Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुदर्शिनी टीका अ. १ सू० ३ तिर्यग्गतिदुःखनिरूपणम्
१३१
खचराणां परस्परं विहिंसनस्य = अनेकप्रकारवधस्य प्रपञ्चो = विस्तारो यस्यां सा तां तथा, सम्भूतां तिर्यग्योनिं गच्छन्तीति पूर्वेण सम्बन्धः ।। सू० ३७ ॥ अथ तिर्यग्गति दुःखं वर्णयन्नाह - ' इमं च ' इत्यादि ।
=
मूलम् - इमं च जगपागडं वरागा दुक्खं पावेंति दीहकालं । किं ते ? सीउण्ह - तण्हा खुह-वेयण - अप्पईयार - अडविजम्मण - णिच्चभउत्विग्गवास - जग्गण - वह - बंधण-ताडणंकण निवायण-अट्ठि भंजण-नासा - भेय - प्पहार-दमण- छविच्छयण अभिओगपावण-कसंकुसारनिवाय दमणाणि वाहणाणि य॥ सू०३८ ॥ टीका - ' इमं च ' इदं च = अनुपदवक्ष्यमाणं ' जगपागडं ' जगत्मकटं सकललोकप्रत्यक्षं, दुःखम् = अशातवेदनीय - लक्षणं ' दीहकालं ' दीर्घकालम् = असंख्यात कालपर्यन्तं ' पावेंति ' प्राप्नुवन्ति, ' किं ते ' कानि तानि दुःखानि ?, तदाह – ' सीउन्ह' इत्यादि - ' सीउण्हतण्हाखुहवेयण' शीतोष्ण तृष्णा क्षुधा वेदना = शीतोष्ण तृष्णा क्षुधाजनित दुःखं, तथा 'अप्पईयारअड बिजम्मण ' जिस में परस्पर जलचर, स्थलचर और खेंचरों के विविध प्रकार के वध का प्रपश्च- विस्तार है, ऐसी तिर्यञ्चयोनि को प्राप्त करते हैं |सू० ३७ ॥ अब सूत्रकार तिर्यचगतिके दुःखों का वर्णन करते हैं- 'इमंचजगपागड' इत्या.
=
-
टीकार्थ - ( इमं च जगपागडं ) ( इमं) अनुपद वक्ष्यमाण यह (जगपागड) सकल लोकों के प्रत्यक्ष ऐसे ( दुक्खं ) दुःख को ( वरागा ) वे तिथंच - गति के जीव ( दीहकालं ) अनंतकालपर्यन्त ( पावेंति ) भोगते हैं ( किं ते) वे दुःखों के प्रकार कौन २ से हैं ? सो कहते हैं - उस गति में दुःखों के ये २ प्रकार हैं - ( सीउन्ह ) शीत-जनित दुःख, उष्णजनित दु:ख, ( तहा ) पिपासाजनितदुःख और ( खुह ) क्षुधाजनितदुःख, तथा
ચર, અને નભચરાનાં વિવિધ પ્રકારના વધના પ્રપંચ-વિસ્તાર છે. એવી તિય ચ योनिने तेथे प्राप्त उरे छे ॥ सू ३७॥
हवे सूत्रार तिर्यथ गतिना दुःषोनुं वार्जुन रे छे. "इमं च जगपागड" इत्याहि. टीअर्थ " - इमं च जगपागड " "इमं” नीचे प्रमाणेनां “जगपागड " सघणा सोनी नभरे पड़े तेवां " दुक्खं " दुःजो "बरागा " ते मियाश तियष्य गतिना भवे। " दीहकालं " मन ताण सुधी " पावेंति ' लोगवे छे. “किं ते १', તે દુઃખાના પ્રકાર કયા કયા છે ? સૂત્રકાર તેને જવાબ આપતાં કહે છે. તે गतिमां नीचे प्रमाणे दुःजो होय छे " सीउन्ह " शीत भनित हुःम, उष्णुतन्हा " पिपासाननित दुःख भने "
તાજનિત દુઃખ
"(
खुह " क्षुधाभनित
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર