Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi

Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 737
________________

सुदर्शिनी टीका अ० २ सू० ३ सत्यस्वरूपनिरूपणम्
__वयणतियं लिंगतियं कालतियं तह परोक्खपच्चक्खे । उवणीयाइचउक्क अज्झत्थ चेव सोलसमं मे" |
छाया-वचनत्रिकं लिङ्गत्रिकं कालत्रिकं तथा परोक्ष-प्र-त्यक्षम् । उपनीतादि चतुष्कमध्यात्मं चैव षोडशम् ।। इति, तत्र-वचनम् = एकवचनं द्विवचन बहुवचनं च, यथा-'घटः घटौ घटाः ' ' भवति, भवतः भवन्ती' त्यादि । त्रिलिङ्गम्= स्त्रीपुंनपूंसकरूपम् , यथा--'प्रकृतिः आत्मा मनः' इत्यादि । कालत्रिकं भूतभविष्यद् वर्तमानरूपम् , यथा ' अभूद् , भविष्यति, भवति इति । तथा-परोक्षम्-भूतानद्यतनकालिकमिन्द्रियागोचरम्-यथा-ऋषभो बभूवे ' त्यादि । प्रत्यक्षम्-वर्तमा" वयणतियं३ लिंगतियं६ कालतियं९ तहपरोक्ख १० पच्चक्खं ११ ।
उवणीयाइ चउक्कं १५, अज्झत्थं चेव सोलसमम् ॥१॥" एकवचन, द्विवचन और बहुवचन ३। पुंल्लिंग, स्त्रीलिंग और नपुंसकलिंग ६। भूतकाल, भविष्यत्काल और वर्तमानकाल ९ इस प्रकार ये सब वचन के वचन. लिङ्ग और काल तीन तीन होते हैं, इस तरह वचन के ये नौ भेद हो जाते हैं ९ । 'घटः, घटो, घटाः' ये घट शब्द के एकवचन, द्विवचन और बहुवचन है ३। इसी तरह " भवति भवतः भवन्ति " इनमें भी जानना चाहिये ३। 'प्रकृतिः, आत्मा, मनः, ये शब्द के तीन लिङ्ग हैं, प्रकृतिः स्त्रीलिङ्ग, और मनः, यह नपुंसकलिङ्ग है ६। अभूत् , भविष्यति भवति ये तीन काल हैं 'अभूत् यह भूत काल है, 'भविष्यति' यह भविष्यत् काल है और ' भवति' यह वर्तमान काल है ९ । भूतकालीन एवं अनद्यतनकालीन वचन इन्द्रिय के अगोचर होता " वयणतियं ३ लिंगतियं ६ कालतियं ९ तह परोक्ख १० पच्चक्ख ११ ।
उवाणीयाइचउर्ल १५ अज्झत्थं चेव सोलसमं ॥ १ ॥"
એકવચન, દ્વિવચન અને બહુવચન ૩, પુલિગ, સ્ત્રીલિંગ અને નપુંસકલિંગ ૬, ભૂતકાળ, ભવિષ્યકાળ અને વર્તમાનકાળ ૯, આ રીતે તે બધા વચનના પ્રકારે, લિંગ (જાતિ) અને કાળ ત્રણ ત્રણ હોય છે. આ રીતે વચनना ते नव मेह थाय छ; “घटः, घटौ, घटाः ते 'घट' शहना से क्यन, द्विवयन. मने माइवयन छ उ मे प्रमाणे “ भवति भवतः भवन्ति " से ३पोमां पण सभावानुं छे 3, “प्रकृतिः आत्मा मनः " ते त्राणे ही नही જાતિ( લિંગ) ના શબ્દો છે. પ્રકૃતિ સીલિંગ છે આત્મા પુલિંગ છે અને મનઃ નપુંસકલિ ગ છે ૬, વર્તમાન, ભૂત અને ભવિષ્ય એ ત્રણ કાળ છે “કभत" ते भूता छ, “भविष्यति" ते भविष्य छ भने " भवति" ते વર્તમાનકાળ છે ૯, ભૂતકાલીક અને ભવિષ્યકાલીન વચને ઇન્દ્રિયને અગોચર
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર


Page Navigation
1 ... 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010