmasIvRttine janmAve che ane tenA parihAra karavA mATe mahAvIra svAmInI vANI gUMjatI rahe che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16 9-87 itihAsane kRtajJa mAna rahyo kAraNa ke yuddha ane hiMsAnI kAtimAnA gahana mAga upara bhagavAna mahAvIra jevA mahAna tIrthaMkarAnuM ahiMsAvardhaka chavanarUpI suvarNa teja mArgane ujALI rahela che ane vizvane eTalA mATe kRtanuM mAnavuM joIe ke janatAmAM samabhAva, bhAIcAre, ahiMsA ane saMyama pratye aMgulI nirdezana karanAra bhagavAna mahAvIra paNa vizvanI janatAmanA ja eka hatA. rUpe sAthe AvI. Do. rAjendra prasAda tathA prathama mulAkAta vakhate ja jemayAtrAne prasaMge upasthita thatAM tarka-vitakamAM paDyA. prastuta adilina gorAonI viruddhamAM hatuM tethI jelayAtrA karavI paDe e svAbhAvika hatuM. e vakhate baMne vyakitaonI paristhiti bhinna bhinna hatI. tethI gAMdhIjIe temane khUba ja vicAra karIne nirNaya levA mATe samaya Apyo. A te, De. rAjendrabAbune nirNaya gAMdhIjInA pakSamAM ja Avyo ane khUba apAjana karAvI ApanAra vakIlAtanA vaibhavapUNuM kSetrane cheDIne bAbujI kaMTakAkINuM satyAgraha ane anya AnuSaMgika adilanamAM kudI paDayA. jelayAtrA tathA anya saMbhavita kaSTo paNa sAthe ApyAM chatAM teo saphaLatApUrvaka sAmane karatA rahyA. jovAnuM e che ke gAMdhIjImAM evI kaI zakti hatI ke jethI ATalI hade teone prabhAvita karI zakI ? te hatI emanI atmizakita je emaNe ahiMsA dvArA hastagata karI hatI. A zakitanI teo rAjanaitika ane sAmAjika jIvanamAM parIkSA karI rahyA hatA. Ama, ahiMsA mAnavamAM AtmavizvAsa utpanna kare che ane vizvAsanI maryAdAnusAra tene saphaLatA maLe che. phaLa ApanAra jo koI hoya te te vizvAsa ja che ema vizvAsa : FAya : dvArA kahevAmAM 5NuM AvyuM che. ahiMsA zabdano sAthe sIdho artha hiMsA na karavI e ja che. hiMsA mAnavajAtinuM paNa sahuthI moTuM kalaMka che. ahiMsAnuM pAlana mAtra vANIthI ja nahIM; paNa mana, vacana ane karmathI paNa thavuM joIe. pitAnA svArtha mATe bIjAnuM kharAba icchavuM e eka mAnasika hiMsA ja che. mahAtmA gAMdhI ahiMsAnuM sAcuM mahattva samajyA hatA. jIvanamAM ahiMsAne kriyAtmaka rUpa devAnuM zreya rASTrapitAne phALe ja jAya che. teo ahiMsAnA pUjArI hatA ane tenA arthane samajatA hatA. temaNe ahiMsAnI suMdara paribhASA ApIH je huM mArA virodhIne mAruM te te hiMsA ja che; paraMtu sAcA ahiMsaka banavA mATe mAre tenI sAthe prema karavuM joIe ane je te mane mAre te paNa tene (bhalA mATe) mATe mAre prArthanA karavI joIe.' eka bIjA lekhaka anusAra ahiMsAnI paribhASA mA pramANe che : ApaNAmAM dayA, prema, tyAga vagere badhI pravRttio mejUda che. pravRttione vikasita karIne pitAnA satya ane mAnavatAnA satyane eka karI devA joie.' ahiMsA kAyaratA nathI paNa zauryanuM ja bIjuM nAma ahiMsA che. ahiMsAmAM nyAyanuM yAcita sthAna rahela che. nyAyanA mArge cAlanAra vyaktimAM AtmabaLa svAbhAvika rIte ja AvI jAya che. Atmazakitane prabhAva bIjA upara paNa paDe che. sUkSma jJAnanI kSamatAvALI vyakita mATe bhAge A bAbatane anubhava karI zake che. ahiMsA mAnavamAM sahAnubhUti ane karuNu utpanna kare che. A badhI udAtta pravRttione prabhAva paDe che-tyAgabhAvanAne vikAsa thAya che ane sahiSNutAnI zakita Ape che. A badhA evA guNe che ene AtmA sAthe sIdhe saMbaMdha che. tethI tene AtmAnA guNa mAnavAmAM Avela che. kAraNa ke prANImAtrane AtmA pitAnA zuddha rUpe samAna hoya che ane sAmya dharAvatI vastuo ekameka pratye AkarSita thAya che. te arasaparasanA prabhAvane rahe che tathA svayaM paNa prabhAvita thAya che. tenuM pravegAtmaka rUpa nIce Apela udAharaNa parathI spaSTa thAya che: buddhanI ahiMsA hatI. gAMdhIjInI ahiMsA samaSTigata hatI, gAMdhIjIe ahiMsAne rAjanItika rUpa ApyuM. dharAtala uparathI yuddhanI vibhISikAne samApta karavA mATe gAMdhIjIe amedha ane pAvana tAkAta ApaNane ApI. A zakitanA jore bhArate svAtaMghanAM darzana karyA ane vizvanI zakitazALI sAmrAjyavAdI tAkAta sAme Takakara jhIlI. vizvamAM ahiMsAnuM AthI vadhu parIkSaNa kayAM jovA maLaze? je bhAratamAM Aje 38 varSa pachI paNa lokataMtra saphaLatApUrvaka cAlI rahyuM hoya te AnA mULamAM gAMdhIjInuM ahiMsAtmaka adilana paDeluM che e tathya bhulAvuM na joIe. koI paNa adAlana hiMsaka na bane te pratye gAMdhIjI sajAga hatA. jayAre jyAre AvuM adiolana hiMsaka banatuM tyAre tyAre tene tAtkAlika pAchuM kheMcavuM zreyaskara che ema gAMdhIjI mAnatA. je rASTroe baMdUkanA baLe ravAtaMtra meLavyuM te keTaluM kSaNika nIvaDayuM che te bAbata itihAsa sAkSI pUre che evAM rASTro Aje paNa tAnAzAhInI hakumata heThaLa che. A bAbatanuM javalaMta udAharaNa ApaNuM paDezI rASTra baMgAdeza che, kAraNa ke hiMsAthI meLavela AjhAdIne hiMsA dvArA game tyAre ragaLI zakAya che. je a greja prajA viruddha gAMdhIjI pUrNa ahiMsaka ravAtaMtra saMgrAma laDyA e ja prajAnA eka aMgreja ricarDa' eTanabaree "gAMdhI' philmanuM nirmANa karI ema sAbita karyuM ke je Aje vizvane vinAzamAMthI bacAvavuM hoya te teNe gAMdhI cIMdhyA mArge ja apanAvavuM paDaze. ApaNe sahu jANIe chIe ke A philmane vizvavyApI sanmAna prApta thayuM che. gAMdhIjIe ahiMsAne sahuthI maTe dharma gaNela che. temaNe tene dharmanA rUpe apanAvI ane jagatane amUlya vicAradhArA jyAre janatAne jAgRta karavA gAMdhIjI bihAra gayA tyAre temane meLApa che. rAjendra prasAda sAthe thayela. teo e vakhate vakIlAta karatA hatA ane vyavasAya bahu ja sarasa rIte cAlatuM hatuM. gAMdhIjI jyAre emanA ghare gayA tyAre baMne maLI zakayA nahi. gAMdhIjI pAchA pharyA. A sAMbhaLI che. rAjendra prasAdane duHkha thayuM ane teo gAMdhIjIne maLavA upaDyA. gAMdhIjInA utAre baMne maLyA. janatAnI svAtaMtrya mATenI jAgRtinA anusaMdhAne jelamAM javAnI samasyA paNa sadbhAntika
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-87 prabuddha jIvana ApI. mahAbhAratanuM prasiddha vAkaya che ke ahiMsA paramo dharma | Aja sudhI saMsAramAM e koI dharma AvirbhAva nathI pAme ke jemAM ahiMsAnA siddhAntane na svIkAravAmAM AvyuM hoya. vastutaH ahiMsA vyApaka rUpe pote ja eka dharma che. ahiMsAnuM mULa tatta prema che. dhRNa vinAzakArI zakita che ane prema sarjanakArI zakita che. jemAM premanI andAkinI kelaka avani dvArA vahI rahI hoya tevI ahiMsA jIvananuM eka satya che jIvanamAM premane prAthamikatA ApIne ApaNe ahiMsAtmaka zAsana vyavasthAne * pAye caNI zakIe chIe. temAM sarvaprathama te lUMTamAra ane pAra sparika kala Dene mATe te saMbhAvanA ja nathI; jo emanuM astitva svIkAravAmAM Ave te ahiMsAtmaka vRttionI uttarottara vRddhi jAte ja temane dAbI deze. mAnavI sevAmAM lIna banIne sAruM AcaraNa karavA mAMDaze ane Ama pRthvI upara eka svarga UtarI Avaze. jo ApaNe ahiMsAnA mahatvane sAcI rIte samajavuM hoya te paraspara premano vyavahAra karI mitrabhAva utpanna kare joIe. gAMdhIjIe kahyuM che ke, ahiMsA pracaMDa zastra che. temAM parama pustrArtha che. te bIkaNuthI dUra nAse chete vIra puruSanI dAsI che. arthAta tenuM sarvasva che. te zuSka, nIrasa, jaDa padArtha nathI, te cetanA che, AtmAne vizeSa guNa che. ahiMsAne 'mAge talavAranI dhAra upara cAlavA barAbara che. saheja paNa gaphalata thaI ke nIce paDayA ja samaje ghera anyAya karanAra upara paNa krodha na karavo; paNa tenA pratye prema kare. tenuM bhaluM IcachavuM ane karavuM paNa prema karatI vakhate anyAyane vaza na thavuM, anyAyane virodha kare ane ema karatAM, virodhI ja kaSTa Ape to dhIraja dhAraNa karIne, anyAyI pratye dilamAM dveSa rAkhyA vagara sahana karI levuM. 'UkaLatuM dUdha ThaMDA jaLathI ja zAMta thAya che. ahiMsAmAM lekakANa ane jIvahitanI bhAvanA samAyelI che tethI ahiMsAne sAce artha samajanAro deza anya dezane kyAre kei prakAranI hAni pahuMcADavAnuM vicAraze nahi. tethI kahI zakAya ke ahiMsA dvArA ja vizvamAM zAMtinI suramya dhArA pravAhita thaI zake che. vinobAjIe prema ane hiMsAne je saraLa praga bhUdAna adilita ane caMbalanA DAkuonI samasyA aMge karyo te sarva jJAta che. prema ane ahiMsAne mAga laI vinobA buddha banIne e aMgulimAle gayA. hRdayaparivartana dvArA emanI pAse AtmasamarpaNa karAvyuM. prema ane ahiMsAnI mAnavI upara AvI moTI kevI jIta hoI zake? payuMSaNa vyAkhyAnamALA saMkalana : cImanalAla ema. zAha, kalAdhara zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha dvArA Ayojita payuMSaNa che te khare zreSTha che. A dezanA eka karoDa jainone prabhAva vyAkhyAnamALA A varSe trepanamAM varSamAM pravezI che. sArvajanika eTale vata joIe teTale vatata nathI. tenuM kAraNa e che saMskAraparva samAna A vyAkhyAnamALAne chellA chaeka varSathI ke ApaNA jIvanamAMthI nyAyasaMpanna vaibhava dUra thAya che. zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTane Arthika sahayoga maLI rahyo nyAyasaMpanna vaibhava jaina saMghate mUlAdhAra che. ApaNe tenI che. A varSanI vyAkhyAnamALA , ramaNalAla cI. zAhanA pratiSThA karavAnI che. pratyeka jaina vizvanAgarika ane vizvapramukhasthAne zukravAra, tA. 21mI ogasTa, 1987 thI zanivAra, mitra banI zake tevI tenAmAM kSamatA che. tA. 24mI ogasTa, 1987 sudhI nava divasa mATe pATI khAte biralA kIDA kendramAM javAmAM AvI hatI. A vyAkhyAna bIje divase zrImatI mRNAlinIbahena desAIe "kadamAM mALAne Trake ahevAla A pramANe che: rASTrIya bhAvanA' e viSaya para bolatAM jaNAvyuM hatuM ke vedanI racanA rASTrIya bhAvanAne lakSamAM rAkhIne karavAmAM vyAkhyAnamALAnA prathama vyAkhyAtA zrI sunaMdAbahena AvI che. manuSya jyAre pitAnI jAta oLakhavAmAM herAe "sukhaprApti ane duHkha muktine upAya" e viSaya prayatna kare tyAre sarva prathama teNe pitAnI jAtane para khelatAM jaNAvyuM hatuM ke ApaNA tatvaciMtakAe manuSyane jagatanuM sarva ziromaNi sajana kahyuM che. A sarva jIvomAM eka prazna pUchyuM ke huM kahuM chuM? kayAMthI thaye? mAruM manuSya ja e che ke jene vicAra karavAne suga maLe ghaDatara keNe kayuM? ane jagata niyaMtA koNa che? A che. manuSya jeTalI vicArazakti koI prANImAM nathI. eTale ja badhA ja keyaDAmAM UMDA UtaratAM manuSyane aMte pratIti thaI, ApaNuM dharmazAstroe manuSya-janmane dulabha janma gaNya che. satyanI jhAMkhI thaI ke je mArI aMdara che te vizvamAM sacarAcara che. huM mAnuM chuM chatAM sarvazaktimAna chuM. huM manuSyajanmanI sArthakatA tenA tyAgamAM, saMyamamAM ane sadAcAramAM izvarane sAkSAtkAra karI zakuM chuM. Ama vyakita ane samaSTi rahelI che. pArthiva sukhanI prApti taraphathI mokSa sukha sudhI e baMnenI aMdara eka susaMvAda ja rASTranA cAritrayanuM nirmANa derI janArAM ta manuSyanI aMdara ja paDelAM che. tene oLakhI manuSya pitAnuM AcaraNa, pitAnI sAdhanA sabaLa banAvavI joIe. Aja yugadharmaH jIvanamAM adhyAtmanI pratiSThA e viSaya tyArapachI zrI ramezabhAI ojhAe "kRNuM vaMde jagata guruma' para bolatAM zrI zazikAnta mahetAe jaNAvyuM hatuM ke je e viSaya para vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke bhagavAna dhanavAna che te zreSTha nathI, jene prabhu maLyA che te ja kharekhara zrIkRSNa vaizvika kalyANanI vAte pradhI che. bhagavadagItAmAM zreSi kahevAya. tIrthaMkaronuM darzana kadI adhUruM hotuM nathI tene kayAMya dhArmika ke sAmpradAyika saMkucitatA nathI. tenA prathama cha ApaNe vartamAna vicArathI mUlavavAno prayAsa karIe chIe. adhyAyamAM kama, pachInA cha adhyAyamAM bhakita ane chelA che jaina kuLamAM samRddhi nahi hoya te kayAM haze ? sAcI jene adhyAyamAM jJAna ema traNe mAgane upadeza che. A traNemAM vyakita samRddha ja heya. je lakSmIne upaga samAja mATe kare kAI gau nathI. traNe mukhya che. dhamane hetu daSTinI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 vizALatAne che. gItAnA upadeza samagra vizvanA kalyANu mATe che, tethI kRSNa jagadguru che. vasudeva eTale zuddha hRdaya. devakI eTale devamI zuddhi jyAre hradaya zuddha ane buddhi daivamI thAya tyAre temAMthI parama satyanA janma thAya che. prabuddha ana trIje divase pUjya munizrI yazobhadravijayajIe mAnavajIvana aura adhyAtma' e viSaya para khelatAM jAvyuM hatu' ke vidyA, atha' Rne dhana e mAnavajIvananA traNa hetu che. vidyAmAM eTale ke jJAnamAM pAraMgata thatrAthI jIvananuM rahasya prApta thAya che. matha' eTale vicAra, ci'tana--ucca vaicArika bhUmikA mAnavIne zivagati tarapha lai jAya che. dhana - lakSmInA saya mAnavInA jIvanane kharI zAMti ape che, paraMtu Aje vidyA, atha' ane dhanane evA upayoga karyAM thaI rahyo che? ceDu dAna ke vidrattA maLI eTale mAnavI ahamAM rAcavA lAge che. UMDI vicArazakita keLavavAne khadale uparachallA vicArAnI duniyAmAM mAnavI khelAyelA che. lakSmInI kRpA thaI paNa enA sadRya mAnavInA hAthe jaladI thaI zakatA nathI. A vAtanI pAchaLa adhyAtmanI bhUmikA balavattara khate tA ja mAnavI peAtAnA jIvanane Urdhva'gAmI banAvI zake. adhyAtma dvArA ja mAnavI AtmAne oLakhI zake ane mAtmAne je ALakhI zake te svaya* paramAtmA nI zake. 'jaina dhama meM tapa' e viSaya para kheAlatAM pU. vijayamuni pajAkhIe jAvyuM hatuM ke zarIra dvArA ApaNe e rIte ANu karI zakIe chIe: eka tene samajA vIne, bIjI rIte tene satAvIne Aje ApaNe Rnazana para khUba ja bhAra mUkIe chIe ane zarIrane satAvIe chIe. tapanA sAthe aya' jAgRta karavuM, camakAvavu evA che. bhagavAna mahAvIra AtmAne jAgRta karanAra yAgI che. jaina samAjamAM AvA yogIo AchA che. Aje je tapa cAle che tenI pAchaLa zAtA pUchavAnI, sevA karAvavAnI ane pAraNAnI dhAmadhUma cAle che. je tapazcaryAM sanmAna karAvavAnI eSaNAthI thAya che tenAthI kalyANu na maLe. ceAthe divase pU. rAjImatIjIe 'svastha se rahe " e viSaya para melAM ja]Avyu` hatu` ke AAjanA mAnavIe svastha rahevu' hAya tA sa prakAranI ciMtAothI, tanAvathI mukata thajI javu' joie jo mAnavImAM mana paranA sayama nahIM hoya te jIvanami svasthatA prApta nahIM thaI zake. mAnavI jo dareka paristhitimAM prasanna rahe, dareka sukhaduHkhanI dhaTanAomAM sapramANu rahe ta te mAnasika tanAvathI mukata thai zakaze. ciMtAmAM paNa yitana karavu e mAnavInI svasthatAnI nizAnI che. mAnavIe jema ananA sayama karavA jarUrI che. tema rasalAlupatA eTale ke bhejanane sayama karavA paNa jarUrI che jaina dhamamAM eTale ja tapazcaryAMnu mahattva kivAmAM AvyuM che. tapathI zarIrazuddhinI sAthe manazuddhi paNa thAya che. tA. 16-9-87 zarIra pratyenuM mamatva tyAgIne samAdhi tarapha javAnI bhAvanA che. pAMcame divase mahAvIranA dhama' mahAvIrathI dUra' e viSaya para khelatAM DaoN. kumArapALa dezAie jaNAvyuM hatu ke Aje ApaNe utsava, mahAtsava ane vaheDAmAM hUkhI gayA chIe. ApaNe jJAna karatAM atha'ne--paisAne vadhu prAdhAnya ApI dIdhu che. bhagavAna mahAvIranA aparigrahanA upadezane ApaNe bhUsI gayA chIe. ApaNe paisA, praza'sA ane parigrahane jIvana jIvavAnI kalA mAnIe chIe. jainazAomAM kahyu` che ke jJAna ane kriyA tethI mekSa che, paratu Aje keTaleka dukANe kriyAne vadhu mahattva apAi rahyuM che. tyArapachI DA. zekharacadra jaine mRtyu mahetsa' e viSaya para kheAlatAM jaNuAvyu hatu ke anya deza'nAmAM kayAMka kayAMka icchA mRtyunu citraNa jovA maLe che. paraMtu jaina darzanamAM A prucchA mRtyu salekhanA-saMthArAnu jevuM vidhivat vaNu na jovA maLe che tevuM khIje kayAMya maLatuM nathI. AtmahatyA ane salekhanAmAM maulika bheda che. AtmahatyA vikRti che, salekhanA e svIkRti . che. AtmahatyA krodhathI prerAine raudradhyAnathI thAya che. salekhanAmAM tyAra pachI zrI aniruddha smAte' samasta jIvana cega che' e viSaya para khelatAM jaNAvyu` hatu` ke samasta jIvana e prakRtinA yoga che. prakRti ane puruSa ekamekanA samAgama dvArA utkrAMti sarja' che. parama aNuthI mAMDI parama AtmA sudhInI sIDImAM mAnava madhyamAM UbhA che. Anava e pUrNavirAma nathI. tenAmAM je zakti che te baMdIkhAnAmAM che ane bega tathA rAga vadhavAnuM te ja kAraNu che. atyAranI mApaNI cetanAthI UMce UDIne U cetanA sAthe joDAvuM te caiga che, te mATe ApaNI cetanAne aMtamu kha banAvavAnI jarUra che. cetanAmAM jIvatA jAgatA mANunna parama cetanAne pAmI zake che. huM divase prA. prakAza gajjare Adhunika jIvana te dhama', e viSaya para mAlatAM jaNuAvyu` hatu` ke Aje dhamanI virudhdha khAlavu te eka phezana thai paDI che. bhAje mAM te mApaNe kSamA atha' khAi nAkhyA che, karma te ApaNe geramAge' dvAravAi gayA chIe ane kAM te ApaNe tha' philosophImAM kika mArI rahyA chIe. Aje dhama'nI bhAvazyakatA vadhatI jAya che. dhama'mAM zuM sAcu che, zu' khATu' che tenuM mUlyAMkana karavAnI jarUra che. ApaNe te durlabha evA A mAnavajIvanane samULa karavA, jIvanane vadhute vadhu AnaMdamaya banAvavAmAM lAgI javu joie, bhAsanI duSTatAmAMthI mArI zraddhA UThI gai che' e viSaya para mAlata DaoN. guNavaMta zAhe jaNAvyuM hatuM ke A pRthvI para je jalatattva che. tenuM mUlya sakala jagatanI jIvasRSTine maLelI tarasane kAraNe ja TakI rahyu` che. mA tarasa para mane jeTalI zraddhA che teTalI zraddhA jagatanA kASTa dhama' para nathI. jayAM sudhI jagatamAM sahajate kinAre mAtarama' raheze tyAM sudhI jaLadhama'ne kAi ca nahIM Ave. A ja che mArI bhInI bhInI smAstikatA dhULiyA mArga para cAlanArA ApaNe sau kahyANayAtrI chIe. sadIothI A jIvanayAtrA pRthvI para cAlI rahI che, ApaNI tarasa se TacanI hoya eTale jaLadhama ApoApa jaLavAI jAya. ApaNI tarasa jo apradUSita hoya tA jaLanuM pradUSaNa ApoApa aTake. A' zuAmAM rahelI duSTatA eTale ApaNI aMdaranuM pradUSaNuM. sAtame divase mA. tArAbahena ramaNulAla zAhe ' upAdhyAya yazevijayajI' e viSaya para khelatAM jaNAvyu hatu` ke potAnI apratima pratibhAthI jagatane javALatI mahAna vibhUti jyAre vidAya le che tyAre temanA dehanu avasAna thayu' hAya che, paraMtu temanI zAkAyA dvArA te amara khanI jatA hAsa che. sattaramA saikAmAM thayelA upAdhyAya zrI yAvijayajI mahArAja eka samatha' sa`ka ane samaya' dhama'guru hatA. mAtra nava varSanI
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-87 Alyavaye temaNe jaina dhama'nI dIkSA aMgIkAra karI hatI temaNe 110 jeTalA dhama grantho lakhyA hatA. sarakRta, prAkRta ane gujarAtI bhASAmAM racAyelI temanI kRtio eka samatha' jJAnI sAdhu ane mahAna kavi tarIkenI temanI chApa upasAve che. gujarAtImAM 'dravya guNa paryAyanA rAsa' ane 'ja khUsvAmI rAsa' jevI uttama kRtie temaNe racI che. potAnI tejasvI buddhipratibhAthI temaNe taka zirAmaNU. nyAyavizArada, nyAyAcAya, dvitIya hemacaMdrAcAya, vadhuharibhadrasUri, zruta kevalI jevAM birudo meLavyAM hatAM. 'DhAi akSara premakA, paDhe se paDita hAya' e viSaya para khelatAM prA. haribhAi kaTArIe jaNAvyu hatu ke ApaNA jIvanamAM prema hovA joe ane premanu pariNAma te vizvAsa che. premamAM samarpaNu, alidAna ane tyAga che. mehamAM vAya, bhAga ane ahaMkAra che. rasneha setu dhi che, jyAre ahukAra dIvAla adhi che. jJAna premamAM pariName te ahaMkAra cAlyA jAya che, mAthe meTapanI maTakI lakhate rAsa ramI zakAya nahi. premanA rAsa eve che ke temAM meTAi cheADIne bhaLI javu joie. mAtRtvanu gaurava karatuM 'mAtRdevo bhava' sUtra ApaNI saMskRtimAM che. mA zabda keTalA mahAna che ane ethIya mahAna che mAnI vAsakS gaMgA. punita premanI gaMgA. mAnA prema sAme jagatanI kAi vastunI tulanA na thai zake. AThame divase pU. morArIbApue' jIvana ane dhama' e viSaya para mAlatAM jaNuAvyuM hatuM ke paramane pAmavA mATe pratyeka vyakita pAse pUratA pramANumAM sAmagrI che, samaya paNa anukULa che. tema chatAM mAnavI te pAmI kema zakate nathI? samayanI sAnukULatA ane sAdhanasapanna jIvana chatAM te duHkhI kema che? tenuM kAraNu eka ja che ke ApaNe je kavuM che te karatA nathI. rastAna khyAla che chatAM tyAM javAmAM ALasa thAya che. A khAmI ja ApaNI cetanAne khadhIra karI de che, ApaNane parama tattvane pAmavAnA sukhathI vaMcita rAkhe che. e truTi ApaNe jyAM sudhI dUra nahi karIe tyAM sudhI ApaNe parama sAMnnidhyathI vAMcita rahevAnA. mA vistamAM vRkSanA dAkhale . vRkSa Uge che, phaLa Ape che, khAte upayAgI thAya che. dharma' paNu e ja kahe che - khIjAne mATe jIvA. jIvanane urdhvagAmI banAvavuM hoya to paropakAravRtti ane sevAparAyaNatA keLave. paryAvaraNa zuddhi aura dhama" e viSaya para mAlatAM DaoN. narendra bhANAvate jaNAvyuM hatuM ke pA~varaNuzuddhi eTale manazuddhi, AhArazuddhi ane e pachI tanazuddhi thyAre ApaNe dhama, sayamane ane ahiMsAne bhUlI gayA chIe. ApaNe bhogavilAsane kharuM sAdhana mAnIe chIe. je dhama' manuSyane zuddha dharma' tarak laI javAnI tAkAta Ape che te rastA ja ApaNe bhUlI gayA chIe. ApaNe bhautika sukhe taraph AkarSAyA chIe. ApaNAM tapa, saMyama, brahmAcaya'mAM vikSepa paDavA lAgyA che. ApaNe sAmAnika-pratikramaNu bhUlI gayA chIe. ApaNe vRkSanI sAthe prema karavAnuM bhUlI gayA chIe. vRkSanI paropakAranI bhAvanAne ApaNe visArI dIdhI che. THE-p. pramuddha jIvana navame divase zrI DAlabhAi vasAvaDAe 'binasAMpradAyikatA' e viSaya para khelatAM jaNAvyuM hatuM ke Aje ApaNuM rASTramAM }AmI ekatAnI khUbaja jarUra che. jo ApaNe samAjane jIvavA lAyaka rahevA devA mAgatA hAIe te ApaNe ApaNuA pUrva mahA, svAtha'vRtti ane sa Mkucita bhAvanAne tyAga karavA paDaze. Aje ApaNA dezamAM sauthI meATA paDakAra sAmpradAyikatA che. 'p' 5 Aje dharmanI vyAkhyA mAtra eka kema prati paryAya banI gai che. samAjanA nAgarikonuM dhaDatara kare, tene U~cA banAve, tene AgaLa la jAya e ja dhama' che. dhama' eTale satu' kalyANu, AvI kalyANakArI bhAvanAthI ja rASTranuM navanirmANa thai zake AjanA samayanI meATI karuNutA e che ke A dezamAM dhama'nA nAme, jJAtinA nAme, sa'pradAyanA nAme hiMsaka tAnA thai rahyAM che. te divase khIjuM vyAkhyAna saMdhanA pramukha DaoN. ramaNulAla cI. zAhanuM hatuM. emanA viSaya hato. dhama dhyAna.' emaNe ApelA vyAkhyAna vizenA lekha A aMkamAM pragaTa thayA che te joi levA vinatI che. vyAkhyAnamALAmAM vaDAdarA (sidhoTa)nI sarathA zramamaM dira'nA rakatapattanA dadIo mATe rUpiyA pAMca lAkhanA 'Da mATe apIla karavAmAM AvI hatI. e mATe zramamadiranA prANasamA kAryakartA zrI surezabhAI senIe sasthAnA paricaya zreAtAone karAvyA hatA. amane jaNAvatAM harSa' thAya che ke dAtAoe utsAhathI e kuMDamAM ghaNI sArI rakama lakhAvI hatI ane rUpiyA savA 7 lAkhanu phreMDa ekatra thayuM hatuM. A vyAkhyAnamALAmAM dararAja jyAAnanA prAraMbha pahela bhaktisa MgItanA kAryakrama rajU karavAmAM AA hatA. zrI sa'gItA gAgara, zrI lIlAbahena bhATiyA, zrI saMjaya zAha, zrI mAlatI bahena zAha, zrI jyeAsnAbahena verA, zrI zyAmalI cakravatI ane zrI dilIpa cakravatI', zrI zAbhAbahena jaina, zrImatI caMdrAbahena }ThArI ane zrImatI zAbhAbahena sa`dhavIe anukrame bhakitasagItanA kAryakrama ApIne savAranA khuzanumA vAtAvaraNane vadhu AhalAdaka ane bhaktimaya anAvyu hatu. bhaktisaMgItanA kalAkArAnA paricaya saMdhanA sakrama trI zrImatI nirubahena zAhe ApyA hatA. vyAkhyAtAone paricaya ane vyAkhyAnI phUMka samIkSA. ramaNuzAla cI. zAhe karI hatI. zramamadira mATe saunA maLelA uSmAbharyuM sayoga khA saMdhanA maMtrIzrI ke. pI. zAhe AnaMda vyajjata karyAM hatA. saMdhanI pravRtti mATe maLelA Ayika sahayoga sahita A vyAkhyAnamALAmAM upayogI evA sau kAchanA AbhAra sadhanA kASAyakSa zrI pravINacaMdra ke. zAhe mAnyA hatA. sadhatA upapramukha zrI cImanalAla je zAThuM kAya kramanuM sacAlana karyu hatu. Ama AnaMda ane ullAsanA vAtAvaraNumAM jJAnava' evI A paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAttuti thaI hatI. AgamavAcanA saMdhanA upakrame pa. pU. munizrI jasuvijayajI mArAjanI nizrAmAM AgamavAcanAne kAyakrama mAgasara suda-15, tA. 5 mI Disembara, 1987 thI rAjathI traNa divasa mATe pAlitANAmAM dazAnImA viNaka dharmAMzALAmAM rAkhavAmAM Avyo che. dharma-tattvajJAnamAM ruci dharAvanAra ane tIya kara bhagavAnanI vANInA zravaNamAM samyak zradhdhA dharAvanArane rasa paDe evA A kAryakramamAM je sabhyoe joDAvu hoya teoe peAtAnA nAma rajisTrezana phInA rUA. pa0 (pacAsa) bharIne sadhanA kAryAlayamAM tA. 15mI okaTAkSara, 1987 sudhImAM noMdhAvI devA vinaMtI che. A kAryakrama mATe maryAdita sakhyAmAM ja sabhyAne levAmAM Avaze. pAlitANA javA-AvavAnI vyavasthA dareka sabhye potAnI meLe, petAnA kharce' karavAnI raheze. saMdha taraphathI pAlitANuAmAM kata bhAjana ane utArAnI vyavasthA karavAmAM Avaze. AgamavAcanA mATe nedhiAyelA sabhyAne kAyakramanI vigatAnI jANu have pachI karavAmAM Avaze. li. matrIe
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-87 saMghane snehamilana kAryakrama paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI samApti bAda prativarSa jAte saMdhane nehamilana kAryakrama A varSe paNa zanivAra, tA. 5 9-1987 nA saMjanA cha vAge yajamAna zrI sI. ena. saMgharInA marInaDrAiva khAtenA nivAsasthAne Do. ramaNalAla cI. zAhanA pramukhasthAne yojAyo hate. na kAryakramano prAraMbha zrImatI dhAmalI cakavatI ane zrI dilIpa cakravatInA bhakitasaMgItathI thayuM hatuM. kAryakramanuM yajamAna zrI sI. ena. saMghavIe saunuM bhAvabhInuM svAgata karyuM hatuM. saghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke saMdha dvArA jJAna ane kAnAM je kAryo thaI rahyAM che temAM Apa saune pUro sahayoga che. saMdhane AvatA varSe 60 varSa pUrNa thAya che. ApaNe sau sAthe maLIne 60 varSanI hIraka jayaMtI khUma ja AnaMda ane utsAhapUrvaka ujavIe evI mArI bhAvanA che. zrI amarabhAI jarIvAlAe jaNAvyuM hatuM ke muMbaInA jAhera jIvanamAM jaina yuvaka saMdhanuM je sthAna che, te badala huM gaurava anubhavuM chuM. Aje kaI paNa rAjakIya ke bIjA rAjakIya vidvAnonAM vyAkhyAne saMdha dvArA gavAya che teno prabhAva ke upara sAro e paDe che. saMghanA sahamaMtrI zrI zaileza koThArIe jaNAvyuM hatuM ke mahAtmA gAMdhI ane javAharalAla naherunA sahaastitvane siddhAMta ApaNA saMdhamAM jovA maLe che te khUba ja AnaMdanI vAta che. saMdha dvArA ApaNe ekabIjAnA duHkhanI, praznonI Apale karI zakIzuM te AjanA yuganuM zreSTha kArya thaze. zrI basaMtalAla narasiMhapurAe jaNAvyuM hatuM ke Aje jainonA tamAma phirakAone eka thavAno samaya AvI gayo che. Aje digambara muni zvetAmbara maMdiramAM ke katAara muni digambara sthAnamAM vyAkhyAna ApavA jAya tevA kAryakrama vadhune vadhu jAvA joIe. zrI caMdrakAntabhAI DI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke saMdha dvArA je sAmAjika ane sevAkIya pravRttine prAraMbha thaye che tene mane AnaMda ane Adara che. saMdhanA ane kAryakramanA pramukha che. ramaNalAla cI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke zrI mubaI jaina yuvaka saMdhanA nAmamAM uttarottara zabda mahattvanA che. muMbaI nAmanuM mahattva che, ethI vadhAre mahattva jaina zabdanuM che, enAthI vadhAre mahatve yuvaka zabdanuM che ane enAthI vadhAre mahattva saMdha zabdanuM che. ApaNu carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIre saMdha zakha praya che. saMdha eTale kayatA, bhAvanAtmaka kayatA. ' AjanA viSama kALamAM vyakitanI zakitanuM nahi, saMghanI zakitanuM mahatva che. mahAtmA gAMdhI A saMghazakitanuM mahatva samajatA hatA ane tene upayoga temaNe ApaNu dezane AjhAdI apAvavAmAM khUba sArI rIte karyuM hatuM. Aje pAMca pAMca dAyakA jevA dIdhu samayathI saMdha dvArA yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM koI paNa jAtanI saMpradAya saMkucitatA nathI. kaI paNa prakAranA krirakAbheda ke jJAtibheda paNa nathI. A vyAkhyAnamALAne hetu saMdhabhAvanA UbhI karavAno ane saMvAditA sajavAne che. jaina dharmamAM saMdhane 25mA tIrthaMkara tarIke oLakhavAmAM Ave che. ApaNuM tIrthaMkara paramAtmA jayAre dezanA ApavAno prAraMbha kare che tyAre "namo saMghasa' zabdane prathama uccAra kare che te batAve che ke jaina dharmamAM saMdhanuM keTaluM mAhAtmaya che, keTaluM gaurava che. aMtamAM, kAryakramanA yajamAna zrI sI. ena. saMghavI ane zrImatI haMsAbahena saMghavInuM De, ramaNabhAI zAha dvArA ativAdana karavAmAM AvyuM hatuM. saMdhanA kaSAdhyakSa zrI pravINa bhAI ke. zAhe AbhAra mAnyo hato. jayAre saghanA upapramukha zrI cImanalAla je. zAhe kAryakramanuM saMcAlana karyuM hatuM. ane saMgha saMcAlita asthi sAravAra kendra, saMkalana : pravINabhAI maMgaLadAsa zAha saMdha dvArA A pravRttinI zubha zarUAta tA. 31--83nA roja karavAmAM AvI ane tA. 31-7-87 nA roja cAra varSa pUrAM thayAM ane pAMcamA varSamAM praveza karyo che. A rIte 210 ravivAra daramilAna saMjogavazAta phakata be ja divasa kendra baMdha rAkhavAmAM AvyuM hatuM. che. je. pI pIDAvALA gujarAtamAMthI dara ravivAre savAre 9 vAge saMghanA kAryAlayamAM AvI jAya che. savAranA 8-30 thI 1-30 sudhImAM AvelA hADakAMnA - kAIpaNa jAtanA dadInI tapAsa karI, nidAna karI sAravAra ApavAmAM Ave che. dara ravivAre 10 thI 15 dadIo A kendrano lAbha dhe che ane aneka haThIlA dardavALA dardIo paNa che. pIThAvALAnI sAravArathI sArA thayA che. dardIone A sAravArathI khUba ja saMtoSa thAya che e temane pratibhAva jANavA maLe che. kaI paNa jAtanA nAtajAtanA bhedabhAva vinA A sAravAra vinAmUlya ApavAmAM Ave che, paraMtu davAnI kiMmata levAmAM Ave che. eka sAthe cauda divasanI davA ApavAmAM Ave che, jenI vadhAremAM vadhAre kIMmata rU. 40) thato hoya che. jemanI zakita davAnA paisA khacI zake tema na hoya te temane vinAmUlya davA ApavAnI paNa vyavasthA rAkhavAmAM AvI che. A kendramAM vadhAremAM vadhAre dardIo lAbha dhe ema che. pIThAvALA haMmezA kahetA hoya che ane amArI paNa evI. aMtaranI icchA che. vAcakone vinaMti karavAmAM Ave che ke AvA dardIone A kendramAM sAravAra levA mATe bhalAmaNa kare. bhakita saMgItane vagara saMdha dvArA bahene mATe bhakitasaMgItastavana vagere zIkhavavA mATenA cha aThavADiyAnA vargo navembara, 1987mAM zarU karavAmAM Avaze. A varganuM saMcAlana zrI baMsIbhAI khaMbhAtavAlA karaze. te rasa dharAvatAM bahenee saMghanA kAryAlayamAM saMparka karI pitAnuM nAma noMdhAvI devuM, vaga zarU karavAnI tArIkha nakakI thaye darekane jANa karavAmAM Avaze. uSAbena mahetA ke. pI. zAha saMjaka pannAlAla , zAhu maMtrIo
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-87 prayuddha jIvana madhyAna (anusadhAna pRSTha 90thI cAlu) ja sudhI jIvanamAM aham ne mamatva dhaNA mahattvA bhAga bhajave che, rAga ane dveSanI ugra pariSNutI' caDhyA kare che tyAM sudhI mAttadhyAna ane raudraSyAnanA prasaMge vAravAra anyA kare che. tta dhyAna ane raudradhyAnamAM pravata'nAra jIva aneka prakArana du:kha anubhave che ane cAra gati rUpa sa MsAramAM tenuM paribhramaNa satata cAlyA kare che. zusa dhyAnamAM vatatA chatra pAMcamA ke vadhumAM vadhu chaThThA gurusthAnaka sudhI paheoMcI zake che. evA Rzuma pAtramAM cittanI lezmAe paNu azubha eTale ke kRSNa, kApeAta ane nIla e traNu prakAranI sabhave che. zubha dhyAtamAM dharma dhyAna ane zuklAna e anukrame caDiyAtAM plAna che. dhama'dhyAna ahika jIvanamAM sukhati pamADanAra ane paraparAe zuklAna tarapha lai jatAra che. madhyAnanA cAra peTAprakAra che : (1) kAviya (2) mAyanviya (3) vipAka vicaya ane (4) sasthAna vicaya. zudradhyAnanA pazu tevI rIte cAra peTAprakAra darzAvavAmAM AvyA cheH (1) pRthakatla vitaka' sapravicAra (2) ekatva vitaka' apravicAra (3) sUkSma kriyA apratiti ane (4) ucchinna kriyAnuvRtti. je dhyAnadhama'thI yukta hoya e dhyAnane dhama dhyAna hI zakAya. paraMtu dhama' zabda atyaMta vyApaka ane gahana che. jaina dhama' manusAra darzana, jJAna ane cAritrarUpI dhama' mekSamAga rUpa che. temAM paNu paMca parameSThinI bhakita, tadanusAra anuSThAna, ahiMsAdi pAMca mahAtrA, samiti ane gupti, dAna, zIla, tapa ane bhAva, kSamAdi dasa prakAranA yatidhama' pratyAdi vividha viyeAnA samAveza dharmAMnA viSayamAM karAya che. krama kSaya karavAmAM upayogI ane navA azubha ma'baMdhane thatAM maTakAvanAra je je sAdhana ke kriyA te khardhAnA paNu dhama'nA viSayamAM samAveza thAya che. jyAM sudhI AttAna ane raudradhyAna jAya nahi tyAM sudhI dharmadhyAna jaladI AvatuM nathI, khIjI khAja jIvanamAM dhama dhyAnane lAvavAne jema jema dRDha puruSAtha karatA jaie tema tema Atta dhyAna ane raudradhyAna AchAM thavAM lAge. eTale cyAtta dhyAna ane raudrAna pUrepUrAM jAya pachI ja dhama dhyAna dharavA mATe rAha jotAra jIva jaladI dharmadhyAna upara AvI zakatA nathI. va manuSyabhanna ane ratnatrayInI prApti tvarita thAya che. eTalA mATe dharmadhyAnanI AvazyakatA rahelI che. A jJAvicaya dhama dhyAna vicaya eTale vicAra. Anuvicaya eTale AjJAnA vicAra karavA. sattu bhagavAne je vacano kahyAM DhAya te vatAmAM sa'pUNa' zraddhA dharAvavI ane te vacanene mAnanI jema svIkArava tenA atha AjJAviya thAya che satta bhagavAnanAM vacane kayAreya parasparavaradhI hatAM nathI. saMsAranA sa` chAnA kalyANane mATe te upadeza Ape che. emanI vANI dvArA sauMsAranuM svarUpa samajAya che. emaNe cha dravyanuM svarUpa, siddha svarU5, nigAnuM svarUpa, coda rAjalokanuM svarUpa je pramANe kahyuM che te pramANe temAM rasa, ruci ane harSalliAsa sahita zraddhA dharAvavI joe ane e vacatAne AnA rUpa mAnavAM joie. bhagatrAnanAM vacanAne AjJA rUpa mAnyA vagara game tevI karaNI karavAthI bahu phaLa maLatu nathI. eTalA mATe ALAe vmo '-AjJAthI dharmo ema kahevAya che. sa`tu bhagavAne nizcama ane vyavahAradhama, utsaga' mAtra' ane apavAda mAganI prarUpaNA karelI che. emaNe cAra prakAre nikSepAnuM svarUpa hyu che. sAdhunA pAMca mahAvrata ane zrAvakanAM khAra tratu samajAvyAM che. emaNe pacitra mahAtratAnI bhavanA pazu samajAvI che vItarAga bhagavAne potAnA vaLajJAna vaDe je je vastunuM kathana karyu che te satya che, sarva jIve mATe hitakAraka che ema samajI te pramANe va'vAthI duHkhanA nAza thALa che, kA kSa thAya che, bhavapara pAnA aMta Ave che evI dRDha zraddhA thavI joie. dhyAnazataka'mAM jinabhadramaNi kSamAzramaNu jinezvara bhagavAnanI AnAnI lAkSaNikatA darzAvatAM nIce pramANe lakhe che : A pAMcamA mArAmAM, vartamAna kALamAM zukaladhyAnA saMbhava nathI, kAraNuM ke te mATe jarUrI evuM zarIra sahunana manuSya pAse nathI. eTale vata mAna kALamAM A bharatakSetramAM manuSya dhamaSThAnanI paraMparA sudhI AvIne aTakI jAya che. zukala khAna vagara kevaLa jJAna nathI ane kevaLa jJAna vagara mukti nathI. te pachI mANase apArathI dharmadhyAnanI dhamAlamAM paDavAnI jarUra zI ?-evA prazna kadAca kAkane thAya. A duSama kALamAM mekSa nathI e vAta sAcI che, te paNu mekSanI para MparA tA jarUra che ja, eTale dhama dhyAna dvArA bhavanI paraMparAne ghaTADIne meAkSanI paraMparAmAM AAgaLa gati karI zakAya che. zubha dhyAna dvArA potAnI bhava paraMparA jIvAe ghaTADI huMya evuM aneka udAharaNA prAcIna samayanAM sAMpaDe che. manuSyajanmanI dunabhatA che; te maLyA pachI paNa samyagdarzana, samyajJAna, samyak cAritrarUpI ratnatrayInI dulabhatA che. dharma dhyAna dvArA suni uNamaNAinihaNaM, bhayahithaM bhUyabhAvaNamaNagdai abhiyamajiyama itthaM mahANubhAvaM mahAvisayaM || 4, || jhA ijjA niravajjaM jiNANamANaM jagappaIvANaM aNiuNajaNa duSNeyaM jayamaMgapamANagamahANaM // 46 // nipuNu, nAdi, RRnata, sarva jIvanuM kalyANa karavAvALI, satya, nirUpaNavALI, mahAmUlI, amRta sarakhI mIThI, ajita, mahAathavALI, mahAsAmarthya'vALI, mahaviSayavALI, pAparaddhita, aniSumativALA jIvAthI duge ya tathA naya - bhaMga -- pramANu vagerethI ati gahana evI jagatanA pradIpa samAna jindhI AjJAnuM khAna dharavuM. bhagavAnanI vANI dareka manuSyane samajAya evu nathI. jaina kuTuMbamAM janma thaye hAvA chatAM ane jaitama maLyA hovA chatAM paNu bhagavAnanI vANImAM zraddhA na paise evuM ateka dAkhalA jovA maLe che enA kAraNeA darzAvatA jinabhara gaNui kSamAzramaNa lakhe cheH tatyaya madovaleNaM - tavdhihAriya viraiovAba yagahaNattaNeNaya NANAvaraNAdapaNaM ca // 47: udAharaNAsaMbhaveya - saIsuThaThujana bujheujA savvaSNumayamavita tahAvi taM citae maImaM // 48 // (1) matinI du'LatAthI (ra) tenA prakAranA kuzaLa AcAya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ '98 prabuddha jIvana tA. 16-9-87 jaI mekSamArga tarapha vadhavAnuM che. siddhagati meLavavAnI che. evuM ciMtavana karavuM te apAyavicaya dhama dhyAna. vipAkaricaya dhamadhyAna dhyAnazatakamAM jinabhadragaNi kSamAzramaNa lakhe cheH payaiThiipaesaNubhAvabhinna suhAsudda viha-taM jogANubhAva jaNi kamavivAga vicitejjA na maLavAthI (3) ya padArthanI gahanatAthI (4) jJAnAvaraNIya karmanA udayathI (4) jinavacanane siddha karavA tene anurUpa hetu na maLavAthI (6) kAlanika athavA sAcuM udAharaNa na maLavAthI jinezvara bhagavAnanI vANI samajAtI nathI ke samajavAnI ruci thatI nathI. jeo niHsvArtha che, nispRha che, parahitaciMtaka che, lekakalyANunI bhAvanAvALA che, zuddha che, kapaTarahita che, samatA- dhAraka che evA mANasonI priya vacane mANase jJAnI jema uThAvavA tatpara bane che. koI saMta-mahAtmA pANI mAge te temane pANI ApavA dasa jaNA dehAdeDI kare, ane jene pANI ApavAno lahAve maLe te pitAnI jAtane dhanyabhAgya mAne. saMtana vacanane teo AjJAnI jema dhAraNa kare che. evI rIte tIrthaMkara paramAtmAe arthAta jinezvara bhagavAne kahelA vacane aneka cha AjJAnI jema jIvanamAM utAre che. emAM tAbedArI nathI. anirachI nathI, kaSTa nathI ane hoya teya te te ISTa ane priya che, ravahitakara che. ethI jIvanamAM kRtArthatA, dhanyatA ane ullAsa anubhavAya che. ajitazAMti stotramAM kahyuM che: je icchaha paramaparva ahavA kitti suvirDa bhuvaNe tA telukundaraNe jiNavayaNe Ayare kuNu. (jo tame paramapada mekSanI icchA karatA che athavA traNa bhuvanamAM vistAra pAme evI kItine icchatA ho te traNe lekane uddhAra karanAra jinezvara bhagavAnanAM vacanane Adara karo.) apAya vicaya dharmadhyAna jina bhadrANi kSamAzrama dhyAnazatakamAM lakhe che : rAgadosa kasAyAsavAdikiriyAsuvaTTamANANaM ihaparaloyAvAo jhAijjAvajjaparivAnA (rAga, doSa, kaSAya, Asava Adi kikAmAM vartatA jIvane lokamAM ane paralokamAM kevAM duHkhe paDe che tenuM ciMtana karavuM.) apAya eTale kaSTa athavA pI. jIvane vividha kAraNone lIdhe je duHkha anubhavavuM paDe che tene vicAra karatAM karatAM dhamayAna dharanAre pitAnA zuddha, buddha, caitanyamaya, avinAzI, anaMta jJAnamaya, anaMta darzanamaya, anaMta cAritramaya evA AtmasvarUpanuM ciMtavana karavuM joIe. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga Avastra che eTale ke pApanAM dvAra che. tenAthI A lekamAM ane paralokamAM, ghaNuM duHkha bhogavavA paDe che. Asava pugannarUpa che ane anAdikALathI AtmAnI sAthe lAgelAM che. mATe tenAthI mukata thavuM e AtmAne dharma che. kodha, mAna, mAyA ane lebharUpI kaSAyo bhavaparaMparA te vadhAre che, paraMtu hika jIvanamAM paNa ko dvArA prItine, mAna dvArA vinayane, mAyA dvArA mitratAne ane lebha dvArA sarve mune nAza thAya che. kaSA AtmAnA adhyavANAne bagADe che ane azubha karmane baMdha karAve che. rAga-dveSane lIdhe saMsAranA aneka jIvone keTalAM badhAM duHkhane anubhava thAya che; sarvajJa bhagavAnanA mArganI prApti na thavAthI aneka jIvane bhavaTAvimAM keTaluM badhuM bhaTakyA karavuM paDe che tenuM ciMtavana karavA sAthe pitAne pUrvanuM puNyanA udayathI manuSyabhavanI prApti ane samakitanI jhaMkhI thaI che. mATe have apramatta bhAvathI pote paudagalika saMbaMdhe ochA karatA - prakRti, sthiti, pradeza ane rasanA vibhA mathI bhinna bhinna yogAnubhAvathI (SAyAthI) utpanna thayela zubha ane azubha karmanA vipAkane vicAra kare. A saMsAramAM vividha prakAranA jIvonI vividha prakAranI gati satata cAlyA kare che. jayAre pitAnI buddhi ke take kAma na karI zake evI acAnaka sArI ke mAThI ghaTanAo bane che tyAre mANasa vicAra karate thaI jAya che. je tenI pAse sAcI samajaNu hoya te tene khyAla wAve che ke koI adaSTa tattvane kAraNe A badhI ghaTanAo bane che. jainadhama mAne che ke mA adaSTa tatva te jIvonAM zubhAzubha karma che. koI paNa jIva je kaMI zubhAzuSa karma kare che te kamane viSAda ke udaya jyAre thAya tyAre te bhogavavAnAM bhAve che. karmanA vicitra phaLa kevI rIte udayamAM Ave che ramathata tene kevI rIte vipAka thAya che tenuM ciMtavana karavuM te vipaka vicaya nAmanuM dhama dhyAna che. jyAre jyAre, AvAM kamene vipAka thAya che tyAre sukha athavA duHkha je kaMi bhegavavAnuM Ave che te samaye mAM badhuM kAmanA vipAkane kAraNe che evI samaSTi dharmadhyAna dharanArAoe rAkhavI joie. - vipavicaya dharmadhyAna karanAre karmanA ATha mukhya prakArane tathA prakRtibaMdha, sthitibaMdha, rasabaMdha ane pradezabaMdha ema cAra bhede baMdhAyelAM kameM jyAre jyAre jenA jenA udayamAM Ave tyAre tyAre tene avazya bhogavavAM paDe che tene vicAra karavo. karmanA udayathI kaI mAtA thAya che; koI pitA thAya che; kaI putra ke patnI thAya che; koI rAjA ke raMka thAya che; kaI jaLacara ke khecara thAya che, ke bhagI ke rogI thAya che. ema aneka prakAre karmanI gati saMsAramAM cAlyA kare che. tIrthaMkara paramAtmAnA jIvane paNa pUrve karelA karmo avazya jogavavAM ja paDe che. pArzvanAtha bhagavAnane upasarga sahana karavA paDayA hatA. mahAvIra svAmI bhagavAnanA kAnamAM govALe khIlA ThoyA hatA, eka apekSAe AtmA ja kemane karyA che ane AtmA ja kamane bhakatA che, mATe kama bAMdhatAM pahelAM khUba vicAra kare joIe. hasatAM hasatAM hasatAM bAMdhelAM azubha karmo udayamAM jyAre Ave che tyAre raDatAM raDatAM kaSTapUrvaka bhogavavA paDe che e lakSamAM rahevuM joIe. eTalA mATe ja kahevAyuM che ke "baMdha samaya citta cetIe re, udaye ze saMtApa." mithyAtva (ajJAna), avirati, kaSAya ane yogane kAraNe cho aneka prakAranAM karmo bAMdhe che. keTalAka loko kama' evA tIvra rasathI bAMdhe che ke je nikAcita prakAranAM banI jAya che. evI kamara udayamAM Age bhogagyA vinA chUTake nathI. AtmA svabhAve zuddha, buddha, caitanyavarUpa che, paraMtu karmone kAraNe tenuM svarUpa dabAyeluM rahe che. anaMta jJAna e AtmAne guNa che, paraMtu jJAnAvaraNIya karmathI tene jJAnasvabhAva dabAyeluM rahe che, anaMtadarzana paNa AtmAne guNa che, paraMtu
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-87 prabuddha jIvana darzanAvaraNIya kamIne kAraNe A mAne te guNa saMpUrNa pragaTa thato. kALa prasAra thAya teTalo ocho lAge che. e ciMtanadhArA para nathI. agyAbAdha, anaMta, akSaya sukhane anubhava kare te caDhatA ja AtmA uttarottara vizuddha thavA lAge che. AtmAne guNa che, paraMtu vedanIya kamane kAraNe tene te anubhava hemacaMdrAcArye triSaSTizalAkA purUSacaritramAM (ajitanAtha thatA nathI. AmAnA kSAyika samakita gune mehanIya kama" pragaTa bhagavAnanA caritramAM) saMsthAna vijaya dhamayAnanA padArthonuM thavA detA nathI. akSaya sthitirUpI guru AyuSyakamane lIdhe DhaMkAyela savistara varNana karyuM che. rahyo che. AtmAne arUpI gugu nAmakamane lIdhe pragaTa thatA nathI. AtmAnA agurulaghu guNane gautra krama Avare che. anaMtavIya hemacaMdrAcArye dhamakAnanA piMDa, padaya, rUpatha ane nAmane AtmAne guNa aMtarAyakarmathI dabAyeluM rahe che. rUpAtIta ema cAra prakAranAM dhyeya darzAvyAM che. dharmadhyAnanA A AtmAmAM anaMtazakita hovA chatAM A ATheya kamaM bhegA maLIne badhA bhede che, paraMtu te sAlaMbana dAna devAthI game tyAre game AmAne azakata. parAdhIna, gulAma je vivaza banAvI de che. te prakAre tenA svarUpanuM ciMtavana karavAmAM paraspara virodha bAdha AvatuM nathI. karmanA prakAra, karmabaMdhanA kAraNe, udIraNa ane udayanuM svarUpa karmakSayathI pragaTa thatI AtmAnI vizuddhi ityAdinuM sarvajJa bhagavAnanAM vacananuM AvI judI judI rIte dhyAna jema jema citana thatuM jAya tema tema AmA zuddha thatA jAya. dharavAthI tattvano bedha thAya che. emanAM rahasyanuM ciMtavana karatAM Ama kamaMvipAkanI ekAgracittathI vicAra karatAM ArAdhakane cittamAM apAra zAMtine ane alaukika atIndriya sukhane AtmA uttarottara vadhu nirmaLa thato jAya che. anubhava thAya che. saMsthAne vicaya dhamAna kathAnupama, carakaraNAnu yoga, gaNitAnuyoga ane dravyAnuga e cAra prakAranAM zrutajJAna dvArA varatunI utpatti sthiti ane jinabhadragaNi kSamAzramaNa dhyAnazatakamAM lakhe che: nAzanuM svarUpa, tenA krama ane pathAya, tenI anAdi-anaMta, jiNadesiyAi lakkhaNa saMNaThANAsavihAThAmANAI / anAdi-sAta sAhi- sAta vagere vyavasthAnuM jema jema jJAna thatuM jAya tema tema dhyAtAnA ajJAnane nAza thAya che ane upAya Thii bhaMgAha pajjayA jeya davANaM // .. AtmA nirmaLa thatuM jAya che. paMcasthikAya maiyaM leAgamaNAinihaNaM jiNakkhAyaM / zaga SathI mukta thaIne samatA dharaNuM karavA, samatva prApta NAmAi bheya nihiyaM tiviha mhe| loya bheyAI / / karavA mATe dhamakAnane abhyAsa karavAmAM Ave che. dharmakathAnanA vyavahAramyAna ane nizcayavAna evA be prakAra paNa pADavAmAM khiivalaya dIvasAgara naraya vimANa bhavaNAi saMThANa / Ave che. AnA vicaya, apAya vicaya ane vipAka vicaya sthAnane vAmAi paiThANe niyayaM loga hii bihANaM // vyavahAra dharmadadhAna ane saMsthAna vicaya dhamaMpAnane nizcaya dharmadhyAna tarIke paNa oLakhavAmAM Ave che, jo ke A bheda uvaoga lakkhaNamaNAiNihaNamasthatara sriiraao| paNa eTalA sUkSma che ke dhamayAna vyavahAramAMthI nizcayamAM jIvamarUvi kAri' moyaM ca sayasa kammaSTha / ane nizcayamAMthI avahAramAM kayAre sarI paDe che tenI spaSTa caNA saMsthAnA vicaya dharmadhyAnamAM jinezvara bhagavAne kahela bhedarekhA doravI muzkela che. dranAM lakSaNa, saMsthAna, AdhAra, prakAra, pramANa ane utpAda- dhamayAna sAlaMbana khAna che, ane zukala yAna nirAlaMba thaya sthiti vagere paryAyinuM ciMtana karavuM. sthAna che. nirAla ba yAnamAM javA mATe sAlaMbana yAnanA vaLI jinezvara bhagavAne kahelA anAdi anaMta evA abhyAsanI prathama apekSA rahe che. dharmayAnanA abhyAsa mATe zAstromAM pAMca prakAranAM AlaMbane batAvavAmAM AvyA che: (1) paMcAstikAyamaya lekanuM nAmAdi bhedathI ATha prakAre tathA Urva-adha-tirachaloka ema traNa prakAre ciMtana karavuM tathA vAcatA-guru pAse vinayapUrvaka ne abhyAsa kare (2) pRcchanA gurU pAse je abhyAsa karyo hoya temAM je kaMI saMzaya thAya pRthvI, valaya, dvIpa, sAgara, naraka, vimAna, bhavana, AkAza, vAyu vagere yukata evI zAzvata lekavyavasthAnuM ciMtana karavuM. tenuM pUchIne guru pAsethI nirAkaraNa meLavavuM (3) pAvatanA -je kaMi avAsa karyo hoya tenuM vAraMvAra paThana karavuM. vaLI AtmA upayoga lakSaNavALe che, anA-anaMta che, (4) anuprekSA - je abhyAsa karyo hoya tenAM rahasyanuM maulika zarIrathI bhinna che, arUpI che tathA pitAnAM kamane kartA che ciMtana, anuciMtana karavuM ane (5) dharmakathA-dharmopadezane jIvanamAM ane bhakatA paNa che ema ciMtavavuM. daDha kare e prakAranAM dhama daSTAM, udAharaNe jIvana prasaMge saMsthAna eTale padArthanuM ravarU5 jinezvara bhagavAne paMcAsti. vAraMvAra yAda karavAM. kAyarUpa anAdi ane anaMta evA cauda rAjalekarepa vizvanuM A pAMca prakAranAM AnaMbane uparAMta sAmAyika, pratikramaNuM.. svarUpa je samajAvyuM che, ane utti , thaya ane dhruvayukata sava' guruvaMdana ItyAdi, cAritradharmanAM anuSThAne paNa dhamaMyAnanA padArthonuM re svarUpa samajAvyuM che tenuM ciMtavana karavuM te AlaMbana tarIke mahattvanuM kArya kare che. saMthAna vicaya dhamAna che. koI eka maMtrano jApa karavAmAM Ave che tene dharmajinezvara bhagavAnanAM vacanomAM saMpUrNa zraddhA vagara A makAna kahevAmAM Ave ke nahi evo prazna keTalAkane thAya che. prakAranuM dhamAna prApta thavuM saraLa nathI. cauda rAjalekarUpa, zAstrakAro ema kahe che ke maMtrajApamAM gaNanA che. sattAvIza samasta vizvanA eka eka padArthanA savigata ciMtavanamAM jeTalA - vAra, eka ATha vAra. ke lAkha vAra eka mAtra jApa thAya che.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72_ prabuddha jIvana banyA. azubha athavaSayamAM paDI gayelA cittane temAMthI mukata karIne zubha uccatama adhyavasAyamAM prasthApita karavAnuM saraLa nathI. paraMtu prasannacadra rAjarSie alpa samayamAM eTale jabare AdhyAtmika puruSArtha karyo ke narakagatine badale kevaLajJAna ane mokSanA adhikArI teo thaI gayA. jenA jIvanamAM dhamayAna AvavA lAgyuM hoya te vyakitanA jIvanamAM svAbhAvika rIte ja keTaluMka parivartana thavA lAge che. evI vyakitane jinezvara bhagavAna pratye ane emanAM vacane pratye kudaratI anurAga thavA lAge che; tIrthaMkara paramAtmAnAM guNa kIrtana karavAnuM ene mana thAya che, zravajJAna pratye ene bahumAna thAya che; saMyamamAM ruci thAya che; viSayavAsanA vagere vAsanAe krame krame chUTI javA lAge che; cittanI prasannatA vadhe che; viSama paristhitimAM svacchatA ane samatA rahe che. rAgadveSa ghaTavA lAge che; pakSapAtI ke anyAyI valaNa nIkaLI jAya che; sAdhumahAtmAo pratye vinaya ane vaividhyanA bhAva jAge che; cittamAM aneka zubha bhAvanAo thavA lAge che; svabhAvamAMthI niSpharatA cAlI jAya che; vANI saumya ane priya bane che; zarIra nirogI, kAMtivALuM ane durgaMdharahita bane che; maLamUtra ochI thaI jAya che. ane te paNa dugadharahita bane che. AvI jayAM gaNanA che tyAM eka ja padArtha upara citta ekAgra na karI zakAya. eTale e daSTie maMtrajApane kAnamAM samAveza na thAya. paraMtu maMtrajApamAM gaNatA jo chUTI jAya ane citta sthira thaI jAya arthAta ajapAjapa jevI sthiti thAya te davAnamAM pariName che ema manAya che. dhamakAnamAM praveza karavAnI pAtratA prApta karavA mATe jJAnabha vanA, darzanabhAvanA, cAritrAvanA. ane vairAgyabhAvanA e cAra prakAranI bhAvanAnA abhyAsathI pitAnA cittane bhAvita karavuM joIe. nAnabhAvanAthI zrutajJAnamAM ruci thAya che ane te vadhAravA mATenI nitya pravRtti cAle che. zrutajJAna dvArA azubha vicArone ke azubha adhyavasAne rokavAnI zakita khIlavA lAge che; sUtra ane arthanI vizuddhi vadhe che; bhAva pratye eTale ke sAMsArika sukha pratye nirveda thavA lAge che; jIva-ajIva vagere padArthone pArakhavAnI tadaSTi khIle che. darzanabhAvanAthI cittamAM saMzayarahitanA, sthiratA ane upazama Ave che cAritrabhAvanAthI krodhAdi kaSA pAtaLA paDavA lAge che, kSamAdi dasa prakAranuM uttama dharmonI ArAdhanA thAya che; jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e paMcAcAranI pavitratA sacavAya che ane mana, vacana ane kAyAnA yoga upara saMyama AvI jatAM jUnI kamenI nija thAya che ane navAM karmo eI ane haLavA baMdhAya che vairAgyabhAvanA dvArA niHsaMgapaNa ane nirbhayatA Ave che; mAna-sanmAnanI IcchA jatI rahe che; AkakSiA ane AzaMsA cAlyA jAya che ane vairAgya mATenI anityAdi bAra bhAvanAonuM sevana thavA lAge che. * dhamayAna mATe deza, kALa ane Asanane koI nizcita kaDaka niyama zAstrakAroe darzAvyuM nathI, paraMtu pitapatAnI ravasthatA anusAra deza, kALa ane Asana ravIkAvAne anurodha karyo che, kAraNa ke dharmadhyAna mana, vacana ane kAyAnA yoganI zuddhi upara vadhAre AdhAra rAkhe che. eTale sAdhaka dezakALa ane AsananI pasaMdagI pitAnA yuganI zuddhi sacavAya e rIte, pitAnA prakRti ane cittanI svasthatA anusAra karavI joIe. vaLI jema jema dhyAnane abhyAsa vadhatuM jAya tema tema paNa deza, kALa ane AsAnamAM pheraphAra karI zakAya che. emAM AgaLa vadhatAM vadhatAM evo paNa anubhava thavAne saMbhava che ke AraMbhamAM je deza, kALa ane Asana pratikuLa lAgatA hoya te pachIthI sAva anukULa lAgavA mAMDe. theDIka kSaNomAM ja manuSyanuM citta dhayAnanI zubhAzubha paraMparAmAM keTalI jhaDapathI gati karI zake che tenA eka uttama udAharaNa tarIke prasane caMdra rAjaSine prasaMga ga zakAya. kAga sahita dharmadhyAnamAM sthira thayelA e mahAtmAnA kAne thaDAka zabdo paDatAM teo Atta ane raudradhyAnanI tIvratAmAM eTalA badhA sarI paDyA che ke te ja kSaNe je deha choDe te narakagati pAme. paraMtu thoDI ja kSaNemAM sva. svarUpane khyAla AvatAM teo jhaDapathI azubha dhyAnamAMthI nivRtta thaI dharmadhyAnamAM pAchA AvI gayA. te kSaNe je teo de choDe te uttama devagati prApta kare, paraMtu teo te dharmadhyAnanI utkRSTa parikRti dvArA zukaladhyAna upara ArUDha thaI kevaLajJAna pAmyA ane te ja bhavamAM mekSanA adhikArI hemacaMdrAcArya' yogazAstramAM dhyAtAnAM A pramANe lakSaNa darzAvyAM. cheH | (1) saMyamI (2) AmadazI (2) pariSaha sahana karanAra (4) mumukSu (5) kaSAyajayI (6) nirlepa (7) niSkAma (8) nispRha (9) saMvegI (10) samatAvAna (11) karuNayukata (12) niSkapa (13) nAnaMdadAyaka (14) niHsaMga (15) sudhI (sudhI sArI buddhi dharAvanAra-prA.) dharmadhyAnathI cittanI ekAgratA vadhe che; ethI pUnAsakitane, tyAgane, saMyama, vairAgyane bhAva jAge che, azubha mege rokAI jAya che; lazyAnI zuddhi thavA lAge che; azubha kamane baMdha rokAI jAya che. karmanI nirjarA thavA lAge che ane atIndriya divya sukhane anubhava thAya che, je svasaMvedya che. sAnukULa dezakALamAM manuSya dhamayAna parathI zudhyAna tarapha jaI zake che, jAya che. jayAM zukalayAnane saMbhava na hoya tyAM paNa te jIva dharmadhyAna dvArA uttama gati avazya prApta kare che. dharmadhyAnathI dhamakriyAe zuddha ane saraLa bane che ane ArAdhanA phaLavatI bane che. dharmadhyAnathI Atmazuddhi, AtmazAMti ane AtmanizcalatA prApta thAya che. -ramaNalAla cI. zAha (payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApelA vyAkhyAnanA AdhAre) saMyukata aMkI dIpotsavI parva nimitte "prabuddha jIvanane tA. 1-10-87 ane tA. 16-10-87ne aMka saMyukata aMka tarIke pragaTa thaze. taMtrI mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana aLa : 385, saradAra vI. pI. ca4. muMbaI 400 004. 2 naM. 3pa02 : mudraNasthAna : kena prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 0 04,
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ (c) buddha jIvana Regd. No. MH, By / Sonth 54 Licence No. : 37 varSa : 49 a'kaH11-12 muMbai tA. 1-10-'87 ane 16-10-'87 vArSika lavAjama rUA. 30> - chUTaka nakala rUA. 4-00 taMtrI. ramaNalAla cI. zAha labdhi divALInA divase mahAvIrasvAmI nirvANa pAmyA ane kAti'ka suda pratipadAne divase, nUtana varSanA prabhAte gautamaravAmIne vaLajJAna thayuM'. eTalA mATe divALInA ane nUtana vanA parva'nA mahimA jainamAM viziSTa gaNAya che. divALInAA zAradApUjananI vidhimAM jaina vepArIe pUjananA mRtyumAM je zubhecchAo darzAve che temAM 'guru gautamasvAmInI laSkiMdha hAjo' ema paNa lakhe che. gautamasvAmIne labdhinA bhaMDAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. 'ana talabdhinidhAna'jevu biruda paNa emane mATe vaparAya che. gautamaravAnI aSTApada parvata upara ja dhAcaraNa labdhi vaDe sUryanA kiraNo pakaDIne caDI gayA hatA. tyAMthI pAchA pharyAM pachI eka pAtramAM rahelI khIra vaDe padaraso traNa tApasone emaNe pAraNu karAvyuM hatuM. e pAtramAM jamaNA hAthane agUDhA rAkhavAthI emAMnI khIra chUTI nahotI. petAnI akSINa - mahAnasIlabdhi vaDe teo ema karI zakayA * hatA. gautamasvAmInA jIvanamAM vadhdhinA camatkAranI AvI keTalIka ghaTanAo banI hatI evuM vAMcavA maLe che. lekAne Azcaya mugdha karI nAkhe evA camakabharyAM zaktivizeSane ApaNe 'labdhi' tarIke oLakhAvIe chIe. labdhi zabda saMskRta 'kam' dhAtu parathI Avyo che. * jIva' eTale meLavavuM, prApta karavuM. labdhi eTale 'lAbha' athavA 'prApti.' je asAmAnya viziSTa krATinI zakita vaDe icchita vastunI camatkArabharI rIte anAyAsa prApti thAya te zaktine 'labdhi ' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. AtmA uparanAM karmAMnAM gADha AvaraNe jema jema dura thAya tema tema AtmAmAM AvI zakitao, labdhie pragaTa thatI jAya che ema jaina dhama mAne che. 'labdhi' zabda jaina zAstragranthamAM ahiMsA'nA arthamAM paNa vaparAya che. vaLI vIrSAM tarAnA kSaya ke kSApakSamathI prApta thatI zaktinA atha mAM 'labdhi' zabda vaparAyA che, ane jJAnAvaraNIya karmInA hAya ke kSayapazama mATe paNa 'labdhi' zabda vaparAyA che. muMbai jaina cuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra prasthamAM vArSika rUA. 300 labdhinI zAstrakArAe nIce pramANe judI judI pA * ApI che : hyumana Tacitra : | punaro | jJAnAvaraNAme kSayaeNvAri zeSa : / (labdhi eTale prApta thavuM jJAnAvaraNIya kama nA kSayApazamathI pragaTa thatA zaktivizeSane labdhi kahevAmAM Ave che.) indriyanirvRttihetu: kSayopazamazeSe yAsaMnidhAnAdAtmA dravyendriyanivRtti prati vyApriyate sa jJAnAvaraNa-yeopazam vizeSa vijJAyate / (dhandriyanI nivRttinA kAraNabhUta ene viziSTa kSaye pazama te labdhi. jenA sanidhAnathI AtmA dravyendriyAnA vyApAramAM pravRtta thAya che evA jJAnAvaraNanA kSaye pazamatA vizeSa tene labdhi kahevAmAM Ave che.) matijJAnAvaraNakSaye / pakSameAtthA vizuddha jIvasyArthagrahaNazakti hajILabdhi : 1 (matijJAnAvaraNunA kSayApazamathI utpanna thayelI vizuddhithI jIvamAM padArthAne grakhkhu karavAnI je viziSTa zakti utpanna thAya che te labdhi). saMpemerovARRddhiprAptiSdhi : 1 (tapavizeSathI prApta thatI Rddhi te labdhi). sammadadaMsaNa - NANa-caraNesu jIvassa smaagme| (labdhi eTale samyagdarzana sabhya, jJAna caritra sAthe jIvanA samAgama). dviNAma | ane sarga vikaraNA aNimAdayA muktiparyantA iSuvastUpadhambhA vadhya : / (mukita sudhInI praSTi vastuonI prApti karAvI ApanAra aNimAdi vikriSAe te labdhi). guNapratyayo hi sAmathyavizeSa labdhiriti prasiddhi / (guNenA sAmathyavizeSa labdhi tarIke oLakhAya che.) Atmana: zubhabhAvAvaraNa kSayopazame labdhi: / (AtmAnA zubhabhAvanA AvaraNananA kSayapazamathI prApta thAya te labdhi). manuSyamAM vividha prakAranI zArIrika ane mAnasika zaktie rahelI che. jayAre kAika vyaktimAM asAdhAraNa evI zakti jovA maLe te leAkAne Azrava thAya che. jyAre keTalIka zakitae evI che ke jene prabhAva najare na joyA hoya teA mAnyAmAM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 na Ave. sAmAnya leAne evI vAta camatkArayukta lAge ane tenA taraphe zraddhA ke aMdhazraddhAnA bhAva dhAraNu kare. evI zaktinI vAta sAMbhaLIne bauddhika lakAne te apratItikara, tiga ke gappA jevI lAge, paNa teone najare jovAnI taka maLe ane jAte khAtarI kare te te paNa te mAnavA taiyAra thAya che. keTalAka nAstika mANaso najare AvI ghaTanA joyA pachI Astika ke zraddhAvAna banI jAya che. prabuddha jIvana samajAI javI, dUra kayAMka hoya tema jovu ane vicAre ane bhAvA kahevA, eka (jema ke eka zabda sAMbhaLatAM AkhI vAta anatI ghaTanAnuM jANe najare nihALatAM vaNuM na karavuM, khIjAnA manamAM UThatA barAbara samajI levA ane te pramANe indriya dvArA bIjI pandriyanA viSayane jANI levA suga dha parathI paTTAne raMga kA haze te kahI ApavuM), jamI nathI addhara rahevu', AkAzamAM gamana karavuM, hAthamAMthI ke vANImAMthI amRta jharatu hoya tevA anubhava thave, pAtramAM paDeluM anna khUTe nahi evA camatkAra thavA, tejolezyAnI prApti thavI (je vaDe kazuMka khALI zakAya ke ThaMDu karI zakAya), petAnA zarIranA mela ke parasevA dvArA bIjAnA roga maTADI zakAya, potAnA jhADA ke pezAbane atyaMta suga MdhImaya banAvI zakAya, zarIranA nakha, vALa, dAMta vagere dvArA khIjAnA roga maTADI zakAya, potAnI zaktithI DuMgarane ka padhyamAna karI zakAya, upadrava ke saMkaTane tatkSaNa zAMta karI zakAya, vIMchI ke sapanA jherane utArI zakAya, peAtAnA vacana anusAra ghaTanA karI zakAya, vazIkaraNu, staMbhana ke meAcana vagere ghaTanA paNa karI zakAya, parakALa praveza karI zakAya, zarIrane nAnu ke methyu karI zakAya - AvI AvI ghaTanAo jemanA dhvanamAM thatI hoya tevI vyakitaoe kAika vizeSa zakita prApta karI che ema kahI zakAya. AvI zakti tapanA prabhAve ke jJAnanA vikAsathI, ke amuka nA kSayopaNamathI prApta thAya che. ene labdhi tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. vartamAna dezakALa anusAra dhaNI labdhie kSINa thaI gaI che athavA evI labdhio dharAvanAra mahAtmAe virala thaI gayA che. vaidika darzanamAM viziSTa prakAranI camatkArika zaktine mATe 'vibhUti' zabda vaparAyo che. veda, upaniSado, pAta jala yogasUtra, bhagavadgItA, purANuM vageremAM vividha prakAranI vibhUtionu vana jovA maLe che. yama, niyama, Asana, prANAyama, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi e dareka prakAranA yogAMga dvArA athavA ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya', svAdhyAya, tapa, zvara praNidhAna vagere dvArA AvI vividha vibhUtie pragaTa thAya che ema upaniSado, yogasUtra, yogadAna, bhagavadgItA pratyAdi granthAmAM kahevAmAM AvyuM che. tA. 1-10-87 ane 16-10-2 avasthAnI prApti kare che ane leAne nirvANuMmAga samajAvavAne sama ane che tyAre tenI te zaktine lakAttara abhinA kahevAmAM Ave che. auddha para parAnA sAhityamAM paNa labdhirUpI vividha camatkArika zakitaonA ullekho maLe che. AvI labdhine auddha paribhASA pramANe 'abhijJA' nAmathI eLakhAvAmAM Ave che. 'vizuddha magna'nAmanA granthamAM batAvyuM che hu abhijJAe khe prakAranI cheH (1) laukika ane (2) lAAttara. AkAzagamana (Rddhividha), pazu-pakSIonI melInuM jJAna (divyaratrAta), paracitta vijJAnatA (caitIpayejJAna), pUrvajanmanuM jJAna (pUrvanivAsAnusmRti),, dura rahelI vastuenuM `na (cityeAttapAda) vagere abhijJA laukika prakAranI che. sAdhaka jyAre ahata labdhie keTalI che? Ama jo jovA jae tA AtmAnI jeTalI zakti teTalI labdhie che ema kahI zakAya. arthAt anata zaktimAna evA AtmAmAMthI anaMta prakAranI labdhi pragaTa thaI zake. eTalA mATe gautamasvAmIne 'anaMta labdhi nidhAna arthAt anaMta labdhinA bhaMDAra tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. paraMtu keTalIka viziSTa labdhiona je ullekhA judA judA zAstra-granthAmAM jovA maLe che emAM pAMca, dasa, aThThAvIsa, aDatAlIsa, pacAsa ke ceAsaTha prakAranI vibhinna labdhie che. labdhinA prakAro bhinna bhinna draSTibinduthI bhinna bhinna darzAvavAmAM AvyA che. (1) kSayApama labdhi (2) vizuddha labdhi (3) dezanA labdhi (4) prAyAgyatA labdhi (pa) karaNa labdhi - ema mukhya pAMca prakAranI labdhi batAvavAmAM Ave che. A pAMca prakAranI labdhimAM prathama cAra labdhi bhavya ke abha" baMne prakAranA jIvAne prApta thAya che, paraMtu kara labdhi te phakata sanma jIvAne ja prApta thAya che. ane te paNa samyakatvanI prApti pachI. kSayeApazamane kAraNe je jJAna utpanna thAya che tene kSaye pazamI [bdha kahevAmAM Ave che, pratisamaya zubha karmonA baMdhamAM nimittabhUta ane azubha karmAMnA baMdhanI vidhI evI labdhine vizuddhi labdhi kahevAmAM Ave che. karmAnI utkRSTa sthiti ane utkRSTa anubhAgane dhAta karIne ataH kADAkADI sthitimAM ane dvithAniya anubhAgamAM avasthAna karavu tene prAyogya labdhi kahevAmAM Ave che. SaDa dravya ane navatattvanA upadezarUpI upadeza ApavAnI zaktine dezanA labdhi kahevAmAM Ave che. samyaga draSTi mahAtmAo ja AvI dezanA labdhi dharAve che. kAla, karaNa, upadeza, upazama ane prAyeAgyatArUpI pAMca bhedane kAraNe labdhinA paNa pAMca prakAra batAvavAmAM Ave che dAna, lAbha, bhega, paribhAga, vIya, samyakatva, na, jJAna ane cAritra ema nava prakAranI kaivala labdhi batAvavAmAM Ave che. bhagavatI sUtramAM bhagavAna mahAvIre gautamasvAmIne dasa prakAranI labdhi khatAvI che. jue : poyamAM | vihA ruDhI vattA tuM nA mALI, maLaDhI, caritaDhI, paritAritalhI, rALanI, jAmatI, megajjI, savamADhI, vIryadvI, niyahIM. he gautama, dasa prakAranI labdhi che, jema ke (1) jJAnalabdhi (2) nalabdhi (3) cAritralabdhi (4) cAritrAcAritra labdhi (5) dAnalabdhi (6) lAbhalabdhi (7) bhogalabdhi (8) upabhAga labdhi (9) vIya labdhi ane (10) indriyalabdhi. A labdhimAM jJAnadhinA pAMca, dazanalabdhinA traNa, cAritralabdhinA pAMca ema darekanA peTAprakAra paNu bhagavatI sUtramAM darzAvyA che. (anusaMdhAna pRSTha 121 upara ) D
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-87 ane 16-10-87 prabuddha jIvana - 100 nobela inAma - cha candravadana cI. mahetA svIDananA jagaprakhyAta nebala InAmanA AyojanamAM, paNa karyo hoya. e peTrola bAkuthI AjharajhAna mekalatA hoya, enI mULa kamANImAM kyAMka kadAca sIdhe yA ADakatare eka tAtkaMda mokalatA hoya, kayAMka e prakArane vepAra calAvatA hoya seraThI sAhasika sajajana vepArIne hAtha hate ema kehane te navAI nahi mi. bela ane mi. mohanadAseva be samRddha kahIe te te ekAeka mAne nahIM. A lekhamAM e mAnavAne vepArI, ApaNA rAjadUta-elacIne emaNe bAMdhelI kAThI vakhAra, kAraNa evI eka-be sAbitIo rajU karavA dhAruM . jene vahANa bAMdhavAnI jagyA e dizAmAM pharatA joI-enuM uparachalluM "mAnavuM hoya te mAne; saMzodhakenuM dhyAna kheMcAya ane e lakhANa menana sAhebanA pustaka "razina pirAmA'mAM maLe che, saMzodhana kare evI vRtti rAkhavI, AzA rAkhavI paNa vyartha paNa kazI vadhAre vigata maLatI nathI. che. kAraNa evAM saMzAdhanomAM rAjakIya ke vyApArI dhaMdhAmAM have bIjo adhyAya. jANItI navalakathA "dhI guDa atha.' paravAyelI vyakitaone rasa nathI. saMzodhana karavA dhArata te ' emAM cInanI vasAhata, tyAM varasAda nahIM. hamaNAM A bAjunI seviyeta pradezamAM, mesTamAM bhAratanA eMbeseDara zrI ke. pI. esa. sthiti che tema e navalakathAnI philmamAM nAyakanuM kAma karanAra menana karI zakata. emanuM pragaTa thayeluM pustaka "raziyana penorAmA" pilamunI AbehUba cInAnuM kAma karI gaye. nAyikAmAM laI emAM bahu Acho-achaDato ahevAla che. e jayAre valgA nadInA reinara ane e philma itihAsa sajele. A pilamunI pachI kAripayanasIne maLavAnA baMdaragAha para sahakuTuMba pharavA nIkaLelA bhAtabhAtanI philmamAM jhaLake. paNa meTA bhAge e karekaTara tyAM A ImArata-A vahANene kAle rAkhanAra hindI vize rela kareluI pArazara'-'e mena vItha sevana skAra,' 'nepoliyana IzAre che. paNa me&mAM beThA beThA emaNe e saMzodhana evAM evAM pAtra bhajavI bhAre kIti saMpAdana karI. pachI jarUra karyuM hatuM ane ghaNI vAta jANavA maLI hota. paNa 'keie-kaI eTale keI amerikAnA mAletujAra digdazakie dekhItI rIte e rAjakAraNamAM khU, rahelA elacIne e ene belane pATha bhajavavA sUcavyuM. Ama sUcanA thatAM saMzAdhavAne vicAra na AvyuM. emAM kazu navAI pAmavA khela, enAM kuTuMbIjane, enA mitre, enA patre, ene. jevuM nathI. vyApAra vagere mATe bhAre saMzodhana thayuM. be-traNa paTArA bharI aMgrejo amaladArI daramyAna pitAnA maLatA pagAra uparAMta "giLIo ekaThAM thae, emAM bAkunA telane kuvA ane mehanapaNa hindamAM hevana mAlakoma jevA hindanAM citra, zilpa, dAse sa dAseva sAthenA saMbaMdhe paNa jANavAmAM AvyA. pahADanAM sAmAnya zikhare, khedakAma vagere viSayamAM jAte rasa A mehanadAsova gujarAtI koNa? enI talAza zarU thaI.. "laI ghaNI mAtabara mAhitI ekaThI karI gayA che. sara viliyama embasI , embasI AvI talAza cAle, eTale svIDananA jese zakuntalAne yuropamAM camakAvI, geiTa, slIgala jevA rAjadUte gujarAtI rAjadUta sviTajharalenDanA banemAM nAmAMkita lekhakone hAthe enI kiMmata karAvI akA. khabara kADhavA sUcavyuM. tyAre 1948-49mAM ' huM paNu AjanA A5Nu navA AI. sI. esa. ke e pAyarInA AkAzavANImAM nekarI karate, zrI dhIrubhAI desAI sAthe amaladArone pitA pUratA kAma uparAMta saMzAdhana dizAmAM rasa mAre elphinsTana kolejamAM bhaNatA tyAranI maMtrI, zrI dhIrubhAI -nathI e hakIkata che eTale enA baLApo karavA nakAmA che. sAthe amArA badhAnA deta selI bATalIvAlAne sAthe seraThamAM temaja kacchamAM ghaNA vepAra athe dariyA evA lIdhelA e hisAbe huM paNa bana gayeluM. tyAM A kAgaLI janArA jAmyA che. meTA pramANamAM , vepAra paNa kheDAya che. kare. minisTara desAie mAruM nAma sUcavyuM ke A emAM eka seraThanA mehanadAseva - dAsevamAM chelle 'va' pratyaya sAhitya saMzodhanane viSaya che, eTale zrI caMdravadana lAge eTale mehanadAsanA putra - aMgrejonA nAmamAM ricArDasana, mahetAne pUche ke tarata ravIDanathI eka TaLI bana para Tomasane, viliyamasana ema "sana" pratyeka nAmamAM bhaLI jatAM AvI. eka helamAM UtarI, sAthe kAgaLIAone Dhagalo. putrane khyAla Ave. ema sevita raziyAmAM 'va'-kuceva, tyAre mehanadAseva vize jANavA maLyuM. paNa tyAM beThe be enDaneva, ceva - putra mATe "va" pratyayu. 'va' sAthe koI vAra ' huM zuM karI zaku ? eTale ame mudata mAgI ke bhArata jaIne 'ke vyaMjana hoI zake. paNa chelle 'va' eTale e kuTuMbanI . kaMIka vigate ApI zakIe. e leke pAse ThIka ThIka sAmagrI : eALakha pakaDAya. evA eka mehanadAseva - raziyAnAM pustakemAM bIje pakSe pilamunIne bela sAhebanA svabhAva vize mAhitI kAspiyana sI bakuM, ajharabaijhAna je eka vakhata IrAnanI ekaThI karavAnI laganI emAM nebala eka ja dhaMdhAthI, aDhaLaka mAlikInuM, te saMbaMdhI pustakamAM A mehanadAse gujarAtI delata kamAye. e sivAya enAM sagAMvahAlAM, bhANeja, bhatrIjI nAma noMdhAyeluM maLe che. ' uparAMta keI sAthe prema, praNaya, mIThA saMbaMdha e vize kazuM hAtha na lAge. khela svabhAvanA mujI, strI prApisTa sAthe vAta evI banI ke mehanadAse vyApAra karavA kabula- paNa vAtacIta nahi, kaze. aMgata paricaya nahi, kuTuMbamAM ataDA, - tAzkadane raste bAku pahoMcI tyAMthI velgA nadInA bArAmAM pAMca khAsa mitre nahi. e badhuM jANI e bane AvyA. tyAM eka-be - maramIdA vahANe rAkhI velyAthI mAla senTa pITarsabaga sudhI masalate thaI ane belanA cAritrya kavanamAM kaI romAnsa, eTale AjanA leninagrAnDa sudhI caDhAvatA-lAvatA. ahIM emane parAkrama, sAhasa, kalA, TUcakA evuM kazuM na maLatAM eNe A telane vyApAra karanAra peTrolanA dhaMdhAmAM phAvelA mi. bela philma thaI na zake e abhiprAya Apyo ane vAta paDatI sAthe saMbaMdha baMdhAye, ane keTalIka husemAM sahiyAre vepAra mUkavA nirNaya levAye. e badhI sAmagrInA peTalA pachI
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 holIvUDa gayA. tyAM paNa kathAvArtA karanArAene paNa A cAritryamAM kaI lAkaruci te raMjana yA kheAdha, yA rasa paDe evu na jaNAtAM e sAmagrIne kAI khUNAmAM 'phAila' karavA nakakI thayuM. pariNAma ke nahi. mAre hinda AvI A mehanadAsa viSe saMzAdhana karavAnuM rahyuM, paNa mane ThekANe emane viSe kathAvArtA maLI nahi. raziyana pustakAmAM khe--traNa ThekANe A ghaTanAnA IzArA hatA ane che eTaluM jANavA maLyuM. mane lAge che ke nAkhela prAijhanA puraskartA kevaLa eka ja kAmamAM pravRtta haze, svabhAvanA ataDA haze, leAkAne bahu maLatA nahIM hAya evA ja svabhAvanA mehatadAseva haze eTale ene vAlgA nadIne kAMDe vyApAra pUrate joga khAdhe hovA joIe. Ama svabhAvane kAraNe, duniyAbharamAM prakIti ta thanArA mela sAthe mehanadAsevanA kALeA nahIM jevo noMdhAyo. kadAca kaeN, pI. esa. menana sAhebane paNa ene vize vadhAre mAhitI na paNa maLI hoya. kAI jUnA copaDAmAMthI mehanadAseva ane khelanA vyApArI saMbadhanI, valgA kAMThenI mAhitI meLavI lAvaze, te dhaNu jANavAnu maLaze. bhakatAmara stAtranA pATha viSe 'prabuddha jIvana'nA tA. 16mI eprila, 1987nA a'kamAM bhaktAmara staMtranA keTalAka praztA viSe mArA lekha pragaTa thaye hatA. temAM chaThThA lekamAM 'vRta' pAThane khale jAmra' (va+mAmra) pADa khATI rIte AvI gayA che te viSe lakhyuM hatuM. tenAM samathanamAM sUratathI pa. pU. munizrI pUrNa'cadravijaya gaNie nIce pramANe vizeSa kAraNa jaNAvyu cheH prabuddha jIvana 'ayanI-chaMdanI dRSTie sUta' ane 'pArzva'ne yogya gaNavA 'chAM, tame 'zveta'nI tarapheNu karI che e caigya ja che. huMve karavAnI vAta e ja che ke nAma' zabda 'kaMi rIte ghaTI zake ? kAraNa ke 'tavAdyUta hiA ! AkhA samAsika zabda che. have AmAM 'vRtta'ne badale 'mAstra' zabda kaI rIte goThavAya ? yAda rahe ke, rAma" nahi bA' zabda che. have vA' pachI 'Amra' laie te vAfghra Ama sadhi thAya. mATe 'zveta' zabda ja kharAkhara che. Ama' zabda nahi.' 5 pu mahArAjazrIe A pATha vize dhyAna TrAyu che te addala temanA RNI chuM. -tatrI mahilA vakatRtva tAlIma va sadhanA upakrame zanivAra, tA. 7mI navembara, 1987thI vakatRtvazaktinI khIlavaNI karavA bahene mATe tAlIma varga sadhanA kAryAlayamAM zarU karavAmAM Avaze. jenI vigata nIce pramANe che : (1) cha saptAhanuM A satra raheze. (2) samaya dara zanivAre apeAranA 2-30 thI 4-30 sudhInA raheze. (3) satra phI rU|. 50/-rAkhavAmAM AvI che. (4) A vanuM mAdhyama gujarAtI bhASA raheze. (5) saMdhanA sabhyone prathama pasaMdUMgI ApavAmAM Avaze. (6) vaga mATe vahelA te pahelA nA dhAraNe vadhumAM vadhu 20 bahena levAmAM Avaze. A vaganA adhyApaka : prA. A tAlIma levA icchanAre saMparka sAdhavA vinaMtI. jayAtibahena prameADhaca'dra zAha sAjaka dhIrendra reliyA sadhanA kAryAlayamAM ke. pI. zAhe pannAlAla re. zAh matrIe tA. 1-10-87 ane 16-10-87 zramamadira mATe Avela bheTanI yAdI 580762 gata markamAM Aveza yAdInA saravALA 3000 zrI ajavALIkheta nAradAsa vasarAma sadhavI 2500,, madhukAtA dhIrajalAla ajamerA 2500, mahetA ceriTebala TrasTa 2500, kAMtAgaurI dezI 2007 1 2000 2000 1, joramana magaLajI mahetA vasaMtalAla kAMtilAla zeTha rasikalAla mAhanalAla taraphathI hu : temanA mitra 2000, caMpAmena harizrcaMda gAMdhInA zreyArthe r 51, 200 eka mahena !! 151 sva. hIrAkhena viThThaladAsa 153 zrI rAjArAma malapekara 150 6 dhrupada pareza sa dhI 101, jayaMtIlAla gAbhAI zAha 101 ,, mRdula khena mahetA 101 6, vAtamena eca talasANiyA 101,, eka ena 101,, jesala saMdhavI 101, naTavaralAla esa. zAha bhAvanagara 9 : zrI rmazuikalAla haricaMdra gAMdhI (cetana cazmAvALA ) ramezabhAi, DAghAbhAI kAThArI 1, 101 madhutA ena mahetA 101,, prAvatI jAdavajI mahetA 101, sureza vADImAna 101 lIlAdhara dvArakAdAsa ,, 101,, indubena kAmadAra 101 ,, sudhAmena ramezacaMda tAlATa 11,, eka bhAi 101,, eka khena 101 ,, bhAlAla tArAcaMda ze 101,, suzIlAkhena sI. mahetA 101, eka bhAi 100, narendrabhAi nathavANI 100 eka bhAi 100 eka kheta dw }0403} 33 100,,, suSamakheta kara 100,, suzIlAkhena pratilAla paTela 10,, eka sagRhaya. 100 >> sarasvatIkhena jhaverI 100 eka aita 100, jayatIlAla kAlidAsa zAha zAMtAmena jayaMtIlAla 100 33 100 ,, lakSmIdAsa raNucheDIsa macanTa RSabha dAzI 100 100 * pAra rajanIkAMtanI aThThA nimite virendrabhAi gAMdhI 101 3 101 bhadrIkalAla kezavalAla zAha ,, 101, madhurIkhena haMsarAja zAhu 100 cImanalAla dezI 100, vIrala ramAkAMta zAha 51, dezanA ke. soMdhI 25 eka bhAi 25, eka zubhecchaka , 4
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 5 , , ta, 1-10-87 ane 16-10-87. - prabuddha jIvana 105 - naya. 5. panAlAla jagajIvanadAsa gAMdhI syAdvAdazailIthI tattva nirIkSaNa mATe jema saptabhaMginuM bAbata tarapha paNa potAnI vicAradaSTi lagAve, enA daSTipradAna karela che tema sAdhakane sAdhanAmAM vikAsa mATe sAta 'biMdune paNa rIte samaje che. bIjI bAbatane paNa svIkAre ja. naya batADela che. darya padArtha uparanA ApaNuM matijJAnanA jema 'pramANu" eTale zuddha jJAna, tema "naya' eTale paNa upaganuM nAma ja naya che. aAma naSa e daSTi che. paNa zuddha jJAna. pharaka eTale ja ke eka zuddha jJAna akhaMDa vastu- sAthe sAthe kartA mATe korSa sudhI pahoMcavA vikAsakrama che. spazI che, jayAre bIjI vastunA aMzane sparze che. paNa jeTalA prakAranAM vacana che teTalA prakArane naya che. maryAdAnuM tAratamya chatAM e baMne jJAna che zuddha pramANujaavaa vayaNapahA tAvaimA ceva heti nnyvaayaa| rUpa zuddha jJAnane upaga 'ya'nI vATe thAya che. kemake pramANajaavimaa NayavAyA tAvadA, ceva parasamayA // rUpa zuddha jJAna jyAre bIjAnI AgaLa prakaTa karavAmAM Ave arthAta - jeTalA vacanemAge che teTalA navavAda che ane che tyAre te khAsa maryAdAmAM AvI javAthI 'natha' banI jAya che. jeTalA nayavAda che teTalA parasamaya (matamatAntara) che. vastunI eka bAbata (aMza)ne sparzanArI eka nadaSTine e ja " - sanmatitaka si. di.. ' vastunI bIjI bAbata (aMza)nI khabara hoya paNa kharI ane na paNa eka padArthanA aneka dharmo hoya che. tenA eka dhamane hoya, je hoya te paNa pitAnA ja viSayane sparzavAnI enI maryAdA je ane te sivAyanA bIjA dharmone apApa na karavo tene che. kema ke vyavahAramAga e ja hoya che. jemake, jJAnanI mahattA naya' kahevAya che. paraMtu je padArthanA anya dharmone apalApa ane upayogitA batAvavI hoya tyAre jJAnanuM mahattva ke upagiva karavAmAM Ave to te nayAbhAsa che. je varNavAya te jJAnadRSTirUpa jJAnanayane AbhArI che. te vakhate, kriyAne paNa sthAna che enI khabara hovA chatAMya jJAnanaya ApaNe chavAstha ekI sAthe badhuM jANI zakatA nathI. ane (prasaMgAnurUpa) jJAnanI ja mahattA vaNave. ane ema karavAmAM ekIsAthe badhAthI badhuM bolI zakAtuM nathI. evA chavAstha e kazuM khoTuM karatA nathI. hA, beTuM karate te tyAre kahevAya kamika upagane vikalpanuM nAma naya che. naya e ApaNuM buddhi tattva che. naya e ApaNu daSTi che. kramathI jayAM jANavAnuM hoya , ke jayAre pitAnI vAtane gAvAnI dhUnamAM kriyAnI upayogitAnA tenuM nAma naya. jeTalA vicAra-vikalpanA prakAre che te badhAM na rathAnane naSTa karI nAkhe. che. nayane vicAra, daSTi ke zrata vikalpa paNu kahI zakAya. abhiprAya eka ja vastu para judI judI daSTie utpanna batAvanAra zabda, vAkaya, zAstra ke siddhAMta e saMvane naya kahI thatA judA judA yathAtha abhiprAye, vicAre, "naye" kahevAmAM zakAya. pitapetAnI maryAdAmAM rahetAM e na mAnanIya che. ane Ave che. eka ja manuSyane judI judI apekSAe kAkA-bhatrIjo, bIjAne kheTAM TharAvavA jatAM amAnya Thare che. mA-bhANeja, putra-pitA, sasare-jamAI vagere je mAnavAmAM ' indriyanI madadathI ke madada sivAya utpanna thayela jJAna Ave che te sAdA vyavahAru dAkhalAthI 'ya'ne khyAla AvI jyAre koI vastune yathArthapaNe prakAzita kare che tyAre te pramANa zake che. vastumAM eka dhama nathI, aneka dharmo che. atae kahevAya che. ane pramANu dvArA prakAzita thayelI vastune zabda dvArA vastugata bhinna bhinna dharmane lagatA jeTalA abhiprAya teTalA bIjAne jaNAvavA mATe te vastunA viSayamAM je aMza aMzane nA" che. jagatanA vicAranAM AdAna-pradAnane badhe vyavahAra parzatI mAnasika vicArakriyA thAya che te 'naya." arthAt zabdamAM utArAtI ke utAravAlAyaka je jJAnakriyA te 'ya' ane tene anekAntadaSTithI vastu enA vyApaka svarUpamAM e kevA puregAmI cetanA vyApAra te "pramANa." dharmonA bhaMgara che te samajAya che, ane vyavahAranA vakhate naya pramANabhUta jJAnanuM aMzabhUta jJAna che. pramANa emAMnI samayecita bAbata (dhama)ne upayoga karavAmAM Ave che, vyApAramAMthI ja navuM vyApAranI dhArAo prakaTe che. - je, nayane pradeza che. upara jaNAvyuM tema, pramANundaSTi vastune akhaMDa rUpe eka ja ghaTa vastu, mULa dravya-mATInI apekSAe vinAzI grahaNa kare che, ane vastunA judA judA dharma paratvenI mukhya nathI. arthAta nitya che. paraMtu tenA AkArAdirUpa paryAya daSTi e naSadaSTi che. eka vastune kaI kaIrUpe jue yA samaje, ethI eka vastu para judA judA mANasane jude * jema samudranuM biMdu samudra na kahevAya, tema asamudra eTale jade abhiprAya baMdhAya che. "ka" eka vastune je rIte-je prakAre ke samudra bahAranuM paNa na kahevAya. kiMtu samudrane aMza kahevAya. samaye hoya tenI e ja vastune judI rIte - judA prakAre jo samudranA eka bindune samudra mAnavAmAM Ave te e bindu samajanAra 'khIne khabara paNa na hoya. ane e ja pramANe sivAyane samudrane zeSabhAga asamudra banI jAya! athavA jo 'A'nI samajanI "ka"ne khabara na hoya. paNa e baMnene eka- samudranA dareka bindune eka eka samudra gaNavAmAM Ave . bIjAnI bhinnabhinna prakAranI samaja mAlUma paDe che. emanI eka ja samudramAM karaDe samudrone vayavahAra thavA lAge ! hakIkatamAM adhUrI samaja pUrI thAya.--je e banne jijJAsu hoya te jJAna eve vyavahAra nathI. ane kriyA e bemAMthI ekanI ja upagitAnI jene samaja e ja pramANe AMgaLInuM TeravuM AMgaLI na kahevA, tema hoya athavA daMta ane ata jevA sAmasAmA dekhAtA AMgaLA nathI ema paNa na kahevAya. chatAMya TeravuM AMgaLI siddhAMtamAMthI eka ja siddhAMtanI jene samaja hoya, te je bIjI aMza te che ja. Ama "naya' paNa pramANane aMza che. ' hoya athavA te bemAMthI enA e bane jillA ke te e
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 prabuddha jIvana tA1-10-97 ane 16-10 87 (pariNAma)nI daSTie vinAzI che. Ama eka daSTie ghaTane pharamAvela che. svabhAva sva che te avinAzI che. AvavA-javAnA nitya mAnavo ane bIjI daSTie anitya mAnave e bane svabhAvavALuM nathI. jyAre para che te vinAzI che ene saMga na che. atre samajI levuM jarUrI che ke "Nothing paNa che ane viga paNa che. para AvavA-javAnA svabhAvaextinguishes, and even thoee things which vALuM che. para e AprApta che. jayAre sva te prApta ja che. seem to us to perish, are, in truth, but Changed- mAtra te avRtta che. jene 'anAvRtta karavAnuM che. arthAta arthAta ke padArtha nAza pAmatuM nathI. je padArtha nAza pAmatA. prAptanI prApta karavAnI che. Ama jainadarzane vItarAgatA ApaNane dekhAya che te paNa varastutaH kevaLa badalAtA (parivartana taraphanuM be pAMkhe uDDayana batADela che ke jenAthI lakSane zIdhra pAmatA) hoya che. TUMkamAM Nothing is produced, nothing AMbI zakAya che. jainadazane svanityanuM lakSya karavA ane is distroyed. Eveything Change its form. pudgaladravyanI aniyatA prati vairAgya keLavavA pharamAvela che. AtmA nitya che e niHzaMka che. kemake AtmAne nAza dUdha jene apekSita che tene dUdha sAthe saMbaMdha che. gAyanA thatuM nathI. AtmA anAdi anaMta, anutpanna, avinAzI, ' raMga sAthe saMbaMdha nathI. gAya dhaLI, lAla, ke kAbaracItarI vayaMbhU che. paraMtu tenA saMsArI jIvanamAM haMmezA parivartana thatuM heya te dUdha sahu gAyanuM zveta ja hoya che. te ja pramANe rahe che. AtmA keI vakhate pazuchavanane prApta kare che te vItarAgatAnAM Icchuka sAdhakane vItarAgatAnI prApitathI matalaba che kayAreka manuSyavasthAmAM Ave che. vaLI kyAreka devabhUmi pachI te vinAzI pratyenA vairAgathI Ave athavA ravayaMnI bhoktA bane che te kayAreka nakAdi dugatimAM jaI paDe che. avinAzItAnA lakSmapUrvaka vitarAgI paramAtmA pratyenA anurAgaeka ja AtmAnI kevI kevI vilakSaNa avasthAe ! e bhakitathI Ave. TUMkamAM sAdhakane mamathI matalaba che, TapaAtmAnI parivartanazIlatA sUcave che. are! eka ja bhava eka ' TapathI nahi. ja zarIramAM paNa AtmAnI yAtrA kAMI ochI parivartanazIla nathI ! avarathA, vicAra, vedanA, bhAvanA, harSa, vivAda AdinA je daSTie (badaSTie) AmA nitya che te daSTi ane je daSTie ( padaSTie) AtmA anitya che te uMbhaya daSTi bAhya tathA AMtarika keTakeTalAM pasthitana thAya che! dehadhArI nA" kahevAya che. vaidika darzane paNa AtmAne nitya kuTastha AmAM satata parivartananI ghaTamALamAM pharate rahe che. A kahela che eTale ke jema hathoDA TIpAvA chatAM eraNa te enI kAraNane lIdhe nitya dravyarUpa AtmAne kathaMcita aniya paNa e ja ane evI ne evI ja eka AkAranI rahe che tema mAnI zakAya. chatAM AtmAne ekAnta niyake ekAta anitya nahi paraMtu nityaniya mAnI zakAya. AtmA te ene e ja rahe che. AkAra eraNa upara je badalAya che te te leDhAnA badalAya che. tema bhavacakramAM pIsAte * bauddhadarzananuM maMDANu "jagata kSaNika che - "aniya che ane TIpAte AtmA e ja rahe che paNa je badalAya che te evA anitanA mata upara thayela che. jyAre vaidika dazananuM te AtmAnAM kalevara che je pudgalanA banelA hoya che. TIpAvAmaMDANa "brahma satya jagata mithya" e niyatAnA mata pIsAvA chatAM AtmA ajarAmara, avinAzI, nitya ja rahe che. 'upara thayela che. vAraMvavika che. jagata jainadarzane jaNAvyA "mujaba nityAnitya ubhaya che. pravAhathI anAdi anaMta hoi naya jema daSTi ane vikalpa che tema sAdhakane mATe te 'te nitya che. ghaTanA-banAvathI sAdi sAnta hoI te anitya che, . daSTi-vikalpa-naya e asAdhAraNu abhyatara patIkuM sAdhana 'paraMtu vItarAgatAnI prApti sAdhaka karavA dhAre te bauddhadarzananA paNa che. daSTi-vicAra-vikalpa AtmAnA pitAnA AdhAre upanna anityavAdathI paNa karI zake che. ane vaidika darzananA nitya- thAya che. ane pitAmAM ja samAya che. jayAre zarIra e sagI vAdathI paNa karI zake che. sAdhakane matalaba vItarAgatA prApta padArtha che je saMga bAda viyogane pAme che. zarIra e parakaravAthI che. vItarAgatA prApta thAya te sarvajJatA ane dravya evAM pudgala dravyanA kaMdhanuM banela hoya che. zarIra kAMi nirvikalpatAnI prApti thAya ane paramAtmA banAya. vastunI AtmAmAMthI banatuM nathI ke AtmAmAMthI utpanna thatuM nathI. vinAzI arthAt anitya-ravarUpane lakSamAM laI vinAzane ja AvA A nanuM nirUpaNa eTale vicArenuM bagIkaraNa. duHkharUpa samajIe ane te pratye vairAgya keLavI te vinAzI nayavAda eTale vicAramImAMsA. Ama vikalpa-daSTi ke jene naya padArthathI chUTavAnI-para thavAnI sAdhanA sAdhaka karI zake ane , 'kahevAya che te nayanA anaMta bheda che. e anaMta no samAveza vItarAga banI zake. . sAtase namAM thAya che. ane e sAtase nayeno samAveza te ja pramANe sAdhaka vastunA niya svarUpane lakSamAM laI mukhya sAta nayamAM karavAmAM Ave che je zAstrIya paripATI che. nityatA-avinAzItamAM ja sukha che ema samajIne nityavarUpanI bAkI e sAta nayone saMkeca mAtra be nAmAM paNa thAya che prAptinI sAdhanA karI sAdhaka nityathI abheda thaI zake, arthAta je be naye 'vyArthika naya' ane 'paryAyArthika nya' tarIke vItarAga banI zake. prasiddha che. vaLI eka bIjI vicArasaraNI anusAra e sAta AmAM prathama vikalpa niSedhAtmaka che. jyAre bIjo vikalpa nanuM vagIkaraNa vyavahAra na" ane "nizcaya na" paNa thAya che. vidheyAtmaka che. jainadarzanamAM ubhaya vikalpathI sAdhanA "What is it ?" arthAta "te zuM che ?? praznathI dravyane batADI che. nitya che tene nitya ravarUpe batADela che. ane jANI zakAya che ane 'How is it ? te kevuM che?" praznathI. anitya che tene anityatAthI svarUpe batADela che. anityathI dravyanA paryAyane jANI zakAya che. ApaNA sahu saMsArInuM chUTavA ane niyathI joDavA jaNAvela che. "svamAM vaza ane vAstavika jIvana "zuM? ane kevuM ? e ja vyArthika ane parathI khasa' ane 'vane bhajane parane taja' e A saMdarbhamAM ja ' paryAyArthika naya yukta che :
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvana 107 nizcayA. e guNa ane guNInI abhedatA prati lidepa kare che. jayAre vyavahAranaSa guNa ane guNa arthAta guNu-paryAya ane drama viSenA bheda prati nirdeza kare che, ke : ', nizcayanayanuM kArya karavA mATe vyavahAranapane Azraya le paDe che. pUrNa nizcayu pAmyA--pachI vyavahAranayanA TekAnI - AvazyakatA rahetI nathI. kAMI karavAnuM hoya tyAM ke joIe. sakriyatA che tyAM vyavahAra che. zuddha nizcaya varUpa -akti svarUpa che ! ... . . . . : : : ' , (1) nagama niyaM:- . . . . . . - tA. 1-10-97:ane 16-10-87 1 ddha - : sAta naya nIce mujaba che : " " : ke Di!. . . . . . . . RjusUtra naya jenA be vibhAga rathala ane sUkSma che. (5) zabda nara (IsabaMbhira naya ane (7) evabhUtanaya: ' AmAMnA prathama cAra na yAyika na che. nyAre pachInA traNa no paryAyArthika naya' che. A vyArthika ane - paryAyAthika nayanA bheda sthala ane sumanI apekSAe che. dravyathi ke naya abhayuM che. jayAre paryArthina bhegya che. !: kAryanI zarUAta (Adi) e nagamanAya che. jayAre kAyanI , pUNatA (samApti) e evuM bhUta naya che ane kAryanA vacalA tabakakA (Stages): je che te upara jaNAvyA mujabanA bIjAthI laI chaThThI sudhInA pAMca no che. vaLI je uttarottara vikAsanA kAryakAraNanA tabakakA che. 1- . . . , , , - : (ba) nigamanaya eTale badhAM kAraNa-kAryanuM bIja arthAta pAye che.. . . . . . . . . . " () vacalAM badhAM no e kAraNa-kAyanI paraMparA che. () jyAre evabhUta naya e aMtima maryA che, A saMsAramAM paramArthika. evaMbhUta naya che ja nahi. kemake aaN kAryakAraNanI paraMparA cAlu rahe che ane AtyaMtika evI aMtima siddhi tyAM che ja nahi. - pAramArthika evaMbhUta naya mAtra mekSamArgamAM sidadhatva arthAt paramAtmavanI prApti thavI te che. ' - A namAM mehanIyanA 16 kaSA ane 9 nekaSAyone -haNavA mATe je naya sAdhanAmAM kAmamAM Ave te sunaya che. sunayane sAdhana banAvIne ApaNe avikArI, avinAzI, vAta- - rAgI banI pAramArthika evaMdabhUta nayamAM javAnuM che. padArthanA guNadhamarane anulakSIne sunaya-kunayanA bheda nathI. zuM joIe che?" enA saMdarbhamAM saMsAra nathI. paraMtu dazya padArtha joine enA sva para kevAM bhAva karIe chIe e Ipara saMsArabhAva ke mekSabhAva samajavAnuM che. mATe ja dehabhAva e kunaya che ane AmabhAva e sunaya che. kepaNu padArthane rAgapUrvaka jevo jaNa nahi. ane jayA-jANyA pachI rAga kare nahi e "sunaya draSTi che, jJAtA-draSTo bhAva e "suna daSTi' che. rAgabhAva haTAvavA te "su " che. ' : ", saMsAramAM jeTalA jeTalA ApaNu dehabhAva-mehabhAva che, te saghaLA "kunaya' che, je "mithyA darzana' che. AtmabhAva, AdhyAtmika -bhAva e "sunaya" che. agAu jaNAvyA mujaba A nAnI vaheMcaNI bIjA be -bheda nizcayanayamAM ane vyavahAranayamAM paNa karavAmAM AvI che. nizcaya eTale atyaMtaradazA. arthAta : abhyatara evuM aMtaHkaraNa ke mane. jyAre vyavahAra eTale deha ane deha thakI thatI kriyA. ' nizcayanaya eTale dravyanI sAthe guNa-paryAyane vicAra. arthAta : AtmAnI sAthe jJAna - darzana- cAritra vicAra kare te nagama eTale ke nigama arthAta ka95nA nigamanayane nathI bhUtakALanI maryAdA ke nathI bhaviSyakALanI maryAdA nigamanAya : upacarita satya mAne che. nigamanaya aza, Apa (upacAra) -saMkalpane. jema mAne che tema jaDa dravyane caitanya mAne che ane cetana dravyane jaDa mAne che. nigamanaya upacarita sAyane mAne che, te anupacarita satyanI apekSAe kheDuM kare che. bAkI vyavahAranI apekSAe sApekSapaNe upacarita satya pramANe - jJAnane viSaya ane vedanane viSaya bane che. AtmA ane pudgala skaMdha (deha-zarIra)nuM je mizraNa thayeluM che, emAM jaDa. ane tanyane bheda samaja saheluM che, paraMtu rUpI (pudagala skaMdha) : ane arUpI (AtmA)ne bheda samajavo ghaNe kaThina che. chatAM ne cetana kahevuM ane cetanane jaDa kahevuM te dharmAtara naigama- naya athavA AropanagamanAya che. atre upacarita zabdane khulAse karI laie ke je nIkaLI jAya, TaLI jAya che te upacarita kahevAya che, sAthe prApta thatAM sAdhanA nIkaLI jAya. -LI ke chUTI jAya che. eTale sAdhanA upacarita kahevAya. sAta namAM je gamaya nahi svIkArIe te jagavyavahAra cAlI nahi zake. huM zarIra chuM.' e jaDamAM cetanane Aropa-upacAra che . ' ane huM siddha svarUpa chuM.'-'AruM #1 hema !' e saMkalpa che. , jaDa-cetana, cetana-jaDa e badhuM ne gamanaya Azrita ghaTe che. na eTale eka nahi. ekathI adhika daSTie eTale naugamaya. eka daSTi batAve tene naya kahevAya. paNa bIjI dRSTie je apalApa kare te te nayAbhAsa kahevAya. | negamanayanA mukhya traNa peTA bheda che : () saMkalpa naigama (2) aMza naigama (4) Ape. (upacAra) maigama. - - () saMkalpa naigama :- eka vyakita surata javAnI 'taiyArImAM che te samaye tene koI saMbaMdhI AvI pRcchA kare ke zuM kare che ? tyAre te javAba deze ke huM surata jAuM chuM." athavA eka vyakitae cerI karavAne saMkalpa karyo, te tene dharmazAstra corI na karI hovA chatAMya cerI kya jevo doSa lAge ema pharamAvaze. A naya anusAra "kriyA ' " karatuM hoya te kayu" kahevAya che. ' sahajAnaMdI zudha svarUpI avinAzI huM AtmavarUpI !" ' "adaM traNAma !" "huM siMdhu svarUpa chuM" e saMkalpa nagamanaya che. (1). aMza ne gama:- eka puruSanA dhetiyAne ke eka
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 : pravyuM jIvana - tA. 1-10-87 ane 16-10-89 ane guNa nathanI A mukhapaNa te AnA mAMnA (vaNa- strInI sADIne saheja agnine taNuM lAgatAM ke jarA baLatAM Ama vividha lokaphaDhi ane laukika saMskAranA anusaraNa- te puruSa ke te strI ekadama cekI jaI bese che mAruM dhotiyuM mAMthI janmanArA vicAre - vAvyApAra nagamananI keTImAM baLI gayuM" ke "mArI sADI baLI gaI." e ja pramANe khurazIne mukAya che. eka pAye bhAMgI jatAMkhurazI bhAMgI gayAnuM kahevAya che. nagamana, dharma ane dhama paikI koI ekane gaNarUpe ane . (6) Apa negama :upacAra ne gama:- , bIjAne mukhyarUpe grahaNa kare che. jemake jIvana bheda - prabhedanA Aje divALInA divase tIrthakara bhagavaMta mahAvIrasvAmI nirUpaNamAM enA jJAnAdi guNane vanamAM jIva gauNarUpa nirvANa pAmyA, ethavA Aje caitra sudI terase bhagavAna hoya che. mahAvIra jamyA e karthatamAM vartamAna upara bhUtakALane Are - guNaguNa, kriyA-kriyAvAna, avayava-avayavI tathA jAtiupacAra karavAmAM Ave che. pratimAnI aMjanazalAkA, arthAta jAtimAna emanI vaccenA tAdamya (abheda-taddarUpatA)ne A prANapratiSThAe pratimAmAM paramAtma bhagavaMtane Aropa--upacAra naya sparzatA nathI. e badhAM vacce (jema ke guNa ane guNI che. pratidina prabhu janmotsavanI ujavaNI te snAtramahotsava e vacce) e bhedane jue che. emanAmAMnA (guNa-guNI vageremAMnA) paNuM upacAra nigama naya che. ' kei ekane mukhyapaNe to bIjAne gauNapaNe kalpavAnI A, jaDa evA zarIrane huM mArtavuM te jaDamAM cetanane Ape che. nayanI sarahyuM che. Ane dehAmaka buddhi arthAt zarIramAM Atmabuddhi-saccidAnaMdabhAva A naigamanaya dvArA sAdhake sAdhanAmAM AtmAne paramAtmA karyo kahevAya. jema zarIramAM Atmabuddhi jIva kare che tema bhega- ' ' mAnI tenuM lakSya karavAnuM che ane gamayathI saMsAramAM saMsArasAmagrI-dhanAdimAM paNa jIva Atmabuddhi kare che. A ja bhAve dehane AtmA mAnI jIvIe chIe tevA jIvanathI kAraNathI eTale ke A nayane anusarIne je zarIramAM aMtma- chUTavAnuM che. saMsArI jIva bhale svarUpa abhAnamAM vatatA hoya te buddhi hovAthI zarIranI hAnine jIvahiMsA gaNAvela che. ane paNa jema enAmAM dehabhAva pravarte che tema sAthe sAthe enAmAM bhogasAmagrImAMnI Atmabuddhine kAraNe bhegasAmagrIdhanAdinA sattAmAM siddha svarUpa paNa pravarte che evuM nagamanaya jaNAve che. apaharaNane cerI gaNAvela che. pratikSaNe kAMI jIve sva dravya-kSetra-kALa-bhAvamAM nathI ' che jemAM Atmabuddhi karI che tenI hiMsA, corI karavA vicaratA. paraMtu jIva bIjA eTale ke para dravya-kSetra-kALanahi ane te mATe thaIne jUThuM bolavuM nahi. hiMsA-cerI- bhAvamAM ja bahudhA viharatA hoya che. AthI nagamanaya asayAcaraNa (jaThuM) karavA nahi ne te mATe karIne pote kazAne ajIvane jIva paNa kahe che ane jIvane ajIva paNa parigraha rAkhavo nahi yA to alpa rAkha temaja kazAnI kahe che. eTale ke nagamanaya upacArathI badhuM badhAmAM kAmanA-AchA (maithuna) rAkhavI nahi. ' TAvI Ape che. upacarita tattvathI anupacarita tatvane ' (1) hiMsA karavI nahi (2) cerI karavI nahiM (3) jUThuM khyAla AvI zake; je sAdhakane sAdhanAnuM sAdhana che. bolavuM nahi (4) parigraha (saMdhare) rAkha nahi (5) bhoga bhegava- traNe kALanA eTale ke sarvakALano sarva dravya, sarvakSetra ane vAnI IcchA arthAta kAmanA rAkhavI nahi. e pAMca vrata (pratijJA sarva bhAvenuM samaratIkaraNa athaoNt ekIkaraNa (khIcaDo) paccakhAna)nI pAlana te pAMca bAhya vrata che e naugamanayane anu nagamanaya kare che. "zuM, zuM nathI ?" "badhuM, badhuM che!" ema sarIne che. bAkI AtmA marato nathI. haNAtuM nathI to AtmAne na gamanatha kahe che. jJAtA-draSTAbhAvane samasta vizva sAthe " haSNu-hiMsA karI kema kahevAya che badhu para che. jenuM kAMI nathI eka ja samaye saMbaMdha che. tema kartA-bhokatAbhAve samasta vizva te cerI karI kema kahevAya ? e rithati te nizcaya svarUpanI che. sAthe kama-kriyA ane kramathI saMbaMdha che. nagamanA mULathI AtmAnA parama AtmA svarUpanI e sthiti che, jyAM sAdhanA uThAve che ane kArya sudhI pahoMcADe che. nathI paNa siddha avasthA che. vartamAnamAM te jIva sAdhaka che. pUrNa jJAtA-draSTA bhAva ke jemAM samagra vizvanuM jJAna ane sAdhakane sAdhanAmAM nayAzrita vyavahAra hoya jene anusarIne akramathI eka samaye che temaja potAnA sva svarUpanuM svayane e pAMca vrata che. nayAtIta, dehAtIta thaI adehI siddha : e vedana eka ja samaye akramathI ekasarakhuM che. jyAre kartA... nya vyavahAra na rahe. bhokatAbhAva ke jemAM badhuM che paraMtu kamathI che, eka pachI eka .. "kavi kAlIdAsa hinda zekasapiyara che,' sukhaduHkhanA che ane karmasAgathI che. ' sAthIne kahevuM ke te mAre jamaNe hAtha che, vahAlI putrIne che. vahAlI.. patrIne ' (2) saMgrahanaya :- - AMkhanI kIkI kahI saMbedhavI, suMdara strIne mUrtimAna saudaya "sAmAnya tatvane AzrIne aneka vastuonuM sameTIne tarIke lekhAvI ke ekarUpe grahaNa karavuM e saMgrahanIya che. jaDa ane cetanarUpa aneka vyakitaomAM je satarUpa "sAmAnya tattva raheluM che te 35 - hai jaimura nayanakRtaM svamaze . - tattva uMpara najara rAkhI bIjA vizeSane lakSamAM najara rAkhI tuM mAruM jIvita che, mAruM bIju hRdaya che, mArAM netronI bIjA vizeSene lakSamAM na letAM e badhI vividha vyakitaone candrikA che, mArA aMgane amRtarUpa che evA uddadhana karavA ekarUpa samajI ema vicAravuM ke sata rUpa vizva eka che (kAraNa te sarva upacAra naigama nayanAM udAharaNa che. puruSasiMhANuM, ke sattA vinAnI koI vastu nathI), te saMgrahanayanI daSTi che. puruSavara puThariyANuM, 'puruSavara gaMdhahakSiNa e bhagavAnanAM eka AtmA che' e kathanathI vastutaH badhAne eka AtmA vizeSaNe upacAra naigamanAya che. rijharva beMkanAM kAgaLiyAM ke - siddha thatuM nathI. pratyeka zarIramAM AtmA jude jude che. chatAM - cekathI thate nANuvyavahAra e paNa upacAra gamanaya che. " badhA AtmAomAM rahela sAmAnya cetanyavane AzrIme "eka
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-97 ane 16-10-87 , prabuddha jIvana 108 - - uthAna thAya che... . maMdira-mUti AgamanuM sevana-pUjana karavuM, deva-guru' dhamamAM. Adara, satkAra, bahumAna karavAM, AtmAnA sAcA parama , isanAM A AtmasvarUpane jANavuM ne ene nirNaya karavo tathA tenuM lakSya rAkhIne lakSa prApta karavA pravRtta thavuM-tatpara thavuM temaja lAMtara na thaI jAya te mATe thaIne ja darzAnAcAra, jJAnAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, vIryAcAra e pAMca paMcAcAranuM sevana ane pAlana karavArUpa vyavahAra che. jene menI icchA che ane jene mekSanuM laya thayuM che te ja sAce, kharo dhamAM che-sAdhaka che. " caturvidha ( sAdhu - sAdhvI zrAvaka ane zrAvikA ) saMdhanI sevAmAM rahevAthI lakSyAMtara thatuM aTake che ane lakSa prati pragati thAya che. asatano saMga chUTI jApa. te satsaMga thayo kahevAya. , A che sAdhakane sAdhanAmArgane vyavahAra ' . AtmA che' evuM kathana thAya che, je saMgrahAyanI daSTi che. sarva AtmAnuM parama Atma svarUpa ekasarakhuM che e daSTie paNa eka AtmA che' e kathana saMgrahanaya che. athavA te samAnatAnuM - ekAtmatAnuM je darzana che te . saMgrahanaye che. e abhedadaSTi che. ane te divyadraSTi che. jayAre viSamatAnuM darzana e vizeSatA-viziSTatAnuM darzana che e vyavahAra naya che ane te bhedaMdaSTi che yA payayadraSTi che. - jIva mAtrane jIva tarIke jovA e dravyadaSTi abheda dRSTi che. je saMgrahAya che. paNa temAM prANI,-pazupaMkhI, mAnava, deva, eziyAvAsI, yuropavAsI, amerikAvAsI, gIra-kALe, U- nIce, jIta-kuLa, bhAratI, cInI, rUsI,.. yupI, amerikI, hiMdu-murilama-jaina-auddhaIsAI strI-puruSa, saMnyAsI-saMsArI, 1, saMnyAsIsa sArI ramaNalAla pannAlAla, 'IdirA-kamalA AdinA bheda paDI javuM te paryAyadRSTi che je vyavahAra naya che. saMgrahanaya sAmAnya tattane Azrita hoi, sAmAnya jeTaluM vizALa eTale te saMgraha vizALa. ane sAmAnya jeTaluM nAnuM teTale te, saMgrahAya, TUMke. paNa che, je vicAro sAmAnya tattvane laine vividha varatu-jUthenuM ekIkaraNa karavA tarapha pravatatA hoya te badhA ja saMgrahanarnI zreNImAM mUkI zakAya.. 1. saMgrahanaya dvArA jema saMsAramAM badhAne. saMsArI jI mAnIe chIe ema, sAdhanAmAM sAdhake sarve ne siddha varUpe jovA je.e. / sarva vaM zreSTha che mAramavat sarve mUteSu pati sa66thati ne badhe brahmadaSTi keLavavI joie. A saMgrahananI sAdhanA che (3) vyavahAranaya :- ' ' . . : : ' sAmAnyarUpe nirdiSTa karAyelI vastu " vigatavAra na samajI zakAya mATe tenI vizeSa samaja ApavA mATe vizeSa prakAre teno bheda pADI tenuM pRthakkaraNa-vibhAjIkaraNa karI batAvanAra vicAra "vahAranaya' che. TUMkamAM ekIkaraNarUpa buhivyApAra e saMgrahanaya che ane pRthakkaraNarUpe buddhi vyApAra e vyavahAranaya che. uparAMta lekarUDhi anusAranuM kathana paNa vyavahAranaya che. eTaluM ja nahi paNa je pramANenuM maMtavya abhiprAya che, jJAna che te pramANenuM vatana te pavahAranaya che. dhauM vINa !" e kathana lokarUDhi anusAranA vyavahAra nanuM udAharaNa che. kriyA kAMkarA vINI chUTA pADavAnI thAya che paNa pavahAra "dhauM vINa!' ema kahevAnuM che. mA, ba, bhAbhI ke kI yA bena kahevAno rivAja che. mA e bApanI patnI che ['te sAcI vAta che paNa e rIte mAnI oLakha ApavAne vyavahAra nathI. . . : : ", " ! ' ' : saMsAramAM sarakhe sarakhAnA sahavAsamAM rahIe chIe. je kAMI kalA Adi. meLavavA, DheLavavA hoya te kalAguru, kalAkA2 kalA papAsunA sAnidhyamAM-saMgamAM AvIe chIe tema sAdhake , * sAdhanAmArge sAsara' karavo joie. jeoe brahmadaSTi keLavI che, jemAM baMdhAtrI (paMDita) brahmaviMdra (nAnI), brahmaniSTha (sava) che teono saMparkamAM " AvavuM, teonA sAMnnidhyamAM rahevuM, emanAM paDakhAM sevavAM joIe. e mATe thaIne ja - dazanAcAranuM pAlana che. ema karavAthI lAMtara thatuM nathI ane - lakSa prati AgekUca jArI rahe che. adhaHpatana na thatAM meLavelA guNanuM rakSaNa-pAlana thAya che ane gumAM vikAsa thAya che (4) jIve nathI . . . - vastuno. mAtra vastu mAna paryAya tarapha A naya lakSa kheMce che. ' je vicAra bhUta ane bhaviSyakALane bAjue mUkI mAtra - vartamAnakALane spaze te "Rjutra naya che. A naye kevaLa vartamAnakALane mAnya rAkhe che. bhUtakALa ane bhaviSyakALane te apalApa kare che. A nayanI daSTie vartamAna samRddhi sukhanuM sAdhata thatI hovAthI tene samRddhi kahI zakAya. paraMtu bhUta samRddhinI ramRtiM ke bhAvI samRddhinAM sapanAM vartamAna samaye sukhasagavaDa pUrI pADanAra na hovAthI tene samRddhi na kahI zakAya. e te navAbI, gaI ane navAba rahI gayA ke bheMsa bhAgoLe ne chAza chAgoLe jevI vAta kahevAya. koI gRharathI sAdhudharmanI zubha manodazA - vALA hoya tyAre tene A naya sAdhu kahe. ane koI sAdhunA, veSamAM rahevA chatAM asaMyamI vRttivALo hoya tyAre tene A naya sAdhu na kahetAM avatI ja kahe. sAmAyikamAM rahelI vyakita je khUrA vicAramAM hoya te te A naya anusAra vADe gaye" kahevAya.. . ' . A trasUtra nayano pAchI be bheda sthala sUtra naya - ane sUkSma RjusUtra naya che. eka samaya mAtranA vartamAna " paryAyane grahaNa karanAra sUkSma RjusUtra maya che je shar 'present tense-tamane ja ravIkAre che. arthAta vartamAna - paLanA paryAyane ja grahaNa kare che. jayAre sthala RjusUtra naya - aneka samayanA vatamAna paryAyane grahaNa kare che; udAharaNa tarIke mane 49 varSa thayuM e sthala RjusUtra naya anusAranuM kathana. ' che jayAre mane 50 muM varSa cAle che ema kahevuM te sUkSma "RjusUtre naya anusAre kathana che. . . . . :: " yuddhiSThire re yAcakane thoDA samaya bAda AvavA kahyuM ane te sAMbhaLI, bhIme dhaTanAda : karyo jenuM kAraNuM. yudhiSThire vicaratAM bhIme khulAse , ke Ape kALa upara vijaya ' ' meLavyo tenI khuzAlIne ghaMTanAda che te A jusUtra. tenuM udAharaNa che. ' sAdhubhagavate vartamAna joga zabdane , ga . kare che.te paNa A saMjusUtra konuM udAharaNa che. skUle ja sUtraya rAjagAdIe, rahela rAjAne ja rAjA kahe che ane ke sUkSma jasatraya rAjacihayukata godInazIna, rastA . saMhitanA rAjAne ju rAjA, kahe che. Ama nizcita vatamAnuM svarUpa
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 ! prabuddha jIvana : - tA. 1-10-87 ane 16-10-87 ke , " (4) samarihanaya vartamAnakALane ja jhaDajasatranaya pradhAnatA Ape che je vartamAna-' che tyAM gamanayane lAgu pADatAM jenAmAM sAdhutvanA kAMI nahi kALane ja Avazyaka sAdhana gaNavA tarapha nirdeza kare che. hoya evA kevaLa sAdhuvezadhArIne naigamanayavALA sAdhu kaheze, kasUkSma RjusUtra naya ane evaMbhUtamAM nayanA vartamAnakALane. jyAre veza uparAMta bAhyasAvAcAra -- bAhyakriyAnuM pAlana bheda e che ke sUma putra naya mAnasika che. jyAre karanArane vyavahAravALe sAdhu kaheze; paraMtu zabdayavALA evaMdabhUta nayane vatamAna" aMtima bAhyadrazya sahita kAyarUpa che. te te ubhayane daMbhI gaNI asAdhu ja kaheze ane jemAM (5) zabdanathI - ' . . kharI sAdhutA haze tene ja sAdhu kaheze. AvA prasaMge mukhyatA zabdanayanI che. eTale kayA prasaMge kayA nayane upaga egya karaze - : zabdaneyamAM zabda eTale AkhuM vyAkaraNazAstra Ave. tene vivekapUrvaka vicAra karavAnI pratyeka prasaMge AvazyakatA raheze. " zabdanayamAM liMgabheda eTale ke puruSa (pullIMga), strI : zabdamaya eka arthane kahenAra aneka judA judA paryAyavAcI (strI lIMga), napuMsaka, kALabheda arthAt bhUtakALa, bhaviSyakALa, - zabdamAMthI koI paNa eka zabdane te artha darzAvavA vAparavAnuM vartamAnakALa, vacanabheda eTale ke ekavacana, bahuvacana tathA ayogya lekha nathI. paraMtu upara jaNAvyA mujaba te kALa, kArakabheda eTale ke sAta vibhakita Ave che. liMga, saMkhyA AdinA bhede arthabheda mAne che. - A neya paryAya . (ekathi)vAcI zabdane *. jema jJAna mATe zabdanI jarUra che. tema bhega ekAthavAcI mAne che. paNa kALa, liMga vigerene mATe paNa zabdanI jarUra che. vyavahAra zabdanayathI karAya che. bheda je paDatuM hoya te te bhedane lIdhe ekAthavAcI zabdano je padArtha, jenI pUti kare che te padArtha tenAthI vizeSa paNa arthabheda mAne che. pitAnA samayamAM muMbaI nagarI mejUda ane AgaLa kahevAya. RjusUtra naya vartamAnakALanA bhAga hovA chatAM pUrvakALanI muMbaI nagarI judA prakAranI hovAthI vedananI apekSAe che. emAM zabdanaya vadhAre pUti spaSTatA te samayanI muMbaI nagarInuM varNana karavuM lekhakane prastuta - ' kare che. zabdanaya, RjusUtrathI vadhAre cekasa-nizcita hovAthI tene "hatI" lakhe che te kALabhede arthabhedane vyavahAra ane sUkSma Accurate che. udAharaNa tarIke cIpiye lAvavA A nayane AbhArI che. kahevuM te jumUtranaya che paraMtu kolasA pakaDavAno cIpiye - je zabda je arthane (vastune) vAcaka ke sUcaka hoya lAva!" che; ke "hIrA chAMTavAne cIpiye lAva!" ema kahevuM te te arthane- te vastune darzAvavA te ja zabda vAparavAnI zabdanaya che. 'zabdanaya" kALajI rAkhe che. e vastu game te vyakti (prANu athavA padArtha) hoya, guNa hoya, kriyA hoya ke saMbaMdha hoya. prANIo - vyakitaomAM nara athavA - A nanI daSTimAM pratyeka zabdane athajude jude che. nArI ke nAnyatarane (liMgane) bheda haze ke te darzAvavA zabdana' kALa, liMga AdinA bhedathI athabheda mAne paNa prastuta naya judA judA zabdane pravega karaze. jemake kALa Adine bheda na hovA chatAM upara jaNAvyA mujaba puruSa-strI; pipaTa-menA, mora-Dhela, putra-putrI Adi. eka - paryAyavAcI zabdamAM arthabheda nathI mAne. jyAre samabhirUddhanaya bIjAnI sarakhAmaNImAM meTA-nAnAnA parimANabheda darzAvavA te zabdabhede athabheda mAne che. zabda phare eTale artha phere. A naya judA judA zabdone prayoga karaze. jemake Tekare, TIMbe, jema ke rojA, nRpa, bhUpati, samrATa, cakravatI Adi rAjA. DuMgara, pahADa, lepyAlI ityAdi eka ja vyakita judI judI evA ekarthivAcI manAtA paryAya zabdono paNa emanI zabda vyakitanA saMbaMdhe juduM juduM sagapaNa dharAvatA haze te te - bhUtapatti pramANe jude jude artha kalpa che. samabhirUDhanaya vyakitanA saMbaMdhamAM bolAtA pratyeka sagapaNa saMbaMdha judA judA jaNAve che ke rAjacihnathI rAje (zabhe) te "rAjA" athavA jaNAvavA judA judA zabdo jevA ke kAkA-bhatrIjo, mAme rAjI rAkhe te "rAjA". mANasanuM rakSaNa kare te "nRpa." pRthvInuM : bhANeja, pati-patnI, pitA-putra, sasarA-jamAI Adine upaga pAlana, peSaNa, rakSaNa kare te 'bhUpati'. sAmrAjyano dhaNI te karaze. koI kriyA bhUtakALamAM thaI hoya te bhUtakALa, vartamAnakALamAM samrATa, cha khaMDane mAlika ane cakra dhAraNa karela che te cakravatI" thatI hoya to vartamAnakALa ane bhaviSyakALamAM thavAnI hoya te. - athavA te cha ye khaMDa upara jenuM zAsana cAle che te huM bhaviSyakALa vAparavAnI kALajI zabdanaya leze. vastu che. vyakita cakavatI. e ja pramANe Indriyane kRSa karanAra RSi, AtmAnI eka haze te ekavacana ane ekathI adhika haze te bahuvacana yatna karanAra yati, mauna dhAraNa karanAra muni ane saMsAratyAgI yA te mAnAthe bahuvacanI zabdano prayoga karaze. kAraka saMbaMdha te saMnyAsI evA judA judA zabdanA judA judA artha haze te te darzAvavA tene anurUpa vibhakita "zAya" vAparaze. samabhirUDha kare che-zAstranA vAdavivAda ane keTa - kacerInA kajiyA A zabdanaya ane samabhirUDhanayanA che. - ahIM prasaMgata : jaNAvavuM upayogI che ke je prasaMge je naya upayogI hoya te prasaMge te nayanuM prAdhAnya svIkAryA . pratyeka zabda mULa te pRtha artha batADanAra hoya che. pachI : kalAntare ane samUhamAM prayukta thatAM thatAM paryAyavAcI banI A sivAya ilAja nathI. vyavahAranayana prasaMge saMgrahanayane jAya che. samabhirUDhanaya emanA paryAya vAcitvane nahi gaNakAratAM upayoga karIe to panI, mAtA, bahena, putrI, zeTha, nekara e pratyeka zabdanA mULa arthane pakaDe che. - Adine bheda raheze nahi ane aneka goTALA thaze. saMgrahanayanA sthaLe kevaLa vyavahArane upAMga karavAmAM Ave te ThAma ThAma samaDhinaya eka ja paryAyavAcI zabdonA bhedane mAne che jadAI ja judA jaNAze. ane premabhAvanAne hAra thaI : te ApaNuM jIvanavyavahAramAM kevI rIte upayogI ane satya che * * chInAjhapaTIne urojana maLaze. jyAM zabdanamnI upayogitA te dRSTAMtathI samajIe.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1 1087 ane 16-10-87 prabhudAsabhAI nAmanI eka vyakita che. e vyakti pAse khelika veranTa laIne Ave che ane pUche che ke bhagavAnadAsa-- bhAI Apa che ? tyAre te vyakti jaNAve che ?, bhaI nA ! mAruM nAma te prabhudAsa che. tyAre khelika ema nA kahI zake ke bhagavAnadAsa eTale prabhudAsa maka bhagavAna ane prabhune atha eka ja che mATe bhagavAnadAsabhAInuM veranTa Apa upara -bhUjAvuM chuM. prayuddha jIvana A rIte paNa samabhinaya satya che ane zabdanaya karatAM vadhu sUkSma che. e anubhava gamya che. e ja pramANe maphatalAla, phegaTalAla ane amathAlAla evAM traNa khAtAM ApaNI khAtA - vahImAM che. traNe nAmane atha eka thatA hovA chatAM kAMI maphatalAlanI rakama amathAlAlanA khAte nahi khatavI zakAya. (7) eva'bhUtanaya :- A ya kahe che ke je bhUtapattibhedathI arthabheda mAnavAmAM Ave te ema paNa mAnavuM joIe ke jyAre vyUtapattisiddha atha` ghaTatA hoya tyAre ja te zabdane arthA svIkAravA ane te zabda vaDe e anu kathana karavu, anya nahi. A kalpanA pramANe rAjacihnothI zobhavAnI yogyatA dharAvavI, ane manuSyarakSaNanI javAbadArI rAkhavI eTalu ja 'rAjA' ke 'nRpa' kahevaDAvavA mATe paryApta nathI. paraMtu tethI AgaLa vadhI jyAre kharekhara rAjacihnanAthI zailitapaNu vidyamAna hoya tyAre ja ane tyAM sudhI ja rAjA kahevaDAvI zakAya ane e ja pramANe prajAnuM manuSyanuM rakSaNa karAtuM hoya tyAre ja ane teTalI ja vAra nRpa kahevaDAvI zakAya. sevAkAya cAlu hoya tyAre ja ane teTalI ja vAra pUratuM sevA karanArane sevaka kahevAya, anyathA nahi. A pramANe jyAre vAstavika kAma thatuM hoya tyAre ja ane teTalI ja vAra tene lagatu vizeSya nAma ke vizeSaNa vAparI zakAya evuM eva bhUtanaya mAne che. kriAnA abhAvamAM te zabdane eva bhUta aprenya lekhe che. eva bhUtanayanu saceSTa udAharaNa rASa vyavahAramAM-sarakArI vyavahAramAM jovAmAM Ave che ... rAja kama cArI sarakArI kama cArI jyAM sudhI potAnI pharaja upara (on duty) hoya che tyAM sudhI-te samaya pUratuM ja tene sarakArI saMrakSaNa maLe che, anyathA nahi. 111 cha mATe ja pAramArthi ka eva bhUtanaya mAtra mekSamAga mAM ja ghaTe chaeN. jIvanavyavahAramAM te eka vyakitane eva bhUtanaya vyakitanA naugamanaya paNa hAi zake che. jemake eka vyakti khIjI kheDUta vyaktine kapAsiyA vece che. kapAsiA vecanAra vyakitane te enA kapAsiyAnA paisA a Mtima kAyarUpa maLI gayA. eTale enA sabaMdhe ene e eva bhUtanaya thayA. jyAre kapAsiyA kharIdanAra kheDUtane mATe te kapAsiyAnI kharIdI e gamanaya thayA kemake kharIdelA kapAsiyAnu khIja rUpe vAvetara Adi AgaLanAM kAryoM bAkI rahyAM. Ama eva'bhUtanaya aMtima pariNAma, AtyaMtika avasthAne nirdeza kare che. vyavahAramAM je eva bhUtanaya che te pAramArthi ka nathI; kemake vyavahAramAM vyAvahArika pUrNa thayela dekhAtA kAnI pAramArthika pUNa tA nathI. e kAya vaLI tenA pachInA kAnu kAraNu khanI rahe che. kAya kAraNanI paraMparA vyavahAramAM satata cAlu rahe che, jyAM kAyanI paraMparA che. tyAM kAya siddhi nathI, e aMtimakAya nathI. tyAM kRtakRtyatA nathI. atimakAya te te kAryane kahevAya ke je karyAM bAda kAMI karavApaNuM na hoya, ke thavApaNuM yA hovApaNuM na hoya. evI AtyaMtika a Mtima phalazruti kRtakRtyatA arthAt pAramArthi ka kAyasiddhi dhruvala mekSamAga mAM ja zakya che ke jyAM mukta thaI siddha thayA bAda pachI kAMI siddha karavAnuM rahetu nathI ane AgaLa kAMI karavApaNu, thavApaNuM ke hovApaNu bAkI bacatuM nathI. e ja pramANe cAMdInA saTTAmAM sasTeDiyAne cAMdInI kharIdI ane vecANa karatAM nAnA AMkaDA nizcita tha gayA; paNa eva bhUtanaya anusAra valaNu pate ane nAnI rakama hAthamAM Ave nahi tyAM sudhI nA karyAM kahevAya nahi krama ke praka valaNa addhara thaI gayAnA dAkhalA ApaNA jIvanavyavahAramAM joie chIe. are ! maDape AvelI jAna kanyAne laine vidAya thAya nahi tyAM sudhI eva bhUtanaya anusAra lagnaprasaMga ra Mgecage pAra paDI gayA kahevAya nahi; kramaH varakanyA ubhaya pakSe vyavahAravAMdhA UbhA thatAM taraNe AvelI jAna pAchI gayAnAM keTalAMya dRSTAMta mejUda che. A badhAM udAharaNA ApaNA jIvana- vyavahAramAM paNa eva bhUtanayane jANatA na hovA chatAMya te eva'bhUtanaya kravA mahattvane bhAga bhajave che tenuM sUcana kare che. sAta nayAmAMnA prathama traNa maigama saMgraha-vyavahAra nA bhUtakALa, vartamAnakALa, bhaviSyakALanI apekSAe tathA zakyatA ane saMbhAvanAnI apekSAe Arepa kare che. te Aropa jIve ane pudgala skadhAnA badhA paryAyAmAM kare che. jyAre RjusUtranaya, zabdanaya, samabhirUDhanaya ane eva bhUtanaya vartamAnakALanA paryAyAne ja svIkAre che. kAryarUpa ane kriyArUpa paryAyeAnA ja svIkAra kare che. A cAra nayA bhogapradhAna ane vedanapradhAna nayeA che. na gamanayathI ApaNe je ApaNA zarIramAM tathA bhAgasAmagrImAM Atmabuddhi karI saccidAna dabhAva sthApela che tene mumukSu sAdhake palaTAvIne sAdhanAmArge mekSaprApti mATaeN anya jIvAe paNa ApaNI jema zarIramAM ane bhegasAmagrImAM Atmabuddhi karela che te chavA mATe thaSTrane petAnA zarIranA arthAt potAnI sukhazIlatAne ane potAnI bhogasAmagrIne tyAga karavAnA che. yAvat upadrava kALe sAdhake potAnA dehanu mamatva utArIne svamAM lIna thavAnu che. sAdhaka sAdhanAmAge vidheyAtmaka vaigamanaya e svIkAravAne che ke...'huM siddha svarUpI chu" ane 'huM zarIra chuM" tathA 'bhogasAmagrI mArI che' e niSedhAtmaka sasArakSetranA naigam-- nayanA tyAga karavAne che. je svarUpa, je vedanA vartamAnakALa hoya nahi chatAM tenI zakayatA che, saMbhAvanA che tethI te zakya svarUpa mA vedanane ke saMbhavita sthitine upara jaNAvyA mujaba naugamanaya tathA vyavahAranaSa svIkAra kare che. jyAre RjusUtranaya. saMbhAvanA ane zakayatAne svIkAra karatA nathI.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 . prabuddha jIvana tA. -10-87 ane 16-10-87 evaMbhUta naya te Sharp present tensene eTale ke takSaNe pravartatA vartamAna paryAyane ja kAryarUpe ravIkAra kare che. jyAre RjusUtraneya vartamAnakALane badhAya pragaTa paryAyane svIkAra kare che ane naigamanaya, zakayatA tathA saMbhAvanAnI apekSAe apragaTa paryAyane paNa svIkAra kare che. keMta padArtha kramathI kriyAtmaka hoya che. evaMbhUtanaya vartamAnakALe je paryAya kriyAtmaka hoya tene ja mAne che ane svIkAre che. RjusUtraya vartamAnanA badhAya pragaTa prayane bhale mAne paNa pragaTa paryAye ekI sAthe kriyAtmaka nathI hotA. ' naugama, saMgraha ane vyavahAranaya e jJAnapradhAna naye che. jyAre RjusUtranayathI vartamAnanI zarUAta thAya che, je bhegapradhAna ane vedanapradhAna che. sajasUtra, zabda, samabhirUDha ane evaMbhUta e cAra vedanapradhAna naye che. Ama A sAta eTale jJAna tathA bhega - vedananuM spaSTikaraNa - pRthakkaraNa- ke vibhAgIkaraNa che. nagama ane vyavahAranAthamAM upacAra Ave che. jyAre Rju sUtranayathI evaM bhUtanayamAM upacAra nahi cAle. nagama-saMgraha-vyavahAra e traNa sthala nA che. jyAre RjusUtra-zabda-samabhira-evaMbhUta e cAra na sUkSma na che. sthalanaya dravyArthikana ke vyavahArano kahevAya che. jayAre sUkSma paryAyArthika ke nizcaya na kahevAya che. sthUlana sAmAnyagAmI . jayAre sUkSmano vartamAnanA grAhaka hovAthI vizeSagAmI che. mukhyatve be prakAranI ja daSTi kAma kare cheabheda draSTi ane bhedadraSTi. dravyArthika naya abheda draSTi para ane paryAyArthika naya bhedadraSTi para che. sAte naye e sIDInA-vikAsakamanAM pagathiyAM pragati patha ropAna . sAte nA kAraNa-kAryabhAva rUpa che. paramatattvamAtra kAryarUpa che, kRtakRtya che saMsAramAM sAta no sApekSa ghaTe che. jyAre mekSamAgamAM cha nI sApekSa ghaTe che ane sAtame evaMbhUtanaya nirapekSa ghaTe che. kemake mukita - mokSa bAda kArya - kAraNanI paraMparAne aMta AvI jAya che. nagama-saMgraha-vyavahAra na skUla kriyAtmaka che ane bAhya sAdhanapradhAna che. jyAre trAju sUtra-zabda-samabhirUDha ane evaMbhUta e cAra na mAga pradhAna che. - A sAta na e kartA-bhokatAbhAvavALA chAnA jIvanamAM sAta pagathiyAMrUpa sIDI che, sAdhanA che-jIvana che. jene daSTi maLela che te daSTi kare che, evA saMsArI jIvA mATenI A sata nayanI vAta che. e vAta sarvasa evA kevali bhagavaMtanI che. paraMtu che te saMsArIjIva mATe. kemake kevali bhagavaMte. te pite pUrNa jJAtA-draSTA che-vItarAga che, ane tethI teo nayAtIta che. sarvaviratirUpa cAritradharma mekSamA-sAdhanAmArga sarva nayAzrita che. A badhA guNe AtmabhAva rUpa che. jyAre zuddha varUpa Atmadharma e sarva nayAtIta che, ane sava pramANarUpa che. naya e daSTi che. e daSTi te jIvanI eka ja che. paraMtu draSTA evA jIvanA bhAvane anulakSIne tenI sAta nayamAM vaheMcaNI karI che. e ja pramANe jIvanI daSTinuM eka bIjI apekSAe sAdhanAmAge ATha daSTimAM vibhAjana karI te daSTinA vikAsa kramanAM ATha pAna batADela che je nIce mujaba che : (1) mitrA (2) tArA 3) balA (4) diptA (5) sthira (6) kAntA (7) prabhA ane (8) para. kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya mahArAjazrIe emanA yogazAstra nAmanA graMthamAM vigate vicAraNuM A ATha draSTi vize karela che. e ATha draSTi je batADela che te draSTi te eka ja che. paraMtu cittanA ATha deze je che te ATha deze ekekakarIne jatAM draSTimAM je sudhAre thAya te anusAra te draSTinAM ATha nAma jaNAvela che, jyAM naigamanayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI saMgrahAyanI zarUAta thAya che. jyAM saMgrahanayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI vyavahAranayanI zarUAta thAya che. jyAM vyavahAranayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI RjusUtranayanI zarUAta thAya che. jayAM bAju sUtranayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI zabdanayanI zarUAta thAya che. jyAM zabdanayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI samabhirUTanI zarUAta thAya che. zuM samabhirUDhanayanuM kArya pUruM thAya che tyAMthI evaM. bhUtanayanI zarUAta thAya che. sAte sAta nayane kartA-bhokatA bhAvamAM ghaTAvavAnA che.. je draSTi che te draSTinA cAra bhAva che......... (1) kartAbhAva (2) bhoktAbhAva (3) jJAtAbhAvI (4) draSTAbhAva. je drazyane joine draSTimAM kacchanI yA te ghaTanAnI asara draSTAne pahoMce te tyAM kartAkatabhAva ghaTADo. paraMtu je draSTi para drazyanI kazI asara draSTAne thatI nathI te tyAM mAtra jJAtA-draSTA bhAva le. gutA reyane jANe che. ya ta pharatAM rahe che. paraMtu jJAtA. te Ubho rahe che. jJAtA e dravya che. mATe jJAtAne arthAta, jenArAne jANa te svaprati varSanI satya dravyadraSTi che. ane te divya daSTi che. daSTi ane daSTA eka thaI avinAzIpaNAne prApta kare te sAdhanA che. "Nothing is produced nothing is distroyed but everything change it's forms." A dravyadRSTi che.. dravya nathI to utpanna thatuM ke nathI te nAza pAmatuM. je utpanna thatuM ane nAza pAmatuM dekhAya che-je utpAda ane vyaya dekhAya che te te dravyanA AdhAre ja dravyamAMthI-utpanna thata ane pAchA dravyamAM ja laya pAmatA te te dravyanA paryAya che. AthI te vItarAga sarvajJa tIthakara bhagavatee tripadI pharamAvatAM kahyuM ke "3aaaa racaya dhruva yuvataM ' ! kavya, te anAdi anaMta, anutpanna, avinAzI, svayaMbhU che. vyavahAramAM ApaNe ghAsane, dUdha-dahIM-mAkhaNa-ghI Adine gerasa padArthothI oLakhIe chIe, paraMtu ghAsane agara te dUdha-dahIM-mAkhaNa-ghIne mULa pudgala paramANu tarIke nathI nihALatA ghAsane ghAsa tarIke, dahIMne dahIM tarIke ane mAkhaNa - ghIne mAkhaNundhI tarIke ja jovAnI je ApaNI dRSTi che
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-89 ane 16-10-87 te paryAyadaSTi che. e ApaNI bhedaSTi che. jyAre sanakaeNli bhagavate te sa te puddagaladravya tarIke paNa jue che.. prabuddha jIvana kartA bhAkatAbhAvayukta jIvA padArthane tenA mULa astikAya rUpe jotA nathI. mATe ja ajJAna ane mehavaza te * kartAbhAva, bhokatAbhAva rAkhe che. kemake dravyadraSTi ( mULa draSTi abheSTi) na rAkhatAM paryAya draSTi (medraSTi) rAkhe che. ApaNe ApaNA AtmAne temaja anya jIvAne siddha svarUpe (paramAtmAnA svarUpe ) ke jIvAstikAya tarIke nihALatA nathI. tema acita (Da) puddagalane pudgala paramANurUpe jotAM nathI. ApaNAmAM A mULadraSTi-dravyadraSTi vartatI nathI te ja kartA-bhakatAbhAvanuM kAraNa che. ApaNAmAM dravyadraSTi nathI. ApaNe zradhA vyavahAra ane samaja paryAyathI che. tethI ja to tItha kara bhagavAnI dezanA paryAyArthi ka nayathI che. saMsAramAge temaja mekSamAge saMsArI jIvAnu je jIvana che emAM prayeAjana che ane tethI ja kArya-kAraNa bhAvA che. te mATe ja sAta nayeA che. mekSamAge sAdhanAmArge sAta naye e AtmabhAva mATenuM sAdhana che. jyAre saMsAramArge sAta no karyAM bakatAbhAve vicAra mATenuM sAdhana che. ApaNI icchAo, sakA, vikalpo, anubhave, kA ApaNe sAta nayAmAMthI tAravavAnAM che. sAta naye ApaNu kAya che. sAta naye ApaNI zakayatAo, saMbhAvanA ane savedanAe che. jyAM na gamanaya Adi upayogamAM--dRSTimAM vase che tyAM matijJAna che. nagamAdi naye. ApaNA jIvananA vibhAgarUpa che. sAta naya, saptabhaMgI, cAra kAraNa, pAMca kAraNa, cAra nikSe Adi sarve ApaNA jIvananA vibhAga che. ApaNuM jIvana te maya che. mATe te sarvane zAthI jANI svakSetre jovAnA-tapAsavAnA che. sAta naya yukata ApaNuM jIvana che. saptabhaMgI yukta ApaNI dRSTi che ane cAra nikSepA ApaNA vyavahAra che. ApaNe nayAne siddha nathI karavAnA; paraMtu nayeA dvArA ApaNA svarUpakAta siddha karavAnuM che. nayete sAdhana khatAvavAnA che. naya e sASya nathI para Mtu kriyA ane vikalparUpa sAdhana che. sAdhya tA nivikalpa'tA che. sAta nayA-mAtra dravya rUpa vizvanA padArthAMmAM nathI ghaTAvavAnA. paraMtu sAta naya jIvanu jIvana che ane tethI sat banavA mATenA mAga rUpa ene samajIne svanadraSTi ane bhAva mATe potAmAM sAte nayane ghaTAvavAnA che. sAta nayA dvArA, saptabhaMgI dvArA ApaNe AtmAne samajavAnA che. AdhyAtmika puruSa ha MmezAM AtmA kare che. jyAre paDitA zAstrA ane vAdavivAda kare che. jyAM sudhI paramAtmA na banIe tyAM sudhI ApaNe badhAya khATA chIe ema AdhyAtmika sAdhaka puruSo jaNAve che. jyAre paDitA potAne sAcA kahe che ane bIjAne khATA kahe che. sAta nayenI samajaNa meLavI sAdhanAkSetre jIve nagamanayathI eva bhUtanaya sudhI pragati karavAnI che. jyAre dharmAM TALavA, vilpenanA Agraha cheADavA mATe evabhUna nayathI UtaratAM UtaratAM na gamanayamAM AvI javAnuM che. ema karavAthI Agraha 2) 113 rahe nahi, sa Mdha' TaLI jAya ane vItarAgatA prati AgaLa vadhAya. saMsAra kSetre sAta naye zAnA mATe che ? jIvonA je kA~bhAvabhekatAbhAva che te samajavA mATe che. ane pudgaladravyanI sAmagrI bhAgayeAgya ane evA paryAyane pAme te mATe che, sAte nayA ApaNA jIvanamAM je kAraNakA'nI para parAo cAle che te darzAvatI avasthAe che. sAte nayA, sAta draSTi che. sAte naye e sAdhanA paNa che tema sAte nayA sAdhana paNa che. sAte nayA kAraNa--kAnI sthUla-sUkSma paraMparArUpa che. siddha avarathAmAM kAraNa-kAyanI paraMparAne abhAva che. dharmAstikAya, adyaritakAya, AkAzAstikAya ane siddha paramAtmAe je nitya pA~yane pAmyA che te saghaLAMne sAta naye ke cAra nikSepA anuparita rIte lAgu nathI paDatA. upayega svarUpamAM vItarAgatAnI prApti e samabharUddha naya che. jyAre kavalajJAnanI prApti e eva bhUta naya che. jo kaivalajJAnanI prAptinuM lakSya rAkhI tene sAya tarIke svIkArI sAdhaka sAdhanA kare te te na gamana. vyavahAranaya che. sapte nAnA ApaNe kartA chIe ane tenA betA chIe. sAte nayAnA ApaNe upayoga karIe tyAre te ApaNane kA rUpa ane che. vyakti potAnI vRtti pramANe, kartA--bhakatA- bhAva pramANe ane potAnA svAtha" pramANe judA judA nAna upayoga kare che. vanA A sAta dRSTA bhAve temaja jIvatA kartA-bhokatA bhAvane sAthe rAkhI jagatane samajIzuM te jagatanuM ravarUpa samajAze. jaiva ane zarIra pudgala dravya) e aMte bhinna bhinnavye che. te baMnenA sAMcAgika sabaMdha pravAhathI cAlyA kare che. sa yoga-sabadhA sarvAMdhA judA karI zakAya che. bAkI taddazya sabaMdha judA karI zakAtA nathI. jenu jJAna caitanya che tenu nAma AtmA che! AtmA ane jJAnane sabaMdha taddarUpa sabaMdha che. te kadI ekabIjAthI judA paDe nahi. [samaiga draSTAMta hIrAnI vI'TI, hIrA ane vIMTI judAM pADI zakAya. tapa draSTAMtaH setu ane tenI pILaSNu judAM pADI zakAya nahi.] sAte nayA dvArA AdhyAtmika sAdhanA thaI zake che ane potAnA svarUpane nivraNa karI zakAya che. arthAt vikArI ane vinAzI evA matijJAnane avikArI-avinAzI evA kaivalajJAnamAM pariNamana krI zakAya che. 'huM zarIra chu" ema kahIe chIe tene badale huM siddha svarUpa chu'-'ad trauArama' ema vicArIe te AdhyAtmika sAdhanA karI zakAya. maigamanayamAM jaDane cetana gaNAvI zakAya ane cetanamAM jaDanA AreApa-upacAra karI zakAya. huM zarIra chuM, jaDamAM cetanane Arepa hu siddha chuM, paramAtmatattvamAM AtmAne Aropa. ne gamanayathI bhUta ane bhaviSyane 'vata 'mAnarUpa mAnI zakAya che. jyAre kavalajJAnamAM te bhUta--bhaviSya aya vata mAnarUpa ja che mATe te kavalajJAna akAla eTale ke kAlAtIta che. naigamanayathI sakalpa karIe ke 'huM siddhavapu chu. 'hu brahmasvarUpa chuM- 'arUM mahAmi' ene sAce 'atha e che ke ApaNAmAM rahela asiddhapaNu-saMsArIpaNuM eTale ke dehabhAva ane dehAdhyAsa uttarAttara ghaTatA javA joie.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 114 - nagamanathI karelA te sa`kalpa sAtheA tyAre ke jyAre rAsa grahanayathI sarva jIvane-prANI mAtrane siddhasvarUpa-brahmasvarUpa lekhIe ane te mujabane teo prati vartAva karIe. naigamanayanA sakalpa bAda sa MgrahanayamAM brahmadaSTi-Atmavat sava bhUteSunu dRSTi sAdhakamAM AvavI joie. prabuddha jIvana 4. vahAranayamAM aAgaLa upara jevI daSTi ne gamanaya ane sagrahanayamAM karI che tevA vartAva AcaraNa jIvanamAM thavu huM joie. jJAnadaSTi pramANenI jJAnakriyA jIvananA pratyeka kSetre thavI joie. jIvamAtrane siddhasvarUpe mAnavA ane adhAmAM siddha bhAvane joine-1 sarva hajI tuM thA |'ne jIvanasUtra * anAvI jIvamAtrane duHkhI na karavA, ane temanAM duHkhAne dura ! karI tee sukha ane AnaMdane vede tevA yathAzakti prayatna - mumukSu sAdhaka kare tyAre naigamanayathI 'huM siddha svarUpa chu".te karelA saMkalpa ane saMgrahanathI mArI jema 'prANI mAtra siddha svarUpa che'nI sthApelI dRSTinu vyavahAranayamAM avataraNa thayuM kahevAya. jJAnAcAra dvArA niNaeNya karIe ke 'huM siddha svarUpa ' tene vyavahAranaya svIkAra tyAre kare che ke jyAre sva paratve game teTalI pratikULatA Ave chatAMya duHkhI na thatAM sAdhaka ravarUpAnaMdane vede ane satra sa kALe sava" prANIne petAnA jevAM ja siddha svarUpa samajI te sava prati sadhvartAva rAkhe. ethI AgaLa 'hu' siddha svarUpa 'ema Rjutranaya ane zabdanaya tyAre svIkAre ke jyAre mumukSu sAdhakanA vInarAgasa jJa--nivikalpa paryAyanI samIpatAnI prApti thai hoya. ane zabdanayathI AgaLa samabhirUDhanaya 'huM siddha svarUpI " e paryAyamAM huM sayAgI-siddha-sAkAra paramAtmA (13mu 14mu guNasthAnaka) chuM ke huM ayogI siddha-nirAkAra paramAtmA (arUpI-siddhAvasthA) chuM nA bhedane jaNAve che. aMte eva bhUtanaya 'huM siddha svarUpa cheM...'nA saMkalpane svIkAra tyAre ja kare ke jyAre mumukSu sAdhakane pragaTa siddha * svarUpanuM vedana hAya. padArthane eka dRSTithI jovuM tene naya kahevAya ane aneka nayathI te padArthane jo tene pramANu kahevAya. nayeAtA samuha tenu nAma pramANa ! 'vramIyatenenetipramALam' je vaDe pradA barbara jaNAya tene pramANa kahevAya. sAcuM jJAna thatAM sandeha, OM bhrama ke mUrtatA dura thAya che ane vastuvarUpa ThIka ThIka samajAya * che te jJAna 'pramANa' gaNAya che. naya aMza athavA dezarUpa adhurA hoya. pramANu pUNa hoya. pramANanA mukhya khe bheA pratyakSa ane parAkSa che. pratyakSanA khe bheda indriya pratyakSa ane mAnasa pratyakSa che. indriyapratyakSamAM paNa cakSu sivAyanI indriyA dvArA prApta jJAna prApyakArI che ! jyAre cakSuthI prApta jJAna aprApyakArI che kemake vastunA sayeAga sivAya cakSu dvArA jJAna thAya che. vyavahAra anubhavita pratyakSAne sAMvyavahArika pratyakSa kahevAya che. enA vaLI cAra je bheda che te avagraha, IMDA, avAya ane dhArA che. durathI vRkSa jevI UMcI vastu dekhAvI te 'avagraha.' pachI te mANasa che ke huM ? evA saMzaya thatAM vizeSa lakSaNA dvArA nizcayagAmI parAmaza thavA ke A mANasa hovA joie' 14 tA. 1-10-87 ane 16-10-8 te te 'prahA.' hA pachI pUrNa nizcaya cA ke 'A mANasa ja che. te 'avAya.' ane 'avAya' draDhIbhUta thavA arthAt kiMcitakAla TakI rahevA te 'dhAraNA.' A avagraha hiA--avAya dhAraNA pAMca indriyA ane mana ema thI thAya che. A laukika ke vyavahArika - sAMAvahArika pratyakSAthI judA prakAranuM pratyakSa je indriya tathA mananI apekSA rAkhatu nathI paNa mAtra AtmazakitanI apekSA rAkhe che. e pAramArthika pratyakSa kahevAya che.. tenA traNa bhede che. avadha, manaHpatra ane kaivala jJAna. avadhijJAna devA ane kaivala jJAna, avadhijJAna devA ane nArAne bhava pratyayI janmasiddha heAya che. jyAre manuSyo ane tiya yAne yama-niyamAdi guNAnA viziSTa sAdhanathI tathA prakAranI Atmazuddhi thaye prApta thAya che. ane manaHpayadha jJAna je Rjumati ane vipulamAMta ema e prakAranu che te viziSTa savita saMyamI mahAtmAne thAya che. jyAre kaivalajJAna e apratipAti pUrNa ane sthira nivikalpaka jJAna che. vAstavika paramArthi katAe mAtra kaivala jJAna ja pramANa jJAna che. chadmastha jJAna anupacarita pramANa jJAna nathI- anAdi anaMtane jonAruM-rUpI-arUpIne jonAruM kevala gAna anucarita pramANajJAna che. parokSa pramANanA pAMca bheda pADavAmAM AvyA . (1) smaraNa (smRti (2) pratyabhijJAna (3) tarka (4) anumAna ane (5) Agama (zAstra). smaraNa ane pratyabhijJAna;-anubhava karelI vastu yAda Ave te smaraNu che kheAvAI gayelI vastu jyAre hAtha lAge che tyAre 'te ja A !' evu... je jJAna sphure che te pratyabhijJAna che. smaraNa thavAmAM pUrve thayela anubhava ja kAraNa che. jyAre pratyabhijJAna thavAmAM anubhava ane smaraNa ane bhAga le che. 'te ja A !' mAM 'te ja' bhAga smaraNarUpa che ane A' bhAga upasthita vastu dekhavArUpa anubhava che. A anubhava ane smaraNu e baMnenA sahayogathI pedA thatuM 'te ja thyu !' evuM sa`kalitajJAna 'pratyabhijJAna ' che. e pratyabhijJAna ne vaLI khe peTA bheda sAdazya (sAlakSaNya) pratyabhijJAna ane vaisadazya (vailakSaNya) che. tarka ane anumAna : anumAnamAM vyAptijJAnanI jarUra che. vyApti' eTale avinAbhAva sabaMdha athavA niyata sahacaryAM. jenA vagara jevuM na hovuM tenI sAthene tene te prakArane sabaMdha te avinAbhAva saMbaMdha. dAkhalA tarIke agni vinA ghUmanu na hovuM e prakAranA agni sAthenA ghUmano sabaMdha che. A vyApti sabaMdhamAM dhUma agninA vyApta che jyAre agni vyApaka che. Apya (dhUma)thI vyApaka (agni)nI siddhi thatI-anumAna thatu hovAthI vyAkhane 'sAdhana' ke 'hetu' kahevAmAM Ave che. ane vyApaka (agni)ne sAkhya kahevAmAM Ave che. jyAM sAkSya ane sAdhana banne paraspara sarakhI rIte vyAkhatA hoya tyAMnI vyApti samavyApti kahevAya. jemake rUpathI rasanuM athavA rasathI rUpanu anumAna karI zakAya che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 5 prabuddha jIvana tA. 1-10-87 ane 16-10-87. 115 gAyuM che ke..... "naya nikSepe re jeha na jANIe 'jahAM prasare na pramANa.' je padArthanuM astitva che tenuM kArya che. te jJAnane viSaya paNa che temaja saMsArI jIvanA anubhavane paNa viSaya bane che. je padArthanuM astitva nathI tenuM ke kArya nathI. jJAnane te viSaya paNa nathI ane jIvanA anubhavane paNa viSaya nathI. jyAre naya e jIvanuM jIvana che. je indriyethI atIta thayAM che teo jema rAga- SathI para vItarAga che ema Indriya janita sukhaduHkhathI paNu para evAM pta-pUrNakAma AnaMda svarUpa che. AdhyAtmika sAdhanA pAmavA mATe sAta ne samajavAnA che. zarIramAM jema Atmabuddhi karI saMsArabhAva karIe chIe tema AtmAne paramAtmA mAnIne nirAvaraNa banI svayaM paramAtmA thavA mATe sAdhanA karavAnI che. naya tathA syAddavAdane artha mAdhyasthatA-udAratA-vizALatA che. ane mAyasthatA-udAratA-vizALatA vinA vItarAgatA saMbhavita nathI. sahu keI nayavAda-sTAdvAdane samajI vItarAgatA prati vikAsa kare evI hArdika zubhakAmanA ! -saMkalana: sUryavadana ThAkaradAsa jhaverI vyApti takathI niNIta thAya che. dAkhalA tarIke dhUma agni vinA heta nathI. dhuma che mATe agni hovo joie. kAM te kAryathI kAraNanuM anumAna thAya ke pachI kAraNathI kAryanuM anumAna thAya. ahamacI, AgrahathI, bIjAnI parIkSA karavA ke pitAnI paMDitAnuM pradarzana karavA yA te sAmAne utArI pADavA AdinA irAdAthI prazna pUchavAmAM Ave ke tarka karavAmAM Ave te te kutakamAM jAya. anumAna praganA keTalAka namUnA A pramANe che: (1) amuka pradeza agnivALe che, dhumADe hovAthI. (2) zabda anitya che, utpanna thato hovAthI. (3) vIjaLI thAya che mATe varasAda thavA joIe. () rehiNI Ugaze, kRtikA UgyuM che mATe (5) amUka phaLa rUpavAna che mATe rasavAna hovuM joie.ityAdi. Agama pramANa:-je zrata hoya paNa daSTa na hoya te te AgamathI mAnavuM joIe. dAkhalA tarIke meru parvata. buddhithI agamya hoya tene paNa Agama (zAstra)thI mAnavuM joIe. dAkhalA tarIke samaya, nigadanA svarUpa ityAdinI vAte. aMza ane nIce pramANathI viruddha na javuM joIe. pramANane anurUpa naya hovo joIe. dunaya, kunaya, nayAbhAsa e pramANuthI viruddha hoya che. prastuta naya sivAyanA anya nayane apalApa karyA vinA ekeka nayathI padArthanA ekeka bhAgane jANu athavA eka nayathI padArthanA eka bhAgane jANo. padArthanA anya dharmone a5lApa karavA te nayAbhAsa che.' pramANa-prameya ane pramAtA eTale ja jJAna-ya ane jJAtA. vAstavika pramANa je kaI hoya . te jJAna ja che. arthAta jJAna ja pramANa che. ane emAMya mAtra kevalajJAna ja pramANabhUta che. kemake kevalajJAna koI anya eNmANa vaDe pramANita nathI. kevalajJAna vayaMsiddha ane saMvedya che. jANe kevalajJAna sivAyanA pramANe anya pramANu vaDe pramANita che. bIjA pramANu bAbata te evuM bane che ke varatu joIe kAMTha ane ramaraNa karIe kAMI dAkhalA tarIke sapheda sADalA paherela mahilAvaMdane jotAM ramaNa kokanA maraNanuM thAya. ahIM dazya ane smaraNa judAM che. kevalajJAna sarvapramANa che kemake kevalajJAna te sAkAra, nirAkAra, ekAkAra, sarpAkAra ane zUnyAkara che. mATe ja svayaMsiddha che. kevalajJAna, vizeSa upayoga hovAne kAraNe sAkAra che; amUrta hovAne kAraNe nirAkAra che, sarva kAMI sarva guNaparyAya sahita 'kevalajJAnamAM pratibiMbita thavA chatAM kevalajJAnI svarUpa ramamANu ja rahe che temaja kevalajJAna sAdi-anaMta enuM e ja ane evuM ne evuM ja rahetuM hovAne kAraNe ekAkAra che; sarva kAMI tenI sarva guNa paryAya sahita yugapada pratibiMbita thatuM hovAnA kAraNe sarpAkAra che ane sarvAkAMI tenA sarva guNa paryAya sahita kevalajJAnamAM pratibiMbita thavA chatAM kevalajJAnInI vItarAgatAne ke kevalajJAnane tenI kaI asara thatI nathI tethI zUnyAkAra che. kevala jJAna ja pramANa che e saMdarbhamAM bhagavAna mahAvIra svAmIjInA stavanamAM avadhuta yogIzrI AnaMdaghanajI mahArAje prabuddha jIvana aMge sUcanAo . * "prabuddha jIvana"mAM sAmAnya rIte kAvya, vArtA ane nATaka ityAdi levAtAM nathI. dharma, adhyAtma, tattvajJAna, sAhitya, samAja, rAjakAraNa, arthazAstra, vijJAna, Adi jIvananAM vividha kSetra ane viSaya paranA lekhene A patranA gheraNa anusAra sthAna apAya che. * pragaTa thatA lekhane yogya puraskAra ApavAmAM Ave che. * lakhANa sArA akSare phUlaskepa kAgaLa para zAhIthI eka bAju lakhAyeluM hovuM jarUrI che. asvIkRta lakhANa pAchuM mekalAtuM nathI. tethI lekhakoe lekhanI eka nakala pitAnI pAse rAkhavI. TapAlamAM ke anya kAraNe guma thayela lekha mATe ame javAbadAra nathI. + viSayonuM vaividhya ane pRSThasaMkheDAnI maryAdA jALavIne lekhe pragaTa karavAmAM Ave che. lekha kayAre pragaTa thaI zakaze te ekakasa jaNAvavAnuM muzkela che. * prabhuddha jIvanamAM pragaTa thatA lekhamAM rajU thatA vicAre te te lekhakenA che. "prabuddha jIvana'nA taMtrInI ke zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI te vicAra sAthe sahamatI hovAnI javAba dArI raheze nahi. * lekha mokalavAthI mAMDIne vyavasthA aMgene tamAma ( patravyahAra 'saMdhanA kAryAlayanA saranAmA para karavA vinati. -- taMtrI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA 1-10-87 ane 16-10-87 mahAmAtya vastupAla racita stotro DA, bhegIlAla ja saDesarA - Abu ane giranAra uparanAM suprasiddha jaina maMdira eka viziSTa racayitA tarIke dekhAya che. te A temAM bAMdhanAra, mahAmAtya vastupAla ( sabhya vikramane 13me sai ) ApaNe ene uttama Urmikavi tarIke joIe chIe. enAM eka nipuNa rAjapuruSa ane kAryadakSa maMtrI hatA, eTaluM ja cAreya stotra bhakitabhAvathI pariplAvita che e sAthe sAhityika nahIM paNa te vidyAkalAno AzrayadAtA hatA ane svayaM paNa zailI upara paNuM kartAne kAbU e vyakta kare che. be traNa saMskRta bhASAne eka noMdhapAtra kavi hatA. enI kRtiomAM udAharaNa joIe. "AdinAtha tetramAM kartA pitAnA mane - "naranArAyaNana dA nAmanuM saMskRta mahAkAvya che. jemAM nara ane Ama vyakta kare che : . nArAyaNa-arjuna ane zrIkRSNanuM vataka parvata upara paribhramaNa saMsAravyavahAratA ratima'ticyAvayaM kartavyatA tathA ajune kareluM subhadrAnuM haraNa-e vidhya varNavela che. vAtImApadAya cinmayatayA traimokyamAMmokaran mAgha kavinA "zizupAlavadhanI zailIe racAyeluM A kAvya zrIzatrujayazaibhagahavaguhAmadhye nibaddhasthitiH saMskRta mahAkAvyamAM gujarAtanuM eka viziSTa arpaNa che. zrInAmeya kadA lAmeya galiMtajJeyAbhimAnaM manaH A uparAMta vastupAle cAra saMskRta te racyAM cheH arthAta saMsAra vyavahAramAMthI prIti pAchI kheMcI laIne, (1) AdinAtha stotra : pahelA tIrthaMkara AdinAtha kAmakAjanI vAta daine, cinmayapaNe tralekTanuM Alekane karIne, athavA RSabhadevane uddezIne lakhAyeluM 12 zlekanuM A staMtra zatruMjaya parvatanI ekAda guphAmAM sthiti karIne, he nAbhinA putra, che. A stotrane "manerathamaya' kahyuM che, kema ke dhArmika ane RSabhadeva! mArA manane huM abhimAnarahita kyAre banAvI zakIza? AdhyAtmika viSayo paratve pitAnA UMDA mArathe vastupAle AsthaM kasya na vIkSita ? kava na kRtA sevA 1 na ke vA stutA : ? temAM vyakata karyA che. A stotranA chellA zlekamAM kavi pitAne tRSNApUraparAhatena vihitA keSAM na cAmyarthanA 1 / / ke "gujara cakravatI saciva' kahe che.. . tat kAtara . vimArinanavanIvavaiduma , , , - (2) neminAtha stotra : bAvIsamA tIrthaMkara neminAthane tvAmAsAdya kyA kadarthana miya mUyo'pi nAI sahe // uddezIne lakhAyeluM A 10 zlekanuM ratetra che. A tetrane ( arthAta kenA. meM sAme nathI joyuM ? kayAM sevA nathI aSTaka paNa kahevAmAM Ave che, kAraNa ke kharuM stotra karI? konI stuti nathI karI ? tRSNAnA pUramAM aTavAine kAnI te ATha glaeNkamAM ja che, jyAre bAkInA be zlekamAM abhyarthanA nathI karI ? he trAtA ! vimaladri-zatruMjayArUpI kartAe pitAne paricaya Apyo che. emAM (zleka 9) nandanavanamAMnA kalpavRkSa ! tane huM kayAre prApta karIza? ane mArI kavie pitAne "zAradAma-sUnuM" arthAt sarasvatIne dhamaMputra kadathanAne kyAre aMta Avaze? kahyo che. ane neminAtha tetra'mAM kavie kareluM neminAthanuM (3) aMbikA stotra :- tIrthaMkara neminAthanI gauravazALI varNana jue- ' zAsanadevI tathA vastupAla je jJAtine have te prakhyATa jayatyasamasayamaH / zamitamanmathapAbhavo piravADa jJAtinI kuLadevI aMbikAne uddezIne lakhAyeluM mavAyadhimahAtariduritadAvapAyogharaH // A 10 zlekanuM stotra che. A paNa, kharuM jotAM, tapastapanapUrvadika kaluSapharmavallIgajaH / "niminAtha tetranI jema, aSTaka ja che, kAraNa ke temAM samudravijJayAgAstrimuaaujanma il (zleka 1) zlekamAM bhakta upara anugraha karavA mATe devIne prArthanA arthAt asama saMyamavALA, manmayane zAnta karanAra, bhadadhi che ane 10mA zlekamAM kartAne ullekha che emAM aMbikAne mATe mahAna nAva, pAparUpI dAvAnaLa mATe medha, tArUpI sUrya himAlaya para avatAra lenAra" ane "hemavatI' (zleka 1), mATe pUrva dizA samAna ane kaluSita karmavallIne nAza karavA 'kuSmAMDI' (zleka 2, 3, 4), 'puruSottama vaDe sanmAnita' (zleka mATe gaja samAna, tribhuvananA eka mAtra cUDAmaNi, samudravija6) ane vaLI sarasvatI' (zleka 9) evAM vizeSaNa vaDe yanA putra (neminAtha) jaya pAme che. varNavelI che. e batAve che ke pAchaLanA samayamAM devatAviSayaka jaine mAnyatAo upara brAhmaNa dharmanI paNa keTalI asara thaI hatI. saMgha dvArA be netrayajJa (4) ArAdhanA: 10 zlokanuM A sAdu vairAgyamaya * saMghanA Arthika sahayogathI zrI vizvavatsala auSadhAlaya kAvya che, temAM saMsAranI kSaNabhaMguratAne ane ekamAtra taraNe ane zrI bhAla naLakAMThA prAyogika saMgha-guMdI dvArA gujapAya tarIke dhamane nideza che. ene eka zleka (na taM rAtamAM sANaMda tAlukAnA mANakola gAme ravivAra, tA. 1lI sukRtaM krikrir satAM haMmaragovita) ApaNane 'prabaMdhaci tAmaNi', navembara, 1987nA savAre 9-00 vAge netrayajJa javAmAM prabandhaza" ane purAtanaprabandha saMgraha' maLe che. ane tyAM e AvyuM che. A kAryakramanA pramukha che. ramaNalAla cI. zleka, vastupAla maraNapathArIe paDele che e prasaMge tenA zAha, uddaghATaka zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha ane atithimukhamAM mukAyela che. prabanamAMnA A prakAranA ullekhane vizeSa zrI zAMtilAla bAvacaMda gAMdhI che. aitihAsika satyane adhAra hoya ema jaNAya che, kAraNa ke * kaDoda haripurA vibhAga velaphera esAyaTI saMcAlita zrI "ArAdhanA'nA chellA kartA AhArane tyAga karI zAntithI dAdara gAMdhI hospiTala dvArA ane zrI muMbaI jaina yuvaka maraNane bheTavAne nizcaya kare che. "ArAdhanA" e ghaNuM karIne saMdhanA Arthika sahayogathI surata jillAnA kaDoda khAte vastupAlanI chellI kRti che. zanivAra, tA. 7mI navembara, 1987 nA savAranA 9-00 naranArAyaNanaMdamAM vastupAla mahAkAvyanA sAhityaprakAranA vAge netrayajJa yojavAmAM AvyuM che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-87 ane 16-10-87 prabuddha jIvana 17 aTalAka sarjI 1 prA ma . aA robarTa penorena ane kavitA " " ' . . . . . ' ; ' - C Do. pravINa darajI - .. ' '' kavitAnA zokhIne amerikana kavi. baTa penorenanuM na thaI zakayo. pariNAme huM vAnDarabilTa vizvavidyAlayamAM nAma jarUra sAMbhaLyuM haze. jIvananA ATha dAyakA vItAvI cUkelA joDAyA. ahIM aMgrejI vibhAgamAM asAdhAraNa pratibhAvALA A saja ke kavitA uparAMta navalakathA, vivecana, vagere kSetramAM ' jahona krovarensama jevA zikSaka hatA, te elena TeTa jevA paNa mahattvapUrNa pradAna karyuM che. rebaMTe penane mAtra uttama - keTalAka tefsvI vidyAthIo paNa hatA. ', ' :: _}}.!!": kavitA ApI che. eTaluM ja nahi, uttama kavionuM dhaDatara dakSiNanI A pradeza mATe prathama vizvayuddha . paNa karyuM che, ne uttama kavitAne pAmavAnI cAvIo paNa vakhatanA A divase save rIte ucATabharyA hatA. badhAM ja 'zIkhavI che. Avo prabhAvaka sarjaka aMdara kevI mathAmaNa kSetromAM-vRtti valaNamAM-praznoM ja prazno hato. paNe kramazaH ri anubhavatA haze arthavA, te kayAM paribaLee tene ave sthiti pachI badalAya che ane sAcI dizAmAM paNa keTalIka gati mahAna sarjake batAvyuM hazee jANavAnI mAnavasaheja vRtti * thatI jovAya che. * : ': : !- $ ' ': ': . . . . . ApaNAmAM rahI hoya che. virena jevA bahumukhI saja ke mATe : - mAruM prathama kAvya prasiddha thayuMhuM sattare pahoMce tyAre te khAsa ahIM enA je zabdomAM enI lAkSaNika, pratibhA vandarabilTamAM hatA. tyAre siTIjhana miliTarI TreIniMgamAM huM vize thoDIka vAto karIzuM . . . : : dAkhala thayA hatA. keTalAMka nakalI yuddho ame tyAre laDyA hatA, - kavitA vikAsa pAmatA jatA mArA jIvanane ja eka bhAga ane kalAko sudhI rAIphala reMja upara paNa kAma karyuM hatuM. hatI. mArA pitA eka nAnA gAmaDAmAM vepArI hatA ane A vakhate puSkaLa samaya phAjala maLatA hatA. vaLI te samaye kaTukImAM eka rathAnika beMka calAvatA hatA. bALake sAme prakaTa thatA eka sAmayikamAM. dara ake lakhavA mATe paNa nidararoja teo meTethI kavitAo vAMcatA. marAM mA paNa e ganA aMte mane kahevAmAM AvyuM, meM te mATe hA pADI. dareka prakAre ja kavitA vAMcatAM. unALe gALavA mATe dAdImA pAse kAvya kevI rIte jagyuM, e vize paNa mAre kahevAnuM AvatuM. jato tyAre te paNa kavitAnI paMkitao mane saMbhaLAvatAM. : ghaNIvAra vAstavika prasaMgamAMthI kaIka pati pharI Ave amAruM dhara hakIkatamAM, pustakethI ubharAtuM hatuM. 9. . che. mAtA sAthe jovelI eka smazAnayAtrAne prasaMga varSo pachI - eka divase puratAnA gheDamAM, dIvAlane cIpakelI, kALA .. kavitAnuM nimitta banyA hatA. ekavAra baMkiMjalA rastA uparathI 'pUThAmAM baMdhAyelI eka vicitra paDI maLI AvI. e pasAra thatA hatA tyAM ja lagabhaga mane aDIne susavATAbaMdha amerikAnA kavio' nAmanuM pustaka hatuM. e khAlIne joyuM eka tetara cAlI gayuM ne AthamatA sUryamAM UDIne -kAMka te emAM mArA pitAjInI chabI hatI. bAvIseka varSanI uMmarano, - adazya thaI gayuM. keTalAka divasa pachI A banAva kavitAmAM temanI bharajuvAnIne e pheTa hato ane enI sAthe emanAM pariNamyo. keTalIkavAra keIka vAkyakhaMDa ke ukita AvI maLe, DAMka kAvyo emAM chApelAM hatAM. meM tarata e purataka laIne . 1. ene keI artha paNa na nIkaLe chatAM pAchaLathI kAvya-sarjanamAM pitAjIne batAvyuM. emaNe te te mane ApI de ema kahIne e ghaNI badhI rIte upayegI bane. ghaNIvAra dUra sudhI taravA purataka mArI pAsethI laine cAlatI pakaDI. pachI e pustaka ja. are paNa AvA ghaNuM vicAro Avato. e badhA pharIthI jovA ja na maLyuM. emaNe jyAre kAyadAne ane hajAre vicArone magajamAM saMgharI rAkhuM chuM ne pachI ene grIka bhASAno abhyAsa Adaryo hato tyAre e racanAo jAtathI alaga karIne udhaDavA dauM chuM. lagabhaga badhAM ja kAvyo saI hatI. AtmavRttAMtanI suvAsa laIne ja kaIka ne kAki rIte AvatAM temaNe kayAreya kavitA vize mArI sAthe vAta hoya che, citramAM paDelA prasaMge enI rIte varSo pachI paNa karI nathI. paNa ekavAra koI eka sAmayikamAM mArI kavitA khUle, kayAMka, kaI rIte e badhuM joDI Ape, sajI dekhI haze tyAre mIThI Takora karI hatI. meM e kAvyanI nIce Ape ApameLe. 'penorena' zabdomAM sahI karI hatI. emaNe tethI kahyuM, "e eka arthamAM dareka kAvya eka pratIka che. sarjaka ke bhAvakane pUruM nAma nathI. zuM tane robarTa nAma pasaMda nathI?" meM kayAreya abhipreta che enA karatAM paNa e kaMIka vadhu artha dharAve che. ekaluM 'panarena" lakhyuM nathI. jo ema na hoya te kAvya tarIke enuM astitva ja na Take. pachI, e lagabhaga eMzIe pahoMcyA haze tyAre pILA raMganA bhAvakamAM rahelA enA pitAnA kAvyane jagavI Ape e TAipiMga kAgaLanA dhaMdhAmAM huM paDayo. e arasAmAM, jUnA . saMketa kavitAe banavAnuM hoya che. kAgaLa upara 'Ara.epha. Dabalyu'nI TUMkI sahI sAthe lakhAyelI pachI eka lAMbA gALA sudhI, eTale ke 1940thI temanI keTalIka kavitAe mane maLI AvI. AraMbhIne 1950 sudhInA varSomAM, meM lagabhaga kavitA lakhavAnuM kavi thavAnuM mArA manamAM ja nahotuM. mAro irAdo te baMdha karyuM, mAtra apavAdarUpe "bradharsa Tu che gansa e eka ja dAdAjIne pagale lazkarI aksara thavAne hate. naukAdaLanA kAvya thayuM hatuM. A varSomAM huM kathAsAhityanA lekhana tarapha adhikArI thavA mATe enAlIsa temaja merIlenDa paNa gayo vaLI gayo hate. hatA. kogresamena taraphathI nimaNUka mATenuM te aMge vacana paNa e pachI meM lagna karyA. panI sAthe ghaNo badho samaya maLyuM hatuM. paNa eka akasmAte DAbI AMkhamAM paththara vAgatAM, pachI te ITAlImAM vItAvya. sattaramI sadImAM meTA pAyA upara aksara mATenI jarUrI evI zArIrika kasoTImAMthI huM pasAra - naSTa thayelA lazkarI killAo vize, game te kAraNe, paNa mArI
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtuM nathI kahevAmAM ane prabuddha jIvana tA. 1-10-87 ane 16-10-87 panIne tenI meTI jANakArI hatI. tyAM paNa ame amare duniyAnI vArataviktA have e thaI paDI che ke zikSaNamAM jIvavuM dha saMsya vyatIta karyo, sAgarakAMThAnA evA killAmAM. jiMdagI ke bhulAI gaI che ke naSTa thaI gaI che. bharapUra AnaMdanuM rUpa che, evuM tyAre huM pratIta karatA hatA. - koMgresanA eka TharAvathI lAIbrerI opha koMgresamAM "kansalTanTa ame pUThe eka varSa rahyAM. amArI putrI paNa e ina poeTrI'nI jagA UbhI karavAmAM AvI che. Aje ene daramyAna eka varSanI thaI gaI hatI. sAgarakinArAnA kema te zIkhavADatuM nathI athavA te jIvanane kevI rIte ghaDavuM A killAmAMnA nivAsa daramyAna kayA prakAranI lAgaNIo thaI te batAvAtuM nathI. paMDanA ghaDatara mATenI AkhI bAja ja jANe AvatI hatI, tene huM samajI zakatA nahotA. paNa meM A "pieTa lerIeTa' kahevAmAM Ave che. A hoddo eka jAtanI sthaLa vize kAvya lakhavAno prayatna karyo. e vakhate mArI A nekarI-dhaMdhe che. meM paNa 1944 ane 1945mAM e hoddo nAnI dIkarIne tyAM eka jUnA, lehI chaMTakAyelA paththara pAse, bhagavyuM che e jagA mATe huM bIje hate. UibhI rahelI joI. basa, pachI te eka ja divasamAM meM 'sirikA' - lekee mane pUchyuM ke, "AvI jagA kavitA mATe kaI kiAvya lakhyuM seneTane ghaTa dharIne e racanA banI AvI hatI. rIte phaLadAyI banI zake?'-mane khabara nathI ke te upayogI banI ne meM ekAeka temAMnI eka seneTa paMkitane teDI ane e zake ke kema? AvAM kaI kSayethI amerikana samAjanI prakRti te peluM kAvya AkhuM ne AkhuM vananI jema sarI AvyuM. na badalI zakAya. ethI kavitAnI AsvAdakriyAmAM parivartana e kSaNathI, kavitA lakhavAnuM meM kharekharuM zarU karyuM, pachI thaI zakatuM nathI ke kavitA vadhu mahatta pAmaze em paNa nathI. tio kavitAnA paMdareka saMgraho prakAzita karyA. prazna enAthI paNa vadhu UMDe samAjanA mULamAM paDela che. kavitA samagra cetanA dvArA 'phIla" karavAnI vastu che. - pahelAM karatAM kavitA have vadhu vaMcAya che. sArAM, rU5kaDAM elekajhAnDaranuM eka kAvya le. e kahe che tema, "ApI prakAzane thAya che. keTalAka evAM pustaka kharIde che, keTalAka aparAdhI puravAra thaye ne phAMsIe devAye.... kAraNa ke jayurInA ene vAMce paNa che, paNa teo kharekhara zuM vAMce che? mANasa bIjA divasanI kaMTALAbharI bara sudhI besI zake jyajanaka bAbata e che ke ghaNI badhI nabaLI kavitAo lakhAya che te prazaMsAya che. jemsa DIkI, ricArDa tema nahatA. temane baranuM khANuM levAnI IcchA paNa hatI. ebarahATa, ricArDa vIlsara ane evahIsa jevA keTalAka paMkita kaMika AvI hatI : "kaMgALa mANasane sUpa devAyo sArA, juvAna kavione meM hamaNAM vAMcyA. paNa AgaLanI sadImAM jethI jayurInA mANaso bhejana laI zake. A paMkitanI AkhI ejharA pAuDake TI. esa. eliyaTamAM banyuM che tema, ApaNA gati talavAranI aNInI jema, ApaNane khUMpI rahe tevI che. AjanA samayamAM kAvyasarjananA kendramAM kazuM kAntikArI lAgatuM ApaNA zarIrane ekadama je spazI rahe che te ene nathI. potAnA pUrvasUrionA karatAM eka bhinna evA judA ja artha che. kalpana vagerenuM bIju anubhavavizva paNa kavitAmAM vizvane AjanA kavine anubhava che te paNa! eliyaTa ke hoI zake. paNa pAyA rUpe ApaNane jamaiyAnI pAunDanA kAvya vizenA sarvasAmAnya abhiprAya sAthe huM saMmata mAphaka khUMpIne je anubhava karAve che e vAta kavitAmAM thatA nathI, paNa temaNe samAja ane bhASA vaccenA saMbaMdhane mahatvanI che. meTA bhAganA mANase A vastu samajatA je mULabhUta vibhAva rajU karyo hato. tenI sAthe huM saMmata chuM. * nathI. te te ema ja mAne che ke kavitA eTale badhuM sundara, 'prabuddha jIvana' aMge sundara. , kavitA to jIvana che, eka marmaspazI anubhava che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTra, AjIvana ane kAvya samajavAnI sAcI yukti e che ke kavitA pitAnI vArSika sabhya, zubhecchake, "prabuddha jIvana'nA grAhake ane jAte vAMcavI jethI tenA vAcananI sAthe racanAne ApaNe sAMbhaLI cAhaka, lekhaka-mitro ane vividha saMsthAonA karthakartAone paNa zakIe. zabdane kazuM kahevAnuM nathI. zabdanI samagra namra araja che kehalacala snAyuo dvArA ja siddha thatI jaNAze. mAre e jovuM (1) prabuddha jIvanamAM koIpaNa dhaMdhAdArI peDhI ke koIpaNa che ke e kevI rIte AsvAdAya che, kevI rIte snAyuonuM nATaka sAmAjika, dhArmika vagere prakAranI saMsthAonI koI paNa jAhera racanAne "phIla' karAve che, aMdarathI halAvI mUke che. bhASA mAtra khabara (Advertisement ) levAmAM AvatI nathI. kAgaLa uparanI saMjJA nathI. enuM kAma kazuMka saMbhaLAvavAnuM che (2) "prabuddha jIvana'mAM zrI muMbaI jena yuvaka saMdha sivAya je avAja ApaNA zarIrane pelA bhAvanmatanI pratIti te anya kaI saMsthAnA kAryakramanI vigate ke samAcAra karAve ja sAthe ApaNI najara sAme ene jIvatu-jAgatuM- (Anouncement) levAmAM AvatAM nathI. dekhAtuM karI mUke. ethI ja kAvyane punaH punaH yAda karavuM (3) prabuddha jIvanamAM "saMdha' sivAyanI anya koI joIe, meDha karavuM joIe ne moTethI tene pATha kare joIe. saMsthAonA thaI gayela kAryakramanA ahevAla pragaTa karavAmAM kAvyasamaja mATe e saithI vadhu mahattvanI bAbata che. AvatA nathI. jyAre huM zALAmAM hatuM, tyAre kAvyanA AvA mukhapATha (4) anya keI paNa saMsthAo mATenI dAnanI apIla upara guNa ApavAmAM AvatA hatA. vAnDarabilTamAM, aMgrejInA chApavAmAM AvatI nathI. abhyAsakramamAM mAre eka satramAM pAMca jeTalI paMkitao (5) sAmAnya rIte kaI paNa vyaktinI aMgata siddhionA meDhe karavAnI AvatI hatI. Aje ApaNA yuvAnone AvuM samAcAra levAmAM AvatA nathI. (apavAdarUpa saMjogomAM - kazuM kahevAmAM AvatuM nathI. yela yunivarsiTImAM apakAya kayavAhaka samiti tene nirNaya laI zake che.) daramyAna seminAramAM vidyArthIone huM acuka AvI paMkitao (6) "prabuddha jIvanamAM ciMtanAtmaka lekhe ApavAmAM Ave : balavAnuM kahete. eka ja vakhata mane evI vyakita maLI hatI, che; eTale vyAkhyA vagerenA ahevAle lekhanA svarUpanA . jeNe AvI paMkitaonI paMktio mane saMbhaLAvI, Adhunika haze ane 'prabuddha jIvana'nA dharaNane anurUpa lAgaze te ja 1 juvAniyAne kavitA vize zIkhavAnI koI taka ja maLatI nathI. svIkArI zakAze. li. maMtrIo
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 -- - 1. -10-97 ane 16-10-87 prabuddha jIvana mahAdevI varmA * maMju DagalI hindI sAhityanAM sarvAdhika pratibhAvAna kavayitrI ane yuga maLyuM ke guru mahArAjane strInuM mukha paNa na jovAnI pravartaka gadyakAra mahAdevI vamAMe sAhitya uparAMta strIkeLavaNI, pratijJA che. bauddha guruonI strIo pratyenI upekSAvRtti samAjasevA ane rASTrajAgRtinA kSetre AgavuM pradAna karIne mahAdevIthI sahana na thaI ane bauddha sAdhvI thavAnI temanI bahumukhI pratibhA paricaya karAvyA che. traNeka varSa pahelAM cchiA para ja paDado paDI gaye. ane e ja mahAdevIe gAMdhIjI temanA "yAmA' kAvyasaMgrahane jJAnapITha pAritoSika enAyata thayuM pAsethI kamaganI dikSA grahaNa karI. nAnapaNathI ja gAMdhIjInA tyAre zrImatI thecaranA haste e svIkAratI veLA temaNe kaheluM: saMpakamAM te hatAM ja. dikSAvALA prasaMga sAMbhaLI gAMdhIjIe "kavitA mAnavamananI AbehavA badalavAnI samartha zakita dharAve kahyuM: "tArAmAM te zakita che, tAre bahenone bhaNAvavAnuM kAma che...sneha, samatA, samAnatA, baMdhutva ane mAnavagaurava vinAnuM upADI levuM joIe." A zabdae camatkArI asara karI. -jIvana mAnavajAta mATe vinAzakArI banaze." strIzikSaNanuM kAma karavA teo saMkalpabaddha thayAM.' ayApanakArya AraMbhI dIdhuM. ' . ' ' mahAdevIne janma 1907nI cAvIsamI mArce, hoLInA tahevAranA divase uttara pradezanA kAkAbAdamAM thayeluM. emanI teo ema. e thayo ke tarata ja, 25 varSanI uMmare kAyastha jAtimAM dahejanA DarathI dIkarIne janmatAM ja dUdha pItI prayAganI mahilA vidyApIThamAM AcArya tarIke temanI nimaNuku karI devAno rivAja hovA chatAM A kuTuMbamAM 200 varSe eka thaI vidyArthinIomAM AtmavizvAsa ane kalA pratyenI dIkarI jIvatI rahevA pAmI eTaluM ja nahi, ene uchera paNa lADa- abhiruci jagADavA sAthe emaNe je paDakAra rUpa kArya karyuM pyAramAM thaye.emanA dAdAnI durgAmAtA pratyenI AsthAne kAraNe nAma e hatuM ucca zikSaNanA kSetre mAtRbhASAne mAdhyama banAvavAnuM. mahAdevI paDyuM.vidvAna pitA goviMdaprasAdanI kALajIbharI dekharekha aMgrejInuM varcasva jyAre pUrabahAramAM hatuM tyAre hindIne mAtRnIce mahAdevI citra, saMgIta, hindI, urdU ane aMgrejI bhaNavA bhASA banAvIne bahene mATe ucca zikSaNanAM dvAra khelI ApyAM. lAgyAM. mAtA hemarAnIdevInA bhakitanikaThAvALA sarakAre temanAmAM saMgIta ane bhajanane rasa jagADo ane 6-7 varSanI A ja saMsthAmAM mahAdevI 1960mAM vAIsa cAnselara nimAya. sADAcAra dAyakA avirata eka ja saMsthAmAM niSThApUrvaka uMmare ja nAnI kavitAo ane joDakaNAM racavA gyAM. meTrika thatA sudhImAM te e tejasvI vidyArthinIe ghaNAM kAvyanI kAyarata rahI mahAdevI zikSaNanA bhekhadhArI banI rahyAM racanA karI nAkhelI. 1932mAM saMskRta viSaya sAthe ema. A vidyApITha pUratuM ja emanuM ja emanuM zikSaNakArya e.mAM prathama vargamAM prathama AvyAM tyAre temanA be kAvyasaMgraho sImita nahatuM. alAhAbAdanI AjubAjunAM gAmaDAMomAM prakAzita thaI cUkyA hatA ane kavi tarIke sArI prasiddhi paNa jaI, tyAMnAM bALakone bhegAM karI kathAvArtA kahevI, akSarajJAna maLI cUkelI. ApavuM, svaccha ane sughaDa rahevAnI preraNA ApavI, gAmaDAMnI bahenamAM bhaLI jaI temanI mUMjhavaNe sAMbhaLavI, mahAdevI bI. e. thayA pachI emane sAsare mekalavAnI ukelavI, Arthika madada karavI, bahAragAma gayelA temanA svajanane taiyArI karatAM mAtApitAne A daDha mane baLavALI kanyAe kahI patra lakhI ApavA e abhyAsakALathI ja mahAdevInI priya dIdhuM, "mArI aNasamajamAM thayelAM lagna mane mAnya nathI ane pravRtti rahI hatI. teo eka haratIpharatI vijJApITha jevAM huM sAsare javAnI nathI.' mahAdevInA lagna emanA dAdAe banI rahyAM. gAmaDAnA lekenA sukhaduHkhane paricaya mahAdevInA kAyastha jAtimAM ja emanI 8-9 varSanI uMmare karI dIdhelAM. gadyasAhityamAM bahu sarasa jhilAye che. . e samayanA samAjamAM dIkarI sAsare javAnI nA pADe e meTo AMcaka ApanAruM hatuM. ema. bI. bI. esa. thayelA AjhAdInI laData vakhate jelavAsa bhogavatA satyAgrahIonA emanA patie paNa mahAdevIne samajAvyAM. paNa pitAnA mata kuTuMbIjanenI sArasaMbhALa levAnuM tathA jIvanA jokhame viruddha kazuM na karavAne mahAdevIne daDha saMkalpa hate. emanA kAMtikArIone sAcavavAnuM bhalabhalA DarI jAya evuM kAma dilamAM na pati mATe AkarSaNa jAgeluM, na pariNIta jIvana mATe. karatAM teo acakAyAM nathI pilIse bALI dIvelAM gAmaDAMonA 55-60 varSa pahelAM kAyaratha jAtimAM krAMtikArI gaNAya evuM lokonI madada mATe paNa A nIDara nArI pahoMcI gaI hatI. pagaluM laI pariNIta mahAdevIe apariNIta ane patithI samAjamAM badhe vahema, ajJAna, krura rUDhirivAjo tathA -svataMtra jIvana svIkAryuM. puruSa vargonA trAsa ane atyAcArane bega banatI strIonI - bALapaNathI ja saMvedanazIla mahAdevInA manamAM samAjamAM avadazA ane duHkha darda joI temanuM dila dravI UThatuM. nArIbahenene sahana karavI paDatI yAtanAonuM duHkha hatuM, ane sAthe jAgRti ane strIonI samasyAo viSe temaNe ghaNA lekhe ja bauddha dharma svIkArI bauddha sAdhvI thaI pAlI sAhityanuM lakhavA mAMDyA. paNa A keruM ciMtana temane saLagatA gharanI ane dhamanuM UMDuM jJAna saMpAddha karavAnI jhaMkhanA paNa hatI. AganI jvAlAne beThAM beThAM bujhAI jvAnI AjJA devA jevuM sAvI thavAne nirNaya karI teo bauddha sthavirane maLavA gayAM. lAgyuM. temanI sakriya saMvedanA jAgRta thai, nirAza ane hatAza -vAtacIta daramyAna A gurue paMkhAne eka paDado pitAnA caherA bahene maLI, temanA prazno samajI, tene ukela lAvavAnuM ADe dharI rAkhela. pAchaLathI emanA ziSyane pUchatAM jANavA temaNe zarU karyuM. ghaNI abhaNa bahene sivaNa ke bIjA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-10-87 ane 16-10 87 udyogenI tAlIma apAvI pagabhara banAvI. ghaNuM ye vAra niHsahAya kasAyelI lAcAra bahene ane temanAM navajAta bALakone pitAne ghare laI AvI kuTuMbanA sabhyanI jema sAcavyAM che. ke anyAya pratye svabhAvathI ja asahiSNu mahAdevajIe nArI zeSaNa, viruddha paddhatisaranI jehAda jagAvatA lakhelA nibaMdha ("zRMkhalAnI kaDiyA ) mAM pUrepUre Akroza ThAlavyo che. temAM temaNe dareka varganI strIonA prazno vicAryA che tathA taTasthabhAve udde paNa sUcavyA che. strInuM ajJAna ane Arthika parAvalaMbana temanI samasyAonI jaDa hoI temane zikSita ane svAvalaMbI banAvavA sAthe kAyadAnI daSTie strIne vArasadAra banAvavA para bhAra mUkyo che. puruSanI harIpha tarIke nahi, paNa ratvathI bhareluM strInuM vitaMtra vyakitatva khIle e mATe krAMtikArI vicAra ApyA che. daheja ane baLakAra viruddha samAjamAM AmulAgra krAMtinI tarapheNa karI che. aneka sAhityika ane sAMskRtika pravRttinA preraNAstrota mAM mahAdevIjIe be sAhityika saMsthAonuM nirmANa kareluM. emAM prathama che prayAgamAM gaMgAne kinAre "sAhityakAra saMsada." enI sthApanA pAchaLane hetu hatogarIba, bImAra tathA pIDita sAhityakArone Azraya maLe ane temanuM sAhityasarjana cAlu rahe. A saMsthAne Azraye temaNe 1951mAM akhila bhAratIya sAhityakAra saMmelana cejha bhAratanA badhI bhASAnA sAhityakArane prathamavAra eka maMca para ekatrita karyA hatA. cittabhrama jevI hAlatamAM mukAI gayelA kavi nirAlAjIne A saMsthAmAM rAkhI vAtsalyabhAve temanI sevA -- suzruSA karI hatI. mahAdevajInA sahataMtrIpade "sAhityakAra' nAmanA sAmayikanuM prakAzana paNa A saMsthAmAM zarU thayuM hatuM. hindInI nATayasaMsthAnI kheTa pUrI karavA emaNe 'raMgavANI' nAmanI eka saMsthAnI paNa sthApanA karelI. hindI jagata mATe svayaM mahAdevI eka vyakita nahi, saMsthA puravAra thaI che. mahAdevajInA pAMca kAvyasaMgraho anukrame "nihAra', rami', "nIrajA', 'sAMdhyagIta" tathA "dIpazIkhA" 1930 thI 'ra sudhImAM prakAzita thai. emAM saMkhyAbaMdha kAvyagItanI racanA karIne gItaracanAne temaNe vikAsanA zikhare pahoMcADI che. bhASAne ghaDo ghaDIne snigdha, kemaLa tathA madhura banAvI che. prabaLa bhAvapakSa tathA samRddha kaLApakSa sAthe temaNe hindI sAhityamAM "ananya sthAna prApta karyuM che. teo eka sArAM citrakAra paNa havAthI hindImAM citrakAranI nUtana zailIne temaNe AraMbha karyo. "dIpazIkhA mAM badhAM kAvyanI pRSThabhUmimAM kavitAnA bhAvane vyakata karatAM suMdara svaracita citre paNa ApaNe che. kavitA, saMgIta ane citranI triveNIsamI 'dIpazIkhA'nuM prakAzana e hindI sAhityanI eka ghaTanA che. hindI kavitAnA chAyAvAdI yuga (1915thI 1940)mAM kAvyasarjana utkRSTa koTinuM thayuM che. temAM rataMbha samA kavio gaNAyA prasAda, paMta, nirAlA ane mahAdevI. hAdAvAdamAM rahasyavAdI racanAkAromAM pramukhasthAna mahAdevanuM rahyuM che. mahAdevIe rahasyavAdI UrmikAvyo dvArA uccatara adhyAtmane AjanA kavinI vANImAM mukharita karyuM che. sacarAcaramAM vyApI ajJAta, alaukika, niguNa, nirAkAra izvarane priyatama svarUpe ke temaNe ArAye che. ghaNA temane Adhunika mIrA paNa kahe che. temane adhyAtmabhAva saMte je zuSka nahi paNa jagata pratye , zraddhA ane kudarata pratyenA asIma premathI bhareluM che. cira, suMdara, nityanavIna, brahmAMDanA kaNekaNamAM vyApta priyatamathI emanuM dila abhina, ekAkAra che. ene paricaya zI rIte Apo ? kavayitrI kahe che: . . . . . | tuma mujhameM priya phira paricaya kai ? ' citrita tU meM huM rekhAkrama madhura rAga tU meM svara saMgama - tU asIma meM sImakA bhraya , , - kAyA chAyAme rahasyamaya ' ." preyasI priyatamakA abhinaya kayA?' ' emanA prasiddha kAvya 'kayA pUjA ka arcana re'mAM kahyuM che ke pitAnuM jIvana ja eka maMdira che. zvAse zvAse zviranuM abhivAdana thAya che. viraha vedanA e ja caMdana ane AMsu e ja abhiSekanuM jaLa che. bhAratIya darzanazAsse ane badhA dharmo UMDAM abhyAsI A kavayitrI ke paraMparAgata rUDhi ke saMpradAyamAM baMdhAmAM nahotAM. sandaryAnubhavanI pRSThabhUmi para ja emane AdhyAtmika rahasyabhAva kAvyanuM jharaNuM banIne vahI rahyo che. emanAM kAvyomAM priyatamanA milananI jhaMkhanA, enI prAptinI ArAdhanA tathA enA viyoganI virahavyathAnI sUma sadhana, karuNamadhura anubhUtionuM prAdhAnya che. dIpaka ane vAdaLI emanI kavitAnAM mukhya be pratIka che. eka bAja emane AtmadIpaka zviraprAptine mAguM' prakAza pAthare che te emane jIvanadIpa prANI mAtra pratye karuNA ane prema pAthare che. emanuM jIvana te sUkI dharatIne harIbharI karavA varasI jatI ane visarAI jatI vAdaLI samuM che. "mainIra bharI dukhakI badalI' e kalAtmaka kAvyagItanI atima paMkitao che. viratRta nabhakA koI kenA merA kabhI nahIM apanA honA paricaya ItanA itihAsa yahI ujhaDI kala thI miTa Aja calI..meM nIra bharI vedanA ane karuNA sAthe duHkha paNa mahAdevajInI kavitAne eka mukhya bhAva che. mAnavamanane A banAvatA duHkha mATe temaNe kahyuM che. duHkha mAre mana eka evuM kAvya che je samasta saMsArane eka sUtre bAMdhI rAkhavAnI kSamatA dharAve che. ApaNA asaMkhya sukha ApaNane mAnavatAne eka pagathiye paNa pahoMcADI zakatAM nathI, jazare. ApaNAM AMsunuM eka TIpuM paNa jIvanane vadhu upayogI, vadhu madhura baMnAvIne ja Tapake che.' mahAdevInA preraNA gIta jIvanane karmamAM pravRtta rAkhavA AzA : utsAha preranArAM che. - samartha kavi havA sAthe kurALa gadyakAra mahAdevanA gadyalekhane hindI sAhityamAM AgavuM ane gauravabharyuM sthAna prApta karyuM che. khAsa karIne emaNe lakhelAM vividha rekhAcitra bhASA zailI ane zilpanI draSTie eka navI ja bhAta upasAve che. dIna- daridra ane upekSitenAM rekhAcitra hindImAM pahelI ja vAra A ( anusaMdhAna pRSTha 124 :
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-87 ane 16-10 87 prabuddha jIvana prakAranI labdhi mA ja prakAranI mitrata - labdhi (anusaMdhAna pRSTha 102thI cAlu) 'Avazyaka niyukita'mAM tathA pravacana sAradvAramAM 28 prakAranI labdhi batAvavAmAM AvI che. digambara paraMparAnA * gra paTakhaMDAgama'mAM 44 prakAranI, "vidyAnuzAsana'mAM 48 prakAranI, "maMtrarAja rahasya'mAM tathA "sUrimaMtrabdaha5 'vivaraNa mAM 50 prakAranI ane "tileya paNutI'mAM 64 prakAranI -labdhi batAvavAmAM AvI che. kaI kaI granthamAM kaIka labdhinAM nAmomAM athavA enA peTA vibhAgamAM pharaka jovA maLe che. siddhacakranI ArAdhanAmAM paNa labdhione mahatvane maullekha che. emAM labdhidhArakone namaskAra karavAmAM Ave che. siddhacakramAM, enA yaMtramAM eka AvartanamAM seLa labdhipada hoya che. e rIte traNa AvartanamAM suprasiddha evAM 48 labdhipada Ave che. * dI ae namo-e maMtrapada sahita labdhidhArakAne pratyekane namaskAra karavAmAM Ave che. pravacana sAroddhAra mAM batAvyA pramANe 28 labdhio nIce pramANe che. A labdhio tapanA pariNAmathI pragaTa thAya che. jayazekharasUrie "upadeza ciMtAmaNimAM lakhyuM che te pramANe vaLAmatAse, mAruM phurti hiMnA (tapanA pariNAmanA vazathI A labdhio prApta thAya che.) (1) grAma gauSadhi (mArdi) Ama" eTale sparza. je sparza roganuM nivAraNa karanAra hovAthI auSadhirUpa hoya ene "Ama auSadhi labdhi" kahevAmAM Ave che. je sAdhake pitAnA sparzamAtrayI raMganuM nivAraNa karavAnI zakita dharAvatA hoya teo AvI labdhivALA kahevAya che. (2) vikRSauSavi (vive) 'vipuSa' eTale viSTA ane mUtra, je yogIonAM maLa-mUtra auSadhi tarIke kAma lAge ane roganuM nivAraNa karI zake tevA yegIo vipula labdhivALA kahevAya che. (3) veSaNa khela" eTale zleSma athavA baLa. je sAdhakanA khela emanI labdhine kAraNe sugaMdhita thaI jAya che ane te vaDe teo bIjAnA roganuM nivAraNa karavAne mATe samartha bane che te khelauSadhi labdhivALA kahevAya che. (4) sauSadhi jalla' eTale mela. A labdhivALA sAdhakane zarIrane mela labdhine kAraNe sugaMdhita thaI jAya che ane bIjAnA reganuM nivAraNa karavAne mATe samartha bane che. teo jallauSadhi labdhivALA kahevAya che. (5) lavarSei je sAdhakonAM maLa-mUtra-zleSma, mela, nakha ane vALa sugaMdhavALAM ane vyAdhine nAza karavA mATe samartha heya temanI labdhi sarvoSadhi labdhi tarIke oLakhAya che. (6) saMmiznotI saMbhinna eTale pratyeka. A prakAranI labdhivALA gIo mAtra manathI ja nahi zarIranA koI paNa aMga dvArA sAMbhaLavAne samartha hoya che. emanI judI judI indriyo eka bIjAnuM kArya karavAne zakitamAna hoya che. (7) avadhezAna je mahAtmAone vartamAna tathA bhUta, bhaviSyanA rUpI padArthonuM darzana thAya che ane upaga mUkI te pramANe kathana karavAne samartha hoya che teonI e labdhine "avadhijJAna labdhi kahevAmAM Ave che. () zramati "ja" eTale sAmAnyathI. Ama A labdhi mana:paryAva jJAnavALA munione prApta thAya che. e dvArA teo saMsI jIvanA mane gata bhAvane sAmAnya rUpathI jANI zake che. (e) vipulamati "vipula" eTale vistArathI. mana:paryava jJAnavALA munie A labdhi dvArA ghaTapaTa vagere vastunA peLI, rAtA vagere samasta paryAyane grahaNa karI zake che. (10) vALa sTavi (baMgha--vAravavAvALa) A labdhivALA sAdhake AkAzamAM AvavA-javAnI viziSTa zakita dharAve che. je munio sUryanAM kiraNe pakaDIne eka pagaluM upADIne teramA rucaka hIpa jAya che ane tyAMthI pAchA pharatAM paheluM pagaluM upADIne naMdIzvara dIpe ane bIju pagaluM upADIne pitAnA sthAne pAchA Ave che teo jadhAcAraNa labdhivALA kahevAya che. AvI labdhivALA urdhvagatimAM eka pagaluM upADIne pAMDuka vanamAM jAya che ane tyAMthI pAchA pharatAM paheluM pagaluM upADIne naMdanavanamAM jAya che, ane bIju pagaluM upADIne pitAnA sthAnamAM pAchA Ave che. je munio pitAnI labdhithI paheluM pagaluM upADIne manuSyastara parvate jAya che ane bIju pagaluM upADIne naMdIzvara dIpe jAya che ane tyAMthI pAchA pharatAM eka pagaluM upADIne pitAnA sthAnake pAchA AvI jAya che teo vidyAcAraNa labdhivALA kahevAya che. A labdhivALA munie UrdhvagatimAM paheluM pagaluM upADIne naMdanavanamAM ane bIju pagaluM upADIne pAMDukavanamAM jAya che. tyAMthI pAchA pharatAM eka ja pagaluM upADIne pita nA sthAne AvI jAya che. (11) bAravaNa A labdhivALA yogIe phakata eka vacana besIne zApa (athavA AzIrvAda) ApavAnI zakti dharAve che. (12) vevI - jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanI ane aMtarAya e cAra ghAtI karmono kSayathI kevaLajJAna rUpa labdhi pragaTa thAya che. (13) jaLaghara A labdhi prApta karanAra tIrthakara bhagavAnanA gaNadharanuM pada meLavavAne samartha bane che. (14) pUrvavara A labdhi meLavanAra mahAtmAo aMtaramuhUrtamAM caudapUrvanuM jJAna meLavI zake che. (15) prarihaMta A labdhi dvArA arihaMta bhagavAnanuM pada meLavI zakAya che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 122 prabuddha jIvana tA. 1-10-87 ane 16-10- 87 teulesa, (16) vakravartI A labdhi dvArA cakravatInuM pada meLavI zakAya che. cakravatI eTale cha khaMDa dharatInA svAmI ane cauda ratna dhAraka kahevAya che. (17) vaDhava A labdhi dvArA baladevanA padanI prApti thAya che. (18) kAsudeva A labdhi dvArA vAsudevanA padanI prApti thAya che. (19) lImaDufrzava "kSIra" eTale cakravatInI gAyanuM dUdha, "madhu" eTale sAkara vagere padArtho, "sarSi" eTale atizaya sugaMdhavALuM ghI, AvI labdhivALA mahAtmAonI vANuM sAMbhaLanArA mANasene dUdha, madha tathA ghInI madhuratA jevo anubhava thAya che. (20) kaTavRddhi kASTaka eTale kedAra. kedAramAM rAkheluM dhAnya ghaNA lAMbA samaya sudhI evuM ne evuM sAruM rahe che ane bagaDI jatuM nathI. tevI rIte gurunA mukhathI eka vakhata zravaNa karelAM vacane smRtimAM evA ne evAM haMmezane mATe sacavAI rahe tene koSTaka buddhi labdhi kahevAmAM Ave che. (21) kAnuNAriNI zlekanA koI paNa eka padane sAMbhaLavAthI AkhA zlekanA badhAM pado samajAI jAya tene padAnusAriNI labdhi kahevAmAM Ave che. (22) vIMjhavRddhi eka artha parathI ghaNuM arthone dhAraNa karanArI buddhi te bIjabuddhi labdhi kahevAya che. (23) taisI (teno sthA) krodhe bharAyelA sAdhu jenA upara krodha karyo hoya tevA mANasone athavA sthaLa ke sUkSma padArthone, parvata ke meTAM nagarane pitAnA mukhamAMthI nIkaLelI javALA vaDe bALI nAkhavAne samartha hoya te tejasI labdhivALA (telAvALA) kahevAya che. (24) mAhAra zarIranA prakAromAM eka prakAra te AhAraka zarIrane che. AhAraka labdhivALA mahAtmAe pitAnA saMzayanuM nivAraNa karavAne mATe athavA tIrthakara bhagavAnanuM sAkSAta darzana karavAne mATe pitAnA zarIramAMthI eka hAtha jeTaluM pitAnI AkRtinuM zveta pUtaLuM pitAnA mastakamAMthI bahAra kADhI tIrthaMkara { bhagavAna pAse mokale ane saMzanuM samAdhAna karI, darzana karI pAchuM AvI e pUtaLuM pitAnA zarIramAM dAkhala thaI jAya che. AvI labdhi AhAraka labdhi tarIke oLakhAya che. (25) tathA tejolesyAthI rakSaNa karavA mATe prApta thayelI zakita te zItalezyA kahevAya che. e jyAre choDavAmAM Ave che tyAre zItaLatA prasare che. ethI tejolesyA khAsa asara karI zakatI nathI. (26) vaizvima reSAnI A labdhithI zarIrane nAnuM, moTuM, halakuM ke bhAre karI zakAya che ane zarIranuM rUpa paNa badalI zakAya che. (27) ajJIna maTTAnANI A prakAranI labdhithI nIpajAveluM bhejanA pite khAya te ja khUTe, paraMtu bIjA aneka mANaso khAya to paNa khUTe nahi. arthAta labdhidhArI yogI pote jyAM sudhI AhAra na kare tyAM sudhI khAvAnuM khUTatuM nathI. (28) pustrAva A labdhi dvArA sAdhaka evI zakita prApta kare che ke pitAnA daMDamAMthI pUtaLuM kADhIne zanI senAne parAjita karI zake che. cakravatIne paNa nAza karavAne te samartha thAya che. zrI jinaprabhusUri kRta "sUripatragRhakalpavivaraNamAM nIce pramANe pacAsa labdhine ullekha che : prAgavanamAyuktajina, avadhi, paramAvadhi, banata, anantAnta, sarvAvadhi, 1Saddhi, pAnusAra, umina, vIra, madurgA, amathAsa, avaravINa, AmAsa, - fam, jhaharu, satvosahi veubdhiya, saravaddhi, 3numa, viramaF, idhA, vijhA vinAsiDha, AgAsagAmi, tattareka, samaka, vayaNavisa, masI , riddhivisa, vAra, mahAsumiNa, tevamAnita, aThaMganimitta, paDimApaDivanna nijAvavuM, vahivana, LiyAsiddha, sAmana, bhavattha, abhavatthakevali, 3yAta, dittatava, cauddhasapuvI, purzI, A pacAsa labdhi nIce pramANe che : (1) jinalabdhi (2) avadhilabdhi (3) paramAvadhilabdhi (4) anantAvadhilabdhi (5) anantAntAvadhilabdhi (6) sarvAdhilabdhi (7) bIjabuddhi labdhi (8) koSTabuddhi labdhi (9) padAnusArI labdhi (10) saMbhinna zrotalabdhi (11) kSIrasavalabdhi (12) makvAnnavalabdhi 13) amRtAsTavalabdhi (14) akSINamahAnasIlabdhi (15) Amahilabdhi (16) vipuauSalabdhi (17) zleSmauSadhilabdhi (18) jaleSadhilabdhi (19) sarvoSadhilabdhi 20) vaikriyalabdhi (21) sarvalabdhi (22) Rjumatilabdhi (23) vipulamatilabdhi (24) jaMghA cAraNalabdhi (25) vidyAcAraNalabdhi (ra6) prajJAzramaNalabdhi (27) viddhasiddha... . labdhi 28) AkAzagAmi labdhi (ra9) takhtalesyA labdhi (30) zItalezyA labdhi (31) tejalezyA labdhi (32) vAgaviSa labdhi (33) AzIviSa labdhi (34) draSTiviSa labdhi (35) cAraNa labdhi (36) mahAna labdhi (37) tejADminisaga labdhi 38 vAdilabdhi (39) aSTAMga nimitta kuzala labdhi (40) pratimApratipanna labdhi (41) jinakalpa pratipanna labdhi (42) aNimAdisiMddhilabdhi (43) sAmAnya kevali labdhi (44) bhavatha kevali labdhi (45) abhavattha kevali labdhi (46) ugratA labdhi (47) dIpta tapa labdhi (48) thAuM,
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-87 ane 16-10-87 prabuddha jIvana 123 caturdazapUvalabdhi (49) dazapUva labdhi (50) ekAdazAMga (kRta) labdhi .. - jaina dharmamAM Ama pacAsa prakAranI labdhine mahimA bahu varNavAye che. ugra tapazcaryAthI pragaTa thatI A viziSTa labdhio che. ApaNA dhArmika sAhityamAM nIceno duho pracalita che. kama khapAve cIkaNAM, . . bhAva maMgala tapa jANa; pacAza labdhi Upaje, ' ' name na tapa guNa khANa. (tapane bhAva maMgala jANavuM, kAraNa ke te game tevA cIkaNAM karmo khapAvI de che ane pacAsa labdhione utpanna kare che. AvA mahAna guNanA sthAnarUpa tapane vAraMvAra namarakAra ho.). A badhI labdhiomAMthI kanvetAmbara paraMparAnI mAnyatAnusAra arihaMtalabdhi, cajhilabdhi, vAsudevalabdhi, baladevalabdhi, saMbhinnalabdhi, cAraNalabdhi, pUvalabdhi, gaNadharalabdhi, pulAka labdhi ane AhArakalabdhi abhavya puruSone, abhavya strIone ane bhavasiddhika strIone prApta thatI nathI vaLI abhavya puruSe ane abhavya strIone kevalIlabdhi, jumatI labdhi ane vipulamati labdhi paNa prApta thatI nathI. bhavasiddhika strIone arihaMta labdhi je prApta thatI nathI te mallinAtha strI tarIke tIrthakara kevI rIte thayA evA praznanA javAbamAM zAstrakAro kahe che ke e apavAdarUpa che ane eTalA mATe e ghaTanAnI gaNanA "accherAmAM thAya che. labdhi vividha prakAranI ugra tapazcaryAe dvArA prApta thAya che. labdhinI prApti mATe 'labdhividhAnanA prakAranI eka tapazcaryAne ullekha paNa zAstragranthomAM maLe che. emAM vizeSata: bhAdrapada, mahA ane caitra mahinAnI amuka nizcita tithie eka upavAsa ane pAraNuM athavA be upavAsa ane pAraNuM athavA traNa upavAsa ane pAraNuM athavA eka upavAsa ane ekAsaNuM athavA eka ke be upavAsa ane ekAsaNuM ema vividha rIte tapa karavAnuM hoya che. satata saLaMga AvI che varSa sudhI tapazcaryA karavAmAM Ave ane divasamAM traNa vakhata ' haiM mApIrAya nama' e maMtrano jApa karavAmAM Ave te e prakAranA tapa athavA vratane "labdhi vidhAna tapa tarIke oLakhavAmAM Ave che. tejalezyAnI labdhinI prApti mATe brahmacaryavrata sahita chaThThane pAraNe chaThTha karavAmAM Ave ane pANImAM eka mUThI bAphelA aDada ane eka aMjali jeTaluM pANI levAmAM Ave che. e prakAranI "apAnakena nAmanI tapazcaryA amuka varSa sudhI karavAnuM vidhAna che. paraMtu evI tapazcaryA karavA mATe joitu zarIrabaLa vartamAna samayamAM rahyuM nathI ema manAya che. labdhi meLavavAnI lAlasAthI ugra tapazcaryA karavAmAM Ave e eka sthiti che ane karmakSayanA AzayathI, mikSaprAtinA yeyathI ugra tapazcaryA karavAmAM Ave ane ema karavA jatAM sahaja rIte labdhio pragaTa thavA lAge e bIjI sthiti che. AtmAne mATe A bIjI sthiti ja vizeSa hitakara che. viziSTa prakAranI camatkArika zakita mATe "labdhi" uparAMta vidyA" zabda paNa jaina zAstra granthamAM vaparAyeluM jovA maLe che. tyAM 'viMdA'ne artha che ekasarakhA viSayanI judI judI labdhi ene samUha. Ama "vidyA' zabdamAM labdhine artha samAviSTa che. ATha judA judA prakAranI vidyA mATe kaI kaI labdhio pragaTa thayelI hovI joIe te mATe nIce pramANe ullekha maLe che." (1) baMdhamekSiNI vidyA baMdhanamAMthI cheDAvavAnI vidyA mATe-jinalabdhi, avadhilabdhi, paramAvadhi labdhi. anantAvadhilabdhi, anantAntAvadhividha, ravayaM buddha labdhi, pratyeka buhalabdhi ane buddhadhitalabdhi e ATha labdhio joIe : (2) paravidyo chedanI bIjAonI vidAone uccheda karanArI) vidyA mATe...ugra tapa-labdhi, cAraNalabdhi, dIptatapalabdhi ane pratibhApatipalabdhi e cAra labdhio joIe.' (3) saravatI (jJAna vadhAranArI) vidyA mATe dezapUrvalabdhi, dazapUrvalabdhi, ekAdazAMgaladhi, pavAnusArIbadhi, anumatilabdhi ane vipulamatiladhi e cha ladhio joIe. (6) gApahAriNI roga maTADanArI vidyA mATezlemauSadhi labdhi, vidhilabdhi, jallaudhilabdhi, sAma libdhi, sadhilabdhi e pAMca ladhio joIe. - (5) viSApahAriNI (viSa utAranArI) vidyA mATe-vidyA siddhalabdhi, kSIrAsTavalabdhi, ane maravAsavalabdhi amRtasavalabdhi e cAra labdhio joddhae. . (6) zrI saMpAdinI lamI vadhAranArI vidyA mATe-bIja buddhilabdhi, kASTha buddhilabdhi, saMbhinna mota labdhi, akSINa mahAnasIlabdhi ane sarva labdhi e pAMca labdhio joIe. (7) doSa nirnAzinI (bhUtapretAdinA doSa nivAranArI. vidyA mATe vakriyalabdhi, AkAzagamana labdhi, jaMghAcAraNa labdhi ane vidyAcAraNa labdhi e cAra labdhio joIe. " (8) AzivazamanI (upasargo zAMta karanArI viMdyA mATe tejolezyAlabdhi, zItaleSalabdhi, talelabdhi, draSTiviSalabdhi, AzIvilabdhi, vAgnivalabdhi, cAraNalabdhi, mahAravakhilabdhi ane tejogninirgalabdhi e nava labdhio joie. labdhi zabdanI sAthe siddhi zabda paNa vaparAya che. vastutaH labdhi e ja siddhi che. labdhinI siddhi athavA labdhinI prApti e labdhisiddhi tarIke gaNavavAmAM Ave che. Ama chatAM ATha prakAranI mahAsiddhio nIce pramANe darzAvavAmAM Ave che jene samaveza eka athavA bIjI labdhimAM thaI zake cheH (1) aNimA-aNu jeTalA thaI javAnI zakita (2) ladhimA-halakA thaI javAnI zakita (3) mahimA-parvata jeTalA meTA thaI javAnI zakita (4) prApti-dUranI vastune pAse lAvavAnI zakti (5) prAkAmya-dAcchA avazya pAra paDe ja evI zakita . (6) vazitva-vaza karavAnI zakita 7) iziva-bIjA upara sattA calAvavAnI zakti (8 yatrakAmAvasAvitva-badhA saMkalpe pAra pADavAnI zakita eka vakhata labdhi pragaTa thaI eTale te kAyamane mATe rahe ja evuM haMmezA banatuM nathI. mana, vacana ane kAyAnA azubha - azuddha vegane kAraNe AtmA jayAre pharI pAchA malina thavA lAge che tyAre labdhionuM baLa ghaTavA lAge che,
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 eTale ke camatkArika zakita esaravA lAge che. eka vakhata labdhi pragaTa thAya ane mANasane petAne enI khAtarI thAya te pachI AtmAne sayamamAM rAkhavAnuM kAma ghaNuM agharuM che. je parakalyANa athe gupta rIte labdhino upayoga kare che ane rAgadveSa rahita evI peAtAnI dazAne TakAvI rAkhe che teonI labdhi jhAjho samaya athavA kAyamane mATe sacavAi rahe che. paraMtu jeo lASaNA pAchaLa paDI jAya che, vAraMvAra peAtAnI taivI zakitanA ullekha karavA lAgI jAya che, te vaDe zrIjAne DarAvavA ke vaza karavA lAge che, jAheramAM tenA prayogA karavA lalacAya che tyAre teonI tevI bdhi zakita kSINa thavA lAge che. eka vakhata pragaTelI labdhi lupta thaI gayA pachI pharI pAchI tevI labdhi te ja janmamAM meLavavAnu` kA` durlabha anI jAya che. prabuddha jIvana guNasthAnakanI dRSTie vicArIe te AtmA jema jema nima La thato jAya tema tema uparanA guNesthAnaka caDatA jAya che. emAM dasamA guNasthAnake pahoMcelA AtmAne jAtajAtanI labdhie pragaTa thavA lAge che. paraMtu A labdhi pratye jo te AkarSAya te pharI pAchA te nIce paDavA lAge che. mAhanIya kama'nA sadatara kSaya thayA nathI hoto, eTale jIva potAnAmAM pragaTa thayelI AvI adbhuta zakitae joine rAjI thAya che, temAM race che ane tenA prayogo karavA mATe lalacAya che. eTale ke A labdhiene vAparavA mATenA sUkSma lAbha haju gayA nathI hotA. mATe A guNa sthAnakane sUkSma sa MpAya tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. labdhi-siddhionI dRSTie bhAmAonI kasoTI karanAruM A mahattvanuM guNusthAnaka che. potAnAmAM pragaTa thayelI labdhi pratye anAsakata rahevuM te sAdhaka mATe atyaMta mahattvanuM che. sAmAnya rIte sAcA sAdhakA petAnAmAM pragaTa thayelI labdhionu gepana kare che. parahita mATe, yuddha, dukALa ke anya prakAranI Apatti AvI paDe tyAre AvI labdhinA teo upayoga kare che. paraMtu e dhione peAtAnA svA mATe ke vAsanAenA satAya mATe kyAreya upayega karatA nathI. sanatakumAra cakravatInI jema labdhio pratye paNa tee nispRha rahe che. dazamA guNasthAnakamAM AvI labdhie jyAre pragaTa thai hoya tyAre te mATe manathI paNa rAjI na thavAne bhAva rAkhavAMnA hoya che, kAraNa ke evI labdhizakita mATenA sUkSma lAbha paNa AtmAne nIceA pADe che. jee A kaseTImAMthI kAra paDe che, te uparanA guNasthAnaka caDI zake che. eTalA mATe UMcI AdhyAtmika sAdhanAnA viSaSamAM arthAt mekSaprApti mATenA puruSAthamAM AvI labdhionu bahu mUlya nathI. -ramaNalAla cI. zAha tA. 1-10-97 ane 16-10-27 (mahAdevI varmA pRSTha 120 thI cAlu ) lekhikAne hAthe lakhAyAM che. jemAM ajJAnatA, garIbI ane zASaNu tathA srIonI vivaza - parAdhIna hAlata pratye vyathA ane vedanA vyakata thayAM che. A vivaza pAtrA emane jIvanamAMthI sAMpaDelAM che, 'atItake calacitra ane smRtikI rekhAe" e pustAmAM AvatAM pAtrA emane nAnapaNanA nekara rAmA, sevikA bhakitana, du:khI bALa vidhavA, mUMgI gAmaDiyaNu, badalu kuMbhAra, cInI phariyA, haraMjana chekarA dIsA vagerene samAja taraphathI jeTalI kruratAnA anubhava thayeA che eTalI ja karuNAthI mahAdevIe temane sAhityika amaratva ApyuM che. ! evI ja anuThI bhASAzailImAM emaNe samakAlIna sAhityakArAnAM rekhAcitrA 'pathake sAthI'mAM ApyAM che, jemAM sAhityakArAnA jIvanasaMgharSanu ane AMtarika khumArInu citraNa thayu che. mahAdevIjInI saMvedanazIlatAe emanA parivAranA sabhyo jevAM pazupakSIenI akhAla lAgaNIone masparzI vANI ApI che merA parivAra'mAM A rekhAcitrAmAM lekhakanAM prANIhata pratyenA ni:svArtha, nirvyAja premanA padyeA che. 24 A uparAMta temaNe lalita niba Mdho ane vicArAttajaka gadya paNa ApyuM che. sAhityanI AlocanA mATe navA mApadaMDa ApyA che. gadyamAM temaNe eka UMcI vaicArika bhUmikA rajU karI che. kAvyamAM UMDu Atmadarzana vyakata karatI A kaviyatrInA gadyamAM vyApaka jIvanadarzana maLe che. mahAdevIjInu bhASaNa sAMbhaLavuM e eka lahAvA gaNAtA. A prakhara vakatAnA nirbhIkatApUNa ane buddhipratibhAyukta bhASaNe chapAyAM paNa che. sa MskRta ane prAcIna sAhityane anu vAda karavA e paNa emaNe Avazyaka kAya' gaNeluM. Rgaveda ane rava zane te temaNe thADA samaya pahelAM ja anuvAda karyAM hatA. padmabhUSaNa ane jJAnapI: ritaSika vijetA mahAdevInI sAhityasAdhanAne bIjA paNa ghaNA puraskAra ane sanmAne prApta thayAM che. badhAM pAritoSikAnI rakama emaNe pote ja banAvelA sAhitya sahakAra TrasTa dvArA zikSaNa ane sAhityanI sevAmAM ja vaparAya evI vyavasthA emaNe karI che. mahAdevIjIe potAnA vana ane kavana dvArA vinAzane Are UbhelA AjanA yugane zraddhA ane premanI, zASita mAnavAne sneha ane sa MvedanAnI tathA vyakitatvavihIna AjanI bahenane khumArIbharyAM vyakitatvanI dIpazIkhA dharI che. asthi sAravAra kendra sadhanA upakrame niSNAta asthi cikitsaka DI. je. cI. pIThAvAlA dvArA hADakAMnA reIAnI niHzulka sAravAra dara ravivAre savAranA 9-30 thI 1-30 sudhI paramAnada kArDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vI. pI. reDa, rasadhArA kA-opareTIva seAsAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI sAme, prA'nA samAja, muMba400004 [phona H 350296] khAte ApavAmAM Ave che. A uparAMta sa MghanA upakrame dara mahinAnA chellA ravivAre apeAranA 2-30 thI 5-00 sudhI zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka sadha, jhAlAvADanagara, sI. DI. baraphIvAlA mAga, juhu lena, a MdherI pazcima, muMbai400058 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA uparokata sAravAra vinAmUlye apAya che. jarUriyAtavALA daradIe avazya tenA lAbha uThAve tevI vinatI che. matrIe
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-87 ane 16-10-87 prabuddha jIvana 12pa ( zikSaNa ane keLavaNI pRSTha 126 thI cAlu) temanI pAsethI apekSA rAkhavI joIe. vidyAthIomAM naitika ane gujarAta sAhityasabhA jevI pratiSThita saMsthAe prasiddha cAritrya keLavavAnI temanI pAsethI apekSA rAkhavI vyartha che karelA eka saMdarbhagraMthamAM aneka hakIkatade rahelA che-eka e temanuM kAma nathI. evI keLavaNI vyakitanA sarvAMgI jIvatA lekhakanI mRtyutithi paNa apAI che ! be graMtha prasiddha vikAsanuM eka pAsuM che ane evA vikAsanAM sAdhana rasvataMtra thayAne sAta-ATha varSa thaI gaSAM, paNa temAM rahelI bhUla sudhArI vicAraNane viSaya che. levAne upAya Aja sudhI saMsthAnA saMcAlake e vicAryuM nathI, e vicAraNI ahIM vIgate karavI zakaya nathI, paNa tenA saMcAlakAmAM zrI anaMtarAya rAvaLa che chatAM, jeo pitAnAM lakhA muddAone mAtra nideza karIza. vyakitanA sarvAgI vikAsamAM cAra mAM vIgatenI saccAIvize pUrI kALajI rAkhe che ane ApaNI vastuo upara dhyAna ApavuM joie-tenI zArIrika zakitao, sAhitya pariSada je sAhityakoza taiyAra karAvI rahI che temAMya baudhika zakita, nItibhAvanA ane dharmabhAvanA. vikAsanAM hakIkatanI saccAI vize te custa Agraha rAkhatI nathI tene A cAra aMgAmAMthI zarIranI zakitaone svastha ane samatala huM sAkSI chuM. vikAsa e bIjAM aMgene vikAsa pAme che. zarIranAM badhAM hakIkatenA tathya vize AvI zithilatA ApaNI e gaMbhIra avayave ane tenI badhI karmendriyane pitapatAnI zaktionA pUrA prajAkIya nibaLatAnI sUcaka che. eka prajA tarIke ApaNe vikAsa mATe avakAza maLa joIe. te zarIrazrama dvArA ja maLe. hamezAM AkAzamAM UDavAnAM svapna sevatA rahyA chIe, paNa pRthvI vyAyAma ane ramatane zarIra keLavavAnAM sAdhana tarIke upayoga upara sthira pagale cAlatAM ApaNane AvaDatuM nathI ane te thAya che khare, paNa e rIte zarIranI zakitao samatala nathI zIkhavAnI jarUra samajatA nathI. ApaNI A prajAkIya nibaLatA, keLavAtI ane e buddhinI keLavaNInuM sAdhana nathI banI jeNe ApaNane bahu nukasAna karyuM che, tene sudhAravAnuM ApaNuM zakatI. upayogI kAmamAM thatA zarIrazramamAM ja evI kSamatA zikSaNasaMsthAonuM prathama kartavya che. che. Basic education arthAt buniyAdI keLavaNI tarIke upagI jJAnanuM bIju naitika mUlya vidyAthIomAM eLakhAtI zikSaNavyavasthAmAM gAMdhIjIe zarIrazramane kendraravataMtra vicArazakita keLavavAnuM che. bhautika vijJAne ne gaNita sthAna ApyuM hatuM paNa temAM bauddhika jJAna gauNa banI jevI cokakasa jJAnazAkhAomAM paNa Aje sarvaravIkRta manAtAM kaI tAraNa ke siddhAMta saMpUrNa satya nathI-na hoI zake. gayuM ane zarIrazramane prakAra paNa kAMtaNa ane suthArIkAma bhUtakALamAM evAM ghaNAM badhAM tAraNe ne siddhAMta pAchaLathI jevAM kArIgarIkAma pUrato maryAdita rahyo. tevI buniyAdI kheTAM ke apUrNa jaNAyAM che. vijJAnanAM badhAM tAraNe keLavaNI zaheramAM vasatA vidyAthIonI jarUriyAtane anukULa amuka ravIkRta mAhitI - data -- upara AdhArita hoya che. . na rahI ane grAmavistAranA keTalAka vidyAthIone ja AkaSI e svIkRta mAhitI kyAreka saMpUrNa sAcI na hoI zake. zakI. pariNAme buniyAdI keLavaNI ApaNI zikSaNa vyavasthAnA vaLI tAraNa kADhavAnI taka prakriyA paNa amuka gRhIte, assump mALakhAmAM UtaratA varganuM sthAna pAmI. tethI zahera ane tions, upara AdhArita hoya che. Data ane assumpions grAmavistAra bannenA vidyArthIone nukasAna thayuM che. beya bane ke bemAMthI eka dUSita hovAne haMmezAM saMbhava rahevAne, varganA vidyArthIoe anukULa Ave evI zarIrazrama ane vidyArthIone gaNita - vijJAna evI rIte zIkhavavA joie buddhinA jJAnanI samatulAvALI vyavasthA vicAravI joie. ke teo e saMbhava pratye jAgrata rahe. ApaNAM zALA UgatI peDhIne nautika keLavaNI ApavAnI javAbadArI AkhA kolejomAM A nathI thatuM. eTale vaijJAnikonI saMkhyAnI samAjanI che. tene mATe keI sarathAe na hovI joIe. draSTie deza duniyAnA dezamAM pahelI haroLamAM hovA chatAM saMsthAomAM apAtI naitika keLavaNI vidyAthIomAM nIragI saMzodhananA kSetramAM ApaNuM pradAna bahu noMdhapAtra nathI rahyuM nI vibhAvanA ane svataMtra vivekazuddhi keLavavAne badale te te - ghaNIbadhI bAbatamAM ApaNe pazcimanA dezomAM thatAM saMzodhane. saMsthAoe svIkArelAM nautika mUlyonA AgrahI ne , jaDa upara AdhAra rAkhIe chIe ane vijJAna sivAyanAM abhyAsa- pakSakAro banAvI de che. evA nAgarikA dezanA nautika kSetramAM paNa ApaNe pazcimamAM thatA abhyAsanI sarakhAmaNImAM vAtAvaraNamAM vikRtio utpanna kare che ane samAjanI nautika kayAM UbhA chIe ? ApaNI prAcIna saMskRtinAM vividha aMge, pragatine rUMdhe che. jIvatI ane prabaLa nItibhAvanAovALA, adhyAtma ne dhamadazane, tattvaciMtane, vaijJAnika siddhio, nAgarika ja samAjanA naitika vAtAvaraNane svaccha rAkhI kaLAe, samAjavapavasthA, ItyAdi Oriental Studies zake ane temAM uttarottara sudhAro karI zake evI vyakitao IndologynAM abhyAsakSetramAM jamanI ne amerikAnA samRddha samAjane virodha sahana karIne paNa lekasaMgrahanI bhAvanAthI pradAnanI sarakhAmaNImAM ApaNA vidvAnonuM pradAna, keTalAka jANItA pitAnA naitika vicArone pracAra karyA karaze. je samAjamAM apavAde sivAya, jhAMkhuM paDI jAya che. chellAM paMdareka varSa AvI vyakitao gaNanApAtra saMkhyAmAM na hoya e samAjanuM daramiyAna lagabhaga dareka ziyALAmAM bhAratanI yAtrAe AvelA naitika bhaviSya aMdhakAramaya rahevAnuM. pazcimanA koI koI yuvAne maLatA rahyA che. temanI sAthenI jo nItinI keLavaNI samagra samAjanI javAbadArI che, te vAtacItamAM pazcimanI saMskRtinA itihAsanuM temanuM jJAna ane dhArmika keLavaNI dareka kuTuMbanI pitAnI javAbadArI che. vartamAnanI tenI samasyAonI vicArapUrNa jANakArInA paricaya saMsthAoe keLavelI dhArmika zraddhA dharmajhanunIo utpanna karaze huM A pAmuM chuM temanI sarakhAmaNImAM ApaNA prathama ane e zraddhA prajAnA utkarSanuM sAdhana banavAne badale varganA grejyuyeTa yuvAne ne yuvatIonuM ApaNI saMskRtinA sAMpradAyika TheSa ne saMgharSanuM nimitta banaze. dhArmika itihAsa ane tenI vartamAna samasyAonuM " agAdha ... (1) keLavaNInuM kAma A rIte kuTuMbanuM che, te AdhyAtmika keLaajJAna kheda upajAve che. atha thapanA jJAnanuM stara , paNa vaNI jJAnI guru ja ApI zake. eve guru dareka vyakitae vidyAthIe karatAM bahu UMcuM nathI hatuM. temanAmAMthI pote zedha rahyo. te sAru vyakitanI svataMtra vicArazakita ne bahu ochAmAM svataMtra vicArazakitane camakAre jovA maLe che. vivekabuddhi pUrI keLavAyelI hovI joIe, nahi te vyakita ApaNI zikSaNa saMsthAo A rithati sudhAre evI prajAe : aMdhazraddhAnA khADAmAM paDI pitAnA jIvanane veDaphI nAkhaze.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 ra6 prabuddha jIvana lA. 1-10-87 ane 16-10-17 zikSaNa ane keLavaNI 35 che, cI, nA. paTela jayArathI melenI kalpanAnuM aMgrejI zikSaNa dezamAM dAkhala vinA vartamAna jIvanavyavasthA TakAvI rakhAya ema nathI ane thayuM tyArathI dezanA vicArazIla vagamAM tene vize asaMtoSa temAMthI UbhA thatA asaMkhya pratenA ukela zodhI zakAya nahi. rahyo che ane tenAM keTalAMka pariNAmenI kaDaka TIkAo thatI te paNa upayogI jJAna teya jJAna che, ane jJAnamAtranuM AvI che. (mekalee zikSaNanIti vizenI tenI bahu jANItI nautika mUlya che. paheluM mUlya vIgatenI kALajIbharI cokasAInuM che. banelI noMdha 1835 mAM lakhI hatI ane teNe sUcavelI zikSaNa tabIbI ane ijenerI vidyAzAkhAonA vidyAthIomAM vyavasthA 1854 pachI amalamAM mukAI hatI.) svarAja AvyA evI ekasAI keLavavAmAM na Ave te evA ardhazikSita pachI jUnI zikSaNa paddhati sudhAravA kamizane nimArNa ane DekaTaro ne Ijanere samAjane mATe kevA jyarUpa bane haju hamaNAM ekAda varSa upara DholanagArAMnI jAherAta sAthe eka e sarva kaI samajI zakaze. amadAvAdane elisa pula baMdhAyAne navA prayogane amala zarU thayo che, paNa zikSaNanAM se. varSa upara thaI gayAM. te samaye basa ane Trake nahotI, dhoraNa sudhare evAM Aje kaI cihana dekhAtAM nathI. zikSakonA eTale te halakA vajananA vAhano mATe bAMdhavAmAM Avyo hate. ane aSTApakonA pagAra ane vidyArthIone apAtI savalata Aje paNa te evA vajananAM vAhano mATe sahIsalAmata che. vadhatAM jAya che, paNa e badhA kharcanuM pariNAma zUnya rahyuM che. paNa naheru pula baMdhAyA pachI thoDA ja varSomAM tenI marAmata vidyArthIone bhaNavuM nathI, mAtra yenakena prakAreNa karavAnI jarUra paDI. meTAM zaheromAM bahumALI makAnanA bAMdhasArA naMbare parIkSAo pAsa karavI che. zikSake ne adhyApakamAM kAmamAM rahI jatI kacAza vize kayAreka samAcAra vAMcIe paNa keTalAne niSThApUrvaka bhaNAvavAnI tamannA che te zaMkAspada che. chIe, ane kaI kaI baMdhanI racanAmAM khAmI rahI gaI : Ama ApaNuM zikSaNasaMsthAonAM vAtAvaraNa ne sthiti hovAnI zaMkA UbhI thAya che. AvA prasaMge ApaNI IjanerI uttarottara kathaLatAM gayAM che ane jAya che tenuM eka kAraNa kolejanA vidyArthIo ane adhyApake bannenI bejavAbadArInA e che ke e saMsthAo pAsethI ApaNe zenI apekSA rAkhIe sUcaka che. vidyAthIone IjanerI zAstranuM jJAna maLe che te chIe te vize ApaNe spaSTa nathI ane tethI temanI sthiti kAcuM pAkuM hoya che ane je jJAna maLe che teneya niSThApUrvaka sudhAravAnA yegya upAya vicArI zakatA nathI. aspaSTatA zikSaNa kevI rIte upaga karavo tenI keLavaNI nathI maLI hatI. ane keLavaNI vacceno bheda dhyAnamAM nahIM rAkhavAthI AvI che. vIgatenI pAkI cokasAIvALuM jJAna meLavavAnI ane te jJAnane - zikSaNa (teaching e vidyArthIone amuka mAhitI pUrI niSThAthI upayoga karavAnI keLavaNI levAnI temane kaI kaIcchA " ApavAnI kriyA che, jyAre keLavaNI (educating) temanAmAM nathI hotI. adhyApane pakSe evuM jJAna ane evI keLavaNI rahelI zaktione jAgrata karI vikasAvavAnI prakriyA che. be ApavAnI dhagaza bahu ochomAM hoya che. te ApavAnI temanI sajajatA eka nathI, paNa ekabIjA sAthe saMkaLAyelI che. sAre zikSaka paNa kAcI hoya. tabIbI zAstranuM nautika mUlya ane tabIbI enA kSetramAM sAre keLavaNIkAra hovuM joIe. kevA arthamAM vyavasAyanI javAbadArInI keLavaNI vinAnA DokaTaro badhA dezamAM davA banAvanArI kaMpanIo sAthe hAtha milAvI ane bIjI te sAre keLavaNIkAra hovo joIe e muddo mekolejanAnI rIte samAjane keTaluM nukasAna karI rahyA che te jagajAhera zikSaNapaddhatinA denI TIkAomAM bhArapUrvaka pyAnamAM levA vAta che. keI niSThAvAna DeAkaTara ja te vAta pUrI vIgate nathI ane haju levAtuM nathI. kahI zake. AjanA zikSakane ghaNu vAra jUnA samayanA guru sAthe gaNita - vijJAtanA pAyAvALI vidyAzAkhAomAM vIgatanI sarakhavI tenI UNapanI TIkA karavAmAM Ave che. paNa AmAM ekasAI vinA na cAle A vAta sahu koI svIkAraze. paNa takadeSa rahele che. jUnA samayamAM ziSya guruo pAse dhArmika vinayana ne sAmAjika vidyAzAkhAomAM paNa vaijJAnika custatAthI ne Atmika jJAna mATe jatA ane temanA kuTuMbIo jema vIgatenI ekasAI keLavavAnI jarUra bahu ochA zikSake ne rahI temanI sevA karatA. kayAreka ane amuka pramANamAM temane adhyApake samaje che. evI vigata niSThAnA abhAvanAM pariNAma * jIvanavyavahAramAM upayogI jJAna maLatuM, paNa te gauNa rahetuM. sAhityanI duniyAmAM savizeSe varatAya che. kanauyAlAla munazInI * mukhya uddeza dhArmika ane AdhyAtmika jJAnano hate. AjanA 'pATaNanI prabhutA ane darzakanI jhera te pIdhAM che jANI vidyArthIone uddeza AjIvikA mATe upagI jJAnano che, jANI" ane "seTisanavalakathAomAM saMkhyAbaMdha vigato ane te vaDe te vadhumAM vadhu Arthika lAbha ane sAmAjika rahelA che, ane te tarapha vAcakanuM dhyAna paNa kheMcavAmAM ' pratiSThA meLavavAnI mahatvAkAMkSA rAkhe che. naitika mUlyanI AvyuM che. paNa vAcakee dene kSamya gaNyA che. mAtra draSTie A u6 ze Adara upajAve evuM nathI, paNa te anivArya vAcake ja nahi, ApaNu vidvAne paNa A bAbatamAM che; eTaluM ja nahi, AjanI jIvanavyavasthAne te upakAraka udAsIna hoya che. saMdarbhagraMthamAM te vigatonI ekasAI che. chellAM be varSa daramiyAna bhautika vijJAnanI sidhioe hevI ja joIe. paNa ApaNI sAhitya pariSadanA cAlu pramukha jagatabharanI prajAomAM ane tenI jIvanavyavasthAmAM dharamULanuM ane vidvAna paMDita zrI ke. kA. zAstrIe saMpAdita karelA - parivartana karI nAkhyuM che. navA prakAranA zikSitonI sevAo (anusaMdhAna pRSTha 125 upara) : mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAncana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. , muMbaI 400 004. 2 naM. 35026 : mudraNasmAna : Teka prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH, By / Sonth 54 Licence No. 1 37 pabu jIvana 5 : 49 aka H 13 muMbai tA. 1-11-87 vArSika lavAjama rUA. 30,- chUTaka nakala rUA. 1-52 taMtrI : suSmai jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra padezamAM vArSika rUA. 300 - ramaNalAla cI. zAha sva. zrI vijayabhAi marcanTa zrI vijayabhAi maracanTanuM mAMgaLavAra, tA. 2AmI okaTombaranA rAja avasAna thatAM krikeTanA kSetranI ane samAjasevAnA kSetranI eka tejasvI vyakitanI ApaNane kheATa paDI che. emanI ciravidAyathI amArA jaina yuvaka saMgha mATe samAja sevAnA kSetre eka murkhI-mAga daza`kanI kheTa sAlaze. vijayabhAInA nikaTanA saMparkamAM AvavAnu` mAre samAjasevAnA nimitte banyuM. krikeTanA kSetramAMthI nivRtta thayA pachI vijayabhAie muMbaImAM mAnavatAnu, samAjasevAnuM kAya vegathI upADayu . aneka duHkhI lakAnA sapakamAM teo AvyA ane temanA jIvanamAM sukhazAMti kevI rIte ANI zakAya e mATenI vividha ceAjanA te ghaDavA lAgyA. emane anubhava paNa divase divase samRddha banavA lAgyA. emanI pAse sAMbhaLatAM pUrA na thAya eTalA kissA garIba lekAnA duHkhanA hatA. amArA jaina yuvaka sa MdhanA upakrame cAlatI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe viMnatI karavA amArA saMdhanA ma MtrI zrI ke. pI. zAhanI sAthe huM vijayabhAInI eksimAM keTalAMka varSa' pahelAM gayA hatA. eka ga zrIma ta, sukhI, tejasvI mAsa, vaLI krikraTanA kSetranI nAmAMkita keita garIba lAnA duHkhamAM sAcA dilathI rasa laI kaIka karI chUTavA Icche che e jANIne AnaMda thayA hatA. keTalAye zrIma tene ane ramatagamatanA kSetranI nAmAMkita vyakitaonA nivRttikALa klaba ane pATImAM vItatA hoya che. jeNe jAte garIkhI veThI na hAya tevI vyaktine garImAnI yAtanAonA vAratavika Ala e Ave che. kAreka tA vicAra suddhAM paNa AvatA nathI vijayabhAi pAsethI emanAM sevAkAryonI gheADIka jhalaka sAMbhaLIne emanA pratye bahu Adara thayA. teo potAnI ephrisamAM potAnu kAma karatA jAdha ane amArI sAthe vAtane dvAra paNa cAlu rAkhe. Tebala para AvatA-jatA kAgaLA ane phAIlA upara najara pheravatA jAya ane potAnA anubhavo vaNu vatA jAya. vAMcavA mATe khetALAM cazmAM joie ane vAtacIta karavA mATe cazmAMnI jarUra rahe nahi. eTale kAM te ghaDIe ghaDIe cazmAM utAravAM paDe athavA bAyAkala cazmAM paheravAM paDe. vijayabhAI evA cazmAM paheratA OM jemAM nIcenA ardhA bhAgamAM vAMcavA mATeno kAca hAya ane uparano ardhA bhAga khAlI hoya eTale te jyAre Tebala para khesIne kAma karatA amArI sAthe vAta karatA hoya tyAre cazmAnI premamAthI uparanA aDadhA khAlI bhAgamAMthI narI AMkhe nihALatA. emanI e lAkSaNika mudrA cirAMkita banI gaI hatI. vijayabhAI nezanala esepsIezana phora blAInDa nAmanI saMsthAmAM pramukha hatA..emanI bhalAmaNathI mA saMdhanA upakrame adha ane apaMga leAkAne Arthika rIte pagabhara banavA mATe sTAla, TeliAna khUtha, sIvavAnA saMcA vagere ApavAnI yAjanA hAtha dharavAmAM AvI hatI. e ceojanA mATe paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM vijyabhAInA preraka udbhAdhana pachI amane dAtAo taraphathI amArI apekSA karatAM ghaNA badhA sAre sahakAra maLyA hate.. tyArapachI e cenjanAnusAra jyAre paNa aMdha apa Mga vyaktine eTala ke Teliphona khUtha karAvI ApavAno prasaMga Ave tyAre vijayabhAI te mATe khAsa kAryakrama goThavatA ane dAtAone hAthe tenu udghATana karAvatA. evA ghaNA badhA kAryakramamAM ame saMdhanA hodA ane anya sabhyo vijabhAine maLatA. AvA kA krame vakhate vijyabhASane AnaMda samAtA nahote. emanA vyakitatva ane vakatavyamAMthI e spaSTa jaNAI AvatuM. eka mizanarInI Dhakhe emaNe A kAma upADayuM hatuM . garImA mATenI yojanA vize vicAraNA karavA mATe amArA maMtrIzrI ke. pI. zAha sAthe vijayalAne maLavA mATe sI. sI. AImAM miTiMga goThavAtI. vijyabhAe 'nAsieha' nAmanI saMsthAnI sthApanAmAM sakriya kArya karyu cemburamAM AvelI e saMsthAnI mulAkAta levA mATe vijayabhAIe sAMdhane nima MtraNa ApyuM. apaMgate tAlIma ApI svAzrayI ane pagabhara karavA mATenI A eka pratiSThita sasthAne rAjya ane kendranI sarakAra taraphathI tathA videzI saMsthAo taraphathI ghaNe sArA aArthika sahakAra sAMpaDayA hatA. saMdhanA upakrame apagAne Arthika sahAya ApavAnI yejanA karavAmAM AvI ane e nimitte paNa vijayabhAIne maLavAnu ghaNIvAra banyuM. duHkhI lokAnuM duHkha haLavuM karavA mATe tee keTale jyareza puruSAtha' karI rahyA che te joi harSa' te.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 prabuddha jIvana tA. 1-11-87 vijayabhAinI samAjasevAnuM kSetra aMdha ane apaMgane pagabhara karavA mAtramAM sImita rahyuM nahotuM. evI vyakitaonI yogyatAne vicAra karIne kyAreka temAM teo lagna paNa goThavI ApatA. koI strIne dhaNIne trAsa hoya ke koI duHkhI strI-puruSane ghara ke jamInanA prazno hoya, keine chUTAcheDA levA hoya che tevA garIba mANasone paragaju vijayabhAI vakIlanI maphata sevA meLavI ApI keTanA kAmakAjamAM paNa sahAya karatA. eTaluM badhuM kAma karanArI vyaktine mAthe patra dvArA ke Teliphena dvArA ke rUbarU mulAkAta dvArA samaya phALavavAmAM Ave te tene kayAreka thAka paNa lAge, paraMtu vijayabhAI du:khI vyakita pitAnI ekanI eka vAta vAraMvAra kahe te paNa kaMTALatA nahi. balake samabhAva ane sahAnubhUtithI pUro samaya ApI vAta sAMbhaLatA ane yogya mArgadarzana ke salAha-sUcana ApatA. eTaluM badhuM kAma karatA hovA chatAM emanAM vANI ane vartanamAM, emanA khAnadAna bhATiyA kuTuMbanI svAbhAvika vinamratA Dagale ne pagale dekhAtI. krikeTanA khelADI tarIke vijyabhAinI pratibhA ane . pratiSThA anokhI hatI. krikeTamAM paNa teo kheladila ane siddhAMtavAdI hatA. eka bAju khelADI tarIke potAnI pratiSThAnuM hita hoya ane bIjI bAju AkhI TImanuM hita hoya te teo TImanA hitane khAtara pitAnI aMgata siddhine jatI karatA, TImane khAtara pitAne sadI karavAnI taka maLI hoya te te paNa teo jatI karatA. krikeTanI TesTa mecamAM opaniMga beTsamena tarIke vijayabhAInI khyAti ghaNI maTI hatI. teo dRDha vizvAsapUrvaka ghaNu rana karI zakatA krikeTanA itihAsamAM rananI sarerAzanI daSTie breDamena pachI vijayabhAInuM nAma gaNAya che. 'lega - kaTa'nA prakAranA phaTakA mAravAnI emanI zailI AMtararASTrIya khyAti pAmelI hatI. komenTeTara tAlyAkhAna ene "vijulA-kaTa' tarIke oLakhAvatA. kuneha tathA tAkAtathI jarA paNa saMkSebha pAmyA vagara pUrI ravaratAthI ramavAnI emanI paddhatie krikeTanA kSetramAM emane ghaNI moTI siddhi apAvI che. pratiSThAnI Toce hatA tyAre ja teo krikeTamAMthI nivRtta thaI gayA. teo kahetA ke sArA khelADIe pratiSThAnI. e pahoMcatAM ja nivRtta thaI javuM joIe. keIpaNa rathAnane jhAjho vakhata vaLagI rahIne jhAMkhuM pADavuM te yogya nathI. emanI e sUjha ane samaja Adarane pAtra gaNAI che. vijayabhAInI mukhya kArakidI te krikeTanA khelADI tarIkenI hatI. paraMtu samAjasevAnA kSetre jhaMpalAvyA pachI teo kahetA ke "krikeTa e je mArA jIvananI pahelI IniMga che te samAjasevA e bIjI iniMga che. uparavALe. chelle bela nAkhaze eTale ApaNe AuTa thaI jaIzuM.' samAjasevAnuM kArya karavAnI sAthe sAthe vijayabhAine krikeTane rasa sAvaMta jaLavAI rahyo hato. ghaNAM varSo sudhI emaNe reDiye uparathI TesTa mecanI raniMga komenTarI ApI hatI. spaSTa bulaMda avAje pUrI samaja sAthe apAtI emanI komenTarI sAMbhaLavI e paNa eka lahAvo hatA. avAja ane zailIthI tarata ja khabara paDe ke A kAmenTarI vijaya bhAinI che. TI. vI. upara mecanuM prasAraNa zarU thayA pachI videzamAM ramAtI meca jovA mATe aDadhI rAte paNa jAgIne teo TI. vI. cAlu karatA. duniyAbharanI krikeTanI pravRttithI teo jIvananA aMtima samaya sudhI pUrepUrA mAhitagAra rahyA. hatA, ane te mATenI vividha samitiomAM sakriya sabhya tarIke. sevA ApI hatI. uMmara ane kAmanA bojAnA kAraNe vijayabhAinI tabiyata upara asara pahoMcelI. hRdayareganA gaMbhIra humalAne bhega teo traNavAra banyA hatA. paraMtu ethI emanI sevAnI laganI ochI thaI na hatI. ekavAra vAta nIkaLI tyAre temaNe kaheluM ke, mArA zarIrane bahu bharoso nathI; paraMtu, keTalAMka varSothI meM muMbaInI bahAra javAnuM baMdha karI dIdhuM che. muMbaImAM bhale game tyAM houM, hRdayaroganI kaMI paNa takalIpha thAya te DIvAramAM ja dAkatarI sAravAra maLI zake ke jethI karIne roga ugra na banI jAya. khAvApIvAmAM . ane savAre cAlavAmAM eTalo ja niyamita rahuM chuM. traNa traNa humalA pachI paNa huM ATaluM kAma karI zakuM chuM tenuM kAraNa mArI cIvaTa che. teo kahetA, ke khAvApIvAmAM paNa teo bahu niyamita thaI gayA che. keTalAka samayathI dAktaranI salAha anusAra pANI pIvAnuM paNa temaNe baMdha karI dIdhuM hatuM. zarIrane jarUrI eTaluM pANI phaLa ane dahIMmAMthI teo meLavI letA. gharethI bahAra jatI vakhate TiphinamAM papaiyuM ane dahIM sAthe ja rAkhelAM hoya. jayAre jarUra paDe tyAre laI letA. - sva. vijayabhAInAM aneka saMsmaraNo najara sAme taravare che. teo potAnA jIvanane samRddha ane sArthaka banAvIne gayA.. emanA AtmAne zAMti he e ja prArthanA. ramaNalAla cI. zAha digambara jainAcArya pU. bAhubalI mahArAjanuM vyAkhyAna saMdhanA upakrame zukravAra, tA. 13-11-1997nA roja nIce pramANe eka jAhera vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM cheH vyAkhyAtA : pU. AcArya ratnazrI bAhubalI mahArAja viSaya : mAnavatA nAM sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha 385, saradAra vI. pI. mAga, rasadhArA ke-epa. sesAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbaI-400004 samaya : baporanA 3-30 kalAke saune samayasara padhAravA hArdika nimaMtraNa che. ! basaMtalAla narasiMhapurA ke. pI. zAha saMjaka pannAlAla ra. zAha maMtrIo : - - -
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-87 prabuddha jIvana aMtima dhyeya e tanasukha bhaTTa (sava pallI De. rAdhAkRSNana kRta gItAnI a MgrejI prastAvanAnA -AdhAre) gItA AtmAnA jIvananI pRSTutA mATe Agraha rAkhe che, A pUrNatAne tattvajJAnanI prajJAmAM, niAmaya prItimAM athavA te parizramapUrNa kRti (kama')mAM vibhAjita karI zakatI nathI. kama, jJAna ane bhakita, lakSyaprAptinA prayatnamAM temaja lakSyasiddhinA aMta pachIye paraspara pUraka che. ApaNe badhA eka ja pathe pravAsa kheDatA nathI. para Mtu ApaNe badhA jene kheALIe chIe te te eka ja che. bhale ApaNe bhinna bhinna kaDIo vaDe eka ja zikhara upara caDAI karIe, paraMtu zikhara uparathI dekhAtu dRzya badhAMne mATe eka ja che. RtaMbharA prajJAne zarIriNI kalpIe te jJAna tene zvetu che ane prema tenu hRdaya che. jJAna, dhyAna, prema ane sevApUjAnI vibhinna kalA dharAvate yoga tamasamAMthI nyuti tarapha tathA mRtyumAMthI amRta tarapha lai jatA prAcIna rAjamAga che. paramAtmAnI ke vizvAtItanI prApti eTale brahmaloka prati ArehaNu athavA te brAhnI sthitinI upalabdhi che, tenu eka pAsu` kevalpa che. gItA A badhAye mA prati aguli nirdeza kare che tenA dhaNA ce zlokakhADo ema sUcave che ke brahmabhAvamAM 6 brAhmIsthitimAM jaitabhAve adazya thAya che ane mukta jIva pUrNa puruSottama sAthe, purANa puruSa sAthe, ekarUpa ane che. te sthiti mukata, bhAvAtIta ane zAMtimaya hAi badhA ye guNAnI ane bhAvAnI pele pAra AvelI che. je ApaNane deha vaLagyA che te khAlI kAcalu jema pheMkAi jAya tema te paDI jAya tyAM sudhI prakRti tenI pratikriyAzIla rahevAnI ja. bAhya sa MsAramAM guMcavAyA vinA jIvanmukata puruSa tenI ghaTanAo viSe pratikriyA karatA rahe che, A mata pramANe, "AtmAnuM sadAya paraspara virodhI dvaita che tathA mukta AtmAnuM AI svataMtra krama saMbhavI na zake. gItA. AvI mAnyatA upara mukhya bhAra nathI mUkatI. gItAnA matAnusAra mukata dazA eTale paramAtmA sAthenA divya sAdhamyanA sAthya mAM tathA temanA zAzvata niyamemAM ApaNA mAnavIya vyaktitvanuM parivartana che. gItAe jIvAtmAnA paramAtmAnI sAthenA sAyujayanI kalpanA nathI karI. mukta Atma divya prajJA vaDe tathA divya saMkalpa vaDe prerita thAya che, pravRttizIla ane che. Ave! mukata AtmA izvarabhAvanI prApti kare che. tenA vizuddha thayelA svabhAva divya AtmA tulya bane che. je kAI mAnava A papara dAne prApta kare che te yAgI che, siddha puruSa che, sAkSAtkAradhanya che, jIvanmukata che, jitAtmA che, yutacetasa che, yeAgayukta che, brahmanirvANumAM ramamANa che. anaMta, anahada tenA AMgaNAmAM AvI UbhuM che. jamana mAnasazAstrI phroiDanI saMjJAmAM kahIe te tenuM zarIra, mana, AtmA, aMtaHkaraNu, rAtamAnasa, supta mAnasa tathA ajJAta mAnasa, sarve askhalitapaNe sa MvAdamaya dazAmAM vahyo jAya che. AnaMdasamAdhimAM abhivyakata thatA layanI te prApti arthAt siddhi meLave che. te jJAnanI parama jyaMtinI tathA zaktinI pracaMDatAnI anubhUti kare che. mutine atha amara AtmAnu matsya jIvanathI aLagApaNuM ne ataDApaNu nathI. paraMtu mukitana maiM 129 atha` mAnavanA samagra vyakitatvanuM svarUpAntara te unnayanamaya parivatana che. mAnavajIvananA kalezenuM sthityaMtara parama parivatana sAdhavAthI mukti maLe che, kalezane TALavA mAtrathI nahi. gItA svIkAre che ke satya parabrahma che; paraMtu sa MsAranI dRSTie te savavyApI izvara che. A ja evI dRSTi che je vaDe manuSyanA maryAdAzIla vicAra sarvasvAmI parama satyanI kalpanA karI zake. gItAnuM brahmalokanuM nirUpaNu evu che ke brahmaloka svayaM zAzvata svarUpa nathI paraMtu sRjananI te sudUratama risImA che. AMnada ApaNA vikAsanI maryAdA che. ApaNe vijJAnamAMthI AnadamAM praveza pAmIe chIe. AnaMda saMsAramaya sRjanatA ja AvirbhAva che. parA svayaM nathI. na damaya AtmA ke nathI divyabhAvamaya AtmA. vizuddha AtmA annaprANamana- vijJAna- AnaMdarUpI . pAzethI vibhinna che. jyAre sasAranA sarjanane hetu siddha thAya che, jyAre sa MsAramAM rAmarAjya sthapAya chaeN, jayAre bhagavAna viSNunuM vaikuTha avanI upara utare che, jyAre jIva mAtrane paramAtmAnI prajJA thAya che ane janmamaraNanI bhUmikAthI para thAya che. jyAre A parizyamAna sRjananI pele pAra AvelA ajJAta tattvamAM A kRtakRtya sa MsAra sameTAi jAya che. sAbhAra svIkAra [] jayaMvatasUriSkRta zaMgAra majarI * le. prA. jayaMta kAhArI * DemI sAIjha * pRSTha-22 E mUlya 2, 5-00 tra prakAzaka - magaLA kAhArI, zabda ma Mgala, 24, satyakAma sosAyaTI, surendra maMgaLadAsa mAga, amadAvAda - 400015 [] jainagujara kavio bhAga-3 jo* saMgrAhaka ane saprayAjaka : zrI mohanalAla dalIcaMda desAI - sapAdaka : prA. jyata kAhArI - DenI sAijha * pAkuM pUruM * pRSTha-795 mUlya rU. 75/- * prakAzaka : zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, egasTa krAMti mArga, muMbaI-400036 [] zeTha ANaMdajI kalyANa jInI peDhInA itihAsaH bhAga bIjo * le. zrI ratilAla dIpacaMda desAi. * krAuna ATha pejI * pAkuM pUruM * pRSTha-360 * mUlya rU. 10 prakAzaka : zeTha ANu cha kalyANajInI peDhI, paTTaNInI khaDakI, jhaverIvADa, amadAvAda-380001 [] nagaraze zAMtidAsa jhaverI le. mAlatI zAha # DemI sAIjha * pAkuM pUruM * pRSTha-215 - mUlya rU. 50-00 prakAzaka : gurjara grantharatna kAryAlaya, ratanapoLa nAkA, gAMdhI maga, amadAvAda 380001 [] ApaNI bhajanavANI saMpA. gagAdAsa prAgajI mahetA * DenI sAijha pAkuM pUruM * pRSTha256 * mUlya rUA. 40-00 * prakAzaka : kusuma prakAzana 61/e. nArAyaNanagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mAga, pAlaDI. amadAvAda - 380001 [] jaina dRSTie vipazyanA tra AcAyazrI vijaya janacaMdrasUri * krAuna seLa pejI x pRSThapara, mUlya rUA. 50-00 * prakAzaka : mahendrabhAI mehanalAla zAha, bhArata mahAla, bloka naM. 3, lAlA lajapatarAya mAga, vilepArlA (pazcima), mu Mba4i00056, 0 mavilAsa * le. zrI vA. mA. zAhu saMpA. De. sudhA paMDayA kAuna seLa pejI * pRSTha-404 * pAkuM pUruM * mUlyA. 50 * prakAzaka : nira Mjana ema. paDayA. 10, adhyApaka * nivAsa, pratApagaja, vAdarA-390002.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 1-11-87 siddhine mama, saMcamane dhama : - rahita zAha jaina dharma e anya dharmonI apekSAe ugra ane tIvra na karIne paNa, manathI mAnavI parigraha sevyA karatA hoya te. saMyamane dharma che. jenA siddhAMtanI sUkSmatA anya koIpaNa te sAce aparigraha nathI. dharmanA siddhAMtanI sUkSmatA mATe paDakArarUpa che tema atizaye bIjI mahattvanI vAta e che ke aparigraha kevaLa sthaLa kita vinA jarUra kahI zakAya. vastuone ja nahIM, sUkSma bhAvanAe -vAMchanAo ane vAsanAaneka vyAvartaka lakSaNe, jaina dharmane anya dharmothI judo ene paNa evo joie. 'adhika'nI vRtti hevI arthAta ane kadAca muThThI UMcere. paNa puravAra kare che. camatkAra ane vadhu mATe mananI pravRtti thavI te parigrahanI ja paraMparA gaNAya. ADaMbarathI para, evA A saMpradAyanA tIrthakaronI mUti aMtaramAM adhikanI apekSA na seve te ja sAce aparigrahI. haMmezA niHzastra hoya che. anya saMpradAyanA bhagavAnanI mUti mAnavI vAMchanAonAM vaLagaNathI lathabatha che. amuka hadathI, hAthamAM caka, dhanuSya, gadA ke anya koI hathiyAra sAthe darzAva- vadhu dhananI jarUra nathI ema samajIne mAnavI adhika dhananuM vAmAM Ave che. hathiyAra zakitanuM pratIka bhale hoya, ahiMsAnuM dAna karI de che khare, paNa amuka hadathI vadhu vAhavAha mAre pratIka kayAreya nathI ! ahiMsAne bedha, hAthamAM zastra sAthe na khape, evA aparigrahanuM vrata kaie lIdhuM jANyuM nathI. Ubhela deva zI rIte ApI zake? pada ane pratiSThAne te. eNe besumAra parigraha manathI sadAya. anya dharmanA bhagavAna sAthe temanI patnI ke anya strI sevyA karyo che. zakitanuM nAma saMkaLAyeluM ghaNe bhAge jovA maLe che. jema ke AgaLa vadhIne ema paNa kahI zakAya ke pitAnAM ravajana ane pitAnAM saMtAne vadhu sukha pAme evI paNa lAgaNI sItA-rAma, rAdhA-kRSNa, ziva-pArvatI ityAdi. jaina tIrthaMkaranAM nAma svAyatta ane svataMtra hoya che. mAnavIne hoya che. aparigrahI mAnavI mAtra pitAnAM svajananuM ja anya dharmo upavAsa vakhate AhAramAM amuka pramANamAM nahIM, samagra vizvanuM kalyANa jhaMkhe che. "zivamastu sarva jhUta mAM je vyApaka bhAvanA prabodhAyelI che, tene anusaravAmAM ja chUTa le che. jaina dharmanA upavAsanI ugratA vize koI ullekha aparigrahapaNAnuM jhaLahaLatuM gaurava che. jarUrI nathI. eTaluM ja nahIM,jaina dharmamAM kaMdamULa khAvAnI DokaTara pAse AveluM eka mAnavI vedanAthI pIDAya che. - manAI che. jemAM vadhAre jIva hoya te lAMbA vakhata sudhI bagaDe DokaTara pUche che: "zuM thayuM bhAI kaho, zI takalIpha che?" nahIM. jema ke kAMdA (DuMgaLI), baTAkA, lasaNa vagere. eTale ke - pele dadI kahe che, "sAheba ! eka takalIpha hoya te kahuM, tevAM kaMdamULamAM chava vadhu pramANamAM hoI te khAvAM varSa che. paNa have te A yAtanAo nathI jIravAtI ! kayAreka dama paDe jyAre e ja padArtho anya saMpradAyamAM upavAsanuM pavitra vrata che ne kayAreka vA ne humale thAya che, kayAreka blaDaprezaranI kare che tyAre khAya che! baTAkAne phaLAhAramAM (pharALa) gaNIne musIbata herAna kare che te kyAreka cAmaDInAM dardo ghero ghAle khAya che. . che! dardIe bhegA maLIne mane bhAMgI nAkhe che. * Ama jaina dharma e saMyamane che, ane tethI ja temAM siddhine marma che.' DAkaTara davA Ape che. paNa eka roganI davA asara kare che tyAM bIju dardI mAthuM UMcake che! AvA UMDA dhamane koipaNa siddhAMta chIchare hoI ja kema zake ? . mukitane kaI Are ke evA nathI ! : mAre atre aparigraha vratanI DIka ja vAta karavI che. parigrahathI pAmara banelA mAnavInuM paNa evuM ja che.. mAnavInA atmika utthAna mATe je pAMca mahAvrata dareka dadIne jema darda vadhu tema pIDA vadhAre hatI tema parigrahI saMpradAye ravIkAryA che temAM aparigraha kendrasthAne che. niHsvArtha mAnavIne parigrahanA pramANamAM parezAnIo bhogavavAnI hoya che. paNAnI bhAvanA upara ja A mahAvrata TakI raheluM che. - svAbhAvika bAbata che ke jeTalI AkAMkSAo vadhu teTalI 'aparigraha' vratanA gUDhAthane pAmavAne mAre A namra prayAsa che. yAtanAo vadhu. kAraNa ke AkAMkSAo te anaMta che, ne aparigraha' zabdano artha vyApaka bhUmikAe levAne badale jIvanane aMta hoya che. maryAdita jIvanamAM anaMta AkAMkSAo zI rIte sAkAra thAya ? ne apekSA sAkAra na thAya, tyAre . ApaNe sthaLa arthamAM laIne enI ghera avahelanA karI niSphaLatAnI vyathA te mAnavIne thAya ja ! mUkI che. anivArya AvazyakatAonA nibhAva pUratuM rAkhIne, aparigraha apekSAo ghaTADanAra hovo joIe. jyAM sudhI, bAkInuM anyane mATe vAparavuM eTale ja artha mAtra laie, apekSAonuM prAbalya haze, tyAM sudhI parigrahavRttinuM prAdhAnya te e te sthaLa artha the gaNuya. paNa hovAnuM ja, parigrahanI mAnavIne Adata paDelI che. kyAMka eka bhAI vAte vAte kahetA hatA , meM dasa varSa pahelAM ahamane parigraha che te kyAMka kaSAyane parigraha che, kyAMka mArA pitAnI milaktanA vArasAmAMthI rUpiyA pAMca lAkhanuM dAna niMdAne parigraha che te kayAMka nidrAne parigraha che, kyAMka karI dIdhuM hatuM! . . svArthane parigraha che te kyAMka asatyane parigraha che. parigrahanA. dasa varSa pahelAM je dAna karyu che te vAtane manamAM parighamAM mAnavI keda che. paMpALA paMpALIne e bhAI ucheryA kare che. tene sAcA arthamAM ne e kedamAMthI mukita te tene ja maLe che, je manathIaparigraha zI rIte kahI zakAya ? hRdayathI aparigrahanuM vrata Adare che, ane Acare che ! - je vastune hAthathI cheDI dIdhI, te ja vastune manathI jaina dharma, agAu kahyuM tema sUkSmatAne dhama che. ' pakaDI lIdhI ! " aparigrahanI A sUkSmatAne bhItaramAM bhAvIe ne jIvanamAM aparigrahanA vratane te bhaMga thaye ja ! utArIe ! eTale mULa vAta manathI aparigrahI banavAnI che. parigraha (jaina sAhitya samAreha-khaMbhAtamAM rajU thayele nibaMdha)
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ it. 1-11-87) *?' prabuddha jIvana 131? - - - - - - - - -1" -- ** *a - - *** . : : : --1 a na. ahiMsAmAM zraddhA daDha karatI kalAmayatA ru svAmI akSarAnaMda sarasvatI zrI dilIpa rANapurAnI agAunI kRti "AMsubhIne. maMdArikA-nirmaLanI premakathA mukhyatve sparzI jAya. zaherI ujAsa"mAM pIDita samAjane beThe karavA mathatA Adarza vAcake nAnAM gAmaDAMonI ApadAothI paricita na hoya yuvakanI kathA hatI. emAM kathAnAyaka devarAja kendramAM hatA ane eTale emane keTalIka vAta na samajAya e ravAbhAvika che. eka pradezanA pIDita lokena ArtanAda emAM pa varSo sudhI anyAya veThayA pachI ghaNAkharA lokone anyAya, paDyuM hatuM. A kAMThe tarasa mAM ku. maMdArikA zAha tAlukA rAjakIya guMDAgIrI vagere kAThe paDI gayAM che. AvA lena DevalapamenTa ophisara che ane te satata ekalAM che. emanA dvArA cittataMtrane A kathA keTale aMze saMkSubdha kare, hacamacAvI mUke vartamAna vibhIpikA sAme samarata pIDita mAnavatAne avAja e zaMkAspada rahe che. kathA vAMcIne keTalAka saMvedanazIla padmAya che. rAjakAraNa, vahIvaTI taMtra ane bhraSTAcArane avi- ane vicArazIla yuvAne khaLabhaLI UThaze. badhA nirmaLa na nAbhAva saMbaMdha che. ekabIjAnA paryAya che. enI sAme banI zake paNa DAka saMjaya paThaka banavA prerAya te ya ghaNuM. vahIvaTI taMtranA jAgrata adhikArIo sAvadha rahevuM, prasaMga delubhAne vArase agarasaMga ane enA sAthIomAM sacavAya Abe paDakAra jhIle evo saMdeza laine A navalakathA Ave che. teo haju ya anyAya sAme jhajhumI rahyA che e eka che. emAM haMmezA vijaya maLe ema nahIM, paraMtu ethI AzAvAdI izAre che. te ahiMsAmAM, karuNAmAM ane samAjamAM ApaNI zraddhAnAM mULa ku. maMdArikA zAha TI. DI. e.mAMthI DepyuTI DI. DI.e. UMDAM ane daDha thAya che. samAja taMdurasta rahe che. kAraNa, ane DI. DI. e. thayAM paNa e paMdara varSamAM emanI sattAvIza duSkRtya sagaDa mUkatAM jAya che ne samaya nAmane pagI ene pakaDI tAlukAmAM badalI thaI ane sAta varSamAM cAra jillAmAM badalI pADe che, ene tAravI Ape che. thaI. rAjakAraNanA hitanI ADe je adhikArI Ave enI 'A kAMThe tarasa' (le. dilIpa rANApurA, prakA. Ara. Ara. dUranAM gAmaDAMomAM satata badalI thatI rahe. vahIvaTataMtranA zeThanI ku.)mAM kharA kathAnAyake te dalubhA ane De. nirmaLa che. adhikArIe khAmozInI bhASA zIkhavI paDe. evI khAmezIne emaNe samAjane jAgRta karavAnuM kAma karyuM che eTaluM ja badale sahana karavAnI tatparatA sAthe maMdArikA zAha pramukhazrI nahi paraMtu pitAnI pAchaLa pitAnI jevI bhAvanAzIla keDara ajitasiMha sAme Takkara jhIlatAM khumArIthI kahe cheH "anyAya taiyAra karavAno mArga cIMdhyo che. De. nimaLe pakSa rIte sahana karIne mANasanuM zarIra tUTI jatuM hoya che; paNa prANa maMdArikAmAM ane pratyakSa rIte sAvitrI, saMjya ane gopAlamAM te prabaLa banate hoya che. e prabaLatA ja emane tUTI gayela pitAnI bhAvanAonuM saMkramaNa karyuM che. De. nirmaLa te. zarIra sAthe jivADatI hoya che. emanA kaNasATamAMthI krAMtinI daridranArAyaNa vacce satata ghUmatA rahyA che. orissAmAM te emaNe Aga bhabhUkatI hoya che. tenAM ajJAna, lAcArI, nirbaLatAM sIdhA saMgharSamAM bhAga lIdho ane zahIda thayA. tyAM keTakeTalA lekAne ApaNI samRddhinAM sAdhana na banavAM joie.' (pRSTha 63) Ama emaNe preraNA ApI haze! evuM ja dolubhAnuM che. AkhI jiMdagI maMrika zAha AjanA bhraSTa vahIvaTI taMtramAM paNa AzAnuM e saMgharSa karatA rahyA ane Akhare khapI gayA. paNa emaNe kiraNa che. agarasaMga, kAsama, bIjala jevAne saMdharSane rAha cIMdhyo che. - lekhakanI "sUkI dharatI, sUkA hoTha mAM ApaNAM gAmaDAMnA A rIte samAjanA vadhu ne vadhu leke jAgRta thAya ane vAstavano ane gAmaDAMnAM jaraTha to mAnavInI mAnavatAne saMgharSamAM joDAya evuM A navalakathAmAM igita che. dalubhA. zeSI laIne ene kevI rIte pazu banAvI de che ene ane nirmaLa pAzvabhUmAM ogaLI gayelAM pAtro che. emaNe kalAmaya citAra Ape che. emAM kathAnAyaka jayaMtInI samaSTi mATe jAta ghasI nAkhI, jiMdagI phanA karI, enA je sthiti thaI e sthitine pitAnA patanane, jayaMtI saMdarbhe ja emanuM pAtranirUpaNa thayuM che. " svIkArI le che. AkhI kathA para nairAzyanuM paDa maMdArika zAhanA saMjaya pAThaka taraphanA vartana dvArA gherAyeluM rahe che te "AMsubhInA ujAsamAM eka vyakitane lekhaka eka AcherA rahasyanuM vAtAvaraNa race che. ethI kathA pitAne rUMdhatAM paribaLA sAmene saMgharSa jovA maLe che jyAre vAcanakSama banI che. AgaLa jatAM lekhake maMdArikA ane A kAMThe tarasImAM dolubhA ane De. nirmaLa jevAM pAtro ane De. nirmaLanA saMba nAM pRSTha dhIre dhIre bole che ane temanAthI prerAyelAM pAtra dvArA anyAya ane aniSTanI maMdArikAnA AMtarika jIvananAM paDa jama jema ukheLe che tema paribaLe para prahAra jovA maLe che ane chelle De. nirmaLa niSkAma) tema kathA rasaprada ane hRdayasparzI thatI jAya che. alabatta, sazastra baMDa uThAve che ene saMketa paNa kathAmAM AvI jAya che. kathAne vAcanakSama banAvavAnI A te eka yukita che. kathAnI pAchaLa De. nirmaLa (niSkAma) maMdArikA zAha paranA patramAM lakhe cheH te dase dizAmAM phalIphUlI ane vakarI rahelI bhraSTatA, svArthI dhatA "have lAge che, zastra vagara zeSaNa nahi aTake. zastra vagara bhraSTa ane mUlyahrAsa, DAMka mAthAbhAre to kevI kevI adhamatAo dvArA rAjakAraNIo ane rAjasattA nahi badalI zakAya...ne chatAMya hajAre mAnavInuM zoSaNa kare che, bhayaMkara gunAo karIne paNe kevA haju ahiMsAmAMthI, karuNAmAMthI, samAjamAMthI mArI zraddhAnAM chaTakI jAya che ane pADita janatA kevI ghera hatAzA anu- mULiyAM UkhaDI nathI gayAM..' (pRSTha 266 Ama A navalakathA bhave che te darzAvavAno hetu che. e hetu keTale bara Ave che dvArA lekhake rAjakIya kAvAdAvAthI pIDAtI prajAnI vyakata thavA te ghaNAM paribaLo para nirbhara che. mathatI vedanAone jhIlavAnI, samAnubhUti anubhavavAnI ApaNane - sAmAnya vAcaka te premakathA vAMcavA TevAyelo che.--ene taka ApI che e mATe teo abhinaMdananA adhikArI che. *
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 prabuddha jIvana kekArava becena banAvI OM che gulAma deDhiyA rAjA to megha rAnna, bheja rAjA kAya kA? e vAta Aje dukALiyA pradezamAM AvIne AMkhe vaLage che. potAnA tarapha tAtura maMDAyelI AMkhane AkAza sahana nathI karI zakayuM. have divALI vakhate AkAzamAM kayAreka raDIkhaDI pasAra thatI sauMda vAdaLIe bhAre nila lAge che. savAranA paheramAM kyAMka khaLabhaLATa thAya che te nirjanatAmAM kheDelA meralAo ane medmagaja nA samajI 'meAva''meAva' evA TahUkAra karI UThe che. eka sAthe keTakeTalA avAjo! e kekArava khecena khanAvI de che. mAra khele ne becena banI jaie e ja dukALa ! e ja dukALa !! dharatInAM dhAvaNa chUTAM che. bhUmiputrAe traNaso phUTa UMDe sudhI khAra nAkhI dIdhA che. kyAMka lIbaDA joine thAya che: lIbaDA pANInI zeAdhamAM pI. vI. sI. nAM mULiLa kyAMthI lAvatA haze ! kavi uzanamUnA kAvya 'vaLAvI bA AvI'mAM viraha AgalI raste ja badhAnI vacce besI gayo haze tema, leAAnI badhI vAtonA kendramAM dukALa che. Akhare vAta dukALa pAse AvIne aTake che. lAkho nirAzAmAM eka vadhu mAnirAzA chupAi che ke, prajA nirAzAmAM DUkhIne mAnavA lAgI che ke, Avate varSe dukALa paDaze te ? basa A praznanI AgaLa vicAravAnI himmata kyAM che ? jagaDuzA dAtAranI vAtAlakA malAvI malAvIne pharI pharIne kahI rahyA che. divase gAmaDAnI zerIe zerIe pharI vaLe, kAi mANusa jovA na maLe. mAtra makAnenA paDAchAyA nAnImoTI bhaumitika AkRttio racatA jovA maLe che. sImamAM karyAMka kAMTALA thAra, jhAMkharAM, bAvaLa, lIlA raMga khAine mAtra di karI dhULanA kheALAmAM UbhAM che. pasAra thatI khasane joi, kAI khAlikA dUrathI nAnakaDI mATalI pANI bharIne lAvI che, te UbhI rahI para thatI basane hAtha UMcA karI vidAya Ape che. pIvAnuM pANI bharavA mAthe kheDAM lagna strIe mAlA sudhI cAle che. e leA jyAre potAnA ja rASTranA anya bhAgamAM ativRSTinA samAcAra vAMce ke pANImAM DUkhelA viratArAnA phATAprAk jue tyAre kevI lAgaNI anubhavatA haze ! AjhAdInAM cALIsa varSa pachI paNa ativRSTi ane anAvRSTinA prazna A dezamAM nathI ukailAyeA. nadIone nAthavAnI vAto thAya che ane vAte ja thAya che. lIlA ke sUkA dukALa vakhate tatpUratI madadanAM thIgaDAMthI paristhitine DhAMkI devAmAM Ave che. lokamAtAonAM pANI dariyAmAM bhale ThalavAya paNa sUkA vistArAmAM na ja pahoMce evA nirdhAra karIne te ApaNe nathI kher3A ne? yuddhanA dhoraNe ahIM yuddha ja thAya che. zAMtikAya nathI thatuM ' jhahIra kurezI nAmanA kavie lakhyuM cheH dRzya UMDate vimAnase dekhA, baDhakA mInAnase dekhA. tA. 1-11-87 usane sattA azva para cakkara, jo bhI dekhA-ve zAnase dekhA. helikAsTaramAM khesIne DUkhelA pradezanuM viha MgAvalokana ane rAzatakAmeAnA becAra zramajIvIe sAthenI vAtene reDiyeya ane dUradarzana parathI phulAvI phulAvIne rajU karavAmAM Ave che. mahAnagaranA nArikAne gAmaDAMenA dukALanI UnI AMca suddhAM nathI AvatI. navI sIriyale ane navI jAhera khabare badhuM bahura'gI banAvI de che. raMgIna TI. vI.ne lIlA raMga dukALane phreMkavA detA nathI. ame nAnA hatA tyAre pahelA varasAda pachI dharatI para pharatA lAla lAla makhamaliyAne joi bhAre vismaya pAmatA. ame e makhaliyA-indragepa-ne varasAdanA mAmA kahetA. tyAre dRDhapaNe mAnatA ke, varasAdanA mAmAnI AsapAsa sAta kuMDALAM karavAmAM Ave ane e emAMthI bahAra nIkaLI jAya te bahu varasAda paDe. makhamaliyAne jotAMnI sAthe ja kuMDALAM banAvavA maDI paDatA. traNa varSathI jyAM varasAda eka vakhata nathI paDayo tyAM varasAdanA mAmA kyAMthI jovA maLe? sAta ku MDALAM AMgaLIomAM ja guMcaLuM vALIne paDelAM che. IndragopanA sukAmaLa sparza have kayAre maLaze ? zaherA para bhale game teTale phiTakAra varasAvIe chatAM e zaherIjane ja AvA kaparA kALamAM madadane hAtha lakhAve che. hajI anukaMpA lIlIchama che, e ja mATe sadhiyAro nathI zuM? bhakita-sagItanA vageryAM saMdhanA upakrame bahenane bhakita saMgIta - stavana vagere zIkhavavA mATenA cha aThavADiyAMnA varganA prAra bha thAya che. uddaghATana: zukvAra, tA. 13-11-1987 samaya : sAMjanA 5-00 vAge sthaLa : paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, esa. vI.pI. rADa, rasadhArA kA-epa. sAsAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAmanI sAme, prAthanA samAja, muMbaI-400004 fAna H 350296 bhakita saMgItanA A varganA samaya dara mudhavAre sAMjanA 4-00 thI 5-00ne raheze. zrI khasIbhAI khaMbhAtavAlA A varganA adhyApaka tarIke sevA Apaze. rasa dharAvatAM bahenane sadhanA kAryAlayamAM sa Mparka sAdhavA vinatI che. uSAbahena mahetA saMyojaka ke, pI, zahu pannAlAla 2. zAha maMtrIe
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-87 prabuddha jIvana 133 sva. De. gopANI ane sva. veNIbahena kApaDiyA 9 ramaNalAla cI. zAha De. amRtalAla savacaMda gopANInuM thoDA samaya pahelAM rasa dharAvatA ane e viSaya upara paNa temaNe keTalAya lekhe muMbaImAM 80 varSanI vaye avasAna thatAM ApaNe jaina vidyAnA lakhelA che. kSetre eka tejasvI vidvAna lekhaka gumAvyuM che. che. pANI eTale bhAratIya viThada para parAnA eka bahuDe. ge pANInuM nAma te kelejamAM abhyAsa karate hate. zrA tejasvI vidvAna, aneka zleke ane gAthAo emane tyArathI sAMbhaLyuM hatuM. paraMtu emane pratyakSa maLavAnuM te ghaNuM kaMThastha hatAM. bhAratIya saMskRti viSe aneka viSayonI mAhitI mehu thayuM hatuM. patra dvArA ame ghaNIvAra maLatA, paraMtu e emanA samRtipaTamAM tAjI rahetI. teo je kaMI lekhana kare jAhera kAryakramamAM mAre emanI sAhityasevA mATe bolavAnuM te zAstrIya paddhatithI ane pUrI cIvaTathI karatA. jIvanamAM paNa prApta thayuM hatuM te nimitte emanA vizeSa nikaTanA saMparkamAM teo niyamita ane atyaMta cIvaTavALA hatA. teo zarIre. AvavAnuM banyuM hatuM. nabaLA hatA, paraMtu emane avAja bulaMda ane raNakAravALA keTalAMka varSa pahelAM emanI sAhityasevAne biradAvavAne eka hatA. emanI sAthe vAtacIta karatAM emanA avAjamAM uSmAne kAryakrama bhAratIya vidyAbhavanamAM beThavA hatA. De. gepaNue anubhava thato. bhAratIya vidyA bhavanamAM dIrdhakALanI sevA ApI hatI. eTale saMskRta, prAkRta, apabhraMza, gujarAtI ane aMgrejI bhASA bhAratIya vidyA bhavana taraphathI yojAyelA A kAryakramamAM mAre upara ekasarakhuM prabhutva dharAvanAra De. ge pANInA avasAnathI De. gepANI viSe bolavAnuM prApta thayuM hatuM. tyAra pachI De. e kSetranI eka mahattvanI vyakitanI ApaNane khoTa paDI che. gopANIe upAdAyajI mahArAja yazovijayajInA suprasiddha granya prabhu saMgatanA A mAne zAMti Ape. jJAnasAranuM aMgrejImAM bhASAMtara karyuM hatuM. te granthanA vimocana zrI jaina yuvaka saMghanA bhUtapUrva maMtrI zrImatI vaNIbahena prasaMge dAdaranA zAMtinAtha bhagavAnanA maMdiranA upAzrayamAM jaina vinayacaMda kApaDikAnuM thaDA samaya pahelAM piDicerI khAte AvasAhitya vikAsa maMDaLa taraphathI pa. pU. bhuvanabhAnasUrijI mahArAjanI sAna thayuM che. nizrAmAM yojAyelA kAryakramamAM besavAno avasara mane maLe sva. veNIbahena kApaDizAe sana 193thI 1950nuM hate. De. gopANI sAthenA A baMne prasaMgenuM smaraNa gALAmAM jaina yuvaka saMghamAM sakriya karma karyuM hatuM. emanA tAju ja che. jamAnAnI apekSAe teo eka pragatizIla, suzikSita, - De. ge pANIne jovAnA ke maLavAnA prasaMge ghaNane ochA tejavI mahilA hatAM. teo sva khetIcaMda giradharalAla sAMpaDyA haze tenuM kAraNa temanI nAjuka tabiyata hatI. zaradI kApaDiyAnA putravadhU hatAM. zrI metIcaMdabhAie muMbaInA jAhera ane azakitane kAraNe teo gharabahAra javAnuM TALatA, ane jIvanamAM agragaNya bhAga lIdho hato. gAMdhIjInI AjhAdInA ghare rahIne jAhera vyAkhyAnanAM nimaMtraNa svIkAratA nahi laDatanA raMge raMgAyelA, AjIvana khAdIdhArI evA metIcaMda tabiyata sAcavatA. teo potAne samaya vAMcana ane lekhanamAM bhAIe rAjakAraNa, sAmAjika kSetra tathA dharma ane tatvajJAnanA pasAra karatA. nivRttikAma daramiyAna temanI lekhanapravRtti sArI kSetramAM emanA jamAnAmAM ghaNuM mahattvanuM kArya karyuM hatuM. cAlI hatI, beTAdamAM janmelA De. gopANI nokarI karatAM karatAM emanA hAtha nIce tAlIma pAmelAM ra. veNIbahene paNa abhyAsamAM AgaLa vadhyA hatA. ema. e. thayA pachI AjhAdInI laDatamAM gauravavatuM kArya karyuM hatuM. teo saMskRta ane prAkRtanA adhyApaka tarIke pitAnI paNa khAdIdhArI hatAM. teo ciMtaka ane sArA vakatA kArakidI AraMbhI hatI. jene sAhitya ane jaina tattvajJAna hatAM. bhakita saMgItane paNa temane ghaNe zokha hato. emanA rasanA viSayo hatA. emaNe bhAratIya vidyAbhavanamAM sva. veNubahena kApaDiza jyAre muMbaI jena yuvaka saMdhamAM, muni jinavijayajI sAthe jaina sAhityanA saMzodhana-saMpAdanamAM joDAyAM tyAre temanI zakitane pArakhIne sva. paramAnaMdabhAI mahattvanuM kArya karyuM hatuM. kApaDiyAe temane saMdhanI kAryavAhaka samitimAM rathAna apAvyuM De. gepANIe 40 jeTalA pratye ane bIjA saMkhyAbaMdha hatuM. tyAra pachI sana 1946-47-48 ema traNa varSa mATe, saMzodhana lekhe lakhyuM che. dhamadha kathAo', "hemacaMdrAcArya teo saMdhanA maMtrIpade paNa rahyAM hatAM. A rIte saMdhanA teo kRta yegazAstra', 'samaNa-suttama', 'bhAvanA zataka, 'jenIjhama prathama mahilA maMtrI hatAM. vagere grantha gujarAtI ane aMgrejImAM lakhyA che. emaNe sva. veNIbahenane dhama ane tattvajJAnamAM UDe rasa keTalAka granthanuM aMgrejImAM bhASAMtara paNa karyuM che. hate. saMghanI payuMSaNa vyAkhyAnamALAmAM temaNe vyAkhyAne ApyAM hatAM. zrI araviMda ane mAtAjInA saMparkamAM . jaina dharma ane tattvajJAna uparAMta bhAratIya saMskRtinA teo AvyA hatAM ane tArathI pAMDicerI taraphanuM temanuM paNa teo UMDA abhyAsI hatAM. e viSaya upara muMbaI yunivarsiTImAM anusnAtaka vargamAM teo vyAkhyAne paNa AkarSaNa vadhyuM hatuM. dara varSe teo niyamita ponceirImAM . jaIne sthAyI thatAM hatAM. zrI araviMda janma zatAbdI prasaMge ApatA. emaNe "sama ApekeTasa opha InDiyana kalcara' sva. veNIbahena sAthe mAre paNa piDicerI javAnuM banyuM hatuM. nAmane aMgrejImAM e viSe gravya paNuM lakhyuM che. videzanI te samaye veNubahenanI poMDicerImAM keTalI badhI suvAsa che tenI keTalI yunivarsiTIone A viSayanA asthApake De. gopANI pratyakSa pratIti thaI hatI. sAthe patra dvArA saMparka rAkhatA. jaina samAjanI A eka viduSI tejaravI, saMniSTha mahilA ' dharma ane tattvajJAna uparAMta tila ane Ayurveda " kAryakarane jaina yuvaka saMgha taraphathI hArdika zraddhAMjali arpIe e baMne viSamAM paNa che. gopANI : uDe gata ane 3 jaina sAhitya vidyAbhavanamAM
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prabuddha jIvana tA. 1-11-87 jaina zAsaka abhayadAna gacchAdhipati zrImad vijaya rAmacaMdrasUrizvarajI mahArAja sAheba - anaMta upakArI devAdhideva zrI arihaMta paramAtmAe pahoMcI temanI sahAya meLavIne paNa AvA dayAnAM kAma kare. abhayadAtAomAM zreSTha che. e paramAtmAnA sevaka tarIke oLa- dukhI mAne te bolIne mAgaze, paNa mUMgA prANIo zI rIte khAnArA ApaNAmAM jIvone abhayadAna ApavAnI bhAvanA jIvatI mAMge ? temanI vatI te tamAre mAgavA paNuM javuM paDe. pitAnI ane jAgatI rahe. abhayadAna ApavAmAM dhana, kuTuMba ke zarIranI zakita mujaba ApyA pachI AvA kAma mATe mAMgavA javAmAM mamatA ADI AvatI hoya te dUra thaI jAya, AvA eka zubha nAnapa nathI, zakti mujaba ApyA pachI kAI pAse mAMgavA jaze hetunI puSTi mATe abhayadAtA paramAtamAnI viziSTa bhakita ane che. tene paNa tamArA pratye bahumAna pedA thaze. ene vicAra sakaLa karmanAzaka tapa-dharmanI sAmudAyika ArAdhanAne kAryakrama thaze ke-kevA bhAgyazALAo che ke pitAne bhoga Apa, gharanAM "Aje yojAye che. kAmadhaMdhA cheDI, AvA popakAranA kAma mATe nIkaLyA che chellAM be varSathI gujarAta, saurASTra, kaccha, banAsakAMThA, te temane amAre paNa zakita mujaba avazya sahAya karI saMpUrNa rAjasthAna temaja mahArASTra vagere pradezamAM meTA bhAge sAhana ApavuM joIe. A mATe mAre tamane taiyAra karavA che. duSkALa jevI sthiti pravarte che, temAM have A trIjA varSe paNa mAre tamArA meDhe sAMbhaLavuM che ke ame amArI zakita mujaba e ja bhaya taLAI rahyo che. be varSamAM jIvadayApremIoe ApIzuM, bIjA pAse jaI temane preraNA karIne apAvIzuM ane jIvadayA mATe lAkha rUpiyA kharcA che te jANuM chuM, . A duSkALanA samayamAM eka paNa mANasane ke janAvarane bhUkhe ke jo ke tame badhAe tamArI zakita mujaba kharcA che, tarase maravA nahi daIe, tenI janmedArI ame laIe chIe." ema te huM nathI kahete paNa koI ne kAMi karyuM che emAM game te duSkALa AvyA. paNa tamane kAMva naDe ? te nA nathI, paraMtu have paristhiti vadhu vikaTa banI rahI che. tamArA jevA puNyazALIo beThA hoya ne duSkALa kedAne naDe tyAre zakitasaMpanna pitAnI zakita mujaba paisA laine duHkhI khare? jIvonA pApanA udaye duSkALa paDe paraMtu tamArA jevA mAnavo ane abola prANIone bacAvavA nIkaLI paDe te puNyazALAo te vakhate pitAnuM kartavya adA kare, eTale e jainazAsananI suMdara prabhAvanA thAya, te A prasaMga duSkALa kone naDe nahi, tethI ja huM tamane tamAruM kartavya ada AvI lAge che. duSkALa A ja te sAruM nathI thayuM karAvuM chuM. bhUtakALamAM ghaNuM dayAvAna dAnavIra jaina zAsanamAM paNa senA nA pApedaye jayAre e AvyuM ja che tyAre thaI gayA che jemaNe AvA samaye pitAnA dhana ane tenA dAruNa pariNAmethI duHkhI mAna ane abola jIvone dhAnyanA bhaMDAre samasta prajA mATe khullA mUkI dIdhA. paramAtmAnI AjJA mujaba bacAvI levAnA prayatnamAM jene hatA. e puNyazALAone vArase tamAre jALavavAnuM che. kacAza rAkhe nahi. abhayadAnanI bhAvanAne jIvaMta banAvIne bhagavAna zrI saMbhavanAthasvAmInA AtmAe pUrvanA trIjA A puruSArtha karavAthI jainadharmane jaryajayakAra thaI jAya bhavamAM bhayaMkara duSkALanA samayamAM evI sAdhamI bhakita karI ane aneka jIvone jainadharma upara prIti pedA thaI jAya, ke eka paNa sAdhamIne duSkALanI khabara paDavA na dIdhI. evI A puNya taka jIvadayApremI jenee avazya jhaDapI dukALa paNa sukALathI ye sAre banAvI dIdhe. sAthe sAthe levA jevI che. dInadu:khI ane abola prANIone paNa duSkALanI asara dhana kamAvAnI mosamamAM tame bIjAM badhAM kAma bhUlIne jaNavA na dIdhI. e mahAna puNyakAryanA pratApe e ghara-kuTuMba-parivAra ane gAma cheDIne paNa dhananI kamANI AtmAe zrI tIrthaMkaranAma-kamanI vikAcanA karI. karavA game tevA dara dezamAM paNa pahoMcI jAo che, tema AvA mahApuNyane upArjana karavAne suavasara tamArA atyAre A abhayadAna karavAnI mosama tamAre mATe AvI mATe AvI lAge che, te have AvelI taka cUkatA nahi. lAgI che tyAre jarUra paDye gAma ghara-kuTuMba vagerene cheDA samaya gharabAra kuTuMba, zarIra ane dhana AdinI AmAM kAMya ADe na mATe choDIne e jaze duHkhI mAnavo ane bhUkhyA-tarasyA Ave tenI kALajI rAkhaje. zakitasaMpanna svayaM lAbha le, jAnavare rIbAtAM hoya tyAM temanAM duHkha dUra karavA pahoMcI javAnI zakti na hoya te. anyane preraNA karI lAbha levA ane e taiyArI rAkhavI joie. abhayadAnanuM puNya kamAvAnI A mesamamAM zarIra ke kuTuMbanI mamatA ane dhananI kRpaNutA kayAMya ADe na rIte kekane koI prakAre abhayadAnanI ArAdhanA karI tame sau Ave tenI kALajI rAkhaje. A mesamamAM theDI takalIpha veThavI saMpUrNa abhayapadane prApta karanArA bane e ja zubhAbhilASA. paDe te veThIne paNa bIjAne du:khane dUra karavA banatAM prayatna je samaye je kSetramAM vizeSa jarUra hoya te samaye te karaje, A vAta samajavAmAM ja maLelI samajane sAce upaga che. kSetramAM dhanane vizeSa vyaya karavAnI zAstranI AjJA che. e - gRhasthane dhananI jarUra paDe, paraMtu jarUra karatAM adhika dhana AjJAne lakSamAM rAkhI abhayadAnanA kAryamAM potAnI zakitane kamAvAnI icchA e lebha nAmanuM pApa che. javAre maLelAM dhanane gumAvyA vagara ane jarUra paDe DuM kaSTa veThIne paNa dhanavyaya prasaMge zakita mujaba dAnamAM vyaya kare e dharma che. tame paisA karanAra puNyAtmAo puNyabaMdha mAre karaze; pitAnA saMsArane kamAvA aneka kaSTa veThe che, te huM jANuM chuM, te avasare TUMke banAvaze; durgatinAM dvAra baMdha karI sadgatinA dvAra khullAM dAna karavA ane aneka jIvane bacAvavA kaSTa veThavA kema taiyAra karaze ane paraMparAe paramapada-saMpUrNa abhayapadanA svAmI na thAo? mAre A bhAvanA tamArAmAM pidA karavI che. banaze. tame se AvAM sakAryo karavA dvArA e padane pAmavAnA zakitasaMpanne zakita mujaba A badhA duHkhI chevonI daza sAmarthyane pAme e ja maMgalakAmanA. kare. potAnI zakita na pahoMce te anya zakitasaMpanna pAse (muMbaImAM zrIpALanagaranA upAzrayamAM kareluM udbodhana) dharI samasta AvAsamA mAvika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. re, muMbaI 400 004, 2 naM. 6506 : mudraSNurakAna : kena prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 004
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MA, By / Soutb 54 Licence No. 1 37. buddha jIva . KvaSa:29 aMkaH 14, '' - muMbai tA. 16-11-'87, vArSika lavAjama rUA. 30- chUTaka nakala rUA, 150 muMbai jena yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM vArSika rU. 200 taMtrI ramaNalAla cI. zAha nirAmiSAhAra - jaina daSTie AmiSa eTale mAMsa. AhAra tarIke AmiSane upayoga daramiyAna aneka vanaspationA guNadharmonA abhyAsa anusAra karanArA AmiSAhArI kahevAya. pitAnA AhAramAM mAMsano khAdyAkhAdyanA avanavA prayoga karelA che. vividha khAdyapadArthone -upayoga na karanAra nirAmiSAhArI kahevAya che. khAMDavA, daLavA, zekavA, bAphavA, taLavA, sUkavavA, ukALavA, pitAnA AhAramAM phakta vanaspatine uga karanAra mANase mizra karavA ema jAtajAtanA prayoga karIne ane temAM vanaspatyAhArI-Vegetarian-kahevAya che. emane mATe "zAkAhArI masAlA jevA vividha padArthone bheLavIne svAdiSTa -zabda kheTI rIte rUDha thaI gayuM che, kAraNa ke zAkAhArI phakata banAvavA mATe anekavidha prayoga karelA che. emAM paNa samaye - zAka khAIne ja jIvatA nathI. anAja vagere paNa teo khAya samaye navAM navAM sAdhananI zodha thatAM keTalIye navIna vAnagIo che ane gAya, bheMsa ke bakarInuM dUdha paNa teo vApare che. paraMtu pracalita banatI jAya che. ApaNI ka9panAmAM na Ave evI. ' gujarAtImAM zAkAhAra" zabda rUDha ane vadhu pracalita banI evI vAnagIo ekavIsamI sadIne te mANasa khAte pI. A gaye hovAthI te vAparI zakAya che. ' , " thaI gayA haze ! . . ' pazcimanA keTalAka dezomAM surata vanaspa, yAhArI leke mAnavajAte petAnA kherAkane mATe jema saMzodhana karyuM che - vanaspati sivAya bIjuM kazuM AhAra tarIke letA nathI. dUdha tema UMDuM ciMtana-manana paNa karyuM che. hajAro varSanA anubhavanA ane dUdhamAMthI banelAM dahIM, mAkhaNa, cIjha temaja dUdha-dahIMnI AdhAre pathyApathyane vicAra paNa manuSyajAtie karyo che. - mIThAo vagere paNa letA nathI. evA custa vanarapayahArI AhArane sauthI pahelo saMbaMdha. Arogya sAthe che. dehanAM . leke "Vegas' tarIke oLakhAya che. . . . . piSaNa ane zakitasaMcaznI draSTie AhAranI vicAraNA thayelI duniyAmAM khAdyAkhAdyanA niyame judA judA pradezamAM judI che. tananI sAthe manane paNa svastha ane taMdurarata paNa rAkhavAnI judI rIte judA judA dhArmika, sAmAjika vagere draSTikoNathI '' draSTie dharmAcAryo dvArA ane samAjazAstrIo dvArA AhAra- :pracalita che. pazupaMkhIo pitAne AhAra pitAne , mImAMsA thayelI che. AhArathI thatI tana ane mananI vikRtione : mATe egya che ke kema te jovA-suMdhavAthI samajI zake che. vicAra thayeluM che. manuSyajIvana sadAcArI ane saMyamita . pratyeka jIvane AhArasaMzA maLelI hoya che. dareka prakAranA rahe e draSTie paNa AhArane vicAra thayo che. e draSTie jene pitAne khorAka maLI rahe evI kudaratanI vyavasthA che. keTalAka khAdyapadArtho vajarya gaNavAmAM AvyA che. satva, rajas kIDIne kaNa ane hAthIne maNa e nyAye dareka jIva sAmAnya ane tamae triguNanI draSTie paNa pathyApathyano vicAra * rIte tipitAne AhAra meLavI le che. ' ' A 'samarata jIvasRSTimAM manuSya ' sarvocca kakSAe che. manuSya khAdya padArthonI vicAraNA Arthika draSTie paNa thayelI che. - sauthI vadhu buddhizALI prANI hovAthI AhAranI bAbatamAM | vanaspatyahAra Arthika draSTie sasta che e viSe bemata nathI. : -enI pasaMdagI ghaNI meTI rahI che. vanaspati ane pazu-paMkhI paSaka tattvanI draSTie paNa vanaspatyAhAramAM badhuM ja maLI rahe sAthe ene saMbaMdha AdikALathI gADha rahe che. enA che e vize paNa have vivAda nathI. duniyAnA ghaNuM dhamee - uparanuM enuM varcara paNa eTaluM ja raheluM che. eTale ke, dhArmika draSTie AhArane vicAra karyo che ane keTakeTalA manuSyanI kherAkanI pasaMdagIne koI sImA nathI. ' vidhiniSedha pharamAvyA che. ISTadeva mATe bali tarIke prANIone , ' AdikALane mANasa mAMsAhArI hatA. zikAra dvArA pitAnuM vadhu paNa kayAMka thAya che, te prANIo pratye karatA na AcaravAnI peTa te bharate, manuSyajIvanamAM mAMsAhAranI paraMparA chevatto draSTie mAMsAhArano tyAga karavAnuM keTalAka dharmomAM kahevAmAM - aMze Aja divasa sudhI satata cAlatI AvI che. AkhI AvyuM che. pazcimanA dezamAM jyAM ghaNAkharA leke mAMsAhArI. . duniyA saMpUrNapaNe zAkAhArI thaI gaI hoya eve kALa che tyAM paNa prANIdayAnI bhAvanAthI prerAIne keTalAya leke zAkA. kayAreya AvyuM nathI kAraNa ke samasta mAnave paNa saMpUrNapaNe hArI banI gayA che ane temanI saMkhyA uttarottara vadhatI jAya che. - jJAnI thaI jAya e kALa kyAreya AvyA nathI AvavAne nathI. che. jainadharmamAM AhAranuM ati sukarma vizleSaNa dhArmika * * * buddhizALI manuSya aneka prayoge dvArA hajAre varSa ' ane AdhyAtmika draSTithI karAyuM che. ahiMsAnI bhAvanA
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 mRddha sarvoparI che. eTale mAguse peAtAnA jIvanavyavahAra zakya teTalI ochI hiMsA dvArA calAvavA joIe. bhagavAna mahAvIre kahyu che ke dareka jIvane jIvavuM game che. kAne maravuM gamatu. nathI. mATe prANIonA vadha karavA nahi. jainadhama mAne che ke mAtra pazu - pa MkhIomAM ja nahi, vanaspatimAM paNa jIva che. havA, pANI ane mATTImAM paNa sUkSma jIvA rahelA che. peAtAnA nirvAha mATe mANase ochAmAM ochI hiMsA karavI joIe. ahiMsAnuM mahAvrata dhAraNa karanAra sAdhu-sAdhvIenA jIvanamAM zakaya teTalI ochAmAM ochI hiMsA rahelI hAya che. binajarUrI, thUla ke samA hiMsA karavI e paNa meDhu pApa che. pRthvI, prANI, vAyu, agni vageremAM sUkSmAtisUkSma jIve che. vanaspatimAM paNa jIva che. anAjanA pratyeka dANAmAM, vRkSanA pratyeka pAMdaDAmAM jIva che. gAya, bheMsa, gheTu, maradhI vageremAM rahelA AtmA ane dhAsanA taNukhalAmAM ke anAjanA dANAmAM rahelA AtmA AtmatattvanI draSTie samAna che. gAya, gheTuM ke maraghImAM jema jIva che tema zAkabhAjImAM ane ghauM-cekhA vagerenA pratyeka dANAmAM paNa jIva che. te pachI zAkAhArIonA vanaspatinA AhAra dvArA jeTalA jIvAnI hiMsA thAya che tenA karatA mAMsAhArIo dvArA ochA venI hiMsA thAya che ema na kahI zakAya? eka, dheDuM mArIne AhAra karanAra mANusa eka jIvane vadha kare che, tyAre reTalI, dALa, bhAta khAnAra vyakita keTalA badhA dANAtA arthAt keTalA badhA jIvono vadha kare che? te A emAM vadhu hiMsA kAnI ? AvA prazna Aje ja UThayA che evu nathI. hajAro varSa pahelAM A praznanI vicAraNA thayelI che. bahu prAcIna samayamAM tApasAnA eka patha hato je hasti tApasa' nAme oLakhAtA hatA. eka hAthIne mArIne enuM mAMsa khAddhane ghaNA tApasA keTalAka divasa sudhI nirvAha karatA. te ema kahetA ke ame ghaNA badhAe bhegA maLIne phakata eka ja jIvanA vadha karyAM che, ane tenuM pApa paNu amArAmAM ghaNA badhA vacce vaheMcAI gayu che. eTale darekane bhAge bahu enDru pApa Ave che.' A hasti tApasanA patha lAMkhA samaya cAlyA nahi. kAraNa ke jIvavadhanI bAbatamAM mAtra sakhyAnA ja vicAra karavAnA nathI hotA. jo kukata jIvanI sakhyAnA ja vicAra karAtA hoya ta mAMsAharI karatA zAkAhArI leAkA vadhu jIvonI hiMsA kare che ema thAya. paraMtu saMkhyA uparAMta vedanAne siddhAMta paNa svIkAravAmAM ALyo che. jainadhame samagra jIvasRSTinuM vargI karaNa indriya anusAra kayu" che. ekendriya, khendriya, vendriya, urendriya, paMcendriya ema indriyanI saMkhyA anusAra jIvasRSTinA prakAra pADavAmAM AvyA che. jema vadhu dhandriya tema te vadhu zaktizALI jIva. ekandriyamAM mAtra sparzanI Indriya hoya che. tamAma vanaspatine mAtra sparzendriya 'hAya che. mendriya jIvAte spaza tathA rasanA (jIbha) e be indriyA hoya che. traNa indriyavALA jIvAmAM taduparAMta dhANendriya (nAka) hoya che. carandriya jIvane taduparAMta cakSu hAya che. paMcendriya jIvone taduparAMta zravaNa (kAna) hoya che. pacendriya jIvAmAM paNa manavALA (sasI) ane mana vagaranA (asanI) ema e prakAra paDe che. manavALA jIvAmAM paNa vikasita vAcA bhASAvALA ane avikasita vAcAvALA jIvA hoya che. jaina dhama' kahe che ke jIvanI pAse jema vadhu indriya tema sukha ke duHkhane anubhavavAnI eTale ke vedanAnI tenI zakita vadhAre. manuSyA pAMce indriyo, mana ane vAcA dvArA bhautika sukhAto vadhumAM vadhu jIvana tA. 16-11-87 anubhava karI zake che. te ja pramANe duHkhane paNa te vadhumAM vadhu anubhava kare che. ekAda ma bhedaka zabdathI paNa manuSyanA prANa harAi jAya che. jyAre ghaNA prahAra karavA chatAM paNa. keTalAMka pazuone eTalI vedanA thatI nathI ane thayelI vedanAnu DIkamAM vismaraNa thAya che. A draSTie manuSyanI hiMsAmAM sauthI vadhu pApa rahelu che. manuSyamAM paNa khALaka, vRddha, cera ke sa Mta-mahAtmAnA vadhanuM ekasarakhuM pApa nathI. saMta-mahAtmAnA vadhanuM vadhu pApa gaNAya che. vaLI mAratI vakhatanA saMjogA ane mananA bhAvA paNa lakSamAM levAya che. eTale hiMsA dvArA thatAM pApeAmAM paNa dhaNI taratamatA hoya che. jema indriya echI tema vedana echuM. paripUNaeN pAMceya indriyAvALA manuSya karatAM AMdhaLA, baherA ane mUMgA mANasa sukhaduHkhane echAM anubhavI zake che. endriya jIvone mAtra sparzendriya hoya che. vanaspatine mAtra sparzendriya hoya che ane e jIvenI cetanA suSupta' dazAmAM hoya che. AthI vanaspatinA AhAra mATe te te jIvAnI jyAre hiMsA thAya che tyAre temane pahoMcelI kula vedanAnu pramANa ghaNuM ja ochuM hoya che. eka maraghInI hiMsAthI e jIvane jeTalI vedanA pahoMcADAya che tenA -karatAM anAjano hajAra dANAne paheAMcADelI kula vedanA ghaNI ja ochI hoya che. eTale zAkAhAramAM jIvAnI saMkhyA vadhu hoya che to paNa hiMsA dvArA teone pahoMcADAtI vedanA dhaNI ja ochI hoya che. vanaspatimAM paNa sUkI vanaspati karatAM lIlI vanaspati vadhu vedanA anubhave che. eTalA mATe, A ja siddhAMtane lakhAvIne lIlI vanaspatinA lIlotarIne AhAra zakya e che karavA taraph jainetu lakSya hoya che. keTalAka jaine AjIvana lIlota rInA tyAga kare che, teA keTalAka pAMcama, AThama, caudaza jevI parva tithie lIlAMtarIte tyAga kare che. e tyAgamAM ekandriya jIvAne paNa potAnA taraphathI zakya teTalI ochI vedanA paheoMcADAya AvI zubha bhAvanA rahelI hoya che. sAdhu-sAdhvIe A bhAvanAnA amala vadhu UMcI Tie kare che. teo to sUkI vanaspatimAM paNa keTakeTalI vastuono tyAga karavAnA niyamavALA hoya che. alabatta, phakata AhAramAM ja dhamanA badhA niyamo AvI jAya che evu nathI. jIvanavyavahAra ane dharmAcaraNamAM khIjI aneka vastue sakaLAyelI che. keTalAka gatAnugatika dharmAcaraNa karatA hAya tA tethI siddhAMta khATA karatA nathI. mAMsAhAra karatAM zakAhAra caDiyAtA che ema mAnanArA keTalAka leAkeA je judI judI lIlA kare che temAM keTalIka vivAdamaya dalIla paNa hoya che. keTalAka zAkAhArI lekAM mAne che ke pazu-pakSImAM jema jIva che tema vanaspatimAM paNa jIva che; anAjanA pratyeka dANAmAM jIva che. Avu mAnanArAone mAMsAhArI leAkA kahe cheH jo tamane pazu-pakSInA mAMsane AhAra karavAthI pApa lAge te te pramANe vanaspatimAM jIva hevAthI tene AhAra karavAthI paNa pApa lAge ja.' enA javAbamAM keTalAka zAkAhArIo ema kahe che ke 'tame teA marelAnuM mAMsa khAva che, jyAre ame tA jIvatA jIvAte khAie chIe. marelAnuM mAMsa khAvA karatAM jIvatA jIvane khAvAnu arthAt zAkAhAra karavAnu zreSTha che; tame jo jIvatAM vAdha-varu khAva to tame caDiyAtA gaNAva. marelAnu mAMsa khAvAmAM kaMI bahAdurI nathI.' zAkAhArIonI A dalIla bhAmaka che, kAraNa ke jIvatA ( anusaMdhAna pRSTha 143 upara ) 2
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 16-11-87 prabuddha jIvana 137 mRtyu mahatsava ja che, zekharacaMdra jaina sAmAnya rIte saMsAranuM dareka prANI sukhethI jIvavA mAge mahApuruSonI tapazcaryAnA mULamAM nibhIkanA ane mRtyu pratye che. mRtyuthI A manuSya ja nahi, AkhuM prANIgata bhayabhIta upekSA ja hatI. gAMdhI A yugane evA ja mRtyu jayI yugache. keTaluM vicitra che-je jIvana ApaNe jIvI rahyA chIe te puruSa rahyA. AjhAdInA ghaDavaiyA zahIda te koTinA hatA. sa, yAbhAsa che ane mRtyu ciraMtana satya, paraMtu ApaNe AbhAsane jyAre ApaNe prAcIna graMthe abhyAsa karIe chIe satya mAnIne ciraMtana pratye bedAna rahIe chIe. satyane te temAM svaicchika mRtyu-varaNane ullekha maLe che. A vaichika khoTuM pADavAno upakrama karI rahyA chIe, bhUmikA bAMdhI rahyA mRtyu-varaNa ja vAstavamAM mRtyu mahatsava athavA mRtyu para chIe. saMsAramAM Asakata ane saMsArathI anAsakata vyatimAM vijayanI prApti che. paraMtu sAvadhAna e bAbatathI rahevAnuM che mULa aMtara ja A che ke eka nAzavaMta chavana jene aMta ke temAM kayAMya AtmahatyA athavA AtmadAhane jeDI na le. mRtyu che tenA pratye Asakata rahIne AtmAne bhUlI jAya che jyAre bIjo mRtyunA satyane samajIne tenI paravA karyA vinA meM mRtyu sAthe mahotsava zabdano prayoga karyo che. . A mAne paramAtmA banAvavAnI yAtrAmAM AgaLa vadhatA rahe che. A daSTie mRtyu duHkhada athavA muzkelI ubhI karavAvALA tatva tarIke rahetuM ja nathI. jyAM utsava che tyAM AnaMda chebhAratIya manISA temaja saMskRtimAM janmathI mRtyu sudhInA prasannatA che. AthI sauthI mahattvapUrNa tathya che mananI prasannatA. -je seLa saMskAra mAnavAmAM AvyA che temAM mRtyune paNa ame mRtyunA A prasanna tatva para vicAra karIe to e pahelAM saMskAra mAnyuM che. janmanA AnaMdanI jema mRtyune paNa TUMkAmAM mRtyunAM vividha svarUpa paNa jANI laIe. 1 AtmaAnaMdaravarUpa ja mAnyuM che. tene vartamAna jIvanane aMta hatyA. 2 bImArI vagerenA kAraNe mRtyu. AtmahatyA je ke mRtyune mAnavAmAM AvyuM che te avanArA jIvananuM te prathama pita karela svIkAra che paraMtu temAM prasannatA nathI hotI, pagathiyuM paNa che. samaya jatAM A 'nirmohabhAva ochA paraMtu enA badale krodha, bhaya athavA mAnasika vikRti ja hoya thatA gayA ane mRtyu pratye kathita vidvAna athavA paMDita che. tyAre haLavA hRdayane mANasa potAnI anukULa paristhitio varge eka evuM rUpa karyuM je bhayaMkara, dhRNAspada temaja ane vAtAvaraNa na meLavI zake tyAre temAM nirAzA, kuMThA, bhaya duHkhadAyaka rahyuM. mRtyunI kalpanA ja duHkhada ane DarAmaNI thaI ane krodhanI dubhavanA vikAsa pAme che. manuSya eTale badhe. gaI. sAre mANasa paNa mRtyunI zaMkAthI adhamUo-vivaLa mAnasika rIte trAsI jAya che, herAna thaI jAya che ke tene thaIne rahevA lAgyA. bIjA zabdomAM kahIe te mRtyu jyanuM I mAga ja nathI sUjhatuM. tenI nirNayazakita nAza paryAyavAcI banI gayuM. baLavAna nirbaLane mArI nAkhavAnI pAmavA lAge che. tene jIvana bejArUpa lAge che. saMsAranA dhamakI devA lAge. bhautika sukhanI lAlasAthI vyakti parasva saMdha sAme laDavAnI tenI zakti kSINa thaI jAya che. tene lAge -haraNa ja nahIM; bIjAne mRtyune bhaya dekhADavA lAgyo ane che ke AvA jIvana karatAM te marI javuM sAruM. basa ! A mAravA paNa lAge. cera-luMTArA mRtyune Dara batAvIne aniSTa vicAranuM AkramaNa thatAM ja te cetanAthI aLagA thavA lAge karavA lAgyA. satya mATe lagvAvALA paNa mRtyunA bhayathI pitAnA che ane mRyune cAhavA lAge che-AtmahatyA kare che. kayArekayeyathI pAchA pharavA lAgyA. are ! A guMDAgIrIne cheDe... kayAreka sAmAjika rUDhionI viruddha avAja uThAve che paraMtu TakI dharmanA TekedAra paMDita manuSyane mRtyune bhaya batAvIne zakate nathI ane mAtra badanAmInA DarathI paNa AtmahatyAne tenAthI bacavAnA upAya batAvIne dhana paDAvavAne upAya mAga apanAve che. A rIte koI bhraSTAcAra ane ucApata vagere karavA lAgyA. bheLA mANase e karyuM nathI samajatA ke mRtyune. dukAyanA pratikAthI zakitahIna thavAne kAraNe marI javuM pasaMda "samaya paMDitane japa-tapanI lAlacathI nathI TaLI zakate ! hA, - mRtyu ! luccA mATe bharaNa-poSaNanuM sAdhana banI gayuM. A kare che. A badhAthI paNa mahattvapUrNa kAraNa tenA kavAya bhAvamAM - badhAne ema kahe ke A pudgala - paryAyI paMcatattvanA hADamAMsanA krodhanI tIvratA hoya che. krodha' kathAmAM badhAthI bhayaMkara kaSAya che. manuSya potAnI buddhi-viveka badhuM bhUlI jAya che. - zarIra pratye amArA mATe amane bhayabhIta banAvyA karIne temAM mAnasika nabaLAI parAkASThA para hoya che bIjAnuM ahita : - jIvavAnuM zIkhavyuM. kartavyathI vimukha karyo, paraMtu je karavuM tene eka mAtra dhyeya banI jAya che. krodhanI tIvratAthI satyane samajI zako -- mRtyune jIvanane ja svAbhAvika pakSepa mAnI zakaye te nirbhaya bane. tene kaI zArIrika prakrionA kAraNe tene hRdayaroganA zikAra banavuM paMDA ke paMDita bhayabhIta banAvI na zakayA. zahIdI enA paDe che athavA te bIjAnI hatyA kare che ane pote paNa paga cUmatI rahI. mRtyu tenI sAme hAtha joDIne UbhuM rahyuM. AvA rodra sthAnamAM marI jAya che. A krodha vyakita, samAja, saMsAranI badhI ze rASTra ane upalabdhionuM zreya teo ja prApta nA pratye paNa thaI zake che. svAbhAvika AvuM mRtyu - karI zakyA jene mRtyune Dara nahote. je jIva hAthamAM rAkhIne mAthA khUba karuNa ane bhayaMkara tathA du:khadAyaka hoya che. upara kaphana bAMdhIne nIkaLI paDayA-siddhioe temanA caraNa ApaNe je mRtyunI carcA karavAnuM IcchIe chIe tene cUmyA. zarIrathI maryA pachI paNa teo amara thaI gayA. mRtyunA samasta jJAna, samaja ane sadbhAvanA tathA zukaladhyAnamAM A bhayathI bhayabhIta-paraMtu tenA bhayane dUra karavA mATe siddhArthe karavAmAM AveluM AhvAna che, jene saMllekhanA kahevAmAM * ghara choDayuM ane buddhatva prApta karyuM. pArzvanAtha-mahAvIra vagere AvyuM che, je bIjA dharmo athavA saMpradAmAM IcchAmRtyu
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 prabuddha jIvana tA. 16-11-87 - AvuM mRtyu he mahatyA kahe che. enA bhedane che. AvuM mRtyu have jaina dharmamAM jovA maLe che. keTalAya tAkAta anusAra kSepakamuni dehane nabaLA pADe che. le ke gerasamajaNathI Ane AtmahatyA kahe che, paraMtu hakIktamAM nAnA prakAranA ugra niyama la-laine saMyamanI virAdhanA na teo AnA mamane ja nahIM samajatA hoya ane enA bhedane " karatA pitAnI zakita anusAra zarIrane nabaLuM kare chepaNa nahi. AtmahatyAnAM kAraNe te huM Apane upara batAvI para batAvIne kSINa kare che." cUkyo chuM. bannenA mULa bhedamAM rAganI tIvratA temaja A ullekhathI paNa spaSTa thAya che ke sallekhamAM svayaM maMdatA che. ekamAM krodha-bhaya mukhya che te bIjAmAM saMtoSa, zakti temaja AtmapreraNAthI ja saMllekhanAtrata levAmAM Ave che. samajaNa, virAga temaja mamatAne tyAga che. ekamAM saMzlekhanA baLapUrvaka karAvavAmAM nathI AvatI paraMtu prIti AtaM-raudrabhAva che te bIjAmAM zubha pariNati temaja rahevAthI (hevAthI) pote ja saMllekhanA kare che. enAthI zukAna che. ekamAM abhAvanI vedanA che te bIjAmAM paNa e spaSTa thaI jAya che ke saMllekhanAmAM 'baLa'nuM kAma paritRptine saMtoSa che. AcAryoe A saMllekhanAnI nathI, anyathA te hatyA thaI jaze. jaina darzana te sthaLathI judI judI vyAkhyA karatA kahyuM che-sarvAthasiddhimAM sUkSma ane sUkSmAtisUkSmanI tarapha vadhe che. eTalA mATe temAM sArI rIte kArya ane kaSAyanuM lekhana arthAt kSINa karavuM te ullekha che ke saMyamanA vinAzanA bhayathI zvAsocchavAsane virodha saMllekhanA che. bahAranA zarIrane ane aMdaranA kaSAyane puSTa karavAvALAne saMllekhanA nathI maLatI. "ahIMyA zvAsa rokIne karavAvALAM kAraNane ghaTADatA sArI rIte kSINa karavA zuddha karavA karavAmAM 'ya' mULamAM che. AthI A paNa AtmahatyA ja che. saMllekhanA che. AnI jarUriyAtanA saMdarbhamAM kahyuM che ke laukikarUpathI ApaNe tenI prazaMsA karI zakIe chIe paraMtu A khUba ja gharaDA athavA asAdhya rogagrasta thaI jaIe tyAre salekhanA mRtyunI zAMti ane nirbhayatAnI antagata nathI AvatI athavA jene sAmane na thaI zake evA apratikAra upasarga-deva eTalA mATe bAhya lekhanAthI vadhAre AMtarika sallekhanAnuM utpAta AvI paDe tyAre athavA dukALa vagere Ave tyAre sAdhaka mahattva mAnyuM che. kAraNa ke aMtaranI sallekhanA sAMdhavAthI sAmyabhAvapUrvaka antaraMga kaSAyone samyak prakAre damana karatA. bahAranI sadhAI jaze. A tathyane nirUpita karatA kahe chebhejana vagerene tyAga karIne, dhIre dhIre zarIrane nabaLuM pADatA "anekavidha zarIra, salekhanAvidhi karatA paNa kSapaka eka kSaNa ene tyAga karI de che. samyagdaSTivALA loko mATe yathArtharUpe mATe paNa pariNAmanI vizuddhine na cheDe, kaSAyathI kaluSita saMbhava hovAthI ane paMDitamaraNa kahe che. ' manamAM pariNAmanI vizuddhi nathI thatI ane pariNAmenI - bhagavatI ArAdhanAmAM A saMllekhanAnA be prakAra vizuddhi vinA karavAmAM AveluM tapa paNa DhoMga che. mAnyA cheH eka AMtarika ane bIjo bAhya. AMtarika saMllekhanA je sAdhu zarIranI sallekhanA. te niraticAra kare, paraMtu kaSAyamAM hoya che ane bAhya zarIramAM ahIMyA mAtra zarIrane aMtaraMgamAM ragaDha pAdirUpa bhAvaparigraha nivAsa kare che tenAM kSINa nathI karavAnuM, paraMtu sAthe sAthe AMtarika kaSAyanI pariNAmenI saMleSatAne kAraNe saMsArabhramaNa nathI chUTatuM. kSINatA upara jora dIdhuM che. A AMtarika kaSAyenI kSINatA * jaina darzanamAM lecchA eka mahattvapUrNa manovaijJAnika bhAva che. ja mRtyune AnaMdamaya banAve che. paMcAskiAya mAM Ane ja vRtti anusAra tenA zarIra-caherA upara prabhAva hoya che. emAM thoDuM samajAvatAM kahyuM che-AtmasaMskAranA anantara tenA zukla zreSTha lesyA che. arthAta AMtarika bAhya kaSAyane nAza mATe ja krodhAdi kaSAyarahita anaMta jJAnAdi guNalakSaNu paramAtma karIne. mamatA vinA, utkRSTa bhAvane gamatAM pariNAmenI zuddhatAthI padArthamAM sthira thaine rAgAdi vikalpone kSINa karavA arthAta sallekhanA dvArA zarIra choDavAvALA utkRSTa zukala lesyA yukta bhejanAdine tyAga karIne zarIrane nabaLuM karavuM dravyasaMllekhanA che." hoya che. A kamamAM zubha be anya lesyAonI paraNuti che. zarIrane nabaLuM pADavAnA upAyonuM paNa viSa6 varNana che. ' azubha lemyA te duHkha kaSAyanI pratIka che je AtmahatyAnI ja paraMtu TUMkamAM kahIe te-sAdhaka sauthI pahelAM A pudgala zarIra pratikriyAne darzAvanArI che. pratye mamatA vinAne thavA lAge che. te bhUkha para saMyamanI - sAmAnya rIte ema mAnavAmAM Ave che ke saMllekhanA mahattvapUrNa lagAma lagAve che. dhIre dhIre zarIranI eSaNa sAdhu ja dhAraNa kare che paraMtu AvuM nathI. saMyamI gRhastha paNa (mamatA) - bhUkhane ochI kare che. A anna vagerenI kamImAM Ane dhAraNa karI zake che. rAjavAtikamAM nuM pramANa che. tenI saMyamanI bhAvanA ja kAraNabhUta hoya che ane pAka gRhastha ane sAdhu bane ja bhakatapratyAkhAnane yegya mAnavAmAM paNa hoya che. bhUkha upara saMyama badhAthI aghare saMyama Ave che. gRharatha paNa vrata ane cAritryanI rakSA karavA mATe che. jo ApaNane eka divasa bhajana na maLe te sallekhanA dhAraNa kare che. zrAvaka prItipUrvaka maraNAntikI krodha-kaSAyabhAva janme che. cerInI bhAvanA-chInavI levAnI vRtti saMllekhanA dhAraNa kare che. janme che. bhIkhanI laghutAgraMthi utpanna thAya che. are, ukaraDA parathI paNa vINIne khAvA taiyAra thaI jaIe chIe. paraMtu anna huM mRtyusamayamAM ekakasa samAdhikaraNa karIza." zrAvake hovA chatAM paNa tenA pratye svAdanI mamatA choDIne bhUkha upara AvI bhAvanA bhAvavI joIe. vijaya prAptane prayAsa ja saMllekhanAnA kendramAM hovAthI sAdhaka sallekhanAnA egya samaya ane avasara:- AnA mATe kramathI anazanAdi tapane vadhAratA zarIrane nabaLuM karIne zarIra cAturmAsathI hemaMtane uttama samaya mAnavAmAM Avyo che tathA saMllekha kare che. pratyeka divase levAmAM AvelA niyama anusAra jyAre mahAprayatnathI cikitsA dattara thaI jAya tyAre, zramaNyane kyAreka upavAsa, kyAreka vRttaparisaMkhyAna, A kramathI tapazcaraNa nukasAna karavAvALI atizaya vRddhAvasthA AvavAthI, ni:pratikAra karIne kSepaka pitAnuM zarIra nabaLuM kare che. nAnA prakAranA deva, manuSya athavA tithacakRta upasarga AvI paDavAthI, lebha rasavajita, alpa, rUkSa, AvAM AcArlI bhejanathI pitAnI vagerenA vazIbhUta zarsa jyAre cAriyane nAza karavA mATe
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazuddha jIvana tA. 16-11-87 taiyAra hoya, bhayaMkara dukALa paDavAno hoya tyAre, hi Msaka pazuothI pUrNa bhayAnaka vanamAM dizA bhUlI jAya tyAre, AMkha, kAna ane jAMdhanuM khaLa atyaMta kSINa thaI jAya tyAre gRhastha athavA muni sallekhanAne yogya mAnavAmAM AvyA che.' AvA ja ullekha ratnakarnDa zrAvakAsAra, bhagavatI ArAdhanA, rAjavAtika vagere prathAmAM che. kahyuM che 'jarA (dhaDapaNu), rAga, indriya athavA zarIrabaLanuM nukasAna tathA AvazyakanA nAza thavAthI sallekhanA thAya che. kahevAmAM AvyuM che--vakAlapAka dvArA athavA upasarga dvArA nizcita rUpathI jIvanane aMta najIka hAvAthI yathAvidhi rUpathI sanyAsamaraNa dhArIne save bhakriyAone saphaLa karavI joie. asAghya dehu Adi vikAro UbhA thavAthI uMmarane nAza nakakI thaI javAthI nizcaya ArAdhanA ci tavanamAM magna thaI javuM joIe. kyAreka kyAreka evuM paNa thAya che ke dukALa, rega vagerenA bhaya na hovAthI paNa sAdhu e vicArIne huM A bhayaMkara paristhitimAM kadAca huM sallekhanA nahIM karI zakuMAvuM vicAravAvALA sAdhu paNa sallekhanAte yogya mAnavAmAM Avya che. Ama to AvA gRhastha athavA sAdhune sallekhanA levI joie nahi. gRhanA jo aMtima samaya AvI jAya ane te samaye paNa jo niyamapU`ka sallekhanA dhAraNa karI le to paNa te sAdhaka kArTine che.'kAraNa ke niyamabaddha thatAM ja kaSAyameha vikArothI mukata thavA lAge che. pachI Asanta mRtyunA bhaya nathI lAgata. jainAcAryoe te lakhyu che ke kaI jIvanamAM jo sallekhanAnA cAgya samaye athavA paristhitimAM tene dhAraNu na kare athavA na karI zake te paNa jo te a Mtima samaye tene dhAraNa kare teA paNa tene tenu sAruM phaLa prApta thAya che. udA. jema kAi AMdhaLAne staMbhathI TakarAvAthI netra khUlavAnAdraSTiprAptinA nimitta bhAgyavaza maLI jAya tevI ja rIte aMta samayamAM paNa zarIranA meha kaSAyAthI mukitanA bhAva jAgI jAya te ratnatrayanidhirUpI draSTiprAptinA yega maLI jAya. sAgAradharmAmRtamAM kahyuM che 'cirakALathI ArAdhavAmAM AvelA dharmAM paNa jo maravAnA samaye cheDI devAmAM Ave ane tenI virAdhanA karavAmAM Ave te te niSphaLa thaI jAya che ane je maravA samaye te dharmanI ArAdhanA karavAmAM Ave te te cirakALanA ekaThA thayelAM pApanA paNa nAza karI nAkhe che.' 139 rIte bhAvanArUpa pariNati karIne maraNakALa prApta thatAM pahelAM ja sallekhanAtrata pAlana karavu joie. AvI rIte nira Mtara abhyAsa ane aMta samaya mATe lIdhelA vrata annenuM uttama pariNAma te maLe ja che. jo sAdhanAkALamAM jIvanamAM kAI virAdhanA thaI gaI hoya te paNa maraNakALamAM ratnamayamAM pariNati karavI joie. A aMtima samayamAM paNa A ArAdhanA ka savara ane nirA karAve che. jo ke a Mtima samayanI ArAdhanAnuM mahattva che paraMtu ekAeka aMtima samaye levAmAM Avela vratanI sAdhanA adharI paDe che. A siddhi akasmAta maLI jAya te bIjI vAta che-- anyathA ghaNI muzkelI paDe che. AthI bhedavajJAna dRSTinA vikAsathI ja vyakitane kramazaH AkhA jIvana sudhI enA abhyAsa karavA joie. arthAt sayama, kAyAnI ma MdatA, bhojana paraM saMyama, dehanI kSINatA vagereno abhyAsa karatA rahevAthI aMtima samaya kAyaleza athavA mAnasika kleza nathI thato. A kalezamukti ja maraNanuM sauya prApta karavAvALu tattva che. sAdhu ane nirmAMhI gRhastha kramazaH saMyamamAM savAra thane uttarazattara tene daDha kare che. AvA sAdhaka vicAre che 3 A eka sallekhanA ja mArA dharma rUpI dhanane mArI sAthe laI cAlavAmAM samatha che. AvI rIte bhakita karIne maraNa sudhInI sallekhanAnI nira'tara bhAvanA hovI joie. huM mRtyu samaye cekakasa zAstrokartAvadhithI samAdhimaraNa karIza.' AvI sallekhanAnAM pariNAmono ullekha karatAM kahevAmAM Avyu che ke Avu maraNa prApta karavAvALA svarganuM sukha bhogavIte tyAMthI gamana karI manuSyabhavamAM janma dhANu karIne saMpUrNa Rdhione prApta kare che. te ja jinadhama arthAt munine mATe yogya khane che. zukalalezyAnI prApti karIne kamarUpI kavacane phADIne zukaladhyAnamAM saMsArathI mukata thaI jAya che. jeNe dharUpI amRta pIdhu che evA sallekhanAdhArI jIva samarata prakAranAM du:khothI mukata banI apAra duratara ane utkRSTa udayavALA mekSarUpI sukhanA samudranuM pAna kare che. gRhastha paNa dha'nuM pAlana karatA samAdhimaraNa prApta kare te tene devaparyAya prApta thAya che. ane tyAMthI avatAra dhAraNa karI manuSyabhavamAM saMyama dhAraNa karI mukita meLave che. samAdhimaraNu dhAraNa karavAvALA jIva aneka bhavAne dhAraNuM karavAnA kaSTathI bacIne 7-8 bhavamAM ja mukita meLavI le che." sallekhanA maraNanA prakAra: patimaraNanA bhakatapratyAkhyAna, "ginI ane prAyeApagamana traNa bheda che. emAM bhakatapratyAkhyAnanA sarvicAra ane avicAra e bheda che. avicAra traNa prakArane che-niruddha-niruddhatara-paniruddha, bhagavatI ArAdhanAmAM-athAlandavidhi, bhakatapratijJA, haMginI maraNu, parihAravizuddhi, caritra, pAdapagamana. maraNu ane jinakapAvasthA prakAra kahyAM che. sAdhune peAtAnI avasthA anusAra ratnatraya dhAraNa karI samAdhimaraNa karavuM joIe. dhavalAmAM bhakata pratyAkhAnane samajAvatAM kahyu che ke bhojanane kramika tyAga karIne zarIrane duHkhaLa karavAnI apekSA (ne khale) traNeya samAna che. aMtara che. zarIra pratye upekSAbhAvamAM tyAM potAnA ane khajAnA. upakAranI apekSA vinA je samAdhimaraNa thAya tene prAyeAgamana kahe che. je saMnyAsamAM potAnA dvArA karavAmAM AvelA upakAranI apekSA rahe che paraMtu bIjA dvArA karavAmAM AvelA vaidhyAvRtta (seve) Adi upakAranI apekSA sava thA nathI rahetI tene ginI samAdhi kahe che. je sanyAsamAM potAnA ane bIjAnA ema ane dvArA karavAmAM AvelA upakAranI apekSA rahe che tene bhakatapratyAkhAna sanyAsa kahe che. pApagamana maraNa arthAt potAnA paga dvArA soMdhathI nIkaLIne yogya pradezamAM jaIne je maraNa karavAmAM Ave che. ahIMyA bhAvAtha laIe to bhavanA aMta karavA ceogya evA sa MsthAna ane sananane prAyogya kahe che. enI prApti thavI prAyeAgyagamana che. bhakata zabdane a` AhAra che ane pratijJA zabdanA atha tyAga thAya che. arthAt AhArane yuga karIne maraNu karavuM te bhakata pratyAkhyAna che. potAnA abhiprAyane IMgita kahe che. potAnA abhiprAya pramANe sthira thaine pravRtti karatAM je maraNa thAya che tene I MginI maraNa kahe che. A kALamAM bhakata pratyAkhyAna maraNu ja upayukta che. bAkI e yogya sahanana (zakita)nA abhAvamAM nathI thatA. IMginI maraNune dhAraNa karanAra
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 prabuddha jIvana tA. 16-1187 muni vajaRSabha, nArAca, vajanArA vagere saMhanemAM koI ullekha che ke rAgadveSane tyAga, samatAdhAraNu ane parijanAthI ekanA dhAraka hoya che. bhakata-pratyAkhyAnanuM utkRSTa kALa pramANa kSamAyAcanA vagere pachI vastra mAtra parigraha mATe rAkhI avatAra varSa mAnyuM che. jadhanya antaramuhUta ane madhyama ziSTa parigraha cheDIne pitAnA ja gharamAM athavA jinAlayamAM enI vaccenuM. rahIne je zrAvaka gurunI najIkamAM mana-vacana-zarIrathI pitAnI - salekhanA vratamAM dhAraNuM (anumAna):- pratyAkhyAna gya rIte AlecanA karIne pANI sivAya bAkI traNa prakAranA athavA samAdhimaraNa dhAraNa karavAvALe pratijJA kare che ke te AhArano tyAga kare che tene sallekhanA nAmanuM vrata hoya che. sarvaprathama hiMsA vagere pAMca pApane tyAga kare. badhA samatA, kSamAbhAva-AlocanAnA mahattvanI carcA karavI sAdhake bAra jIvo pratye samatAbhAva dhAraNa kare. badhI AkAMkSAone bhAvanAone bhAvavI joIe. bhava-bhavanA pherA tenA janmatyAga karIne samAdhimaraNano svIkAra kare. te pratijJA maraNanuM ciMtavana karavuM joie. sAdhake mauna dhAraNa karavuM kare ke huM badhuM annapANI vagere AhAranI avadhine, joIe. guru, AcAryanI sAthe bele, vivekI saphadraSTinI AhAra saMjJAne, saMpUrNa AzAone kathAnA ane savapadArthomAM sAthe jarUriyAta pramANe DuM" bele paraMtu mithyAdraSTi vagerethI mamavabhAvane tyAga karuM chuM.' sallekhanAdhArI zIta-uSNamA sAthe bilakula mauna rahe. harSa--viSAda na kare. sneha, vera, parigraha cheDIne zuddha banI bAra vaSa kema vItAvaze :--prathama cAra varSa aneka priya vacanathI pitAnA kuTuMbIo ane nokarIthI kSamA karAve prakAranAM zarIra-duHkha (kAyakala) dvArA vitAve. AgaLanAM cAra (mAphI apAve. ane pote paNa badhAne kSamA kare. chaLakapaTa varSamAM dUdha-dahIM-ghI-goLa vagere rasene tyAga karIne zarIra rahita ane kRta-kArita, anudanA sahita karelA samasta nabaLuM kare. be varSa sudhI acAmsa ane nirvikRta bhajana pApanI AlecanA karIne maraNaparyaMta rahevAvALA samasta grahaNa karatA rahe. eka varSa mAtra acAska bhojana grahaNa mahAvatene dhAraNa kare. zeka, bhaya, viSAda, rAga, kaluSatA ane kare. cha mahinA sudhI madhyama tapa dvArA zarIrane dubaLuM kare che aratine tyAga karIne pitAnA baLa ane utsAhane prakaTa ane chellA cha mahinA utkRSTa tapa dvArA zarIrane nabaLuM karIne saMsAranA du:kharUpI saMtApane dUra karavAvALA amRtarU5 pADI de che. . zAstronuM zravaNa kare. dhIme dhIme AhArane cheDI-dUdha-chAsane uttama AhAra jene paNa tenA pratye Asakata na bane. vadhAre ane chelle dudhAdikane choDIne kAMjI ane garama jaLane annathI mamavatyAgane ja mukhya bhAva hoya. AtmaciMtananI vadhAre. tyArabAda garama pANIne paNa tyAga karIne zakita pradhAnatA hoya. bhale game teTalI kSINu avasthA hoya te paNa anusAra upavAsa karIne paMcanamaskAra maMtrane manamAM dhAraNa kayAreya manamAM kaleSa na vyApe. karatA zarIrane choDe. AvI rIte je mRtyunuM varaNa kare che tenuM mRtyu mahA-savamAM zrAvakanA samAdhikaraNanA saMdarbhamAM vasunaMdIzrAvakAcAramAM badalI jAya che. samAja vyavasthAnI surakSA ane maryAdA 4 pannAlAla ra. zAha samAja-jIvanamAM saMskAra ane vyavahAra eTalAM daDha che ke enI svIkRti premalane pUratI maryAdita rahI che e daSTie cokaksa dharaNanI maryAdA bahAranA vyakitanA vartana ane jIvanane A praznane cakAsavuM joIe. Aje paNa reTI-beTIne samAja svIkArI zakatA nathI, jIravI zakatuM nathI. pariNAme vyavahAra jJAti ane dharmanA ekaThAmAM vyApakapaNe athavA AvI vyakita a-sAmAjika' rahe che, athavA te. AvI - samagratyA sImita rahyo che. kAraNa ke, prAgatine paNa vyaktinA jIvanamAM vikRti Ave che. ApaNA sAMskRtika AvA prazna emAM salAmatI ane surakSA jaNAya che. eTale vArasAnuM e pariNAma eTaluM badhuM vyApaka ane UMDuM che ke vaicArika bhUmikA parathI vyAvahArika siddhinI kakSAe A prazna AvI vyakita samAja jIvananA dhoraNamAM punaH sthira thavA pahoMcyA ja nathI. jenetara vyakita, jaina dharma apanAvavAnI mAge te evA parivartananI ADe samAja dIvAla banIne sAthe ja dIkSita thayAnA chellA saikA ane dAyakAomAM aDIkhama UbhuM rahe che. A bAbata ApaNI samAja vyavasthAne keTalAMya udAharaNo maLe che e A draSTie mUlavavA jevuM che. jALavanArI che tema enI maryAdA paNa che. riTI.-beTInA vyavahAranI A maryAdAnA kAraNe ja keTalAMya nAgara 3 jaina dharma guNapUjAno dharma che. ene satya, ahiMsA, kuTuMbe jaina dharma pALatAM hovA chatAMya emane jJAtinA adattAdAna, brahmacarya ane aparigrahAdi pAMca mahAvrata ane hekedAroe pitAnI jJAtimAM samAvavAno InakAra karavAthI aNuvrata ane anekAnta daSTithI e vizvadharma banI zake emane jaina dharma cheDI devAnI pharaja paDI che. A evI kSamatA che. AvI udAtta vicArasaraNInA kAraNe ke bAbatanI paM. amRtalAla mohanalAla bhojake 'vaDanagarane nAgara vyakita jaina dharma ravIkAre che. ene sAmAjika svIkRti maLe jaina saMdha" e viSenA lekhamAM vigate ApI che. AcArya kharI? bhAratamAM koI muslima ke khristI ke anya dhamano zrImad buddhisAgarajI kRta "jaina dhAtu pratimA lekhasaMgraha'mAM anuyAyI jaina dharma svIkAre che. ApaNe gaurava laIe !' paNa evA saMketa maLe che. hindu dharmamAMthI dharmAtara dvArA paraMtu vaSAvahArika bhUmikAe tALI-mitra jevuM puravAra thAya che, muslima ke khristI dharmanA svIkAramAM, bahudhA sAmUhika dhama evA kuTuMbane, reTI-beTInA vyAvahArika saMdarbhamAM, ApaNe parivartana thatuM hovAthI, A prazna upasthita thatA nathI. e svIkArI zakIe kharAM? A prazna cakAsavA jevuM che. Aje samUhamAM ja reTI-beTIne vyavahAra pararapara rathApita thAya che AMtarajJAtiya, AMtaraprAMtiya lagna svIkRta banyAM che tyAre paNa ane emAMthI ja navI jJAtio vikAsa pAmI che, pAme che.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-87 ApaNe tyAM dIkSita jIvananI UMcI pratiSThA che. 1. jue : zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, suvaNa mahetsava graMtha che ane te vAmI che. paraMtu mehanIya karmAMnA uddayathI sAdhu dharmanA kaDaka parISahonuM pAlana na thAya, na thaI zake tyAre te vyakita sAhajikatAthI gRhajIvana zarU karI zake evuM vAtAvaraNa, evI svasthatA ApaNA samAja-jIvanamAM jovA maLatI nathI. ekAda, ekaladokala vyaktinA sAdhujIvananA tyAgathI jANe ke 'dhama ane samAja para Abha phATI paDayuM hoya, dhama jANe ke rasAtaLa thavA kheDUo hoya evI kAgAroLa thAya. kadAca Aje ene bahu mahattva na apAtuM hoya evuM lAge kharuM, paraMtu roTI kheTInA vyavahAranA sada'mAM evI vyakitane sAmAjika svIkRti maLatI nathI, kAraNa ke mehanIya ka`nAM AvaraNA hatAM AvI vyakita kayAre punaH dIkSita thAya e kahI zakAtuM nathI. AvA (punaH dIkSita thayAnAM) keTalAMya udAharaNo ApaNA kathAsAhityamAM ane vata mAnamAM paNa jovA maLe che. enA AnuSaMgika lAbha paNa che. samAja-jIvananI AvI tAsIranA kAraNe jIvanamAM AvelI nakhaLI kSaNane te vyakita atikanI jAya che ane sAdhujIvanamAM sthira thaI jAya che. kyAreka evu mane ke tevI vyakita naMbaLA kSaNane atikramI na zake ane sAdhujIvana cheDI paNa na zake saMgha dvArA prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Arthika sahayogathI ane zrI bhAla naLakAMThA prAyogika saMdha saMcAlita vizvavatsala auSadhAlaya--gudInA upakrame sANathI 15 ki. mi.nA aMtare Avela mANakAla gAmamAM zanivAra, tA. 31-10-1987nA rAja eka netrayajJanu Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. mANakAlanI zrI uttara buniyAdI saMskAra vidyAlayanA makAnamAM yojAyela A netrayajJamAM 67 matiyAnAM, 5 velanAM, pa paravejanAM, 1 jhAmaranA ema cha8 eparezano thayAM hatAM. temAM 27 puruSa hatA ane pa1 strIo hatI. DaoN. vinubhAI paTelanI penale A netrayajJamAM sevA ApI hatI. dIpa pragaTAvIne netrayajJanuM udghATana kartA saMdhanA pramukha DaoN. ramaNulAla sI. zAhe kahyuM hatuM ke pUjya gurudeva zrI sata- khAlajIe janasevAnI jyota bhAla naLakAMThA vistAramAM jagAvI uttama kAya' karyu che. ane Aje paNa kAzIbahena mahetA jevAM niSThAvaMta kAyakarA pUSazrInu e kArya AgaLa dhapAvavA pUrA zrama uThAvI rahyAM che e AnaMdanI vAta che. lokasevAnu, leAkAnA kalyANanuM kAya karavuM e kaMI sahelI vastu nathI. AvAM kAryAM karavAmAM aneka muzkelIo naDe che. zrI kAzIbahena chellA sADAcAra dAyakA jeTalA dIdha samayathI pUjya gurudeve cIMdhela mAnavasevAnuM vizeSataH netrayajJanu A puNyakA karI rahyAM che te dhanyavAdane pAtra che. mANasanA zarIranAM vividha age che temAM AMkha kendrasthAne che. AMkha na hoya te jIvana akAruM lAge. AMkha vinA mAnavI paravaza banI jAya. AMkhAnI je rIte kALajI levAvI joie te rIte ApaNA grAmajanAmAM levAtI nathI. AMkhanI asahAya, apaga paristhitine dUra karavA AvA netrayajJe . jarUrI ane upakArI anI rahyA che. Aje vizvamAM vijJAne haraNaphALa bharI che. rAyala kAmanaveltha sAsAyaTI nAmanI sasthAe mAtiyAnAM eparezana mATe vizvamAM judA judA vistArA nakakI karyAM che. vizva AAgya saMsthAe AkhI duniyAmAMthI ) 142 te vikRti Ave. eTale ja sayamanI ArAdhanAne ati duSkara kahI che. enI traNa vakhata punarukita karIne ema kahyu che. ahI eka spaSTatA jarUrI che. sAdhujIvananA ucca AcAra ane Adarza nA tyAgane lezamAtra pretsAhana ApavAne bhAva nathI. sAdhujIvanane tyAga karanArI vyakti mATe anukaMpA hoya. Ama, samAjajIvanamAM, bhAvine vIdhIne joI zakanArI vyakitanI draSTine samAja pArakhI ke AMbI zakatA nathI ane svIkRta maryAdAthI AgaLa laI janArA vicArane A masat karI zakatA nathI ke sAMkhI zakatA nathI e jema parivatananI prakriyAnuM ghAtaka paribaLa che tema cekakasa dhoraNanI maryAdA bahAranA para Mtu apekSita dheAraNathI UtaratI kakSAnA vyakitanA AcAra ane vyavahArane paNa samAja svIkArI zakatA nathI, jIvI zakatA nathI. A bAbata paNa parivata nanI prakriyAmAM rUkAvaTa karanAruM paribaLa che. jema samAjavyavasthAne jALavanArUM e tattva che ane eTale e AbhUSaNarUpa che ema evI jaDatAnA kAraNe samAjane maryAdAmAM jakaDI rAkhanAruM tattva paNa che. emAM vyakitagata kissAmAM guNavattAnA dhAraNe, jeTalI pravAhI sthiti rahe ane samAjanA svIkRta dhAraNamAM jaDatA na Ave eTalu e samAjane poSaka ane upakAraka banI rahe. netrayajJa ati duSkara jaNAtA meTA aLiyAnA rogane nAza karyAM che ane e rAga have kAine thato nathI. vijJAne plega nAmanA mahAbhayaMkara roga upara paNa vijaya meLavI lIdhA che. keTalAMya varSathI A vizvamAMthI plega adRzya thaI gayo che. have vizva Agya saMsthAnI AkhI duniyAmAMthI khaLalakavAne sadaMtara nAbUda karavAnI yojanA che. Aje bALaka janme tyAra pachI tene poliyonI rasI pIvarAvavAmAM Ave che. ane pachI mukarara samaye karI pharI e rasI ApavAmAM Ave che. ane A rIte bALakane bALalakavA sAme pUratuM rakSaNa maLI rahe che. vizva Arogya saMsthAnI A yojanA je barAbara kAma kare te sana 1995nI sAla pachI bALalakavAnA navA dadI e A duniyAmAM nahi hoya tema lAge che. ApaNe tyAM keTalAka rogo te ajJAna, asvacchatA ke keTalIka kuTevAne lIdhe thAya che. tene aTakAvavAnA upAya ApaNI jAta mATe jAgRta rahIe te ja che. bhagavAna mahAvIre kahyu che ke mAMdanI je sevA kare che te mArI ja sevA kare che. Ama sevAnA kAyane sauthI uttama ane mahattvanuM gaNavAmAM Avyu che. kAzIbahene A vistAramAM sevAnI je jayota pragaTAvI che te vadhu prajvalita banI rahe e ja zubhecchA. sadhanAM sahamaMtrIzrI nirubahena zAhe kahyuM hatuM ke kAzIbahenanA A sevAkArya thI ame khUba prasanna thayA chIe. sadhanA bIjA sahama MtrIzrI vasubahena bhaNazAlIe jaNAvyu hatu ke netra ApaNu ratana che. tenA vinA ze jIvAya ? A sevAkAya` khUba suMdara rIte thaI rahyuM che. zrI dhIrajabahena vArAe jaNAvyu hatu ke AjanuM netrayajJanu kAya joine mane thAya che ke bhAratadezane hu Mmeza utkarSa thatA raheze. ATalI sarasa sneha ane samaNunI bhAvanA hoya te deza kadI pAchaLa na rahe. zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAhe jaNAvyu hatuM ke kAzIbahena vizenI pustikA vAMcI tyArathI A sevAmUrtinAM darzana karavAnI tAlAvelI hatI; je Aje pUrNa thai che.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-11-87 bhAla naLakAMThAnA grAmya vistAramAM kAzIbahena mAnavasevAnuM je kArya karI rahyAM che te dhanyavAdane pAtra che. zrI rasikalAla laheracaMda zAhe jaNAvyuM hatuM ke AMkhamAM metiyo AvatA hoya ke AMkhamAM bIjo koI rega thayuM hoya tethI daivI kepa thaye che tevI mAnyatAthI have grAmajanoe mukata thavAnI jarUra che. davA karAvavAthI, sAravAra levAthI AMkhone jarUra sAruM thAya che. sANaMdanA suprasiddha lokasevaka De. zAMtibhAI paTele jaNAvyuM hatuM ke pUjya saMtabAlajInA sevAkAryane prAraMbha A nAnakaDA mANukela gAmathI thayuM che. mukhyatve A vistAramAM koLI paTela kAma vase che. garIba chatAM dilanA amIra evA kALA paTela zrI goradhanabhAIe pitAnI jamInanuM dAna karatA ahIM ame uttara buniyAdI saMskAra vidyAlaya UbhuM karyuM che. sevAparAyaNa zrI kAzIbahena mahetAe jaNAvyuM hatuM ke gujarAtamAM uparAuparI duSkALa kema paDI rahyo che tenAM kAraNe tapAsIe te sarva prathama e ja kAraNa che ke ApaNe dharatInuM yone ja nathI rAkhyuM ApaNAM dharmazAstromAM cAra mAtAe kahI cheH dharatI, janmadAtA strI, vRkSa ane gaMgA (eTale ke nadI). cAre tarapha ApaNe upekSA ja sencA karI che, pachI pariNAma zuM Ave? sevAne Aje ApaNe bhUlI rahyA chIe. ApaNe duHkhI-pIDitene zakaya sahAya karIe. harijana halake nathI. sArA-narasA kAmathI ja mANasanuM mUlyAMkana thAya che e vAta na vIsarIe. ApaNe nyAya--nItithI cAlIe ane kaNAnAM kAryomAM hamezAM sAtha ApatA rahIe te sRSTi upara svarga khaDuM karI zakAze. Aje muMbaIthI ATalI badhI takalIpha laIne tame badhA padhAryA che ane A netrayajJa mATe je Arthika sahaga Ape che te badala tamAre jeTale AbhAra mAnIe teTalo ocho che. '' kAryakramane prAraMbha vidyAlayanAM bALakanI prArthanAthI thaye hatA. zrI pannAbahena kIrtibhAI mahetAe saMdezAnuM vAMcana karyuM hatuM. vidyAlayanA AcAryazrI zAmajIbhAI devajIbhAI paTele kAryakramanA aMte AbhAra mAnyo hate. " * A netrayajJamAM zrI jaina yuvaka saMdhanA pratinidhio sarvazrI De. ramaNalAla cI. zAha, nirubahena zAha, vasubahena bhaNazAlI, rasikalAla laheracaMda zAha, caMdrakAnta dIpaca da zAha, zAMtibhAI gAMdhI, jayAbahena vIrA, smitAbahena kAmadAra, sulIbahena hirANI, dhIrajabahena verA, sUrajabahena gAMdhI, zAMtibhAI TokarazI zAha ane cImanalAla lAdhare hAjarI ApI hatI ane A netrayajJanI kAryavAhI nihALI hatI. mahilA vakatRtva tAlIma varganuM udghATana - ApaNuM samAjanI bahenomAM vakatRtvazakita khIle, bahene. sArAM vakatA bane te hetuthI saMgha dvArA chellAM traNa varSathI mahilA vakatRtva tAlIma varganI pravRttine prAraMbha karavAmAM AvyA che ane atyAra sudhImAM ghaNI bahenee A vargane lAbha laI vastRtvakalAnI tAlIma meLavI che. prA. dhIrendra reliyAnA adhyApana ane mArgadarzana heThaLa saptAha sudhI cAlanArA vatRvakalAnA A vargane uddadhATana samAroha De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukha sthAne zanivAra, tA. 7 mI navembara, 1987 nA roja paramAnaMda kApaDiyAM sabhAgRhamAM yojAyo hate. kAryakramanA prAraMbhe dIpa pragaTAvI uddaghATana karatAM atithivizeSa zrImatI jayotsanAbahena zeThe jaNAvyuM hatuM ke vakatRtva eka kalA che. jIvanamAM kayAre, zuM, kema, keTaluM ane kevuM belavuM e mahatvanI vAta che. bolavAmAM paNa saMyama, cIvaTa hevA sAthe spaSTa vAta sahaja rIte, saraLatAthI kahevI tenuM nAma vakatRtvakalA che. kaI paNa viSaya para besavAnuM thAya tyAre pUrepUruM Home work karIne javuM joIe. bahene. mATe A tAlIma AjanA yugamAM khUba ja jarUrI ane mahattvanI che. saMdhanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe pitAnI lAkSaNika zailImAM khelatAM jaNAvyuM hatuM ke vastRtvakalA vanamAM pratyeka kSaNe AcaravAnI kalA che. De. ramaNabhAIe vaDalA jevuM vaTavRkSa UbhuM karyuM che. emAM vakatRtvakalAnA vargo mATe amArI jotibahena pI. zAha jevI bahena sarasa kArya karI rahI che. A tAlIma lenArI bahene sarasa vakatA banIne samAjanI sevA kare je abhyarthanA. zrI uSAbahena mahetAe jaNAvyuM hatuM ke besavuM ane te paNa samayamaryAdAmAM, vidhyane saMpUrNa avarIne besavuM te muzkela che, paNa asAdhya nathI ane tenA mATe saghana tAlIma jarUrI che. bahene mATe A tAlIma khUba ja mahattvanI che. prA. gulAbabhAI deDhiyAe jaNAvyuM hatuM ke bolavuM saheluM che ane agharuM paNa che. sahajabhAve khelavuM, svayaMbhU balavuM e agharI vAta che, paNa mANasa dhAre te tene sAdhya karI zake che. zrI subodhabhAI zAhe jaNAvyuM hatuM ke A badhI bahene vistRtva tAlIma levA ahIM AvI che te khUba ja AnadanI vAta che. vaktatvalAmAM Ala kArika, ADabarI bhASA karatAM sAdI, saraLa chatAM saceTa bhASAne prAdhAnya apAya te A tAlIma vadhu dIpI nIkaLaze. - De. ramaNalAla cI. zAhe jaNAvyuM hatuM ke bahene jAhera jIvanamAM bolatAM zIkhe te jarUrI che. AjhAdInI laData vakhate gAMdhIjIe AkhA dezamAM keTalI badhI mahilAone jAheramAM bolatI karI dIdhI hatI. ghaNA zretAonI hAjarImAM UbhA thaI vyavasthita jolavuM te kalA che, ane jemanI pAse te kalA sAya che te sArA vakatA banI zake che. jemanI pAse A kalA nathI te paNa je mahenata karavA lAge te sArA vakatA jarUra banI zake che. sArA vakatA thavuM jema kudaratI bakSisa che tema mahAvarAthI paNa sArA vaktA thaI zakAya. zrI cImanalAla cakubhAI zAha tenA udAharaNarUpe ApaNI sAme ja che. vartAvakalAmAM bhASAne ADaMbara na hovA joIe vadhu paDatA aMgrejI zabda paNa bolavAmAM na AvI javA joIe. ApaNe je kaI bhASAmAM belIe te bhASAmAM zuddha vakatavya hovuM joie. pU. mahAtmA gAMdhI hamezAM saraLa ane saMyamita bhASAmAM bolatA, chatAM temane prabhAva dareka upara khUba ja sAro paData. A prasaMge ku. nehA reliyAe tathA ku. anilA paMcamiyA mahAtmA gAMdhInuM priya bhajana' e viSaya para pAMcapAMca miniTanuM suMdara pravacana ApyuM hatuM. kAryakramanuM suMdara saMcAlana karatA varganA adhyApaka prA. dhIrendra reliyAe jaNAvyuM hatuM ke ApaNuM rASTranuM bhAvi nAnAM bALakanA hAthamAM che ane tethI ja temane vastRtvakalAnI tAlIma ApI sArA vakatA banAvavA joIe. bahenanI suSupta vakatRtvazakitane sateja karavA mATe A tAlIma varga zarU karIne jaina yuvaka the sarasa kArya karyuM che te mATe saMghanA tamAma kAryakara bhAI-bahenone mArA dhanyavAda. A varganAM saMjaka zrImatI nibahena pI. zAhe kAryakramanA aMte AbhAra mAnyo hate. saMkalana : cImanalAla ema. zaha'kalAdhara "
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ dATavAmAM Ave aneka dANA na ta, 16-11-87 na, prabuddha jIvana 143 nirAmiSAhAra-jaina daSTie (pRSTha 136thI cAlu) jo lehI, TapakatuM hoya to tevI vAnagI khAvAnI gamatI nathI. prANune khAnArane je caDiyAtA gaNavAmAM Ave te cIna eTalA mATe jemAM rudhira na hoya tevo AhAra je mANasoe ane dariyAmAM keTalAya evA jaMgalI mANaso che ke je le hoya ane rudhira dvArA pahoMcADAtI vedanAthI dUra rahevuM jIvatA uMdara ke sApane khAI jAya che. uttara dhruvamAM keTalAya hoya che. tevA mANasoe mAMsAhArano tyAga karIne zAkAhAra ekkima che je, sIla nAmanA prANIne jIvatuM khAI ravIkAre joIe. rasa ane poSaNanI draSTie zAkAhAramAM jAya che. mekisakomAM keTalAka AdivAsIo che je jIvatI eTaluM badhuM vaividhya che ke mANasane mAMsAhAra tarapha javAnI mAkhIone khAI jAya che. AphrikAmAM magaranuM mAMsa khAnArA kaI jarUriyAta rahetI nathI. . AdivAsIo paNa che. jo jIvatAne pakaDIne khAnArane caDiyAte jainadharme ahiMsAnA siddhAMtanI draSTie, mana, vacana, gaNavAmAM Ave che tevA jaMgalI AdivAsIone caDiyAtA ane kAyAne saMyamanI draSTie temaja AtmAnA vizuddhapaNAnI gaNavA paDaze. vaLI, vAgha, siMha, bilADI, sApa vagere hiMsaka draSTie AhAranI bAbatamAM jeTalI sUma ane talasparzI pazuone A dalIla anusAra zAkAhArI manuSyo karatAM caDiyAtAM mImAMsA karI che teTalI anya kai dharmamAM karavAmAM AvI gaNavAM paDaze. mATe evI dalIla karavI te vyartha che. nathI. jainadharma mAMsAhArane niSedha te kare ja che; paraMtu keTalAka evI dalIla kare che ke mAMsAhAra karatAM zAkAhAra zAkAhAramAM paNa batrIsa prakAranA anaMtakAya sahita bAvIsa zreSTha che kAraNa ke pazune jIvatuM ke mareluM daphanAvI devAmAM Ave prakAranI abhaya vastuone niSedha paNa kare che. vanaspatinA te temAMthI kazuM utpanna thatuM nathI. jyAre anAjanA dANAne be prakAra che. pratyeka vanaspati ane sAdhAraNa. vanaspatikAya.. dATavAmAM Ave to temAMthI anAja, vanaspati vagere Uge che; pratyeka vanaspatikAyamAM pratyekamAM eka jIva hoya che. sAdhAraNa eka dANAmAMthI bIjA aneka dANA prApta thAya che. paraMtu A vanaspatikAyamAM eka zarIramAM anaMtacha rahelA hoya che. dalIla paNa pUrI takeyukata nathI. dareka jAtinA chAne . tevI vanaspatione anaMtakAya kahevAmAM Ave che. baTATA, utpattine je kama che te draSTie vicAra thavuM joie. badhA kAMdA, lasaNa, suraNa, lIluM Adu, lIlI haLadara, ratALu, jIne mAtra jamInamAM dATavAnI draSTie vicAra na karAya. garamara, gAjara, mULA vagere prakAranI vanaspati anaMtakAya che. dareka jIvamAM bIjA ne utpanna karavAnI zakita pota- evI vanaspatine AhAra karavAthI eka sAthe eka samaye pitAnI yuni, jAti, prakRti anusAra rahelI hoya che. anaMtAanaMta sUkSma jIvonI hiMsA thAya che. vaLI rIMgaNA, . vanarapatinI UgavAnI prakriyA jamIna sAthe saMkaLAyelI che.' TeTA vagere bahubIja, gheLavaDA (vidaLa', mAkhaNa, madha, madirA mAchalInI utpatti pANI sAthe saMkaLAyelI che. anAjanA vagere jemAM eka sAthe ghaNA cho rahelA hoya che athavA keTalAka prakAranA dANuM pANImAM nAkhavAthI ke zekavAthI naSTa thaI a9pa samayamAM bahu jIvonI utpatti thatI hoya che tevI vastu jAya che. jayAre mAchalI pANImAM rahIne bIjI aneka mAchalIo ene jainadharmamAM abhakSya tarIke oLakhAvavAmAM AvI che. utpanna karI zake che. keTalAka sUkSma jI havAmAM utpanna thAya A uparAMta rAtrinA samaya daramiyAna AhAramAM sUkSma jIvonI che ane mAchalI pANInI bahAra havAmAM mRtyu pAme che. eTale utpatti ghaNI badhI vadhI jatI hovAne kAraNe rAtribhojanane anya jIvane utpanna karavAnI draSTie zAkAhArane ' mAMsAhAra niSedha paNa jainadharmamAM karavAmAM AvyuM che. gRhasthAe temaja karatAM caDiyAte batAvavAne taka ayogya che. ' ' sAdhuoe AhArane. A niyama pALavAne hoya che. emAM saMsAranA tamAma ne AhAra saMjJA vaLagelI che. je sAdhu-sAdhvIo te atyaMta kaDaka ane custapaNe A niyamanuM je AhAra grahaNa kare che tenuM rUpAMtara zarIramAM thAya che. pAlana kare che. teo pANI paNa ukALeluM, jIvarahita thayeluM AhAra enA e svarUpe zarIramAM rahetuM nathI. rUpAMtaranI A vApare che. AhAra - pANInI ATalI badhI sUkSma maryAdA prakriyA mukhyatve sAta prakAranI batAvavAmAM AvI che. ene sAta duniyAnA anya koI dharmamAM jovA maLatI nathI. alpattama dhAtu kahevAmAM Ave che. e dhAtune kama A pramANe che : hiMsAthI kamane alpattama baMdha thAya che ane AmAM jema jema (1) rasa (2) rudhira (3) mAMsa (4) meda (5) ariya. (6) ' kamano baMdhanamAMthI mukata thatuM jAya tema tema saMpUrNa kamamAjA ane (7) zuka. . kSaya karI, vizuddha svarUpane pAmI, mekSa gati meLave che. mekSabadhA jIvonA zarIramAM dhAtuonA A sAte tabakakA hotA . prAti pachI AtmAne karI , pAchA janmamaraNanA cakakaramAM nathI. keTalAka ne phakata eka ja dhAtu hoya che ane te saMsAranA paribhramaNamAM AvavAnuM rahetuM nathI. mekSanuM lakSya phakata rasa dhAtu ja. kIDI vagere keTalAkane rasa ane rudhira prApta thavuM, e mATe manuSyajanma maLavo, janma-janmAMtaranI. hoya che, paraMtu mAMsa, meda, asthi vagere hatAM nathI. manuSyamAM vAtamAM zraddhA besavI vagere ghaNI durlabha vAta che.. sAtesAta dhAtu hoya che ke ' '' : ' . .! - ' jainadharma mAne che ke AtmA. vibhAve aNuhArI che. - ekendriya jIvemAM phakata rasa dhAtu ja hoya che. naspati - anAdikALanA sarakArane kAraNe va hArasaMjJA vaLagelI che, ekendriya jIva che. ane te pitAnuM peSaNa pRthvI, pANI, "paraMtu AtmAnA mULa aNuhArI ravubhAva tarapha javAnuM lakSya "vAyuM, prakAza vageremAMthI meLave che temAMthI mAtra rasa dvArA ja sudraDhapaNe nakakI thaI jAya che tevA ne AhAramAM pachI tenA dehanI vRddhi thAya che. vanaspatimAM rudhira hetuM nathI. vedanA rasa paDato nathI. aAhAranI rasalupatA te AtmAnA aAhArI rudhiranI sAthe gADhapaNe saMkaLAyelI che. temAM paNa rudhira sAthe padanA vismaraNanI nizAnI che.' ' anya dhAtuo hoya te vedanAnI anubhUtinuM pramANa vadhI jAya. AhAranI bAbatamAM ahiMsAnI bhAvanAnI draSTine ane - che. eTale ahAra mATe ekendriya jIvanI thatI hiMsAthI te ' karmakSayanA siddhAMtane lakSamAM rAkhIne jainadharmamAM ghaNI sUkSma jIvene jeTalI vedanA pahoMce che tenA karatAM bendriya vagere vicAraNA vividha draSTikoNathI thayelI che. enA vistAraMmAM jIvenI hiMsA dvArA te te jIvane ghaNI badhI vedanA javAne ahIM avakAza nathI. sAcI ruci ane sAcI draDha zraddhA pahoMce che. rudhiranuM dazya manuSya mATe asahya thaI paDe che. vagara temAM praveza karavAnuM saraLa nathI. mAMsAhArI lokone paNa potAnI AhAranI vAnagImAMthI : -maNalAla cI. zAha
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 144. prabhunuM jIvana upAdhyAya zrI pU. panyAsa zrI pradyumnavijayajI vikramane sattaramA saikA e tihAsika ghaTanAothI ubharAtA che, rAjakAraNu, sAhitya, samAja, zikSaNa badhAM kSetramAM nAmAMkita nakitae maLI Ave che. sAhityanA ja kSetranI vAta karIe te, jenI racelI ceApAe amara thavA sarjAI che te gosvAmI tulasIdAsa, bhItarI ceTa lagAvavAmAM vakhaNAyA te satasa, doharA racanAra bihArI kavi, marAThI bhASAmAM paNa viSNudAsa, kavi mukatezvara, saMta kaviemAM ekanAtha, tukArAma, samatha' rAmadAsa pazu A samaye thayA ane jaina paraMparAmAM zIlaprajJAthI zelatA samatha vidvAna zrI yazovijyajI paNa A ja arasAmAM thayA jemanA svargArahaNanI A varSe trizatAbdI che.. gujarAtamAM mahesANAthI meDherAnA raste kaneDA gAmamAM, nArAyaNu ane saubhAgyadevIne tyAM jasavaMtane janma thaye.. nAnI vayathI ja prajJAnA camakArA dekhAyA. nAnA-meTA banne bhAI vairAgya pAmyA. jagadguru zrI hIravijayasUrijInI paraMparAnA zAMtamUrti zrI nAvijyajI mahArAjanA caraNe dIkSA - zikSA pAmyA. muni zrI padmavijyajI, muni zrI yovijayajI nAma rAkhyAM. dIkSAbhUmi aNuhilapura pATaNa, vi. saM. 1688. te kALe sAdhusa'sthAmAM saMskRta-prAkRta bhASA, sAhitya, nyAyAdi darzIna ane taduparAMta jainadarzana-dArzanika pravAhAnuM adhyayana pravatu hatu . tIkSNa prajJA jo dhanajI zUrA vagere sagRhasthAnI vinatIthI kAzImAM jaM' gahana adhyayana karAvavAnuM nakkI thayuM. kAzIpraveza pahelAM ga MgAnA kAMThe sAdhanA karI sarasvatIdevIne prasanna karyAM. 'taka -kAvyanA abhirAma vara' pAmyA. kAzImAM traNa varSomAM nabya nyAyanA pAragAmI vidvAna anyA. eka prasaMge vAdIne vAdamAM chatIne paDita mAMDalInAM dila jItI lIdhAM. paMDitAe nyAyAcAya nyAyavizArada biruda enAyata karyAM. pachI AgrAmAM mImAMsAdarzanazAstranA bahuzruta vidvAna pAse ; nyAyAdidazanazAstranA padArthAnuM sthirIkaraNa, daDhIkaraNa thayuM. cAra varSa tyAM rahyA. vidyAnA adhyayana pachI mAtra pothIpaDiMta na banI rahyA paNa ta-tulanA---tihAsa ane vijJAnathI buddhine pariSkRta karI svayaM satyAsatyatA viveka thAya tevI pakava banAvI. P pachI sajananA antaHsrota evA te zatamukhe prasaryAM ka saMskRta-prAkRta-gujarAtI, gadya-padya-sAhitya kAvya, nayanyAyanA gahana viSayA, stavana, DhALa, rAsa, cepAI, bhAtabhAtanA granthAnuM divasa-rAta nirmANu cAlyuM. sAhityanA pratihAsamAM mahattvanAM pAnAM umerAyAM. zavijayajI tA. 16-11-87 temAM traNa granthe te mukhya che-pratimAzataka, dravyaguNa paryAyanA rAsa ane nayahasya. teenuM dharmaviSayaka dRzana ane ci Mtana nItaryAM nIra jevu' bilakula spaSTa hatuM. pravRttimAM satata svAdhyAyayoga ane vruttimAM ravAta zyapUNa ni``bhayoga e temanA jIvananA vizeSa guNu hate..sava satyAthI one zikhAmaNa tenI A ja hatI. vi. saM. 1718mAM AcAya zrI vijayaprabhasUrijIe tene upAdhyAya-padArUDha karyAM. tene nava ziSyo ane pAMca praziSyo hatA. paMDita jayasema vagere vidvAnA teo pAse satata adhyayanAthe vasatA hatA. vi. saM. 1742mAM suratamAM maMgala zruta rUpacaMda tathA maNekazA parivArane agiyAra AgamagranthA atha sAthe samajAvyA. vi. saM. 1743 mAM bheAi cemAsu rahyA. paMcAvana varSanuM sayamajIvana pALI jIvanalIlA saMkelI lIdhI. DabhenI nAMdodI bhAgoLe zItala talAvaDI pAse eka rUpanI racanA karavAmAM AvI. prativaSa kALadhama-ravaga vAsanA divase e stUpamAMthI navyanyAyanI 10}lA cchinna vagere vaSNu samUhapa nyAyane dhvani sabhaLAtA hatA. samakAlIne mAM paNa tee! mAnanIya ane upAdeya banI rahyA hatA. teonu` saja nakSetre pradAna ghaNu vipula che. tene sthUla rIte traNa bhAgamAM vaheMcI zakAya-darzanazAstra, adhyAtma-bhakita ane kAvyasAhitya, traNemAM thane teoe racelAM ane atyAre maLatA nAnAmeTA granthAnI sakhyA zatAdhika che. syAdvAda kalpalatA jevA AkaragranthA dArzanika sAhityamAM Ave che te adhyAtmasAra, jJAnasAra vagere kALanI sAme TakI rahe tevA granthA aAtmakSetranAM che. zrIpALarAsa caturtha kha DamAM te teonu adhyAtmaviSayaka uttamottama ciMtana niSka rUpe zabdabaddha thayeluM che. jyAre sAhityamAM te tenA bairA yati'nAM RtuvaNa na vAMcatAM ApaNe mAdhane saMbhArIne pachI bhUlI jaIe ane AvamIya phAhrAmyanA sagamAMthI pasAra thae tyAre zrIhanA nauSadhane te nathI vAMcatA te! ema manane pUchyu paDe. ane pachI te mAMmAMthI anAyAsa ja sarI paDe H '' : jimmu mAtra H / jevu sa MskRtamAM tevuM ja jUnI gujarAtImAM, paNa sarma chIjAyate mAttI jevuM che. tame tenI samudra - vahANu, saMvAda nAmanI racanA juo. ghedhAmAM vi. sa'1717mAM samudrakinAre vahANAnI avarajavara joi. sphuraNA thai, ane sattaraDhALamAM eka su Mdara sAhityika kRti racAI gaI, temAM samudranuM abhimAna ane vahANunI namratA prakaTa karI che. vacce vacce rasamadhura subhASita, prAsagika praca lita kahevatA ane lalita utie, evI rIte gUthI che ke tethI kRtinI nirUpaNarIti vAcakanu mana harI le che ane racanA, rasa ane jijJAsAthI satata nItaratI banI rahe che. svadaza navat paradarzananuM talasparzI jJAna bhAgye ja kArya * vidvAnane hoya che. Amane sva-para darzonapravAhanuM avagAhana vyApa ane UMDANa banne rIte ajoDa kahI zakAya tevu kyu hatuM. prAcIna hastapratAnI rakSAnuM kAya paNa teoe evu ja " karyu che. teonA hareka jJAnazAkhAnAM tamAma kAryomAM guru zrI nayavijyajI mahArAjanA sAthe satata rahyo che. keTalAya granthanI kAcI kApImAMthI svaccha kApI gurujInA hastAkSaramAM maLe che. sAhika : zrI mu Mbai jaina yuvaka sadha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAAna sthaLa : 385, saradAra vI. pI - muMbaI 400 004, 3 na. 350296 : mudraNasmAna TrenDa prinTasa', jagannAyAka zeTha roDa, giragAma, sukhanna - 400 004 teonI lekhinInu evuM saubhAgya che ke te je kAI, kaza taka te ke sukumAra kAvyane sparo che, te badhAM sahyaH praphullita pArijAtanI jema mahArI UMDe che. vd
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. No. MH. By / Souto 54 Licence No. : 37 - paddha jIvana varSa:49 aMka: 15 muMbai tA. 1-1-87 vArSika lavAjama rU. 30/- chUTaka nakala rUA. 1-50 muMbaI nana yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra paradezamAM vArSika rU. 300 hAM rahene AvelA che. taMgI ramaNalAla cI. zAha zrIlaMkA ane bhArata prAcIna bhAratIya saMskRtinI draSTie zrIlaMkA ane bhArata bIjA kaIkane koIka nimitte vakhatevakhata samasyAo UbhI AryAvatanAM aMga rahyAM che. bhaugolika draSTie koIpaNa moTA thayA kare che ane hiMsaka virUpa pakaDe che. koI paNa khaMDa ke upakhaMDane kinAre AvelA TApuo upara te khaMDa ke eka juthanI prajAne mAthe pitAnA hitanA rakSaNa ke khuda upakhaMDanuM ja sArvabhaumatva sadIothI rahyA karyuM che. astitvane prazna jyAre ati gaMbhIra banI jAya che iMglenDa, philipAInsa, InDoneziyA, phIjI, nyujhilenDa ane pitAnI salAmatI jokhamamAM mukAya che tyAre vagere nAnAM rASkranA kinAre samudramAM AvelA aneka TApuo ugra AMdelane thAya che. temAMthI hiMsAtmaka athaDAmaNe. upara tenI ja rAjyasattA pravarte che. jo ke vartamAna samayamAM UbhI thAya che. koI paNa eka pradezamAM bahArathI AvelI keTalAMya svataMtra prApurASTra astitvamAM AvyAM che. khaMDa ke vasatine varga vadhatA jAya ane sthAnika vasatine mATe Arthika, upakhaMDanI sAthe AvelA TApurASTranA bhaugolika ane AMtararASTrIya sAmAjika vagere prakAranAM bhayathAne UbhAM thAya che tyAre AvA saMbaMdhenuM viziSTa mahattva raheluM che. baMnene paraspara garaja ghaNI prazno meTuM svarUpa dhAraNa kare che. AkhI duniyAnuM sthAna rahe che. baMnenI prajAo vacce avarajavara paNa ghaNuM rahe che. eka- te tarapha kheMcAya che. pADozI rASTra sahita lAgatAvaLagatAM bIjAnA AMtarika prazno para upekSA sevavAnuM teone poSAya keTalAMka rASTra tyAre temAMthI lAbha uThAvavA koziza kare che. - tevuM hotuM nathI. zrIlaMkAnI samasyAmAM bhAratIya tAmilene prazna AjIvikA raLavA mATe judI judI prajAonI sthaLAMtaranI ghaNo mahattvanuM che. e prazna eTale mATe ane vyApaka che ke ghaTanA satata cAlyA kare che. ekabe peDhIne vasavATa pachI bhArata je tenI upekSA kare te tenAM mAThAM pariNAme tene ja enAM mULa uDAM jAya che ane pitAne vatana pAchA pharavAnuM bhogavavAmAM Ave. 1948mAM zrIlaMkA svataMtra thayuM tyArathI aNagamatuM ke, muzkela banI rahe che. .. bhAratIya vaMzanA ghaNuM jAgelI tAmilenI samasyAo ane yuddhanuM svarUpa dhAraNa karyuM, leke jhAMjhIbAra, eDana, yugAnDA, barmA vagere dezamAM e .. eka samaye zrIlaMkA (silena) ane brahmadeza-bama suddhAM . samasyAone bhoga banyA che. phiIjI ane zrIla kAmAM vaselA -bhAratane ja eka bhAga hatA paraMtu aMgrejoe bhAratane nabaLuM pADavA bhAratIya lokone prazna haju saLagate che. jyAre moTA pAye ane pitAnI vahIvaTI kAryakSamatA vadhAravA bama ane sile- hijarata thAya che tyAre aneka leke rAjyavihIna nane bhAratathI chUTAM pADyAM. aMgrejone potAnI salatanatanA pradeze. (Stateless) kakSAnA banI jAya che. evA nirAzrita kamane cheDavA paDayA, paraMtu jaI ja zakaya hoya tyAM tyAM sthAnika lekIne duniyAmAM kayAMkane kayAMka samAveza thaI jAya che ane vibhinna vargone mAMhomAMhe laDAvI mAravAnI melI nIti teoe pharI pAchA navI dharatImAM navAM mULa nakhAya che. sthAnika prajAnA apanAvelI hatI. zrIlaMkAnAM AjanI samasyAnAM mULa AjhAdI saMsargamAM AvavAthI utpanna thayelI varNasaMkara prajAne prazna pUvenA aMgreja zAsananA samayamAM joI zakAya che. pitAnA paNa maTe hoya che, paraMtu te eTaluM ugra svarUpa pakaDatuM nathI. canA bagIcAo mATe saratI majUrI karanAra tAmila majUrane mAtra bhAratIya prajAnA ja A prazna che evuM nathI. Aphrikane, zrIlaMkA laI jaIne vasAvyA. (jema zeraDInAM khetare ane Araba, yuropiyana, cInAo, kariyane, jApAnIo, tibeTiyane kArakhAnAMomAM kAma karavA mATe bhAratIya majurane phIjImAM vagere paNa duniyAnA judA judA dezamAM keTalI peDhIothI laI javAmAM AvyA hatA.) ane heziyAra nIvaDelA keTalAye vaselA che ane te darekane nAnAmoTA prazno te hoya ja che. tAmilane sarakAramAM ucca sattAsthAne besADyA. deza siMhAlI zrIlaMkAmAM keTalAye saikAothI vaselA "zrIlaMkA tAmilo lene, paNa ucca vahIvaTI sattA siMhAlI karatAM tAmile. vadhu bhegave evI paristhiti hatI. AthI svataMtratA maLyA ane bIjA vizvayuddha pahelAM vaselA "bhAratIya tamilA' maLIne pachI tAmila leke siMhAlIonA dUSane bega bane e saMkhyA 30 lAkhathI paNa vadhu che. uttara zrIlaMkAmAM vAbhAvika hatuM.' samagra jAnA vistAra kevaLa tAmila lekanA vasavATavALA che. pUrvamAM paNa tAmila -- bahumatIvALA vistAre che. A duniyAnA keTalAya dezamAM bhASA, dharma, jAti ke evA uparAMta zrIlaMkAnA judA judA viratAromAM tAmila loko gavavA tenI e prazasyAsa,
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 prabuddha jIvana tA. 1-12 (7 vaselA che ane cAnA bagIcAomAM majUre tarIke tAmila leke meTI saMkhyAmAM kAma kare che. zrIlaMkAnA Arthika vikAsamAM tAmila lekene paNa mahattvane hirase che eTale samasta tAmila prajAne zrIlaMkAnI bahAra kADhavAno prayAsa kare che eTaluM saheluM paNa nathI ane e enA pitAnA ja hitamAM nathI e tyAMnA rAjadvArI niNAte sArI rIte jANe che. siMhAlI loTAmAM moTAbhAganA loko bauddhadhamI che. taduparAMta musalamAna ane khristI lokonI saMkhyA paNa ThIka ThIka che. chellAM keTalAMka varSothI tAmila hinduo ane siMhAlI bauddha loko vacce dharma ane bhASAne kAraNe saMdharSo cAlyA karatA hatA. 1948 mAM AjhAdI meLavyA pachI zrIlaMkAnI sarakAre jyArathI tAmila lemane anyAya karanArA kAyadAo dhavA mAMDyA tyArathI A saMgharSa vadhu ugra banate. gayuM che. bhAratIya tAmilenA matAdhikAra chInavI levAmAM AvyA; tabIbI ane ijanerI kolejomAM agAu samAna dhoraNe badhA nAgarikone praveza apAtuM hatuM, tene badale tAmila vidyArthIo mATe maryAdita beThaka karI nAkhavAmAM AvI; lazkara ane pelIsamAM tAmilane eka-be TakA jeTaluM ja sthAna ApavAmAM AvyuM; sarakArI nokarIomAM tAmila lekenuM sthAna kAyadesara ghaTADI devAmAM AvyuM; siMhAlI bhASA tAmila vidyArthIo mATe pharajiyAta banAvavAmAM AvI; tAmila vistAromAM emanI bahumatI ghaTADI devA mATe siMhAlI lekanI vasAhate irAdApUrvaka UbhI * karavAmAM AvI-AvAM AvAM pagalAM senAnAyaka ane bhaMDAranAyakanI sarakAra daramiyAna levAyAM. tyArathI tAmila leke pitAnA vAjabI hakaka mATe, pitAnuM astitva TakAvI rAkhavA . mATe vadhu sabhAna thavA lAgyA hatA. Ama khuda zrIlaMkAnI sarakAre peTa ceLIne tAmilenI samasyAonuM zULa UbhuM karyuM hatuM. tupha" ane " TAIgasa' jevA pakSo astitvamAM AvyA ane sarakArI pagalAMone virodha karavA sahita svAyattatA ke svataMtra tamila rAjya (lima) mATe mAgaNI karavA lAgyA. bIjA vizvayuddha pachI meTAM rASTranuM vibhAjana thavAne kAraNe athavA meTI sattAnAM saMsthAne svataMtra thavAne kAraNe duniyAmAM ghaNAM nAnAM nAnAM rASTra astitvamAM AvyAM che. evAM keTalAMka rASTroe kaMIka Arthika pragati karI che, te paNa jyAre AMtarika saMgharSa athavA AMtaravigraha jevI paristhiti sarjAya che tyAre tenI sarakAra pAse AkhA dezane aMkuzamAM levA jeTalI lazkarI tAkAta hotI nathI. ethI paristhiti gUMcavaNabharI bane che ane bahAranI lazkarI sahAyanI apekSA rahe che. amerikA ke raziyA jevI meTI sattAo te AvI takanI rAha ja jotI hoya che. eka vakhata pagapesAro karyo ke pachI temAMthI nIkaLavAnuM mana meTI sattAone thatuM nathI. paraspara viruddha gUharacanA mATe paNa AvAM nAnAM rASTromAM sthApelAM pitAnAM lazkarI thANuM bahu upayogI thaI paDe che; pachI bhale te nAnA rASTranI je durdazA thavAnI hoya te thAya. raziyAe aphaghAnistAnanI, cIne tibeTanI ke amerikAe philipAinsanI je duzA karI che tenAM udAharaNa jANItAM che. zrIlaMkAmAM bhArata je dAkhala na thAya te amerikA ke anya koI sattA eka yA bIjA nimitte avazya ghUsI jAya ane tema thAya te bhAratane mATe satata ciMtAne viSe rahe. pAkistAna dvArA amerikA bhArata upara satata lazkarI dabANa rAkhavAno prayatna kare che. evI rIte zrIlaMkAmAM je amerikI sattA dhUse te bhAratane eka sAthe be dizA saMbhALavI kaThina thaI paDe. AMtararASTrIya yUharacanAnI draSTie paNu bhArate zrIlaMkAmAM zAMtisenA mokalI che emAM DahApaNa raheluM che ema nirIkSako mAne che. bhAratIya mahAsAgara upara amerikAnuM lazkarI varcarava vadhavuM na joIe, e vize seviyeta raziyA paNa satata ciMtAtura rahe che. bIjA vizvayuddha pachI zastronI sulabhatAne kAraNe duniyAbharamAM gerIlA pravRttio vadhI gaI. be duzmana senAe sAmasAme yuddha kare te ene meDevahele aMta Ave, paraMtu nAnI nAnI TukaDIe jaMgalamAM chupAIne pitAnA jAnanA jokhame acAnaka chApe mAre ane pacIsa-pacAsa sainikone mArI nAkhe e pravRttine nAthavAnuM kAma ghaNuM agharuM che. tAmila TAIgara sAme zrIlaMkAnI sarakAre bAtha bhIDI hatI, paraMtu cAra varSe paNa tene aMta Avyo nahi. nirdoSa nAgarikone ubhaya pakSe acAnaka meTI saMkhyAmAM saMhAra thaI jatA, paraMtu tethI samA te UlaTI vadhAre gherI banatI. siMhAlI sainike upara acAnaka humalAo thavAne kAraNe ane meTI saMkhyAmAM mRtyu pAmavAne kAraNe khuda siMhAlI sainike paNa tAmila vistAromAM jatA DaratA hatA. jayArathI siMhAlI sainikoe jAnAmAM 1974mAM jAyelI vizva tAmila pariSada vakhate keTalIka tAmilone mArI nAkhyA hatA, tyArathI tAmila TAigarenuM AMdolana cAlu thayuM hatuM ane keTalIye tAmila mAtAoe pitAne eka putra tamila TAIgarane caraNe dharI dIdhuM hatuM. hAthamAM metane laine nIkaLelA lAyaka jurasAvALA e juvAnenuM jutha uttarottara vadhatuM elyuM. laDAyaka zastronI tAlIma ane zastronuM utpAdana e bane jema jema vadhatAM gayAM tema tema TAIgara senA meTI thatI gaI ane siMhAlI sarakArane mATe mAthAnA bhayaMkara du:khAvArUpa puravAra thaI. bhAratanI lazkarI sahAya lIdhA vinA chUTake nahote. aMte zAMtikarAra thayA. bhAratIya zAMtisenAnI kAryavAhIne siMhAlI ane tAmila AmajanatAne bahumatI Teko maLe. zrIlaMkSanA pramukha jayavadhananI sarakAranA tamAma sabhyoe bhAratIya zAMtisenAnA pravezane AvakAryo che evuM nathI. zrIlaMkAnA vaDA pradhAna premadAse kelamAM pArlAmenTamAM bhAratIya zAMtisenA viruddha zabdo uccAryA hatA ane tema karavAmAM paMDita javAharalAla naherue aMgrejo viruddha je vAkya lakhyAM hatAM te TAMkI batAvyAM hatAM. khuda pramukha jayavadhananI bhArata sAthenI nIti paNa uparathI jeTalI sahakArabharI dekhAya che teTalI aMdarathI vAstavikapaNe haze ke kema te paNa zaMkAspada che. zrIlaMkAmAM pitAnI sattA TAvI rAkhavA mATe jayavardhanane dhaNAM nATaka karavAM paDe evuM che. eka bAju rAjIva gAMdhI ane bhAratIya zAMtisenA, bIjI bAju jenA vizeSa TakAthI pote sattA para AvyA che te tAmila le, trIjI bAju siMhAlI sAmAnya prajAjane; cethI bAju laDAyaka siMhAlI AtaMkavAdIone pakSa, pAMcamI bAju satata virodha karanAra zrImatI bhaMDAranAyaka ane tenA TekedAra netAe tathA pitAnI sarakAramAM pitAnI ja viruddha hilacAla karanAra pradhAne ane adhikArIoAvI gherI paristhiti vacce jayavardhananAM vacanamAM keTale vizvAsa mUkI zakAya e paNa prazna che. eka vakhata bhAratIya (pRSTha 153 upara)
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 tA. -12-87 'prabuddha jIvana vizeSa nAmanuM lIlAvaividhya 0 pravINacandra cherUpArela nAstAmAM senDavica batAvavAM ke ApavAM e te have AjanI dhetiyAnuM nAma paDe eTale suzikSitathI mAMDIne azikSita sabhyatAnuM lakSaNa thaI paDyuM che pAuMnI be pAtaLI kAtaLI ' lekamAM, nAnA-meTA vepArIomAM ne gumAstA ke mahetAjIomAM vacce mAkhaNa ke panIranI caTaNI, kAkaDI-TameTAMnA TukaDA ke paNa, e "marsarAIjhaDa' che ke nahIM, evuM avazya puchAya che. mAMsanA TukaDA, IMDA vagere mUkIne vyavasthita kakaDA pADIne azikSitAmAM masarAI ke masarAIsa rUpe oLakhAtA A mULa apAto A nAsta badhe ja senDavica nAme oLakhAya che. a grejI zabda ApaNe e vyApaka rIte apanAvyuM che ke have e ApaNe ja banI gayuM che, ema kahIe te cAle. A nAma hakIkatamAM te ileMDanA eka UMcA khAnadAnanA amIranuM che. e kAmakAja karatAM AnaMdapramodamAM vadhu rAcatA. A, sUtara para thatI eka viziSTa prakriyA chejugAranuM evuM jabaruM vyasana ke kalAke nIkaLI jAya. ekavAra jene laine kapaDuM rezama jevuM mulAyama, kaMIka camatuM ne te evA jumyA ke vIsa kalAka jugAranA Tebala para ja thaI vadhu majabUta bane che gayA. daramiyAna jamavAnI avejImAM cAle evuM kaMIke te A prakriyAnI zodha karanAra hatA igleMDanA eka raMgArI joIe ne! eTale pAuMnI be kAtaLI vacce rAMdhelA mAMsanA TukaDA jahona marsa. mULa te kapaDuM, raMgavA mATe vadhu anukULa thAya, mUkIne nAsto Avyo. amIra e AgatA gayA ne ramata e mATenI ja A zedha hatI; paNa AvI prakriyA thayeluM cAlatI rahI. A amIra, ala opha senDavica khAnadAnanA kApaDa eTaluM lekapriya ne anukULa thaI paDayuM ke raMgavAnuM cethA nabIrA hatA, emane mATe pahelIvAra banelI A vAnI na hoya evuM kApaDa paNa AvI prakriyA thayelA sUtarathI banavA tyArathI senDavica nAme oLakhAtI thaI che. * mAMDyuM. A prakriyAnA zodhakanA nAma parathI A prakriyA koI vyakitanA nAma parathI ke koI vizeSa prasaMga ke. Tu marsarAIjhanAme oLakhAI che. ghaTanAne laIne vyavahAramAM AvI dhaNI nAmI vivadha rAta , ' jene ApaNe vazIkaraNa vidyA ke saMmehanavidyA kahIe. vyavahAramAM pracalita thAya che. chIe te ApaNe tyAM haju ye vyApakapaNe merAmerijhama nAme eka jamAnAmAM gAMdhIjIe 'bahiSkAranA arthamAM gAjate oLakhAya che. pitAnA daradIonI sAravAra mATe eka eriyana karele beyakeTa' zabda paNa mULa te vyakitanuM nAma ja che. tabIbe vikasAvelI A prakriyAne, zarUAtamAM te pracaMDa virodha AyarlenDanA meye pradezamAM leMDa ejaMTa tarIke kAma karatA thayA hatA. paNa ghaNA vakhata pachI, e paNa eka zAstrIya kepTana calsi kaniMgahema beyakeTe, ekavAra mahesUla eTaluM paddhati che, e ene svIkAra thaye. daradIonI sAravAra mATe vidhArI dIdhuM ke sAmAnyajane paNa viryA ne ene e pahelIvAra A paddhatine upayoga karanAra Do. epha. e. mesmaranA bahiSkAra karyo ke kaMi ja kaI ene vece nahIM; kapaDAM dhovaDAvavAM, nAma parathI A prakriyA "memerijhama nAme oLakhAya che hajAmata karAvavI, badhuM ja aTakI gayuM. ate herAna thai e - A to ApaNe tyAM sArA evA pracalita thayelA videzI igleMDa cAlyA gaye. A samAcAra enA nAma sAthe chApAM zabdanI vAta thaI paNa vyaktinAme A rIte vyavahAramAM emAM pahele pAne camakayA. basa, tyArathI enuM "beTa' nAma . sAmAnya zabda tarIke vAparavAnI vRtti te badhe ja pravRtta bahiSkAranA arthamAM pracalita thai gayuM. | hoya che. eTale AvAM te bhAratIya nAme paNa maLI rahe ema che. - ApaNe tyAM mahilAomAM eka vakhata atyaMta le kapriya thayeluM kApaDa "jajeTa paNa AvuM vyakitanAma ja che. - sakhata parizrama ne dIrtha sAdhanA mAgI letAM kAmane vastromAM navI navI phezane dAkhala karavAno vyavasAya karatI ApaNe "bhagIratha kAya" kahIe chIe ne! te A bhagIratha perisanI mahilA meDama jajeTa 19mI sadImAM pahelIvAra A paNa evuM ja nAma che. sUryavaMzanA IvAku kuLanA rAjA bArIka, kaIka pAradarzaka, suMvALuM, ne gamI jAya tevI viziSTa ' sagaranA putre, pitAnA azvamedha yajJanA ghaDAnI rakSA karatA pharatA , karacelIvALuM kApaDa, vastromAM vAparavA mAMDayuM. atyaMta lokapriya hatA, IrSyALu Indra emane gheDa cerI kapila muninA Azra thaI paDeluM A viziSTa kApaDa e mahilAnA nAma parathI badhe mamAM bAMdhI dIdhA. saMgaraputrae sArA evA parizrama pachI ' ja jajeTa nAme oLakhAyuM.. gheDe zedhI kADhaye ne cerI janAra kapila muni che, evuM kaMIka viziSTa, atyaMta asAdhAraNa, anekhuM, evA, 'mAnIne e samAdhistha RSinuM apamAna karyuM. pariNAme RvinA - zApathI e badhA putre bhasmIbhUta thaI gayA. arthamAM ApaNe tyAM eka vakhata chUTathI vaparAte. 'aphalAtUna" . zabda paNa mULa vyakitanAma che. tatvajJAnane kSetre vizvabharamAM pachI emanA uddhAra mATe tapa zarU thayuM. paNa siddhi anekhuM sthAna dharAvatA grIka tattvajJAnI "leTonuM nAma te prApta na thatAM vaMzajoe tapazcaryA cAlu rAkhI. aMte bhagIrathanI - jANe che ! A nAma arabI bhASAmAM praveNyuM tyAre enA tapazcaryA kaLI, gaMgAe pRthvI para avataraNa karyuM ne enAM mULa grIkarUpa "pleTana" joDe, tyAM AdarasUcaka "ala' umerA punita vArithI sagaraputrane uddhAra thaye. AvI dIdhuM ne ugra ne eNe "ala-plAtUna rUpa dhAraNa karyuM, - je pachI tapazcaryAne aMte siddhi prApta karanAra bhagIrathanA nAma parathI - urdU-hiMdImAM ne e dvArA ApaNe tyAM paNa "aphalAtUna rUpe - gaMgA "bhAgIrathI" kahevAI, eTaluM ja nahIM paNa pachI, pracalita thayuM. . ' - sakhata ne dIrgha sAdhanA mAgI lenArAM kAma "bhagIratha kAya" .
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. ' " prabuddha jIvana - tA. 1-1-87 kahevAtAM thayAM che. priyapAtra, priyatamA, mAzakA vagere arthamAM paNa vaparAya che. bhakata kavi suradAsanuM nAma te have bhArata bahAra paNa jarA navAI lAge evuM che paNa A "buta' zabdanA jANItuM thaI gayuM che. hiMdImAM vrajabhASAnA kaviomAM emanuM pAyAmAM bhagavAna buddhanuM nAma ja raheluM che. bauddha dharmane sthAna ananya che. A aMdha kavinA jIvana vize aneka vAte pracAra, jokasaMpakanA TAMcA sodhanevALA e jamAnAmAM paNa, pracalita che. A atyaMta lokapriya ne AdaraNIya kavinuM nAma bhArata bahAra dUra dUra sudhI thaye hate-AmAM irAna ne aphaghAApaNA saMsArajIvanamAM evuM daDha sthAna pAmyuM che ke pachI nistAna paNa kharA ! A pracAra vizeSe enI mahAna zAkhAne koIpaNa aMdhajana, sahAnubhUtipUrvaka "suradAsa" evA AdarabharyA thayuM hatuM eTale joDe joDe ja mahAyAna zAkhAmAM pracalita, nAme oLakhAya che. buddhamUrtinI pUjAnI prathA paNa eTale pracAra pAmI pariNAme kaI jabarA, mAthA pharela, terI ne abhimAnI rAjA ke Thera Thera buddhamaMdire paNa banyAM ne Thera Thera buddhabhUtinI pUjA. thavA mAMDI. atyaMta UMcuM sthAna ke adhikAra dharAvatI vyakti mATe ghaNIvAra Abee irAna para vijaya meLavyuM tyAre tyAM buddhanI ApaNe mAMdhAtA-mAMdhAtA" vizeSaNa vAparIe chIe. A * AvI aneka mUtio emaNe je tyAre "buddha' zabda phArasI, "mAMdhAtA" zabda paNa ApaNI porANika kathAomAMnI ekamAMnA bhASAmAM dhAraNa kareluM "buta rUpa tyAM pracalita hatuM ja. te pAtranuM nAma ja che. sUryavaMzI rAjA yuvanAzvane A mahA parathI "buta" eTale mUti e sAmAnya artha tAravI levAye.. pratApI putra mAMdhAtA, sava vidyAmAM pAraMgata, dAnavIra, pariNAme have koI paNa mUti te "bhuta" e artha pracalita vidvAnone Azraya ApanAra ne prakhara yuddho hato. aneka * thaye-je hajuye pracalita che. yajJayAgAdi karanAra A rAjAe sarva bhUmipara pitAnI ANa ne chelle AmAM eka evuM nAma paNa umerIe je vizeSa vartAvI hatI. pracalita nathI, paNa vidvAnemAM e khAsa vicAraNIya banyuM che enI AvI guNasamRddhine laine pachIye, atula balavAna, 1975nI sAlamAM, saMskRta praziSTa nATake vize eka sarasa parAkramI ne mahApratApI vyakti mATe A nAma vaparAtuM rahyuM, vyAkhyAnazreNI yojAI hatI. A prasaMge pramukhasthAna zobhAvapaNa vakhata jatAM, enI pracaMDa zakitao ja kAnamAM rahI; nAra vidvAna prAdhyApaka zrI velaNakare eka kAna kheMce evI pariName AvI zakita joDe saMkaLAyelA sarApriyatA, ghamaMDa ne vAta rajU karI hatI. ane te e, ke bharatamunie saMskRtamAM teranA bhAvenuM emAM ApaNuM thayuM. eTale have A zabda nATayazAstra racyuM, e kharuM paNa kAlidAsa racita "vikamekaMika aLakhAmaNA arthamAM vaparAte thaye che. vaMzI" tathA bhavabhUti racita "uttara rAmacarita'mAM je bharatane ' ullekha thayo che, te bharata koNa? * vyavahAramAM kaMika ochA paricita ne javalle ja vAMcavA A aMge emaNe aMgata mata rajU karatAM sUcavyuM hatuM ke sAMbhaLavA maLate eka zabda che "ThaMDala' eTale napuMsaka che ke saMskRta nATayazAstra racanAra bharatamuninA nAma parathI,. keTalAMka AnI joDaNI caMDala, ne keTalAMka vaLI vyaMDhaLa paNa pachIthI, nATaka rajU karanAranA nirmAtA-eTale ke preDayusara paNa kare che. jarA vicitra lAge evuM che paNa A zabdanuM mULa dhIme dhIme "bharata' kahevAte thaye hoya - eTale ke evI ApaNane mahAbhAratanA ane anivArya paristhitimAM dhAraNa paraMparA vikasI hoya! karelA nAmamAM maLe che. AvuM hakIktamAM banyuM hatuM ke kema, te jANavAno koI AdhAra pAMDene bAra varasane vanavAsa pachI, eka varasa emaNe nathI; paNa AvuM banyAne ghaNe bheTe saMbhava hoI zake ! ajJAttavAsamAM gALavAnuM hatuM. A mATe emaNe judAM ja nAma vyakitagata vizeSanAme, vyavahAramAM vyApI kevuM lIlA ne rUpa dhAraNa karI, virATa rAjAne tyAM cAkarI svIkArI hatI. vaiviya race che ! - ajuna tyAre tyAM nRtyAcArya tarIke rahyo hato. eNe aMtaHpu kadamAM netrayajJa ramAM strIone nRtya zIkhavavAnuM hatuM eTale napuMsaka tarIke * saMghanA Arthika sahayogathI kaDoda-haripurA vibhAga velphara eNe A kAma mAthe lIdhuM hatuM. ne e mATe bRhannala" nAma sosAyaTInA upakrame kadamAM dAdaradAsa gAMdhI hospiTala dvArA dhAraNa karyuM hatuM. A bRhannala nAmanuM apabhraMza bhASAmAM netrayajJanuM Ayojana tA. 15mI navembara, 1947nA roja vihaMdala rU5 thayuM jeNe aMte baMDala rUpa dhAraNa karyuM. paNa karavAmAM AvyuM hatuM. ajunanuM A nAmanuM rUpa napusaka vyakita tarIkenuM hovAthI, A netrayajJamAM surata jillAnA mAMglI, bAraDolI, vyArA, pachI A zabda "napuMsaka e sAmAnya artha dhAraNa karyo che. vAloDa, mAMgaroLa vagere tAlukAnAM gAmaDAonA lagabhaga 125 eka evuM ce vyakitanAma che je bhAratIya saMskRtie jeTalA dardIoe lAbha lIdho hato. muMbaithI AMkhanA dardonA phArasI bhASAne ApyuM che. gajhala ne kavAlInA zekhe ApaNe * niSNAta De. dastura ane emanA sAthI . DokaTare matiyAnAM tyAM ghaNAMne urdU bhASAmAM rasa letA kayAM che. emAM emane oparezana mATe padhAryA hatA, butakhAnA, lutakadI ne butaparastI jevA zabdone paNa paricaya netrayajJanA uddaghATana prasaMge zrI karasanabhAI paTela, thAya che. AmAM "buta" eTale mUti thAya che. bhutakadA ke zrI raNachoDabhAI paTela, zrI hIrAbhAI gAMdhI, zrI hitabhAI butakhAnA eTale maMdira, devAlaya jemAM mUrtinI pUjA thatI zrI dhanasukhabhAi sI. zAha, zrI chaganabhAI zAhe-eIla mila vALA vagere surata jillAnA mahAnubhAvo upasthita rahyA hatA. hoya; butaparastI eTale mUrtipUjA. saMdha taraphathI De. ramaNalAla cI. zAha, pravINabhAI maMgaLadAsa A "buta" eTale mUti, e to kharuM ja; paNa enA zAha, zirISabhAI kAmadAra, mitAbahena kAmadAra, sulIbahena AvA arthanI zarUAta, pUjA karavA mATenI mUti, evA hIrANI, jayAbahena vIrA, ramAbahena mahetA vagere upasthita athathI thaI che. eTale ja phArasI ne udUmAM paNa A zabda rahyA hatA ane netrayajJanI kAryavAhI nihALI hatI.
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta, 1-12-87 prabuddha jIvana 149 haiyA seMsaravI - kathAo bhItaranI - ki gulAba deDhiyA - "mRtyu marI gayuM"nAM lekhikA tarIke jene gujarAtI ' para cAlI hatI. bhIMta paranAM citro ne bArI paranA paDadAne, vAcake oLakhe che e ughAbahena zeThe kathAo bhItaranI nAme Tebala paranI phUladAnIne e sparzI hatI. nAnA bALakanI kutta, yazavI kRti sarjI che. mahilAzramanI duniyAne vAstavika citAra halatAthI e badhuM jotI hatI." A nibadhAmAM che. lehInA saMbaMdhane badale svecchAe ' zrI manubhAI paMcoLI daza ke praratAvanAmAM lakhyuM che tema, apanAvelA saMbaMdhanI duniyA te Azrama che. samAjamAMthI A vAte jadI ja duniyA khelI Ape che. samAjanA du:kha maLe, dage maLe, tyAre ahIM e je samAjanI anya anyAye, atyAcAra, apamAna ke ajJAnathI tyajAyelAM sainI kitao pAsethI hUMpha ane AdhAra maLe che. dayA nahi paNa nakakara, kaDIbaddha chatAM hRdayane halAvI mUke, buddhine ALasa tajavA . sahAnubhUti, samAnubhUti ke samasaMvedanane bhAva ahIM' (Aya che. ' pharaja pADe tevI jIvanadAyinI kuzaLatAthI kathanIo varNavI che.' A kathAo kara khAvAnI ke patananI ja nathI paraMtu paDayA '' anAtha, tyajAyelAM bALake, kuMvArI mAtAo, vRddhAe , pachI ubhA thavAnI che, agniparIkSAnI che. ' A badhA AzramavAsIo sAthe kAma pADanAra sAvaLabAInuM jeo AzramanA nikaTanA paricayamAM na hoya, mAtra raste bhAre mArmika caritralekhana thayuM che. sAvaLabAI AzramanI AvatAM-jatAM AzramanA nAmanuM borDa vAMce ke, AzramanI bArI, vyavasthA, dAtAo sAthenA saMparka ane kharIdImAM bhAre gelerImAM UbhelI, kaMIka kAma karatI, bALAo-strIone jue kuzaLa sAvaLabAi pathArIvaza hatAM tyAre AzramanA eka kAyamI ane emanA pUrvajIvananA saMjogone ja vicAra karI pUrvagraha, dAMtA, dAna ApyA vagara ja cAlyA gayA, pharI AvyA tyAre sevatA hoya che, emanA mananAM jALAM dUra thAya, AzramanI bhItarI vRddhAvarathA tarapha jaI rahelAM sAvaLabAIe DhIlA avAje kahyuM, duniyA najara sAme AvI jAya evuM A pustaka che. A huM na houM te tamAre mArA Azramane, mArI chokarIone mahilAzramanI pragatine ahevAla ke mAhitI nathI; sarjakatAne madada karavAnI ja..' pitAnA vyakitagata jIvanamAM chinnabhinna sparza che, tethI ja upadeza ke zuSkatAmAM aTavAI javAne bhaya nathI. thaI janAra sAvaLabAI AzramanA vizALa parivAramAM jIvanakathAo jeTalI vAstavadarzI che Alekhana paNa eTaluM ja -samarpaNa kare che. te vRddhAzrama saMbhALanAra saumya cahere ane nirADaMbarI zailImAM thayuM che. uSAbahena pite sattara varSathI nAjuka bAMdho dharAvanAra kRSNatAI kAI mAnI paNa na zake ke mahilAzramanI pravRttio sAthe saMkaLAyelAM che chatAM "huM hindu samAjamAM jene puruSanuM kArya TheravavAmAM AvyuM che evuM kayAMya ahaMkAra banIne nathI AvatuM. samagra lakhAvaTa kAya-mRtadehane smazAne laI javAnuM, lAkaDAM gaThavavAnuM ane agniatizakita ane pUrvagrahathI mukata che. pite nAmanA dAha devAnuM kArya e pAra pADe che. ahIM vikaTa paristhitio khAtara ke samaya pasAra karavA khAtara mahilAzramamAM , " sAme lamaNe hAtha daI besI rahenAra lAcAra caherAo nathI sevAo ApanAra samAjasevikA nathI, paraMtu azrama sAthe paraMtu ukela lAvanAra jAtaanubhave ghaDAyelI mahilAo che. snehane nAte bAMdhI lIdhA che. emanAmAM kunehabharI dhIraja, sabalAo che. samayasUcaktA ane sUjha che te dAda mAgI le evAM che. jAhera ApaNI sAthe ja, ApaNI vacce ja chatAM ApaNAMthI jIvanamAM bhAga lenAra ke levA IcchanAra saune upayogI thAya - ajANI evI AzramanI duniyAne samyak paricaya karAvavA evuM pustaka che. jarA judI rIte kahevuM hoya te, mAbApa, badala lekhikAne abhinaMdana ! . samAjazAstrIo ane samAjanI sukhAkArI IcchanAra saune bhakita saMgItanA varganuM udaghATana . vAMcavuM game evuM pustaka che. . saMdhanA upakrame bahenane bhakita saMgIta zIkhavavA mATe cha ApaNAmAMthI ghaNuM vimAnamAM na beThA hoya, gAmaDAmAM avADiyAMnA vagane uddaghATana kAryakrama zuvAra, tA. rahenAra koIka evA hoya jemaNe zahera na joyuM hoya, paraMtu 13-11-1987nA roja sAMjanA pAMca vAge paramAnaMda kApaDiyA kei ema kahe, "bahena, huM pahelI vAra eka ghara jouM chuM" sabhAgRhamAM De. ramaNalAla cI. zAhanA pramukharathAne yojavAmAM te ApaNane jarUra navAI lAge. jeNe ghara na joyuM hoya evI Avyo hate. vyakita kai hoI zake ? hA, zaizavakALathI ja AzramamAM ucharelI kAryakramanA prAraMbhe zrI baMsIbhAI khaMbhAtavAlAe sumadhura mInAne ghara, kuTuMba ene kadI ja anubhava na hato. ravAramAM prArthanA rajU karI hatI. saMdhanI samitinA sabhya zrI AzramanI suvarNa jayaMtI ujavavAnA prasaMge sIvaNakAma, gulAbacaMda karamacaMda zAhe maMgaladIpa pragaTAvIne A vaganuM uddhATana karatAM jaNAvyuM hatuM ke A prakAranI pravRtti jIvanane bharatakAma, citrakAma tathA hastakalAnuM pradarzana gaThavavAnuM hatuM. vadhu pulakita banAvaze. De. ramaNalAla cI. zAhe jaNAvyuM hatuM AzramamAM tenI chokarIo ekacite kAma karatI na hatI, ke prabhubhakita dvArA prIti anuSThAnathI asaMga anuSThAna tethI uSAbahene pAMca-pAMca chokarIone pitAne ghera bolAvavAnuM sudhI pahoMcI zakAya che. bhakita paraMparAe tyAga ane saMyama. nakakI karyuM. tyAre eka chokarIe kaheluM, "bahena, huM pahelI dvArA jJAnanuM nimitta banavI joie. saMghanA maMtrIzrI ke. pI. vAra eka ghara jeuM chuM.' AzramanI bhItaranI kathAnI ApaNane zAha, zrI subodhabhAI zAha, zrImatI mitAbahena kAmadAra, khabara ja kayAMthI hoya ? - zrI vasubahena bhaNazAlI Adie pitAnAM vakatavya dvArA bhakita - e chokarIe gharane anubhava pahelIvAra kaI rIte karyo, saMgItanA A vaganI jarUriyAta upara bhAra mUkayo hato. A calacitramAM eNe kaMIka ghara jeyAM hatAM. paraMtu Aje e vaganA saMjaka zrI uSAbahena mahetAe kAryakramanA aMte AbhAra pita, eka gharamAM pravezI hatI. sephA para beThI hatI, gAlIcA * _ * *
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-12-7 mAruM jIvana gii suzIlA jhaverI ja jIvana cha aMkI pustaka che. AyuSya pUrNa hoya te chae prApta karavuM hatuM. adITha mArge cAlavuM hatuM ke te kahe che aMka pUrA thAya. vRddhatva sudhI pahoMcatA pahelAM cAra aMkamAMthI enI jANa nahotI. pasAra thavAnuM hoya che. sauthI paheluM zaizavaH ene AdhAra cauda varSe lagnaH saLe mAtAne savA varSe bIje dIkaro; bhAgya upara. e kene tyAM kevA saMjogomAM janmavuM e paNa tyAre nakakI karyuM ke trIjuM bALaka nahIM joIe. nAnI mANasanA hAthamAM nathI. vayanA lagna ethI yauvanakALa lAMbA cAlyo. jyArathI samaja meM mArA zaizavakALa-eka madhyama varganA kuTuMbamAM vItAvyo. . AvI tyArathI manamAM taraMga ke jIvana kayAreya jUnuM lAgavuM na mosALamAM mAtA ekanuM eka saMtAna ane tenuM huM paheluM joie ane khAsa karIne lagnajIvananA saMdarbhamAM e saMtAna, eTale khUba lADakI, paNa e lADa vadhu na chAjyA.. eTale prabaLa haze ke sAme pUre taratAM, e bhItaranA sAta varSa pUrAM karuM na karuM tyAM te lADa karanArAM mAtA-nAnI ne jIvananuM nAvInya TakI rahyuM. batrIsa varSanI uMmmare trIju rahanI sahabhAgI nAnI bahena paNa...be mahinAmAM traNa vyakita saMtAna, dIkarIne janma Ape ne jotajotAmAM dIkarI paraNavA gumAvI. vaLI pitRpakSe paNa pitA bAra saMtAnamAM eka ja jevaDA thayA. dIkarIonA lagna pachI banne putravadhuone eka ja jIvela eTale kAkA, mAmA, mAsI, I koI nahIM eTale divase gharamAM sakArI te divase prauDhapravezane achaDato anulAgaNInA pradezamAM nAdArI noMdhavI zaizava aMka pUro karyo bhava karyo. e paNa ThIkaThIka pralaMbAya. kizorAvasthAmAM uchera mAtAnA mAsI-mAtAnA mAmA pAse, " ane ema bedhyAnapaNe vRddhatve praveza karyo. ApaNI jANa jeo bAraDolI tAlukA pAse vAleDamAM rahe. nadIkinAre bahAra ja e pravezI jAya che. e pahelAM sajanakSetre kavitA, dhara, ane suMdara prakRtibharyuM vAtAvaraNa pitA suratamAM vArtA, navalakathA ne bALasAhityanuM sarjana thatuM rahyuM. mArA sajarahe sAthe dAdA, paNa ene mane sAcavI nahIM zake ethI uchera namAM bacapaNamAM mANeluM AkAza, aMdhAruM, cAMdanI, vRkSo, vAleDamAM thAya evuM mAtAe ja nakakI kareluM. suratama akSara nadInAM RtutunAM mejA, pazu-pakSIo satata mArI jJAna bALapothI bhaNI vAleDamAM ekathI traNa cheraNa pUrAM karyA, sAthe rahyAM che. 1987 mAM saDasaDa pUrAM thavAnI taiyArImAM che. samayane enuM vyakitatva hoya che tema samAje kuTuMbane paNa paga doDavAnI rajA nathI ApatA e pUratuM vRddhatva sAle che. hoya che. e badhAe nakakI karyuM ke mane patra lakhatAM vAMcatAM je ke e bicArA mAthe kheTuM tahomata che. page mana sAthe AvaDe eTaluM zikSaNa paratuM che, kAraNa strI jIvanamAM sAsare bahu varSothI vigraha zarU karyo che. paNa mana kahe che tArathI 'jaI sukhaduHkhane patra lakhI zake e ja enA uMddhAranuM bAruM. thAya te kara. huM tAruM dAsa kadI nahIM banuM. paNa vRddhatva kevaLa aMgata ja nathI paDatuM, samAjamAM sajAtAM draSya ApaNI bacapaNamAM huM khUba Darapoka hatI; enA pariNAme dasa AMkha ne hadaya rekI le che, emAM sukhada ne duHkhada bane. varSanI uMmare magaja asamatala banI gayuM. emAMthI uga pachI nakakI karyuM ke samatala cUkI javAya eTalI hade DaravuM je AyuSya pUrNa paNe chavAya te vRddhatva pratyekane Ave e zaramajanaka che. ne emAMthI ugaravA meM saMkalpa karI paNa meTe bhAge yuvAna peDhI buddhane upadezaH "vatamAnamAM aMdhArAmAM javAnA prayoga karavA mAMDyA ne Darane jIvanabhara jIvo" e pitAnA vaDIlonI sAme ene upayoga yathArtha kare mATe jItI lIdhe, pachI caudame varSe prabhutAmAM pagalAM mAMDamAM che. tame. vRddha nirupayogI che, evuM bhAna vartana dvArA karAvatAM ane vAleDathI prakRtine prema laI surata AvI. bacapaNathI rahe che. parivAramAM vRddhonuM jIvanabaLa TakAvI rAkhavA ochA svAthI parijane kamamAM kama ATaluM karI zake. AkhA lAgatuM hatuM ke huM badhAthI judI chuM. e bhAna sAsare AvIne paNa anubhavyuM. eTaluM ja nahIM, kema chuM? e prazna divasamAM putre bahAra jatA pahelAM ne bahArathI AvIne mAtApaNa thatA. je meM AgaLa kahyuM ke samayane ne samAjane pitAnI mulAkAta becAra vAkaya vaDe le, rajAnA divase aDadhe. pitAnuM vAtAvaraNa hoya che huM evA samAjamAM AvI kalAka anukuLatA pramANe sAthe gALe. putravadhUo dinacaryAmAM hatI ke je sAva sAmAnya gharelu strI-puruSa sivAya anya becAra vAkathI dainika kAryonI jANakArI Ape, ne ema karI vAtAvaraNa na maLe sAhitya zabda che mAre palle paNa bahu ghara sAthe saMkaLAyelAM hovAne vRddhone ahesAsa karAvI zake. meDe paDe, abhAnapaNe DI kavitAo lakhyA pachI kavi je bAnAM mAsI pAse huM ucharI hatI teo pitAnA lekhaka thaI zakAya evI kalpanA paNa gAMThe baMdhAI nahotI ke jIvanane aneka dvidhAmAM, mane lADa karavAne emanI pAse samaya jenAM divAravAmAM rAcI zakAya. chatAMya koIne oLakhatI nahIM nahoto; paNa premALa ane prAmANika vyakitatva temanuM hatuM. evA samaye, hAthavagAM chApAMnA saranAme kavitA ekalatI ne paraNyA pachI varSamAM ekavAra acUka jAuM. vAMcavAnI Teva, tyAMnI chapAtI. khAsa karIne amadAvAdanA chApAmAM. AvI vIseka kRtinAM lAIbrerImAMthI have to pustake gharamAM AvatAM te vAMcyA karuM, - kaTIMga sAcavI rAkhyAM che. che ane emane asaMtoSa rahyA kare. tuM ahIM vAMcavA mATe Ave, ' mana kazuMka zodhatuM, atRpti anubhavatuM; paNa be dIkarA che ? huM tarata ja samajI gaI. pachI te. aDadho kalAka avAra* meTA karavAmAM ne ghara calAvavAmAM jidagInAM kiMmatI varSe navAra pAse besI paga dabAvuM, pITha paMpALuM ne e sateSanI vAta * vItI gayAM. tyAre Tezana zIkhI ne navarAzanA samaye ce paDI emanA dIkarAnA dIkarAo muMbaIthI Ave ene garvathI vAMcI hArameniyama kalAka sudhI vagADatI. mAre adITha lakSmI kahetAM.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-87 prabuddha jIvana - 151 rahevuM te mane palAMThI vALa avasthA che te te mArA paricayamAM eka mAnasazAstrI DokaTara emanAM vRddha dAdIne sAMje davAkhAnethI AvI paMdareka miniTa dAdInA karacalIvALA hAtha paMpALe ne dAdInA mukha para saMteSanI lahere dekhAya." mAtApitA pitAnA bharapUra yauvananA divase mAM kevaLa saMtAnonI ciMtAmAM jIvanane meTa hirase vitAve che. tyAre meTAM thayelAM saMtAne pitAnuM badhuM ja sAcavIne paNa temane mAnasika rAhata maLe ema varte te khoTuM nathI. paNa puruSane badho AdhAra paraNyA pachI AvanAra vyakita upara hoya che. je puruSa, strI ane mAtApitA vacce setu banI zake te beya pakSa saMtuSTa rahe. paNa e zirasto turata ja sthApI zakAya te, AvanAra jarAka nabaLAI joI jAya te badhuM vyartha. keTalAMka kuTuMbamAM dAdA-dAdIne cahovAnuM svAbhAvika banI rahe che. jyAre keTalAMka kuTuMbamAM vaDIlo aspRzya hoya evuM vartana keLavAya che. jemAM banne pakSa bhaNelA, keLavAyelA, saMskArI hovA chatAM eka ja saMtAnanAM mAtApitA hoya tyAre ene dIkarAnAM nAnAM saMtAno sAthe vAtsalyabharyuM jIvana jIvavAnI jhaMkhanA hoya e taDapananI hade pahoMcI jAya, chatAM bALakone vahuthI chAnAM belAvavA maLe te maLe. tyAre sAcesAca te banne pakSa mATI kheTa khame che. A samAjanA vRddhatvanAM thoDAM udAharaNa joyAM, je saMpUrNa satya che. avAvaru khUNu jevA jIvanamAM prakRtie rasa jAgRta karyo. be prasaMgamAM kAne sAre kahevo ? mana gunAhita bhAva anubhave che. mAtA mRtyu pAmI na hota te vAloDanI grAmaprakRtine lAbha na maLata; ne mAtA jIvita hota te kadAca ATalI vedanA na heta, jeNe mane sajaka baLa ApyuM. saDasaTha varSanI uMmare paNuM premakAvya sajAve che kAraNa ene vaya sAthe ke saMbaMdha nathI. prematatva sanAtana che, enuM vyakitagata nirUpaNa kalpavAnI ApaNane Adata paDI gaI che. jIvanabhara lAgaNInI e chapamAMthI koI apragaTa saMskAre eka evI sabharatA paNa ApI che ke je ApaNI pAse na hoya; e bIjA pAse hoya te ApaNI pAse ja te che e AnaMda anubhavuM chuM. e jIvananuM jamA pAsuM, mananI zAMtimAM bhAga bhajave che, te bIjI bAju, lAgaNInI tarasa raNamAMnA mRga jevI che. ane e kevaLa pAmIne ja nahi, ApIne paNa tRpta thavuM hoya che e kAtila unALo AjIvana anubhavuM chuM. enuM kAraNa zodhyuM che ke nAnI vaye mAtA gumAvI e premanI adhurapa vyAja sAthe badale mAge. che. paNa mUrakhane khabara nathI ke ekane daMDa bIju zA mATe bhegave? sAhityanI draSTie sAmAnya kuTuMbamAM janmI asAmAnyapaNuM prApta karavA havAtiyAM mAryA. e paNa pilA premanI adhurapane ja eka bhAga haze. eka mAnyatA hatI ke, bhaNelA te badhuM ja samaje ethI emanI pAsethI kazuMka meLaAvavA adhIrI thatI ne emanI maryAdA jANI nirAza thatI. pachI samajAyuM ke bhaNelA mAtra pAse sarjana vizenI saMpUrNa samajanI, apekSA rAkhI zakAya nahi. mArAmAM raheluM daivata pragaTa thavA mathatuM hatuM. A vAta buddhinA staranI nahi, mArI aMdaranI 'kaI adITha jhaMkhanA hatI. ethI AgaLa kahuM te A AMtarika avasthA hatI. ane mAro abhyAsa jANI, mukha joI pratIti na anubhavatA saja ne mArI zakitanI jANa karavA mATe mathavuM paDyuM che ethI kyAreka gerasamajane paNa avakAza maLyuM haze ane ene phAyade e thaze ke keTalAMka saMkalanamAM mArI jANa bahAra mArI kRti sthAna pAmI che. aupacAriktA saMbaMdhanI kyAreya mAphaka nathI AvI. saMbaMdhamAM niSThAnuM tattva aparisImita rahyuM. niSThAhInatAthI mana dubhAvyuM che, ne niSThA joI mastaka namI paDyuM che. sukha , du:khanI lAgaNIthI mane sAva virakata nathI banI zakayuM paNa vaicArika ucAithI te sahya banAvI zakAya che. have mana svIkAratuM thayuM che ke bIjA pAse ApaNuM ja vicAranI apekSA rAkhI zakAya nahi. AdhyAtmikatA taraphane mAro jhoka-abhigama jIvana vize ciMtana karavuM, ane e prArthanA-bhajanamAM vyakta karavuM. jIvana pravRtti daramyAna sAcAkheTAnuM mUlyAMkana pitAne mATe karatAM rahevuM ne mana sAthe kabUlatA rahevuM. Ameya maNakAnI takalIphane , laI kalAka sudhI palAMThI vALI besI rahevuM sugama nathI chatAM dhyAna lAgI jAya evI AMtarika avasthA prApta thAya e kalpanA ramya lAge che, chatAM e mAga hAla buddhi ne . hRdayanI vacce che. ' bahu bacapaNathI saMsAranI javAbadArIo upADI hatI. have emAMthI mukata chuM. kevaLa vAMcavuM - lakhavuM ne managamatI pravRtti karavI enI sugamatA abhijAta putravadhuoe ane putrae karI ApI che eTale samaya maLe emAM vAMcavuM, lakhavuM mAnavasvabhAvanA vidhavidha pAsA AtmasAta karavA. amuka prakAranA mANasane maLavuM mane game che." zALAnI adhurapa sAhityanA kAryakramamAMthI jANe paritRpta karuM chuM. amuka mANasenA amuka rIte khelAyelAM vAkaya mAruM jJAna banI jAya che athavA temanI maryAdA jANI zakuM chuM. bhajanamAM AeNAtmikatA be prakAre guMthAI che. eka je meLavavuM che e vAta ane bIjI svabhAvagata kSati-mAnavamananI. - mitronI khoTa khUba anubhavelI. dasa varSe zALA chUTI pachI mitra hatA ja nahi. paraNyA pachI paNa avakAza nahote. kAraNa ghara calAvavA sivAyane samaya pati sAthe pharavA, nATaka-sinemA jovAmAM vItate.. gharelu strIo sAthe phAvatuM nahi paNa 1962 pachI je mitra meLavyA e jIvanAdhAra banI zakyA che. jemanA kuTuMbanI eka sabhya tarIke teoe mane svIkArI che. - chatAMya mAre te mArA jevA thaDA gAMDA mitranI jarUra hatI. A je uchaLatA dariyA-kinAre besI mane majA jovAmAM sAtha Ape. eka bALaka jema raphUlethI AvI pitAnI badhI vAta kahe ema mArA manamAM sajana vize ne sajaka vizenA pratibhAva jANI zake, mANI zake ne vicAra-vinimaya karI zake, strIe . mATe e durlabha che ne temAM abhaNa strI mATe khAsa enI pAse zikSake ke adhyApakenuM vartuLa hetuM nathI.' mAre e mATe khUba jhajhumavuM paDyuM che paNa e niSphaLa * nathI gayuM ema jarUra kahI zakuM. bIjAne sukhI karI nAkhavAnI, jhaTa duHkha dUra karI nAkhavAnI vRtti ghelachAnI hade rahI che, guru zabdane mahimA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - a, 1-12-187 mAre mana ghaNe che paNa tana, mana, dhana evArI dauM evA che che paNa tana, mana, dhana evArI dauM evA mArI aMdaranuM e bALaka zvase che. gurunI oLakha haju paDI nathI. saguNa jouM tyAM mastaka sAMTha varSa pachI zArIrika maryAdAo naDatI hoya che e chenamAvI lauM chuM. saMnyAsI hoya ke saMsArI. bIjAne kahyuM ' va-te aMze; tyAre izvara pratyeno abhigama paNa nikaTa javA cAlavAne svabhAva nahi. dareka vastu buddhithI teNIne ja upagamAM prere... levI evI janmajAta kuTeva. enAM lAbha ane nuksAna bane che navI peDhI samaje ke vRddhatva, pUrNa jIve te, pratyekane Ave. zake. zraddhAne abhAva nahi. jene dharmanA siddhAMta pratye vizeSa ane vaDIle sAthe temane vartAva jemAM temanAM saMtAna neMdha rucI, paNa sAMpradAyika saMkucitatAthI para rahevAno prayatna rahyo che. levAnAM ja. pratyeka peDhIne temanA pUrva sAme cheDe vidroha vRddhava badhuM hovA chatAM kazuMka ochuM thavAne bhrama jarUra UbhA hoya che ja, paNa ati meDana sesAyaTImAM badhuM maryAdA bahAra kare che. zarIra pahelAM mana vRddha bane te ciMtAno viSaya che. chatAMya aaN paNa kAMka kAMka saMskArane kAraNe vRddhonI gaNuya, zArIrika maryAdA mananI nathI banI tyAM sudhI tAjhagI pUjA paNa thAya che, mAruM zaizava sparyA vinA pasAra thaI gayuM. anubhavAya che. e nicha prakRtine AvirbhAva che; jabaradastIthI kizorAvasthA paNa nahIMvata bhegavI. nAnI vayanA lagnane laine upasthita karela nahi. ne mAnasika baMdhAraNane kAraNe yuvAvasthA lAMbI pahoMcI ne e ja kAraNe prauDhAvasthAe lAMbe samaya mAruM dhyAna rAkhyuM. hAla pAMcamA - pratyeka vyakitanuM zarIra ne mana judAM hoya che. emAM vAnara aMkamAM pravezI chuM e prauDhAvasthAnA saMdhikALa jevo lAge che. nikala kAma nathI AvatI. mArA mananI dhagaza enI e ja che, chaThThA aMka mATe eka abhilASA che. satata upayogI khUba karavuM che satata kazuMka thatuM rahe che. mahattvAkAMkSA ne virAma ne sajanAtmaka pravRtti thatI rahe ne aMte javAne samaya levAnuM maMjUra nathI. bALasahaja jhADane jhule jhulavuM, AkAzane najIka che jANI badhAne premapUrvaka maLI ne chellI vidAya laI Azcaryamugdha najare nihALavuM, enA raMgarUpamAM khovAI javuM zakAya evuM mRtyu huM IcchuM chuM. "mRtyu huM tane cAhuM chuM, haja ya game che. ane eTale ja bALakAvyane bALavArtAmAM eTaluM manane samajAvavA meM jiMdagI khacI che... digambara jainAcAryanuM vyAkhyAna - saMghanA upakrame digambara jainAcArya pU bAhubalI mahArA padayAtrA, vastrane tyAga ane aneka prakAranA pariSaha Ave januM "mAnavatAnuM sukha e viSaya paranuM vyAkhyAna zukravAra, * to te cupacApa sahana karavA. Amika zakita vinA A ke tA. 13mI navembara, 1947nA roja baporanA 3-30 vAge saMbhavI na zake. paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM javAmAM AvyuM hatuM. zrotA A mAnA zIla, satya vagere guNo sAthe baMdhubhAva keLavyA. enI upasthiti eTalI meTI saMkhyAmAM hatI ke ghaNAM bhAI- vinA bAhya jagatane vAstavamAM tyAga thaI zakatuM nathI. bAhya bahenone UbhA rahevuM paDayuM hatuM. jaMgatano tyAga kare eTale hiMsA, jUDa, cerI, durAcAra, kAryakramane prAraMbha jaina saMgItakAra zrI baMsIbhAI khaMbhA- parigraha, krodha, mAna, mAyA, lebha vagere dene tyAga kare. ene tavAlAnI prArthanAthI thayo hato. saMghanA pramukha Do. ramaNalAla tyAga karavA ahiMsA, satya, acauya, zIla, niSparigrahatA, cI. zAhe pU. AcAryazrIne AvakAra Apyo hate. samitinA kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA vagere guNone svIkAra karavA sabhya ane A kAryakramanA saMyojaka zrI basatalAla narasiha- paDe. tene sthira karavA paDe, tene ja Azraya karIne jIvavuM purAe pU. AcAryazrIne paricaya Apyo hato. paDe. pachI jIvananA prazno hala karavA mATe krodhAdi kAne - pU. bAhubalI mahArAje potAnA pravacanamAM jaNAvyuM hatuM Azraya na levAya, hiMsAdi pAnA zaraNe na ja javAya. ke bhagavAna mahAvIre vizvanA sarva jIvonA kalyANa arthe kAryakramanA aMte saMghanA maMtrI zrI ke. pI. zAhe AbhAraupadeza ApyA hatA. mAnavatAnI sukha mATe, mAnavakANa vidhi karI hatI. - saMkalana : cImanalAla kalAdhara 'athe bhagavAna mahAvIre prarUpelI karuNune Aje hRdayamAM dharavAnI jarUra che. bhagavAne kahyuM che ke A sRSTi para ke paNa - bhArata ane zrIlaMkA * prANI maravAnI icchA dharAvatuM nathI. te pachI tene mAravAne (pRSTha. 15 thI cAlu) ApaNane ze adhikAra che ? hA, e prANI para upakAra karavAno, Avaze te atyArathI keNa kahI zake ? hAla te tAmila loke ene kalyANa mArge laI javAne ApaNe jarUra adhikAra che. niHzastra thaI rahyA che ane pitAnuM rAbetA mujabanuM rejidu jagatamAM AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAra vastu dareka jIvana jIvavA lAgyA che. ApaNe AzA rAkhIe ke bhArate Apele. prANImAM che te vAta barAbara che, paraMtu A cAre vastuthI para pitAnA aneka sainikone bhoga ane tAmila lokoe gumAvelA. thavuM emAM manuSyajanmanI sArthakatA che. zAstromAM be prakAranAM sukha batAvyAM che. eka Atmika sukha, aneka tAmila premI yuvAnane bhoga nirarthaka nahi nIvaDe. bIju bAhya sukha. temAM Atmika sukha, eTale AtmAnuM kudarate pitAnI saundarya saMpatti jyAM aDhaLaka verI che * sukha, Amika sukha, paramAtmAmaya banavAnuM sukha, bAhya evA hariyALA, manahara dezamAM paNa leke zAMtithI rahI nathI sukha eTale bhogavilAsa vagere prakAranuM bhautika sukha. Atmika zakatA e mAnavajAta mATe keTalo badho zecanIya viSaya che. sukha karmabaMdhanathI prANIne mukta kare che, jyAre bAhya sukha svarga jevI sahAmaNI bhUmi ane bhagavAna buddhanA mULamAga - prANInA karmabaMdhananuM mukhya kAraNa banI rahe che. saMsAra cheDave. hIyAnane sAcavI rAkhanAra ahiMsApremI prajAjanenI dharatImAM * sahelI vastu nathI paraMtu Atmika sukha mATe te kartavya banI mAnavanA saMhAra dvArA raktapAtathI nadIonAM nIra abhaDAyA - ' jAya che. Aje amArA digambara sAdhunI dinacaryo jue. che e keTalI dayanI vAta che ! - divasamAM eka vakhata UbhA UbhA AhAra levuM. pachI evIsa kalAka pANI paNa na pIvAnuM, davA vigere levAne niSedha. -ramaNalAla cI. zAha
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-12-87 prabuddha jIvana 153 zrIlaMkA ane bhArata (pRSTha 146 thI cAlu) zAMtisenA zrIlaMkA cheDe tyAra pachI je zrIlaMkAmAM rAjadvArI paristhiti badalAya che. e pachI sattA paranI vyakita zAMtikarAranA dastAvejI kAgaLane kacarAnI TopalImAM pheMkI devA jevo banAvI de to paNa navAI nahi. zAMtikarAranA amala mATe bhAratIya zAMtisenA bhaviSyamAM zrIlaMkAmAM jo pharIthI praveza kare che. te AkramaNuM rUpe ja lekhAya, sivAya ke zrIlaMkAne pitAne enI garaja rahe. - zIla kAmAM siMhAlI bauddha lokonI bahumatI che. bauddha le ahi sApremI che. zrIlaMkAe atyAra sudhI zAMtipriya deza tarIke sArI khyAti meLavelI che. paraMtu tAsile sAthenA saMgharSa pachI siMhAlI bauddha le e bhArata . viruddha ghaNe avaLe pracAra karyo che. bhAratIya hinduoe bauddhadharmane bhAratamAMthI hAMkI kADha, dakSiNa bhAratanA celA ane pAMDapa rAjAoe zrIlaMkAnA bauddhadhamI e upara AkramaNe karyA hatAM ItyAdi saikAo pahelAM banelI ghaTanAonA itihAsanI yAda tAjI karIne tAlima hinduo viruddha teo joradAra pracAra karatA rahyA che. ahiMsaka siMhAlI bauddhadharmaguruomAMthI paNa keTalAke hi sAtmaka udhane karyo che, eTaluM ja nahi, hiMsAtmaka pravRttiomAM bhAga paNa lIdho che. vastutaH ema karavAnI temane pharaja paDI che te batAve che ke tAmile ane siMhelIo, vaccene saMdharSa keTale ugra banI gayo che. nirdI katala karavAmAM tAmiloe zAMtipriya bauddha dharmaguruone paNa chagyA nathI e hakIkata che. zrIlaMkAmAM khuda tAmile vacce paNa pitAnI samasyAo ochI nathI prAcIna samayanA" aneka peDhIothI vasavATa karelA "zrIlaMkA tAmila' ane be-traNa peDhIthI vasavATa karelA navA "bhAratIya tAmilo vacce paNa pUrepUre manameLa nathI. navA tAmilemAM paNa zAMtipriya tAmile che, je amRtaliMgamanA 'tu pakSane anusare che ane laDAyaka mijAjanA tAmile che je prabhAkarananA TAIgara pakSane anusare che. teonI vacce paNa pitAnI laData mATe paNa ekamatI nathI. anya vistAromAM rahetA, ucca sarakArI hoddo dharAvatA tAmile. ane jAphanA vistAranA garIba tAmile vacce paNa ekasarakhI vicArasaraNI nathI. eTale AkhI paristhiti upara laDAyaka aMtimavAdI, dhAkadhamakIvALA TAigara varcasva meLavI jAya e kudaratI che. bhAratIya zAMtisenAnI kAryavAhImAM TAIgara pakSanA aneka tAmila yuvAne mRtyune bheTayA che. aneka tAmila yuvAne potAnI mAtRbhUmine khAtara motanA segaMda lIdhA che. aneka tAmila yuvAne gaLAmAM sAInAIDa (jheranuM mAdaLiyuM paherIne nIkaLI paDayA che ane vikaTa paristhitimAM pakaDAvAno vakhata Ave tyAre gupta mAhitI na kahI devI paDe mATe mAdaLiyuM cUsIne tane zaraNu gayA che. TAigara tAmile bhAratIya zAMtisenA sAme saMgharSa karavAmAM kadAca geraraste doravAI gayA haze. emanuM pagaluM kadAca geraDahApaNabhareluM lekhAze, te paNa temanI zahIdI ane svApaNanI bhAvanA kaIka jadI ja lekhAze. thilipana ane evA bIjA keTalAka yuvAnoe AmaraNAMta upavAsa karIne mAtRbhUmine kAje jIvana samarpita karI dIdhuM che, AvI te aneka chUTIchavAI ghaTanAe zrIlaMkAnA tAmilenA svApaNuMnI jovA maLaze. eka bAju vipakSene haMphAvavA mATe be dhaDAkAo dvArA aneka nirdoSa mANasene saMhAra karanAra ane anya pakSe pitAnA bAMdha. mATe tatkALa mRtyune bheTavA dvArA vAparNanI bhAvanA dharAvanAra ema be aMtima koTinAM lakSaNa tAmilamAM jovA maLe che. " zrIlaMkAmAM laDAyaka tAmila yuvAnanI tAkAtane nAbUda karavAmAM Ave eTalAthI zrIlaMkAnI samasyA pUrI ukelAI jaze ema mAnavuM yogya nathI, kAraNa ke jema eka bAju laDAyaka gerIlA tAmile che tema bIjI bAju laDAyaka siMhAlI gerIlAo paNa che. bhAratIya zAMtisenA zrIlaMkAmAMthI nIkaLavAnI utAvaLa karaze te niHzastra banelA tAmila nAgarika siMhAlI gerIlAonA atyAcArone satata bhAga banatA raheze. laDAyaka tAmila TAgone jema pitAnuM ravAyatta tAmila rAjaya joIe che tema laDAyaka gerIlA siMhAlIe tAmilane zrIlaMkA mAMthI sadaMtara hAMkI kADhavA Icche che. baMne pakSenuM vana siddha thAya evuM saraLa nathI, te paNa enA chAMTA lAMbA samaya sudhI UDagyA kare e asaMbhavita nathI. AvI paristhitimAM bhAratIya zAMti senAne zrIlaMkAmAM keTalA samaya sudhI rAkhavI e praznane gaMbhIra vicAra thavo ghaTe. emAM lekamatane anusarI utAvaLiyuM pagaluM bharavA jatAM pAchaLathI pastAvAno vakhata na Ave e bhArate khAsa jovuM joize. zrIlaMkAnI sarakAre paNa emAM bhUlathApa khAvA jevuM nathI. AMtararASTrIya rAjakAraNamAM kaI paNa be deza kAyamane mATe mitra ke kAyamane mATe zarUM rahetA nathI. vArtha ane badalAtI paristhitinA saMdarbhamAM paraspara saMbaMdhamAM bharatIoTa AvyA kare che. "zatrune zatru te ApaNe mitra' evI rAjakAraNanI nIti heTha prAcInakALathI cAlI Ave che. vartamAna samayamAM dareka rAjadvArI ghaTanAne paraspara viruddha draSTikoNathI nihALanAra rAjadvArI nirIkSake heya che. "bhArata nepALa, bhUtAna, sikikama ane bAMgalA dezanA AMtarika kArabhAramAM dakhalagIrI karyA pachI have pitAnI lazkarI tAkAtanA jore zrIlaMkAmAM dAkhala thayuM che?evI TIkA paNa keTalAka pAzcAtya rAjadvArI puruSoe ane zrIlaMkAnA keTalAka netAoe karI che. paDozI dezane lazkarI sahAya karavA jatAM bhArate bhUtakALamAM : je je bhega Ape che, tenA badalAmAM tene yazanI sAthe apayaza paNuM ghaNuM maLe che. zrIlaMkAnAM nimaMtraNathI tyAMnI paririthatine thALe pADavA mATe lazkarI madada karavAmAM bhAratane jete bhoga Apavo paDaze. nathI. bhAratIya zAMtisenAnA aneka javAne A saMgharSamAM mAryA gayA che ane lazkara tathA rAhatakAryane nimite bhAratane rojanA lAkho rUpiyAnuM kharca uThAvavuM paDyuM che (jenI ghaNI vigate lazkarI draSTie gupta rakhAya che.) Ama chatAM bhaviSyamAM zrIlaMkA bhAratanuM kAyamanuM duzmana banI jAya te paNa navAI nahi. Ama zrIlaMkAnA AMtarika saMgharSamAM zAMti sthApavA bhArate zAMtisenA mokalI che; mokalavI paDe te anivArya hatuM. te paNa A atizaya khacoLa pagalAnuM bhAvi pariNAma kevuM (pRSTha 1para upara) rakhAya nA to bhAratanuM eka navAI nahi. A saMgharSamAM virya hatuM. te - ane zrIla
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 yuddha ana mAnavadha pa. pU. zrImad vijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja mAnavadharmane samajavA mATe, manuSyatvane zAthI mahattvanuM mAnavAmAM AvyuM che ? e vastuno khyAla pedA thavo e atizaya jarUrI che. manuSyatva mahAna che. te manuSyatvanI mahattA kAnA AdhAre che e samajavuM ja joIe. jenA AdhAre manuSyatvane mahAna mAnavAmAM AvyuM hoya, tene abhAva dekhAya ke tenA khyAlane paNa abhAva dekhAya, tenI bedarakArI dekhAya, 'tenA viredha dekhAya ke tenA khyAlane paNa abhAva dekhAya, te manuSyatva, mahAna hovA chatAM paNa, te prakAranA manuSyatvane kevI rIte mahAna gaNAya? je mahApuruSoe manuSyatvanI mahattAne vaNavI che, teoe manuSyanA dhyeyanu ane manuSyanAM katavyonu varNana paNa karyu che. dunyavI sAdhanA athavA dunyavI vaibhava AdinI prApti, rakSA ane tenA bhogavaTAnI apekSAe manuSyatvanI mahattA AMkavAmAM AvI nathI. je dharmAMnI ArAdhanA, ArAdhanA karanAranuM ane jagatanA jIvAnu paNa ekAnta kalyANa sAdhanArI nIvaDe che, te dhama'nI uttamamAM uttama kATinI ArAdhanA ane pracArA Adi manuSyatvane pAmelA puNyavAnA ja karI zake che. e ja eka kAraNe tattvajJAnIoe khIjA jIvA karatAM manuSyane ucca kakSAne jIva mAnelA che. manuSya nizcayapUrvaka yogyatA keLavIne je jAtanI dhama sAdhanA karI zake che, te jAtanI dha sAdhanA duniyAnI bIjI kA paNa jAtinA jIvAta karI zakatA nathI. Ama chatAM manuSyapAne pAmelA jo dhama nA vicArathI paNa va Mcita rahe, huM mAnava chuM ane mAruM mAnava tarIkenuM vana kevu rahevu joie ene * jIvananA anta sudhI vicAra sarakhAya na kare, vaLa kamAvu, bhogavavuM ane ezaArAmamAM jIvana puru' karavuM e ja dhyeyathI varyAM kare, te e manuSyo bhale AkAre manuSya hoya paNa * vAstavika kruTinA manuSya nathI ja. manuSyatva mahAna che evu mAnanAre, peAtAnA manuSyatvane mahAna tarIke puravAra karI ApavAnA prayatna karavA joie. ane e, mAnavadharmane samajyA, vicAryAM ane AcaryAM vinA zakaya nathI. A ceAmera azAMtinA dhva saLagyo che, zAMti zAkhIya jaDatI nathI. jIvana azAMtimaya banI gayu che. AvI phariyAda Aje teA lagabhaga badhA ja taraphathI karavAmAM Ave che. AnI sAme sauthI pahelA prazna e che ke zAMti ekalA tamane ja joie che ke sarAya jgatane ? jo saiA kAr3a zAMtine pRcche che, te tame tamArA mATe evo niyama karyAM che. kharo ke 'mAre mArI zAMti evI rIte zodhavI ane sAdhI ke jethI bIjA kAinI paNa zAMtinA bhaMga thavA pAme nahi ?' tame vicAra karo che ke 'mAre sukha joie che, mAre zAMti tejIe che, paNa sAthe sAthe e vicAra paNa kare che kharA ke jema mAre sukha ane zAMti joe che, tema vizvamAM saiA praznane sukha ane zAMti ja joie che? Aje to lagabhaga e sthiti che ke mAre zAMti joIe tA. 1-12-87 che e vicAra eTale badhA vegamAM AvI gayA che ke khIjAne paNa mArI jema sukha ane zAMti joie che e vAta ja bhulAI' ga che. eka ja vAta pradhAna khanI che ke khIjAnuM game te thAe: are, khIjAnA sukha-zAMtinA bhAge paNa mane sukhazAMti maLavAM joie! mAM AvI svAthIlI manovRtti vadhe, tyAM zAMti pragaTe ke hAya teTalI zAMti paN bhAgavA mAMDe? DAhyo mANasa te te gaNAya ke je potAnAM sukha-zAMti sAdhe, te evI rIte sAthe ke jethI bIjAnAM sukha-zAMtino bhaMga na thAya. eTaluM ja nahi, paNa bIjAe paNa enA prayatnathI sukha-zAMtino bhaMga na thAya, e mATe kAramI AphtAne paNa prasannatAthI sahI le. tamane kAi kahe ke tame amuka rIte nazA te tamane te zAMti nahi maLe, paNa jagatanA khIjA jIvAne zAMti maLaze. te e rIte vartavAne taiyAra keTalA? ane jagatanA bIjA jIvonI zAMtinA bhAge paNa peAtAnI kalpita sukhazAMtine meLavavA mATe tatpara bananArA keTalA ? jo ke jagatanA nAM sukhazAMtino bhaMga na thAya evI rIte vivekamaya AcaraNa karanArA anupama sukhazAMtine bhogavaTA karI zake che, paNa jyAM khIjAnAM sukhazAMtinI darakAra ja nathI tyAM zuM thAya? tame manuSya che, te tamArAmAM bIjAnAM sukhazAMtinI darakAra hevI ghaTe. jyAM sudhI e darakAra nahi pragaTe tyAM sudhI tamArI pAse mAnavadharmAMnI cAhe teTalI vAte karavAmAM Avaze, te ya te tamArA haiyAmAM UtarI zakaze nahi. AthI ja tamArA mATe mAnavadhama tarIke sauthI pahelI vAta maitrI keLavavAnI mUkavAmAM Ave che. maitrI eTale Aje tame jete maitrI. mAnI beThA che tevI maitrI nahiM. sAthe haravu pharavu, khAvuMpIvuM, khesavuM-UThavu, maLavu-bheTavu Adi rUpa ja maitrI. nahi, AjanA evA mitro te keTalIkavAra chUpA duzmanAnI paNa garaja sAre che, haiyAmAM duzmanAvaTa hoya, te chatAM paNu evI maitrI teA rAkhI zakAya che, ApaNe te chava mAtra sAthe maitrIbhAva dhAraNa karavAnI vAta karIe chIe. jIva mAtranA kakSANanI bhAvanA, enu nAma maitrIbhAvanA che. maMtrIbhAva, pramAdabhAva ane karuNAbhAva-e traNanI sAthe eka ceAthA bhAvanI paNa jarUra che ane te mAdhyathabhAva. duSitane sudhAravAne prayatna karave e ApaNA dharma che, paNa game teTalA prayatna karavA chatAMya doSita na sudhare te enA tiraskAra karavA e ApaNe dhama nathI. enA tarapha madhyasthatA dhAraNa karavI. e sudhare ane kalyANa sAdhe evI bhAvanA sAthe, enA tara upekSAbhAva sevave. duSTane paNu ziSTa banAvavAnA kAi mArga hoya to te A ja mArga che, A cAra bhAvanAne potAnA manuSya, potAnA manuSyapAte sA zake che ane kramaza: vadhatAM vadhatAM svarUpane pAmI zake che. hRdayamAM sthAna ApanAra banAvI zake che, ujAgI tene AtmA paramAtma- mAlika : zrI mukharjI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, mukha' 400 004 Te. naM. 3pa096 H mudraNusthAna : TrenDa prinTasa, jagannAtha zaMkara zeTha roDa, giragAma, sukha' -- 400 004. | 0
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Roga. No. MH, By / South 54 Licence No 1 37 ! prabuddhajIvana va:49 aMka: 16 . muMbai tA. 16-12-8e vArSika lavAjama rUA. 30/- chUTaka nakala rU. 1pa0.. . - . muMbai jana yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra : , , , paradezamAM vArSika rU. 200 . . . . taMtrI ramaNalAla cI. zAha , , ': ' . . . . . nAmakaraNa - vyakitao, aTaka, saMsthAo, makAna, dukAno, sAmayika, jema jema manuSyane vyavahAra vadhatuM jAya che tema tema grAma-nagare, sTezana. raratAo ke kudaratI sthaLA vagerenA nAmamAM tene avanavA zabdonI jarUra paDatI jAya che. pratyeka janmatA jyAre kaMIka vicitratA, visaMgati, virodhAbhAsa, atizayekita, bALaka mATe koI eka nAmanI apekSA rahe che. ghaNuM kharuM, abhimAna, daMbha, upahAsa, kaTAkSa, TIkhaLa, laghutA, hInatA paraMparAgata nAme, svIkArAya che, te paNa vakhatovakhata navAM navAM - ItyAdi eka athavA vadhu lakSaNa jovA maLe che tyAre samasta nAme astitvamAM Ave che ane pracalita thAya che.. vizvamAM nAmakaraNanI pravRtti kevI kevI lIlA karyA kare che tenA duniyAnI judI judI bhASAomAM maLane mANasa mATenAM vicAre phure che. nAmenI saMkhyA kareDanI thatI haze. navA janmelA bALakanuM, nAma e nAmakaraNanA kSetre sauthI vadhu vaividhyasabhara pravRtti manuSyanA parapara vyavahAra mATe bhASAnuM mAdhyama ghaNuM dharAve che. samartha ane samRddha che. mukha ane gaLAnA vividha avayanA " nAma sAMbhaLatAM te narajAtinuM nAma che ke nArIjAtinuM sa keca ane vyApana dvArA prANavAyunI madada vaDe vividha tene saMketa paNa jUja apavAda sivAya maLI rahe che. dhvanionuM uccAraNa karavAnI zakti manuSya pAse che. itara nAmakaraNamAM AdhunikatA zaheramAMthI gAmaDAo tarapha, suzikSita. prANIomAM evI zakita ghaNI alpa pramANamAM che. vividha prakAranA taraphathI azikSite tarapha ane zrImaMte taraphathI garIbomAM sAmAnya svara ane vyaMjananA uccAraNa ane mizraNa dvArA anekavidha rIte gati kare che zabdonuM sarjana manuSya karI zake che ane te dvArA pitAnI bALakanuM jyAre nAma pADavAmAM Ave che tyAre bALakane vicArazakitane abhivyakita Ape che. pitAnA cittamAM vicAra tenI sAthe kazI nibata hotI nathI. mukhyatve mAtA-pitA, uddabhave paraMtu te vyakata karavA mATe je bhASAnuM mAdhyama na hoya te sAmI vyakitane samajAvavAmAM keTale zrama paDe che te vyavahAramAM ke phaI ke anya svajane bALakanuM nAma nakakI kare che. meTuM thatuM bALaka pitAnA nAmane sahaja rIte svIkArIne ApaNe joI zakIe chIe. cha-ATha mahinAnA bALaka pAse cAle che. kayAreka keka yuvaka-yuvatI pitAnA aNagamatA bhASA hotI nathI, chatAM keTalAka izArA ane avAjo dvArA te pitAnI jAtane abhivyakata kare che. rudana e bALakanuM nAmane badalAve che. paraMtu evA apavAdarUpa prasaMge virala abhivyakita mATenuM sauthI prathama ane prabaLa mAdhyama che. bhUkha hoya che. ekaMdare te nAma vyakitanA astitva sAthe evuM sajajaDa joDAI gayuM hoya che ke kayAreya anyathA vicAra lAgI che, tarasa lAgI che, UMgha Ave che, peTamAM dukhe che, TADha vAya che, garamI lAge che ItyAdi tamAma saMvedane mATe sAva AvatuM nathI. nAnA bALaka pAse rudana e ja eka mAtra mAdhyama ke upAya che. duniyAnA ghaNA dezamAM dhArmika paraMparAnAM nAme pADavAne enA uparathI samajI zakAze ke bhASAnuM mAdhama na hoya te mahimA vadhu pracalita che. uttara bhAratamAM hinduomAM bhagavAna abhivyaktimAM manuSyane keTaluM badhuM kaSTa paDI zake. rAmanuM nAma joDIne nAma pADavAne mahimA ghaNuM maTe che. musalamAnamAM mahammada ane anya pavitra mahAtmAonAM nAma duniyAnI judI judI bhASAo pAse pitAnI judI judI . vAraMvAra paDAya che. khristI leke mAM bAIbalamAM AvatA tenAM lipi che. dareka bhASA pAse varNAkSare che. enA sAjana dvArA nAme vAraMvAra prayojAya che. keTalAka khristI kuTuMbamAM navA bALakane ghaNu badhA zabda prayojI zakAya che. saMskRta bhASAmAM sauthI dAdAnuM nAma apAya che. cIna, jApAna, kAriyA vagere dezamAM vadhu svara-vyaMjano che. e svara-vyaMjananA saMmizraNa dvArA ke jyAM bauddha dharmano pracAra ghaNe che tyAM bhagavAna buddha mATe zabdanuM apAra vaiviya vejI zakAya che. zabdagu dvArA vaparAyelA nAme ke vizeSaNe vadhu pracalita che. duniyAnI belAtAM ke lakhAtAM vAka vaDe vicAranI abhivyakitanuM vaividhya AdivAsI jAtiomAM paNa pitAnA iSTadevatAnAM nAme ke sAdhI zakAya che. A prakriyAmAM vizeSa nAmanA apAra nAvInya vizeSaNa vadhu pracalita che. ane vaividhyanI zakayatA rahelI che. paurANika pavitra nAme vakhatevakhata punarAvartana pAme che.
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16 12 '87 prAcIna nAme pharI pAchA navInatA pAmI pracalita thAya evuM ghaNA dezamAM bane che. keTalAMka nAme paurANika aitihAsika draSTie eTalAM badhAM vagevAI gayAM hoya che ke te pADavAmAM AvatAM nathI. rAvaNa, kaMsa, duryodhana, gozAlaka vageremAMthI koI nAma pADavAnuM ke mAtA-pitAne gamaze nahi. hiTalara ke musalinI jevuM nAma paNa pazcima dezAmAM jaladI paDaze nahi. duniyAmAM jeTalA bALakanAM nAma pADavAmAM Ave che te yogya, yathArtha, samucita hoya tevuM nathI. keTalAMka nAmomAM dekhItI rIte atizayokti ke asaMgati paNa jovA maLe che. te keTalAMka nAmanuM te vyaktinA jIvana sAthe susaMgatapaNuM hetuM nathI. eTalA mATe jUnA vakhatamAM nIcene daho pracalita banyA hatA? lakhamI chANAM vibhutI, bhIkhate bhUpAla; amara marate dIThiye, bhale mAre ThaNaThaNa gopAla." pitAnA patinuM nAma "ThaNaThaNa gopALa" hatuM ane te gamatu na hatuM evI koIka yuvatIe bIjAnAM nAmanI tapAsa karI te tene lamI nAmanI kanyA jovA maLI, paraMtu te chANuM vINatI hatI. bhUpALa (rAjA) nAmano yuvAna hatA, paraMtu te bhIkha mAgatA hatA. koIkanuM nAma amara hatuM, paraMtu te mRtyu pAmyo hate. AvI visaMgatio joIne te yuvatIe pitAnA patinuM aNagamatuM nAma gamADI lIdhuM. nAmakaraNamAM mANasa jyAre navInatA khAtara navInatA ANe che paraMtu arthanI ke mahimAnI ene khabara nathI hotI tyAre keTalIka visaMgatio dekhAya che. keI kanyAnuM nAma kAdambarI pADavAmAM AvyuM hoya paraMtu te kanyA atyaMta jADI, kALI, kadarUpI hoya te te nAma tene lajAvanAruM bane che. enuM eka kAraNa e paNa che ke e nAma haju eTaluM pracalita banyuM nathI. raMbhA ke urvazI jevAM nAme eTalAM badhAM pracalita thaI gayAM che ke koI kadarUpI kanyAnuM e nAma hoya te paNa te have khUMcatuM nathI. keI ke bALakanuM nAma nihAra pADavAmAM Ave che, paraMtu zaucakriyA mATe te zabda che evI khabara nAma pADanArane hotI nathI. amiSa ke amiSA, amiSI jevAM nAma pADavAmAM Ave che, paraMtu te mAMsa mATe vaparAte zabda che te ghaNunI jANamAM hotuM nathI. (alabatta "amiSAnA anya artha paNa thAya che paNa te pracalita nathI.) hamaNAM hamaNAM ADAavaLA vyaMjane joDI navuM nAma banAvavAmAM Ave che, jene khAsa kaI artha hote nathI. bhAratamAM nAma pADavAnI bAbatamAM paNa keTalIka aMdhazraddhA haju paNa pravarte che. ke strInAM bALake jIvatAM na rahetAM hoya te kaIkanI najara lAge che evI mAnyatA sAthe navA. bALakanuM nAma gAMDAlAla, bhIkhAlAla, kacarAlAla, maphatalAla ke evuM kAI nAma pADavAmAM Ave che, jethI bALakane keAInI najara na lAge. vartamAna samayamAM AMtararASTrIya sapaka uttarottara vadhata jAya che ane duniyAnA ghaNA dezamAM bhAratIya lekee vasavATa kare che. evAM keTalAMya kuTuMbamAM tyAMnA sthAnika lokanAM nAmamAMthI keTalAMka nAma pADavAmAM Ave che. keTalAka bhAratIya lokone pAzcAtya nAme game che, te pazcimanA keTalAka leka bhAratIya nAme ravIkAravA lAgyA che. bALake mATe navAM navAM nAmonI AyAta-nikAsa duniyAbharamAM vadhavA lAgI che. duniyAmAM manuSyanI vastI te abajonI che. eTale ekasarakhAM be nAmavALI vyakitao najIka najIkamAM hoya te paNa te kaThe evI paristhiti nathI. keTalAMka kuTuMbamAM te najIkanA sagAnuM nAma hetupUrvaka sarakhuM rAkhavAmAM Ave che. keTalIka kemamAM nAmenI samRddhi eTalI nathI hotI eTale ekanuM eka nAma aneka ghare jovA maLe che. evI vyakitaone oLakhavA mATe pachI emanA nAma sAthe pitAnuM nAma, aTaka, gAmanuM nAma vagere joDavAmAM Ave che. kacchamAM keTalAMya kuTuMbamAM pitAnuM nAma ane aTaka paNa maLatAM Ave che. eTale gAmanA nAmathI oLakhavAne ziraste ghaNAM varSothI paDI gayuM che. jema vyakitanI bAbatamAM tema granthanI bAbatamAM navAM navAM, nAmanI apekSA rahe che. koI paNa grantha mATe jUnA nAmanuM punarAvartana karavAmAM Ave che tethI gerasamaja thavAno saMbhava che. pitAnAmAM kaMIka bhASAzakita hoya te ja mANasa sAre granthakAra thaI zake che. eTale granthakArone mATe pitAnA granthanuM nAma ApavAnuM eTaluM agharuM nathI. te paNa keTalAka granthanAM nAma eka sarakhA jovA maLe che, ajANatAM te apAyAM hoya ema paNa banI zake. evA grantha oLakhavA mATe kartAnuM nAma Avazyaka thaI paDe che. jamAne jamAne pratyeka bhASAmAM aneka saja ke pitAnI kRtionuM sarjana kare che ane tene managamatuM evuM ke kei sarasa navIna nAma Ape che, paraMtu te dareka nAmanI paNa AyuSya-maryAdA hoya che tevI sajanakRtiomAM paNa bAlamaraNa ke yuvAmaraNanuM pramANa savizeSa hoya che. sAmAnya rIte rastAonAM nAma enI kaI mazaEra nizAnInA AdhAre paDI jAya che. pachI e nAma eTalAM badhAM rUDha ane pracalita thaI jAya che ke mazahera nizAnI cAlyA gayA pachI paNa e nAma te cAlu ja rahe che. "lAlabAvAne lImaDo nAma rastAnuM paDayuM hoya, paraMtu pachIthI tyAM lAlabAbA paNa na hoya ane lImaDe paNa na hoya. lAla daravAjA pAse kaI lAla daravAjo na rahyo hoya athavA kAThI paLamAM kaThInAM jhuMDa na rahyAM hoya evuM banI zake. kayAMka bebI taLAva nAmanA sthaLe nathI taLAva hatuM ke nathI bebI hatA. laMDanamAM keTalAye rastAonAM nAma "carca sTrITa" che, paraMtu emAMnA keTalAka rastAo upara have kaI carcA rahyAM nathI. AvI visaMgati te duniyAmAM aneka gAma-nagaramAM jovA maLaze. AjhAdI maLyA pachI bhAratanI nagarapAlikAomAM rastAonAM navAM nAma pADavAnI pravRtti jozabhera cAlu thaI che; paraMtu tevAM navAM nAme amarapaTa lakhAvIne AvyAM nathI hotAM; emAM samaye samaye pheraphAra thayA kare che. paristhiti badalAtAM jUnAM nAme lupta thAya che ane pharI pAchAM navAM nAmo apAya che. kayAreka te navAM nAme apAyAM chatAM leke te varSo sudhI e rastAone jUnA nAmathI ja oLakhatA hoya che. * koI paNa gulAma dezanI prajA jyAre svataMtra bane che tyAre zAsaka videzI prajAe rastAonAM ke makAnanAM (pRSTha pAnA 164 upara)
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-87 prazuddha jIvana jaina kAvyanI eka jhalaka muni vAtsalyadIpa yuge yuge racAtI kRtie mAnavamanane baLa Ape che. sAhityanI gaMgAtrImAM jaina kavionuM apaNu adbhuta ane avi maraNIya rahyu che. e apaNu, seka. saika noMdhapAtra banatu rahyu che tema kahI zakAya; tema chatAM, De. "kAbruka potAnA prasiddha zeAdhagraMthamAM mejara mekensIne pahelIvAra patrarUpe niadha lakhIne jaina sAhityanA paricaya ApyA. ane tyAAda vidvAne e sAhityane mUlyAMkana sudhI dArI lAvyA. aneka jaina saMthakAroe asakhya kRtio racIne bhASA ane dezanA sImADA ALa gyA che, sAhityanA kSetramAM A khaLakaTa pradAnane adbhuta lokapriyatA paNa maLI che. eka mAnyatAnusAra, aprakaTa evI vIsa lAkha hastaprato hajIya dezanA vividha jaina graMthAlayo ane videzamAM keTaleka sthaLe upalabdha che ane te tamAma jijJAsu sa zekhakanI pratikSA kare che! bhAratIya sAhityanA sa'zAdhaka De. johansa haTala mAne che ke, A eka ja evu` vizALa sAhitya che ke, te tamAma prakAranA janasamUhamAM eka sAthe lokapriya ane upakAraka thayu che. jaina kavionI dharacanAnA khe uddeza mukhya che: eka, jJAnasAdhanA. khe, dhama bhakita. dhama bhakitane jIvana samarpita karanAra A kavioe kathA, 'rUpakakathA, taMttva, upadeza, bhakita, khAdhajevAM tamAma kSetre saphaLa kheDANa karyu che. mukhyakAlIna brAhmaNu kavie pradhAnata : kASTakane kAIka rAjA, zreSThi mATe racelAM sAhitya karatAM A sAhitya tadna bhinna ane gauravapUNu che. AthI, dhama, samAja ke dezane ja mAtra nahi paNa, samagra saMskRtine jaina sAhitye cetanA ApI. A sAhityamAM kavitAnuM vizeSa kheDANa thayuM che. jaina sAhityanI kAvyakRtio pracura saMkhyAmAM hovA chatAM te ekAMgIna smRnI rahI tenu kAraNa prakAranAM vizALa draSTibiMdu ane dIdhadraSTi nimittabhUta che. ATalI vizALa kAvyakRti bIjA kAI dhama ke sAhityamAM upalabdha nathI A kAvyakRtiomAM tamAma rasa poSAyA che. temAM, kathAnA AdhAra mukhya che. vArtAnuM vizvamAM vaikAlika vazIkaraNa rahyuM che. DeDa- haTalanA kahevA pramANe 'jaina paMcAAta', 'zukrasi-tari' Adi jaina thAtra thA eTalA lokapriya thayA ane eziyana bhASAomAM "lAyA che ke tenA kartA jaina sAdhuo che te jaine bhUlI gayA che ! A saMzodhanamAM, kathAvArtA keTalI lokapriya hAi zake tene paNa nirdeza maLe che. Aje paNa aneka videzI vArtA ane nATakAnAM mULa bhAratIya ane jaina kathAomAM maLe che. jaita kAvyAmAM kathAnI jema ja keTalAka kathAnAyakA paNu mukhya rahyAM che ane yuge yuge kavione AkarSatA rahyA. prAcIna ane madhyakAlIna sAhityamAM racAyelAM rAsA, sajajhAya, pada, stavana ke saMskRta, prAkRta athavA mAgadhI kAvyonAM aneka kSetrAmAM vicaratI A rasadhArAmAM neminAtha, pAzva nAtha, mahAvIrasvAmI, sthUlibhadra, rAjula-rahanemi, gaNadhara gautamasvAmI samarAdiyanAM sthAnakanA vipula upayoga thayA che. jaina sa MdhanA Adiguru gaNadhara gautama hevA chatAMya temanA vize ochAmAM AchAM kAvya racAyAM che, ane vizeSa lekapriya paNa te ja che. zRMgArarasabhara aneka kAvyAmAM viraha ane vairAgyanu prAbalya 'sthUlibhadra ane kAzAnAM kathAgItAmAM jevA maLe che. neminAtha ane sthUlibhadranAM vadhu kAvyA maLe che te mATe ema kahI zakAya ke teoe kAmavijetA banavAnA karelA saphaLa puAtha nimitta che. jaina kavio je kAI bhASAmAM neminAtha, sthUlibhadra ke sAdhvI rAjula vize vaNa na Ape che, tene ala'kArika rIte varNave che. leka haMse valI guNa vi nikase, vikase dugati khArI 1 che, te uttama pratIkA paNa mAne che. mATe dhruma jANIne kahe kuNu sene pAtha paka paranArI, 157 is bli ak # !$< devariyA munivara cheDe nAMjI... (jJAnavimaLasUri/18mAM saikA ) jI re gautama karatA jetalA kIje mehale jI re jIvaDA tetale ekaja kaDImAM pahADanI guphAmAM munine vinavatI eka satI strI najara sAme tarI Ave che. paranArI sagathI durgaMti maLe, lAka hase, guNI cAlyA jAyaH uttama pratISThA sAthe kavi rasa paNa joDe che. gautamasvAmInA vilApanI eka pati Ama che; hA, hA, vIra ! te yu kriyA eka aneka vilApa re, huye pachatAya re...vIrajI, mujane mUko dUra re... ( samayasuMdara / 17me saikA ) A paMkitamAM guru gautamasvAmIne je manovyathA thai tenu hRdayagama vaNu na kavi karuNurasa dvArA siddha kare che. madhyakAlIna jaina kaviomAM khyAta kavi RSabhadAsa, vAnA, samayasu dara, yazovijayajI, vadhumAM vadhu kavitA race che. paNa kAzAnAM kAvyomAM emaNe je za gArthI vairAgya sudhInI yAtrA karAvI che' te apUrva che. sattaramA saikAmAM thayelA prasiddha kavi sahajasu daranI eka racanA Ama che : eNe AMgaNe me pIuM ramIyA, rasa laI bhamara para bhaMnIyA. Aja ekalaDe . vIsamIyA 2 cAMdalIyA ! cAMdalIyA ! tu vege Ave, jaI karIne samAcAra vyAve mAharA ThaMDA nAha manAve re cAMdalIyA ! tuM te vAhana vega calAve, sthUlabhadrane vAta jaNAve mAre kAma karI ghera Ave re, cAMdalIyA ! prAMi prIta kahasyuM na karI, dharI te chetu na karIpata viSNuekSTrA kima viDIu re, cAMdalIyA 1 je vice hAra na mAte, viraha pikhiNa na khamAta teSa viSNu dise kAla jAte hai, cAMdalIyA ! dAI mAsa deza gayA tAlI, papiyaDe vAca na pAlI mi jape kAzyA khAlI re, cAMdalIyA !
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pa8 . * prabuddha jIvana tA. 16-12-87 kavi sahejasuMdara ima bhASe, je zIyala guNe karI vAse kaMcana TI kasI karUM caMdA jhAli te gAla na game re, tehanI vATa jouM cemAse re, cAMdalIyA ! - - hAra te bhAra kare ghaNe caMdA jhAMjhari mane dame re. 8. - kavi kalpanAnA AkAzamAM nathI, emane kezAnI bhItara 'khiTTalaDI khaTake ghaNuM caMdA cAka te thAka caDhAve re, laherAtI vedanAnI vAdaLAo dekhAya che tethI ATaluM saceTa kaTamelA mekhalA thai, caMdAvIchiyaDA viMchI thAve che. huM varNana teo kare che. jenA vinA rahevAtuM nahotuM. paLapaLa vitatI nahotI tenA vinA kALa vahe che. je prIta karavI te. bhUkha tarasa gaI vIsarI, caMdA bhojana anna na bhAve re, nibhAvavIH nahIM te karavI nahIM. kezo pUche che: jhaghaDA sAkara kAkara sama thaI caMdA eka piu darasana bhAve re. 10. vinA taDachoDavuM zuM yeca che? e akabdamAM kahe che : pApiyaDe vAcana pAlI! kavi padane jhaDapathI TUMkAve che paNa aMtamAM maNi mANuka metI ghaNAM, caMdA sevanarUpa bhaMDAre re, vairAgyane bhAdraka suMdara laherAve che je ziyaLane saMgAthI pIu vinA te su kIjIe caMdA sune e saMsAre re. 11. che tevAnI vATa cemAse kazA jue che! mAtra eka ja kaDImAM libhadra ane kezAnA jIvananI mahAnatA kavi vyakata karI de je dekhI mana ulase caMdA nayaNe neha jaNAve re, che. mahApune varNavavA graMtha ja nahIM, vAkaya paNa samartha se sajajana vahI gayA, caMdA avara na ke cita Ave re. 12 hoya che. divasa dohile na gayuM, caMdA veraNa rAti na jAve re, te vaLI, e ja sattaramA saikAnA pUrvArdhanA prakhyAta kavi viraha davAnala prajalya caMdA, kaMta mehane Ave re. 13 nayasuMdara kezA-syulibhadranA gItamAM kezAnI vinaMtI alaga, kAmaNagAro nAhale caMdA kAmaNuDuM mune kIdhuM re, rIte rajU kare che. A samagra racanAmAM paNa caMdrane ja pratIka tarIke upayoga thayo che te, zRMgAranA eka ja alaMkAranA bhAga parIta utApe kari ghaNe, caMdA caMdana ne game dIThuM re. 14 rUpa hovA chatAM sahejasuMdara ane nayasuMdara bane samAna dhoraNe khaTakIe vATa jouM ghaNI, caMdA paMthIne puchuM saMdeze re, pratIka, prasaMgane vinega kare che te noMdhanIya che. Ama chatAM A gIta sahajasuMdaranA virahagIta karatAM vizeSa saMpUrNa paMkha hoya te AvI maluM caMdA e niza dharatI sadeze re. 15 lAge che. juo : e savI mArI vInatI, caMdA thulabhadrane jAI bhAkhe re, keza kAmini kahe caMdAne, caMdA! tuM paraupagArI re, vAlama vahelA Avaje caMdA je mujhane jIvatI rAkhe re. 16 mujha piyu pAse jAya je, caMda! vInataDI suNajo mArI-re 1 saddagurUne AdesaDe caMdA zulabhadra cemAsuM Ave re, goda bichAI pAya paDuM, caMdA! etali karajo sAra re, - kezA harakhI hiyalaDe, caMda motIDe thAla vadhAve re. 17 vacana kahuM te jaI kaheje, caMdA! TIchava prANa AdhAra re. 2 rahI mAruM bujhavI caMdA kosAne samakata dIdho re, cAra ghaDI muni kahi gaye caMdA! zulabhadra vahAlo hamAre re, mAyaNa mahAbhaDe karI caMdA suranaramAM jasa lIdho re. 18 cita karIne cAlIyo caMdA thulabhadra prANa AdhAre re. 3 nAma rahAvyuM ApaNuM caMdA cerAsI grevIsI re, bAra varasanI prItaDI caMdA, kSaNamAM kIdhi visarAve re, nayaNu suMdara paMDita kahe caM guNagAve nisa dIse re.19 ekalaDI melI go caMdya, balatI na kAdhi saMbhAle re. 4 Ama, jana kavioe tamAma rasa dvArA bhAratIya sAhityanA saMjama nAriye belA caMdA, huM cittathI utArI re, kSetramAM je pradAna karyuM che te nitya smaraNIya che. jene kavioe eka saMdese na mekalyA caMdA pUrava prIta visArI re. 5 je saMskRtinI dharatI para suvarNa pagalAM pADyAM che tenuM A so dekhADa ne ApaNe caMdya kala ja je umelI re, te upalaka darzana cheH enA AtmAne sparzavA mATe to jIvanapIla vinA te kuNa elAve, caMdA karuM karUM sAhelI re. 6 tarpaNa karavuM paDe. sanA miMdra (maMdira) mAlIyAM caMdA sunI citrasAlI re, pIu viNu sunA oraDA caMdA sunI seja suhAlI re. 7 pAdha: - 19 Asiatic Researches : 1807 prabuddha jIvana-prajAsattAka aMka De. johansa haTela, jainayuga, 1982 prabuddha jIvanane tA. 16mI jAnyuArI, 1987ne ane tA. 1lI phebruArI, 1947no eka saMyukta aMka narI 4: ratnasiMhasUrinA ziSya - vinayacaMdragaNie neminAtha catuSapAdikA' nAme saM. 1327mAM sau prathama gujarAtI prajAsattAka aMka tarIke tA. 26mI jAnyuArI AsapAsa - rAsa rame, juo "jana rAsamALA.. . pragaTa karAze. : , tabI 5. 6: jainayuga, 198ra.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA, 16 12 87 zrI mAhanalAla dRlIca prabuddha jIvana OM prA. kAMtilAla ii, zAhu zrI mAhanalAla dalIcaMda dezAe 'jaina gUjara kavio' ane 'jaina sAhityanA sakSipta itihAsa' dvArA jaina sAhityanI samagra gujarAtI sAhityanI te sevA karI ja che; sAthe jaina na"tattva vicAraNA pratye emane keTalA UMDe lagAva hata enI pratIti emanA 'sAmAyikasUtra' pustaka dvArA maLe che. A pustaka eka kALe keTalu lokapriya ane upayogI banyu haze enA khyAla eka jamAnAmAM enI traNa AvRttie thayelI enA parathI AvI zake. prathama AvRtti 1911mAM pragaTa thai. enI 2000 nakale bahAra paDelI. bIjI AvRtti 1927mAM pragaTa thai. enI 1000 naklA - bahAra paDelI ane trIjI zAle payAgI AvRtti 1977mAM pragaTa tha. enI 10 nakalo bahAra paDelI. A leApayeAgI AvRtti paNa thoDIka kApakUpa ane sakSepa sAthe zrI mehanalAle ja taiyAra karI ApelI. A pustaka e vaLa sAmAyika-sUtranu saMkalana ke saMgraha mAtra nathI. .sAmAyika letAM ke pAratAM khelavAnAM sUtrA, ene krama ne enI vidhi ja ahIM rajU thayAM hota te A pustakanuM kAI vizeSa mahattva na heAta. paNa A pustaka vizeSa uddezathI racavAmAM AvyuM che. zrI mehanalAle prastAvanAmAM lakhyuM che ke para parAe cAlI AveluM mATe te katavya che eTaluM ja svIkArI levAnuM nathI; paraMtu temAM kaSTa hetubhUta rahasya rahela che te odhI kADhavAnI jarUra che.' ahIM lekhakanA uddeza spaSTa thAya che. ApaNe paraMparAe cAlI AvatI je sAmAyika-kriyA karIe chIe, je sUtreA khAlIe chIe, nizrita dhaDInA je svAdhyAya kALa vItAvIe chIe tenI pAchaLanuM zuM rahasya che, kayA tattvavicAra che tenA upara prakAza pADavAno A pustaka pAchaLanA, lekhakanA uddoza che ane te pAra pADavAmAM lekhaka saphaLa rahyA che. mohanalAla 6. dezaSTa saMzAdhana ane zAstrIya abhigamanA mANasa hoIne emanu kAMI paNa lakhANu kadI nirAdhAra hetu nathI. eTale sAmAyika vicAranI rajUAta mATe emaNe saMskRta-prAkRta --apabhraMza--gujarAtI zAstro ane sAhityane pUrA AdhAra lagnane sAmAyikaciMtanane puSTi ApI che. A pustakamAM khe vibhAge ane pAMca pariziSTA mukAyAM che. amAMnA pahelA vibhAga che 'sAmAyikavicAra.' A vibhAgamAM rajU thayeluM sAmAyikaciMtana A pustakane AgavI vizeSatA pe' che. emAM sAmAyikanuM svarUpa, sAmAyikanuM sthAna, samAyikanAM lakSaNa, zabdA carcA, sAmAyikanuM mAhAtmya ane siddhi va. vizenI tAttvika vicAraNAnI chaNAvaTa jarUrI nagI karaNA, pRthakakaraNA ane kvacita kA sahita karavAmAM ...AvI che. A carcAne lekhaka kula 102 peTAvibhAgamAM phALavI che. dezAI kRta: 'sAmAyikasUtra' sAmAyikanA sthAnanI vAta karatAM emaNe sAmAyikane 12 tratAmAMnuM eka vrata gaNAvyuM che ane tene zikSAvrata kahyu che. eTale ke temAM suMdara dharmAbhyAsa sAdhI zakAya che. e evu vrata che jenAthI cAritrAcAra ane vIryAcAranI zuddhi thAya che. 'sAmAyika' zabdanI zabdA carcA karatAM enA traNu a batAvAyA che : 159 (1) mekSasAdhana pratye jemanuM sama (sarakhuM) sAmarthya che tevAM samyaklR - na--cAritra e traNane Aya (lAla) jemAM che te sAmAyika. (ra) rAgadveSane TALIne, sammAna Adi jevu lakSaNa che evA lAbha jemAM che te sAmAyika. ahIM 'sama'nA a madhyasthapaNu --rAga, SarahitatA ema karavAmAM AvyA che. (3) sava chavA pratyenA maitrIbhAvanuM lakSaNa jevu che e lAbha jemAM che te sAmAyika. sAmAyikanuM lakSaNa khAMdhatAM lekhaka nIce saMskRta zloka TAMke che: samatA sarva bhUteSu saMyama : zubha bhAvanA, Ata raudraparityAgarataddhi sAmAyika vrata. A zlokanA AdhAra laIne lekhake vistArathI sAmAyikanAM lakSaNAnI carcA karI che sava` jIve pratyenI samatA, IMdriyanigraha dvArA sayama, zubhabhAvanA, Ata-raudra myAnanA parityAga karI zukala dhyAnane Avavu te sAmAyikanAM lakSaNA che. lekhaka samatAnu svarUpa, viSayamAM khUba UMDA UtarIne samajAve che. upAdhyAya yaze:vijyajInA 'zamASTaka'mAMthI sa MskRta zlokanA lekhake AdhAra lIdhA che. jJAnaSyAnatapaHzIla samUtvasahita khaDo, tanASnAti guNa sAdhuya prAptAti zamAnvitaH [kAjI jJAnI, dhyAnI, tapasvI, zIlavaMta ane samakitavALA sAdhu hoya te chatAM tene, jeTalA lAbha samatAvata prApta kare che teTalA lAbha maLatA nathI.] Ana dhanajInA eka 'zAMtinAtha stavana'mAMthI lekhaka nIcenI padmita TAMka che : sava' jagaja tune sama gaNe, sama gaNe tRNu-maNu bhAva re, mukti-saMsAra kheu sama gaNe, muNe bhavajalanidhi nAva re. huM ane eka prAkRta zloka paNa TAMke cheH jo same savva bhUesu, tases thAvaressu ya, tassa sAmAyi hoI, Si kaeNvali bhAsiya [sava prANImAtra je trasa tathA sthAvara jIve che tene vize je samatA pariNAma rAkhe tenu sAmAyika che ema kavalI bhagavAne kahyuM che.. Ama mehanalAle tattvajJAna jevA viSayane vividhabhASI zAstronA AdhAra lai, draSTAMtA dvArA vinaMda, rasALa ane saraLa batAvyA che jemAM lekhakanI abhyAsazIlatA, sAhityaruci
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-12-87 che 'sa hovAnAM vA ane vidvattAne paricaya maLI rahe che. te pachI lekhaka sAmAyika vratanA pAMca aticAranI vAta kare che, jemAMnA traNa A pramANe cheH 1. mane du:praNidhAna 2. vacana- dupraNidhAna 3. kAyadupraNidhAna. dupraNidhAna eTale pApakamamAM pravartavuM che. A traNa aticAra eTale mana-vacana-kAyAnuM pApakarmamAM pravartana. ethe, anAdAra. eTale pramAdAdi doSathI sAmAyika jematema karavuM ke pachI karavAno AraMbha karI jhaTapaTa samApta karavuM. pAMcame, mRtvanuM sthApana (smRtinAza) sAmAyika , karyuM ke nahIM athavA karavAnI smRtine nAza. - te pachI lekhake sAmAyikanA 32 doSanuM vizleSaNa Ape che. A vizleSaNa karatAM pahelAM lekhaka vIravija jI raciMta sAmAnya yikanA 32 doSanI sajhAya rajU kare che. pAImAM racAyelI zubhaguru caraNe nAmI ziza, sAmAyikanA deSa batrIza" paMkitathI AraMbhAtI A khUba jANItI sajhAya ApIne, vAcakane viSaya rasAvaha ane grAhya bane e mAga lekhaka zaidhe che. mananA 10, vacananA 10 ane kAyAnA 12 deSa maLI kula 32 devanI lekhake vistRta chaNAvaTa karI che. ahIM sAmAyikanA prathama lakSaNa samatAnI vAta pUrI thAya che, jene mATe lekhake rapa jeTalA peTAvibhAge kaNa che. pachI anukrame saMyama, zubhabhAvanA, Ata-raudra sthAnane tyAganI vicAraNA lekhaka kare che. - :: haribhadrasUrine AdhAra laIne lekhake sAmAyikane mekSanuM - aMga kahI che. kemake cAritra mokSanuM aMga che, ne samatA cAritrane pAme che. samatAnuM lakSaNa sAmAyikamAM prAdhAnya hovAthI sAmAyika paNa mekSanuM aMga che. ' * pachI lekhake sAmAyikanAM ATha nAme ane te dareka upara alaga alaga draSTAMtakathAo rajU karI che. " - lekhaka sAmAyikanA : prakAra darzAve che: 1. zrata sAmAyika 2. sama kUva sAmAyika 3. dezavirati sAmAyika ane 4 sarvavirati sAmAyika. te uparAMta sAmAyikanA dravyasAmAyika ane bhAvasAmAyika evA be bheda paNa lekhake darzAvyA che. che ke puchI Ave che. sAmAyikamAM Avazyaka evAM upakaraNanI. vIgate. emAM caravaLa, kaTAsaNuM, muhaMpattI, paratakAdi, sthApanA- cArya ane anya upadhione samAveza thAya che. navakAravALIne paNuM eka upakaraNa gayuM che ne te vizenI eka sajhAya paNa rajU karAI che. * sAmAyikanAM cAra svarUpe lekhake bAMdhyuM che. dravya, kSetra, ' kALa ane bhAvathI karAtI sAmAyika A uparAMta sAmayikane kALa kevI rIte gALa, sAmAyika-nagnI apekSAe, "sAmAyikanAM paryAya zabda, sAdhunI ane zrAvakanI sAmAyika vacceno bheda vanI carcA karI, A vibhAgamAM chelle lekhaka sAmAyikanuM mAhAsya-le darzAve che. sAmAyika mekSanuM aMga che e te. :enuM uccatama mAhAtmya kharuM ja. vaLI sAmAyika karanAra bANuM kADI, ogaNasATha lAkha, pacIsa hajAra, navasa, pacIsa 55ma devagatinuM AyuSya bAMdhe che. vaLI eka prApta glaeNkana AdhAra lekhaka Ape che: . A divase divase lakhyuM, daI suvannasa khaMDiye ege, - e paNa sAmAIya phare na pahupae tassa. ' ' [ke dararoja lAkha khAMDI neyAnuM dAna Ape, ane kereja eka sAmAyika kare, paNa sAmAyika karanAranI tela " lAkhe eneyAnuM dAna denAre AvatuM nathI.] sAmAyiMka paratAM "sAmA vayajuro' sUtramAM bolAya che ke- sAmAIaMmi ukae, samAvi sAva havAI jA , eeNe kAraNeNaM bahu sAmaI kujajA, [ sAmAyika karavAthI zrAvaka sAdhu jevo thAya che. mATe bahuvAra | sAmAyika karavuM]. Ama, mekSanuM aMga banI zakavAnI kSamatA dharAvatA ane caMdakSaNa mATe paNa zrAvakane sAdhutva arpatA, sAmAyikanA A mAhAtmya sAthe lekha "sAmAyika vicAra' vibhAga samApta kare che. A graMthane bIjo vibhAga che "sAmAyikasUtra." paNa e kevaLa sAmAyika letAM ke pAratAM upayogamAM levAnAM sUtrone saMgraha ke saMkalana mAtra nathI, paNa pratyeka mULa sUtra ApavA uparAMta enI saMskRta chAyA, ene arthapATha ane ene vistRta vivecanapATha paNa ahIM apAyAM che. prathama navakAra sUtramAM je paMcaparameSTIne namaskAra karavAmAM AvyA che te 'arihaMta, siddhA, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu vize ativistArI mAhitI ahIM apAI che. arihaMtanA 12, siddhanA 8, AcAyanA 36, upAdhyAyanA 25 ane sAdhumunirAjanA 27 guNanI paddhatipUrvakanI chaNAvaTa lekhake karI che. "paMciMdiya' sUtra vizenA vivaraNamAM pAMca iMdriyanA 23 viSaya ane upara vikAronuM vibhAgIkaraNa koThe darzAvIne karavAmAM AvyuM che. vichAmi khamAsamaNa sUtra paranI carcAmAM 3ra praNipAtadoSanuM tathA te-te doSavajanathI thanA guNanuM vivaraNa karavAmAM AvyuM che. "IriyAvahiya" sUtramAM je, 563 prakAranA jIvo pratye micchA mi dukakaDa dekhAya che te jIvenA bhevuM vagIkaraNa lekhaka noMdhe che. "tassauttarI" sUtramAM kalekzane je saMkalpa ane hetu che tenuM vivaraNa ahIM thayuM che. "annatya UsasieNuM sUtranA vivecanapAThamAM kAsaga daramyAna TALavAnA 19 doSanuM vivaraNa thayuM che. 19 doSanI jJAnavimalasUrinI eka sajhAya paNa ahIM rajU thaI che. "legassa" satramAM je 24 tIrthaMkaranI stuti karavAmAM AvI che te tamAma tItha kare vize lekhaka paricayanodhA ApI che. icchIkaNamAM muha5ttI paDilehavAne Adeza che. tenuM vivaraNa karatAM lekhaka muhapatrI paDilehavAne hetu tathA rIti vize noMdha Ape che muhapattInA 50 beDanI be sajhAye paNa ahIM rajU thaI che. karemi bhaMte sUtramAM guru pAse sAmAyikanuM paccakhANa (pratyAkhyAna) mAgavAmAM Ave che. sAmAiyavayajatro" e sAmAyika pAravAnuM sUtra che - emAM pragaTatA sAmAyikane mahimA lekhake naye che. " pariziSTa 1mAM gurubhagavaMtane sukhazAtAnI pRchA karatuM sUtra 'icachakari suharAI apAyuM che. pariziSTa 2 mAM "paciMdiya sUtramAM navavidha brahmacaryazIyaLanI nava vADane je ullekha Ave che tenuM ahIM vistRta vivaraNa karAyuM che. A pariziSTanI vizeSatA e che ke udayaratna : lakhelI zIyaLanI nava vADA vizenI daza DhALIne ahIM cAlu 'vivaraNamAM yathAsthAne gUMthI levAI che. pariziSTa 3 mAM sAmAyika karatAM balavAnAM tamAma sUtrane ' . ( anusaMdhAna pRSTha 61 upara ). . . . . . .
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta. 16187, ' prabuddha jIvana: ' ' ' navame jana sAhitya samAroha " ! ! ! ahevAla: cImanalAla ema. zAha kalAdhara : * : ' ' ' 1 ' ' ' jaina sAhitya maMdiranA saMyukata upakrame sAhityakalAratna : pUrvabhUmikA : '' '' . . . . . . ' pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijya thazevasUrIzvarajI mahArAja '' - sAhebanA pramukhasthAne (nizrAmAM tA. 21, 22, navembara, - -* - zrI 'zatruMjaya tItha eTale jainonuM pavitratame tIthI 1987ne roja pAlitANA khAte zrI siddhakSetra jaina sAhitya | tIrthAdhirAja. A tIrthamAM kAMkare kAMkare anaMta AtmAe " maMdiranA dharmavihAra sabhAgRhamAM navamA jaina sAhitya samArohanuM siddhipadane pAmyA che, ane tethI ja A bhUminI aNue Ayojana thayuM hatuM. aNu ati pavitra manAya che. prathama tIrthaMkara zrI kaSabhadevanI '' samArohanI taiyArI ane vyavasthA nirvANabhUmi aSTApadane, bAramAM vAsupUjya svAmInI nirvANabhUmi caMpApurIne, bAvIsamA neminAtha prabhunI nirvANabhUmi giranAra pAlitANA jaina saMghanA agraNIo zrI nagInadAsa odhavajI gAMdhI, zrI vRjalAla pAnAcaMda verA, zrI zAMtilAla catrabhUja parvatane, vIsamA mahAvIrasvAmInI nirvANabhUmi pAvApurIne. ane bAkInA vIsa tIrthaMkaranI nirvANabhUmi sametazikhara tIthane gAMdhI, zrI dharamazI jAdavajI verA, zrI veNIlAla popaTalAla dozI, vaMdana karatA je puNyaphaLa prApta thAya che te karatAM se gaNu prA. yaMtIlAla ema. zAha, zrI Ara. ke. zAha Adie -ekalA zrI zatruMjayatIthane vaMdana karavAthI prApta thAya che ema satata. jahemata uThAvIne samArehanI bhejanautArA sahita zajya laghukalpa'mAM kahevAmAM AvyuM che. Ama jaina dhamamAM tamAma vyavasthA geTavI hatI. zrI zatruMjaya tIrthanuM AvuM aciMtya mAhabhya ane addabhuta uddaghATana beThaka prabhAva che. ane tethI ja jaine zraddhApUrvaka AnaMdollAsathI - zanivAra, tA. 21mI navembara, 1947nA roja savAranA | A tIthanI yAtrA karI jIvanamAM kRtArthatA anubhave che. jenA nava vAge zrI siddhakSetra jaina sAhitya maMdiranA dharmavihAra AvA mahAna, pavitra ane zAzvatA tIrthadhAma zrI zaajya sabhAgRhamAM ughATana beThakano prAraMbha thayo hato. A vakhatane. tIrthamAM zrI mahAvIra jaina vidyAlaya ane zrI siddhakSetra samAroha pa. pU. A. zrI yazedevasUrijI mahArAjanI nizrAmAM ane pa. pU. zrI jaMbuvijyajI mahArAja, pa. pU. zrI mitrAzrI mohanalAla dalIcaMda zAI kRta: "sAmAcikasUtra naMdasUrijI mahArAja, pa. pU. paM. zrI vAcaspativijayajI ( pRSTha 16 thI cAlu ) mahArAja, pa. pU. zrI maNiprabhasAgarajI mahArAja vagere sAdhu mULa pATha (sAmAyika levAnI ane pAravAnI vidhi sahita) bhagavaMtonI upasthitimAM yojAye e enI viziSTatA hatI. ApavAmAM AvyA che Ama te "sAmAyika sUtra" vibhAgamAM svAgata sUtronA mULa pADa apAyA ja hoI ahIM punarAvartana thayuM che pAlitANA jaina saMdhanA agraNI ane zrI siddhakSetra jaina, kharuM; paNa je zrAvaka-zrAvikAone su kaMThastha nathI, ane sAhitya maMdiranA TrasTI zrI vRjalAla pAnAcaMda verAe sainuM sAmAyika karatI vakhate te-te sutronA kevaLa mudrita pAkanI svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke ATalA badhA vidvAne amArA upayogitA che temanuM kAma A pariziSTathI sare ema che. AMgaNe padhAryA che te amAruM moTuM sadbhAgya che. pariziSTa mAM mehanalAle sUnA gujarAtI padyAnuvAdanuM AvakAra " eka ati mahattvanuM karavA yaMgya kAma karyuM che. sAmAyikanAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrI zrI sevaMtIlAla tamAma sUtrane emaNe gujarAtI bhASAmAM saraLa, rasALa padyAnuvAda kezavalAla zAhe mahemAnone AvakAra ApatAM jaNAvyuM hatuM ke karyo che. deharA Ida emane vizeSa anukULa AvyuM che. chellA sADAsAta dAyakAnA itihAsamAM vidyAlaye samAjanA te "legassa' sUtrane samaleka (anuSTramAM prathama kaleka ane caraNe DokTara, vakIla, sthapatie, arthazAstrIo, udyogaAryAmAM bAkInI gAthAo) anuvAda karyo che. te e ja patio ane sAhityakAre dharyA che. Agama prakAzana ane sAhitya legasa sUtrane gujarAtI geya DhALamAM DhALavAne prayoga paNa samArehanI pravRttithI vidyAlaya jJAna ane vidyAnA kSetre ajalekhake karyo che. Ama A pariziSTamAM lekhakanI padyAnuvAdaka vALAM pAtharI rahyuM che. A saMsthAne amRta mahotsava cheDA tarIkenI nipuNatA paNa supere pragaTa thatI dekhAya che. samayamAM ujavAze te samaye AvatAM pacAsa varSane najara sAme pariziSTa pamAM ApaNA junA sAdhukavionAM keTalAMka rAkhIne vidyAlaya dvArA vividha pravRttionuM Ayojana hAtha suprasiddha caityavaMdana-stavana-stuti-sajhAya Adine saMgraha che. dharavAnI bhAvanA che. , jaina kuTuMbamAM gharagharamAM thatI jiMdI dhArmika kriyA jaina sAhitya samArohanI rUparekhA vidhiomAMnI eka te sAmAyika. tenI pAchaLanI tatvavicAraNa , A samArehanA saMyojaka . ramaNalAla cI. zAhe jaina: " jene jANavI-samajavI che tene mATe zAstrAdhAra sahitanI vistRta sAhitya samArehanI bhUmikA samajAvatAM jaNAvyuM hatuM ke A vivecana karatuM, vibhAgIkaraNa- pRthakakaraNanI sahAyatA samagra . pravRttine prAraMbha sana 1977 mAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA : vicAraNAne saraLa -vizada ne grAhya banAvatuM, dharma, tatvajJAna hIraka mahotsava prasaMge muMbaImAM thayela hatuM. e pachI mahuvA, * ane sAhityane sumeLa sAdhatuM zrI mohanalAla da. dezanuM surata, senegaDha, mAMDavI (kaccha), khaMbhAta, pAlanapura ane sAmAyikasUtra" pustaka khare ja eka umadA ane upagI pustaka - sametazikhara tIrtha khAte AvA sAhitya samAre jAyA : che. AvakanuM kai paNu ghara A pustakathI vaMcita hovuM naja ghaTe. hatA.. vidyAlayanA upakrame cennatA A sadiya samAroha mATe :
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke '' ! : 102 - prabuddha jIvana a. 16-12-87 kaI aupacArika mALakhuM ghaDavAmAM AvyuM nathI. samArohanuM nAnI jeTalI saMbhALa rAkhIe chIe, vepAradhaMdhAmAM jeTalI koI baMdhAraNa nathI ke tenA sabhyapadanuM kaI lavAjama nathI. A kALajI rAkhIe chIe teTalI kALajI jo jJAnabhaMDAranI ane eke ravairapaNe vikasatI sAhityika pravRtti che. A pravRttimAM ' te dvArA jJAnaprAptinI rAkhatA thaI jaIe te jainadharmane ke phirakAbheda nathI ke jaina-jainetara evI sAmpradAyika vizvamAM vadhu yazojjavala ane vadhu unnata banAvI zakIe. saMkucitatA paNa nathI. jaina viSaye para lakhanArA jaina-jainetara paramAtmAnI vANIne prasAra ane pracAra lekhake AmAM bhAga laI zake che. A samAroha nimite vidhAne pitAnA nibaMdha taiyAra karavA navA navA viSayane jaina dharmanI tyAgabhAvanAnA sAkSAta pratIkarUpa jodhapurathI abhyAsa kare che. ahIM paraspara saMparka vadhe che. vicAra padhArelA pU. harImala pArekhe prabhAvazALI pravacana vinimaya thAya che. tethI jaina sAhitya ane tatvajJAnanI dizAmAM karatAM jaNAvyuM hatu ke asAra A saMsAranAM dukhethI navA navA abhigama janme che. A AkhI pravRtti vidyAlaya, mukta thavA mATe. tIrthaMkara paramAtmAe samaya samaya para vidvAne ane nimaMtraka saMsthAonA sahayegathI cAle che. jene pitAnI amRtavANI vahevaDAvI A sRSTi para parama upakAra sAhitya samArohanuM eka mukhya dhyeya te jaina sAhitya mATe ryo che, ane ethI ja e paramAtmA praNita dhama ane abhiruci jAge ane vadhe evuM vAtAvaraNa prasarAvavAnuM che. A jJAnanI prabhAvanA karavI e ApaNI saunI pharaja banI rahe che ane emaNe batAvelA utkRSTa mArga badhAne sulabha ane sugama maMgaladIpanuM prAgaTaya thAya tevA prayatna karavA e ApaNuM saunuM kartavya banI rahe che. dIpaka pragaTAvIne samArehanuM uddaghATana karatA jANItA AvI mahAna lakattama vibhUtionA vicAre ke saMpradAya athavA jaina agraNI zrI vasanajI lakhamazI zAhe jaNAvyuM hatuM ke anya kaI saMkucita manettimAM bAMdhI levA hitAvaha nathI. AjanA kaparA samayamAM jaina saMskAra ane kuLane TakAvI rAkhavA kAraNa ke temanAM Aptavacane te keIpaNa prAdezika jAti, . haze te jIvanamAM sAhityanI abhiruci keLavavI ja paDaze. liMga, bhASA ane anya bhedabhAvathI para hoI saune mATe videzamAM vasatA jemAM paNa ApaNA dharma-saMskara TakI rahe kalyANakArI che. sAhitya eka evI kaDI che ke je bhinna bhinna te mATe paMDita-vidvAne taiyAra karI tyAM melavA paDaze. jena saMpradAyone temAM joDI eka maMca para lAve che. sAhityakArane sAhitya' samAreha dvArA A kaMya thaI zakaze te A yuganuM Azaya kAIpaNa pUvagraha ke grancithI mukta rahIne sAhitya eka cakravatI keya thayuM gaNAze. * * * * sajavAne have joIe. bhagavAna mahAvIrane saMdeza sAcA jainatvanI prApti.. jaina AgamenA prakAMDa viThana pU. munivarya zrI jaMbu A samArohanA pramukhasthAnethI mananIya pravacana ApatAM vijayajI mahArAje potAnA vidvatApUrNa uddaghATana pravacanamAM sAhityakalAratna pa pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya thazejaNAvyuM hatuM ke zramaNa bhagavAna mahAvIra jyAM jyAM vicaryA devasUrIzvarajI mahArAja sAhebe jaNAvyuM hatuM ke eka samaya 'tyAM tyAM traNa muddA para dezanA ApatA hatA : (1) jagatanA e hatI ke A AryAvartanI bhUmimAM kanyAkumArIthI kaMdahAra che baMdhAya che kevI rIte ? (2) jagatanA jIne kevA karmo bhogavavAM paDe che? ane (3) jagatanA jIvane temAMthI kevI rIte (kAbula) sudhI navakAramaMtranuM satata guMjana thatu. jainadharmanI AbhA sarvatra vistarelI hatI. jainadharmano prabhAva sarvatra jevA chuTakAro thaI zake ? paramAtmAnI AjJA mujaba A traNe vAtanuM maLatA hatA. jaina zramaNanI mahAna paraMparA hatI. ane tenI rahasya pAmIne je jIve dhamarata rahe che te avazya bhavaduHkhane TALe che. Aje ApaNA dezamAMthI saMskRta ane prAkRtabhASAnuM tarapha ke prema, lAgaNI ane AdarathI jotA hatA. Aje samaya badalAyo che. jaina dharmanuM kSetra mAtra gujarAta, rAjasthAna adhyayana lupta thatuM jAya che. paNa sAhityane mULa khajAne ke mahArASTranA cheDA vistAra pUratuM sImita thaI gayuM che. je saMskRta ane prAkRtamAM che. eTale ApaNe je saMskRta ane prAkRta bhASAnA adhyayana tarapha durlakSa sevIzuM te bhaviSyamAM ApaNA thaI gayuM che teno raMja karyA vinA have je che tene jALavavAmAM e amUlya jJAnavArasAne sAcavI zakIzuM nahi. zAstravizArada ApaNe magna banIe te jarUrI che. Aje te ApaNe samAja vijayadharmasUrijI mahArAje e dizAmAM sAruM kArya karyuM hatuM ane arthapradhAna banI gayuM che. mAtra arthaprApti ja jIvananI 'temanA suprayatnothI samAjane paM. haragoviMdadAsa, paM. sukhalAlajI sArthakatA nathI. emanI sAthe jJAnanI prApti, sAcA dhamanI, ane paM. becaradAsajI jevA prakAMDa paMDitanI bheTa maLI hatI. sAcI samajaNanI prApti e ja jIvananuM parama lakSa hovuM joIe. mArI eka bhAvanA che ke zivapurInI suSupta paDelI pAThazALAne - pa. pU. yazadevasUrijIe pramukha sthAnethI rajU karavA ahIM pAlitANA lAvavAmAM Ave ane zivapurInI jema ja ahIM mATenA zrI tIrthaMkaradevanI pratimAjI uparanAM traNa chatra viSenA paNa sAdhu-sAvI-zrAvaka-zrAvikAne uttama kaTine jJAnAbhyAsa, pitAnA saMzodhanAtmaka lekhamAMthI keTalAka muddA rajU karyA karAvAya te vartamAna samayanuM eka Avazyaka uttama kArya thaze. - hatA. aSTaprAtihAryamAM eka prAtihAya te chatra che. ahIM siddhakSetra--pAlitANAmAM Aje badhI rItanI sAnukULatA. tIrthakaranA mastaka upara traNa chatranI racanA teo kare che. che ane tethI ja A sUcana para vicAra karavA jevuM che. A e traNe chatrane kama uparathI nAne, me ane vadhu ApaNu jJAnabhaMDAramAM Aje 15 lAkhathIya vadhAre hastaprato : me e pramANe che ke meTa, nAne ane vadhu nAne saMgrahAyelI che. ApaNA jJAnanA A amUlya vArasA tarapha e pramANe che? te vidvAna sAdhu bhagavaMtanA vibhinna : ApaNe eNuM lakSa ApIe chIe. mArA saMsArI pitAzrI : mata che. pa. pU. yazedevasUrijIe ghaNuM saMzodhana : karI.. ane gurudeva | bhuvanavijayajI mahArAja kahetA ke jenee ane akarNa. purAvA ApIne A lekha dvArA sAbita zastrI sarakAra ane zA sAdhune soMpyAM che. ApaNe daradAgI- * karI ApyuM che ke tIrthaMkaradevanI mUti upara, je traNa chatra che.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ ta. 16-12-87 prabuddha jIvana tenA kAmamAM sauthI upara nAnuM chatra hoya che ane nIce sauthI vAcanA, pRcchanA, parAvartAnA, anuprekSA ane dhamakathA ema meTuM chatra hoya che. svAdhyAyanA pAMca peTAprakAra darzAvyA che. sAdhuoe divasa A prasaMge che. tArAbahena ramaNalAla zAha, zrI naTavaralAla ane rAtre maLIne vadhumAM vadhu samaya ravAdhyAyamAM gALavuM joIe esa. zAha, zrI manubhAI zeTha, zrI vasaMtabhAI zeTha vageree evuM vidhAna che. svAdhyAyathI kamanI ghaNI nijArA thAya che ane samAroha aMge prAsaMgika vakatavya karyA hatAM. tethI mekSamArgamAM te bhavya jIvone ananya upakAraka thAya che. abhivAdana sUkSmadhama ahiMsA pAlitANAnAM dhArmika ane sAhityaka kSetre dIrghakAlIna prA. malucaMda 2. zAhe A viSaya para pitAnuM vakatavya sevA ApanAra saMniSTha kAryakare. (1) De. bhAIlAlabhAI ema. rajU karatAM jaNAvyuM hatuM ke ahiMsAnuM pratipAdana sarvadharmamAM bAvIzI (2) zrI semacaMdabhAI DI. zAha. (3) paM. kapUracaMdabhAi jovA maLe che paraMtu "ahiMsA paramadhama' kahIne jainadharmamAM raNachoDadAsa vAra yA 4. prA. jayaMtIlAla ema. zAha (5) 5. tene khAsa mahattva ApavAmAM AvyuM che ane tenuM sUkSma manasukhalAla haricaMda maNiyAra ane (6) 5. pipaTalAla kezavajI pratipAdana karavAmAM AvyuM che. jemAM te ahiMsA dharmanI zAhanuM A samArohanI uddaghATana beThakamAM zrI siddhakSetra jene yathArthatA sAthe ja badhAM mahAvrata ane sAdhanA che. utkRSTa sAhitya maMdira taraphathI zAla oDhADIne sanmAna karavAne kAryakrama dharmanA aMgarUpa saMyama ane tapa ahiMsAnI siddhine arthe che. jAya hate. A chae mahAnubhAvone paricaya zrI cImanalAla Ada zrAvaka pAlitANAMkare ApyuM hatuM. sanmAnane pratyuttara 5. kapuracaMda bhAI vAraiyAe A hate. prA. aruNa jezIe A viSaya para bolatAM jaNAvyuM ke jainadharmanA anuyAyIne zrAvaka kahevAmAM Ave che. jinezvarane uddadhATana samArohanuM saMcAlana zrI manubhAI zeThe tathA ArAdhyadeva gaNanAre, rAgadveSathI alipta rahenAre, sarva pratye prA. yaMtIlAla ema. zAhe karyuM hatuM ane AbhAravidhi prIti rAkhanAre, samatA ane kSamAne dhAraNa karanAre, dayAne zrI cImanalAla kalAdhare karI hatI. mahattva ApanAra, pApakarmane nAza karI mokSamArga saMcaranAra. tattvajJAna vibhAganI beThaka zrAvaka Adarza zrAvaka kahevAya che. hemacaMdrAcArya racita "gazanivAra tA. 21mI navembara, 1987nA baporanA traNa zAstra'mAM zrAvakanA mArganusArIpaNAnA pAMtrIsa guNa varNavavAmAM Avyo che. vAge pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vijaya mitrAnaMdasUrIzvarajI. mahArAja sAhebane pramukhasthAne nizrAmAM) 5. pU A. bhaga- jainadhama ane tapazcaryA vaMta zrI vijya yazadevasUrIzvarajI mahArAja sAhebanI upasthi pra. utpalAbahena kAMtilAla modIe A viSaya para bolatAM timAM tattvajJAna vibhAganI beThakano prAraMbha thayo hato. jemAM paM. zAMtilAla kezavalAla, De. ramaNalAla cI. zAha, prA. malukacaMda jaNAvyuM hatuM ke tapa e AtmAnI zuddhine zreSTha upAya che. jaina dhamamAM tapanuM bhAre mahattva darzAvavAmAM AvyuM che bApa ratilAla zAha, prA. aruNa jozI, prA. upalAbahena modI, zrI naTavaralAla esa. zAha, zrI goviMdajI levayA, zrI uSAbahena ane abhyatara tapanI jaina dharmanI bhAvanA mokSalakSI. mahetA vageree pitAnA nibaMdho ke vaktavya rajU karyA hatAM. che. tapa e jaina saMskRtinuM prANatattva che. tapathI kamanI nijA thAya che, AtmAnI malinatA chevAya che ane saMpUrNa jaina tatvajJAna karmakSaya karI jIvAtmA mekSagati pAmI zake che. paM. zAMtilAla kezavalAle A viSaya para belatAM jaNAvyuM hatuM ke vizvanA badhA dharmomAM izvarane kartA mAnavAmAM AvyA jIvana jIvavAnI kaLA: jaina dhamanI draSTie , che. Izvarane sarva ne kalyANane mArga batAvanArA mAnavAmAM zrI naTavaralAla esa. zAhe A viSaya para belatAM AvyA che. jaina granthamAM 'tAre te tIrtha" ema kahevAmAM jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmanI draSTie sarva duHkhanuM mULa AvyuM che tema ja tIrtha pravartanArane tIrthakara kahevAmAM AvyA parigraha che. saMtoSa e jIvananuM parama dhana che, paraMtu Aje che. jinapratimA ane jinaAgame vartamAna samaye saunA sa teSa che kayAM? mAtra arthaprApti ja jIvananuM lakSa nathI. mATe AlaMbanarUpa che ane tenA vaDe ja bhavasamudrane pAra karI jenadhAma tyAgapradhAna dharma che. tapa ane sayamanuM jemAM zakAya che. bhAre mahattva che. jIvana jIvavAnI kharI cAvI jainadharmo darzAvelA svAdhyAya zrAvakanAM bAra vratamAM che. samatAnI prApti mATe sAmAyika jevI kriyAnuM ane divasa tathA rAtre lAgelA dezanA prAyazcitarUpe De. ramaNalAla cI. zAhe svAdhyAyanI judI judI zAstrIya devasI ane rAI pratikramaNanuM jenadhamamAM bhAre mahattva che. vyAkhyAo samajAvIne kahyuM hatuM ke jainadharmamAM ravAyAyane abhyatara' tapanA eka prakAra tarIke svIkAravAmAM AvyA che. "sva"nuM adhyayana rAjamAga: zrImad rAjacaMdra prakAzita vitarAga mAga te svAdhyAya. eTale svASAthathI amasvarUpanI upalabdhi thavI zrI goviMdajI jIvarAja leDAyAe A viSya para khelatAM joIe. game te prakAranA sAhityanuM vAMcana te jaina daSTie jaNAvyuM hatuM ke AjanA kaparA kALamAM zrImad rAjacaMdra vAyAya nathI. te mAtra vAMcana che. te samyam zratanuM hoya ke viracita tatvaciMtana adhyAtma mArganA pravAsIo mATe parama mithyA zratanuM paNa hoya. rASAyamAM phakata sabhya zratanuM vAMcana - zAMtirUpa gaNAvI zakAya. A yugapuruSanuM kathana, kavana ane ja hovuM joie. enA abhyAsamAM punarukitane deSa zAstra , kalApUrNa tattva vikalavaNa bhavaduHkhane dUra karavAnuM sAmartha dharAve che. kAree gaNAvyo nathI, balake punarukitane guNarUpe darzAvI che.. (kramaza:):
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ " prabuddha jIvana tA. 12-87 nAmakaraNa (pRSTha 156 cAlu) ApelAM nAme jhaTa jhaTa badalAvIne potAnA netAonAM nAma Ape che. emAM paNa kayAreka daMpa, spardhA, ahaMkAra, saMkucitatA bhAga bhajavI jAya che. thoDA samaya pahelAM dakSiNa bhAratanA eka zaheramAM vizva dhama pariSadamAM upasthita rahevAnuM thayuM hatuM. tyAM gayo tyAre jovA maLyuM ke e pariSadamAM bhArata bahArathI koI pratinidhi adhyA na hatA. khuda bhAratamAMthI paNa mArA jevA sAta-ATha pratinidhiothI vadhAre na hatA. traNaso jeTalA zrotAo ezaheranA pitAnA ja hatA. lagabhaga badhA ja hindu dharmanA pratinidhi hatA. IralAma, yahUdI ke bauddha dharmanA koi pratinidhi na hatA. vastuta: bahAranI vyakitaone khasi nimaMtraNa apAze ja nahatAM. kharcAnI-bhojana-utArAnI ghaNI maryAdA hatI, chatAM eka dhama netAnA ahaMkArane saMtoSavA khAtara pariSadane vizvadharma pariSada evuM nAma apAyuM hatuM. hamaNAM hamaNAM duniyAmAM AvI keTalIya pariSado ane saMmelane jAya che ke jemAM nAma ghaNuM moTuM hoya che paraMtu kArya ke kAryakSetra te alpa mAtra hoya che. varlDa konpharansa ke akhila bhAratIya saMmelano vAraMvAra jAya che, paraMtu temAM pratinidhitva te te nagaranuM paNa' pUruM rahetuM nathI. keTalAka udyogapatio, sAhityakAra, patrakAre;"arthazAstrIo, keLavaNIkAre pitAnA daMbhI AtmasaMtoSane khAtara AvI pariSadone IrAdApUrvaka meTAM bhrAmaka nAme Ape che ane leke chApAomAM enA ahevAle vAMcI ghaDIbhara aMjAI jAya che; paraMtu je jANe che te jANe che ane AtmavaMcanAne mANe che. ' nAmakaraNanI bAbatamAM anukaraNanI vRtti lekamAM vizeSapaNe rahelI hoya che. koI eka nAma bahu prakhyAta thaI gayuM hoya te te nAma mATenI pitAnI yogyatA hoya ke na hoya te vicAryA vagara te pADvA mATe mANase. lalacAya che. varlDa TreDa senTara nyuyekamAM prakhyAta thayA pachI muMbaI ane anya sthaLe evAM nAma vaparAyuM che, paraMtu te upahAsapAtra banI rahyAM che.' pitAnI navI dukAna ke kaMpanIne zuM nAma ApavuM e paNa keTalAkane mUMjhavatA prazna che. duniyAmAM koDe dukAne, kaMpanIo, udyoga, peDhIo che. emAM keTalAMya nAma sAva sAmAnya prakAranAM che. navAM nAme bahu calaNI banI jatAM ghaDIkamAM jUnAM thaI jAya che. hamaNAM hamaNAM gujarAtamAM dukAnonAM nAma mATe kornara' ke 'senTara' jevA aMgrejI zabdo vadhu pracalita thayA che. keTalIya dukAnonAM "senTara ' nAma hoya paraMtu te senTaramAM ja hoya athavA te ja senTara hoya evuM nathI. dukAnanuM nAma kinnara' hoya te paNa te kornaramAM hoya nahi. 'jalArAma pAna nara" nAmanI dukAna hoya, paraMtu tethI te kenaramAM che athavA te kernara ja che evuM hotuM nathI. - hamaNAM eka ropAniyuM TapAlamAM AvyuM. nAma hatuM vizva hindu TAImsa.' cAra pAnAMnA e pAniyAmAM vizvanI kaI vAta na hatI. samagra bhAratanI vAta paNa na hatI. hindu dharma ane hindu samAjanI paNa temAM khAsa koI vAta na hatI. eALakhANane lAbha laI, jAherakhabara meLavI ceDAM paisA ane prasiddhi meLavI levA sivAya bIjI ke gujAyeza e patramAM nahotI, ATalA nAnA patAkaDAne AkhA vizvanuM nAma ApavA pAchaLa che. Azaya haze e vicAra karIe te keTalAya gaMbhIra ane ramUjI tarka karI zakAya. ' duniyAnI ghaNI badhI bhASAomAM chApAMo ane sAmayika pragaTa thAya che. vakhatevakhata navAM navAM nAma astitvamAM Ave che, paraMtu te je kaMi sAmaTa batAve che te ja tenuM nAme pracalita bane che ane te lokajIbhe caDhI jAya che; nahiM te thoDA samayanI AvaradA bhogavI kALanA garbhamAM te vilIna thaI jAya che - zALAe leje, hospiTalo, dharmazALAo, hoTela, dharmAdA saMsthAo, dukAne, mArakeTo ke evA prakAranI bIjI saMthAonAM mAnene je nAme apAya che emAM paNa vakhate vakhata parivartana thayA kare che. dharmAdA saMsthAomAM jUnA datAenAM nAma, pheTA ke pUtaLAM jINuM thai jAya che ane navA dAtAonAM nAma, TA ke pUtaLAM prasthApita thaI jAya che. e badhAnuM AyuSya makAnanA AyuSya jeTaluM, saikA-be saikAthI vadhu samaya bhAgye ja rahetuM hoya che. - tAjamahAla, tubaminAra, rANakapura, delavADA, ajanTAilerA, zravaNabelagoDA vagere bhavya nAmAMkita prAcIna kRtio pitAnA nAmathI hajAreka varSathI vadhu samaya prasthApita rahI zake che; paraMtu evI kRtionI paNa AyuSya maryAdA hoya che. nadI, parvata, ke tArAonAM mahimAvaMta nAme jeTalA lAMbA samaya sudhI rahe eTalAM AvI kRtinAM nAma TakI zakatAM nathI. kudaratamAM cAre bAju jIrNatAnuM tattva satata kArya kare che ane aneka meTI maTI kRtio, AkRtio ke meTAM meTAM nAme kALanA yajJamAM homAI jAya che. , je saMsthA, sAmayika ke evI bIjI kaI pravRttinA pAyAmAM puNyazALI vyakitaonI ahaMkArarahita, niHsvArtha, savane kalyANanI zubha bhAvanA rahelI hoya che tevI pravRttinAM mULa UMDAM ane lAMbA samaya sudhI sajIva rahyA kare che. tevI puNyazALI vyakita te cAlI jAya che, paraMtu enI pravRttine piSaNa ApanArI navI saMniSTha, sevAbhAvI peDhIe samaye samaye temane maLatI rahe che. "What is there in a Name?" athavA "nAma tene nAza che!" jevI keTalIka ukitao lekapracalita che. nAmano mahimA nathI ema na kahI zakAya, paraMtu nAmamAM ja sarvasva AvI jAya che ema paNa na kahI zakAya. vastuta: nAma bahu sarasa, camatkRtibhareluM, AkarSaka hoya ke sAva sAmAnya hoyaH vyakita ke kRtinuM sAmarthya ja nAmane vadhu jIvaMta banAvI de che. mahAna vyakitae ke kRtio pitAnA asAmAnya saurabhabharyA, sAmarthyayukata kAryathI pitAnAM nAmane mahimA cAre bAju. parimalanI jema prasarAvI zake che. ' -ramaNalAla cI. zAha mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha, mudraka ane prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI 400 004. Te. naM. 350296 : mudraNasthAna : reDa prinTarsa, jagannAtha zaMkara zeTha reDa, giragAma, muMbaI - 400 004.