Book Title: Agam 10 Ang 10 Prashna Vyakaran Sutra Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५१४
प्रश्नव्याकरणसूत्रे वाक्यालङ्कारे, उपर्युक्तं त्रिशद्विधं परिग्रहं 'ममायति' ममायन्ते परिग्रहममत्वं कुर्वन्ति, ममत्वं कुर्वन्तीत्याह - लोभघत्था' लोभग्रस्ताः, के के च ते ? इत्याह-'भवणवरविमाणवासिणो' भवनवरविमानवासिनः= भवन ' इत्यत्र ' वासिनः' इत्यस्य सम्बन्धाद् भवनवासिनः भवनपतयः, अत आरभ्य यावद् वरविमानवासिनः अनुत्तरविमानवासिनः, भवनपतिवानव्यन्तर - ज्योतिष्कवैमानिकाश्चतुर्विधा अपि देवा इत्यर्थः, कीदृशास्ते ? इत्याह-' परिग्गहरुई '
अब सूत्रकार जिस प्रकार से जो जीव इस परिग्रह को करते हैं उनका कथन करते हैं-' तं च पुण' इत्यादि ।
टीकार्थ-(तंच पुण परिग्गहं लोभघत्था ममायंति ) इस उपर्युक्त तीस प्रकार के नाम वाले परिग्रह में लोभ से ग्रस्त हुए जीव ममत्व करते हैं। वे जीव कौन २ से हैं ? सूत्रकार अब इस बात को प्रदर्शित करते हैं-(भवणवरविमाणवासिणो) भवनवासी देव, वानव्यन्तरदेव, ज्योतिष्कदेव और वैमानिक देव ये चारों प्रकार के देव परिग्रह में ममत्व करते हैं-अर्थात्-परिग्रह प्राप्त करके भी इन्हें संतोष नहीं होता है। (भवणवरविमाणवासिणो) यहां पर इस पद से भवनवासी और वरविमानवासी ऐसा शाब्दबोध होता है । भवनवासी शब्द से असुरकुमार आदि देव तथा वरविमानवासी शब्द से अनुत्तरविमानवासी देव अभिहित हुए हैं। इस तरह देवों के इन दो निकायों का वर्णनकथन-आने से इनके बीच के वानव्यन्तर और ज्योतिष्क इन दो
હવે સૂત્રકાર એ પ્રગટ કરે છે કે કયા જીવ કઈ રીતે પરિગ્રહ કરે -" तं च पुण ” छत्यादि.
साथ-"त च पुण परिगाहलोभघत्था ममायंति" ५२ ४उस श्रीस नाम વાળા પરિગ્રહમાં લેભને વશ થયેલ છે મમત્વ કરે છે. તે જ કયા કયા
१ वे सूत्र४२ ते शव छ. “ भवणवरविभाणवासिणो " भवनवासी દેવ, વાનવ્યન્તર દેવ, જયેતિષ્ક દેવ, અને વમાનિક દેવ, એ ચારે પ્રકારના દેવ પરિગ્રહમાં મમત્વ કરે છે–એટલે કે પરિગ્રહમાં પ્રાપ્ત કરવા છતાં પણ तभने सतोष थत नथी. “ भवणवरविमाणवासिणो " मी ! ५४थी लq. નવાસી અને ઉત્તમ વિમાનવાસી એવો અર્થ સમજાય છે. ભવનવાસી’ શબ્દથી અસુરકુમાર દેવ આદિ તથા “ઉત્તમવિમાનવાસી” શબ્દથી અનુત્તર વિમાનવાસી દેવ ગ્રહણ થાય છે. આ પ્રમાણે દેના તે બે નિકાયનું (પ્રકારનું) વર્ણન આવવાથી તેમની વચ્ચેના વાનવ્યન્તર અને તિષ્ક એ બે નિકા (જાતે)
શ્રી પ્રશ્ન વ્યાકરણ સૂત્ર