Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५७२
प्रश्रव्याकरणसूत्रे विश्रामस्थानम् । तथा-' दुहटियाणं च ओसहिवलं' दुःखस्थितानां च ओषधिबलम्-रोगग्रस्तानां प्राणिनां कृते थथौषधम् तथैव कर्मरोगग्रस्तानां कृतेऽहिंसौषधम् , तथा-' अडवीमज्झे च सत्थगमणं' अटवीमध्ये इव सार्थगमनम्-यथा-अटवीमध्ये सार्थेन सह गमनं सुखकरं भवति, तथैव मोक्षमार्गपस्थितानामहिंसा । किम धिकम् ? 'एत्तो' इतः एभ्यः पूर्वक्तिभ्योऽपि अहिंसा 'विसिट्टतरिया' विशिष्टतरिकाविशिष्टतरा । 'जा सा' या साअहिंसा 'पुढवी-जल-अगणि-मारुय-वणस्सइबीय-हरिय-जलचर-थलचर-खहयर-तस-थावर-सव्यभूय-खेमकरी' पृथिवीजलाग्नि मारुत-वनस्पति-चीज-हरित-जलचर-स्थलचर-खेचर.बस-स्थावरसर्वभूतक्षेमकरी। पृथिव्यादिषट्कायजीवानां कल्याणकारी वरीवर्ति दयाभगवती ॥सू-४।। अहिंसा ही एक परम औषधीरूप है। ( अडवोमज्झे वसत्थगमणं) जंगल के बीच में जिस प्रकार सार्थ-समुदाय के साथ चलना सुखप्रद होता है उसी प्रकार मोक्षमार्ग में प्रस्थित हुए मनुष्य को यह अहिंसा है अर्थात्-सार्थ का काम देती है। और अधिक क्या कहें- ( एत्तो) इस पूर्वोक्त उपमानों से भी (विसिट्टतरिया ) अहिंसा विशिष्टतर है। क्यों की ( जा सा अहिंसा) यह जो अहिंसा है वह ( पुढवी जलअगणि-मारुय-वणस्सइ-बीय-हरिय-जलचर-थलचर-खहयर तस-थावर सव्वभूयखेमकरी ) पृथिवी, जल, अग्नि, वायु, वनस्पति, बीज, हरित, जलचर, थलचर, खेचर, त्रस और स्थावर इन सब भूतों की-पृथिव्यादि छह काय के जीवों की-कल्याणकरी-रक्षा करने वाली है।
भावार्थ-इस अहिंसा भगवती के समक्ष संसार के सभी विशिष्ट जड़ पदार्थ तुच्छ हैं । क्यों कि उनसे जीवों की यथार्थरूप में रक्षा नहीं भाट अहिंसा १ मे भोट मोषध३५ छ. “ अडवीमज्झे वसत्थ गमण" सम જંગલની વચ્ચે સાર્થ-સમુદાયની સાથે જવાનું સુખકારી હોય છે તે જ પ્રમાણે મક્ષ માગે પ્રયાણ કરતા મનુષ્યને માટે અહિંસા સાથેની ગરજ સારે છે. १धारे शु. ४! ' एत्तो" पूर्व प्रथित अपमान। ४२तां पा "विसिद्रतरिया" मडिंसा मधित२ छ १२५ "जा सा अहिंसा ” 212 अडिसा छ ते " पुढवीजलअगणि-मारुय-वणस्सइ-बीय -हरिय-जलयर- खहयर - तस - थावर सव्वभूय- खेमकरी" पृथिवी, ove, मसि. वायु, वनस्पति, मी, हरित, જલચર, થલચર, ખચર, ત્રસ, અને સ્થાવર તે બધા ભૂતની પૃથિવ્યાદિ છે કાયનાં છાની કલ્યાણકારી–રક્ષા કરનારી છે.
ભાવાર્થઆ ભગવતી અહિંસાની આગળ સંસારના સઘળા વિશિષ્ટ જડ પદાર્થો તુચ્છ છે કારણ કે તેમનાથી યથાર્થ રીતે જીવોની રક્ષા થતી નથી જે
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર