________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
તા. ૧૬-૧-૮૭ 'હે રાષિ, અહંકાર કરીશ નહીં. હજી કયા તને નાન પ્રાપ્ત સૌથી મોટી તપશ્ચર્યા એ સ્વયં જાગૃતિની છે. આને માટે કેવા થયું છે? જે સાચે જ્ઞાની જે હોય તે કાશીમાં જઈને કેવા પ્રયત્ન જરૂરી છે, તેને જવાબ કેશીકુમાર શ્રમણને ગુરુ, જુલાધર વૈશ્યને મળી આવ. એની પાસેથી તને જાણ થશે કે ગૌતમ સ્વામીએ આપેલો છે. કેશીકુમારે એકવાર પ્રશ્ન કર્યો. સાચે જ્ઞાની કાણુ કહેવાય, ઋષિને પારાવાર આશ્ચર્ય થયું. પિતે “તમે હજારો શત્રુઓ વચ્ચે રહે છે. તેઓ તમારા જમા મહાન તપવી અને એ સામાન્ય વેપારી પાસે જાય! પર હુમલો કરે છે. છતાં તમે કેવી રીતે વિજયી થાઓ છે? એની પાસેથી વળી શું જ્ઞાન મેળવવાનું હોય? પિતે કેવી
(ક્રમશ :) કરણ દાખવી, વર્ષો સુધી અડગ રહીને પક્ષીઓને કેવાં બચાવ્યાં! આમ છતાં જાજલિ ઋષિને થયું કે જરા તપાસ તે કરું
પૂજ્ય વિમલાતાઈ ઠકાર સાથે વાર્તાલાપ કે કાશીને તુલાધર વૈશ્ય કેવો છે !
સર ચીમનલાલ “કલાધર' . - ગ્રાણિ તે કાશીમાં ગયા. તુલાધર વૈશ્યની દુકાન શોધી .
સંધના ઉપક્રમે શુક્રવાર, તા. ૯-૧-'૮૭ના સાંજના ૫-૦૦ ઝાઢી. જોયું તે સાવ નાનકડી દુકાન અને બહાર ગ્રાહકોની ભીડ
વાગે પરમાનંદ કાપડિયા સભાગૃહમાં પૂ. વિમલાતાઈ હકાર એણે જાજલિ ઋષિને જોયા. ષિને તે એમ કે એમને આ
સાથે એક વાર્તાલાપ રાખવામાં આવ્યું હતું. સામાન્ય વેપારી ભારે આદર સત્કાર કરશે, પણ વેપારીએ તે કાર્યક્રમને પ્રારંભ શ્રી દમયંતીબહેનની પ્રાર્થનાથી થયે હતે. ગાષિને જોઇને કહ્યું.
કાર્યક્રમના સંયોજક શ્રી સુધભાઈ એમ. શાહે પૂ વિમલાતાઈને : 'આવે, બેસે. તમે જ જાજલિ બષિ કે?. જેમની જટામાં પરિચય આપ્યો હતો. સ ધના પ્રમુખ ડો. રમણલાલ ચી. શાહે “પીએ મળે બો તે ? એને સાચવવા તમે અડગ તપ
પૂ. વિમલાતાઈનું સ્વાગત કરતાં આનંદ વ્યકત કરતાં એમની કર્યું, અને તેને તમને ગવ' છે. પણ ડીવાર બાજુમાં બેસે.
લેકષ વિમુખ આપત્મિક સાધનાની પ્રશંસા કરી હતી.' આ ગ્રાહકોને પતાવીને પછી વાત કરીએ.’
પૂ. વિમલાતાઈએ આ પ્રસંગે બોલતાં જણાવ્યું હતું કે ઋષિ જાજલિ તે ઊંડા આશ્ચર્યમાં પડી ગયા. આ
પંજાબ અને અન્ય રાજ્યમાં ચાલી રહેલા હિંસાત્મક વેપારીને કયાંથી બધી ખબર પડી ગઈ ! નકકી, એ તે ખરું
દાવાનળને રોકવા આપણે સૌએ માનવ બિરાદરી ‘કે એ સાધનામાં મારાથી આગળ છે. પણ આ દુકાનદાર પાસે
સ્થાપિત કરવી જોઈએ. માનવ માત્ર ભાઈ ભાઈ છે. હિન્દુ શીખ કઈ સાધના હોય એમ તે જણાતું નથી, ગ્રાહકે આવે. કોઈ
કે હિન્દુ-મુસલમાનના લેહીને રંગ એક જ છે, જદે નથી. સારું કહે, તે કંઈ ઝગડો કરે, કાઇ થર્ડ સંભળાવી દે, પણ
આપણે શા માટે એક બીજાના લેહી તરસ્યા બન્યા છીએ ? -તુલાધર તો શાંતિથી બધાની વાત સાંભળે, કોઇની સામે કેધ કરે
એનાથી શું ફાયદો છે? કેમી ઉશ્કેરણી એક એવું ઝેર છે કે નહીં, કે કેઈની સામે રાગ-રોષ નહીં. જાતિ હોય કે
જે કાતિલ શાસ્ત્રો કરતાં પણ વધુ વિધાતક અસર કરે છે. આજના -અજાણ્યો, પિતાને હોય કે પારકે, પણ એક જ સરખે તેલ કરે.
સત્તાલુપ રાજકારણીઓ અને આપણું સ્વાથી નેતાઓએ સાંજ પડી. દુકાનને હિસાબ પૂરો કર્યો ત્યાં સુધીમાં તે
આ દેશની શાંત, રવસ્થ પ્રજાને કોમી હુતાશનમાં હેમવાનું
ભયંકર પાપ કર્યું છે. ઋષિને ગર્વ ગળી ગયા હતા. એમણે તુલાધરને પૂછ્યું, “મને
આજે પંજાબમાં જે હિંસાનું તાંડવ ચાલી રહ્યું છે તેને કોઈ ઉપદેશ આપશે
કાષ પણ હિસાબે એકવું જોઇએ. રાજીવ સરકાર જે રીતે કામ - તુલાધર વૈયે કહ્યું, “હું તે સામાન્ય દુકાનદાર
કરી રહી છે તેનાથી તો પરિસ્થિતિ ઊલટી વકરી રહી છે. "છું. આપના જેવો તપસ્વી નથી કે કઈ જ્ઞાની પંડિત નથી.
પંજાબ સરકારની બિનકાર્યક્ષમતા અને રાજીવ ગાંધીની નિષ્ક્રિય૫ણ એટલું જાણું છું કે જેમ ત્રાજવાને બે પલ્લા સમાન
તાએ હિંસાચારને વેગ આપે છે. આજે જયપ્રકાશ જેવા થાય તે સંતુલન સધાય છે એ જ રીતે મનના રાગ અને દ્વેષ, નેતાની જરૂર છે, જે દેશની અખંડિતતા અને ભાવનાત્મક છોધ અને પ્રેમ સમાન થાય તે હૃદયમાં એક સમતોલન સધાય એકતા માટે પ્રજાની ચેતનાને જાગૃત કરી શકે અને હિંસાના છે, અને હૃદય અહંકાર-શૂન્ય બની જાય છે.'
દાવાનળને ઠારી શકે. જ્યને જાણવાથી જ સ્વયં-જાગૃતિ | અનુભવ થશે. રાજીવ સરકાર બધું જ ખરાબ કામ કરે છે તેમ મારું વયને જાણવું એટલે હૃદયમાં પડેલા દોષ અને દુણાની ખોજ કહેવું નથી. કેટલુંક સારું પણ કામ કરે છે. પણ પંજાબ અને કરવી. માણસ આખી દુનિયા જએ છે, પરંતુ પિતાની જાતને અને શાહબાનુના પ્રકરણમાં મુસ્લીમ લેના પ્રશ્રને તેની નિબળતા જે નથી, કારણ કે જાતને જોતા કરે છે. આથી તે
છતી થાય છે
આજે બિહારમાં શું ચાલી રહ્યું છે? ગરીબી અને અજ્ઞાનતામાં દુખનું મૂળ કારણ શોધવાને બદલે એ પ્રારબ્ધને દેષ
સબડતા આ રાજ્યમાં કાયદો અને વ્યવસ્થાનું તંત્ર , જાણે આપે છે. પિતાની નબળાઈ છાવરવા માટે એ ઉપેક્ષા કે નિધને આશરો લે છે. એક સ્ત્રીને અરીસા પર ભારે ચીડ
રહ્યું જ નથી. ત્યાં વખતોવખત થતી હિસા-ખૂન-લૂટ વગેરેની કરતી કારણ કે એ માનતી કે અરીસા એવા હેય છે કે
બનતી ઘટનાઓ પરથી એમ જણાય છે. ત્યાં અમારા સાથી
મિત્રોએ શાંતિસેના ઊભી કરી છે. પંજાબ, ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્ય જે વ્યક્તિને કુરૂપ બતાવે ! એ પિતાની જાતને સાચી માનતી
પ્રદેશ વગેરે રાજ્યમાં “ઈન્સાની બિરાદરી’ નામથી શાંતિ રથાપવાના નામને એને અને ખેટ લાગતું. આ સ્ત્રી બુદ્ધિહીન લાગે,
અમારા પ્રયાસ છે. પરંતુ એવા બુદ્ધિહીને કંઇ ઓછા નથી ! માનવી પિતાની
આ દેશની અવદશામાં આપણે પણ ફાળે છે. આપણે જાતને જોવાને બદલે પિતાની આગવી “ઈમેજ” ટાવવાની
અન્યાયને મૂંગે મેઢે સહન કરવામાં નિમણુત છીએ. આપણી મથામણમાં પડે છે. એ “ઈમેજ” પર સહેજે પ્રહાર થવાની નિર્ભિકતા અને નીડરતાએ જાણે દેવટે લીધા છે. આ દેશમાં દહેશત હોય તે એ ભભૂકી ઉઠે છે "ઇમેજનું એઠું લઇને સજજોની નિષ્ક્રિયતા જાણે અભિશાપ બની રહી છે. દેશની
એ પિતાથી જતને છૂપાવ્યા કરે છે. આખી જિંદગી જાતને એ કમનસીબી છે. કાળગ્યા વિના જીવ્યા કરે છે. નવી ફેશનથી કે અવનવા નુસખા - ' કાર્યક્રમના અંતે સંધના મંત્રી શ્રી કે. પી. શાહે આભારઆથી પિતાની ‘ઈમેજને શણગારતે રહે છે. આમ જીવનની વિધિ કરી હતી.