________________
भगवती सूत्रे
१६८
खलु धरणो नागकुमारेन्द्रो नागकुमारराजो धरणायां राजधान्यां सुधर्मायां समागं धरणे सिंहासने त्रुटिकेन सार्द्धं दिव्यान् भोगभोगान् भुञ्जानो विहर्तुम् ? भगवानाह - हे आर्याः ! शेषं तदेव पूर्वोक्त चमरवलिदेव सर्वं बोध्यम्, केवलं नवर चमराद्यपेया धरणस्य विशेषस्तु धरणायां राजधान्यां धरणे सिंहासने इति वक्तव्यम्, तथाचोक्तमेव, एवं धरणस्य स्वकः - निजः परिवारो-वक्तव्यः, शेषं तदेव पूर्वोक्तरीत्यैवावसेयम्, धरणस्य स्वकः परिवारस्त्वेवम्- 'छर्दि सामाणियसाहसी, तायत्चीसाए वायत्तीसएहिं चउहिं लोगपालेर्दि, उहिं अग्गमद्दिमीहिं,
अव स्थविर पुनः पूछते हैं- 'पभू णं भंते ! धरणे लेतं तं चेव, नवर धरणाए रायहाणीए, धरणंसि सोहासणंसि, सओ परिवारो, सेसे तं 'चेच' हे भदन्त ! नागकुमारेन्द्र एवं नागकुमारराज धरण क्या धरण राजधानी में सुधर्मसिंहासन पर बैठकर अपने त्रुटिक के साथ ३६ हजार देवी परिवार के साथ दिव्य भोग भोगों को भोगने के लिये समर्थ है ? इसके उत्तर में प्रभु ने ऐसा कहा - हे र्यो ! इस विषय का उत्तर पूर्वोक्त मर और बलि के प्रकरण में क त उत्तर के जैसा जानना चाहिये | थोड़ा सा जो अन्तर उस कथन की अपेक्षा इस कथन में आता है वह राजधानी को लेकर ही आता है. चमरकी राजधानी चमरचचा है और बलिकी राजधानी पलिचंचा है - इस की राजधानी धरणा है। सिहामन भी इसका घरण है । वरणका निज परिवार इस प्रकार से कहा गया है- 'छर्हि सामाणियसाहस्सीहिं तात्तीमहि,
स्थविरोना प्रश्न -" पभूण' भते ! धरणे सेसं 'चेव, नवर धरणाए रायहाणीए, धरण सि सीइासणंसि, सओ परिवारो, सेसं तं चैव " हे भगवन् ! नागकुमारेन्द्र, નાગકુમારરાજ ધરણુ પાતાની ધરણા રાજધાનીની સુધર્માંસભામાં ધરણુ નામના ત્રિહાસન પર વિરાજમાન થઈને પોતાના ત્રુટિક સાથે (૩૬ હજાર દેવીએના પરિવારની સાથે ) દિવ્ય ભાગેાને ભાગવવાને સમર્થ છે ખગ્ન ?
મહાવીર પ્રભુના ઉત્તર હું આર્યાં! આ પ્રશ્નને ઉત્તર ચમર અને અલિના પ્રકરણમાં જે પ્રમાણે આપવામાં આવ્યે છે, તે પ્રમાણે ધરણના વિષયમાં પણ સમજવા. તેમાં રાજધાનીના નામના તથા સિહાસન નામના જ તફાવત છે. ચમરની રાજધાની ચમરચાં છે, ખલિની રાજધાની લિચચા છે અને ધરણની રાજધાની ધરણા છે. ધરના સિંહાસનનુ પશુ ધરણુ મ ાસન છે. ધરણના પરિવાર આ પ્રમાણે કહ્યો છે
નામ
"L
छह सामायिसाहस्सीहिं तायत्तीसएहि, चउहि लागपालेहि, छह अंगमहिसहि, सत्तहिं अणिएहि, सतहिं भणियाहिवईहि, चवीसाए आयरक्खदेवस । हस्सीहिं,
