Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रश्नव्याकरणसूत्रे अथाऽप्कायहिंसाकारणान्याह-'जलं च' इत्यादि ।
मूलम्- जलं च मज्जणय-पाण-भोयण-वत्थ धोवणसोयमाइएहिं ॥सू०१५॥
टीका-'मज्जणय' मज्जनकं स्नानं पाण' पानं 'भोयण' भोजनं 'वत्थधोचण' वस्त्रधावनं वस्त्रप्रक्षालनं 'सोय' शौचम् ‘आइएहिं' आदिभिः मज्जनाद्यनेक कारणैः 'जलं च' अकाय हिंसन्ति ।।मू०१५॥
अथाग्निकायहिंसाकारणान्याह–'पयण' इत्यादि ।
मूलम्-पयण-पयावण-जलण-जलावण-विदंसणेहि अगणिं ॥सू०१६॥
टीका-'पयण' पचनं-स्वयं, 'पयावण' पाचनमन्यैः 'जलणं' ज्वलनं स्वहस्तेन प्रदीपनम् , 'जलावण' ज्वालनम् अन्यैः, 'विदंसण' विदर्शन-प्रकाशकरणम् , एभिः कारणैः प्रयोजनैः 'अगणि' अग्नि हिंसन्ति ॥सू०१६॥ भूमिघर या तलघर, तंबू का नाम पट्टघर, अथवा मंडप है। चांदी सोने के बने हुए वर्तनों का नाम यहां भाजन एवं मिट्टी के बने हुए वर्तनों का नाम भांड है । उदूखल (ओखली) तथा मुसल आदि को यहां उपकरण से ग्रहण किया है ।सू० १४॥ ___ अब अप्काय की हिंसा करने के प्रयोजन को सूत्रकार स्पष्ट करते हैं 'जलं च मजण य' इत्यादि । ___टीकार्थ-( मज्जणय) स्नान, (पाण ) पान, (भोयण ) भोजन, (पत्थघोवण) वस्त्रप्रक्षालन, ( सोय) शौच, इत्यादि कारणों को लेकर (जलं च) अप्काय-जलकाय की हिंसा करते हैं ॥ सू०१५॥ ___ अब अग्निकाय की हिंसा करने के प्रयोजन को सूत्रकार कहते ઘરને ભૂમિઘર અથવા તલઘર અને તંબૂને પટઘર અથવા મંડપ કહે છે. ચાંદી સેનામાંથી બનાવેલ વાસણોને ભાજન અને માટીમાંથી બનાવેલાં વાસણોનેભાંડ કહે छ. माणियो तथा सामेल माहिने मी ५४२७४थी अड ४२४ छ ॥ सू.१४ ॥
હવે અપૂકાય (જળકાય)ની હિંસા કરવાના પ્રયજનને સૂત્રકાર સ્પષ્ટ કરે "जलं च मज्जण य” त्याहि.
--" मज्जणय" स्नान, " पाण " पान “भोयण" सान, "वत्थधोवण" सधौवा, “ सोया " शोय त्याहि ॥२॥ने सीधे अप्काय જળકાયની હિંસા થાય છે સૂ૦ ૧પ
હવે અગ્નિકાયની હિંસા કરવાના પ્રયજનોને સૂત્રકાર બતાવે છે –
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
