Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 791
________________

सुदर्शिनी टीका अ० ३ सू०४ कोमुनिरदत्तादानादिवतमाराधयति ? ७३३ प्रवचनप्रभावकत्वेन तत्सादृश्याच्च । एवं च वैयावृत्त्यस्य - आचार्यादि स्थानभेदेन दशविधत्वकथनमविरुद्धम् ।
यत्तु - ' चेइयडे' इत्यस्य व्याख्यानम् - " चैत्यानि = जिनप्रतिमाः, एतासां योऽर्थः =प्रयोजनं यस्य स तथा, तत्र " इति टीकान्तरे लभ्यते तद्भ्रान्तिमूल, वैयावृत्त्यस्य जिन प्रतिमां प्रति विधानाभावात् । जिनप्रतिमाया अपि वैयावृत्य स्वीकारे व्याख्याप्रज्ञप्त्याद्यागमेषु वैया वृत्त्यस्य दशविधत्वमरूपणं विरुध्यतेतग्रहणेन वैयावृत्यस्यैकादशसंख्याऽति प्रसङ्गात् ।
1
अन्तर्भाव आचार्य में कर दिया जाता है । जिस प्रकार आचार्य प्रवचन के प्रभावक होते हैं उसी प्रकार से ये दोनों भी होते हैं, अतः उनके जैसे इन्हें प्रभावक होने से परस्पर में इनमें सदृशता आ जाती है यही बात प्रकट करने के लिये सूत्रकार ने इन दोनों का पाठ आचार्य के पास रखा है । इस तरह से विचार करने से वैयावृत्य के स्थान दस ही प्रकार के सिद्ध होते हैं, इसलिये इनके भेद से वैयावृत्य में दशविधत्वकथन विरुद्ध नहीं है ऐसा जानना चाहिये ।
तथा - जो "चेइयट्ठे " इस पदका व्याख्यान - " चैत्यानां अर्थः प्रयोजनम् यस्य सः चत्यार्थः " चैत्य जिन प्रतिमा है प्रयोजन जिसको ऐसा साधु " ऐसा कहते हैं - उनका यह व्याख्यान भ्रान्ति मूलक है । कारण जिन प्रतिमा के प्रति वैयावृत्य करने का विधान नहीं है। यदि यह विधान माना जावे तो फिर व्याख्याप्रज्ञप्ति आदि आगमों में जो वैयावृत्य के ये पूर्वोक्त दश भेद माने गये हैं उनमें विरोध आता है, क्यों ક્ષપક અને પ્રવર્તક છે. તેમના સમાવેશ આચાયમાં કરી દેવાય છે. જેમ આચાર્ય પ્રવચનના પ્રભાવક હાય છે તેમ તેઓ બંને પણ હોય છે, તથા તેમના જેવા તેઓ પ્રભાવક હાવાથી પરસ્પરમાં તે માબતની સમાનતા આવી જાય છે. એ જ વાત પ્રગટ કરવાને માટે સૂત્રકારે તે અનેનેા પાઠ આચાય સાથે કર્યો છે. આ રીતે વિચાર કરતાં વૈયાવૃત્યનાં દસ પ્રકારનાં જ સ્થાન સિદ્ધ થાય છે, તેથી તેમના ભેદને કરણે વૈયાવૃત્યમાં દશ વિધતાનું કથન વિરૂદ્ધ પડતું નથી એમ સમજવું જોઇએ.
तथा - ? " चेइयट्टे ” આ પદનું વ્યાખ્યાન चैत्यानां अर्थः प्रयोजनम् यस्य सः चत्यार्थः” चैत्य दिन प्रतिमां छे. तेनुं प्रयोग लेने छे मेवासाधु” એવું જે કહે છે. તેમનું તે કથન ભ્રાન્તિમૂલક છે. કારણ કે જિન પ્રતિમાનું વૈચાનૃત્ય કરવાનું વિધાન નથી. જો આ વિધાન માની લેવામા આવે તે વ્યાખ્યાપ્રાપ્તિ આદિ આગમામાં વૈચાવૃત્યનાં જે પૂર્વોક્ત દસ ભેદ ખતાન્યા છે
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર
66


Page Navigation
1 ... 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010