Book Title: Navtattva Vivechan
Author(s): Narvahanvijay
Publisher: Narvahanvijay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009184/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navatatva vivecana muni zrI naravAhanavijayajI zrI tIrthaMkara paramAtmAonA AtmAone chelle bhave kevalajJAnanI prApti thAya che te vakhate jJAnathI gatamAM rahelA saghaLA padArthone jevA svarUpe rahelA hoya che tevA svarUpe jue che. te padArthonuM jJAna gatanA jIvone thAya te hetuthI zrI gaNadhara bhagavaMtonA AtmAo tyAM hAjara thatAM pahelI dezanA te jIvone uddezIne Ape che. te dezanAne sAMbhaLIne te AtmAo saMyamano svIkAra kare che ane svIkAra karyA bAda zrI tIrthaMkara paramAtmAonI pAsethI tatva jANavA mATe traNavAra prazno pUche che tenA javAbamAM tIrthakaranA AtmAo javAba Ape che. te jvAbathI jagatamAM rahelA padArthonuM jJAna kSayopazama bhAve zrI gaNadhara paramAtmAonA AtmAmAM pedA thAya che te jJAna yathArtha che eTale jevA svarUpe mAre jagatanA jIvone ApavuM che te rIte pedA thayeluM che ema jANI te gaNadharanA AtmAone te jJAna temanI pAse je jIvo Ave temane ApavA mATenI anujJA Ape che te gaNadhara padanI sthApanA kahevAya che. A pedA thayelA jJAnathI gatamAM jeTalA padArtho rahelA che tenA nava vibhAga karI te padArthonuM jJAna gatanA jIvonA aMtaramAM thAya te pramANe nirUpaNa kare che te navatatva rUpe kahevAya che. A tatvonuM jJAna gaNadhara bhagavaMtoe potAnA ziSya-praziSyAdione maukhika rIte ApyuM A rIte maukhika rUpe ghaNAM varSo sudhI paripATI cAlI. jyAre jIvono jJAnano kSayopazama ocho thavA mAMDyo, bala ghaTavA mAMDyuM, eTale lekhana rUpe zarU thayuM ane pustaka rUpe A padArtho lakhAyA temAMthI paNa jyAre e lakhANa paNa samajavA ane jANavA mATe kaThaNa paDavA mAMDyuM eTale mahApurUSoe bhAvinA jIvonA upakAra mATe prakaraNonI racanA karI temAMnuM A eka navatatva prakaraNa che ke je mahApurUSe A racela che temanA nAmano ullekha maLato nathI. e racelA prakaraNone mahApurUSoe prANanA bhoge sAcavIne ApaNA sudhI pahoMcADyuM che ke je ApaNane jANavA sAMbhaLavA ane samajavA male che. bIjA keTalAka graMthone viSe A navatatvono sAtatatvomAM samAveza karIne paNa varNana karelA rUpe maLe che ke je navatatvomAMthI puNya ane pApa A be tatvo Azrava tatvamAM dAkhala karIne sAta tatvo kare che ane te rUpe nirUpaNa paNa thai zake che te sAtanA nAmo- jIva-ajIva-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha ane mokSa. keTalAka AcAryoe e navatatvonAM pAMca bheda pADIne pAMca tatva rUpe nirUpaNa paNa karela che temAM puNya ane pApane AzravamAM dAkhala karela che tathA saMvara ane nirjarAne mokSamAM dAkhala karavAthI pAMca tatvo rUpe paNa nirUpaNa thai zake che. jIva-ajIva-Azrava-baMdha ane mokSa. keTalAka AcAryoe e navatatvonA TuMkAmAM varNana karatAM be prakAra paNa pADelA che ke je be bhedamAM badhAno samAveza karela che. temAM saMvara-nirjarA ane mokSane jIvatatvamAM tathA puNya-pApa-Azrava ane Page 1 of 325 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhane ajIvatatvamAM samAveza karela che Ama jIva ane ajIva be bhedarUpe paNa nirUpaNa karela che. A rIte judA judA AcAryoe judA judA graMthomAM AvI rIte je varNana karela che te jovA maLI zake che. nave tatvonAM uttara bhedo 276 thAya che. jIva tatvanA-14, ajIvatatva-14, puNyatatva-42, pApatatva-82, Azravatatva-42, saMvaratatva-57, nirjarAtatva-12, baMdhatatva-4 ane mokSa tatva-9 A rIte 276 bhedo thAya che. tatvanI vyAkhyA- tat eTale te-te prakAre athavA tevA tevA prakAre eTale zuM ? jevA jevA prakAre kevalajJAnI bhagavaMtoe potAnA jJAnathI padArthone joyA che tevA tevA prakAre vizeSe karIne eTale te padArthone vizeSe karIne jANavA, bodha karavo te tatva hevAya che. A navatatvonAM traNa vibhAga karAya che. 1 zeya- eTale jANavA lAyaka rUpe. 2 heya- eTale choDavA lAyaka rUpe ane 3 upAdeya- eTale grahaNa karavA lAyaka rUpe. temAM zeya eTale jANavA lAyaka rUpe be tatvo gaNAya che. 1 jIva ane 2 ajIva. heya rUpe cAra tatvo gaNAya che puNya-pApa-Azrava ane baMdha. upodaya rUpe traNa tatvo gaNAya che. saMvara-nirjarA ane mokSa. jIva ane ajIva A be tatvomAM choDavA lAyaka ke grahaNa karavA lAyaka koI che nahi eTale jANavA lAyaka kahAA che. ahIM saMsArI jIvonI vivalA hovAthI jagatamAM anAdikALathI jIvo eka sthAnethI bIjA sthAne paribhramaNa karyA ja kare che. je jIvabhedanA sthAnamAM jeTalo kALa rahevAno niyata karelo hoya teTalo kALa pUrNa thAya eTale jIva bIjA jIvabhedamAM jAya che tyAMno kALa pUrNa thatAM jIva bhedamAM jAya che ema anAdi kALathI jIvo eka bIjA jIvonA bhedone viSe paribhramaNa karyA ja kare che. A paribhramaNa zenAthI ? zA kAraNathI thAya che te jIva jema jema jANato thAya tema tema jenAthI potAnuM paribhramaNa thai raheluM che te kAraNane jANIne zakaya eTaluM kAraNane dUra karavA mATe prayatna karato jAya e mATe jIvatatva jANavA lAyaka kahe che. sUkSma jIvo sUkSmarUpe paribhramaNa karyA kare to asaMkhyAta pugala parAvartakALa sudhI bhamyA kare che ane bAdara jIvo bAdara rUpe paribhramaNa karyA kare to asaMkhyAtA kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. sUkSma rUpe ekabhava ane bAdara rUpe ekabhava ema paribhramaNa karyA kare to anaMtA kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. be indriya-te indriya ane caherIndriya jIvomAM beindriya, beindriya rUpe paribhramaNa karyA kare to saMkhyAtA bhavo athavA asaMkhyAtA bhavo sudhI pharyA kare che. tevI ja rIte te indriya, teindriya rUpe paribhramaNa karyA kare to saMkhyAtA bhavo athavA asaMkhyAtA bhavo sudhI paribhramaNa karyA kare che. evI ja rIte caurIndriya jIvo caurIndriya rUpe paribhramaNa karyA kare to saMkhyAtA bhavo athavA asaMkhyAtA bhavo rUpe paribhramaNa karyA kare che paNa beindriya jIvo-te indriya rUpe ke caurIndriya rUpe paribhramaNa karyA kare to eka hajAra sAgaropama kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. teindriya jIvo beindriya Adi rUpe pAchA teindriya rUpe ema vAraMvAra paribhramaNa karyA kare to eka Page 2 of 325 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra sAgaropama kALasudhI paribhramaNa karyA kare che. caherIndriya jIvo viklendriya rUpe nma maraNa karatAM karatAM paribhramaNa karyA kare to eka hajAra sAgaropama kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. A paribhramaNano kALa utkRSTa jANavo. jaghanyathI ekamava rUpe paNa hoi zake che eTaleke viklendriyapaNAmAM koipaNa ekamAM jAya ane thoDA kALamAM pAcho manuSya rUpe te tiryaMca paMcendriya bahAra paNa AvI jAya. - asannI paMcendriya rUpe eTale eka bhava tiryaMcano ane eka bhava manuSyano ema karatAM karatAM eka hajAra sAgaropama kALa sudhI paNa bhamyA kare che. sannI sannI rUpe paNa, jo paribhramaNa karyA kare eTaleke tiryaMca ane nArakI athavA tiryaMca ane deva athavA manuSyane nArakI athavA manuSyane deva tathA tiryaMca ane manuSya rUpe athavA manuSya ane tiryaMca rUpe paribhramaNa kare to eka hajAra sAgaropama kALa sudhI paribhramaNa karyA kare che. eka hajAra sAgaropama kALamAM jIva mokSe na jAya to eka bhava beindriyano karI tiryaMca ke manuSya thai pAcho eka hajAra sAgaropama kALa sudhI paribhramaNa kare che teTalA kALamAM mokSe na jAya to be hajAra sAgaropama kALapUrNa thAya eTale jIva ekendriyamAM avazya jAya che. ekendriyamAM gayA pachI jo adhika kALa jIva rahe to asaMkhyAta kALa athavA anaMta kALa sudhI paNa rahI zake che. A rIte jIvonI rakhaDapaTTInuM jJAna athavA paribhramaNanAM jJAnano jANakArI jIvonA bhedane jANavAthI maLe che. AthI A je jIvonA bheda hevAze te vAstavika rItie ApaNA potAnuM sthAna che te choDIne choDIne ApaNe AvelA chIe. pAchuM pharIthI prApta karIe chIe. kALapUrNa thaye te sthAna choDIe chIe. ema anaMtA kALathI e pravRtti karyA ja karIe chIe ema A bhedonA jJAnathI A rIte jANakArI malatI jAya che. tevIja rIte ajIva tatvanA bhedone jANavAthI kyAM kyAM kayA kayA kSetromAM pharIe chIe keTalo keTalo kALa kyA kSetromAM rahIe chIe eTale sthira rUpe rahIe chIe pAchA cAlIe pAchA sthira rahIe ema cAlyA ja kare che. temAM jyAM jyAM je je kSetromAM jagyA male che te te kSetromAM ekvAra-anekvAra ke anaMtIvAra rahA karIe chIe temaja e kSetrone viSe sthira rahevAmAM, tyAMthI cAlavAmAM tathA gyA ApavAmAM jema padArtho kAma kare che evI ja rItie te paribhramaNa karavAmAM AtmAnI sAthe ja karma pudagalono saMyoga karelo che temAM samaye samaye parivartana karatAM temAM rAgAdi pariNAmo karatAM karatAM paribhramaNa karyA karIe chIe mATe paribhramaNano aMta Avato nathI e aMta lAvavA mATe rAgavALA pudagalomAM rAga thavA na devo ane dveSa thAya tevA pudagalomAM veSa thavA na devo evI sthiti pedA thavA mAMDe toja paribhramaNa ochuM thatAM thatAM saMpUrNa paribhramaNa aTakI zake. A jJAna ajIvatatvanA bhedone jANavAthI pedA thAya che mATe A be tatvone jJAnI bhagavaMtoe jANavA lAyaka rUpe kahelA che. gatamAM grahaNa yogya vargaNAonA je pudagalo hoya che temAM chellI grahaNa yogya vargaNA kArpaNa vargaNA rUpe pudagalo hoya che te ajIva che tene samaye samaye jIva grahaNa karIne AtmAnI sAthe dUdha ane pANInI jema ekameka kare che te karma kahevAya che. e karmanA saMyoganA kAraNe jIva potAnI zakitathI svataMtra rUpe kArya karI zakato nathI AthI karmanA udayanA kAraNe jIvo para padArthamAM rAgAdi pariNAma karato karato potAno saMsAra vadhArI paribhramaNa karI rahelo hoya che. A jANakArI jema jema jIva ane ajIva tatvone jANato tenI vicAraNA karato jAya tema pedA thAya che AthI A be tatvo jANavA lAyaka kahelA che. heya-choDavA lAyaka. padArthonuM sAmAnya varNana. choDavA lAyaka zAthI? heya padArthomAM pUNya-pApa Azrava ane baMdha A cAra tatvo Ave che. sAmAnya rIte Atmika Page 3 of 325 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNo pedA karavAmAM je puNyanI sAmagrI hoya che te puNyanI sAmagrI puNyAnubaMdhI puNyavALI gaNAya che ane te sAmagrInA udayakALamAM jIvane vairAgya bhAva jaLahaLato rahe che eTale puNyathI maLelI sAmagrImAM lInatA pedA karAvatuM nathI ATalA puratIja e sAmagrI upAdeya kahevAya che. ane aMte e sAmagrI mokSa jatAM paNa choDavI ja paDe che bAkInI puNyanA udayathI maLelI sAmagrI vairAgya bhAva pedA karAvavAmAM sahAyabhUta thatI nathI temaja lInatA pedA karAvyA vagara rahetI nathI mATe ta sAmagrIne heya eTale choDavA lAyaka kahela che. AthI puNyatatva choDavA lAyaka kahevAya che. pApa tatva choDavA lAyaka eTalA mATe che ke sAmAnya rIte gatamAM rahelA saghaLA jIvomAMthI koi jIvane du:kha eTale azubha athavA kharAba pasaMda hotu nathI sau sukhane ja icche che AthI du:kha ApanAra azubha bhedo je pAparUpe kahevAya che te choDavA lAyaka che. Azrava tatva-AtmAne viSe kArmaNa vargaNAnA pagalo AvI rmarUpe pariNamAvavAnuM kAma kare che mATe tenAthI karmane AvavAnuM dvAra gaNAya che AthI jIva jeTalo karmathI chUTe evo prayatna karavAno hovA chatAM karmanuM AvavuM bane che mATe heya gaNAya che. baMdha tatva-AtmAnI sAthe kArmaNa vargaNAnA pudgalo grahaNa karI dUdha ane pANInI jema eka meka karAve che mATe te heya gaNAya che. A kAraNothI A cAra tatvo heya gaNAya che upAdeya tatvonuM varNana. upAdeya eTale grahaNa karavA lAyaka rUpe traNa tatvo gaNAya che. saMvara-nirA ane mokSa. saMvara eTale AvatA karmonuM rokANa karavuM te gaNAya cheAthI karma rahita AtmAne banAvavAno hovAthI AvatAM karmonuM rokANa jeTaluM thatuM jAya, ke jenA kAraNe AtmA karmathI alago thato jAya mATe te upAdeya rUpe tatva gaNAya che. nirjarA eTale AtmAmAM junA karmo ja AvelA che teno nAza karavo, eTale atyAra sudhImAM AtmAe keTalAya bhavomAM pharI pharIne AtmAnI sAthe karmano samudAya ekaTho karelo che teno je nAza karavo te nAza tyAre ja thAya ke pahelA AvatA karmonuM rokANa thAya pachI pUrANA karmono nAza thAya (thai zake che) tyAre ja AtmA potAnA zudhdha svarUpavALo banI zake che. A kriyA paNa karmonA nAza mATe upayogI hovAthI upAdeya gaNAya che. AvatA karmonuM saMpUrNa rokANa caudamA guNasthAnake% thAya che mATe saMpUrNa saMvara cAritranI prApti jIvane caudamA guNasthAnake thAya che evI ja rIte teramAM guNasthAnakamAM jIva yogano nirodha karIne caudamA guNasthAnake ayogI bane che tyAM AvatAM karmonuM saMpUrNa rokANa thayeluM hovAthI junA rahelA karmono tyAM ja nAza thAya che mATe saMpUrNa nirjarAtatva (cAritra) tyAMja prApta thAya che. mokSadva. jIvanI saMpUrNa karma rahita avasthA te mokSa kahevAya che. A avasthA grahaNa karavA lAyaka hovAthI tathA A avasthA caudamA guNasthAnake cAra aghAtI karmo, vedanIya-AyuSya-nAma ane gotrano nAza thAya tyAre jIva sakala karmothI rahita bane che te mokSa kahevAya che. ekvAra sala karmothI rahita thayA pachI jIva karma yukata banato nathI mATe te grahaNa karavA lAyaka che AthI upAdeya gaNAya che. navatatvonA bIjI rIte be prakAro kahyA che. (1) rUpI rUpe (2) arUpI rUpe. Page 4 of 325 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpI eTale je padArthone viSe varNa-gaMdha-rasa ane sparza rahelA hoya te rUpI padArtho kahevAya che arthAt je padArtho rUpavALA hoya te rUpI kahevAya che A padArthomAM jIva-ajIva-puNya-pApa-Azrava ane baMdha ema cha tatvo no samAveza thAya che. A jagatamAM ApaNe je kaMi dekhIe chIe, joie chIe te rUpI padArthone ja dekhI zakIe chIe te rUpI padArtho kyAM cetanA yukata eTale sacetana hoya eTale ke jIvavAnA hoya che ane kyAM acetana eTale jaDa arthAt jIva vagaranA acitta rUpe padArtho hoya che. Aja rUpI padArthone viSe gatanA jIvo rAgAdi pariNAma karI mArA tArA paNAnI budhdhi pedA karIne jIvo potAno janma maraNa rUpa bAhA saMsAra vadhArI rahelA che. anAdikALathI jIva A rUpI padArthanA saMyogavALo hovAthI potAnuM mULa svarUpa zuM che ane atyAre huM kyAM svarUpa vALo chuM eno vicAra sarakho paNa karavA taiyAra nathI ane rUpI padArthanI parataMtratAnA kAraNe vibhAva dazAthI je je svarUpo pedA karato jAya che tene ja potAnA mULabhUta svarUpo mAnato jAya che. A dazAnA pariNAmothI AtmA bAhA saMsAra ke je janma maraNa rUpa che temAM paribhramaNa karI rahelo hoya che. e paribhramaNathI chUTavA mATe ja jJAnI bhagavaMtoe manuSya janmane uttama kahAo che. arthAt vakhANyo che. jo A janmamAM deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA A rUpI padArthonA vaLagADathI chUTavA mATe karavAmAM Ave to, eTale rAgAdi pariNAma ochA thavA mAMDe toja rUpInA saMsargathI jaldI chUTI zakAya. jIvanA cauda bhedo, saMsArInA bheda rUpe hovAthI, saMsArI jIvo anAdi karmanA saMyogavALA hovAthI, ahIM rUpI tarIke gaNela che. bAkI karma rahita AtmAnuM mULa svarUpa to arUpI rUpe raheluM che chatAM ahIM rUpI tarIke gaNela che. ajIva tatvanA cauda bhedomAM daza bhedo arUpI rUpa che ane bAkInA cAra bhedo pudagalanA rUpI rUpe hoya che mATe ahIM rUpImAM cAra bhedanI apekSAe gaNela che. puNyatatva karmanA pugalomAM zubha pudgalo rUpe rahelA hovAthI rUpI rUpe hoya che. - pApatatva-pApa rUpe baMdhAyelA karmanA pugalo azubha rUpe rahelA hovAthI te paNa rUpI rUpe gaNAya che. Azrava dva karmanA pudagalone AtmAmAM lAvanAra hovAthI te karmanA pudagalone nAza karavAnA hovAthI te rUpI rUpe gaNAya che. baMdha AtmA arUpI che te arUpI AtmAnI sAthe rUpI karmano baMdha thai AtmAne rUpArUpI banAve che. mATe te rUpIno saMyoga te rUpI gaNAya che. arUpI padArthonuM varNana arUpI padArthomAM cAra tatvo Ave che. ajIva-saMvara-nirjarA ane mokSa tatva. ajIva tatvamAM dharmAstikAya-adharmAstikAya-AkAzAstikAya ane kAladravya arUpI hoya che. je padArthomAM varNa-gaMdha-rasa ane sparza hotA nathI te padArtho arUpI kahevAya che. A arUpI padArthone utkRSTa zrutajJAnI eTaleke caudapUrvIo- avadhijJAnIo mana:paryava Page 5 of 325 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIo joi zaktA nathI paNa mAtra kevalajJAnI bhagavaMto ja joI zake che. imarankAya. eka ja dravya che. cauda rAjaloknI AkRtinI jema AkAra rUpe raheluM dravya che ane jIva tathA pudagalone lokane viSe gati karavAmAM sahAyabhUta thAya che. eka sthAnethI bIjA sthAne jIvone vAmA tathA pudagalone javAmAM sahAya karanAra A dravya hoya che. sahAya kare che ane jIva tathA pudagala eka sthAnethI bIjA sthAne jatAM joie chIe anubhavIe chIe mATe jaNAya che paNa te dravya joi zakAtuM nathI. adhamanikAya A dravya paNa lokanI AkRti rUpe gatamAM eka AkhuM dravya che arUpI rUpe che. A dravya jIva ane pudagalane lokane viSe sthira rahevAmAM sahAyabhUta thAya che. ApaNe paNa eka sthAnethI bIjA sthAne jema jai zakIe chIe ane jyAM ubhA rahevuM hoya-besavuM hoya tyAM ubhA rahI zakIe ke besI zakIe chIe te A dravyanI sahAyathI thAya che. jema AgaLanA kALamAM dezI naLIyAvALA makAno hatA temAMthI sUryanA kiraNono prakAza gharamAM paDe to eka sarakhI lIMTInI jema prakAza paDato dekhAya temAM dhArI dhArIne jotAM pudagalonI eka goThavAyelI zera dekhAya temAM keTalAka pudagalo cAle, keTalAka ubhA rahe. cAlatA pudagalo thoDuM cAlI ubhA rahe ubhA rahelA yugalo thoDIvAra ubhA rahI cAle te joi zakAya paNa te pudagalo pakaDavA jaie to pakaDI zakAtA nathI. evA pudagalo paNa je cAle che ane ubhA rahe che te A dharmAstikAya ane adharmAstikAya be dravyonI sahAyathI bane che. jIvaInkAya cauda rAjaloka rUpa jagatamAM jIvo anaMtA rahelA che. A dareka jIvonuM mala svarUpa arUpI che eTale e svarUpane joi zakAtuM nathI vartamAnamAM je jIvone joie chIe te karmathI yukata jIvone joie chIe mATe rUpI svabhAvavALA jIvone joi zakIe chIe jIvanuM arUpI svarUpa kevalajJAnI sivAya koi joi zakatuM nathI. mATe indrabhUtijI jyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjA pAse vAda karavA AvyA tyAre bhagavAnane jeTalA prazno pUchayAM tenA javAbo ApyA. chelle puchayuM che ke AtmA jagatamAM che ema je kaho cho to zuM te vAstavika che ? tyAre bhagavAne kahyuM che ke jarUra che ! tyAre kahyuM ke jo hoya to huM kema dekhI zakto nathI. tyAre bhagavAne kahyuM ke tuM jeTaluM jUe eTaluM ja mAne che ke bIjA jUe te paNa mAne che tyAre kahyuM ke bIjA jUe e paNa mAnuM chuM tyAre bhagavAne kahAM huM jouM chuM tuM paNa mArA jevo thaiza tyAre tuM jarUra joi zakIza. tarataja mAnya karyuM che arUpI evA jIvane kevalI sivAya koi joi zakatuM nathI. AkAzairinkAya A AkhAya jagatamAM eka moTo goLo rahelo che te goLAnI barAbara madhyabhAgamAM cauda rAjaloka uMcAivALo lonI AkRti jevo Akho loka rahelo che ke je AkRtinA pradezonI sAthene sAthe pAMca astikAya dravyo rahelA che A lokanI AkRtimAM je AkAza pradezo rahelA che te lokAkAstikAyanA pradezo rUpe kahevAya che ane te sivAyanA goLAnA bhAgamAM je pradezo rahelA che te alokAkAstikAyanA pradezo rUpe kahevAya che ema AkAzAstikAyanA be vibhAga paDe che AthI lokAkAstikAya rUpe pradezo ja rahelA che te jagyA ApavAmAM sahAya kare che. AkAzAstikAya eTale jagyA ApavI te. A dravya paNa arUpI che mATe kevalajJAnI sivAya koi joi zakatuM nathI. Page 6 of 325 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlakAvya A dravya gatamAM che te eka samaya rUpa kAla pasAra thato jAya che. samaye samaye kAla pasAra thAya che te anubhavAya che paNa joi zakAto nathI. A manuSya jnmamAM ApaNe jyArathI AvyA tyArathI jeTalA varSo thayA eTalo kALa pasAra thayo ema anubhavAya che paNa te kAlane jovAya che kharo ? joi zakIe chIe kharA ? zAthI ? kAraNake e kALa arUpI rUpe rahelo hovAthI joi zakAto nathI. AthI nizcita thAya che ke gatamAM je koi padArtho joie chIe te rUpI padArtho ja jovAya che te rUpI padArtho sacitta rUpe hoya eTale jIvavALA hoya athavA acitta rUpe eTale jIva vagaranA hoya che te jovAya che. rUpI pArthonAM tatvonAM uttara bheghe jIva-14 + ajIva-4 + puNya-42 + pApa-82 + Azrava-42 + baMdha-4 = 188 bhedo thAya che. arUpI tatvonA uttara bhe ajIva-10 + saMvara-57 + nirjarA-12 + mokSa-9 = 88 bhedo arUpInAM thAya che. A rIte 188 + 88 = 276 bhedo thAya che. jIvatatvanuM varNana jaina zAstromAM gatamAM rahelA saghaLA jIvone judI judI apekSAe jANavA mATe judA judA prakAro rUpe gNAvyA che. temAM eka eka prakAromAM paNa aneka bhedo judI judI rIte jgAvelA che temAMthI ahIM saMsArI jIvonA cauda bhedonuM varNana karavAnuM hovAthI eka prakAravALA jIvothI zarU karIne sAta prakAra rUpe jIvo batAvelA che ane te sAtamAMthI cauda karelA che. eka prakAravALA jIvo. cetanAvALA hoya te. AtmAnI sidhdhi mATe pUrvanA maharSio anumAna kare che ke " idaM zarIraM vidyamAna kartRkaM pratiniyata AkAratvAt ghaTavat // A zarIrano kartA hovo joie pratiniyata AkAra hovAthI ghaTanI jema. arthAt ghaDo nIyata AkAravALo che to teno kartA kuMbhAra che ja. to A dehano rtA jarUra hovo ja joie ane teja AtmA che ane A viSayamAM bIjuM anumAna e che ke jema loDhuM ATheya eTale grahaNa karavA lAyaka che ane mANaso AdAna (je vaDe pakaDI zakAya te) che to trIjo AdAtA (grahaNa karanAra) luhArane mAnyA vagara chuTako nathI tevI ja rIte zabda rUpa rasa, gaMdha ane sparza rUpa pAMce viSayo Adeya che ane kAna, AMkha, jIbha, nAka ane tvacArUpa indriyo enA AdAna che to trIjo AdAtA (grahaNa karanAra) AtmA jarUra che ja. AthI AtmAnI sidhdhi thAya che. cetanAvALA je hoya te AtmA athavA jIva kahevAya che A lakSaNathI jagatanA badhA ja jIvo cetanA lakSaNavALA che mATe badhAno samAveza thai jAya che. A cetanA sAmAnyathI be prakAranI vhelI che. (1) darzana cetanA (2) jJAna cetanA darzana cetanA eTale gatamAM rahelA padArthono sAmAnya bodha eTale ke sAmAnya jJAnathI padArthonI jANakArI thavI te darzana cetanA hevAya che. jJAna cetanA eTale gatamAM rahelA padArthone vizeSa rIte jANavA eTaleke vizeSa rIte padArthono bodha thavo arthAt te te padArthone vizeSa rIte jANavA te jJAna cetanA hevAya che. A darzana ane jJAna AtmAnA abheda rUpe rahelA guNo che mATe teno upayoga te cetanA hevAya che. Page 7 of 325 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsakaroe apekSA vizeSathI cetanAnA traNa prakAro paNa kahelA che. (1) jJAna cetanA (2) karma cetanA ane (3) karmaphala cetanA. jJAna cetanA :- eTale jagatamAM rahelA ghaTa paTAdi padArthono jJAnarUpe pariNAma thavo te jJAna cetanA kahevAya. karmacetanA :- samaye samaye jIvone paudgalika karmanA nimittathI krodhAdi pariNAma pedA thavA te karma cetanA hevAya. karmaphala cetanA :- eTale karmanA phaLa svarUpa sukha duHkhano anubhava thavo eTaleke zubha karmanA udaye sukhano anubhava thavo ane azubha karmanA udaye du:khano anubhava thavo te karmaphala cetanA kahevAya che. - A traNeya prakAranI cetanA gatanA sarva jIvomAM hoya che. AthI cetanAnA eka prakArathI gatamAM rahelA pAMcaso tresaTha jIvono samAveza thAya che. A rIte cetanAnA traNa prakAro zrI AnaMdadhanajI mahArAjAe zrI vAsupUjya svAmInA stavanamAM helA che. A rIte eka prakAre jIvo kahevAya che. gatamAM rahelA saghaLAya jIvono samAveza be prakAramAM paNa thai zake che. te be prakAronA bhedo aneka rIte thai zake che. chatAMya ahIM dAkhalA rUpe eka bheda jaNAve che. (1) trasakAya rUpe jIvo ane (2) sthAvarakAya rUpe jIvo hoya che. A be prakAramAM jagatanAM saghaLA jIvono samAveza thai jAya che. trasarUpe pAMcaso tresaTha jIvomAMthI pAMcaso ekatAlIza jIvo Ave che. temAM beindriyanA-be, teindriyanA-be, caurIndriyanA-be, paMcendriya jIvonAM pAMcaso pAMtrIza. temAM nAnA-cauda, paMcendriya tiryacanA-vIza, manuSyanA-traNaso traNa ane devatAnA-ekaso aTTANuM hoya che. = pAMcaso ekatAlIsa thAya che. sthAvara jIvonAM bAvIza bhedo hoya che. temAM pRthvIkAyanA-cAra, apakAyanA-cAra, teukAyanA-cAra, vAyukAyanA-cAra. A dareka sUkSma aparyAptA-sUkSma paryAmA-bAdara aparyAptA ane bAdara paryAptA rUpe hoya che tathA vanaspatikAyanA cha bhedo temAM sAdhAraNa vanaspatikAyanA-cAra ane pratyeka vanaspatikAyanA-be. bAdara aparyApA tathA bAdara paryAptA rUpe hoya che. A rIte bAvIza thAya che. saMsAramAM moTAbhAganA jIvo sUkSma nigoda rUpe rahelA hoya che. jyAre jeTalA jIvo mokSe jAya tyAre je jIvo ekvAra sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLe che te jIvo bAdarapaNAne pAmI satrIpaNAne pAmI pAchA sUkSma nigodamAM utpanna thAya che chatAM te jIvone temAMthI bAdara rUpe utpanna thavAmAM ke sannI rUpe utpanna thavAmAM koi jIva mokSe jAya pachI ja nIkaLe evo niyama hoto nathI. te jIvo potAnA karmAnusAre game tyAre bahAra nIkaLI zake che. atyAre hAla caudapUrvano abhyAsa karI pramAdane AdhIna thai cauda pUrvanA jJAnane bhUlIne sUkSma nigodamAM gayelA-beThelA jIvo anaMtA vidyamAna che. A jIvomAMthI keTalAka saMkhyAtA kALa-keTalAka asaMkhyAtA kALe keTalAka anaMtI utsarapiNI-anaMtI avasarapiNI rUpa anaMtA kALe ane keTalAka jIvo potAno artha pugala parAvarta kALamAM ekamava bAkI raheze pachI bahAra nIkaLaze. te eka bhava bAkIvALA jIvo manuSyamAM AvI kevalajJAna pAmI te bhavamAM mokSe jaze. AthI e samajavAnuM ke je trasapaNuM ane sannIpaNuM maLela che te pramAdane AdhIna thaine cAlyu na jAya ane bAdarapaNAmAMthI sUkSmapaNAmAM javuM na paDe tenI kALajI rAkhIne jIvana jIvavuM joie. jIvonA bhedanI apekSAe trasajIvonAM bhedo adhika che paNa kALanI apekSAe vicArIe to trasapaNA karatAM sthAvarapaNAno kALa ghaNoja hoya che mATe cetavAnuM che. Page 8 of 325 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa prakAranA jIvonuM varNana gatamAM rahelA saghaLA jIvono samAveza traNa prakAranA jIvomAM thAya che. tenA paNa aneka prakAro kahelA che temAMthI dAkhalA rUpe vedavALA jIvo rUpe gNAve che. (1) purUSavedavALA jIvo (2) strIvedavALA jIvo (3) napuMsakvedavALA jIvo. anAdikALathI bhaTaktAM jIvone satata vedano udaya cAlu ja hoya che tenA kAraNe tenA vicAro haMmezA vikArothI yukta ja hoya che. navamA guNasthAnaka sudhImAM rahelA jIvone satata traNe vedamAMthI koipaNa eka vedano udaya parAvartamAna rUpe eTale ke eka aMtarmuhUrta purUSa vedano udaya, eka aMtarmuhUrta strIvedano udaya ane eka aMtarmuhUrta napuMsakvedano udaya bhAvathI cAlune cAlu hoya che. AthI jaina zAsane vedamAM traNenI vyAkhyA karatAM kahyuM ke strIne sevavAno abhilASa te purUSaveda kahevAya che. purUSane sevavAno abhilASa te strIveda vhevAya che ane purUSa tathA strI bannene sevavAno abhilASa tene napuMsakveda vhevAya che. AthI liMgAkAre zarIranI AkRti jIvonI purUSa AkAre hoya. athavA strI AkAre hoya ane ubhaya AkAre hoya to paNa bhAvathI eka eka aMtarmuhUrte traNeya veda parAvartamAna rUpe pheraphAra thayA kare che. teno anubhava ApaNane thato nathI tenuM kAraNa e che ke ApaNe bIjA koi padArthanA upayogamAM rahIe chIe mATe teno udaya cAlato hovA chatAM anubhUti thatI nathI te vakhate udayamAM rahelo vedanA rasa bIjA upayoganA kAraNe alpa rasavALo banAvI bhogavIe chIe paNa pAcho je padArthano upayoga hato te naSTa thatAM mana navarUM paDe ane bIjA koi padArthanA upayogamAM na rahIe to jhaTa vedanA vikAro aMtaramAM pedA thai jAya che ane mana upara tarataja tenI asara thAya che. A svabhAva anAdikALathI cAlyA kare che. jJAnI bhagavaMto kye che ke avedInuM je sukha che eTale ke vedanA udaya vagaranuM je sukha che tenI apekSAe vedanA udayavALuM sukha kAMi ja nathI arthAt eka biMdu mAtra paNa temAM sukha nathI paNa sukhAbhAsa rUpe che. AthI deva-gurU ane dharmanI bhakti karatAM karatAM nirvikArI paNAnuM je sakha che avikArIpaNAnuM je sukha che te sukhanI anubhUti kyAre jaldI thAya e mATe nirvikArInI sArAmAM sArI rIte bhakti karavAnI che. paNa A kyAre bane ? vikAravALA vicAro karatAM tenuM je sukha che tenA karatAM caDhIyAtuM sukha nivikArI avasthAmAM raheluM che ane te sukha AnA karatAM anaMtagaNu caDhIyAtuM che ema lAge to A cIja bane ne ? mahAvideha kSetramAM jnma pAmatAM dareka tIrthaMkaranA AtmAo tIrthaMkara rUpe je bhavamAM jnma pAme che teonuM corAzIlAkha pUrvanuM AyuSya hoya che. eka pUrva eTale corAzI lAkha varasane corAzI lAkha varase guNAkAra karIe ane je saMkhyA Ave te ekapUrva kahevAya che. evA corAzI lAkha pUrvamAMthI tryAzI lAkhapUrva varSa sudhI aviratinA udayathI saMsAramAM rahe che eTale ke gRhavAsamAM rahe che chatAM paNa te AtmAonI trIjA bhavanI ArAdhanAnA pratApe potAnA AtmAne rAgAdinA udayakALamAM e udaya niSphaLa karavA mATe potAnA AtmAne jJAnanA upayogamAM sthira karavA mATe je agyAra aMga vagere bhaNelA hoya che te sUtramAM tenA arthamAM ane sUtrArtha taddabhayamAM rojnA covIza klAkmAMthI ekvIza klAka sudhI ubhA rahI kAussaga dhyAne rahI svAdhyAya karatAM temAM ja AtmAne sthira banAve che AthI te bhavamAM paNa temanA AtmAne kAi vAMsalAthI cholI jAya to te jIva pratye dveSa thato nathI ane koi caMdanathI lepa karI jAya to paNa te jIva pratye rAga thato nathI. vicAra karo ke rAga-dveSano udaya hovA chatAM jJAnanA upayogamAM rahIne rAga-dveSanA udayane keTalo niSphaLa banAve che ! A kyAre bane ? zarIra Page 9 of 325 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e huM nathI. huM eTale AtmA chuM. zarIra e mArUM nathI. zarIrathI bhinna evo huM chuM. AvuM bheda jJAna zarIrathI thAya ane vikAravALA sukhathI avikArI-nirvikArI sukhanI kAMika anubhUti thAya caDhIyAtuM sukha Aja che ema lAge to ja A banI zake che ! to A bheda jJAnanI ane A sukhanI anubhUti TakAvavA mATa keTalo purUSArtha karavo paDe ? e apekSAe Aje ApaNo purUSArtha bhedajJAna samajjA, samajyA pachI tene sthira karavAno keTalo che e vicAro ! Avo purUSArtha karIne e AtmAo devalokmAM ke naramAM utpanna thAya che tyAM paNa devalokmAM ke narakamAM je jJAna sAthe laine gayA hoya che teno svAdhyAya karatAM karatAM te kALamAM AtmAne sthira kare che eTale ke devalokmAM sukhanA padArthomAM rAganA udayamAM rAgane niSphaLa banAve che. naranA du:khamAM dveSanA udayakALamAM dveSane niSphaLa banAve che. AthI rAga dveSano udaya hovA chatAM rAga dveSanA udaya rahita jevI avasthAmAM nivikArIpaNAnA sukhanI anubhUtinI sthiratAmAM kALa pasAra kare che. tyAMthI mahAvideha kSetramAM tIrthaMkarapaNe utpanna thai tryAzI lAkhapUrva varasa sudhI avaratino udaya hovA chatAM nivikArI avasthAnA sukhamAM magna rahIne e kALa pasAra kare che game teTalA sukhanA sArA padArtho maLelA hovA chatAM koipaNa padArthamAM teone mArApaNAnI budhdhi hotI ja nathI ane jJAnanA upayogamAM mastapaNe rahetA hovAthI evI budhdhi thavA detA nathI. samakIti indra mahArAjAo, samakIti devatAo bhagavAna pAse judA judA rUpe-ramakaDAM rUpe thai thaine Ave che ke jethI bhagavAna mane mArApaNAnI budhdhithI hAthamAM lai ramADe to amAro janma dhanya banI jAya. te mATe paDApaDI kare che chatAM paNa bhagavAnanA AtmAne A mArUM che mane bahu game che evI budhdhi thatI ja nathI. vicAra karo ! nirvikArIpaNAnA sukhanI kevI anubhUti thayelI haze ? A vikAravALA sukha karatAM nirvikArIpaNAnuM sukha kevuM caDhIyAtuM lAgyuM haze ? Aje eja nirvikArI AtmAnI bhakti karavA chatAMya huM vikAranA vicArothI chUTI nivikArI vicAranA sukhanI anubhUti karUM evI bhAvanA paNa thAya che ? e mATe temanI bhakti karavAnI che e vicAraNA paNa che ? ane AvA sukhanI anubhUti mane jaldI kyAre thAya e bhAvanA paNa Ave che ? A tyAre ja bane ke je AtmA sivAyanA parapadArtho che tenA pratye mArApaNAnI budhdhi che eja vikAravALA vicAro che e budhdhi jeTalI ochI thAya teTalA ja vikAravALA vicAro ghaTavA mAMDe ! enAthI AgaLa vadhIne juo to e tIrthaMkaranA AtmAone bhogAvalI karmo bAkI hoya chatAMya lagnanI bhAvanA rUpe eka vicAra paNa AvavA detA nathI. aneka saMbaMdhIo samajAve chatAMya te bAbatamAM jarAya rasa dharAvatAM nathI uparathI enI vAto sAMbhaLatA aMtaramAM ekadama glAnI pedA thai jAya ane moDhA upara tenI asara paNa tarata ja dekhAya ke kevuM du:kha thAya che. eka mAtra jyAre mAtA pitA tenI vAta kare to temanI sAme eka akSara bolatA nathI maunapaNe ubhA rahe che ane temanuM moDhuM te vakhate sUryAsta thaye jevo aMdhakAra thAya evuM kALuM thai jAya che. A uparathI vicAro ke vikAronA vicAronA sukha karatAM caDhIyAtA nivikArI sukhanI kevI anubhUti anubhavatAM haze ! eka mAtra bhogAvalInA udayathI mAtA pitAnI AjJAthI lagnanI yiA karavI paDe che mATe kare che. AthI rAgane tenA udayakALamAM kevo niSphaLa karatAM jAya che e jUo ! e apekSAe Aje eja nirvikArInI bhakti karatAM ApaNI sthiti kevI che ? eno aMza paNa ApaNAmAM che ? evA aMzanA vicAronI- sthiratAya Ave cha ? enuM kAraNa zuM vicArazo ? bAkI to vedanA udaya kALamAM vikAronA vicAro karI jIvo jnma maraNa karatAM karatAM gatamAM bhamyA ja kare che. A sthiti e pahoMcavAnuM che evuM lakSya majabUta banAvavAnuM che ! evI ja rIte pAMcamA ArAmAM thayelA zrI sthUlabhadramunijI emanI avasthA paNa vicAravA jevI Page 10 of 325 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ne ! jemanuM nAma corAzI covIzI sudhI rahevAnuM che zAthI? bAra-bAra varSa sudhI vezyAne tyAM rahIne sukha bhogaveluM che kozA vezyA paNa kevI ? AjJAMkita. svAmInAtha ! svAmInAtha ! kahenArI te chatAMya jyAM sAdhupaNuM lIdhuM-jJAnano abhyAsa karavA mAMDyo te abhyAsa karIne ekAgra citte svAdhyAya karavA mAMDyo temAM temanA AtmAne je nirvikArI sukhanI anubhUti pedA thai ke jenA pratApe potAnA pratye vikAravALA sukhanI icchAvALI eTale rAgavALI kozA vezyAne A sukhanI anubhUti karAvuM ke jethI e paNa saMsAramAM rakhaDe nahi. Aja vicArathI potAne kozA vezyAne tyAM comAsuM rahevA jvAnI bhAvanA thAya che temAM comAsu najIka AvatAM zrI bhadrabAhu svAmIjI pAse eka mahAtmA cAra mAsanA covIhArA upavAsa karI siMhanI guphA pAse comAsu karavAnI AjJA mAge che. gurUe AjJA ApI. bIjA mahAtmA sApanA bIla pAse comAsu karavAnI AjJA mAge che. tene paNa AjJA ApI. trIjA mahAtmA kuvAnA bhAravaTIyA upara comAsu karavAnI AjJA mAge che. gurU bhagavaMte AjJA ApI tyAM zrI syulabhadramunijI kozA vezyAne tyAM comAsa karavAnI bhAvanAthI gurU bhagavaMta pAse AjJA mAge che ane sAthe kahe che ke huM upavAsa nahi karuM paNa kozA vezyA je AdhAkarmI AhAra vahorAvaze te vAparIza te jyAM utaravAnI gyAnI vasati Apaze tyAM utarIza ane te ja kAMi nRtya vagere kare te joiza ema AjJA mAgI che. gurU bhagavaMte yogya jANI AjJA ApI che ane kozA vezyAne tyAM comAsA mATe te mahAtmA padhAryA che te vakhate vezyA jhakhAmAM ubhI che. mahAtmAne AvatA e che. bAraNuM khakhaDAve che. vezyA bole che ane kahe che ke padhAro mane khabara ja hatI to tyAM rahI zakavAnA nathI sthUlabhadrajI kahe che ke huM ahIMyA comAsuM karavA icchuM chuM. tuM mane jagyA Ape to AvuM ane rahuM tyAre vezyA kahe che A badhu tamAruM ja che padhAro ane samajIke A saMkoca pAme che. dhIme dhIme saMkoca ocho thaze ema mAnI citrazALA kholI ApI ane kahyuM AmAM raho ! e citrazALA paNa evI hatI ke pAvaiyAne pAno caDhe ! ane sthUlabhadra munie kahyuM ke tAre je kAMi vAtacIta karavI hoya to sADAtraNa hAtha dUra rahIne karavI e nakkI kara to huM rahuM ! vezyAe hA pADI che. tyAM rahAne ? vicAro ! jJAnanA svAdhyAyanuM sukha kevuM caDhIyAtuM lAgyuM haze ke jethI jAtanI vezyA-varSARtuno kALa-ekAMta sthaLa-AdhAkarmI gocarI temAM paNa sArA sArA vaidyonI salAha laine vikAro pedA thAya tevA dravyo gocarImAM nAMkhIne vahArAve che ATaluM hovA chatAM, rAtanA TAime zarIranI maroDa vagere karIne nATaka kare chatAMya, vikAranuM eka rUvAMDuM pedA na thAya e keTalI AzcaryanI vAta che? zAthI? jhoke nirvikArIpaNAnuM je sukha che teno AMzika AsvAda pedA thayelo che ane e sukha AgaLa A sukha tuccha rUpe lAgyuM che. A kAMi ja sukha nathI uparathI du:kha che evI pratitI thayela che A kyAre bane ? jJAnane bhaNIne parAvartana karatAM karatAM tenuM citana manana karatAM karatAM e nirvikArIpaNAnA sukhanI anubhUtinI sAthe sthiratA ane ekAgratA thAya to ja ne ? ane vezyAe paNa jyAre e sukhanI mAMgaNI karI ke AnA karatAM caDhIyAtuM sukha che kyAM che ? tenI anubhUti tamone thayela che mATe A pasaMda nathI to te caDhIyAtA sukhanI mane paNa anubhUti karAvo ema kahyuM eTale tene paNa e sukhanI anubhUti karAvI. bolo ATalA varSothI deva-gurU-dharmanI ArAdhanA karatAM karatAM AvA nirvikArIpaNAnA sukhanI anubhUti mATe A bhakita karavAnI che ane e sukhanI anubhUti hajI sudhI thatI nathI tenuM kAraNa zuM ? e zodhIne te kAraNone dUra karavA mAMDIe to atyAre paNa te sukhanI AMzika anubhUti thai zake evo kALa ane sAmagrI ApaNI pAse che. mATe tenoja prayatna karavAno che AthI vikArI evA vedanA udayathI Page 11 of 325 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chuTavA mATe jeTalI bane eTalI mArApaNAnI budhdhi je para padArthomAM rahelI che te dUra karavA avazya prayatna karavo joie toja A anubhava karI zakIzuM ! kayA kayA jIvone kayA kayA vedono udaya hoya che te jaNAvAya che. (1) ekendriya jIvone eTale pRthvIkAya, akAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAya jIvone beindriya-te indriya-caurIndriya jIvone asannI paMcendriya tiryaMco asannI paMcendriya manuSyone nArInA jIvone tathA labdhi aparyApA eTale aparyAptA nAma karmanA udayavALA sannI aparyApA jIvone niyamA napuMsakvedano ja udaya hoya che eTale eka napuMsaka veda ja hoya che. (2) devalokanA eTale vaimAnika devalokanA trIjA devalokathI bAra devaloka sudhInA daza devonA jIvo-bIjo ane trIjo e be kilbilIyA devo-nava lokAMtika devo-nava raiveyakanA devo-pAMca anuttaranA devo ema 10 + 2 + 9 + 9 + 5 = 35 aparyApA devo tathA 35 paryApA devo thaine 70 devone viSe eka purUSa veda ja hoya che. A devalokamAM devIo utpanna thatI nathI. (3) purUSaveda ane strIveda A banne vedo hoya evA 300 jIva bhedo hoya che. bhavanapatinAM-25,vyaMtaranA-26,jyotiSanAM-10, vaimAnikanA pahelA bIjA devalonA-2 ane pahelo kildISIyo deva ema kula 64 aparyApA devo ane 64 paryApA devo malIne 128 bheda tathA 30 akarmabhUminAM garbhaja aparyAptA ane 30 garbhaja paryAptA manuSyo thaine 60 bheda tathA pa6 aMtara dvIpanA garbhaja aparyApA tathA pa6 garbhaja paryApA manuSyo thaine 112 ema manuSyonAM kula 60 + 112 = 172 jIva bhedo ane devatAnA 128 = 300 jIva bhedo thAya che. (4) eka napuMsaka veda ja hoya evA 153 jIvo hoya che. sthAvaranA-22, vilendriyanA-6, asannI paMcendriya tiryaMcanA-10, samusDima manuSyonAM-101 tathA nArakInAM-14 = 153 jIvabhedo thAya (5) traNeya vedo hoya evA 40 bhedo hoya che. paMcendriya tiryaMcanA satrI aparyApA tathA satrI paryAmA ema 10 bheda. paMdara karmabhUminAM 15 garbhaja aparyAptA ane 15 garbhaja paryAptA sAthe 30 bheda ema 10 + 30 = 40. A rIte kula. 70 + 300 + 153 + 40 = 563 jIva bhedo thAya che. A rIte traNa prakA2nA jIvonuM varNana samApta. cAra prakAranA jIvonuM varNana. jagatamAM rahelA saghaLA jIvono cAra prakAramAM samAveza thAya che. (1) naraka gati (2) tiryaMca gati (3) manuSya gati (4) deva gati. saMsArI saghaLA jIvono A cAramAM samAveza thAya che. pa63 jIva bhedonI apekSAye narakagatinA 14 bheda tiryaMcagatinA-48 bheda. temAM sthAvaranA-22, vikalaeNndriyanA-6, paMcendriya tiryaMcanA-20 bhedo thaI 48 bhedo thAya che. manuSyagatinA-303 bhedo che temAM aDhI dvIpamAM thaine-30 akarmabhUmi kSetro- 56 aMtara dvIpa kSetro ane 15 karmabhUminA kSetro thaine 101 kSetro thAya che. te dareka kSetromAM (1) asannI paMcandriya aparyApA manuSyo rUpe (2) garbhaja aparyAptA manuSyo rUpe ane (3) garbhaja paryApA manuSyo rUpe bhedo hoya Page 12 of 325 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ema 303 bhedo hoya che. devagatinA-198 bhedo temAM 25 bhavanapati-26 vyaMtara, 10 jyotiSa ane 38 vaimAninA thai 99 bhedo aparyApA-99 paryAmA thai 198 thAya che. A rIte A cAra gatimAM jIvo je je gatimAM jAya te te gatinA kSetramAM jeTaluM AyuSya hoya tyAM sudhIja rahevA pAme che. e AyuSya pUrNa thatAM tyAMthI bIjI gatimAM jAya che. ema dareka gatiomAM pharatAM pharatAM anaMto kALa pasAra thayo che chatAM ya hajI jIva TharIThAma sthiratA rUpe koi sthAna ne pAmyA nathI. ahIMthI paNa AyuSya pUrNa thaye javAnuM che e nakkI che to evo kAMika prayatna karIe ke jethI azubha gati rUpe naraka gati ane tiryaMca gatimAM javuM na paDe vizrAma rUpe devagatimAM javuM paDe to vizrAma karI pachI manuSyamAM AvI evo purUSArtha karIe ke AtmAne bhaTakavAnuM baMdha thai jAya ana sidhdhi gati nAmanI pAMcamI gatine prApta karI TharIThAma thaie A vicAra rAkhI maLelI manuSyagatimAM evI rIte ArAdhanA karIe ke jethI janma maraNanI paraMparA nAza thAya ane eka gatimAMthI bIjI gatimAM athaDAvA kuTAvAnuM baMdha thAya. Aje lagabhaga AnuM lakSya nathIne ? te pedA karavAno prayatna karavo joie. pAMca prakAranA jIvonuM varNana. gatanA saghaLA jIvono samAveza pAMca prakAramAM karavA mATe jJAnI bhagavaMtoe pAMca indriya rUpe pAMca bhedo jaNAvelA che. (1) ekendriya jAti rUpe (2) beindriya jAti rUpe (3) te indriya jAti rUpe (4) caurIndriya jAti rUpe ane (5) paMcendriya jAti rUpe jIvo hoya che. indra eTale AtmA (paramezvarya vAnuM) te AtmAe utpanna karelI je cIja te indriyo kahevAya che. AtmA haMmezA zudhdha cetanA maya che paNa saMsArI jIvo anAdi karmanA saMyoga vALA hovAthI, tenAthI potAnI zudhdha cetanA dabAyelI che. pragaTa thayelI nathI tathA te dabAyelI zudhdha cetanA jenAthI dabAyelI che temAM jIvo rAgAdi pariNAma karatAM karatAM jIve che tenAthI potAno bAhya janma maraNa rUpa saMsAra vadhato jAya che. A zudhdha cetanAne dabAvanAra azudhdha cetanAmaya indriyo pAMca hoya che. (1) sparzanA (2) rasanA (3) gaMdha (4) rUpa ane (5) zabda. (1) sparzendriyathI jIvone sparzano anubhava thAya che. rasanendriyathI jIvone rasano eTale svAdano anubhava thAya che. ghANendriyathI jIvone gaMdhano anubhava thAya che. cakSurIndriyathI jIvone rUpano anubhava thAya che ane zrotendriyathI jIvone zabdano anubhava thAya che. A pAMce indriyonA trevIza viSayo kahelA che. temAM sparzendriyanA 8 viSayo gurU sparza-laghu sparza-zIta sparza-uSNa sparza-snigdha eTale cIkaNo sparza-rUkha eTale lukho sparza-mRdu eTale komaLa sparza ane karkaza eTale kharabacaDo sparza ema ATha sparza e ATha viSayo dhevAya. (2) rasanendriyanA pAMca viSayo hoya che. kaDavo rasa-tIkho rasa-tUro rasa-khATo rasa-mITho rasa. A pAMca rasavALA padArtho e rasanendriyanA viSayo rUpe kahevAya che. ghANendriyanA- sugaMdha ane durgadha e be viSayo che. (4) cakSurIndriyanA pAMca viSayo hoya che. kALo varNa-nIlo athavA lIlo varNa-lAla varNa-pILo varNa ane sapheda varNa. (5) zrotendriyanA traNa viSayo hoya che. Page 13 of 325 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) sacitta zabda- jIvonAM je zabdo hoya te. (2) acitta zabda- jIva rahita yugalanA avAjanA je zabdo thAya te. (3) mizra zabda- jIva ane ajIva bannenAM bhegA zabdono je avAja saMbhaLAya che. jemake kaMkaNa paherelI strIno avAja ane kaMkaNano avAja be bhegA avAjo saMbhaLAya che. A rIte pAMca indriyonAM trevaza viSayo thAya che. A pAMce indriyomAMthI ekendriyathI paMcendriya sudhI jagatamAM rahelA koipaNa jIvone eka sAthe eka aMtarmaharta sadhI eka ja indriyano upayoga hoya che ane labdhi rUpe dareka jIvone pAMce indriyono layopazama bhAva rahelo hoya che AthI dareka jIvo upayogane AzrayIne ekendriya kahevAya che ane labdhi rUpe dareka jIvo paMcendriya kahevAya che. AthI ja jIvone eka sparzendriyano upayoga hoya che te jIvone ekendriya jIvo kahevA. je jIvone sparzendriya ane rasanendriya A be indriyo upayoga rUpe eka eka aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrte parAvartamAna rUpe hoya che te jIvone beindriya jIvo kahevAya. je jIvone sparzendriya-rasanendriya ane ghANendriya A traNa indriyono upayoga aMtarmuhUrta aMtarmuharta parAvartamAna rUpe hoya che te jIvone te indriya kahevAya. je jIvone sparzanA-rasanA-ghANa ane cakSu A cAra indriyono eka eka aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta upayoga parAvartamAna rUpe hoya che e jIvone caurIndriya kahevAya ane je jIvone sparzanA-rasanA-ghANa-cakSu ane zrota pAMca indriyomAMthI aMtarmuhUrta aMtarmuharta parAvartamAna rUpe thayA kare tevI che zakita prApta thAya te jIvone paMcendriya jIvo kahevAya che. ekendriya jIvo spazendriyanA ATha viSayomAM muMjhAyelA sadA mATe hoya che e AThe viSayo vALAmAMthI je viSayovALA pudagalono AhAra maLe che te viSayovALA pudagalothI AtmAmAM rAjIpo eTale je pudagalono AhAra game AnaMda Ave te rAjIpo kahevAya che ane je pudagalono AhAra na game aMtaramAM glAni pedA kare tenAthI nArAjI pedA thayA kare che. tevI rIte rAjIpo nArAjI karatAM karatAM potAnA AtmAnI janma maraNa rUpe paraMparA vadhAryA kare che. beindriya jIvo sparzendriyanA ATha viSayo ane rasanendriyanA pAMca viSayo sAthe kula tera viSayomAMthI koine koi viSayomAM rAgAdi pariNAma karatAM karatAM potAno saMsAra vadhAratA jAya che. pradhAnapaNe sAmAnya rIte jIvone rasanendriya indriya vadhAre maLelI hovAthI teno upayoga vadhAre kare che. jemake A jIvane bhUkha lAge eTale AhAranI zodhamAM nIkaLe temAM je AhAra male tyAM aTake ane jIbhathI te AhArane cAkhe. svAdamAM ThIka lAge to khAya nahIM to AhAranI zodhamAM tene choDIne AgaLa jAya ekendriyapaNAmAM sparzendriyathI AhAra leto hato ahIM zakita vadhI che mATe rasanendriyathI AhAra karavAmAM upayoga vadhAre kare che. AthI karmabaMdha paNa paccIza ghaNo adhika thAya che. A rIte A jIvo tera viSayomAMthI pradhAnapaNe pAMca rasanendriyanA viSayomAM muMjhAtA pharyA kare che. te indriya jIvone sparzendriyanA-8 rasanendriyanAM-5 ane dhrANendriyanA be viSayo thaine paMdara viSayo hoya che. A jIvo paMdara viSayomAM rAgAdi pariNAma karatAM karatAM ekendriya jIvo karatAM pacAsa ghaNo karmabaMdha karI pharyA kare che. A jIvone sArA rasavALA pudgalo AhAra mATe maLe chatAM sugaMdha kevI che te jANavA mATe saMghe ane te sugaMdha potAne anukULa lAge toja AhAra kare nahi to nahi A svabhAva vizeSa hoya che. Page 14 of 325 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caurIndriya jIvone sparzendriya-8, rasanendriyanA-5, ghANendriyanA-2 ane cakSurIndriyanAM pAMca viSayA thaine 20 viSayo hoya che. temAM sArA narasApaNuM karI potAno saMsAra vadhAratA jAya che. A jIvono pradhAnapaNe svabhAva evo hoya che ke sArA rasavALA yugalo male anukULa gaMdhavALA male to paNa AMkhe game evA na hoya to e AhArano upayoga na kare tene choDI bIjA AhAranI zodhamAM jAya che. A jIvo ekendriya karatAM so guNo adhika karmabaMdha kare che. asannI paMcendriya jIvone 8 + 5 + 2 +5 + 3 = 23 viSayo hoya che. te trevIza viSayomAMthI koine koi viSayamAM sArA narasApaNuM karatAM karatAM potAno saMsAra vadhAratA jAya che. A ja pradhAnapaNe kaDaka sArA avAjavALI cIja AhAramAM vadhAre pasaMda kare che. A jIvo ekendriya jIvo karatAM eka hajAra ghaNo adhika karmabaMdha samaye samaye kare che. sannI paMcendriya jIvone vevIza viSayomAM vizeSa rIte sArA narasApaNuM karavA mATe adhika mana maLeluM hoya che tethI sArI rIte anukULa viSayomAM ekAgra citte rAgAdi karatAM jAya che ane pratikULa viSayomAM dveSAdi sArI rIte karI karIne potAno saMsAra adhika adhika vadhAratA jAya che. A jIvone mana maLeluM hovAthI ekendriya jIvo karatAM aMta: koTAkoTI sAgaropama jeTalo karma baMdha samaye samaye jyo. ' kare che ane rAgAdinI tIvratAnA kAraNe koi koivAra utkRSTathI dareka karmanAM utkRSTa sthiti baMdhane paNa karyA kare che. Aje ApaNane maLelI indriyono lagabhaga moTA bhAge kyo upayoga karIe chIe e khAsa vicAra karavAno che. indriyone AdhIna banI jIvavAmAM bahAdurI eTale zUravIratA nathI paNa te te indriyonI saMyamatA karIne jIvavAmAM bahAdurI kahelI che. AthI kai kai indriyo pradhAnapaNe mane herAna kare che vAraMvAra te te viSayomAM mane kheMcI jAya che te jANIne tenAthI chUTavAno ane saMyama karavAno avazya prayatna karavo joie. jo e nahi thAya to saMsAra mAthA upara ubho rahe che. saMsAra kApavo hoya ane mokSano abhilASa pedA karI tene TakAvavo hoya to A prayatna avazya karavo ja paDaze. AthI AkhA divasamAM indriyonA trevIza viSayomAMthI keTalA viSayomAM rAga-dveSAdi pariNAma karI karIne jIvyA athavA jIvIe chIe tene jovAno prayatna karavo paDazene ? A prayatna karatA rahIzuM to indriyono saMyama jaldI thai zakaze. AthI jJAnI bhagavaMtoe kahayuM che ke eka sekaMDa anukULa padArthanI icchA karIe athavA pratikULa padArthomAM nArAjI karIe ke dveSa karIe eTale daza bhavanI paraMparA vadhe che. bIjI vAra vicAra kare eTale dazax daza = so bhava thAya che tathA eka seMkaDa anukULa padArthanI icchAthI jIvone nArInA jIvo 151565ra palyopama sudhI jeTaluM du:kha veThe che eTaluM du:kha veThavAnuM karma baMdhAya che. AthI e vicAravAnuM ke deva, gurU, dharmanI ArAdhanA karatAM indriya nya sukhothI keTalA sAvadha rahI saMyamI banavA prayatna karavo paDe ? Aje AnuM lakSya keTalAne che? mATe ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke jyAM sudhI indriyonuM bala kSINa na thAya tyAM sudhImAM jeTaluM Atmika guNa mATe sadhAya eTaluM sAdhI levuM kahayuM che ke jethI indriyonuM bala saMsAra vardhaka na bane. have indriyonuM svarUpa jaNAvAya che. indriyo pAMca hoya che te darekanA babbe bheda hoya che. (1) dravyendriya ane (2) bhAvendriya. dravyandriyanA be bheda hoya che. (1) nivRtti rUpa dravyendriya (2) upakaraNa rUpa dravyandriya. nivRtti = AkRti tenA paNa be bheda che. (1) bAhya (2) atyaMtara. bAhya nivRtti rUpa indriya dareka prANIone temaja manuSyane judA judA AkAravALI pratyakSa dekhAya Page 15 of 325 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che te. atyaMtara nivRtti rUpa indriya sava jAtimAM samAna hoya che tene AzrayIne tenA saMsthAnonuM niyatapaNe A pramANe kaheluM che. zrotendriya te kadaMba puSpanA jevA mAMsanA eka golaka rUpa hoya che. (2) cakSurIndriya te masuranA dhAnyanI AkRti samAna hoya che. (3) ghANendriya te ati mukatanA puSpanI jevI-kAhala (vAjIMtra vizeSa) nI AkRtivALI hoya che. (4) jIDavendriya te murajhanA eTale astrAnA AkAravALI hoya che. (5) sparzendriya te vividha prakAranI AkRtivALI hoya che. kAraNake zarIranI AkRti e enI AkRti che. indriyonI bAhya AkRti khaganI upamAvAnI che ane aMdaranI AkRti khaganI dhArA jevI lhI che je atyaMta nirmaLa gugala rUpe hoya che. bAhA AkRti ane atyaMtara AkRtinI zakti vizeSa te upakaraNa dravyendriya kahevAya che. atyaMtara AkRtinA saMbaMdhamAM be vikalpa che. koi atyaMta svaccha pudagala rUpa aMtaraMga AkRti kahe che ane koi zudhdha Atma pradeza rU5 aMtaraMga Akati kahe che. upakaraNa dravyendrIya zakita zakitavAnuM abhinna hoya che tethI aMtaraMga nivRttithI judI paDI zakatI nathI tethI te abheda che ane aMtaraMga nivRtti chatAM paNa dravyAdika vaDe jo upakaraNa indriya parAghAta pAmI jAya to padArthanuM ajJAnapaNuM prApta thAya che tethI temAM bheda paNa che. upakaraNa dravyandriya be prakArano che. (1) bAhya ane (2) atyaMtara. temAM bAhya upakaraNendriya mAMsapezI rUpa sthaLa ane atyaMtara upakaraNendriya temAM rahelI zakita rUpa sUkSma jANavI. bhAvendriyanA paNa be prakAra che. (1) labdhi bhAvendriya ane (2) upayoga bhAvendriya. labdhi bhAvendriya = karNAdinA viSayovALo te te prakAranA AvaraNano je kSayopazama bhAva te labdhi bhAvendriya kahevAya. upayoga bhAvendriya = pota potAnI labdhine anusAra viSayone viSe AtmAno je vyApAra te upayoga bhAvendriya. TUMkamAM zakti rU5 labdhi bhAvendriya ane tenA vyApAra rUpa upayoga bhAvendriya kahevAya labdhi rUpa bhAvendriya samakALe eTale sadA mATe pAMce hoya ane upayoga bhAvendriya to ekAkALe eka ja varte che eTale ke je indriyanI sAthe prANInuM mana joDAya teja indriya potAnA viSayane grahaNa karavAmAM pravarte che. AthI eka kALe ejja indriyano upayoga hoya che. AtmA mana sAthe-mana indriya sAthe ane indriya potAne yogya padArthanI sAthe eTalI jaldIthI joDAya che ke tenI khabaraja paDatI nathI. manano vega eTalo badho tIvra hoya che ke tene kAMi paNa agamya nathI ane jyAM mana jAya che tyAM sAthe AtmA paNa jAya ja che. jIvono ekendriyAdi paNAno je vyavahAra che te dravya indriyanI apekSAe che bhAvendriyanI apekSAe nahi. pAMca indriyanI sthULatA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che. (jADAi) pAMca indriyonI pahoLAimAM zrotrendriya, ghANendriya ane cakSurIndriya nI pahoLAi aMgulanA Page 16 of 325 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtamA bhAga jeTalI hoya che. rasanendriyanI pahoLAi aMgula-pRthakatva eTale be thI nava aMgula pramANavALI hoya che. sparzendriyanI pahoLAi pota potAnA deha pramANa hoya che. kai indriya viSayone (keTale dUrathI) grahaNa kare te. cala sivAyanI cAra indriyo aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAgathI pota potAnA viSayane grahaNa kare che. jyAre cakSu aMgulanA saMkhyAtamA bhAgathI grahaNa kare che. utkathI zrotra eTale kAna bAra yonathI AvelA zabdane sAMbhaLI zake che. cakSu sAdhika lAkha yojana dUra rahelA potAnA viSayane grahaNa karI zake che. bAkInI traNa indriyo nava nava yonathI AvelA pota potAnA viSayone grahaNa karI zake che. rasa-ghANa ane sparza A traNa indriyo badhdha-spaSTa dravyane grahaNa kare che. karNa spaSTa dravyane grahaNa kare che ane netra aspaSTa vastune grahaNa kare che. Atmapradezoe Atma rUpa kareluM te badhdha kahevAya che ane zarIra para rajanI peThe je coMTeluM te spaSTa kahevAya che. A badhI indriyo anaMta paramANuonI banelo che. ane dareka asaMkhya AkAza pradezanA avagAhanAvALI hoya che. zrotra-be, netra-be, nAsikA be, jIvhA-eka ane sparzana eka ema ATha dravyendriya hoya che jyAre bhAvendriya to pAMcaja hoya che. sannI paMcendriya jIvone smRti-Adi jJAnanA sAdhanabhUta mana hoya che te noindriya rUpe kahevAya che. pAMca indriyonAM 25ra vikAronuM varNana. (1) sparzendriyanA ATha viSayo hoya che. te ATheya sacitta rUpe hoya. acitta rUpe hoya ane mizra rUpe paNa hoya. AthI 8ne traNe guNatAM 24 bhedo thAya che. te 24 zubha rUpe paNa hoya azubha rUpe hoya mATe be e guNatAM 24x2=48. te 48 mAM rAga thAya ane veSa thAya mATe 48x2= 96 vikAro sparzendriyanAM thAya che. (2) rasanendriyanAM pAMca viSayo che tene sacitta-acitta ane mizra e traNa vaDe guNatAM paX 3 = 15. zubha ane azubha che e guNatAM 15 x 2 = 30. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 30 x 2 = 60 bheda thAya che. (3) ghANendriyanA be bhedone sacitta-acitta ane mizra traNa vaDe guNatAM 2 3 = 6. zubha ane azubha vaDe guNatAM 6 x 2 = 12. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 12 x 2 = 24 thAya che. (4) cakSurIndriyanAM pAMca viSayo che tene sacitta-acitta-mizra traNa vaDe guNatAM 5 x 3 = 15. zubha ane azubha vaDe guNatAM 15 X 2 = 30. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 30 x 2 = 60 thAya che. (5) zrotrendriyanAM traNa viSayo che te traNane zubha ane azubha be vaDe guNatAM 3 X 2 = 6. rAga ane dveSa vaDe guNatAM 6X 2 = 12 bhedo thAya che. A rIte 96 + 60 + 24 + 60 + 12 = 252 bhedo thAya che. A 252 vikAromAMthI kyI indriya vALA jIvo keTalA vikAro karatAM karatAM jIve che tenuM varNana." Page 17 of 325 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriya jIvo eka sparzendriyavALA hovAthI ATha viSayo ane tenA 96 vikAromAM lapeTAyelA AnA dvArA potAno saMsAra vadhAre che. beindriya jIvo sparza ane rasanendriyavALA hovAthI ATha ane pAMca ema tera viSayonI sAthe 96 + 60 = 156 vikAromAMthI koine koi vikAro karI potAno saMsAra vadhArI rahyA che. teindriya jIvo :- sparzanA- rasanA ane ghANa indriyovALA hovAthI 8 + 5 + 2 = 15 viSayonAM 96 + 60 * 24 = 180 vikAromAMthI koine koi vikAro karatAM karatAM potAnA saMsAra vadhAre che. caurIndriya jIvo- sparzanA-rasanA-ghANa ane cakSu A cAra indriyo hovAthI 8 + 5 + 2 +5 = 20 viSayo tathA 96 + 60 + 24 + 60 = 240 vikArone viSe muMjhavaNa pAmatA pAmatA saMsAramAM paribhramaNa kare che. asannI paMcendriya jIvone pAMce ya indriyo hovAthI tenA 23 viSayo ane 252 vikAromAMthI koine koi vikArone AdhIna thatAM mana vagara hovA chatAM paribhramaNa ryA kare che. sannI jIvo pAMca indriyo ane mana sAthe hovAthI tenAM 23 viSayo ane 252 vikAromAMthI koine koi vikArone AdhIna thai manapUrvaka majA mAnatAM mAnatAM potAno saMsAra vadhAratAM jAya che. eka karma bhUmimAM utpanna thayelA manuSyone ja cAnsa che ke A jANIne trevIza viSayo ane 252 vikAromAMthI jeTalo saMyama karIne jIve tenAthI potAno saMsAra parimita eTale alpa karI zake che. te mATe ja deva, gurU, dharmanI sAmagrI prApta thayelI che. AthI teno upayoga karI prayatna karaze te mokSa mArgamAM dAkhala thai saMsArane parimita karI zakze. A rIte pAMca prakAranA jIvonuM varNana thayuM. cha prakAranA jIvonuM varNana. gatamAM rahelA saghaLAya jIvo cha kAya rUpe cha prakAranA hoya che. pRthvIkAya:- pRthvI che zarIra je jIvonuM te pRthvIkAya jIvo kahevAya che. apkAya-eTale pANI che zarIra je jIvonuM te akAya. (3) teukAya-agni che zarIra je jIvonuM te teukAya. (4) vAyukAya-pavana che zarIra je jIvonuM te vAyukAya. (5) vanaspatikAya-vanaspati che zarIra je jIvonuM te vanaspatikAya. (1) (6) trasakAya-halana calana karavAnI zakti je jIvonI hoya che te trasakAya jIvo kahevAya che. 563 jIva bhedomAMthI pRthvIkAyanA cAra bhedo hoya che. (1) sUkSma aparyAptA. (2) sUkSma paryAptA. (3) bAdara aparyAptA (4) bAdara paryAptA. akAyanA 4 bhedo hoya che. teukAyanA 4 bhedo hoya che vAyukAyanA 4 bhedo hoya che vanaspatikAyanA-6 bhedo hoya che trasakAya jIvonAM 541 bhedo hoya che. A chae prakAranA jIvo bhagavAnanA dIkarA tarIke gaNAya che mATe te jIvone jeTalA bacAvAya eTalA bacAvavA prayatna karavo joie. gRhasthone pRthvIkAya-akAya-teukAya vagara jIvana jIvI zakAtuM nathI. vanaspatinI hisAthI bacavA dhAre to gRhastho bacI zake che teno tyAga kare eTalA puratuM. saMpUrNa trasakAyanI hisAthI paNa bacI zaktA nathI mATe jJAnI bhagavaMtoe trasakAyanI kAMika thoDI hisAthI bacavA mATe kahyuM ke niraaparAdhI trasa jIvonI jANI bujhIne hisA karavI nahi temaja koinI pAse Page 18 of 325 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvavI nahi ATalo niyama hoya che. AthI ema samajavAnuM nathI ke bAkInA bIjA jIvonI hiMsA karIe to chUTa che. vAMdho nathI ema mAnavAnuM nathI. tenI siA chUTI zakatI nathI mATe jJAnIo temAM mauna rahe che. temAM dAkhalAthI jaNAve che ke eka koika rAjAnA rAjyamAM prajA sArI rIte jIve che. ekavAra gAmamAM kaumadi mahotsava ujavavAno hovAthI rAjAe gAmamAM DhaMDhero pITAvyo che ke A divasanI rAtrIe koipaNa purUSe nagaramAM rahevAnuM nathI je koi raheze ane pakaDAze tene dehAMta daMDanI sajA thaze. A DhaMDhero roja gAmamAM cAle che. te gAmamAM eka zeThane cha dIkarAo che te chae dIkarA teja divase peDhInA kAma kAjamAM evA mazagula che ke temane Aje sAMje nagaranI bahAra jvAnuM che e bhUlAi gayuM. sUryAsta thatAnI sAthe nagaranA dvAro baMdha thayA ane chae dIkarAone ekadama yAda AvatAM jaldI peDhI baMdha karI bahAra nIkaLavA prayatna kare che paNa daravAjA baMdha thai gayela che. AthI gAmamAM game tyAM khUNAmAM judA judA sthAne chUpAi jAya che. rAtanA kaumudI mahotsava pUrNa thatAM savAre daravAjA khUlatAM tapAsa karatAM chae dIkarAo pakaDAyA. rAjA pAse lai jvAmAM AvyA. rAjAe kahyuM vadha bhUmi upara lai jAo. tyAM zeThane khabara paDatAM rAjAne AjIjI kare che paNa rAjA choDe ? tema amArA bhagavAnanA chae dIkarA tamArA hAthamAM Avela che ame AjIjI karI choDAvavA mAgIe chIe paNa tame choDo cho ? pachI zeThe koipaNa ene mAravAnI chUTa ApI pAMcane bacAvavA mATe kahe che rAjA nA pADe che. zeThe kahAM bene mArI cArane bacAvo temAMya nA pADe che pachI kAM traNane bacAvI traNane mAro toya rAjA nA pADe che. bene bacAvI cArane mAravAnI chUTa Ape che. chelle enne bacAvI pAMcane mAravAnI chUTa Ape che ane vaMza velo rahe ema jaNAve che. emAM je mAravAnI chUTa Ape che emAM zeThane marAvavAnI-mArI naMkhAvavAnI budhdhi che? nA. to tevI ja rIte tamone eka trasakAyanI paNa AMzika virati hoya che eTale bAkInA jIvone mAravAnI chUTa jJAnI bhagavaMto ApatA nathI ja. tamArAthI nathI rahevAtuM mATe tamAre hisA karavI paDe che temAM jeTalI bane eTalI jayaNA paLAya tevo avazya prayatna karavo ja joie ema jaNAve che. mATe A rIte prayatna karI jeTaluM hisAthI bacAya eTaluM bacavAno avazya prayatna karavo ja joie. A chae kayamAM rakhaDapaTTI karatAM karatAM atyAra sudhI anaMtokALa pasAra karela che have eTalo kALa pharavA javuM na paDe tenI kALajI rAkhIne jIvana jIvI laie to manuSya jIvana saphaLa thAya to e mATe prayatna karI suMdara rIte deva, gurU, dharmanI maLelI sAmagrIno upayoga karavo joie. sAta prakAranA jIvonuM varNana (1) sUkSma ekendriya (2) bAdara ekendriya (3) beindriya (4) te indriya (5) caurIndriya (6) asannI paMcendriya ane (7) sannI paMcendriya jIvo. A rIte jagatanA saghaLAya jIvono samAveza A sAta prakAranA jIvomAM paNa thAya che. sUkSmamAM ekavAra gayA pachI jIvo sUkSma-sUkSmamAM pharyA kare che. ema pharatAM pharatA anaMto kALa paNa pasAra karI zake che. viklendriyamAM jIva jAya to asaMkhyAto kALa pharyA kare che. paMcendriyapaNAmAM paNa jIvo pharyA kare to asaMkhyAto kALa pharyA kare che. A rIte pharatAM pharatAM anaMto kALa pharIne AvyA chIe mATe e sAte prakAranA jIvo rUpe ApaNA potAnA zarIranA khoLIyA rUpe e jIvonA sthAno gaNAya che mATe have cetavA jevuM che nahi to pAchA.....? pa63 jIvonA bhedomAMthI sUkSma ekendriyanA-10 bhedo, bAdara ekendriyanA-12, beindriyanA-2, te indriyanA-2, caurIndriyanA-2, asannI paMcendriyanA-111 ane sannI paMcendriyanA-424 jIvo hoya che. Page 19 of 325 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha prakAranA jIvonuM varNana (1) ekendriya jIvo (2) beindriya jIvo (3) teindriya jIvo (4) caurIndriya jIvo (5) nArakInA jIvo (6) tiryaMcanA jIvo (7) manuSyonAM jIvo ane (8) devanA jIvo. 563 jIvonI apekSAe- ekendriyanA-22, beindriyanA-2, teindriyanA-2, caurIndriyanA-2, nArakInA-14, tiryaMcanA-20, manuSyanA-303, devatAnA-198. nava prakAranA jIvonuM varNana (1) pRthvIkAya (2) apkAya (3) teukAya (4) vAyukAya (5) vanaspatikAya (6) beindriya (7) teindriya (8) caurIndriya ane (9) paMcendriya jIvo. daza prakAranA jIvonuM varNana (1) pRthvIkAya (2) akAya (3) teukAya (4) vAyukAya (5) vanaspatikAya (6) beindriya (7) teindriya (8) caurIndriya (9) asannI paMcendriya ane (10) sannI paMcendriya jIvo. agyAra prakAranA jIvonuM varNana (1) ekendriya jIvo (2) beindriya (3) teindriya jIvo (4) caurIndriya jIvo (5) nArakI (6) samUoimatiryaMco (7) garbhaja tiryaMco (8) samucchima aparyAptA manuSya (9) garbhaja aparyAptA manuSya (10) garbhaja paryAptA manuSyo ane (11) devatAnA jIvo. bAra prakAranA jIvonuM varNana (1) pRthvIkAya aparyAptA (2) pRthvIkAya paryAmA (3) akAya aparyAptA (4) akAya paryAptA (5) teukAya aparyAptA (6) teukAya paryAptA (7) vAyukAya aparyAptA (8) vAyukAya paryAptA (9) vanaspatikAya aparyAptA (10) vanaspatikAya paryAmA (11) trasakAya aparyAptA ane (12) trasakAya paryAptA. tera prakAranA jIvonuM varNana (1) pRthvIkAya aparyAptA (2) pRthvIkAya paryAmA (3) akAya aparyAptA (4) akAya paryAptA (5) teukAya aparyAptA (6) teukAya paryAptA (7) vAyukAya aparyAptA (8) vAyukAya paryAptA (9) vanaspatikAya aparyAptA (10) vanaspatikAya paryAptA (11) trasa purUSavedI jIvo (12) trasa strIvedI jIvo ane (13) trasa napuMsaka vedI jIvo. cauda prakAranA jIvonuM varNana (1) sUkSma aparyAptA ekendriya (2) sUkSma paryAptA ekendriya (3) bAdara aparyAptA ekendriya (4) bAdara paryAptA ekendriya (5) aparyAptA beindriya (6) paryAptA beindriya (7) aparyAptA teindriya (8) paryAptA teindriya (9) aparyAptA caurIndriya (10) paryAptA caurIndriya (11) aparyAptA asannI paMcendriya jIvo (12) paryAptA asannI paMcendriya jIvo (13) aparyAptA sannI paMcendriya jIvo ane (14) paryAptA sannI paMcendriya jIvo. A rIte jgatanA sarva jIvo cauda prakAramAM AvI jAya che. A cauda prakAra rUpe atyAra sudhImAM anaMto kALa rakhaDIne ApaNe AvelA chIe. emAM vicAra e karavAno ke ApaNe atyAre kyA bhedamAM chIe to sannI paryAptA jIvo rUpe jaMbudvIpanA bharata kSetramAM temAM paNa dakSiNArdha bharatane viSe manuSya rUpe Page 20 of 325 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAla zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA zAsanamAM janma pAmelA chIe ane jIvIe chIe A rIte vicAraNA karI zakAya. jIvonAM lakSaNonuM varNana jIva eTale AtmA athavA cetana yukata te jIva kahevAya che. e jIvane jaNAvavA mATenA jJAnI bhagavaMtoe cha lakSaNo kahyA che. te A pramANe. (1) jJAna (2) darzana (3) cAritra (4) tapa (5) vIrya ane (6) upayoga A cha lakSaNo hoya (1) jJAnanuM varNana-jJAyate anena = jenA vaDe jaNAya te jJAna kahevAya che. jagatamAM rahelA padArtho jenA vaDe jaNAya arthAt AtmAmAM jJAnarUpe prakAza pedA kare te jJAna kahevAya che. te jJAna pAMca prakAranA hoya che. (1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana: paryavajJAna ane (5) kevalajJAna. jJAna e AtmAnI sAthe abheda rUpe raheluM hovAthI e AtmAno abheda guNa kahevAya che. gatamAM rahelA saMsArI saghaLA jIvonA AtmAmAM kevalajJAna sattA rUpe raheluM ja che. abhavya jIvo-durbhavya jIvo ke bhavya jIvo Adi darekanA AtmAmAM madhyabhAgamAM ATha AkAza pradezamAM eka eka AkAza pradeza upara eka eka Atma pradezo je rahelA hoya che te ATha rUcaka pradezo kahevAya che. e ATha rUcaka pradezo sadA mATe kevalajJAnathI yukata eka paNa karma yugala rahita sidhdha paramAtmA javA sadA mATe rahelA hoya che. abhavya jIvonA AtmAmAM paNa hoya che. A ATha rUcaka pradezo avyavahAra rAzImAM rahelA jIvothI zarU karIne bAramA guNasthAnakanA aMta sudhImAM rahelA jIvomAM hoya che ja. te ATha pradezonI AjubAju asaMkhyAta AkAza pradezone viSe eka AtmAnA eka eka AkAza pradeza upara asaMkhyAtA asaMkhyAtA Atma pradezo sadA mATe rahelA hoya che kAraNake saMsArI jIva haMmezA asaMkhyAta pradezanI avagAhanAmAM ja raheto hoya che. te dareka Atma pradezo upara karmanA pugalo eka meka thaine rahelA hoya che. temAM jJAnAvaraNIya karmanA pudagalonA AvaraNathI matijJAnAdi cAra jJAnano kSayopazama aneka prakAranI taratamatA vALo hoya che AthI koivAra maMda-koivAra maMdatara-koivAra maMdatama-koivAra tIvra-koivAra tIvratA ane koivAra tIvratama rUpe kSayopazama bhAva rahelo hoya che pahelA guNasthAnake e matijJAna ane zrutajJAnano kSayopazama bhAva utkRSTathI sADA navapUrvanA jJAna jeTalo hoya che pachI enAthI maMda thatAM thatAM eTale ocho thatAM thatAM akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo kSayopazama thai zake che. enI vacamAM taratamatA vALA bhedo asaMkhyAtA prApta thaI zake che eja rIte cauda pUrvanA kSayopazamavALA jIvo paNa nikAcIta karmanA udayanA kAraNe e jJAnano kSayopazama bhAva naSTa thAya to chelle akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo paNa thai zake che paNa e kSayopazama bhAva sarvathA naSTa thato nathI. jo sarvathA naSTa thai jAya to jIva ajIva thai jAya mATe koi kALe jIva ajIva thato nathI ane ajIva jIva thato nathI. evI ja rIte bhavya jIva abhavya thato nathI ane abhavya jIva koi kALe bhavya thai zakato nathI. A kSayopazama bhAvanuM jJAna AtmAnI sAthe abheda rUpe raheluM che mATe te jJAnane lakSaNa rUpe kahevAya che. vAstavika rIte AtmAno kSAyika bhAve jJAna guNa hoya che. te kSAyika bhAve kevalajJAna prApta thAya eTale kSayopazama bhAvanA jJAnano nAza thAya che arthAt kevalajJAnamAM te jJAno samAi jAya che. A jJAnano kSayopazama eTale udayamAM je matijJAnAvaraNIyanAM zrutajJAnAvaraNIyanAM pagalo AvIne nAza pAme che te kSaya kahevAya che ane je pudagalo udayamAM Ave evA nathI evA pudagalo sattAmAM Page 21 of 325 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upazama rUpe eTale dabAvelA rUpe rahelA hoya che te upazama kahevAya che. A banne kArya eka sAthe cAlatuM hovAthI kSayopazama rUpe jJAna gaNAya che. A jJAnano kSayopazama bhAva mithyAtvanA udaya kALamAM jIvane jeTalo hoya che te ajJAna rUpe hevAya che ane apunabaMdhaka avasthAthI graMthabheda ane samakita AdinI hAjarImAM rahelo A jJAnano kSayopazama bhAva jJAnarUpe eTale samyagujJAna rUpe gaNAya che. hAla atyAre ApaNane jaina zAsanamAM sUtro AdinuM jemake navakAra maMtra AdinuM je jJAna che teno roja ApaNe gaNavAmAM-citanamAM upayoga karIe chIe e jJAna ajJAna rUpe che ke samyaga jJAna rUpe e roja vicAravuM joie. jo ajJAna rUpe navakAra maMtranuM jJAna hoya to te AtmAne lAbha karaze ke nukazAna karaze e paNa vicAravuM joie ne ? AthI e meLavelA jJAnane samyagujJAna rUpe banAvavA mATe prayatna karavo joie ne ? sAmAnya rIte niyama che ke je jevA bhAvathI upayoga kare te rIte lAbha thAya. jo ajJAna rUpe navakAra maMtrano upayoga kare to saMsAranI vRdhdhi thAya ane sa jJAna rUpe navakAra maMtrano upayoga kare to enAthI saMsArano nAza thAya arthAt saMsAra kapAya. ApaNe zA mATe upayoga karIe chIe te vicAra avazya karavo joie ! (2) darzana guNa (lakSaNa)- darzana eTale zradhdhA. A paNa AtmAno abheda guNa che. chadmastha jIvone sAmAnya rIte darzana mohanIya karmanA upazamathI upazama samIta pedA thAya, darzana mohanIyanA kSayopazamathI kSayopazama samIkIta pedA thAya ane darzana mohanIyanA kSayathI sAyika samIkIta pedA thAya che. je jIvone sAyika samIkIta rUpe zradhdhA guNa pedA thayelo hoya che te sAdi anaMtakALa sudhI rahevAvALo hoya che eTale koi kALe te guNa have nAza pAmavAvALo hoto nathI. saMsArI jIvonuM bhAyika samIkIta ane sidhdha paramAtmAonuM kSAyika samIkIta bannenuM eka sarakhuM hoya che. darzana guNa rUpe eka sarakho hoya che. (3) cAritra lakSaNa- cAritra eTale sthiratA. Atmika guNone viSe eTale prApta thayelA Atmika guNone viSe jIvane je sthiratA pedA karAve te cAritra kahevAya che. A Atmika guNonI sthiratA e AtmAnI sAthe abheda rUpe rahelI hoya che. mATe te AtmAnA lakSaNa rUpe kahevAya che evI ja rIte saMsArI jIvone mATe cAritra eTale sthiratA je kahevAya che te aviratinA udayanA karaNe kahevAya che kAraNake jJAnI bhagavaMtoe jagatanA saghaLA jIvono cAritra mArgaNAmAM samAveza karavAno hovAthI aviratine paNa cAritra rUpe kahela che ane A avirati cAritra jIvo eka gatimAMthI bIjI gatimAM jatAM sAthe lai jAya che. bAkInA cAritro saMsArI jIvo sAthe lai jai zakatA nathI AthI A cAritra e lakSaNa kahevAya che. (4) tapa- e AtmAnuM lakSaNa che. tapa eTale icchAno nirodha. icchAono saMpUrNa abhAva te tapa kahevAya che. mATe jJAnI bhagavaMto he che ke jeTalI icchAo jIvane vadhAre eTalo teno saMsAra ane jIvanamAM du:kha paNa vadhAre. jeTalI icchAono saMyama eTale ochI icchAothI jIvana jIve eTalo jIva sukhI ane te Atmika guNa mATe icchAono saMyama hoya to saMsArano nAza kare. AthI icchA eja du:kha hovAthI icchA nirodha e AtmAno guNa helo che te arUpI abheda rUpe che AthI ja tapa e jIvanuM lakSaNa che. jIvanamAM bAhA tapa jeTalo karavAno abhyAsa karIe chIe tenAthI roja jotA javAnuM ka icchAono saMyama keTalo thai rahyo che tenI kALajI rAkhavAnI che. jo tapa karatAM karatAM icchAono saMyama na thAya Page 22 of 325 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to te tapane jJAnI bhagavaMto kAya phleza eTale kAyAne kaSTa ApavAnI kriyA kahe che. mATe evA tapathI jIvo je karmonI nirjarA kare che te akAma nirjarA kahevAya che ane evI akama nirjarA ekendriya jIvo ekendriyapaNAmAM du:kha bhogavatA bhogavatA paNa kare che to e jIvo ne ApaNAmAM phera zuM? keTalIka vAra ekendriya jIvo du:kha bhogavIne aAma nirA vadhAre kare evuM paNa bane che kAraNake e jIvone sukha meLavavA-bhogavavA-sAcavavA-TakAvavAno abhilASa hoto nathI jyAre ahIM manuSyone tapa karatAM karatAM evo bhAva hoya to jarUra nirjarA ochI thAya che mATe khuba vicAra karI AtmAnA guNa rUpe tapa karatAM, abheda guNa rUpa icchA nirodha pedA karavA mATe karuM chuM e lakSya rAkhavuM joie. (5) vIrya- e AtmAnuM lakSaNa che. AtmA pote anaMta vIryanI zakitavALo che e AtmAno guNapaNa abheda rUpe che sala karmonA rajathI rahita thayelA AtmAonI zakita eTalI badhI hoya che ke jenA kAraNe temanuM potAnuM vIrya jJAna-darzana ane cAritra guNonI sthiratAmAM upayogI thAya che e vIryanA bale pote je pramANe chelle potAnA Atma pradezone je rIte 2/3 bhAgamAM sthira karelA che te sthiratAno nAza karavAnI zakita jagatanA koi padArthamAM rahelI nathI arthAt hotI nathI. saMsAramAM rahelA zrI tIrthaMkara paramAtmAone vIryaMtarAyanA kSayopazama bhAvathI je bala eTale zakita pedA thAya che e paNa evuM hoya che ke koi devatAo eTaluM baLa pedA karavAne zakitamAna nathI. mATe kahyuM ke tIrthaMkara paramAtmAnI TacalI eTale ke chellI AMgaLIe asaMkhyAtA devo bhegA thaine eka eka anaMtA 35 kare ane vaLage to paNa te TacalI AMgaLIne namAvavAnI tAkAta hotI nathI. uparathI te devo jema vRkSanI DALI upara vAMdarAo laTakelA hoya tenI jema e drazya lAge che tathA zrI zramaNa bhagavAna mahAvIra mahArAjAnA janma bAda indra mahArAjA janmAbhiSeka mahotsava karavA mATe merU parvata upara lai gayA ane khoLAmAM besADI indra mahArAjA beThelA che te vakhate vicAra Ave che ke AvuM nAnuM bALaka ATalA kaLazonA pANIne zI rIte sahana karaze? eTale eTakI gayA che. bhagavAne avadhijJAnano upayoga mukIne joyuM ane indra mahArAjAno saMzaya dUra karavA mATe zIlA sAthe rAka jamaNA pagano aMguTho dabAvyo to zuM banyuM ? parvato eka bIjA athaDAvA mAMDyA-vRkSo ukhaDavA mAMDyA ityAdi kolAhala thatAM indra mahArAjA avadhijJAnano upayoga mUkIne jue che temAM potAnI bhUla lAgI. bhagavAnanI mAphI mAMgI A uparathI vicAro ke vIryaMtarAyanA kSayopazama bhAvathI ATalI zakita pudgalonI sahAyathI pedA thAya che to AtmAnI zAyika bhAve zakita keTalI haze? e vicAro. A zakitane potapotAnA karmono nAza karavAnA upayogamAM le che. tyAre kamAthI rahita thai zake che. A apekSAe ApaNI zakita keTalI ? chatAM teno durUpayoga keTalo ? ane karma khapAvavA mATeno sadupayoga keTalo karIe chIe e vicAravAnuM che. mATe kahevAya che ke maLelI zakitano jeTalo durUpayoga karIe tenAthI bhavAMtaramAM zakita prApta thAya nahi mATe cetavA jevuM che. (6) upayoga lakSaNa- kevalajJAna prApta thayA pachI jIvane eka samaye kevalajJAna-eka samaye kevala darzana ema samaye samaye lolakanI jema cAlyA ja kare che. e AtmAnA abheda guNa rUpe che. mATe upayoga e lakSaNa kahela che. jyAre chamastha jIvone, kevalajJAnI sivAyanA jIvone eka eka aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta jJAna ane darzanano upayoga cAlu ja hoya che ahIM aMtarmuhUrta eTale asaMkhyAta samayavAnuM jANavuM. A rIte cha lakSaNonuM varNana kyuM. Page 23 of 325 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAtionuM varNana paryApi = zakita. pugalanA samudAyathI utpanna thayelI AhArAdi gugalone grahaNa karI rasAdi rUpe pariNamana pamADavAnI je zakita vizeSa te paryApti kahevAya. jIva jyAre eka sthAnethI maraNa pAmI bIjA sthAne utpanna thAya che tyAre jyAMthI maraNa pAme che tyAMthI AhAranA pudagalo grahaNa karIne nIkaLe che ane eka samayamAM utpatti sthAne pahoMcI AhArane grahaNa kare che mATe te AhArI ja hoya che. evI ja rIte je jIva je sthAnethI AhAra grahaNa karI maraNa pAmI potAnA utpanna thavAnA sthAne javA mATe nIkaLe temAM eka vigraha karIne jAya che te bIjA samaye potAnA utpatti sthAne pahoMce che ke tyAM AhAranA pudagalo malI jAya che mATe pahelA samaye AhArI ane bIjA samaye paNa AhArI hoya che. aNAhArI rUpe gaNAto nathI. jyAre koi jIvane potAnA sthAnethI utpatti sthAne pahoMcavAmAM traNa samaya lAge eTale be vigraha kare te jIvo potAnA sthAnethI AhAra laine nIkaLe che vacalA bIjA samayamAM AhAranA pudagalo malatAM na hovAthI e vacalo samaya aNAhArIno gaNAya che ane trIjA samaye potAnA sthAne pahoMce ke tarata ja AhAranA pudagalo male che mATe AhArI hoya che. AthI be vigrahamAM pahoMcavAvALA jIvone vacalo eka samaya aNAhArI paNAno maLe che. Aja rIte cAra samaye pahoMcavAvALA jIvone pahelo ane chello ema be samaya sivAya vacalAM be samaya aNAhArInA male che ane pAMca samaye pahoMcavAvALA jIvone pahelA ane chellA samaya sivAya vacalA traNa samaya aNAhArInA prApta thAya che. dareka jIvone, te je kSetramAM utpanna thAya che tyAM utpattinA samaye ja AhAranA pudagalo maLI rahe che ane te pudagalone teja samaye grahaNa karI khala ane rasarUpe pariNAmavI teja samaye khalavALA pudagalono nAza kare che ane rasavALA pudagalono saMcaya eTale saMgraha kare che. A badhI prakriyA eka ja samayamAM dareka jIvone banatI hovAthI AhAra paryAmi eka samayanI helI che. A zakita pedA karIne jIvo samaye samaye AhAranA pagalone grahaNa karaze ane rasavALA pugalono saMgraha karaze. AthI jIvone anAdi kALathI saMsAramAM paribhramaNa karatAM saMgraha karavAno saMskAra paNa anAdi kALathI cAlu ja che. tatvArtha sUtranI TIkAmAM kartA kahe che AtmA karaNa vizeSathI AhArAdi grahaNa karavAnuM sAmarthya utpanna kare che. karaNa eTale je pagalothI pedA thAya te pugalone paryApti kahevAya che. paryAmio cha hoya che. (1) AhAra paryAmi (2) zarIra paryAmi (3) indriya paryAmi (4) zvAsocchavAsa paryAmi (5) bhASA paryAmi ane (6) mana paryApti.. ekendriya jIvone pahelI cAra paryAyio eTale ke (1) AhAra paryAmi (2) zarIra paryAmi (3) indriya paryAmi (4) zvAsocchavAsa paryAmi hoya. beindriya, te indriya, caherIndriya ane asannI paMcendriya jIvone pahelI pAMca paryAptio hoya. (1) AhAra paryAmi (2) zarIra paryAmi (3) indriya paryApti (4) zvAsocchavAsa paryApti ane (5) bhASA paryApti. sannI jIvone chae cha paryAktio hoya che. (1) AhAra, (2) zarIra (3) indriya (4) zvAsocchavAsa (5) bhASA ane (6) mana paryAddhio Page 24 of 325 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya. ekendriya jIvone viSe prayana varNana koipaNa sthAnethI jIva maraNa pAmIne ekendriyapaNA rUpe utpanna thavAno hoya to maraNa thatAnI sAthe ja te jIvane tiryaMcAyaSya udayamAM Ave che ane tenI sAthe ekendriya jAti nAmakarma udayamAM Ave che te jIva jyAM ja sthAne utpanna thAya tyAM je AhAranA pudagalo hoya te kArmaNa zarIrathI grahaNa kare che ane grahaNa karatAnI sAthe ja khela ane rasa rUpe pariNAma pamADe che te AhAra paryApti kahevAya che. A paryAptino kALa eka samayano hoya che. AhAra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudagalo grahaNa karatAM karatAM asaMkhyAta samaya sudhI A prakriyA cAlu rAkhI rasavALA pudagalone ekaThAM karI eTale saMgraha karI temAMthI zarIra banAvavAnI zakita pedA kare che te zarIra paryApti hevAya. A paryApti eka aMtarmuhurtanI hoya che. A aMtarmuhurta asaMkhyAta samayavAnuM jANavuM. zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudagalo grahaNa karI asaMkhyAta samaya sudhI A prakriyA karatAM rasavALA pudagalo jeTalA ekaThA thAya tenAthI indriya banAvavAnI zakita pedA kare che eTale eka sparzendriya banAvavAnI zakita pedA kare che. A paryApti asaMkhyAta samayavALI eka aMtarmuhUrtanI hoya indriya paryAmi pUrNa thayA bAda samaye samaya AhArane grahaNa karI rasa rUpe pariNamana karatAM asaMkhyAta samaya sudhI kriyA kare che ane temAMthI rasavALA pudagalothI je zakita pedA thAya che tenAthI gatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pudagalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvI ni: zvAsa rUpe choDavAnI zakita pedA thAya che te zvAsocchavAsa paryApti kahevAya che. A rIte A jIvo cAra paryAddhio kare che. je jIvonuM AyuSya vadhAre hoya te jIvo AhAranA pudagalone grahaNa karatA karatA rasavALA pugalone banAvato saMgraha karatA dareka paryApine sarakhe bhAge ApatA potAnuM jIvana jIve che ane AyuSya nAmanA prANane paNa puSTa karatA jAya che. je akendriya jIvo aparyApta nAmakarmanA udayavALA hoya che te jIvo indriya paryAmi pUrNa ryA bAda parabhavanA AyuSya baMdhanI yogyatA pedA karIne zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karyA pahelA parabhavanuM AyuSya bAMdhIne maraNa pAme che paNa A jIvo cothI paryAmi pUrNa karatAM nathI. viklendriya ane asakSI paMcendriya jIvone viSe paryAmionuM varNana A jIvone pAMca paryAmio hoya che te A rIte. koipaNa sthAnethI jIvo maraNa pAmI eTale bhogavAtA bhavanuM AyuSya pUrNa karIne beindriyAdipaNAnA AyuSyanA udayane pAme che te ja kSetramAM e AyuSya bhogavavAnuM hoya te sthAnamAM-te kSetramAM jAya che tyAM je pugalono AhAra male te pugalono AhAra grahaNa karI khala ane rasarUpe pariNamana pamADe che te AhAra paryAmi kahevAya che. A paryAptino kALa eka samayano hoya che. A rIte AhArane samaye samaye grahaNa karato pariNAma pamADato asaMkhyAta samaya sudhI prayatna vizeSa karI rasavALA pudagalono saMgraha karI temAMthI zarIra banAvavAnI zakita pedA kare te zarIra paryApti kahevAya che. A paryApino kaLa asaMkhyAta samaya pramANa aMtarmuhUrtano hoya che. Page 25 of 325 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudagalo grahaNa karI rasavALA pudagalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhImAM rasavALA pudgalonA jeTalo saMgraha thAya temAMthI indriya banAvavAnI zakti pedA kare che te indriya paryAmi kahevAya che. A paryAtithI jIvo sparzanA ane rasanendriya be indriya pedA kare che. A paryApino kALa eka aMtarmuhUrtano hoya che. indriya paryAmi pUrNa thayA bAda samaye samaye AhAranA mugalone grahaNa karI pariNAvI rasavALA pudagalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhI A prakriyA karI ja zakita pedA kare che tenAthI gatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pugalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvI ni: zvAsa rUpe visarjana karavAnI je zakita pedA thAya che te zvAsocchavAsa paryApti kahevAya che. zvAsocchavAsa paryAmi pUrNa karyA bAda samaye samaye AhAranA pudgalo grahaNa karI rasa rUpe pariNamana pamADI asaMkhyAta samaya sudhI prakriyA karIne je zakita pedA kare che temAMthI jagatamAM rahelA bhASA vargaNAnA pudagalone grahaNa karI bhASA rUpe pariNamAvI ene visarjana karavAnI je zakita pedA thAya che te bhASA payAmi kahevAya che. je beindriyAdi jIvo aparyApta nAmakarmanA udayavALA hoya che te jIvo indriya paryAmi pUrNa karyA bAda parabhavanuM AyuSya bAMdhavAnI yogyatA pedA karIne tyAM AyuSyano baMdha kare athavA zvAsocchavAsa paryAmi pUrNa karIne AyuSyano baMdha kare athavA bhASA paryAmi zarU karI AyuSyano baMdha karI zake che ane e bhASA paryAmi pUrNa karyA vagara avazya maraNa pAme che. saNI jIvone viSe paryAtionuM varNana je jIvo potAnA bhogavAtAM AyuSyane pUrNa karIne sannI manuSya ke tiryaMca rUpe utpanna thavAnA hoya teone te AyuSya udayamAM Ave che ane je sthAnamAM te AyuSya bhogavavAnuM hoya tyAM te kSetramAM jAya che tyAM je AhAranA pudagalo male te AhAranA pudagalone grahaNa karI khala ane rasa rUpe pariNAma pamADI je zakita pedA thAya che te AhAra paryAmi kahevAya che. AhAra paryApti karyA bAda samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karo asaMkhyAtA samaya sudhImAM jeTalI zakita pedA thAya temAMthI zarIra banAvavAnI zakita pedA kare che te zarIra paryApti kahevAya che. A paryApti asaMkhyAta samaya vALI aMtarmuhurta kALanI hoya che. zarIra paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudgalo grahaNa karI khala-rasavALA pudagalo banAvI rasavALA yugalono saMgraha kare che. A prakriyA asaMkhyAta samaya sudhI karatAM rasavALA pudgalono jeTalo saMgraha thAya temAMthI indriya banAvavAnI zakita pedA kare che te indriya paryApti kahevAya che. indriya paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudagalone grahaNa karI khela rasa rUpe pariNamAvI rasavALA pudagalono saMgraha karato jAya che. A prakriyA asaMkhyAtA samaya sudhI kare che temAM jeTalI zakita prApta thAya tenAthI jagatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pudagalone grahaNa karI zvAsa rUpe pariNamAvavAnI ane ni:zvAsa rUpe visarjana karavAnI zakita pedA kare che te zvAsocchavAsa paryApti hevAya che. zvAsocchavAsa paryApi pachI samaye samaye AhAranA pagalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karI asaMkhyAta samaya sudhImAM je zakita pedA thAya tenAthI jagatamAM rahelA bhASA vargaNAnA pudagalone grahaNa karI bhASA eTale vacana rUpe pariNamAvI visarjana karavAnI zakita pedA kare che tene bhASA Page 26 of 325 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryApti vhevAya che. bhASA paryApti pachI samaye samaye AhAranA pudgalo grahaNa karI rasavALA pudgalono saMgraha karI asaMkhyAta samayamAM jeTalI zakti pedA thAya tenAthI jgatamAM rahelA mana vargaNAnA pudgalone grahaNa karI mana rUpe eTale vicAra rUpe pariNamAvI visarjana karavAnI zakti je pedA kare che tene mana paryAmi kahevAya che. A cha paryApti pUrNa karyA pachI samaye samaye AhAranA pudgalone grahaNa karI rasavALA pudgalothI chae paryAptinI zakti vadhAratA vadhAratA AyuSya nAmano prANa hoya tyAM sudhI jIvana jIve che. je aparyApta nAma karmanA udayavALA sannI tiryaMco ane manuSyo hoya che te jIvo indriya paryApta pUrNa karyA bAda AyuSya baMdhanI eTale parabhavanA AyuSya baMdhanI yogyatA pedA karIne te vakhate AyuSyano baMdha kare athavA zvAsocchavAsa paryApti pUrNa karI AyuSya bAMdhe athavA bhASA paryApta pUrNa karIne AyuSya bAMdhe athavA manaparyApti zarU karIne AyuSya bAMdhI maraNa pAmI zake che te aparyAptA jIvo kahevAya che. A uparathI e nakkI thAya che ke chellI adhurI paryApta e maraNa pAme ane aparyAptAvasthAmAM AyuSyano baMdha kare to aparyApta nAma karmanA udayavALA jIvo ja baMdha karI zake che. devatA-nArakIne viSe paryAptionuM varNana A jIvo sannI hoya che ane utpanna thanArA jIvo niyamA paryApta nAma karmanA udayavALA ja hoya che. AthI aparyAptAvasthAmAM maraNa pAmatAM nathI. A jIvone chae paryAptio hoya che. pahelI AhAra paryAmi eka samayanI hoya che. bIjI zarIra paryApta eka aMtarmuhUrtanI hoya che. bAkInI cAra paryAptio eka-eka samayanA kALamAna jeTalI hoya che. A chae paryAptinI zakita pedA karIna potAnuM jeTaluM AyuSya hoya tyAM sudhI AhAranA pudgalone grahaNa karIne chae paryAptinI zaktine jALavIne potAnuM jIvana jIvatA hoya che. nArakInA jIvo potAnI zakti azubha pudgalonA AhArathI jALavI zake che ane devatAo zubha pugalonA AhArathI potAnI zakti jALavI rAkhe che. A uparathI e samajjAnuM che ke jIvo pudgalonI sahAya vinA jIvI zakatA ja nathI keTalA badhA parataMtra rUpe jIvIe chIe. A parataMtratA ApaNI cAle che ema oLakhAvanAra pahelA naMbare arihaMta paramAtmAoja che. jo e na hoya to parataMtratAne oLakhAvI koNa zake ? paNa A pudgalonI sahAyathI zakti pedA karavI-e zaktinA AdhAre jIvana jIvavuM-pAchI AyuSya pUrNa thavA Ave eTale zaktio kSINa karIne maraNa pAmavuM-pAchuM bIjI jgyAe jnmavuM pAchI zaktio pedA karavI-pAchuM jIvavuM ane maraNa pAmavuM A keTalI parAdhInatA che ? paNa ApaNe parAdhInatAthI jIvI rahyA chIe svataMtra nathI ema ApaNane lAge che kharUM ? jo purUSArtha karIe to A pudgalonI sahAya vinA svataMtrapaNe jIvana jIvI zakAya evI ApaNI zakti jarUra che paNa kyAre ? parAdhInatA khaTake to ne ? jeTalI A pudgalonI parAdhInatAne oLakhIe ane sAvaceta rahI pudgalamAM rAgAdi pariNAma na karIe toja svataMtrapaNe jIvana jIvI zakAya. tame svataMtrapaNe jIvo cho ke parataMtratAthI ? A vicAra roja karavA jevo che. Aje lagabhaga moTo bhAga potAnuM jIvana svataMtra rUpe jIvI zake che kharA ? vIryaMtarAya karmanA kSayopazama bhAvathI mana-vacana ane kAyAnI je zakti maLelI che te zaktino paNa svataMtra paNe jIvavA mATe no Page 27 of 325 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upayoga keTalo ? pAte potAnuM badhu kAma karavuM-koinI pAse karAvavuM nahi. e rItano ya purUSArtha che ? ke bIjAnI sahAyathI lagabhaga jIvIe chIe ? jo pudgalothI chUTIne svataMtra rIte jIvana jIvavA mATeno purUSArtha karavo haze to mana-vacana kAyAnA vIryanI zakti durUpayoga rUpe na kharcAya ane sadupayoga rUpe kema upayoga thAya tenI jarUra kALajI rAkhIne jIvana jIvatA zIkhavuM paDaze. ATalI bhAvanA AvI jAya ke bane tyAM sudhI mArUM potAnuM kAma mAre ja karavuM che koinI pAse karAvavuM nathI. kadAca thAkI jvAya toja bIjA pAse nirUpAye karAvavuM A jo bane toya ghaNuM kAma thai jAya. AthI jJAnI bhagavaMto eja kye che ke jainazAsanae jgatanA jIvone parataMtratAthI choDAvIne svataMtra banAvavA mATe ja che paNa pahelA huM parataMtra chuM ema mAnyatA pedA karavI paDaze ! A mATe ja he che ke je padArtho rAga karAvI dveSa pedA karAvI parataMtra banAve tene oLakhIne te rAgAdine dUra karavA prayatna karavo joie tAja maLelI zaktino sadupayoga karyo hevAya ke jethI zakti vadhatI jAya. prANonuM varNana prANa eTale jIvana jIvavAmAM AdhArabhUta rUpe upayogI cIja ke jenA vaDe jIvana jIvAya te prANo kahevAya che. e prANo be prakAranA vhelA che. (1) bhAva prANa (2) dravya prANa. bhAva prANo AtmAnA guNo rUpe anaMtA che. temAMthI mukhyatve ahIM cAra prANo levAnA che kAraNake je bhAva prANamAMthI dravyaprANo pedA thAya che arthAt je bhAva prANone e dravya prANo anAdi kALathI dabAvIne beThelA che tenI oLakhANa thAya ane zakya eTalo prayatna karIne e dravya prANothI rahita thavAya evo prayatna thai zake mATe jJAnIoe bhAva prANa cAra vhelA che. (1) zudhdha cetanA (2) anaMta vIrya (3) akSaya sthiti ane (4) anaMta sukha athavA avyAbAdha sukha. zudhdha cetanA :- anAdi kALathI AtmA potAnA svabhAva dazArUpe zudhdha cetanAmaya che paNa te zudhdha cetanAne anAdi karmanA saMyoge eTale anAdi karmanA pudgalothI azudhdha cetanAmaya banAvI dIdhela che te vibhAva dazA rUpe AtmA banI gayelo che AnA kAraNe jIva vibhAva dazAnA svarUpane svabhAva dazA rUpe mAnIne potAnuM jIvana jIvato jAya che ane du:khI du:khI thato jAya che ane potAnI svabhAva dazA svataMtra che e ene khabara ja nathI koi he to tene jaldI mAnavA paNa taiyAra thato nathI. A zudhdha cetanAne azudhdha cetanA rUpe banAvanAra mukhyatve prANa tarIke pAMca indriyo kAma karI rahelI che AthI zudhdha cetanAne dabAvanAra dravya prANa tarIke pAMca indriyo gaNAya che. A indriyoe jIvono svabhAva evo banAvI dIdho che ke jenA kAraNe jIvone pudgala saMyogamAMja parataMtra banAvI enA saMyogavALuM jIvana eja kharekhara jIvana che evo majabUta vizvAsa pedA karAvI dIdho che. AthI pudgala saMyoga vinAnuM jIvana eja kharekhara jIvana che ane eja jIvana sadA mATe AtmAnI zaktine majabuta karanArUM che e vizvAsa pedA thavA detuM ja nathI. mahAbhAratamAM paNa kahyuM che ke - zUravAra te che ke je indriyone jIte che. tenI ja ame nitya prazaMsA karIe chIe ke jenuM cAritrarUpI dhana indriyo rUpI coro vaDe luMTAyuM nathI. kbIrajIe paNa kahyuM che ke - jenA cittamAM nArIno praveza thAya che tenAmAM jJAna, bhakti ane mukti traNamAMthI ekapaNa cIja rahetI nathI. Page 28 of 325 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAcI vastusthitine jANanArA mahApurUSoe to kahyuM che ke ahita karavAmAM hoMziyAra (dakSa) evI pAMca indriyo vaDe A jIvaloka ThagAi rahyo che. mATe kahyuM che ke indriyono asaMyama e Apattiono mArga che ane teno saMyama e saMpattiono mArga che je mArga pasaMda hoya te mArge jAo athavA svarga ane naraka e banne indriyoja che. nigraha karelI indriyo svarga mATe thAya che ane chUTI mUkelI teja indriyo naraka mATe thAya che. zrI jaina zAsana pharamAve che ke - mohanIyAdi duSTa aSTa karmanA lepathI lepAyelo AtmA maLelI indriyone phoDI paNa nAMkhe ane prApta thayela viSayone saLagAvI paNa de to paNa e viSayo pratyeno teno rAga eka leza mAtra paNa ghaTI zakanAra nathI. viSayono anurAga ghaTADavA mATe teNe kaSAyathI mukata banavuM paDaze ane kaSAyano tyAga karavA mATe kaSAyano tyAga karanAra niSkaSAya purUSonuM bahumAna tathA kaSAyanA tyAga mArge avicchinna pramANe lai janArI sata kriyAonuM satata Asevana karavuM paDaze. indriyanA jya mATe e sivAyanA upAyo lezapaNa kAragata nivaDI zake tema nathI. zrI jaina zAsana pharamAve che ke - indriyo rUpI capala ghoDAo haMmezA durgatinA mArga tarapha doDI rahyA che. saMsAranA svarUpane jANanAra bhavya purUSoe tene zrI jinavacana rUpI rassIothI kAbUmAM levA joie. zrI jina vacananuM indriya vijaya saMbaMdhamAM zarUAtathI ja e kahevuM che ke indriyo rUpI dhutArAone prasaravA mATe eka talanA photarA jeTaluM paNa sthAna na Apo. ane jo ApyuM to te tenA sthAne lai jaze ke jyAMnA du:khanI eka kSaNa paNa kADhavI kroDo varSa samAna AkarI thai paDaze. eka koDIne mATe kroDo ratnane hArI javA e jema kAramI mUrkhatA che tema indriyonA tuccha viSayonA bhogomAM Asakta banIne mukitanA anaMta sukhone harI kvA e paNa bhayAnaka mUrkhatA che. indriyonA viSayothI utpanna thanAruM sukha e sukha mAnIe to paNa eka tala mAtra che jyAre tenA PNAme utpanna thanArA du:khanuM mApa moTA parvatonA zikharothI paNa nIkaLavuM azakya che te du:khono anubhava kroDo bhavoe paNa pUro thAya tema nathI mATe viSaya nya sukhane eka leza paNa avakAza ApavA yogya nathI. A uparathI nizcita thAya che ke indriyonA viSayomAM tathA tenA vikAromAM jeTalI asaMyamatA eTale ene AdhIna thaine jIvana jIvatAM zudhdha cetanA rU5 bhAva prANa avarAto jAya che eTale ke DhaMkAto jAya che tenA kAraNe potAnA zudhdha cetanAmaya bhAva prANanI anubhUti thatI ja nathI. (2) bhAva prANa :- anaMta vIya rUpe che. A anaMta vIye rUpa bhAva prANane pagalonA samudAyathI manayoga, vacanayoga ane kAyayoga nAmanA dravya prANo je pedA thayelA che te dabAve che. anAdi kALathI jIva moTAbhAge anaMta kALa sudhI eka kAyayoganA vyApArathI potAnuM jIvana jIve che. koi koika vAra akAma nirjarA sAdhI du:khane bhogavIne jIvo vacana yoganA vyApArane prApta kare che ane temAMthI paNa kAMi vizeSa akAma nirA thayelI hoya to jIvo manayoganA vyApArane prApta kare che. A mana-vacana-kAya yogano vyApAra e jIvanI potAnI zakita rUpa vIrya nathI paNa pudagalonA saMyogathI enI sahAyathI ja zakita pedA thayelI hoya che te che. mATe e traNayoganA vyApAranI je zakita maLelI che eno jeTalo durUpayoga karIe eTalo AtmAno potAno bhAva prANa dabAto jAya che. traNeyogano Page 29 of 325 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durUpayoga karavo eTale ke anukULa padArtho pratyenA rAgane vadhAravA prayatna karavo ane pratikULa padArtho pratyenA dveSane vadhAravA prayatna karavo e durUpayoga kahevAya che. emAM rAgAdi karavA enA karatAM e rAgAdi ghaTADI zake e rAgAdinI oLakhANa karAve ane te padArthonA saMyogathI choDAve evo ja traNayogathI vyApAra karavo e sadupayoga kahevAya che kAraNake jIvo e rAgAdine oLakhIne jeTalA sAvaceta rahIne tenA saMyogathI para thavA mATeno prayatna kare che tenAthI jIvane bhAva prANa rUpa anaMta vIrya je che enI zakitano AMzika anubhava thAya che ane potAnI zakita paNa vadhatI dekhAya che. AthI pudagalonI zakitathI upayoga karIne jeTalo bhAva prANarUpe anaMta vIryanI zakitano anubhava thAya tenI sthiratA Ave evo prayatna karavo joie. (3) akSaya sthiti rUpa bhAva prANa : anAdi kALathI jIva AyuSya nAmanA prANane bhogavato jAya che ane judA judA kSetromAM judA judA zarIranA khoLIyA banAvato jAya che. AyuSya nAmano prANa je kSetramAM jeTalA kALa rUpe hoya teTalo kALapUrNa thatAM bIjo AyuSya prANa udayamAM Ave tyAM bIjuM zarIra banAve. pAcho kALapUNa thaye mUkIne trIjA kSetramAM utpanna thAya tyAM navuM zarIra banAve. A rIte AyuSya nAmanA prANathI jIvo judA judA kSetromAM judA judA navA navA zarIro banAve- mUke A pravRtti akhaMDa rIte cAlu ja hoya che. A AyuSya prANanA kAraNe jIvane potAnA bhAva prANa rUpa akSaya sthitino anubhava thato nathI. akSaya sthiti eTale ke jyAM utpanna thayA pachI sadA mATe tyAM jIvavAnuM paNa koi kALe maraNa pAmavAnuM nahi evI ja sthiti te akSaya sthiti kahevAya che. AvI sthitino kALa cAra gatimAMthI koI gatimAM che ? ke te gatino kALapUrNa thaye avazya bIjI gatimAM javuM ja paDe ? to A rIte rakhaDapaTTI karatAM karatAM anaMtA pudagala parAvarta kALa pasAra karyo paNa koI sthAne ThareThAma thayA nahi have jaldI akSaya sthitine prApta karI jarUra ThareThAma thavuM che evI bhAvanA kharI ? e mATe jagatamAM jaina zAsana che. jaina zAsana sivAya jagatamAM koi bIjuM zAsana nathI ke je ThareThAma thavA mATeno rasto batAve arthAt mArga batAve. mATe maLelA jaina zAsanane saphaLa karavA tene ArAdhatA jaldI akSaya sthiti rUpa bhAva prANa pedA thAya e mATe prayatna karIe toja rakhaDapaTTI karAvanAra AyuSya nAmano dravya prANa nAza thAya. kAraNake AyuSya nAmano dravya prANa saMpUrNa caudamA guNasthAnake ja nAza thAya che. (4) avyAbAdha sukha nAmano bhAva prANa : zvAsocchavAsa nAmano dravya prANa jIvone vyAbAdhA rUpe sukha pedA karAve che. eTale ke thoDuMka sukha pAchuM duHkha sukhanI sAthe du:kha rUpe sukhanI anubhUti thAya te vyAbAdhA rUpe sukha gaNAya che. a = nahi, vyAbAdhA = du:kha. je sukhamAM rAya du:kha nahi te avyAbAdha sukha kahevAya che athavA anaMta sukha kahevAya che. jyAre jIvo eka sthAnethI bIjA sthAne maraNa pAmI utpanna thai AhAranA pudgalomAMthI rasavALA pudagalono saMgraha kare che temAMthI zakita keLavIne jagatamAM rahelA zvAsocchavAsa vargaNAnA pudagalo grahaNa karI pariNamAvI eTale zvAsa rUpe pariNAvI ni: zvAsarUpe mukavAnI zakita pedA kare temAM jo rasavALA pugalono saMgraha barAbara thayelo na hoya to te pudagalo lai pariNamAvavAmAM taklIpha paDe che. ane AvI rIte parataMtrathI eTale bIjAnI sahAyathI zvAsocchavAsa laine jIvavuM eja du:kha rUpe che AthI zvAsocchavAsa pUrvakanuM jIvana te vyAbAdhAvALuM sukha kahevAya che ane A sukha AtmAnA Page 30 of 325 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avyAbAdha sukhane roke che. avyAbAdha sukhano anubhava jIvo teramA guNasthAnanA aMte zvAsocchavAsanuM rUMdhana kare pachI ja pedA thAya che. tyAM sudhI jIvo A vyAbAdhA sukhathI ja potAnuM jIvana jIvatA hoya che. A rIte cAra bhAva prANone nahi pedA thavA devAmAM (1) pAMca indriyo rUpI azudhdha cetanA (2) mana-vacana kAya yoganA vyApAra rUpa vIrya. (3) cAre gatimAM kSaya sthiti rUpe bhaTakavuM te, (AyuSya) ane (4) zvAsocchavAsa nAmano prANa. A rIte daza dravya prANo AtmAnA cAra bhAva prANono anubhava thavA detAM nathI AthI te bhAva prANona rokanArA kahevAya che. prANonuM varNana samApta A rIte jIvatatvasvarUpanuM varNana samApta ajIvatatvanuM svarUpa jagatamAM rahelA cha dravyomAMthI eka jIvAstikAya dravya choDIne bAkInA pAMca dravyo ajIva tatvamAM Ave che. (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) lokakAstikAya (4) pudgalAstikAya ane (5) kAla dravya. ajIva tatvamAM mAtra pudagalanA bhedone ja jANavAnI zakita chadmastha jIvomAM hoya che. te sivAya dharmAstikAya-adharmAstikAya-AkAAstikAyane jovAnI zakita hotI nathI. e jovAnI zakti to sarvajJa paramAtmAmAM ja hoya che ane tethI ja tatvano praNetA sarvajJa paramAtmA hoya teja tatva abAdhita rUpe (svarUpe) rahI zake che. AthI temaNe prarUpelA tatvo e samyagutatva che. ahIM ajIva tatvanA cauda bhedo kahyAA che. temAM dharmAstikAyanA traNa bheda. skaMdha-deza-pradeza. adharmAstikAyanA traNa bheda- skaMdha-deza-pradeza. lokAkAstikAyanA traNa bheda- skaMdha-deza-pradeza. pudagalAstikAyanA 4 bheda. skaMdha-deza-pradeza-paramANu ane kAla dravya sAthe 14 bhedo thAya che. ahIM kAla dravya sivAya dharma-adharma-AkAza ane pudagala e cAra dravyane astikAya zabda joDavAmAM Avela che. ati eTale pradezo ane kAya eTale samuha ema be zabdothI astikAya zabda banyo che. eTale pradezono samUha evo artha thayo. tevA pradezono samUha kAla dravya samayAtmaka hovAthI temAM hoi zakato nathI mATe kAlane choDIne ajIvanA mULa cAra bhedomAM astikAya zabda joDyo che. jIvamAM paNa asaMkhya pradezono samUha hovAthI temaja astikAyano saMbaMdha maLavAthI jIvAstikAya kahevAya che. eTale pAMca astikAya ane chaTTo kALa e jaja dravyamAM taiyAyikanA soLa padArtha, vaizeSikonA cha padArtha, kaNAdanA sAta padArtha, sAMkhyanA paccIza tatvo ane Akhoya lokAloka AvI jAya che. astikAya pAMca ja che te mATe juo zrI bhagavatI sUtranA bIjA zatakno dazamAM urdazAno pATha katirNa bhaMte asthikAyA pannatA ? goyamA | paMca atyikAyA pannatA te jahA-dhammalthi kAe, adhammalvikAe AgAsatyikAe jIvalvikAe, poccalacaii kAe | artha :- he bhagavan astikAyo keTalA kahyA che prabhue kahyuM che ke he gautama | dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya ane pudgalAstikAya ema pAMca astikAyo kahyA che. dhamastikAya dravyanuM varNana Page 31 of 325 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI bhagavatI sUtranA bIjA zatakanA dazamAM uddezAmAM kahyuM che ke-dhammalvikAe NaM bhaMte Ikati vanne, kati gadhe, kati rase, kati Ase ? goyamA | avaNe, agadhe, arase, aAse, arUe, ajIve, sAsae, avakrie, logadambe se samAsao paMcavihe paNate- tuM jahAdabdhao, khettao, kAlao, bhAvao, guNao dabUNa dhammalvikAe ene dabe, khetao NaM logapramANa matte kAlao na kayAvi, na Asi, na kayAi, nalthi jAva nicce, bhAvao, avaNe, agaMdhe, arase, aphAse, guNao, gamaNa guNe | artha :- bhagavad I dharmAstikAyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza keTalA hoya ? gautama temAM varNa-gaMdha-rasa ane sparza hotA nathI. te arUpI, ajIva, zAzvata, avasthita, loka vyApI dravya che. te saMkSepathI dravya, kSetra kALa, bhAva ane guNa ema pAMca bhedathI varNavI zakAya che. dravyathI dharmAstikAya eka dravya rUpe che. kSetrathI- loka parimita che eTale lokanI AkRti vALo che. kAlathI koIpaNa vakhate nhotuM ema nahIM eTale ke bhUtakALamAM A dravya nahotuM vartamAnamAM nathI ane bhaviSyamAM nahi rahe evuM banavAnuM nathI arthAt nitya che. bhAvathI-varNa-gaMdha-rasa ane sparzathI rahita che. guNathI-cAlavAmAM sahAya karanAra che. lokane viSe jIva ane pagalo gati kare che e gati karAvavAmAM eTale calAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. A dharmAstikAyanA traNa bheda che. (1) skaMdha (2) deza ane (3) pradeza rUpe. dharmAstikAya rUpe AkhuM je dravya te skaMdha kahevAya. tenAthI chUTA pADyA vagaranAM mAdhyamika vibhAgo jeTalA karIne kalpIe te deza kahevAya ane kevalI bhagavAnanI kevala prajJA vaDe eTale jJAna vaDe paNa je kAlpanika aMtima vibhAgano puna: (pharIthI) vibhAga na thai zake eTale teno pharIthI bhAga na thai zake tene pradeza kahevAya che. adhamastikAyanuM varNana adhammallikAe Na bhaMte kati vanne, kati gaMdha, kati rase, kati Ase ? goyamAM, avaNe, agaMdhe, arase, aphase, arUe, ajIve, sAsae, avaDhio, loga daLe se samAsa paMcavihe pannate taM jahA daqo, khettao, kAlao, bhAvao, guNao, daqorNa, adhammalvikAe, ege daLe, khettaorNa, logapramANamed, kAlao na kayAvi na Asi na kayAi na(c)i jAva nicce, bhAvao, avaNe, agaMdhe, arase, aAse guNaA ThANa guNe | artha :- he bhagavanuM | adharmAstikAyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza keTalA hoya ? gautama ! temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza hotA nathI. te arUpI, ajIva, zAzvata avasthita, lovyApI dravya che te saMkSepathI dravya, kSetra, kAla ane bhAva tathA guNa e pAMca bhedathI varNavI zakAya che. dravyathI adharmAstikAya eka dravya rUpe che. kSetrathI loka parimita eTale sarvaloka vyApI che. kAlathI koipaNa vakhate nhotuM ema nahIM arthAta nitya, bhAvathI-varNa-gaMdha-rasa ane sparzathI rahita che. guNathIte sthira rahevAmAM sahAya kare che eTale ke lokarUpa jagatamAM jIva-pudagalane sthira rahevAmAM sahayatA kare A adharmAstikAya dravyanA traNa bhedo hoya che. (1) skaMdha (2) deza ane (3) pradeza. Page 32 of 325 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) skaMdha : - adharmAstikAya AkhAya dravyane skaMdha vhevAya che. deza-tenA mAdhyamika eTale chUTA pADyA vagaranA je vibhAgonI kalpanA karI te deza vhevAya ane pradeza-kevalI bhagavAnanI kevalaprajJA vaDe paNa je kAlpanika aMtima vibhAgano pharIthI vibhAga na thai zake tene pradeza kahevAya che. AkAzAstikAya dravyanuM varNana AgAsatvikAe NaM bhaMte / kati vanne, kati gaMdhe, kati rase, kati Ase ? goyamA / avarNo, agaMdhe, arase, aAse, arUe, ajIve, sAsae, aTTue, logadavye se samAsao paMcavihe pannata / tuM jahA davao, khettao, kAlao, bhAvao, guNao, davaoNaM, AgAsatmikAe, egedalve, khettaoNaM, loyA loyapramANa mette, aNaMte, kAlao na kayAvi na Asi na kayAi natthi jAva nicce, bhAvao, avarNo, agaMdhe, arase, aAse, guNao, avagAhaNA guNe I artha :- bhagavan / AkAzAstikAyamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza keTalA hoya ? gautama / temAM varNa, gaMdha, rasa, sparza hotA nathI te arUpI, ajIva, zAzvata, avasthita, lokthApI dravya che. te saMkSepathI dravya kSetra, kAla, bhAva ane guNa ema pAMca bhedathI varNavI zakAya che. dravyathI AkAzAstikAya eka dravya che. kSetrathI-lokA-lAka parimANa anaMta mAnyo che. kAlathI koipaNa vakhate nhoto ema nahi arthAt nitya che. bhAvathI, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI rahita che. guNathI avakAza ApavAno svabhAva hoya che. gatamAM rahelA dravyone gyA ApavAnA svabhAvavALo hoya che. A AkAzAstikAya dravyanA traNa bhedo hoya che. (1) skaMdha (2) deza ane (3) pradeza rUpe skaMdha :- AkAzAstikAya rUpa je samasta eTale Akho dravya te skaMdha kahevAya. tenA mAdhyamika judA judA vibhAgo chUTyA pADyA vagaranA te deza vhevAya ane kevalajJAnInA jJAnathI je kAlpanika aMtima vibhAgano pharIthI vibhAga na thai zake tene pradeza kahevAya che. A AkAzAstikAyanA mukhya be bhedo che. (1) alokAkAstikAya ane (2) lokAkAstikAya alokAkAstikAya :- jagatane viSe alokno Akhoya goLo che te goLAnA madhya bhAgamAM loknI AkRti jevA AkAza pradezomAM pAMca astikAya dravyo rahelA che. te pradezomAM rahelA dravyothI lokAstikAya kahevAya che ane te sivAyanA AkAza pradezone alokAkAstikAya kahevAya che. pudgalAstikAya nuM varNana pogalatvikAe NaM bhaMte / kati varNo kati gaMdhe kati rase kati Ase ? goyamA / paMca varNo, paMca rase, du gaMdhe, aDhAse rUvI ajIve, sAsae, avakrie, logadagve, se samAsao paMcavihe paNatte tuM jahAdavao, khettao, kAlao, bhAvao, guNao, davaoNaM, poggalathikAe, aNaMtAiM, davAi, khettao, logappamANa mette, kAlao na kayAi na Asi jAvanicce, bhAvao vaNamaMte, gaMdhamaMte, rasamaMte, AsamaMte, guNao, gahaNa guNe I : artha :- pudgalAstikAyamAM keTalA varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya ? gautama / pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparzo hoya che ane te rUpI, ajIva, zAzvata, avasthita ane loka vyApI dravya Page 33 of 325 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che tenA saMkSepathI dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNa ema pAMca bheda hoya che tyAM dravyathI pudgala dravya anaMtA che. kSetrathI loka-pramANa che. kAlathI nitya ane bhAvathI varNa, gaMdha, rasa sparzavALAM ane guNathI grahaNa guNavALA che. pudgalAstikAyanA cAra bhedo hoya che. (1) skaMdha (2) deza (3) pradeza ane (4) paramANu. skaMdha :- Akho je pudgala dravya te skaMdha. deza :- skaMdhanA pradezathI prathamanA jeTalA vibhAgo te deza eTale ke skaMdha rUpe raheluM pudgala dravya tenA jeTalA vibhAgo kalpavAmAM Ave chUTyA pADyA vagara te deza kahevAya che. ane aMtima vibhAga te pradeza vhevAya che. ane teja pradeza potAnA skaMdha ane dezathI judo paDI jAya tyAre paramANu hevAya che. A rIte cAra bhedo thAya che. dravyathI pudgala dravyo anaMtA kahyA che te skaMdha rUpe jANavA. kSetrathI loka pramANa kahyA che. AthI eka eka AkAza pradeza upara anaMtA anaMtA skaMdho pudgalonA rahelA hoya che te A rIte jgatane viSe anaMtA chUTA paramANuo rahelA che. dareka eka eka AkAza pradeza upara be paramANunA banelA skaMdho anaMtA anaMtA rahelA che. traNa paramANuonA anaMtA anaMtA skaMdho rahelA che. cAra paramANuonAM anaMtA skaMdho rahelA che ema yAvat saMkhyAtA paramANuonA banelA skaMdho anaMtA rahelA che. asaMkhyAtA paramANuonA banelA skaMdho anaMtA rahelA che tathA anaMtA paramANuonA banelA skaMdho paNa anaMtA anaMtA rahelA hoya che. evA abhavyathI anaMta guNA ane sidhdha paramAtmAthI anaMta guNa hIna paramANuonA banelA skaMdho je anaMtA hoya che te pudgalone samaye samaye jIvo grahaNa kare che e sivAyanA bAkInA je pudgala skaMdho jagatamAM kahyA te jIvone grahaNa yogya banI zaktA nathI. e sivAyanA paNa anaMtAnaMta paramANuonA banelA skaMdho paNa jagatamAM anaMtA anaMtA eka eka AkAza pradeza upara rahelA hoya che. AthI jgatanA eka AkAza pradeza upara jIvone grahaNa yogya ane agrahaNa yogya thaine 16 vargaNAonAM pudgalo sadA mATe rahelA ja hoya che te 16 vargaNAonAM nAmo :(1) audArika agrahaNa yogya vargaNAnA pudagalo (2) audArika grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo vaikrIya agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (4) vaikrIya grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo AhAraka agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo AhAraka grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo teMjDa agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (8) taisa grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (9) zvAsocchavAsa agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (10) zvAsocchavAsa grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (11) bhASA agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (12) bhASA grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (13) mana agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (14) mana grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo Page 34 of 325 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) kArpaNa agrahaNa yogya vargaNAnA pudgalo (16) kArpaNa grahaNa yogya vargaNAnA pudgalo AnA sivAya bIjA anaMtA anaMtA pudgalonA skaMdho paNa dareka AkAza pradezo upara rahelA hoya che. AthI jaina zAsakAro kye che ke jgatanA dareka AkAza pradezo upara anaMtA pudgalA rahelA che tema anaMtA jIvo paNa Aja rIte ThAMsI ThAMsIne rahelA che. AnA vaijJAniko je aNu paramANu kahe che te jaina zAsananI draSTithI anaMtA paramANuonAM banelA skaMdho che ema he che. jema junA naLIyAvALA makAno eTale dozI naLIyA vALA makAno AgaLanA kALamAM hatA te makAnamAM sUryanA kiraNonI eka sIdhI zera paDatI hoya ema dekhAtuM. te prakAzanI zeramAM AMkhethI je pudgalo joi zakAtA-dekhAtA mATe te paNa anaMtA paramANuonAM banelA skaMdho che ema jJAnI bhagavaMto he che kAraNake ApaNe saMkhyAtA paramANuonA banelA-asaMkhyAtA paramANuonA banelA pudgalone AMkhethI joi zakatA ja nathI temAM te pudgalone levA ie hAthamAM levA mATe muThThI vALIe to te pudgalo hAthamAM paNa AvatA nathI evA sUkSma jevA hoya che chatAM e pudgalo thoDoka TAima cAle che pAchA ubhA rahe che pAchA cAle pAchA ubhA rahe ema cAlavAmAM ubhA rahevAmAM kyu tatva tenA mATe kAma kare che to jJAnIo kye che ke cAlavAmAM je sahAya karanAruM tatva eja dharmAstikAya tatva hevAya che ane ubhA rahevAmAM sahAyabhUta thatuM tatva te adharmAstikAya tatva kahevAya che je pudgalo dekhAya che te pudgalAstikAya. anaMtA dravyothI bhareluM jgata che ema kahe che. A bAbatamAM banI gayelo eka dAkhalo che ke koi sthAnakvAsI bhAi ahIMyA rahIne vyavahArika jJAna bhaNatAM bhaNatAM dhArmika jJAna jIva vicAra ane navatatvanuM jJAna bhaNelo paNa te bhaNatAM bhaNatAM temAM AvatAM padArthomAM zradhdhA pedA thayela nahi. vyavahArika vizeSa jJAna bhaNavA mATe amerikA javAnuM thayuM ane uMcA uMcA vaijJAnikonI sAthe navA navA padArthonI zodha mATe temanI sAthe pharavAnuM thayuM emAM ekvAra koi sthAnamAM e badhA beThelA temAM eka jmInanA nAnA TukaDAne durabIna jevA eTale mAikro skopa kAcathI te jmInane joi to daza corasa phuTa jeTalI jmIna dekhAi te jmInamAM rahelA padArthonuM nirikSaNa karI rahyA che temAM e jovAmAM AvyuM ke keTalAka pudgalo thoDoka TAima cAle che thoDuM cAlIne pAchA ubhA rahe che ubhA rahelA pugalo paNa thoDoka TAime cAle che pAchA ubhA rahe che to vicAra kare che ke A ubhA rAkhanAra ane calAvanAra koNa che te ApaNe zodhavu joie ! paNa prayatna karavA chatAM te zodhI zakyA nahi. temAM pelA bhAi beThelA jemaNe navatatvano abhyAsa karelo e pUche che ke zuM thayuM tyAre kahyuM ke jo A pudgalo cAle che ubhA rahe che to calAvanAra ke ubhA rAkhanAra koNa che ? te zodho. te joine paNa vicAra kare che. vicAra karatAM karatAM yAda AvyuM ke je huM jainazAsananuM jJAna bhaNIne Avyo chuM temAM Ave che ke arUpI padArtha rUpe cAlavAmAM sahAya karanAra ane ubhA rahevAmAM sahAya karanAra dharmAstikAya tathA adharmAstikAya tatvo che te ja A kAma kare che ema tyAM kahyuM ane pachI kahyuM ke tame game teTalI mahenata karo to paNa A tatvone tamo zodhI zakvAnA nathI kAraNake arUpI dravyo che ema kThI zradhdhA majabUta karI. adhuro abhyAsa mukI pAcho Avyo ane pachI pU.pAda zrI parama tAraka gurUdevane malIne vAta karI tyAra pachI tatvanI bAbatamAM mabUta thayo mATe A tatvo na dekhAya evA hoya mATe na mAnavA evo vicAra na Ave tenI khAsa kALajI rAkhavAnI. jJAnIoe kaheluM e satya ja che kadAca mArI budhdhimAM na bese mATe e barAbara Page 35 of 325 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI ema kadI vicArAya nahi. evI ja rIte keTalAya rUpI dravyo jagatamAM eTalA badhA che ke je ApaNe kadI joi zakatA ja nathI paNa jJAnIoe joine kahelA che mATe mAnIe chIe avo vicAra rAkhavo ja joie. pulano khela jaina darzana pramANe samagra vizvanA samasta padArthonA be varga paDe che. (1) sacetana ane (2) acetana. padArthonA AkAza, pudagala ityAdi vividha upavargo che. temAM pudagalano artha, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI yukata acetana padArtha ema karAya che. A pogalika padArtho agaNita che ane te saMsArI jIvane amuka amuka pravRtti karavA mATe upayogamAM Ave che. pudgalamAM aneka vidha zakita rahelI che. emAM keTalIka to addabhuta che. AnuM eka udAharaNa. jaina darzana devonA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnika ema cAra prakAro ane vaimAnika devonA kalpopapanna ane kalpAtIta ema be upaprakAro sUcave che. temAM tamAma kalpAtIta devo svAmI ane sevakabhAvathI rahita che - "ahamindra' che. eo eka bIjAthI ane anya jAtanA devothI svataMtra che. emanAM nivAsasthAno kalpopapannanAM nivAsa sthAnonI upara AvelAM che. kalpAtIta devomAMnA keTalAka navA raiveyakamAM rahe che to keTalAka e nave raiveyako karatAM UMce AvelAM pAMca anuttara vimAnomAM rahe che. AyuSya sAta lava jeTaluM ochuM hovAthI je munivaro mokSe jai na zake teo to A anuttara vimAnomAM utpanna thAya che ja. emane "lavasama' (prA. lavasattama) kahe che. emanuM AyuSya tetrIsa sAgaropamanuM hoya che. e devo eTale sarvArtha sidhdhanAM devo. bAkInA cAra vimAnamAM utpanna thayelAMnA bhavo sakhyAtA (24) hoi zake che. e devo ekAvanArI hoya che. emano deha eka hAtha jeTalo hoya che. A to emanA dehanI UMcAi thai paraMtu enI pahoLAi ke jADAi keTalI hoya te viSe koi ullekha hoya to te jANavA jovAmAM nathI. ApaNI-manuSyanI kAyA sADAtraNa hAthanI gaNAya che. ene aMge paNa pahoLAi ke jADAi keTalI e bAbatano koi nirdeza hoya ema jaNAtuM nathI. paraMtu sAmAnya rIte pahoLAi UMcAi karatAM lagabhaga trIje bhAge hoya che ema kahevAya. A hisAbe anuttara vimAnonA devonA dehanI pahoLAi lagabhaga eka tRtIyAMza hAtha jeTalI gaNAya. lavasamama devone sAtA-vedanIya karmano udaya hoya che. ene laine eo pautralika sukha bhogave che. A sukha tarIke rAga-rAgaNInuM zravaNa ane nATakanuM avalokana e beno nirdeza vIravijayajIe karyo che. A madhura svara ane hRdayaMgama nATaka kevI rIte udbhave che ityAdi bAbata paNa emaNe vi. saM. 1874 mAM racelI "cosaTha prakArI pUjA " mAMnA trIjA pUjAkhannI "dIpaka " pUjAmAM varNavI che. AthI e paMkitao ahIM huM udadhRta karuM chuM. "sarvArathasihe muni pahotA, pUrNAya navi che ! che re. --2 zaiyAmAM poDhyA nitya raheve, zivamAraga visAmo re, nirmaLa avadhinANe jANe, kevaLI mana pariNAmo re. --3 te zayyA upara caMdarUve, jhuMbakhaDe che motI re, vicaluM motI cosaTha maNanuM, jhagamaga jAlima jyoti re. --4 batrIsa maNanA cau pAkhaliye, soLamaNAM aDa suNiyAM re; AThamaNA SoDaza mukatAphaLa, tima batrIsa caumaNiyAM re. --5 Page 36 of 325 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ domaNa kerAM cosaTha motI, iga saMya aDavIsa maNiyAM re; do saya ne vaLI trepana motI, sarve thaine maLiyAM re. --6 e saghaLAM vicalA motIzuM, AphaLe vAyu vege re; rAga rAgiNI nATaka pragaTe, 'lavasattama' sura bhoge re. --7 bhUkha tarasa chIpe rasalInA, surasAgara tetrIsa re; sAtA laheramAM kSaNa kSaNa samare, vIravijaya jagadIza re." --8 A uparathI ApaNe nIce mujabanI bAbato tAravI zakIe chIe :(1) "sarvArthasiddha' nAmanA pAMcamA anuttara vimAnanA devo sadAye zayyAmAM sUi rahe che. (2) e darekanI zayyA upara ekeka caMdaravo hoya che. (3) e caMdaravo motIthI alaMkRta hoya che. (4) e motIonI racanA nIce pramANe hoya che :(a) sauthI vacamAM 64 maNanuM eka motI hoya che ane e khUba jhagamage che-prakAze che. (A) enI cAre bAjae batrIsa maNanuM ekeka motI hoya che. (i) soLa maNanA ATha motI, ATha maNanA soLa motI, cAra maNanA batrIsa motI, be maNiyA cosaTha motI ane eka maNiyAM ekaso ne aThThAvIsa motI hoya che. (5) badhAM maLIne motI 253 (1+4+8+16+32+64+128) hoya che ane enuM kulle vajana 832 (64+128+128+128+128+128+ 128) maNa hoya che. (6) sarve (252) motIo vAyu vAtA vacalA- 64 maNanA motI sAthe aphaLAya che. (7) motIo aphaLAvAthI-athaDAvAthI rAga, rAgiNI ane nATaka uddabhave che. (8) "lavasattama' devo A paudgalika sukha bhogave che. (9) e devonuM AyuSya 33 sAgaropamanuM hoya che ane e devo rAga, rAgiNI ane nATakanA rasamAM lIna rahA hoya tema AyuSya pUrNa kare che. dhanaharSe je savArtha siddhinI sajhAya racI che. temAMthI prastuta bhAga udhRta karavo ucita jaNAya che. "sarvArthasike caMdrae motI jhamaka sohe re, mukhya motIzuM mukatAphala AphalatAM sura mose re. -1 teNe jhuMbakaDe vacaluM motI causaTha maNanuM jANo re, motI cAra vaLI tasa pAkhali batrIza maNanAM vakhANo re. --2 tehane pAkhatI(lI)yA atinirmala solamaNA aDamotI re, suMdaratA tehanI zI kaho re AMkhaDI harakhe jotI re. --3 AThamaNA mukatAphala-solasa tehane pAse kahIyA re, nija guru caraNakamala sevatAM gumukhathI meM lahIyA re. --4 cihaMmaNa kerAM teNe pAkhali batrIza motI dIpe re, je jovatAM suravara kerI bhUkha tRSA savi chIpe re. --pa tasa pAkhatiyAM domaNakerAM causaTha motI muNIyA re, Page 3 of 325 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te teje udaghAta karaMtA gucaraNe meM suNIyA re. --6 ekamaNAM tasa pAse motI ekaso eThavIsa dIse re, jhAkajhamAla kare te tene dekhI suramana hIMse re. --7 dozata ne trepana motI sarva thaine maLIyA re, trizalAnaMdana vIrajINaMde kevalajJAne kalIyA re. --8 vacce motIsuM savi mukatAphala aphalAi vAyu yoge re, eNI pare suMdara nAda upaje sura je Ave bhoge re. --- te mukatAphala nAda sugaMtA suranI pahoMce gIza re, tehane nAde lIlA raheve surasAgara tetrIza re. --10 e sarvArthasika taNAM sukha puNya pAye prANI re, dhanaharSa svAmI vIra jiNezvara bole iNa pare vANI re. --11 A je be gurAtI kRtimAM 253 motInI hakIkata rajU karAi che te mATe koi AdhAra che ke kema tenI tapAsa karatAM vinayavijyagaNie vi.saM. 1708 mAM racelA loka prakAzanA dvitIya khaMDarUpa kSetraloka (sarga 27, zro. 623-629) mAM A hakIkata maLI AvI che. praznottarasamuccaya (prakAza 3, patra 21 A) mA A hakIkata siddhaprAbhUtamAM hovAno ullekha che. koi hAthapothInA eka chUTaka patramAM paNa A ullekha che, paraMtu je siddhaprAbhRta (siddhapAhuDa) chapAyeluM che. temAM to A bAbata mArA jovAmAM AvI nathI. to vi.saM. 1700 karatAM vizeSa prAcIna koi graMthamAM motI viSe upara pramANenI bInA vaNavAi hoya to te graMtha kyo ane koNe kayAre racyo che te sUcavavA mArI tajajJone sAdara vijJapti che. atyAre to huM rAyapAseeijja nAmanA jaina Agama (sutta 15) mAM sUryAbhadevanI AjJAthI racAyelA vimAnanA siMhAsana upara vijayakUSpa vipharvAyA bAda enA barAbara madhyamAM eka moTo vamaya aMkuza (vAMko saLiyo) vikarvI e aMkuzamAM eka kuMbha jevaDo mukatAdAma (motIno jhamakho) laTakAvAyo ane enI cAre bAju aDadhA kuMbha jevaDA ane uparyukata muktAdAmathI aDadhA UMcA evA je cAra mukatAdAma vidurvAyAM teno ullekha karuchuM, kemake e pAMca mukitadAmamAM motIo sonAnI pAMdaDIvALAM lakhUsaga (eka jAtanA ghareNAM) thI alakRta hatAM ane ekabIjAthI thoDeka aMtare hatAM. e motIo koi paNa dizAno vAyu vAtAM dhIre dhIre hAlatAM ane paraspara athaDAtAM ane emAMthI kAnane madhura lAge tevo ane manane zAMti maLe evo manojJa zabda nIkaLato. e gaMnane laine siMhAsananI cAre bAju guMjI UThatI ema A AgamamAM kahyuM che, A uparathI jaNAze ke motIo athaDAtAM temAMthI saMgItanA sUra saMbhaLAya evI mAnyatA paMdaraso varSa jeTalI to prAcIna che ja. A vartamAna yugamAM hIrAvALA je jhummaro laTakAvAya che temAM hIrAne badale motInI seravAnAM jhummaro banAvI prayoga karAya to pudagalano khela jovAno maLe. have yugala dravya zuM upakAra kare che te kahe che - sparzarasagandhavarNA: zabdo vaMdhazva sUkSmatA sthaulyam / saMsthAnaM bhedatamacchAyodyotAtapazceti / / 116 / / karmazarIramanovAgviceSTito cchdhAsaduHkhasukhadA: syuH / Page 38 of 325 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIvinamaraNoparAkSa saMsArikha: 2bsthA: 207II bhAvArtha :- sparza, rasa, gaMdha, varNa, zabda, baMdha, sUkSmatA, sthUlatA, saMsthAna, bheda, aMdhakAra, chAyA, udyota ane Atapa e sarva pudagalaskaMdho saMsArI jIvone karma, zarIra, mana, vAceSTA tathA ucchavAsa dvArA du:kha sukha denArA ane janmamaraNamAM sahAya karanArA thAya che. vivecana :- pudagalo saMsArI jIvone skaMdhapaNe aneka prakAre upakAraka thAya che, paramANapaNe te kAMi paNa karI zakatA nathI. have tenA upakAra gaNAve che- sparza, varNa, rasa ne gaMdha e pudagala dravyanA upakAra che, zabdapariNAma paNa pudgala dravyanoja upakAra che, karmayugalano AtmapradezonI sAthe kSIra nIranI jevo ekalolI bhAva thAya che te paNa pugala dravyanoja upakAra che, anaMtapradezI skaMdha je sukSma pariNAmane pAme che te pudagalanoja upakAra che temaja te skaMdho abhrane iMdradhanuSyAdimAM sthaLapaNe pariName che te paNa pudagalanoja upAra che, cariMsAdi saMsthAna (AkRti) je thAya che te pudagalano upakAra che, khaMDarUpa bheda thAya che te paNa pudagalanuM pariNAma che, aMdhakAra, chAyA, caMdra, tArA vigereno udyota ane sUryAdijjo Apa e sarva yugalanAja pariNAma che, jJAnAvaraNAdi karma te pudagalanoja upakAra che, audArikAdi zarIra, mana, vacana ne kAyA tenI ceSTA (kriyA),zvAsocchavAsa e sarva pudagalanAja pariNAma che. du:khane sukha paNa pugalajAnata ja che. jIvitane upagraha karanArA dudha, ghI vigere ane maraNane upagraha karanArA viSa, garala vigere te sarva pudagalanAja upakAra (pariNAma) che. ahIM upakAra, pariNAma, svabhAva eArthavAcI samajavA. eTale upara batAvelA badhA vAnAM pudagala skaMdho vaDeja thAya che. te tenoja svabhAva che. temAMnA keTalAka bhAva jIvanA sAthe bhaLavAthI thAya che ane keTalAka svAbhAvika thAya che; paraMtu jIvanA bhaLavAthI ja thAya che te paNa svabhAva ke pariNAma to pugala skaMdhono samajyo. have kALa ane jIvadravyanA upakAra batAve che pariNAmavartanAvidhiparAparatvaguNalakSaNa: kAla: | - sabhyatavAnivaritravIryazikSAgu bIvA: ||18ll bhAvArtha :- pariNAmavarNanA rUpa ane parAparatva guNavALuM kALa dravya che. samyakatva, jJAna, cAritra ane vIrya zikSA guNavALA jIvo che. vivecana :- vRkSAdinA aMkura vadhe che, ghaTe che, kSaya pAme che e kALajanita upakAra che. A varte che, A nathI vartatuM e paNa kALane apekSIne ja kahevAya che tethI te paNa kALakRta upakAra che. pAMca varSathI daza varSa para che ane pacAsa varSathI pacIza varSa apara che, Ama paratvAparatva paNa kALakRtaja che. arthAt tene apekSIne ja kahevAya che. A pramANe pariNAma, vartana ane parAparatva vaDe kALadravya jANI oLakhI zakAya che. jIvadravya zuM zuM upakAra kare che ? uttara- tatvArthazraddhAnarUpa samyakatva utpanna kare che, zratAdi jJAna upajAve che, kriyAnuSThAnarUpa cAritrano upadeza kare che ane zakitavizeSa ja vIrya tene dakhADe che, lipi-akSarAdi saMvijJAna utpanna kare che. A badhA jIvakRta upakAra che. pApa ne prazya tattvArthasUtramAM Ave che- vAyavamana:varmayoga: | sa 38Astrava: zuma: puSkaraca | 31zama: pApaca I eTale mana, vANI ne karmanI kriyA te yoga che, te Azrava che, zubha mana, vANI ne karmanI kriyAthI puNya baMdhAya che azubha mana, vANI ne karmanI kriyAthI pApa baMdhAya che. paNa A yoga zubha Page 39 of 325 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke azubha teno nirNaya kevI rIte karavo ? je kriyA pAchaLa zubha hetuM hoya te yoga zubha. jenI pAchaLa azubha hetu hoya te yoga azubha. kharI rIte to A zubha yoga te ja puNya che ne azabha yoga te ja pApa che. mAnavI dhArmika bane che tyAre padArthone oLakhavAnI navI draSTi te meLave che. te vastu suMdara che ke asaMdara, sukhakAraka che ke du:khAraka, priya che ke apriya te draSTie nathI vicArato. te to juve che ke vastu puNyamaya che ke pApamaya. pApamaya eTale vikAsavirodhaka. puNyamaya eTale vikAsa sAdhaka. paNya-pApano kharo Aja artha che. kapilavastunA siddhArtha kumArane jyAre rAjyevakoe vadhAmaNI ApI ke tene tyAM putra avataryo che tyAre siddhArtha ni:zvAsa nAkhI bolI UThyA ke mAre eka vadhu baMdhana toDavuM paDaze. siddhArtha mATe to putrajanma paNa baMdhanarUpa-vikAsarodhakane pAparUpa hato. AnuM nAma dharmika vicAraNA. grIka philpha DAyojInIsane lokoe bhavya ne virATa pradarzana jovA AmaMcyo. AkhuM pradarzana joi rahyA pachI abhiprAya mAgatA loko samakSa DAyojInIsa bolyo ke- " Aja sudhI mane khabara nahotI ke duniyAmAM DAyojInIsa mATe taddana nakAmI evI ATalI badhI vastuo che." tana nakAmI eTale jIvanasAdhanamAM pratikULa vastuo. jIvanasAdhanamAM pratikULa eTale pAparUpa. DAyojInIsa mATe AkhuM pradarzana pAparUpa hatuM. caulAdevI bhImadeva bANAvaLInA pATaNanI mahArANI banI chatAMya tene te rAjapATa pAparUpa lAgyuM ane te to somanAtha maMdiranI nartakIja banavAnuM pasaMda karI rahI. caulAdevIne mahArANInI vilAsasamRddhi mahAdevabhakitamAM vighnarUpa lAgI tethI rAjapATa tene mATe pAparUpa banyAM. dhyeyasiddhimAM je kAMi pratirodhaka tattvo hoya te pAparUpa che ema mahAsattvo samaje che. kSitimohanasene "taMtranI sAdhanA' nAmanI pustikA lakhI che temAM kulArNavataMtra, gaMdharvataMtra vi. taMtromAMthI suMdara vicAro mUkyA che. temAM eka vAkya evuM che ke- "satyanuM darzana thAya pachI strIo paNa puNyarUpa bane che." zuM strI puNyarUpa koi paNa mATe banI zake kharI ? jyAre satyanuM darzana thayuM che pachI putra ke strIrUpe nahIM paNa sarvasAmAnya AtmArUpe ja badhAne jovAya che. vikAsayAtrAmAM sahabhAgI tarIke strInA AtmAne jovAya che. e vacana bahu sAruM lAgatuM nathI, chatAM strI paNa puNyarUpa banI zake che. gRhastha jIvanamAM svapatnIe puNyarUpa che. sAdhujIvanamAM svapatnI paNa pAparUpa che. jema cAlavAnuM zIkhatA bALaka mATe cAlagADI puNyarUpa che. tema gRhastha mATe svapatnI puNyarUpa che tenA vikAsamAM sahAyaka che. paNa Aje ApaNe puNya-pApanA bahu saMkucita artha lai lIdhA che. gAyanA zIMgaDAM vacce paMpALavAmAM puNya che. koi kaheze paMkhI mATe ThIkarAmAM pANI bharI rAkhavAmAM puNya che. koi kaheze phAnasanI cImanI para caDhatA maMkoDA utAravAmAM puNya che. AvI nAnI vAtomAM ApaNe pApapuNya kalpI lIdhuM paNa nanA AdhArabhUta vizALa prone ApaNe pApapuNyanI carcAthI para rAkhyA che. dhaMdhAnI levaDadevaDamAM ke nokaro sAthenI vartaNUkamAM ke evA hajAro-nAnA moTA praznomAM ApaNe puNya ne pApanI vAtomAM mauna ja sevyuM che. dhArmika draSTie temaja vyavahArika draSTie paNa svIkArya evI pApa-puNyanI vyAkhyA levI hoya to tulasIdAse lakhela kaDI upayoganI thai paDaze : "parapIDA sama adha nahIM bhAi; parahita samAna dharma nahIM bhAi !" artha :- pArakAne pIDA karavA jevuM pApa nathI. pArakAnuM hita karavA jevuM koi puNya nathI. A che tulasIdAsanI pApa-puNyanI vyAkhyA. AtmavikAsanI khUba UMcI bhUmikA para A vyAkhyA sAMkaDI paDe Page 40 of 325 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tyAM to svadravyaguNaparyAya puNyarUpa che, paradravyaguNaparyAya pAparUpa che. jevI rIte ApaNe pApa-puNyane jIvananA agatyanA praznothI vegaLA rAkhI nukasAna karyuM che tevI rIte pApa-puNyane vadhu paDatuM mahatva ApIne paNa nukasAna ryuM che. pApano Dara sAro che paNa vadhu paDato Dara te nuksAnakAraka che. puNyano lobha sAro che paNa vadhu paDato lobha e kharAba che. ApaNuM dhArmika hRdaya pApanA Dara ne puNyanA lobhanA be rogothI saDI gayuM che. ApaNI sarva kriyAo pAchaLa kAMto pApano Dara haze ne kAMto puNyano lobha haze-dhyeyanuM AkarSaNa hovuM joie te nahIM hoya. AnuM nAma AdhyAtmika zUnyatA. arabastAnI strI-saMta rAbiyA jema ApaNe prArthavuM joie ke- " he prabhu naranA DarathI meM tamane pUjyA hoya to naraka ja mArI gati thAva. ne svarganA lobhathI pUjyA hoya to svarga mAre harAma che. mAre to tuM pote ja pUrato che. ApaNI sarva dhArmika kriyAonI pAchaLa A bhAvanA haze to ja ApaNe pApa-puNyathI para thaizuM. AtmA to pApathIye dUra che ne puNyathI ye ghaNo dUra che. beuno pAra pAmye ja chuTako. 35 tattvArthasUtre azubha yogane pApa gaNAvyuM che A azubha yoga kevI rIte TaLe ? barTrAnDa rasela "Sense of sin" "pApa vRtti" nAmanA prakaraNamAM Ano upAya batAve che. te mahAna phipha lakhe che ke azubha yoga TALavA mATeno upAya vicArazakti che. "Rationality" che. ApaNe mAnIe chIe ke buddhithI hRdayanI UMDI ne umadA lAgaNIono ghAta thAya che. AnuM kAraNa budhdhi viSenI gerasamaja che. kharI rIte to buddhi eTale ke saceta vicArazaktidvArA durvAsanAo ne azubhavRttionuM teja haNI zakAya che, teonuM baLa ochuM karI zakAya che. azubhayoganI azubhatA vicArazaktithI haNI zakAya che. paNa e vicArazakti saceta joie. e vicAra jIvato-tejasvI joie. Creative thought joie. vicArazaktinuM dhyeya AMtaravikAsa hoya tyAre vicAra saceta thAya che. vicArazakti sAthe vikAsanI bhAvanA bhaLavI joie. A vikAsanI bhAvanAne barnADa zaoN Erolutionary appetite utkrAMtinI bhUkha kahe che. zaoNnI AvI utkrAMtinI bhUkha vagaranI vicArazakita saceta nahi paNa nirjIva hoya che. tethI kevaLa tarkazIla hoya che. kevaLa tarkazIla vicArazaktithI azubha yoganI azubhatA TaLatI nathI. ravindranAtha TAgora sAcuM lakhe che ke- " A mind all logic is knife all blade-it bleeds the hand that uses it.'' artha :- kevaLa tarkazIla mAnasa te hAthA vagaranA cappu jevuM che-je hAtha tene vApare che temAMthI lohI nIkaLe che, nirjIva vicArothI kAMi nahIM thAya. saceta Creative vicArazaktithI azubhayoganI azubhatA TaLaze ne pApa jItAze. pudgalAstikAyanuM varNana samApta. kAladravyanuM varNana sAmAnya rIte kALa e dravya nathI paNa paryAya che upacArathI tene dravya hevAya che. yoga zAsramAM kahela che ke padArthamAM pheraphAra karanArA kALanAM aNuo lokAkAza pradezamAM judAM judAM rahelAM che te mukhyakALa kahevAya che. ane lokAvakAzanAM pradezamAM abhinna paNe rahelA je kALanAM aNuoche te bhAvonuM parAvartana kare che tethI te paNa mukhyakALa kahevAya che. jyotiSazAstramAM samayAdinuM je mAna karavAmAM AvyuM che te vyavahArikakALa vhevAya che A vAta triSaSThizalAkA puruSa cAritrane viSe zrI anaMtanAtha bhagavAnanI dezanAmAM kaheluM che. Page 41 of 325 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartanA- pariNAma-kriyA-parAparatva rUpakALa che. vartanA :dravyane te te rUpe thavAmAM je prayojaka te vartanA. padArthonuM te te rUpe hovApaNuM te vartanA. padArtho potAnA svabhAveja hoya che chatAM temAM je prayojaka kAraNa te vartanA che sarvabhAvonI prathama samaya AzrIta utpatti-sthiti ane gatine vartanA kahe che. pariNAma :- padArthanI vividha prakAranI pariNati te pariNAma jema ke mATImAMthI krma karIne ghaTa ane aMkurAmAMthI vRkSa thAya che tema dravyonuM potAnA mULa svarUpano tyAga ryA vinA rUpAMtara thavuM te pariNAma A pariNAma traNa prakAre che. (1) prayogapariNAma (2) vizrazApariNAma (3) mizrapariNAma. prayoga pariNAma :- jIvanA prayatnathI je pariNAma pAme jema ke zarIra-AhAra Adi te prayoga pariNAma hevAya che. vizrazA pariNAma : svabhAvathI je pariNAma te. paramANu-vAdaLa-indradhanuSya-pariveSa (caMdrane pharatuM kuMDALuM) A vaizrazIka hevAya che je ajIva pudgala dravyano ja thAya che. mizra pariNAma :- je jIvano prayatna acatana padArthanA viSayavALo che te jema ke sthaMbha-kuMbha vigere. kriyA :deza dezAMtaranI prAptirUpa kriyA kahevAya che te atita anAgata-vartamAna traNa prakAre che. tattvArthanI TIkAmAM karaNa eTale karavuM te kriyA vhela che te dravyanAM pariNAma rUpa che. A kriyA paNa-prayoga-vizrazA ane mizra ema 3 prakAre che. ane A kriyAno anugraha karanAra kALa che. parAparatva :- para eTale moTo athavA pahelo ane apara nAno athavA pachI A parAparatva 3 ThekANe vaparAya che. (1) prazaMsA :- para eTale zreSTha ane apara eTale tenAthI utarato. (2) kSetra :- para eTale dUra ane apara eTale najIka. (3) kALa :- para eTale moTo ane apara eTale nAno. vartanAdi lakSaNavALo kALa te samasta dravya-kSetra-bhAva eTale paryAyavyApI che jyAre samayAdi rUpa kALa manuSya kSetramAM ja hoya che. kALa paMcAstikAyanA paryAya rUpa che. jethI kALane jIvAjIva rUpa kahela che. aguru laghu pariNAma cha e dravyamAM hoya che. nizcayanaye chae dravyanityapaNa che ane anitya paNa che. dharmAstikAya :- adharmAstikAya-AkAzAstikAya-dha paryAya vaDe nitya che jyAre deza-pradeza-agurulaghupaNe anitya che. kALa e atita-anAgata ane agurulaghu paryAya vaDe anitya che jyAre vartamAna paryAya vaDe nitya che. jIvadravya arUpI-anavagAha avyAbAdha A 3 paryAya vaDe nitya che. agurulaghu paryAya vaDe anitya che. kALakalpanA 11 nizcevA che. nAma : (2) sthApanA : (3) dravya :- vartanAdika dravyathI abheda nathI jethI dravya eja kALa che. dravya ane nikSepAmAM dravyakALa tarIke gaNela che. athavA sacita-acittAdinI sAdi-anAdi Adi sthiti te dravyakALa. (4) adhyAkALa :- sUryAdinI apekSAthI manuSya kSetramAM vartatokALa Page 42 of 325 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) yathA AyuSyakakALa : (6) upamakALa :- dUranuM najIka lAvavuM te. ghaNAMkALe thanAruM thoDA kALamAM sidva karavuM te. A kALa sAmAcAri ane yathAAyuSyakkALa ema be prakAre che. (sAmAcAri 3 bheda che ogha-pada cakvAla sAmAcArI) (7) dezakALa :- avasare kArya karavuM te. zubha azubha kAryamAM arthInono avasara te dezakALa kahevAya che. (8) pramANakALa :- adhyakALanAM vistAra-varSa-yuga-pUrva-palyopama-pudgala parAvarta vigere (9) varNakALa :- varNa badalAya te (10) kALakALa :- sthiti parivartana pAme te. (11) bhAvakALa :- audayika Adi bhAvonI sAdi-anAdi sthiti te bhAvakALa kahevAya che. kALamAnanuM koSTaka :- nivibhAjyakALa pramANa eTale samaya- cothA ghanya yukta asaMkhyAtA samayanI 1 ASikA. 256 AvalikAno eka kSullaka bhava. 2223 AvalikAno 1 AvalikAno 1 prANa ke 1 zvAsocchavAsa. ucchvAsa athavA zvAsa. 4846 7 prANa = 1 sToka 7 sToka = 1 lava 38 1/2 lava = 1 ghaDI 77 lava = 2 ghaDI 256 AvalIkA = 1 kSullakabhava 4 bheda che. ahorAtrI Adino 1 sekaMnDa = 23 4/45 kSullakbhava 1 mInITa = 1385 1/3 kSullabhava 84 lAkha varSa pUrvAMga X pUrvAMga 1 klAka = 81920 kSullabhava 1 divasa = 1966080 kSullabhava 1 mAsa = 58982400 kSullakubhava 1 varSa = 70.76.88.800 kSullabhava 65536 kSullakabhava- 3773 prANa 1,67,77,216 AvalikA 48 mInITa 1 mUhUrta 30 muhUrta = 1 ahorAtrI = 1,13,190 = zvAsozvAsa ane ane = 19,66,080 kSullabhava 15 ahorAtrI = 1 pakSa 2 5kSa = 1 mAsa = 503316480 AvalikA thAya 2 mAsa = 1 Rtu = 720 klAka, 900 muhUrta, 1800 ghaDI thAya. 3 Rtu = 6 mAsa (1) ayana) 183 divasa. 2 ayana = 1 varSa 21600 ghaDI, 4,0748400 zvAsozvAsa 707688800 kSullakbhava 181193932 800 AvalikA 5 varSa = = = yuga 1 pUrvAMga 1 pUrva Page 43 of 325 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pUrva X 1 pUrvAMga 1 trUTitAMga X 1 pUrvAMga 1 truTita X 1 pUrvAMga 1 aDaDAMga X 1 pUrvAMga 1 aDaDa X pUrvAMga 1 avavAMga X 1 pUrvAMga 1 avava X 1 pUrvAMga 1 huhukAMga X 1 pUrvAMga 1 huhuka X 1 pUrvAMga 1 utpalAMga X 1 pUrvAMga 1 utpala X 1 pUrvAMga 1 padmAMga X 1 pUrvAMga 1 padma X 1 pUrvAMga 1 nalinAMga X 1 pUrvAMga 1 nalina X 1 pUrvAMga 1 anipUrAMga X 1 pUrvAMga 1 arthanipUra X 1 pUrvAMga 1 ayutAMga X 1 pUrvAMga 1 ayuta X 1 pUrvAMga 1 nayutAMga X 1 pUrvAMga 1 nayuta X 1 pUrvAMga 1 prayatAMga X 1 pUrvAMga 1 prayuta X 1 pUrvAMga 1 calikAMga X 1 pUrvAMga 1 calikA X 1 pUrvAMga 1 zirSa pahelIkAMga X 1 pUrvAMga 84 lAkha varSa 1 pUrvAMga X 1 pUrvAMga = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = 1 truTitAMga 1 truTita 1 aDaDAMga 1 aDaDa 1 avavAMga avava 1 huhukAMga = 1 zirSa pahelIkA zirSa pahelIkAno AMka mAthurI vAMcanA pramANe nIce mujaba che. = 7282 632 530 730 102 411 579 735 699 756 9640 621 8966 848080 183296 upara 140 mIMDA kula AMkaDAnI saMkhyA 194 thAya che. valabhIpurI vAcanA krame 5 varSano 1 hRduka 1 utpalAMga 1 utpala 1 padmAMga 1 55 1 linAMga 1 nalina 1 arthanipUrAMga 1 arthanipUra 1 ayutAMga 1 ayuta 1 nayutAMga 1 nayuta prayutAMga 1 pradyuta 1 calikAMga 1 culikA 1 zirSa pahelIkAMga 1 yuga tyAM sudhI upara mujaba 1 pUrvAMga 1 pUrva Page 44 of 325 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pUrva X 1 pUrvAMga 1 latAMga X 1 pUrvAMga 1 latA X 1 pUrvAMga 1 mahAlattAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAlattA X 1 pUrvAMga 1 nalInAMga X 1 pUrvAMga 1 nalIna X 1 pUrvAMga 1 mahAnalInAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAnalIna X 1 pUrvAMga 1 padmAMga X 1 pUrvAMga 1 padma X 1 pUrvAMga 1 mA padmAMga X 1 pUrvAMga 1 mahApadma X 1 pUrvAMga 1 kamalAMga X 1 pUrvAMga 1 kamala X 1 pUrvAMga 1 mahAmalAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAkmala X 1 pUrvAMga 1 kumudAMga X 1 pUrvAMga 1 kumuda X 1 pUrvAMga 1 mahAkumudAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAkumuda X 1 pUrvAMga 1 truTitAMga X 1 pUrvAMga 1 truTita X 1 pUrvAMga 1 mahAtruTitAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAtruTita X 1 pUrvAMga 1 aDaDAMga X 1 pUrvAMga 1 aDaDa X 1 pUrvAMga 1 mahAaDaDAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAaDaDa X 1 pUrvAMga 1 uhAMga X 1 pUrvAMga 1 uha X 1 pUrvAMga 1 mahAuhAMga X 1 pUrvAMga 1 mahAuha X 1 pUrvAMga = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = 1 latAMga 1 latA 1 mahAlattAMga 1 mahAlattA 1 nalInAMga 1 nalIna 1 mahAnalInAMga 1 mahAnalIna 1 padmAMga 1 padma 1 mahApadmAMga 1 mahApadma 1 kmalAMga 1 kmala 1 mahAkmalAMga 1 mAmala 1 kumudAMga 1 kumuda 1 mahAkumudAMga 1 mahAkumuda 1 truTitAMga 1 truTita 1 mahAtruTitAMga 1 mahAtruTita 1 aDaDAMga 1 aDaDa 1 mahAaDaDAMga 1 mahAaDaDa uhAMga 1 uha 1 mahAuhAMga 1 mahAuha 1 zirSapahelIkAMga Page 45 of 325 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 zIrSapahelIkAMga X 1 pUrvAga = 1 zirSapahelIkA AnI 250 AMnI saMkhyA thAya 1 8 7 9 5 5 1 7 9 5 5 0 1 1 2 5 9 5 4 1 9 0 0 9 6 9 9 8 1 3 4 3 0 0 0 0 0 9 7 4 6 5 4 9 4 5 6 1 9 7 7 7 4 7 6 5 7 2 5 7 3 4 5 7 1 8 6 8 1 6 upara 180 mIDAM caDAvatAM kula AMka 250 no thAya che. Itara darzananuM gaNita 1728000 varSa 1296000 varSa 864000 varSa 432000 = = = = 1 satayuga 1 tretAyuga dvAparayuga 1 kaLiyuga 432000 X 1633 3323 1/3 karIe to ApaNuM 1 pUrva thAya. 1 pUrva = 70 lAkha pa6 hajAra kroDa varSa thAya. satayuga-tretAyuga-dvAparayuga-kaLiyuga A cAra yuganI 1 cokaDI 71 cokaDI = 1 manavaMtara 14 manavaMtara = 1 kalpaka 1 kalpaka = brahmAno 1 divasa AvA so varSe sRSTino nAza thaze. Aja sudhImAM 50 varSa 6 manavaMtara 27 cokaDI gai che. 7 mA manavaMtaranI 28 mI cokaDInA kaLiyuganA 5010 varSa purA thayAM che 43 lAkha 20 hajAra varSa e cAra yuganuM pramANa che tevA cAra yuga 25565 vAra vyatita thAya tyAre ekamanavaMtara thAya che. kalAsUmanAM AdhAre kALamApanuM varNana ekama-dazaMga-zataMga-sahasaMga-ayutaMga-lasaMga-prayutaMga-koTI-arbudaMga-ajma-kharva-nikharva-ma hApadma-zaMku-ladhi-ajayaMga-madhyaga-parArdha-100000000000000000 aMka thAya che (18 AMkaDA) jaDyotiSa cakanA AdhAre kALamALa asaMkhya samaya 1 nimeSa 18 nimeSa 1 kASTa 2 kASTa 1 lava 15 lava 1 kalA 2 klA 1 lesa Page 46 of 325 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 lesa 1 kSaNa 6 kSaNa 1 ghaDI 2 ghaDI 1 mRhurta 30 muhUrta 1 ahorAtrI 30 ahorAtrI 1 karmamAsa 30 1/2 ahorAtrI 1 sUryamAsa 29 32/62 1 caMdramAsa 27 21/67 1 nakSatramAsa 31 121/124 1 abhivadhitamAsa 13 44/67 1 caMdrAyana 183 ahorAtra 1 sUryAyana 360 ahorAtra 1 karmavarSa 366 ahorAtra 1 sUryavarSa 354 12/62 ahorAtra 1 caMdravarSa 327 21/67 1 nakSatravarSa 383 44/62 1 abhivadhitamAsa varSa 61/62 ahorAtra 1 tithi 5 sUrya varSa 1 yuga 3 caMdra varSa ane 2 abhivadhita varSa = 1 yuga (1 yugamAM pahelAM 2 caMdra varSa-1 abhivadhi varSa - 1 caMdra varSa 1 abhivati varSa A pramANe pa varSano 1 yuga thAya che. asaMkhya varSa 1 palyopama 10 koTA koTI palyopama 1 sAgaropamAM 10 koTA koTI sAgaropamAM 1 utsapiNI athavA avasarpiNI 20 koTA koTI sAgaropamAM 1 kALacakra anaMtA kALacakra 1 pudgala parAvarta. utsadhAMgula AdimApanuM koSTaka anaMta sukSma paramANu 1 vyavahArika paramANu anaMta vyavahAra paramANu 1 utazlanikA 8 ut zlanika 1 glana glanikA 8 glana zlanikA 1 urdhvareNu 8 urdhvareNuM 1 trasareNuM 8 trasareNu 1 rathareNu 8 rathareNuM 1 kurUkSetramAM janmelA Page 42 of 325 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 kukSI manuSyano vAlAca 8 kurUkSetranA vAlAca 1 hari varSa tathA ramyakano vAlAgra 8 harivarSa - ramyanA vAlAca = 1 hemavaMta vairaNyavaMtano vAlAca 8 hemavaMta hairaNyavaMtanA vAlAcara 1 mahAvideha kSetrano vAlAca 8 mahAvidehanA vAlAca 1 lIMkha 8 lIMkha 1 yukA 8 yukA 1 yavamadhya 8 yavamadhya 1 useMdhAMgula 6 utsadhAMgula 1 pAda 2 pAda 1 veMta 2 veMta 1 hAtha 2 hAtha 2 kukSI 1 dhanuSa 2000 dhanuSa 1 gAu 4 gAu 1 yojanA 4 utsadhAMgula 1 muThThI 3 muThThI 1 veMta 2 veMta 1 hAtha 10 hAtha 1 vAMsa athavA vaMsa 20 vaMsa 1 nivartana 204 hAtha 1 kSetra dhanuSa-daMDa-yuga-muzaLa-nAlikA A badhAMja hAthanA mApa cha kozano artha gAu che jaMbudvipa prajJapti Adi sUtrothI 8 mahAvideha vAlAthI 1 lIkha thAya che. aMgula 3 prakAre che (1) utsadhAMgula (2) AtmAgula (3) pramANAMgula. 400 utsadhAMgula = 1 pramANAMgula (zrI RSabhadeva ke bhAratanA aMgula te pramANAMgula. utsadhAMgulanAM 500 dhanuSanI kAyAvALAne potAnAM 108 aMgula uMcAi hoya. tevA putranAM aMgula te pramANAMgula kahevAya che te utsadhAMgulathI 400 guNo lAMbo ane 2 2/1 guNo pahoLo hoya che. laMbAi-pahoLAi banne vaDe guNatAM 1000 guNo thAya che. A aMgulanA mApathI zAzvatA padArthonuM mApa zAstromAM kahela che keTalAka utsadhAMgulathI 400 guNA ane keTalAnuM 2 2/1 guNA mApathI che ema matAMtara che vadhu mata 400 guNAno che tatva kevalI gamya. utsadhAMgulathI zAstromAM zarIronI avagAhanA vigere dhela che ane vartamAna vyavahAramAM prANa Aja aMgula thI pravRtti cAle che. municaMdrasUri mahArAjAe Page 48 of 325 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA aMgula sannatikA prakaraNamAM bIjo pakSa grahaNa karela che. tatvakevalI gamya. zrI RSabhadeva tathA bharata mahArAjAno AtmAguMla pramANAMgula tulya che vIra paramAtmAno aMgula utsedhAMgulathI bamaNo ane bharata mahArAjAthI 200 mA bhAge che. palyopamanuM mApa utsedhAMgulanAM mApe 1 yojana lAMbo 1 yojana pahoLo 1 yona uMDo pyAlo klpavo temAM kurUkSetranA mAnavInA vAlAca ThAMsI ThAMsIne bharavA (cavartInuM AkhuM sainya uparathI cAle to paNa DhIlA nA paDe tevI rIte bharavA) 1 aMgula pramANa 1 vAlAcanI zreNImAM 2097152 vAlAca samAya che AkhA pyAlAmAM 3307621049763600000000000 ATalA vAlAca samAya che eka eka samaye eka eka vAlAca kADhatAM Akho pyAlo khAlI thAya teTalA kALane bAdara udvAra palyopama vhevAya che. so so varase eka eka vAlAgra kADhatAM pyAlo khAlI thAya teTalA kALane bAdara adhdhA palyopama kahevAya che. 3307621044763600000000000 (ATalA saMkhyAtA kroDa varSa) varSo thAya che. A vAlAco je AkAza pradezone sparzelA che te AkAza pradezone samaye samaye eka eka kADhatAM jeTalo kALa lAge tene bAdara kSetra palyopama hevAya che. asaMkhya kAlacakra thAya che. bAdara nA traNe prakAra phakta samajyAM puratAM ja che zAstramAM upayogamAM lIdhAM nathI. eka vAlAgnanAM asaMkhya bhAga kkhIne (paryAptA bAdara pRthvIkAyanA zarIranAM mApa jevaDA) tevA vAlAgraMthI pyAlo upara pramANe ThAMsIne bharavo. upara mujaba bharelAM pyAlAmAMthI eka eka samaye eka eka khaMDa kADhatAM jyAre khAlI thAya teTalA kALane sukSma udvAra palyopama kahevAya che. saMkhyAtA kroDa varSa thAya che. AnAthI dvIpa samudronI saMkhyA zAstromAM kahela che. ane te aDhI sAgaropamanAM samaya jeTalI kahI che. so so varSe eka eka khaMDa kADhatAM pyAlo khAlI thAya teTalA kALane sukSma adhdhApalyopama hevAya che. asaMkhyAtA kroDa varSo thAya che AnAthI AyuSya svakAya sthiti karmonI sthiti Adi kahela che. vAlAgnone sparzelA ane nahi sparzelA badhAM AkAza pradezone samaye samaye eka eka kADhatAM jeTalo kALa lAge teTalAM kALane sukSma kSetra palyopama hevAya che. asaMkhya-asaMkhya kALacakro thAya che. AnAthI draSTivAdamAM trasa jIvonI saMkhyA NAvela che. dasa koTAkoTI palyopama = 1 sAgaropama thAya che upara pramANe sAgaropamanAM paNa chae prakAra jANI levA. loprakAzamAM saMkhyA (bAdara udvAra palyopamamAM) vAlAgranI 3307621042465625421996097536000000000 A pramANe batAvelI che aMgulanI zreNImAMto upara mujba 2097152 barAbara che. pudgala parAvartanuM svarUpa-kSetra-kALa pudgala parAvarta dravya-kSatrakALa ane bhAva ema 4 prakAre che te dareknAM bAdara ane sukSma ema be bheda che A rIte kula 8 bheda thayAM temAM 4 bAdara che te sukSmane samajvA mATe che. zAstromAM bAdarano upayoga karyo nathI. jyAM jyAM pudgala parAvarta Ave tyAM sukSma ja jANavAM A 4 prakAranAM sukSma pudgala parAvarto anaMtA kALacakre thAya che darekno eTalo kALa che. dravyapudgala rAvartanuM vana saMsAramAM bhramaNa karatAM koi eka AtmA saghaLAMya aNuone eTale 14 rAjyonAM pudgala Page 49 of 325 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtranAM sarva paramANuone audAridvaikriya-taiksa-bhASA-zvAsozvAsa-mana ane karmaNa A sAte vargaNArUpe-ADI avaLI koi paNa vargaNA rUpe pariNAvI pariNAvIne choDe temAM jeTalo kALa jAya te kALane bAdara dravya pudagala parAvarta kahevAya che ane te saghaLAya paramANuone audArika Adi 7 mAM koi paNa eka vargaNArUpe pariNamAvIne choDe te kALane sukSma dravya pugala parAvarta kahevAya che. anaMtA kALacakre 1 karmaNa pudagala parAvarta thAya che tenAthI anaMtaguNA anaMtagaNA kALacakre kramasara taiksa-audArika-zvAsozvAsa-mana-bhASA ane vaikriya A sAta vargaNAnA sukSma dravya pudagala parAvarto jANavA. hotra pula parAvartanuM varNana koi paNa jIva 14 rAjalokanAM sarva AkAza pradezone maraNa vaDe kramasara ke kramarahita sparza karI pUrA kare temAM je kALa lAge te kALane bAdara kSetra pudagala parAvarta kahevAya che ane kramasara maraNa vaDe sparza karIne eTale ke maraNa pAmatAM je AkAza pradeza upara rahela che. temAMthI eka AkAza pradezane vivakSita karIne zarU kare tyAra pachI bIjA AkAza pradeze maraNa tyArapachI trIjA AkAza pradezane avagAhIne maraNa thAya tyAra pachI 4thA eka kramasara zreNI anusAra eka eka pradeza maraNa vaDe sparzIne 14 rAjaloknAM saghaLAMya AkAza pradezo kramasara maraNa sparza vaDe pUrA kare te kALane sukSmakSetra pudagala parAvarta kahevAya kALa pula parAvartanuM svarUpa koi paNa jIva utsarpiNI-avasarpiNInA eTale eka kALacakranA samayone kramasara ke kamaraSi maraNa pAmavA vaDe te purA kare te kALane bAda kALa pudagala parAvarta kahevAya che ane kramasara eka samaya pachInA bIjA samaye pachI trIjA, cothA ema kramasara maraNa vaDe kALacakranA samayone purAM kare A pramANe kramasara samaye samaye maraNa pAmIne eka kALacanA sarva samayone maraNa pAmavA vaDe karIne pUrNa kare te kALane sukSmakALa pudagala parAvarta kahevAya che. lAva hAla pAvana svarUu_ koi paNa jIva rasabaMdhanA saghaLAMya adhyavasAya sthAnakone kramasara ke kramavagara maraNa vaDe pUrA kare te kALane bAdara bhAva 5gala parAvarta kahevAya che. ane kramasara rasabaMdhanA sarva adhyavasAyone maraNa pAmavA vaDe pUrA kare eTale ke jaghanya kaSAyanAM udayathI utpanna thayela adhyavasAya sthAne maraNa pAme tyAra pachI te pachInA sthAne jyAre maraNa thAya te gaNAya tyAra pachI jyAre trIjA sthAne maraNa thAya tema kramasara maraNa vaDe saghaLAMya rasabaMdhanA adhyavasAyone purA kare te kALane sukSma bhAva pudagala parAvarta kahevAya che. kALadravyane AzrayIne saMsAramAM rahelAM jIvo sAMsArika sukhanAM padArthonI icchA ane bhogavaTAnA kAraNe keTaluM du:kha upArjana kare che. tenuM varNana dA.ta. brahmadattacakravartInuM 700 varSanuM AyuSya hatuM jIvananAM aMtasudhI bhogono tyAga na karI zakayA. mahAAraMbha ane mahAparigrahamAM DubI gayAM. tethI 7mI narakamAM gayAM tyAM 33 sAgaropamanAM AyuSyavALA nArakI thayAM. 700 varSanAM saMsArasukhanA pariNAme 33 sAgaropama sudhI bhAre du:khamAM herAna thavuM paDyuM. tetrIza sAgaropamanA traNaso trIza koTAkoTI palyopama thAya (33000000000000000) tene 700thI bhAgavAthI (47142857142857) palyopamanuM du:kha eka varasanuM thAya. tene 360 thI Page 50 of 325 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAgatAM 130952380952 palyopamanuM du:kha eka divasanuM thAya. tene 24thI bhAgatAM 54563492065 palyopamanuM du:kha eka klAnuM thAya. tene 60thI bhAgatAM 90939153 palyopamanuM du:kha eka miniTanuM thAya. tene 60thI bhAgatAM 1515652 palyopamanuM du:kha eka sekaMDanuM thAya che. eTale ke eka sekaMDa sukhanI icchA karavAmAM 1515652 eTale paMdara lAkha paMdara hajAra chaso ne bAvana palyopama nArakInA jIvonA du:khanI vedanAnuM karma baMdhAya che. ajIvanA 560 bhedanuM varNana - 5 kALo-lIlo-lAla-pILo-sapheda. - 2 sugaMdha, durgaMdha. - 5 kaDavo-tIkho-turo-khATo-mITho. - 8 gurulaghu-zIta-uSNa-snigdha rUkSa, mRdu-karkaza - 5 vRta (goLa)-trikoNa- corasa-Ayata (lAMbu)-parimaMDaLa (cuDI AkAra) varNa gaMdha rasa sparza saMsthAna kALo va koipaNa gaMdhavALo, koipaNa rasavALo, koipaNa sparzavALo tathA koipaNa saMsthAnavALo hovAthI tenA bheda A rIte 2 * 5 + 8 + 5 = 20 thAya. 1 varNanA 20 bheda to 5 varNanA = 100 bheda thAya. = sugaMdha - 5 varNa + 5 rasa + 8 sparza + 5 saMsthAna = 23 + 23 durgaMdhanA 46 bheda thAya. tIkhorasa 5 varNa - 2 gaMdha * 8 sparza + 5 saMsthAna 20 X 5 rasa = 100 bheda guru sparza - 5 varNa + 2 gaMdha + 5 rasa + 5 saMsthAna + 6 sparza 184 bheda. = vRtta (goLa) 5 varNa + 2 gaMdha + 5 rasa + 8 sparza = 20 20 X 5 saMsthAna = 100 bheda hoya che. 100 + 46 + 100 + 184 * 100 = 530 bheda thAya. A 530 bheda rUpI puddagalanAM che. dharmAstikAya - adharmAstikAya - AkAzAstikAya ane kALa A cAra dravyanAM pAMca pAMca bheda (1) dravya (2) kSetra (3) kALa (4) bhAva (5) guNa (4 X 5 = 20 bheda) 3 bheda skaMdha - deza - pradeza dharmAstikAyanAM adharmAstikAyanAM AkAzAstikAyanAM 3 bheda skaMdha - deza - pradeza 3 bheda skaMdha - deza - pradeza 1 bheda kALa kula 10 bheda (20 + 10 = 30 bheda thAya che.) 530 rUpI dravyonAM bheda. 30 arUpI dravyonAM bheda = 23 Page 51 of 325 X 8 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva tatvanAM 560 bheda A rIte thAya che. cha dravyonAM nAmo - (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) jIvAstikAya (5) pudgalAstikAya ane (6) kAla dravya. A cha dravyone viSe rUpI-jIva-kSetra Adi dvAronuM varNana. (1) rUpI-arUpI dvAranuM varNana. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane jIvAstikAya A cAra arUpI che tathA anAdi pAriNAmI che. paramANuo ane skaMdho Adi pariNAmavALA che kAraNake asaMkhyAta kALe skaMdhamAM rahelA badhA ja pudgalo vikhUTA paDe che eTale chUTA paDatAM hoya che eTale paramANu rUpe bane athavA bIjA skaMdha rUpe pariNAma pAme ane je chUTA paramANuo hoya che te paNa asaMkhyAta kALe koine koi skaMdha rUpe pariName che mATe Adi pariNAma vALA kahevAya che. jIva arUpImAM yoga ane upayoga rUpa pariNAma Adimaya che kAraNake jIvo eka sthAnethI marIne bIjA sthAnamAM jAya che tyAM navA navA yAganA vyApAra zarU kare che. AthI traNayoga vALA jIvo kyAM be yoganA vyApAravALA kyAM ekyoga nA vyApAravALA banI zake che ! vacanayoga ane kAyayoga e be yogavALA jIvo kyAM traNa yogavALA athavA eka yogavALA athavA be yogavALA pharIthI banI zake che AthI jyAre jyAre navA navA yAgo prApta kare tyAre te yoganI Adi thAya che mATe yogathI jIva Adimaya kahevAya che. evI ja rIte haMmezA jIvano upayoga jJAnarUpe ane darzana rUpe aMtarmuhUrta aMtarmuhUrte cAlu hoya che. AthI koi vAra ghanya jJAnanA upayoga rUpe-koivAra madhyama jJAnanA upayoga rUpekoivAra utkRSTa jJAnanA upayoga rUpe-eTale cauda pUrvanA jJAnanAM upayoga rUpe bane che. temAMthI pAcho jIva ghanya jJAnanA upayoga rUpe-madhyama jJAnanA upayoga rUpe paNa bane che AthI Adimaya vhevAya che. e yoga ane upayoganA pariNAmanI taratamatA eTale upayoganI pheraphArI te yoga pariNAma athavA upayoga pariNAma rUpe vhevAya che. pudgalAstikAya rUpI eTale rUpavALA hoya che. kALadravya eka samaya rUpa (vartanA rUpa) hoya che mATe temAM rUpa hotuM nathI. (2) pariNAmI- apariNAmInuM varNana pariNAmI eTale te te rUpe banavuM arthAt pariNAma pAmavuM te pariNAmI hevAya che ane je navA navA svarUpe thatuM nathI te apariNAmI hevAya che. cha dravyamAMthI jIva ane pudgala A be dravyo pariNAmI hoya che kAraNake navA navA eTale judA judA svarUpe pariNAma pAmyA ja kare che jyAre bAkInA cAra-dharmA-adharmA-AkAzAstikAya ane kAla dravya apariNAmI hoya che kAraNake te bIjA navA navA svarUpe pariNAma pAmatAM nathI potAnA svarUpane e choDatA nathI mATe apariNAmI che paNa pota potAnA svabhAvamAM paNa sthira rahetA na hovAthI temAM pariNAma pAmatA hovAthI e apekSAe chae dravyo pariNAmI kahevAya che. (3) jIva-ajIva dravyonuM varNana cha dravyomAMthI eka jIvAstikAya dravya jIva rUpe che bAkInA pAMca dravyo ajIva rUpe hoya che. (4) rUpI-arUpI rUpe varNana Page 52 of 325 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha dravyomAMthI eka pudagalAstikAya dravya rUpI hoya che. rUpI eTale je dravyamAM varNa-gaMdha-rasa ane sparza rahelA hoya che. ane bAkInA pAMca dravyo arUpI hoya che ke jemAM varNAdi hotA nathI. (5) sapradeza-apradezI nuM varNana sapradezI eTale pradezonA samudAyathI yukata hoya te. apradezI = pradezonA samudAya rahita hoya te. cha dravyomAMthI eka kALa nAmanuM dravya apradezI hoya che kAraNake tene pradeza hotA nathI jyAre bAkInA pAMca dravyo sapradezI hoya che. (6) eka-aneka rUpe varNana cha dravyamAMthI jIvAstikAya ane pudagalAstikAya aneka che kAraNaka jagatamAM jIvo anaMtA hoya che ane teja rIte pudagalo paNa anaMtAnaMta hoya che jyAre bAkInA dharmAstikAya adharmAstikAya AkAzAstikAya ane kALa dravya e svataMtra rUpe eka eka ja hoya che. (7) kSetra ane kSetranuM varNana kSetra eTale AdhAra Ape athavA gyA Ape te kSetra ane kSetrI eTale e gyAmAM je dravyo rahe te kSetrI kahevAya che. cha dravyamAMthI AkAzastikAya eka dravya kSetra rUpe hoya che ane bAkInA pAMca dravyo kSetrI rUpe hoya che ke (8) sakriya ane ajyi varNana sakriya eTale kriyAthI yukata hoya te arthAta je dravyo kriyAvAnuM eTale kriyA karavAvALA hoya te dravyo sakriya kahevAya che ane ajyi eTale je dravyomAM koipaNa prakAranI kriyA na hoya te. cha dravyomAMthI jIva ane pugala e dravyo sakriya hoya che jIva kriyA karanAro hoya che. tema yugala paNa eka bIjAnA saMyogathI kriyA karanAro hoya che acetana-acetana mugalo eka bIjA athaDAvAthI bIjA navA pudagalo utpanna thAya che tethI te sakriya kahevAya che ane bAkInA dharma-adharma- AkAzAstikAya ane kAla te dravyo akriya hoya che. (9) nitya - anitya varNana nitya eTale kAyama e sthitimAM rahe te. anitya = potAnI sthiti badalAyA kare che. cha dravyamAMthI jIva ane pugala A be dravyo nityAnitya rUpe che. potAnA svarUpe zudhdha rUpe rahelo jIva te nitya ane pudagalanA saMyogathI yukata che te saMyoga thAya che nAza pAme che mATe anitya. e banneno saMyoga tene nityAnitya kahevAya che. jyAre bAkInA cAra dravyo- dharma-adharma-AkAzAstikAya ane kALa e cAra dravyo nitya rUpe che. (10) sakAraNa-akAraNa kAraNa eTale heta. cha dravyomAMthI jIva akAraNa che bAkInA pAMca dravyo sakAraNa hoya che. (11) kartA- artAnuM varNana kartA eTale kArya rUpe hoya te. jIva dravya kartA rUpe che bAkInA pAMca dravyo akartA rUpe hoya che. eTale dharmA-adharmA-AkA-pudagalAstikAya ane kALa A pAMca dravyo koi kArya rUpe hotA nathI. pota potAnI sthitimAM sadA mATe rahelA hoya che jyAre jIva to kartA rUpe anubhavAya che. Page 53 of 325 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) sarvagata- asarvagata sarvagata rUpe eTale sarvavyApI rUpe ahIM sarvavyApIno artha ekalo loka grahaNa karavAno nathI paNa loka-aloka bannene grahaNa karavAnA che te arthamAM vicAra karavAno che. mATe cha dravyamAMthI eka AkAzAstikAya dravya loka ane aloka e bannemAM raheluM hovAthI sarvagata rUpe gaNAya che. bAkInA pAMca dravyo dharmA-adharmA-jIvA-pudagalAstikAya A cAra lokamAM rahelA che ane kAla dravya paNa lokamAM thoDA bhAgamAM rahelo che. AthI A pAMce dravyo asarvagata kahevAya che. (13) sapravezI- apravezI sapravezI eTale eka dravya bIjA dravyamAM bhaLI jAya eka meka thai jAya te rIte rahe te sapravezI kahevAya. cha e dravyo haMmezA sadA mATe apravezI rUpe hoya che. eka AkAza pradeza upara chae dravyo eka sAthe rahelA hovA chatAM paraspara eka bIjAmAM koi kALe bhaNatAM nathI mATe apravezI kahevAya che. A rIte jIva ane ajIva tatvane jANavAno uddeza e jaNAya che ke cauda rAjaloka rUpa jagatane viSe kayAM kayAM kayI rIte keTalA kALa sudhI jIvo pudagalanA saMyogathI pharyA kare che te jJAna prApta thAya. pudagalanA saMyogamAM jeTalo rAga vadhAre karato jAya ane dveSa vadhAre karato jAya tema jIva jIvanA bhedone viSe vizeSa kALa sudhI janma maraNa karato karato bhaTakato jAya che te rakhaDapaTTI aTakAvavA mATe ja jJAnI bhagavaMtoe, e pudagala saMyogane oLakhIne rAga-dveSAdi pariNAma kema ochA karIne jIvAya tathA tenA saMyogathI chUTavA mATe kai rIte prayatna karI zakAya te mATe A ajIva tatvane paNa jANavA yogya kahela che ema jaNAya che. A samajaNa paNa jIvone sannIpaNuM pAmyA pachI ja jaNAya che. te sannI sivAyanA jIvone A samavA jogo jJAnano kSayopazama bhAva hoto nathI te bicArA jIvo to dayA khAvA lAyaka che mATe sAvacetI e rAkhavAnI ke sannIpaNuM prApta karyA pachI asatrIpaNAmAM-sUkSmapaNAmAM ke bAdarapaNAmAM-beindriyAdimAM na cAlyA javAya ke jethI samajaNa zakita thoDI ghaNI thayela che te nAza pAmI na jAya tenI kALajI rAkhIne jIvana jIvavuM joie. A prayatna jeTalo karatAM rahIzuM enAthI sannIpaNAne pAmatAM pAmatAM eka divasa pugalanA saMpUrNa saMyogathI chUTA thaine AtmAnA zudhdha svarUpane sArI rIte prApta karI zAzvata sthAnane pAmI zakIzuM. to A rIte jIva-ajIva tatvane jANI sau vahelAmAM vahelA zAzvata sthAnane pAmo ema jJAnIo jaNAve che. jIva-ajIva tatva samApta (3) puNya tatvanuM varNana jenA udaye prANI (jIva) huM sukhI chuM, huM nirogI chuM, evo anubhava kare che te puNya kahevAya che. jJAnI bhagavaMtoe puNya-ane pApanI cartabhaMgI A pramANe jaNAvelI che. (1) puNyAnubaMdhi-puNya (2) puNyAnubaMdhi-pApa (3) pApAnubaMdhi puNya ane (4) pApAnubaMdhi-pApa. (1) puNyAnubaMdhi puNyanuM varNana Page 54 of 325 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je puNyanA udayakALamAM jIvo sArA kAryo karIne navuM puNya upArjana karatA hoya te puNyAnubaMdhi puNya kahevAya che. anAdi kALathI gatamAM jIva je phare che temAM ekendriyAdipaNAmAM vizeSa kALa paribhramaNa karI rahelo che to e paribhramaNa karatAM karatAM je du:kho eTale kaSTa paDe che te du:khone svecchAe ke svecchA vagara sahana kara che tenAthI akAma nirjarA kare che eTale ke thoDA ghaNAM baMdhAyelA azubha karmonI nirjarA kare che ane sAthe sAthe puNyabaMdha eTale zubha prakRtiono baMdha paNa kare che. A azubha karmonI nirjarA vizeSa thAya ane zubha prakRtiono baMdha kAMika vizeSa thAya tyAre e vizeSa puNya bAMdheluM hoya to satrIpaNAne pAme che. A satrI paNAnI prApti jIvane thAya eTale anAdinA svabhAva mujba A jIva sukhanA padArthono rAga atyaMta vizeSa karato jAya che tathA pratikULa padArtho pratye atyaMta dveSa karato jAya che. A rIte prayatna karatAM te anukULa padArtho mATe je kAMi pApa karavA paDe to ta karavA taiyAra thai jAya che ane tenA pratApe potAne maLela satrIpaNAne gumAvI de che. temAMya anukULatA meLavavA mATe tIvra azubha karmono udaya laine jIva Avelo hoya to maLavAne badale du:kha AvI paDe, Apatti AvI paDe ane sukha male nahi uparathI meLaveluM sukha paNa temAM gumAvI de che. temAM koinI pAsethI sAMbhaLavA male ke A dharma karavAthI sukha maLe ane maLeluM sukha TakI zake to tenA kahyA mujaba deva gurUnI ane dharmanI ArAdhanA paNa tenA mATe kare tenAthI puNya baMdhAya-sukhapaNa male paNa te sukha maLyA pachI te padArthono rAga ghaTavAne badale tenA jIvanamAM e padArthono rAga vadhatI jAya che ane te rAganA saMskAra sAthe laine durgatimAM pharavA jAya che ane pAchuM satrIpaNAne pAmI zakato nathI ane sukhanA padArthonI sAmagrIne badale du:khanA padArthonI sAmagrIne pAme che. mATe jJAnI bhagavaMto vhe ke sukhanA padArthone paNa uttarottara prApta karavA hoya to je padArtho malyA hoya tenA pratye rAga karavo-rAga vadhAravo joie nahi. toja jIvane uttarottara sArI sAmagrI malI zake. AthI mahApurUSo kahe che ke maLelA padArthomAM jeTalo ni:svArtha bhAva pedA thato jAya tenAthI jIvo sArUM puNya bAMdhI zake che mATe kahyuM che ke jnmadAtA mAtA pitAnI ni:svAtha bhAve sevA karavAmAM Ave tenAthI puNyanA anubaMdha pUrvanuM puNya baMdhAya che. eTale puNyAnubaMdhi puNya baMdhAya che ke je puNya / te bhavamAM udayamAM Ave to athavA bIjA bhavamAM deva gurU dharmanI sArI sAmagrI prApta karAve ane sAthe puNyathI maLelI anukULa sAmagrImAM rAga thavA na de evuM puNya baMdhAya. puNyAnubaMdhi puNya pahelA guNasthAnakamAM rahelA jIvo kai rIte bAMdhI zake te mATe gNAve che ke prANIo pratye dayA karavAthI eTale je jIvonA aMtaramAM abola pazuone du:khI joine tenuM du:kha dUra karavAnI bhAvanAthI jeTalo bane teTalo prayatna karatA hoya che te jIvo AvA karUNAvALA svabhAvathI eTale ke dayAnA pariNAmathI puNyAnubaMdhi puNya bAMdhe che. (2) dIna-anAtha vagere jIvone joine ni:svArtha bhAve temano udhdhAra karavAnI bhAvanA temanA mATe jeTaluM bane eTaluM tana-mana-dhanathI bhoga ApI dIna-anAtha vagerenuM du:kha dUra karavAno prayatna karavo te. AmAM ni:svArtha bhAvathI mAnava sevA e prabhu sevA mAnIne manuSyone sukhI karavA prayatna karavo. teonA du:khone sAMbhaLIne du:kho dUra karavA prayatna karavo e AmAM AvI jAya che paNa A sevA karatAM svArthavRtti ke koi jAtano daMbha na joie sarala svabhAva sAthe hoya to jIvo jarUra puNyAnubaMdhi puNya bAMdhI zaka che ke jethI bIjA bhavamAM AtmAnuM utthAna (kalyANa) jaldI thai zake evI sAmagrI sulabhatAthI Page 55 of 325 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLI zake che. (3) vairAgya bhAva - vairAgya eTale puNyanA udayathI game teTalA anukULa padArtho malyA hoya to paNa teno potAne mATe bhogavavA upayoga karavAnI bhAvanAne badale bIjA upayoga karI bhogave to AnaMda thAya eTale ke e padArthomAM rAga thavAne badale rAga na thAya temAM lInatA prApta na thAya evI rIte jIvana jIvI e sAmagrIno jeTalo bane eTalo sAro upayoga karI Atma lyANa karavAmAM upayogI bane evo purUSArtha pedA karAve te vairAgya kahevAya che. (4) vidhi pUrvaka kleizvara paramAtmAnuM pUjana karavuM te paNa puNyAnubaMdhi puNyanuM kAraNa che. vidhipUrvaka jinapUjana na thatuM hoyato tenuM du:kha rAkhIne vidhipUrvaka karavAno prayatna karavo joie. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke vidhipUrvaka eka pratimAjIne pUjana thAya to eTaluM ja karavuM paNa avidhipUrvaka aneka pratimAjIne pUjana karavAno Agraha na rAkhavo joie. A jinapUna AtmakalyANanA hetupUrvaka karavuM joie to puNyAnubaMdhi puNya bAMdhavAnuM kAraNa che. jo Atma kalyANa sivAya duniyAnA koi anukULa padArtho meLavavAnA AzayathI athavA AvelI pratikULatAnA nAzanA AzayathI karavAmAM Ave to te puNyAnubaMdhi puNya baMdhanuM kAraNa banatuM nathI. jinezvara paramAtmAnuM pujana eTalA mATe che ke e ApaNA nikaTanA upakArI che kAraNake anaMtA mAtA pitA A saMsAramAM rakhaDapaTTI karatAM karatAM karyA. teoe ApaNA AtmAnI je citA karavI joie te nathI karI e mAtA pitAoe to je je bhavamAM hatA tyA dikaro sukhI thAya sukhamAM jIve ane mane sukhI kare evI AzA sevelI hatI jyAre A zrI jinezvaranA AtmAoe to savi jIva karUM zAsana rasInI bhAvanAthI ApaNA AtmAne mATe citavyuM che ke jo mArI tAkAta Ave to gatanA sarva jIvonA aMtaramAM rahelA sukhanA rasane nIcovIne nAza karI zAsanano rasa pedA karI dauM ke jethI purUSArtha karI e jIvo mArI jema jaldI sukhane pAme. AthI e ApaNA nikaTanA upakArI tarIke gaNAya che mATe zakita hoya tyAM sudhI temanuM pUjana temanA jevA banavAnI bhAvanAthI karavAmAM Ave to jIva puNyAnubaMdhi puNya bAMdhe che. (5) vizudhdha pariNAmI jIvo puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che. kaSAya ane rAga dveSanA maMda pariNAmavALA jIvo ane AtmAnuM zudhdha svarUpa je che tene pedA karavA mATenA je pariNAmo te vizudhdha pariNAma kahevAya che pahelA mithyAtva guNasthAnake rahelA AtmAo jyAre apunabaMdhaka avasthAnA pariNAmane pAme che te vizudhdha pariNAma pedA karAvavAnuM kAraNa hovAthI vizudhdha pariNAma kahevAya che. A apunabaMdhaka avasthAnA pariNAmathI jIvone anukULa padArtho mATe tIvra bhAve pApa karavAnA pariNAmo pedA thatA hatA te naSTa thai jAya che arthAta have A jIvone te sAmagrI mATe tIvra bhAve pApa karavAnA vicAro pedA thatAM nathI te have rahe toya zuM? ane cAlI jAya toya zuM? enI have jhAjhI ciMtA-paravA hotI nathI. bhavano anurAga A jIvone hoto nathI eTale ke AtmAne anaMtA janma maraNanI paraMparA karAve evo anukULa padArthono rAga ane anurAga hoto nathI eTale ke puNyathI maLelA anukULa padArthomAM evo rAga hoto nathI ke je saMsAramAM janma maraNanI paraMparAnA anubaMdho pedA karAve. arthAta have A jIvo saMsAranA anukULa padArthothI sadA mATe sAvadha hoya che ene oLakhe che ke rAga karavAthI anaMtokALa du:khI thayo mATe rAga karavAnI bhAvanA thAya to tyAM rAga karavo joie ke jethI AtmA Page 56 of 325 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du:khI na thAya, AthI teno rAga deva-gurU-dharma pratye vadhato jAya che ane saMsAranA anukULa padArtho pratyeno rAga ocho thato jAya che te bhavano nahi anurAga kahevAya che. (3) aucitya vyavahAranuM pAlana - A rIte sukhanA rAgane oLakhIne tenAthI sAvadha rahI jIvana jIvatAM tIvrabhAve pApa karavAnA pariNAma hotA nathI. AnA kAraNe atyAra sudhI potAnA jIvanamAM je svArthIpaNAno vyavahAra hato te naSTa pAmatAM aucitya rUpe eTale ucita vyavahAranA pAlanavALo bane che. AthI mArA tArApaNAnI aMtaramAM je draSTi hatI te naSTa pAmatAM badhAya mArA che ane badhAya pratye mArApaNAnI budhdhi pedA thatI jAya che. AvA pariNAmathI vyavahArathI jIvana jIvatA joine bIjA jIvone paNa ema thAya che ke kevuM uMcI koTinuM jIvana che ! kharekhara A prakAranuM jIvana jarUra jIvavA lAyaka che evo ahobhAva pedA thAya che. A pariNAmane jJAnIoe vizudhdha pariNAmane lAvanAra hovAthI bIjarUpe kahela che. AvA pariNAmo ane pravRttithI jIvo puNyAnubaMdhi puNya upArjana kare che. (6) nyAya vRtti - potAnuM jIvana nyAyapUrvanuM hoya. nyAyavRttinA pariNAmathI jIvato hoya che. nyAya vRtti = nIti pUrvanuM jIvana. nIti eTale je mAthe svAmi hoya teno vizvAsa ghAta na karavo. snehI, saMbaMdhI je hoya teono vizvAsa ghAta na karavo, mitra vargano vizvAsaghAta na karavo ane je bhadrika mANasa-bhoLo mANasa ApaNA upara vizvAsa mUke teno vizvAsaghAta nA karavo e nIti kahevAya che. evuM ja jIvana jIvavuM te nyAyavRtti vALuM jIvana kahevAya che. AthI Arya dezamAM janmelA manuSyo potAnuM je jIvana jIvatAM hoya che te nItipUrvakta hoya che eTale e jIvonA aMtaramAM anItithI ghara-peDhI-kuTuMba parivAra paiso Tako maLato hoya to te haragIja levA icchato nathI. nItithI bhale te levA icche che ane rAkhavA icche che. jyAre jaina te kahevAya che ke nItithI malatAM ghara Adi sAmagrIo paNa levA jevI nahi ane rAkhavA jevI nahi. tAkAta Aveto choDI devA jevI ja che evI mAnyatAvALA te jaina kahevAya che. AvI nyAyavRttithI jIvanAra puNyAnubaMdhi puNya bAMdhI zake che. (7) bIjAne paritApa pedA thAya tevA jIvanano tyAga eTale ke potAnuM jIvana jIvatAM bIjA jIvane kheda thAya-krodha thAya-dveSa thAya-irSyA thAya-du:kha thAya athavA koipaNa prakAranI pIDA thAya tevA jIvanano tyAga karavo e puNyAnubaMdhi puNyanuM kAraNa che. (8) bIjAnA anugrahathI jIvavuM teno tyAga e paNa puNyAnubaMdhI puNyanuM kAraNa kahyAM che eTale ke bIjAne anugraha karavo te. (9) potAnA cittanuM damana karavuM eTale ke azubha ane sAvadya vyApAravAnA cittanuM damana karavuM e puNyAnubaMdhi puNya bAMdhavAnuM kAraNa kahyuM che. AvA aneka kAraNothI jIvo puNyAnubaMdhi puNya upArjana kare che. e puNyAnubaMdhi puNya paNa aneka prakAranuM hoya che. tenI zarUAta bIjA rUpe gaNIe to Atmika guNanA utthAnamAM je anukULa padArthono gADha rAga ane gADha veSa rUpa je graMthI hoya che tenI oLakha pedA karIne tenAthI sAvacetI rakhAvIne jIvana jIvatAM eTale ke duzmanane duzmana rUpe oLakhIne sAvaceta rakhAve tenAthI je puNya baMdhAya che ke jenA udayakALamAM jIva purUSArtha karIne apunabaMdhaka dazAnA pariNAmane pAmI zake che tyAra pachI e pariNAmothI je je puNyAnubaMdhi puNya baMdhAtuM jAya che tenAthI uttarottara guNone prApta karAvanAruM ane maLelI anukuLa sAmagrImAM vairAgya bhAva eTale ke nirlepatA vizeSa rIte pedA karAvI abhaya gaNane Page 57 of 325 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ majabUta banAve che. eTale ke e sAmagrIothI nirbhayatAne majabUta banAve che. A rIte jIva A puNyAnubaMdhi puNyathI Atmika guNonuM uttarottara darzana karI prApta karato dhIme dhIme saMpUrNa guNonI prApti karI zake che mATe A puNyAnubaMdhI puNyane jJAnI bhagavaMtoe upAdeya tarIke jaNAvela che. saMsAramAM utkRSTamAM utkRSTa puNyano udayakALa eTale puNyAnubaMdhi paNyano udaya kALa zrI tIrthakara paramAtmAonA AtmAone chelle bhave hoya che ke je uMcAmAM uMcI koTinI sAmagrIno bhoga kALa hovA chatAM vyAzI lAkha pUrva varSa sudhI koipaNa padArthamAM rAya rAga na thai jAya tenI satata kALajI rAkhIne potAnuM jIvana jIvI vairAgyane jhaLahaLato jALavI rAkhIne bhogAvalI karmane khapAve che. e apekSAe AjanA kALamAM ApaNA saMghayaNa baLamAM je sAmagrI puNyodayathI maLela che temAM vairAgya bhAva keTalo jaNAya che e khAsa vicAravAnuM che ! evI ja rIte kRSNa mahArAjA traNa khaMDanA mAlika hatA. aMtaramAM viSayanI vAsanAnI Ataza eTalI bhayaMkara rUpe udayamAM cAle che ke nA kAraNe je koi rUpavAna kanyA dekhe potAne game ke tarata ja temanA mA-bApa pAse mAgu kare, na Ape to yudhdha karIne lagna karIne laine Ave AvI to rAganI-viSaya vAsanAnI Ataza rahelI che ane bIjI bAju zrI nemanAtha bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne vairAgya bhAva pedA thayelo che ke jenA pratApe virati pratyeno atyaMta rAga pedA karyo che ke jANe AvI rIte lagna karIne ghare lai AvatA hoya ane samAcAra male ke zrI nemanAtha bhagavAna padhAryA che to cheDAcheDI bAMdhelI hovA chatAMya dezanA sAMbhaLavA jAya. dezanA sAMbhaLI AvelI kanyA eTale patnI ema kahe ke svAminAtha ! mAre saMyama levuM che to tarata ja kahetA ke jAo AtmAnuM kalyANa karo ! vicAro jene hAtha lagADyo nathI chatAM saMyamanI vAta kare to tarata ja rajA ! A kAMi nAnI sunI vAta che A kyAre bane ? puNyAnubaMdhI puNyano udaya kALa hoya-vairAgya aMtaramAM rAga karatAM vizeSa hoya to ne ? cothA avirati guNasthAnakamAM aviratinA udayakALamAM A vicAraNA jIvone hoya to pahelA guNasthAnakamAM apanabaMdhaka dazAnA pariNAmamAM kAMi na hoya? temaja AgaLanA chaThThA guNasthAnakamAM paNa kevI dazA hoya AnA uparathI vicAra karavA jevo lAge che ne ! A puNyAnubaMdhI puNyanA udayakALano bhogavaTo kahevAya che ke jenA bhogavaTAthI aviratino nAza thato jAya ane bhogAvalI karma bhogavIne khapAvatA jAya. A vicAraNAo karatAM karatAM e vicAravAnuM ke deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA karatAM Avo vairAgya bhAva rAganI nirlepatA ane nikAcIta aviratino nAza thai rahyo che ke nahi tathA Avo puNyodaya baMdhAya che ke nahi enI vicAraNA karatAM pariNAma zudhdha banAvavA prayatna karavo joie. AthI ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke puNyAnubaMdhi puNyano prakarSa Atmika guNonuM utthAna karAvI saMpUrNa guNone pedA karAvI e puNya paNa chUTI jAya che. (2) prasthAnabaMdhi prApanuM varNana sAmAnya vyAkhyA e cheke vartamAnamAM jIvone pApano udaya cAlato hoya te pApanA udayakALane samAdhithI bhogavatAM puNyano anubaMdha pedA kare te puNyAnubaMdhi pApa kahevAya che. jema ke puNIyozrAvaka. puNIyA zrAvakta rahevAnI eka jhuMpaDI hatI. gharamAM pote ane potAnI dharmapatnI hatI. banne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dezanA sAMbhaLI dharma pAmyA pachI roja savAra sAMjanuM pratikramaNa kare che. baporanA madhyAna kALane viSe, potAnI pAse sADAbAra dokaDA nI mUDI che te lai bajAramAM jai rUnI paNIyo kharIdI te vecavA mATe nIkaLato. temAM eka divasanuM banne ne bhojana puratuM maLI jAya eTale Page 58 of 325 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puNIyo vecavAnuM baMdha karI ghare AvI sAmAyika laine dharmanA pustakonuM vAMcana karato hato. pApanA udayathI saMpatti gai. garIbAi AvI chatAMya saMtoSa rAkhIne dharmane pAmI potAnuM jIvana zAMtithI jIvato hato. je rAgRhI nagarIne viSe moTe bhAge loko baMgalAvALA ane sArI samRdhdhivALA hatA. lagabhaga moTA bhAganA ghare sonA mahoro no vyavahAra hato. te kALamAM dokaDA te paNa sADAbAra vepAra karavA ane mAvA puratAM hatAM. vadhAre sukhanI icchA thatI nathI ane banne jaNA suMdara rIte bhagavAnanA zAsanane pAmIne ArAdhanA karatAM karatAM puNyano anubaMdha karatAM hatA eTale pApanA udayane samAdhipUrvaka samatA rAkhIne bhAgavatAM ke jenA kAraNe udayamAM AveluM pApa bhogavAine nAza pAme che ane navuM puNya anubaMdha rUpe bAMdhI rahyA che. Aja rIte atyAranA kALamAM pApanA udayathI du:kha Ave to te du:khanA nAza mATe deva, gurU ane dharmanI ArAdhanA karanArA jIvone puNyanA anubaMdha rUpe puNya baMdhAya nahi paNa pApanA anubaMdha thAya jo puNyano anubaMdha karavo hoya to devanI bhakita karatAM karatAM e bhAva rAkhavAno ke he bhagavAn ! teM paNa karelA karmano bhogavaTo karyo ke jethI je pApo karyA hatA te pApone sArI rIte samatAbhAve veThI ne pApa karmono nAza karyo tema tenA hisAbamAM mane du:kha kAMi ja nathI chatAM mane samatA ke samAdhi rahetI nathI mATe tArI bhakti karatAM karatAM du:khane bhogavavAnI zakti mAMgu chuM ke jethI samatA bhAva ane samAdhi rAkhIne bhogavI lauM ke jethI bhavAMtaramAM pharIthI du:kha bhogavavuM paDe nahi. AvI vicAraNA karIne bhagavAnanI bhakita karatAM puNyano anubaMdha thAya ane pApano bhogavAine nAza thAya. bAkI du:kha nAza karavAnI bhAvanAthI bhakti karavAmAM Ave to kadAca ahIM puNyodaya pedA thavAno haze to kadAca du:kha nAza jarUra pAmaze. sukha paNa malaze paNa bhavAMtaramAM je sukha malaze temAM pApanA anubaMdhanA udayanA kAraNe sukhano rAga vadhI jaze ke jethI aneka prakAranA pApa karAvI durgatimAM lai jaze. AthI AvA TAime bhagavAnanA zAsanane pAmavAno prayatna karI du:kha veThavAnI tAkAta keLavI suMdara rIte ArAdhanA karavI eja kharekharUM kartavya che. AvI rIte A kALamAM paNa ghaNA jIvo ArAdhanA karanArA hoya che paNa dharma karanArA jIvonI apekSAe haMmezA ochA hoya che. A puNyAnubaMdhi pApa kahevAya che. pApAnubaMdhi puNya - je puNyanA udayakALamAM jIvo aneka prakAranA pApanuM AcaraNa karI-vacano bolI-manathI vicAraNAo pApanI karIne pApano anubaMdha kare te pApAnubaMdhi puNya kahevAya che. jemake brahmadatta cakvartI vagere cakvartInA AtmAo pUrva bhave saMyamanI suMdara rIte ArAdhanA karIne cavartIpaNAne pAme che, paNa te ArAdhanA karatAM karatAM niyANu karIne cavartIpaNAne pAme che to te cakravartIpaNAnA bhavamAM marIne niyamA narake jAya che. saMyamanI ArAdhanAthI bAMdheluM puNyAnubaMdhi puNya-pApAnu baMdhi rUpe thai jAya che mATe zAstramAM kahyuM che ke cakvartI-cakravartInI rAjgAdI upara maraNa pAme to narake ja jAya. jo rAjyAdI choDIne saMyamano svIkAra kare to kyAM devalokmAM jAya ane kAMto mokSamAM jAya che. brahmadatta cakvartI niyANu karIne cakvartI rUpe thayelA che mATe rAjgAdI para maraNa pAmI narake gayelA che. A puNyanA udayakALamAM pApanA anubaMdhanA udayanA kAraNe jIvane maLelI sAmagrImAM rAga tIvra bane che ane rAga choDavAnI bhAvanA thatI nathI. eTale ke temAM virAga bhAva pedA thato nathI. Aje Page 59 of 325 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lagabhaga moTA bhAganA jIvone maLelI sAmagrI AvA prakAranI che ke jema jema puNyanA udayathI sAmagrI vadhatI jAya che tema tenA pratyeno rAga paNa vadhato jAya che ane e rAga AtmAne du:kha ApanAro che ahIM paNa du:kha Ape che. bhaviSyamAM paNa du:kha Apaze ane janma maraNanI paraMparA du:khanI ja vadhAraze e jJAna pedA thavA detuM nathI. AthI rAgathI sAvacetI rAkhIne virAga bhAva pedA thavA deto nathI AthI ema kahevAya ke jyAM sudhI jIvone A puNyano udaya cAlato hoya che tyAM sudhI mithyAtvanA udaya kALanA kAraNe graMthInI oLakha thavA detuM nathI ane graMthInI oLakhANa na thAya tyAM sudhI tenAthI sAvacetI rAkhIne jIvana jIvavAno vicAra paNa Ave nahi. AthI kahayuM che ke abhavya jIvo manuSya janma pAmI-saMyama laI- nirati cAra cAritranuM pAlana kare to paNa ane jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazama bhAvathI sADA navapUrva sudhInuM jJAna bhaNe to paNa A jIvone niyamA pApAnubaMdhi puNya baMdhAya che kAraNake A jIvo sukha meLavavAnA rAganA kAraNe saMyamanuM pAlana kare che. AthI kALa karI navamA saiveyakamAM utpanna thAya to paNa tyAM paryApta thatAMnI sAthe tyAMnA sukhano AnaMda AvavAne badale bIjAone A sukha malyuM che ema joi jANIne aMtaramAM irSyA bhAvanI Aga cAlu thai jAya che ke meM mahenata karelI mane ekalAne maLavuM joituM hatuM chatAM Amane kema malyuM ? AvA vicAra karI irSyA bhAvano vicAra ekatrIza sAgaropama sudhI TakAvI rAkhe che ke jenA kAraNe maLelA sukhane sukha rUpe bhogavI zakato nathI ane tyAMthI A jIva manuSyanuM AyuSya bAMdhIne anArya kSetra AdimAM mleccha jAti-mAchImAra vagere jAtiomAM utpanna thai durgatimAM pharavA mATe jAya che. durbhavya jIvo jyAM sudhI durbhavya rUpe hoya che tyAM sudhI anukULa padArthone meLavavAnI icchAthI ja dharma karatAM hoya che AthI pApAnubaMdhipuNya bAMdhe che. bhArekarmI bhavya jIvo paNa jyAM sudhI bhAre karmI hoya che tyAM sudhI anukULa padArthonI icchAthI ja dharma karatAM hoya che. AthI Aja puNya bAMdhe che jyAre eka laghukarmI bhavya jIvo ja evA hoya che ke je A jANIne potAnA AtmAne du:khI na banAvavA mATe mithyAtvanI maMdatA karI potAnI graMthIne oLakhI tenAthI sAvadha rahI teno nAza karavAno prayatna karI zake che ke jethI saMsAramAM du:khI thavA lAyaka puNyano baMdha karatA nathI. (4) pApAnubaMdhI pApa- pApanA udayakALamAM pApanA phaLane bhogavatAM rotAM rotAM bhogavatAM pApano anubaMdha pedA karyA karavo te pApAnubaMdhi pApa kahevAya che. jIvane sukhanA kALamAM vacamAM vacamAM jyAre vAraMvAra du:kha Ave tyAre bIjA aneka jIvone sukha bhogavatA jue ane potAnAthI na bhogavAya eTale manamAM vicAra lagabhaga AvyA kare ke mane ja kema du:kha AvyA kare che ? davAo levA chatAMya du:kha kema jatuM nathI. uparathI du:kha vadhatuM jAya che. AvuM kema banyA kare che? jyAre A du:kha jaze? evI vicAraNA karatAM karatAM du:khanA rodaNAM roi roine duHkhane bhogavyA karavuM te pApano anubaMdha pedA karAvanAro vicAra jJAnI bhagavaMtoe helo che. AthI ahIM paNa duHkhI che ane bhavAMtaramAM paNa du:khI thayA karaze. jema rAjagRhI nagarIno bhikhArI khAdhA, pIdhA vinA sAtamI nArakImAM gayo enI jema jANavuM. rAjagRhI nagarIne viSe eka bhikhArI traNa divasa sudhI bhukhyo ane tarasyo ghare ghare bhojananI bhIkha mAMge che paNa pApano udaya evo joradAra che ke tene koi kAMi ApatuM nathI. e Ave eTale bAraNA baMdha karI de che. A rIte traNa divasa pasAra karI koi bagIcAmAM ucI zIlA hatI tenA upara beTho che te bagIcAmAM ujANI karavA mATe aneka loko bhegA thayA che ane pota potAnI khAvAnI sAmagrI kholIne Page 60 of 325 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jamavA beThA che te bhikhArI jue che ane aMtaramAM vicAra Ave che ke A badhA jame che ane mane koi kAMi ApatA nathI AthI A paththara gabaDAvIne badhAne mArI nAMkha. A vicAra karIne paththara gabaDAvavA jAya che temAM te paththara gabaDatAM gabaDatAM jatAM tenI nIce e AvI jatAM pote ja cagadAine marI jAya che ane te mArI nAkhavAnA adhyavasAyanA pariNAmamAM sAtamI nArakInuM AyuSya bAMdhI marIne sAtamI nArakImAM jAya che. AthI ahIMyA paNa pApanA udayathI du:khI hato ane bhavAMtaramAM paNa tetrIza sAgaropamanA bhayaMkara du:khane pAmyo mATe du:khanA kALamAM paNa khuba sAvacetI rAkhavA jevI che. A rIte pariNAmanI vicitratAnA pratApe puNya prakRtiono rasa baMdhAya che te eka sarakho baMdhAto nathI paNa taratamatA bhede maMda rasa-maMdatara rasa-maMdatama rasa-tIvra rasa-tIvratara rasa ane tIvratama rase baMdhAya che. A dareka baMdhamAM paNa pariNAmanI taratamatA bhede eka ekamAM asaMkhyAtA asaMkhyAtA bhedo hoya che eTale te bhedo rUpe baMdhAya che. A puNya prakRtino rasa, zeraDInA rasa jevo kahyo che. ane tenA svarUpamAM jJAnIo jaNAve che ke eka zera zeraDIno kADhelo svAbhAvika ja rasa hoya che temAM jevI mIThAza hoya che tevI mIThAzavALo puNyaprakRtiono rasa te eka ThANIyo rasa kahevAya che eka zera zeraDInA rasane ukALIne eka bhAga ukALI traNa bhAga jeTalo rAkhavAmAM Ave te be ThANIyo rasa kahevAya che. Avo rasa je puNya prakRtiono baMdhAya te beThANIyA rasavALI prakRtio gaNAya che. eka zera zeraDInA rasane be bhAga ukALI be bhAga rAkhavAmAM Ave evo je puNya prakRtiono rasa baMdhAya te traNa ThANIyo rasa kahevAya che. eka zera zaraDInA rasanA traNa bhAga ukALI eka bhAga rAkhavAmAM Ave evI mIThAzavALo je prakRtiono rasa baMdhAya te cAra ThANIyo rasa kahevAya che. eka ThANIyA rasane jaghanya rasa kahevAya che. (maMdarasa) be ThANIyA rasane madhyama rasa athavA tIvra rasa kahevAya. traNa ThANIyA rasane madhyama rasa (tIvratara) rasa kahevAya che. cAra ThANIyA rasane utkRSTa rasa (tIvratama) rasa kahevAya che. puNyaprakRtiono eka ThANIyo rasa baMdhAto nathI kAraNake jo te baMdhAya to jIvone je rasa anubhava rUpe jaNAvavo joie te jaNAto nathI eTale ke anubhavAto nathI AthI baMdhAto nathI. be ThANIyo rasa, tIvra saMkleza eTale kaSAyanA adhyavasAyamAM jIva rahelo hoya tyAre bAMdhe che. traNa ThANIyo rasa kAMika maMda saMkleza adhyavasAyamAM jIvo rahelA hoya tyAre bAMdhe che. ane cAra ThANIyo rasa jIvo vizudhdhimAM vidyamAna hoya eTale maMda saMklezamAM hoya tyAre bAMdhe che. A be-traNa-cAra ThANIyA rasamAM taratamatA bhede asaMkhyAtA bhedo hoya che. mATe dareka jIvone bhogavAtI puNya prakRtiomAM rasanA kAraNe phera paDe che. A puNya prakRtio 42 prakAre hoya che. vedanIya-1- AyuSya-3, nAma-37, gotra-1 = 42. vedanIya-1 zAtA vedanIya. AyuSya-3- tiryaMcAyu. manuSyAya, devAyuSya. nAma-37- piDuM-20, pratyeka-7, trasa-10 = 37 pijhaM-20-manuSyagati-devagati, paMcendriya jAti, audArika, vaikrIya, AhAraka, taiksa, Page 61 of 325 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kArpaNa-pAMca zarIra audArIka aMgopAMga, vaikrIya aMgopAMga, AhAraka aMgopAMga, vRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturasa saMsthAna-zubhavarNa (lAla-pILo-sapheda) surabhigaMdha, zubharasa (turo-khATo ane mITho rasa) zubha sparza (laghu-uSNa-snigdha ane mRdu) manuSyAnupUrvI devAnupUrvI-zubha vihAyogati. pratyeka-7 parAghAta-ucchavAsa-Atapa-udyota-agurU-laghu ninAma ane nirmANa. trasa-10, trasa-bAdara-paryApta-pratyeka-sthira-zubha-subhaga-susvara-Ardaya-ane yaza. gotra-1, ucca gotra. (1) zAtA vedanIya - anukULatAthI anubhavAya tenuM nAma zAtA vedanIya karma kahevAya che. anukULa padArthonI sAmagrI lAbhAMtarAya karmanA kSayopazama bhAvathI jIvane male che. bhogavAya ane vAraMvAra bhogavAya che te bhogAMtarAya ane upabhogAMtarAya karmanA kSayopazamathI te bhogavatAM ke vAraMvAra bhogavatAM jIvane anubhavAya che eTale sukha rUpe je anubhavAya ta zAtA vedanIya vhevAya che. A zAtAvedanIya pahelAthI chaTThA guNa sthAnaka sudhI eka-eka aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrte azAtA vedanIyanI sAthe parAvartamAna rUpe baMdhAya che. sAtamA guNasthAnathI dazamA guNasthAnaka sudhI rasarUpe eka zAtA vedanIyaja baMdhAya che ane 11-12-13 guNasthAnake yogathI prakRti ane pradeza rUpe zAtA vedanIya baMdhAya che. ekthI tera guNasthAnaka sudhI eka eka aMtarmuhUrte parAvartamAna rUpe zAtA ane azAtA udayamAM anubhavAya che. caudamA guNasthAnake je jIvo teramAnA aMte azAtAno anubhava karatAM pAme to caudame te jIvone azAtA anubhavAya che ane je jIvo teramAnA aMte zAtAno anubhava katAM caudamA guNasthAnakne pAme to te jIvo zAtAno anubhava kare che. (2) uccagotra karma - je karmanA udayathI jIva sArA kulamAM utpanna thAya che te ucca gotra hevAya che. je gotra gauravane lAyaka hoya arthAt duniyAmAM vakhANavA lAyaka hoya tevA gotrathI AnaMdane sthAna maLa che ane khedano viSaya na rahe tethI te puNya prakRti hevAya che. pahelA guNasthAnake devagati baMdhAtI hoya to niyamA ucca gotra baMdhAya che. manuSyagati baMdhAtI hoya tyAre banne gotramAMthI koipaNa parAvartamAna rUpe baMdhAya che. narakagati ane tiryaMcagatinI sAthe niyamA ucca gotra baMdhAtuM ja nathI. bIjA guNasthAnake devagati baMdhAtI hoya tenI sAthe niyamA ucca gotra baMdhAya che. manuSyagati baMdhAtI hoya tenI sAthe be gotramAMthI koipaNa parAvartamAna rUpe baMdhAya che. tiryaMcagatinI sAthe niyamA ucca gotra baMdhAtuM nathI. trIjA guNasthAnathI dazamA guNasthAnaka sudhI niyamA ucca gotra ja baMdhAya che. (3) manuSya gati- (4) manuSyAnupUrvI - manuSyanI gatithI khinnatA nathI hotI ulTI te gati mukti sudhInuM kAraNa bane che mATe te puNya prakRti hevAya che ane te gatimAM dAkhala karI ApanAra te gatinI AnupUrvI eTale manuSyAnupUrvI che te paNa puNyathI upArjita thAya che. audArika, vaikriya, AhAraka, teMjDa ane kArpaNa zarIra e pAMce prakRtio puNya prakRtio rUpe manAya che. temAM audArika zarIra manuSya ane tiryaMcane hoya che. vaikrIya zarIra-devatA ane nArakInA jIvone hoya che tathA uttara vaikrIya zarIra banAve to cAre gatinA sannI paryAmA (saMkhyAta varSanA AyuSyavALA manuSya ane tiryaMcone hoya che) AhAraka zarIra cauda pUrvadhara mahAtmAone hoya che. vaijsa ane kArpaNa zarIra jgatanA sarva saMsArI jIvone hoya che. Page 62 of 325 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taiksa ane karmaNa zarIrane aMgopAMga na hovAthI pahelA traNa zarIranA aMgopAMga hoya che e paNa zarIranI sAthe rahelA ane utpanna thatAM hovAthI te puNya prakRti kahevAya che. audArika aMgopAMga. vaikrIya aMgopAMga ane AhAraka aMgopAMga. aMgopAMgamAM aMga-upAMga ane aMgopAMga traNa zabdo bhegA thaine banelo che. mATe aMga-8 hoya che. upAMga AMgaLIo vagere gaNAya che ane aMgopAMgamAM hAtha ane pagamAM rahelI rekhAo gaNAya. saMghayaNa- vaRSabha nArAca saMghayaNa. nArAca eTale vAMdarInuM baccuM, enI mAnI sAthe jabarI pakkaDathI bAjhI paDe che jethI eka jhADathI bIjA jhADa upara enI mAtA kudI paDe che chatAMya te bacce vaLagI rahe che tevI ja rIte jenA hADakAno bAMdho majabuta hoya che te nArAja kahevAya ane tenA upara pATA jevuM majabuta baMdhana hoya te RSabha kahevAya ane temAM vaja eTale khIlo Thokyo hoya tevI rItanI majabUtI hovAthI vaja zabda caritArtha thai zake che tethI vaRSabha nArAca saMghayaNa kahevAya che. jeno sadupayoga karavAthI mukita meLavI zakAya che ane durUpayoga karavAthI sAtamI nArakI paNa maLe che. jema lAkhanA hIrAne vaTAvavAthI lakSAdhipati thavAya ane teja jo cUsavAmAM Ave to marI javAya tethI hIro gatane aniSTa che ema na kahevAya tevI ja rIte vraja RSabha nArAca saMghayaNa pote pApa prakRti na ja kahevAya. Aja pramANe ApaNe nimUrti saMbaMdhI paNa vicAra karI zakIe ke traNalokanA nAtha jinezvara bhagavAnanI pAvana mUrti zradhdhALu bhavyAtmAone pAvana kare che ane kevalajJAna pamADI yAvat mukita sudhI pahoMcADI zake che pahoMcADavAmAM nimitta thai zake che. chatAMye koika hatabhAgI manuSyo teja traNa lokanA nAthanI mUrtinI avagaNanA ke AzAtanA karavAthI adhogatine pAme che paNa AthI e mUrtine potAne to koi rIte dUSita na gaNI zakAya ! - puNya prakRti jIvanA vicArathI utpanna thayela chatAM sukhAsvAda ApI zake che. daivI vaibhavo vasAvI zake che ane te vaRSabha nArAja saMghayaNa paMcendriya jAti-manuSya AyuSya Adi mukitanA sAdhana rUpe banI zakavAthI kathaMcit upAdeya gaNAya che. brAhmI-buTTI-sarasvatI cUrNa vagere jaDa chatAM budhdhine vizArada banAve che ane madIrA jevI ja vastu kepha ApI acetana banAve che tevI rIte prabhu mUrtinA darzana paNa AtmAne navacetana samarpe che. Ama chatAM je varga haMmezA prabhu darzanano-prabhu mUtino virodhI banyo che te varga para amane atyaMta dayA upaje che. evI khoTI bumarANa macAvI jagatane ThagavA jatAM potAnI jAtane Thage che. dUrlIna jaDa hovA chatAM vIza mAila dUra rahelA padArthone jaNAvI zake che. vIsa mAila dUra rahelA padArthone cetana yukata AMkha nathI joi zakatI AthI jaDasaMgI prANIone javAnuM sAdhana atIva avalaMbana rUpe hoya che tema zuM spaSTa nathI thatuM ? je sthAnakavAsI jaDamALA-jaDa kaTAsaNA-caravaLA ane mahA dharmanuM aMga mAne che teja sthAnakavAsIne prabhubhUtine joine AtmollAsa na thAya te joine kone kheda na thAya ? ghaDI pahelAno gRhastha mukhapara muhapatti ane hAthamAM rajoharaNa lai sAdhuno veza paherI le to tene vaMdana karanAra sthAnakavAsI vargane temAM jaDa pUjA nathI jaNAtI ane prabhu pUjAne jaDapUjA mAne che. te temanI kama samanuM ja pariNAma che. astu. A paheluM saMghayaNa pahelA guNasthAnake cha saMghayaNanI sAthe parAvartamAnarUpe baMdhAya che. bIjA guNasthAnake pAMca saMghayaNanI sAthe parAvartamAna rUpe baMdhAya che jyAre trIjA ane cothA guNasthAnake rahelA devatA ane nArakInA jIvo satata bAMdhyA ja kare che. A paheluM saMghayaNa sannI paryApA manuSya ke Page 63 of 325 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiryaMca gatinI sAthe ja baMdhAya che. devagati ane devAnUpUrvI-devagatithI khInnatA thatI nathI ulTI te gatithI AnaMdano anubhava thAya che mATe puNya prakRti kahevAya che ane te gati tarapha lai jai te gatimAM dAkhala karI ApanAra te devAnupUrvI kahevAya che. te puNyathI upAkti thAya che. samacatarasa saMsthAna - cAre taraphathI samAna mApa thavuM evo artha nIkaLe che. paryakAsane beThelA purUSanA DAbA khabhAthI jamaNA DhIMcaNanuM- jamaNA khabhAthI DAbA DhIMcaNanuM-eka DhIMcaNathI bIjA DhIMcaNanuM ane zirathI palAMThI sudhInuM dorIthI mApa letAM eka sarakhuM Ave te samacatarastra saMsthAna kahevAya che. A AkRti sarva AkRtithI zobhanika hoya che. AvI AkRtivALAothI loka AkarSAya che tethI A saMsthAnavALo lonA Adarane pAme che mATe e puNya prakRti kahevAya. chatAMya mokSe javAne mATe jema vajaRSabha nArAca saMghayaNanI jarUrata rahe che tevI AkRtinI apekSA rahetI nathI eTale kathaMcit upAdeyamAM paheluM saMghayaNa Ave tema pahelA saMsthAnanI jarUrata na hovAthI te tevuM upAdeya nathI. varNa-gaMdha-rasa ane sparza - te paNa dareka jIvane gamatA hoi puNya prakRtimAM che. agurU laghu nAmakama - na haLavuM-na bhAre e puNya prakRti anubhava sidhdha che. haLavo hoya to tulanI jema havAthI paNa uDI jAya ane bhAre hoya to ubhuMya na thavAya mATe agurU laghu e guNa hovAthI puNyano bheda che. parAghAta nAmakarma - ke je vaDe bIjo tenI sAme na thai zake tene joine ja pAcho paDe te puNya prakRti ucchavAsa nAmakarmamAM puNyapaNuM spaSTa ja che. sArI rIte zvAsocchavAsanI gatithI matimAM zAMtinI tati vahyA kare che jyAre tenuM viSama svarUpa du:khamaya vAtAvaraNa ubhuM karI mUke che. jyAM sudhI zvAsa tyAM sudhI jIvana jIvana e sarvane vheluM che to tenuM sAdhana zvAsa priya kema na hoya? mATe te puNya prakRtimAM gaNAya che. Adu nAmakarmanuM lakSaNa svarUpato anuNAnAM zarIrANAm uSNatva prayojake karma Atapa nAma ! svabhAvathI ja anuSNa zarIrane uSNatA ApanAro guNa Atapa nAmakarmano hoya che ane te sUryanA vimAnamAM rahelA pRthvIkAyanA jIvono hoya che. udyota nAmakarma "gAtrANAm anuSNa prakAza prayojakaM karma udyota nAma tathya yati deva uttara vaikriya candra graha tArA ratnAdi nAma." zarIrane anuSNa prakAza ApanAra guNa udyota nAma karmathI thAya che. te sAdhu ane devanA uttara vaikriyamAM candra, graha, tArA ane ratnAdimAM hoya che. zabha vidAyamati prazasta gamana heta : karma zubha khagati nAma ! je karmathI sArI cAla hoya te karmane zubha vihAyogati nAma kahevAya che. nimaNa nAmakarma jAti, liga, aMga pratyaMganAM prati niyata sthApanA prayojake karma nirmANa nAmakarma ! jAti liga aMga pratyaMgonuM je sthaLe joie te sthaLe yojanA nirmANa nAma karmathI thAya che. e prakRtio puNya Page 64 of 325 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtio kahevAya te svata: sidhdha che. basa dazaka pravRtionuM varNana uSNAdi abhimAnAmu sthAnAntara gamana hetabhUtaM karma trasanAma ! cakSurvedya zarIra prApake karma bAdara nAma | svayogya paryAmi nirvartana zakita saMpAdakaM nAmakarma paryApta nAma prati jIvaM-prati zarIranakaM karma pratyeka nAma | zarIrAlayavAdInAM sthiratva prayojake karma sthira nAmanuM uttara kAyaniSTha zubhatva prayojaka karma zubhanAma | anupAritryapi lokapriyatApAdaka karma saubhAgyanAma 1 karNa priya svaravatva prayojake karma susvara nAma | vacana prAmANyAkhyutthAnAdi prApakaMkarma Adeya nAma | yaza: kIti udaya prayojake karma yaza: kIrtinAmAM ekadiga gamanAtmika kIti sarvadigagamanAtmakaM yaza: dAnapuNyanyA kIti zaurya nya yaza iti vA | trasanAma - taDako, TADha ane bhayAdinA kAraNe eka ThekANethI bIje ThekANe gamana karavAmAM hetubhUta je karma te trasanAma karma kahevAya che. duHkhathI sukhabhaNI preraka hovAthI A puNya prakRti che. cakSuthI joi zakAya tevuM zarIra je karmathI maLe te bAdara nAmakarma kahevAya che. pota potAne yogya paryAminI zakitanuM saMpAdaka karma paryApta nAmanuM puNya che kAraNake aparyAptAvasthAmAM jaldI maraNa Ave ane ahIM paryAmi pUrNa karyA sivAya Ave ja nahi eTale tenI apekSAe dIrdhAyuSI che. eTale puNya prakRti hoya te svAbhAvika che. paryApta nAmakarmanA be bhedo che. (1) labdhi paryApta. (2) karaNa paryApta. labdhi paryApta - je jIvone jeTalI jeTalI paryAddhio kahelI che. te pUrNa karyA pachI maraNa pAme te labdhi paryApta kahevAya che tenA avasthAnA bheda thI be bhedo hoya che. (1) aparyAptAvasthAmAM rahelA paryApta nAmakarmanA udayavALA jIvo labdhi paryApta kahevAya che ane (2) je jIvone jeTalI jeTalI paryAmio hoya che te pUrNa karyA pachI maraNa pAmanArA jIvono bIjo bheda gaNAya che. karaNa paryApta - je jIvone jeTalI paryAyio kahelI che te pUrNa karIne potAnA AyuSya mujaba jIvana jIve che te karaNa paryApta jIvo kahevAya che. pratyeka nAmakarma - dareka jIvane judA judA zarIra ApanAra je karma hoya te pratyeka nAmakarma kahevAya che. risthara nAmakarma zarIranA avayavo Adi je vaDe sthira thAya te sthira nAmakarma puNyamAM gaNAya te vyAjabI che. zubhanAma zarIranA uparanA bhAgamAM zubhapaNuM sthApanAra karma zubhanAma che ane temAM puNyapaNuM pratyakSa anubhavAya che. jema koi AdamI pagamAM mastaka jhukAve tyAM khoLAmAM mUke te iSTa gaNAya che. jyAre adha:kAyanA paga vagere avayavo lagADe to aniSTa lAge che. AthI siddha thAya che ke zarIranA uparanA avayavo puNya prakRtimAM gaNAya to vAMdho nathI. sabhAnAma koipaNa prakArano upakAra nahi karanAra hovA chatAMye lokapriya banAvanAra karma subhaga nAmakarma che. rAvaranAma Page 65 of 325 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karNapriya svara yojanAra karma susvara nAma. Adeca nAma Adeya nAmanI prakRtithI jIvanuM vacana AdaraNIya thAya che ane loko teno sAro satkAra kare che. cAnAma je karmathI yaza tathA kItino udaya thAya te yazakIti nAmanuM puNya karma kahevAya che. eka dizAmAM gamana karanAra kIrti kahevAya che ane sarva dizAmAM vyApaka yaza: kahevAya che. athavA dAnapuNyathI utpanna thanArI kIrti kahevAya che ane zauryapaNAthI utpanna thato yaza kahevAya che. deva-manuSya-tiryaMcAya- je karmonA udayathI deva, manuSya ane tiryaMcanA AyuSyo maLe e deva, manuSya ane tiryaMca Ayu nAmanI puNya prakRtio kahevAya che. temAM tiryaMcagatinA AyuSyane puNya prakRtimAM levAnuM kAraNa eTaluM ja che ke te AyuSya prApta thayA pachI choDavAnuM mana thatuM nathI kIDAne paNa maravuM gamatuM nathI. dIthaR nAmakarma aSTa mahAprAtihAryAdi atizaya prAdurbhavana nimitta karma tIrthakara nAmakarma 1 ATha mahAprAtihAryAdi atizayone pedA karAvanAra karma tIrthakara nAmakarma kahevAya che. jenA udayathI traNa bhuvanane paNa mAnya thAya che. yojana gAminI dezanA vaDe gatanuM parama lyANa karanAra A karma parama puNya prakRti che kAraNake ekatAlIza prakRtio pAmyA chatAMya saMsAranI rakhaDapaTTIthI dUra thavAtuM nathI tyAre A puNya prakRtino vipAthI anubhava karanAra teja bhavamAM mukita pAme che. A puNya prakRtinuM vIza sthAnaka tapa kAraNabhUta che. mahAna tapasvIo A padane meLavI zake che eja enA paramapaNAmAM kAraNa che. puNyanA beMtAlIza bhedomAMthI : ekendriya jIvo 34 prakRtiono baMdha karI zake che. vedanIya-1, zAtAvedanIya. gotra-1 uccagotra. AyuSya-2 tiryaMcAya. manuSyAya. nAma-30 manuSyagati, paMcendriya jAti, audArika, taiksa, kArmaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, paheluM saMghayaNa, paheluM saMsthAna, zubhavarNa gaMdha-rasa ane sparza-manuSyAnupUrvI-zabhavihAyogati-parAghAta, Atapa-udyota-agarUlagha-nirmANa-trasa-bAdara-paryApta-pratyeka-sthira-zabhasubhaga-susvara-Adeya-yaza. A 34 mAMthI koine koi prakRtiono baMdha samaye samaye karyA ja kare che. temAM zAtA vedanIya parAvartamAna rUpe baMdhAyA kare che. uccagotra manuSyagatinI sAthe baMdhAya che. ekendriya jIvone udayamAM puNya prakRtio 23 hoya che. zAtAvedanIya, tiryaMcAyuSya, audArika zarIra, taijasa, karmaNa zarIra, zubhavarNa-gaMdha-rasa-sparza-parAghAta-ucchavAsa. Atapa-udyota-agara lagha-nirmANa-bAdara-paryApta pratyeka-sthira-zubha-subhaga ane yaza. tathA Adeya nAmakarma. A 23 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono udaya cAlu ja hoya che. beindriya jIvo 34 prakRtiomAMthI koipaNa prakRtiono baMdha karI zake che. vedanIya-1, AyuSya-2, nAma-30, gotra-1 = 34. zAtAvedanIya, tiryaMcAya, manuSyAya, uccagotra. manuSyagati, paMcendriya jAti, audArika, taiksa, kArmaNa zarIra, audArika aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha 4 varNAdi, manuSyAnupUrvI, zubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa A tapa, udyota, agara laghu, ucchavAsa Page 66 of 325 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, ATheya ane yaza. beindriya jIvone udayamAM 24 prakRtio hoya che. tiryaMcAyu, zAtAvedanIya, auArika, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, zubhavarNAdi-4, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurU laghu nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, ATheya, yaza. A covIzamAMthI koine koi prakRtiono udaya hoya che. teindriya jIvone puNyathI 34 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha thayA kare che. vedanIya-1, AyuSya-2, nAma-30, gotra-1 A beindriyanI jema jANavI. A jIvone puNyaprakRtio 24 udayamAM hoya che. zAtAvedanIya, tiryaMcAyu, audArika, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, zubhavarNAdi-4, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, ATheya, yaza A covIzamAMthI koine koi prakRtiono udaya cAlu hoya che. caurIndriya jIvone 34 puNya prakRtiomAMthI koine koi prakRtio baMdhAya che. vedanIya-1, Ayu-2, nAma-30, gotra-1 = 34 caurIndriya jIvone puNyanI 24 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono udaya hoya che. 24 prakRtionAM nAmo A pramANe- zAtA vedanIya, tiryaMcAyu, audArika, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, zubha varNAdi-4, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta pratyeka, sthira, zubha, subhaga, ATheya, yaza. asannI paMcendriya jIvo 39 puNya prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha kare che. vedanIya-1, Ayu-3, nAma-34, gotra-1 = 39 zAtAvedanIya, tiryaMca-manuSya-devAyuSya, uccagotra, manuSyagati, devagati, paMcendriya jAti, audArika, vaikrIya, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArIka, vaikrIya aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubhavarNAdi-4, zubha vihAyogati, manuSyAnupUrvI, devAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, agurU laghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, ATheya ane yaza. asannI paMcendriya jIvone 30 puNya prakRtiomAMthI koine koi udayamAM hoya che. zAtAvedanIya, tiryaMcAyu, manuSyAya, manuSyagati, paMcendriya jAti, audArIka, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, zubha 4 varNAdi manuSyAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, ATheya ane yaza. tathA zubha viyogati. susvara. naragatimAM rahelA jIvo 33 puNya prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha karI zake che. zAtAvedanIya, tiryaMcAyu, manuSyAyu, uccagotra, manuSya gati, paMcendriya jAti, audArika, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha 4 varNAdi, manuSyAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, ATheya, yaza. narakagatimAM 20 puNyaprakRtiomAMthI koine koi prakRtiono udaya hoya che. zAtAvedanIya, paMcendriya jAti, vaikrIya, vaijsa, kArpaNa zarIra, vaikrIya aMgopAMga, zubha 4 Page 67 of 325 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNAdi, parAghAta, ucchavAsa, anurUlaghu, nirmANa, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira ane zubha. paMcendri tiryaMcone viSe 39 puNya prakRtiomAMthI koine koi puNya prakRtiono baMdha karyA kare che. 42 prakRtiomAMthI AhAraka zarIra, AhAraka aMgopAMga, jinanAma karma sivAyanI 39. vedanIya-1, Ayu-3, nAma-34, gotra-1 = 39 nAma-34. manuSya-devagati, paMcendriya jAti, audArIka, vaikIya, taiksa, kAmaNa zarIra, audArIka, vaikIya aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha varNAdi-4, manuSyAnupUrvI, devAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, agurulaghu nirmANa-traNa-10 = 34 sannI paMcendriya tiryaMcone viSe 32 puNya pravRtiomAMthI koine koi udayamAM hoi zake che. zAtA vedanIya, tiryaMcAya, uccagotra, paMcendriya jAti, audArika, vaikrIya, taiksa, kArmaNa zarIra, audArIka, vaikIya aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha varNAdi-4, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurU laghu, nirmANa, traNa-10 = 32 vaikIya zarIra, vaikrIya aMgopAMga, uttara vaikrIya zarIra banAve tyAre hoya che. manuSyone viSe 42 puNya prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha karI zake che. udayamAM 36mAMthI koine koi puNya prakRtiono udaya hoi zake che. zAtAvedanIya, manuSyAya, uccagotra, manuSyagati, paMcendriya jAti, 5 zarIra, 3 aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha, 4 varNAdi, manuSyAnupUrvI zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurulaghu, jinanAma, nirmANa, trasa-10 = 36 bhavanapati-vyaMtara jyotiSane viSe A jIvo 34 puNya prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha karyA kare che. zAtAvedanIya, tiryaMcAyu, manuSyAya, uccagotra, manuSyagati, paMcendriya jAti, audArIka, taiksa, kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha 4 varNAdi, manuSyAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, udyota, ugurUlaghu nirmANa, traNa-10 = 34. udayamAM 30 puNya prakRtiomAMthI koine koi udayamAM hoya che. zAtAvedanIya, devAya, ucca gotra, devagati, paMcendriya jAti, vaikrIya, taijasa, kArmaNa zarIra, vaikrIya aMgopAMga, 1luM saMsthAna, zubha 4 varNAdi, devAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurU laghu nirmANa, trasa-10 = 30 vaimAnikanA pahelA bIjA devalokta viSe bhavanapatinI jema 34+ jinanAma sAthe 35 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha karI zake che. udayamAM puNyanI 30 prakRtiomAMthI koine koi udayamAM hoya che. vaimAninA 3 thI 8 devalokane viSe. vaimAniknA pahelA bIjA devalokamAM je 35 baMdhAya che temAMthI Atapa nAmakarma bAda karatAM 34 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono baMdha karyA kare che. udayamAM puNyanI 30 prakRtiomAMthI koine koi prakRtiono udaya hoya che. Page 68 of 325 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaimAnika navamA devalothI nava raiveyane viSe baMdhamAM puNyanI 32 prakRtiomAMthI koine koi prakRtio baMdhAya che. zAtAvedanIya, manuSyAya, uccagotra, manuSyagati, paMcendriya jAti, audArIka, taiksa, kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, 1luM saMghayaNa, 1luM saMsthAna, zubha 4 varNAdi, manuSyAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurulaghu, jinanAma, nirmANa, traNa-10 = 32 pAMca anuttaramAM rahelA devo 32 prakRtiomAMthI koipaNa prakRtiono baMdha karyA kare che. udayamAM A jIvone puNyathI trIza prakRtiomAMthI koipaNa prakRtio udayamAM hoya che. A rIte jIvo zubhAzubha pariNAmanA kAraNe puNya prakRtiono baMdha karatAM karatAM saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. pApatatvanAM bhedonuM varNana A pApa nAmanA cothA tatvathI ja jagatamAM du:khanuM satva (astitva) che eTalA ja mATe lAkSaNijjano tenuM lakSaNa paNa tevuM ja bAMdhe che. du:kha utpatti prayojaka karma pApam | du:khanI utpattinA kAraNa rUpa je karma hoya tenuM nAma pApa tatva kahevAya che. A lakSaNamAM jo kevala karma pApam evuM lakSaNa karIe to puNya rUpa karmamAM lakSaNanI ativyApti (eTale pezI jAya) thAya mATe du:kha utpatti prayojakaM vizeSaNa mukyuM che. jo du:kha utpatti prayojakuM eTaluM ja kahIe to viSa kaMTAdimAM ativyApti thAya mATe karma vizeSya pada mukyuM che. AthI spaSTa che ke pApatatvathI ja du:kha utpanna thAya che mATe jo du:khano khapa na hoya to pApano samUla nAza karavo ja joie. pApanA saMpUrNa nAzane lAyaka kriyA AvatAM eka paNa karma (zubhAzubha) rahI zakatuM nathI ane tema thatA anaMta catazyane pAmI AtmA zAzvata sukhanuM dhAma bane che. pApa eTale = ApaNA pratye koi jIva jevuM vartana kare ane ApaNane te vartana pasaMda na paDe tevuM vartana eTale AcaraNa bIjA jIvo pratye karavuM te pApa kahevAya che. anAdi kALathI jIvo aviratinA udayanA kAraNe A pApanI vicAraNAmAM potAnuM jIvana jIvatAM hoya che. A saMskAra ekendriyAdipaNAthI jIvone paDelA hoya che. kAraNake ekendriyapaNAmAM eka zarIramAM anaMtA jIvo rahelA hoya che. temAM eka eka jIva upara upara rahIne anaMtA jIvo ThAMsI ThAMsIne rahelA hoya che. teone eka bIjAne paraspara vedanA hoya che. teno AnaMda aMtaramAM bhAvamanathI hoya che ane sAthe sAthe maLelA zarIra pratye e anaMtA jIvo mArApaNAnI budhdhi pedA karIne parasparanI vedanAthI AnaMda anubhave che tathA sAthe aMtaramAM TheSa paNa hoya che ke je mane maLeluM zarIra A badhAne kema malyuM AthI eka sAthe AhAranA pugalo grahaNa kare temAMya badhAno bhAva mananI vicAraNAo bhinna hoya che. Aja rIte beindriyAdithI asatrI sudhInA jIvone A vartana pAparUpa gaNAya che ema spaSTapaNe samajAtuM na hovAthI A jIvo bIjA jIvone jema vadhAre du:kha paDe temAM rAjIpo kare che ane AthI ja kahevAya che ke nAnA jIvone moTA jIvo herAna kare-du:khI kare-aneka prakAranA du:kho ApI aMte maraNa pamADe che temAM te jIvone khuba khuba AnaMda pedA thato jAya che. tenAthI potAno saMsAra vadhI rahyo che. ema paNa teone samaja hotI nathI ane enA kAraNe e paNa vicAra Avato nathI ke mArA pratye, mane koi nAno samajIne moTo mane paNa duHkha ApIne mArI nAMkhaze to zuM thaze ? AthI mArAthI A vartana na thAya ema e Page 69 of 325 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvone khyAla Ave evo nathI. sannI paryAptA jIvomAM paNa moTAbhAganA jIvo evA hoya che ke je jIvone paisAno lobha tathA sukhanI lAlasAthI potAne maLelI sAmagrI adhikameLavavA mATe bIjAne game teTaluM kaSTa ApavuM paDe, kaSTa thAya to paNa e jIvo potAnI pharaja samajIne AnaMda pAme che paNa ene khabara nathI ke mArAthI baLavAna koi potAnI sAmagrI vadhAravA mATe kadAca mane AvI rIte kaSTa ke du:kha Apaze to zuM thaze? te vakhate huM zuM vicAra karIza. e samajavA mATe prayatna karato ja nathI. AnA kAraNe jJAnI bhagavaMto kahe che ke pApane pApa rUpe mAnIne pApanI bhIrUtA eTale pApano Dara pedA karavAno vicAra sannI paryAmA badhA jIvone pedA thai zakato ja nathI. e vicAra pedA karavA mATe pedA thayelA vicArane TakAvavA mATe paNa laghu kamitA joie che. e laghukamitA karavA mATe zakya hoya to jIvana jIvatAM jIvatAM koipaNa jIvane du:kha na thAya-pIDA na thAya e rIte jIvavuM joie ane ethI ja ApaNA pratye koi javuM vartana kare evuM vartana bIjA pratye na thai jAya tenI satata kALajI rAkhIne jIvavuM joie. toja pApa bhIrUtA rUpI laghukasmitA pedA thai zake che. pApatatvanA 82 bhedo hoya che. jJAnAvaraNIya-5, darzanAvaraNIya-9, vedanIya-1, mohanIya-26, AyuSya-1, nAma-34, gotra-1, aMtarAya-5 = 82 vedanIya-1, AzAtA vedanIya, gotra-1, nIcagotra, nAma-34, piDaprakRti-23, pratyeka-1, sthAvara-10 = 34, pijprakRti-23, narakagati, tiryaMcagati, ekendriya, beindriya, te indriya, caherIndriya jAti, chellA pAMca saMghayaNa, chellA pAMca saMsthAna, azubhavarNa (kALo, nIlo) durgadha. azubha rasa (tikho-kaDavo) azubha sparza (gurU-zIta-karkaza-rUkSa) narakanupUrvI, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati. pratyeka-1, upaghAta. sthAvara-10, sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, asthira, azubha, durbhaga, dusvara, anAdeya, ayaza. matijJAnAvaraNIya ' zabda nirapekSa eTale zabda jJAnathI rahita pAMca indriyo ane chaThThA manathI pedA thanAra jJAnane ronAra karma te matijJAnAvaraNIya karma kahevAya che. abhilApa nirapekSa evuM jo bodhane eTale jJAnane vizeSaNa na apAya to lakSaNa zrutajJAnAvaraNIyamAM cAlyuM jAya che. kAraNake te paNa indriyAnindrIya nya bodhane AvaraNa karanAra che. paraMtu, abhilASa eTale zabda nirapekSa nathI. A matijJAna jIvone haMmezA kSayopazama bhAve ja hoya che. jaghanyathI mati jJAnano kSayopazama bhAva eka akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo hoya che ane utkRSTa kSayopazama bhAva bAramA guNasthAnaknA aMte pratibhajJAna pedA thAya che. eTalo bhayopazama hoya che. ane chaTTA-sAtamA guNasthAnake cauda pUrvanA kSayopazama bhAva hoya che te sivAyanA madhyama sayopazama bhAve je matijJAna hoya che te madhya bhAve gaNAya che. jyAre matijJAnAvaraNIyano saMpUrNa kSaya thAya tyAre kevalajJAnamAM samAveza thai jAya che mATe te kevalajJAnanI prApti rUpe gaNAya che. A matijJAnAvaraNIyane pApa prakRti eTalA mATe kahevAya che ke jIvone jJAnanA abhAvathI du:kha Page 70 of 325 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utpanna thAya che. AthI du:khone utpanna karanAra hovAthI pApa prakRti hevAya che. A matijJAnAvaraNIyanuM AvaraNa je thAya che te joradAra rase AvaraNa thatuM nathI mATe dezaghAti prakRtiA kahevAya che. dezaghAtI rUpe rahelI che mATe tenA udayakALamAM saMpUrNa jJAnano abhAva karato nathI. paNa kAMika jJAnane pedA karI zake che. A matijJAnanA dezaghAtI rasanA be bheda che. (1) alpa rasavALA pudgalo (2) adhika rasavALA pudgalo. temAM jyAre jIvone alparasavALA pudgalono udaya cAlato hoya che. tyAre te jIvone matijJAnano kSayopazama bhAva pedA thato jAya che ane jyAre adhika rasavALA pudgalono udaya cAlato hoya to matijJAna pedA thavAne badale jJAnano abhAva karatAM jAya che. AthI A matijJAnanAM skula draSTithI jJAnIoe cha bheda hAnirUpe ane vRdhdhi rUpe kahyAM che. (1) saMkhyAta bhAga hIna. (2) asaMkhyAta bhAga hIna. (3) anaMta bhAga hIna. (4) saMkhyAta guNa hIna. (5) asaMkhyAta guNahIna. (6) anaMta guNa hIna. cha vRdhdhinAM sthAno hoya che. (1) saMkhyAta bhAga vRdhdhi (2) asaMkhyAta bhAga vRdhdhi (3) anaMta bhAga vRdhdhi (4) saMkhyAta guNa vRdhdhi (5) asaMkhyAta guNa vRdhdhi (6) anaMta guNa vRdhdhi A cha e prakAranI hAni ane vRdhdhinAM sthAno je zrutajJAna bhaNelA hoie tenuM vAraMvAra parAvartana karatAM karatAM svAdhyAya jeTalo sArI rIte thAya ane tenA saMskAra majabuta rUpe paDe tenAthI A matijJAnano kSayopazama bhAva pedA thato jAya che. tIrthaMkara paramAtmAonAM AtmAone ninAma nikAcIta ryA pachI te bhavamAM-bIjA ane trIjA bhavamAM haMmezA matijJAnano kSayopazama madhyama bhAve hoya che paNa teonuM matijJAna sthira rUpa ane nirmaLa bhAvavALuM hoya che. e kSayopazama bhAvathI e jIvono vairAgya bhAva paNa evo jhaLahaLato hoya che ke jethI aviratinA udayakALamAM paNa puNyathI maLelA koi padArtho pratye mArApaNAnI budhdhi rUpe bhAva pedA thato nathI. rAgAdi bhAvanA udayakALamAM paNa rAgAdi na thAya tenI satata kALajI rAkhe che eTale choDavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyaka budhdhi sthira rUpe kAyama rahe che te padArtho upAdeya rUpe eTale grahaNa karavA lAyaka rUpe lAgatAM ja nathI. mithyAtvanA udayakALamAM matijJAnano kSayopazama bhAva ajJAna rUpe gaNAya che ane samyaktvanI hAjarImAM A matijJAnanAM kSayopazama bhAva jJAnarUpe gaNAya che AthI jIva samyaktvanA sanmukha thavAno purUSArtha mithyAtvanA udayakALamAM zarU kare tyArathI A jJAnano kSayopazama jJAnarUpe gaNAya che. eTale Page 71 of 325 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva apunabaMdhaka paNAnA pariNAmane pAme tyArathI jJAnarUpe gaNAya che. AvA jJAnane AvaraNa karanAra karma te matijJAnAvaraNIya karma kahevAya che. - zrutajJAnAvaraNIya karma zabda saMskRSTa artha grahaNAvaraNa kAraNe karma zrutajJAnam | zabda - varNa dvArA vAcya, vAcaka bhAvanA vicArathI utpanna thatuM jJAna zrutajJAna che ane tene ronAra karma zrutajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. jagatane viSe abhilAya (bolI zakAya evA) padArtho ane anabhilANa (na bolI zakAya paNa anubhavI zakAya evA) padArtho rahelA che. jemake ghIno svAda, goLanI mIThAza kevA prakAranI hoya che te zabdothI kahevAya nahi paNa anubhavI zakAya te anabhilApya padArtho kahevAya che. e abhilApya padArtho gatamAM ja rahelA che te anabhilApya padArtho karatAM anaMtamA bhAga jeTalA hoya che eTale sauthI vadhAre padArtho anabhilAya che. e abhilApya padArthonA anaMtamA bhAga jeTalA padArtho sUtrone viSe gaNadhara bhagavaMto guMthe che eTale ke gaNadhara bhagavaMtonA AtmAmAM gatamAM rahelA jeTalA padArthono kSayopazama bhAva pedA thAya che tenA anaMtamA bhAga jeTalA ja padArthone sUtro rUpe racI zake che. saghaLAya padArthone sUtro rUpe racI zakatA ja nathI. AthI kahevAya che ke eka eka sUtronAM anaMtA artho thAya che. eka eka zabdanA paNa anaMtA anaMtA artho thai zake che. te sUtrarUpe guMthAyeluM je jJAna che tenA anaMtamA bhAga jeTaluM zrutajJAna arthAta tenA biMdu jeTala zrutajJAna atyAre vidyamAna che. enAthI adhika nathI. AthI sUtrarUpe raheluM zrutajJAna te madhyama jJAna kahevAya che. jaghanya zrutajJAna eka akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo kSayopazama hoya te. utkRSTa bAramA guNasthAnaktA aMte je kSayopazama hoya te. A zrutajJAnane AvaraNa karanAra karma te zrutajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. avadhijJAnAvaraNIya rma indriyAnindriya nirapekSamUrta dravya viSayaka pratyakSa jJAnAvaraNa nidAna karma avadhijJAnAvaraNam | pAMca indriyo ane mananI apekSA vagara rUpI dravyane viSaya karanAra pratyakSa jJAnane rokanAra karmane avadhijJAnAvaraNa kahyuM che. rUpI dravyane viSaya karanAra matijJAna paNa che. tenA AvaraNamAM lakSaNa na cAlyuM jAya te mATe lakSaNamAM indriyAnindriya nirapekSa evuM vizeSaNa mukvAmAM AvyuM che. kevalajJAnAvaraNIyamAM lakSaNa na cAlyu jAya mATe mUrtadravyathI mAtra mUrtadravya samajavuM. kevalajJAna mAtra mUrta dravyane viSaya nathI karatuM paraMtu murtAmartane viSaya kare che. ahIM mAtra zabda saklArtha vAcI hovAthI mana:paryava jJAnAvaraNIyamAM paNa lakSaNa jai zakatuM nathI. jJAna be prakAre hoya che. (1) parokSa jJAna ane (2) pratyakSa jJAna. parokSa jJAna eTale bIjAnI sahAyathI AtmAmAM je jJAna pedA thAya che. ke je jJAna indriya ane mananI sahAyathI AtmAmAM pedA thAya te parAkSa jJAna kahevAya che. matijJAna ane zrutajJAna A banne jJAno indriya nI madadathI pedA thatAM hovAthI parokSa jJAna kahevAya che. jyAre pratyakSa jJAna ene kahevAya che ke je jJAna AtmAmAM pedA thAya temAM indriyanI ke mananI sahAyanI jarUra hotI nathI evA jJAnane pratyakSa jJAna kahevAya che. evA jJAno traNa hoya che. avadhijJAna-mana:paryavajJAna ane kevalajJAna. avadhijJAna ane mana:paryavajJAna gatamAM rahelA jeTalA padArtho che temAMthI maryAdita mUrta eTale rUpI padArthone ja jovAnI zakita hoya che eTale e padArthonuM ja jJAna karI zake evI tAkAta hoya che paNa Page 72 of 325 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amUrta eTale arUpI evA padArthonuM jJAna karI zakatA nathI. arUpI padArthonuM jJAna mAtra eka kevalajJAnI jIvo ja karI zake che. A avadhijJAnano kSayopazama AtmAnA koipama pradeza upara thai zake che. AthI A jJAnanAM bhedo asaMkhya thAya che. kSetrane AzrayIne- dravyane AzrayIne-kAlane AzrayIne ane rUpI dravyanA paryAyonA bhAvane AzrayIne taratamatA bhede asaMkhyAtA bhedo thai zake che. vadhAremAM vadhAre A avadhijJAnanA kSayopazamathI loka jevaDA alomAM asaMkhyAtA loka hoya ane temAM jeTalA rUpI padArtho rahelA hoya te saune jovAnI ane jANavAnI zakti pedA thai zake che. ghanyathI A avadhijJAnano kSayopazama aMgulanA saMkhyAtamA bhAgamAM rahelA rUpI padArthone joi zakvAno hoya che ane utkRSTathI paramAvadhi adhi jJAna rUpe eTale loknAM rUpI dravyo tathA aloknA eka AkAza pradeza para rahela rUpI dravyane jovAno kSayopazama thAya che. A avadhijJAnane AvaraNa karanAra karma te avadhijJAnAvaraNIya karma vhevAya che. kevalajJAna prApta karavA mATe avadhijJAna joieja evo niyama nathI. matijJAna-zrutajJAna e be jJAnathI, matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAna e traNa jJAnathI, matijJAna-zrutajJAna-mana:paryavajJAna e traNa jJAnathI, matijJAna-zrutajJAna-avadhijJAna-mana:paryavajJAna e cAra jJAnathI ema koipaNa prakAronA jJAnathI kevalajJAna prApta thai zake che. mana:paryava jJAnAvaraNIya karma indriyAnindriya nirapekSa saMjJi paMcendriya manogata bhAvajJApakAtma pratyakSa jJAnAvaraNa sAdhanA karma mana:paryAvAvaraNam / indriya-anidriya nirapekSa saMjJI paMcendriyanA manogata bhAvane jmAvanAra pratyakSa jJAnanA AvaraNanA heturUpa karma mana: paryavajJAnAvaraNa kahevAya che. ahIM paNa saMjJI paMcendriya bhAvamAtra ema mAtra pada samajyuM nahIM to A lakSaNa kevalajJAnAvaraNIyamAM ativyApta thai jAya. A mana:paryavajJAna sAtamA guNasthAnamAM rahelA apramatta yatione ja pedA thai zake che ane chaThThA guNasthAnamAM TakI zake che. AthI chathI bAra guNasthAnaka sudhI ja A jJAnano kSayopazama hoya che. aDhIdvIpamAM jeTalA saMjJI paryAptA jIvo rahelA hoya te jIvoe manathI je padArthonI vicAraNA karI te pugalone choDelA hoya, vartamAnamAM vicArAtA pudgalone ane bhaviSyamAM vicAraNAmAM leze evA pudgalone jovAnI ane jANavAnI zakti pedA thAya che. A sivAyanA bIjA rUpI pudgalone jovAnI tema jANavAnI zakti pedA thatI nathI. aDhI dvIpamAM ane be samudromAM saMjJI jIvo tarIke paMcendriya tiryaMco-manuSyo-vyaMtarajAtinA devo-jyotiSanA devo AvI zake che tathA bhavanapati ane vaimAnikanA je devo bhagavAnanA samavasaraNamAM AvelA hoya athavA te sivAya koi devo aDhIdvIpamAM AvelA hoya teo AdinAM manarUpe vicArelA pudgalorna joi ane jANI zake che. A jJAnane roknAra-pedA nahIM thavA denAra karma te mana:paryavajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. kevalajJAna prApta karavAmAM A jJAnano kSayopazama joieja evo niyama nathI. kevalajJAnAvaraNIya karma lokAloka ti sakla dravya paryAya darzaka pratyakSa jJAnAvaraNa sAdhanaM karma kevalajJAnAvaraNam / lokAlokamAM rahelA sakla dravya paryAyone batAvanAra pratyakSa jJAnanA AvaraNanuM sAdhana karma kevalajJAnAvaraNa vhevAya che. Page 73 of 325 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jJAna AtmapratyakSa jJAna kahevAya che. saMpUrNa jJAna kahevAya che. jyAre saghaLAMya jJAnAvaraNIya karmanA pudagalono nAza thAya tyAre ja A jJAna pedA thAya che. kAraNake kevalajJAnAvaraNIya jorazorathI AvaraNa karanAra hovAthI te sarvaghAtI rUpe kahevAya che. mATe saMpUrNa kSaya thAya tyAreja A jJAna pedA thAya che. A jJAna bhayopazama bhAve hotuM nathI paNa sAyika bhAve hoya che aTale pedA thayA pachI tenA upara jJAnanuM AvaraNa thai zakatuM ja nathI. AthI jJAna pedA thayA pachI sAdi-anaMta kALa sudhI A jJAna AtmAmAM sadA mATe rahe che ja. A jJAnathI lokamAM ane alokamAM rahelA saghaLAMya dravyone tathA tenA saghaLA paryAyone joi zake che ane jANI zake che. lokane viSa rUpI dravyo temaja arUpI dravyo ema be prakAranA dravyo rahelA che te dareka dravyonAM bhUta, bhAvi ane vartamAna traNa prakAranA teonAM paryAyone eka ja samayamAM joi zake che ane jANI zake che. eka samaya kone kahevAya ? e jANavA mATe jaina zAsanamAM je varNana Apela che te jaNAvAya che. saMkhyAtA-asaMkhyAtA tathA anaMtAnuM varNana traNa saMkhyAtA- nava asaMkhyAtA ane nava anaMtA hoya che. temAM jaMbudvIpa jevaDA mApanA eTale eka lAkha yona lAMbA pahoLA ane eka hajAra yokta uMDA evA cAra pyAlA banAvavAnA. temAM kramasara eka ekanA nAma A pramANe rAkhavA. (1) avasthita pyAlo (2) zalAkA (3) pratizalAkA ane (4) mahAzalAkA pyAlo banAvavo. koi devane bolAvIne pahelo avasthita pyAlo sarasavanA dANAthI zIkhA sAthe bharI devo pachI tene hAthamAM laine eka dANo eka dvIpamAM bIjo dANo samudramAM, trIjo eka dANo dvIpamAM, cotho dANo samudramAM ema eka eka dvIpa ane samudramAM dANo nAMkhatA kvo jyAre avasthita pyAlAno chello dANo je dvIpa ke samudramAM nAMkhavAmAM Ave te dvIpa ke samudra jeTalA lAkha yonano lAMbo, pahoLo hoya teTalA lAkha yonano lAMbo, pahoLo ane eka hajAra yojana uMDo pyAlo banAvavo A pyAlAne sarasavathI zIkhA sAthe bharavo. A pyAlAnuM nAma anavasthita rUpe kahela che te pachI pyAlAne upADIne je chello dANo je dvIpa ke samudramAM nAMkhelo che te dvIpa ke samudra pachInA dvIpa samudramAM AgaLa AgaLa eka eka dANo nAMkhatA javo ane anavasthita pyAlo khAlI karavo. je dvIpa ke samudramAM chello dANo nakhAya te dvIpa ane samudranA mApavAno bIjo anavasthita pyAlo banAvI sarasavathI zIkhA sAthe bharavo have eka anavasthita pyAlo khAlI karyo che te jANavA sAkSI rUpe bIjo eka dANo zalAkA pyAlAmAM nAMkhavo. AthI phalita thAya che ke pratizalAkA, mahAzalAkA khAlI che. zalAkAmAM eka dANo che ane ana pyAlo bharelo che. have anavasthita pyAlAne upADI eka dvIpa samudrane viSe AgaLa AgaLa eka eka dANo nAMkhI nAMkhIne pyAlo khAlI karavo. jyAM khAlI thAya te jeTalA lAkha yojanAno dvIpa ke samudra hoya teTalA mApano anavasthita pyAlo banAvI sarasavathI bharavo ane bIjo dANo zalAkAmAM nAMkhavo. A rIte anavasthita navA banAvI bharI khAlI karatAM karatAM eka eka dANo zalAkAmAM nAMkhatA nAMkhatA Akho zalAkA pyAlo zikhA sAthe bharavo have jyAre zalAkA bharAi jAya tyAre anavasthita pyAlo bharelo che te rAkhI mukyo ane zalAkAne upADI AgaLanA dvIpa ane samudramAM eka eka dANo nAMkhI nAMkhIne khAlI karavo jyAre khAlI thAya tyAre eka dANo pratizalAkAmAM nAMkhavo. A vakhate mahAzalAkA khAlI che. pratizalAkAmAM eka dANo che. zalAkA khAlI che. anavasthita bharelo che. have AgaLanA dvIpa ane samudrane viSe je anavasthita pyAlo bharelo che tene upADI eka eka Page 74 of 325 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dANo dvIpa ane samudramAM nAkhI nAMkhIne khAlI karavo jyAM khAlI thAya tyAM teTalA mApano bIjo anavasthita pyAlo banAvI sarasavathI bharavo ane eka dANo zalAkAmAM nAMkhavo. have anavasthita pyAlo upADI AgaLanA dvIpa samudramAM eka eka dANo nAMkhI khAlI karavo. bIjo dANo zalAkAmAM nAMkhavo tathA tevo anavasthita pyAlo banAvI sarasavathI bharI AgaLa khAlI karatAM javo. A rIte anavasthita pyAlA navA banAvI bharI khAlI karI karIne eka eka dANo zalAkAmAM nAMkhI nAMkhIne zalAkA saMpUrNa bharavo jyAre bharAi jAya tyAre anavasthita bharelo rAkhavo ane zalAkAne AgaLanA dvIpa samudramAM eka eka dANo nAMkhI khAlI karavA ane bIjo dANo pratizalAkAmAM nAMkhavo. A rIte anavasthita bharI khAlI karI karIne zalAkA bharavo, anavasthita zalAkA bharI bharI khAlI karI karIne pratizalAkA bharavo, anavasthita zalAkA-pratizalAkA upara mujaba prakriyA karI bharI bharI khAlI karI karIne mahAzalAkA pyAlo Akho bharavo mahAzalAkA bharAI jAya eTale tene rAkhI mukavo tyAra pachI anavasthita bharI bharI khAlI karI karIne zalAkA bharavo. anavasthita-zalAkA bharI bharI khAlI karI karIne pratizalAkA bharavo jyAre saMpUrNa pratizalAkA bharAi jAya tyAre mahAzalAkAnI sAthe rAkhI mukavo tyAra bAda anavasthita navA banAvI banAvI sarasavathI bharI bharI khAlI karI karIne zalAkA pyAlo saMpUrNa bharavo jyAre zalAkA saMpUrNa bharAi jAya eTale mahAzAlAkAnI sAthe rAkhI mukvo have je chellA dvIpa ke samudramAM dANo paDyo che teTalo moTo anavasthita pyAlo banAvI sarasavanA dANAthI zIkhA sAthe bharIne zalAkAnI sAthe mukavo A rIte cAre pyAlAnA dANA eka DhagalA rUpe khAlI karavA temAM jeTalA dvIpa samudramAM dANA nAMkhyA che te badhA bhegA karIne dareka lai AvavA ane DhagalAmAM nAMkhavA A DhagalAmAM jeTalA dANA thAya te paheluM jaghanyaparitta asaMkhyAtuM thAya che. temAMthI eka dANo ocho karIe te utkRSTa saMkhyAtu kahevAya che ane temAMthI eka dANo ocho karIe te madhyama saMkhyAnuM kahevAya che jaghanya saMkhyAtA rUpe beno AMka gaNAya che. traNanI saMkhyAthI madhyama saMkhyAtAnI zarUAta thAya che te madhyama-utkRSTa saMkhyA sudhInAM AMka Ave te badhAya madhyama-saMkhyAtA rUpe gaNAya che. have je paheluM jaghanya paritta asaMkhyAtuM thayuM temAM jeTalA dANA che eTalA dANAvALA eTalA eTalA DhagalA karavA ane te dareka DhagalAne paraspara guNAkAra karavo je chello guNAkArano AMka Ave te cothuM jaghanya yukata asaMkhyAtuM Ave che temAMthI eka dANo ocho karIe eTale trIjuM utkRSTa paritta asaMkhyAtuM Ave che ane temAMthI eka dANo ocho karIe te madhyama paritta asaMkhyAtuM thAya che. madhyama paritta asaMkhyAtAnI zarUAta paheluM jaghanya parita asaMkhyAta je che temAM eka dANo umeratAM zarU thAya che. A rIte je cothuM jaghanya yukata asaMkhyAtu prApta thayuM teTalA eka AvalikA kALa jeTalA samayo thAya che. tenA asaMkhyAtamA bhAga rUpa je sUkSma kALa te eka samaya kahevAya che. evA samayanA kALamAM gatamAM rahelA anaMtA arUpI dravyone-anaMtA rUpI dravyone-tenA bhutakALanA anaMtA paryAyone-vartamAna kALanA paryAyone tathA bhaviSyakALanA anaMtA paryAyone jovAnI ane jANavAnI zakita pedA thAya che te kevalajJAna kahevAya che. A kevalajJAnane AvaraNa karanAra kama te kevalajJAnAvaraNIya karma kahevAya che. A samayane jANavA mATe sthaladraSTithI be dAkhalAo jJAnI bhagavaMtoe ApelA che. (1) koi juvAna nirogI mANasa kamalanA so pAMdaDAne eka upara eka mUkIne tIkSNa bhAlAnI aNIthI ghoMcIne eka sAthe so pAMdaDAne bhedIne bhAlAnI aNI bahAra kADhIne dahADe temAM jeTalo kALa jAya che temAM eka pAMdaDAthI bIja pAMdaDuM bhAlAnI aNIthI bhedAtA asaMkhyAtA samaya pasAra thAya che teno Page 75 of 325 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je asaMkhyAtamo bhAga te samaya kahevAya che. (2) jIrNa thayeluM kapaDuM-te kapaDAnA koi juvAna nirogI mANasa eka jhATake be TukaDA kare temAM jeTalo kALa pasAra thAya temAM paNa te kapaDAnAM eka tAMtaNAthI bIjo tAMtaNo tUTatAM eTale eka dorAthI bIjo doro tUTatAM asaMkhyAtA samayo pasAra thAya che teno je asaMkhyAtamo bhAga te eka samaya rUpe kahevAya che. AvI rIte jagatamAM rahelA yugalo je che temAMthI jIvo kyA pudgalone grahaNa karI jIve che te jaNAvavA mATe anaMtAnuM varNana che te jaNAvAya che. cothuM jaghanyayukta asaMkhyAtu je prApta thayuM temAM jeTalA dANA che teTalA dANAvALA teTalA teTalA DhagalA karavA ane tene paraspara guNAkAra karavo. guNAkAra karatAM je chellI saMkhyA Ave te sAtamuM jaghanya asaMkhyAta asaMkhyAtuM kahevAya. temAMthI eka dANo ocho karIe te chaThThuM utkRSTa yukata asaMkhyAtuM kahevAya che. temAMthI eka dANo ocho karIe eTale pAMcamuM madhyama yukata asaMkhyAtuM Ave che. A pAMcamA madhyama yukta asaMkhyAtAnI zarUAta jaghanya yukata asaMkhyAtAmAM eka dANo umerIe tyArathI zarU thAya have sAtamuM je asaMkhyAta asaMkhyAta prApta thayuM temAM jeTalA dANAnI saMkhyA che teTalA dANAnI saMkhyA jeTalA teTalA teTalA DhagalA karavA tene paraspara guNAkAra karatAM chelle je saMkhyA Ave te paheluM jaghanya paritta anaMta kahevAya che. temAMthI eka dANo ocho karIe eTale navama utkRSTa asaMkhyAta asaMkhyAtuM Ave che. jaghanya asaMkhyAta asaMkhyAtuM je sAtamuM che temAM eka dANo adhika karIe te madhyama asaMkhyAta asaMkhyAtA rUpe AThamAM asaMkhyAtAnI zarUAta thAya che te utkRSTa asaMkhyAta asaMkhyAtuM navamuM na Ave tyAM sudhI jANavuM. paheluM je jaghanya paritta anaMta che temAM jeTalA dANAnI saMkhyA che teTalA dANA jeTalA teTalA DhagalA karavA ane te dareka DhagalAne paraspara guNAkAra karavA. je chelle saMkhyA Ave te cothuM jaghanya yukta anaMtu prApta thAya che. te cothA anaMtA jeTalI saMkhyA jeTalA jagatamAM abhavya jIvonI saMkhyA hoya che. eTale cauda rAjaloka rUpa jagatane viSe abhavya jIvo cothA anaMtAnI saMkhyA jeTalA sadA mATe hoya che. e paheluM jaghanya paritta anaMta je che temAM eka dANo umeratAM bIjuM madhyama paritta anaMta zarU thAya che ane cothuM je jaghanya yukata anaMta che temAMthI eka dANo ocho karIe eTale trIjuM utkRSTa paritta anaMta, prApta thAya che. have cothuM jaghanya yukata anaMtu je che temAM jeTalI saMkhyA che eTalI saMkhyAvALA teTalA dANA jeTalA teTalA DhagalA karavA. paraspara guNAkAra karavo. chelle je saMkhyA Ave te sAtamuM anaMtAnaMta Ave che. cothA jaghanya yakata anaMtAmAM eka dANo adhika karIe eTale madhyama yukata anaMtAnI zarUAta thAya che ane sAtamA anaMtAnaMtanI saMkhyAmAMthI eka dANo ocho karIe eTale chaThuM utkRSTa yukata anaMta Ave temAMthI eka dANo ocho karIe eTale pAMcamuM madhyama yukata anaMta Ave che. e pAMcamA madhyama anaMte eTale abhavya jIvonI saMkhyA karatAM anaMtaguNA adhika samatithI paDelA jIvo hoya che ane tenAthI anaMta guNA adhika sidhdha paramAtmAnA jIvo sadA mATe hoya che. game tyAre game teTalA jIvo mokSamAM jatAM hoya ke bhaviSyamAM javAnA hoya to paNa A saMkhyAthI kadI vadhavAnA nahi mATe koI vAMdho Avato nathI kAraNake A madhyama anaMtAnA anaMtA bhedo hoya che. Page 76 of 325 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have sAtamuM je anaMtAnaMtu che tenAthI anaMta guNA adhika saMkhyA jeTalA AThamA anaMtAnI saMkhyA jeTalA gatamAM bhavya jIvo hoya che. eka kaMdamULanA, soyanA agrabhAga upara lIdhela krmamAM ke je AMkhethI joi zakAya che te NamAM temAM asaMkhyAtA zarIro rahelA che te dareka eka eka zarIrane viSe AThamA anaMtAnI saMkhyA jeTalA bhavya jIvo rahelA hoya che. AkhA baTAkAmAM paNa AThamA anaMtA jeTalA bhavya jIvo hoya che kAraNake A anaMtAnA anaMtA bhedo hoya che. mATe kahevAya che ke eka pANInA TIpAmAM akAyanA asaMkhyAtA jIvo ane jagatanuM sarva pANI, svayaMbhUramaNa samudramAM rahela saghaLuM pANI bheguM karIe to paNa akAyanA jIvo asaMkhyAtA ja thAya che. kAraNake asaMkhyAtAnA asaMkhyAtA bhedo hoya che. A kAraNathI ja kaMdamULa khAvAno niSedha jaina zAsanamAM helo che kAraNake jaina zAsana ahiMsA pradhAna dharma che mATe jeTalI bane eTalI ochI hiMsAthI gRhastha potAnuM jIvana jIve ke jethI pApa ochuM lAge. ochI siAthI thatA khAvAnA padArtho gatamAM bane che male che mATe ATalI hisAno niSedha helo che. gatamAM rahelA saghaLAMya jIvo je pudgalone grahaNa kare che te abhavya jIvo karatAM anaMta paramANuo adhika ane sidhdha paramAtmAnA jIvonI saMkhyA karatAM anaMtabhAga hIna pudgalone grahaNa kare che. AthI abhavyathI anaMta guNa paramANuothI ochA paramANuo vALI vargaNAo jIvone audArika agrahaNa yogya vargaNAo rUpe gaNAya che. asat klpanAthI 900nI saMkhyA e abhavya jIvonI saMkhyA gaNIe tyAMthI anaMta guNA adhika paramANuo vALI vargaNAo asatklpanAthI 1000 nI saMkhyA rUpe gaNIe tyAM sudhInI vargaNAnA pudgalo e audArika agrahaNa yogya rUpe gaNAya che. temAM eka paramANu adhika karIe to audArika grahaNa yogya vargaNAnI zarUAta thAya. te 1001 thI asat klpanAthI zarU karavI te 1100 sudhI eTale eka eka paramANu adhika vALI evI 100 paramANuo adhika sudhInI, 1100 nI saMkhyA sudhInI audArika grahaNa yogya vargaNAo gaNAya che. zAstromAM je grahaNa yogya vargaNAomAM jeTalA paramANuo hoya tenA anaMtamA bhAga jeTalA paramANuonI saMkhyA jeTalA eka eka paramANuo adhika vALI vargaNAo grahaNa yogya rUpe gaNAya che. tyAra pachI eka paramANu adhikvALI eTale 1101 thI zarU karI 2100 sudhInAM adhika paramANuo vALI vargaNAo audArine mATe agrahaNa yogya bane che kAraNake paramANuo adhika thayela che mATe ane vaikrIya zarIrane mATe agrahaNa yogya bane che kAraNake paramANuo AchA paDe che. tyAra pachI 2101 thI vaikrIya zarIrane grahaNa yogya vargaNAo bane che te 2200 nI saMkhyA sudhI vaikrIya grahaNa yogya vargaNAo gaNAya che. tyAra pachI 2201 thI 3200 sudhInAM paramANu adhika vALI vargaNAo AhAraka zarIrane mATe agrahaNa yogya bane che. jyAre 3201 paramANuo vALI vargaNAnI saMkhyA zarU thAya tyArathI AhAraka grahaNa yogya vargaNAnI zarUAta thAya che te 3300 nA AMka sudhInI grahaNa yogya samajvI. tyAra pachI 3301 thI 4300 sudhInI vargaNAo taiphsa zarIra agrahaNa yogya vargaNAo thAya che jyAre 4301 thI zarU thAya tyArathI cothI Taisa grahaNa yogya vargaNA bane che te 4400 nI saMkhyA sudhI grahaNa yogya gaNAya che. Page 77 of 325 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAra pachI 4401 thI 5400 sudhInI saMkhyAvALI vargaNAo zvAsocchavAsa agrahaNa yogya vargaNAo bane che. pa401 thI zarU karI papa00 sudhInI vargaNAnA pudgalo zvAsocchavAsa vargaNAne grahaNa yogya bane che. tyAra pachI pa501 thI 6500 sudhInI saMkhyAvALI je vargaNAo thAya te bhASA ne agrahaNa yogya vargaNAnA pudagalo rUpe gaNAya che. ane 6501 thI 6600 sudhInI jeTalI vargaNAo thAya te bhASA vargaNAo bhASA grahaNa yogya rUpe bane che. A vargaNAonA pagalo beindriya jIvothI zarU thAya-bhASA rUpe pariNamAve ane visarjana kare che. e vizlendriya jIvo ane samucchima paMcendriya jIvo e bhASA vargaNAnA pudagalo grahaNa karI bhASA rUpe pariNamAve che ane visarjana kare che te pudagalone kevalI bhagavaMto joi zake che paNa zabda rUpe vyakata eTale pragaTa karI zakatA nathI. tyAra pachI 6601 thI 7600 sudhInI saMkhyA jeTalI vargaNAo je thAya te mana agahaNa yogya vargaNA rUpe thAya che. jyAre 7601 thI 7700 sudhInI vargaNAo thAya te mana grahaNa yogya vargaNAo kahevAya che. ApaNe atyAre vicAra karavA mATe je pugalone grahaNa karIe chIe te A vargaNAnA pudagalo grahaNa karI vicAra rUpe pariNAvI visarjana karIe chIe. te pudagalo vicAra rUpe pariName che te anubhavIe chIe paNa te pudagalone joI zakatA nathI. tyAra pachI 7701 thI 8700 sudhInI je vargaNAo thAya che te kArpaNa agrahaNa yogya vargaNAo rUpe gaNAya che. jyAre 8701 thI 8800 sudhInI jeTalI vargaNAonA pudagalo thAya che te kArmaNa grahaNa yogya rUpe bane che ane te pagalone jIvo grahaNa karIne sAtakarma rUpe ke ATha karma rUpe pariNAma pamADe che. A rIte jIvo chellI A kArpaNa vargaNAnA pudagalone samaye samaye grahaNa karatA ja jAya che. ekendriya jIvo A ATha grahaNa yogya vargaNAnA pagalomAMthI audArika grahaNa yogya. zvAsocchavAsa-taiksa ane kArmaNa grahaNa yogya ema cAra vargaNAonA pudagalone samaye samaye grahaNa karatAM potAnuM jIvana jIvI rahyA che. beindriya-te indriya-caurIndriya-asatrI paMcendriya jIvo audArika-taiksa-zvAsocchavAsa-bhASA ane kAzmaNa grahaNa yogya ema pAMca grahaNa yogya vargaNAonA pudagalone grahaNa karatAM potAnuM jIvana jIvI rahyA che. sannI manuSyo ane tiryaMco-dArika-taisa-zvAsocchavAsa-bhASA-mana ane karmaNa ema cha vargaNAonAM grahaNa yogya pagalone grahaNa karI karIne potAnuM jIvana jIvI rahyA che ane temAM keTalAka jIvo vaikrIya labdhine prApta karI vaikrIya zarIra banAvatI vakhate vaikrIya vargaNAonA pudagalone paNa grahaNa karatAM jAya che ane keTalAka caudapUrvI manuSyo AhAraka labdhi pedA karIne AhAraka vargaNAnA pagalone grahaNa karI AhAraka zarIra banAvatA jAya che. devatA ane nArakInA jIvo vaikIya-taiksa-zvAsocchavAsa-bhASA-mana ane karmaNa ema cha grahaNa yogya vargaNAnA pugalone grahaNa karI potAnuM jIvana jIvatAM jAya che. A rIte anAdikALathI bhaTakatAM jIvo pugalonI paravazatAthI zakita pedA karI zaktine kSINa karI janma maraNa karyA ja kare che. jyAre jIva potAnA saMpUrNa zudhdha svarUpane pedA kare eTale sajja karmathI rahita bane tyAre pugalonI sahAya vagara jIvana jIvI zake. teramAM guNa sthAnaka sudhI jIvo mugalonI sahAyathI jIve che jyAre yogano nirodha karI ayogI bane che tyAre karmano saMyoga eTale pugalano Page 78 of 325 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyoga thato sadaMtara aTakI jAya che. pachI sayogI karma pudgalono nAza karI jIva saMpUrNa karma rahita banI sidhdhAvasthA rUpe bane che. darzanA varaNIyakma - cakSudarzanAvaraNIya cakSuSA sAmAnya avagAhi bodhi pratirodhakaM karma cakSu darzanA cakSuthI utpanna thanArA sAmAnya bodhane rokvAra karma cakSudarzanAvaraNa hevAya che. varaNam / sAmAnya rIte dareka jIvone pAMce indriyono kSayopazama bhAva sattAmAM labdhi rUpe rahelo hoya che. temAMthI jyAre jIvo caurIndriya ke paMcendriya paNAne prApta kare tyAre te jagatamAM rahelA padArthone joi zake evo kSayopazama bhAva pedA thAya che te upayoga rUpe kAma karato hoya che. e bodha pedA thavAmAM aMtarAya karma (AvaraNa karanAra karma) te cakSu darzanAvaraNIya. caurIndriya jIvonAM kSayopazama bhAvathI zarU karIne bAramA guNasthAnanA aMta samaya sudhI kSayopazama bhAva hoya che te ghanyathI utkRSTa sudhI te rUpe gaNAya che. bAkInA jIvone pahelA guNasthAnathI bAramA guNasthAnaka sudhI madhyama gaNAya che. A kSayopazama bhAvathI gatamAM rahelA rUpI pudgalone joine AtmAmAM sAmAnya bodha eTale (jJAna) pedA karAvanAra thAya che. e jJAnathI pudgalomAM rAga, dveSa vadhAre pedA karIne pAcho e kSayopazamano nAza paNa karI zake che ane saMkhyAta-asaMkhyAta ane anaMtokALa kSayopazama-bhAva na thAya ane rUpI dravyonAM darzana pedA na thAya evuM karma bAMdhI janma maraNa karyA kare che jemake talAvamAM rahela deDako pUnamanA divase taLAvanA pANI uparanuM lIlunuM paDaLa khasI jvAthI caMdramAnA darzana karI AnaMda pAmyo ane potAnA parivArane darzana karAvavA teDavA mATe gayo paNa havAnA kAraNe lIlanuM paDaLa pANI upara pharI vaLavAthI te jagyA bhUlI jvAthI pharIthI pAcho kyAre darzana pAme ? enI jema samajavuM. acakSu darzanAvaraNIya tabhinna indriyeNa manasA ca sAmAnya avagAhi bodha pratirodhakaM karma acakSudarzanAvaraNam | cakSuthI bhinna indriyo ane manavaDe utpanna thatAM sAmAnya jJAnane rokvAra karmane acakSudarzanAvaraNa kahyuM che pUrvokata darzanAvaraNIyanA vyavacchedanA mATe tabhiati pada samavuM. cakSu sivAyanI bAkInI sparzanA-rasanA-ghANa ane zrotra e cAra indriyonAM kSayopazama bhAvanI taratamatA pedA thAya che temAM aMtarAya eTale AvaraNa karanAra karma te acakSudarzanAvaraNIya hevAya. ekendriya jIvothI sparzendriyanA kSayopazamathI bAramA guNasthAnakanA aMta sudhI kSayopazama bhAva hoya che. beindriya jIvothI-rasanendriya jIvothI bAramAnA aMta sudhI. teindriya jIvothI ghANendriya nA kSayopazamathI bAramAnA aMta sudhI. caurIndriya jIvothI cakSurIndriyanA kSayopazamathI ane paMcendriya jIvone throndriyanA kSayopazamathI bAramAnA aMta sudhI kSayopazama bhAvanI taratamatA hoya che e kSayopazamane AvaraNa karanAra karma te acakSudarzanAvaraNIya karma kahevAya che. avadhidarzanAvaraNIya mUrta dravya viSayaka pratyakSa rUpa sAmAnya artha grahaNa AvaraNa hetu:karma avadhidarzanAvaraNam / mUrta dravyane viSaya karanAra pratyakSa rUpa sAmAnya arthanA grahaNamAM AvaraNanA heturUpa rksa avadhi darzanAvaraNa vhevAya che. ahIM paNa pUrvanI mAphaka mAtrapada samajyuM . Page 79 of 325 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chadamastha jIvAne avadhijJAnAvaraNIyano kSayopazama bhAva pedA thAya tenI pahelA sAmAnya bodha rUpe avadhidarzanano kSayopazama bhAva avazya pedA thAya che. tenAthI gatamAM rahelA rUpI dravyone sAmAnya bodhathI jANI zake che. te Atma pratyakSa jJAna kahevAya che. A kSayopazama saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA sannI paryAmAM manuSyone ane tiryaMcone thAya che te kSayopazama bhAvane AvaraNa karanAra karma te avadhidarzanAvaraNIya karma kahevAya che. avadhijJAnanI jema avadhidarzananAM paNa asaMkhyAtA bhedo thAya che. kevaladarzanAvaraNIya samasta lokAloka vatimUrtAmUrta dravya viSayaka guNa bhUta vizeSa sAmAnya rU5 pratyakSa pratirodhaka karma kavala darzanAvaraNam sakla loka ane alokamAM rahela mUrta ane amUrta dravyane viSaya karanAra tathA vizeSa dharmone gauNa karanAra ane sAmAnya dharmone pradhAnapaNe jonAra pratyakSa jJAnane roknAra karma kevala darzanAvaraNa kahevAya. jIvane cAraghAtI karmono kSaya thatAM pahelA samaye kevalajJAnano upayoga hoya che ane bIjA samaye kevala darzanano upayoga hoya che. A rIte sAdi anaMtakALa sudhI kevalajJAna- kevaladarzanano upayoga cAlyA ja kare che. kevalajJAnamAM dekhAtAM padArtho kevaladarzananAM kALamAM jJAnane eTale vizeSa jJAnana gauNa karI sAmAnyapaNAnI pradhAnatA rAkhIne sAmAnyapaNe je dekhAya te kevaladarzana kahevAya. e darzanane AvaraNa karanAra karmane kevaladarzanAvaraNa karma kahevAya che. nidrA - caitanyAvispaSTatA mAdaka sukha prabodha yogyavasthA janake karma nidrA I. caitanyane dabAvanAra sukhathI gAvavA lAyaka avasthAne utpanna karanAra karma nidrA kahevAya che. caityajane dabAvanAra eTale jIva jJAna ane darzanano upayogavALo aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta rUpe je rahe che te upayogane dabAvanAra eTale taMdrA rUpe suSama avasthA rUpe upayogane banAvavo te dabAvanAra kahevAya che. chatAMya e suSupta avasthAmAMthI jaldI jAgI javAya arthAt ta suSupta avasthA jaldI nAza karI zakAya evI je avasthA te nidrA karma kahevAya che. A nidrAno udaya bAramA guNasthAnanA upAtya samaya sudhI kahelo che. matAMtare kSapaka zreNi prApta karanAra jIvane Ano udaya hoto nathI paNa upazama zreNivALA jIvone udaya hoya che. ema keTalAka AcAryo kahe che. AthI agyAra guNasthAnaka sudhI A nidrAno udaya gaNAya che. A nidrAnA udaya kALane nAza karavA mATe zrI tIrthaMkara paramAtmAonA AtmAone, chelle bhave saMyamano svIkAra kare che tyAre abhigraha hoya che ke jyAM sudhI kevalajJAnanI prApti na thAya tyAM sudhI paga vALIne besavuM nahi. eTale ke palAThI vALIne besatA nathI. AthI zrI RSabhadeva bhagavAna ne eka hajAra varasa sudhInA saMyama paryAyamAM khaDe page rahI mAtra eka ahorAtra eTale covIza klAnI nidrA AvI gai hatI. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne sADA bAra varasanA saMyama paryAyamAM eka aMtarmuhUrta eTale aDatAlIza miniTanI uMgha eTale nidrA AvI gaI hatI te paNa ubhA ubhA jeTalo kALa jhokuM Avela hoya te bhegA karIne gaNatarI karatAM eTalI nidrA thAya to A doSane kADhavA ATalo purUSArtha karavo paDe to ApaNI sthiti zuM e vicAra karavA jevo che. nidrA nidrA - caitanyAvispaSTatA pAdakaM du:kha prabodhyAvasthA hetu: karma nidrAnidrA | caitanyane AkramaNa karanAra du:khathI jagADavA lAyaka avasthAnuM hetubhUta karma te nidrA nidrA kahevAya Page 80 of 325 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A nidrAno udayakALa jyAM sudhI pramAda hoya che tyAM sudhI ja hoya che mATe chaThThA guNasthAnaka sudhI Ano udaya hoya che. A nidrAnA udayakALa vALA jIvone jgADatA ghaNI mahenata paDe che. jaldIthI uThI zakatA nathI. vAraMvAra gADavAno prayatna karAya tyAra bAda A jIvo nidrAmAMthI jAgI zake che. gItArtha gurU bhagavaMtone AvI nidrA hotI nathI. jenA aMtaramAM svAdhyAyano rasa pedA thai jAya te rasanA kAraNe bhaNeluM yAda rAkhavA mATe jeTalo vizeSa prayatna thAya tenAthI A nidrA ochI thai zake cha. pracalA upaviSTasya utthitasya vA caitanyA vispaSTatA pAdaka karma pracalA / beThelA tathA ubhelAnA caitanyanI avispaSTatAne pedA karanAra karma te pracalA kahevAya che. nidrAnA udaya karatAM A nidrA kAMika vizeSa rUpe gaNAya che. kAraNake beThA beThA ke ubhA ubhA jyAre A nidrAno udayakALa pedA thAya che tyAra jIvono je upayoga cAlato hoya che te sadaMtara naSTa karI nAMkhe che ane jarAka vAramAM uMgha uDI jAya eTale zuM viSaya cAle che-kyAM chuM enI khabara paNa paDatI nathI. jyAre nidrAnA udayakALamAM jIvane dhIme dhIme nidrAnA kephanI asara thAya che. A nidrAno udayakALa nidrAnA udayakALanI jema jANavo. pracalA - pracalA caMkrmamANasya caitanyAvispaSTatA pAdarka karma pracalA pracalA / cAlatA prANInA caitanyane guma karanAra karma pracalA pracalA vhevAya che. cAlatA cAlatA jIvone uMgha Ave e uMghanA kAraNe jIvanA jJAna ane darzanano upayoga AvaraNa rUpe kare che te pracalA pracalA kahevAya che. cha guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che. pracalAnA udaya karatAM A tIvrarUpe gaNAya che. thINadhdhI - athavA sthAna dhi jAgRdavasthAdhyavasitArtha sAdhana viSaya svApAvasthA prayojakaM karma sthAnadhdhi: / jAgati vakhate vicArelA artha sAdhanano viSaya karanAra nidrA avasthAnuM preraka karma tyAnadhdhi kahevAya. je nidrAno udaya kALa, jAgRtavasthAmAM vicArela vicAranuM kArya pUrNa thayela na hoya ane rAtanA te vicAramAM sui jAya to tevA jIvo A nidrAnA udayakALamAM ubhA thai te kArya pUrNa karI Ave te styAnadhdhi nidrA kahevAya che. A nidrAnA udayakALamAM potAnA baLa karatAM AThagaNuM baLa pedA thAya che. A nidrAnA udayavALA jIvo prAya: karIne narakzAmI hoya che eTale narake jvAvALA hoya che. aMtarAya karmanuM varNana tenA pAMca bhedo che. (1) dAnAntarAya ka sAmagrI samavadhAnA samavadhAne sati dAna sAmarthya bhAva prayojakaM karma dAnAntarAya:| sAmagrI samavadhAnamAM athavA asamavadhAnamAM dAna sAmarthyanA abhAvane preranArUM karma dAnAntarAya kahevAya che. sAmagrI na hovAthI nathI Apato ema koi na samajI le eTalA mATe lakSaNamAM sAmagrI samavadhAna e vizeSaNa mukvAmAM AvyuM che ane sAmagrInA abhAvavALAmAM dAnAntarAya nathI ema koi Page 81 of 325 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na samaje te mATe asamavadhAna nAmanuM bIjuM vizeSaNa mukyuM che. dAna devAnI sAmagrI che. Ape to khUTe nahi e rItanI sAmagrI pAse che. sAme supAtra paNa che. chatAM paNa dAna devAnI rUci pedA na thAya- ApavAnuM mana paNa na thAya te dAnAMtarAya karma kahevAya che. A dAnAMtarAyane toDavA mATe AgaLanA kALamAM evo purUSArtha zeThIyAo karatAM hatAM ke je koi kAma karavA jevuM lAge te bIjA snehI saMbadhI ke mitra vargane kahI de tane ThIka lAge te pramANe tuM kAma karI leje. jemake sAdharmika vAtsalya-supAtra ne viSe- anukaMpAne viSe-jIvadayAne viSe ke sAta kSetromAMthI jemAM jarUra hoya temAM lAbha leje ane pachI mane je bIla thAya te ApI deje temAM huM kyAya kApakUpa karIza nahi. kAraNake huM pote te joi zakato nathI ane mArAthI kharcI zakAtuM nathI. to A rIte karatAM karatAM mAro dAnAMtarAya je che te tUTI jAya ane huM dAna deto thAuM e mATe A rIte paNa prayatna karatA hatA. AvI pravRttithI paNa dAnAMtarAya tUTI zake che. jJAnIo kahe che ke sArA bhAvathI jo kharcela haze to evuM puNya baMdhAya che ke je puNya ahIM udayamAM AvIne paNa samRdhdhi vadhAre che ane te samRdhdhinA kALamAM virAgabhAva pedA thavA deto nathI. (1) lAbhaicrAya karma samyaguyAciteDapi dAsakAzA dalAbha prayojake karma lAbhAntarAya: I bhalI prakAre yAcanA kare che te paNa dAtArathI lAbhanA abhAvane preraNA karanArukarma te lAbhAMtarAya kahevAya che. lAbhano abhAva sarvane aniSTa che mATe A pApa prakRti che. koi ema na samaje ke mAganArane yAcatAM nahotuM AvaDatuM mATe na maLyuM. teTalA mATe lakSaNamAM samyaguyAcite e vizeSaNa mukavAmAM AvyuM che. lAbha malavAno puro vizvAsa hoya badhe ja barAbara lAgatuM hoya jyAM hAtha nAMkhe tyAMthI jarUra male evuM lAgatuM hoya chatAMya A karmanA udayathI jyAM jyAM hAtha nAMkhavA jAya tyAM tyAM lAbha najIka AvavAne badale dUra dUra thato jAya ane uparathI nukasAna vadhatuM jAya te lAbhAntarAya karma kahevAya che. Aje moTo bhAga A karmanA udayathI rIbAya che. A karmane dUra karavA prayatna karatAM jAya che tene mATe je ThIka lAge te karavA taiyAra thAya che. je koi je batAve te badhoja prayatna kare che chatAMya dhAryA lAbhanI saphaLatAne badale nukazAna thatuM jAya ema paNa bane che. paNa jIvone khabara nathI ke bhUtakALamAM koino lAbha jhuMTavI lIdho haze ? bIna hajuM paDAvI lIdhuM haze ? koine lAbha maLato dekhAya to tene lAbha na thAya evA prayatno ryA haze ? mATe A aMtarAya udayamAM Avyo che mATe tene samatA rAkhI sArI rIte veThI laiza toja kalyANa thaze. e rIte prayatna karavAthI lAbhAMtarAya tuTI jAya che mATe A karmane toDavAmAM bIjA prayatno karavA karatAM samatA bhAva rAkhI prayatna karavo hitAvaha che. AvA karmano udaya te lAbhAMtarAya kahevAya che. (3) lomAktarAya karma (4)upabhogAntarAya karma anupamata aMgacApi sa sAmagrI kasyApi bhoga asAmarthya hetu: karma bhogAntarAya: I sakala aMgopAMga sahita sakla sAmagrI sahita evA purUSamAM paNa bhoganA asAmarthyanuM kAraNa karma bhogAntarAya kahevAya che. A lakSaNamAM aMgopAMganI khAmI athavA sAmagrIno abhAva heta rUpe nathI ema batalAvavA be vizeSaNo mUkyA che. AthI siddha thAya che ke kevaLa bhogAMtarAya karma ja bhoganI asamarthatAmAM preraka che. sakla aMgopAMga sahita sakala sAmagrI sahita evA purUSamAM paNa upabhoganA asAmarthyanuM kAraNa karma upabhogAntarAya kahevAya che. Page 82 of 325 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka zo bhogya bhogo yathA kasamAdaya: I aneka zo bhogyamupa bhogo yathA vanitA darya: I ekvAra bhogavavAmAM AvanArI vastuo bhoga kahevAya che. jema kasama vagere ane aneka vakhata bhogavavAmAM AvatI vastuo upabhoga kahevAya che. jema strI vagere. ekavAra bhogavavA yogya je padArtho lAbhAntarAyanA kSayopazama bhAvathI prApta thayela hoya chatAMya jIvo te bhogavI na zake eTale te bhogavavAmAM aMtarAya naDe ane tevI ja rIte vAraMvAra bhogavavA yogya padArtho lAbhAMtarAyanA kSayopazama bhAvathI prApta thayA hoya chatAMya jIvo tene bhogavI na zake temAM aMtarAya prApta thayA kare te karmone bhogAMtarAya ane upabhogavaMtarAya karmo kahevAya che. bhavAMtaramAM eTale bhUtakALamAM koi koi jIvone bhogavavAmAM tathA vAraMvAra bhogavavAmAM aMtarAya karelo hoya tenA kAraNa A bhavamAM e karmo udayamAM AvatAM jIvane aMtarAya naDato hoya che. (5) vIcArAya karma pInAMgasvApi kAryakAle sAmarthya virahaprayojake karma vIryAntarAya: I puSTa evA paNa manuSyane kArya vakhate zakitanA abhAvane karanArUM karma vIryAntarAya kahevAya che. nirbaLa hovAthI vIrya zakita nathI ema koi na mAne eTale pInAMgasyApi pada mukyuM che. vaLI kArya na hoya to vIryavALA paNa teno prayoga karatAM nathI teTalA mATe kAryakAle pada mukyuM che. A vIrya zakita traNa prakAranI helI che. nirogI zarIra chatAM-yuvAna chatAM-baLavAna hoya chatAM-saMsArIka kAryo na karI zake te bALa vIryAntarAya karma. dezaviratinA pAlananI cAhanA hovA chatAM pAlana nakarI zake te bAlapaMDita viyaMtarAya karma kahevAya che ane samyagdaSTi sAdhu mokSanI cAhanA rAkhato chato paNa te mATenI je kriyAo te na karI zake te paMDita viyaMtarAya kahevAya che. nIcaya karma Atane amApa paritApa pamADanAra nIcagotrane varNavyuM che. A kuLamAM pedA thavAthI jIvane aneka tarehanAM eTale aneka prakAranAM kaSTo anubhavavA paDe che. A vAtanI sAbIti citra ane saMbhUtanA draSTAMtathI ApaNane sArI rIte maLe che. mahAna tyAgamAM jhUlI rahelI evI A vyakitao upara paNa nIca kuLamAM janma ApanAra nIca gotra nAmano bheda bhayaMkara tiraskAra utpanna karAve che tenuM lakSaNa A pramANe nIcakula nma nidAne tiraskAra utpAdaka karma nIce gotram | nIca kuLamAM janmanA kAraNarUpa ane tiraskAra pedA karanAra karma nIcagotra tarIke kahevAya che. jo tiraskAra utpAdaka karma nIcaeNrgotram ema kahIe to durbhAgya ayazakIti AdimAM lakSaNa ativyApta thAya mATe nIcakula janma nidAnam e vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che ane jo kevala vizeSaNa ja mUkIe to gatyAdi karmamAM lakSaNa ativyApta thAya mATe vizeSaNa pada mukayuM che. AthI AnI vyAkhyA karI che ke adharma ane anItinA kAraNathI je kulanI cirakALa prasidhdhi thayela hoya te nIcagotra karmathI thayela kahevAya che. azaidi vedaLIyA du:kha vizeSanI prAptinuM kAraNa karma azAtAvedanIya kahevAya che. uparanA lakSaNamAM du:kha vizeSopalabdhi kAraNe karma azAtA vedanIyama | kevala du:kha zabda na mUkatA vizeSa zabdanI sAthe mUkyo che. teno hetu e che ke du:khato Page 83 of 325 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ durbhAgya-ayazakIti-nIcagotra Adi nAma karma paNa Ape che. ethI te te pApa medomAM ati vyApti na jAya mATe duHkha vizeSa zabda mUkyo che. AthI e artha nIkaLe che ke udara zIrSa eTale mAthuM vagere AdinA zula, bhagaMdara, kAsa, zvAsa, javarAdithI thatAM vizeSa duHkho levA ke jethI azAtA vedanIyanuM lakSaNa bIjA pApa tatvamAM jai na zake. mithyAtva mohanIya karma jo A bhedano nAza thAya to ja jIvano anaMtA pudagala parAvartanAtmaka saMsAra kapAI jAya che. vadhAremAM vadhAre jo jIvano saMsAra bAkI rahe to ardhapudagala parAvartana kALa jeTalo ja bAkI rahe. anAdi saMsAra rUpa A majabuta mahAlayanI sthAyI sthiti mithyAtva rUpa staMbhanA (thAMbhalAnA) AdhAre che. jo ke A saMsAra rUpa prAsAda (mahela) mithyAtva -avirati-kaSAya ane yoga e cAra staMbhothI (thAMbhalAthI) sthira manAya che. e chatAM tene mukhya staMbha kahIe to atizayokita nathI kAraNake mithyAtvano staMbha tUTatAM Akho saMsAra prasAda jamIna dosta thai jAya che. bAkInA traNa staMbhone sthira rahevAnI zakita mithyAtva ja arpaNa karatuM hatuM. AthI siddha thayuM ke pApanI samasta eTale saghaLI prakRtiomAM A mithyAtva prakRti ja bhAremAM bhAre (jabarasta) pApa prakRti che. ke ja anaMta kALathI anaMtA saMsAramAM rakhaDAve che. lakSaNa tatvArtha zradhdhA pratibandhakaM karma mithyAtva mohanIyam | vAstavika arthonI zradhdhAne roknAra karmane mithyAtva karma kahevAya che. ane e bIjA tamAma pApa prakAronI jaDa che. choDavA lAyaka padArthomAM grahaNa karavA lAyakanI budhdhi pedA karAve ane grahaNa karavA lAyaka padArthomAM choDavA lAyaka rUpe budhdhi pedA karAve te mithyAtva kahevAya che. sAmAnya rIte A mithyAtvanA be bhedo che. (1) laukika mithyAtva ane (2) lokottara mithyAtva (1) laukika mithyAtva :- itara darzananA deva devInI deva tarIkenI mAnatA rAkhavI. itara sanyAsIonI gurU tarIkenI mAnatA rAkhavI ane itara dharmane dharmanI budhdhithI mAnatA mAnIne sevana karatAM AloknA sukhanI icchAthI, AvelA du:khonA nAzanI icchAthI ane paralokanA sukhonI icchAthI mAnavA te laukika mithyAtva kahevAya che. (2) lokAra mithyAtva :- jaina zAsananAM arihaMta deva-temanI AjJAthI vicaratAM sugurUone tathA temaNe kahelA dharmane AloknA sukhanA padArthonI icchAthI, A lokamAM AvelA du:khonA nAzanI icchAthI tathA paralokanA sukhonI icchAthI mAnatA mAnI sevavA e lokottara mithyAtva kahevAya che. A mithyAtvanA udayakALathI abhavya-durbhavya. bhAre karmI bhavya jIvo dharmanI ArAdhanA karanArA hoya che. jJAnAvaraNIyanA kSayopazama bhAvathI sADAnavapUrvanuM jJAna bhaNe che chatAM te jJAna potAnA AtmAne mATe, A mithyAtvanA kAraNe ajJAna rUpe pariName che. anaMdigbaMdhi krodha anantAnubadheinazrAnaMta saMsAra mUla nidAna mithyAtva hetukA anantabhAvAnubandha svabhAva: A janma bhAvino narakagati pradAyina: samyakatva ghAtina: evaM bhUta prItyabhAvotpAdaka karmAnantAnubalpi krodha: | Page 84 of 325 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anaMtA saMsAranA mUlanuM zaraNa mithyAtvathI utpanna thanArA anaMtabhavanA anubaMdhanA svabhAvavALA-cAvajIvanI sthitivALA narakagatine denArA-samyaktvane rokanArA-anaMtAnubaMdhi krodha kahevAya che. prItinA abhAvane utpanna karanAra karma anaMtAnubaMdhi krodha che. A krodha nAme kaSAya upapAta karanAra, vairanuM kAraNa, durgatine ApanAra ane samatA sukhane aTakAvanAra bhogarUpa che. te utpanna thatAM ja agninI peThe prathama potAnA Azrayane to lAge ja che pachI bIjAne bALe che athavA nathI paNa bALato - ATha varSe cAritra lai nyUna pUrvakroDa varSo sudhI cAritra ane tapa kareluM hoya to tene paNa krodha rUpI agni kSaNavAramAM dahana karI nAkhe che. pUrvanA puNya saMbhArathI bheguM kareluM samatA rU5 dUdha, krodha rU5 viSanA saMparkathI (saMyogathI) tatkALa asevya eTale na sevavA lAyaka (jhera rUpe) thai jAya che. vicitra guNane dhAraNa karanArI, cAritra rUpa citranI racanA (citrazALI) ne krodharUpa dhumADo prasarIne atyaMta malIna karI nAMkhe che. krodhAMdha purUSo pitAne, mAtAne, gurUne, mitrane, bhAine ane strIne temaja potAnA AtmAne paNa nirdaya thaine haNI nAMkhe che evA krodharUpa agnine jaldIthI bujhAvavAne mATe uttama purUSoe saMyama rUpa bagIcAne viSe nIkarUpa eka kSamAno ja Azraya karavo. - apakAra karanAra purUSanI upara thayelo krodha bIjI rIte rokI zakAto nathI paNa satvanA mAhAbhya vaDe ja rokI zakAya che. jo tAro evo Azaya hoya ke je mArA apArI che tenI upara to huM kopa karIza to tene niraMtara du:kha ApavAmAM kharekharA kAraNabhUta tArA karmanI upara zA mATe kopa karato nathI ? zvAna DheruM nAkhanArane nahIM karavA jatAM DhephAne bacakAM bhare che. paNa kesarI siha bANane kaMi karato nathI paNa bANa nAMkhanArane ja mAre che mATe krodha karanAre vicAra karavo ke je mArAM krUra karmoe prerelo zatru mArI upara kopa kare che te karmonI upekSA karIne huM bIjA para krodha karuM chuM tethI kharekhara huM zvAnanI rItinoja Azraya karuM chuM. krodhAMdha muni ane pracaMDa caMDALa te benI vacce kAMipaNa aMtara nathI. tethI sArI budhdhivALA purUSa sarva indriyone glAni karanAra ane cAre tarapha prasaratA evA kopa rUpI sarpane kSamArUpI jAMgulI vidyAvaDe jItI levo. krodhanAM bIjA paryAyavAcI daza nAmo che. (5) (1) krodha - jethI kRtyA kRtyanuM bhAna na rahe te. kopa - svabhAvathI calita thavAya te. (3) roSa - krodhanI paraMparA cAle che. dveSa - potAne ke bIjAne jenAthI dUSaNa apAya te. akSamA - sahana zIlatA na rahe te. saMjvalana - vAraMvAra krodhathI aMtaramAM baLApo karyA karavo te. hha - moTethI bUma pADIne bolavuM te. (8) cAMDikya - raudra svarUpe AkAra banatAM rahe te. laMDana - lAkaDIthI laDyA karavuM te. (10) vivAda - virodhathI pakSa-pratipakSa bhAvane grahaNa karIne bolavuM te. Page 85 of 325 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) anaMtAnubaMdhi mAna dideza namratA viraha prayojaka karma anaMtAnubaMdhi mAna anaMtA saMsAranA mUlanuM kAraNa, mithyAtvathI utpanna thanArA anaMtabhavanA anubaMdhanA svabhAvavALA, mAvajIvanI sthitivALA narakagatine denArA, samyakatvane rokanArA, te rIte namratAnA virahane preranAra karma te anaMtAnubaMdhi mAna kahevAya che. - vinaya, zrata, zIla tathA trivarga (dharma-artha ane mokSa) no ghAta karanAra mAna, prANInA viveka rUpI locanano (AMkhano) lopa karIne tene baMdha karI nAMkhe che. jAti, lAbha, kuLa, aizvarya, baLa, rUpa, tapa ane zrutano mada karanAra purUSa te te vastunuM tInapaNuM prApta kare che. mAna kaSAyanA- 11 bhedo paryAya rUpe kahelA che. mAna = abhimAna karavuM te. mada = mUDhatA hRdaya kapaTapaNe rAkhavuM te. darpa = ahaMkAra abhimAna karatAM kAMika phera rUpe jANavAM. staMbha = anamana namAra na karavo te. AtmotkarSa = potAnI baDAi mAryA karavI. garva = anuzaya. (7). para parivAda = bIjAnI nidA karavI te. Akroza = bIjAno tiraskAra karavo te. (9) apakarSa = (paribhava) abhimAnathI potAnA athavA bIjAnA koi kAryathI virata thavuM. (10) unnaya = abhimAnathI nItino tyAga karavo te. (11) unnAma = abhimAnathI pratinamana = namana na karavuM te eTale ke vAraMvAra namana na karavuM te. anaMtAnubaMdhi mAyA Idaka saralatA bhAva prayojas karma anaMtAnubaMdhi mAyA anaMta saMsAranA mUlanuM kAraNa mithyAtvathI utpanna thanArA, anaMta bhAvanA anubaMdhanA svabhAvavALA, cAvajIvanI sthitivALA, narakagatine denArA, samyakatvane ronArA, te rIte saralatAnA abhAvanuM kAraNa karma anaMtAnubaMdhi mAyA kahevAya che. have mAyAnuM svarUpa kahe che. asatyanI mAtA, zIlarUpa vRkSane kApavAnI pharasI ane avidyAnI janmabhUmi je mAyA te durgatinuM kAraNa che. kuTilapaNAmAM catura ane mAyAvaDe bagalAnI jevI vRttivALA pApI purUSo jagatane vaMcatA potAnA AtmAneja vaMce che. rAjAo khoTA SaguNanA yogathI chaLa ane vizvAsaghAtavaDe arthalobhane mATe sarva gatane chetare che. brAhmaNo tilaka, madrA, maMtra ane dInatva batAvI aMtaramAM zUnya ane bahAra sAravALA thai lokone Thage che. mAyAnA bhAjana vaNika loko khoTA tolA ane mAnamApathI tathA dANacorI vigarethI bhoLA lokone vaMce che. pAkhaMDIo ane nAstiko TA, mIMjI, zikhA, bhasma, valkala ane agni vigere dhAraNa karIne zraddhAvALA mugdhAne Thage che. vezyAo arAgI chatAM hAvabhAva, lIlA, gati ane kaTAkSa vaDe kAmIjanonuM manoraMna karatI sarva jagatane Thage che. ghutakAro tathA du:khe peTa bharavAmAM tatpara loko khoTA soganathI ane khoTA nANAthI dhanavAnane vaMce che. je saralapaNe AlocanA kare che te sarva duSkarma khapAve che, ane je kaTilapaNe AlocanA kare che te thoDAM duSkarma Page 86 of 325 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya to tene ulaTAM vadhAre che. o mana, vacana ane kAyAthI samasta prakAre kuTila che temano mokSa thato nathI; paNa jeo mana, vacana ane kAyAthI sarvatra sarala che teno mokSa thAya che. A pramANe kuTila purUSonI ati ugra evI karmanI paNa kuTilatAne vicArIne sArI buddhivALA purUSe mokSanI icchAthI saralatAnoja Azraya karavo. mAyAnA paryAyavAcI 17 nAmo che. (1) mAyA = kapaTa haiyuM meluM rAkhavuM te. upadhi = koine ThagavA mATe vaMcaka bhAva dhAraNa karavo. (3) nikRti = AdarapUrvaka bIjAnI vaMdanA karavI. valaya = vakra svabhAva vAMku vAMku bolavuM te. gahana = na samajAya tevI vacana jALa racavI. nUma = ThagavA mATe nIcatAno Azraya karavo. kalka = hisAdi nimitte bIjAne chetaravAno abhiprAya. kurUka = (kurUpa) bhUMDA cALA karavA te. daMbha = ThATha mATha karIne Thagavo. (10) kUDa = kapaTa jAla. (11) hama = vaMcanA mATe daMbhatA karavI. (12) kilbiSa = kharAba jAti jevI yogya mAyA. anAcaraNatA = vaMcanA mATenuM AcaraNa karavuM te. (14) gRhanatA = svarUpa chUpAvavuM te. (15) vaMcanatA = chetara piDI. (16) pratikuMcanatA = vAraMvAra chala karyA karavuM te. (17) sAti yoga = uttamanI sAthe halakAnI milAvaTa karavI. A mAyAnA prakAromAMthI koIpaNa prakAranI mAyAnuM sevana karavuM te anaMtAnubaMdhi mAyA kahevAya. anaMtAnubaMdhi lobha IdazaM dravyAdimUracha hetuH karma anaMtAnubaMdhi lobha: I anaMta saMsAranA pUlanuM kAraNa, mithyAtvathI utpanna thanArA, anaMta bhavanA anubaMdhanA svabhAvavALA, mAvajIvanI sthitivALA, narakagatine denArA samyakatvane rokanArA, emaja dravyAdinI mUcchanA heturUpa je karma te anaMtAnubaMdhi lobha kahevAya che. lobhanI zarUAta - ati unA dhIthI copaDeluM anAja khAvA mATe malatuM hoya. sAMdhA vinAnuM aMga DhAMkavA kapaDuM malatuM hoya ane rahevA mATe jhuMpaDA jevuM ghara malatuM hoya to enAthI adhika meLavavAnI icchA karavI te lobhanI zarUAta kahevAya che. A lobha kevA prakArano hoya che te jaNAve che. sarva doSonI khANa, guNano grAsa karavAmAM rAkSasa, vyasarUpI latAnuM mULa ane sarva arthane bAdha karanAra lobha che. nirdhana sone, sovALo sahasrane, sahastrAdhipati lakSane, lakSapati koTIne, koTIpati rAjApaNAne, rAjA cakravartIpaNAne, cakvartI devapaNAne ane deva iMdravane icche che. iMdrapaNuM prApta thatAM paNa icchA nivRtti pAmatI nathI; tethI mULamAM laghupaNe rahelo e lobha kuMbhAranA cakrapara rahelA zarAvalA Page 87 of 325 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (rAmapAtra)nI jema vadhyA kare che. sarva pApamAM jema hisA, sarva karmamAM jema mithyAtva ane sarva rogamAM jema rAjyasmA (kSayaroga) tema sarva kaSAyomAM lobha moTo che. AbhUSaNa, udyAna ane vApikA vigeremAM mUrchAvALA devatAo paNa tyAMthI cyavane teja ThekANe pRthvIkAya vigeremAM utpanna thAya che. munijano paNa krodhAdikano viya karIne upazAMtamoha nAmanA agIAramA guNaThANAne prApta thayA chatA eka lobhanA aMzamAtrathI patita thai jAya che. lezamAtra dhanalobhathI sahodara bhAio paNa eka mAMsanA lavanI icchAe be kutarAo laDe tema paraspara yuddha kare che. grAmyana, adhikArI ane rAjAo gAma vigerenA eka sImADAnI bAbatamAM lobha karI sauhadabhAvane choDI daine paraspara vaira bAMdhe che. lobharUpI khADo jema jema pUravA mAMDIe tema tema vadhato ja jAya che e moTuM Azcarya che. kadi jaLavaDe samudra pUrI zakAya, paNa ailAkayanuM rAjya maLe topaNa te pUrI zakAto nathI. bhokta, vastra, viSaya ane dravyano saMcaya anaMtIvAra ekaTho karIne bhogavyA chatAM paNa lobhano eka aMza paNa pUrAto nathI, moTI buddhivALA purUSe eka lobhanA tyAgane mATeja prayatna karavo. sadabuddhivALA purUSe lobhanA prasaratA evA uDhela sAgarane saMtoSanA setubaMdhavaDe rokyo. tRNanI zayyA upara sunArA paNa saMtoSIone je sukha thAya che te sakha rUnI zayyA para sanArA paNa saMtoSa vagaranA purUSone thatuM nathI. asaMtoSI dhanavAna purUSo samartha purUSonI pAse tRNa samAna lAge che, ane saMtoSI purUSonI pAse samartha purUSo paNa taNa samAna lAge che. cakvartInI ane iMdrAdikanI saMpatti prayAsajanya ane nazvara che; paraMtu saMtoSathI thayeluM sukha AyAsa rahita ane nitya che. mATe sArI buddhivALA purUSe sarve doSanA sthAnarUpa lobhane dUra karavAne mATe advaita sukhanA gRharUpa saMtoSano Azraya karavo. lobhanA paryAya vAcI zabdo nIce pramANe che. (1) lobha = tRSNA pudagala padArthonI AzA. icchA = abhilASA. mUccha = moha. maLelA padArtho pratyeno moha. kAMkSA = aprApta. nahi maLelA padArthonI icchA. dhdhi = prApta eTale maLelA padArthonI Asakita. tRSNA = maLelA padArthono vyaya na thAya tevI icchA. bhidhyA = viSayonA padArthonuM dhyAna abhidhyA = cittanI calamAna sthiti. kAmAzA = iSTa zabdAdinI AzA karyA karavI. , bhogAzA = iSTa-gaMdhAdinI AzA. (11) jIvitAzA = jIvavAnI AzA. (12) maraNAzA = maraNanI AzA. nandI = samRdhdhimAM AnaMda rAkhIne jIvavA te ane (14) sneha = rAga. sneha rAkhIne jIvavuM te. A cauda bhedomAMthI koine koi bhedavAkhA pariNAma rAkhIne jIvavuM te lobha kahevAya che. apratyAkhyAnAdi krodha-mAna-mAyA-lobhana vaNana, (7). Page 88 of 325 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathAthAnAvaraNa bhUlA vaSaSadhi bhAvi na sviryagati dAyino dezavirAti nA wyANAnA: I etad viziSTA pUrvokta svarUpa : kroghAdayo pratyAkhyAna dovAdatha: I paccakkhANane rokanAra, varSanI sthitivALA, tiryaMca gatine denAra, deza viratine rokanAra, pUrvokata svarUpavALA krodha-mAna-mAyA-lobha apratyAkhyAnAvaraNIya kahevAya che. A apratyAkhyAnIya kaSAyanA udayane aviratinA udaya rUpe kahevAya che. pahelA guNasthAnake A kaSAyanA udayakALamAM tiryaMcagati baMdhAya che. jyAre AgaLanA guNasthAnakamAM devagati ke manuSyagati paNa baMdhAya che. jyAre jIvane krodhano udaya hoya to anaMtAnubaMdhi-apratyAkhyAnIyapratyAkhyAnIya-saMjvalana e cAre krodhano udaya eka sAthe eka aMtarmuhUrta sudhI hoya che. eja rIte cAreya prakAranA mAnano, cAre prakAranI mAyAno ane cAreya prakAranA lobhano udaya eka eka aMtarmuhUrta parAvartamAna rUpe pharyA ja kare che. pratyAkhyAnIya kSAyanuM varNana sarvavirayAvaraNa kAriNo mAsa catuSTaya bhAvino manujAti pradAyi narasAghu dharma patina: prayAthAnA: I IdazA: krodhAya eva pratyAkhyAna zodhAdatha: I sarva viratine rodha karanAra, cAra mahinAnI sthitivALA, manuSyagatine ApanAra, sAdhudharma para ghA karanAra evA svabhAvavALA pratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, lobha kahevAya che. A kaSAyanA udayakALamAM pahelAthI cothA guNasthAnaka sudhImAM manuSyagati bAMdhe che. temAM devatA ane nArakInA jIvo trIjA-cothA guNasthAnake niyamA manuSyagati bAMdhI zake che. jyAre manuSya ane tiryaMco trIjA guNasthAnakathI niyamA devagati bAMdhe che. A kaSAyanA udayakALamAM sarvavirati nA paccakakhANa na thai zake. koine thayA hoya to A kaSAya teno ghAta kare che eTale sarvavirativALAne A kaSAya udayamAM Ave to sarvaviratipaNAno nAza kare che. saMjavalana kaSAyanuM varNana iSata saMjavalana kAriNa: prakSAvadhaya devagati pradA yathAthAta cAritrapatina: saMjavalanA: I IdazAdhadatha: saMjavalana choghAvya: I kAMika pradIpta thanArA, paMdara divasanI sthitivALA, devagati denArA, yathAkhyAta cAritrane rokanAra evA svabhAvavALA saMvalananA krodha, mAna, mAyA, lobha kahevAya. A kaSAyanA udayakALamAM jIvone yathAkhyAta cAritra prApta thai zakatuM nathI. prApta thayA pachI A kaSAyanA udayathI e cAritrano nAza thAya che. A kaSAya jIvane aMtaramAM baLApo pedA karAvyA kare che. A cAre prakAranA kaSAyanA 64 bhado paNa thAya che. anaMtAnubaMdhi anaMtAnubaMdhi krodha, mAna, mAyA, lobha. anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya krodha mAna mAyA lobha 8 % % % pratyAkhyAnIyA 84 88 88 88 saMjvalana 8 8 % % % anaMtAnubaMdhi apratyAkhyAnIya apratyAkhyAnIya (2) % % % % pratyAkhyAnIya (3) " i i anaMtAnubaMdhi (1) . Page 89 of 325 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 % 88 88 88 saMjvalana (4) pratyAkhyAnIyA anaMtAnubaMdhi che ja che ja che apratyAkhyAnIya % % 4 4 pratyAkhyAnIya saMjvalana saMjvalana anaMtAnubaMdhi 84 88 88 88 4 apratyAkhyAnIya 84 88 88 % pratyAkhyAnIya 8 % 8 saMjvalana A kaSAyonA udayanA kAraNe pariNAmanI eTale adhyavasAyonI pheraphArI thayA kare che. AthI pahelA guNasthAnakamAM rahelA jIvone anaMtA-anaMtAnubaMdhi kaSAyanA udayathI narakagati baMdhAya-anaMtA-apratyAkhyAnIya kaSAyanA udaya thI tiryaMcagati-anaMtA-pratyAkhyAnIya kaSAyathI manuSyagati-anaMtA-saMjvalana kaSAyathI devagati baMdhAya che. bAkInA apratyA-anaMtAnubaMdhi Adi cAra kaSAyono udaya samakitIne hoya che. pratyA-anaMtA-Adi cAra kaSAyo dezavirativALAne hoya che ane saMjavalana anaMtA-Adi cAra kaSAyo chaThThA guNasthAnake hoya che ema jANavuM. A kaSAyo jIvanamAM jANavA mATe jJAnI bhagavaMtoe cAra prakAranA kaSAyo kahA che. (1) svapratiSThita kaSAya (2) parapratiSThita kaSAya (3) ubhayapratiSThita kaSAya (4) apratiSThita kaSAya (1) svapratiSThita kapAya potAnA krodhAdi kaSAyanA udayathI potene pote ja baLApo Adi karyA kare tene pragaTa karI zake nahi ane te kaSAyanA udayathI vicAro karI karIne pote potAnuM jIvana jIvato hoya jemake koi vyakita mATe vicAra kare to ema vicAre ke jo te male to Ama karI nAMkho e Avo che. Ama kare che ene sIdho karavo ja joie ityAdi athavA potAnA kaSAyathI potAnA nukasAnane yAda karI karIne baLyA kare che. (2) parapratiSThita bIjAnA nimitte kaSAya pedA thAya te koinI sAthe vAto cIto karatAM koinI vAta sAMbhaLatA bolAcAlI ugrasvarUpe thAya te parapratiSThita vAya che te kaSAya je vyakita kahI gayI hoya te sAme na Ave tyAM sudhI aMtaramAM kaSAya cAlyA ja kare te para pratiSThita kahevAya. (3) ubhayauli[Bta kAcA banne bolAcAlI vAto cIto karatAM karatAM ugra svarUpa dhAraNa kare te ubhayapratiSThita kahevAya. (4) apratiSThita A traNamAMthI koi kAraNa vinA kaSAyano udaya Ave ane te pudagalo udayamAM AvIne tenuM traNe prakAramAMthI koi prakAranA phaLane batAvyA vagara cAlyA jAya te apratiSThita kaSAya kahevAya che. A cAremAMthI jIvone koine koino udaya cAlu che. temAM tIvratA vagere je pramANe hoya te pramANe Page 90 of 325 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anatAnubaMdhi Adi rUpe bane che. che. noSAya prakRtionuM varNana kaSAyone uttejita kare, kaSAyone prerita kare eTale preraNA kare te nokaSAya mohanIya karma vhevAya A karmanAM bhedo jIvane nimitta male athavA nimitta na paNa male to paNa te pedA thayA kare evA prakAranA hoya che AthI cAra nimitta vagerethI pedA thAya che. (1) draSTithI = jovAthI (2) zravaNa = sAMbhaLavAthI (3) bolavAthI ane (4) smaraNa karavAthI pedA thAya che. A cAramAM pahelA traNa kAraNo bAhya rUpe gaNAya che. jyAre cothuM kAraNa aMtaranuM gaNAya che. (1) draSTithI = jovAthI (darzana) koipaNa padArthanuM darzana karatAM karatAM aMtaramAM hAsyAdi bhAvo pedA thatAM potAnA zarIranA mukha AdimAM vistRta rUpe NAya te darzanathI utpanna thayela gaNAya che. A hAsyAdi chae mAMthI koipaNa pedA thai zake che. (2) zravaNa = sAMbhaLavAthI. koipaNa padArtho mATe zravaNanAM zabdo sAMbhaLatA sAMbhaLatA hAsyAdi pedA thAya, vRdhdhi pAme evI vikRti zarIramAM je pedA thAya te zravaNathI utpatti gaNAya che. (3) bolavAthI eTale vacanathI. evA prakAranA vacano bolAya ke jenA pratApe potAne ke bIjAne aMtaramAM hAsyAdi bhAvo vikRti rUpe pedA thAya te vacanathI hAsyAdinI utpatti gaNAya che. (4) smaraNathI. vartamAnamAM koi traNamAMthI nimitta nathI chatAM ekAMtamAM besI smaraNa kare. bhUtakALanI vAtone yAda karI karIne vicAraNA kare enAthI zarIramAM jevikRtio pedA thAya te smaraNathI hAsyAdi nokaSAyanI utpatti vhelI che. jIvanamAM A cAreyamAMthI koipaNa prakAre utpatti cAlu ja che. (1) hAsya mohanIya :- hAsyotpAdaka karma hAsya mohanIyam| hAsyane utpanna karanAra karma hAsya mohanIya kahevAya. (2)rAMta mohanIya :- padArtha viSayaka prItya sAdhAraNa kAraNa karma rati mohanIyam I padArtha viSayanI prItinuM asAdhAraNa kAraNa rma rati mohanIya kahevAya che. (3) padArtha viSayakodrema kAraNuM karma ati mohanIyam / padArtha viSayanA udveganuM kAraNa karma arati mohnIya kahevAya che. (4) zoka mohanIya - abhISTa niyomAdi du:kha hetu: karma zoka I mohanIyam abhISTanA viyoga AdinA du:khano hetu karma eTale icchita anukULa padArthono viyoga na thAva ane viyoga thavAnuM jANavA maLatAM aMtaramAM je vihavaLatA pedA thatAM thatAM atyaMta du:kha thAya te zoka mohanIya. (5) bhopAla sAdhAraNa kAraNe karma bhaya mohanIyam / bhayane utpanna karanAra asAdhAraNa kAraNa karma bhaya mohanIya vhevAya che. bIbhatsa pradArthAvalokana jAtavyalIka prayojaka karma jugupsA (6) jugupsA mohanIyam / bIbhItya padArthanA avaloknathI utpanna thanAra durgacchAne preranAra karma jugupsA mohanIya che. Page 91 of 325 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) purUSaveda - strI mAtra saMbhoga viSayAkAlilAkhopArja karma purUSa veda: 1 strI mAtranA saMbhogane viSaya karanArI abhilASAnuM utpAdaka karma purUSaveda kahevAya che. (8). strIveda - purUSa mAtra saMbhoga viSayakAbhilASa pArka karma strI veda: I purUSa mAtranA saMbhogane viSaya karanArI abhilASAnuM utpAdaka karma strIveda kahevAya che. (3) napuMsakaveda - paMRI saMbhoga viSayAbhilASapAdakaM karma napuMsaka veda: I purUSa ane strInA saMbhogane viSaya karanArI abhilASAnuM utpAdaka karma napuMsakaveda kahevAya che. napuMsarvedamAM lakSaNanI ativyApti na jAya teTalA mATe uparanA banne lakSaNomAM mAtra pada mUkyuM (1) hAsya mohanIya bAMdhavAnA pAMca maraNo kahA che. (1) strI vagerenI atyaMta hAMsI evA prakAranI kare ke jethI vikAranI vRdhdhi thAya, jenI tenI ThaThThA mazkarI kare. (3) nakAmA vacano bole. dInatA jaNAya evA vacano uccAre. ane (5) ghaNuM hasyA kare. (2) rati mohanIya bAMghavAnA 4 kAraNo che. (1) bahu prakAranI krIDA karatAM (2) aneka nATAdi jotAM. (3) pArakA cittane vaza karatAM. (4) aneka dezone jovA icchatAM. (3) arati mohanIya bAMdhavAnA 4 kAraNo che. (1) pArakA guNane viSe doSanuM AropaNa karavuM. pApa kAryanI Teva pADavI. pArakAnA harSano nAza karavo. (4) parane du:khI thato joine hasavuM. (4) zoka mohanIyanAM 3 kAraNo che. (1) manamAM zoka dharAve ane ajJAna vaDe evA vacano bole. ajJAna vaDe pArakAnA cittamAM zoka utpanna kare. (3) rUdanAdi (raDavA Adi) karavAmAM Asakita dharAve. (5) bhaya mohanIyanA 4 maraNo kahA che. (1) niraMtara bIkaNapaNuM rAkhavAthI. (2) anyane bIvarAvavAthI. (3) anyane trAsa upajAvavAthI. | koine mAravAnI bhAvanA manamAM rAkhavAthI. (6) jugupsA mohanIya bAMdhavAnA 3 kAraNo che. (1) saMghanI nidA karatAM. Page 92 of 325 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) saMghane tarachoDatAM. (3) saMghanuM apamAna karatAM uttama sadAcArI manuSyonI niraMtara (haMmezA) khodaNI karatAM. (7) purUSada bAMdhavAnA 4 kAraNo che. (1) svadArA saMtoSI hoya. bIjA guNIne joine temaja sukhIne joine irSyA na kare. (3) kaSAyo alpa karato jAya. (4) aMtarathI jainadharmanuM ArAdhana kare. (8) strIvedane bAMdhavAnA pAMca kAraNo che. (1) indriyonA viSayAdikamAM lolupatA. asatya vacano bolavA. (3) vakratAdhAraNa karavI. (4) irSyA karavI. ane (5) parastrInAM vikAsone tenA premane jovA. (9) napuMsaka veda bAMdhavAnA 4 kAraNo che. (1) strI ane purUSa banne upara Asakita rAkhe. bhAMDa ceSTA kare. strI AdinA vratono bhaMga kare. (4) krodhAdi tIva kaSAyone dhAraNa kare. pratyeka sakarma eTale karmavALA jIvone eka cittavRtti rUpI (mananI vRttio rUpI) mahA aTavI = jaMgala che. temAM pAMca pramAda sthAno rUpI (vyasana-viSaya-kaSAya-vikathA ane nidrA) pramattatA eTale pramAdothI yukata nadI AvelI che. madyAdi pramAdonAM AsevanarUpa tene vilAsa karanAro te nAmano pulina eTale pula che. pramAdanA tyAganA upadeza upara azradhdhAna eTale zradhdhAnA tyAga vALo citta vikSepa maMDapa Avelo che. vRdhdhAvasthAmAM paNa viratine aMgIkAra na karavA devA rUpa tRSNA rUpI vedikA AvelI che. kevala yatnanA abhAve dhanAdino nAza thAya che te viparyAsa vinTara che. gurvAdie nivAraNa karavA chatAM bhogavelA-tyAga karelA evA bhukata ucchiSTa bhogone viSe pravRtti karavA rUpa te avidyA gAtra yaSTi (lAkaDI) che. sannipAta te mahAmoha rUpe rahelo che. mahAmohanA samAna guNavALI mahA mohanI DAbI bAjue beThelI mahA mUDhatA nAmanI mahAdevI che. tenI najIka ja atyaMta kRSNa varNavALo sarvAdhikArI mithyAdarzana nAmano maMtrI che. jamaNI bAjue mahAmohano rAga kezarI nAmano moTA putra che. tenI ja najIka lAlavarNavALA draSTirAga-sneharAga ane kAmarAga nAmanA tenAM traNa mitro che. rAga kezarInA samAna guNavALI mUDhatA nAmanI tenI bhAryA che. cAra prakAranI mAyA ane cAra prakAranA lobha rUpa tenA ATha putro che. DAbI bAjue mahA mohano nAno putra teSa gajendra ane enI bhAyA avivekitA che. cAra prakAranA krodha ane cAra prakAranA mAna e ATha tenA putro che. mahAmohanI peThe lAla varNavALA purUSaveda-strIveda-napuMsakveda nAmanA traNa purUSothI yukata ane rati bhAryA (patnI) thI parivarelo kaMdarpa (kAma) nAmano maMDalika che. enI najIka mUrcchatA nAmanI bhAryAthI Page 93 of 325 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukata hAsya nAmano subhaTa che. tenI pAse arati nAmanI strI che. tenI najIka hIna satvA (hIna baLavALI) nAmanI bhAryAthI yukata sAta purUSothI viTAyelo bhaya nAmano yodhdho che. tenI AgaLa bhaya avasthA nAmanI bhAryAthI yukta zoka nAmano bhaTa che. tenI pAchaLa jugupsA nAmanI strI che. vedIkAnI najIka beThelo sparzanAdi pAMcano pitA ane rAga kezarIno maMtrI bhoga taNA nAmanI potAnI bhAryAnI sAthe beThelo viSaya abhilASa che. tenI najIka duSTa abhisabdhi Adi subhaTo beThelA che. mahAmoharAjanuM A aMgata sainya che. viloka maMDapamAM bIjA sAta rAjAo che. temAM pahelo matijJAnAvaraNIyAdi pAMca purUSothI parivarelo jJAna saMvaraNa rAjA che. bIjo nidrApaMcaka ane cakSudarzanAvaraNAdi cAra maLIne kula nava purUSothI viTAyelo darzanAvaraNa nAmano rAjA che. zAtA-azAtA sahita trIjo vedanIya nAmano rAjA che. cotho deva, manuSyAdi cAra parikaravALo Aya nAmano rAjA che. beMtAlIza purUSathI parivarelo pAMcamo nAma nAmano rAjA che. uMcagotra ane nIcagotra nAmanA be purUSothI yukata chaThTho gotra nAmano rAjA che ane dAna lAbhAdi pAMca purUSo sahita sAtamo aMtarAya nAmano rAjA che e badhA no drohI che. sarvajJa AgamathI bhAvita purUSo ja mAtra tene jItI zake che. bIjA badhAo tenAthI jItAi jai A bhava cakra nagaramAM anaMtakALa sudhI aneka prakAranA kaSTone pAme che. narakAyuSya karma Ayu pUrNatAM cAvarka sthiti hetu: karma narakAyuH | AyuSya pUrNa na thAya tyAM sudhI naranI sthitinA kAraNarUpa karma hoya te narakAyu kahevAya che. narakA, bAMdhavAnA 15 kAraNo kahyA che. (1) paMcendriya jIvone haNatAM (2) ghaNAM sAvadya AraMbho karatAM. (3) parigrahanI atizaya mUccha dharAvatAM (4) krUratAne dhAraNa karatAM (5) mAMsa bhakSaNa karatAM (6) raudradhyAna dhyAtAM (7) vaira budhdhine sthira karatAM (8) anaMtAnubaMdhi kaSAyamAM vartatAM (9) kRSNa lezyA (10) nIla legyA (11) kApAta lezyAne dhAraNa karatAM (12) asatya bolatAM (13) corI karatAM (14) bhoganA sAdhanone vAraMvAra sevatA ane (15) indriyone vaza thaine ghaNAM prakAranA pAponuM AcaraNa karatAM. naragati nAmakarma nArakatva paryAya pariNati prayojakaM karma narakagati ! nArakapaNA rUpa paryAyanI pariNatine preranArUM karma te narakagati kahevAya che. balAtraraka nayanAnuM guNa karma narakAsupUrvI | vakragatimAM rahelA jIvane balathI narakamAM pahoMcADavAne anukula karma hoya te narakAnupUrvI kahevAya. tiryaMcagati nAmarma tiryakatva paryAya pariNati prayojakaM karma tiryA gatiH | tiryaMcagatinA paryAyane utpanna karanAruM karma te tiryaMcagati kahevAya che. tirtha yAta balAsayana hetu6 karma tiryAnupUrvI | tiryaMca gatimAM balAtkAre kheMcI nANuM karma tiryaMcanI AnupUrvI hoya che. ekendriya vyavahAra hetu: karma ekendriya jAti / asyAM sparzendriya mevAM dvIndriya vyavahAra kAraNe karma kIndriya jAti: | sparzarasane | trIndriya vyavahAra sAdhana karma trIndriya jAti: | sparza rasaghANAni | Page 94 of 325 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catarIndriya vyavahAra nidAna karma caturIndriya jAti: | sparza rasanaghANa cakRSi eka mAtra sparzendriyanA vyavahAranuM hetubhUta karma ekendriya kahevAya che. sparza ane rasa ema be indriyanA hetubhUta karma dvIndriya kahevAya che. sparza, rasa ane dhANa ema traNa indriyanA hetubhUta (sAdhanabhUta) je rma hoya tenuM nAma trindriya che ane sparza, rasa, ghANa ane cakSu ema cAra indriyo utpanna karI aTakI nAra karma caturIndriya nAmanI pApa prakRti che. joke parasparamAM tAratamyabhAva hovA chatAM pUrNatAnI khAmI darekamAM che. kemake pUrNa pAMca indriyonuM sthAna che te cAramAMthI koimAM nathI eTale ekathI be, be thI traNa, traNathI cAra ema uttarottara viziSTa sthAno hovA chatAMya apUrNatAne kAraNe sarva pApa prakRtio che. pAMca saMghayaNonuM varNana ubhayato markaTa baMdhassphalitAMthi saMcaya vRtti ghaTTa baMdha saMdezAsthi prayoja6 karma RSabha nArAcam | banne tarapha markaTa baMdhathI yukata hADakAonA samUha upara pATAnA AkAre hADakAnA samUhane utpanna karAvanAra karma RSabhanArAca saMghayaNa kahevAya che. arthAt jevI rIte vAMdarAnA baccAne enI mA vaLagADI le che ane bacce vaLagI paDe che tevI rItanA hADakAono saMbaMdha hoya ane tenA upara pATAnA AkAre puna: hADakAonI majabutAI hoya te RSabhanArAca saMghayaNa kahevAya che. ubhayata markaTa baMdha mAtra saMvalimristha saghi nidAna karma nArAcam | banne bAju markaTa baMdha mAtrathI yukata hADakAonI saMdhi banAvanAruM karma nArAca hevAya che. eka to markaTa viziSTasthi saghinidAna karma ardha nArAcam | eka ja taraphanA markaTa baMdha viziSTa hADakAnI sabdhinA kAraNa rUpe karma hoya te ardhanArAca kahevAya kevala DIlIkA saMdezAristha nicaya prayojakaM karma kIlizaT. mAtra khIlA sAthe badhdha thayelA hADakAothI baMdhAyelo hADakAno samUha kalikA kahevAya che. paraspara prathakurizvatAnAmaMAM zithila saMzleSa nidAna karma sevArtama | ApasamAM meLa vagaranA hADakAnA nahi jevA zithila saMyoganuM kAraNa karma sevArya saMghayaNa kahevAya pAMca saMsthAnanA lakSaNa nIce pramANe jANavA. nAbherurdhvaM vistRtibAhulyasallakSaNanidAnaM karma nyagrodhaparimaNDalam / nAbhyadhobhAgamAtrasya pramANalakSaNavattvaprayojakaM karma sAdiH / salakSaNapANyAdimattve nirlakSaNavakSa:prabhRtimattvaprayojakaM karma kubjama | etadvaiparItyahetu: karma vAmanam / sarvAvayavAzubhanidAnaM karma huNDam / eTale nAbhithI uparano vistAra, bAhulya rUpa zreSTha lakSaNanuM kAraNa karma godha saMsthAna kahevAya che. eTale nAbhithI nIcenA bhAgamAM kasara rahI, ane te kasara pApathI thAya che mATe te pApa prakRti thai. samacaturastramAM ati vyApti vAravAne mATe "nAmeruthva' e vizeSaNa mUkavAmAM AvyuM che. nAbhinA adhobhAga mAtranuM pramANa lakSaNa sahita je karma karI Ape te karmane sAdi saMsthAna kahevAmAM Ave che. ahi paNa mAtra zabdano prayoga na karavAmAM Ave to lakSaNa samacaturansamAM cAlyuM jAya che. mATe mAtra e pada Page 95 of 325 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUkvAmAM AvyuM che tema samajyu. hAtha pramukha lakSaNa sahita hovA chatAMya chAtI pramukha avayavone nirlakSaNa banAvanAra karma kunja kahevAya che. ahi vAmanamAM jatI ativyAmi vAravAne mATe 'salakSaNapANyAdimattva' 56 bhU'vAmAM mAvyaM. 4thI viparIta lakSAvAda vAmana hevAya che. arthAt chAtI Adi lakSaNayukata hoya ane hAtha Adi nirlakSaNa hoya te vAmana kahevAya che. zarIranAM tamAma avayavone azubha lakSaNa utpanna karAvanArUM karma huMDa saMsthAna kahevAya che. aprazastagamanaprayojakaM karma kukhagati: / yathA kharoSTrAdInAm / svAvayavaireva svapIDAjanananidAnaM karmopaghAtanAma | zarIraniSThAprazastavarNaprayojakaM karmAprazastavarNanAma | yathA kAkAdInAm / zarIraniSThAprazastagandhaprayojakaM karmAprazastagandhanAma / yathA lazunAdInAm / zarIravRttyaprazastarasaprayojakaM karmAprazastarasanAma | yathA nimbAdInAm / zarIravRttyaprazastasparzaprayojakaM karmAprazastasparzanAma | yathA babbulAdInAm / eTale- kharAba cAlane pedA karI ApanAra karma kukhagati kahevAya che, jemake UMTa, gadheDA vagerenI cAla kukhagati che. potAnA zarIranAM avayavothI potAne pIDA karAvanAra aprazasta varNa, rasa, gaMdha ane sparza nAmanI prakRtio kahevAya che, ane te kramaza: kAgaDA, lasaNa, libaDo ane bAvaLa Adine hoya che. kharAba cAla athavA potAnA zarIrane upaghAtaka avayava koine paNa pasaMda nathI hotAM, tethI te pApaprakRtio prasiddha che. tevI ja rIte koine paNa aprazasta yAne kharAba varNa, rasa, gaMdha ane sparza pasaMda nathI hotAM tethI te cAre paNa pApaprakRtio ja che. (1) prAtikUlyeDapi sthAnAntaragamanAbhAvaprayAjakaM karma sthAvaranAma | (2) sUkSmapRthivyAdikAyeSUtpattinidAnaM karma sUkSmanAma | yathA sarvalokavartinAM nigodAdInAm / (3) ekendriyAdInAM yathAsvaM zvAsocchAvasAdiparyAptya paripUrNatAprayojaka karmAparyAptanAma | yathA lbdhypryaaptaanaam| (4) anantajIvAnAmekazarIravattvanidAnaM karma sAdhAraNanAmA / yathAkandAdau / (7) prayogazUnyakAle bhUjihyAdInAM kampanahetu: karma asthiranAma / (6) nAbhyadhoDavayavAzubhatvaprayojakaM karmAzubhanAma / / (7) svastha draSTamAtreNa pareSAmuddhegajanakaM karma durbhaganAma | (8) amanoharasvara vattAprayojakaM karma dussvaranAma | yathA kharoSTrAdInAm / (9) ucitavaktRtveDapyagrAhyatvAdiprayojakaM karma anAdeyanAma | (10) jJAnavijJAnAdiyutatveDapi yaza:kIrtyabhAvaprayojakaM karmAyaza: kIrtinAma | (1) pratikULa saMjogomAM paNa sthAnAntara na karI zakvAmAM kAraNarUpa karma sthAvara kahevAya. pRthvI Adi pAMca ekendriyamAM A karma rahe che. (2) sUkSma pRthvI AdimAM utpattinuM nidAna karma sUkSma nAmakarma kahevAya che ane sarvalokavati nigoda AdimAM te hoya che. (3) ekindriyathI laine paMcendriya paryantanA jIvomAM pota potAnI paryApine pUraNa na thavA Page 96 of 325 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ denAra karma aparyApta nAmakarma che ane tenI hayAti labdhi aparyApta jIvomAM hoya che. (4) anaMta jIvonuM eka zarIra nirvartaka karma sAdhAraNa kahevAya che ane te mULA, gAjara AdimAM hoya che. (5) prayoga zUnya kAlamAM bhramara jIva vagerenA kampananuM kAraNa karma asthira nAmakarma che. mUnihyAvInAM vampanahetu varma evuM jo lakSaNa karIe to irAdA pUrvaka bhramara, jIbha vagerene halAvanAramAM lakSaNa cAlyuM jAya eTale prayogazUnyaDIbha e vizeSaNa ApyuM che. (6) nAbhithI adho avayavanA azubhapaNAnuM prayojaka karma azubha nAmakarma kahevAya che. (7) jIvane dekhavA mAtrathI bIjAne udvega pedA karI ApanAra karma durbhAgya nAmakarma kahevAya. (8) kharAba svarane utpanna karanAra karmane dusvara nAmakarma kahevAya che. ane te gadheDAM, uTa AdimAM hoya che. (9) vakatRtvAdi ucita guNo hovA chatAM agrAhya vacana banAvanAra karma anAdeya nAmakarma kahevAya che. (10) jJAna, vijJAna Adie karI yukata hovA chatAM ayaza ApanAruM karma ayazakIrtinAmakarma kahevAya che. pApa prakRtinA parivAra pUrvaka ja mukita tarapha vihAra thai zake che, e vAtane dareka Astika darzanonA netAoe bUla rAkhI che pApa ja amApa du:khanuM sAdhana thAya che. teno jaDAmUlathI nAza karIne mukitamAM vAsa karavAne khAsa tenuM svarUpa jANavuM joie. kAraNake "gAnAra chatti roti' e niyama pramANe saMsArI AtmA prathama vastunA svarUpane jANe che, pachI icche che, ane tyAra pachI kare che. ahIM ApaNe pApanA svarUpane jANI, te heya hovAthI teno tyAga karavAno che, eTale te prathama jANavuM joie. tyAra pachI tenA tyAganI icchA thaze. ane tadanaMtara tenA tyAganI kriyAmAM ApaNe prerAizuM. e hetuthI ApaNe pApanA svarUpano vicAra karI rahyA chIe. A anupUrvInA udaya parabhavamAM vakra gatie janAra jIvane hoya che. tiryaMcagatinuM AyuSya puNyaprakRti hoya che tyAre tenI gati pApaprakRti che. emAM paNa kAMi kAraNa to hovuM ja joie, kemake banne prakRtio tiryaMca Azrita che, chatAMya eka puNya ane bIjuM pApa e kema bane? ane A prabhu mahAvIranuM tattvajJAna che. e koi rItie paNa asatya siddha thai zakatuM nathI. sarvajJa bhagavAnanI vANI trikAlAbAdhita che eTale vicAra karatAM mAlUma paDe che ke, te vAta barAbara che. koi paNa mANasane kahevAmAM Ave ke " tuM jAnavara jevo che ' tyAre te kopAyamAna thAya che. jAnavarapaNuM e gati kahevAya che ane te koine paNa iSTa nathI eTale te cokakhI pApa prakRti sAbIta thAya che. jyAre te gatimAM AyuSya dvArA dAkhala thAya che tyAre tene koi mAravA jAya che to te bhAge che eTale te gatinA AyuSyanuM iSTapaNe sAbIta thAya che. matalaba ke jAnavarapaNuM iSTa na hovA chatAMya te malyA pachI tyAMnA AyuSyanuM dIrdhapaNuM iSTa rahe che ethI te (AyuSya) puNya prakRti hoi zake che. gati ane AyuSyamAM AdhAra Adheya jevo phera che. koDiyuM, dIvela ane battine gati mAnIe to dIpaka AyuSyanA sthAna upara che. gatinAM daLIyAM hovA chatAM AyuSya khatama thatAM anya gatimAM cAlyo jAya che. jyAre je gatimAM hoya tyAre te gatinA AyuSyanAM daLIyAM bhogavyA sivAya bIje javAtuM nathI, AyuSyanA vipAka udayamAM gatino vipAkodaya Page 97 of 325 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane gatinA vipAkodayamAM AyuSyano vipAkodaya jarUra hoya che. pradezodayamAM tema hotuM nathI. ahiyA AyuSya vyApta Thare che jyAre gati vyApaka siddha thAya che. evI rIte vyAsI prakAre pApanA anubhavo pApa tattva saMlagna prANIne thayAja kare che. mATe A pApa tatvanI pIchAna thatAM tenI heyatA samajAtAM jarUra eno tyAga karavo joie. A kAryarUpa pApane ane tenA kAraNone samajIne dUra karI zakAya. je roganuM nidAna hAthamAM na Ave te rogane kevI rIte dUra karI zakAya ? tene mATe vaidyo paNa prathama nidAna khoLe che, ane bAdamAM rogane nAbUda karI zake che. tevI ja rIte ApaNe A vyAsI bhedonAM kAraNa jANavA joie. te kAraNo prabhu zrI mahAvIre nIce pramANe varNavyAM che. pApabandhahetavastuprANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnamaithunaparigrahAprazasta kAdhamAnamAyAlobharAgadveSaklezAmyAkhyAnapizunatAratyaratiparapa rivAdamAyAmRSAvAda mithyAttvazalyAni / koinI paNa hisA karavAthI, juhu bolavAthI, corI karavAthI, maithuna sevavAthI, mUrchAdhIna thavAthI, aprazasta krodha, mAna, mAyA ane lobha karavAthI, rAgathI, vezathI, khoTA kalaMko caDhAvavAthI, cADI khAvAthI, pudagalomAM khazI dIlagIrI mAnavAthI, anyanI niMdA karavAthI, nAnA prakAranI bhASA ane veza bhajavavo ane tapUrvaka mRSAvAda sevavAthI tathA jinezvarokata tattvathI viparIta mAnyatArUpa mithyAtva zalyane sevavAthI uparyukata pApono anubhava karavo paDe che. mATe bahetara che ke, dareka AtmAe uparyukata pApane tyajavA mATe vItarAgokata cAritranA zaraNamAM dAkhala thavuM ane vAraMvAra bhogavAtAM du:khothI aTakI javuM. Azrava tatvanuM varNana pApatattva pUrNa thatAM, krama prApta Azrava tattva para have najara nAkhIe chIe. pahelAM Azrava kai cIja che te ApaNe jANavuM joie, eTale prathama tenuM lakSaNa batAvAya che. zumAzumajrmadA hetunAzrava: | zubha ke azubha karmane grahaNa karavAnuM ja kAraNa hoya tene Azrava kahe che. ahIM prazna evo utpanna thAya che ke jyAre puNya ane pApanuM Agamana eja Azrava che to pachI te be tattvamAM Ano samAveza karI zakAya ane tethI juduM Azrava tatva mAnavAnI jarUra rahetI nathI. AnA javAbamAM samajavAnuM ke pApamAM kevala azubha karmano samAveza che ane puNyamAM zubha karmano samAveza che jyAre AzravamAM banneno samAveza che, AthI Azrava juduM paDe che. vaLI Azrava sAdhana che jyAre puNya ane pApa sAdhya che. sAdhya ane sAdhanane eka mAnI levA e koi rIte vyAjabI nathI. hAM, koi apekSAvAdathI AzravamAM puNya ane pApano samAveza karavo e vyAjabI che jemake tattvArthasUtrakAra umAsvAtI mahArAje tema karela che. jyAM sudhI karmano baMdha na hoya tyAM sudhI Azravano saMbhava hoi zakato nathI. jo baMdha vagara paNa Azrava manAya to mukatAtmAo ke jeo AThe karma rahita che teone paNa tevo prasaMga Avaze. jo Azrava vagara baMdha mAnIe to te paNa banI zake tema nathI, kAraNa ke siddha bhagavaMto AzravathI rahita che to teomAM paNa baMdhano prasaMga Ave. eTale ema ja mAnavuM rahyuM ke jema jema AzravanI hInatA tema tema puNya ane pApanA baMdhanI paNa hInatA thAya che. AthI puNya ane pApa tathA AzravanA vacce raheluM utpAdya utpAdakapaNuM siddha thAya che ane tethI pitA putranI jema A tattvonI paNa pRthakatA siddha thAya che. Page 98 of 325 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A AzravanA dravya ane bhAva rUpe be bhedo che. (1) kathAzrava : AtmapradezeSa karma prApiza kriyA dravyAzrava: I AtmAnA pradezo viSe karmadalane prApta karI ApanArI kriyA te dravyAzrava che. AtmAnA ATha Atma pradezo eka eka AkAza pradeza rUpe dareka jIvonAM madhyabhAgamAM saMpUrNa karmathI rahita sidhdhaparamAtmA jevA kevalajJAnathI yukata sadA mATe hoya che. tenI Aju bAju je zarIranI avagAhanA rUpe jIva rahelo hoya che te asaMkhyAta AkAza pradezamAM rahelo hoya che ane te dareka AkAza pradezamAM asaMkhyAtA asaMkhyAtA Atmapradezo rahelA hoya che te dareka Atma pradezo karmapudagalothI sadA mATe yukata hoya che. te dareka AkAza pradeza upara rahelA kAzmaNa vargaNAnA pudagalone grahaNa karI ApanAra ane karma rUpe banAvanAra je kriyA te dravyAzrava kahevAya che. A kriyA jIvone jyAM sudhI, yoga nirodha karI caudamA guNasthAnane na pAme tyAM sudhI cAlu ja hoya che. (2) bhAva Azrava : kamapArjana nidAnAdhyavasAya: bhAvAzrava: | karma upArjananA kAraNarUpa adhyavasAya te bhAvAzrava kahevAya che. kArpaNa vagaNAnA pudagalone grahaNa karavA yogya jIvono je pariNAma eTale adhyavasAya te adhyavasAyathI kArpaNa vargaNAnA pudagalone grahaNa karI karmarUpe AtmAnI sAthe dUdha ane pANInI jema karavAno adhyavasAya te bhAvAzrava kahevAya che. TUMkamAM jIva je je ane jevA jevA adhyavasAyo karIne potAnuM jIvana jIve che. te bhAvAzrava kahevAya. AkhAya jagatanuM aneka prakAranuM nATaka A AzravatatvathI bane che. jo A nATakathI bacavAnI icchA hoya to Azrava tatvane jANI teno tyAga karavAnI atyaMta AvazyakatA che. AzravatatvanAM 42 bhedo kahyAA che. temAM mULa AzravanAM bhedo 17 kahelA che ane bAkInI 25 kriyAo kahelI che ke je e sattarabhedomAMthI moTA bhAge pedA thayelI hoya che. AthI sattara bhedane vizeSa samajavA mATe jJAnI bhagavaMtoe 25 kriyAonAM bhedo batAvelA hoya ema jaNAya che. TuMkamAM sattarabhedonuM varNana. :5-indriya + 4 kaSAya + pa avata + 3 yoga = 17. pAMca indriyonAM AzravonuM varNana sparzaviSayakarAgadveSajanyAzrava: sparzendriyAzravaH / sparzane viSaya karanAra rAgadveSathI nya Azravane sparzendriyAzrava kahe che. A sparzendriyathI thatA komala spardhAdimAM moha pAmanArA adhogatine pAme che, jemake sthalapara cAlatA hAthInuM gartAmAM gabaDavuM, sudhAdinI vedanA sahana karavI, aMkuza Adi prahArothI pIDAvuM, alpa zakitavAlA mahAvatane AdhIna rahevuM, e badhuM sparzendriyAzravane AbhArI che. tevI ja rIte aniSTa sparzathI dveSa karanAra paNa du:khI thAya rasaviSayakarAgadveSajanyAzrava: rasanendriyAzravaH / rasane viSaya karanAra rAgadveSathI utpanna thayela Azravano bIjo bheda rasanendriyAzrava che. ati vimala ane vipula jalamAM yatheccha vicaranAra, koi paNa prakAranA bhayathI rahita, sukhathI ramI rahelo Page 99 of 325 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matsya A AzravathI yamarAnA dhAmamAM prayANa kare che. gandhaviSayakarAgadveSajanyAzravaH dhrANendriyAzravaH / gandhane viSaya karanAra rAgadveSathI utpanna thayela Azrava dhrANendriyAzrava che. nAnA prakAranAM puSpanI gaMdhamAM lIna banelo bhamaro A AzravathI vinAzane notare che. rupaviSayakarAgadveSajanyAzravaH cakSurindriyAzravaH | rUpane viSaya karanAra rAgadveSathI nita Azrava cakSurindriyAzrava kahevAya che. suMdara jAtinAM puSpanI kaLInI jema samajI camakatA dIpakamAM rUpathI AkarSAi pataMgIuM maraNa pAme che, temAM A Azrava ja kAraNa che. zabdaviSayakarAgadveSajanyAzravaH zrotrendriyAzravaH / zabdane viSaya karanAra rAga ane dveSathI pedA thayela Azravane zrotrendriyAzrava he che. vanamAM AnaMdapUrvaka krIDA karanAra haraNa A AzravanA vaze maraNane zaraNa thAya che. zabdanA premamAM phasAi koi paNa buddhizALIe haraNanI jema potAno nAza karavo e yogya nathI. jyAre A eka eka Azravane vaze judA judA prANIo nAza pAme che to pachI pAMce AzravanA vaze paDelo prANI nAza pAme temAM Azcarya nathI. puThThe suNei saddaM, ruvaM puNa pAsai apuThThe tu / maMgha rasuM va NasaM 5, vandvapuruM viyAre 11911 artha :- zrotraMdriya sparza thayelA zabdane sAMbhaLe che, cakSuiMdriya sparza thayA vinAnA pudgalAdinA rUpane jue che ane gaMdha, rasa, tathA sparza ne dhANedriya, raseMdriya ane sparzendriya spaSTa ane badhdha thAya tyAre jANe che. vizeSArtha :- A gAthAno artha karatAM zrI malayagIrIjI mahArAje TIkAmA ghaNo vistAra karelo che. temAMthI mAtra svarasAra tarIke saMkSepamAM ja A nIce jgAvavAmAM Avela che. ziSya prazna kare che ke vyaMnA vagrahanI prarUpaNA karatAM zrotrendriyAdikanI prAptA prApta viSayatApUrvaka kahela che. to ahIM pharIne zA mATe prayAsa karo cho ? tene uttara Ape che ke-pUrve gAthAnA vyAkhyAnamAM e hakIkata kahI che. vyAkhyAnamAM e hakIkata kahI che, ahIM sUtrathI ja te vAta kahevAmAM Avela che tethI punarUkta doSa nathI. zroteMdriya zabdane sparzamAtrathI grahaNa kare che. zabdadravya sakaLa lokthApI che tethI te dravyaMdriyamAM praveza kare che. vaLI te anya dravyane vAsita karavAnA svabhAvavALA che. zrotraMdriya bIjI iMdriyonI apekSAe atyaMta paTu che tethI te sparzamAtrathI ja zabdadravyanA samUhane grahaNa kare che. bauddhamatAnuyAyI zrotrane paNa aprApyakArI mAne che. paraMtu aprApyakArI tene vhevAya ke jene viSayakRta anugraha ne upAghAtano abhAva hoya. jema cakSu ne mana. zrotrane to zabdakRta upAghAta NAya che. juo ! taratanuM janmeluM bALaka jorathI vagADela jhAlaranA zabdathI badhira thai jAya che. zabdanA paramANu utpattidezathI AraMbhIne jaLataraMganI jema prasAra pAmatA zrotraidriya pAse Ave che. tenAthI upaghAta thavAno saMbhava che. koi prazna kare ke * jo zroteMdriya prApta zabdane ja grahaNa kare che to tene gaMdhAdinA graNanI jema dUra-najIkano bodha thavo na joie ane tevI khabara to paDe che. vaLI jo prAptazabdane ja zroteMdriya grahaNa kare che to caMDALanA kahelA zabdano paNa zrotredriyane sparza thaze tA tethI cAMDALasparzano doSa lAgaze, - Page 100 of 325 - Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI prApyakArIpaNuM zrotrane lAbhakArI thaze nahIM.' A badhuM mohathI malIna thayelA mAnasanuM kathana che, kAraNake zabda jo ke zrotraMdriya vaDe prApta ja grahaNa thAya che paraMtu jyAMthI te zabda ukyo hoya tenA dUra najIkapaNAno bodha potAnA ne paranA zabdanI jema jarUra thAya che. dUrathI Avelo zabda phINa zakitavALo hoya che, aspaSTa hoya che tethI lokamAM paNa A zabda dUrathI Ave che evo vyavahAra karAya che. ahIM koi kahe ke " cakSane paNa evI rIte dUra najIkano bodha thAya che, tethI tene paNa prApyakArI kahevAze?' paraMtu cakSune rUpakRta anugraha upaghAta thato nathI ane zrotraMdriyane thAya che. vaLI najIka rahelo manuSya paNa pavananuM pratikULapaNuM hoya che to zabdane sAMbhaLato nathI ane barAbara anukULa pavananA mArgamAM rahelo manuSya dUra rahyAA chatAM paNa sAMbhaLe che. vaLI jo aprApta zabdanuM grahaNa thatuM hota to jema yogya deza avasthita vastu dUra hoya ke najIka hoya paNa netra samakALe jue che tema zabda paNa dUravALAno ne najIvALAno samakAne saMbhaLAvo joie; paraMtu tema thatuM nathI. najIkavALAno tarata saMbhaLAya che ne dUravALAno vilaMbe saMbhaLAya che. vaLI cAMDALanA sparzano doSa kahyo te paNa cetanAvikaLa purUSanA bhASitanI jema samicIna nathI. Na ke sparzA-sparzanI je vyavasthA che te lokakalpanAnI che; pAramArthika nathI. juo ! je mArge thaine cAMDALa gayo hoya che te ja mA zrotriya zuddha brAhmaNa paNa cAle che, je nAvamAM cAMDALa beThelo hoya te nAvamAM zuddha brAhmaNa paNa bese che; tathA pavana cAMDALane sparza karIne tarata ja zuddha brAhmaNane paNa sparza che. emAM lokonI aMdara sparzadoSa gaNAto nathI, tema zabdapudagaLanA sparzathI paNa doSa gaNI zakAto nathI; tethI e kathana mUrkhanA kathana jevuM che. vaLI zabdane prApyakArI kahetAM chatAM paNa keTalAka tene AkAzano guNa che ema kahe che, paraMtu tema kahevAthI zabdane paNa arUpIpaNuM prApta thaze. kAraNake guNa guNI eka dharmavALA hoya che. jema atmA arUpI che to teno guNa jJAna paNa arUpI che tema. vaLI amUrtamAM mUtino viraha hoya che, zabdamAM tema nathI. te to sparzavALo hovAthI mUrtimAnuM che. ahIM bIjA paNa zaMkA-samAdhAna TIkAmAM kahyA che te atra lakhavAmAM AvyA nathI. have netra che te rUpane aspaSTane jue che. kAraNa ke te aprApyakArI che. aspaSTa evAne paNa yogyadezAvasthita ne jue che, ayogya dezAvasthita svarga-lokAdine joI zakatA nathI. gaMdha, rasa ane sparza -e traNane ghAneMdriya, raseMdriya ne sparzendriya baddha-spaSTane jANI zake che. eTale mAtra sparza thayelane nahIM paNa spaSTa uparAMta ba4 (AzliSTa) thAya tyAre jANI zake che. koi kahe - "gaMdhAdi dravya je baddha thayuM te spaSTa to thayela hoya ja. kAraNake aspaSTa baddha thai zake ja nahI eTale spaSTa zabda kahevAnI jarUra nathI. tene uttara Ape che " ke spaSTa zabda kahevAmAM doSa nathI, kAraNa ke zAsano AraMbha sarva zrotAone sAdhAraNa hoya che. zrotAo traNa prakAranA hoya che. keTalAka ughaTitajJa-sahajamAM samaje tevA, keTalAka madhyama buddhi-prayAse samaje tevA ane keTalAka prapaMcitajJa-vistArathI hevAya tyAre samaje tevA-eTale prapacitajJane samajAvavAne mATe spaSTa zabdanuM paNa gahaNa kareluM che. have prakRta traNa iMdriyonA viSaya saMbaMdhe kahe che. gaMdhAdi dravyo svalpa hoya che, sthaLa hoya che ane ghANAdi iMdriyo zrotraMdriyanI apekSAe apaTu hoya che tethI prAreMdriyAdi iMdriyo gaMdhAdi dravyone AliMgita thayA pachI anaMtara Atmapradezo vaDe Page 101 of 325 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmIkRta thAya tyAre ja grahaNa karI zake che; anyathA grahaNa karI zakatI nathI. A pramANe prajJApaka potAnA ziSyo bhaNI kahe che. A pramANe ja bhASyakAre paNa A gAthAnuM vyAkhyAna kareluM che te kahe che ke spaSTa eTale zarIra para lAgelI raja ane badva eTale Atmapradezo e AtmIkRta karela. emAM zabdadravya mAtra sparza thavAthI ja grahaNa karAya che, kAraNa ke te dravyo bahu sUkSma hoya che, bhAvuka hoya che ane zrotraMdriya paTutara hoya che. gaMdhAdi dravya tethI viparIta svabhAvavALA hoya che; tethI teno sparza thayA bAda Atmapradezo AtmIkRta kare tyAre ja te jANI zake che kAraNake dhAneMdriyAdi iMdriyo paTutara nathI. A pramANe tenA viSaya saMbaMdhI kahA pachI rUpa, yogya deza avastita vastune ja dekhe che tethI yogya deza avasthita kone kahIe ? cakSano keTale dUrathI dekhavAno viSaya che? tema ja keTale dUrathI AvelA zabdAdikane zrotrAdi iMdriyo grahaNa karI zake che ? enA uttaramAM kahyuM che ke- " zrotra jaghanya aMguLanA saMkhyAtamA bhAgathI AvelAne ane utkRSTa bAra yojanathI AvelA zabdane sAMbhaLe che. cakSu jaghanya aMguLanA saMkhyAta bhAga dUra rahelane ane utkRSTa sAtireka lakSa yojana dUra rahelAne joi zake che. ghANa, rasanA ane sparzanA to jaghanya aMguLanA asaMkhyAtamA bhAgathI Avela ane utkRSTa nava yojanathI Avelane jANI zake che." ahIM traNa prakAranA aMguLanuM svarUpa kahyA pachI ziSya pRcchA karI che ke - "upara kahela iMdriyonA viSayanuM pariNAma kayA aMguLa vaDe jANavuM ?' uttara - " AtmAMguLa vaDe jANavuM.' pharIne prazna karyo che ke- "dehanuM pramANa to utsadhAMgune kahela che to iMdriyonA viSayanuM pramANa AtmAMguLa kema kaho cho ?' A bAbatano kartAe bahu sArI rIte khulAso karyo che. te lekha vistRta thai javAnA kAraNathI ahIM lakhela nathI. upara jaNAvelA viSayanA parimANamAM cakSuiMdriyano viSaya utkRSTa lAkha yojana sAtireka kahela che te uttaravaiyinI apekSAe samajavAno che. ahIM ziSya zakA kare che ke- "tame cakSuiMdriyano viSaya lAkha yona jhAjhero ja jho cho paraMtu puSkarArdhadvIpanA manuSyo je mAnuSottara parvata samIpe rahelA che te karka saMkrAMtie pramANAMguLa niSpanna sAtireka ekavIza lAkha yona dUra rahelA sUryane joi zake che ema kaheluM che. tenuM zuM samavuM?' Ano uttara Ape che ke- " tAruM kahevuM satya che paraMtu ame kahela viSayaparimANa prakAzya viSayanA aMganuM che' prakAzanA aMganuM nathI tethI prakAzaka vastu mATe adhikatara viSayaparimANa hoi zake che. vaLI prazna kare che ke- "upara pramANe kahelA viSayanA parimANanuM ullaMghana karIne zrotrAdi iMdriyo zabdAdikane kema grahaNa na kare ?' uttara - " sAmarthyanA abhAvathI utkRSTa paNa zrotrAdinI eTalI ja zakita che ke jethI bAra vigere yonothI AvelA zabdAdikane ja te grahaNa karI zake che. te karatAM dUrathI; grahaNa karI zakatI nathI. bAra yojana ane nava yona karatAM vadhAre dUrathI Avela zabdAdi dravyone tathAvidha pariNAmanA abhAvathI te te iMdriyo jANI zakatI nathI. te karatAM dUrathI AvelA zabdAdi pudagaLo svabhAvathI ja maMda pariNAmavALA thai jAya che tethI potAnA viSayabhUta zrotrAdi jJAna utpanna karI zakatA nathI. cAra kaSAyonA azvavonuM varNana chodha kaSAya. prIya bhAvaprayuktA zrava: krodhAzrava: | Page 102 of 325 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prItinA abhAvathI utpanna thayela Azrava krodhAzrava. krodhathI aMdha banIne nahi bolavA yogya vacananA bolavAthI prItino jota jotAmAM nAza thai jAya che e sau koinA anubhavanI vAta che. krodha e evo kAramo kaSAya che ke ene AdhIna thayelo AtmA aMdha ja banI jAya che ane ethI pote zuM bole che tenuM paNa tene bhAna nathI rahetuM. e bhAna hinatAnA pratApe prIti to nAza pAmIja jAya che paNa ethI AgaLa vadhIne puna: prIti thavA na pAme evA kAramA vicAro paNa ubhA thAya che. AthI spaSTa che ke krodha e prItino jaDamULathI nAza karanAra che. krodha upara vijaya meLavavAnA upAya A pramANe che. krodha upara vijaya meLavavAno utsava : zrI vItarAga zAsananI ArAdhanA vItarAga banavA mATe che ane vItarAga banavA mATe kaSAyAdino kSaya jarUrI che. e siddha thayA pachI, kaSAyAdino vinAza sAdhavA mATenA upAyo zuM che, e vicAravAnuM prApta thAya che. sAdhaka vinA sAdhyasiddhi thatI nathI. kaSAya rahita banavuM e sAdhya che ane kaSAyarahita banavAnA upAyonuM citvana, manana ane parizIlana e sAdhana che. cAre kaSAyomAM prathama kaSAya krodha che ane e krodhane upazamAvavA mATe zrI sAMvatsarika parvanuM vidhAna che. krodha upara vijaya meLavavAnA upAyo - krodha upara vijaya prApta karavAne mATe, zAsakAroe aneka upAyo darzAvyA che. te sarva upAyono saMgraha karI samartha zAstrakAra suvihitapuraMdara vAcakamukhya zrI umAsvAtijI mahArAjA, svaracita zrI aha...vacanasaMgrahamAM pAMca upAyono nirdeza kare che. kSamA zA mATe karavI joie, e praznanA uttaramAM teozrI pharamAve che ke (1) bIjAo taraphathI potAne krodha thavAnuM nimitta ApavAmAM Ave, te vakhate te nimittano potAnA AtmAmAM sadbhAva che ke abhAva che, ema vicAravuM. bIjAe ApelA nimittano potAmAM sadubhAva hoya, to vicAravuM ke- "A doSo mArAmAM vidyamAna che, to pachI sAmo khoTuM zuM kahe che, ke jethI mAre kopa karavo ?' Avo vicAra karIne kSamA dhAraNa karavI. potAmAM te doSono abhAva hoya, to paNa vicAravuM ke- " tene kSamA karavI e ja ucita che : kemake-ajJAnathI khoTA doSonuM AropaNa karanArAone kSamAM karavI e ja yogya che. (2) krodhanA doSonuM citvana karavAthI krodhano nigraha thAya che. krodhI AtmA vairane vadhAre che, na karavAnuM kArya kare che, smRtithI bhraSTa thAya che tathA vratAdikano paNa lopa kare che, mATe krodhanA nimitta vakhate kSamA dhAraNa karavI, e ja hitakara che. (3) krodhano nigraha karavA mATeno trIjo upAya e che ke- "bAlasvabhAvanuM ciMtana karavuM." bAla eTale mUDha AtmAno svabhAva ja evo hoya che, ema vicAravuM. parokSamAM Akroza, pratyakSamAM Akroza, tADana, mAraNa ane dharmabaMzAdinA vicArathI uttarottara lAbhanI citvanA karavI. parokSamAM koi Akroza kare, tyAre vicAravuM ke- "bAlano e svabhAva ja che. pratyakSamAM Akroza nahi karatAM mane parokSamAM Akroza kare che, teTalo mArA bhAgyano udaya che. mAre to eTalo lAbha ja mAnavo joie. pratyakSa rItie Akroza karanAra bAlane paNa kSamA ja karavI joie : ane - "bAlajIvone e sulabha che. bhAgyanI vAta che ke-mane pratyakSamAM Akroza kare che, paNa tADana karato nathI. bAlano e svabhAva che.' ema vicArI lAbha mAnavo joie. ApaNane tADana karanAra bAlane paNa kSamA ja karavI joie ane- bAla AtmA evA ja Page 103 of 325 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svabhAvavALA hoya che. mArUM eTaluM puNya che ke-mAtra mane tarjanA kare che, paNa prANathI viyoga karAvato nathI. bAlamAM A hovA saMbhava che. -ema vicAravuM joie. haju AgaLa ema paNa pharamAve che ke- ' prANano viyoga karAvanAra bAlane viSe paNa kSamA ja karavI joie.' ane e mATe vicAravuM joie ke' mArA puNyano udaya che ke-mane prANathI viyoga karAve che. paNa mArA dharmathI mane bhraSTa karato nathI. bAla jIvomAM e paNa saMbhave che, mATe dharmathI bhraSTa karato nathI eTalo lAbha ja mAnavo joie.' (4) krodhanA nigrahane mATeno cotho upAya e che ke- ' krodhanA nimitta vakhate pote karelA krmanA phaLanuM ja A AvAgamana che ema citavavuM.' mArA ja karelA pUrvakarmanA phaLanuM A Agamana che, tene mAre bhogavavuM ja joie, sAmo to nimitta mAtra che, Ama vicArIne krodhanuM nimitta denAra AtmAne kSamA ApavI joie. (5) krodhane jItavAno chello upAya kSamAnA guNonuM ciMtvana karavAno che. ' kSamA e AtmAno sAhajika dharma che. kSamA karavAmAM koi jAtano parizrama paDato nathI, kSamA karavAmAM eka pAinuM paNa kharca karavuM paDatuM nathI ane kSamAne dhAraNa karavAthI kroDo bhavanAM klezo nAza pAme.' -ityAdi rItie kSamAnA analpa guNonuM ciMtvana karavuM. A pAMca upAyonA vAraMvAra citvana, manana ane parizIlana dvArA krodhano sahelAithI nigraha thAya che. krodhano nigraha karanArA AtmAo zrI jJeizvaradevoe vhelA dharmanA ArAdhaka bane che. ' kSamApanA nAmanA zrI paryuSaNA parvanA parama kRtyane A rItie amalamAM mUkI, je koi AtmA A parvanI ArAdhanA kare che, te potAnA AtmAne A saMsArasAgarathI tArIne muktinA zAzvata sAmrAjyano bhoktA banAve che. mAna kAya anamratA jaLyA zravo mAnAzrava: / anamratAthI utpanna thayela Azrava mAnAzrava vhevAya che. mAna-e, 'vinayano nAza karanAra che.' emAM inkAra koNa karI zake tema che ? mAna ja mAnavIne udAma ane akkaDa banAve che emAM koNa nA kahI zake tema che ? mAnanA pratApe, to Aje aneka AtmAo evA draSTigocara thAya che ke jeo, sanmArga pAmI zake evI lAyakAtavALA hAvA chatAM paNa; unmArge AthaDyA kare che. mAne to anekne devadarzana, gurUvaMdana ane zAsrazravaNathI paNa vaMcita ryA che. mAne, aneka AtmAne zaMkti chatAM ni:zaMkti banavAnuM zIkhavyuM che. aneka AtmAo Aje evA che ke-jeo, amUka sthaLe ane amUka samaye namra banavuM eja hitAvaha che.' A pramANe jANavA chatAM paNa mAnanA pratApe, namra nathI banI zakatA ane hita nathI sAdhI zaktA 'sahiSNutA' nA guNane jANavA chatAM paNa mAnathI marI rahelAo, e guNanuM svapra paNa nathI sevatA potAnI prazaMsA pote karavI e to mahAdurguNa che. ema jANanArAone paNa mAne, Aje potAnI jAtanI prazaMsA mATe bhayaMkaramAM bhayaMkara koTinA bhATa banAvyA che. mAne, Aje ' niA e mahApApa che.' ema jANanArAone ane mAnanArAone paNa mahAnirdaka banAvI bhayaMkara ane kAramI koTinA bhAMDa paNa banAvyA che. khareja mAna e, prANIonA umadAmAM umadA vinayajIvitano kAramI rItie nAza karI nAMkhe che ane enA pratApe enA upAsako, aucitya AcaraNamAM paNa virodhI bane che. mAnI AtmAmAM ahaMkAranA yoge mUrkhatA jhaTa Ave che ane e mUrkhatAne laine dareke dareka vAtamAM e ucita AcaraNano virodhI banI svapara ubhayano saMhAraka bane Page 104 of 325 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. mAyA kAya kAcaprayuktAzravo mAyAzrava: / kapaTathI prayukta Azrava te mAyAzrava vhevAya che. mAyA-e, evuM duSaNa che ke e dUSaNanI upAsanA karanAranA mitra tenA thatA nathI ane hoya te paNa enI kuTilatAne joine enAthI dUra thAya che, e kAraNe mAyA, mitronI nAzaka che. e vAta vinA vivAde siddha thai zake evI che. mAyA, kuzalatAne pedA karavA mATe vAMjhaNI che, satyarUpI sUryanA asta mATe saMdhyAsamI che; kugatirUpa yuvatino samAgama karI ApanArI che. zamarUpa kmalano nAza karavA mATe himanA samUhasamI che; durmazanI rAjyAnI che ane seMkaDo vyasanone sahAya karanArI che. mAyA e avizvAsanA vilAsanuM maMdira che eTale mAyAvI, mAyAnA yoge vizvamAM avizvAsanuM dhAma bane che. A badhA uparathI spaSTa che ke- ' mAyA, A loka ane paralokanuM hita karanArA saghaLAya mitronI nAzaka ja che.' lola kAya santoSa zUnyatA prayuktAzravo lobhAzrava: / saMtoSa zUnyatA dvArAe thayela Azrava lobhAzrava hevAya. * lobha-e, sarva vinAzaka che; kAraNake krodha, mAna ane mAyA e traNenI hayAti e lobhane AbhArI che. Aja kAraNe mahApurUSo pharamAve che ke- * vyAdhionuM mUla jema rasa che ane du:khanuM mUla jema sneha che tema pAponuM mUla lobha che : vaLI lobha e, moharUpI viSayavRkSanuM mUla che; krodha rUpa, agnine pedA karavA mATe araNIkASTa samo che. pratAparUpI sUryane AcchAdita karavA mATe meghasamAna che. kalinuM krIDAghara che; vivekarUpI caMdramAnuM grasana karavA mATe rAhu che, ApattirUpI nadIono sAgara che ane kIrtirUpa latAnA samUhano nAza karavA mATe trIsa varSanA hAthI jevo che. A uparathI spaSTa che ke- ' lobha e sarvano vinAza karanAra che.' na pizAcA na DAkinyo na bhujaMgA na vRzvikA: / saMbhrAntayanti manujaM yathA lobho dhiyaM ripuH ||1|| pizAca, DANa, sApa ane vIMchI manuSyane eTalI pIDA nathI karatA ke jeTalI lobha dvArA buddhinA vikSepathI thAya che. eTalA mATe lobha e parama zatru che. matalaba e che ke sarpa, pizAca vigere dvArA to kevala A jnmamAM thoDA samayane mATe ja manuSya pIDA pAme che, paraMtu lobha jyAre buddhine bhramamAM nAMkhI de che tyAre pachI aneka jnma-janmAMtaromAM mANasane trividha tApothI aneka prakAranA kaSTothI chuTakAro nathI maLato, tethI lobha pizAca vigerenI apekSAe mahAt zatru che. mero dhRtabindrAMbhA durAzAdAvapAvake / thaM sahastralakSAghastardi tRSyatu lomavAn ||zA duSTa AzAnA dAvAgnimAM sumerU parvata paNa ghInA eka TIpAMnI mAphaka thai jAya che. to pachI lobhI purUSa hajAra, lAkha ke karoDanI saMpattithI kevI rIte tRpta thai zake ? sArAMza e che ke dravyanA saMcayathI lobha kadi paNa dUra thai zakto nathI, ulaTo vadhAre ne vadhAre vadhatoja jAya che. AnidraM prAtarArabhya jAgatiM svapnapUrSvapi / Page 105 of 325 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramanno labhate zAnti sa lobhasya parAkramaH ||3|| bIcAro jIva prAta:kALathI mAMDIne suvA sudhI jAgrata avasthAmAM tathA svapranA kalpita nagaromAM bhaTakto rahe che, paraMtu tene zAMti nathI maLatI. e sarva lobhanA parAkrmanuM ja phaLa che. nidhAnaM yakSasarpAdyA yadAkrAmanti yatnataH / na pibanti na khAdanti teSAM hi gukhaH zaThAH ||4|| yakSa, sarpa vigere je khajAnA upara adhikAra jmAvI basI rahe che, teno khAnapAnamAM paNa kharca nathI karatA, teone e svabhAvanI zikSA ApanAra teonA gurU duSTa lobhI purUSaja che. dAnabhogavihInaM ca yadeva dhanino dhanama | na tu tasya mukhe dhulirdIyate mRbhigopenaH || 5 || je lobhI dhanavAnanuM dhana dAna ApavAvaDe paralokmAM kAma AvatuM nathI temaja A lokmAM bhogomAM paNa vaparAtuM nathI, te dhana tenuM na samajyuM. te to e dhanano mAtra cokIdAra che. purUSa marI jAya che tyAre tenA mukhamAM sonuM mUkvAnI paripATI anusAra lobhI mANasanA mRtyu pachI je rAjA tenI saMpattino adhikArI bane che te tenA makhamAM sonuM mUkyuM to dUra rahyuM, paNa dhULa paNa nathI nAkhato. mUDhastAbhramaye pAtre saMsthApayati kiM dhanam | pAtre sthitaM dhanaM bhadraM kintu pAtraM parIkSaya ||6|| loko kahe che ke- 'Apavarthe dhanaM rakSet' paraMtu teo teno artha nathI samajyA. eno artha evo che ke 'ghanuM rakSet zvet tadvananAparze cAt' athavA dhananuM rakSaNa karazo to tenAthI tamAro nAza thaze, tamArA upara Apatti Avaze. athavA 'ghanaM rakSet vet na saMmati yataH arthe Apad nAzo niyata:' athavA 'ghane jJApat' dhanamAMja vinAza athavA barabAdI rahelI che. eTalA mATe dhananuM rakSaNa karavAno prazna mAtra klpanAja che. tethI nItikAre chevaTe kahyuM che ke- 'AtmAnaM satataM rakSat AtmAnuM haMmezAM rakSaNa karo, moha vigere potapotAnI tarapha kheMcIne barabAda karI nAkhe che. svarUpaparijJAna dvArA tenuM rakSaNa karo. paraMtu mUrkha mANaso zuM kare che ? teo to dravyane tAMbAnA vAsaNamAM tene baMdha karIne bhUmimAM dATI de che. teoe to eTaluM ja kyAMthI sAMbhaLyuM hoya che ke- 'pAtre sthitaM dhanaM madra' pAtramAM rAkheluM dhana kalyANa karanArUM nIvaDe che. paraMtu teoe pahelAM to pAtrano artha jANavo joie. ahiyAM pAtrano artha satpAtra che. eTale satpAtrane dAna ApavuM e klyANakArI che. kAkaviSTA dhanasyArthaM kAyavalezena bhUyasA / madAndhA dhaninaH sevyA mahatIyaM viDaMbanA ||7|| kAgaDAnI viSTA mAphaka tuccha dhanane mATe mahAna zArIrika kaSTa uThAvIne pAtAnA dravyamadathI aMdha banelA zrImaMtonI AgaLa pAchaLa pharavuM e paNa moTI viDaMbanA che. na lobhasyopacArAya maNimantraupadhAdaya: / maNimantraupadhazlAdho soDapi lobhaparAyaNaH ||8|| maNi, mantra tathA auSadha vigerethI lobhanuM zamana nathI thatuM, enAthI zamana thatuM hata to eno jganAraja lobhI kema hoya ? kizviddhanakaNaM dhyAtvA mukhamADhyasya pazyasi / Page 106 of 325 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karopi kheva cATUni lobhenApAkRtaM smara ||9|| jevI rIte kutaro eka nAnA TukaDAnA lobhe TukaDo ApanArane prasanna karavAne koivAra peTa batAve che, koivAra puMchaDI halAve che ane koivAra pagamAM paDe che, evI rIte 'koi pUrepUruM dhana to nathI ApI devAnuM, thoDuM dhana maLe ke nahi e paNa zaMkA che.' e jANavA chatAM tuM vidvAna thaine tene prasanna karavA mATe koivAra gAyanathI, koivAra hAsyathI, koivAra vinodathI ane koivAra zAsa-carcAthI tenI khuzAmata kare che. A uttama manuSya svabhAvane chupAvIne tArAmAM lobhe kutarAno svabhAva utpanna karyo che. he ! vidvAna mANasa ! lobhe karelI A kharAbI tarapha jarA dhyAna Apa. lohArgalo bhadraharo lolAttako bhayapradaH / lunAtyubhau ca yallokau tena loga: prakIrtitaH ||10|| lobhInI buddhi je je viSayamAM phasAi jAya che tyAMthI nIkaLI zakatI nathI, eTalA mATe lobhane loDhAnI beDI hela che. jenI buddhi upara lobha savAra thai jAya che tene sukha cena nathI rahetuM, eTalA mATe lobhane bhadrahara (kalyANanAzaka) kyela che. sajIva padArthomAM jyAM caMcaLatA-ceSTA ghaNI che, tyAM tyAM lobha rahe che arthAt caMcaLatA lobhanuM cinha che, eTalA mATe lobhane lolAMtaka (caMcaLatAno roga) kahevAmAM Avela che. jyAM jyAM bhaya che tyAM tyAM lobha hoya che, eTalA mATe lobhane bhayaprada vAmAM Avela che. lobhI manuSya dAna nathI karato, jene laine eno paraloka bagaDe che. bhoga nathI karI zakyo, jethI eno A loka paNa du:khamaya banI jAya che. e rIte '3mo loge yuvAti' A loka ane paralokno nAza karavAthI ene lobha hevAmAM Ave che. sakAmA: kAminIlubdhA niSkAmA mokSalobhinaH / bhAvalubdho hi bhagavAn nirlobhoDatyantadurlabhaH ||11|| sakAmI loko kAminI tathA kAMcananA lobhI hoya che, niSkAma lokone paNa mokSano lobha lAgyo hoya che, bhagavAna paNa bhAva-premanA lobhI che e prasiddha che. tethI lobharahita purUSa atyaMta durlabha che. evA bhagavAnanA AzrayathI lobhane jItI zakAya che. dugdhakenojvalA zayyA bAlA caraNasevinI / nidrAM na lamate mUpa:pararASTranimIzayA 119zo suvA mATe dudhanA phINa jevA sapheda palaMga ane caraNa sevA mATe navI yuvatI jevA sAdhano hovA chatAM paNa rAjAne bIjAnuM rAjya jItavAnA lobhane lairna sukhanI nidrA nathI AvatI. mArgeSu militAzvArAH sakhyaM taiH saha vardhitam | te matA ghanamAvAya pazvAcchoti manvaMghIH / / 9 / / pahelAM to saMsArarUpI jaMgalamAM rakhaDatAM rakhaDatAM strIputrAdi rUpadhArI cora maLyA, pachI tenI sAthe mitratA vadhavA lAgI, teo AnA kamAyelA dhanane laine cAlyA gayA, eTale pAchaLathI e mUDha manuSya zoka karavA lAge che. svAmI tu cauravad dravyaM gopAyati yatastataH / bhAryAputrAdayazvaurA bhujjate svAmino yathA ||14|| rakhanAra mAlIka to coranI mAphaka game tema karIne dhana bacAve che-chupAve che. (nathI dAna karato, Page 107 of 325 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI bhoga karato, paraMtu bhAryA putra vigere rUpadhArI cora mAlInI mAphaka prakaTarUpe te dhana bhogave che. pUtramitrakalomyo gopyate yaddhanaM janaiH / tena manyeDavanaM pApaM sukRtyA gopyate na hi / / 17 / / putra, mitra, strI vigere koine kazuM na detAM dhana bacAvI rAkhavuM e paNa kevaLa pAparUpa arthAt du:khadAyaka che, eTalA mATe punyazALI-puNyakarmI loko dhana bacAvatA nathI, paraMtu sanmArgamAM teno vyaya kare che. rAgiNI gaNikA vittaM yadAcchati varA hi sA / dhik taM vairAgyavaktAraM vAcAlaM cittalampaTam / / 16 / / rAgiNI vezyA dhananI icchA kare che e to ThIka che, paraMtu uparathI vairAgyano upadeza karanAra ane aMdarathI dhanalobhI evA vaMcaka vAcAlane dhikkAra che. dhanimyo dhanamAdAya zlAdhate zAstrapAThakaH / bahumyo midunobhUya dhanibhyo gaNikA yathA / / 17 / / aneka dhanavAna pAsethI vyabhicAra dvArA dhana prApta karIne jevI rIte vezyA strI potAnA puSkaLa dhana, suMdara rUpa ane caturatAnA vakhANa kare che, tevI rIte eklo zAstra pAThaka manuSya paNa aneka dhanavAnonA manoraMjana dvArA dhanopArjana karIne " huM mahApaMDita chuM,' ATaluM badhuM dhanopArjana kyuM, mArI samAna koNa che ? ema kahIne potAnI moTAi vadhAre che. AvA kArA zAsapAThaknI e AtmaprazaMsA kAmIomAM vezyAonI AtmaprazaMsAnI mAphaka upekSA yogya che. na zobhate tathaivAyaM lobhI vedAntAvAcakaH / cauryeNa nigaDe datto jaTAbhasmadharo yathA ||18|| jaTA ane bhasma vigere vairAgyanA cinho dhAraNa karyA hoya, paNa corInA aparAdhane laine beDIothI baMdhAyela hoya tevA sAdhuvezadhArInI mAphaka lobhane laine vedAntanI kathA kahenAra paMDita paNa zobhA pAmato nathI. __yadi vittArjanenaiva viddhAMso yAnti gauravam / kastarhi vezyAvidupovizeSa iti varNaya ||19|| jo dhana kamAvAmAMja vidvAnanuM gaurava hoya to pachI dhana kamAvAmAM ejja prakAranI caturatA dharAvanAra vidvAna ane vezyAno taphAvata batAvo. anityamiti yo vakti sevate nityameva tat / vakva 2ca taracArayaM mA hRrzaya madezvara IT20mI. lokone dekhADavA khAtara je mANasa hamezAM A saMsArane anitya kahe che, paraMtu pote haMmezAM A nAzavaMta saMsAramAM tene nitya samajIne lipta rahe che, he prabhu ! evA aMtaviSathI viraktAdharmanuM amane kadi mukha paNa na batAvo. kAmakiMkaratAM prApya sakAmA: saveMkiMkarA: / DAmenaiva parityaoo niSpama: vaca viMp: Ilii. lobhanA gulAma banavAthI saMpUrNa viSayonI icchA utpanna thAya che, pachI to tene badhA viSayonA Page 108 of 325 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsa banavuM paDe che, paraMtu je mahApurUSono lobhaja naSTa thai gayo che evA niSkAma loko koinA dAsa nathI rahetA, arthAt nirlobhI manuSyaja svarAjyasiddhi meLavI zake che. avrato pAMca hoya che tenuM varNana :(1) prANAtipAta avrata eTale hisAzraya pramAdAdi kartaka prANa viyoga jaLyAzravo hiMsAzrava: | pramAda vaza prANIthI thayela prANa viyogathI utpanna thayela Azrava te hisAzrava kahevAya che. pramatta yogA prANathauoghaNuM hiMsA | pramAdavALo jIva tenI je mana-vacana ane kAyAnI pravRtti tethI thatuM je prANathI chUTA pADavuM te hisA che. A hisAnuM svarUpa sAMgopAMga che. hisA karIne jIva karmathI bhAre thAya che, tene pariNAme tene durgatimAM paribhramaNa karavuM paDe che, te hisA-uparanuM svarUpa barAbara khyAlamAM hoya to tarata oLakhAi jAya che. uparanA svarUpathI nIce pramANe vicAraNA phalita thAya che. (1) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAno vicAra kare te hisA che. (2) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnAM vacano bole te hisA che. (3) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnI kAyaceSTA kare te hisA che. (4) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnA vicAra-vANI seve te hisA che. (5) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnA vicAra-kAyaceSTA seve te hisA che. (6) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnA vANI-kAyaceSTA seve te hisA che. (7) pramAdI jIva prANa chUTA pADavAnA vicAra-vANI-kAyaceSTA seve te hisA che. uparanA sAta vikalpomAM-bhedomAM hiMsA mAtra AvI jAya che. svAtma-hisA, parAtma hisA, mAnasika, vAcika ane kAyika hisA; bethI thatI hisA ane traNathI hisA ema judI judI sarva hisAo uparanA vikalpomAM samAi jAya che. Ama hisAnI prAthamika bhUmikAno vicAra karIe to tenA pAMca vibhAga thai zake che. (1) ajJAnathI thatI hisA svArthathI thatI hisA (3) hisAmAM doSa nathI ema mAnIne thatI hisA (4) dharmanA nAme thatI hisA ane (5) azakitathI thatI hisA (1) ajJAnathI thatI hiMsA gatamAM ghaNAM evA jIvo che ke jeo hisAne samajatA ja nathI. ajJAna vaza evI pravRttionuM AcaraNa kare che ke jemAM pArAvAra hisA thAya che. itara darzanakAro pRthvI-pANI-agni AdimAM jIva mAnatA nathI AthI zarIra zudhdhi mATe eno jeTalo upayoga thAya te chUTathI kare che tathA keTalAya jIvo beindriyAdi jIvone eTale kIDI, makoDA, jU vagere mAMkhI vagere jIvone jIva tarIke mAnatA nathI ane ethI A jIvone mAravA mATenAM dareka sAdhanono majethI upayoga kare che. evI ja rIte ghaNAM ajJAna jIvo gatamAM je cIjo pedA thayelI che te bhogavavA mATe thayelI che ema mAnIne paNa paMcendriya jIvone jIva tarIke mAnatA nathI ane hisA kare che. A rIte ajJAnathI gatamAM pArAvAra jIvonI hisA cAlu che jema Page 109 of 325 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnA bALako taLAva ke nadIne kAMThe besIne deDakAMne kAMkarAthI mAre. temAM bALaka ajJAna dazAmAM che paNa deDakAnA prANa jAya che e pramANe aneka ajJAna jIvo hisA karyA kare che. (2) svArthathI thatI hiMsA gatamAM rahelA jIvono jema jema vikAsa thato jAya che eTale budhdhino kSayopazama bhAva vadhato jAya che ane sAthe mohano prabala udaya hoya to tenI sAthe ne sAthe potAnA AtmAmAM svArtha vadhato jAya che e svArthane sAdhavAne mATe-puSTa karavA mATe-jIvo paraspara aneka prakAranA jIvonI hisA karyA ja kare che. temAM potAnI pharaja ane kartavya mAnIne hisAne hisArUpe svIkAravA taiyAra thato nathI. potAnA mAnelA kuTuMbane sukhI karavA mATe dhana kmAvavAmAM je kAMi hisA karavI paDe te hisAne pharaja ane kartavya rUpe mAne che ane majethI hisA karato jAya che. potAnA mAnelA kuTuMba mATe, teonuM peTa bharavA mATe, rasoi vagere karatAM, gharanI pravRtti karatAM, je kAMi jIvonI hisAo thAya ane karatAM hoya te hissAne pharaja ane kartavya mAnIne kare che te svArtha mATenI hisA vhevAya che. eja rIte svaghna-snehI saMbaMdhI mATe mitravarga mATe ke je koi jIvo bhaviSyamAM kAmamAM Ave evA hoya te jIvo mATe je koi jIvonI hisA karavAmAM pharaja ane kartavya mAnIne hisA karAya che te svArthI hisA kahevAya che. A hisAmaya jIvanathI saMsAra cAle che A hisAnA jIvanane hisA nahi manAvI jIvo jnma maraNanI paraMparA vadhAryA kare che te svArthathI hisA kahevAya che. (3) hiMsAmAM doSa nathI ema mAnIne thatI hiMsA keTalAka kutuhala priya evA jIvo mastI karavAmAM-mazkarI karavAmAM aneka prakAranA jIvonI hisA kare che ke je jIvone ramata gamata vagere atipriya hoya. eka bIjAne yudhdha karavAmAM-jIyo karavA karAvavAmAM pharaja ane kartavya rUpe mAnIne temAM thatI siAne hisArUpe mAnatA nathI. A badhuM izvare zA mATe banAvyuM che ? mATe emAM kAMi vAMdho nahi. mezA AvA vicArathI moTA jIvo nAnA jIvonI hisA ryA ja kare che te hisAmAM doSa nathI ema mAne che. AthI nAnI nAnI hisAo karatAM karatAM moTI hisAo karatAM acakAtA nathI. (4) dharmanA nAme thatI hiMsA gatane viSe hisAmAM paNa dharma che ema mAnanArA jIvo paNa ghaNAM hoya che teo dharmane mATe judA judA jIvonuM balidAna Ape che. yajJamAM thatI hisAone dharma mAne che. deva devIone apAtA bhogomAM je hisA thAya che te dharmane nAme thAya che. kurabAnInA nAme karavAmAM AvatI hisA dharmane nAme thAya che. koijIva huM pote hisAnuM AcaraNa karIne adharma kaccha ema koi mAnatuM nathI. potAne, huM dharma karuM chuM ema mAne che. jema kAlazaukarika ksAi zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInA kALamAM roja pAMcaso pADAono vadha karato hato chatAMya potAne huM hisA karuM chuM-adharma karuM chuM ema mAnato na hato. uparathI ema kaheto ke jo huM A pADAne mAravAnu baMdha karI dauM to keTalAya jIvonI rojI aTakI jAya-keTalAya jIvone khAvA na male-bhUkhyA rahevuM paDe te badhAyanuM pApa mane lAgI jAya mATe te hissAmAM dharma mAnIne te hisA baMdha karavA icchato nahoto AvI rIte gatamAM jIvo hissAo karyA ja kare che. (5) azaktithI thatI hiMsA keTalAya jIvo gatamAM evA hoya che ke je jIvone hisA ryA vagara cAle evuM ja nathI jema gRhasthane gRhasthAvAsamAM rahevuM paDatuM hoya to temAM jIvana jIvavA mATe thatI hisA, gRhasthAvAsane choDI Page 110 of 325 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI zakato mATe karavI paDe che AthI azakata che mATe te rIte thatI hisA te azakata hisA vhevAya che. mAravAmAM salAhakAra, zasravaDe marelA jIvonAM klevaronAM avayavone judA pADanAra, mAranAra, paisAApI lenAra, tathA vecanAra, samAranAra, pakAvanAra temaja khAnAra e badhA ghAtaka ja eTale siMka kahevAya che. bhinna bhinna rIte hiMsA AzravanAM prakAronuM varNana hisA-rAga-dveSa ane pramAdanA kAraNe jIvonuM mAraNa-pIDana-hanana, trAsana, bhaya utpAdana Adine hisA vhela che. jaina zAsane pramAdanya gaMdI bhAvanAo kaSAyabhAvo AdinA kAraNe thatI kriyAne ane te dvArA thatI jIva hatyAne prANAtipAta kahyo che. dravya, hiMsA ane bhAva hiMsA : (1) dravya hisA mana,vacana, kAyAthI, krodhAdi daSAyothI, sAmA jIvanA daza prANomAMthI koipaNa prANono nAza karavo te dravya hisA. - (2) bhAva hisA - tevA prakAranI corI, tenI milkata parata na karavI eTale na ApavI. athavA vecAtA ke dhIrANamAM mUkelAM AbhUSaNo ke mAlamAM bheLaseLa karIne sAme vALAne du:khI-daridrI, bhUkhe maratAM ke tenA bALa baccAone bhUkhe maratAM karavA te bhAvahisA hevAya. tenA cAra bhAMgA thAya. (1) bIjAnI-dravya htiA (2) bIjAnI bhAva hissA (3) sva-dravya hissA (4) sva-bhAva siA. bIjAnI dravya hisA- potAnAthI eTale sva sivAyathI bhinna bIjA jIvonI je hisA. (2) bIjAnI bhAvahisA- bIjA jIvanI thatI hisAthI vizeSa te jIvonAM sukha-zAMti ane samAdhino nAza karavo te. (3) sva-dravya hisA- krodhAdi kaSAyothI potAnA zarIrane hAni thAya te. (4) sva bhAva hisA- potAnI avaLacaMDAi, geravartaNuMka, pApI ane svArthI bhAvanAnA kAraNe potAnA du:kha daridratA asamAdhi, zoka, saMtApa tathA ArtadhyAnamAM pote ja kAraNa bane che. hiMsAnA judA judA prakAro. : (1) vAstavika rIte rAgAdi (kaSAya-nAkaSAya) bhAvo thavA eja hissA che. hisAnA cAra prakAra :-(1) AkuTTI hisA (2) darpa hisA (3) kalpa hisA (4) pramAda hiMsA. (1) AkuTTI hisA - niSedha vastune utsAhapUrvaka karavI te. A kIDI jAya che tene huM hatuM ke haNAvuM AvA saMklpathI haNela haNAvela te AkuTTI hisA. (2) darpa hissA - cittanA ucharaMgathI-unmatapaNAthI-garvadhAraNa karIne doDe, gADI, ghoDA, baLada vagere tiryaMcone doDAve te garva athavA darpa hisA. thAya. (3) 5 hisA - zarIranA kAma bhoga mATe tIvra abhilASApUrvaka karI, karAvI te. (4) pramAda hisA - gRhasthane gharanAM kAmakAja karatAM rAMdhavuM, daLavuM vagere karatA trasa jIvanI hisA A cAramAMthI pahelI be hissA to gRhasthone na karavI joie. jethI saMklpathI A kuTTI ane darpathI trasane haNavAno tyAga kare. hiMsAnA traNa bheda :- svarUpa hiMsA, hetu hiMsA, anubaMdha hiMsA. Page 111 of 325 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarU5 hisA - zAstra vihita pravRttimAM thatI hisA je anivArya che. jema prabhupenamAM apAyAdinI virAdhanA A svarUpa hisA che. eTaleke upayogapUrvaka-yaNAnA pariNAma sahita thatI je hisA te svarUpa hisA. te ahisAnI janetA che. eTale ke jenuM phaLa ahisAnI prApti karAvanAra che. eTaleke ahiMsAnuM kAraNa che A svarUpa hisA sAvadya nahi paNa niravadya (anavadhya che, kAraNake jIvanA vadha thavo te hisA ema jaina zAstra kahetA nathI. paNa viSaya-kaSAyanI pravRtti karatAM anya jIvonAM prANono nAza tenuM nAma hisA. keTalAka kAryomAM pratyakSa jIva hisA hovA chatAM te te kAryo tevA tevA prasaMge AdaravAnI AjJA sAdhuone paNa zAstra pharamAvI che. bhakita ke guNa prAptinA koipaNa kAryane sAvadya kahevuM e jaina zAsanane sammata nathI. temAM thatI hisA te svarUpa hisA che jenuM phaLa puNya baMdha-nirjarA vizeSa ane paraMparAe mokSa. (2) hetu hisA - pramAda pUrvakanI pravRtti (jIva haNAya ke na haNAya) te. athavA gRhastha ghara saMsAramAM sAdharmika bhakita mATe, kuTuMba parivAra mATe rasai Adi karatAM jayaNA ane upayoga pUrvaka jo te sAvadya kriyAo kare to te hetu hisA rUpe gaNAya che. paNa jo temAM jayaNAnuM lakSa na rahe to te hetu hisA gaNAtI nathI. (3) anubaMdha hisA - ahisAnA lakSya vagaranI jayaNA vagaranI sAvadya vyApArAdinI je pravRtti te anubaMdha hisA gaNAya che. hisAnA traNa bheda :- (1) saMraMbha (2) samAraMbha ane (3) AraMbha. (1) saMraMbha hisA - prANIonAM eTale ke jIvonI hiMsAnA vicAronAM saMkalpo karavA te. (2) samAraMbha hisA - prANIone ke jIvone paritApa upajAvavo te. du:khI karavA. (3) AraMbha hisA - prANono viyoga karavo te. hisAnA be bheda :- (1) sva hisA (2) para hisA. (1) sva hisA - anukULa sAmagrI meLavavA-bhogavavA. sAcavavA-TakAvavA-nacAlI jAya tenI kALajI rAkhavAnI icchAo karavI tathA pratikULa saMyogomAM-AvI paDelA du:khone dUra karavAnI vicAraNAo karavI te svahisA. eTale ke sva = potAnI hisA. jemAM samaye samaye potAnA AtmAnI hisA thayA ja kare che. (2) para hiMsA - anukULa padArthonI sAmagrI mATe ane AvelI pratikULatAne dUra karavA mATe je bIjA jIvonI hiMsA karavI te parahisA hevAya che. hiMsAmAM pApanI taratamatA - pRthvI-a-tela-vAyukAyanA jIvonI hiMsA karatA nAnAmAM nAnI eka vanaspatinA jIvanI hiMsAmAM asaMkhyagaNuM adhika pApa lAge, tenA karatAM eka beindriya jIvanI hiMsAmAM anaMta gaNuM adhika pApa, tenA karatAM eka teindriya jIvanI hisAmAM lAkha gaNuM adhika pApa, tenA karatAM eka caurIndriya jIvanI hiMsAmAM hajAra gaNuM adhika pApa, tenA karatAM eka nAnAmAM nAnA paMcendriya jIvanI hiMsAmAM so gaNa adhika pApa lAge che. ahisAnuM pAlana karanAre jANavA yogya. sya = jenI hisA karavAmAM Ave te-svanI ane paranI dravya prANa ane bhAva prANanA nAzathI thAya che. Page 112 of 325 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) hisaMka = hisA karavAvAlo jIva. (3) hisA = hisyanA prANa pIDananI ke ghAtanI kriyA. (4) hisA phaLa = naraka ke nigodAdi dugati. prANAtipAtano (pApano) khyAla Ave te hetuthI tene samajavAM pAMca vAra kahelA che. (1) AzravanuM svarUpa (2) tenA judA judA nAmo (paryAyo) (3) prANIo vaDe je karAya athavA te je rIte karAya che. (4) AzravanuM phaLa zuM? (5) je pApI jIvo te kare che. (1) prANIvavAnuM svarUpa zuM che ? eTale ke ekendriyathI lai paMcendriya jIvonI hatyA karatI vakhate ghAtakanA zarIramAM, AMkhamAM, kapALamAM zuM zuM pheraphAra thAya che tene svarUpa kahevAya che. svarUpano artha svabhAva che. dayAbhAva vALo jIva krodhAdi kaSAyavALo zI rIte thayo ? te samajavA rAjya-tAmasa-vaibhAvika bhAvonI utpatti game te kAraNe thAya te mAnavAnA. kapALa, AMkha Adine jovAthI anumAna karavAmAM vAra lAge ema nathI. prANAtipAtano pariNAmI atyAgI temAM ramaNa karanAra, vAraMvAra mAnasika jIvanamAM paNa para drohano bhAva, zarIranI ceSTA, halana calana ane bolavAmAM pArakAnuM mAna khaMDana karavAnI bUrI Adata ityAdi hisA bhAvanA jenA jIvanamAM ghara karIne beThI hoya tevA mAnavonA svabhAva koikALe eka sarakhA rahI zakatA nathI. game tyAre paNa teno sAtvika bhAva jaze ane tAmasi bhAva Avaze. tAmasi vRtti = je AtmA ajJAnane AdhIna thaine, zokadine vaza thaine, aneka durguNone AdhIna thayelo che. bacavA mATe nAzavaMta padArthothI udhdhAra che ema mAnI beTho che. je vastunI icchA karuM chuM te lAbhadAyI che yA nahi eno vicAra karyA vinA eka arthanI ja AzAmAM magna banyo che. e male to ja kArya sidhdhi mAnI rahyo che, jyAre ne tyAre eja vAta sAMbhaLavAnI icchA thAya ke- paisA kyAMthI maLe. pachI jIvananI cAhe te dazA thAo-sudharo yA bagaDo-mane to eka ja vAta paiso kayAMthI, zI rIte, zuM karavAthI maLe, evuM sAMbhaLavAnI vRtti icchA kAyama cAlu che. jyAM evuM sAMbhaLavA maLe tyAM doDI jAya, jyAre male tyAre AnaMda thAya AvI vRttivALA manuSyane tAmasI vRttivALo kahelo che. rAjasI vRtti = have jene kevaLa bhoga ane sukha eja mAtra priya che jene ApaNe kAma kahIe tene AdhIna thayelA eTale tenI ja kathAne sAMbhaLavA icchatA AtmAone jJAnIoe rAsI prakRtinA svAmI kahyAA che. artha ane kAmanI vAsanA icchA ane vAto e sAMbhaLavAnI icchAvALA ane bhAvanA vALA duniyAmAM haMmezA vizeSa rahevAnA. AthI vicAro ke jagatamAM dharmI ochA ja hoya. tAmasI ane rAjasIno TuMko artha e che ke- artha ane kAmanI rasikatA. e rasikatAmAM sapaDAyela, emAM ja sukhanI kalpanA karI besI gayelA, e na maLe e divase ajaMpo karavAnI bhAvanAvALA ene A be vastuno abhAva thai jAya ochI thai jAya ke enI prAptimAM zaMkA paDI jAya to eTaluM du:kha muMjhavaNa ke vimAsaNa thAya che ke- arere have mArUM thaze zuM? e vRttine rItasara poSaNa malatuM hoya to e bahu AnaMda, lahera ane sukha mAne. jyAMthI e malI zake evuM dekhAya tyAM game teTaluM asatya bolavA, anitI karavA, abhI bolA-abI phoka karavA taiyAra ! kahe emAM zuM? A be malI jatAM hoya to satya, pramANitA ke nitI jAya to bagaDyuM zuM? nIti, pramANikatA, ekavacanIpaNuM pharaja adA karavI e badhAnuM khUna karAvavuM hoya to A be vastunI AdhInatA basa che. Page 113 of 325 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtvika vRtti = jJAnioe sAtvika vRttivALA AtmAnuM lakSaNa bAMdhatA kahyuM che ke- je AtmAne arthakAmanI vAto na game paNa eno jenAthI tyAga thAya, jenAthI enI lAlasA tUTe, enI pUMThe paDavAnI vRtti kapAya evI vAto ne game te sAtvikI vRttivALo che. je AtmAne te ja vAto game ke jenA pariNAme arthakAmanI lAlasA kapAya. arthakAma jevA svarUpanA che te svarUpe oLakhAya, e AtmAnI vastu nathI paNa AtmAne kharAba karanArI che ema samajAya. arthakAmanI tAlAvelIthI AtmA unnatipaMthe caDhI zakato nathI paNa avanatinA paMthe utarI jAya che evuM samajAve te vAto game te sAtvika vRtti. A vRttivALA manuSyane eka ja vicAra kAyama khAte Ave ke- arthakAmanI Asakita mArA jIvanamAM utarI javI joie nahi ! mAre to haMmeza mATe eka ja prayatna karavAno ke-ja vAsana AtmA saMsAranI jALamAM phasAyo che e kayAre chUTe, potA mATe e vicAra ane bIjA mATe paNa e ja ke- je vAsanAnA yoge vartamAnamAM du:kha thai rahela che, bhaviSyamAM niyamA du:kha thanAra che e vAsanA saghaLAmAMthI kayAre chUTI jAya ? pahelA prakAramAM hisaMka mAnavanA svabhAva kevA hoya te kaheze ? bIjA prakAramAM hiMsAnA paryAyo keTalA ane kevA che te jaNAvAze. bheda-vyAkhyAMga, karaNa, prakAra ane phaLa bheda vaDe eTaleke jeoe prANIvadha karyo che ane je karI rahyA che temAM kAraNano vicAra karavAnuM raheze. ane te prANI vadhunuM phaLa zuM maLaze teno vicAra paNa khubaja vistArathI karyo che. kemake phaLanI jANakArI thatAM komaLa mAnavone jIvahisA pApa ja che tenuM bhAna thaze ane jIvahisAthI bacaze. prANaghAtakanA bAvIza svabhAvo kahyA che. te A pramANe... A svabhAvo hisA bhAvanA pariNAmathI thAya che mATe te badhAyanA mULa kAraNa hisA ja che te kahe che. (1) pApa svabhAva (2) caMDa (3) raudra (4) sahasA (5) zudra (6) anArya (7) nidhUNa (8) nRzaMsa-nisTraka (9) mahAbhaya (10) pratibhaya (11) atibhaya (12) bhAvanaka (13) trAsa (14) ugajanaka (15) anyAya (16) nirapakSa (17) nidharma (18) niSpipAsa (19) niSkarUNa (20) niraya (naraka) (21) moha mahAbhaya prakarSaka (22) maraNa vaimanasya. (1) pApa svabhAva - prANIvadhaka-hisaMka-ghAtaka-mAraka mAnavanA pariNAmo adhyavasAyo ane lezyAo ghaNI ja kharAba hovAthI tenA dvArA -thatAM-upArjana karAtAM karmo pApano ja baMdha karAvanArA hoya che. hisaMka mAnavano svabhAva ja bIjA prANIonAM prANone mazkarImAM-svArthamAM-lobhamAM ke krodhamAM AvIne hAni pahoMcADavAno hoya che. jIva, saMkSipta pariNAmonA kAraNe je rIte bIjA jIvonuM hanana-mAraNa-pIDana kare che ane karaze te pApa svabhAva. (2) caMDa - krodha, mAna, mAyA, lobha A cAra kaSAyane caMDa kahevAya che. temAM krodha karatAM mAna, mAna karatAM mAyA, mAyA karatAM lobha anukrame vadhAre kharAba kahevAya che. AthI lobha sau pApono bApa (pitA) che. A kaSAyono jyAre tIvra udaya hoya che tyAre tenAthI prerAine purUSano purUSArtha hisaMka banato hovAthI te caMDa kahevAya che. eTale ke hisaMka svabhAva mAnavane kaSAyAdhanI banAve che. mana-vacana-kAyAmAM jyAre jyAre parahatyA-paradroha-paranidAnI lhera Ave tyAre tyAre mAnavanuM mastaka, AMkhanA khUNA ane nAkanA TeravAmAM caMcalatA AvyA vinA rahetI nathI. jyAre ugratA vadhe tyAre mAnava caMDa banI jAya che. caMDa banelo AtmA svArthodha bane che te pariNAmamAM paraghAtaka e svaghAtaka bane che. paraghAtaka eTale Page 114 of 325 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA jIvonI rojI-roTI -beTI-vahuno ghAtaka bane che. ane svaghAtaka eTale potAnA AtmAne karmonA bhArathI khUba khUba bhAre karavo te. vyavahAra nave paraghAtakane kasAi mAnavAmAM Ave che jyAre nizcaya draSTi svaghAtane atIva kharAba mAne che. svaghAtatva vinA paraghAtatvanI Adata maTavAnI nathI. A kAraNe ja kasAi hisaMka che ane kaSAyI mahA hisaMka che. (3) raudra - himra svabhAvanA kAraNe hisaMka raudra svarUpI hoya che. sva ke paraghAtakamAM AtmAnA adhyavasAyo-pariNAmo chevaTe vicAro ane uccAro paNa raudra svarUpane dhAraNa karyA vinA rahe nahi. bIjAne bhaya utpanna karAvanAranA mAnasika adhyavasAyo hisra ja hoya che. (4) sahasA - sahasA eTale sAhasika, zUravIra nahi, paraMtu sArthaka ke nirarthaka kAryonA phaLAdezano vicAra karyA vinA ja game te pravRttimAM mAthuM mAranAra sAhasika kahevAya che. A kArya karavA javuM che ? karavAthI sAmevALAnuM zuM thaze? ityAdi viveka budhdhithI zUnya tenA mAnavo hisaMka hoya che. mAraka, ghAtaka, nirdaka, para-drohAtmaka AvAonI AgaLa vAta karIe to vivAhanI varasI kare. AvA jIvone bhAvikALanA mAThA pariNAmono khyAla hoto nathI. (5) zudra - Ano artha drohaka athavA adhama thAya che. drohanA be prakAra che. (1) svadroha (2) paradroha svadroha = potAnA AtmAno droha karavo te svadroha. paradroha= bIjA jIvo sAthe svArthamaya saMbaMdha bAMdhelo hovAthI temane zIzAmAM utAravA. enI pAghaDI bIjA para pheMkavI, caDajA beTA zULI para, ityAdi bIjA pratye vicAraNAo karavI te paradroha. AvA jIvone zudra kahe che. (6) anAya - pApa karmone rokvAnI samarthatA jemanA bhAgyamAM nathI te anArya kahevAya. jeo sadA pApacaraNa, pApabhASA, pApavRttine karyA vinA rahetA nathI. (7) nirpaNa - mAnava janmamAM jJAna-vijJAna meLavI budhdhizALI banyA pachI viveka rahita banavAthI potAnA jIvanamAMthI pApa jugupsA, pApa bhIrUtA dhIme dhIme adrazya thatI jAya pariNAme game tyAre ane game tyAM pArakAnuM hanana mAraNa, tADana kAryo karyA kare che. (8) nRzaMsa - nisTraka. = dayA vinAno ane nisUka= lajjA vinAno. lajjA vinAnA mAnavone dayA rahita banatA vAra nathI lAgatI. tevAonA jIvanamAM krUratAno praveza sulabha bane che. AvAonA jIvanamAM dharma saMjJA ke jJAna saMjJAno abhAva hovAthI game tyAM paNa hinnatAnuM pradarzana karyA vinA rahetA nathI. () mahAbhaya - avasara AvyuM bIjAone mAravAnI AdatavALA hisaMka mAnavane paNa sAme vALAthI bhayanI prApti thayA vinA rahetI nathI. bIjAne marAvI dIdho te vyaMtarAdi thaine mane herAna-parezAna karaze to ? A rItanA bhayo para hatyA karavAvALAonA manamAM ghoDApUranI jema doData ja hoya che. (10) pratibhaya - pratyeka prANIothI bhayanI prAptinA bhaNakArA vAgyA kare che. je jIvoe gayA bhavamAM mahAhisAo karI hoya temane A bhavamAM cAre taraphathI bhaya-bhaya ane bhaya ja rahe che. (11) atibhaya - lobhAMdha, mAyAM, kAmAMdha, svArthodha banIne bIjA jIvone jeoe mAryA che Page 115 of 325 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teone A lokmAM ihalokAdi bhayo satAvyAja kare che. teone cAre taraphathI bhayanI bhUtAvaLo draSTi gocara thayA kare che. (12) bhAvanaka - hisaMka vyApAra (vyavahAra) rAjya virUdhdha vyApAra ane vaira virodhathI pUrNa jIvananA kAraNe svayaM bhayagrasta banelo "mAnava svayaM naSTa: parAt nazyati." A nyAye bIjAone paNa bhaya pamADato ja hoya che. A bhAvanaka avasthA paNa prANIghAtanuM svarUpa che. (13) trAsa - sAmAnya beThA beThA kAraNa vinA-Akasmika bhaya pAmIne jIvo mAthuM dhUNAve. zarIramAM dhrujArIno anubhava kare athavA bIjAone nuksAna pahoMcADIne trAsa Ape athavA svayaM-pote trasta rahyA karavuM A dazA hisaMka mAnavonI svAbhAvika hoya che. (14) udvega naka - manamAM svAbhAvika ke Akasmika udvega banyo rahe che AvA mANaso ghaNIvAra kikaMrtavya mUDha banIne dizAzUnya banI jAya che. (15) anyAya - prANIAnAM prANa ghAtaka manuSyo potAnI pratyeka kriyAomAM sadaiva nyAya nIti ane satyathI rahita hoya che. (16) nirapakSa - hisaka vRtti ane pravRtti karanArA mAnavomAM potAnI ane pArakAnI paraloka hita bhAvanA hotI nathI. (17) nirdhamma - samyajJAna ane cAritrarUpI dharmane meLavavAmAM paNa udAsIna-pramAdI ane AkAMkSA vinAnA A hisaMka jIvo hoya che. ane potAnA jIvanane asaMyami rAkhe che. (18) niSmipAsa - potAnA vyApAra, vyavahAra AdinA kAraNe zatrurUpe banelA jIvonI sAthe maitrIbhAva paNa sAdhI zakato nathI. AthI maitrIbhAvanI pipAsA rahita hoya che. (19) niSkarUNa - dharmanI netA dayAno prayoga sau jIvo mATe karavAnI kSamatA hisaMka mAnavomAM hotI nathI. (20) niraya (naraka) - AvA htiko-mArako ane ghAtako mATe narabhUmi ja zeSa rahe che. saMsAranI mAyAne zaNagAravAmAM hisA-durAcAra ane bhoga lAlasAmAM jIvana pUrNa karatAM chevaTe hatAza bane ane pArakA jIvonI hatyAthI baMdhAyelA vaira bhAvane bhogavavA mATe naraka tarapha prayANa kare che. (21) moha mahAbhaya prakarSaka - moha eTale AtmA-budhdhi ane mananI mUDhAvasthA mahAbhaya eTale cAre bAjuthI bhayAkrAMta A bannemAM pravRtti karanAra ane vadhAro karanAra. (22) maraNa vaimanasya - maraNanAM samAcAra sAMbhaLatAM dInatA prApta thAya te svAbhAvika che. vAraMvAra AvA jIvone maraNanAM ja AbhAsa thayA kare che pote bhogavavA lAyaka padArtho je bhegA karelA che tenuM zuM thaze ? mane roga thaze to ? nahIM maTe to ? ityAdi bhAvo satAvyA ja kare che. saMsAranA pratyeka prasaMgathI ke padArthathI mRtyuno bhaya banyA ja kare che. hisAnA bIjA nAmo (paryAyo) kyA kyA te NAve che. hisAnA 30 paryAya nAmo hoya che te jgAve che. (1) prANavadha (2) zarIrathI unmUlanA (3) avizraMbha (4) hisA visiA (5) akRtya (6) ghAtanA (7) mAraNA (8) vadhanA (9) upadravaNA (10) nipAtanA (11) AraMbha-samAraMbha (12) AyuSya karmano upadrava bheda-niSThApana-gAlana saMvartaka saMkSepa (13) mRtyu (14) asaMyama (15) kaTaka mardana (16) vyuparamaNa (17) parabhava saMkrAma kAraka (18) durgati prapAta (19) pApakopa (20) Page 116 of 325 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApalobha (21) chavicchedakara (22) jIvitAntakaraNa (23) bhayaMkara (24) RNakara (25) vajra (26) paritApAzrava (27) vinAza (28) niyaMtanA (29) lopanA ane (30) guNonI virAdhanA. A darekne vizeSa samajuti varNana (1) prANavadha - jIvone jIvananA AdhArabhUta je prANo che te prANono vadha eTale nAza karavo te prANavadha. (2) ukheDI nAMkhavo te. zarIrathI unmUlanA - jema vRkSane jmInathI ukheDI nAkhavAmAM Ave tema jIvane zarIrathI (3) avizraMbha = jIvone viSe avizvAsa utpanna karanAra sAmAnya rIte je jIvo hisA vizeSa karatAM hoya te jIvo pratye koine vizvAsa Avato nathI. (4) hisA vihisA - AtmahisA karanAra eTale ApaghAta karanArA jIvo je hoya te. (5) akRtya - karavA yogya nathI chatAM karato hoya te. ( ghAtanA - ghAta karavAnuM kArya hoya tenA vicAro kare te. (7 (8) (9) (10) nipAtanA - zarIra ane indriyothI jIvone judA pADavA rUpa pravRtti karavI te. (11) AraMbha-samAraMbha - jIvo prANa mukata thAya evI aneka prakAranI saMsArika pravRtti ryA karavI te. (12) AyuSya karmano upadravAdi - AyuSya karma upara sarva jIvonA jIvanano AdhAra che te ghaTe-tUTe evo upadrava karavo. teno bheda karavo te DhIluM paDe evuM vartana karavuM te saMkocAya ema karavu te saMkSepAya ema karavuM. (13) mRtyu - koine paralokmAM pahoMcADI devo te. (14) asaMyama - pravRtti upara kAbu na rAkhavo te. mAraNA - mAravAnuM kArya karyA kare te. vadhanA - prANa pIDA karavA rUpa pravRtti karavI te. upadravaNA - upadrava athavA utpAta utpanna karyA karavo te. (15) kaTaka mardana - moTA sainyothI aneka jIvonuM mardana karavuM eTale-cAMpavA-dabAvavA te. (16) vyuparamaNa - prANonI parisamApti karavI. (17) parabhava saMkrAma kAraka - jIvane bIjA bhavamAM pahoMcADavo. (18) durgatiprapAta - azubha gatimAM paDavuM (19) pApakopa - gussAthI pApa karavuM te. (20) pApalobha - pApano lobha, pApa vadhe evA AcaraNa. (21) chaviccheda kara - zarIrano cheda karanAra. (22) jIvitAntakaraNa - jIvanano aMta thAya evA sAdhanano upayoga karavo. (23) bhayaMkara - sAta bhayone utpanna karanAra. (24) RNakara - pApane jnma ApanAra. (25) vajra - vanI jema nAza karanAra-jenAthI jIva duSkarmathI atizaya bhAre bane che. (26) paritApAzrava - du:kha-tApa-paritApa jenAthI Ave che. paritApanuM jharaNuM. Page 117 of 325 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) vinAza - prANano nAza karanAra. (28) niyaMtanA - saMsAranuM paribhramaNa vadhAravAmAM kAraNabhUta. (29) lopanA - AMtara jIvanano lopa karanAra (30) guNonI virAdhanA - jJAna-darzana-cAritra vagere Atma guNonI virAdhanA karanAra. A trIza nAmothI hisAnuM vyApaka svarUpa khyAlamAM AvI jAya ema che. A rIte hisAnuM svarUpa vicArI zakAya eTaluM hisAthI bacAya ane pariNAmanI dhArA siAnA pariNAmathI aTake e rIte A Azravane jANIne prayatna karavo joie. narakagatimAM samyakatva pAmavA mATenAM traNa kAraNo kahyA che. (1) jAtismaraNa jJAna (2) dharmazravaNathI. (3) vedanA anubhavathI (1) jAtismaraNa jJAnathI pUrvanA. 1-2-3 bhavo joi zake che. temAM vicArapravAha A pramANe hoya. samajaNapUrvaka sarvavirati svIkAryA pachI Rdhdhi gArava-rasagArava-zAtAgArava nA cakrAve caDI eka pachI eka virAdhanA karato gayo. jemake muniveSamAM dharmanA nAme ke tenI ADamAM choDelI Rdhdhi-dhana Adi-upArjana karato gayo-vadhArato gayo ane bIjAne tyAM mUkato gayo. temAM kadAca rakama svAhA thai gai to ArtadhyAna-raudradhyAnano mAlika banyo. rasagAravane laine bImArI ane indriyonAM poSaNa nimitte judI judI jAtanA AhAranA pudgalomAM bebhAna banyo. tathA sAtA gAravano gulAma banI zarIrane paMpALavAmAM ja rAta-divasa pUrA karyA. pariNAme cAritradharma pratye be dhyAna thato gayo. jaina dharmanI prApti thayA pachI paNa zrAvakanA vezamAM jainatvanI ArAdhanA thai nathI ane artha-kAma purUSArtha pratye mohAMdha banIne agaNita pAponA mArge AgaLa vadhyo. arihaMtonI pUjAmAM-mahApUjAmAM-mahotsavomAM-sAmAyikAdi vratomAM aticArono khyAla rAkhI zakayo nathI phaLa svarUpe sidhdha-AcArya-sthApanA ane chevaTe potAnA AtmAnI ja virAdhanA vadhArato gayo. narakabhUmimAM jAtismaraNa jJAna thatAM uparanI ke bIjA prakAre karelI virAdhanAonI smRti thatAM ja samyakatva prApta thAya che. (2) dharmazravaNathI - pUrvabhavanA dhArmika baMdhuo je devalokamAM gayelA che teo baMdhu-mitra ke dharma snehane khyAlamAM rAkhIne tyAM Ave che ane dharmanI smRti karAvatAM samyaktva pamADe che. (3) vedanAnubhava - kSetravedanA-pArasparikvedanA ke sImAtIta paramAdhAmIkRta vedanAno anubhava karatAM keTalAka narakanA jIvone upayoga mukatAM khyAla Ave ke mArA jIve bhayaMkara pApakarmo karyA haze ema vicAratAM vicAratAM samyakatvanI prApti thAya che. (2) mRSAvAda Azrava : ayathAvat vastu pravRttikathAzravosathAzrava: I ayathAvat vastunI pravRttithI thayela Azrava te asatyAzrava kahevAya che. mRSAvAda - mRSAvAda nAmanA AzravanA pAMca vAro : (1) mRSAvAda rU5 Azrava dvAra kevuM che ? eTale ke mRSAvAdI mAnavanA svabhAvo kevA ane keTalA prakAre hoya ? (2) mRSAvAdanA paryAyo (judA judA nAmo) keTalA che ? Page 118 of 325 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) manda-tIvra Adi pariNAmone lai tenuM sevana kyAM kyAM karAya che ? (4) mRSAvAdanA phaLo kevA hoya che ? (5) kayA kayA pApI jIvo mRSAvAdI hoya che ? mRSA = mithyA, vAda = bolavuM tene mRSAvAda kahevAya. mRSAvAdI jIvonAM svabhAvo : (1) laghu svaka - laghu capala bhaNita - A padamAM laghu svaka+ laghu capala ane bhaNita zabdono samAsa che. laghu zabdano artha nIca- tuccha ane gaurava rahita thAya che. svaka = AtmA. = nIca-tuccha-gaurava rahita-hIna mANaso karatAM paNa vadhAre kharAba mANaso caMcala manavALA hovAthI temanI jIbhethI bolAtA zabdo para koine paNa vizvAsa raheto nathI. jema jema jIvo viSaya vilAsa tathA dravya ane bhAva parigrahamAM phasAtA jAya- raMgAtA jAya tema tema svabhAvamAM hInatA-dInatA-tucchatA gaurava hInatA Adino praveza thato jAya che. tyAra pachI to tenA bolavAmAM lakhavAmAM-izArAmAM-vicAro ane AcAronI avanatimAM tenuM avamUlyana thatuM jAya che. mATe AvA mANasone asatyavAdI kahAA che. (2) bhayaMkara - svasminuM, parasmina ca bhayaMkarotIti bhayaMkara : potAnA AtmAmA ane pArakA jIvomAM bhayane utpanna karanAra mAnava bhayaMkara hovAthI mRSAvAdI ja che. asatyavAdI mAnava sva-parane mATe Aje ke kAle sUtAM ke jAgatAM bhayaMkara ja hoya che. (3) du:khakara - vrato ane niyamo vagarano mAnavI kai rIte kyAre kayA prasaMge asatya bhASaNa dvArA potAnA vyakitatvane-kuTuMbane-samAjane tathA dezane du:khadAyaka banavA pAmaze te kahevAya nahIM. kAraNake temanuM jIvana asatyanA pAyA para avalaMbita hovAthI svAbhimAnI nahi paNa roma romamAM mithyAbhimAnI ja hoya che tethI game tyAre paNa tevAonA mukhathI kaDavA- karkaza-gaMdA-asabhya ane bIjAone doSAropaNa karanArA zabdo sarI paDaze. A kAraNathI AvA mANaso bIjAne mATe sukhakara hoi zaktA nathI. (4) aksakara - yaza - kItinI mahenata karavA chatAM yazasvI banI zakatA nathI. (5) vaira kAraka- asatya bhASaNa krodhathI, lobhathI, bhayathI ane hAsya eTale mazkarA svabhAvathI thAya che. mithyAtvanuM jora hoya che. tyAre krodha, lobhI, bhayagrasta ane mazkaro mANasa bIjAonI sAthe vaira-jhera, virodha, laDAi-jhaghaDA karyA ja kare che. (6) rati-arati, rAga-doSamaNa saMkleiza vitaraNa : (1) saMyama - sadAcAra ane prAmANikatA pratye arati (napharata) hoya. (2) asaMyama - durAcAra, mithyAcAra uparAMta potAnA jIvanamAM ke kuTuMbamAM khAnadAnane bhraSTa karAvanArA durguNo pratye rati (Asakita) hoya che. (3) AMtara manamAM hRdayamAM ane budhdhimAM paNa paugalika padArthono rAga hoya che. (4) nahi gamatA bhojana, pAna, sparza, darzana, zravaNa pratye dveSa hoya che. (5) mAnasika jIvanamAM kayAMya zAMti hotI nathI (sthiratA hotI nathI, temAM bhAvamana judI judI jAtanA saMklezomAM rAcatuM hoya che. A pAMceyamAM mRSAvAdanI hArI hoi zake che. Page 119 of 325 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) aliya - asatya vacana jema niSphaLa che tema tenA mAlikyuM jIvana-bhaNatara-gaNatara-huMzIyArI-bahAdurI ane cAlAkI paNa niSphaLa hoya che tethI jIvana bhArarUpa gaNAya. asatya bhASaNamAM izvarano AzIrvAda ke sAkSAtkAra nathI paNa kevala AtmavaMcanA che. (8) niyaDi-sAti-joga bahule niyaDi = nikRti = asatyamaya AcaraNa, bhASaNa ane vyApAra dvArA karAyelA duSkarmo tathA durAcArone chupAvavA mATe dhama pachADA karavA. pharIthI jUTha, prapaMca karavA Adi pApone nikRti kahevAya che. sAti = avizvAsa karavo-vizvAsaghAta karavo-chetarapiMDI karavI te sAti. A bannene potAnA jIvanamAM ota prota karI mAyA mRSAvAda kapaTa pUrtatA ane daMbha Adi dvArA vAraMvAra bIjAne zIzAmAM utAravA Adikarmo asatya jIvananA svabhAva che. (9) nIyaNa niseviya - jeo jAti-phaLa-khAnadAnI-AcAra-vicAra ane uccArathI hIna eTale kamajora bane che tathA jeo nAnI umarathI ja gaMdA sahavAsa gaMdI Adata athavA mAtA-pitAonAM khoTA saMskAronAM kAraNe jUTha bolavAnI Adata pADe che. A kAraNe teone A doSa lAge che. (10) nismasaM - nRzaMsa = krUra, lajjA, zarama vinAnA mAnavo asatya bole che. AvA mAnavo kayAMya paNa vizvasanIya-prazaMsanIya-AdaraNIya-mAnanIya banI zakatA nathI. (11) apaccayakAraga - apratyaya eTale Aje ke kAle paNa sarvatra avizvAsa utpanna karAvanAra mRSAvAda che. je mAnavo potAnA kuTuMbIono samAjano vizvAsa meLavI na zake to teonuM jIvana ArtadhyAna ke raudradhyAna maya banavA pAmaze. (12) parama sAdugarahaNijja - utkRSTatama padane prApta thayelA sAdhuo munio, AcAryo, gaNadharo ane tIrthaMkara paramAtmAoe paNa asatya vacanane nidanIya mahAnirdanIya kahAM che. (13) parapIDAkAraka - dravya ane bhAvarUpe pIDA be prakAranI hoya. dravyapIDA - sAmevALA ne prAya: karIne mRtyu tulya nathI. kadAca thatI haze to sAdhya-susAdhya ane kaSTa sAdhya hoine banne pakSe saMpa thatA vAra lAgatI nathI. paraMtu bhAvapIDA asAdhya paNa hoya che ane du:sAdhya paNa hoya che. samavasaraNamAM birAjamAna thaine kaMkAnI coTa sAthe udhoSita karyuM ke asatya vyavahAra hignakarma che. asatya bhASaNa hisA che. asatya vyApAra hisAnonaka che. (14) paramahilessasahiya - parama kRSNa lezyAmaya asatya bhASaNa che. (15) durgati vinipAta vivardhanama - asatya bhASaNa parapIDA kara hovAthI prANAtipAta kahevAya chatAM paNa tene jaduM karavAnuM kAraNa e che ke-utAvaLamAM AvIne vinA vicAryuM kaMipaNa bolavuM, bIjAone khoTA klaMka devA, koinA gama pApone ughADA karavA ke bIjAo sAme prakAzita karavA, pApopadeza Apavo ane khoTA dastAveja karavA AvA prakAranuM asatya vacana mahApApa che. (16) punarbhava kAraNa - asatya bolavAthI bhavanI paraMparA sarjAya che. (17) cirapariciya - asatyabhASaNa mithyAtva-avirati-kaSAyanA kAraNe ciraparicita rUpe gADha saMskAravAnuM hoya che. (18) anugate - koipaNa bhavamAM samyajJAnAdi na maLeluM hovAthI asatyanI Adata joradAra hoya te. (19) duraMta - vAte vAte nirarthaka jUTha bolavApaNuM. jIvanA ghaNAM bhavone bagADanAro che mATe teno Page 120 of 325 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhAva. tyAga karavo jIvone mATe duraMta che. mRSAvAdanA arthane sUcita karanArA 30 paryAyo batAve che. : (1) aliya - je bhASAne ApaNe bolIe chIe tenuM phaLa sarvathA viparIta AvatuM hoya tevI bhASAne alika kahe che. (2) zaTha - lucco, svArthI, mAyAvI, prapaMcI mATe zaThabhAva yukata mAnava mRSAvAdI che. ) anAya - jemanA jIvanamAM Atmonnati-uccastarIya jIvana ke yaza pratiSThAno khyAla nathI te anArya kahevAya che. (4) mAyA mRSA - je asatyabhASaNa, mAyA, prapaMca, dhUrtatA tathA chetaravApUrvanuM hoya tene mAyAmRSA kahevAya che. (5) asatya - je viSayamAM carcAmAM yadi tatvanI yathArthatA na hoya tevA bhASaNane asatya bhASaNa hevAya. (6) kUTa-kapaTa-avastuka - sAmevALA mitrane-zatrune ke vizvasta mAnavane ThagavA-chetaravA ane phosalAvavA mATe mIThuM maracuM bharIne vAta karavI-tenA para khoTA doSa mukavA-kalaMka lagADavA-bIjAnI sAcI vAtane khoTI karavI-potAnI khoTI vAtane sAcI karavI tathA avidyamAna tatvane ke vAtane pragaTa karavI te kUDa, kapaTa, avastaka bhASA kahevAya. (7) nirarthaka ane apArthaka - jeno bhAva sarvathA nirarthaka che samaya vinAno che kaSAyone udIrita karAvanAro che-satyathI vegaLo che te badhIya bhASAo asatya che. (8) vidveSa gahaNIya - haiyAmAM vaira-virodhamaya jhera bharI rAkhIne keSa tathA krodhapUrvaka bolAtI bhASAne nindanIya bhASA kahelI hovAthI asatya bhASA che. (9) anujaka - RjAno artha saraLa thAya che jenA AtmAmAM keLavAyelo nathI athavA je keLavavA mAgato nathI te mAnava anjuka hovAthI temanI bhASA paNa vajja che. saraLatA mokSamArga che ane vakratA naraka (saMsAra) mArga che. (10) kannA - A zabdano artha TIkAkAre pApa tathA mAyA caraNa karyo che. je bhASA bolavAthI AtmAmAM-manamAM malinatA Ave tene kakkanA kahe che. (11) vaMcanA - bIjAne ThagavAne irAde tene avaLe mArge caDAvavAne mATe bolAtI bhASA che. (12) mithyA pazcAt kRta - asatyathI paripUrNa jIvana jIvatA mANaso sAmavAkhAne potAnI jALamAM phasAvavA mATe miThA vacano Agraha ane sogana pUrvakanA vacano bolI AkarSe che te. (13) sAti - avizvAsa. avizvAsanuM maulika kAraNa asatya che. (14) usUtra - virUdhdha arthavALI bhASA bolavI te asatyabhASA che. potAnA doSone chUpAvavA mATe vAkaprayoga karavo ta ucchanna che. usUtrano artha apazabda paNa thAya che. (15) uskUla - svacchaMda bhASAnA prayogo satkarmo-sanmArgo ane sabudhdhine bhraSTa karanAra hovAthI ukUla bhASAne asatya bhASA kahevAya. (16) Arta - zikArI, vyabhicArI ane lobhAMdha mANasonuM jIvana jAnavarone-strIone ane grAhakone potAnI mAyA jALamAM phasAvavA mATenA vicAro ane ciMtAmAM jAya che AthI AvA jIvo ArtadhyAnamAM rahe che. Page 121 of 325 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) abhyAkhyAna - asat doSAropaNa - sAmevALAmAM doSa na hovA chatAM paNa banAvaTI doSonI kalpanA karIne samAmAM te prasArita karavA te abhyAkhyAna. (18) kilbiza - prANAtipAta hetutvAt - asatyAcaraNa sAmevALAnA prANono atipAta paNa karAvI zakvA samartha hovAthI kilbiza kahevAya che. (19) valaya kuTilatvAta - asatya bolavAnI Adata vadhI gai hoya tyAre te sAdhAraNa vAtane paNa ghAlamelanA cakrAve caDAvI devI te. goLa goLa vAto karavAnI Teva hoya teonAM aMtaramAM tejodveSa ke vyakti dveSa vizeSa hoya ane A kAraNathI AvA mAnavo kAtara jevuM kAma karatA hoya che. (20) gahana - asatyAcaraNa, asatyabhASaNa ane asatya vyavahAramAM jIva praveza kare che tyAre khoTI sAkSI bIjAonI vAtone cagAvI cagAvI jAhera karavAnI Adata paraprapaMca nirarthaka gappA mAravAnA zokhavALA gahana kahevAya. (21) manmanama - totaDA-bobaDA mANasonA zabdo jema aspaSTa hoya che tema asatyavAdIonI bhASA-vastunI rajuAta kyAreya spaSTa hotI nathI te manmanam kahevAya. (22) nUmaM chAdana keTalAka asatya bhASaNavALA mAnavono svabhAva hoya che ke - bIjA guNiyala mAnavonA guNone kai rIte dabAvavA ane tevA mANasonI dharmavRttine kevI rIte samAma karavI-karAvavI temAMja te masta hoya che. A svabhAvathI koinI paNa prazaMsA sAMbhaLI rAjI thavAne badale temAM chidro zodhI bolyA karaze. A nUmaM chAdanaM kahevAya. (23) nikRti - mAyA chAdanArtha vacanaM vipralaMbhanuM vA. potAnA guNonI zekhI mAravI ane potAnA duSkRtyone dharmamAM khapAvavAno prayatna karavo AvA jIvone samyajJAna na hovAthI mAyAndhakAramAM racyo pacyo rahe che te. (24) apratyaya - koi sogana khAine paNa bole to paNa temanA pratye vizvAsa pedA thAya nahi uparathI avizvAsa vadhe te apratyaya. (25) asammata - nyAya aranAcarita : nyAyavaMtonA nyAyamAM zaMkA jnma, budhdhizALIonI budhdhimAM durbudhdhino AbhAsa thAya, dhArmikonI dhArmikatAmAM apayazanI prApti, puNyazALIonA puNyarmomAM dAMbhikatAno praveza ane satkarmIonA satkarmo yazasvI nathI banatA tathA dAnezvarIonA dAnamAM paNa svArthAndhatA anumAnita thAya evA vacano asatya bhASaNa rUpe gaNelA che. (26) asatya sandhatvam - bolAtI bhASAmAM asatyanuM mizraNa hoya. satyanI ADamAM mRSAvAda chUpAyelo hoya. saMdhA eTale lIdhelI pratijJAone pALavAnI dAnata na hoya. bhAva paNa na hoya chatAMya samudAyamAM pratijJAo levI te asatya ja kAma karI rahyuM che. (27) vipakSa - satyabhASAthI ati rikta bIjA koi bhagavAna nathI jyAM sudhI krodha, lobha, mAna, mAyA, hAsya ane bhaya jIvanamAM che tyAM sudhI satyavAditA Ave nahi. (28) aupadhika-kapaTagRha - asatya vadanAro mAyAmaya hovAthI garaja patyA pachI pAko zatru banatA vAra lAgatI nathI. te kapaTagRha. - (29) upadhiazudhdha - upadhino artha sAvadya che. pApavALA kAryo- pApavALuM mana hoya tyAM sudhI upadhi azudhdha hevAya. (30) apalopa - saunI samakSa pApo karI rahyo hoya chatAM saphAi mAratA he huM AmAM kAMi Page 122 of 325 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANato ja nathI. sapheda jaTha bolavAmAM pAko hoMziyAra hoya mATe apalApa paNa asatyano paryAya bane asatya bolavAnA prakaro - mana ane indriyonA gulAmo asaMyata hovAthI asatya bole che. (2) pApa mArgothI nivRtta thayelA na hoya evA avirati manuSyo vAte vAte ane mazkarImAM asatya bole. (3) sImAtIta, mAyA, prapaMca ane kapaTanA sevanathI jemanA mana ane AtmA vakra kaDavA tathA tRSNAtura thai caMcala banelA che te asatyano tyAga karI zakatA nathI. (4) krodhI, lobhI, bhayagrasta ane mazkarInI AdatavALA asatya bole che. (5) khoTI sAkSI ApanArA ane apAvanArA asatya bole. bIjAnA pAponI-bhUlonI khabara rAkhanArA ane rakhAvanArA asatya bole. (7) rAjAonuM-rAjyanuM-khajAnAnuM-rAjyaTekasa vasula karI rakama potAnI pAse rAkhanArA asatya bole. (8) jugAramAM hArI gayelA jugArIo jugAra ramavA mArI pAse ghaNuM dhana che ema asatya bole che. (9) bIjAnA AbhUSaNo-tAMbA, pIttaLanA vAsaNo rAkhI vyAje nANA dhIranAra asatya bole. (10) juThI mAyAmAM mastAna banIne bIjAonI khoTI vAto karanArA tathA rADa pADIne bolanArAo paNa asatyavAdI hoya. (11) bIjAonI pAse dravya paDAvanArA dhaMdhAdArI dharmIo paNa asatya bhASaNa karanArA che. (12) mAyA cAra pUrvaka mAyA jALamAM bojAone phasAvIne dhana luMTanArA asatya sevI che. (13) khoTA mApa - khoTA tolA ane trAjavA AdithI ThaganArA asatya vAdI che. (14) bheLaseLa karI vyApAra Adi karanArA asatyavAdI che. bhavabhavAMtarathI upArjita-vardhita ane nikAcita parigraha saMjJA jyAre manuSyanA jIvanamAM jora kare che tyAre tene dhanAdha-lobhAnDa banatA vAra lAgatI nathI. eTaluM nahi paNa temanuM mana, budhdhi, zarIra ane purUSArtha paNa pArakAnA dhanane svAdhIna karavAmAM pravRttivALA bane che. (1) pArakAnA dhanamAM atyaMta Asakata thayelA mAnavo pArakAnI thApaNa pacAvI pADe che ane temAM asatya bolatAM AMcako anubhavatA nathI. mRSAbhASA vaDe bIjAone bhaya-maraNa-kaleza ane uga karAvanArI bhASA vApare che. bIjA badhAya pApomAM asatyabhASaNa-vyavahAra-vyApAra paNa moTuM ane sattAvAhaka pApa che. mRSAvAdanuM phaLa zuM ? naraka ane tiryaMca gatirUpa durgatimAM paribhramaNa karAvanArA hoya che. cAre taraphathI rati-rAga-dveSa ane manane kleza denAra mRSAvAda che. (3) adattAdAna Azrava. avatanuM varNana. svAmyavitIrNapadArtha svAyattIkaraNa nyAzrava: stayAzrava: I svAmI AdithI nahi apAyela padArthane svAdhIna karavAthI thayela Azrava te teyAzrava kahevAya che. Page 123 of 325 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adattAdAna-datta = ApeluM ane adatta = nahi ApeluM. nAnI ke mATI, sacitta ke acitta, vastuno mAlika je hoya tenI rajA sivAya, pUchayA sivAya ke tene aMdhArAmAM rAkhIne lai levI te adattAdAna. vastra-AbhUSaNa-pustaka-makAna-makAnanI jamIna-khetara-strI ke putrI (nyA-vidhavA-sadhavA) vagerenA mAlike nahi ApelI hoya tene chetarapiMDIthI vizvAsaghAtathI grahaNa karavuM pacAvI levuM te adattAdAna. tenA cAra prakAra che. (1) tIrthakara adatta (2) gurU adatta (3) svAmI adatta (4) jIva adatta (1) tIrthakara adatta - je vyavahAramAM vyApAramAM khAvAmAM ke raheNI karaNImAM tIrthakara paramAtmAonI AjJA na hoya tevA kAryo karavAmAM tIrthakara adatta lAge. (2) gurU adatta - paMca mahAvratadhArI gurUonI jemAM AjJA nathI athavA je kAma karavAmAM jeno niSedha hoya tevA kAryo karavA te gurU adatta. (3) svAmi adatta - upAzraya, vADI, makAna Adino je mAlika hoya tenI AjJAvinA upayoga karavo te svAmi adatta. (4) jIva adatta - koinI vADI, bagIco ke gharamAM beThA hoie tyAre teo game te phaLAdi Ape temAM svAmi adatta nathI paNa te phaLAdimAM ja jIvo rahelA che teo khAnArane kahetA nathI ke mane kApo- chedo-mArI nAkho chatAM te rIte je hisA karAya te A jIva adatta kahevAya. A cAre adattano tyAga sAdhuone hoya che. bIjI rIte adatta-cAra prakAre. dravyathI. kSetrathI. kALathI. bhAvathI. (1) dravyathI - game tyAre game tenA dravyane tolathI-mApathI- hisAba-kitAbanA goTALAthI ke bheLaseLathI coravAnI bhAvanA te. (2) kSetrathI - gAma-nagara-udyAna ke bIje game tyAMthI paNa corI karavAnI bhAvanA te. (3) kALathI - divasanA ke rAtanA corI karavAnA khyAlo rAkhI taka malatAM corI kare te. (4) bhAvathI - rAgAtmaka ke teSAtmaka banIne pArakAnI vastunuM apaharaNa karavuM te. corya karma karavAnI Adata jenI paDelI hoya che tenA bAhA ane atyaMtara svabhAvo kevA hoya ? te jaNAve che. (1) hara - haraNa karavuM. pArakAnuM dhana harIlo, khetara paDAvI lo, koi marI jAya to ghara kajo karI lo, vyAjamAM goTALA karI tenI thApaNa pacAvI lo ityAdi vicAraNAo karavI te. (2) daha- koi na mAne to tenA makAna ke vADIne Aga lagADavI joie ke jethI tenI jamIna pacAvI laizuM. (3) maraNa - sAmo mANasa levA-devAmAM na mAne to jhera dai athavA hathIyArathI mArI nAkhavAnA vicAro karI khatama karavA tenI milakata makAna jamIna lai levA te. (4) bhaya - zastrAdino bhaya batAvI sAmevALAnuM dhana harI levuM te. (5) zleSa - bhAgIdArone ApasamAM laDAvI mAravA ane mAla potAnA kaje karavo te. (6) tAsaNa-trAsaNa - kaleza-kaMkAsa karavAthI badhu hAthamAM na Ave to sAmevALAne trAsa Apavo te. Page 124 of 325 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) parasaMgata ginijha - pArakA dhanamAM Asakita rAkhavI ane potAne svAdhIna banAvavuM te. ) lobha - pArakAnI aDhaLaka saMpatti dekhI raudradhyAna karavuM ane samaye ghA mAravo te. | (9) kALa visama saMciya - corI karavAno samaya rAtano hoya che teono vAsa jaMgalamAM hoya che ane nirjana sthAnamAM rAtavAso kare che. (10) atyaMta nikRSTatama pApodayanA kAraNe jenI viSayavAsanA tRpta thatI nathI tevA mAnavo tenI pUrti mATe, khorAka mATe, corI karavAnA kAmo kare che mATe atRta vAsanA adattA dAnane protsAhana karanAra che. (11) jenI hAtha cAlAkI ke vAcALatA caurya karmamAM kAraNa bane che teone apayaza maLe che. 12) corI karanAranuM mAnasika jIvana anAryatvane pAmeluM hovAthI teno vyavahAra anArya hoya (13) pArakAnA makAnamAM kevI rIte javuM AvA adhyavasAyo coranA hoya che. (14) sAmevALo jyAre bIjA kAmamAM hoya tyAre tenI amuka vastu coravI che lai levI che ane laine palAyana thavuM che. (15) Aje corI karavA jAuM ane te mANasa jAgato haze to ? athavA koinA varaghoDAmAM-lagna AdimAM hajAro mANaso haze teo mane joi jaze to ? mATe Apatti AvyA vinA raheze nahi AthI avara javara ochI thAya pachI javAnuM rAkhuM. (16) rAjA AdinI AjJA kyA mArge javAnI che ane kayA mArge nahi tenI tapAsamAM rahevAnA adhyavasAyo coranA hoya che. (17) corI karavA atyAre amuka galI AdimAM jAuM karaNa loka udhI gayuM haze. (18) vyApArAdinuM kAma patAvI zrImaMto ghera AvI jamI suvAnuM rAkhe che tyAre lagabhaga madhyarAtri thai jAya che te samaye tyAM pahoMcI javuM sAruM evI gaNatrI karavI ' (19) amuLuM dhana harI levuM che-gavuM sApha karavuM che. tevA vicArothI maMtra prayoga Adi karI cora potAnuM kAma karyA vinA raheto nathI. (20) corI jArI karanAranuM bhejuM (mana) haMmezAM azAMta ja rahe che. (21) vAraMvAra corI karatAM avasara AvyuM duSkarmo - pApAcaraNa karatA vAra lAgatI nathI. (22) corI karanArane koinA pratye dayA hotI nathI. (23) rAjapurUSo tathA polisonI draSTi coro upara sadA vakra hoya che. (24) sAdhu saMto paNa cAronI pAse rahetA bhaya pAme che. (25) kuTuMba tathA mitra maMDaLamAM paNa tevA mANaso besavAnI lAyakAta vinAnA hoya che. (26) dravya pA5 bhAva pApanuM poSaNa karatuM hovAthI coranA jIvanamAM koinI sAthe rAga ane koinI sAthe dveSa vadhavA pAme. (27) cora kai rIte? konAthI? ane kevA zastrothI maraNa pAmaze tenI khabara hotI nathI. (28) potAnA sAthIdArothI sadA bhayabhIta rahetA hoya che. (29) corelA mAlanI vaheMcaNI karatA pakSanA mANaso sAthe jhaghaDA-mArAmArI thAya. (30) corI karanAro ghaNAM kuTuMbono zatru bane che ane mAthA upara bhAra rahe che. Page 125 of 325 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (31) saMsAramA corI karanArane vAraMvAra jnma, maraNa ryA vinA bIjo mArga hoto nathI. (32) A cAlu bhavanA corI karmanA kusaMskAro bhavobhavamAM sAthIdAra bane che ane pratyeka bhavamAM te saMskArono pravAha vadhato rahe che. pariNAme corano aMta samaya paNa du:khadAyI dayApAtra ane ghRNAnaka ja hoya che. adattAdAnanAM paryAyo : corikarka - mAlinI paravAnagI vinA temanI koipaNa vastu coravI te. (2) parahatuM - hAtha-paga-AMkha ke bolavAnI cAlAkI vaDe bIjA pAsethI vastu paDAvI levI. (3) adatta - ghAsathI lai mUlyavAna vastu je koie dIdhela nathI te adatta. (4) kUrikAM - nirdaya banIne bIjAne dhAka dhamakI ApI chInavI levuM te. (5 (6) (7) paralAbhA - pasIno pADyA vagara pArakAnuM dravyAdi coranA hAthamAM Ave che te. asaMjyo - mana-vacana-kAyAthI kaSAyane paravaza banIne levuM te asaMjma. paradhaNammi gehA - pArakAnI koipaNa vastu para lAlasA rAkhavI te paradhana gadhdhi. (8) lolikaM - parigraha saMjJAmAM ati Asakata banI bIjAnI sAmagrImAM lAlacuM banavuM te. (9) takkarattaNa - pArakAnI vastu levI te zAhukAranuM kAma nathI paNa coranuM kAma che. (10) avahAro - duSTatA, durjanatA ane asabhyatApUrvaka bIjAnuM haraNa karavuM te. (11) hatthalatAM - corI karavAnI AdatavALAnA hAthamAM caMcaLatA-cAlAkI hoya te. (12) pApakarmakaraNa - corIrma-pApotpAdaka-pApavardhaka-ane pApanA phaLane ApanAra che. (13) teNiE - coranuM karma te sainya hevAya. (14) haraNa vipaNAso - haraNa karanAranA prANo jokhamamAM mukAya a. (15) AiyaNA - AdAna - grahaNa karavuM te. pArakAnI vastuonuM grahaNa sparzanA tathA upabhoga karavAno bhAva thAya te. (16) luMpaNAdhaNANuM - pArakAnA dravyane pacAvI javAnI bhAvanAthI dhana rAkhavuM te paradhana luMpaNa. (17) apaccao - caurya karma avizvAsano jmaka hovAthI koi vizvAsa karatuM nathI. (18) ovIlI - cora jenA ghera corI kare tenA dravya ane bhAva prANone pIDA kare tema potAnA AtmAne-sabudhdhine tathA savivekne paNa pIDA karanAra bane che. (19) okhavo - pAMca daza coro bhegA thai corI karI lAve temAM teone tenI kimaMta barAbara upajatI nathI. pANInA bhAve miMtI cIja vecI mAre che. (20) ukhevA - ullepa - corI karanArA deza samAja dharma ane garIbonA drohI bane che. (21) vikrkhavA - vikSepa - vikSipta ane bhayagrasta banelo te cora utAvaLamAM ne utAvaLamAM game tyAM khADo khodIne dhanane dATI de che ane jyAre dhana levA jAya tyAre tyAM kAMi sthAna malatuM nathI ane kyAM dhananA badalAmAM paththaro male che. (22) kUDyA-kUTatA - eka pApa bIjA pApane AmaMtraNa ApyA vinA rahetuM nathI. (23) kulamasI - kulamasI potAnI khAnadAnIne kuLa paraMparAne paNa laMka lagADavAnuM kAraNa corI che. (24) kaMkhA-kAMkSA - coranuM mana cAlAka AMkho tarapha pharatI ja hoya che. Page 126 of 325 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25) lAlapaNe patthaNA - lAlapana prArthanA nidanIya ane gahirta arthamAM lapa Adi dhAtuo ne yapratyaya lagADavAthI lAlapana zabda bane-corI karelI hovAthI sogana khAine paNa zAhukAra rUpe manAvavAno gahaNIya prayatna kare che. (26) AsasaNAya vasaNuM - so divasa sAsunA to eka divasa vahuno. jyAre corI karanArAono pApano bhAro bharAi jAya tyAre potAnA ke bIjAnA hAthe maraNane zaraNa thAya. (27) icchA-mucchA - pArakAnI koipaNa vastu upADavAnI- chupAvavAnI ke pacAvI levAnI prabaLa icchA te. (28) tahAgehI - pArakAnI cIja kai rIte levI tenI atIva jhaMkhanA karavI te. (29) niyaDikamma - corI karavA mATe chaLa, prapaMca, kapaTa, dhUrtatA, zaThatA karavI te. (30) avarokSa-aparokSa - corI karatA pahelA cAre bAju dhyAna rAkhavuM paDe te. (1) gAma - je sthAnamAM rahetA prApta thayelI budhdhi ane guNono kramaza: hrAsa thAya te gAma. (2) Akara - jyAM lavaNa, patthara, suvarNa Adi dravyo jamInamAMthI nIkaLatA hoya te Akara. (3) nagara - jyA koipaNa jAtano rAjya Tekasa levAto nathI te nagara. (4) kheTa - je gAmanI cAre tarapha dhULano killo hoya te kheTa. (5) karbaTa - jemAM vasati bahu ja thoDI hoya te karbaTa. (6) maDaMba - jeno AsapAsa bIjA koi gAma hotA nathI te maDaMba. (7) droNamukha - je gAmamAM praveza ane nirgama mATe jaLa, sthaLa banne mArgo hoya. (8) pattana - jyAM badhIya vastuo sulabhatAthI maLI zake te pattana. zahera. (9) Azrama - jyAM tApasono samUha raheto hoya te Azrama. (10) nigama - jyAM nigamo = vyApArIo rahe che te nigama. (11) janapada - jema rAjasthAna, saurASTra, mahArASTra, gujarAta Adi dezone janapada kahevAya. A agyAra sthAnomAM rahenArA-zrImaMtone lUMTI lenArA ane avasara AvyuM te sthAnone Aga lagADanArA coro hoya che. corI karanArAo kevA hoya ? (1) sthira hRdayA - corI karavA mATe temanuM hRdaya sthira arthAta nizcala hoya che. (2) chinna lajjA - jAti-kuLa-mAtA-pitA ke bIjA koinI paNa zarama naDatI nathI. (3) baddhigrahaNograhAzca - corI karavAnA svabhAvavALAone pArakAne lUMTavAno svabhAvaja temano dharma hoya che. bIjA vicAro kado teone Ave nahi. (4) dArUNamati - temanI budhdhi atyaMta kaThora-pApamaya-jUra hovAthI jIvana jIvavA mATe sarala mArgo hovA chatAM teo te mArge cAlavA lAcAra hoya che. (5) niSkapa - ghorAtighora kRtyo karatAM temanA manamAMthI kRpA-dayA mAnavatA naSTa thayelA hoya ) svana ghAtaka - potAnA kAyadAo karatAM viparIta cAlanArA svajanone mArI nAMkhatA dayA AvatI nathI. pApI mANasaja potAnA pApa pratye zaMkAzIla hovAthI sAmevALAne zatra mAne che. (7) gRhasabdhi - pArakAnA gharonI bhIMta, vADa, phATaka Adi toDI corI karavAno sarala mArga Page 127 of 325 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAve te. dharma, saMjJA ke samyajJAnanI saMjJA murdala temanAmAM na hovAnA kAraNe corI karavI pApa che. A zabdo paNa sAMbhaLavA mATe teo taiyAra nathI. coranA sAta prakAra : (1) cora corI karanAra pote ja. (2) caurA5ka - corI karanArane bIjI vastuo lAvI Ape te. (3) maMtrI - corone saMmati Ape. jemake tame jAo zukna sArA che te bAjunA mArge jjo. ityAti. (4) bhedajJa - Aje amuktatAmAM amuka makAnamAM jjo makAnanI bAjuthI upara caDajo je malete lAvajo. (5) kANakthI - corela mAla jhaverAta Adi sastA bhAve lenAra. (6) annada - potAnA ghare besADIne khAvA-pIvAnuM ApanAra. (7) sthAna prada - thoDA divaso mATe corane potAnA ghare saMtADI de che te. bIjI rIte pU.A.abhayadevasU.ma. sAhebe coronI 18 prakAranI saMkhyA ii che. : (1) bhalana - corI karanAra mAta sAthe aMdarathI malI jyuM. bahArathI judA rahevuM te bhalana. (2) kuzala - corI karavAvALAne temanA sukhadu:kha mATe pUchatA rahevuM te. tame kuzala chone ? (3) tarjA - cora maMDaLInA AgevAna sAthe amuka prakAranA saMketanA zabdo-isArAo hAthanA AMgaLAnI ceSTAo nakkI karI levA te. (4) rAjabhAga - sAmenA vyApArI sAthe saMbaMdhita thaine bIla ochuM banAvavuM ke jethI rAjabhAgamAM phAyado thAya. (5) avalokna - corI karavA cora to hoya te khabara hovA chatAM upekSA karatA kahevuM ke jA jA AvA khoTA dhaMdhA kare che ? AvI bhASAnA mULamAM pote cora sAthe maLelA che. (6) amArga darzana - corone pakaDavA mANaso pAchaLa paDyA hoya te jANatA hovA chatAM coro A bAju gayelA che to paNa he ame jANatA nathI corone joyA nathI te. (7) zayyA - cora potAnA sthAnathI AvI gayA hoya teone potAnA ghare dukAne ke vakhAramAM suvA-besavA mATenI vyavasthA karavI te. (8) padabhega - corI karIne AvatA coronA pagalA sipAi jANI na jAya mATe te raste gAya bheMsa Adi calAvavA te. (9) vizrAma - vizvAsamAM levA mATe potAnA ghare Azraya Apavo te. (10) pAdapatana - corone sAcavavA-corIno mAla sAcavavA corone vizvAsamAM levA mATe temanA pagane hAtha lagADI mAthe caDAvavo ityAdi karavuM te. (11) AsanadAna - cora prasanna rahe mATe jyAre Ave tyAre besavA sAdhana ApavuM te. (12) gopana - corane samaya pasAra karavA potAne tyAM chupAvI rAkhavo te. (13) khaMDakhAdana - corI karavAvALA sAthe mavA besavuM te. (14) moharAjika - corone judI judI rItathI salAha ApavI te. Page 128 of 325 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) padma - corane hAtha paga dhovA mATe garama pANI, sAbu vagere ApavuM te. (16) agnidAna - bhojana banAvavA mATe agni, gesa ApavA te. (17) udaka kAna - AvavAnA hoya tyAre pANI AdinI vyavasthA karavI te. (18) ane corIne lAvelA mAlane meDA upara mukAvavA mATe doraDA ApavA te. maithana Azrava avratanuM varNana : sati vedodaya audArika vaikIya zarIra saMyogAdi janyAzrayogaabrahmAzrava: vedodayathI audArika-vaikrIya zarIranA saMyogAdithI nyAzrava abrAhmAzrava kahevAya che. (1) kumArI kanyA sahapAThinI ke ziSyAnA pitAnI AjJA meLavyA vinA teonI sAthe manamelA karavAthI svAmiadatta nAmanI corIno doSa lAge. (2) temanI icchA vinA temanA para baLAtkAra karanArane jIva adatta lAge. (3) gurU ke zikSakanI AjJA meLavyA vinA sahapAThanI ke vidyArthInInA mananA coranArane gurUadatta. (4) zabda, rasa, gaMdha rUpa ane sparza pAMce indriyonA bhogomAM mazagula banavAvALAne tIrthakara adatta. (1) maithunanuM svarUpa zuM che? tenA paryAya vAcI zabda keTalA ? tenuM sevana kyAre karAya? (4) te karmanuM phaLa zuM? ane tenuM AcaraNa karanAra koNa koNa ? abrahma Azravane akuzaLa adharma ane pApajanaka kahyAM che. e mana-vacana ane kAyAne budhdhi-viveka ane savRttinI kuzaLatAne bagADanAra levAthI pApa baMdhaka che. rAga ane dveSa vinA maithuna karma karAtuM nathI. sparzana-Aligana ane cuMbana AdimAM rAga rahelo che. ane maithunanI kriyAmAM TheSa rahelo che. kAraNake lAkho jIvono mAraka-ghAtaka ane pIDaka bane che. viziSTa puNya karmonA kAraNe devo pAse bhautika sukho manuSyothI paNa vadhAre che tema devo karatAM manuSyo pAse Atmika vikAsa vadhAre che to paNa maithuna karmano sUkSma ke bAdara abhilASa temane AgaLa vadhavA devAmAM jabarasta aMtarAya karanAro che. arthAt devonA puNyo ane manuSyonA guNone samApta karavAmAM viSayavAsanAnI lAlasA ja mukhya kAraNa che. paMka-panaka-pAza ane jALanI upamAvALuM maithuna karma che. (1) paMka - eTale mahAna kardama - kAdavamAM cAlavAvALA mAnavo game teTalA sAvadhAna haze to paNa pramAda vaza paga lapasI paDatAM zarIra ane vastro bagaDyA vinA rahetA nathI kadAca kAdavamAMthI bahAra nIkaLavuM muzkela banI jAya che. A pramANe maithuna karmamAM phasAi jatAM vAra lAgatI nathI paNa temAMthI chUTakAro meLavavo kaSTasAdhya ke asAdhya che. AtmAne-budhdhine-jJAna vijJAnane tathA khAnadAnane kalaMkita karanAra che. satkarma tathA puNya pavitra mArga para AvatA jIvAtmAne sadaiva avarodha karanAra A pApa che. (2) panaka - pANImAM thatI sevALamAM kadAca phasAI gayA hoie to temAMthI paNa chUTakAro meLavavAmAM saraLatA nathI tevI rIte maithuna pApa paNa sevALa javuM hovAthI temAMthI bahAra nIkaLavAmAM apavAda Page 129 of 325 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivAya saune mATe kaThina che. (3) pAza - baMdhana. majabUta doraDAthI baMdhAi gayA pachI jIva temAMthI bahAra AvI zakato nathI tevI rIte maithuna karmanI lAlasA paNa jIvAtmAne mATe mahAbhayaMkara baMdhana svarUpa che. jANatAM ke ajANatAM-duSTa budhdhithI ke saraLa budhdhithI-icchAthI ke anicchAthI maithuna karmanA mArge paga maMDAi jatAM vAra lAgatI nathI paNa tene choDavAmAM bhavonA bhavo bagaDyA vinA rahetA nathI. jALamAM pazu, paMkhIone phasAi jatAM vAra lAgatI nathI tevI rIte pAMca indriyonI gulAmIvaza saMsAranI raMgIlI mAyAmAM phasAine potAnuM jIvana dhULadhANI kare che. AThe prakAranA maithana abhilASamAM mULa kAraNa vedakarma che jenAthI anaMta zakita saMpanna AtmAmAM caMcaLatA-mUDhatA-vyAmohatA uparAMta purUSane strInuM ane strIne purUSanuM AkarSaNa thAya te vedakarmanuM kArya che. jyAM sudhI jIvananA koi aNumAM paNa maithana karmanA saMskAra vidyamAna hoya tyAM sudhI tenA nma-maraNa maTavAnA nathI. janma - jeTalA aMzomAM tyAga bhAvapUrvaka maithuna karmano tyAga karAze teTalA aMzamAM te bhAgyazALIna magaja ThaMDuM, AMkhomAM nivikAratA, dilamAM dayA-prema ane samatAno praveza thaze ane dharmanI prApti thaze ane janma karavAnA ochA thaze. maraNa - narakanA nArakane maravAnuM gamatuM nathI kAraNake bIjA nArako sAthenI mAraphADa karavAnI mAyAne choDI zakAtI nathI. yadyapi te pApaja che ane mahAbhayaMkara vedanA che to paNa pApano-pApa bhAvanAno-vaira virodhano tathA maravA tathA mAravAnA vicArono tyAga atIva duSkara che. viSTAno kIDo paNa viSTAmAMthI chUTo thavA mAgato nathI to pachI mAravAnuM zA mATe pasaMda kare ? ane jyAre atyaMta du:khIyArA jIvo paNa vinA mote maravA mAgatA nathI. maithuna karmamAM gaLADUba thayelAo zarIranI zakitane vadhAravAnA khyAlomAM parajIvonI hatyA karIne-karAvIne hisAmAM kAraNabhUta bane che. janmavA karatAM maravuM vadhAre kaSTadAyI hoya che. eka jhATake mAravAvALAo karatAM bIjAone du:khI banAvI rIbAtA rIbAtA mAravA e mahApApa che. sAmevALAnI ke pADozInI mAlamilakata upara najara bagADIne mAyAjALamAM phasAvIne tene tevI rIte pAyamAla karavo jethI tenA bALa baccAone tathA temanI patnIone bhUkhe maravAnA divaso jovA paDe. tethI ja AvA jIvonuM vAraMvAra mRtyu thAya che. roga - rogagrasta mAnavanA jIvanamAM pUrvabhavonI azAtA vedanIyanAM udayano vicAra karavo. samaye samaye sAtakarmo eka sAthe baMdhAya che temAM mohakarma, mAyAkarma, vedakarma tema jJAnAvaraNIya Adi karmo nimittothI baMdhAyA kare che. purUSa tathA strInI vIrya tathA rajazakita maryAdAthI vadhAre pramANamAM kharcAi javAnA kAraNe eka pachI eka susAdhya-kaSTasAdhya ane asAdhya rogo azAtA vedanIyathI pedA thAya che tenAthI pIDAto-rIvAto ane dayanIya dazA bhogavato manuSya janma barabAda kare che. purUSa ane strInA zarIramAM rahela vIrya tathA rajane pATaDA tulya manAyA che. teno prAkRtika ke aprAkRtika maithuna dvArA vadhAre paDato durupayoga nIcenA rogone AmaMtraNa Ape che. (1) kaMpa-hAtha-paga-mastaka ane zarIranA bIjA bhAgamAM vagara kAraNe dhujArI ApavI te. (2) sveda-zrama vinA paNa sImAnIta parasevo thavo. (3) zrama-mAmulI kAma karatAM ke koi samaye kAma na karatAM paNa thakAvaTa lAgavI. Page 130 of 325 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) mUcchA-mothavo, atizaya vIryanA nAzanA kAraNe mAthAnI graMthio zIthIla thai jAya jenAthI sArA ke naThArA padArtho pratye mohanI mAyA pedA thAya. (5) bhUmi-amuka kAma meM karyuM ? nA karyuM ? khAdhuM ? na khAdhuM ? ityAdi smaraNa zakti ochI thatI jAya. (6) glAni-kamara-sAthaLa-paganI piMDIo zithIla thatI jAya du:khAvo pedA thayA ja kare. (7) baLakSaya-mevA, miSTAna khAvA chatAM zakti vadhe nahi pariNAme cAlavuM, besavuM Adi kriyAo maDadAla banI jAya. te uparAMta kSaya, bhagaMdara, dama, blaDaprezara, DAyAbITIza, asAdhya bimArIo saMdhIvA, lakvA Adi rogo lAgu paDatAM vAra lAgatI nathI. vadha-baMdhana ane apayaza Adine denAra maithuna nAmanuM pApa che. maithunanI spaSTatAvALA tenAM 30 paryAyonuM varNana : (1) abrahma-AtmA-paramAtmA-tapa ane Agama brahmathI vAcya bane che. abrahmanA kAraNe cAremAM praveza thato nathI temAM mukhya kAraNa maithuna che. brahma vinAno AtmA paudgalika padArthomAM racyo pacyo raheze. viSayI AtmAnI indriyo sadaiva caMcaLa hovAthI jDa indriyone jaDa padArtha tarapha prasthAna karavAmAM vAra lAgatI nathI mATeja abrahma kAmano paryAya bane che. (2) maithuna - yugala bhegA maLIne baMnenuM puNyaghAtaka karma te maithuna kahevAya. je adhyavasAyothI ke saMmilanathI purUSanuM vIrya ane strInuM raja calAyamAna thAya-patita thAya te maithuna kahevAya. athavA aprAkRtika = hAtha. rabbara ke plAsTika sAdhanothI thAya te maithuna. (3) caraMta - cardhAtu khAvAnA arthamAM laie to AtmAmAM rahelA kmAvelA cAritrAdi guNone khAijAya-bALInAMkhe te carat maithunano paryAya sArthaka bane che. (4) saMsargI - strI ane purUSano saMsarga-sahacAra-saMmIlana ane temAMthI utpanna thayelA kAmanA saMskArone laine mAnavanuM mana kAmadevanA jhulaNAmAM kevA kevA hicakA khAya saMketano samaya thayo che mATe AvavI joie A pramANe tenI smRti thatAM sAdhaka vihavaLa thAya che ityAdi vicAro. (5) sevanAdhikArI - corI-badamAzI-jugAra-zarAbapAna-vezyAgamana Adi pApa kAryomAM prerita karanAra maithunanya saMskAro che. (6) saMlpa - jemanuM mana gaMdu ane adhArmika haze svArthAndha-mohAndha-lobhAndha haze temanA jIvanamAM samudranA taraMgonI jema saMklponI paraMparA tophAna macAvatI hoya che temAM kAmukatA ja kAma karatI hoya che. (7) bAdhanA padAnAM - saMyama AtmAno zakti saMpanna guNa hovAthI temAM bAdhA pahoMcADanAra haiyAnA khUNAmAM bharAyelo kAmadeva che. (8) darpa - zarIranI mohakatA ane mAdakatA dvArA utpanna thayelI dehanI dakSatAne darpa hevAya. athavA madamAtuM zarIra kAmavAsanAnuM jyapaNa che ane nakapaNa che. mATe ja dehadakSatA maithunano sArthaka paryAya che. (9) moha-mohana - pUrvabhavanA nikAcIta vedarmarUpa mohakarmanA udayathI athavA jJAnAvaraNIya karmanI tIvratAthI-ajJAna-viparIta jJAna ane bhrama jJAnanI utpatti thatAM rAgAMdha mANasa vidyamAna ane Page 131 of 325 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drazyamAna padArthano parihAra kare che. ane avidyamAnano svIkAra kare che. jemake strInuM zarIra, hADa, mAMsa, lohI, viSTA ane mUtrathI paripUrNa che to paNa rAgAMdha pAtAnI mAnI lIdhelI priyatamAnA zarIranA aMgopAMganA sparzamAM svargIya sukhanI kalpanA kare che. (10) mana:saMkSobha - mAnasika jIvananI caMcaLatA vyagratA vihaLatA ane ugatAnuM mukhya kAraNa kAmanya saMskAro che. jyAre brahmanI ArAdhanA pUrvabhavanI sArI haze to tenuM mAnasika jIvana saMyamanA doraDAthI baMdhAyeluM hovAthI caMcaLatAne badale sthiratA-vyagratAne badale dhIratA- vihavaLatAne badale samacittatA ane udavegatAne badale gaMbhIratAmaya haze mATe mana:saMkSobha kAmano utpAdaka ane utpAdya paNa kahevAya che. mAnavatAno pAko duzmana kAma che. (11) anigraha - samyakacAritra ane jJAnathI aniyaMtrita indriyo ane manano svAmI game tyAre kAmadevano gulAma banyA vinA raheto nathI. (12) vigraha - vigrahano artha, kleza, kaMkAsa kAmadevanA gulAmonA bhAgyamAM hoya che. (13) vighAta - vighAtano artha nAza thAya che. guNaupArjana karela hoya te kAmadevanA nazAnA kAraNe nAza pAme che. lajjAne guNanI mAtA kahI che jyAre viSayavAsanA guNone nAza karanArI jIvatI DAkaNa karatAM paNa vadhAre kharAba che. mATe viSayAsakata mAnavanI caturAi Adi nAza pAme che. (14) vibhaMga - pUrvabhavanI ArAdhanAnA baLe sopazama bhAva prApta karI guNone vikasAvavA ne badale kAmukI bhAvanAnA kAraNe-prasAdanA kAraNe ArAdhanAmAM maMdatA AvatI gai, pramAda Alasa bedarakArI vadhatI gai ane pariNAme virAdhaka bhAva vadhe te. vibhaMga. (15) vibhrama - AcAra-vicAra ane uccAra bhraSTa thayelA mAnavonA sahavAsathI budhdhi-zradhdhA ane utsAhamAM bhramano prAdurbhAva thAya che pariNAme viSayomAM pravRtti kare che. gaMdA tatvone ane pApa bhAvanAone apanAve che. AnAthI tAmasika ane rAjasika bhAvanuM jora vadhatuM jAya che. mATe ja gItAmAM kahevAyuM che ke- kAma-eSakrodha-eSarajoguNa samudbhava:| mahAzano mahApAkhA vidhdhi enaM hi vairiNam (16) adhama - acAritrarUpatthAt - adharma (maithuna) pAponI khANa che adharma che ane cAritradharmane dezavaTo denAra che. jyAre jIva potAnA AtmAnA zubha pariNAmomAM sthita thAya te dharma che. sadharmanuM AcaraNa kare te dhArmika che. 17) azIlatA - cAritra varjItavAt - samyakyAritranAM saMskAro jenAthI calAyamAna thAya-cAlyA jAya athavA maMda paDatA jAya temAM azIlatA ja kAraNabhUta che. (18) grAmadhama - kAmuka mANasa potAnI gaMdI bhAvanAne pUrNa karavA mATe nIca jAtinA mAnavo jevA prayatno ane sahavAsa karIne potAnuM jIvana pUrNa kare che. (19) rati - je samayanI maryAdAmAM kAmadevanI mastI jAge che ane tenAthI zarIranI bhUkha pUrNa kare te abrahmanI pUrNAhUti che. (20) rAga - rayata iti rAga: - indriyANAm manasa% rajajhanamiti rAga:I je abrahmanA sevanathI-ciMtanathI-darzanathI-AlApathI ke saMsargathI indriyone tathA manane sajAtIya ke vijAtIya vyakitanuM sevana, ciMtana, darzana, AlApa ke saMsarga game te rAga che. ane indriyono tathA manano je gulAma hoya tevo AtmA rAgamaya banIna temanA nacAvya nAce temAM rAganuM kAraNa che Page 132 of 325 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohakarmano moTo putra rAga che. (21) kAma bhoga mAra: - indriyonA viSayone kAmabhoga kahevAya che. temAM zabda ane rU5 e kAma che. tathA rasa-sparza ane gaMdha e bhoga che. kAna ane AMkha indriya aprApyakArI hovAthI strInA zabda ja kAne athaDAya che tema tenuM rUpa dUra rahelI AMkha grahaNa kare che. paNa strI pote kAmInA kAnamAM ke AMkhamAM praveza karatI nathI. jyAre strIno saMsarga thatAM ja tenA sparza-rasa ane gaMdhane sparzendriya, rasanendriya, ghANendriya bhogave che. mATe A traNene bhoga kahevAya che. AmAM kAma kAraNabhUta che ane bhoga karyA che. te bannemAMthI kAmavAsanAno janma thAya che tene mAra kAmadeva kahevAya che. A kAraNe ja kAmabhoga mArane abrahmano paryAya kahyo che athavA mArano artha TIkAkAre maraNa paNa karyo hovAthI kAmabhogonuM sevana AtmAne mAre che. ArtadhyAna-raudradhyAna karAvIne durgatimAM nAMkhe che. jIvAtmAne rovaDAvavAnuM-lamaNe hAtha dai besADavAnuM kAma bhoga vilAsonuM (22) vairaM-vaira hetutvAn - pracchannapaNe kAmukI bhAvanA vaira bhAva pedA kare che. (23) rahasya-rahasa-bhave rahasya - maithuna kArya sarvathA ekAMta ane aMdhArAmAM karAtuM hovAthI tene rahasya kahevAmAM AvyuM che. (24) gAM-gopanIyatAta - maithuna yiA gopanIya hovAthI guhA che. (25) bahumata-bahanAM mahatvAtu - mohamAyAnA mAryA mithyAdraSTi jIvo maithuna karmane mAne ane Acare tethI te bahumata kahevAya che. (26) brahmacarya viba - brahmacaryano niyama lIdhA bAda maithuna karmanA saMskAro TakvA detA na hovAthI lIdhelA vratamAM atikrama, vyatikrama, aticAra ane chevaTe anAcAramAM tANI jAya che. (27) Apatti (vyApati) - sArA sahavAsamAM rahevA chatAM manane tophAne caDAvanAra pApa che. (28) virAdhanA - vAte vAte sArA kAryomA virAdhanA karAve. (29) prasaMga - mana-budhdhi ane AtmAne kAmabhogo tarapha AkarSaNa karAve che. (30) kAmaguNa - kAmadevanuM kArya hovAthI abrahmano paryAya sArthaka bane che. vedakarma atinikAcita, alpanikAcita ane anikAcita ema traNa bhejavALuM hoya che. (1) atinikAcita - vedanA udayavALAne juvAna vaya malatAMja veda bhaDakato jAya che. (2) alpanikAcita - vedanA udayavALA gRhasthAzramamAM rahe che te paNa bhoga vilAsomAM maryAdAvALA sArI saMtati prApta karavAnI tamannAvALA tathA dAna-zIla-tapa karavAvALA ane sAtvika bhAvanAmAM paNa tene mastI raheze. (3) anikAcita - pUrvabhavamAM satkarmonA sevanathI manuSyapaNAmAM brahmacarya dharma pratye rAgavALA hovAthI maithuna karmane pApa samajaze ane mAnaze. pUrvabhavamAM bAMdhela vedakarmanI ati tIvratAnA pratApe tevA jIvonI maithuna saMjJA atyaMta balavAna hovAthI zarIra-mana ane indriyo paNa sarvathA bekAbu bane che. ahIM saMjJA zabdano artha vAsanA karavAno raheze kAraNake pUrvabhavamAM jevA AzayathI pApakarmanI ke puNyakarmanI vAsanAmAM potAnuM zarIra choDanAra jIva bIjA bhave paNa tevI ja vAsanAvALo bane che A pramANe pUrvabhavanI ati baLavatI vAsanAne sahAya karanAra zarIra che zarIra e parigraha che. mATe maithuna saMjJAno sAco sahAyaka parigraha che. Page 133 of 325 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maithuna karmanA sevananuM phaLa ) maihaNa sattA saMpagiththA - A padamAM maithana-saMjJA ane saMpragadhdhA traNa zabdo che. teno artha maithuna karmanI saMjJAmAM atyaMta Asakata thAya che jene khaNanI upamA devAmAM AvI che. zarIrano parasevo ane pANInA vikArathI mAnavanA guptAMgamAM ke hAthanA AMgaLAomAM khaNaja thAya che. te mIThI lAge ane khaNatAM lohI nIkaLatA baLatarA thAya tevI rIte maithana karma bhogavatA mIThA lAge ane pariNAme krura hoya che. lA. (2) satyehi hasthehi haNaMti ekamekka - maithuna saMjJAnI pUrti thavAnA samaye vibo karanArane haNavAmAM, hAthamAM AvelA koipaNa zastra vaDe vAra lAgatI nathI. (3) visaya visassa udIriesa apare paradArehi rakhkhasi - maithana bhAva jema jema bhaDake che tema tema strIone temanI veSabhUSAne-zRMgArane joi ati mUDha vivekathI patita thai strIone svavaza karavAnA prayAso kare che. (4) parastrIne vAraMvAra jovI tenI sAthe vArtAlApa karavo, mazkarI karavI, hasavuM ityAdi vicArothI maithuna saMjJA bhaDake che ane tene meLavavA hajAro lAkhono vyaya kare che. duHkhI thAya che. (5) parastrI pratyenA pyAra-moha-ceSTA-vAsanA AdinA kAraNe tenI pUratI na thAya to kaSAyabhAvo pedA thatAM pUrve lIdhela satkAryonI pratijJAo zithila thAya che. (6) sadagurUonA sevanathI-uttamottama svAdhyAyathI-dhArmika bhAvothI- brahmacaryanI bhAvanAothI TakAvI rAkhelA cAritra paryAyo paNa udIraNA karIne lAvelA maithuna pApanA kAraNe eka ja kSaNamAM nAza pAme che. maithuna Asakata mAnavonA banne bhava bagaDI jAya che. karmanuM baMdhana sthiti ane rasanI tIvratA vadhAre rahe che tenuM phaLa atIva dArUNa che azAtA vedanIyano khajAno che. parigraha Azrava ca dravyAdi viSayA bhikAMkSA nyAzrava: parigrahAzrava: | dravyane viSaya karanArI je abhikAMkSA tenA vaDe thayela Azrava te parigrahAzrava kahevAya che. parigraha - je grahaNa karAya ane jenA pratye mUcchabhAva ane mamatva bhAva utpanna thAya te parigraha hevAya. bhavabhavAMtaramAM upArjita karelI-poSelI-vadhArelI-parigraha saMjJAnA kAraNe cAre gationAM jIvAtmAone judI judI vastuone jovAnI-kharIdavAnI-saMgraha karavAnI ane te te vastuo pratye mAyA vadhAravAno bhAva anAdikALano che. (2) lobha, kali, kasAya,mahavabaMdhA - vRkSone moTI moTI zAkhAo hovAthI tenA dvArA vRkSanA jIvanane khUba Teko maLe che tema parigraharUpI vRkSanI lobha kali (kleza) krodha, mAna, mAyArUpa kaSAyo ja moTI gALo che je dhIme dhIme AtmAne bhAna bhUlAvatA jAya che. (3) citA, saya, niciya, vili sAlI - parigraha jema vadhato jAya tema tema tenA saMrakSaNanI tathA vadhAravAnI ciMtAo samudranA taraMgonI jema vadhatI jAya che. (4) parigrahanI mastIno nazo caDelo mAnava jyAre juo tyAre traNa gAravathI yukata hoya che. (1) Rdhdhi gArava (2) rasa gArava (3) zAtA gArava gAnavaparilli yagnaviDavo. Page 134 of 325 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) niyaDi tathA patta pallavadharo - svArthAnta, mAyAdhu banIne judA judA prakAre karelA mAyA, mRSAvAda, chaLa, prapaMca, nikRti arthAt mAyAcArI ja parigraharUpa vRkSanAM pAMdaDA chAla ane aMkurA che. (6) lsa puSpaphala kAmabhogA - parigraharUpa vRkSanA puSpo ane phalo kAmabhAgo che. (7) AyAsa visUraNA kalaha kaMpiyaggasiharA - parigraha vadhAravAnA zokhInone zarIra-vacana tathA manano parizrama khUba ja karavAno hoya che. visUraNA = mAnasIka pIDA jema paiso vadhato jAya-nAMkhelA pAsA saphaLa thatAM jAya eTale koi joi na jAya lai na jAya-koi khAi jaze to ? evI ciMtAothI mAnasIka pIDA vadhatI jAya che. kalaha = jIbhAjoDI. AvA jIvone game tenI sAthe kajIyo karatAM vAra lAgatI nathI. ityAdi prasaMgothI parigraharUpI vRkSanA agrabhAgo sadaiva kaMpatA ja rahetA hoya che. vRkSa jema sthira nathI tema paisAvALAo paNa sthira rahetA nathI arthAta jatA ja rahe che. AthI mokSa mArga upara AvavA mATe temano vadhArelo parigraha ja rUkAvaTa kare che. parigrahanA paryAyo 30 che te A pramANe. (1) parigraha - cAre bAjuthI AtmAne gherAvAmAM laine muMjhavI nAMkhe phasAvI mAre ane karmanI vargaNAothI khUbaja vanadAra banAvIne durgatimAM paTakAvI mAre te parigraha. te dravya ane bhAva athavA bAhA ane atyaMtara be bhede che. bAhA ke dravya parigrahamAM khAnapAna, vastra, mAna, pazu, dAsadAsI, putra parivArano samAveza thAya. atyaMtara ke bhAva parigraha - 14 prakAra che. je karmajanya paNa che ane karmajanaka paNa che. mithyAtva-traNavada-4 kaSAya ane hAsyAdi 6 rUpe AtyaMtara parigraha kahevAya. traNaveda - AThe karmamAM atyaMta sazakata mohakarma aMtargata vedakarma che. mithyAtva - je AtmAno guNa nathI paNa vibhAvadazArUpa paryAya che. hAsyAdi-6 - ghaNAM mANaso bhadrika, saraLa, sAtvika, dhArmika anuSThAnomAM zradhdhAvaMta hovA chatAM paNa temanA jIvanamAM guptapaNe rahelI mazkarI (hAsya)nI Adata eTalI jabarajasta hoya che ke jenA pApe ke abhizApe AkhA samAne kleza-kaMkAsanI hoLInI lakSIsa denArI banI jAya che potAnA aMgata svArthanA kAraNe na karavAnI mIThI mazkarI karavAnI Adata temanAmAM ajoDa hoya che mATe AvI AdatavALA mAnavo bahArathI ujaLA hovA chatAM AMtara parigrahanA mAlika bane che. (2) saMcaya - dhana dhAnyAdi rAzionuM samuhIkaraNa karavuM te saMcaya. (3) caya - saMgraha zIlatA. ghaNAM mAnavone parigraha saMjJAnA kAraNe evo svabhAva hoya che ke saMgharyo sApa kAma Avaze. AthI saMgrahazIlatA choDI zakatA nathI te caya (4) upacaya - puNya pApanI taratamatAnA kAraNe dhIme dhIme ke jaldI zrImaMta banI parigraha vRdhdhi karavAnI bhAvanAo thayA kare te. (5) nidhAna - potAnuM mAneluM dhana-AbhUSaNa Adi koi corI na jAya te mATe jamInamAM dATI devAnI pravRtti karavAnI bhAvanA te nidhAna. (6) saMbhAra - koThAra vageremAM bharI rAkhelA anAja-AbhUSaNo Adi vadhArato jAya ane bIjI kai rIte tenI vyavasthA karavI paNa gharamAM koine ApavAnI icchA thAya nahi ane ArtadhyAnamAM rahyA kare. sArAMza ke bagaDI jatAM pheMkI de paNa koine Ape nahi te saMbhAra. (7) saMkara - vyApArAdimAM vadheluM suvarNa, cAMdI Adi kayAM mukavA ? te mATe hajAro saMkalpo Page 135 of 325 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikspo ryA pachI pahelAnA AbhUSaNo gaLAvI vadhArAnuM sonuM temAM umerI navA ghATa ghaDAvavA te saMkara. (8) evamAcAra - dhanopArjana ja amAro AcAra che evuM temanA manamAM vaseluM hovAthI dravyanI vRdhdhi karyA vinA saMsAramAM ke samAmAM jIvavuM nakAmuM che ema mAnavuM te. (9) piDe - parigrahane ja dharma mAnIne jIvanayApana karanArAo dhana dhAnyathI ghara bharapura rAkhavA prayatna ryA kare te piruM. (10) dravyasAra - parigrahI AtmA bhautikvAdane ja jIvanano sAra samajI jIvana pUrNa kare te. (11) mahecchA - icchA-AzA-tRSNA A traNe zabdano artha eka ja che. AzA, tRSNAne vadhArato jAya paNa teno tyAga na kare te mahecchA. (12) pratibaMdha - para dravyonI Asakti jeTalI joradAra teTalo pratibaMdha parigraha kahevAya. (13) lobhAtmA - lobha ja AtmA (svarUpa) che jeno te lobhAtmA. lobhAtmA vyApAra rojgAramAM khuba khuba phasAi gayA pachI ke mana-vacana-kAyAthI pUrNarUpe kaMTALI gayA pachI thoDIvAra mATe smazAna vairAgya jevuM lAge paNa pachI mamatA ke Asakita satAvyA vinA rahetI nathI te lobhAtmA. (14) mahAti - koine paNa na kahI zakAya-na sahi zakAya tevA prakAranI mAnasika-zArIrika ke kauTumbika pIDAo parigrahavaMtane bhogavavAnI anicchA chatAM te pIDAo anivArya rUpe bhogavavI ja paDe che te. AvA jIvo mATe dravyopArjana tathA tenuM rakSaNa e mukhya lakSya hoya che. (15) upakaraNa - sAdhana. judA judA prakAranI sAmagrI ekatra karavI te upakaraNa. (16) saMrakSaNa - potAnA zarIra ane kuTuMbane managamatA bhojna, vastro, AbhUSaNonI bakSIsa devA mATe tanatoDa prayatna karavAmAM varSo ane jIMdagI pUrNa karavI te saMrakSaNa. (17) bhAra - bhAra eTale vana. gajA uparanA parigrahane meLavavA mATe pratyakSa ke parokSa karelAM hisA AdinA kAryo AtmAne vanadAra banAvI adhogati tarapha lai jAya che. (18) saMpAtopAyaka - parigrahane vadhAravAnI icchAthI game tevA juThA prapaMca kAvAdAvA rUpa pAponuM utpAdana karAvavAmAM samartha bane che. vyApAra dvArA vRdhdhi pAmatA parigrahamAM pApono saMpAta (prApti) avazya hoya che. (19) klaha kareMDa - karaMDano artha karaMDIo, peTI, tijorI vagere thAya che. parigrahIne potAnA parigrahanA vardhana mATe-rakSaNa mATe potAnA nAnA bhAio AdinI sAthe klaha, vaira, virodha Adi karavAnI pharaja paDe che. (20) pravistAra - parigrahadhArI gRhastha dhanane anusAre pravRtti kare te svAbhAvika che. temAM jyAre pUrvabhavanuM puNya sAthIdAra bane tyAre lobha nAmanA rAkSasane bhaDakatA vAra lAgatI nathI. (21) anartha - athya te iti artha. mAnava mAtra jIMdagInA chellA zvAsa sudhI sukha-zAMti ane samAdhinI sAthosAtha maLelI ke meLavelI milkatanI AbAdIne ja icchato hoya che. paraMtu keTalAka vyavahAro ane vyApAronA kAraNe zAMti khovAi jAya-sukha hajAro mAila dUra jAya ane samAdhinA badale mana-vacana-kAyAmAM asamAdhi nAmanI rAkSasI hAjara thaine rovaDAve che rIbAve che-chAtIkuTA karAve che ane uttama dhAnyanI hAjarI chatAM bhUkhe mAre che. AvI anarthonI paraMparAmAMthI bahAra nIkaLavuM atyaMta muzkela bane che ane du:kho bhogavavA paDe che tenuM mULa parigraha che. Page 136 of 325 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) saMstava - jenAthI du:khonI paraMparAno udabhava thAya tevA sahavAso choDI de. svArtha vinA saMbaMdha baMdhAto nathI A pramANe bAMdhelo saMbaMdha ane tenA kAraNe judA judA jIvo sAtheno hada vinAno thayelo paricaya chevaTe to du:khanuM kAraNa bane che. parigraha sArthaka ane nirarthaka ema be prakArano hoya che. nirarthaka parigraha be kAbu banIne khAnadAnI ane dharmone paNa alavIdA apAvanAra banavA pAme che. jyAre sArthaka parigraha anivArya hovAthI AtmA jAgRta bane, rAga-dveSanA gADha aMdhakAramAM ke saMsAranA khoTA vyavahAromAM phasAyA vinA teTalo ja vyavasAya karaze jenAthI potAno kharco sukhapUrvaka nIkaLI zake. (23) agupti - parigrahI AtmAnI tRSNAo kayAreya maratI nathI, kAbumAM AvatI nathI. (24) AyAsa - kheda-muMjhavaNa - kikartavya mUDhatA ane parizrama thAya che. parigrahamAM atyaMta Asakata banelo mAnava saMsAranA juThA vyavahArane sAcavavA mATe nAkanuM TeravuM bIjAo karatAM uMcuM rAkhavA mATe covIze klAka tanatoDa parizrama kare che. A rIte mAnasika-vAcika, kAyika khedamAM potAnuM jIvana pasAra kare che tenuM mULa parigraha ja bane che. (25) aviyoga - parigrahamAM ati Asakata jIvo avasara Avye strI putrAdino viyoga sahana karI zake che paraMtu pote upArjana karelA dhanano viyoga tenA mATe asahA thAya che (26) amakita - mukita - saMtoSa ke parigraha parimANa paNa tevo saMtoSa ke parigraha parimANa na Ave te amukita eTale lobha kahevAya che. (27) tRSNA - lobhanI dAsI tRSNA che parigrahano paryAya tRSNA che. AkAzano aMta AvI zakaze paNa kyAreya tRSNA (AzA) no aMta Avato nathI. (28) anarthaka - viSaya kaSAyamAM phasAyelA jIvone tene mATe game tevA anartho karavA paDe to paNa te acakAtA nathI sArAMzake pApa bhIrUtA prApta na thavA devAmAM parigraha saMjJA ja mukhya kAraNabhUta che. je lobha sAthe nya ane naka saMbaMdha dharAve che. lobhanA paNa keTalAya prakAro che jemake - (1) koine putrano lobha che. (2) koine viSaya vAsanAno lobha che. (3) koine mahilAonA ToLAmAM besavAno lobha che. koine mithyA pratiSThAno lobha che. (5) koine pustaka pAnAno lobha che. (6) tyAre koine dhana vadhAravAno lobha che. lobhanA prakAro anarthonI paraMparA sarjAve che. (29) Asakita - manamAM jyAre gaMdu tatva kAma karI rahyAM hoya tyAre tene te te gaMdA bhAvonA poSaNa mATenI Asakita vadhyA vinA rahevAnI nathI ane te Asakitaone pUrNa karavA mATe parigrahano vadhAro karyA vinA cAlatuM nathI. ane te vadhatAM viSayone bhogavavA mATenI Asakita-lAlasA-vAsanA-icchA vagere vadhyA kare che. AthI mAnava manuSyabhavane saphaLa karavAnA mArge jai zakato nathI. (30) asaMtoSa - saMtoSanI prApti kadI pedA thavA na de te. asaMtoSa e bhayaMkara roga che mATe parigrahanA paryAyomAM asaMtoSano naMbara chello che. Page 137 of 325 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parigrahano svabhAva kevA prakArano che te jaNAve che. (1) anaMta - parigrahane pAra karavA mATe koinI pAse kaMipaNa sAdhana nathI mATe anaMta che. (2) azaraNa - parigraha koine paNa zaraNa ApavA mATe samartha nathI. (3) duraMta - paiso vagere vadhAravAnA raste jatAM mAnavone jenuM pariNAma duraMta = khataranAkaja Ave che. dhanavAno mRtyunA samayamAM hAyapITa karatAM rogamAM pIDAtA potAnI bhegI karelI mAyAne Tagara Tagara jotAM ja AMkha baMdha karI de che. ane durgatinA atithi bane che. (4) adhuva - parigraha saune mATe nAzavaMta che. Adhi-vyAdhi-asaMtoSa ane avizvAsane ApanAra che. (5) anitya - lakSmIdevInA page bhamaro hovAthI kayAreya ane koine tyAM paNa sthira rahetI nathI. (6) AzAzvata - maLelo ke meLavelo parigraha koine mATe paNa zAzvata eTaleke jIvananI chellI ghaDI sudhI TakI raheze teno vizvAsa rAkhavo te dIvo laine kUvAmAM paDavA jevuM che. 5 karma mUlaka - parigraha rUpa moTA pApanA kAraNe prati samaye sAta karmonuM baMdhana jIvamAtra karI rahyo che. (1) parigrahamAM mastAna banI samyajJAnane meLavavA mATe udAsIna pramAdI beparavA banato mANasa jJAnAvaraNIya karmane bAMdhyA vinA raheto nathI. (2) dhanane meLavavA mATe cAre dizAmAM pharato mAnava cAlavAmAM-khAvAmAM doDadhAma karavAmAM ke bolavA AdinA vyavahAramAM sarvathA bedarakAra rahenArA ghaNAM nAnA moTA jIvonI tathA temanI indriyono ghAta karaze. zarAbanA nazAmAM uMghato raheze tenA phaLa svarUpe darzanAvaraNIya karmane bAMdhyA vinA raheze nahi. (3) ahisA - saMyama tapane viSe bedarakAra rahIne hisA-durAcAra ane bhoga lAlasAmAM phasAine te azAtA vedanIya karmane bAMdhaze. (4) parigrahanI ati AsaktimAM khAnadAna dhArmika saMskAra ke sabhya vyavahArano tyAga karI devAze to mithyAtva mohanIya utkRSTa sthitirUpe baMdhAze. (5-6-7) mohAMdha ane lobhAM jIvo AThe prakAranA madasthAnonA mAlika banI para jIvonI hatyA-temanI nidA-potAnI Apa baDAi-bIjAonA guNonI avahelanA-potAnA pApone chUpAvavA vagere kAryo karavAthI AvatA bhavane mATe TuMkuM AyuSya-azubhanAmakarma ane nIcagotra bAMdhaze. ke bIjAonA bhogamAM-upabhogamAM-parAkramamAM-lAbhamAM ane dAnamAM irSAvaza aMtarAya karyA vinA tamArAthI rahevAze nahiM je nikAcIta aMtarAya karmano baMdha karAve che. (8) avakaraNIya - parigraha nirarthaka pApo karAvIne vinA khAdhA-vinA bhogavyA phogaTa kamano baMdha karAvaze je avarodha rUpa thAya che. avakaraNIya = avarodha. (9) sva ane parano vadha - baMdhana ane cittamAM malina bhAva karAvanAra parigraha che je bhUkha pyAsa-ThaMDI-garamI-viyoga-vaira-kleza Adi du:khonuM ghara che. kuTuMbIo-pADozIo ke bIjAonuM apamAna-tiraskAra karAvanAra parigraha che. kemake bIjI badhI garamI karatAM paisAnI garamI 108 DigrInI che. athavA daza boTala zarAba pAna jeTalI manAya che. tethI temanuM magaja covIze klAka garama rahevA pAme che. Page 138 of 325 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aprApta dravyane prApta karavAnI tRSNA, prAtamAM Asakita-vadhAre paDatI Asakita e parigrahanuM kArya parigraha zabda eka ja che paNa tenI mAyA ajaba-gajabanI che. jemake. (1) putra prAptino moha te putra parigraha (2) strI prAptino moha te strI parigraha (3) kAmavAsanAno moha te kAma parigraha (4) dhana-AbhUSaNa ane makAnanI mAyA te dravya parigraha (5) viSaya vAsanAne jAgrata karavAno moha te vAsanA parigraha (6) tijorImAM ke beMkamAM saMgrahAyeluM dhana te bhAva parigraha (7) TesTaphula khorAka khAvAno moha te bhojana parigraha (8) abhakSya anaMtakAya ane paMdara karmAdAnano moha te pApa parigraha AvA aneka prakAranA parigrahamAM gaLADUba thayelA jIvone aDhaLaka saMpatti paNa sukha-zAMti ane samAdhi ApI zakatA nathI. kemake jainazAsane hisAnA eka ja pApamAM aDhAre pApone prakArAntare kahyA che. arihaMta paramAtmAoe-parigrahane pApa, kALonAga, kaDavuM tuMbaDuM, vizvAsaghAtaka Adi vizeSaNothI vizeSita karyo che. kemake AnA kAraNe ja mANasa mAtra saraLanA sthAne vakra- komaLanA sthAne kaThaNa-dhArmikanA badale adhArmika ane premInA sthAne drohI banatAM vAra karato nathI. mATe Atmika jIvanane dUSita karanAra (karAvanAra) parigrahanA kAraNe te doSo batAve che. ) traNa zalya - mAyA zalya, nidAna zalya, mithyAtva zalya zalya = kAMTo artha thAya che. | traNa daMDa - mana daMDa, vacana daMDa ane kAyadAnuM mULa kAraNa parigraha ja che. (3) traNa gArava - abhimAna-mAna-garva-ghamaMDa-ahaMkAra AdinI utpatti jenAthI thAya tene gArava kahevAya. Rdhdhi gArava-zAtA gArava ane rasa gArava rUpe bheda che. (4) cAra kaSAya. (5) cAra saMjJA. (6) pAMce indriyonA trevIza viSayo. (7) indriyono vega. (8) azubha traNa lezyAvALA hoya. kRSNa-nIla-kApota lezyA. yoga Azrava traNa prakArano hoya che. :(1) kAyayoga Azrava. zarIra ceSTA nyAzrava: kAyAzrava:. zarIranI ceSTAthI janita Azravane kAyAzrava kahevAya. (2) vacana yoga. vAkakriyA janatAzravo vAgAzrava: I vANInI kriyAthI janita Azrava te vacanAzrava. (3) manayoga. manaceSTA nyAzravo mana Azrava: | Page 139 of 325 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mananI ceSTAthI utpanna thayela manAzrava kahevAya che. comone Azrava zAthI kahevAya che ? jIva ane ajIva tattva pachI Azrava tattva Ave che. AtmAno manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga karmone pedA kare che, e kAraNe ene Azrava kahevAya che. AtmAnI zubhAzubha vicAranI zakita, e manoyoga che: AtmAnI zubhAzubha vacanazakita e vacanayoga che : ane AtmAnI kAyika zakita e kAyayoga che. zarIradhArI AtmA manane lAyaka ane vacanane lAyaka pudagalo laI mana rUpe ane vacana rUpe pariNAma pamADI, enA dvArA vicAro kare che ane vacanaprayoga kare che. zarIranA sambandhathI je je vIryano upayoga, te kAyayoga che. mana, vacana ane kAyAnA sambandhathI AtmAnI je vIrya-pariNati, te kahevAya che-manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga. A traNa yogo karmane utpanna kare che, mATe e traNa yogone Azrava kahevAya che. jo ke-AtmA ja Azravano karyA che, to paNa yogone ja svataMtra jevA vivakSita karavAthI yogone paNa Azrava kahI zakAya che. mana-vacana-kAyAnA vyApArone mahA-purUSoe yoga zabdathI varNavyA che. talavAra dvArA chedanAro mANasa ja hoya che, ema chatAM lokamAM paNa-talavAra chede che- evo prayoga thAya che. vacanaprayoga hamezAM vakatAnI bolavAnI icchA upara AdhAra rAkhe che, aTale abhiprAya rAkhI eno prayoga hoya che, mATe artha paNa apekSAeja thAya che. mana-vacana-kAyAna za bhAla pravartana A manoyoga, vacanayoga ane kAyayoga zubha hoya to zubha karmano Azrava thAya che ane e puNya kahevAya che tathA azubha hoya to azubha karmano Azrava thAya che ane e ja pApa kahevAya che. AthI e traNa yogonI zubhAzubhatAne vicAravI, eya Avazyaka che. jevuM kAraNa hoya evuM ja kArya hoya che. zubha yogo e zubhAzravanAM kAraNa che ane azubha yogo e azubha AzravanAM kAraNa che. AthI have e vicAravuM joie ke-kayI jAtinA manoyogAdithI zubhano Azrava thAya che ane kayo jAtinA manoyogAdithI azubhano Azrava thAya che. 1- maitrI, muditA, karUNA ane upekSA rUpa cAra bhAvanAothI bhAvita thayeluM mana, puNyAtmaka karma rU5 zubha Azravane karanAra che, jyAre e ja mana jo krodhAdi kaSAyo ane sparza Adi iMdriyonA arthothI AdhIna thAya che, to te pApakarma rUpa azubha Azravane karanAra che. 2- jemAM koi paNa jAtino vitavavAda nathI, evA zrI vItarAga paramAtmAe prarUpelAM vacano-tenAthI avirUdrapaNe vacanano prayoga karavo, e zubha karmanA upArjana mATe thAya che ane prabhupraNIta zrutajJAnathI viparIta vacana ke ja mithyA che, teno prayoga karavo e pApa rUpa azubha karmanA Azrava mATe thAya che. 3- sugama eTale kharAba ceSTAothI rahita kAyotsargAdi avasthAmAM nizreSTa evA zarIra dvArA AtmA sahedyAdi zubha karmano Azrava kare che ane nirantara ArambhamAM ane mahArambhamAM yojAyela ane eja kAraNe stuonA ghAtaka evA zarIrathI AtmA azubha karma rUpa Azravane kare che. A zubha ane azubha AzravanA hetubhUta varNanamAM bhAvanAo Adi aneka vastuo vistRta vivecana mAge che, paNa e vastuonAM vivecano tene tane sthAneja karavAmAM rAkhavAM e ja ThIka che. azala Azravane ja aTakAvo. eka vAta A sthaLe khAsa yAda rAkhavAnI che ane te e che ke-azubha Azravane ja aTakAvavAne Page 140 of 325 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe kaTibaddha thavAnI jarUra che. zubha Azrava to AtmAne muktimArganI ArAdhanAmAM sahAyaka banI zake che. e ja kAraNe, AzravabhAvanAnA varNanamAM parama upakArI, kalikAlasarvajJa AcArya bhagavAna zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe pharamAvyuM che ke I bhAvanAprakaraNe prasaGgaduktam "zumayomAnAM zubhaphalahetutvaM tvazubhayogAnAmazubhaphalahetutvaM vairAgyotpAdanAya pratipAda nIyam / " eTale ke-zubha yogonuM-zubha phalonuM hetupaNuM prasaMgathI vheluM che. bhAvanAnA prakaraNamAM to, azubha yogonAM azubha phalonA hetupaNAnuM vairAgyanA utpAdana mATe pratipAdana karavuM joie. A pachI paNa- ' kaSAyo, viSayo, yogo, pramAda, avirati, mithyAtva ane ArtadhyAna tathA raudradhyAna e azubha karmanA hetuo che' -A pharamAvyA bAda, jJAnAvaraNa Adi azubha karmonA ane vedanIya Adi zubhAzubha karmonA hetuone paNa pharamAvIne, e anaMta upakArae pharamAvyuM che ke "prastAvataH khalu zubhAzrava eva ukto, vairAgyakAraNamasau na tu dehabhAnAm | jJAtvA tahevanazumAzrava va mAvyo, manTernanai: sati nirmamatAnimittam ||9||" kharekhara A zubhAzrava prastAvathI kahelo che : kAraNake- A zubhAzrava saMsArI AtmAo mATe vairAgyanuM kAraNa nathI. e vAta samajIne bhavyajnoe nirmamatA nimitte vairAgyanA kAraNa tarIke niraMtara azubha Azravane ja bhAvavo joie. zubha AzravanA kAraNo azubha AzravanAM kAraNo tyAjya che, paNa zubha AzravanAM kAraNo to sevya che. 1-devapUjA, 2-gurUsevA, 3-pAtradAna, 4-dayA, 5-kSamA, 6-sarAga saMyama, 7-deza saMyama, 8-anISma, 9-manda-kaSAyatA, 10-avakcAritA, 11-avakrazIlatA, 12-dharmadhyAnAnurAgitA, 13-sukha-prajJApanIyatA, 14-klyANamitrano saMparka, 15-dharmazravaNazIlatA, 16-tapa:zraddhA, 17-avyakta-sAmAyikatA, 18-saMsArabhIrUtA, 19-pramAdanI hAni, 20-dhArmikonA darzanamAM saMbhamapUrvaka teonuM svAgata karavAnI kriyA, 21-zrI arihaMta paramAtmA, zrI siddha bhagavaMto, sadgurUo, sthavira maharSio, bahuzruto, gaccha, zrutajJAna ane tapasvionI bhakti, 22-Avazyaka vrato ane zIlamAM apramAda, 23-vinItatA, 24-jJAnAbhyAsa, 25-ta5, 26-tyAga, 27-zubha dhyAna, 28-zAsananI prabhAvanA, 29-saMghamAM samAdhi pedA karavI, 30-sAdhuonuM vaiyAvacca karavuM, 31-apUrva jJAna grahaNa karavuM ane 32-darzananI zuddhi karavI, -A Adi uttama karaNIo zubhAzravanI hetubhUta che. A karaNIo asevya che, evuM AzravanA nAme jo koi kle, to teo ajJAnio ja che. saMvara ane nirjarAnI buddhithI A badhI dharmakaraNIone sevanArA AtmAo paNa tevI jAtinI vizuddhinA abhAvamAM zubhAzravanA bhAgI thatA hoya, to tethI gabharAvAne kazuM ja kAraNa nathI. azubha AzravanA hetuothI virakta banavuM e dharma che, paNa zubha AzravanA hetuothI adhikRta dazAmAM virakta banavuM e to adharma che. Avazyaka chatAM zubha AzravanA hetuothI virakta banI javAya, evo upadeza ApanArA unmArganA upadezako hoi saMsAramAM ja rUlAvanArA che. 25 kriyAonAM nAmo- kAyikI, adhikaraNIkI, prAdheSikI, pAritApanIkI, prANAtipAtIkI, Page 141 of 325 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AraMbhikI, parigrahikI, mAyA pratyayikI, mithyA darzana pratyayikI, apratyAkhyAnIkI, dArzanikI, sparzanikI, prAhityakI, sAmaMtopanipAtikI, vaizastrIkI, svastikI, AnayanikI, vaidAnikI, anAbhogikI, anavakAMkSa pratyayikI, prAyogikI, sAmudAyikI, rAga pratyayikI, veSa pratyayikI ane airyApathikI. Azrava eTale saMsArane vadhAranAra samasta du:khone notaranAra samasta baMdhano AdhAra ane AtmAno kevala jyotane dabAvanAra, ane cAre gatinA nAnA prakAranAM nATako bhajavanAra tattva. have kAyikI Adi paccIsa kriyAonA paccIsa bhedonuM varNana karavAmAM Ave che 1 anuparatAnupayuktabhedabhinnA kAyajanyaceSTA kaayikii| 1 kAyAthI utpanna thaelI anuparata-anivRtta-ceSTA karma baMdhananA kAraNarUpa kriyA te anuparata kAyikI ceSTA kahevAya. tathA anupayogapaNe kAyAthI thatI ceSTA-karmabaMdhanA kAraNabhUta kriyAne anupayukata kAyikI ceSTA kahevAmAM Ave che ema kAyikI kriyAnA be bheda che. A ceSTA ekindriyathI lai paMcendriya paryata, narakathI lai svarga paryata sarva vyApaka che; kAraNa ke koi paNa sthAna kAyayogathI zUnya nathI. temAM anuparata kriyA pradu mithyAdraSTine para parAbhavane viSaya karanAra prayatnarUpa mAtra zarIrathI pedA thayelI hoya che ane tenA svAmI aviratI mithyAdraSTi Adi hoya che. ane anupayukatA kAyikI pramatta saMyatine aneka kartavyomAM upayoga zUnya vartatAM kevala kAyathI pedA thaela hoya che ane Ano svAmI anupayogI sAdhu hoya che. ra saMyojananirvartanabhedabhinnA narakAdiprAptiheturviSayazastrA didravyajanitA ceSTA adhikrnnikii| 2 saMyojana ane nirvartana evA be bheda karI yukata narakAdinI prAptinuM kAraNa viSa zastrAdi dravyathI pedA thaelI ceSTA adhikaraNikI kriyA kahevAya. 3 jIvAjIvaviSayakadveSajanakakriyA prAdoSikI / - 3 putra, strI, bhAi, bhaginI Adi svajana tathA parana Adi jIva upara, sthANu kaMTaka, patthara Adi ajIva upara krodhathI utpanna thayela TheSajanaka kriyAne prAdoSikI kriyA kahevAmAM Ave che. AnuM bIjuM nAma prASikI kriyA paNa kahevAmAM Ave che. A tathA uparanI kriyA navamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 4 svaparasantApahetU: kriyA paritApanikI / 4 strI, putra AdinA virahathI utpanna thaelA du:khanA samUhathI pIDita thaela svapara saMtApa hetu zirastADana, urastADana Adi ziSya putra sevakAdi tADanabhUta kriyA pAritApanikI kriyA kahevAya che. A kyiA navamA guNasthAnaka sudhI rahe che. "svaparaprANaviyogaprayojikA kriyA praannaatipaatikii| 5 potAnA hAthathI athavA bIjAnA hAthathI pADanA zikhara parathI paDIne athavA pANI ane agnimAM praveza karIne, zastrathI peTa phADavAnI kriyA AdithI potAnA prANane viyoga karanArI tathA krodha, moha, lobha AdithI potAnA hAtha paranA prANanuM viyona karavuM te prANAtipAtikI kriyA kahevAya che. A jyiA pAMcamA guNasthAnaka sudhI hoya che. 6 jIvAjIvabhedabhinnA jIvAjIvaghAtAtmikA cessttaaddddrmmikii| 6 jIvamAtrano potAnA athavA paranA hAthavaDe je ghAta te jIva vaDe jIvaghAta tathA daMDa, mudagara Page 142 of 325 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi vaDe je ghAta te ajIvathI banela jIvaghAta kahevAya ane ajIvano eTale citra AdimAM citarela strI, purUSa, mayura, kukuTa Adi cetanAviyata cetanathI athavA ajIva daMDa zastrAdithI je ghAta te ajIvaghAta ema be bhede AraMbhikI kriyA chaThThA guNasthAnaka sudhI rahe che. 7 jIvAjIvaviSayiNI mUrchA nirvRttA kriyA paarigrhikii| 7 jIva tathA ajIvane viSaya karanAra mUchathI utpanna thayela kriyA pArigrahika kriyA kahevAya che. matalaba ke aneka upAyo vaDe pazu, sevaka, dhana, bhUSaNa, vastra Adi upArjana karatI vakhate tathA tenA rakSaNa samaye utpanna thatI mUrchA A kriyAne pedA kare che ane pAMcamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 8 mokSasAdhaneSu mAyApradhAnA pravRttirmAyApratyayikI / 8 mokSanA sAdhanarU5, jJAna, darzana, cAritramAM svaparane vaMcana karavAnI abhilASAvALAnI mAyAnA kAraNarUpe je ceSTA e mAyA pratyayikI kriyA kahevAya ane te sAtamAM guNasthAnaka sudhI rahe che. 9 abhigRhItADanabhigRhItabhedabhinnA ayathArthavastuzraddhAna hetukA kriyA mithyaadrshnprtyyikii| 9 abhigRhita ane anabhigRhIta evA be bhede khoTI vastunI zraddhA karAvanArI kriyAne mithyAdarzana pratyayikI kriyA kahevAya che. tyAM abhigRhIta ajIva Adi hInAdhika parimANAdine kahenAra darzananA mAnanArA purUne viSaya karanArI abhigRhIta kahevAya. tathA anabhigRhIta kudraSTi mata vizvasta jIvane viSaya karanAranI ayathArtha vastunI zradvA e ja vyApArano hetu leya tevA vyApAravALAnI kriyA anumodanA svarUpa anabhigrahIta kahevAya. A trIjA guNasthAna sudhI rahe che. 1. jIvAjIvaviSayiNI viratyabhAvAnakalA kriyADapratyAkhyAnikI / 10 jIva tathA ajIva saMbaMdhI viratinA abhAvane utpanna karanArI kriyA apratyAkhyAnikI kahevAya. matalaba saMyamano ghAta karanAra, tyAga karavA lAyaka kaSAyone na tyAge kiche tene anukUla kriyA karatA rahe tethI karIne potAnA jIvanamAM avirata banI rahe te apratyAkhyAnikI kriyA cothA guNasthAnaka sudhI rahe che. 11 pramAdino jIvAjIvaviSayakadarzanAdarAtmikA kriyA draSTikI / 11 pramAda vaza banelo prANI AkarSaka jIvajIvAdi padArthone dekhI teno Adara karavA lAge te kriyAnuM nAma draSTikI che. "pramAdajyiA vaza banelo' e vizeSaNa ApavAthI dharmabaddhithI madhyastha bhAve nirakhanArane A kriyA lAgatI nathI. A kriyA dazamAM guNasthAnaka sudhI rahe che. 12 sadoSasya jIvAjIvaviSayakaM sparzanaM spRSTikI / 12 rAgadveSapaNe jIva-ajIva vastuno sparza karavo te smRSTikI dhevAya. arthAt strI, pustra ane napuMsaktA aMgane rAgAdithI sparza karavo te jIva viSayaka kahevAya ane mRgaromAdi, vastra, motI, ratnAdi padArthone rAgAdithI sparza karavo te ajIva viSayaka sparza kahevAya. A kriyA dazamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 13 pramAdAt prAksvIkRtapApodAnakAraNajanyakriyA prAtityikI / 13 pramAdathI prathama svIkArela pApanA upAdAna kAraNathI janya kriyA prAhityikI kahevAya che. A kriyA dazamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 14 kAruNyavIrabibhatsAdirasaprayotkRNAM prekSakANAM ca sAnurAgiNAM Page 143 of 325 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nATyAdijanyA kriyA sAmantoDapanipAtikI / 14 kAruNya, vIra, bibhatsAdi rasanA prayokatA ane prekSakone anurAgapUrvaka nATyAdi jotAM je jyiA lAge te sAmantopanipAtikI kahevAya che. A kriyA pAMcamA guNasthAnaka sudhI hoya che. 17 yantrAdikaraNakajalani:sAraNadhanurAdikaraNakazarAdi-mo canAnyatararupA kriyA jo zaritrahI | 15 maMtrAdinuM karavuM, jalanuM bahAra nIkAlavuM, dhanuSyAdinI racanA karavI tathA bANa Adi choDavAM ityAdi kliAne naisagnikI kahevAmAM Ave che. jenuM bIjuM nAma nasRSTikI kriyA paNa che. A kriyA pAMcamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 16 sevakayogyakarmaNAM krodhAdinA svenaiva karaNaM svAhastikI / 16 sevane karavA lAyaka je kAryo hoya tevAM kAryone krodhAdithI potAnA hAthe kare te svAhastikI kahevAya. jIvanuM jIvAjIva vaDe mAravuM, potAnA hAthavaDe jIvAjIvanuM tADana karavuM; te paNa svAhastikI kahevAya. A pAMcamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 17 arhadAjJolladhaMnena jIvAdipadArthaprarupaNA yaddhA jIvAjIvAnyataraviSayaka-sAvadhAjJAprayAjikA kriyA AjJApanikI / 17 ahaMta bhagavAnanI AjJAnuM ullaMghana karI jIvAdi padArthonuM nirUpaNa karavuM athavA jIva ajIva e bannemAMthI koi paNa ekane viSaya karanAra pApAjJAna karanArI kriyA AjJApanikI hevAya. AnuM bIjuM nAma AnayanikI paNa che. pAchalanAM lakSaNanI apekSAe A pAMcamA guNasthAnaka sudhI rahe 18 parADaDacaritAprakAzanAyasAvadhaprakAzakaraNaM vidAra NikI / 18 bIjAoe AcaraNa karela aprakAzanIya pApano prakAza karatAM vidAraNikI kriyA lAge che. athavA je guNa na hoya tevA guNo koimAM batAvavA, koine ThagavAnI buddhithI ajIva padArthamAM A evuM che, tevuM che; ema bolavuM te vidAraNikI kahevAya. navamA guNasthAnaka sudhI A kriyA rahe che. 19 anavekSitAsaMmArjitapradeze zarIropakaraNanikSepa: anaabhogprtyyikii| 19 nahi joelA ke nahi pramArjalA pradezamAM zarIra, upakaraNAdinuM sthAnapa karavuM te anAbhogapratyayikI kriyA kahevAya. tathA upayoga vagara dravyanuM grahaNa karavuM te paNa A yiAmAM ja AvI jAya che. dazamA guNasthAnaka sudhI A kriyA rahe che. 20 jinoditakartavyavidhiSu pramAdAdanAdarakaraNamanava kAGkSapratyayikI / 20 jinezvara bhagavAne vhelA kartavyonI vidhimAM pramAdathI anAdara karavo te anavakAMkSa pratyayikI kahevAya. A kriyA navamAM guNasthAnaka sudhI rahe che. 21 ArtaraudradhyAnAnukUlA tIrthakRddhigarhitabhASaNAtmikA pramAdagamanAtmikA ca kriyA prAyogikI / 21 Arta, raudra dhyAnane utpanna karanAra, tIrthakara mahArAje je gahita mAnyuM tevA bhASaNanA svarUpavAlI pramAdagamana svarUpa je kriyA te prAyogikI havAya. pAMcamA guNasthAnaka sudhI A kriyA rahe che. Page 144 of 325 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 indriyasya dezopaghAtakArisarvopaghAtakAryantararupA kriyA saamudaayikii| 22 indriyono dezathI athavA sarvathI ghAta karanArI kriyAvizeSa sAmudAyikI kahevAya che. AnuM bIjuM nAma samAdAna kriyA paNa che. A kriyA pAMcamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 23 pararAgodayahetu: kriyA premapratyayikI / 23 bIjAne rAga utpanna karanArI kriyA prema pratyayikI kahevAya che athavA mAyA ane lobhanA AzrayavALo vANIno vyavahAra paNa prema pratyayikI kahevAya che. A dazamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 24 krodhamAnodayahetu: kriyA dveSapratyAyikI / 24 potAne athavA parane krodha tathA mAnane utpanna karAvanAruM karma dveSa pratyayika kahevAya che. te navamA guNasthAnaka sudhI rahe che. 27 apramattasaMyatasya vItarAgacchAsthasya kevalino vA sopayogaM gamanAdikaM kurvato yA sUkSmakriyA seryApathikI / 25 apramatta sAdhu vItarAga chaghastha tathA kevalI mahArAjane upayogapUrvaka gamana karatAM je kriyA lAge te iryApathikI kriyA kahevAya che. A kriyA teramAM guNasthAnaka sudhI rahe che. pUrvanA 17 bhedamAM kriyAnA 25 bhedane umeratAM AzravanA 42 bheda pUrNa thayA ane te pUrNa thatAM Azravatattva pUrNa thayuM. - A Azrava tatvathI phalita thAya che ke saMsAramAM rahIne paNa jIvo rAgAdi pariNAmanA udayakALamAM ene oLakhIne nirlepa rIte rahIne jIvana banAvI zake che ane AthI pU.A.haribhadra ma. sAhebe jaNAvyuM che ke zrAvaka saMsAramAM rahe kharo-vase kharo paNa rame nahi. toja e zrAvakapaNAnI potAnA zarIra AdinI dinacaryA karatAM karatAM paNa azubha prakRtiono alpa rasano baMdha karato tathA zubha prakRtiono puNyAnubaMdhi rUpe baMdha karato baMdhAyelA azubha karmonI vizeSa nirjarA karato karato potAnA AtmAnuM kalyANa sArI rIte sAdhI zake che. A Azrava tatvane jANavAnuM phaLa kahela che. A rIte jIvana jIvavAvALA jIvonA vicAro keTalA suMdara rUpe hoya ane AcaraNa potAnI zakita mujabanuM kevuM hoya te vicAraNIya che. AvA jIvonAM jIvanane joine aneka jIvo pApa mArgethI khasIne dharmanI prApti karyA vagaranA rahetA nathI to maLelA manuSya janmamAM A rIte jIvana jIvavAno prayatna karavA mATe Azravatatvane jANI zakya amala karI mukita padane najIka banAvo e abhilASA. saMvara tatvanuM varNana sAmAnya rIte AvatA karmone rokavuM te saMvara kahevAya che. AvatA karmone sarva rIte rokI zakAya te to caudamA guNasthAnake yoga nirodha kare tyAre ja rokAya che bAkI to samaye samaye AtmAmAM karmonuM AvavuM cAlu ja che. e rokI zakAya e zakya ja nathI to pachI zuM karavuM ? mATe jJAnI bhagavaMto kahe che ke AvatA karmomAM azubha karmo ochA Ave ane temAMya AvatA azubha karmomAM rasa ocho paDe e rIte karavA khAsa prayatna karavo joie kAraNake azubha karmanA joradAra rasanA udayakALamAM jIvo potAnA AtmAnA vizudhdhinAM pariNAmane sthira rAkhI zakatA nathI ane te pariNAmanI sthiratA vagara azubha karmonA rasano nAza thai zakato nathI. mATe azubha karmono maMda rasa thAya toja saMvaranA pariNAmamAM sthiratA rahI zake A pravRttine paNa AMzika deza saMvara kahelo che. A saMvaranI zarUAta pahelA Page 145 of 325 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAnathI zarU thAya che ane temAM vRdhdhi karato karato jIva teramA guNasthAnaka sudhI pahoMcI zake che. AthI A lakSya rAkhIne jJAnIoe saMvaranAM je bhedo NAvyA che te jgAvAya che. anaMta upakArI anaMta catuSTayadhArI prabhu mahAvIra bhagavAnanA tatvajJAnanI zraddhApUrvaka prApti sivAya AtmA sAcI zAMtine pAmI zake tema nathI. tattvajJAnanI prApti paNa heya ane upAdeyanA tyAga tathA grahaNa sivAya kAryakara banI zake tema thayuM nathI, thatuM nathI ane thaze paNa nahi. AthI samajjAnuM e che ke choDavA lAyaka padArthane choDI devA ane grahaNa karavA lAyakne grahaNa karavA e kAma cAritranuM che te chaThThA saMvara tattvanI prAptithI thai zake che. tethI Azrava pachI maprApta saMvara tattvanuM svarUpa vicArI chIe. samityavimi: nirodha:saMvara :- pAMca samiti, traNa gupti, bAvIza parisaha, daza yatidharma, bAra bhAvanA ane pAMca cAritra ema samiti Adi sattAvana bhedathI mane rokI rAkhavA enuM nAma saMvara che, nave tattvamAM saMvara tattva agatyano bhAva bhajve che. koi paNa sAhukAra devuM karato ja rahe ane cukAve ochuM to Akhare ene devALuM kADhavAno samaya Ave che. parantu levaDa baMdha karIne devaDa jArI rAkhatAM devuM utarI jAya che. ane haMmezane mATe nizciMta banI jAya che. gata lekhamAM darzAvela Azravatattva e levaDa che. saMvara pachI AvatuM nirjarA tattva devaDa che jyAre vacamAM raheluM saMvara tattva levaDane aTakAvanArUM tattva che. ane te aTatAM ja dharmanuM devALuM TaLaze. jIva Atama dhanane raLaze, ane muktipurImAM jai bhaLaze. mATe saMvara tattvanI keTalI AvazyakatA che e hevAnI bhAgye ja jarUra rahe che. soDayamAtmapariNAmo nivRttirupa: :- te saMvara AtmAno pariNAma che ane te nivRtti svarUpa che. keTalAka jainetaro kye che ke pravRttinuM aMtima pariNAma nivRtti che, te vAta sAva khoTI che, jo ema mAnavAmAM na Ave to gatamAM saphaLa pravRttivALAonI nivRttimaya sthiti thai jAya ane sarve mukti pAme, parantu ema banatuM ja nathI. hA, Azravane pravRtti mAnIe to mAnI zakIe chIe. te pAMcamuM tattva che. ane saMvaranuM nAma nivRtti che e ApaNe upara joi cUkyA chIe. eTale ema kahI zakAya ke pravRtti pachI ja nivRtti hoya. gatamAM koi paNa prANI pravRtti-Azrava sivAya nivRtti-saMvaramAM AvI zakato ja nathI. bhale pachI kALabhede aneka Azcaryo utpanna thAya. jemake A kALamAM A bharate daza Azcarya thayAM jemAM strI ligamAM tIrthaMkarapaNuM prApta karavA Adi, vyavahAra rAzimAM eka ja kALano bhava karI marUdevA mAtAnuM hAthInA hodA upara mukti vuM ityAdi dazathI judA aneka Azcarya siddhAtamAM cAlI AvatI prathAothI bhinnapaNe thai jAya che. parantu pravRtti pachI ja nivRtti e siddhAntamAM koi kAle pravRtti sivAya nivRtti e AzcaryarUpa banAva nathI banI zakato. mATe pravRtti pachI nivRtti ema vhevuM ThIka che. parantu pravRttinuM aMtima pariNAma nivRtti ema to na ja kahevAya. te saMvara tattva, dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAre che. jemanAM lakSaNo A che. karma pudgalADadAnavicchedo dravyasaMvaraH | bhavahetukriyAtyAgastannirodhe vizuddhAdhyavasAyI vA bhAvasaMvaraH / karma puddagalonA grahaNano viccheda karavo te dravya saMvara che. ane te rokvAmAM zudva adhyavasAyanuM hovuM tenuM nAma bhAvasaMvara che. bhAvasaMvara kAraNa che, jyAre dravya saMvara kArya che. AtmAnA viziSTa pariNAmano sadbhAva te ja Page 146 of 325 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva saMvara che, jyAre karmanA aTakAvarUpa abhAvAtmaka dravya saMvara che. sa punarddhividho dezasarvasaMvarabhedAt / te saMvaranA dezathI ane sarvathI ema be bhedo thAya che. dezasaMvaraH trayodazaguNasthAnaM yAvad bhavati / sarvasaMvarastvantimaguNasthAna eva nikhilAzravANAM niruddhatvAt / itaratra tu na tathA sarva AzravanA rokANathI sarvathI saMvara caudamA guNasthAne hoya che ane bAkInA tera guNasthAnomAM deza saMvara ja hoya che. temAM paNa tAratamya to jarUra hoya che. teramA guNasthAnano saMvara e kiMcita ja nyUna hovAthI dezathI kahevAya che. lAkhanI rakamamAM eka rUpiyo kama hoya tyAM lAkha pUrA na kahevAya tevI sthitino deza saMvara terame guNaThANe samajavo joie. guNasthAnaka eTale zuM? te vAtanI paNa ahIM samaja ApavI Avazyaka hovAthI tenuM svarUpa prathama batAvavAmAM Ave che. mithyAtva-sAsvAdana-mizra-avirata-dezavirata-pramatta-apramatta-apUrvakaraNa-anivRttikaraNa [-sUkSmasaMparAya-upazAntamoha-kSINamoha-sayogi-ayogibhedAcecaturdazavidhAni guNasthAnAni / tyAM mithyAtva, sAsvAdana, mizra, avirata, dezavirata, pramatta, apramatta, apUrvakaraNa, anivRttikaraNa, sUkSmasaM5rAya, upazAMta moha, kSINamoha, sayogI ane ayogI nAmanA bhedothI cauda guNa sthAno hoya che. jJAnadarzanacAritrAtmakAnAM jIvaguNAnAM yathAyogaM zudhdhayazudhdhiprakarSAprakarSakRtA: svapameddA muLarathAnAnIti | jJAna, darzana cAritrarUpa jIvagaNonI yathAyogya zuddhi-azuddhinA prakarSa tathA apakarSathI utpanna thayelA svarUpabhedonuM nAma guNasthAna che. A guNasthAnanA bhedonuM lakSaNa have pachI vicArIzuM. have samiti AdinuM varNana anukramathI karavAmAM Ave che. upayogapUrvikA pravRtti: samiti: / seryAbhASaiSaNA DaDadAna nikSepotsargabhedena pancadhA | svaparavAdhAparihArAya yugamAtranirIkSaNapUrvakaM ratnatrayaphalakaM gamanamIryA | karkazAdidoSarahitahitamitAnavadyAsaMdigdhAbhidrohazUnyaM bhASaNaM bhASA / sUtrAnusAreNAnnAdipadArthAnveSaNameSaNA upadhiprabhRtInAM nirIkSaNapramArjanapUrvakagrahaNasthApanAtmakakriyA DaDadAnanikSepaNA / jantuzUnyaparizodhitamUmoM vidhinA mUtrapuriSAdiparityajajanamutsarga: / artha - upayoga pUrvakanI pravRttinuM nAma samiti che, ane te iryA, bhASA, eSaNA, AdAna nikSepa ane utsarga e bhedathI pAMca prakAre hoya che. tenuM svarUpa A pramANe che. cAlatI vakhate nIca nara rAkhI ghUsarA pramANa jamInane nirIkSaNa karatAM svaparanuM rakSaNa thAya tevI rIte jJAna, darzana ane cAritranuM phaLa jemAM hoya tevuM gamana irSA samiti kahevAya che. karkazAdi doSathI rahita, hita, mita ane niSpApa, saMdeha rahita droha vagaranuM bhASaNa bhASA samiti kahevAya che. sUtrAnusAre Page 147 of 325 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ annAdi padArthonuM nirIkSaNa pUrvaka grahaNa karavuM e eSaNA samiti hevAya che. upadhi vagerenuM nirIkSaNa pramArjana pUrvaka grahaNa karavuM evI kriyAnuM nAma AdAnanikSepaNA samiti hevAya che. jIvazUnya zodhelI bhUmimAM vidhipUrvaka ThallA, mAtrA vagereno tyAga karavo tenuM nAma utsarga samiti kahevAya che. A pAMca samitiothI Azrava rokAya che mATe te saMvara kahevAya che. traNa guptinuM svarUpa nIce pramANe che. yogasya sanmArgagamanonmArgagamananivAraNAbhyAmAtma saMrakSaNa guptiH / sA ca kAyavAGamanorupeNa tridhA / zayanADaDasananikSepADaDadAnacaMkramaNeSu ceSTAniyamaH kAyaguptiH / upasargaparISahabhAvAbhAve'pi zarIre nairapekSyaM, yoganiroddhuH sarvatha ceSTAparihAro'pi kAyaguptiH / artha - sanmArga gamana ane unmArga nivAraNa vaDe karIne yoganuM saMrakSaNa karavuM enuM nAma gupti che, ane te mana, vacana ane kAyA e bhedathI traNa prakAre che. sUvAmAM, besavAmAM, vastu levA mUkvAmAM ane gamanamAM kAya ceSTAne niyamita rAkhavI tenuM nAma kAyagupti che. athavA upasarga, parisahanA bhAvamAM ke abhAvamAM zarIranI nirapekSatA rAkhI kAyayoga nirodha karanArI ceSTAnuM nAma kAyagupti che. vacanaguptinuM varNana A pramANe che. arthavadbhrUvikArAdisaMketahuMkArAdipravRttirahitaM zAstraviruddhabhASaNazUnyaM vaconiyamanaM vAggupti: / anena sarvathA vADanirodhaH samyagrabhASaNanca labhyate, bhASAsamitau samyagbhASaNameva | artha - koi arthane sUcana karanAra bhruno vikAra, saMketa ane hukAra Adi pravRtti rahita, zAstravirUdva bhASaNanA tyAga pUrvaka vANInuM saMyamana rAkhavuM enuM nAma vacanagupti che. A guptimAM vANIno nirodha ane upayoga pUrvaka bhASaNa e banneno lAbha thAya che. bhASA-samitimAM to samyag bhASaNaja grahaNa thAya che. matalaba ke bhASA samitimAM vANIno nirodha nathI hoto, paraMtu zAstravihitapaNe ja bolavAnuM hoya che. manoguptinuM svarUpa prabhu mahAvIra mahArAnA siddhAntamAM nIce mujaba pharamAvyuM che. sAvadyasaMkalpanirodho manoguptiH / artha - pApavAlA saMklpa-vicArone rokvA tenuM nAma managupti che. sarvathI A guptinI agatyatA vadhAre che. zAstromAM jyAM tyAM A gupti upara vadhAre jora devAmAM AvyuM che. A gupti rAjAnA sthAne che. AnA sudhArAthI uparanI be guptimAM svata: sudhAro thai jAya che. uparanI be gupti hovA chatAM A rAjasthAne rahelI gupti na hoya to uparanI gupti kaMi vizeSa phaLa Apo zakatI nathI. gupti pachI karmane aTakAvanAra bAvIsa parisaha che. cAhe eTalA kaSTomAM paNa samabhAvathI na calavuM tenuM nAma parisaha che. tenA bAvIsa bhedo nIce mujaba che. sa ca kSutpipAsAzItoSNadaMsAvastrAra tivanitAcaryAnaiSedhikazayyADaDakrozavadhayAcanADalAbharogatR NasparzamalasatkAraprajJADajJAnasamyaktvaviSayakatvAd dvAviMza tividhaH / artha - bhukha, tRSA, zIta, garamI, DAMza, vastravihinapaNuM, dilagIrI, strI, cIMryA-vihAra, naiSadhika-comAdimAM eka sthAne rahevuM, makAna, Akroza, vadha, yAcanA, lAbhano abhAva, roga, tRNasparza, mala satkAra, prajJA, ajJAna, samyakatva nAmanA bAvIsa parisaho hoya che. jenuM svarUpa A pramANe che. sudhA parisaha Page 148 of 325 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyAmapyatizayita kSuddhedanAyAM savidhibhaktAdyalAbheDapi kSudhopasahanaM kSutparIsaha: artha - ati du:khathI sahana karavA lAyaka sudhA vedanIya hovAthI tenA sahanarUpa sudhA parisaMhane sarvathI prathama kahevAmAM Avyo che. upavAsa, mArgagamana, roga, tapa, svAdhyAya AdinA zramathI, vakhata vItI jvAthI, azAtA vedanIyanA udayathI, jaTharane dahavAvAlI zarIra, indriya hRdacane kSobha karanArI utpanna thaelI sudhA vedanIyane samabhAvathI sahana karavAnuM nAma sudhA parisaha kahevAya che. zAstranI vidhi pramANe bhojana lai tene zamAvato doSita AhArano tyAga karato sudhA parisahane sahI zake che. sudhA parisaranuM svarUpa atizaya kSadhA vedanA lAgyA chatAM paNa nirdoSa AhAra pANI na maLe tyAMsudhI sudhAne sahana karavI e che nA parisaha. satyAM pipAsAyAmaduSTa jalAdhalAbheDapi tRT parisahanaM pipAsAparISahaH / artha - bhUkhathI pIDita thaela mANasane tRSAno saMbhava hovAthI bhukha parISaha pachI pipAsA parIsahanuM varNana karavAmAM Ave che. snAna, avagAha, abhiSeka AdinA tyAgone ati khArUM, cIkaNuM, lakhuM, khAvAthI, virUddha AhAra karavAthI tathA anazana, pitta, varAdithI utpanna thaelI; zarIra ane indrione zoSaNa karanArI tRSAne samabhAve sahana karavI, unALAmAM paNa AhArAdi karatAM najIkamAM apakAyathI bharapUra taLAva Adi hovA chatAMya evA jalane nahi grahaNa karanAra, ane gAmamAMthI acitta evA sadoSa jalane paNa nahi grahaNa karanAra purUSa A parisaMhane samabhAve sahana karI zake che. enuM lakSaNa tuSA hovA chatAM nirdoSa pANI na maLe tyAMsudhI tRSAne sahana karavI e che. zIdurisaha : pracurazItabAdhAyAmapyatyalpaireva vastrAdibhiH zItopasahanaM zItaparISahaH / artha - ghaNI ja TADha paDavA chatAMya ane potAnI pAse jIrNazIrNa, vasa thai gayelAM hovA chatAMya akathya vasrane grahaNa na kare, ane AgamamAM kahA pramANe nirdoSa vastranI gaveSaNA kare, ane tevAM vastra male to svIkAre, zItathI pIDita thaelo khuda agni saLagAve nahi, temaja anyane saLagAvela AganuM paNa sevana na kare tyAre ja zIta parIsaha sahyo kahevAya, jenuM lakSaNa-ghaNI ja TADhanI pIDA hovA chatAM paNa nirdoSa evA alpa vastrathI zItane sahana karavI, e che sudhA, pIpAsA ane zIta e traNa parIsaho sarva guNa sthAnamAM hoya che. paNa parisiha prabhUtoSNasaMtaptoDapi jalAvagAhanAdyasevanamuSNa parISaha: / artha - unALAnA atyaMta tapelA sUryanA asahya kiraNothI parita zarIravALA tRSA, upavAsa, pittaroga, ghAma ane zramathI adita thaelA, parasevo, zoSa, dAhathI pIDita banelAnuM jalAvagAhana, paMkho, jharUkhA, kadalIpatra AdinA AsevanathI vimukhapaNa tathA pUrva anubhava karela zitala dravyanI prArthanAthI rahitapaNuM, uSNa vedanAnA ilAjamAM anAdarapaNuM rAkhanAra cAritrapAtra munivaranuM tApa sahavApaNuM uSNa parisaha kahevAya. cAhe eTalI garamImAM paNa lAvagAhana nahi karanAramAM A parisaha hoi zake che. A parisaha paNa sarva guNa sthAnakomAM hoya che. daza parisaMha Page 149 of 325 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samabhAvato daMzamazakAdyapadravasahanaM daMzaparISaha: / ete vedanIyakSayopazamajanyA: / artha - DAMsa, macchara, mAMkaNa, vIMchI, Adi zudra prANIothI pIDita thayo thako paNa potAnA karmanA vipAne ciMtavato eka sthAnathI bIjA sthAne na jAya, tathA te jIvone dUra karavAne mATe dhUmADo na kare tathA vidyA, maMtra, auSadhino paNa prayoga na kare tyAre A parIsaha sahyo kahevAya. samabhAvathI DAMza AdinA upadravane sahavo e A parisahanuM lakSaNa che, A parisaha paNa sarva guNasthAnakomAM hoya che. pUrvokata pAMce parIsaho vedanIyanA udayathI utpanna thAya che. temanuM parisahana cAritramohanIyanA kSayopazamathI thAya che arthAt vedanIyanA udayamAM cAritrAvaraNIyano kSayopazama levo. ahIM SaSThItapurUSa samAsanA badale samI tapurUSasamAsa samajavo. Age paNa bIjA parisato vedanIya karmamAM grahaNa karAze e vAta bhUlavI na joie. mAtra ahIM kramaza: pAMce vedanIya karmamAM AvI jAya che eTale pAMcano ullekha karyo che. bAvIsa parIsahono jJAnAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, ane aMtarAya e cAra karmamAM samAveza thai zake che, jenuM svarUpa anukrame kahevAmAM Avaze. acelaka (avaDha) parIsaha sadoSavastrAdiparihAreNAlpamUlyAlpavastrAdibhirvartanamava vastraparISahaH / artha - udgamAdi doSaviziSTa vastuono parihAra karI alpamUlyavAmAM alpa vastrAdithI kAma calAvavuM te avastra parisaha kahevAya. sUtramAM alpamUlyavAlA alpa vastra paNa sadoSa na grahaNa karavAM e batAvavA mATe sadoSa e vizeSaNa mUkyuM che. jo evuM vizeSaNa na mukAya ane bahumUlyavAlI alpa vastu grahaNa karavAmAM Ave to parigrahAdi doSono prasaMga lAge. nirdoSa ane alpamUlyavAlA evA paNa bahu vastro na grahaNa karavA mATe alpa vastra e vizeSaNa mUkayuM che. A parIsahano saMbhava navamA guNasthAnaka sadhI che. cAritra mohanIyanA kSayopazamathI A parIsaha hoi zake che. arati parIsaha. aprItiprayojakasaMyogasamavadhAne satyapi samatAvalambanama ratiparISaha: / artha - sUtranA upadezathI vicaratA athavA rahetA saMyama viSayaka dhairyathI viparItapaNuM utpanna thAya evA prakAranA aprIti prayojaka saMyoganA saMbhavamAM paNa samyagudharmArAdhanamAM rativAlA thavuM e arati parIsahane jItavAnuM sAdhana che. aprIti karanAra saMyoganA hovAthI athavA na hovAthI sAmyabhAvanuM AlaMbana karavuM e AnuM svarUpa che. navamA guNasthAnaka sudhI A parisaha hoya che. zrI parasaTha kAmabuddhayA khyAdya Gga pratyaMgAdijanya ceSTAnAmavalokanacintanAbhyAM viramaNaM strIparISaha: / ete ca cAritramohanIyakSayopazama janyA: / artha - kAmanI buddhithI strIonA aMgapratyaMga, AkRti, hAsa, gati, vilAsAdi ceSTAonuM vilokana karavuM athavA cittavana karavuM, pUrNa pApa baMdhananuM kAraNa che evI samaja pUrvaka tatvasaMbaMdhI Alokna citanathI viramavAthI strIparIsahano jaya karI zakAya che. kAmaprayukata strI AdinA aMga, pratyaMga, ceSTA, Alokana, ciMtananI pravRttithI rahitapaNuM e A parisahanuM lakSaNa che. dharmopadeza budhdhithI strInA aMga avalonamAM doSano abhAva hovAthI manuyA e vizeSaNa ApyuM che. avalokna mAtra kahevAthI ciMtavana ane citavana mAtra kahevAthI avalokananA parIvAra hovAno asaMbhava hovAthI banne padonuM grahaNa karyuM che. A parIsaha tathA pUrvanA be cAritramohanIyanA udayathI hoya che eTale navamA Page 150 of 325 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAnaka sudhI rahI zake che. kAraNake AgalanA guNasthAnomAM mohanIyanA udayano abhAva hovAthI hoi zakatA nathI. carcAparIsaha ekatra nivAsamamatvaparihAreNa saniyamaM grAmAdibhramaNajanya phala zAdisahanaM caryAparISahaH / vedanIyajanyoDayam | artha - ekatra nivAsano tathA mamatAno tyAga karI niyama pUrvaka grAmAdi bhramaNathI utpanna thayela kleza AdinuM sahana karavuM tenuM nAma carcAparisaha kahevAya che. spaSTArtha nisaMgapaNAne pAmelA, klezane sahana karI zake evA, deza, kAla, pramANopeta mArgagamanano anubhava karatAM, yAna, vAhana AdinuM smaraNa nahi karatA, samyag gamanamAM AvatA doSone choDatA sAdhu mahArAja A parIsahano jya karI zake che. caryA be prakAranI hoya che. eka dravyathI ane bIjI bhAvathI. grAmAnugrAma vicaravuM tenuM nAma dravyacaryA che. jyAre eka sthAnamAM rahevA chatAM paNa te ja sthAnamAM nirmamatvapaNe rahevuM tenuM nAma bhAvacaryA kahevAya. e banne vAtone batalAvavA mATe PDx nivAsa mamatvaparihAra e vizeSaNa mUlamAM mUkyuM che. saniyama e padathI gAmamAM eka rAta ane nagaramAM pAMca rAta rokAvuM joie e vAta batalAvavAmAM AvI che. sarva guNasthAnamAM A parisaha (caryAjya) vedanIya karmano udaya hovA chatAMya samatAnA avalaMbanathI hoi zake che. niSA risaha strIpazuSaNDhakavarjite niSadyAparISahaH kUlopasargasaMbhaveDapyavicalitamanaskatvaM cAritramohanIya kSayopazamajanyoDayam | artha - strI, purUSa ane napusaMkthI rahita sthAnamAM nivAsa karIne anukula, pratikula upasarganA saMbhavamAM paNa te sthAna choDavAnuM mana na karavuM arthAt sthira mane rahevuM tenuM nAma niSadyA 5rIsaha kahevAya. jemAM rahIe tenuM nAma niSadyA hevAya. te strI Adi upasargathI rahita hoya to ja sArI rIte brahmacarya pALI zakAya. vaLI tyAM aneka prakAranA anukula pratikula upasarga Ave to maMtra vidyA AdinA prayogathI dUra karavAnI koziza na karavI ane pUrvAnubhUta sukhonuM smaraNa paNa na karavuM tyAre A parIsaha samyak sahyo hevAya. A parisane koi naiSadhika parIsaha he che. teno artha pApakarmano athavA gamanAdi kriyAono niSedha e prayojana che jenuM te naiSadhikI hevAya. yAne zUnya makAna, smazAna Adi svAdhyAya bhUmi teno parIsaha te naiSadhikI parIsaha hevAya. cAritramohanIyanA kSayopazamathI A parIsaha pedA thavAthI navamA guNasthAnaka sudhI hoya che. zayyA gharIsaha pratikUlasaMstArakavasatisevaneDanudvignamanaskatvaM zayyApariSahaH / ayaM ca vedanIya kSayopazamajanya: / artha - pratikula saMthAro, vasatI vagere maLe to tenA sevanamAM mana nahi bagADavAnuM nAma zayyA parIsaha che. arthAt moTA moTA phUlanA DhagalA khADAvALI jmIna AdithI gabharAine pUrva anubhUta mAkhaNa jevA komaLa sthAna, zayananI ratinuM smaraNa nahi karatAM samabhAve sahI levuM tenuM nAma zayyA parIsaha che. A parIsaha vedanIyanA udayA utpanna thatA, viSama zayyAnA du:khane cAritrAvaraNIyanA Page 151 of 325 - sthAne nivAsAdanukUlaprati I Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayopazamathI sahana karavAthI vedanIya saMyopazama nya manAya che; A sarva ThekANe che. Akroza parIsaha nirmUlaM samUlaM vA svasmin kRpyatsu janeSu samatAvalambanamAkrozaparISaha:, cAritramohanIya kSayopazama janyo Dyam / / artha - kAraNe athavA kAraNa vinA potAnA viSe krodhita thatA nomAM roSa na lAvatAM vicAra kare ke mArA para Akroza jo kAraNasara che to huM nimitta chuM mATe mAre gusse thavAnI jarUra nathI ane vinAkAraNe che to mArAthI koi doSa ja nathI banyo ne nAhaknA A bicArA cIDAya che, to evA cIDIyA upara dayA lAvavI joie evA uttama vicArathI samabhAvanuM avalaMbana karavuM tenuM nAma Akroza parIsaha che. cArItramohanIyanA udayathI Akroza hoya ane tenA saMyopazamathI AkrozanyarUpa parIsaha hoi zake che mATe Ano saMbhava navamA guNasthAnaka sudhI hoi zake che. vadhamrisaha paraprayukatADanatarjanAdInAM kAyavinazvaratvavibhAvanayA sahanaM vadhaparISaha:, vedanIyakSayopazamajanyoDayam / artha - bIjAo taraphathI karavAmAM AvatI tADanA tajanAone "game tevuM rakSaNa karo to paNa kAyA vinazvara che' evA bhAve sahana karavI enuM nAma vadha parIsaha kahevAya. vedanIyanA udayathI ane cAritrAvaraNIyanA kSayopazamathI A parIsaha hoi zake che. vedanIyano udaya caudamA guNasthAnaka sudhI hovAthI AnI paNa caudamA guNasthAnaka sudhI saMbhAvanA karAya che. yAcanA parisaMha svadharmadehapAlanArthaMcakravartinoDapi sAdhoryAcanAlajjA parihAro yAcanAparISahaH / cAritramohanIyakSayopazamajanyo Dayam / artha - potAnA dharmanA mATe dehanA pAlana karavAne arthe na ke puSTi mATe parathI melavavA lAyaka anna, pAna, vastra, pAtra, upAzraya AdinI cakravartAipaNuM choDIne thaela sAdhae paNa avazya mAgaNI karavI joie, arthAt zarama nahi rAkhavI joie. A ja rIte lajjAne jItI yAcanA karatAM samabhAva rAkhe to A parisahanI pUrI jIta thai zake che. raMka vagerenI yAcanA A parIsahanamAM na AvI jAya eTalA mATe svadharmadapAlanArtha e vizeSaNa mUkayuM che. A cAritra mahonIyanA kSayopazamathI utpanna thato hoi navamA guNasthAnaka sudhI hoi zake che. alAla parIsaha yAciteDapi vastunyaprAptau viSAdAnavalambanamalAbha parISaha:, lAbhAntarAyakSayopazamajanyoDayam / artha - Avazyaka vastunI yAcanA kare chate paNa bIjAe ApI nahi te vakhate ema vicAravuM ke mAlIkanI icchA hoya to Ape che, ane nathI hotI tyAre nathI Apato temAM mAre paritApa karavAnI jarUra zI ? evI rIte jene jyAre aMtaraMgamAM vikAra na Ave tyAre alAbha parIsarane saho kahevAya. lAbhAntarAyanA kSayopazamathI A utpanna thato hoi bAramAM guNasthAnaka sudhI rahI zake che. roma parIsaha rogodmave satyapi samyak sahanaM rogaparISaha: / Page 152 of 325 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha - jvara, atisAra, kAsa, zvAsa Adi moTA rogonI utpattimAM paNa nikalpikAdi cikitsA karAvatA nathI, paraMtu samyaka prakAre sahana kare che. sthavira-kalpIoe paNa evA rogo AvatA svakRta karmonA vipAko vicArI samyaka prakAre sahana karatAM zIkhavuM. sahana karavAnI tAkAtathI bahAranI bimArI mATe zAstromAM rahelI vidhi pramANe cikitsA karAve to paNa roga parisaha saho kahevAya. vedanIyodayaprayukata hovAthI A sarva guNasthAnakomAM hoi zake che. 1Na parisiha jIrNazIrNasaMstArakAdhastanatIkSNatRRNAnAMkaThorasparza janyaklezasahanaM tRNasparzaparISaha: artha - jIrNa, zIrNa evA saMthArAnI nIce tIkSNa aNIvAlA ghAsanA kaThora sparzathI utpanna thatA lezane sahana karavo te tRNa sparza parIsaha kahevAya. A vedanIyodaya prayuta hovAthI sarva guNasthAnakamAM hoi zake che. mala parisaha zarIraniSThamalApanayanAnamilASA malaparISaha: | vedanIyakSayopazamajanyA ete / artha - zarIranA parasevAthI utpanna thayela je mela te grISma RtuthI pIgaLatAM durgadha karanAra tathA udvega karanAra thAya che tene dUra karavAne mATe koi paNa vakhate nAnAdinI abhilASA na karavI joie, arthAt zarIra upara rahelA melane dUra karavAnI anicchAe mala parIsaha jItAya che. vedanIyanA layopazamathI e pedA thAya che arthAt malanuM duHkha te vedanIyodaya che ane teno ya cAritrAvaraNIyanA layopazamathI che. A caudamA guNasthAnaka sudhI rahe che. sakAra parIsaha __ bhaktajanAnuSThitAtisatkAreDapi garvaparAGmukhatvaM satkAraparISahaH / ayaM ca cAritramohanIyakSayopazamajanya: / artha - bhakatajano vaDe bhojana, pANI, vastra, pAtra AdithI karAela satkAro tathA sadbhUta guNonA kIrtana, vaMdana, amyu tthAna, AsanapradAna Adi vyavahAro joi phulAi na jatAM samabhAvamAM rahevuM, satkAra na kare to kheda na karavo AnuM nAma satkAra parIsaha kahevAya che. e kaluM garvaparA mu tva eTaluM ja satkAra parIsahanuM lakSaNa bAMdhIe to prajJA parIsaramAM cAlyuM jAya mATe mAtAtisAre e vizeSaNa ApyuM che. cAritramohanIyathI satkAramAM garva utpanna thAya che ane tenA kSayopazamathI teno vijaya thAya che eTale A navamA guNasthAnaka sudhI hoi zake. prajJAparIsada buddhikuzalatveDapi mAnAparigraha: prajJAparISahaH | jJAnAvaraNakSayopazamajanyaH | artha - buddhinuM kuzalapaNuM hovA chatAMya mAna dhAraNa na karavuM tenuM nAma prajJAparIsaha kahevAya. vRddhaqzubhatva e vizeSaNa ApavAmAM na Ave to lakSaNa satkAramAM cAlyuM jAya mATe te vizeSaNa mUkyuM che. A jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI hoya che. eTale te bAramA guNasthAnaka sudhI hoi zake. ajJAna parIsaha buddhizUnyatveDapyakhinnatvamajJAnaparISahaH / jJAnAvaraNakSayo pazamajanyaH / Page 153 of 325 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha - buddhi na hovA chatAMya kheda na karavo tenuM nAma ajJAna parIsaha kahevAya. dvAdazAMgInuM saMpUrNa jJAna te buddhi kahevAya. tene meLavavAno udyama jArI rAkhatAM te na male to kheda na kare to ja ajJAnano vijaya thai zake che. jJAnAvaraNIya karmanA udayathI mArI A dazA thai che, svakRta karmane bhogavyA pachI athavA tapa AdithI dUra karavAthI jarUra huM te jJAnane pAmI zakIza evI bhAvanA A parIsahanA vijayamAM sahakArINI bane che. A parIsaha bAramA guNasthAnaka sudhI hoi zake che. sathakava parIsaha ___itaradarzanacamatkAradarzaneDapi svadevatAsAnnidhyAbhAve jainadharmazradAtoDavicalanaM samyaktvaparISaha: / darzanamohanIyakSaya-kSayopazamajanyoDayam / artha - bIjA darzanonA camatkAro dekhavA chatAM ane potAnA devonA sAnidhyano abhAva hovA chatAM samyakatvathI calAyamAna na thavuM enuM nAma samyakatva parIsaha kahevAya. ane A darzanamohanIyanA kSayopazamathI nya hovAthI navamA guNasthAnaka sudhI hoi zake che. ATha pravacanamAtA Icasimiti pAMca samitiomAM pahelI samitinuM nAma che - "iryAsamiti. "iryA' no artha thAya che-gati. gati eTale gamana karavuM. munio, e trasa jIvo ke sthAvara jIvo, arthAtu-jIva mAtrane abhayadAna ApavA mATe ja dIkSita thayelA che. teo vinA prayojane to cAlatA paNa nathI : parantu saMyamanA pAlanane mATe cAlavuM e paNa Avazyaka che. evI AvazyakatA jyAre jyAre ubhI thAya, tyAre tyAre zAstravidhi mujaba upayogaparvaka cAlavuM-enuM nAma "iryAsamiti' kahevAya che. jIvonI rakSA, e to munionuM vrata ja che. munio potAnA kAraNe koi paNa jIvane hAni na pahoMce, enI kALajIvALA hoya che ane ethI saMyamapAlana mATe Avazyaka prayone paNa gamanAgamana karatAM, sAcA yatio jIvarakSAnI kALajI dharAve che. AvA vratadhArI munionuM zarIra e dharmazarIra che ane e dharmazarIranI rakSA e paNa vihita che. A hetuthI Avazyaka prayojana pace paNa cAlatA munioe, jIvonI rakSAnA nimitte ane potAnA zarIranI rakSAnA nimitte paganA agrabhAgathI vadhumAM, saMyamano mahimA darzAvatAM paNa upakArI mahApurUSoe zrI vijayane pharamAvyuM ke " koi mANasa daramahine hajAra hajAra gAyonuM dAna kare ane koi mANasa kAMi ja nahi ApavA chatAM eka mAtra saMyamanI upAsanAmAM ja rata rahe, to mahine hajAra hajAra gAyonuM dAna karanAra AdamInA karatAM paNa, kazuM ja dAna nahi karatA evA paNa saMyamI AtmAno saMyama zreyaskara che." dharmadezanA ane abhayadAnanI mahattA darzAvyA bAda, upakArioe saMyamano mahimA paNa A rItie darzAvyo. saMyamano mahimA darzAvatAM mahApurUSoe lokonI mAnyatA samajAvIne samajAvavAno prayatna karyo che : anyathA, gAyonuM dAna e to vAstavika rItie dAna ja nathI. pApapoSaka dAnonuM dAnapaNuM ja nathI, paNa ajJAnomAM je mAnyatA rUDha hoya, tene paNa AgaLa karIne tevA AtmAne samajAvavuM paDe che. AvAM vacanothI ajJAno gAyonA dAnane paNa samyagdAna na mAnI le, e mATe ja ATalo khUlAso karavo paDe che. AvA AvA kAraNe gItArthanI nizrAe ja bhaNavAno Adeza che. svataMtrapaNe vAMcanArAo ema paNa kahe che ke- "zrI jainazAsanamAM paNa gAyonA dAnanuM vidhAna che." evA zrI jainazAsananA nAme paNa sva-paranuM ahita karanArA nivaDe che. vastunA marmane samajanArAoja vastunA paramArthane samajI zake che. uttama koTinAM Page 154 of 325 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstravihita dAno ane parama klyANakArI zrI nimaMdironAM nirmANa Adi aneka klyANakArI pravRttio paNa saMyamanI AgaLa yatkiMcit banI jAya che. anaMta upakArioe pharamAvelA saMyamanuM pAlana karanAro AtmA, je Atmahita sAthe anyonuM paNa hita sAdhI zake che, te hita dAnAdi kriyAothI teTalI sahelAithI nathI sAdhI zakAtuM. sAco saMyamI ja saMpUrNa abhayadAnano dAtA banI zake che ane dharmadezanA paNa dharmadezanA rUpe te ja mukhyatayA karI zake che. A badhI vAto yathAsthitapaNe samajvA mATe kalyANakAmioe umALa banavuM ja joie. munivaro dvArA 'dIkSA ja upakAranuM sAcuM sAdhana che'- e pramANe jANIne, zrI vijya pratibodha pAmyA. pratibodha pAmavAthI saMvegaraMgathI raMgamaya banelA zrI vijye, eka divase AcArya bhagavAna zrImad vimalasUrIzvarajI mahArAjAnI pAse tarata ja niravadya evI pravajyAne-dIkSAne grahaNa karI. AvA puNyAtmA jevA ullAsathI dIkSA grahaNa kare che, evA athavA ethI paNa adhika ullAsathI saMyamanA pAlaka bane che. suMdara saMyamanA pAlanathI zrI vijya sva-paranA sAcA hitasAdhaka banyA. zrI vijya nAmanA te maharSie ghaNAM varSo paryaMta ArambhIne yuga mAtra kSetra eTale gADAnI dhuMsarI pramANa kSetra sudhI barAbara joine cAlavAno vidhi che. A vidhino amala karanAra iryAsamitinA pAlaka kahevAya che. jIvadayAnA pAlana mATe A paNa ghaNI ja jarUrI vastu che. sa. A vastunA jANa cAlavAmAM kevA vivekI hoya, e ja vicAravAnuM che. iryAsamitinA pAlaka munio, AgaLa ghuMsarA pramANa jgyAnuM nirIkSaNa karatA cAle. mArgamAM AvatAM jIvavALAM anAja vigere bIjo, nAnA prakAranI vanaspati, pANInAM sthAno, mATI ane anya jIvo Adi upara paga na AvI jAya-evI sAvacetI to evA mahApurUSomAM pUrepUrI hoya ja. khADA Adine paNa cAle tyAM sudhI munio laMghe ja nahi. A samitinA pAlaka munio, tevA koi Avazyaka prayojane cAlavuM paDe tyAre paNa kevA mArge cAle, e mATe ya upakArioe suMdara vidhAna karyuM che. upakArio pharamAve che ke-munio te ja mArge cAle, ke je mArga lokothI khUba khUMdAyelo hoya. loko je mArge na cAlatA hoya, te mArge cAlavuM e paNa munio mATe unmArga hevAya che. loko je mArge khUba cAlatA hoya, te mArge chae kAyanA jIvo hovA saMbhavita nathI : e kAraNe loko je mArge khUba cAlatA hoya tavA mArge munioe cAlavuM, ke jethI cha kAyanA jIvonI virAdhanA thAya nahi. evA paNa mArge jo rAtrinA cAlavAmAM Ave, to rAtrinA samaye utpanna thai thaine paDelA je sampAtima trasa jIvo, tenI virAdhanA thAya : e kAraNe upakArioe pharamAvyuM che ke-evA paNa mArge rAtrinA vakhate munioe cAlavuM nahi. loko dvArA atyaMta khUMdAelA mArge paNa yatioe rAtrinA samaye nahi cAlavuM joie, parantu jyAre te mArga sUryanA kiraNothI sparzAya, tyAra bAda ja tevA paNa mArge jarUra mujaba upayogathI cAlavuM joie. sUryanAM kiraNono sparza thavAthI, saMpAtima jIvono nAza thai ja jAya che, eTale sUryanAM kiraNonA yoge sampAtima jIvono abhAva hoya che ane loko khUba cAlatA hovAthI, anya jIvono paNa abhAva hoya che : ethI eve raste, divasanA ane te paNa jarUrI kAraNe, upayogapUrvaka cAlatA munio potAnA asiAdharmanuM sArAmAM sArI rItie pAlana karI zake che. sa. jIvadayAnA pAlana mATe ajba jevI kALajI rAkhavAmAM AvI che. anantajJAnI zrI jinezvaradevoe prarUpelA dharmane je ajoDa kahevAmAM Ave che. te vinA kAraNe nathI. yogya AtmAo vivekapUrvaka abhyAsa kare, to temane zrI jainazAsana ajoDa lAgyA vinA rahe ja nahi. Page 155 of 325 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temane avazya khAtrI thAya ke-svaparanA kalyANano A ja eka vAstavika mArga che. sundara bhavitavyatA tathA laghukamitAnA yoge mokSanuM arthipaNuM hoya, e mATe sadharmane zodhavAnI tIvra vRtti hoya ane AgraharahitapaNuM Adi hoya, to A zAsananI yathArthavAditA samajAvI muzkela nathI. have A rItie jantuonI kALajI dharAvanAra A zAsane, jantuone abhayadAna devA mATe ja dIkSita thayelA munionuM zarIra, ke je dharmazarIra che. tenI rakSA mATe khUba ja kALajI karI che. mA jema potAnA baccAne khADA-TekarA kudavAnI manA kare, tema upakArioe paNa munione khADA-TekarAvALA viSama mArgone nahi laMghatAM, thoDuM adhika cAlavuM paDe to tema karIne paNa, evA pradezone nahi laMghavA ema pharamAvyuM che: kAraNa ke-evAM laMghana Adi karavAmAM dharmazarIrane hAni pahoMcavAno saMbhava che. ene hAni pahoMcavAthI mokSamArga rU5 ratnatrayInI ArAdhanAmAM vighna AvavAno paNa saMbhava che. vaLI tevI rItie laMdhavAmAM jIvadayAnA hetane paNa nukazAna pahoMce, to te asaMbhavita nathI. A rItie jantuonI ane saMyamasAdhaka zarIranI paNa rakSA mATe A prathama samiti atizaya jarUrI che, emAM zaMkAne avakAza che? sa. jarA paNa nahi ! have upakAra AdinA nAme, keTalAko relavihAra AdinI je vAto kare che, te kevI lAge che? sa. AvA uttama AcAranA pAlananuM jyAM vidhAna che, tyAM e vastuono vicAra paNa bhayaMkara che. uttama AcArane mAnanArA Ama ja mAne che ane varte che, paNa pApAtmAo AvA mArganI paNa avagaNanA karIne unmArge cAle che ane eno pracAra karavAnuM paNa kAramuM pApa Acare che. rAtrinA samaye bhaTakanArA ane relavihAra AdinA karanArA veSa dhArio jyAre sanmArgano paNa virodha kare che, tyAre teo dayAnA pariNAmathI paNa paravarelA hoya evA lAge che. evAone A samitinuM varNana paNa khaTake, e svAbhAvika ja che. sa. tevA pApI AtmAone khaTake, kemake-temanuM pApa ughADuM paDI jAya ne ? mArA jevAne to A bahu ja game che. je AtmAo koi paNa kulamAM utpanna thavA chatAM paNa, tathA prakAranI yogyatAne dharanArA hoya che ane samyagdarzanane pAmelA nahi hovA chatAM paNa, te AtmAone AvAM vidhAno rUcikara nivaDe te svAbhAvikajja che. dhora mithyAtvamAM sabaDatA veSadhArione ane tevA bIjA paNa ayogya AtmAone AvAM vidhAno na rUce. evA pAmaronI to koi dazA ja jUdI hoya che. keTalAko to deva-gurU-dharmanI sAthe kuTIla ramata ramavAne TevAI gayelA hoya che ane tame kahyuM tema potAnuM pApa DhAMkavA AdinA irAde paNa sadagurUonI sapravRttione nindanArA hoya che. bAkI sAcuM yatijIvana jIvavAne mATe A samitinA pAlananI paNa AvazyakatA che, e nirvivAda vAta che. A vidhAna munione mATe che, chatAM gRhasthone ya bodhapATha rUpa che. pauSadhamAM to pAMceya samitinA pAlananuM ja gRhasthone mATe ya vidhAna che, parantu te sivAya paNa gRhasthoe cAlatI veLAe upayoga rAkhavo e lyANakara che. uttama gRhastho paNa nIcI draSTie cAlanArA hoya che. nIcI draSTie cAlavAmAM zIlane paNa lAbha che ane upayoga rAkhavAmAM Ave to jIvadayAnuM pAlana paNa che. AthI gRhasthoe paNa Ano zakya amala karavA mATe prayatnazIla banavuM joie. have zAstravidhi mujaba evA prakAranA upaga pUrvaka cAlatA paNa munithI kathaMcit prANino vadha vo, e asaMbhavita vastu nathI : parantu upakArio pharamAve che ke-evA prakAranA upayoga pUrvaka Page 156 of 325 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAlatA manithI kathaMcita prANino vadha thai jAya, to paNa temane te prANinA vadhanuM pApa lAgatuM nathI. jIvadayAnA pariNAmamAM ramatA ane koi paNa prANine ijA sarakhI paNa na thAo-e hetuthI upayoga pUrvaka ane zAstravihita mArge zAstravihita vidhithI cAlatA mahAtmAne, kadAcit thai jatI hisAthI pApa lAgatuM nathI. evA upayogazIla mahAtmA sarva bhAvathI zuddha hovAnA kAraNe, teonA kAyayogane pAmIne koi jIvano nAza thai jAya to paNa, te mahAtmAne te nimittano sUkSma paNa baMdha AgamamAM kaho nathI. jIva mare ke na mare, chatAM paNa asad AcAra karanArane nizcayathI hisA mAnI che, jyAre samitithI samita evA prayatnazIla mahAtmAne mATe hisA mAtrathI baMdha mAnavAmAM Avyo nathI. upayogahInapaNe cAlanAro, tenAthI prANivadha kadAca na paNa thAya, toya hisaMka ja che : kAraNa ke-te samaye tene prANivadha na thAya enI kALajI nathI. AjJAnusArI mahAtmAmAM te kALajI hoya che ane tethI ja teone hiMsAmAtrathI bandha thato nathI. AvA hisA-ahisAnA mArgane paNa koi bhAgyazALI AtmAoja pAmI zake che. paugalika lAlasAmAM khUMcelA ane dhamazAstrone zaraNe nahi rahetAM, potAnI svacchandI kalpanAone ja pramANabhUta mAnI tema manAvavA mathanArA hisA-ahisAnI game teTalI vAto kare, paNa hisA-ahisAnA A jAtinA vivene teo pAmI zake, e zakya ja nathI. sa. AvAM uttama zAstronA A jAtinA paramArthane pAmanArAo kharekhara dhanyavAdanA pAtra che. bIjI bhASA-samiti_ have bIjI samitinuM nAma che- "bhASAsamiti' bolavAmAM samyaka prakAranI pravRttine bhASA-samiti kahevAya che. bhASA jema kalyANakAriNI che, tema akalyANakAriNI paNa che. bhASAsamitinuM pAlana karavA icchanAre, bhASAnA doSo ane guNo samakvA ja joie. upakArio bhASAmAM kayA kayA doSo che, e mATe paNa ghaNuM ghaNuM pharamAvI gayA che, paNa doSothI nirbhIka banelA AtmAo enA abhyAsa ane amalathI vaMcita rahe e sahaja che. AvA suMdara zAsanane pAmavA chatAM paNa, jeo bhASAnA doSathI bacatA nathI, teo khare ja kamanaziba che. dAmikatAthI madhura bolava, e paNa bhASAsamiti nathI. durjanonI bhASAmAM madhuratA hoya che, paNa te damanmathI hoya che. durjanonI jIbhanA agrabhAgamAMthI bhale sAkara kharatI hoya, paNa teonA pratyeka rome halAhala viSa hoya che. sajjanonI vANImAM kadI kadI kaTutA dekhAya che. chatAM te sArA pariNAma mATe ja hoya che. sajjana purUSonI kaTutAnI TIkA karanArA durjano ja hoya che. hitakAriNI kaTutA paNa madhuratA ja che. bhASAnA doSono tyAga karanArA ane dhUrto, kAmuko, hisako, coTTAo ane nAstiko AdinI bhASAno tyAga karanArA puNyAtmAonI vANI sau koinuM hita karanArI ja hoya che. hitakAriNI bhASAne paNa kaTu bhASA henArA khare ja ajJAno che. bhASAnA doSo ane dhUrta AdinAM bhASitone tajIne hitakArI bolanArA mahAtmAo parimita ja bolanArA hoya. A ja kAraNe, upakArio pharamAve che ke-uttama AtmAo madhura, yukitayukata, thoDuM, kArya mATe jarUrI, garva vinAnuM, ataccha ane bolavA pUrve zuddha matithI vicAra karIne je dharmasaMyukata hoya che te ja bole che. paMDita purUSo jema asatya agara satyAsatya vANIne nathI uccAratA, tema keTalIka evI paNa tathya vANIne nathI uccAratA, ke je vANI tathya hovA chatAM paNa hitaghAtakatA AdivALI hoya. tathya paNa vANI priya ane tikArI hovI joie. AthI ja upakArio pharamAve che ke-paMDita purUSoe je vANIno svIkAra karyo nathI, tevI vANIno buddhizALI AtmAe tyAga karavo joie. jema hisA-ahisA saMbaMdhamAM ghaNuM samajavA jevuM che, tema vAstavika rItie satya kone kahevAya ane asatya kone kahevAya, e paNa Page 157 of 325 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samajavAnI jarUra che. ene nahi samajanArAo ahisAnA nAme hisAnA upAsaka banavAnI jema, satyanA nAme paNa asatyane ja bolanArA bane che. trIjI eSaNA-samiti have trIjI samitinuM nAma che-eSaNA samiti. aNAhArI padanA arthI munivaro anazana Adi taponI AcaraNAnA rasIyA hoya che. chatAM saMyamayAtrAnA nirvAha mATe tapasvI paNa munivarone AhAra nathI ja levo paDato ema nahi : paranta zrI jainazAsananA munivaro saMyamayAtrAnA nirvAha mATe ja AhAranA lenArA hovAnA kAraNe, AhAra karavA chatAM paNa, te mahAtmAone upavAsI kahevAya che. saMyamAdinI rakSA mATe ja AhAranA grahaNa karanArA paNa munivarAne mATe, anaMta upakArioe beMtAlIza doSothI adUSita evo AhAra levAnuM vidhAna karyuM che. beMtAlIza doSonA varjanapUrvaka meLavelA paNa te AhArano, pAMca doSothI rahitapaNe ja upayoga karavAnuM upakArioe pharamAvyuM che. e pramANe vartanArA mahAtmAo ja eSaNA-samitinA pAlaka kahevAya che. beMtAlIza doSothI adUSita evo AhAra meLavavo ane pAMca doSothI rahitapaNe e AhArano upayoga karavo, enuM nAma- "eSaNA-samiti" che. rasanAnA gulAmo ane khAvAmAM ja AnaMda mAnanArAo, e samitinA pAlanamAM paMgu bane, e svAbhAvika vastu ja che. munipaNAnA AsvAdane pAmelA AtmAo rasanAne AdhIna banI AhAramAM lapaTa bane e zakya nathI ane evA ja AtmAo A samitinuM pAlana karI zake che. AharalampaTatA, e paNa atyanta bhayaMkara vastu che. pariNAme munipaNAnI te ghAtaka paNa nivaDe che, mATe kalyANakAmI munio ene AdhIna banatA ja nathI. evA munio prathamanI be samitionuM jema suMdaramAM suMdara pAlana kare che, tema A trIjI samitinuM paNa suMdaramAM suMdara pAlana kare ja che. cathI AdAnaniu-samiti cothI samitinuM nAma- "AdAnanikSepa-samiti' che. munione anaMtajJAnionI AjJA mujaba grahaNa karelAM dharmopakaraNone levAM paNa paDe ane mUkavAM paNa paDe. "AdAna' eTale levuM ane nikSepa eTale mUvuM: emAM samyaka pravRtti, enuM nAma "AdAnanikSepa-samiti' che. Asana, vastra, pAtra Adi dharmopakaraNone letAM ane mUkatAM, jovAnI ane pramArjavAnI AjJA che. A AjJAnuM pAlana karanArA A cothI samitinA pAlaka bane che. koi paNa vastune letAM ane te vastune mUkatAM jamIna Adine barAbara cakSuthI jovI joie ane cakSuthI joyA pachI rajoharaNa AdithI eTaleke pRvAne lAyaka vastuthI upayogapUrvaka pUjIne levI ane mUkavI joie. upayogapUrvaka nahi jonArA ane nahi pUjanArA munio, A samitino bhaMga ja kare che. jIvadayAno pAlaka koi paNa muni A samitinI upekSA karI zake nahi. bhUmine joyA ke pramaryA vinA jeo bhUmi upara dharmanAM upakaraNone mUke che ane upakaraNone joyA ke pramAryA vinA jeo le che, teo khare ja A samiti pratye kAramI bedarakArI karanArA che. A bedarakArI vadhe, to te pariNAme munipaNAne hataprata karI nAkhanArI che. jovuM e cakSuthI pratilekhanA che ane pUrve e rajoharaNAdi pUMjvAnI vastuthI pratilekhanA che. A pratilekhanA paNa munio mATe khUba ja jarUrI vastu che, paNa aneka nimittothI keTalAko AnI upekSA karanArA banyA che ane teoe pratilekhanAne eka nirUpayogI jevI cIja banAvI dIdhI che. cakSu kAma ApI zake evA samaye karavAnI pratilekhanA na kare ane cakSu kAma na ApI zake evAM samaye pratilekhanA karavAno cALo kare, evAo pratilekhanA kare che ke pratilekhanAnI mazkarI kare che, e eka kAramo prazna che. pratilekhanA, e eka uthala-pAthala karavAnI yA Page 158 of 325 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ to vasa Adi upara paDelI dhULa khaMkheravAnI kriyA nathI. pratilekhanA, e paNa eka uttamamAM uttama jIvadayAnI karaNI che. jIvadayAnI AvI uttamamAM uttama karaNI tarapha bedarakAra banI jeo vidvAna banavA icchatA hoya, teo sAcA vidvAna bane e zakya nathI. anaMtajJAnioe vihita karelI kriyAonI bedarakArI, e kAramI manazibIne ja sUcave che ane evI kAramI manazibIthI tene jANyA chatAMya nahi kampanArA, e bhAremAM bhAre ajJAnio che. vaLI eka suMdaramAM suMdara jIvarakSA karavAnI pratilekhanA rUpa kriyAne jyAre jIvaghAtanuM ja kAraNa banAvatA keTalAko jovAya che, tyAre to koi paNa vivekni kAramI glAni thAya e sahaja che. e glAni ema bolAve ke- ' A uthalapAthala karanArAonuM zuM thaze ?'- to te asvAbhAvika nathI. kevala dravyakriyAmAM rAcanArAonI saghaLI ja kriyAo AvI hoya che. paranA doSo jovAmAM kuzaLa banelAo, potAnA doSo kadI ja joi zakatA nathI. evAoe aneka kriyAonI mAphaka A pratilekhanAnI paNa kAramI durdazA karI che. evAomAM jo thoDI paNa mArgarUci hoya, to upakArioe evAo jAgRta thAya evuM pharamAvyuM che. upakArionA e pharamAnane pratyeka muni premapUrvaka vAMce, vicAre ane khUba ja jAgRta bane tathA jo potAmAM evI jAtinI bedarakArI Adi dekhAya to tene khaMkherI nAkhavA mATe sajja thAya, e klyANakArI che. pratilekhanAmAM pramatta banelA munine anaMta upakArioe chae kAyono virAdhaka gaNyo che. SaTakAyanI potAnAthI virAdhanA thAya che, e jANatAM ja bhavabhIrUone kampArI chUTavI joie. munione to SaDjavanikAyanA rakSaka gaNavAmAM AvyAM che. teo ja jo pratilekhanAnA vidhi prati bedarakAra bane, to e rakSakapaNuM rahyuM kyAM ? pratilekhanAmAM pramatta nahi banavAno upadeza ApatAM parama upakArI mahApurUSo spaSTa rItie pharamAve che ke "paDilehaNaM kuNaMtA miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / phepha va pa--vavALuM vAr3a saMya paDiUpha vaoN ||9||" "puovIAvaNa tevAdvaLasatasALa | paDilehaNApamatto, chaNhaMpi virAhago bhaNio ||2||" upakArI mahApurUSonA A kzanano e bhAva che ke-paDilehaNane karato je paraspara kyA kare che, dezanI kthAne kare che athavA paccakhkhANa Ape che, svayaM vAcanA Ape che athavA to anya pAse svayaM vAcanA aMgIkAra kare che, te paDilehaNamAM pramAdI gaNAya che : paDilehaNamAM evA pramatta banelAne pRthvIkAya, akAya, agnikAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya-A chae paNa kAyono virAdhaka anaMta upakArioe vhelo che. ananta upakArionA A pharamAnathI samajI zakAze ke-paccakhANa levA-devAnI kriyA ane zAstranI vAcanA levA-devAnI kriyA, ke je kalyANakAriNI che, teno paNa paDilehaNamAM niSedha karyo che : kAraNa ke-ethI paDilehaNano hetu je jIvarakSA che, te mAryo jAya che. je kAlamAM je kriyA karavAnI hoya, te kriyA ja karavAnI anaMtajJAnionI AjJA che. A AjJAne nahi samajjArAo gaDabaDa kare e jUdI vAta che, paNa samajnArAoe to A AjJAnuM yathAsthita pAlana karavuM ja joie. paDilehaNa jevI jIvarakSAnI sarvottama kriyAmAM pramAdI banavuM ane e karatAM karatAM paDilehaNamAM upayogazUnya thavAya evuM karavuM, e paNa pramAda che. evA pramAdamAM paDavuM, e paDilehaNa karavAM chatAM paNa virAdhaka banavAno dhaMdho che. A paDilehaNane zudva rItie karanAro ane dharmopakaraNane levA-mUkvAmAM upayogapUrvaka joine ane pUMjIne lenAro ane mUktAro ja, A cothI samitino pAlaka bane che. Page 159 of 325 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uicamI usa-samiti have pAcamI samiti che- 'utsarga-samiti." Ane "pAriSThApanikA-samiti' paNa kahevAya che. pariSThApanA yogya eTale tavA yogya je vastuo, teno tyAga enuM nAma kahevAya che- "utsarga' athavA to "pariSThApanA. emAM samyak prakAre vidhipUrvakanI pravRtti karavI-enuM nAma kahevAya che- "utsarga samiti' athavA to "pAriSThApanikA-samiti' kapha, mUtra ane mala to tajavA lAyaka tarIke prasiddha che. kapha eTale zleSma, ke je mukha ane nAkamAM saMcaraNa karanAro hoya che ane mUtra tathA mala e to sau koine jJAta che, teno tyAga tathA nirUpayogI banela vastra ane pAtra tathA doSa AdinA kAraNe pariSThApana yogya banela bhakata-pAna vigere vastuono tyAga Avazyaka che : paNa eno tyAga traNa-sthAvara jIvothI rahita evI je pRthvI, tenA tala upara, arthAt aMDila eTale janturahita jagyAe upayogapUrvaka karavo, enuM nAma "utsarga-samiti' kahevAya che. kapha Adino ane tyAjya banela vastra tathA pAtrAdino o upayogapUrvaka zuddha traNa-sthAvara jIvothI rahita evI bhUmi upara tyAga kare che, teo ja A samitinA pAlaka bane che. sAdhuone mATe game tyAM thuMkyuM agara game tema gaLapho nAkhavo, e paNa anucita ja che. jIvarakSA karavAnA abhilASI munivaro tyAjya vastuono tyAga paNa evI rItie ane evI jagyAe kare, ke jethI trasa-sthAvara jIvonI virAdhanAthI bacI zakAya. samitinI bedarakArIne taja A pAMca samitio vinA sAcA munipaNAnA AcAronuM pAlana zakya nathI ane relavihAra Adi karanArAo AnuM paripAlana karatA ja nathI, emAM vivAdane sthAna nathI. evAone jyAM munipaNAnI darakAra nathI, anantajJAnionI AjJAnI darakAra nathI, tyAM game tema varte ethI navAi pAmavA jevuM kAMi ja nathI : parantu evAone uttama pAtra tarIke mAnI lenArAoe khAsa cetavA jevuM che : kAraNake-teo uttama pAtranI bhakita karavAne icche che, chatAM tevA nAlAyakone ajJAnAdithI uttama pAtra mAne che. jeo paugalika hetuthI, matra-tatra AdinA kAraNe ja evAone mAne ane pUje che, teo dayA khAvA lAyaka ja che : paNa mokSanA arthioe to evAono dUrathI ja tyAga karavo joie : kAraNa ke-uttama pAtrarUpa yatio teo ja che, ke jeo pAMca samitione paNa dharanArA hoya. catio ziilI paNa hovA joIe yatio jema jJAna, darzana ane cAritra rUpa ratnatrayI sahita joie, tema ApaNe jenuM saMkSepathI varNana karI AvyA e pAMca samitionA dhAraka paNa joie ane "traNa guptiothI zobhatA' paNa hovA joie. AtmAnA saMrakSaNane athavA to mumukSanA yoganigrahane gami kahevAya che. dehanA saMrakSaNane choDIne AtmAnA saMrakSaNane karavuM, enuM nAma gumi che. mana-vacana-kAyAno nigraha karavo ane e dvArA AtmAnuM saMrakSaNa karavuM, e ghaNuM ja Avazyaka che. samyaku-pravRttine jyAre samiti kahevAya che, tyAre pravRtti-nivRtti lakSaNa gumi kahevAya che. gumi pravRtti-nivRtti rUpa kema che? -e vAta have ApaNe hamaNAM guminuM saMkSepathI varNana vicArIe chIe, ethI samajAze. manomukti traNa prakAra guNio traNa che : eka manogupti, bIjI vAgUmi ane trIjI kAyamurti. A traNamAM prathama je manosumi che, e traNa prakAranI che : 1- traNamAM prathama prakAranI manominuM svarUpa varNavatAM upakArio pharamAve che ke-ArtadhyAna ane Page 160 of 325 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raudradhyAnano anubandha karanArI je kalpanAo tenI je jAla, teno viyoga enuM nAma prathama prakAranI manosumi che. ArtadhyAna ane raudradhyAna, e saMsArane vadhAranArAM ane durgatine ApanArAM dhyAno che. duniyA saMbaMdhI saghaLAya sArA-kharAba vicAro, A be dhyAnomAM samAi jAya che. A be dhyAnonA saMbaMdhamAM ghaNuM ghaNuM kahevA jevuM che, paNa hAla ATaluM TUMkuM ja. A be dhyAnanA sambandhamAM samajAvIne AgaLa cAlavuM paDe tema che. pApavardhaka vicArothI manane dUra karavuM, enuM nAma prathama prakAranI manogakti che. mana upara evo kAbU meLavavAno prayatna karavo joie, ke jethI te duniyAdArInI koi paNa vicAraNAmAM joDAya nahi. dunyavI sukhanI icchA, e ja A durgAnonuM mULa che. e icchA upara jeTale aMze kAbU AvI jAya, teTale aMze durgAnathI bacI zakAya. iSTa vastu paNa dunyavI sukha mATe icchavI, e kharAba ja che. vaLI munio to nirAnA ja arthI hoya, eTale munioe to dunyavI vicAra mAtrathI manane rokavuM joie ane e prathama prakAranI manogupti che. - bIjA prakAranI manoguptinuM varNana karatAM paNa upakArioe pharamAvyuM che ke-zAstrone anusaranArI, paralokane sArA rUpamAM sAdhanArI ane dharmadhyAnano anubandha karanArI evI je mAnasika mAdhyastha pariNati, e bIjA prakarAnI manogupti che. zAstrAjJAthI virUddha vicAra dharAvanArAo A manogatine pAmyA ya nathI ane pAmaze paNa nahi. dharmadhyAna, e eka evI vastu che ke-saghaLAya AtmakalyANanA vicAro emAM samAviSTa thAya che. A mAdhyastha pariNati paNa anupama koTinI hoya che. sAcA-khoTAno zuMbhameLo karAvanArA mUrkhatA rUpa A mAdhyacya pariNati nathI. evI mAdhyacya pariNati to ajJAnoe mAnelI hoya che. AvI manogupti, ke je parama zuddha mAdhyacya pariNati rUpa che ane jemAM satya satya rUpe ane asatya asatya rUpe spaSTatayA bhAyamAna thAya che, te ja AdaraNIya che. mAdhyastha pariNati vastune zuddha svarUpe oLakhAvavA mATe zuddha ArisA jevI che. evI mAdhyacya pariNati zAstrAnusAriNI ja hoya, e ja kAraNe e sundara evo je paraloka tene sAdhanArI hoya ane ethI ja e dharmadhyAnano anuba karanArI hoya : A rItie jotAM saghaLAya lyANa vicAro jemAM samAya che, evA suMdara prakAranA dhyAnanI e jaDa nAkhanArI che. A kAraNe munio A bIjA prakAranI manoguptithI paNa zobhatA ja hoya. 3- trIjA prakAranI manogupti to yoga-nirodhAvasthAmAM hoya che. e trIjA prakAranI manomimAM kuzala ane akuzala manovRttino nirodha hoya che. e ubhaya prakAranI manovRttinA nirodha dvArA kevaLa saMpUrNa AtmaramaNatA jemAM hoya, evI e gumi che. A gukti pAmavA mATe prathamanI be prakAranI gutionuM Asevana khUba ja Avazyaka che. pudgalanA rasiA ane pugalanA saMgamAM Ananda mAnatA AtmAo mATe A prakAranI manomi sadAne mATe aya ja che. trIjI gati pAmyA pachI AtmA mukataprAya: ja gaNAya che. evA AtmAno saMsArakAla ghaNo ja alpa hoya che. A dazA pAmavA mATe ja prathamanI be gumio Avazyaka che. ane A dazA pAmavAnA dhyeya sivAya prathamanI be gatio AvavI, e paNa zakya nathI. kevuM mana manamukTi A traNeya prakAranI manoguptinuM arthipaNuM kalyANakAmI evA darekna mATe Avazyaka che. trIjA prakAranI manoguNine dhyeyarUpa banAvIne, prathamanI be prakAranI manogupti mATe yatnazIla banelA AtmAo mATe, uccamAM ucca koTinuM kalyANa paNa ati nikaTa bane che. dunyavI sukhanI lAlasAne tajIne Page 161 of 325 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atmasukhane ja prApta karavAne mathanArAo mATe ja A zakya che. dunyavI sukhanI kAMkSAvALA AtmAo kadAca sAdhu vezamAM rahelA hoya, to paNa teo manomithI sadA para rahe che ane aneka rItie rIbAyA kare che. A traNa prakAranI manogamiono eka ja zloka dvArA khyAla ApatAM parama upakArI, kalikAlasarvajJa, AcAryabhagavAna zrImad hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke "vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastanjhai manoguptirudAhyatA ||1||" arthAtu- manoguNinA svarUpane jANanArA mahApurUSoe "kalpanA jAlanI vimukita, samapaNAmAM supratiSThita ane AtmAmAM ramaNa karatuM'-AvA prakAranuM je mana, tene manogami pharamAvI che. Arta ane raudra dhyAnano anubandha karanArI kalpanAonI jALathI mukata evuM je mana-tenuM nAma prathama prakAranI manogumi : zAstrAnusAriNI, paralokane sAdhanArI ane dharmadhyAnano anubandha karanArI mAdhyacya pariNati rUpa baneluM hoi samapaNAmAM supratiSThita baneluM je mana-tenuM nAma bIjA prakAranI manogupti : ane kuzala tathA akuzala manovRttinA nirodhathI yoganirodhAvasthAmAM thanArI AtmArAmatAvALuM je mana-te trIjA prakAranI manogumi che. be prakAranI vAsuddhi have bIjI che-vAgUmi enA prakAra be che. 1- mukha, netro, bhRkuTino vikAra, aMguliothI vagADavAmAM AvatI capeTikA tathA pattharanuM phebdha, ucA thavuM, bagAsuM khAvuM ane hukAra-A Adi ceSTAonA tyAgapUrvaka mauna rahevAno abhigraha karavo, e pahelA prakAranI vacanagukti che. jeo maunanI pratijJA karavA chatAM paNa, ceSTA AdithI potAnAM prayojyone sUcave che, teonuM mauna niSphaLa ja che : kAraNa ke-maunano je hetu che te ceSTA Adi dvArA prayojanone sUcavavAthI sarato nathI. vANIthI thatAM kAmo ceSTA AdithI karanArAonuM mauna, e nAmanuM ja mauna che. prathama prakAranI vAngati rUpa mauna, saMsAranI pravRttiomAM mazagula thayelAo mATe zakya nathI. AtmAlyANamAM hetubhUta evuM umadA jAtinuM mauna to, sAMsArika pravRttiothI para rahelA AtmAo mATe ja zakya che. AtmahitamAM bAdhaka evI paugalika pravRttiomAM potAne ane bane teTalA pramANamAM bIjAone paNa joDanArA AtmAo, AvA maunanA bhAvane samajavA mATe paNa nAlAyaka che. 2- have bIjA prakAranI vAgupti tattvajJAnanI vAcanA devAmAM, tattvajJAnanA sambandhamAM prazna karavAmAM ane koie karelA praznano uttara devAmAM, loka ane Agamano virodha na Ave e rItie mukhavaksikAthI mukhanuM AcchAdana karIne bolatA evA paNa mahAtmA, vANInA niyatraNavALA ja manAya che. AtmakalyANa karanArI vANI vidhi mujaba bolavI, e paNa vacanagumi che. pahelI vacanaguNi e che ke bolavuM ja nahi ane bIjI vacanagumi e che ke-bolavuM paNa te tAtvijja ane te paNa loka tathA Agamano virodha na Ave e rItie tathA mukhavagnikAthI mukhanuM AcchAdana karIne ja. arthAtu-nahi bolavuM e jema vacanagukti che, tema hitakara evuM vacana anaMtajJAnionI AjJA mujaba bolavuM e paNa vacanagumi che. avasare bolavuM ja joIe. A banneya prakAranI vacanagumione jANyA pachI samajAze ke-vAgUminuM svarUpa eluM na bolavuM e ja nathI, paNa sarvathA vANIno nirodha e jema vAgUminuM svarUpa che, tema samyabhASaNa karavuM e paNa Page 162 of 325 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAgUminuM ja svarUpa che. AthI bhASAsamiti ane vANi -A bemAM pharaka zo che, te paNa samajAi jaze. bhASAsamitimAM samyaka prakAranI vANInI pravRtti ja mAtra Ave che, tyAre vAgutimAM sarvathA vANIno nirodha paNa Ave che ane samyakaprakAre vANInI pravRtti paNa Ave che. zAstravidhi mujaba sArI rItie bolanArA bhASA samitinA paNa pAlaka che ane vAguptinA paNa pAlaka che. zAstrAjJA mujaba bolavAne sthAne paNa jeo mauna rahI potAnA AtmAne vacanaguptinA upAsaka manAvavA icche che, teo zrI vItarAgaparamAtmAnA zAsanane sAcI rItie samajyA hoya ema mAnavuM, e paNa ThIka nathI. upArio to sApha zabdomAM pharamAve che ke-zAstravihita bolanAra paNa guptinA upAsaka ja che. e ja kAraNe upArioe pharamAvyuM che ke "samio niyamA gutto, gutto samiyattaNammi bhayaNijjo / kusalavayamuiraMto, jaM vaigutto vi samiA vi / / 1 / / " arthAt - samitinA Asevaka niyamA guptinA Asevaka che, jyAre guptinA Asevaka samitinA Asevaka hoya paNa kharA ane na paNa hoya : kAraNa ke-kuzala vANInA bolanArA maharSi vAgUmithI gupta paNa che ane bhASAsamitithI samita paNa che. AvA spaSTa pharamAnane jANavA chatAMya e jarUrI prasaMga paNa kuzala vANI bolavAnA akhADA karI, potAnI jAtane vacanagaminA dhAraka tarIke oLakhAvatA hoya, teo asatyavAdI hovA sAthe damanA paNa pUjArI che, e taddana spaSTa thai jAya che. be prakAre kAyAzi have kAyamumi paNa be prakAranI che : eka kAyAnI ceSTAonA sarva prakAre nirodha rUpa ane bIjI sUtra mujaba ceSTAnA niyama rUpa : eTale ke-svachaMda ceSTAno tyAga karavo joie ane jarUrI ceSTA paNa sUtranA pharamAvela vidhi mujaba karavI joie. - 1 - be prakAranI kAmaguNimAM je pahelA prakAranI kAyamumi che, te "ceSTAnivRttilakSaNA' kahevAya che. devo, manuSyo ane tiryaMco taraphathI karavAmAM AvatA upadravo rUpI upasargo ane sudhA pipAsA Adi pariSahonA yoge athavA to e upasargo ane pariSado-tenA abhAvamAM paNa potAnI kAyAnA nirapekSatAlakSaNa tyAgane bhajatA mahAtmAnI je sthirIbhAva rUpI nizcalatA athavA to yoganirodha karatA maharSie karelo sarva prakAre zarIranI ceSTAno parihAra, A prathama prakAranI kAyamukti che. ghaNAe maharSio upasargo ane pariSahonA prasaMgamAM kAyotsargamAM rahI kAyAne nizcala rAkhI ArAdhanAmAM rakata bane che, e paNa kAyamukti che ane yoganirodha karatA paramarSi sarvathA ceSTAno parihAra kare e paNa kAyamurti che. TUMkamAM A prathama prakAranI kAyamumimAM kAyAnI pravRttino sarvathA tyAga hoya che. 2 - bIjA prakAranI kAmaguptimAM zarIranI svacchandaceSTAno ja parihAra hoya che ane Avazyaka ceSTA zAstranI AjJA mujabanI hoya che. munioe suvuM kayAre ane kevI rItie temaja cAlavuM kyAre ane kevI rItie ? -A badhI bAbatomAM paramopArioe vidhi upadazyo che. e vidhi mujaba sunArA, besanArA ane cAlanArA munio paNa kAyagatinA pAlako ja che. glAnapaNuM, mArgano thAka ane vRddhAvasthAnI zithilatA Adi kAraNa sivAya, divase nidrAno niSedha che. e mujaba divasanA nidrA nahi lenArA ane rAtrie paNa prathama prahara AjJA mujabanI ArAdhanAmAM vItAvyA bAda, gurUne pUchIne, pramANayukata vasatimAM vidhi mujabanI saghaLIya kriyAo karI vidhi mujaba nidrAnA lenArA paNa Page 163 of 325 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAyamuminA pAlaka ja che. vaLI e ja rItie, cAlavA ane besavA tathA vastuone mUkvA-levAnA vidhi mujaba vartanArA mahAtmAo paNa kAyaminA pAlaka gaNAya che. A prakAranA guptinA vaNanathI tame samajI zakazo ke- mana, vacana ane kAyAnA nirodhane dhyeya rUpa rAkhI, mana, vacana ane kAyAnI anaMtajJAnionI AjJA mujabanI pravRtti-nivRtti karavI, e mana, vacana ane kAyAnI guNi che. svacchandacArI AtmAone to A guNionuM svapra paNa zakya nathI. mALionI ATha mAdi A pAMca samitio ane traNa guptio, e to munionI mAtAo che, ema anaMta upakArio pharamAve che. duniyAnA prANio eka ja mAtAthI pAlana-poSaNa pAme che, tyAre zrI jinezvarabhagavAnanA munio ATha ATha mAtAothI pAlana-poSaNa pAme che. zarIrane pedA karanArI, tenuM paripAlana karanArI ane vAraMvAra tenuM saMzodhana paNa karanArI mAtA kahevAya che. A ATha mAtAo paNa munionA zarIrane pedA kare che, tenuM pAlana kare che ane tene zodhanapUrvaka nirmala banAve che. saMsArio pudagalanA piDane potAnuM zarIra mAne che, tyAre e zarIrane jala rU5 mAnatA mahaSio cAritrane ja potAnuM zarIra mAne che. pudagalapiDa rU5 zarIrane pedA karanArI mAtA eka ja hoya ane apavAda zivAyanA lokonA e zarIrane pALanArI tathA sAphasupha rAkhanArI paNa eka jamAtA hoya che : jyAre dareke dareka munionA cAritra rUpa aMgane jaNanArI, tenuM poSaNa karanArI ane e zarIra upara lAgatA aticAra rUpa malone zodhanArI ATha ATha mAtAo che. e mAtAo munionA cAritragAtranuM utpAdana kare che, utpAdana karelA e gAtranuMsarva prakAranA upadravonuM nivAraNa karavA dvArA tathA poSaNa karavA dvArA vRddhi pamADIne paripAlana kare che : ane aticAra rUpa malathI malina thayelA e gAtrane sAphasupha banAvIne nirmala kare che. AvI ATha ATha mAtAo je munione maLI che ane jeo e mAtAonA bhakata che, e munionA sukhano koi pAra ja nathI. manioe mAtalakA banavuM joIe. mAtA vinAnAM bALako jagatamAM jevI hAlata bhogave che, tenA karatAM paNa ATha mAtAo vinAnA banelA veSadhArI munionI kharAba hAlata thAya che. A ATha mAtAonA jatanane svacchapaNe pheMkI denArA veSadhArIo ubhaya lothI kAramI rItie bhraSTa thAya che. duniyAmAM to mAtA vinAnAM banelAM bALakonA paNa anya pAlako puNyodaya hoya to maLI Ave che, paNa A ATha mAtA vinAnA banI gayelA munione to temanA cAritragAtranuM koi paNa pAlaka maLatuM nathI. duniyAnAM bALako mAtAnAM bhakata na hoya e chatAM paNa dunyavI mAtAo mohAMdha hovAthI, evAM nAlAyaka bALakonI paNa saMbhALa le che : jyAre A mAtAo evI nahi hovAthI, munio jo mAtRbhakata hoya to ja teo mAtAo taraphathI pAlana Adine pAme che. vadhumAM, dunyavI mAtAo dhAre to paNa potAnA bALakanuM dhAryuM pAlana karavAne asamartha che, jyAre A mAtAo potAnA bhakata putronuM dhAryuM pAlana-poSaNa Adi karIne teone anaMta sukhanA bhogI banAvI zake che. ananta upakArI mahApurUSoe pharamAvelI AvI uttama jAtinI mAtAonA abhakata banelA sAdhuo, sAdhunA svAMgamAM hovA chatAM paNa svacchandacArI jevA hoi, sva-paranuM dhAryuM zreya sAdhI zakatA nathI. pAMca samitio ane traNa guptio rUpa ATha mAtAo prati jeo bedarakAra banyA hoya, teoe potAnA zreya mATe paNa darakAravALA banavuM e jarUrI che : anyathA, amuka kaSTo sahavA chatAM paNa, saMsAraparibhramaNa ubhuM ja rahe che ema nahi, paNa vadheya che. cAritragAtrane pedA karanArI, enuM Page 164 of 325 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAlana-poSaNa karI ene vRddhine pamADanArI ane aticAra malanA saMzAdhana dvArA tene nirmala karanArI evI paNa mAtAo pratye, cAritradhara hovAno dAvo karanArAone paNa bhakita na jAge, to e kharekhara teonI kAramI kamanasibI ja che. e kamanasibI saMsAramAM rUlAvanArI che. sAdhuveSane pAmelA AtmAoe paNa samajavuM joie ke-uttama pAtra tarIke varNavAtA yatio jema jJAna, darzana ane cAritrathI anvita joie, tema teo iryA-samiti, bhASA-samiti, eSaNA-samiti, AdAnanikSepa-samiti ane pAriSTApanikA-samiti A pAMca samitione dhAraNa karanArA temaja manogupti, vAgUti ane kAyamithI zobhatA hovA joie. pAMca samitio ane traNa guptione ATha mAtAo tarIke jaNAvIne, upakArioe sAdhuone sAcA mAtRbhakata banavAno upadeza Apyo che. duniyAmAM paNa mAtRbhakata ja zobhAne pAme che, tema cAritradharanI sAcI zobhA A mAtAonI bhaktithI ja che. pAMca samitio ane traNa guptiothI pavitra evI je yationI cejha ene upakArI mahApurUSo samyakucAritra kahe che : AthI spaSTa ja che ke-ethI hIna evI je ceSTAo te duSyaritra che ane bhAvavRdvinuM kAraNa che. jenA yoge cAritranuM janana, paripAlana ane saMzodhana che, evI A ATha mAtAo pratye cAritrano arthI bedarakAra rahI zake ja nahi. Ama chatAM Aje bhAmaTAnI jema bhamanArAo paNa potAne uttama pAtranI kakSamAM gaNAvI, pUjAvAne icche che, e teonI paNa kama hInatA nathI. sa. A varNana thavAthI relavihAra vigere karanArA ane rAtre paNa jyAM-tyAM bhaTaknArA tathA khAvA-pIvA vigeremAMya vivekahIna banelA yatione jeo mAnatA haze, temane potAnI bhUla samajAze. bhUla samajAya ane sudhArAya e uttama ja che : paraMtu eya uttama AtmAone mATe ja zakya che. ayogya AtmAone to roSa na upaje toya ghaNuM kahevAya. je lokone kevaLa dunyavI kalyANanI ja kAMkSA che ane deva-gurU-dharma Adi je Ave tene jeo potAnA dunyavI lyANanuM ja kAraNa banAvavA mathyA kare che, teo uttama pAtra rUpa munionA sAcA upAsaka banI zake e zakya nathI. evAo to maMtra-taMtrAdi karanArA ane dAtmikatAthI vartanArAonA sahajamAM zikAra banI jAya che. Ama chatAM AvA varNanathI yogya AtmAone lAbha thavAno ya ghaNo saMbhava che ane A parizrama paNa mukhyatve svahita sAthe teonA hitanI draSTie ja che. zrI jinopadiSTa dharma vinA parama kalyANanuM bIju eka paNa sAdhana nathI. ATalI sAmagrI pAmavA chatAM paNa zrI jinopadiSTa dharmanI zakya ArAdhanAthI vaMcita rahevAya, e ghaNuM ja duHkhada lAgavuM joie. dunyavI lAlasAone vaza banIne viSadhArione pUjavA ane susAdhuonI sevAthI vaMcita rahevuM, e to atizaya bhayaMkara che. A vastune samajavA mATe jarAya bedarakAra rahevuM joie nahi. yati mahAtmAo aneka viziSTa guNonA svAmI hoya che. sAcA yatio teo ja che, ke jeo jJAna, darzana ane cAritra rUpa je ratnatraya-tenAthI sahita hoya. A traNa ratnomAMthI prathamanAM be ratnA to caturtha guNasthAnakvartI AtmAonI pAse paNa hoi zake che. zrI niokata tattvonI rUcivALA paNa viratimAM nahi AvelA jIvo jJAna ane darzana e be ratnothI sarvathA hIna saMbhave nahi : parantu ahIM to ratnatrayanI vAta che. trIjuM ratna samyakucAritra che. sAvadya yogo eTale sapApa vyApArI-tenA tyAgane sammacAritra kahevAmAM Ave che, paNa te tyAga jJAna ane zradvAna pUrvakano hoya to ! jJAna ane zraddhAnathI hIna evA tyAgane samyakyAritra rUpe gaNI zakAya ja nahi. munionuM samyakyAritra sarva sapApa vyApAronA, jJAna tathA zradvAna pUrvakanA, tyAga rUpa hoya che. A cAritra mUla ane uttaraguNanA bhedathI be prakAranuM kahevAya che. Page 165 of 325 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. sAdhunA mUla guNa kyA ane uttara guNa kyA ? uttara- guNomAM pAMca samiti ane traNa gupti-e aSTapravacana mAtA Ave che, ke jenuM varNana atre thai gayuM che; jyAre mUla-guNo tarIke pAMca mahAvrato gaNAya che ane tenuM varNana Aje karavAnuM rahe che. sAdhuonuM mUla-guNa rUpa je samyakyAritra che, te pAMca prakAranuM che. mUla-guNa rUpa e cAritrane pAMca prakAranuM je kahevAya che, te vratabhedanA kAraNe kahevAya che, paNa svarUpabhedanA kAraNe kahevAtuM nathI. sa. e zuM ? mahAvato pAMca che, mATe mUla-guNa rUpa cAritrane pAMca prakAranuM kahevAmAM Ave che. sAcA yatio e pAMceya mahAvratone dharanArA hoya. munio mahAvata rUpa je mahAbhAra, tene dhAraNa karavAmAM eka dhurandhara hoya che. mahAvratono bhAra sAmAnya koTino nathI. mahAvratonA mahAbhArane vahavo, e sAmAnya AtmAothI zakaya nathI. yatidharmamAM anurakata evA paNa AtmAo, saMtananAdi doSane kAraNe, mahAvratonA mahAbhArane dharavA mATe samartha banI zakatA nathI. mahAvratonA mahAbhArane svIkAravA mATe AtmAe lAyaka banavuM joie ane tenuM AropaNa karanAra gItArtha gurUe paNa tenI yogyA yogyatA saMbaMdhI parIkSA karavI joie. e tarapha bedarakAra banelA AtmAo kalyANane badale akalyANane pAme, emAM Azcarya pAmavA jevuM nathI. virAdhanAnI bhayaMkaratAne nahi samajanArA svecchAcArI AtmAo A vastune samajI zake e zakya nathI. vaLI upakAranA svarUpane nahi samajanArAo paNa, ajJAna AdinA kAraNe bhUla kare e zakaya che. AthI kalyANanA arthI AtmAoe to potAne mahAvratonA mahAbhArane vahavA mATe yogya banAvavAnI paNa takedArI rAkhavI joie. mahAvrato tarIke gaNAtA mahAguNo pAMca che : eka-ahisA, bIjuM-sUnRta, trIjuM-asteya, cothuM-brahmacarya ane pAMcamuM-aparigraha. A pAMca mahAvrato che ane A pAMca mahAvratonuM svarUpa paNa ahIM ApaNe saMkSepathI joi laie. paheluM mahAvrata-ahiMsA prathama ahisAvatanuM svarUpa darzAvatAM, upakArI mahApurUSa hisAnuM svarUpa darzAvI, tenA niSedha rUpa ahisAne prathama mahAvrata tarIke oLakhAve che. pramAdanA yogathI trasa jIvonA agara to sthAvara jIvonA jIvitavyano nAza karavo, enuM nAma hisA che. evI hisA na karavI, enuM nAma ahisA che ane sAdhuonuM e paheluM mahAvata che. "1-ajJAna, 2-saMzaya, 3-viparyaya, 4-rAga, pa-dveSa, 6-smRtibhraMza, 7-yogonuM duppaNidhAna ane 8-dharmano anAdara'-A ATha prakArano pramAda che. A ATha jAtinA pramAdathI bacavA mATe sagurUnI nizrA, e paNa khUba ja Avazyaka vastu che. A ATha jAtinA pramAdane nahi jANanArA AtmAo paNa jyAre potAnI jAtane jJAnI mAnI le ane hisA-ahisAnI vAto karavAne maMDI paDe, tyAre samajI levuM ke-evAo ajJAnatA AdithI hisAne paNa ahisA ane ahisAne paNa hisA tarIke oLakhAvanArA banI gayA vinA rahe nahi. evA bhayaMkara koTinA ajJAna AtmAo vAstavika rItie ahisaMka hotA nathI paNa hisaMka ja hoya che ane ahiMsA AdinA nAme paNa evA aneka ajJAna tathA bhadrika AtmAone hisAnA ja upAsako banAvI de che. kalyANanA arthI AtmAoe sadA sAvadha rahevuM joie ane saasanA parIkSaka paNa banavuM joie. ahisAnI rUci e sundara vastu che, paNa ajJAna e mahAzatru che. ajJAnavaza, hisAthI virAma pAmavAne badale zuddha ahisAnA virodhI na banI javAya, enI paNa kALajI rAkhavI joie. ajJAnAdi je ATha prakArano pramAda che, tene jANI tenA tyAga mATe ahisApremI AtmAoe sadA tatpara banavuM joie. madya, viSaya, kaSAya, vikathA ane nidrA-ema paNa Page 166 of 325 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca prakAre pramAdo gaNAya che. trasa agara to sthAvara evA koi paNa jIvanA jIvitanuM pramAdayogathI vyaparopaNa e hisA che ane evI hisAne tajanArA AtmAo ja prathama mahAvratanA pAlako che. AthI samajI zakAze ke-sAcA yatioe pramAdanA tyAga tarapha leza paNa bedarakArI rAkhavAnI hoya nahi. pramAdanA tyAganI bedarakArI, e hisAnI ja tattaparatA che ane sAdhamAM e saMbhave ja kema ? upakArio pharamAve che ke-pramAdayogathI trasa ane sthAvara-koi paNa jIvanI hisA na thAya, e rItie ahiMsaka pariNAma rAkhIne vartavuM, e prathama mahAvata che. sa. A vratanuM pAlana saMsAramAM rahIne paNa karI zakAya, e zuM zakya che? sAdhutA pAmyA vinA sAdhutA pAmavA mATe anaMtajJAnioe pharamAvyA mujabano tyAga Adi karyA sivAya, A mahAvratanuM pAlana zakaya ja nathI. SakAyanI virAdhanAthI ja jIvanArAo potAne mahAvratadhArI manAvatA hoya, to te teonI kAramI dhRSTatA ja che. zrI tIrthakara mahArAjA jevAnA AtmAo paNa jyAre anagAra bane che, tyAre ja mahAvratonA dhAraka kahevAya che. sAcA samyagdaSTio paNa, amUka aMze tyAga karavAne samartha hovA chatAM, gRhasthAvAsano parityAga karI zakvAne mATe jo asamartha hoya che, to sarvaviratidhara banavAnI lAlasA sevatA thakA paNa dezaviratidhara ja bane che. ahisAdi mahAvrato sarvaviratidharone mATe ja zakaya che. sarva viratidhara banyA vinA ahisAdi mahAvratonA sAcA pAlaka banI zakAya, e zakya ja nathI. sarvaviratidhara banavA mATe gharabAra, kuTumbaparivAra Adi saghaLAno parityAga karavo, e Avazyaka che. sAcA anAsakato saMsAramAM rahyA thakA zakya tyAga karavA chatA paNa, potAnI jAtane mahAvratadhArI manAvatA nathI. evA anAsakatA AtmAo paNa mahAvratone dharavA mATe sarvatyAganI lAlasAmAM ja ramatA hoya che. "A saghaLAno parityAga karIne, huM AjJA mujabano nircantha kyAre banuM ?' eja e puNyapurUSonI manobhAvanA hoya che. gRhasthAvAsamAM rahevA chatAM paNa sAcI anAsakata dazAne amuka aMze pAmelA AtmAonI jyAre A zA hoya che, tyAre saghaLI akaraNIya ane pApamaya pravRttione ja rasapUrvaka Acare che, tevAone to mahAvratadhArI manAya ja kema ? evAo potAnI jAtane anAsakata tarIke oLakhAvIne paNa, potAnA pApane ja chUpAvavAnA prayatno kare che. e rItie daMbhamaya jIvana jIvanArA pApAtmAo bhadrika AtmAone ThagI zake che, paNa teoe samajavuM joie ke-teo potAnA ane bIjAonA paNa paralokane bagADI rahyA che. kalyANakAmI jagatane mATe evA dabhio kAramA zatruonI ja garaja sAranArA hoi kalyANanA arthI AtmAoe to evAothI sadA dUra ja rahevAno ane anyone paNa dUra rAkhavAno zakya prayatna karavo joie. bIju mahAvrata-sukRta have bIjuM mahAvrata che- "sUnRta" mRSAvAdanuM jemAM sarvathA viramaNa che, evA prakAranuM A vrata che. priya ane pathya evA tathya vacanane bIjuM mahAvrata kahevAya che. sAcA vacanamAM jarUrI priyatA paNa khUba ja Avazyaka che. mAkhaNIyA vRttinI priyatA to satya vacanane paNa asatya banAvanArI che. "koi paNa AtmAne aprIti pedA na thAo' evA prakAre zuddha hadayathI bolAyaluM vacana e priya vacana che. kevaLa upakArabhAvanAthI ane zuddha samajapUrvaka bolAyaluM vacana priya ja hoya che ane enuM vacana sAMbhaLavA mAtrathI paNa suyogya AtmAone prIti pedA karanAruM hoya che. eluM priya vacana ja nahi, paNa sAthe e vacana bhaviSyamAM hita karanAruM paNa hovuM joie. evuM vacana ja sAcA rUpamAM priya hoi zake che. AvuM Page 167 of 325 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyatA ane paththatAthI viziSTa evuM je tathyavacana, e bIjuM mahAvrata kahevAya che. bIjA mahAvratane oLakhAvatAM mahApurUSo tathya paNa vacanane je be vizeSaNo Ape che, te khUba ja vicAravA jevAM che. vacana mAtra tathya ja eTale ke amRSA rUpa ja nahi hovuM joie. priya ane pathya evuM je tathya vacana-ene ja upakArI mahApurUSo bIjuM mahAvata jaNAve che. paramArthane nahi pAmelA AtmAone, ahIM e prazna uThavo saMbhavita che ke- "elA satya vacanane bIjA mahAvrata tarIke oLakhAvyuM hota, to zuM harakata hatI ? ke jethI priya ane pathya A be vizeSaNo vadhArAnA ApavAnI jarUra paDe che ?' AnuM paNa upArioe saMdara samAdhAna ApyuM che. "satya vratanA adhikAramAM vacanane "tathya' eTale "satya" evuM vizeSaNa ApavuM, e to barAbara che : paNa "priya' "pathya' eTale bhaviSyamAM hitakara A be vizeSaNono ahIM satya vratamAM adhikAra zo che ?" AvA praznano uttara ApatAM paNa upakArioe pharamAvyuM che ke-e be vizeSaNo paNa A satyanA adhikAramAM ja atizaya jarUrI eTale adhikArayukata ja che. corane cora kahevo, koDhIyAne koDhIyo kahevo, kANAne kANo kahevo athavA evA ja koine evA vizeSaNathI navAjavo-e dekhItI rItie satya hovA chatAM paNa, e vizeSaNo e vizeSaNane lAyaka evA jIvone ya apriya hovAthI, vAstavika satyanI koTimAM AvatAM nathI. corane cora ane koDhIyA Adine koDhIyA Adi kahevA, e hakIkatathI satya hovA chatAM paNa, apriya hovAthI asatya che. AthI o- "ame to je jevo hoya, tene tevo hevAmAM ja satyanI upAsanA mAnIe chIe' -ema kahe che, teo khare ja ajJAnonA ja AgevAno Thare che. teo satyavAdI nathI paNa paramArthathI asatyavAdI ja che. cora kone kahevAya, koDhIyo kone kahevAya, kANo kone kahevAya-A vigere vastuo samajAvavI e judI vAta che ane tevAne tevA tarIke saMbodhIne bolAvavo e judI vAta che. vastune vastu svarUpa samajAvavAmAM asatya nathI lAgatuM, paNa cora Adine cora Adi tarIke saMbodhavAmAM e spaSTatA aprItikara hovAthI, e satyanI kakSAmAM na rahetAM asatyanI ja kakSAmAM jAya che. sa. game te paNa koine ya aprItikara thAya evuM bolavuM, e satya hovA chatAM paNa asatya ja ne ? A samaja barAbara nathI. svapara-upakAranA hetuthI kalyANamArganuM varNana thatuM hoya ane akalyANakara mArgone samajAvI tenAthI bacavA-bacAvavA AdinuM kahevAtuM hoya, ethI ja jo koine aprIti thatI hoya, to eTalA mAtrathI ja te varNana asatyanI koTimAM AvatuM nathI. ayogyane ayogya tarIke saMbodhavo e satya hovA chatAM paNa asatya che, paNa ayogya kone kone kahevAya e vigerenuM svaparahitArthe varNana karavuM, e to Avazyaka vastu che. kevaLa hitakAmanAthI vastune vastu rUpe varNavavAmAM asatya no doSa kahenArA paNa ajJAna che ane cora Adine te te tarIke saMbodhanArA paNa ajJAna che. corane corIthI bacAvavA mATe je kahevAya e ya jUdI vastu che ane corane cora-cora tarIke saMbodhAya eya jUdI vastu che. AthI spaSTa ja che ke svapara-kalyANanI buddhithI samajapUrvaka je bolAya ane tethI kadAca ayogya AtmAone svArthahAni Adi kAraNe aprIti thAya, to te asatya nathI. mULa vAta e ja che ke-satyanA athie kANA Adine kANA Adi tarIke saMbodhavA rUpa je apriya ane e ja kAraNe asatya rUpa je vacana-teno tyAga karavo, e paNa atizaya jarUrI che. mAtra tathya vacana ja vrata rUpa nathI, paNa te priya joie : eTaluM ja nahi, paNa te pathya paNa joie. pathya eTale bhaviSyamAM hitakara. bhaviSyamAM ahitakara evuM je vacana hoya, te kadAca tathya paNa hoya ane priya paNa hoya toya paramArtha Page 168 of 325 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTie satya nathI, paNa asatya ja che. nagna-satya-vAdio jyAre potAne satyavAdI tarIke oLakhAve che, tyAre khare ja teonA karamA ajJAna mATe dayA Ave che. zikArio jaMgalamAM prazna kare ke- "mRgo kayAM gayA?'mRgone pote jatAM joyA ja na hoya, khabara ja na hoya, to to javAba devAmAM kAi vicAravAnuM nathI : paNa mRgone tAM joyA hoya ane te mRgo kyI dizAe gayA-ema zikArI pUchato hoya, evA samaye ema kahevuM ke- "joyA che ane te A bAju gayA che.'-e zuM yogya che ? nagna satyabolavAnI vAto karanArA ajJAno AvA javAbane ja satya kahe, paNa paramArthavedo mahAtmAo to pharamAve che ke-ema bolavuM e satya hovA chatAM paNa pariNAme ahitakara hovAthI asatya ja che. sUnRtavAdI banavAne icchanArA AtmAoe evA paNa vacanano tyAga ja karavo joie. bhaviSyamAM ahitakara bananArAM tathya ane priya paNa vacanone bolanArA AtmAo vastuta: satyavAdI nathI, paNa asatyavAdI ja che. Ama hovA chatAM paNa, jeo potAnI jAtane "satyavAdI' manAvavA mATe anekonA ahitamAM pariNAma pAme evuM paNa satya bolavAnA AgrahI che ane jagatane paNa evuM ja satya bolavAno jeo upadeza Ape che, teo satyanA pUjArI to nathI ja paNa satyanA kAramA zatruo ja che. bIjA mahAvrata tarIke to te ja vacana satya manAya che ke-je tathya hovA sAthe priya ane pathya hoya. kvacit evuM paNa banI jAya che ke vyavahAranI apekSAe koi vacana apriya paNa lAgatuM hoya, chatAM hita mATe enuM uccAraNa Avazyaka hoya. evA vakhate samajavuM joie ke- "bhaviSyamAM hitane karanArUM kaThora paNa vacana satya ja che.' kAraNa ke-hita e to saunI priya vastu che ane ethI e jenAthI sadhAya tene priya tarIke mAnI zakAya. jeo cora Adine cora Adi tarIke saMbodhe che ane jeo pariNAme hisA tarIke pariNAma pAme evAM vacano bole che, teo A bIjA mahAvratanA svarUpathI ajJAta che. pahelA ane bIjA mahAvratane aMge A to TuMkI TuMkI vAto kahI, paNa vartamAnamAM ahisA ane satyanA nAme hiMsA ane asatyano ja vAya phUMkAi rahayo che, tene aMge ghaNI ghaNI vAto vicAravA jevI che. vaLI bhadrika AtmAone ThagavAno dhaMdho lai beThelAo paNa Aje "priya" vacananA nAme aneka bhramo upajAvI rahyA che, paNa vicakSaNo priya ane tathya sAthe pathyano jo yogya vicAra kare, to evAothI bacavuM e bahu muzkela kAma nathI. zrI mahAvrata-aradya have trIjuM mahAvata "asteya' nAmanuM che. levAnI vastu paNa tenA mAlIke ApyA vinA nahi levI joie. adattanuM na levuM, e A mahAvratanuM svarUpa che. A adatta cAra prakAre che : 1-svAmI adatta, 2-jIva adatta, 3-tIrthakara adatta ane 4-gurU adatta. 1- tRNa, kASTha ane patthara Adi koi paNa vastu. e vastunA mAlIke ApyA vinA levI, ene svAmI adattanuM grahaNa kahevAya che. 2- bIjuM jIvAdatta. eka jIvavALI vastu che ane ene ApavA mATe paNa eno mAlIka taiyAra che, para khUda jIva pote potAne arpaNa karavA taiyAra nathI : e sthitimAM tene grahaNa karavI, e jIva adattanuM grahaNa kahevAya che. draSTAnta tarIke mAno, ke-mAtA-pitAdi potAnA putra Adine gurUnA caraNamAM arpaNa karavAne taiyAra che, paNa je putra Adine teo arpaNa karavAne taiyAra che, teomAM pravajyAnA pariNAma nathI. AvA pravajyA-pariNAmathI zUnya bAlakane, tenAM mAtA-pitAdinI saMmatipUrvaka paNa dIkSA ApanAra jIvAdano lenAra gaNAya. 3- trIjuM tIrthakarAdara. AdhArmika Adi doSothI daSita AhArAdi levAnI zrI tIrthaMkaradevonI Page 169 of 325 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manA che : eTale tenA mAlIkthI devAtA ane nirjIva evA paNa te AdhAmikAdi doSothI dUSita AhArano svIkAra karavo, e zrI tIrthaMkara-adattanuM grahaNa karyuM kahevAya. 4- have cothuM gurU-adatta. AdhAkarmika Adi doSothI rahita evA paNa AhAra Adine, enA mAlike te Apela hovA chatAM paNa, gurUnI AjJA vinA upayogamAM lai zakAya nahi. gurUnI AjJA vinA tevA AhAra Adine upayogamAM levAya, to te gurU-adattanuM grahaNa kahevAya. gurUAjJA vinA svAmidatta nirdoSa paNa AhArAdinuM grahaNa karavuM, e gurU-adatta ja che. A cAreya prakAranA adattano parityAga, enuM nAma trIjuM mahAvrata che. eka sAmAnya taraNA jevI vastu paNa enA mAliknI AjJA vinA levAnI manA A mahAvratamAM Ave che. e ja rItie sola varasanI aMdarano bAla mAtA-pitA AdinI mAlikImAM gaNAya che, eTale teo tene ApavA taiyAra hoya, e sthitimAM jo ke-svAmI-adattano prazna nathI raheto, parantu mAtA-pitA Adi ApavAne taiyAra hovA chatAM paNa jo bAla pote taiyAra na hoya, to tevA bAlane levAnI manA che : kAraNake-e jIva adatta gaNAya che. anaMtajJAnioe pharamAvelA kAraNa vinA AdhAkarmika Adi doSothI dUSita AhArAdi levAnI manA eTalA mATe che ke-e zrI tIrthaMkara-adatta che ane zuddha AhArAdino paNa gurUnI AjJA vinA upayoga karavo e gurU-adatta che. A cAre adattano parityAga A trIjA mahAvratamAM samAya che. cothuM mahAvrata-brahmaca brahmacarya, e cothuM mahAvrata che. kAmo be prakAranA che : eka divya eTale vaiyi zarIrathI utpanna thatA ane bIjA audArika zarIrathI utpanna thatA. A beya prakAranA kAmono mana, vacana ane kAyAthI karavA, karAvavA ke anumodanA rUpe paNa tyAga karavo, enuM nAma 'brahmacarya' nAmanuM cothuM mahAvrata che. vaiyi zarIrathI utpanna thatA kAmo ane audArika zarIrathI utpanna thatA kAmone huM manathI, vacanathI ane kAyAthI karUM nahi, karAvuM nahi ane anumoduM nahi-A rItie brahmacarya aDhAra prakAranuM thAya che. e aDhAre prakAranA abrahmano tyAga A cothA mahAvratamAM Ave che. sa. aDhAra prakAra zI rItie ? manathI karUM. karAvuM ane anumoduM nahi- e traNa. e ja rItie vacananA traNa ane kAyAnA paNa traNa. kula nava bheda thayA. tene bee guNo : kAraNake-te audArika ane vaikriya ema be prakAranAM zarIrathI utpanna thatA kahyA che. A rItie aDhAra prakAra thAya. cothA mahAvratane dharanArA mahAtmAoe A aDhAre prakAre thatA abrahmano parityAga karavAno che. pAcamuM' mahAvrata-aparigraha na have aparigraha nAme pAMcamuM mahAvrata che. koi paNa vastu koi paNa kSetra, koi paNa kAla ane koi paNa bhAva uparanI mUrchAno tyAga, enuM nAma pAMcamuM 'aparigraha' nAmanuM mahAvrata che. dravyAdinA tyAga mAtrane ja upakArI mahA-purUSoe aparigraha vrata nahi NAvatAM, mUrcchanA tyAgane je aparigraha vrata rUpe NAvela che, te sahetuka che. vastu potAnI pAse na hoya, eTalA mAtrathI enI mUrchA nathI ja ema kahI zakAya nahi. vastu na hoya, paNa mUrcchano pAra na hoya e zakya che. e mUkccha cittanA viplavane pedA kare che. prazamasukhano viparyAsa, e cittaviplava che ane mUrchAthI cittaviplava udbhave che. mUrchAvALo prazamasukhane pAmI ke anubhavI zakato nathI. AthI samajI zakAze ke-mUrccharahita banelA AtmAo dharmopakaraNone rAkhanArA paNa je munio zarIra ane upakaraNane viSe nirmama che, teo 'aparigraha' Page 170 of 325 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA mahAvratane dharanArA ja che. nirmama hovA chatAMya, dharmopakaraNa rAkhavA mAtrathI parigraha AvI jAya ane evAono mokSa na thAya, ema bolanArA to mAtra khoTo pralApa ja karanArA che. mahAtmAonI mahattA samajavA mATe asiAdi pAMce ya mahAvratonA AvA svarUpane samajjArAo yathecchacArione mahAvratadhArI mAnavAnI mUrkhAi kadI paNa kare nahi, e nirvivAda che. duniyAdArInI saghaLI ja pravRttiomAM bhAga lenArA, lagnAdimAM gora Adi bananArA ane saghaLIya dunyavI pravRttiomAM racyApacyA rahenArAo jyAre potAnI jAtane mahAvratone dharanArI mAne ane manAve, tyAre khare ja teo atizaya dayAnA pAtra banI jAya che. anaMtajJAnioe pharamAvelAM ahisA Adi pAMce mahAvrato rUpa mahAbhArane dharavAmAM eka randhara samA munio ja uttama pAtra tarIke gaNAya che, paNa jeo mahAvratone dharanArA nathI ane ethI viparIta vartana karavAmAM ja zUrA-pUrA che, tevA mithyAtvarogathI rIbAtA AtmAo koi paNa pAtranI gaNanAmAM AvatA ja nathI. A pAMca mahAvratone aMge pratyeka vrata saMbaMdhI pAMca pAMca bhAvanAo paNa upakAra mahApurUSoe varNavI che. A mahAvratonuM svarUpa samajAya, to ja mahAvratadhArI mahAtmAonI sAcI mahattA khyAlamAM Ave. pAMca mahAvratone dharanArA mahAtmAo aSTa pravacana mAtAnA bhakta banIne je unnata ane upakAraka jIvana jIve che, tevuM unnata ane upakAraka jIvana dunyavI kriyAomAM rAcanArA jIvI zake a zakya ja nathI. evAonA bAhya tyAgathI ane dammAdithI ajJAno AkarSAvA e zakya che, parantu mithyAtvamAM sabaDatA evAo suzraddhALu vicakSaNa AtmAone AkarSI zake e zakya nathI. bAvIsa parISaho jJAna, darzana ane cAritra rUpa ratnatrayIthI otaprota banelA, pAMca samiti ane traNa gupti rUpa aSTa pravacanamAtAnA upAsaka banelA ane pAMca mahAvratonA mahAbhArane dharavAmAM eka dhurandhara banelA yatio parISaho ane upasargo rUpa zatruonI senAnA vijya mATe mahAbhaTa samA paNa hoya che. parISaho ane upasargo-e paNa saMyamamArgathI calita karI, yAvat patita karavAmAM paNa samartha evA zatruo che. a zatruonI senAne parAjita karavA mATe mahAsabhaTapaNuM Avazyaka che. parISaho bAvIsa che ane upasargo paNa anukULa ane pratikUla rUpe aneka prakAranA che. mArgathI calita na thavA mATe ane karmanI nirjarA arthe parISaho avazya sahavA yogya che. e ja rItie duSTa AtmAo taraphathI AvI paDelA anukULa ane pratikULa upasargo paNa, mArgamAM sthira rahevA mATe ane karmakSaya mATe sahavA yogya che. upasargo kvacit kvacit AvI paDe che, jyAre amUka parISaho to prAya: munio mATe rojanI vastu jevI vastu che : e mATe upakArio pharamAve che ke- "munioe parISahone sadgurUnI pAse sAMbhaLIne, sArI rItie samajIne ane punaHpuna: abhyAsathI paricita karIne sAmarthyahIna banAvI devA joie." parISaho, ke jene munioe sAMbhaLIne, samajIne ane sahavAno abhyAsa karIne sAmarthyahIna banAvavAnA che, te bAvIsa che. A bAvIse parISahonuM sadraSTAnta suMdara varNana zAstromAM Ave che. prathama kSudhA-parISaha prathama parISahanuM nAma che- 'kSudhA parISaha.' kSudhA eTale bhukha ane bhukha e duniyAmAM asahya du:kha manAya che. munio nigraMtha hoi, teo khAvAnI sAmagrI potA pAse saMgharI rAkhatA nathI. vadhumAM teo pote paMca mahAvratadhArI hoi parigrahathI paNa para hoya che. teone bhikSAthI ja bhukhane zAMta karavAnI hoya che. bhojna mATe jarUrI vastuone teo kharIdI zaktA nathI, kharIdAvI zaktA nathI ane kharIdatAnI Page 171 of 325 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumodanA paNa karI zakatA nathI. phalAdinuM chedana paNa teo karI zakatA nathI, karAvI zakatA nathI ke tema karanArane anumodI zakatA nathI. evI ja rItie bhojananuM pakAvavuM paNa svayaM karI zakatA nathI, anya pAse karAvI zakatA nathI ane pacana karanAranuM anumodana karI zakatA nathI. bhikSA paNa prAsuka ane kalpI zake evI cIjanI doSarahitapaNe karavAnI hoya che. AvI bhikSA na maLe evA prasaMgo mahaSione mATe AvavA, e koi navAinI vastu nathI. eve samaye sahanazola banI doSa sevavA nahi ke doSita bhikSA na levI, e A kSudhA-parISahanuM sahana karavApaNuM che : eTaluM ja nahi, paNa prApta zuddha bhikSAne ati lolupatAthI pramANamAM adhika khAvI nahi ane bhikSA na maLe to dIna banavuM nahi, e paNa A parISahanuM sahana che. A parISahanuM sahana, e sAmarthya vinA zakya nathI ane e sAmarthya sudhA-sahananA abhyAsa vinA prApya nathI. vinA kAraNe ane vinA mukhe paNa khAvAnI TevavALAo A parISahanuM sahana kadI ja karI zakatA nathI. bhikSA mATe ApavAdika doSasevana, e to Aje keTalAkone mATe kAyamI jevI ja vastu banI gai che. A durdazA vinA kAraNe ane vinA mukhe khAvAnI kuTevane ja AbhArI che. zAstromAM nAnAmAM nAnuM paccakhANa navakArazI che ne ?' -Ama kahIne chatI zakitae paNa e ja paccakhANane vaLagI paDelAo, Aje A parISahanA sahana mATe ekadama pAmara banI gayA che. bAla, vRddha, glAna ane kAramI asahanazIlatAnA bhoga banelAo Adine mATenA navakArazInA paccakhANane, nirogI ane samartha evA paNa tarUNo ane prauDha vayanAo potAnuM ja banAvI le, tyAre teo potAnI vayano ane potAnA sAmarthyano durUpayoga ja kare che, ema ja mAnavuM rahyuM. suMdara abhyAsanA pratApe vRddho tarUNone paNa mukhamAM aMguliprakSepa karAve evo kAramo tapa tape cha-ema pratyakSa jovA chatAM paNa jeo chatI zakitae khAvAmAM layalIna bane che, teo mArgamAM sthira rAkhanAra ane karmanI nirjarA karAvanArA A prathama parISadanA sahana mATe nirmAlya banavAnI ja kAryavAhI kare che, ema kahevuM e tadana vAstavika che. kalyANakAmI munioe AvI kAryavAhI karavI, e koi paNa rItie hitAvaha nathI. kAraNika navakArazIne khAvAnA zokhathI kAyamI banAvI lenArA, jate divase kevala veSadhArI jevA banI jAya, e tadana sahaja che. AvI dazAthI bacavA mATe takalIpha veThIne paNa bhukhane sahana karatAM zIkhavuM joie. tIvra sudhAvedanIyanA udaya sivAya vAraMvAra bhUkha lAgavI e zakya nathI ane e vedanAne zAMtithI sahavI e karmakSayanuM kAraNa che. jyAre sudhAvedanIya asahA bane, tene sahavAnuM sAmarthya na hoya ane e sAmarthyanA abhAve saMyamanA yogo sIdAya tema hoya, tyAre saMyamanA yogone sIdAtAM aTakAvavAnA ja eka mAtra hetuthI, lolupatA vinA ja, munioe nirdoSa AhAra karavAno che. bahulatayA vAraMvAra khAvAnI icchA ane pravRtti-e bhukhanA pariNAme nathI hotI, paNa rasalapaTatAnA pratApe hoya che. rasalapaTatA, e paNa munione mATe viTambaNA rUpa ja che. eka mahApurUSa pharamAve che ke ___ "gRhItalisya ca ceddhanazA, gRhItaliyo viSayAbhilASI / - gRhItaliGgo rasalolupazveta, viDambabaM nAsti tatoDadhikaM ||1||" kharekhara, e mahApurUSano A upadeza dareka munie to hRdayapaTa upara kotarI rAkhavA jevo che. dhanAzA, viSayAbhilASA ane rasalolupatA-e traNa evI vastuo che, ke je muniveSane dharanArA AtmAne khUba ja viDambita kare che. muniveSane jeNe grahaNa karyo che, te jo dhananI AzAvALo hoya, viSayonI abhilASAvALo hoya ane rasanI loluNAvALo hoya, to ene mATe ethI viDambana bIjuM koi ja nathI. dhananI AzAmAM jharanAro, viSayonI abhilASAthI AkUlatA bhogavanAro ane rasanI Page 172 of 325 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lolupatAthI navAM navAM pAponA cintanamAM paNa rata rahenAro prazamasukhanA AsvAdathI parAmakha ja rahe che. ahIM to vAta e che ke-mahApurUSonA AvA AvA upadezone hRdayapaTa upara kotarI rAkhIne, kalyANanA kAmioe rasalampaTatA tajI bhojananI utkaTa icchA ane vAraMvAranI pravRttithI bacI, A prathama parISahane sahavAnuM sAmarthya keLavavA mATe prayatnazIla banavuM joie. bALamunio, vRddha munio ane amUka amUka jAtinI bImArIne anubhavatA evA paNa munionA tapane jovA chatAM, rasalampaTo chatA sAmarthya potAnI navakArazIne tajatA nathI ane tapa karavA mATe kahevAya eTale pAmaratA mATenA rAya khedavinA- "ame pAmara chIe' -ema jyAre bole che, tyAre nRtya karatA mayurano puSThabhAga jema dekhAi jAya che, tema teonA hRdayanI luccAi paNa dekhAi jAya che. puSTa zarIrane dharanArA ane vAraMvAra khAvAthI ajIrNa Adino bhoga thanArA paNa jyAre navakArazIne nathI choDatA, tyAre spaSTa thAya che ke-A bIcArA rasalapaTa hovA chatAM, pote evA nathI ema batAvavAne mATe damanmathI ja- "ame pAmara chIe' ema bole che. bhogI lokoe jema rasalapuTatAthI davAkhAnAM bharacaka banAvyAM che, evI dazA jo muniveSa dharanArAonI thAya, to pachI e bIcArA A prathama parISadanA sahana prasaMge devALIyAM jevI dazA batAve, e azakya nathI paNa tadana suzakaya che. A parISaha sahavAnI manovRtti ja jeonI nathI, e bIcArA munipaNAnA AsvAdathI paNa para banI gayA che. khAnapAnanA svAda sAthe munipaNAno AsvAda raheto ja nathI. beMtAlIza doSothI rahita bhikSA durlabha banatI jAya che e kharuM che, paNa sAthe sAthe ja kahevuM joie ke-rasalapaTatAnA yoge enI upekSA karanArA evI bhikSAne ati durlabha banAvI rahyA che. e sarvathA ni:zaMka vastu che. evA AtmAo AvelI beMtAlIza doSothI rahita paNa bhikSAne, pAMca doSothI dUSita banAvIne ja vApare che ane e rItie paNa potAnA saMyamanuM satyAnAza vALanArA bane che. AvA durbhAgI AtmAo mATe A parISadanA sahananI vAta paNa arUcikara nivaDe che ane e rItie teo potAmAM rahelA mithyAtvanuM darzana karAve che. bIjo uipAsA-parISaha bIjo parISaha che- "pipAsA." zAstra pharamAvelA kAraNothI bhikSA mATe paribhramaNa karatA munione jema sudhAparISadanA sahanano prasaMga Ave che, tema pipAsA parISadanA sahanano paNa prasaMga Ave che. sudhAvedanIyane zamAvavAnA hetuthI bhikSAe nIkaLelA munione nirdoSa bhikSAnI zodhamAM pharatAM sudhA vadhe ane enI sAthe pipAsA paNa vadhe, e svAbhAvika vastu che. jeo makAnamAM beThA beThA ane khAte-pIte paNa sudhA ane pipAsAnI vAto kare che, teo khare ja bhayaMkara manodazAnA svAmio che. mahAmunio jema sudhAnA yoge doSita AhAra nathI letA, nirdoSa rItie maLelAya pramANathI adhika ane lolupatAthI vAparatA nathI tathA zuddha na maLe ethI dInabhAva dharatA nathI ane sudhAparISahane sahana kare che, e ja rItie pipAsA-parISahane paNa sahana kare che : eTale ke-game tevI tRSA lAgavA chatAM paNa sacitta ke dUSita pANIno svIkAra nathI karatA, tevuM zuddha manthathI lolupatAthI aparimita pAna nathI karatA ane nirdoSa na maLe ethI dIna paNa nathI banatA. gRhasthonI mAphaka khAnapAnanA rasika banelA munionI vAta ja bhayaMkara che. e bIcArAone doSita ke adoSitano vicAra ja nathI hoto. evAonuM to prAya: eka ja dhyAna hoya che ke- "kayAre rAtri pUrNa thAya ane kayAre navakArazIno samaya paNa thai jAya, ke jethI turata ja khAvAnuM ane pIvAnuM maLe ?' pachI jarUra hoya ke na hoya, paNa e bhojanapANIno upayoga karavAmAM ja AnaMda AvAo mATe jIvanamAM jema munipaNAno AsvAda asaMbhavita che, tema maraNa samaye Page 173 of 325 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhi paNa asaMbhavita che. "sahana karavAmAM dharma che." -e vAtane ja bhUlelAo azubhanA udayathI AvI paDatI bImArIo ane aMtima avasthAnI dazAne sahavAmAM bhAgye ja samartha banI zake che ane ethI evAonuM jIvana jema dayApAtra banI jAya che, tema maraNa paNa prAya: dayApAtra ja banI jAya che-emAM jarA paNa zaMkA nathI. khAvA-pIvAno zokha, e gRhastho mATe paNa sadagRhasthomAM kleka manAya che, to pachI sAdhuomAM to e zokha saMbhave ja kema ? khAvA-pIvAnA zokhIna banelAonI dazA sAdhuveSamAM hovA chatAMya bhayaMkara hoya che. bAre prakAranA tapanuM Asevana karavA mATenA suMdara sthAna rUpa sAdhupaNAmAM eka khAvA-pIvAnA zokhamAM paDelAo mAtra khAvA-pIvAnI ja sAdhanA kare che ane bAre prakAranA tapanI kAramI AzAtanA kare che. evAo mATe anazana azakya jevuM banI jAya che. evAo kadAca anazana kare, toya sthiti lagabhaga evI ja thAya ke-enA prathama divase anazana-pAna upara kAramI taDAmAra : anazananA divase ajIrNanA DakAra Adi tathA pAraNAnI ciMtA : ane pAraNAmAM anazanano kAramo badalo vALavAnI taiyArI. evAo uNodarInA to vairI ja. vRtti-saMkSepa ane rasatyAga, e to teo mATe bhayaMkaramAM bhayaMkara julama samAna ja bhAse. "bAvo beTho jape ane je Ave e khape." -AvI dazA khAna-pAnamAM sevanArA vigaIonA tyAgI bane ane saMyama-sAdhanA mATe jarUrI vastuonA ja lenArA bane, e vAta AkAzakusuma jevI ja che. "saghaLI vastuonA svAda joie ja ane vigaIo to saghaLIya joie.' -A mAnyatAmAM ramanArA vRttisaMkSepa ane rasatyAga nAmanA tapanuM Asevana kare paNa zI rItie? uNodarI, vRttisaMkSepa ane rasatyAga tarapha upekSA dharanArA ane adhikodarI banavAmAM tathA vinA kAraNa zokha khAtara rasalapaTatAthI ja aneka vastuono ane vigaiono upabhoga karavAmAM ati Asakata AtmAnAM anazano anumodanIya banavAne badale anukampanIya bananArA ja hoya. adhikodarI banavAmAM rAcanArA ane jAta-jAtanI vAnagIo tathA vigaIomAM ati Asakta AtmAo jyAre anazana kare che, tyAre garIbaDA javA dIna ane du:khI tarIke bhAse che. evAonAM anazana AkaSaka nathI banatAM, paNa keTalAka ajJAnione to e adharma pamADanArAM paNa bane che. virodhI TIkAkArone paNa evAonAM anazano kAramI TIkAthI sAmagrI pUrI pADanArAM bane che. evI kAramI TIkAonA nimittabhUta evA anazanIo paNa bane che. dharmanA virodhione evAM nimitto ApavAM, e paNa eka jAtinuM bhayaMkaramAM bhayaMkara pApa che. virodhio sArI vastune nimitta banAvI le emAM ane nimitta ApavuM emAM phera che. rasalapaTo zarIranA pUjArI hoya che, eTale evAo mATe kAyakaSTa ane saMlInatA paNa eka prakAranA trAsa rUpa ja hoya che. khAvA-pIvAnA zokhIno aneka mAnasika ane vAcika pAponA sevanArA hoya che. evAo prAyazcita nAmanA tapanI ArAdhanA paNa yathArtha rUpamAM kare e zakya nathI. vinaya teo Agho mUke, e paNa svAbhAvika che. evAo mATe vaiyAvacca paNa sAdhya nathI. rasalampaTatA AtmAne vinaya-vaiyAvaccathI para banAvI svAdhyAya mATe paNa nakAmo karI mUke che. rasalampaTA svAdhyAyamAM ekacitta banI zakatA nathI. svAdhyAyAne aMge tapanI ArAdhanA paNa kema vihita karI che, e vicArAya to paNa samajAya ke-rasalapaTo svAdhyAyanI sAdhanA paNa karI zakatA nathI. dhyAna ane kAyotsarga jevA tapo to teo mATe zakya na ja hoya, e dIvA jevI ja vAta che. je bAre prakArano tapa sayamane ujALanAra che ane sAdhupaNAno zaNagAra che, e bAre prakAranA tapanI ArAdhanA khAvA-pIvAnA zokhIno mATe zakya ja nathI. sudhAne ane pipAsAne poSavAne badale sahavAmAMja zreya mAnanArA, e ubhaya pariSahono vijya ke che. jeo khAnapAnanA rasika banI rasalampaTatAnA ja upAsako banI gayA hoya che, teone to Page 174 of 325 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A be parISaho pAyamAla karyA vinA rahetA ja nathI. khAuM-khAuM e ja dhyAnamAM rAcatA AtmAo bhukha ane tarasa sahana kare, e kalpanA ja vyartha che ane sahana karavAnA abhyAsa vinA to A parISaho rUpI zatruone harAvavA jogI mahAsubhaTatA sAdhya ja nathI. trIjo zIta-parISaha "sudhA-parISaha" ane "pipAsA-parISaha' A be parISahone sahanArA maharSionAM zarIra kaza banI jAya, e paNa svAbhAvika che. parISahonA sahananA pratApe kRza zarIravALA banelA maharSione zItakAlamAM adhika zIta lAge e paNa zakaya che, eTale trIjo parISaha che- "zIta' eka gAmathI bIje gAma ane bIje gAmatho trIje gAma-ema viharatA athavA mukitamArge viharatA ane te paNa dharmanA pAlana pUrvaka viharatA, eTale ke-agninA Arambha AdithI alipta rahetA tathA jJAnathI ane niSpa bhojanothI para rahetA evA munio zarIre ati rUkSa hovAthI, e maharSione zIta adhika pIDA kare, e paNa sahaja che. maniA potAnI bhUmikA pramANe anaMtajJAnionI AjJA mujaba vastrone pramANopeta rAkhanArA hoya che, agninA AramathI para hoya che, kSudhA ane tRSAnI pIDAne paNa sahanArA hoya che ane nAnAdi zarIranI sevAthI paNa para hoya che tathA snigdha bhojana AdinA parityAgathI zarIre rUkSa hoya che. AvA mahAtmAone ThaMDI paNa adhika upadrava karanArI bane, e svAbhAvika che. evI avasthAmAM paNa munivaro A "zIta-parISaha' nAmanA trIjA parISahane paNa sahanArA hoya che. teo svAdhyAya AdinA kAlamAM svAdhyAya Adi karavAne paNa cUke nahi. zItavedanA jora karatI hoya, tyAre to khAsa karIne mahAtmAo- "zarIra ane AtmA bhinna che ane bhUtakALamAM A jIve narakAdimAM tIvra zItavedanA aneka vAra sahI che.' -A jAtinA vicAro kare che ane ethI jarA paNa glAnine pAmyA vinA zItane sahana karIne, trIjA parISahanA vijetA bane che. zIta-parISahanA sahana dvArA paNa karmanirjarAne icchatA ane muni-mArgathI sajja paNa calita thavAne nahi icchatA evA e mahaSio, evA vicAro paNa na kare ke- " are re ! zItanuM nivAraNa karavA mahela Adi ane vastra tathA kambala Adi paNa mArI pAse nathI ane mArA jevA agnino upayoga kare to paNa zI harakata ?' munimArgane nahi chAjatA A jAtinA vicArothI paNa para rahetA ta paramaSio, doSita vastra Adino paNa upayoga karavAne yA to agninA Asevana Adi pApane paNa AcaravAne taiyAra na thAya, e sahaja che. zarIranA pUjArIo mATe to A jAtinI sahanazIlatA svapramAM paNa prApya nathI. cotha uNa-parISada trIjA zIta-parISaha pachI cotho parISaha Ave che- "uSNa-parISaha zItAlamAM jema zIta-parISaha Ave che, tema uSNAlamAM uSNa-parISaha Ave che. zarIranA pUjArIo koi paNa takalIphane sahavA mATe asamartha ja hoya che. zItathI gabharAyelA teo jema sArAM sArAM makAna ane sArAM sArAM kimatI vastro Adine doSanI paravAthI para banIne bhogavavA mAMDe che ane kavacit kavacit agninI upAsanAnA vicAramAM paNa nimagna bane che, tema uSNakAlamAM paNa e pAmaro makAnonI prazaMsA kare che, baMdhIyAra makAnonI nido kare che, "ahIM bArI mUko-ahIM jALI mUko' -evA evA Adezo karI e pApono amala paNa karAve che ane kadI kadI to potAnI anukULatA mATe pote jAte ja evAM makAno baMdhAvavAnI pravRttiomAM paDavA javA kAramAM dhaMdhAo paNa Acare che. evA pAmaro anukULa makAnomAM rahevA chatAM paNa pavana, Adi aTakI jAya che ane ukaLATa vadhI paDe che tyAre, uSNa Rtu upara paNa Page 175 of 325 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAnA aMtarano ukaLATa kADhe che ane kayAre A Rtu jAya ane kyAre varasAda paDavAthI zAMti anubhavAya ?' evA dhyAnamAM magna banI ajJAnione chAje evA ugAro kADhavA maMDI paDe che. keTalAka to khAna, ke je parama brahmacArI munio mATe niSiddha che, ene karavAmAM paNa saMkoca rAkhatA nathI. teo vAraMvAra pANIthI zarIrane sIMcyA kare che ane paMkhA AdinA upayogathI havAno upayoga ke je niSiddha che-te paNa karavA maMDI paDe che. AvAo A uSNa-parISaha upara jIta meLave, e zakya ja nathI. "zarIrane kaSTa e AtmA mATe sukha rUpa ja che." -ema mAnanArA mahAtmAo to, game tevI garamIne paNa samabhAve sahe ane eka paNa doSa na seve ke eka paNa ayogya vicAra na kare. evA mahAtmAo ja uSNa-parISahanI sAme mahA subhaTa rUpa banI zake che. pAcama dezamazaka-parISaha uSNaRtu pachI Ave che-varSARtu. varSARtumAM daMza ane mazako eTale DAMsa ane maccharonI utpattino saMbhava che, eTale pAMcamo parISaha Ave che- "daMzamazaka-parISaha" nAmano. daMza ane mazakA jema pIDAnA karanArA che, tema zarIramAM paDela yUkA Adi paNa upadrava karanAra hoya che. A saghaLA jaMtuo taraphathI pIDA thAya te chatAM paNa, te pIDAne samabhAve sahanArA munio A "daMzamazaka-parISaha' nAmanA pAMcamAM parISahanA vijetA gaNAya che. jevI samatAmaya sundara dazA e jIvonA upadravanA abhAvamAM rahe che, evI ja dazA e jIvo taraphathI thatA upadravamAM paNa rahe, e ja kharI sahanazIlatA che. A sahanazIlatA zarIranA pUjArIo mATe zakya nathI. jeo zarIranA pUjArI nathI, paNa sahanazaktinA abhAvamAM sahI zakatA nathI, evA mahAtmAo paNa e dazA pAmavAnA manorathomAM rame, e paNa unnata dazA che. zakitasaMpanna maharSio to raNanA agrabhAgamAM jhajhUmato hAthI athavA to zUravIra subhaTa, bANa AdinA prahArothI pIDAto hovA chatAM paNa tenI gaNanA karyA vinA jema zatruone jIte che, tema DAMsa AdithI herAna thatA hovA chatAM paNa, krodhAdika bhAva-zatruo upara jIta meLave che : arthAtu-pIDA karatA stuo uparanA krodha Adine AdhIna thatA nathI. DAMsa ane maccharo AdinA upadravo cAlu hoya, e samaye paNa bhAva-zatruo rUpa je krodha Adi che, tenAthI bacavA mATe prathama to e tAkAta meLavavI joie ke-e DAMsa AdithI trAsa na pAmavo joie, DAMsa Adi cAhe teTalI pIDA kare to paNa zarIrana kaMpAvavuM na joie ane "pIDA karatA teone aMtarAya na thAo'-e irAdAthI niSedhavA paNa na joie. A pachI e pIDA karanArA zudra jantuo pratye manane paNa dUSita na thavA devuM. jyAM manane paNa dUSita thavA devAnuM na hoya, tyAM vacana Adine to dUSita karavAnuM hoya ja zAnuM? pIDA karatA teone udAsInabhAve jovA joie ane e ja kAraNe potAnA mAMsa ane zoNitanuM bhakSaNa karatA teone haNavA na joie vaLI-AyuSya bAkI hoya to mArI nAkhavAnI teomAM tAkAta nathI tathA A bIcArA jIvo viziSTa koTinI saMjJA vinAnA hoi ajJAna che ane AhAranA arthI che tathA mAruM zarIra e e jIvo mATe bhakSya che ane bahu jIvo mATe sAdhAraNa thai paDyuM che, ane jo teo khAya che to TheSa karavAnuM kAma paNa zuM che ? -AvI jAtinA vicArothI pIDA karatA e jIvonI upekSAmAM tatpara banelA munio, teone haNe nahi paNa samabhAve teo taraphanI pIDAne sahe ane nirjarA sAdhe, e "daMzamazaka-parISaha nA sAcA vijetA gaNAya. A sahananI bhAvanA paNa kalyANakAriNI che, to pachI bhAvapUrvakanA sahanathI thatA kalyANane mATe to pUchavuM ja zuM ? chako acela-parISaha Page 176 of 325 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre DAMsa ane maccharo Adino upadrava cAlu hoya ane enA dvArA pIDA thatI hoya, tyAre paNa e rItie pIDAtA evA munio, vastronA anveSaNamAM tatpara bane nahi. e saMbaMdhathI chaThTho parISaha kahevAya che- "acela-parISaha'. kalpAdino khyAla rAkhyA vinA- "munio vanna Adi rAkhe ja nahi" -ema kahenArA ajJAna che, A vAta ApaNe prathama paNa thoDI vicArI che ane ahIM eno svataMtra prasaMga nahi hovAthI mAtra ApaNe eTaluM ja kahIne e vAta choDI daie chIe ke- "vastrAdi je anaMtajJAnionI AjJA mujaba bhUmikA pramANe rAkhe te dharmopakaraNa che. ene paNa anya parigraha rUpa mAnanArA zarIrane paNa parigraha kema nathI mAnatA, e ja Azcarya che.' AgrahI banI AjJAthI para bananArA parama ajJAna jevA banI unmArganA ja ArAdhaka ane pracAraka bane che. labdhisaMpanna nilpI munione choDIne saghaLAya sthavirakalpI munio AjJA mujaba vastronA dharanArA hoya che. evA paNa mahAtmAone "acela-parISaha' sahavAnA prasaMgo Ave che. pAsenA vastro jIrNa banI gayAM hoya, evA samaye muni- "mArI pAse grahaNa kareluM bIjuM vastra nathI ane koi tevA prakArano dAtA paNa nathI, eTale huM thoDA divasomAM vastra vinAno thai jaiza." -AvA vicArathI dIna na bane : athavA - "mane jIrNa vastravALo joi koi zraddhALu sadaMtara vastro Ape to ThIka thai jAya.' -Avo paNa vicAra na kare : temaja vastronA lAbhanI samabhAvanAthI pramudita manavALo paNa na thAya. AjJA mujaba vastrone rAkhanArA munio paNa A rItie acela-parISaha nA vijetA banI zake che. jeo vastra ane pAtranA mohamAM ja paDyA che, te A mATe A parISahane jItavAnuM to dUra rahyuM, paNa A viSayamAM anaMtajJAnionI AjJAnuM sAmAnya pAlana paNa azakya jevuM banI jAya che. suMdara vastrAdinA saMgrahamAM AnaMda mAnanArA munio, prabhu-AjJAnA virAdhaka banIne, potAnA pAMcamA mahAvratano paNa bhaMga karanArA bane che. munione mATe suMdara vastra Adino saMgraha karanArA banavuM, e kharAba ja che : Ama chatAM paNa jeo ethI bacI zakatA na hoya, teo ya jo hRdayathI baLatA rahetA hoya, "A pote khoTuM karI rahyA che.' evuM hadayathI mAnatA rahetA hoya ane potAnI pAmara lAlasAne mATe potAne dhikkAryA karatA hoya, to vAta judI che : bAkI to teo mithyAtvanA ja svAmI banI jAya che. prabhuzAsananA manipaNAnI prApti pachI vasa-pAtra Adi upara mamatA, e to khare ja kAramI manodazA gaNAya, evI dazAvALAo, rasalapaTonI mAphaka, prabhu mArganI ArAdhanA mATe potAnI jAtane nAlAyaka jevI ja banAvI denArA che. prabhuzAsana jevA zAsanana pAmIne paNa, AvI dazAthI bacavA mATeno prayatna nahi karavo, e to irAdApUrvaka AtmAnuM anaMta paribhramaNa vadhAravAno dhaMdho che. anaMta paribhramaNathI bacavA icchanArA bhAgyavAna munioe anaMtajJAnionI AjJA mujabanAM ja vastrAdi upakaraNo rAkhI, enI jIrNAvasthAmAM dIna banavuM joie nahi : bIjAM meLavavAnI icchAmAM paDI durgAnanA upAsaka banavuM joie nahi. A rItie vartatAM thakAM "acela-parISaha nA vijetA banavA mATeno ja prayatna karyA karavo e hitAvaha che. sAtamo arati-parISada AjJA mujaba vastrone rAkhatA ane parISahanA vijya mATe sajja rahetA munio vastradhArI chatAM acela eTale vastra vinAnA ja gaNAya che. evA maharSio ja apratibaddha, eTale ke-koi paNa kSetra AdinA rAgamAM baddha thayA vinA, prabhunI AjJA mujabanA munimArgamAM viharatA gaNAya che. evA maharSione zItAdi dvArA arati thavAnI saMbhAvanA che, mATe 'arati parISaha nAme sAtamo parISaha Ave che. mohanIya karmano prabhAva gajaba che. enA pratApe, grAmAnugrAma apratibaddhapaNe viharatA aparigrahI Page 177 of 325 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNagArane jo 'arati' utpanna thAya, to ene uttama jAtinA vicArothI zamAvavI joie. mULa vAta to e che ke-aratine utpanna thatAM ja aTakAvavAno prayatna karavo joie : chatAM paNa arati utpanna thai jAya to tene uttama vicArothI zamAvavA tarapha bedarakArI nahi sevavI joie. aratine vadhavA dai saMyamathI patita thavuM joie nahi ke saMyamamAM rahevAM chatAM paNa gRhasthadazA jevI dazA bhogavavI joie nahi-e 'aratiparISaha' nuM sahana kahevAya che. rasalampaTa ane vastrAdinA suMdara parigrahamAM rAcatA AtmAo, muniveSamAM hovA chatAM paNa, saMyama pratyenI aratinA ja upAsako che. teo vicAre to emane paNa jarUra lAge ke- 'ame veSa mAtrathI ja sAdhu chIe, bAkI sAdhupaNA mATe jarUrI saMyama AdinA to zatru jevA ja chIe.' sAdhuveSano mahimA paNa jAtavAna Atmao mATe che, paNa jAta AtmAo mATe nathI ja. veSanI viTambaNA karanArAo to A pavitra sAdhuveSane lajjanArA che. sAdhuveSane lavavo, e sAdhuveSanI paNa kAramI AzAtanA karanArA AtmAo, bhavAMtaramAM sArI gati pAmavA mATe anantakALa mATe paNa jo ayogya thai jAya, to e paNa susaMbhavita che. sAdhuveSamAM rahevA chatAM sAdhupaNAthI para rahenArAone AvI ati AvavAno saMbhava ja kyAM che ? saMyamamAM arati thAya evo samaya kAM to ghora saMyamanA pAlaka banelA ane sundara bhavitavyatAvALA hovA sAthe tevA prakAranAM nimitto AdithI paNa bacatA ja rahenArA prabala sattvazAlI AtmAone na Ave agara to saMyamathI parArmukhone na Ave. tevA prakAranA sattvane nahi dharanArA paNa zuddha saMyamanA pAlanamAM udyata AtmAone saMyamamAM ati utpanna thavI saMbhavita che. e aratinA yoge saMyamano tyAga na karavo athavA to saMyamamAM zithila nahi banatAM saMyamane vadhu nirmala banAvavuM, e 'arati-parISaha' no vijya che. AjJA mujba saMyamanuM pAlana karatAM zIta AdinI pIDAo utpanna thavI e sajja che. evA prasaMge mohanIyanI prakRti-je aratimohanIya nAmanI che-te udayamAM AvavI ane enA yoge saMyamamAM arati utpanna thai jvI, e alpa sattvanA kAraNe saMbhavita che. e 'arati' dharmanI ArAdhanAmAM vighna pedA karavAmAM hetubhUta che, ema mAnI ene dUra karI dai, potAnA AtmAne je hissA Adi pApothI para rAkhe, durgatinA hetubhUta ArtadhyAna AdithI paNa AtmAne je dUra rAkhe, AtmAnA jJAnAdi lAbhane je surakSita rAkhe ane svAdhyAya tathA saMyamanI sAdhanAmAM ja je rativALo bane, e arati-parISahano sAco vijetA che. evo AtmA samaje che ke- 'dharma ja nirantara Anandano hetu che ane jo enuM yathAsthita pAlana karavAmAM Ave to zAzvata AnandanI prApti thavI e sunizcita che.' vaLI saMyamamAM pedA thayelI aratine dUra karI, asat kriyAothI dUra rahevA dvArA nirArambhI ane krodhAdikno upazama karavA dvArA upazAnta banI vuM joie : temaja 'manodu:kha bhogavatAM jIvone palyopama ane sAgaropama pasAra karavA paDe che, to mArUM A manodu:kha zuM hisAbamAM che ?' -A jAtinA vicArathI saMyamanA mArgamAM ja ugra musApharI karanArA banavuM joie : paNa saMyamathI pAchA pharavAnA ke zithila thavAnA vicArane AdhIna na banAya, enI satata sAvagiri rAkhavA joie. e rItie dharmArAma, nirArambha ane upazAnta banelA munio 'aratiparISaha' ne jItanArA sAcA subhaTo che, emAM zaMkAne avakAza ja nathI. AThamo parISaha-strI sabaMdhI saMyamamAM arati utpanna thayA bAda jo strIo AmaMtraNa karanArI maLe, to tenI abhilASA thai jvI e susaMbhavita che : e kAraNe sAtamA 'arati-parISaha' pachI AThamo 'strI-parISaha' kahevAya che. A parISaha ghaNo kAramo parISaha che. rasalampaTo A parISahano vijya karavA mATe samartha banI zaktA Page 178 of 325 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. brahmacarya e munionuM cothuM mahAvata che ane e mahAvratane anaMta upakArioe sAgaranI upamA ApI che. A mAvatanuM pAlana sAcI AtmAramaNatAthI sAdhya che. AtmaramaNatAmAM bAdhaka vastu saMga che. jemAM rAgAdine vaza banelA jIvo Asakitane anubhave che, tene saMga kahevAya che ane e saMga A lokamAM koi hoya to te strIo che. strIo hava ane bhAva AdithI manuSyone atizaya AsakitamAM hetubhUta che. manuSyo gItAdimAM paNa Asakta thAya che, paNa strIomAM ati Asakata thAya che, ethI khAsa karIne strIo saMga tarIke gaNAya che. manuSyomAM maithunasaMjJA ati hoya che ane strIo e saMjJAne atipaNe ukeranArI che. eno ja e pratApa che ke-strIonA saMgamAM Asakata banelA pAmaro darzanIyatA Adi saghaLuMya strIomAM ja kalpI le che. pAmaro to strIonA premathI prasanna banelA mukhakamaLane ja darzanIya vastuomAM uttama mAne che. strIonA mukhanA suvAsane pAmaro suMghavA lAyaka suvAsita vastuomAM uttama mAne che. pAmaro sAMbhaLavA yogya vastuomAM zreSTha tarIke strIonA sumadhura vacanane mAne che. viSayAsakata pAmaro svAdiSTa vastuomAM sauthI adhika svAdiSTa vastu koi hoya, to te strIonA adharapallavano rasa che, ema mAnanArA hoya che. viSayasaMgamAM Asakata banelA pAmaro strIonA sukumANa zarIrane ja sparza karavA lAyaka vastuomAM uttamamAM uttama tarIkenI vastu mAne che ane e pAmarone mana nirantara dhyAna karavA mATe dhyeyabhUta vastu jo koi hoya, to te strIonuM navayauvana ane strIonA vilAsavibhramo ja che. A rItie viSayAsakata pAmaro pAMce iMdriyonA viSayo-je rUpa, rasa, gandha, sparza ane zabda A pAMca che, e pAMceyano samAveza eka strImAM ja kare che. A ja kAraNe upArio strInI pichAna karAvatAM pharamAve che ke-strIo bhUmi vinA ugI nIkaLelI viSanI kaMdalIo che, guphA vinAnI vAghaNo che, nAma vinAnA mahAvyAdhio che ane vinA kAraNanuM mRtyu che. AvI AvI aneka upamAo ApIne, upakArio, strIone pratyakSa rAkSasI tarIke oLakhAve che. A ja kAraNe, saMyamamAM arati pAmelA munio mATe strIo bhAre AkarSaNa rUpa thai paDe che. e ja rItie aratine pAmela strIsaMyamio mATe AmaMtraNa karatA purUSo paNa bhAre AkarSaNa rU5 thai paDe che. saMyamamAM arati pAmelA munio jo sAvadha na rahe, to strIo emanA pAka mATe bhayaMkaramAM bhayaMkara bhAga bhajave; e ja rItie strIsaMyamio paNa je samaye saMyamamAM arati pAmela hoya e prasaMge jo sAvadhAna na rahe, to purUSo paNa teonA pAtamAM bhayaMkara bhAga bhajavatA hoi, strIo mATe purUSo bhayaMkara che emAM nA nathI, paNa strIo gajaba saMga rUpa che. upakArio pharamAva che ke-vata e pApanA hetanA tyAga mATe che, pApanA hetuo duniyAmAM koi hoya to te rAga ane dveSa ja che ane strIo sivAya anya rAga-dveSanuM mULa nathI, ethI strIonA saMgasvarUpane samajI, eno tyAga karanArA ja sAdhupaNAnuM jIvanamAM suMdara pAlana karI zake che. upakArI mahApurUSo pharamAve che ke- "strIo khare ja paMka rUpa che : kAraNa ke-mokSapaMthe pravRtta thayelA munionI gatimAM e pratibandhaka rUpa che ane munipaNAmAM malinatA ANanArI che.' upakArionI A vAtane paNa samajIne, AtmAnA gaveSaka buddhimAna munie strIo dvArA saMyamajIvitane haNAvA devuM joie nahi. AbhAveSakag dlag8 viSa AtmagaveSaka muni ja strI-parISahathI bacI zake che. strI-parISahanA vijaya mATe AtmagaveSakapaNAnI khUba jarUra che. AtmagaveSaka te ja kahevAya che, ke je nirantara evA vicAramAM ramato hoya ke- "mAre mArA AtmAne A saMsArasAgarathI vistAra kayI rItie pamADavo ?' A vicAra jeTalo Page 179 of 325 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkaTa, teTalo AtmanistAra niTa. AtmAnI siddhi mATenA ja vicAra ane vartanamAM sajja AtmA AtmagaveSaka kahevAya che. AtmagaveSaNAmAM magna AtmA vicAra, vANI ane vartanane Atma-siddhinI sAdhanAmAM ja yojvAno zakya prayatna karanAro hoya che. Avo AtmA barAbara samaje che ke- 'strIAno saMsarga AtmA mATe nAzaka che.' AtmagaveSaka AtmA zrI niAgamamAM 'tAlapuTa viSa' tarIke oLakhAvela vastuone paNa jANanAro bane che. zrI niAgama pharamAve che ke " vibhUSA phaldhIsaMsammI, yiM rasamoyAM / / NarassaDattagavesissa, visaM tAlauDaM jahA || " vibhUSA, strIsaMsarga ane praNIta rasabhona-e traNa AtmagaveSI narane mATe tAlapuTa viSa samAna che. AtmagaveSI banavAne icchanArA AtmAoe A tAlapuTa viSane pichAnI levuM joie, ke jethI enA yoge vinAzane pAmatAM bacI zakAya. AtmagaveSaka AtmA jema strInA saMsargathI dUra rahenAro hAya che, tema vibhUSA ane praNIta rasabhonanA AsevanathI paNa dUra ja rahenAro hoya che. rasalampaTo ane suMdara vastra AdinA zokhIno AtmagaveSaka hoi zakatA ja nathI. evAo to saMyamathI ja paravArelA che. evAo strIsaMsarganA paNa zokhIno hoya che, evAo kyAre sva-parano kevo anartha kare, enI kazI ja klpanA thai zake tema nathI. prabhuzAsananA sAdhupaNAne pAmavA chatAM paNa, jo saMyamajIvananA nAza mATe tAlapuTaviSa samA vibhUSA, strIsaMsarga ane praNIta rasabhojnathI na bace, to samajyuM ja joie ke- 'e bIcArA saMyamajIvananA khapI janathI.' evAo parISaha rUpa zatruno sAmano karavAno samaya Ave, evI sthitithI ja prAya:bhAgatA phare che. evAo to jANe ke-karmanya pIDAo bhogavavA mATe narakAdimAM jvAnI ja icchAvALA hoya, tema saMyamajIvanamAM taklIpha na paDe enI ciMtAmAM ja rahenArA hoya che. mUla ane uttara guNonA ghAtAdinI cintAthI para banI, parISaha na Ave evI anukULatA bhogavatA AtmAo ane emAM ja jIvanano Ananda mAnatA AtmAo sAdhupaNAnA AsvAdathI vaMcita rahyA thakA, temaja sAdhuveSanA pratApe maLatAM mAnapAnAdithI madonmatta banyA thakA evI evI paNa kAryavAhIo kare che, ke jenuM varNana paNa kampArI pedA karanArUM hoya che. evA AtmAo AtmagaveSaka hotA paNa nathI ane vRtti na phare tyAM sudhI AtmagaveSaka banI zakatA paNa nathI. AtmagaveSako ja saMyamanI atithI utpanna thatA anarthomAMthI bacI zake che ane ethI utpanna thatA strI-parISahanA paNa vijetA banI zake che. AtmagaveSako vibhUSA tathA praNIta rasabhojnathI para rahetA hoya che : eTaluM ja nahi, paNa strInA saMsargathI dUra rahevA sAthe strInA citrane paNa sarAga draSTie jotA nathI. strI draSTie paDI jAya, to te puNyAtmAo enA tarapha rAgathI jotA nathI, paNa draSTine tarata ja tenA taraphathI pAchI kheMcI le che. loko dhIkatA sUrya taraphathI draSTine paDatAMnI sAthe ja jema kheMcI le che, tema AtmagaveSaka puNyAtmAo paNa potAnI draSTine strI taraphathI kheMcI le che. AvI dazAvALAM AtmAo ja suMdara vicAro dvArA ane AjJA mujabanA kaDakvartana dvArA strI-parISahanA paNa sAcA vijetA banI zake che. jyAre ethI viparIta dazAvALA AtmAo to samAM patita thai jAya che. navamo parISada-cayA sabaMdhI saMyamamAM arati pedA thAya bAda, strInA nimaMtraNathI strI tarapha ekadama AkarSaNa thavAnA yoge A strI-parISaha sahavAno samaya Ave che, paNa strInA AmaMtraNano prasaMga moTe bhAge tyAre bane che, ke jyAre eka jgyAe vadhu vasavAnuM thAya. vadhu vasavAnuM eka sthAne thavAthI, strInA saMsargano paNa prasaMga Page 180 of 325 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bane ane e kAraNathI manda sattvavALA AtmAne phasAi javAno, patita thai javAno paNa prasaMga AvI lAge, e susaMbhavita che, AthI bacavA mATe munie, upakArioe pharamAvelA kAraNa sivAya, eka sthAne vasavuM nahi. aneka paugalika anukULatAo khAtara vihAra nahi karatAM eka ja sthAne rahetA sAdhuone, strIonA saMsargano avakAza thAya ane saMyamathI patita karanAro strI-parISaha kAramI rItie utpanna thAya, A kAraNe upakArio pharamAve che ke- "caryA-parISaha paNa sAdhue sahana karavo e yogya che. sukhazIlIyAo A parISahathI bacavA mATe maThadhArI jevA banI jAya che. evA sAdhuo jyAM dhAmA nAMkhe che, tyAM paNa bojA rUpa banI jAya che. kevaLa paudgalika anukULatA khAtara ja eka sthAne vasanArA, saghaLI ja jAtinI tevI anukULatAonA pUjArI hovAthI, emanI jarUrIAto sadagRhasthonI jarUrIAtone paNa TapI jAya evI banI jAya che. aneka jAtinI AtmahitaghAtaka jarUrIAtonA upAsako, sAdhuveSamAM hovA chatAM, saMsArione paNa je anukULatA bhogavatAM zarama lAge, evI anukULatAo paNa AnandapUrvaka anubhave che. evAoe aneka ajJAna AtmAone prabhuzAsananI sAdhusaMsthA upara bhayaMkara dveSI banAvyA che. bhadrika AtmAo paNa evA ja pApAtmAonA pratApe sAcA sAdhuonA saMsargathI rahita banyA che. prabhuzAsananI kAramI AzAtanA karanArA evAo, zAstravirUddha upadeza AdithI paNa anekane prabhuzAsananA sAcA svarUpathI ajJAta rAkhe che : eTaluM ja nahi, paNa prabhuzAsanathI uchuM bolatA, lakhatA ane vartatA banAvI de che. vAstavika kAraNa vinA jema eka sthAne rahevAnI manA che, tema AjJAthI virUddha viharavAnI paNa prabhuzAsanamAM manA che. "caryA eTale eka gAmathI anya gAma-ema bhinna bhinna sthaLe AjJA mujaba viharavuM e. AjJA mujaba viharatA AtmAone aneka jAtinI pratikULatAo Ave e svAbhAvika che. Ama chatAM paNa, prabhuAjJA mujabano vihAra karatAM AvI paDato aneka jAtinI pratikULatAone sAdhu samabhAve vede, paNa prabhumArgathI sahaja paNa calita na thAya : arthAtu-apavAdanA kAraNa vinA apavAdane na seve, e "caryA-parISaha" no vijaya kahevAya che. jeo saMyamathI bedarakAra banIne kevaLa paudgalika anukULatAo khAtara ja eka sthAne vase che, teo jema virAdhaka che, tema teo saMyamathI bedarakAra banIne mAtra mAnapAna ane mojazokha tathA aneka prakAranI paugalika anukULatAo khAtara vihare che teo paNa virAdhaka che. vihAra paNa anaMtajJAnionI AjJA mujaba karavAno che; rAga ane dveSane vaza thaine karavAno nathI. aprazasta rAgathI ke aprazasta keSathI vihAranA karanArA paNa sva-paranA nAzako che. prAsuka ane eSaNIya AhArathI athavA to sAdhuguNothI AtmAne suMdara banAvatA banAvatA jeo vihare che, teo ja sAcA prabhumArganA vihArane AcaranArA che vinA kAraNa AhArAdinA doSone sevanArA ane sAdhuguNonI paravA nahi rAkhanArA, sthaLe sthaLe viharatA rahevA chatAM paNa, eka sthAne vasanArA karatAMya amuka apekSAe bhUMDA banI jAya che : kAraNa ke-enna vasanArA jyAre prAya: eka ja sthAnane bagADe che, tyAre evA to aneka sthAnone bagADanArA bane che. prabhuzAsananI pratyeka pravRtti prabhu AjJAnA pAlananI pUratI apekSA rAkhe che. prabhu AjJAnI darakAra vinAnI koi paNa pravRtti, dekhAvamAM sArI chatAM, sva-paranA hitanI vAstavika sAdhaka banI zakatI nathI, e saMzaya vinAnI vAta che. amUcchita hovAthI prabhuzAsananA munino vihAra paNa sauthI suMdara koTinA hoya che. prabhuzAsananA muninuM rahevuM paNa suMdara ane viharavuM paNa suMdara. mAnApamAnathI nahi muMjhAto muni, koi paNa sthAne rahe che paNa sArI rItie ane vihare che paNa sArI rItie. e mahAtmA jyAM rahe che, tyAM paNa na raheto hoya evo rahe che. saMsArionI saghaLIya paMcAtomAM paDanAro apratibaddha Page 181 of 325 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vihArI rahI zakato ja nathI. duniyAnI paMcAtomAM paDanAro zramaNa to pApazramaNa banI jAya che. prabhu-AjJA mujaba viharato muni koi paNa gAma, kula, nagara, deza ke sthAna Adi upara mamatvabhAvane dharato nathI. aniyatavAsI hovAnA kAraNe, e bhAgyavAnane koi paNa vastu upara mamatva AvavAne kAraNa nathI. gRhastho sAthe dharmakAraNa sivAya paricaya nahi rAkhanAra ane koi paNa sthAnane mArA tarIke nahi mAnanAra A mahAtmA, mamatvabhAvanA phaMdAmAM phasatA nathI. A rItie AjJA mujaba viharavuM, e ja sAco vihAra che ane evA vihAramAM AtmahitanA ghAtaka prasaMgo AvI lAge, eve samaye paNa je mahAmuni Atmahitano ghAtaka na bane, e ja "caryA-parISaha" ne jItanAro sAco subhaTa muni che. AvA zuddha vihAranA upAsaka munione, gRhasthonA achatA guNo gAine paNa, potAnI jAtane AgaLa lAvavAnA prayAso karavA paDatA nathI. e jAtinI manovRtti ja teomAM pragaTatI nathI. prabhuzAsanano mahimA ghaTe evI rItie athavA to- "prabhuzAsana itara zAsana jevuM ja che." -evuM batAvIne AgaLa AvavAnA prayatna prabhumArge viharatA munio nathI karatA. prabhuzAsane prarUpelA mArge viharatA munivaro, e to mithyAtvanuM umUla karanArA ane zuddha mokSamArgano pracAra karanArA hoya che. evA mahApurUSo potAnI vAha-vAha mATe koinI paNa prazaMsA karavA mATe bhATa jevA bane e zakya nathI. jeo potAne mAnanAranI ja prazaMsA ane potAne nahi mAnanAranI ja nidA Adi karanArA che, teo to sAdhuveSamAM rahelA bhATa ane bhAMDa hoi, AjJA mujabano vihAra karanArA ja nathI, tyAM pachI "caryA-parISaha ane enA vijayanI vAta evAo mATe nathI ja, e sahelAithI samajI zakAya tema che. asaMyama ane pApamAM rAcanArAne vaLI parISaha ja zAno? dazamo parISaha-naividhI. jema grAma Adi sthaLo e apratibadhdha vihAra dvArA navamA "caryA-parISaha" ne sahavAnuM ananta upakArioe pharamAvyuM che, tema zarIrAdi upara apratibaddha banIne "naiSadhikI-parISaha' nAmano dazamo parISaha sahavAnuM paNa ananta upakArioe pharamAvyuM che. svAdhyAyAdinI bhUmine "naiSadhikI' kahevAya che. saMyamanI rakSA mATe javihArane karanArA, yogya sthAne svAdhyAyAdine mATe sthita paNa thAya ja. pratimAdhara munio to smazAna Adi bhayapradasthAnomAM paNa dhyAnastha bane che. evA sthAnomAM potAnI bhUmikA pramANe rahelA mahAtmAoe pote bhayarahita rahevuM joie ane anyane bhayabhIta nahi karavA joie. smazAnAdimAM rahelA mahASione to bhayanAM aneka kAraNo upasthita thavAM, e susaMbhavita che. e chatAM paNa teoe nirbhayapaNe dhyAnamAM rahevuM, e e mahApurUSo mATe parISahanuM sahana che. upadrava karatA anyane bhayabhIta karanArA prayatno na karavA, e paNa e mahApurUSa mATe naiSadhikI-parISahanuM sahana che. evA utkaTa abhigrahane dharanArA munio to, upasargonA sahana mATe sajja thayelA hoya che, eTale evA ma upara to cAhe tevA bhayaMkaramAM bhayaMkara prANAMtane karanArA paNa upasargo Ave, toya e mahApurUSA to eka sthAnathI anya sthAne jatA paNa nathI ke upasarga karavA AvelAne potAnA baLa AdithI DAratA paNa nathI. e mahApurUSo to game tevA bhayaMkara paNa upasargane samabhAve sahe che, eTaluM ja nahi, paNa upasarga karanArane paNa upakArI mAnI, potAnA AtmAne samatArasamAM nimagna karavA dvArA, teo dhArI karmanirjarA sAdhI, ekAkI evA e eka mokSa prati ja gamana karI rahelA hoya che. evI uttama dazAe nahi pahoMcelA munioe paNa, svAdhyAyabhUmie aziSTa ceSTAothI rahitapaNe rahevuM joIe. koine paNa trAsa thAya evI ceSTA na thAya, tenI sAvadhagIrI rAkhavI joie. vinA kAraNe zarIrane halAvavAnuM hoya nahi ane Page 182 of 325 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarUrI kAraNe zarIrane halAvatAM paNa, karmabandhanA bhayathI karmabandhamAM hetubhUta evI kuMthe Adi jIvonI virAdhanA na thAya, enI kALajI rAkhavI joie. evI sthira rItie besavuM joie, ke jethI koi paNa jIvanI virAdhanA na thAya athavA to koi paNa jIva trAsa paNa na pAme. evI sthiratAthI besI, svAdhyAya AdimAM rakata rahenAra mahAtmAo paNa, A dazamA "naiSadhi kI-parISaha nAmanA parISahane jItavA mATe mahAsubhaTo manAya che. eka sthAne 0klAka jeTalo samaya paNa TharIne nahi besanArA, vinA kAraNa gamanAgamana karanArA ane aneka prakAranI bInajarUrI-upayoga vinAnI hAla-cAla karanArA A parISadanA vijetA nathI banatA. evAo svAdhyAya to nathI ja karI zakatA, paNa ulTI virAdhanA kare che. pUMjyA-pramAryA vinA besanArA ane beThAM-beThAM TelaTappA tathA hAMsI-mazkarI karavA sAthe vAtonA gapATA mAranArAone A parISadanA sahananuM svapra paNa AvatuM nathI. sAdhupaNAnA svAdatho para rahenArAonA vihAra e vihAra nathI ane svAdhyAya e svAdhyAya nathI. jeo svAdhyAya karatAM karatAM paNa mana, vacana ane kAyAnA sAvadya vyApAromAM ja vyAprata rahe che, teo A parISahane sahana karavA mATe tadana ja pAmaro che. aeIAramo zaicyA-parISaha vRkSanA mUla Adi sthAne svAdhyAya mATa gayelA mahaSio svAdhyAyAdi karIne zayyA eTale upAzraye Ave che : e kAraNe agIyAramo parISaha "zacyA-parISaha' Ave che. zayyA eTale upAzraya. upAzraya e be prakAranA che. eka sArA ane eka sAmAnya, zItAdinA sahana mATe samartha evA mahAtmAo svAdhyAyanI veLAne choDIne sArA upAzrayamAM jAya paNa nahi ane javAnI icchA paNa na kare. A paNa zacyA-parISahanuM sahana che. sArA prakAranA upAzrayane pAmIne- "huM bhAgyazALI chuM, ke jethI mane AvA prakAranI sakala RtuomAM sukhanI utpAdaka zayyA maLI." -AvA prakArano vicAra paNa na kare ane pratikUla upAzraya maLavAthI- "aho mArI mandabhAgyatA jabbara che, ke jethI huM zItAdine ronArI zayyA paNa pAmato nathI. AvA prakArano vicAra paNa na kare. A rItie sArA upAzrayanI prAptithI harSa Adine ane kharAba upAzrayanI prAptithI viSAda Adine AdhIna thavuM nahi, e zayyA-parISahano vijaya che. Ama hovAthI, jeo svayaM anukULa upAzrayo banAvavAnA paNa dhaMdhA Acare che, teo to muniveSanA viDambako ja che, ema ApoApa spaSTa thai jAya che. upakArio suMdara upAzrayo maLavAthI harSa Adi karavAnI ane asuMdara upAzrayo maLavAthI viSAda Adi karavAnI manAi kare che, tyAre veSa dhArio potAne anukULa makAno banAvavAnI peravI kare, enA jevI kAramI viTambaNA bIjI kayI ? 'upAzrayo zrAvako mATe jarUrI che ane te paNa suMdara hovA joie.' evo upadeza Apavo e jUdI vAta che ane potAnI anukULatA mATe upadeza Apavo e judI vAta che. zrAvakone dharmakriyA karavA mATe banelA anukULa upAzrayonI prazaMsA-e nirAnuM kAraNa che, jyAre potAne anukULa paDavAthI prazaMsA karavI e to banmanuM kAraNa che : paNa maThadhArI jevA banI gayelAone A jAtino viveka pUrvakano vicAra karavAnI darakAra ja hotI nathI. teo to potAnA doSane chUpAvavAne mATe satparUSonA paNa achatA doSone kalpIne jAhera kare che. evI jAtino paMcAtathI sarvathA alipta rahenArA ane AjJAnu-sAripaNe - "dhamione dharmakriyA mATe anukULa upAzrayo paNa pUrA pADavA joie.' -AvI jAtino prAsaMgika upadeza ApanArA mahAtmAo sAme, maThadhArio potAnuM pApa chUpAvavAnA irAde kAdava uDADavAno nIca dhaMdho karavAne paNa cukatA nathI. evA vakhate dharmAtmAone to ema ja thAya che ke- "A bIcArA keTalI badhI dayApAtra dazAnA Page 183 of 325 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAsako banyA che ?' kharAba upAzraya maLye zuM vicAre ? sAdhupaNAnA AravAdane pAmelA mahAtmAoe evA kaniSTa pApamAM to nahi ja paDavuM joie : paNa vagara preraNAe sAro upAzraya prApta thai jAya to ya tenI prAptithI ullAsa nahi pAmavo joie ane pratikULa upAzraya prApta thai jAya to tene pAmIne khedane AdhIna nahi banavuM joie. nikalpika mahAtmAo potAnA vidhi mujaba eka rAtrinA rahenArA hoya che, jyAre sthavirakalpio aneka rAtrio sudhI paNa rahenArA hoya che. evAoe kharAba vasati-upAzrayane pAmIne evA vicAro karavA joie ke- "A saMsAramAM puNya karIne janmelA evA paNa aneka AtmAo hoya che, ke jeo suMdaramAM suMdara makAnonI aMdara jIvanabhara vasanArA hoya che : e jema puNyano prakAra che tema pApanA yoge jIvonI ethI viparIta dazA paNa thAya che : A saMsAramAM mahApApa karIne jmelA evA paNa aneka AtmAo hoya che, ke jeo tardana kharAbamAM kharAba makAnomAM paNa jIvanabhara vasanArA hoya che. jyAre mAre to A kharAba makAnamAM paNa parimita kAla ja vasavAnuM che. kAle athavA thoDA divaso bAda mAre to anya sthAne jvAnuM che, to zA mATe mAre harSa yA viSAdane AdhIna banavuM joie ? mAre to mArA saMyamadharmanA nirvAhamAM strIo AdinA upadrava vinAnI vasati-upAzraya joie te sArI che ke kharAba, enI ciMtA mAre zA mATe karavI joie ?" AvI jAtinA vicArothI je mahAtmAo, sArA upAzrayanI prAptithI harSa Adine ane kharAba upAzrayanI prAptithI viSAda Adina AdhIna na bane, te ja mahAtmAo A 'zayyA-parISaha' nA vijya mATe sAcA subhaTo banyA gaNAya che. anukULa upAzrayo pAmIne emAM Asakta bananArA ane e AsaktinA yoge prabhu-AjJA mujabanA vihArane tajIne e ja sthAne sthita thanArA munioe A vAta khUba khUba vicAravA jevI che. saMyamanAM sAdhanone karmabandhanAM sAdhano banAvavAM, e kAramI ajJAnatA sivAya anya kazuM ja nathI. vihAra karanArA mahAtmAo paNa, vihAramAM mArganI aMdara AvatA nAnAM gAmomAM anukULa upAzrayo na maLatAM akaLAya, e to sAdhupaNA upara lokne aprIti karAvavAno dhaMdho karanArA che. 'gAmaDAMomAM loko kvAM sagavaDa vinAnAM makAnomAM rahe che ?' -eno vicAra kare, to anukULatA bhogavavAnI potAnI manodazA upara tiraskAra chUTyA vinA na rahe. 'loko kema vase che ane kema nahi e jovAnI amAre jarUra nathI, paNa amAre to sArAM ja makAno joie.' -AvI manovRttivALAo na bolavAnuM bolIne ane na karavAnuM karIne anekone adharma pamADanAra bane, e tardana svAbhAvika che. prabhu-AjJAne samajyA vinA sAdhupaNAmAM paNa anukULatAnA ja arthI banelA AtmAo to, niyatavAsI bane to paNa bhUMDA che ane vihAra kare to paNa bhUMDA che. AvI bhUMDI dazAthI bacavAne icchatA puNyazAlioe, A 'zayyA -parISaha' nA vijya mATe paNa potAnA sAmarthyano upayoga karavo joie. bAramo Akroza-parISaha prabhuzAsanamAM evA paNa mahAnubhAva munivaro vicare che, ke je paramaSio game tevA upAzrayamAM paNa saMyamanI sAdhanAmAM sajja rahe che. upAzrayanI pratikUlatAthI upAzraya saMbaMdhI aneka upadravomAM paNa udAsInabhAvane bhajatA ane potAnI ArAdhanAmAM ujjJALa rahetA evA paNa mahApurUSone, koi koi vakhate zayyAtara AdinA Akrozane sahavAno vakhata AvI lAge che. makAnano mAlika, ke je zayyAtara tarIke prabhuzAsanamAM oLakhAya che, te ajJAnAdi kAraNe athavA to koi anya paNa tevo ajJAna AtmA, Page 184 of 325 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAdhanAmAM rata evA paNa paramaSine Akroza karanAro maLI jAya e zakya che : e mATe bAramo parISaha 'Akroza-parISaha' kahevAya che. sAdhuone vasavA mATe makAna ApavA dvArA je saMsArasAgarane tare, ene zayyAtara kahevAya che. e zayyAtara pote ja ajJAna Adi hoya to athavA anya paNa koi, prabhumArganI ArAdhanAmAM ujjJALa evA paNa munine, kaThora zabdothI Akroza kare tyAre, munie tene samatAthI ja sahavAno hoya che.evA samaye paNa je muni sahaja paNa kopAyamAna na thAya, ntui prabhunI AjJAnA pAlanamAM rata rahI samabhAvamAM rahe ane sArAmAM sArI karmanirjarAne sAdhe, e A 'Akroza-parISaha' nA vijetA gaNAya che. koi ajJAna Akroza kare ane enI sAme kopAyamAna thaine sAdhu paNa Akroza karavA lAgI jAya, to e ajJAna gRhastha ane A ajJAna sAdhumAM aMtara nathI rahetuM, paNa e jAtinI samAnatA AvI jAya che. AvI samAnatA thavA devI, e sAdhu mATe bhUSaNa rUpa nathI. dhIrane paNa khuTADI de e jAtino potAnI upara Akroza karanArA upara paNa jeo antaramAM dveSane janmavA de nahi ane kaThoramAM kaThora vANIne paNa jeo samabhAve sahe, te maharSio ja A bAramA parISahano vijya karavA mATe sAcA subhaTo che. AvI subhaTatAne prApta karavI, e paNa sAdhutAne saphala banAvavA icchanAra darekane mATe jarUrI che. teramo vadha-parIAha A duniyAmAM keTalAka evA paNa adhamAdhama mANaso hoya che, ke jeo parama ArAdhaka mahAmunio upara Akroza vartAvavA mAtrathI paNa toSane pAmatA nathI ane ethI teo mahAmuniono vadha karavA mATe paNa pravartamAna thAya che. A kAraNe bAramA 'Akroza-parISaha' pachI teramo 'vadha-parISaha' Ave che. koi evo anArya, sArA paNa sAdhune lAkaDI AdithI tADana kare, e vakhate e 'vadha-parISaha' ne sahavAmAM zreSTha-subhaTa samA te muni vicAra kare ke "dharmasya dayA mUlaM, na cAkSamAvAn dayAM samAdhatte / tasmAgha: kSAntipara:, sa sAdhayatyuttamaM dharmam 1911" eTale ke-dharmanuM mUla dayA che ane akSamAzIla AtmA sArI rItie dayAdharmane dhAraNa karI zakato nathI, te kAraNathI je kSamA karavAmAM tatpara che, te uttama dharmane sAdhe che. A ane A jAtinAM bIjA paNa aneka zAstrIya vacanothI, 'sAdhudharmamAM dharmanI sAdhanA mATe kSamA e ati suMdara sAdhana che'- ema jANIne, kampavA dvArA athavA sAme mAravA Adi dvArA kAyAthI ane sAme Akroza Adi karavA dvArA vacanathI - 'pote kopAyamAna thayo che' -evo sajja paNa dekhAva sAdhu na kare : eTaluM ja nahi, paNa potAnA aMta:karaNaneya kopathI dUSita na thavA de, e 'vadha-parISaha' nu suMdaramAM suMdara sahana che. athavA evA uttama svabhAvanA muni, jyAre koi adhama AtmA Akroza mAtrathI zAMta nahi thatAM, yaSTi AdithI tADana karavA mAMDe tyAre, kSamA Adi sAdhudharmano athavA vastu svarUpano vicAra karatA te mahAmuni tADana samaye evI jAtino paNa vicAra kare ke- 'kSamA che mUla jenuM evo ja munidharma che. A tADana karanAro AtmA amArA nimitte potAnA AtmAmAM karmano upacaya kare che, e paNa amAro ja doSa che : A kAraNathI AnA pratye kopa karavo, e koi paNa rItie ucita nathI.' A jAtinA vicAra dvArA 'vadha-parISaha' ne samabhAve sahanArA ane mAranAranuM paNa manathIya bUrUM nahi cintavanArA muni, e sAcA subhaTa che. kharAba draSTi ke cintavanA nahi Page 185 of 325 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chae jIvanikAyanA rakSaka, samAna vRttine dharanArA ane iMdriyo tathA manane damavAthI sAcA dAnta banelA evA paNa munine koi anArtha tADana kare, e samaye e mahAmuni ema paNa vicAre ke- "upayoga rUpa AtmAno nAza kadI ja thato nathI. nAza to A manuSyapaNA rUpa paryAyano ja thavAno che.' AvA umadA vicArathI e mahAtmA ghAtaka pratye - "A kharAba che'-evI draSTithI na jUe, paNa- "mArA karma rUpa zatranA jyanA kAryamAM sahAyaka che." -evA vicArathI e ghAtane paNa potAnA upakArI tarIke jue. ghAtakna paNa upakArI tarIke jonArA, enA apakAra mATe prayatna kare ke enA tarapha saMkliSTa pariNAmavALA bane, e to kyAMthI ja bane ? duniyAnA mANasono e svabhAva che athavA to sAdhuveSamAM rahevA chatAM paNa asAdhuno e svabhAva che ke- "zakita hoya to mAranAranI sAme pratikAra karavAne sajja thAya ane zakita na hoya to karaDI draSTithI enI sAme jUe athavA to manamAM kleza kare' -paNa sAco mahAtmA to evA pratye kharAba draSTithI jUe paNa nahi ane manathI enA prati kharAba cittave paNa nahi, A dazAne prApta karyA vinA, A "vadha-parISaha" nuM vAstavika sahana zakaya nathI. A parISadanA sahana mATe ghaNI ja suMdara manAdazA paNa prApta karavI joie. A parISadanA sahana mATe sAcI ArAdhaka dazAnI AvazyakatA sAthe khUba khUba dhIrajavALA balanI paNa AvazyakatA che. A jAtinA sAmarthyanI prApti mATe- "eka saMbhaLAvanArane be saMbhaLAvavAnI vRtti ne to dezavaTo ja devo joie. sAthenA sAdhunA vacana Adine paNa nahi sahanArA ane hitazikSAnA zravaNathI paNa saMklezane pAmanArA athavA to hitazikSAnA denAra upArInI paNa sAme thanArA pAmaromAM A jAtinuM sAmarthya zakya ja nathI. "sahana karavuM ane sAdhavuM' -e jeonA hRdayamAM ja nathI vasyuM ke nathI vasatuM, teo kayI rItie A "Akroza-parISaha' ane vadha-parISaha' nA sahna mATe samartha thAya ? kSamA Adi dharma tarapha bedarakArIbharI manodazAvALA ane sAdhupaNuM levA mAtrathI ja potAne kRtakRtya mAnanArA temaja dareka samaye ane dareka vastumAM kevaLa paudgalika anukULatAne ja icchanArA AtmAo, A parISahonA sahanano prasaMga AvI lAgyuM devALuM kADhe, e tadana svAbhAvika vAta che. Akroza ke vadha karanArano sAmano nahi karatAM, tenA tarapha manovRttine ya leza paNa dUSita na thavA devI, e sAmAnya vAta nathI ja. e mATe 'sahana karavuM ane sAdhavuM' evA nizcayane khUba khUba amalI banAvavo joie. caudamo yAcanA-parISaha - ajJAna evA AtmAo kaSAyavaza banIne Akroza paNa kare ane mAre paNa kharA, e vAta bAramA "Akroza parISaha ane teramA "vadha-parISaha' mAM AvI gai. evA pariSadanA prasaMge ajJAnothI haNAyela sAdhune tevA prakAranA auSadha AdinI ke tevA prakAranA AhAra AdinI jarUra paDe e sahaja che ane munione to levA yogya paNa vastu sadAya yAcIne ja levAnI hoya che, eTale teramA "vadha-parISaha' pachI caudamo parISaha "yAcanA parISaha Ave che. AtmadraSTivALA AtmAo mATe munio ajaba upakArI che, paNa laukika draSTivALAone mokSanI sAdhanAmAM ja masta ane mAtra dharmanA ja upadezaka evA munio nirUpakArI bhAse che. evA mahAtmAone, teA aNagAra eTale ghara AdinA tyAgI hovAthI, sadAya AhAra ane upakaraNa Adi saghaLuMya yAcanAthI ja meLavavAnuM hoya che. eka dAMta khotaravAnI saLI jevI vastu paNa, e mahAtmAone ayAcita nathI hotI. A mahApurUSonI yAcanA adInapaNAvALI hovAthI eka rItie to e mahAtmAo, bhikSu hovA chatAM paNa, cakravartInAya cakravartI jevA hoya che. Ama chatAM, saghaLuMya yAcanAthI meLavavAnuM hoi, e anuSThAna paNa duSkara ja gaNAya che. Page 186 of 325 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAsa karIne mAna kaSAya upara to gajaba jAtino vijaya meLavyA vinA prabha-AjJA mujabanI yAcanA karAvI e zakya nathI. prabhuzAsananA munio gaucarInA karanArA hoya che, paNa gadvAcarInA karanArA hotA nathI. gAya jyAM jyAM care sthAna ghAsa vinAnuM nathI banatuM, jyAre rAsabha jyAM jyAM care e sthAna ghAsathI zUnya jevuM banI jAya che : kAraNa ke-gAyano svabhAva upara-uparathI caravAno hoya che, tyAre rAsabhano svabhAva mULa sAthe ukheDIne caravAno hoya che. AthI ja gaucarInA karanArA munio dAtAranA bhAvanI paNa jo te yogya hoya to vRddhi karanArA bane che, tyAre gadvAcarInA karanArA yogyanA paNa bhAvano saMhAra karanArA bane che. gAyano e paNa svabhAva hoya che ke-paricita ke aparicita sthAnano bheda pADyA vinA e care che. e ja rItie munio paNa saMyamanI sAdhanA mATe ja bhikSAnA karanArA hovAthI, e mahAtmAo paricita ke aparicitano vibhAga karanArA hotA nathI : eTaluM ja nahi, paNa adhikamAM doSathI rahita evI zuddha bhikSAnA gaveSaka hoya che. A rItinI bhikSA mATe khAsa karIne mAna kaSAya upara vijaya meLavyA vinA sukhapUrvaka hAtha prasAravo, a ghaNuM ja duSkara che ane e ja kAraNe yAcanA karavI, e paNa duSkara anuSThAna gaNAya che. Avazyaka evI koi paNa nirdoSa vastu mATe ya yAcanA ja karavI paDatI hovAthI, abhimAna upara ArUDha thayelA AtmA mATe e asahya thai paDe che ane ethI evI jAtinA vicAro AvI javA e sahaja che ke- "gRhasthapaNa e ja sAruM, ke jemAM koinI pAse mAMgavuM paDatuM nathI ane potAnI bhujAthI upArjeluM dInAdikane ApIne bhojana karI zakAya che." AvA vicAro AvavAthI, munipaNA pratye arUci utpanna thAya che ane pApamaya gRhasthapaNA upara rUci utpanna thAya che. mAnanA kAraNe AvI durdazA thavI, e sahaja che: AthI mAnathI bacavA mATe, anaMtajJAnioe pharamAvelA suMdara vicAro dvArA mAna upara vijaya meLavI, A "yAcanA parISaha upara vijaya meLavavA mATe sAcA subhaTa banavuM joie. upakArio pharamAve che ke- "te gRhasthavAsa te kAraNe prazaMsApAtra che, ke je kAraNe je gRhasthAvAsamAM koinI pAse yAcanA nathI karavI paDatI ane jemAM potAnI bhujAthI upArjeluM dIna Adikane ApIne jamAya che." Avo vicAra karavo e kAramI ajJAnatA che : kAraNa ke-gRhavAsa e ghaNA sAvadhathI eTale ke-aneka pApavyApArothI bharacaka che ane niravadya vRtti eTale pAparahita vRtti mATe ja eno parityAga karavAno che : A ja kAraNathI, potAnI jAta mATe pacana Adi kriyAomAM pravRtta thayelA evA gRhastho pAsethI piDa AdinuM grahaNa karavuM, e nyAyayakata che. -A jAtinA vicArathI mAna upara nahi caDhatAM yAcanA-parISahanA vijetA banavuM e ja jarUrI che, ema mAnavuM joie. peTa mATe bhIkha mAgavI e judI vastu che ane saMyamanI ArAdhanA mATe zuddha bhikSAnuM grahaNa e jUdI vastu che. anekavidha AraMbha Adi pApothI bacavA Adi mATe zuddha bhikSAnA athio to gatanA sAcA upakArio che. e upakArio paNa jyAre evo vicAra kare ke- "kema yAcanA thAya ?' tyAre to kalyANanA arthI evA gRhasthA mATe uttama pAtra paNa koNa bane ? sAcA munio paNa yAcanA mAtrathI gabharAya ane gRhasthAvAsanI prazaMsA karavA taiyAra thAya, tyAre to gajaba ja thai jAya. "gRhasthAzramane dharma mAnavo e mithyA che." -Avo upadeza ApanArA paramaSio, eka yAcanA mAtrathI gabharAi jai, mokSanI sAdhanA mATenA ekanA eka mArga uparathI gabaDI paDe ane saMsAranA parama kAraNabhUta gRhasthAvAsa tarapha dhase, e to ghaNuM ja bhayaMkara gaNAya : A ja kAraNe, upakArio pharamAve che ke- "yAcanA-parISaha ne sahavo e ja kalyANakArI che. aMja alAla-parISaha Page 187 of 325 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSudhA-parISaha Adi parISahonI mAphaka yAcanA-parISaha paNa sahana karavA yogya che, ema mAnanArA paramaSio prasaMga prApta thaye AjJA mujabanI rItie jarUrI vastu mATe yAcanA karavAne paNa pravartamAna thAya, e svAbhAvika ja che. yAcanA mATe pravartamAna thavA chatAM paNa, lAbhAntarAyano jo udaya hoya, to dAtAra pAsethI hayAta vastunI prApti paNa, jevI zudva rItie thavI joie tevI zudva rItie thatI nathI. Ave samaye manovRttine hitanI sAdhanAmAM masta rAkhavI ane sahaja paNa udvigna nahi banavuM, e 'alAbhaparISaha' nuM sahana che. jeo sAdhupaNuM pAmavA chatAM paNa 'alAbha-parISaha' ne sahana nahi karatAM yatheccha rItie varte che ane anaMtajJAnionI AjJA mujaba aicchika rItie nahi sahavAmAM AnaMda mAne che, teo tiryaMca Adi gatiomAM anicchAe paNa sahavAnI durdazAmAM mUkAyA vinA rahetA nathI. vivekio prabhuzAsananA sAdhupaNAne pAmIne evI durgatione kharIda karavA jevI pravRttione AcaravA tatpara bane, e zuM pasaMda karavA yogya che ? sa. nahi ja. A ja kAraNe, upakArio pharamAve che ke- 'alAbha-parISaha' paNa samabhAve sahevo ane emAM AtmakalyANa mAnIne hitanI sAdhanAmAM sajja rahevuM e ja zreyaskara che. bhagavAna zrI jinezvaradevane pichAnanArAo, e tAranI AjJAmAM ja sarvasva mAnanArA hoya che eTale e AtmAo sadAne mATe AjJAmaya jIvana jIvavAne jhaMkhatA hoya che. harSane paNa anutApa kema manAya ? upakArio pharamAve che ke-madhukara-vRttinA upAsaka maharSio, gRhasthoe jyAre potAne mATe rasoi karI lIdhI hoya, eve samaye bhikSA mATe paribhramaNa kare che ane e kAraNe teo mATe pAkAdinI pravRtti thatI nathI. jeo rasalolupatA AdithI prathama paNa bhikSA mATe nIkaLI paDe che, teo AdhArmika Adi doSothI bhAgye ja bacI zake che. gRhasthoe potAnA mATe rasoi pakAvI lIdhI hoya, te pachI ja zuddha rItie madhukara-vRttithI bhikSA lenArA mahApurUSo, bhikSA maLe to paNa anutApamAM nathI paDatA na maLe to paNa anutApamAM nathI paDatA athavA to alpa ke aniSTa prApti thAya to paNa anutApamAM nathI paDatA. sa. bhikSA maLyA pachI anutApa zo ? maLyA pachI anutApa hoi zake che, paNa te na maLe athavA to alpa ke aniSTa maLe ethI je anutApa hoya che, enA karatAM bhinna jAtino hoya che. sa. e kyI jAtino ? e evI jAtinA anutApa che ke-jo jarUrI bhikSA nirdoSapaNe maLI jAya, to evuM thavAno saMbhava che ke- 'huM kevo labdhivALo chuM. ke jethI mane jarUrI bhikSA maLI jAya che ?' AvI jAtino harSa, e paNa munine mATe prabhuzAsanamAM anutApa manAya che. sa. harSa paNa anutApa ? rmabandhamAM zAsanabhUta thanAro harSa paNa anutApa ja hevAya. je harSanA pariNAme azubhakarmano bandha thAya, e harSa paNa pariNAme AtmAne azAMti ApI tapAvanAro hovAthI anutApa rUpe hevAya, te sajja che. 'harSa' paNa cha AMtar zatruomAM sthAna pAmyo che. anyo je cha prakAranA AMtara zatruo gaNAve che, emAM harSane paNa gaNAve che. vAta e che ke-vartamAnano harSa paNa pariNAme zuM ? evA harSanuM pariNAma anutApamAM ja Ave ne ? munio mATe evo harSa paNa tyAjya che. Page 188 of 325 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa. kevI sundara vastu ? anukULa bhikSA maLavA chatAM paNa AtmaklyANanA arthI munivaroe sAvadha rahevuM ja paDe. jarUra ema ja che. upakArio pharamAve che tevI klyANakara sAvadhagIrI rAkhyA vinA, Atmahita sAdhya ja nathI. AthI spaSTa che ke-lAbhAntarAyano udaya na hoya ane nirdoSa bhikSA Avazyaka pramANamAM maLI jAya to paNa harSa rUpa anutApane pAmavAnuM nathI ane lAbhAntarAyanA udayathI na maLe to paNa'aho, huM ghaNo ja adhanya chuM, ke jethI mane yAcanA karavA chatAM paNa bhikSA maLatI nathI !' -e jAtino anutApa karavAno nathI. vaLI Avazyaka pramANa karatAM alpa maLe to paNa, sAdhu, evo vicAra karIne anutApa na pAme ke- 'khedanI vAta che ke-mArA jevAne jarUra pUratI bhikSA paNa maLatI nathI. kharekhara, e mArI adhanyatA che.' dhAro ke bhikSA to maLI paNa te aniSTa bhikSA maLI, to paNa sAdhue evo anutApa karavAno hoya ja nahi ke- 'are re! huM adhanya chuM ke-mane iSTa evI bhikSA paNa maLatI nathI.' AvI rItie koi paNa sthiti prApta thaye sAdhuoe anutApa karavAno hoya nahi. 'alAbha-parISaha' ne sahana karavAmAM subhaTa banelA mahaSi bhikSA na maLe to paNa, alpa maLe to paNa agara aniSTa maLe to paNa, dareka avasthAmAM samabhAve rahI saMyamanI sAdhanAmAM ja sajja rahenArA hoya che. lAbhAntarAyanA udayathI na maLe to- 'Aje nahi to kAle, kAle nahi to parama divase, parama divase nahi to ethI paNa AgaLa maLaze' -A jAtinA vicArothI adInapaNe alAbhane sahI ArAdhanAmAM evA umALa banavuM, ke jethI lAbhAntarAya paNa truTe, ghAtI Adi rmo paNa truTe ane pariNAme zuddha saMyamanI ArAdhanA yAvat siddhipadanI prApti paNa susAdhya bane. zrI DhaMDhaNa RSi jevA mahApurUSe e alAbha-parISahanA sahanamAM kSapakazreNi upara ArUDha thai, kevaLajJAna pAmo, sidvipadanI sAdhanA paNa karI. anaMta upakArI paramarSio zrI DhaMDhaNakumAre karelA alAbhaparISahanA e utkaTa sahanano nirdeza karIne, kalyANakAmI munione upadeza ApatAM pharamAve che ke- "ivaM mahiyAsiyaLyo 1lAmaparIsado, nahA dvaMdvega aLavArekha 11" maharSi zrI DhaMDhaNa aNagAre alAbha-parISahane sahavAmAM kmAla karI che. zrI DhaMDhaNa aNagArano e prasaMga khAsa jANavA jevo che ane munioe to tene khAsa jANI levo joie. munivarone mATe to e maharSie karela sahana Adarza rUpa che. zrI DhaMDhaNa aNagAre jevI rItie 'alAbha parISaha' ne sahana karyo tevI rItie klyANanA kAmI evA munie 'alAbha parISaha' ne sahavA mATe paNa prayatnazIla banavuM joie. solamAM roma-parISaha lAbhAntarAyanA udayathI zuddha bhikSAno sarvathA alAbha e paNa svAbhAvika che ane jarUrI lAbha na thAya e paNa svAbhAvika che. A kAraNe ghaNIvAra kAramI kSudhAo paNa veThavI paDe ane evI kSudhA upara anta-prAnta bhikSAthI paNa nibhAvavuM paDe. AvI avasthAmAM rogo thavAno saMbhava paNa azubhanA udayathI kharo. A kAraNe paMdaramA 'alAbha-parISaha' pachI solamo 'roga-parISaha' gaNavAmAM Avyo che. utpanna thayela jvarAdi rogo du:khakara che, e nirvivAda che. rogo du:khakara hovA chatAM paNa, rogavALA banelA mahAmuni potAnI tattvabuddhimAM caMcalatA na AvavA de. 'vyAdhi, e pote ja karelA karmanuM phala che.' -AvI buddhi e tattvabuddhi che. A tattvabuddhi roga sahavAmAM ghaNuM sAmarthya samarpe che. potAnI tattvabuddhinuM saMrakSaNa karanArA mahAmuni, roganita du:khamAM susthira rahevA sAthe, samAdhipUrvaka tenuM sahana karavA dvArA suMdaramAM suMdara karmanirjarAne sAdhe che. bhayaMkara rogomAM paNa samAdhimagna rahI, karmanirjarAne sAdhanArA Page 189 of 325 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmuni, e "roga-parISaha nA sAcA vijetA hoine subhaTa rUpa che. A sthAne e prazna jarUra uThe ke zA mATe rogane sahe? cikitsA karAvavA dvArA e rogano nAza kema na kare?' paNa anaMta upakArio pharamAve che ke- 'cikitsA dvArA rogane zamAvavAmAM je lAbha che, enA karatAM rogane sahI levAmAM anaMtaguNo lAbha che." AvuM kahenArA upakArio paNa, anaMtajJAnio hovAnA kAraNe agara to anaMtajJAnionI AjJA mujaba ja bolanArA hovAnA kAraNe saune mATe ekasarakhuM vidhAna nathI pharamAvatA. e upakArio pharamAve che ke zrI jinakalpI Adi maharSio to cikitsAnuM anumodana paNa na kare. jyAM anumatino paNa niSedha che, tyAM cikitsA kare agara karAve-e vAtano to e mahApurUSo mATe ApoApa ja niSedha thai jAya che. zrI jinakalpI Adi mahApurUSo to- "A mArAM potAnAM karelAM karmonAM ja phaLa che.' -A jAtinA vicArathI samAdhimAM ja nimagna rahe. game tevA vyAdhimAM paNa e mahApurUSo hAyavoya na kare. bhayaMkara rogamaya avasthAne pAmavA chatAM paNa, e mahApurUSo to kevala potAno cAritramaya AtmA cAritramaya banyo rahe, evI ja dazAnA upAsaka banyA rahe. evI uttama AcaraNAthI zrI nilpa Adine dhAraNa karanArA mahaSio "roga-parISaha' nA suMdaramAM suMdara vijetA bane che. zrI nikalpa Adine dharanArA maharSio jyAre 'cikitsA' nI anumodanAthI paNa para: AjJA mujaba "roga-parISaha nA vijetA bane che tyAre zrI sthavirakalpamAM rahelA maharSio, sthavirakalpanI maryAdA mujaba "roga-parISaha" nA vijya mATe yatnazIla hoya che. sthavirakalpanA upAsaka munione mATe karavA, karAvavA ane anumodavA dvArA pApavyApArano niSedha che ane cikitsA prAya: sAvadya ja hoya che. AthI potAnuM cAle tyAM sudhI, eTale ke-samabhAvathI sahavAnuM sAmarthya hoya tyAM sudhI, utsarga-mArge e mahAtmAo paNa cikitsAnuM anumodana na kare. apavAda-mArge to jo sahavAnuM sAmarthya na hoya to sthavirakalpI maharSio mATe sAvadya evI paNa cikitsAnI AjJA che. zrI jinakalpI Adi maharSio mATe kevala utsarga rUpa mArga che, tyAre zrI sthavira kalpI maharSoi mATe utsarga ane apavAda e ubhaya mArga che. A apavAda mArganuM Asevana khAsa kAraNa vinA to karavAnuM nathI ja. jeo auSadhanA zokhIna jevA banI gayA che, teo to mArga ja bhUlyA che. Aje to rasalampaTatAnA poSaNa mATe ja keTalAko auSadhAdinuM Asevana karanArA banI gayA che. vaidya Adie niSiddha karelI vastuo paNa jo rasanAne anukULa hoya, to evAo enA upabhogamAM vaidya AdinI AjJAnI paNa darakAra karatA nathI ane vaidya Adie kahela anukULa vastuo to hela pramANathI paNa adhika levA mATe ja sajja rahe che. A jAtinI cikitsA e, apavAda mArganI paNa cikitsA nathI. vastuta: e nAma mAtranI ane niSiddha mArganI ja cikitsA che. AvA niSiddha mArganuM Asevana karanArA paNa jo hRdayathI du:khI thatA rahetA hoya, to teTalA pUratuM ThIka, bAkI to e mArganA nAme unmArganuM Asevana karI sva-parane teo atizayapaNe DUbAvanArA ja bane che. upakArio pharamAve che ke-vedanA asahA bane tyAre durgAnathI bacavA mATe ane ratnatrayInI ArAdhanA tathA zuddha tapanA Asevana AdinA AlaMbanathI ja sthavirakalpI munio vidhi mujaba cikitsA kare, e paNa "roga-parISaha nuM sahana ja che. sattarama taNA -parISaha rogathI pIDita mahAtmAne zayana AdimAM tRNasparza paNa ati du:saha bane che, e ja kAraNe sattaramo parISaha 'tRNa sparza-parISaha nAmano che. A parISaha zrI nikalpikanI apekSAe che. e mahAtmAo AjJA mujabanI rItie, atizaya Adi prApta thayA pachI acelaka Adi banelA hoya che. Page 190 of 325 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi mujaba sthavirakalpanuM Asevana karyA pachI, AjJA mujabanI tulanA Adi karI, zrI jinakalpano svIkAra karanArAomAM jeo vanna-pAtranI labdhithI sahita hoya che, te maharSio acelaka paNa hoya che. e mahAtmAo ghora tapasvI paNa hoya che. evA mahaSione A parISaha sahavAno paNa vizeSa prasaMgo Ave e saMbhavita che. tRNa AdithI zata thayelA zarIramAM sUryanAM kariNanA saMparkathI utpanna thayelA pasInAnA pravezathI, latamAM sAra nAkhavAthI jevI pIDA thAya che, tevI pIDAM te mahAtmAone thavI e saMbhavita che. evI pIDAnA prasaMge paNa paravazapaNAthI bhogavelI narakanI kAramI vedanAone yAda karatA thakA, e mahAtmAo vicAre ke- "narakanI pIDAo AgaLa A poDAnI gaNatrI paNa zI che ? vaLI narakamAM to bhayaMkara vedanAo paravazapaNAthI bhogavI, eTale emAM koi tevo lAbha thayo nathI, jyAre A svavazapaNe sahavAthI ghaNo ja lAbha che." AvI vicAraNAothI e mahAtmAo A parISahane sahe, paNa parISahathI bacavA mATe teo kambala Adi vastrano svIkAra na kare. e maharSionuM A adabhUta sahanapaNuM che ane ethI e maharSio "taNasparza-parISaha nAmanA sattaramA parISadanA sahana mATe sAcA subhaTo che. A to zrI nikalpika maharSionI vAta thai, paNa sthavirakalpI maharSioe ya avasare sahanazIlatA rAkhavI joie. sthavirakalpI maharSio to sApekSasaMyamI hovAthI vastrAdino svIkAra karanArAo che, eTale e mahAtmAone A parISadanA sahana mATe evo prasaMga nathI : chatAM paNa koi avasare evo prasaMga AvI lAge, to ArtadhyAna Adine AdhIna nahi thatAM tene samabhAve sahana karI le, to e maharSio paNa A parISahanA vijetA gaNI zakAya. zarIranI anukULatAmAM ja ramanArAo mATe to A jAtinA prasaMganI saMbhAvanA nathI ane kadAca prasaMga AvI ja lAge to ya zarIranA gulAmo to e samaye saMyama bhUlI kAramA asaMyamanA upAsaka banI jAya ane emAM ja DahApaNa manAvavA jevuM doDhaDahApaNa DoLI, usUtranA bhASI banyA vinA paNa na rahe, e tadana susaMbhavita che. aDhAramo jala-parISaha - tRNo keTalAMka malina hovAM, e paNa susaMbhavita che. evAM malina tRNonA sparzathI pasInAnA yoge jalla eTale mala thavo e svabhAvika che. A kAraNe aDhAramo parISaha "jalla-parISaha Ave che. zarIranI mamatAmAM paDela ane svacchatA rUpa svacchanda AcArane sevanArA, A parISadanA sahana mATe gaLIA bela jevI dazAne ja anubhavanArA hoya che. evA svacchandAcArI sAdhuo to nAmanA ja sAdhuo hoya che, eTale e bIcArAone parISaha jevuM hotuM ja nathI. evAo to prAya: vartamAnanA kahevAtA sudhArakonI mAphaka zAstro prati paNa arUcivALA ja hoya che. bhAgyavAna AtmAo ja potAnAM pramAdAcaraNothI kaMpatA hoya oi parISahanA sahana javI uttama dazAne na pAme e bane, chatAM paNa teo e uttama jIvananA utkaTa abhilASI to avazya hoya che ja. uttama jIvananI utkaTa abhilASApUrvaka zakya eTaluM sundara jIvana jIvavAmAM ja Ananda mAnanArA mahAtmAonuM jIvana paNa dhanya che. malanA yoge khAnanI icchA thai javI e sahaja hovAthI parISaha sahanamAM zreya mAnanArA maharSioe prabhu-Agamane sadAya smRtipathamAM rAkhanArA banavuM joie. zrI nigama to snAna karavAnI icchA karavAno paNa niSedha kare che. snAnanA niSedha mATe prabhu-Agama evuM paNa che ke "vAhio vA arogIvA, siNANaM jo u patthae / vovapaM to ho yAro, nato hava saMnamo III" A Agamavacanano bhAva evo che ke-je koi sAdhu rogI avasthAmAM ke arogI avasthAmAM snAna Page 191 of 325 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnI prArthanA kare, to te AcAranuM ullaMghana karanAro che ane saMyamano tyAga karanAro che. A Agama-vacanano yathArthapaNe svIkAra karanArA mahAtmA "malaparISaha ne samabhAve sahana kare, paNa khAnanI abhilASAya kare nahi. malina zarIre zuM vicAre ? tRNa AdinA yogathI zarIra upara dhULa lAgI hoya ane garamIthI pasIno thAya : e ubhayanA yogathI cIkaNo mala banI kAyAne te kilanna banAve, e paNa saMbhavita che. A dazAmAM evuM malavAnuM zarIra asahA bane. ema chatAM paNa- "malathI vyApta banelA zarIravALA evA mane kayAre sukhano anubhava thaze ?' - Avo vicAra sarakho paNa na karatAM, zAMtithI malanI pIDAne je muni sahana kare, e khare ja sAco subhaTa sAdhu che. "jallaparISaha ne saplAmAM subhaTa banelA maharSi vicAre che ke- "jagatamAM evA ghaNAya manuSyo che, ke jeo agnithI baLelAM parvatazikharonI mAphaka kAnti vinAnA dehane dharanArA che : zIta, uSNa, vAta ane A tapa AdithI atizaya zuSka, atizaya dagdha ane atizaya upahata thai gayelA zarIrane dharanArA che : temaja malathI khavAi gayelA zarIrane paNa dharanArA che : ema chatAM paNa, teone akAmanirjarA ja thatI hovAthI guNa thato nathI, jyAre sArI rItie anaMtajJAnIonI AjJA mujaba sahana karatA mane to mahAna guNa che." A jAtinA vicAranA pratApe e mahAtmAo malane dUra karavA mATe snAnAdine AcaratA nathI, paNa karmakSayanA hatuthI ane zuddha manipaNAnA pAlanane mATe malanI pIDAne paNa sahI le che. vadhumAM A parISadanA sahana mATe mahAmunio evI paNa anupama vicAraNA kare che "nava zroto dvArA nirantara malane jharatuM A zarIra seMkaDo nAnothI paNa nirmala karAvuM e zakya nathI." 5rUSone nava dvArothI mala jhare che. jyAre strIone bAra dvArothI mala jhare che. niraMtara malane jharatA zarIrane nirmala banAvavAnI bhAvanA, e kevala moha ja che. AthI malane dUra karavAnI paNa mahAtmAo icchA nathI karatA, pachI snAna karavAnI to vAta ja zI ? yatinA AcArane jANatA ane "jJAnanuM phala virati che." -ema mAnatA mahaSio malane dhAraNa kare che, paNa tene dUra karavAnI ke svacchatA mATe snAna karavAnI icchAmAM kadI ja nathI ramatA. AvI uttama manodazA dvArA je maharSio A parISahane sahe che, teo sAcA subhaTo che : ane jeo AvA maharSionI anumodanA karavA sAthe, teo pote paNa evA kayAre bane ? -evI bhAvanAmAM mazagula rahe che, teo paNa kharekhara dhanyavAdanA ja pAtra che. ogaNIsamo sahAra-paraskAra parISaha gatanA ajJAna loko snAnAdimAM paNa dharma mAnatA hovAthI ane ajJAno svaccha rahetA loko tarapha Adara-buddhivALA hovAthI, jyAre malathI upalisa muninA jovAmAM ema Ave ke- "snAnAdithI pavitra banelA lokono loko taraphathI satkAra-puraskAra thAya che." -tyAre teonA anta:karaNamAM paNa satkAra-puraskAranI abhilASA jAgRta thai javI, e azakaya nathI. nimitta pAmIne paNa vAsanAo jAgRta thAya che, AthI snAnAdithI pavitra evA lokono thato satkAra-puraskAra joine satkArapuraskAranI abhilASA jAgavI, e koi asaMbhavita vastu nathI. A kAraNe ogaNIsamAM parISahane satkAra-puraskAra-parISaha kahevAmAM Ave che. paratIthikonAM athavA to svatIthikonAM paNa abhivAdano Adine joine kalyANakAmI muni e abhivAdana Adino arthI bane nahi, evI dazA pAmavA mATe Page 192 of 325 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munioe mAnApamAnamAM samavRttivALA banavuM joie. satkAra Adi nahi karanAra pratye kopa paNa nahi karavo joie ane satkAranI prAptimAM ahaMkAravALA paNa nahi banavuM joie. guNanA yoge paNa maLatA satkAra-sanmAnathI madayukata nahi banavAnI sAvadhagIrI vinA, A parISahano vijya suzakaya nathI. A ja kAraNe upakAriA pharamAve che ke- "munie vandana ane pUjanane moTA vipna tarIke mAnavuM joie." e sUkSma lAgatuM zalya paNa du:khe karIne nIkaLe evuM che, ema mAnIne maLatA satkAra-sanmAnathI madavAna nahi banavuM joie. A doSa doSa rUpe keTalAkone na jaNAto hoya, to paNa e mahAdoSa che ane ethI bacavAne icchatA mahAtmAoe eka dharmopakaraNanI prAptinI ja adInabhAvAdivALI icchA rAkhI, bAkInI saghaLI ja icchAo upara aMkuza mUkI devo joie. jAti ane zruta AdinI prasiddhi dvArA piDAdi meLavavAno prayatna paNa nahi ja karavo joie. rasalampaTatAno paNa sarvathA tyAga ja karavo joie. rasanI guddhivALAo zANA chatAM mUrkha jevA banI jAya che, ethI teone abhivAdana AdinI, eTale kesatkAra-sanmAnanI abhilASA jAgRta thavI e paNa sahaja jevuM banI jAya che. heyopAdeyano viveka karavA jogI viziSTa matine dharanArA mahaSioe, alpa icchAvALA Adi banIne, satkAra karanAra viSe toSa ane tiraskAra upara veSa-e ubhayathI rahita banavuM joie ane e rItie "satkAra-sanmAna' nI lAlasA upara vijaya meLavI "satkAra-puraskAra parISaha nAmanA ogaNIsamA parISaha upara vijaya meLavavA mATe paNa sAcA subhaTa banavuM joie. AvA subhaTane saMsAramAM paNa sAcA Atmika sukhano sAkSAtkAra thai zake che. vIsamo prajJA-parISaha sudhA Adi parISaho upara vijaya meLavanAra mahApurUSomAM paNa, evAya mahApurUSo hoya che, ke jeone jJAnAvaraNIya karmano suMdara kSayopazama hoya ane ethI teo prajJAnA prakarSane dharanArA hoya. vaLI evAya mahApurUSo hoya che, ke jeone jJAnAvaraNIyano tevo udaya vartato hoya ane ethI teone prajJAno apakarSa paNa hoya jeomAM prajJAno prakarSa hoya teone utsuka thavAno jema saMbhava che, tema jeomAM prajJAno apakarSa hoya teone vaiklavya thavAno paNa saMbhava che. A kAraNe vIsamo parISaha "prajJA-parISaha' nAmano che. mAnAdikathI rIbAtA AtmAo prajJAnA prakarSane pAmIne abhimAnI ghaNIja sahelAithI banI jAya che. ane prajJAnA apakarSane pAmIne vihavala paNa ghaNI ja sahelAithI banI jAya che. prajJAnA prakarSathI abhimAnI banavuM e jema doSa che, tema prajJAnA apakarSathI zokAdhIna banavuM e paNa doSa che. e ubhaya prakAranI doSamaya dazAthI para rahenArA maharSio ja A vIsamA "prajJA-parISaha' upara vijaya meLavanArA sAcA subhaTa gaNAya che. prajJA eTale buddhi ane teno prakarSa eTale sundara vikAsa ene pAmelA puNyavAna AtmAoe tathAprakAranA utsakane AdhIna nahi banatAM, sAcI vastusthitino vicAra karIne AtmAne svastha banAvavo joie. jeo buddhinA tIvra vikAsane pAmyA che, teo jyAre abhimAnI bane che, tyAre to teonI dazA ghaNI ja kAramI banI jAya che. eka buddhinA prakarSamAM ja sarvasvanI kalpanA karIne, e pAmaro mAnanIya purUSone mAnavAmAM paNa nAnama mAnatA thai jAya che. uttama AtmAonI paNa anekavidha avagaNanA evA pAmarone mATe sahaja banI jAya che. pariNAme evAonI dazA aneka rItie dayA pAtra banI jAya che. prajJAno garva-e eka evI jAtino viSaya jvara che, ke jemAM koi paNa jAtinuM anya auSadha kAma karatuM nathI. jate davise sadupadezane pacAvavAnI zakita paNa e bIcArAomAM sarvathA rahetI nathI. teonA abhimAnanA oDakAra ja evA hoya che, ke je sajJa paNa AtmAonA antaramAM dayAgarbhita Page 193 of 325 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiraskAra pragaTyA vinA rahe nahi. prajJAnA garvane vaza thayelAo zAstronA rahasyathI dUra ja rahe che. zAsranI je koi paNa vAta na samajAya, te vAta paNa potAne samajAi ja gai che-evo ja dekhAva vAraMvAra karavAnI manovRtti to teone mATe sadAnI banI jAya che. prajJAprakarSano garva uttama paNa AtmAne bhayaMkara koTino unmArgagAmI banAvI de che. tenI tochaDAi sarvatogAmI banI jAya che ane sarvatogAmI banelI e tochaDAi, tenA potAnA temaja bIjA paNa aneka bhadrika AtmAonA kalyANano tiraskAra karanArI bane che. AtmAne uccamAM ucca sthAnethI ghaNA ja adhama sthAne paNa paTaknAro prajJAprakarSano mada che. prajJAprakarSano garva AtmAmAM pragaTa thayelI aneka prakAranI sundara yogyatAono paNa ghaNI ja kAramI rItie kAramo saMhAra karanAro nivaDe che, e tardana nivivAda vAta che. ulleka-vaikalavyathI bacavA mATenA vicAro prajJAprakarSanA garvane AdhIna thaine 'prajJA-parISaha' thI parAjita thavuM, e sva-paranA hitane ja haNavAno mArga che. kalyANakAmI AtmAoe to A parISahanA paNa vijya mATe ja prayatnazIla banavuM joie. A parISahane sahavAno saja rItie samaya na Ave, e mATe AtmAe tAttvika vicAromAM layalIna banavuM joie. prajJAnA prakarSane pAmelA AtmAoe, enA utsekathI bacavA mATe evA vicAro karyA karavA joie ke- "pUrve meM suMdara jJAna rUpa phalane ApanArAM jJAna ane jJAninI prazaMsA Adi uttama anuSThAno AcaryAM che : enA pariNAme Aje huM prajJAnA prakarSane pAmyo chuM. : paNa jo e ja prajJAnA prakarSane huM abhimAnanuM kAraNa banAvI laiza, to pariNAma viparIta AvavuM e paNa sahaja che : kAraNake-prajJAprakarSano utsuka e paNa jJAnAvaraNIya karmanA bandhanuM kAraNa che ane jJAnAvaraNIya karma e avazyavedya rksa che, eTale jJAnAvaraNIyanA udayanI hayAtimAM jJAna e kyAMthI maLavuM che ? vaLI A kSayApazama paNa evo nathI, ke je zAzvata hoya. AthI aniyata rahenArA evA paNa A kSayopazamamAM utsuka paNa zo ? '" A jAtinA umadA vicArothI 'prajJAnA ahaMkArathI jenI cetanA nAza pAmI gai che' evA AtmAne svastha banAvIne, prajJAnA prakarSane AdhIna nahi banatAM, prajJAprakarSa saMbaMdhI parISahane sahana karavAmAM paNa sAcA subhaTa banavuM e ja zreyaskara che. prajJAnA prakarSamAM jema utsekthI bacavAnuM che, tema prajJAnA apakarSamAM vaiklavyathI bacavAnuM che. buddhinI ochAza hoya e samaye zone AdhIna nahi banatAM, uttama jAtinA vicArothI svastha banyA rahI, jJAnAvaraNIya kjano nAza thAya-evA upAyanA AsevanamAM ujjJALa banavuM, e ja sAcI subhaTatA che: ane e subhaTatA ja 'prajJA-parISaha' nA vijyanuM prabaLa nimitta che. prajJAnA apakarSane pAmelA AtmAoe potAnA pUrvakRta karmanA doSane vicAravo joie. potAnA pUrvakRta karmanA doSane vicAranAro AtmA, karmabandhanA kAraNabhUta zokane dUra karI zake che ane karmanAzanA upAyo AcaravAmAM utsAhita banI zake che. prajJAnA apakarSane pAmelA paNa vivekazIla AtmAoe vicAra karavo joie ke- "mArA AtmAe koi paNa vastuno vAstavika avabodha thavAmAM aMtarAyabhUta thanArAM jJAnAvaraNIya karmo, jJAna ane jJAninI niA Adi karavA dvArAe upArjyo che : kAraNa ke-jJAna ane jJAnionI niA, jJAna ane jJAnio upara pradveSa tathA matsara ane jJAna tathA jJAniono ghAta tathA jJAnanI sAdhanAmAM aMtarAya, -A badhAM ja kRtyo jJAnAvaraNIya karmonA baMdhamAM kAraNabhUta che. e jAtinAM kRtyone AcarIne meM pUrve jJAnAvaraNIya karmA bAMdhyAM che ane e bAMdhelAM karmo udayamAM AvavAne laine ja mArAmAM ATalo badho prajJAno apakarSa spaSTa rUpamAM dekhAya che. upakArio pharamAve che ke-pote nahi karelAM karmono upabhoga Page 194 of 325 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na koine ja karavo paDato nathI. eTale jo meM jJAnAvaraNIya karmono baMdha na karyo hota, to Aje e karmonA udayanuM phala-je prajJAno apakarSa-tenuM pAtra huM thayo na hota. kharekhara, jIvo pote ja zubhAzubha karmone kare che ane pote ja e karmonA phala rUpa je sukho ane du:kho, teno upabhoga kare che. AtmA to sphaTikvat ati nirmala che. A aprakAzapaNuM e prakAzasvarUpa AtmAno pratApa nathI, paNa e to mArA AtmAe bAMdhela jJAnAvaraNIya karmono je udaya-teno ja pratApa che. kharekhara, megho dvArA jema sUrya AcchAdita thAya che, tema AtmAnuM jJAna paNa jJAnAvaraNIya knethI ja AvRtta thAya che." prajJAnA apakarSane pAmelA AtmAo jo A jAtinA vicAro kare, to temane mATe tathA prakAranA karmabandhanA kAraNabhUta viklavapaNAthI bacavuM, e atizaya saheluM che. 'A prajJAno apakarSa eya jJAnAvaraNIya karmonA udayanuM phala che ane e jJAnAvaraNIya karmoM meM ja pUrve upArjelAM che.' -A vastu samajAtAM, khedane bhAgyA vinA chUTako ja nathI. pachI to, A jAtinI sundara vicAraNAne pAmelo AtmA pote ja potAne zIkhAmaNa deze ke- "he Atman ! jo tane prajJAno apakarSa khaTakyo hoya, to ethI bacavAno upAya viSAda karavo e nathI : viSAda to ulTo karmabandhanuM kAraNa che : A kAraNe tuM viSAdane taja ane svasthatAne prApta kara. je karmono A vipAka che, te karmono je je upAyothI nAza thAya te te upAyothI nAza karavA mATe sajja thavuM, e ja tArUM kartavya che. jJAna ane jJAnionA bahumAna Adi dvArA jJAnAvaraNIya karmono nAza thAya che ane e karmonA nAzathI kevaLajJAna paNa sAdhya che, to pachI e dvArA buddhinA apakarSano nAza ane prarSanI utpatti sAdhya hoya, emAM to Azcarya ja zuM che ? A jAtinA draDha nizcayathI viSAda upara vijya meLavI, 'prajJA-parISaha' nA sAcA vijetA banI, prasannatAthI jJAnAvaraNIya karmonA nAza mATe ja udyamI bananArA, e paNa sAcA subhaTo che. evI subhaTatA yatio mATe to khUba ja Avazyaka che. evI subhaTatA AtmAne sAcAmAM sAco ArAdhaka banAvavA sAthe kAramI virAdhanAothI paNa bacAvI le che. ekavIsamo ajJAna-parISaha prajJA, e paNa eka jJAnano ja prakAra che ane jJAnano vipakSa ajJAna che, eTale vIsamA 'prajJA-parISaha' pachI ekvIsamo 'ajJAna-parISaha' Ave che. jema 'prajJA-parISaha' mAM prajJAno prakarSa ane prajJAno apakarSa ema be prakAro hoi, e bethI kramasara thatA utsuka ane viklavapaNAthI bacavAnuM hatuM, tema A 'ajJAna-parISaha' mAM paNa ajJAnano sadbhAva ane abhAva ema be prakAro che ane e be prakArothI thatA hatotsAha ane ahaMkAra, A ubhayathI bacavuM, e 'ajJAna-parISaha' no sAcA vijya che. A parISahanA vijya mATe, ajJAnanA sadbhAvamAM paNa vicAra kevo karavo joie e ane ajJAnanA abhAvamAM paNa kevo vicAra karavo joie e vigere anaMta upakArioe pharamAvela che. je sAdhuo saMyamanI sAdhanAmAM utkaTa udyamI na hoya, teone ajJAnanI hayAtimAM je vicAro nathI AvatA, te vicAro saMyamanI sAdhanAmAM utkaTa udyamI banelAone ajJAnanI yAtinA yoge AvavAno saMbhava che. A vAtanuM nirUpaNa karIne, upakArio pharamAve che ke-utkaTa saMyamanA ArAdhakoe evA vicArone AdhIna banIne 'ajJAna parISaha' thI parAjita thavuM e sArUM nathI. avirati Adi saghaLAya AzravothI virAma pAmelA AtmAone paNa jo ajJAna na TaLe, to evo vicAra Avavo e saMbhavita che ke- 'jo viratithI koi arthanI siddhi thatI hoya, to mArAmAM ajJAna raheta nahi !' paNa A jAtinA vicArane AvavA dIdhA vinA ja, klyANakAmI munioe viratinI ArAdhanAmAM ja ujjJALa rahevuM jAie. ghora abhigraha AdinuM pAlana karanArA maharSione paNa ajJAnanI hayAtimAM evo vicAra Avavo e Page 195 of 325 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhavita che ke- "sAmAnya municaryAthI ajJAna na TaLe e banavAjoga che, paNa AvI utkaTa anicaryA AcaravA chatAM paNa mAruM ajJAna dUra nathI thatuM, mATe AthI zo lAbha?' paNa upakArio pharamAve che ke-AvA vicAra upara vijaya meLavIne, nirAnA hetuthI utkaTa caryA Acarye ja rAkhavI joie, ke jethI ApoApa ajJAna dUra thAya : paNa evA vicArathI vyAkula banIne "ajJAna-parISaha ne AdhIna thavuM e sAruM nathI. jJAnAvaraNIyanAM utkaTa AvaraNo hoya to ekadama ajJAna na paNa TaLe, mATe ajJAna-parISaha' ne sahavAmAM sAmarthyahIna banavuM e zreyaskara nathI. jJAnanA madane aTakAvavA mATenA ane tene TALavA mATenA uttama vicAro vaLI-jJAnAvaraNIya karmanA suMdara kSayopazamane dharanArA mahApurUSo samasta zAstranA sArane paNa jANanArA banI zake che. evA paNa mahApurUSo hoya che, ke o potanA kUlamAM koi paNa zAstrIya vAtano vAstavika nirNaya ApavAne samartha hoya. evA mahApurUSone mATe paNa upArio pharamAve che ke-teoe paNa ahaMkArathI sadA bacatA rahevuM joie. suMdaramAM suMdara jJAnane dharanArA mahApurUSoe, ajJAna-parISaha nA vijaya mATe potAnA jJAnanuM abhimAna dharavuM joie nahi. prApta jJAnanA abhimAnathI bacavA mATe paNa jJAnI AtmAoe uttama vicAromAM lIna banavuM joie. game teTalA vizada jJAnane dharanArA AtmAo paNa jo yogya rItie vicAra kare, to teo madathI bacI zake agara to utpanna thayelo temano mada gaLI gayA vinA rahe nahi. upakArI mahApurUSo pharamAve che ke pUrvanA purUSasihonA ananta jJAnane jANanArA ane e ananta jJAnathI to keigaNA alpa jJAnane dharanArA vartamAna purUSo kayI vastunA baLe potAnI buddhi dvArA madane pAme che?" arthAt - 'pUrvanA mahApurUSonA jJAnanI AgaLa mArUM jJAna kazA ja hisAbamAM nathI, eTale mAre mATe mada karavA jevuM che paNa zuM ?' -evo vicAra karIne madane AvatAM aTakAvavo joie agara to AvelA madane TALI devo joie. vaLI jJAnano mada Ave nahi agara to Avelo mada TaLI jAya, e mATe evo paNa vicAra karavo joie ke"je ekane jANe che te sarvane jANe che ane je sarvane jANe che te ekane jANe che-ema zAstrakAra mahAtmAo pharamAve che, jyAre huMto chatmastha hoi eka paNa vastunA saMpUrNa svarUpane tattvathI jANato nathI. AthI spaSTa che ke-sakla padArthane saMpUrNa svarUpe sAkSAt karanArUM jJAna to mArAmAM che ja nahi. Ama chatAM paNa sAmAnya jJAna mAtrathI abhimAna karavuM, emAM DahApaNa zuM che ?" vaLI evo paNa vicAra karavo e hitakArI che ke- "karmonA upakramanA eTale vinAzanA kAraNabhUta evA tapa AdithI paNa jo mAruM chadmasthapaNuM TaLatuM nathI, to evA kAramA zatru rUpa chamasthapaNAnI hayAtimAM paNa mArA mATe ahaMkArano kayo avasara che?" AvI AvI jAtinA vicAro dvArA jJAnanA abhimAnathI bacavApUrvaka namra banIne, anaMtajJAnionI AjJA mujaba ratnatrayInI ArAdhanAmAM ujamALa banyA thakA, 'ajJAna-parISaha" upara vijaya meLavavAne sahaja rahevuM, e ja sAcI subhaTatA che. ajJAnanA abhAvamAM ahaMkArI na banavuM ane ajJAnanA abhAvamAM hatotsAhI na banavuM, e "ajJAna-parISaha' nA vijyanuM prabaLa sAdhana che. e sAdhananI sAdhanA, e sAco kalyANano mArga che. bAvIsamo darzana-parISaha ajJAna, e eka bhayaMkara pApa che. ajJAnano svAmI jo jJAninI nizrAmAM na rahe, to e aneka pApono AcaranAra bane che. e bhayaMkara doSa rU5 ajJAna, darzana eTale samyakatvamAM paNa saMzaya pedA Page 196 of 325 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karanAruM che : AthI ekvIsamA "ajJAna-parISaha pachI chello eTale bAvIsamo parISaha samyakatva-parISaha Ave che. A samyakatva e ja jJAna ane cAritrane samyajJAna ane samyakyAritra banAvanAra che. anaMtajJAnI zrI jinezvaradevoe pharamAvela tattvo uparanI je rUci, anuM nAma samyakatva che. AmAM saghaLAya rUpI-arUpI padArthonI zraddhA jJAnioe pharamAvyA mujaba karavAnI hoya che. tAtvika yathArtha bAbatomAM keTalIka evI jAtinI paNa hoya che, ke jenI yathArthatAne mATe jJAnione paNa zraddhA ja rAkhavAnI hoya che. kevalajJAna sivAya je vastuono sAkSAtkAra zakaya ja nathI, evI vastuo jJAnionI AjJAthI ja mAnavAnI hoya che. ajJAnione evI vastuo viSe zaMkA thai javI e sahaja che. ajJAnanA yoge AtmA Adi upara, tapanA mahimA Adi upara, are khUda zrI jinezvaradevo Adi upara paNa saMzaya pedA thavAno saMbhava che. AthI bacavA mATe- "zrI jinezvaradevo rAga, dveSa ane ajJAnathI rahita hovAnA kAraNe kadI ja asatya bole nahi." -A jAtinA vicArathI anaMtajJAnionAM vacano upara akhaMDita zradvALu banyA rahIne, "samyakatva-parISaha nA vijaya mATe paNa samartha subhaTa banavuM joie. jo mithyAtvanA udayathI utpanna thayelA athavA thatA ajJAnane AdhIna banIne samyaktva gumAvyuM, to saghaLI mahenata mAthe paDavI che. AthI bacavA mATe na samajAya to paNa anaMtajJAnionI AjJAo upara akhaMDita zraddhA rAkhI, samyaktvamAM sunizcala banyA rahevuM e ja zreyaskara che : kAraNa ke-samyakatva gayuM to saghaLuM ja gayuM, ema upakArio pharamAve che. parISahoLA jaya mATe AbhAne utsAhita banAvavo joIe. A rItie upakArioe bAvIsa parISaho pharamAvyA che. munioe A parISaho rU5 zatruothI sadAya sAvadha rahevuM joie ane A zatruonA vijaya mATe mAsubhaTo banavuM joie. munioe A parISahone saddagurUo pAse sAMbhaLavA joie, samyak prakAre samajI levA joIe ane vAraMvAranA abhyAsathI A parISahone sAmarthyahIna banAvI devA joie. sudhA, pipAsA Adi parISahono vijaya sAdhavAmAM ekatAna banelA mahAtmAo potAne prApta thaelI sAmagrIno sundaramAM sundara prakArano sadupayoga karanArA banI zake che, jyAre parISahanA zravaNa mAtrathI ja bhAganArA kAyara AtmAone munipaNAthI patana pAmatAM paNa vAra lAgatI nathI. paugalika anukULatAonuM athipaNuM, e atizaya bhayaMkara vastu che. kevaLa paugalika anukULatAone ja zodhyA karanAro muni muni rahI zakato nathI. paugalika anukULatAone meLavavA ane bhogavavAnA ja vicAromAM lIna banelA munio kevaLa veSathI jamunio che. evAo cAritrathI to bhraSTa thAya che, paNa paugalika anukULatAono rAga temane darzanathI paNa bhraSTa banAvanAro nivaDe che. sAdhuothI paudgalika anukULatAo bhogavI zakAya enuM samarthana karavAnI evAone kuTeva paDI jAya che ane e kuTeva AgaLa vadhatAM AtmAne darzanathI bhraSTa banAve to Azcarya pAmavAnuM koI kAraNa nathI. sAdhuoe anukULatAnA arthipaNAthI to bacavuM ja joie : eTaluM ja nahi, paNa ApoApa prApta thayelI anukULatAono ya zakaya tyAga karIne pratikULatAone samabhAve sahavAmAM rAcanArA banavuM joIe. pratikULatAo, e to karmanirjarA sAdhavAnI sundara taka che-ema mAnIne sAdhuoe sadA karmanirjarA sAdhavAnI ja tatparatA dAkhavavI joie. je pratikULatAo sahavAnuM sAmarthya na hoya, tevI jAtinI pratikULatAo paNa jyAre sahI zakAya, evI bhAvanA rAkhavI joie ane kAramAM paNa parISahonA vijetA mahAmunionAM draSTAMto Page 197 of 325 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adine vicArI AtmAne utsAhita banAvavo joie. munie evI takedArI harahaMmeza rAkhavI joie ke-eka paNa parISaha AtmAne saMyamathI patita karanAro nivaDe nahi. A mATe anantajJAnionI AjJAonuM manana, parizIlana Adi paNa parama Avazyaka che. parISaha prApta thaye to upakArI mahApurUSonAM vacananonuM khUba ja raTaNa karavuM joie ane e rItie paNa AtmAne unmArgagAmI banatAM bacAvI levo joie. AMtara zatruonI bhayaMkaratA upakArI mahApurUSo A bAvIseya parISahone zatruo tarIke oLakhAve che ane e vAta cokksa che ke-e bhayaMkara koTinA zatruo che. zatruone zatruo rUpe nahi samajyAM, keTalAka ajJAno ene mitro rUpe mAnI le che. enuM pariNAma e ja Ave ke-zatruothI ghAta thAya. bAhya zatruo karatAM AMtarazatruo khUba ja bhayaMkara che. bAhya zatruo dvArA parAjyane pAmavAmAM je hAni saMbhavita che, tenA karatAM keiguNI hAni AMtara zatruo dvArA parAjyane pAmavAmAM che. A vastune yathArthapaNe samajI zaktArA AtmAo paudgalika anukULatAone meLavavAmAM ane bhogavavAmAM rAce e zakya nathI. evAo to sAmarthyanI alpatA Adi hoya toya hRdayamAM vivekapUrvaktA du:khane dhare. mithyA viSAdane AdhIna thai duSkarmone upArjanArA na bane, paNa uttama AtmAonI anumodanA Adi karatA thakA potAnA AtmAne utsAhita banAve. parISaho e jema zatruo che, tema upasargo paNa zatruo che. rmanirjarAnA sAdhaka AcAra-vicArathI bhraSTa banAvanAra ane karmabandhanA sAdhaka AcAra-vicAramAM yojnAra je koi hoya, tene klyANanA arthI AtmAo zatruo rUpe ja mAne ane jyAre jyAre e zatruo hallo lai Ave, tyAre tyAre temanA hallAne niSphala banAvavAmAM ja potAnA jIvana AdinI sArthakatA mAne. zatruono mAro dhImo hoya agara na hoya, tyAre paNa klyANanA arthI AtmAo sundara taiyArI karyA kare, ke jethI koi paNa samaye zatruono saphala sAmano karI zakAya. duSTa devAdi taraphathI thayelA upadravonA prasaMge paNa dharmazIla munioe samavRttivALA sahanazIla banyA rahevuM, e parama rmanirjarA sAdhavAno mArga che. upasargonA prasaMge AtmA ArAdhanA-mArgamAM susthira rahevA dvArA dhyeyasidvine atizaya niTamAM lAvI zake che. sAmAnya prakAranA paNa parISahone sahavA mATe kAyara banelA AtmAo, upasargonA sahana mATe kAyara bane e sahaja prAya: che. anukULa ke pratikULa upasargo AtmAne ArAdhanAnA mArgathI bhraSTa banAvI zake nahi, enI paNa munioe kALajI rAkhavI joie. evA munio ja parISaho ane upasargo rUpa zatruonI senAnA vijya mATe mahAbhaTa banI zake cha. saMvara dvAra je jIva mAtrane du:kha mukta karAvavAmAM pUrNa samartha che. kevaLajJAna meLavavAnI icchAvALA pratyeka bhAgyazALIne saMvara tatvanI ArAdhanA sarvathA anivArya che. te vinA Azravano nirodha banI zakto nathI. pAponA dvAra ughADA rAkhavA te Azrava che ane baMdha karavA te saMvara che. saMvara pAMca che. (1) ahiMsA (2) satya (3) acaurya (4) brahmacarya (5) saMtoSa. ahiMsAnuM svarUpa (1) tasa thAvara savvabhUya khemakarI = ahiMsA dharma trasa ane sthAvara jIvonuM kSema karanAra che. A baMne prakAranA jIvo-spaSTa ke aspaSTa caitanya zakti saMpanna hovAthI saMyoga-sukha ane zAMtine cAhanArA che. tathA viyoga-du:kha-maraNa-zoka saMtApAdine cAhanArA nathI. Page 198 of 325 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kAraNe ja ahisA saMpanna muni bhagavaMto te jIvone abhayadAna denArA che. mAnasika jIvanamAM sau jIvonI rakSA karavAnI bhAvanAne dayA vhevAya che. ane game tevA saMjogomAM paNa potAnA hAthathI-pagathI, bolavA-cAlavAthI, khAvA-pIvAthI, sUvA-uThavAthI ke besavA-ubhA rahevAthI ekeya jIvanI hatyA na karavI tene ahisA kahevAya che. A kAraNe ja trasa ane sthAvara jIvonuM hita karanArI ahiMsA che. (2) mahavvayAiM = ahiMsA dharmanI ArAdhanA mahAvrata svarUpa che. athavA mahAvratonI mAtA ahissA che. ahiMsA mAtAnI ArAdhanA vinA mahAvratonI rakSA vRdhdhi sarvathA azakya che. aNuvratonI apekSAthI je moTA vrato che tene mahAvrata kahevAya che. (3) loga hiya savvAiM = aNNiA nAmano saMvara dharma lokmAM rahelA jIvonuM hita karAvanAra savrata che. (4) suya sAgare siyAiM = ahissA dharmane zruta sAgara dezita (arihaMta prarUpita jainagama dezita) kahevAya. A kahevAnuM kAraNa e che ke sAdhaka jema jema A dharmanI ArAdhanA karaze tema tema gaMbhIratA Adi guNono vikAsa karatAM Atma dharmamAM ramaNa karanAro banavA pAme che. kemake siAdi doSonI vidyamAnatAmAM gaMbhIratA-dakSatA-vinaya-vivekamRdutA-kuzaLatA-dayALutA Adi guNo kevaLa svArtha pUratA ja hoya che. ane svArthI jIvana hisaMka che. (5) tava-saMjma mahatvayAiM = asiAnI ArAdhanA dvArA tapa ane saMyamanI ArAdhanAmAM apUrva AnaMda Avaze. saMyamathI navA pAponA dvAra baMdha thaze ane tapathI junA pApo nAza pAmatA AtmAne nirjarAnA mArge mukaze. (6) zIla guNa varavvayAiM = zIlano artha svabhAva thAya che. krodha, vaira, virodha, hisA, jUTha Adi AtmAnA svAbhAvika guNo nathI paNa vaibhAvika eTale kRSNAdika lezyAnA mAdhyamathI parizramapUrvaka AmaMtrita paryAyo che. jyAre cittanI samAdhi-vinaya-viveka Adi guNo svAbhAvika sAhajika eTalA mATe che ke tenI prApti mATe AtmAne parizrama karavo paDato nathI. (7) saccajta vayAiM = satya ane Arjava (saralatA) vinA haiyAnI kaThoratA, karkazatA ane mAyA prapaMcAdino tyAga koikALe paNa zakya nathI. athavA satya ane saralatAnA AdhAreja saMvara dharmanI ArAdhanA thAya che. A kAraNe ja ahiMsA dharmanI ArAdhanA thatAM AtmAnA kliSTa-pApamaya pariNAmono nAza thaze ane sadguNonI sulabhatA ane tenI sthiratA thavA pAmaze. (8) naraga-tiriya-maNuya-devAi vivajgAiM = ahiMsA rUpa saMvara dharmanI ArAdhanAnA baLe ja jIvamAtra cAra gatirUpa saMsArano aMta karavA samartha banavA pAme che. (9) savva Ni sAsaNagaMi = jIva mAtranI gati-Agati temanA karmone yathArtha rUpe neizvara bhagavaMto jANI zake che. tethI atyAra sudhImAM jeTalA jinezvara bhagavaMto thayA che ane bhAvikALamAM thaze te badhAya saMvara dharmano ja upadeza Ape che-Apyo che ane Apaze kemake te vinA koipaNa jIva saMsAranI yAtrAne TuMkAvI zakto nathI mATe te dharma sarvathA sarvadA grAhya che. ahisA tatvanI jijJAsuonI jijJAsA tathA jJAnecchunI jJAnecchAne pUrNa karavA mATe ahisAnA paryAyonuM jJAna batAvAya che je prakArAntare ahiMsA zabdane ja puSTa karanArA che athavA zAbdika ke Atmika jJAna meLavavA mATe jJAna Avazyaka che. Page 199 of 325 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (paryAyonuM jJAna) ahisAnA paryAyo- 60 che. (1) nirvANa = samyagujJAnanA prakAzamAM je je prayatno karaze te badhAya mukitanA kAraNa banavA pAmaze. badhAya prayatnomAM ahiMsAnI ArAdhanA ja saphaLa-saraLa ane nija prayatna hovAthI je koi bhAgyazALI potAnI zakita ane paristhiti pramANe jeTalA pramANamAM ahisA dharmane oLakhaze ArAdhaze tema tema mukita tarapha AgaLa vadhaze ane eka divasa namo sidhdhANaM padano bhokatA banaze mATe nirvANa pAmavAnuM maulika kAraNa ahisA dharmanI ArAdhanA che. (2) nivRtti = svAcya, svasmin = Atmani tiSThatIti svasthastasya bhAva svAthyam. AtmAmAM ramaNa karavuM te svastha che. AtmAmAM dhairya prApta karavuM- kyuM hoya to TakAvavuM TakAveluM hoya to prati samaya vadhAravuM. A kayAre bane ? aMtarAtmA banIne ahiMsAnI ArAdhanAthI. (3) samAdhi = Ano artha TIkAkAre samatA karyo che. vaikArika vaibhAvika, audayika ane tAmasika. jIvo pratye jyAre paNa AtmAmAM samatAbhAva Ave to samajavuM ke AdhyAtmika zreNimAM AgaLa vadhI rahyA chIe. potAnA mitro, putro patnIo pratye je samatA sadhAya che temAM mohanI mAyA kAma kare che jyAre zatruo, kAmIo ane krodhIo pratye samatAbhAva keLavavAmAM Ave tyAre bhAva adhyAtma pedA thAya. A pedA karavA ahisAnI ArAdhanA joie. (4) zAMti = ahisAnI sAdhanA ja mana-vacana ane kAyAmAM zAMtinuM sarjana karaze, paradrohI AtmA bhayagrasta hoya che zAnta hoto nathI mATe ahisA bhagavatInI upAsanA ja zreyaskara che. (5) kIti= ahisAnI ArAdhanA karanArAo bhAva dayALa hovAthI guma dAnAdi vaDe tenI jAte ja teonI kIrti cAre bAju phelAi jAya che. ahisA vinA kIti maLatI nathI. (6) krAnti = jIvanamAM prasannatA joitI hoya jIvana bharyA bhAdaravA jevuM rAkhavuM hoyato sau prathama ahisAnA upAsaka banavuM joie teo koinI hatyAmAM bhAga letA nathI, juThuM bolatA nathI, corI karatA nathI, parastrIne phosalAvatA nathI, gappIbAja banatA nathI ane koinA droDmAM ubhA rahetA nathI mATe ja temanA jIvanamAM krAnti = prasannatA spaSTa dekhAze. (7) rati = AnaMda, ahiMsAmaya mAnava izvarane jyAre bhajato stavato ke pUjato hoya tyAre tenA DerAmAM manamAM ane AtmAmAM sAtvika AnaMdanI lahera upasI Ave che. tAmasika AnaMdanA aMtasthalamAM mArakatva ghAtakatva, hisatva, tADakatva, nirjakatva Adi moharAjAnA subhaTonuM rAjya hoya che jyAre sAtvika AnaMdamAM saMsAranI pratyeka jAtinAM ane dharmonA pratyeka jIvo sAthe maitrIbhAva-pramodabhAva-kArUNya bhAva ane upekSA bhAva vartato hoya che. mATe tevo AnaMda meLavavA jaina ahisAne jANavI paDaze. (8) virati = pAponA dvAra baMdha karavA te virati che. viparita arthamAM vi upasargaparvaka ramaNa, karavAnA arthamAM rama dhAtuthI virati zabda banyo che. anAdikALathI moha-mithyAtvanA saMskArone lai jIva mAtra hisAdi pApomAM ramaNa karato rahyo che tenAthI viramavuM te virati. (9) tAMga = ahisAnI ArAdhanAmAM zrutajJAna ja kAraNa che tethI mRtAMga ahisA kahevAya che. (10) tRmi = ahisaMka mANasa ja tRpti meLavI zake che ane bIjAone paNa tRprinuM dAna ApI zake che. jyAre jIvana bhAvadayALa kSamApradhAna ane samatAmaya bane tyAre ahisA saMvara dharma prApta thAya. zatru paNa jIvana joine tRptino anubhava kare. Page 200 of 325 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) dayA = dayA AMtarika che ane ahiMsA zArIrika che. dayA dharma che ane ahisA kriyA che. jIvanamAM dayA hoya ane ahiMsA na hoya to te dayA vAMjhaNI vhevAya che. tevI rIte dayA vinAnI ahisA paNa vicArakone mATe mazkarI, DhoMga ke svArtha sAdhavA puratI bane che. arthAt sidhdha thAya che. (12) vimukti = duniyAmA jeTalA jeTalA paropakAranA kAryamAM dayAnA pariNAmo hoya che tenA karatAM munione ane sAdhvIjI mahArAjone jJAna devA mATe ane saMyamamAM sthira karavA mATe potAnAthI banaze teTaluM karI chUTaze e ahisA ghaNAM prakAre uMcI che eTale ke vimucyate prANI sakla bandhanebhyo yathA sA vimukatati: thI utpanna thanArI ahiMsA che. (13) kSAnti = bIjA jIvonA hitano vicAra karavo te dravyadayA jyAre potAnA AtmAne durgatithI bacAvavA mATe AtmAno vikAsa thAya teno vicAra karavo te bhAvadayA che. krodha, kaSAya ane viSaya vAsanAnA vicAro mArAthI kai rIte vidAya le ? AvI vicAraNAnA mUlamAM kSAnti-kSamAnI hArI gaNAya che. zAstrakAroe kahyuM che ke kSAnti-kSamA titikSAdharma badhIya dayAonuM mULazrota hovAthI AtmAnuM zamana-indriyonuM damana- mananuM mAraNa-kaSAya bhAvonA veganuM hanana sulabha raheze. (14) samyaktva ArAdhanA = samyaktvanI zudhdha ArAdhanAnA mULamAM ahiMsA dharma rahelo che. mATe ahtiA ja samyaktvanI ArAdhanA che. (15) mahatI = jaina zAsananAM saghaLAMya anuSThAnonuM sevana prANAti pAtano sarvathA kSaya thAya e ja eka mAtra dhyeya che. mATe pahelA vratanI rakSA mATe bAkInA cAra vrato zrI neizvara paramAtmAoe prarUpelA che. A kAraNathI ahiMsAne mahatI kahevAya che. (16) bodhi = AtmAno mULa dharma ahiMsA che tene jIvanamAM utAryA pachI ja bodhi eTale samyaktvanI prApti sulabha banaze. (17) budhdhi = asi~ka mANasa ja bIjAnA du:khone jANaze tathA yathAzakya tenA du:khonuM nivAraNa karavAmAM potAnI budhdhino upayoga karaze. potAnA mAnasika jIvanamAM rAga dveSane paNa sthAna na ApavuM te ahisA che. mATe ahisAne budhdhi kahevAya che. (18) dhRti = ahiMsAmaya jIvana banyA vinA cittanuM cAMcalya maTatuM nathI mATe ja tevA jIvomAM dhairyano abhAva hovAthI vIratA Atmika bahAdurI eTale bIjAnA aparAdhone mApha karavAnI zakti vizeSa temanAmAM hotI nathI. kAraNake Atmika guNo paudgalika padArthothI utpanna thatAM nathI paNa saMvara dharmanI ArAdhanA jema vadhe tema utpanna thAya che pariNAme ahisaMka jIvana AgaLa vadhatuM jAya che sAtho sAtha cittamAM-budhdhimAM ane AtmAmAM draDhatA thAya che. (19) samRdhdhi = pApanA udayathI AvelA du:kha, roga ane satApa ane ArtadhyAnamaya banelA jIvanamAM AnaMdanI lhera prApta karAvanArane samRdhdhi kahevAya che. je be prakAranI che. (1) kSaNavinAzInI ane (2) cirasthAyinI rUpe be prakAranI che. (20) ridhdhi = sAmAnya rIte ridhdhino artha lakSmI thAya che je sAmAnya ane vizeSa rUpe be prakAranI che. sAmAnya lakSmI paudgalika rUpe che. vizeSa rUpe lakSmI mokSAbhilASI dharma purUSArtha kAma karato hovAthI te AtmAne zaNagAraze jethI potAnI anaMta zaktio tarapha AtmA AgaLa vadhaze. ane amarapada prApta karaze. (21) vRdhdhi = ahiMsA dharmanI ArAdhanA mana-vacana-kAyAthI hoya to tIrthaMkara Adi padonI Page 201 of 325 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prApti paNa durlabha nathI. (22) sthiti = mokSanI prApti sAdi eTale AdivALI che ane anaMta che eTale aMta vagaranI che anaMtakALa sudhInI sthiratAvALI che mATe anaMta che. (23) puSTi = pUrva bhavanA upArjana karelA karmo nAza na pAme mATe jaina zAsananI ArAdhanAthI puNyAnubaMdhi puNya upArjana karI levuM te kalyANakArI mArga te puSTi kahevAya che. (24) naMdA = jIvAtmAne khuza kare-AnaMda Ape ane samRdhdha banAve te naMdA kahevAya. ahisAnA pAlanathI lAkho karoDo jIvone abhayadAna male tethI AnaMda thAya te naMdA kahevAya. (25) bhadrA = zarIradhArIonuM dravya ane bhAvathI kalyANa karAve te bhadrA kahevAya. kAraNa kalyANa-sukha-zAMti-ane samAdhi meLavavAne mATe ahisA ja mULa kAraNa che. AMtarika sukha meLavavA mATe mULa maMtro nIce mujaba che. vairInI sAme vairano badalo levAno bhAva choDI devo. (2). krodha karavAvALA upara maunadhArI levuM paNa krodhathI javAba Apavo nahi. (3) nidAno javAba nidA- adekhAi ke irSyAthI na devo. krodhanI mAtrA bhaDakavA Ave tyAre oDhIne sUi javuM. ) koino paNa pratikAra ane pratirodha karavA mATe taiyAra thazo nahi. (26) vizudhdhi = ahisA saMyama che ane saMyama cAritra che ane cAritramAM junA pApone dhovaDAvavAnI abhUtapUrva zakita rahelI ja che mATe vizudhdhi e ahisAno paryAya che. (27) labdhi = labdhino artha prApti thAya che. munidharmane potAnA AtmAnI ArAdhanA sivAya bIje kyAMya lakSya hotuM nathI mATe labdhine ahisAno paryAya kahyo che. (28) viziSTa draSTi = game tevA viziSTa pavitra ane zudhdha anuSThAnomAM paNa ahisAnI ArAdhanAno khyAla rAkhavo kAraNake ahisAnuM zikSaNa levA mATe ja anuSThAnonI racanA che. (29) kalyANa = jenAthI bhava baMdhana chUTe ane mukitanI prApti thAya tenuM nAma ja Atma kalyANa (30) maMgaLa = meM pApaM gAlayati iti-maMgalam = pApa bhAvanAone gALe (samApta kare) te maMgaLa kahevAya che. izvarAdi pAse puNyanI cAhanA karavI tenA karatAM mArA pApo nAbUda thAya tevI prArthanA karavI vadhAre sArI toja ahisAnI ArAdhanA sarala ane svaccha bane. (31) pramoda = prasanna jIvananuM maulika kAraNa bhautikavAda nathI paNa ahisaMka bhAva che. (32) vibhUti = vibhUti be prakAranI hoya che. 1 dravya, 2 bhAva. dravya vibhUti = paiso, sukha, sukhanI sAmagrI vagere. bhAva = viveka, budhdhi saMpanna, prasanna citta, Atmika guNo pedA thavA te. A banne vibhUti ArAdhelI ahisAnA pariNAmathI prApta thAya che eTale ke pUrva bhavamAM javA bhAvathI ahisAnuM pAlana karela hoya te pramANe male che. mATe vibhUti e ahisAno paryAya gaNAya che. (33) rakSA - je mana-vacana-kAyAthI-zubha adhyavasAyathI dharmanI rakSA kare che tenI dharma paNa saMpUrNapaNe rakSA karavA vacana badhdha hoya che mATe rakSA ahisAno paryAya che. (34) sidhdhAvAso = kRtakRtya thayelA eTale ke karmathI saMpUrNa mukAyelA AtmAono je AvAsa Page 202 of 325 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sidhdhAvAsa vhevAya che. te ahisAnI ArAdhanA vinA zakya nathI. (35) anAzrava = anAzrava eTale Azrava vinAnA jIvananA mULamAM asiMka bhAva rahelo che. (36) kevaLIsthAna = kevalajJAnanI prAptimAM ahisAdevInI nirbheLa nirvyAja ane zudhdha tathA pavitra adhyavasAyo pUrvanI karelI ArAdhanA ja kAma Ave che. mATe judA judA graMthomAM ahisA paramo dharma:, ahisA dhammassa NaNI, dayA dharmakA mUla hai, mAtRsvarUpA ahisA eva. ityAdi vAkyo jovA male che. (37) ziva = upadrava rahita jIvananI prApti. je asiA vinA zakya banatI nathI. saMsArAtmA sadA du:khI vyAdhi du:kha prapIDita: I mano du:khAdi satrasta: janma-maraNa zoka bhAg || pUrvabhavanA aphsiAnA ArAdhako ja cAlu bhavamAM prasanna citta dAmpatya jIvanamAM zAMti pUrvaka hasatA-hasAvatA zvAsa lai rahyA che. teo jIvanamAM samAdhi-AMkhomAM prasannatA-dila ane dimAgamAM gaMbhIratA uparAMta jgatanA jIvonA mitra banIne jIvI rahyA che. mATe ja sAco ziva asika che. (38) samiti = samyak prakAre mana, vacana, kAyAnI pravRttine asiMka rAkhavI tene samiti kahevAya che. (39) zIla zIlano artha TIkAkAre samAdhAna ryo che. je alsika vRtti ane pravRttithI samAdhAna sulabha bane che. mATe ahiMsA ane samAdhAna paryAya vAcI zabdo bane che. (40) saMyama iti ca = hisAnA kAryothI nivRtti- virati levI tene saMyama kahevAya che. (41) zIla parigraha = cAritra sthAna che. asiA devIne rahevAnuM sthAna kyuM ? samyakcAritra. (42) saMvara = jenAthI pApo Ave te dvAra baMdha karavA tene ja saMvara kahevAya che. (43) gupti = je kAryo karI lIdhA pachI karanArane du:kha thAya saMtApa ane pazcAtApa thAya tevA kAryo karavA mATe kyAreya utsAha lAvavo nahi- utAvaLa karavI nahi-koinI sAthe zaratamAM paNa baMdhAvavuM nahi tathA AcAra-vicAra ane uccAra bhraSTa mANaso sAthe dostI paNa karavI nahi karI hoya to te toDI nAMkhavI te gupti che. (44) vyavasAya = caramAvartamAM praviSTa AtmAnI jyAre bhavitavyatAno paripAka thAya che tyAre jIvahtiAno tyAga vadhato jAya ane pariNAmo zudhdha bane che ane pariNAmanI zudhdhithI aspriMka bhAva paNa niraticAra zudhdhatama banato jAya che te vyavasAya hevAya. (45) ucchvaya = unnati artha thAya che. jIvanamAM aNu aNumA jema jema ahisA dharmanI ArAdhana thatI jaze tema tema AtmAnA dravya ane bhAva pariNAmo paNa unnata banatA jaze. = (46) yajJa = devapUjA karavAnA arthamAM yaj dhAtuthI yajJa banyo che. pUjA dravya-bhAva be bhede che. temAM TIkAkAre ahIM bhAvapUjAno artha lIdhela che. alsika mANasanA jIvanamAMthI cAMcalya-vikRti-svabhAvanI duSTatA-bolavAnI vakratA Adi pApa tatvoe vidAya lIdhelI hovAthI temanuM mana saMpUrNa ahiMsAnA avatAra devAdhideva paramAtmAnA caraNamAM ekatAna baneluM hovAthI ahisAne paNa zudhdha banAvaze. (47) Ayatana = sArA guNonuM Ayatana eTale ghara banavA pAme sArA sahavAsathI te. (48) yatna = ahisAnuM ArAdhana sarvathA niravadya hovAthI sAdhanA badhAya prayatno yatanA Page 203 of 325 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvaktA hoya che. (49) apramAda = ahiMsA vratane pALanAranuM jIvana pramAda rahita banatuM jAya che. praupasargapUrvaka mad dhAtuthI pramAda zabda bane che jeno artha unmatta thAya che. jeTalA aMzamAM hissAnI vRttio ane pravRttio hAya che teTalo ja jIvanamAM pramAda samajyo. (50) AzvAsa = ahisAnI sevanAthI bIjAne mATe AzvAsarUpa bane che. (51) vizvAsa = ahisaMka vRtti ane pravRttivALA mANasone joine prANI mAtrane temanA pratye vizvAsa utpanna thAya che. (52) abhaya = dharmamaya jIvana jIvanArA daze dizAothI bhaya rahita hoya che ana vyavahAramAM bIjAone paNa bhayaprada eTale bhayarUpa banatA nathI. (53) amAghAta = 5ra jIvonI mA eTale dhana dhAnya rUpI dravya, lakSmI ane temanA prANa rUpI bhAva lakSmIno ghAta = nAza Adi nahIM karavAvALo bhAgyazALI asika che. (54) cokSA: = ahisAnI ArAdhanA sarvotkRSTa ArAdhanA che ema svIkArIne jIvanamAMthI jarUrIyAto ochI karIne asiMka banavAno prayatna karavo te. (55) pavitra = ahisAnI pravRtti pApa melathI dUra karIne AtmAne pavitra banAve che. (56) zuci = ahiMsA dharmanI ArAdhanAthI AtmA zudhdha bane che te zuci. (57) pUjA = Atmika guNonI ArAdhanA mATe aNNiAnI ArAdhanA ja e bhAvapUjA rUpe gaNAya che. (58) vimalA = AtmAne mATe mithyAtva-avirati-kaSAya ane viSaya vAsanA Adi mela kahevAyA che. tene dUra karanAra avarodha karanAra ahisA che. kemake samyaktva zIla AtmA ja ahisAne oLakhI zake-samajI zake ane ArAdhI zake tathA jema jema tenuM ArAdhana thAya tema tema AtmA vimala banato jAya che vimalA hevAya. (59) prabhAsa = AtmAne kevalajJAnanI jyota dekhADanAra ahisA che mATe prabhAsa. (60) nirmalatarA = chevaTe saMpUrNa karmono kSaya karAvanAra ahtiA che mATe nirmalatarA. bhagavatI ahiMsAnuM mahAtmya (1) jagatamAM bhayabhIta thayelA AtmAone ahisA devInI ArAdhanA ja zaraNa ApanArI che. (2) moha mAyAnA pAzathI sarvathA svacchaMda banelA jIvAtmAone mATe ahiMsA AkAzanI jema garaja sAre che. jema pakSIone svataMtratApUrvaka uDavA mATe AkAza hoya che tema jANavuM. (3) tRSAthI pIDita thayelA jIvone zItaLa jaLa jIvitanuM zaraNa bane che tema pApa karmothI pIDita thayela jIvone durgati tarapha jvArAne ahisA devInuM ArAdhana sadgatine ApanAra banavA pAme che. (4) kSudhAturane rasavatInI jema ahiMsA dharma jIvo mATe uttamottama bhojana che. (5) jIvonI rakSA mATe ahisAne mAtAnI upamA ApI che. (6) krodha nAmanuM bhUta-mAna nAmano sarpa-mAyA nAmanI nAgaNa ane lobha nAmanA rAkSasathI sarva rIte bacavA mATe ahisA devInI ArAdhanA ja vizrAnti sthAna che. (7) rogagrasta mAnavane auSadha vinA chUTako nathI tema karma rogone zAMta karavA mATe ahisAnI ArAdhanA auSadha tulya che. Page 204 of 325 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) nAnI ke moTI aTavImAM musApharI mATe sAthIdAranI AvazyakatA che tema mokSa taraphanuM prasthAna ahisAnI ArAdhanAthI ja zakya bane che. ahisAne draDha karavA mATe tenI pAMca bhAvanAo A pramANe che. (1) irSA samiti (2) manoguNi (3) bhASA samiti (4) eSaNA samiti (5) AdAna nikSepa. bIja saMvara-satya vacana (1) satyavacana- mAnavIya guNonA dhAraka, pApa bhIrUtA prApta sajjana purUSone je hitakAraka hoya-sadgaNono jemAM apalApa na hoya. tathA yathAsthita padArthone viparIta rIte kahevAmAM na Ave tene satyavacana kahevAya che. athavA hisaMka-juThA ane durAcArI mAnavone choDI ja satparUSo che temanI jIbhathI bolAtuM je vacana te satyavacana che. athavA parajIvonuM rakSaNa karanAra-temanuM Atmahita karanAra tathA koine paNa udavega-azAMta- apamAnita-tiraskRta ke pIDita karanAra na hoya te satyavacana che. (2) zudhdha = sva para drohAdi doSothI rahita bhASA zudhdha bhASA che. (3) zucika = je bhASAmAM koi jAtanI apavitratA nathI hotI te zacika. (4) ziva = je bhASA vyavahArathI bolanAra ke sAMbhaLanArane mokSa tarapha prasthAna karavAnI icchA thAya te zivabhASA. (5) sajAta = pavitra bhAvathI bolAyela vacana te sujAta. (6) subhASita = sAMbhaLanArane pramoda karanAruM vacana te. (7) sakathita = pakSapAta rahita vacanane sukathita vacana kahevAya. (8) suvrata = sarva prakAranA vratomAM ane niyamomAM mukhya vrata satya hovAthI tene puSTa karAvanArUM vacana te suvrata. (9) sudiThuM = atindriya jJAnIoe satya vacanane mokSa prApaka kaheluM hovAthI te sudiThuM che. (10) supratiSThita = anumAna, pratyakSa, parokSa ane AgamathI paNa pramANabhUta hovAthI te. (11) supratiSThita sa = satyavAdI, satyavyavahArI ane satyavyApArI traNe mAnavo lokamAM yazasvI banatA hovAthI supratiSThita yaza kahevAya che. mAnava jIvanamAM sukha-zAMti ane samAdhine cAhanArA bhAgyazALIo e sadaiva satyabhASAno ja upayoga karavo joie. sva-para ghAtaka mRSAvAdanA tyAga mATe prayatna karavo joie. vyavahAra naye bhASA vyavahAra satya hovA chatAM paNa jenA mULamAM hisA-prapaMca-svArtha-irSyA-adekhAi ke svautkRSTatA Adi gaMdA tatvo rahelA hoya tene satyabhASA kahevAya ja nahi. kemake jenAthI ahisAnI puSTi thAya tene ja satyabhASA kahevAmAM AvI che. paraMtu sattara prakAranA saMyamane bAdhA kare-hisAnA pApa mArge bIjAone prasthAna karAve-vikathA rUpa pApakathAothI cAritrano bheda karAve-sarvathA nirarthaka ane niSphaLa vacanothI paraspara kalaha-vAda vivAda vadhavA pAme-je vacana nyAya rahita hoya-bIjAne kalaMka lAge-vaira-virodha bhaDakAve-tema sAme vALAne viDaMbanA thAya tevI satyabhASA paNa lyANanA arthIoe choDI devI joie. tathA potAnuM ahaM poSAya-roSa vadhe-dhiThThAi vadhe tevI bhASA paNa na bolavI, bolanAra tathA sAMbhaLanArane zarama lAge athavA bIjAonI zarama tUTe-sAmevALo ApaNI niMdA kare ke sAme ghUrake AvI bhASA choDI devI joie. bIjAnA ke bolanAranA duzmananAM paNa doSo-marmo ughADA paDe tevI bhASA na bolavI. aspaSTa-ajJAta ke potAnI prazaMsA ane Page 205 of 325 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnI nidA thAya tevI bhASA paNa choDI devI. yadyapi kaMika aMze paNa satyapaNuM dekhAtuM hoya to paNa bIjAne du:khadAyI banavA pAme tevI bhASA munioe na bolavI. satyabhASAnI pAMca bhAvanAo :(1) aviciMtya samiti (2) krodha nigraha (3) lobha nigraha(4) bhaya nigrahabhAvanA (5) hAsya nigraha. adattAdAna viramaNa rU5 trIjuM saMvara varNana bAhA tathA atyaMtara parigraha graMthIone toDAvI denAra Avatane nirgatha dharma kahyo che. AnAthI mRSAvAda ane prANAtipAtanuM viramaNa zakya ane saphaLa banaze. tathA corI karavAnI Adata maryAdAmAM AvatAM parigraha tathA tenA saccara maithunapApa paNa maryAdita banaze. mATe ja adattAdAna viramaNa sarva dharmomAM zreSThadharma che A kAraNe ja zrI arihaMta paramAtmAoe paNa tene upAdeya kahAo che. sarve pAponA dvAra baMdha karAvanAra che. ArAdhakane nirbhaya banAve che. lobha rAkSasa saMyamamAM Ave che. tapacora, vANIcora, rUpacora, samAcArI cora ane bhAvacora muni paNa A vratano ArAdhaka banI zakato nathI. koi gRhastha anajANa hovAthI pUche ke-zuM Apa zrI tapasvI cho ? vyAkhyAtA cho ? rUpavAna cho ? zudhdha samAcArInA pAlaka cho ? ane jJAnI cho ? tyAre bhAvacorInI Adata paDelI hovAthI pUchAyelo muni jvAba Ape ke bhalA mANasa sAdhuo to tapasvI ja hoya che. vyAkhyAna karanAra ja hoya che. rUpALA ja hoya che. sAdhu mAtra zudhdha kriyAkAMDI ja hoya che ane jJAna dhyAnamAM rata hoya che. A pramANe pote tapasvI na hovA chatAM paNa upara pramANe javAba ApanAra munine jainazAsana bhAva cora kahe che. je dravyathI nahi paNa bhAvathI vatano virAdhaka bane che. tathA moDI rAte jora jorathI bolanAra, laDAi-jhaghaDA karanAra, sAthe rahenArA muniomAM paraspara bheda karAvanAra, lakaMkAsa karanAra, vaira-virodha utpanna karanAra jyAre ne tyAre dezakathA, bhojanathA, rAjakathA ane strIkathA karanAra bIjA munione asamAdhi udvega ke ArtadhyAna karAvanAra aparimita bhokta karanAra ane sadaiva krodha Adi kaSAyamAM dhama dhamato muni trIjA vatano virodhaka bane che. A vratanA ArAdhaka koNa ? jinezvara devanI pratimA rUpa caitya Adino ArAdhaka hoya. temanI sevA-vaiyAvacca karanAra hoya, karma nirjarAno abhilASI hoya, tathA daza prakAre vaiyAvacca karavAmAM paNa kIti Adino icchuka na hoya, tathA je gRhasthone munio pratye rAga nathI, prazasta bhAva nathI tevAonA gharethI vastra, pAtra tathA bhikSA Adi paNa lenAra na hoya, bIjA munionI arthAta sva samudAyanA ke para samudAyanA svagacchanA ke pagacchanA munionI nidA-gaha ke tiraskAra karanAra na hoya, bALa munione ke kAcA munione temanA gurUthI vimukha karato na hoya tevA munirAjo A trIjAvratanA ArAdhaka banavA pAme che. A vratane devAdhideva mahAvIra svAmIe prarUpyuM che je anAdikALanI corI karavAnI Adatane choDAvI devA mATe samartha che. jaina pravacana svarUpa che. AtmAnuM kalyANa karAvanAra che. AvanArA bhavomAM zubha phaLone ApanAra che. vItarAga bhASI hovAthI nyAyathI anapeta che. saraLa bhAvone utpanna karAvanAra che. sarve dharmomAM zreSTha che. jJAnAvaraNIyAdi karmono nAzaka che. jenuM nAma adattAdAna viramaNa che. khetaranI rakSAne mATe kAMTAnI vADanI-baMgalAnI rakSA mATe killAnI- moTaranI rakSA mATe gerenI jema ati AvazyakatA anivArya che. tevI rIte svIkArelA vratonI rakSA karavA mATe bhAvanAmaya jIvana banAvavuM atyaMta Avazyaka che. AnAthI AtmAmAM jAgRti Ave che. vratonI ArAdhanA saraLa bane che. Page 206 of 325 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vratanI pAMca bhAvanAonAM nAmo. (1) vivikata vasati vAsa (2) anujJAta saMskAraka grahaNa (3) zayyA parikarma varjana (4) anujJAna bhojana pANI (5) vinaya bhAvanA. methana viramaNa vrata (pUrvaka) brahmacaryavrata. gaMbhIratAno artha : yasya prabhAvAt AkArA: krodha bhaya harSAdiSaT vikArAnopa labhyatte tagAMbhIrya mudAhatam II sthiratAno artha : sthiratA vAgamano kArya ryeSAM maMgAgitAM gAtA | yoginuM: samazIlAte grAme DaraNya divA nizi || vAcanAntaramAM prazasta gaMbhIra (dainyAdi vikAra rahita) simita (zarIra caMcalatA rahita) madhyastha (rAga-dveSathI asparza) sarala banelA muni janothI brahmacarya vrata (dharma) sevita che. je mokSamArganuM Adi kAraNa che. rAga-dveSano kSaya ane kSayopazama prAya: karIne brahmacaryane ja AbhArI che. A kAraNe ja jaina maharSio kahe che ke jIvananI kRtakRtyatA eTale ke sidhdhigati ja jIvanuM aMtima lakSya hovAthI tene prApta karavA mATe brahmacarya ja surakSita nilaya eTale ghara che. tene prApta karAvanAra koNa ? brahmacarya ja tene prApta karAvanAra che. zAzvata sukhone ApanAra-bhava bhavAntaranA mAyA baMdhanane toDAvI apunarbhavane ApanAra-AtmAne pUrNamAsInA candranI jema ujvaLa karAvanAra ekAMtika sukhane denAra-saMsAranA badhAya dhvathvone nirmaLa karAvanAra brahmacarya che. je sukha ane kalyANanuM kAraNa che. AtmAnA pradezomAM acalatA (cAMcalya rahitatA) tathA AtmAne akSaya zAMti denAra brahma che. zreSTha munioe jenuM trikaraNa yoge rakSaNa karyuM che. jema jema AnI ArAdhanA thatI jaze tema tema snehIo pratyeno rAga kama thaze mATe ja cittanI svasthatAne prApta karAvanAra brahmanI sAdhanA che. brahmacarya dharma AtmAno guNa hovAthI tenuM AcaraNa ja AtmAmAM ramaNatA, svAdhyAyamAM lInatA, dhyAnamAM magnatA, kAyotsargamAM draDhatA, sAmAyikamAM sthiratA, caturvizati stavamAM eka rasatA, gurUvaMdanamAM zradhdhALutA ane chevaTe pratyAkhyAna (virati)mAM paripakvatA prApta karAvaze. kemake brahmacaryanI sAdhanA ja caitanyanI sAdhanA che. je devalokAdinA paugalika sukho karatAM paNa anaMta guNA vadhAre sukha zAMti ane samAdhine denAra che. A badhAya kArya kAraNone jANyA pachI jANavuM saraLa banaze ke kevaLajJAnanI sAdhanAmAM brahmacarya dharmanI sAdhanA sivAya bIjuM ekeya maulika kAraNa nathI. je manuSyo AtmAnA kalyANa mATe, puNyAnubaMdhi puNya vadhAravA mATe, karmonI nirjarA mATe, bhava-bhavAMtaramAM paNa jaina zAsana maLe te mATe, athavA janma-jarA ane mRtyunA du:khothI mukata banI sidhdha thavA mATe dharma dhyAnAdi karanArA hoya che. teone Atmasidhdhio prApta thAya che te A pramANe. (1) vinaya - vizeSeNa abhUtapUrva AtmazakatyA anAdikAlApatitAna AtmanaH pratipradeza salagnAn mAyAjanya kusaMskArAn nayati apanayati dUrI karotIti vinayaH | abhUtapUrva Atmazakita vizeSa vaDe anAdikALathI AtmAnA pratipradeza para lAgelA-majabUta Page 207 of 325 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karelA mAyAnA kusaMskArone nAbUda karAve-DhIlA karAve- khapAvI nakhAve tathA navA kusaMskAronA dvAra baMdha karAve tene vinaya kahevAya che. jenI prApti sadgurUonA saMsargathI-temanI vaiyAvaccathI-arihaMta paramAtmAonI mUrtionAM darzana-pUjana tathA dravya bhAva bhakti vizeSathI- vyAkhyAnothI-vAMcanAthI prApta thayelI AtmAnI saraLatAne vinaya vhevAya che. anAdi kALathI paribhramaNa karanArA AtmAne koika ja bhavamAM rAdhAvedhanI samAna te vinayanI prApti thAya che je mokSaprAptinuM Adya sopAna che. (2) zIla - loka, vaDIla, samAja, dharmagurU, vidyAgurU, khAnadAnI ane bhaNataranA kAraNe Atmika jIvanamAM thayelI lajjA vaDe mAnavane sadAcAra-satpravRti ane sarvyavahAranI prApti thAya che. koika bhAgyazALIne pUrva bhavIya satsaMskAronA kAraNe paNa ladhu vayathI sadAcAranA saMskAronI prApti thatAM tenA jIvanamAM A guNa jema jema vikasita thAya che tema tema saune mATe AdaraNIya thAya che mATe mAnava mAtranuM bhUSaNa sadAcAra che. (3) tapa - anAdikALanA kusaMskAronA kAraNe vikRta banelA AtmAne- manane-budhdhine-indriyone tapAvI nAkhe te tapa. jenI prApti thatAM sAdhanI bhogaiSaNA upara saMyamanuM sAmrAjya sthapAya che. (4) niyama - vinaya-sadAcAra-tapane TakAvI rAkhavA mATe temanAmAM zudhdhatA ane niraticAratA lAvavA mATe jIvanamAM judA judA abhigraho svIkAravA te niyama. (5) guNa samUha - prApta thayelA jJAnAdi guNomAM avaguNa, avaLacaMDAi, asabhyatA, dAMbhiktA Adino praveza na karavA devo ke jethI AtmAne dravyathI ke bhAvathI paDavAno prasaMga Ave nahi. A pAMcemAM pahelA cArano kriyAmAM samAveza thAya ane pAcamo jJAnamAM samAveza thAya che. A prApta thavAmAM AtmAno athAka purUSArtha je brahmacarya dharmanI susAdhanAthI susAdhya bane che. brahmacarya vratanI upamAo : (1) bhagavaMtaM Ano artha TIkAkAre bhaTTAraka ryo che. je bahu pUjkIya vyaktimAM sArthaka bane che. saMpUrNa vratomAM brahmacarya vrata bhaTTAraka jevuM che. (2) svaccha - soLe kaLAe khIlelA candra AgaLa graho nisteja bane che tevI rIte brahmacarya dharmano yadi zarIra-mana ane AtmAnA aNu aNumAM praveza karAvI devAmAM Ave to aNNiAdi vrato hAjara thAya ja. (3) candrakAntAdi - maNi pravAla Adi game te hoya temAM samudrane zreSTha kahyo che kemake temAMthI nIkaLatA motI camakadAra vadhAre hoya che. tema brahmacarya dharmanI hAjarImAM ahiMsAdi vrato paNa camakadAra banyA vinA rahetA nathI. jJAnadAna-dharmopakaraNa dAna ane abhayadAna A traNe dAnomAM abhayadAna sarvazreSTha dAna vhevAya che. tevI rIte dravyadayA ane bhAvadayA nI caramasImA brahmacarya vratamAM surakSita che. brahmacarya vratanI pAMca bhAvanAo : (1) strI saMsaktAzraya varjana (2) strIsthAnA tyAga rUpa bIjI bhAvanA (3) strIrUpa nirIkSaNa tyAgarUpa trIjI bhAvanA (4) pUrvakrIDita smaraNavirati nAme cothI (5) praNIta bhojana virati nAme pAMcamI bhAvanA. pAMcamuM saMvara-niSparigraha saMvara jyAM sudhI dravya ane bhAva athavA bAhya ane atyaMtara parigrahano tyAga thato nathI tyAM sudhI brahmacaryanI ArAdhanA paNa adhurI rahevA pAme che. Page 208 of 325 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jemake zabdarUpa-rasa-gaMdha ane sparza pratyenI ati Asakita parigraha vinA thatI nathI ane jyAre te Asakita vadhI paDe che tyAre bhAva maithunanI hAjarIne nakArI zakAtI nathI. chakAya jIvone hanana, mAraNa, tADana, tarjana ane drAvaNa karavuM te AraMbha che. AraMbha ane parigrahane bAhA parigraha kahyo che. jyAre mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane mana, vacana, kAyAnuM duSpaNidhAna e aMtara parigraha che. saMsAranI-sagAonI tathA kuTuMbIonI mAyA jyAre kALI nAgaNa jevI bhayaMkara lAge zaNagArelo saMsAra asAra tathA vizvAsa ghAtaka lAge tyAre temAMthI vairAgyanI prApti thAya. jaina sUtrakAroe bhAva parigrahanA tyAgano khuba Agraha rAkhyo che. kevalajJAnamAM rUkAvaTa karanAra dravya parigraha nathI paNa bhAva parigraha che. dravya parigraha karatAM paNa vadhAre khataranAka kAtila bhayaMkara durgatidAyaka kevalajJAnAvarodha sadagatinAzaka saMyama sthAnothI nIce pADanAra bhAva parigraha manAyo che. atyaMtara- AMtara parigrahanuM varNana tapasvI, dhyAna, jJAnI ane svAdhyAyI munirAja paNa nimitta malatAM krodha, kaSAyathI dhamadhamI jAya che. mAnavaza banIne ATha prakAranA madanA nazAmAM kALA nAganI jema phUphADA mAratA hoya che. mAyA nAgaNanA joradAra jhaMkhanA kAraNe svIkRta vratonI paNa maryAdA ullaMghAi jAya che. lobha rAkSasanI dADhamAM phasAine be maryAda jIvananA svAmI bane che. mithyAtva nAmanA zetAnanAM kAraNe gurUkulavAsathI prApta karelI hoya evI upAdeyanI budhdhimAM bhrama pedA thAya che. traNa vedakamAM pota potAnA zikArane maithuna karmanI avaLI vicAra dhArAmAM gothA khavaDAvI detA hoya che. rati ane arati nAmanI kutarIo samatA dUdhane tathA jJAna, amRtane bagADI detI hoya che. bhaya mohakarma jIvananI sadAnaMdI mastI ane nirbhayatAne dezavaTo Ape che. (apAve che) hAsya nAmano pizAca dhyAna avasthAne dekhAva pUratI ja rahevA de che. zoka nAmano moha karma samAdhine kevaLa vANI vyavahAra pUratI ja rahevA de che ane jugupsA karmanA pratApe maitrIbhAvane vidAya levI paDe che. A uparathI samajAya ke aMtara atyaMtara ke bhAva parigrahamAM ajaba gajabanI keTalI badhI zakitao chUpAyelI che. mATe bAhA parigrahatyAgamAM je purUSArtha phoravyo che tenA karatAM hajAra guNo purUSArtha phoravavo paDaze. parigrahanI nivRtti - vivaraNa ke tyAgarUpa saMvarane eka vRkSanI sAthe upamAthI ghaTAvyo che. vRkSane mULa-skaMdha-kaMda-DALa-moTIDAna-puSpa ane phaLa Adi hoya che. tema tyAga ane vairAgyapUrvaka bAhA ane atyaMtara parigrahanA tyAgI sAdhaka muninA AMtara jIvanamAM kevI kevI sidhdhio prApta thAya che? te vAtane Arya sudharmAsvAmIjI A pramANe pharamAvI rahyA che. Asanna bhavya mahApurUSono dhana dhAnyAdi bAhA ane kaSAyika bhAvarUpa aMtara parigrahano tyAga ja saMvara rUpI vRkSano vistAra che. dheghUra vRkSa ramaNIya ane zItala chAyAno ApanAra che. tevI rIte jema jema parigrahano tyAga thato jAya che tema tema AtmAmAM ramaNIyatA ane saune vizrAma devAnI AdhyAtmika zaktino prAdurbhAva thAya che. parigrahatyAgInuM jIvana ahisaMka-tapasvI ane tyAgapUrNa hovAthI vistRta jhADanI jema saune mATe vizvasanIya ane vizrAma sthAnIya banavA pAme che. vizudhdha samyagdarzana kaMdanI nIce rahenAra mULa che. cittanI svasthatA rUpa dhRti kaMda che. mokSasAdhaka vinaya vedikA samAna che. railokya vyApI yaza skaMdharUpa che. mahAvratonI ArAdhanA rUpa vistIrNa zAkhAo che. mana-vacana ane kAyAnA sAtvika vyApAro aMkurA sthAnIya che. judA judA uttara guNo puSpa che. ane anAzrava phaLa sthAnIya che. merU parvatanI zikhAnI jema sidhdhazIlAnI prApti saMvara Page 309 of 325 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRkSano sAra che. A sUtrathI jANavAnuM saraLa thaze ke- Atmika jIvanamAM- samyagdarzana cittanI svasthatA-mokSasAdhaka vinaya-anityAdibhAvanA tathA sadyApAra Adi meLavavA hoya-meLavelA rakSita rAkhavA hoya to parigraha to sarvathA anivArya che temAM paNa AMtara parigraha sarvathA tyAga karavA lAyaka che. aparigraha vratane sthira karavA mATe pAMca bhAvanAo A pramANe : (1) zabda nispRhatA (2) cakSurIndriya saMvara (3) ghANendriya saMvara (4) rasanendriya saMvara (5) sparzendriya saMvara ApaNI Indriyono upayoga prazasta thAya che ke aprazasta ? parama upakArI, pharamAvyuM che ke kalikAlasarvajJa, AcAryabhagavAna, zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAe "aneDamUkA bhUyAsu-ste yeSAM tvayi matsaraH / zumorNaya vaizya-mapi pArevu rmasu ||]]" he nAtha ! je AtmAone tArA upara matsara hoya, te baherA ane muMgA ho ! evA AtmAo baherA ane muMgA hoya, emAM emanuM paNa zubha che. e baherApaNuM ane e mUMgApaNuM, emanA paNa bhalAne mATe thAya che. AthI to baherA ane muMgA ho, ema kkSA bAda tarata ja khUlAso ryo ke-pAparphomAM viklapaNuM e paNa bhaviSyanA zubhane mATe thAya che. indriyo kevaLa bhayaMkara pApanA mArge ja ztI hoya, to bahetara che ke-e na maLo! A bhAvanAvALAnI indriyo aprazasta mArge jAya ? ane jAya to te khaTakyA vinA rahe ? AvI bhAvanA hoya eTale prazastamAM pravRtti thayA vinA rahe ? ane prazastamAM pravRtti na thai zake tA e DaMkhyA vinA paNa rahe ? bhAvanA to vicAro ! pachI vicAro ke- 'ApaNane maLelI pAMce indriyono upayoga ApaNe zAne mATe karIe chIe ?' prazasta upayoga thAya che ke aprazasta upayoga thAya che, e nakkI karo. prazasta mArge upayoga to taravAnA ane aprazasta mArge upayoga to DUbavAnA. sa. thoDo to thAya che ne ? ethI saMtoSa pAmIne eTalethI ja aTakI jvAnuM na hoya. prazasta upayoga vadhAre ke aprazasta upayoga vadhAre ? sa. aprazasta upayoga vadhAre. keTaloka vadhAre ? kAMi pramANa ? sa. ema to prazasta upayoga bahu ja thoDo. tyAre emAM rAcavAnuM zuM ? aprazasta upayoga ghaNo, e khaTake che ? prazasta upayoga ghaNo ja thoDo, ethI du:kha thAya che ? vepAra lAkhkhono kheDe paNa maLe roTalA jeTaluM, to saMtoSa thAya ? roTalA sukhe maLe toya mAthuM kuTanArA jIve che ne ? are, vyApAranA pramANamAM na maLe to ya raDanArA che. he che ke- 'ATalo moTo vyApAra ane ATaluM ja maLe enI gaNatrI zI ?' A draSTie vicAra karavo joie. vicAra Avavo joie ke-ApaNo pAMceya indriyono vyApAra naphAmAM che ke khoTamAM che ? indriyono atyArano upayoga bhaviSyamAM AnAthI sArI meLavI Ape tevo che ke viklendriya banAve tevo che ? A Page 210 of 325 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyo pUrvanI koi sArI karaNInA ja pratApe maLI che, evI khAtrI hoya to AnI pravRtti uparathI mApa kADho. puNyathI maLe ane pApathI na maLe, e vizvAsa hoyato atyAranI karaNI uparathI nakkI karo ke-bhavAMtaramAM A maLaze ke kema ? e kaMtamAM besIne A bAdhachoDa karavA jevI che. du:kha Ave tyAre e ApaNA gunhAnI ja sajA che, ema lAge che ? ApaNane maLelI sAmagrI prazasta mArge vaparAya che ke aprazasta mArge vaparAya che, e vicAravA jevuM che. aprazasta vastuthI paNa prazasta bhAva pedA thAya, e dazA keLavavI jarUrI che. indriyo ApaNane maLI che. tema bIjAone paNa maLI che. enA sadupayogathI anaMtA taryA ane enA durUpayogathI anaMtA DUbelA paDyA che. mahattA sadupayoganI che. indriyo pAmIne na DUbAya, e mATe ApaNe ene prazasta mArge lai javI che. jJAnioe AryadezAdi sAthe indriyapaTutAne paNa durlabha kahI che : kAraNa ke-mukitamArganI ArAdhanAmAM e paNa upayogI che : ethI eno viparIta upayoga karavo e durUpayoga che. A vicAra hRdayane bALe ane sadupayoganI preraNA Ape, evI rItie pAMca mInITeya thAya che ? dharmakriyA karatAM paNa je durdazA dekhAya che, te A jAtino vicAra nathI mATe ne ? viparIta mArge upayoga, e cintAmaNine koDInI mAphaka vecavA jevuM che, ema lAge che ? vALI kiMmatane samajo mAnavajanmanI mahattA zA mATe ? kevaLa mukitamArganI ArAdhanA mATe ja ne ? durlabhatAnAM varNana amathAM nathI karyA. sAhAbI devabhavamAM vadhu chatAM e durlabha nahi : kAraNa ke-e bhogajIvana che. bhogajIvananI nahi, paNa tyAgajIvananI jJAnione kimata hatI, mATe manuSyabhavane durlabha kaho. AvI mAnyatAvALA potAne maLelI sAmagrIne saMsAranI sAdhanA mATe kharcanArA hoya ke muktine mATe kharcanArA hoya ? mukita mATe ja Ano upayoga karavo joie. evo upayoga ja vyAjabI gaNAya, evuM hRdayamAM nI hoya to viparIta kriyAmAM khaTako rahe ne ? sArI vastuno durUpayoga thai rahyo che, e vAta dhyAnamAM rahe che ke nahi? sAcI mAnyatAvALAthI bIjI kriyAmAM upayoga na ja thAya ema nahi, paNa kharAba kriyA na chUTe ane sArI kriyA na thAya to du:kha jarUra rahe. jJAnioe AryadezAdi sAmagrIthI sahita manuSyabhavane vizeSa durlabha kahyo. kAraNa? anArya manuSyatvanI paNa kimaMta zI? AryadezamAM janmyA chatAM anAryanI jema varte, to tenI kimaMta keTalI ? ApaNI charI ne ApaNuM gaLuM-evo ja ghATa thAya ne ? mATe vastunI kimaMtane samajo. zrI jinAyAma ane zrI jinamUrti rUpa maNi_ paMcama kao 3u kaNidharanA jherane nivAranAra che. A vicAra zrAvakoe ane sAdhuoe-bannee karavA jevo che. dharma levA mAtrathI zuM ? laine pALavA tarapha paNa bedarakAra rahevuM na joie. dharma laine pALe te dharmI kahevAya ne ? dharma lIdho ane pachI neve mUkyo, to zuM thAya ? pUrvanA azubhanA yoge na paLAya ane kadAca mUkI paNa dIdho, chatAM zraddhA hoya to khaTako rahA vinA rahe nahi. sAcA zAhukArane devuM vadhAre yAda Ave ke leNuM vadhAre yAda Ave ? luMTArAne leNuM na pate tenI ja cintA hoya, jyAre zAhukAra kahe che ke-leNuM pate to sArI vAta che, paNa leNuM na paDe toya deNuM to mAre pahoMcADavuM ja joie. tema dhamine zuM yAda hoya ? pArakA doSa e jovA na jAya ane potAnA doSa jarUra ja jUe. pArakA doSa jovAi jAya toya gaMbhIratA dhAraNa kare ane potAnA doSa cakora banIne jUe, pazcAttApa kare tathA doSone kADhavAnI banatI mahenata kare. Aje moTe bhAge ethI viparIta dazA che. potAnA kAramA doSonI upekSA che ane pArakA achatA paNa doSo gAtAM Page 211 of 325 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkoca nathI. potAnA doSone jovAnI jANe cittA ja nathI. pachI durgaNo vadhe emAM navAI zI che ? sa. Aje vAtAvaraNa kharAba che ! zAsana haiyAmAM vasI jAya to kharAba vAtAvaraNamAMya sAdhI na ja zakAya ema nahi. kavivara zrI jinavijyajI mahArAjAe paNa eka stavanamAM kahayuM che ke: daza acchere du:Sita bharate, bahu matabheda karAlajI : jina-kevaLI pUravadhara virahe, phaNi sama paMcamakALajI : tehanuM jhera nivAraNa maNi sama, tuja Agama tuja bibajI : nizidIpaka pravahaNa jima darIye, marUmAM suratarUlebajI." A bharata daza accherAthI du:Sita che : ghaNA ghaNA bhayaMkara matabhedo vartI rahyA che : ane zrI jinezvaradevano, zrI kevalajJAnI bhagavantano temaja pUrvane dharanArA atizayajJAnI mahApurUSono atyAre viraha che : AthI paMcama kALa e phaNidhara jevo bhayaMkara che. AvuM kahyA pachIthI kahe che ke-jo ke paMcama kALa phaNidhara jevo bhayaMkara che, paNa enA jheranuM nivAraNa karavAnuM sAdhana amArI pAse che, e amAruM ahobhAgya che. kyuM sAdhana ? zrI jinAgama ane zrI nimUti! zrI jinAgama ane zrI jinamUrti rUpa maNimAM e tAkAta che ke-bhayaMkara phaNidhara samAna paMcama kALanA jherane enAthI nivArI zakAya tema che. zrI jinAgama ane zrI nimRti rU5 maNi rAtrinA andhakArano nAza karavAne mATe dIpaka samAna che, darIyAmAM DUbatA bacavAne mATe pravahaNa samAna che ane marUdezamAM suratarUnI luMba hoya tevuM che. mahApurUSoe e ja kahayuM che ke bhagavan! tArUM zAsana maLyuM e amArA mATe ghaNuM che. zAsananA pratApe kalikAlanuM jhera amane kazI ja asara nahi karI zake. jANakArane vaLadi vAra nahi mahApurUSone mAthe ochI Aphato AvI che? emane ochAM vikaTa saMyogo prApta thayA hatA? chatAM e sthira rahI zakayA, e pratApa kono ? zAsana haiyAmAM hetu eno ! nahitara e mAnapAna, e vidvattA pace ? e evA ja pacAve. gurU bhUla batAve ane zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja jevA mahApurUSa e kabUla karI le, e dazA to vicAro ! zrI hemacandra sUrIzvarajI mahArAja eTale? rAjyagurU, samartha vidvAna, prauDha pratApI ane aDhAra dezanA mAlika zrI kumArapAla jevA to jemanA sevaka. e dazAmAM saMyama yAda rahevuM, e zuM saheluM che? zrI siddhasena divAkara bhUlyA to gurUne du:kha thayuM ane pAlakhI upADanAra banIne paNa temane bacAvI lIdhA. vAta e che ke-jANakAra na ja bhUle ema nahi, pramAdavazAt bhUla thai jAya e banavAjoga che, paNa ene vaLatAM vAra nahi. emanAM jJAna emane pacyAM, kAraNa-bhAvanA jUdI hatI. Aje dazA jUdI che. zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAja sarasvatI siddha thayA bAda AvyA. te pachI emaNe eka garUstutinI racanA karI che. emAM atireka thayo che. gurUe kheda pAmIne kahyuM che ke-Ama na thAya. e ja vakhate zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe evI pratijJA karI che, ke jethI bhaviSyamAM evI bhUla na thAya. kavitvAdi zaktiono ja upayoga karatAM na AvaDe to te jhera karatAMya burI che. vijJAna ane pANI sArI cIja nukazAnakartA lAge to e mUkI devI. jema bhaNatAM ghamaMDa Ave, to vaiyAvaccAdithI kAma levuM. aneka sAdhano che. je sAdhanane pacAvI zakAya nahi te sAdhana levuM nahi. auSadha sAruM hoya, paNa prakRtine anukULa na hoya to? mAphaka na Ave to mUvuM paDe ne? pustaka vAMcavuM, kriyA karavI ane jotA Page 212 of 325 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vuM ke-AtmAmAM zI asara thAya che? parama paMthe dore to eka zloka eya mahAjJAna che : ane game teTaluM bhaNyA paNa unmArge dore to te mahA ajJAna che. sAdhu prapaMcane jANe kharA paNa Acare nahi. jANe te vidvAna ane Acare eTale pApI. puSTi karanArUM bhokta paNa ajIrNa thAya tema khAie to mAre. tema badhI vastuono upayoga kema karavo e barAbara samajAya, to kharAba paNa vAtAvaraNathI nukazAnane badale kadAca lAbha paNa lai zakAya. prazasta ane aprazad zravaNendriya ApaNane maLelI vastuono sadupayoga kema thAya, e vicAra karavo jarUrI che. tamane ane amane manuSyabhava Adi sAmagrI maLI che. beya jaNAe indriyAdi sAmagrIne sanmArge lai javI che. atyAre ja indriyo naSTa thai jAya, kaSAyo cAlyA jAya ane yogo rahe nahi e dazA zakaya nathI : to e uMdhe mArge na jAya ane sIdhe mArge jAya tema karavuM che : e mATe prazasta-aprazastano vicAra jarUrI che. parama upakarI, AcAryabhagavAna zrImad ratnazekharasUrIzvarajI mahArAja, zrI vaMdittAsUtranI cothI gAthAnA vivaraNamAM e jaNAvyuM che. pAMca indriyomAM pahelI zrotrendriya lIdhI che. zubha adhyavasAya pedA thAya, temAM eno upayoga karavo e prazasta. deva-gurUnA guNo sAMbhaLavAmAM, gurUnI hitazikSA ane dharmadezanA sAMbhaLavamAM, evAM evAM kAryomAM zrotrendriyano zubha adhyavasAyanA hetuthI upayoga karavo, e prazasta zrotrendriya kahevAya. zrotrendriyano e zubhopayoga athavA tAraka upayoga kahevAya. zrotrendriyano viSaya zabda. je zabdo sAMbhaLavAthI zubha bhAva pedA kare te sAMbhaLavA ane bIjAno tyAga karavo. bIjA zabdo saMbhaLAya to emAM rAga-dveSI na banavuM. iSTa zabdomAM rAgahetu thAya ane aniSTa zabdomAM dveSahetu thAya, e aprazasta zrotrendriya kahevAya. duniyAdArInA zabdo saMbhaLAya to rAga-dveSa nahi karavo, e paNa zrotrendriyano nigraha che. nigraha zAmAM ? anukULa sAMbhaLI rAga nahi ane pratikULa sAMbhaLI ke nahi. game tevA anukULa zabdone sAMbhaLIne rAgI na banAya ane game tevA pratikULa zabdone sAMbhaLIne hepI na banAya, enuM nAma indriyanigraha. zubhopayoga e prazasta ane azubhopayoga e aprazasta. aprazastanA nigraha vinA prazastamAM joitI pravRtti nahi thai zake. prazastathI jate dahADe pUro nigraha thai zakaze. game tevA zabdonuM zravaNa paudagalika rAga-dveSa pedA na kare, e mATe prazasta upayogamAM dattacitta banyA rahevuM joie. zrIrathulabhadrajI_ zrI sthalabhadrajI mahAtmA gIta, nRtya AdinA vAtAvaraNamAM paNa sthira kayAre rahI zakayA ? pahelAM prazasta upayoga karyo to ne? roja navA veSa, navA zaNagAra, uttama rasavatI ane vAtAvaraNa evuM ke bhalabhalAne vikAra thAya : chatAM zrI sthUlabhadra mahAtmA na phasAyA. viSaya Ama jItAya. kozAnI dazA e ke-roja nAcavuM ane roja rovuM. ATaluM nAca-gAna chatAM, zrI sthUlabhadrajIne enI asara ja nahi. e zuM? indriyono nigraha. emano ghakhalo laine badhAe evuM karavAnuM nahi. siMhaguphAvAsI muni anukaraNa karavA gayA, to zuM thayuM enI khabara che ne ? bhaNavAnuM zA mATe ? e nigraha meLavavAne mATe prazasta upayoga Avazyaka che. nigraha nahi tyAM sudhI uMcI koTinuM dhyAna nahi ane aprazastane tajIne prazastamAM rakata banyA vinA nigraha nahi. nigrahanA irAde prazastamAM javuM che. zAstro paNa e mATe bhaNavAnAM. "bhaNaze ane vidvAna banIzuM eTale mAnapAna vadhaze. pachI lhera karIzuM.' Page 213 of 325 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA irAde bhaNanAre mokSaprApaka sAdhanane saMsAranuM katalakhAnuM banAvyuM. 'bhaNIzuM to zeThIyA ApaNane mAnaze, bAdazAhI bhogavAze, pANInI jgyAe dudha maLaza ane nahi bhaNyA haizuM to pUchaze koNa ? mATe bhaNo !' -A vAsanAmAM ane pelI vAsanAmAM keTalo phera ? duniyAnA viSayonA bhUkhyA, zAstra bhaNyA toya, bhavATavImAM bhaTakAi paDyA. peTa Adine mATe bhaNelA bhAgye ja sAcA paropakArI banyA. je paropakAramAM paudgalika svArtha hoya te paropakAra nathI. e to nAmanA vigere mATe ghaNA kare che. vAta e che ke-nAmanA mATe. mAnapAna mATe zAstra bhaNavuM eya kharUM che. pachI vAMce ane vicAre ke-A paMktithI vANIyAne Ama vhevAya ane vidvAna kahevaDAvAya. paNa ene e vicAra nahi ke-e paMkti mane zuM kahe che ? jene potAnA AtmAne zikhAmaNa detAM AvaDI, tene pArakAne zikhAmaNa devAnuM zuM zIkhavuM paDaze ? je potAne zikhAmaNa nahi de, te bIjAne zuM deze ? bIjA kadAca pAmI jAya, paNa e DUbe ! potAne zikhAmaNa nahi devI ane bIjAne zikhAmaNa devA nIkaLavuM, e daMbha nathI ? potAne zikhAmaNa denAranI vANImAM or Ave che, jyAre bIjAne mAnapAnAdi mATe zikhAmaNa denAranI zikhAmaNa prAya: lukhkhI hoya che. aMtaranA udgAra nahi ne ? A zAstra bhaNavAnuM zA mATe ? eka ja irAdo joie- huM tArUM ane tAkAta Ave to bIjAone paNa tArUM. tattvanA svarUpano huM jANa banuM, ke jethI mArA doSo dekhAya, huM te sudhArUM ane bIjA Ave to temane temanA doSo dekhADIne sudhAravAnI preraNA karUM ! zAsrazravaNa paNa e irAde karo, ke jethI zubha adhyavasAya pedA thAya. evo upayoga, e zrotrandriyano prazasta upayoga che. prazastathI kAbu sArA-narasA zabdo sAMbhaLavA, e kAnano viSaya che. jJAnie kahelA zabdo sAMbhaLavA te lyANanuM sAdhana, mATe prazasta upayoga. viparIta sAMbhaLavA, e aprazasta upayoga. bIjA zabdo saMbhaLAi jAya to rAga-dveSa karavo nahi. sArUM niyamA sAMbhaLavuM ane te paNa rAgapUrvaka. sArAnuM zravaNa vAraMvAra karavuM ane viparIta zravaNathI bane teTalA dUra rahevuM : na saMbhaLAya tenI kALajI rAkhavI ane saMbhaLAi jAya to enI asara thavA devI nahi. deva-gurUnA guNo, gurUnI hitazikSA ane dharmadezanA e vigerenuM zravaNa karAya te prazasta ane iSTAniSTa zabdomAM rAga-dveSanA heturUpa zrotrendriyane banAvAya e aprazasta. aprazastathI azubha karma baMdhAya, jyAre prazastathI nirjarA thAya ane baMdha thAya to paNa zubha karmano ja baMdha thAya. prazasta upayoganI jJAnioe AjJA karI. vihitamAM upayoga, niSiddhamAM anupayoga ane avihita-aniSiddhamAM rAga-dveSa nahi. AvI dazA lAvavAne mATe eTalo kAbu keLavavo paDaze. e kAbu keLavavAne mATe prazasta upayoga upara khUba rAga keLavIne, bane teTalo vadhu prazasta upayoga thAya tenI kALajI rAkhavI paDaze. aprazastanA tyAganI vRttithI ane AvA prazasta upayoganA yoge, AtmAmAM guNo pragaTatA jaze : AtmAno svabhAva khIlavA mAMDaze. cakSurindriyanI prazastatA ane aprazastatA zrotrendriya pachI cakSurindriya. devanAM darzanamAM cakSuno upayoga, e prazasta upayoga : gurUnA darzanamAM cakSuno upayoga, e prazasta upayoga: saMghanA darzanamAM cakSuno upayoga, e prazasta upayoga : zAstranA paThana-pAThanAdimAM cakSuno upayoga, e prazasta upayoga : ane dharmasthAnAdi jovAmAM cakSuno upayoga, e prazasta upayoga. devadarzana, gurUdarzana, saMghadarzana, zAsradarzana ane dharmasthAnAdinuM darzana vigere karavuM e vidhAna. vidhAnamAM upayoga, e prazasta upayoga. devadarzanAdithI je cakSu pavitra thAya, Page 214 of 325 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te prazasta cakSu kahevAya. strInAM aMgopAMgAdine jovAmAM AtmA rAga-dveSathI kharaDAya che, mATe e aprazasta upayoga. duniyAnAM rUparaMga jovAmAM cakSuno upayoga, e aprazasta. dekhAi jAya toya rAga-dveSa nahi thavA devo. AtmakalyANanA sAdhanane jovuM te sadupayoga. ema thavuM joie ke-mohane pedA karanArI cInAM darzana, e mAre mATe pAparUpa che. prazasta-aprazastano viveka thaze, to e khyAla Avaze. mohane pedA karanArI vAto sAMbhaLavI e jema pApa rUpa che,tema evI vAto vAMcavI eya pApa rUpa che. je vAMcavAthI moha vadhe te nahi vAMcavuM ane je vAMcavAthI moha haThe te AjJA mujaba vAMcavuM. vicAra karo, covIsa kalAkamAM aprazasta upayoga keTalo ane prazasta upayoga keTalo ? gharamAM paNa A vAto karavA mAMDo, ke jethI dhIme dhIme aprazasta ghaTe ane prazasta vadhe. A zikSaNa ane A saMskAra pAmelo, tIvra pApodaya vinA unmArge jAya nahi. Ano khyAla hoya te na chUTake vyavahAranI vAta kare, paNa bIjI paMcAtamAM paDe nahi. pachI nidA ubhI rahe ke jAya ? jAya ja. dhANendriyanI prazaid tathA awArandi trIjI indriya kayI ? nAsikA. eno prazasta upayoga kayo ? zrI knizvaradevanI pUjAmAM dravya uttama sugaMdhIvALAM joie, paNa sugaMdhI vinAnAM ke durgadhIvALAM nahi joie. zrI jinapUjAmAM upayogI kusuma, kuMkuma, karparAdine parIkSA mATe suMghAya, te dhrANendriyano prazasta upayoga kahevAya sa. pUjAnAM dravyo suMghAya ? levA gayA pachI parIkSA mATe suMghAya ane bIjA levAya. badhAM sughavAM paDe ema to nahi ne? pUjA mATenAM dravyo na suMghavAM e maryAdA jUdI che ane A vAta judI che. gurU tathA glAnAdi mATe pathya auSadhAdinI parIkSAmAM upayoga, e paNa prazasta upayoga. sAdhuonAM annapAna yogyAyogya che ke nahi te jANavA mATe upayoga, eya prazasta upayoga. saune maryAdA mujaba vartavAnuM. vAta e ke-paudgalika bhAvanAthI suMghavuM nahi joie. bAkI bhakita mATe maryAdA mujaba suMghAya, to te prazasta upayoga dhevAya. sugandhano rAga ane durgadhano dveSa, e aprazasta upayoga. sugandha levA mATe suMghavuM, e aprazasta upayoga. durgadhano dveSa, eya aprazasta upayoga. jIhavejiyanI prazadoi tathA aprazadi cothI jIlaeNndriya, pAMca prakAranA svAdhyAyamAM upayoga, e prazasta upayoga. vAMcanA, pRcchanA, parAvartanA, anuprekSA ane dharmakathA-e pAMca prakAranA svAdhyAyamAM upayoga thAya, te jIvendriya prazasta kahevAya. deva-gurUnI stutimAM, dharmadezanAdimAM ane gurvAdinI bhakitathI annapAnanI parIkSAmAM-e vigeremAM upayoga, e jIvendriyano prazasta upayoga. cAre prakAranI visthAmAM upayoga thAya, paranI tami vigeremAM upayoga thAya, rAga-dveSathI iniSTa AhArAdimAM upayoga thAya eTale iSTa vherathI khavAya ne aniSTamAM thayu karAya, e vigere aprazasta upayoga kahevAya.pApakathA eTale rAjasthAdi ane cAritrAdine bhedanArI kathA karavI, e paNa aprazasta upayoga che. rasparzanabriyanI prazadoi tathA avzaraddi pAMcamI sparzendriya. zrI kleizvaradevane snAnAdi karAvavAmAM ane gurU tathA glAnAdinI vaiyAvaccamAM-evAM AtmakalyANakArI kAryomAM upayoga, e prazasta upayoga ane AtmakalyANane haNanArI pravRttimAM upayoga, viSayAdimAM upayoga, e aprazasta upayoga. zrI jinabhakitamAM, garUbhakitamAM glAnAdinI vaiyAvaccamAM upayoga, e prazasta upayoga che. enAthI karma nirjare ke nahi ? Page 215 of 325 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nire ane baMdha thAya to paNa zubha baMdha thAya. viSayAdimAM upayoga, e aprazasta upayoga ane enAthI azubha baMdha thAya. azubha baMdhathI bacavA mATe aprazastano tyAga jarUrI che ane nirjarA tathA zubha baMdha mATe prazastano svIkAra jarUrI che. upasaMhAra A uparathI sau koie vicAra karavo joie ke-ApaNane maLelI indriyono ApaNe sadupayoga karI rahyA chIe ke durUpayoga? e eka vAta. bIjI vAta e ke-durUpayoga vadhu ke sadupayoga vadhu ? trIjI vAta e ke-thoDo paNa sadupayoga, e zA mATe ? dhyeya sAbUta che ke nahi ? thoDo paNa sadupayoga ghaNA sadupayoganA irAdAthI kharo ke nahi ? e irAdo hoya to durUpayoga thAya te DaMkhe. Aje A jAtinA vicAro lagabhaga nAza pAmatA jAya che. pote pravRtti kare enA hetu, phala Adino vicAreya nahi e kayI dazA ? AtmAnA hitano vicAra karanArA bano. indriyo maLI che to enAthI kema sAdhI levAya, tenI cintA karo. nivRtti mATe prazasta pravRtti Avazyaka che. prazasta pravRtti vinA nivRtti maLavAnI nathI. prazasta pravRtti, e nivRtti pAmavAno rAjamArga che. nivRttinA nAma mAtrathI muMjhAo nahi. atyAre nivRtti eTalI ke-aprazastano tyAga ane prazastano svIkAra. sAdhyabhUta nivRttine lAvanAro che. indriyone aprazasta mITAvI prazasta banAvavA mAMDo. jema indriyomAM tema kaSAyomAM ane yogomAM. kaSAyAne ane yogone paNa aprazasta mITAvI prazasta banAvI devAnA. indriyo, kaSAyo ane yogo karmabaMdhanuM ane saMsAravRddhinuM kAraNa hovA chatAM paNa jo ene prazasta banAvI devAmAM Ave, to e ja karmanirjarAnuM ane saMsAramukitanuM kAraNa bane. ema karyA vinA saMsAra chUTe nahi ane mokSa maLe nahi. koi kahe ke-indriyonI pravRtti ? kaSAyavALI pravRtti ? yoganI pravRtti ? ene kahevuM ke-hA, paNa te prazasta. jJAnionI AjJA mujabanI ! indriyo, kaSAyo ane yogonA nAmamAtrathI gabharAyA vinA AjJA tarapha jotA bano. je AjJA mujaba te tAre ane je AjJAthI viparIta te DUbADe. jJAnioe prazasta upayoganI AjJA karI, mATe e tAre ja ema samajIne cAlavuM. AjJA mujabano krodha paNa tAre, mAna paNa tAre, mAyA paNa tAre ane lobha paNa tAre ! zarata e ke-AjJA mujaba joie. AjJA pratye bahumAna na hoya, tene AmAM muMjhavaNa thAya te svAbhAvika che. evAonI dayA khAva. AjJA sAme ceDAM kADhanArA pAmaro che. ApaNe to AjJAne vaLagavuM. AjJAne vaLagaze te niyamA taraze ane AjJA mujabanI kriyAomAM paNa je zaMkAzIla banIne prazastano virodha karaze e niyamA DUbaze. je bIcArA DubavAnA dhaMdhAmAM phasyA che temanI dayA khAva : te paNa pAmo evI bhAvanA rAkhA ane AjJA jaba vartavAne prayatnazIla bano. AjJA mujaba ApaNe vartIe to ja svapara upakAraka nivaDIe. vinA adhikAre AjJAnA bandhanane phagAvIne vartanArAo sva5ra-hitanA kAramA ghAtako che. daza prakArano yatidharma (1) kSamA (2) nirabhimAnatA (3) saralatA (4) nirlobhatA (5) satya (6) zauca (7) aparigraha (8) tapa (9) saMyama ane (10) brahmacarya. (1) kSamA dhamAM varNana krodhano abhAva te kSamA kahevAya che e pAMca prakAre thai zake che. (1) upakAra kSamA (2) apakAra kSamA (3) vipAka kSamA (4) vacana kSamA ane (5) dharma kSamA. Page 216 of 325 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) upakAra kSamA :- koie bhayaMkara nukazAna ApaNuM karyuM hoya chatAMya bhaviSyamAM upakArI thaze ema lAge ema vicArIne tenA pratye krodha na karatAM kSamAne dhAraNa karavI athavA sahana karavuM te upakAra kSamA hevAya che A kSamA svArthIlI che kAraNake ApaNane ke ApaNA kuTuMbane bhaviSyamAM lAbhakartA banI zakaze e vicAra svArtha rUpe hovAthI A kSamA guNathI AtmAne koi lAbha thato nathI. uparathI AvI kSamAnA vicArothI pApanA anubaMdha sAthe puNya baMdha thAya che emAM sahana karyuM. na bolyA temAM puNya baMdha thayo ane sAthe svArthano vicAra karyo mATe pApano anubaMdha thayo. AvI kSamA jIvo jIvanamAM karI karIne potAno saMsAra vadhAratA jAya che jemaka vepArIo grAhaka game teTalI gALo bole to paNa sahana kare che hasIne sAMbhaLI le che kAraNake eja kAle mAla levA Avaze A vicArathI sahana zakti rAkhe che mATe te kSamAthI saMsAranI vRdhdhi thayA kare che. AthI A kSamA koi kAmanI nathI. (2) apakAra kSamA :- jo enI sAthe huM bagADIza athavA krodhathI bolIza to bhaviSyamAM mArUM bagADaze ema mAnIne athavA sAmo baLavAna hoya ane pote nirbala hoyato bolavA karatAM sahana karI le. jo sahana nahi karuM to jarUra mArUM bagADIne apakAra karaze ema mAnIne kSamA rAkhavI te apakAra kSamA kahevAya che. A kSamA paNa svArthIlI hovAthI AtmAne koi upayogI thatI nathI mATe A paNa saMsAra vardhaka kSamA ii che. (3) vipAka kSamA :- jo krodha karIza to karma vadhI jaze ane mAre du:khI thavuM paDaze evo vicAra karIne karmanA bhayanA kAraNe kSamA rAkhavI te vipAka kSamA kahevAya che. A kSamA pahelI be kSamA karatAM kAMika sArI che. mAtra rmanA bhayanA kAraNe sahana kare che eTaluM ja paNa rksa nAza karavAnI bhAvanA pedA thavA detuM nathI ane te vicArane AgaLa vadhArIne dharma kSamA pedA thavAmAM upayogI na hovAthI jJAnIoe sAmAnya koTinI kSamA lI che. A kSamA paNa jIvano saMsAra vadhArI zake che. AthI A traNe prakAranI kSamA AtmAnI unnatimAM upayogI thatI na hovAthI mahApurUSo A kSamAne svArthIlI kSamA he che. temAM trIjA prakAranI kSamA koka vAra jIvane, sadupadeza sAMbhaLavA male to lAbha thavAnI zakyatA vALI banI zake eTalA puratI upayogI mAnelI che. vacana kSamA :- vacana eTale bhagavAnanI AjJA, bhagavAnanI AjJA che ke krodha karAya nahi. kSamA rAkhavI ja joie. ema vicArIne kSamAne dhAraNa kare te. A kSamA bhagavAnanA vacana pratyenI zradhdhA mabuta karavAmAM upayogI hovAthI Atma kalyANa karavAmAM sahAyabhUta thanArI che mATe grahaNa karavA yogya che. dharma kSamA :- mArA potAnA AtmAno ja dharma che ke krAdha thAya ja nahi. kSamA ja rAkhavI joie je ajJAna mANasa hoyate krodha kare. te ajJAna krodha karIne potAnA AtmAne ja bALe che mATe ajJAnI pratye krodha karavo e dharma nathI tene sahana karavuM e dharma che ema mAnIne kSamAne dhAraNa karavI te dharma kSamA che. jemake zramaNa bhagavAna mahAvIra upara saMgame ghaNA pratikULa upasargo rDA. chelle anukULa upasargo karyA ane thAkyo eTale pAcho jvA mAMDyo ane jAya che tyAre bhagavAnanA AtmAne tenA pratye gusso AvavAne badale karUNA AvI. vicAra kare che ke saMsAra tAraka gaNAtAM evA ame, mane pAmIne A AtmA saMsAramAM rakhaDaze ene paNa huM tArI zakato nathI e vicAra vALI karUNA pedA thayela che. ahIM kavi kahe che ke AvA AtmA upara karUNA karI rahelA bhagavAnanA aMtaramAM rahelo krodha bhagavAnane kahe che Page 217 of 325 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keto pachI mArI jarUra kayAre paDaze. bhagavAne kahAM tArI jarUra ja kayAM che. A vicAro chadmastha avasthAmAM lapaka zreNi prApta karyA pahelAnA che. vicArone kevI uMcI koTinI karUNA che. Aje ApaNane karUNA Ave to du:khIne joine Ave ke ApaNuM bagADanAra kharAba karanAra ApaNA pratye gusso karanAra jIva pratye karUNA Ave ? jo AvA jIvo pratye karUNA pedA thavA mAMDe to ja kAMika dharma kSamA pedA thai rahI che ke pedA thaze ema kahevAya. A rItanA pariNAma vALI kSamA te ja dharma kSamA rUpe gaNAya che. AnAthI jIva Atma darzananI anubhUti karatAM karatAM potAnA saMpUrNa zudhdha svarUpane koi nikAcIta karmo bAMdhelA na hoyato jaldIthI pedA karI zake che. A kSamAne pedA karI TakAvavA prayatna karavo-temAM sthira rahevuM te yatidharmano pahelo bheda che. vacana kSamA paNa A kSamAne pedA karAvavAmAM sahAyabhUta kAraNa rUpe hovAthI e paNa yatidharmanA pahelA bheda rUpe gaNAya che. (2) saraLatA AtmAnI kapaTa rahitapaNAnI avasthAno anubhava karavo e saralatA kahevAya che. jo haiyuM sarala banatuM jAyato ja jIvane Atma darzana thai zake. haiyu jyAM sudhI kapaTavAnuM hoya che, gUDha hoya che, daMbhI hoya che, bole kAMi ane kare kAMi evuM hoya che, tyAM sudhI karelo dharma paNa Atmika guNano anubhava karavA-karAvavAmAM upayogI thato nathI. e dharma mAyA rUpe hovAthI saMsAranI vRdhdhinuM kAraNa bane che. AthI ja jJAnI bhagavaMto kahe che ke maMdire AvavAnI kriyAthI zarU karIne sAdhupaNA sudhInI kriyAomAMthI koipaNa kriyAnuM anuSThAna AlonA sukhanI icchAthI ane paraloknA sukhanI icchAthI tathA AlokamAM AvelA du:khanA nAzanI icchAthI karavAmAM Ave te AtmAnuM kapaTa kahevAya che. eja vaMcanA rUpe kahevAya che mATe te kriyA sarala rUpa banatI na hovAthI saMsAra vRdhdhinA kAraNa rUpe kahelI che. (3) nirabhimAnatA dAnAdi dharma karatAM karatAM jyAM sudhI mAna kaSAya eTale AtmAmAM abhimAna raheluM hoya che tyAM sudhI e dharmanI kriyA mokSamArga rUpe sahAyabhUta thai zakatI nathI. jema jema jIvo potAnA jIvanamAM dAnAdi dharma vadhAre karatAM jAya tema gatanA jIvo mAna, sanmAna vizeSa rUpe ApatA jAya e duniyAno krama che. e mAnAdimAM jIva AnaMda mAnI potAnuM jIvana jIvato jAya to e dharma mokSa mArga rUpe gaNAto nathI kAraNa jIva mAnapAnamAM A lokamAM garakAva thaine AtmakalyANa bhUlI jAya che ane tenAthI jIva potAnuM akalyANa pedA karI de che. mAna pAnAdimAM garakAva thavuM te A loknA sukhanI vAMchA kahevAya che AthI saMsAranI vRdhdhi thAya che mATe ja jJAnI bhagavaMtoe nirabhimAnatA eja dharma kahyo che. apamAna sahana karIne pacAvavuM e saheluM che paNa mAna-sanmAna maLe ane e pacAvIne jIvavuM eja agharUM dhela che. mATe apamAnane gaLI khAnAra-sahana karI jIvanArA gatamAM moTAbhAganA jIvo maLI zakaze e vAstavika rIte AtmakalyANano mArga nathI paNa puNya baMdhanuM kAraNa kahela che. jyAre mAna-sanmAnAdi maLatAM hoya to temAM abhimAna na AvI jAya ane nirabhimAnatAne TakAvI rAkhavI eja kharekharo dharma kahyo che. teja jIvo e pacAvI zake ke je jIvonAM aMtaramAM popazama bhAve dharma pedA thayo hoya mATe prayatna karatAM karatAM e dharmane pedA karavA mATenuM lakSya rAkhI jIvana jIvavuM joie. (4) mati- eTale nilabhadi male to saMyama puSTi, na male to tapovRdhdhi e bhAvanA rAkhIne lobhavRttino nAza karavo e dhama Page 218 of 325 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hyo che. lobha e badhA doSonuM mULa che. mATe jJAnI bhagavaMtoe lobhavRtti pedA na thAya tenI kALajIrAkhIne jIvana jIvavAnuM kahela che kAraNake kSapazreNimAM paNa jIvone bIjA kaSAyono nAza karatAM jeTalo purUSArtha karavo paDato nathI tenA karatAM keigaNo adhika purUSArtha lobhane kADhavA mATe karavo paDe che mATe zAstra kahyuM che ke koi jIva potAnAM bhujAbaLathI svayaMbhUramaNa samudrane tarI jAya temAM jeTalo thAka lAge eTalo thAka A lobhane kADhavAmAM lAge che. mATe hajAro vAra A lobhanA anaMtA anaMtA TUkaDA karI karIne nAza kare che. AthI jeTalo lobha vRttino nAza Atma kalyANanA hetuthI thAya eTalI nirlobhatA ane muktino guNa sahaja rIte pedA thato jAya te dharma kahyo che. (5) tau dharma A cAreya guNone TakAvavA mATe jJAnI bhagavaMtoe icchA nirodhanI vRtti rAkhIne jIvana jIvavuM e tapa kahyo che. jeTalI icchAnI vRttino tyAga eTalo jIvane azubha karmonA vizeSa nAza thAya che mATetapa e paNa dharma kahyo che. (6) saMyama 5 indriya, 4 kaSAya, 5 avrata ane 3 yoga. ema sattara Azravono nirodha karavo eTale teno saMyama karavo te saMyama vhevAya che e saMyamanuM AcaraNa karavuM sArI rIte yama eTale pAMca mahAvratonI anubhUti karavI te saMyama e dharmarUpe che. (7) satya e dharma che satya eTale hita-mita ane pathya rUpe eTale ke hita eTale hitakArI. mita = alpa zabdavALuM ane pathya = priyakArI je zabdo vacano bolAya te satya vacana hevAya che. evI ja rIte bhagavAnanI AjJA mujbanA je vrata niyama paccakkhANa karela hoya te akhaMDa rUpe pAlana karavAM e paNa satya vacana kahevAya che. A rIte satyavacananuM pAlana karavuM e AtmAno dharma che. (8) zauca dharma zauca = pavitratAne dhAraNa karavI te. te be prakAranI che. (1) zarIranI pavitratA ane (2) AtmAnI pavitratA. zarIrane svaccha rAkhI jIvana jIvavAno prayatna karavo te zarIra zaucatA kahevAya che ane AtmAnI pavitratA mATe zarIranA dharmonA pariNAma eTale adhyavasAyano saMyama karI AtmonnatinI vicAraNA karatAM karatAM pariNAmone sthira karavA prayatna karavo te bhAva zaucatA rUpa yati dharma kahelo che. yationuM mana haMmezA zarIra zaucatAne badale AtmonnatinI pariNatimAM sthira vizeSa hoya che ane e rIta sthiratA keLavI jIvana jIvatA hoya che mATe ja bhagavAna zrI jinezvara devanI AjJAthI virudhdha karavAno jarAya pariNAma pedA thato nathI. A rIte jIvana jIvavuM te zaucadharma vhevAya che. (9) aparigraha je je padArthomAM mUrchA thAya te parigraha vhevAya che mATe jeTale aMze mUrchAno tyAga eTalo jIvano aparigrahatA rUpa dharma kahevAya che. parigraha be prakArano helo che. (1) bAhya parigraha (2) atyaMtara parigraha Page 219 of 325 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAhAparigraha nava prakArano helo che. sAdhuo potAnI sAdhanAmAM aMtarAya pedA na thAya te mATe bAhA parigrahanA sadA mATe tyAgI hoya che ane te tyAga karatAM karatAM atyaMtara parigraha cauda prakArano kahyo che teno tyAga karavAne, abhyAsa karavA mATe saMyama grahaNa karela hoya che ane tethI teonuM lakSya e mujabanuM hovAthI aparigraha dhArI kahevAya che. A Akicainya bheda che. (10) brahmacaryanuM brahma = eTale AtmA tene viSe carya eTale caravuM pharavuM. AtmAnI vicAradhArAmAM pharyA karavuM eTale ke AtmonnatinI vicAraNAmAM AtmAnAM utthAnamAM ke Atma guNonA vikAsamAM sadA mATe pharyA karavuM enI ja vicAraNAmAM sthira banyA rahevuM te brahmacarya dharma kahevAya che. athavA to mana, vacana ane kAyAthI maithunano tyAga karavo te brahmacarya kahevAya che. gurUnI AjJAmAM tathA sAdhu samudAyamAM rahIne tenA niyamone anusarIne zAstrono abhyAsa karavo tathA AtmakalyANakArI kriyAonI tAlIma levI tene brahmacarya vAsa ke gurUkula vAsa kahevAmAM Ave che. A daza prakAranA yatidharmanA pAlanathI azubha karmo AvatA rokAya che ane je azubha karmo AtmAmAM Ave che te alparasavALA alpasthiti vALA Ave che ke jethI vizeSa nukazAna kartA banatA nathI mATe A dazene saMvara kahevAmAM Ave che. bAra bhAvanAonuM svarUpa prabhuzAsana eTale saunuM bhaluM cittavanAra zAsana : saunuM bhaluM karavAne mATe ja sthapAyeluM zAsana : trasa ane sthAvara sarva jIvonI dayA, eja anuM dhyeya : eNe prarUpelA dharmanAM saghaLAMya vidhAno, e dhyeyanI siddhine ja mATenAM che : jho, AvA zAsanane pAmelAnI bhAvanA kevA prakAranI hoya? moTI zAMtine bhaNelA athavA dharmarahasyane pAmelA e bhAvanAne samajatA haze, eTale emane mATe e navIna nathI. te bhAvanA e che ke "zivamastu sarvajagata: parahitaniratA bhavantu bhUtagaNA: / TopA prayAnAza, sarvatra suthvImavatu hovaD: IIkA" mAtra potAnA AtmAnuM nahi, mAtra potAnA AzritonuMja nahi, mAtra potAnA gAma ke nagaranivAsInuM ja nahi, parantu dharmI AtmA sArAya vizvanuM bhaluM icche che. dharmI mAtranI e bhAvanA hoya ke-AkhAe jagatanuM kalyANa ho ! je AtmAmAM e bhAvanA na hoya, te vAstavika rIte A zAsana ArAdhavAne lAyaka nathI. koipaNa jIvanuM alyANa icchavuM, e dharmI AtmAo mATe nAmozI che. game tevA samaye paNa duniyAnA koipaNa bhAganA koipaNa prANinA akalyANanI bhAvanA dharmimAM naja hoya. enI bhAvanA to saunA lyANanI ja hoya. e kalyANa thAya kyAre? e mATe sAthe sAthe e paNa bhAvanA hoya ke- "gharAhatanoratA mavannumataUIT: prANimAtra parahitamAM rakata bano. e paNa kayAre saMbhave ? e mATe dhaminI bhAvanA hoya ke- "phoSa prayojnAzam" saghaLAya doSo nAza pAmo ! ane AnA pariNAme- "sarvatra zuravImavatu bhon: I" loka sarvatra sukhI thAva ! Aja eka, dhaminI bhAvanA hoya. AvI bhAvanA AvyA vinA vAstavika dhamipaNuM AvatuM nathI dharma AtmAne vAstavika sparzato nathI. bhAvaLA zAbdika ja na joIe A bhAvanA moDhe bolavI helI che. A bhAvanAnA nAme adhama AtmAo duniyAne ThagI zake, kAraNa ke- "sArAya vizvanuM kalyANa thAo, prANi mAtra parihatamAM rakata bano, saghaLAya doSo nAza pAmo Page 220 of 325 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sarvatra loka sukhI thAo !" AvuM moDhe bolavAmAM mUlya besatuM nathI. jene pUchazo te prAya: emaja heze ke- "amArI eja bhAvanA che." kAraNake durjanane paNa sajjana dekhAvAnI bhAvanA hoya che. durjana, pote durjana dekhAvA icchato nathI paNa sanamAM khapavA icche che eTale A bhAvanA zAbdija na hovI joie, parantu dareknA jIvanamAM otaprota thai jvI joie. eya dina A bhAvanAthI zUnya na hoya toja A bhAvanA zobhe, nahitara loko vheze ke-A badhA vAkyUrA ja che. sAcA hRdayathI vANIdvArA AvuM bolanAranuM jIvana namunedAra hoya. AvI bhAvanAvALA AtmAo jJamAM Adarzo kAM na bane ? kahevuM ja paDaze ke-jo A bhAvanA mAtra zAbdika na rahI hota, jIvananI bahAra bhAgatI pharatI na hota, mAtra jIbhethI ja na bolAtI hota, to Aje A dazA na hota ! A svaparazreya:sAdhaka bhAvanAne sadA avicala rAkhavI joie, jIvatI ne jAgatI rAkhavI joie, game te sthitimAM TakAvI rAkhavI joie. A bhAvanA ghaNI ja uttama che. jemanovRtti zubha vicAravALI hoya ane AtmAne mokSano abhilASI banAvavA pUrvaka vairAgyAdi saMyama sAdhano pratye dorI tI hoya te bhAvanA kahevAya che. jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke bhAvaNAjogasuddhappA, jale nAvA va AhiyA / mAvA va tIrasaMpannA, savvadgavavA tirlR I 'bhAvanArUpI yogathI zuddha thayelA AtmAne lamAM naukA samAna helo che. naukA jema athAga jaLane pAra karIne kviAre pahoMce che, tema Avo zuddha AtmA bhavaparaMparAno nAza karIne sarva du:khano aMta kare che.' A bhAvanA bAra prakAranI hoya che. (1) anityabhAvanA, (2) azaraNabhAvanA, (3) saMsArabhAvanA, (4) ekatvabhAvanA, (5) anyatvabhAvanA, (6) azucitvabhAvanA, (7) AzravabhAvanA, (8) saMvarabhAvanA, (9) nirjarAbhAvanA, (10) lokasvabhAvabhAvanA, (11) bodhidurlabhabhAvanA ane (12) arhat durlabhabhAvanA ke jene sAmAnya rIte dharmabhAvanA kahevAmAM Ave che. keTalAka graMthomAM dazamI dharmabhAvanA, agiyAramI lomvabhAvabhAvanA ane bAramI bodhidurlabhabhAvanA evo krama paNa Apelo che, paraMtu temAM koi tAttvika taphAvata nathI. tattvArtha sUtrakAre bhAvanAnA sthAne 'anuprekSA' zabdano prayoga karyo che, paNa teno krama to Aja pramANe darzAvyo che. jema ke 'nityAzaraLasaMsAretvAbhyAzuviAstravasaMvanirjharAro vodhidurNamadharmasvAdhyAtamapittanamanuprekSA: I -anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, azuci, Azrava, saMvara, nirjarA, loka, bodhidurlabha ane dharmasvAkhyAtanuM anucitana e anuprekSAo che.' A bAra bhAvanAonuM svarUpa anukrame A pramANe jANavuM : (1) anitya bhAvanA zarIra, yauvana, dhanasaMpatti tathA kuTuMba vagerenA saMbaMdhanI asthiratA-anityatA ciMtavavI te anitya bhAvanA kahevAya che. kahyuM che ke anityamArogyamanityayauvanaM, Page 221 of 325 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vibhUtayo jI vitamappa nityam / anityatAbhi: prahatasya janto: 5the ratiH mithuneygAyate ? || Arogya anitya che. yauvana anitya che. saMpatti anitya che ane jIvana paNa anitya che. Ama anityatAthI haNAyelA prANIne kAmabhogamAM AnaMda kevI rIte Ave ? (1) Arogya aniya che. manuSyanuM zarIra game teTaluM sArAmAM sAruM nirogI hoya to paNa e zarIramAM jyAre kevA kevA nA rogo pedA thai jAya e kahI zakAya ema nathI. jema sanakumAra cakravartInuM zarIra keTaluM suMdara hatuM. indra mahArAjA devonI sabhAmAM tenA vakhANa karatA hatA temAM be devone pasaMda na paDatAM brAhmaNanuM rUpa karI jovA mATe AvyA tyAre cakravartI snAna gharamAM snAna karavA beThelA hatA. te rUpa ane zarIra joine brAhmaNo malakAyA. cakravartI joi gayA. bolAvyA ane kahAM ke rUpa jovuM hoya to huM cakravartInA sihAsane besuM tyAre jovA Avajo. brAhmaNo hA pADI cAlatA thayA. cakvartI snAna karI kapaDA ghareNAM vagere paherI cakravartInA siMhAsana upara beThA eTale brAhmaNo rUpa jovA aMdara peThA ane rUpa tathA zarIra joine moDhuM bagADyuM. cakravartIe puchayuM kema Ama ? to brAhmaNoe kahAM rAjan rUpe gata. je tamAruM rUpa hatuM ane zarIra hatuM te gayuM. tamArA zarIramAM soLa roga pedA thai gayA che. je eka eka roga evA ke sAmAnya manuSyanA zarIramAM pedA thAyato prANa le evA. AvA rogane pedA thayelA sAMbhaLI potAnI pAse thuMka nAMkhavAnI kuMDI hatI temAM thUkayA to jIvaDAM dekhAya ke tarata ja cakravartI rAjagAdI choDIne saMyama laine cAlatA thayA. kAraNa samajatA hatA ke A zarIra rUpa vagere anitya che jyAre dago de te kahevAya nahi mATe tenAthI sAvadha hatA AthI jJAnIo kahe che ka Arogya vALuM zarIra hoya to paNa vizvAsa rAkhavA jevo nathI mATe te TAimamAM te zarIra pAsethI Atma kalyANa mATenuM jeTaluM kAma lai zakAya te lai levuM joie. Aja rIte anAthI muni rAjakumAra hatA aneka patnIo hatI paNa ocitA AMkhamAM roga pedA thatAM ane te na zamatA manamAM saMkalpa karyo ke roga zamI jaze to huM saMyama lai laiza roga zamI gayo ane Atma kalyANa karavA nIkaLI gayA e te bhavamAM mokSe gayA mATe Arogya vALuM zarIra maLeluM hoyato paNa khAsa cetavA jevuM che. (2) yauvana aniya che. manuSyanuM zarIra devonI jema kAyama evuM ne evuM yauvana vALuM kadI rahetuM nathI mATe yuvAnI vaya paNa anitya che te yuvAnImAM Arogya vALuM zarIra hoyato saMsArano kAma rAgano rasa poSIne jo vaya vItAvI to du:khamaya saMsAra vadhI jAya che. AthI e saMsAra na vadhe te kAraNathI e vayamAM jeTaluM sadhAya teTaluM sAdhI levuM pachInI uMmaramAM kAMi sadhAze nahi mATe jJAnI bhagavaMtoe yauvana vayamAM vrata niyama karavAthI mahAt lAbha thAya che ema kahyAM che. AthI yauvana anitya che e samajavuM joie. (3) saMpatti abhiya che. game teTalI saMpatti malI hoya paNa jo puNya na hoya to kayAre kyAM cAlI jaze kvI rIte nAza pAmaze te kahI zakAya nahi. saMpatti nAza pAmavA lAyaka che nAza na pAme to mukIne javAnuM che sAthe kAMi sadA mATe rahevA lAyaka nathI mATe anitya che. (4) jIvana paNa aniya che. Page 222 of 325 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana savAre judu-baporanA judu-sAMnA judu-divasanA juduM-rAtanA jIvana juduM ema karatAM bALakamAMthI yuvAna thatAM yuvAnamAMthI prauDha thatAM prauDhamAMthI vRdhdha thatAM jIvana judA judA prakAranuM hoya che. mATe jIvana anitya che AthI A anitya bhAvanA bhAvatAM koi padArtha pratye mArApaNAnI nitya rUpe budhdhi na thai jAya tenI kALajI rAkhavA mATe A bhAvanA karavAnI che. zrAvakoe savAra sAMja banne TAima A bhAvanA avazya karavAnuM vidhAna kaheluM che. 2-azaraNa lAvanA vyAdhi-jarA ane mRtyuthI gherAyelA A saMsAramAM prANIone koinuM zaraNa nathI ema citavavuM tene azaraNa bhAvanA kahe che. he ha sihoya miga gihAya maccanara ne hu aMtakAle | na tassa bhAyA va piyA ya mAyA kAlampi tassa saharA bhavaMti || bhAvArtha :- jema koi siha. muganA ToLAmAM pesIne temAMnA ekAda magane pakaDIne cAlato thAya tema aMtakALe mRtyu paNa kuTuMbIjanomAM kUdI paDIne temAMnA ekAda jaNane pakaDIne cAlatuM thAya che tyAre tenI patnI, pitA ke mAtA koi tenuM rakSaNa karI zakatA nathI. ghara-peDhI-paiso Tako-snehI-saMbaMdhI-mitra vagere koi cIja koi kAine zaraNa rUpa thai zakatI nathI. ApaNe mAnIe ke patnI zaraNarUpa thaze-dIkaro zaraNa rUpa thaze. du:khanA kALamAM snehI-saMbaMdhI zaraNa rUpa thaze paNa je sAmagrI pote ja azaraNa rUpa hoya te koNa kone zaraNa rUpa banI zake? mATe jJAnIoe A badhA padArtho koine mATe koi kALe zaraNarUpa banatA ja nathI ema kahyuM che. snehI, saMbaMdhI paNa paisA TakA vagere sAmagrI hoya to khabara aMtara puchavA Ave AgatA svAgatA kare paNa e sukhanI sAmagrI jo cAlI jAya ane du:kha AvIne ubhu rahe to te AvanAra bhAiomAMthI koi sAme AvavA ke jovA taiyAra thatuM nathI uparathI koNa che? mAre zuM? koi prakArano jANe saMbaMdha ja na hoya evuM vartana kare che. patnI paNa jyAM sudhI potAno svArtha sare tyAM sudhI AgatA svAgatA kare. kAma karI mahenata karI je mAMge te lAvI ApI sAcavavAmAM Ave to te sArI rIte sAcave paNa jyAre juvAnImAM zarIra aTakI jAya-zarIramAM koi bhayaMkara vyAdhi pedA thai jAya-tevyAdhi vadhatI jAya-asAdhya banatI jAya-potAne je joie te AvatuM baMdha thai jAya to te vakhate patnI zuM vicAre? have A kAmanA nathI mane kAMi malavAnuM nathI AvA vicArothI aMte AvI vyAdhimAM sevA karavAne badale mukIne cAlatI paNa thai jAya. kadAca puNyodaya hoya- sevA kare to paNa jANe boja upADatA hoya te rIte kare te vakhate jIvane A azaraNarUpa jJAnIoe je kahela che te barAbara che ema lAge kharUM? kema? hajI AzA che. e AzAmAM ne AzAmAM hajI zaraNa rUpa lAge ane potAno saMsAra vadhe ane aMte e vyAdhimAM koi du:khamAM sahAyaka banatuM nathI maraNa pAmavuM paDe che AthI azaraNa rUpa che. evI ja rIte yuvAvasthAmAM je jora tAkAta hoya che te vRdhdhAvasthAmAM rahetI nathI to te rA avasthAmAM paNa jo jIvane azaraNarUpa cIjo zaraNarUpa lAgatI hoya, rA avasthAmAM kAma lAgaze ema mAnIne sAcavI hoya te cIjo paNa kAma lAgatI nathI. kAraNa te avasthAmAM khAdheluM pace nahi- zarIra sAruM rahe nahi-khAvAnuM mana thAya khAi zakAya nahi mATe te avasthAmAM jIvane koi sAmagrI sahAya karIne Page 223 of 325 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaraNarUpa banatI nathI. mRtyu vakhate paNa eja sthiti hoya che. mATe A badhI sAmagrIomAM zaraNarUpa koi cIja hoya to eka zrI jinezvara paramAtmA-temanI AjJA mujaba vicaratAM susAdhuo ane temaNe kahelo dharma eja zaraNarUpa bane che ema vicAravuM. bAkInA padArtho pratye azaraNanI budhdhi pedA karI suMdara rIte jIvana jIvavA prayatna karavo te azaraNa bhAvanA che. (3) saMsAra bhAvanA cAra gatirUpa A saMsAra anaMta du:khothI bharelo che. temAM prANIne karmavazAt niraMtara bhamavuM paDe che. vaLI je eka kALe mAtA hoya, te strI thAya che ane strI hoya, te mAtA thAya che pitA hoya, teputra thAya che ane putra hoya, te pitA thAya che. mATe te sarvathA tyAga karavA yogya che, Adi citavavuM, tene saMsArabhAvanA he che. nIcenAM vacanomAM saMsArabhAvanA prakTa thayelI che : jamma dukkhaM jarA dakkhaM, rogA ya maraNANi ya / aho dukkho hu saMsAro, jattha kIsanti jaMtuNI // 'aho A saMsAra du:khamaya che ke jemAM prANIo aneka prakAranI pIDAo pAme che. temAM janmanuM du:kha che, jarAnuM du:kha che, temaja roga ane maraNanuM paNa du:kha che.' gatasAreDatra saMsAre, sukhabhrAntiH zarIriNAm / lAlapAnamivAGguSThe, bAlAnAM stanyavibhramaH || 'aMgUTho cUsIne lALanuM pAna karatAM bALakone jema mAtAnuM stanapAna karavAno bhrama thAya che, tema A saMsAra sukharahita hovA chatAM prANIone temAM sukhano bhrama thAya che.' A saMsAra cAra gatimaya che. dareka gatimAM du:kha du:kha ane du:kha ja raheluM che. narakagatimAM jIvo du:kha bhogavatAM game teTalA buma barADA pADe-bacAvo bacAvo kare paNa koi tene bacAvavA tuM nathI. tiryaMcagatimAM rahelA jIvo aDadhA bhUkhyA ane aDadhA tarasyA thaine AhAra ane pANI mATe Ama tema bhaTakatAM ghaNAMno mAra khAya che. tApa, ThaMDI vagere sahana kare che. manuSyagatimAM rahelA jIvone thoDuM sukha ane ghaNuM du:kha hoya che. thoDA thoDA du:khanA kALamAM vacamAM vacamAM kSaNika sukha malatuM jAya che mATe du:kha du:kharUpe lAgatuM nathI paNa manuSyapaNAmAM moTAbhAganA jIvone khAvA-pIvA paheravA, oDhavA-rahevA AdinuM du:kha ghaNuM hoya che. paNa sukhanI AzAmAM ne AzAmAM duHkha veThIne divaso pasAra ryA kare che. devagatimAM rahelA devone tyAM je sukha hoya che te paNa parAdhIna che. svAdhIna paNe nathI. emAM mAvAnuM nahi ane khAvA pIvAnuM paNa nahi utpanna thAya tyArathI je sAmagrI malI hoya teTalI kAyama TakI rahe che temAM vadhAro jarAya thAya nahi paNate sAmagrIne bhogavavA mATe joie tyAre levA mATe indranI AjJA mujaba jIvavuM paDe che. khAvAnI-pIvAnI icchA thatAM tRpti thai jAya che. A sivAya devInI sAthe rahetA tenI icchA na hoya tokAMi kAma thatuM nathI A moTAmAM mATuM du:kha hoya che tathA saMkhyAtA ke asaMkhyAtA varSo sudhI te padArthomAM rAgapUrvaka rahyA pachI tene choDavAno vakhata Ave tyAre aMtaramAM tenA viyoganuM bhayaMkara du:kha pedA thayA vinA rahetuM nathI. A du:khanI vedanA asahya hoya che mATe devagatimAM paNa sukha hotuM nathI ema hevAya che. A kAraNathI cAre gati rUpa saMsAramAM koi jagyAe jarAya sukha hotuM nathI saMsAra du:kha maya ja che. A rIte bhAvanA bhAvavI vicAraNAo karavI e saMsAra bhAvanA kahevAya che. (4) ekatva bhAvanA A jIva ekalo Avyo che, eklo jvAno che ane sukha:du:khAdi paNa ekalo ja bhogave che, ema Page 224 of 325 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citavavuM tene ekatvabhAvanA kahe che. nIcenA ApavAkyomAM ekatvabhAvanAnuM yathArtha pratibiMba paDeluM che egohaM natthi me koi, nAhabhannassa kassai / evaM adINa-maNaso, appANamaNusAsai / / ego me sAsao appA, nANa-dasaNa-sajuo / sesA me vAhirAbhAvA, satve saMjoga-lakkhaNA / / huM eklo chuM, mAruM koi nathI ane huM paNa koino nathI. evuM adIna manathI vicArI sAdhaka puru Sa atmAne samajAve. jJAna ane darzanathI saMyukata eka mAro AtmA ja zAzvata che ane bIjA badhA saMyogathI utpanna thayelA bahirbhAvo che.' anAdikALathI saMsAramAM pharato mAro AtmA je che te ekalo ja che, eklo ja janmyo che, ekalo ja pote upArjana karelA karmanA anusAra sukha du:kha bhogave che, koi mane sukha du:kha ApanAra nathI, arthAt koi mane sukhI karanAra ke du:khI karanAra nathI, mane je sukha du:kha Ave che te mArA puNya-pApanA udayanA kAraNe Ave che mATe saMsAranA dareka bhAvo mArAthI para eTale judA rUpe bahibhAva rUpe che. mAruM je che te-anaMtajJAna-darzana e je mArA AtmAmAM raheluM che te ja mAruM che. AvI vicAraNAo dIna banyA vagara adIna mane rdhA karavI. AtmAne sthira karavo e ekatva bhAvanA kahevAya che. A bhAvanAnI sthiratAthI AtmAnAM bahimAvono tyAga thai aMtara AtmabhAvamAM lInatA prApta thAya che ane te aMtarAtmapaNAnI lInatAthI paramAtmapaNAnI anubhUti thAya che. A vicAraNAo karavI te ekatvabhAvanA kahevAya che. (5) anyatvabhAvanA. zarIra, dhana, baMdhuo vagerethI AtmAne anya citavavo-judo ciMtavavo, tene anyatva bhAvanA kahe che. vAcakazekhara zrI umAsvAti mahArAje prazamarati prakaraNamAM kahayuM che ke anyoDahaM svajanAtparijanAcca vibhavAccharIrakAcceti / yasya niyatA matiriyaM, na bAdhate taM hi zokakaliH || potAnA kuTuMbIjano, nokaracAkara, saMpatti ane zarIra e badhAthI huM anya chuM, bhinna chuM, judo chuM, evI jene nizcayAtmaka buddhi pedA thai che, tene zokarUpI kleza kaMi paNa pIDA upajAvI zakato nathI.' tAtparya ke je sAdhaka anyatva bhAvanAno Azraya le che, te bahirAtma bhAvamAMthI aMtarAtmabhAvamAM ane chevaTe paramAtmabhAvamAM sthira thai sarva duHkhothI mukata thAya che. zarIrAdi sAmagrIthI huM bhinna chuM e sAmagrI mArI nathI e to ahIMyA puNyanA udayathI pedA thayelI che. A badhA padArthothI huM anya eTale AtmA rUpe bhinna chuM. mAruM AmAMnuM kAMi nathI evo je nizcayAtmaka pariNAma pedA karIne jIvana jIvavAnI vicAraNAmAM sthira rahevuM te. AthI bahirAtma bhAvathI jIva chUTI jAya che. jama nami rAjAuM jyAre potAnI patnIo potAnA du:khAvAnI zAMti karavA padArthane vATatA hatA temAM tenA kaMkaNanA avAjathI nami rAjASinI vedanA vadhatI jatI hatI. jyAre te avAja nathI khamAto ema kahyuM eTale badhI strIo eka eka kaMkaNa rAkhI bAkInA kaMkaNa kADhI lasoTavA mAMDI tyAre pUche che avAja kema nathI Avato ? emAM hakIkata jANavA malI eTale vairAgyanI vRdhdhi thatA anyatva bhAvanAne bhAvatAM badhu choDI saMyama svIkArI gAma bahAra kAussaga dhyAne rahyA che. te vakhate indra Page 225 of 325 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjA parIkSA karavA mATe AvI mahAtmAne vaMdana karI pUche che bhagavanuM eTale rAjanuM A ApanI AkhI nagarI banI rahI che tyAre mahAtmA kahe che mAruM kAMi banatuM nathI. mAruM je che te mArI pAse che ke koi lai jatuM nathI baLatuM nathI, A rIte anyatva bhAvanA rUpe jvALa Ape che ane pote potAnA aMtarAtma bhAvamAM sthira thAya che. A rIte vicAraNAo karavI te anyatva bhAvanA kahevAya che. (6) azucivabhAvanA A zarIra azucino bhaMDAra che. tenAM vividha kAromAMthI niraMtara azucino pravAha vahyA kare che. vaLI attara Adi sugaMdhamaya zuddha padArtho paNa tenA saMsargamAM AvatAM azucimaya banI jAya che. AvA azucimaya zarIra para moha zo ? vagere citavavuM tene azucimayabhAvanA kahe che. zrI vinayavijayajI mahArAje zAMtasudhArasabhAvanAmAM kahayuM che ke snAyaM snAyaM punarapi puna: snAnti zuddhAbhiradmiTTaH, __ vAraM vAraM vata malata, candanairarcayante / mUDhAtmAno vayamapamalA: prItimityAzrayante, no zuddhayante kathamavakaraH zakyate zodhumevam / / "aho ! mUDha jIvo pharI pharIne snAna kare che ane malanA sthAnarUpa A zarIrane caMdana vaDe carce che. pachI ame pavitra chIe, ema mAnIne enA para moha dhare che; paraMtu e zarIra kadI paNa zaka thatuM nathI. ukaraDo kadI paNa zaddha thAya kharo ?" ahIM zarIrane ukaraDA sAthe sarakhAvAnuM kAraNa e che ke ukaraDAmAMthI kyaro upaDyo-na upaDyo, tyAM bIjo kacaro AvI paDe che ane tethI te gaMdhAto ja rahe che, tema zarIramAMthI enna thayelo mala haThayo-na haThayo ke bIjo mala bhego thAya che ane tethI te gaMdhAtuM ja rahe che. A zarIra azucino bhaMDAra che. A zarIra sAta dhAtunuM baneluM che. rUdhira = lohI, mAMsa, meda, asthi = hADakAM, majjA ane zukra eTale vIrya ane 7 tvacA = cAmaDI. A manuSyanA zarIramAM sAtaso nADo che. navaso nADIo che. pAcaso mAMsa pezIo che. traNaso hADakAM che. ekaso sAiTha sAMdhA che. satyoteraso (7700) marmasthAno che. A zarIramAM dazAzera eTale pAMca kIlo lohI hoya che. dazazera (pAMca kilo) pezAba hoya che. pAMca zera (aDhI kilo) carabI hoya che. be zera (eka kIlo) viSTA hoya che. cosaTha TAMka pItta hoya che. batrIza TAMka zleSma hoya che. batrIza TAMka vIrya hoya che. ATaluM to manuSyanA zarIramAM prAya: kAyama rahe che. vicAra karo ke ATalA azuci padArtho manuSyanA zarIramAM rahelA hoya to tene game teTalI zuci eTale zudhdhi karavA prayatna karIe to paNa A zarIra zuci rUpe bane kharuM? mATe jJAnIo kahe che ke eka cAmaDInuM uparanuM paDa kADhI nAMkhavAmAM Ave to A zarIra jovA lAyaka rahe? dekhavuM game kharuM? to AvA padArtho zarIramAM laine pharatAM hoie to AvA azucimAM zarIra pratye rAga kema karAya ? AvI vicAraNA karavI te azuci bhAvanA kahevAya che. A zarIrane pANI-sAbu AdithI svaccha karIne game teTalA sugaMdhI padArtho lagADavAmAM Ave to paNa zarIramAM rahelI azucinA padArtho e sugaMdhImaya padArthone thoDA TAimamAM durgadhamaya banAvI de che mATe azuci maya zarIramAM zacinI vicAraNA karI rAga karavo te mUrkhatA che. AvI vicAraNAo karavI e azuci bhAvanA kahevAya che. (7) Azrava vAvanA Page 226 of 325 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzravanA hatuo aMge khAsa vicAraNA karavI, te AzrabhAvanA vhevAya che. A vicAraNA sAmAnya rIte nIce pramANe karavAmAM Ave che: 'jema parvatamAMthI cAre bAju paDatAM jharaNAnAM pANI vaDe taLAva jaldI bharAi jAya che, tema mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yoganAM kAraNe AvelAM karmo vaDe AtmA bharAi jAya che, tethI he jIva ! tuM A pAMce kAraNothI virAma pAma.' 'mithyAtvanA yoge anAdi kALathI tuM A saMsAramAM rakhaDato rahyo che ane te karmanI utpattinuM mukhya kAraNa che, ema samajI teno tyAga kara.' 'viSayanA rasamAM lubdha banelA hAthI, mAchalA, bhamarA, pataMgiyA, haraNa vagere prANIonA AkharI hAla zuM thAya che ? e vicArI tuM viSayarasa-aviratine choDI de.' 'he Atman ! divasa ane rAtri saDasaDATa cAlyA jAya che. kALa koine mATe ubho raheto nathI. je kSaNo gai te pAchI AvatI nathI, ema vicArI tuM pramAdano tyAga kara ane kSaNe kSaNano AtmahitArthe upayoga kara.' 'he jIva ! krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra mahAna luMTArAo tArI AtmasamRdvine lUMTI rahyA che, mATe tenAthI cetIne cAla. A cAra kaSAyo saMsArarUpI vRkSanA mULanuM siMcana karanArA che, mATe teno tyAga kara.' 'he cetana ! tuM manathI keTalAM karmo bAMdhe che ? vacanathI keTalAM karmo bAMdhe che ? ane kAyAthI keTalAM karmo bAMdhe che ? teno vicAra kara.' 'asaMyamanuM phaLa buruM che ane saMyamanuM phaLa sAruM che, e vAta tuM kadI bhUlIza nahi.' (8) savara bhAvanA Azravane rokvArA upAyo saMbaMdhI ciMtana karavuM, tene saMvara bhAvanA vhevAya che. A vicAraNA sAmAnya rIte A pramANe karavAmAM Ave che : 'he jIva ! tuM samyakatva vaDe mithyAtvano nirodha kara, virati-vrata vaDe aviratino nirodha kara, prabaLa puruSArtha dAkhavI pramAdano nirodha kara, kSamA-namratA-saralatA-saMtoSa vaDe kaSAyono nirodha kara ane manogupti, vacanagupti tathA kAyAgupti vaDe mana, vacana ane kAyAnI azubha pravRttiono nirodha kara.' 'he cetana ! tuM iryApathikI Adi pAMceya samitinuM svarUpa tathA manogupti Adi traNa guptionuM svarUpa barAbara samajI le ane tenuM pAlana karavAmAM utsAha rAkha.' 'he Atman ! tuM kSudhA-pIpAsA Adi bAvIza prakAranA parISaho samabhAve sahI le, dazaprakAranA yatidharmanuM utsAhathI pAlana kara, bAra prakAranI bhAvanAonuM sevana kara tathA pAMca prakAranA cAritrano marma vicArI tenI ucca bhUmikAo anukrame caDhato jA.' ahIM gRhastha sAdhakoe vizeSamAM e paNa vicAravuM ghaTe che ke 'saMvaranI sAdhanA mATe mahApustroe sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, nidarzana, jinapUjA, garudarzana Adi je je upAyo batAvyA che, teno he jIva ! tuM khUba khUba Adara kara ane tenuM bane teTaluM ArAdhana kara.' (9) nirjarA bhAvanA karmanirjarAnA upAyo saMbaMdhI ciMtana karavuM tene nirjarAbhAvanA kahevAya che. tenuM ciMtana sAmAnya rIte A pramANe karavAmAM Ave che : Page 227 of 325 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iMdhanano Dhagalo agnithI baLIne khAkha thai jAya che, tema karmano Dhagalo tapa vaDe baLIne khAkha thai jAya che; athavA taLAvanuM pANI jema sUryanA AkarA tApathI zoSAi jAya che, tema karma paNa tapathI zoSAi jAya che. mATe he jIva ! tuM bane teTaluM tapanuM ArAdhana kara.' he cetana ! "mArAthI tapa kema thaze ? emAM to ghaNuM kaSTa sahana karavuM paDe' evo vicAra tuM haragIjha karIza nahi, kAraNa ke teM naraka-nigoda tiryacabhavamAM aneka kaSTo sahana karyA che, teno to A lAkhamo bhAga paNa nathI. vaLI tane kAyAnI mAyA evI te kevI vaLagI che ke tArAthI tapazcaryA thatI nathI ! zrI mahAvIra prabhue keTalI tapazcaryA karI ? anya mahApuruSoe keTalI tapazcaryA karI, teno tuM vicAra kara.' he Atman ! tuM ati khAvAnI tRSNA choDI de ane udara thoDuM UNuM rAkhavAmAM ja saMtoSa mAna. kAyAnI sakhazIlatAno tyAga kara ane dharmasAdhanA-nimittanA loca, vihAra AdinAM kaSTo samabhAve sahI "he cetana ! tuM bane teTaluM ekAMtanuM sevana kara ane aMgopAMga saMkocIne rahe, kAraNa ke e suMdara tapazcaryA che.' "vaLI he cetana ! jinezvara bhagavAne batAvelI atyaMtara tapazcaryA ghaNI suMdara che.doSa lAgatAM prAyazcita levuM, mokSanAM sAdhanono vinaya karavo, AcArya, upAdhyAyAdi dazanuM nirAzaMsa bhAve vaiyAvRtya karavuM, zAsanuM adhyayana-adhyApana karavuM, kAyotsarga avasthAmAM rahevuM, kaSAyano vyutsarga karavo Adi. A tapazcaryAnI yathAzakita ArAdhanA karavAthI te bhavobhavamAM bAMdhelAM karmo khapI jaze ane tuM tArA nirmaLa svarUpane pAmI zakIza.' 10 loka svarUpa bhAvanA lokasvarUpa bhAvanA kone kahevAya ? A cauda rAjaloka rUpa saMsAra ne koie banAvyo nathI, banAvaze paNa nahI. anAdI kALathI che ane anaMta kALa sudhI rahevAno che. zAzvato che ane A cauda rAjaloka cha dravyathI bharelo che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pagalAstikAya, ane kALa, e cha dravya che. e cauda rAjalokano AkAra paga pahoLA karI keDe hAtha daine ubhelo manuSya hoya tenA jevo AkAra hoya che tevA AkAravALo che. ane Akhoya loka goLAkSare rahelo che te loka traNa vibhAgamAM rahelo che 1) adholoka 2) tirthAloka 3) urdhvaloka rUpe che. adholoka sAta rAja pramANa che. eka rAja e asaMkhyAtA koTAkoTI yona thAya che. te adholoka mAM sAta nArakIo che. temAM nArakInA jIvo asaMkhyAtA rahelA che. ane niraMtara prati samaya bhayaMkara du:khono anubhava karI rahyA che. sAta pRthvIo che. temAM asaMkhyAtA pRthvIkAyanA jIvo che. prAye karIne te pRthvIkAya jIvo paNa azubha karmanA udayavALA kahevAya che. temAM pahelI pRthvI eka rAja pahoLI che, bIjI pRthvI be rAja pahoLI che, trIjI pRthvI traNa rAja pahoLI, cothI pRthvI cAra rAja pahoLI ane pAMcamI pRthvI pAMca rAja pahoLI, chaThI pRthvI cha rAja pahoLI ane sAtamI pRthvI sAta rAja pahoLI che. e sAteya pRthvIo chatrAthI chatra AkAre rahelI che. temAM je pahelI pRthvI che te eka lAkha eMzI hajAra jona jADI che. bIjI pRthvI 1 lAkha sittera hajAra jojana jADI che. pahelI pRthvI je 1 lAkha 80 hajAra yojana jADI che temAM pahelI nArakInA 13 prattara che. je ahIMyA tera mALanuM makAna hoya te rIte tyAM pratara 13 che. te dareka prataro asaMkhyAtA koTAkoTI yona pahoLA che. te 13 prataronA AMtaramAM daza prakAranA bhavanapati devonA vimAno AvelA che. te daze Page 228 of 325 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranA bhavanapati devonA vimAno paNa ghaNA che, te pahoLA eka rAja yojana evA lokmAM rahelA che. eja ratnaprabhA pRthvInI je jADAi che tenI uparanI eka hajAra yojana jADAinI vacamAM vyaMtara devonA nagaro AvelA che, te paNa ghaNA che. tenI uparanA eTaleke ratnaprabhA pRthvInA so yona jADAinI vacamAM vANavyaMtara-tiryaMca jIbhaMka devonA nagaro AvelA che. A badhA vyaMtara jAtinA devo pharavA mATe jaMbudvIpa vagere dvIpomAM jAya che. tiAlokmAM asaMkhyAtA dvIpo, asaMkhyAtA samudro AvelA che. tenI madhyamAM jaMbudvIpa nAmano dvIpa eka lAkha yona lAMbA-pahoLA vistAravALo rahelo che. tenI madhyamAM merUparvata eka lAkha yojana uMcAivALo che. tenI nIcenA bhAgamAM eTaleke sapATI uparanI je bhUmite samabhUtalA pRthvI vhevAya che te pRthvIthI 900 yojana nIcenA bhAgamAM ane 900 yojana UMcAimAM ema kula 1800 yojnavALo tinloka kahevAya che. jaMbudvIpa pachI lavaNa samudra rahelo che je be lAkha yojanano che. tenA pachI dhAtakI nAmano dvIpa Avelo che je cAra lAkha jona pahoLo che. pachI kAlodadhi samudra rahelo che je ATha lAkha jona pahoLo che. pachI puSkaravara dvIpa Avelo che je 16 lAkha jona pahoLo che. je puSkara dvIpa che tene ardhagaNatrImAM laine te aDhIdvIpa ane vacalA be samudra eTalA bhAgamAM manuSyono jnma tathA maraNa thAya che. tenI bahAra manuSyo avarajvara kare che. paraMtu teonuM maraNa ane jnma thato nathI. te puSkara dvIpa pachI Dabala yonanA eka samudra tenA Dabala yonano eka dvIpa e rIte Dabala Dabala yojna pramANavAlA dvIpo ane samudro asaMkhyAtA tirhAlomAM rahelA che. manuSyalokanI bahAranA dvIpa ane samudromAM asaMkhyAtA tiryaMco rahelA che, ane ghaNA devatAonA ramaNIya sthAno, sauthI chello samudra svayaMbhUramaNa samudra che. je ardhA rAjyI kAMika adhika yojana pahoLo che. eTale tirhAloka moTA bhAge pANIthI vadhAre bharelo che. prAya: karIne kahevAya che ke eka chAparAnA naLIyAnA AkArane choDIne tathA baMgaDI jevA goLa AkArane choDIne bAkInA badhA AkAravALAM mAchalAo rahelA che. jaMbudvIpa nAmanA dvIpamAM je madhyamAM samabhUtalA nAmanI pRthvI che. tyAMthI 790 yojana uMcAie ie ane merUparvatathI prAya: 1152 yona dUra laMbAie ie ane tyAM jyotISInA vimAno zarU thAya che. zarUAtamAM sUrya che, pachI caMdra, graha, nakSatra ane tArAo AvelA che. te jyotISI vimAno 110 yona uMcAimAM rahelA che. ane te manuSyakSetramAM pharatA rahelA che. manuSya kSetranI bahAranA bhAgamAM asaMkhyAtA vimAno che. je badhA sthira che. ane A badhA vimAno zAzvata che. e vimAnomAM asaMkhyAtA devatAo rahelA che. je jyotiSI tarIke oLakhAya che. eTale tirAlonA upalA ane nIcalA bhAgamAM devatAo rahelA che. jyAre madhyamAM manuSyo ane tiryaMco rahelA che. A rIte tirhAloka rahelo che, urdhvaloka sAta rAmAM kAMika nyuna (900 yona jyuna) jeTalo helo che. te urdhvalokmAM bAra devalokmAM vimAno rahelA che. temAM pahelA-bIjA devaloknI nIce pahelA kilbiSiyA devonA vimAno che. je devone cAMDAla jAti nAmarma jevI devagatino udaya hoya che. eTale te jIvone nIcakarmo karavA paDe che. pahelA-bIjA devalokmAM devIo hoya che. je devIo be prakAranI hoya che. 1) parIgRhitA ane 2) aparIgRhitA (vezyA jevI). tyAra bAda be devaloka upara bIjA kilbiSiyA devonA vimAno che tenA upara trIjo ane cotho devaloka che, te devonA vimAno AvelA che. tenA upara trIjA kilbiSiyA devonA vimAno che ane tenA upara pAMcamo devaloka Avelo che, keTalAka AcAryonAM mate pAMcamA devalokmAM vimAnanI upara trIjA kilbiSiyA devonA vimAno che. tenA upara chaTThA devaloknA devonA vimAno AvelA che. pAMcamAM devalokamAM devonA je vimAno che temAM nava lokAMtika devonA vimAno eka bAju AvelA che. pAMcamAM devalonI pAse caudarAja loknI AkRti eTaleke pahoLAi pAMca rAjyoka pramANa che. A nava lokAMtika devonA vimAnomAM rahelA Page 229 of 325 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya je indro che te nave indro tIrthaMkarAdi bhagavaMtonA klyANakonA divase bhagavAna pAse Ave che, ane bhagavAnane dikSA levAno samaya najIka Ave te TAima sUcavavA mATe te nave indro AvIne tIrthaMkara bhagavaMtone dikSA mATenuM sucana kare che. arthAt vinaMtI kara che ane tIrthane pravartAvo ema NAve che. prAya: karIne te nave indro ekAvatArI kahevAya che. chaTThA devaloknI upara sAtamo devaloka che tenA upara AThamo devaloka Avelo che. A AThamA devaloka sudhI paMcendriya tiryaMco marIne utpanna thai zake che, tyAra pachI AgaLa navamo ane dazamo devaloka AvelA che. tenA upara agiyAramo ane bAramo devaloka AvelA che, tenA uparAupara masara navaAvayanA vimAno AvelA che. jenI aMdara abhavya jIvo niraticAra dravya cAritranI kriyA karIne utpanna thai zake ane grevayanA vimAno pachI pAMca anuttaranA vimAno AvelA che. jyAM je samakitI jIvo Aya te bhAva cAritranI ArAdhanA karIne mokSamAM na jvAnA hoya te jIvo AyuSya bAMdhIne utpanna thAya che. te devatAo niyamA samakitI hoya che. te pAMca anuttaranA vimAnomAM sauthI vacamAM sarvArthasiddha nAmanuM vimAna che, je eka lAkha yona lAMbhu pahoLuM che ane tyAM rahelA badhA devatA ekAvatArI hoya che. te vimAnanI cAreya bAjunI cAra dizAomAM masara vijya, vaijyaMta, jyaMta ane aparAjIta nAmanA vimAno AvelA che. je vimAno asaMkhyAtA yojna lAMbA-pahoLA che tenI aMdara rahelA devatAo badhAya ekAvatAri hotA nathI, paraMtu vadhAremAM vadhAre saMsAramAM 24 bhavo kare che. te covIza bhavo karanArA jIvonI vizeSatA e che ke je anuttaramAM i Ave te jIvonA naraka tiryaMcagatinA dvAro baMdha thai jAya che. ane te jIvo covIza bhavo niyamA manuSya ane vaimAnika devaloknA ja kare che. bIjA nahIM. A pAMca anuttaranA vimAno pachI bAra yojDa upara jaie tyAM sidvazIlA nAmanI pRthvI AvelI che. je pRthvI sphaTIka jevI nirmaLa che. A pRthvI upara eka yojana ie tyAre siddhanA jIvo AvelA che. te siddhanA jIvo pahoLAimAM 45 lAkha yonamAM rahelA che. siddharUpe teja jIvo utpanna thai zake che ke je pUrvabhavamAM manuSya thayA hoya, uttama dharmanI sAmagrI prApta karI ATha karmano kSaya kare te tyAM jAya che. mATe manuSyanuM kSetra pramANa, sidhdhakSetranuM pramANa che. e jIvo jyAM rahelA che te loknA aMte che eTale tyAM cauda rAjyono aMta Ave che. A rIte cauja rAjyonuM varNana karyuM. have bhAvanAmAM A rIte vicAra karatA AtmAne roja vicAra karavAno hAya che ke A rIte cAreya gatimAM bhamatAM bhamatAM cauda rAjloka kSetramAM jIva bhamyo che ane cheka jyAM siddhanA jIvo rahelA che tyAM paNa jai Avyo che. paraMtu te sUkSma pRthvI Adi rUpe hato tethI pAchuM bhaTakvAnuM rahyuM che, to have A svarUpa jANyA pachI evo purUSArtha karUM ke jethI loknA aMte sidvarUpe mAro AtmA banI jAya ema roja bhAvanAmAM bhAvanAnuM che. kAraNake AtmAne kharekharUM rahevAnuM sthAna jo hoya to eja che jyAM gayA pachI jIvane maravAnuM nathI ane potAnA svabhAvamAM rahevAnuM che te mATe ja badho purUSArtha karavAno che. 11 bodhi durlabha bhAvanA A saMsAra anAdi anaMta che temAM jIvo anAdi karmanA saMyoga vALA anAdi kALathI rahelA che temAMthI je jIvonI bhavitavyatA pAke tejIvo anAdi sUkSma nigodamAMthI bahAra nIkaLI zake che paNa te tyAre ja bahAra nIkaLe ke te TAime koi jIvo sala karmathI rahita thai muktimAM jyAM hoya tyAre ja. AjIvo A rIte bahAra nIkaLe te vyavahArAzImAM AvyA gaNAya che. e vyavahAra rAzImAM AvyA bAda akAma nirjarA karatAM karatAM puNya ekaThuM karIne trasapaNAne paNa pAme e trasapaNAmAM sannIpaNAne pAme, manuSyapaNAne pAme, lAMbA AyuSyane pAme, devagurU dharmanI sAmagrIne, pAme tenI ArAdhanA paNa sArI rIte karo jJAnAvaraNIya karmanAM kSayopazamane pAmIne sADA navapUrva sudhInAM jJAnane bhaNe paNa jo sAthe Page 230 of 325 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana mohanIyamAM mithyAtva mohanIya gADha hoya tyAM sudhI e jIvone bodhi prApta thatuM nathI. bodhine prApta karavA mATe caramAvarta kALa joie temAM paNa ardha pudgala parAvartakALa karatAM ocho kALa joie ane deva gurU dharmanI sAmagrI prApta thayelI joie. te dharma sAMbhaLatA sAMbhaLatA dharma pratyenI rUci thAya potAnA AtmAnI yogyatA prApta karavAnI tIvra bhAvanA joie. e yogyatA pedA karavAno purUSArtha karatA jAya tyAre jIvo bodhine prApta karI zake. e purUSArthamAM anAdikALathI jIvo anukULa padArthomAM gADharAgavALA hoya che ane pratikULa padArthomAM gADha vaiSa vALA hoya che te ja mArA AtmAne mATe du:khanuM kAraNa che ema samajatA jAya. te samajI rAgane ane dveSane ocho karatAM te rAgano DhALa badalavA prayatna karI deva, gurU, dharma pratye rAgano DhALa vadhArI tenI sthiratA meLavavA prayatna karato sukha duniyAnA padArthomAM nathI paNa ethI bhinna sthAnamAM eTaleke mArA AtmAmAM raheluM che evo vicAra karI te sukhane pedA karavAnI tIvra icchA pedA thAya tenI sthiratA Ave tyAre jIvane mokSanI rUci thayela che ema gaNAya che. A sthiratA pedA karI anukULa padArthonA rAga pratye atyaMta gusso pedA karI te rAgano nAza karavAnI jyAre tIvra icchA thaze tyAre graMthI bhedAze ane pachI samyagdarzana rU5 bodhinI prApti thaze to maLelA manuSya janmamAM evo purUSArtha karavAnI kyAre zakita Ave ke jethI jJAnIoe kahyA mujabanuM bodhi prApta karuM. AvI bhAvanA rAkhI prayatna karavo te bodhi durlabha bhAvanA kahevAya che. 12 ahaMdu durlabha bhAvanA saMsAramAM paribhramaNa karatAM jIvone anaMtI puNya rAzI bhegI thayela hoya tyAre manuSya janma maLe che. te manuSya janma anArya kSetra AdimAM jo maLI jAya to ahaMdu dharma paNa na maLe mATe tenAthI anaMtapuNya rAzI bhegI thayelI hoya toja jIvane AryadezamAM manuSya janma maLe te AryadezamAM maLyo hoya paNa anArya jAti kuLa vageremAM janma maLe to paNa ahaMdu dharma na maLe mATe tenAthI anaMtI puNya rAzI bhegI thayelI hoya toja jIvane Arya jAti ane kuLamAM manuSya nma maLe che paNa te Arya jAti kuLamAM paNa jo itara darzananAM dharmanI prApti thayela hoya to ya ahaMdu dharma maLato nathI mATe tenAthI anaMta puNya rAzI bhegI thayela hoya to jaina jAti ane kuLamAM manuSya janma male che. jaina kuLa ane jAti malavA chatAM evA kSetramAM janma maLyo hoya ke jyAM ahaMdu dharma paNa na maLe devanuM darzana paNa na maLe to pAcho manuSya nma eLe jAya che mATe enAthI anaMta puNya bheguM thayela hoya to deva, gurU, dharmanuM darzana thai zake tevA kSetramAM janma maLe che. A badhI sAmagrI maLavA chatAM ArAdhanA karavA chatAMya jo dharma meLavavAnI icchA na thAya toya ahaMdu dharma hArI javAya che mATe te icchA thavI e paNa jJAnI bhagavaMtoe anaMtI puNyarAzI sAthe purUSArthanuM kAraNa kahela che. A rIte sAmagrI maLelI che temAM purUSArtha karIne kayAre huM ahaMdu pAmuM. A rItanI bhAvanA nA vicAro karI ahaMdu dharma pAmavAno prayatna karavo te ahaMdu dharma bhAvanA kahevAya che. bAra bhAvanA sivAya upalakSaNathI maitrI-pramoda-karUNA ane mAdhyastha bhAvanAnI vicAraNA karAya A bhAvanAne mUrtimaMta banAvanArI bhAvanAo AvI uttama bhAvanAne avicala, jIvatI ne jAgatI tathA dareka sthitimAM TakAvI rAkhavA zuM karavuM joie ? -e to bhAvanAnI antargata AvI ja jAya che. A bhAvanAne satata udayavaMtI rAkhavA mATe cAra bhAvanAthI jIvanane otaprota banAvI devuM joie. (1) maitrI, (2) pramoda, (3) karUNA ane (4) Page 231 of 325 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyasthatA. pahelAM batAvelI bhAvanAne pragaTAvanArI, TakAvanArI ane khIlavanArI A cAra bhAvanAo che. A cAra bhAvanA vinA koipaNa dharmakArya dIpe nahi: AtmAne upakAraka nivaDe nahi: ane je potAne upakAraka na nivaDe te pArakAne to upakAraka kyI rIte nivaDe ? sAmo yogya hoya ane pAmI jAya to paNa e upakAraka tarIke oLakhAvAya nahi. Aje ApaNe A cAreya bhAvanAono bhAva vicAravo che, kAraNa ke-pahelI bhAvanAne mUtimaMta banAvanArI, jIvanane suvAsita banAvanArI A cAra bhAvanAo che. maitrI bhAvanAnuM svarUpa pahelI maitrI bhAvanA. maitrI kone vhevAya ? parahita vintA maitrI|" paranA hitanI je cintA te maitrI hevAya che. je koi anya te para. paramAM koi bAkI nahi. paranA hitamAM svahita AvI jAya che : kAraNa ke-potAnA Atmahitane haNIne parahita thai zakatuM nathI : vAstavika rIte parahita karanAra svahitasvI hoya. paramAM koi bAda nahi : svajana ke parana, mitra ke duzmana, nAno ke moTo, sUkSma ke bAdara sau koinA hitanI ciMtA e maitrI. sAthe besavuM-uThavuM, khAvuM-pIvuM, pharavuM-haravuM, bheTavuM-eja maitrI nathI, paNa saunA hitanI ciMtA eja vAstavika maitrI che. AvI maitrI bhAvanAthI vAsita AtmAnA aMtaramAM kyI jAtinI bhAvanA hoya, tenI klpanA karo. jJAnInA kahyA mujaba ApaNe pahelAM hI AvyA te- "sArAya vizvanuM kalyANa thAo, prANI mAtra parahitamAM rakta bano. doSo nAza pAmo ane sarvatra loka sukhI thAva !" ema icchIe to sukhanA pratipakSIno nAza icchavo ja joie na ? sukhanuM pratipakSI koNa ? du:kha ! ane tenuM mULa pApa ! AthI ja suvihitaziromaNi AcArya deva zrImad haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA, potAnA racelA 'zAsravArtA-samuccaya' nAmanA zAsraratnamAM pharamAve che ke "duHkha pApAt sukhaM dharmAt, sarvazAstreSu saMsthitiH / na rtavya mata: pApaM, nvyo dharmasaMvayaH [9]]" sArUMya vizva sukhanuM arthI che. koine duHkha joituM nathI. A banne vAto matabheda vinAnI che. ane jyAre sArvatrika upadeza Apavo hoya tyAre AvI sarvane svIkArya bAbato pahelI vhevAya. du:kha pApathI thAya che ane sukha dharmathI maLe che, e siddhAMta paNa sarvamAnya che. AthI ja kahyuM ke- "sarvazAstrapu saMristhatiH / " arthAt- e vAtamAM koi paNa Astika darzanakArano matabheda nathI ke-du:khanuM mULa, du:khanI jaDa, du:khanuM kAraNa pApa che. ane sukhanuM mULa, sukhanI Da, sukhanuM kAraNa dharma che. to pachI maitrI bhAvanAthI vAsita, paranuM hita icchanAra AtmAmAM kyI bhAvanA hoya ? -e sahelAithI samajAya tema che; chatAM enuM svarUpa samavuM atyaMta jarUrI che. e vastunuM nirUpaNa karatAM kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA, "zrI yoga zAsra" nAmanA teozrIe racelA grantharatnamAM pharamAve che ke" mA kArSItkospi pApAni, mAca bhUt koDapi duHkhitaH / munyatAM namavyeSA, matimaitrI nighare ||9||" A zAsananI maitrI bhAvanAthI vAsita thayelo AtmA, pArakAnuM hita cintavatAM eja cintave ke"koi paNa AtmA pApa na karo !" koi paNa du:khI na thAva ! sArUMya vizva mukta thai jAo AvI buddhi, enuM ja nAma sAcI maitrI bhAvanA. bhAvanA khIlavavAno prayatna je AdamI ema icchato hoya ke-koipaNa AtmA pApa na karo, e AdamI kadi paNa gatnI Page 232 of 325 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samakSa pApa sAdhavAnI sAmagrI ekaThI karavAmAM mazagula bane ? pApa sAdhavAnI koine preraNA kare ? jagat pApanA kAraNamAM rakta bane e ene iSTa hoya ? nahi ja. sArAya vizvane sukhI banAvavAnI bhAvanAvALo, sAya vizva sukhI thAya evI icchAvALo to gat du:khathI bace ema icche. e icchAnA pratApe gatsne pApanA mArgathI bacAvavuM, e ene mana pharaja rUpa thai paDe che. bhAvanA sIdhI thAya to amala alpaSTa prApya che. amala ke amala karavAno yatna dekhAto nathI, kAraNa ke-bhAvanA sIdhI nathI. e bhAvanA khIlavavA mATeno ApaNo A prayatna che. pApa vadhAravAnA prayatno na hoya ! maitrIvAsita AtmAnI bhAvanA eja hoya ke- koi pApa na karo, kAraNa ke-icchA koi duHkhI na thAya e che. enAthI koinuM du:kha khamAya nahi, du:khIne joine e du:khI thAya ane je paradu:khe du:khI thAya te kema ja icche ke- 'koi pApa karo !' enI evI icchA ke bhAvanA hoya ja nahi. have jene 'koi taklIpha pAmo' -e icchA ke bhAvanA na hoya, te pApa vadhAravAnA, gattne pApamAM bhAnabhUluM banAvavA prayatno kema ja kare ? saMsAra kone kahevAya ? AtmA du:khI kyAre na thAya ? AtmA sAthe je saMsAra lAgelo che te chUTe tyAre. saMsAra eTale viSaya-kaSAyano yoga. pAMceya indriyonA sukhanI abhilASA rUpa viSaya-ane krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAya jyAM sudhI AtmA sAthe che tyAM sudhI AtmA du:khI ja che. pApa na jAya tyAM sudhI du:kha na jAya ane viSaya-kaSAya na jAya tyAM sudhI pApa na jAya, eTale have zuM icchavuM paDaze ? saMsArano nAza. saMsArano artha duniyAmAM dekhAtI badhI vastuo nahi levI. e badhI jaDa vastuo to eka yA bIjA svarUpe rahevAnI ja. saMsArano nAza eTale AtmA sAthethI viSaya-kaSAyanA yogano nAza. A AtmA ja saMsAra ane mokSa che, ema kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja pharamAve che. saMsAra ke mokSa, e bahAranI vastuo nathI. viSaya-kaSAyanI AdhInatA, e saMsAra che : ane viSayakaSAyano vijya, eno tyAga, e mokSa che. eTale koi du:khI thAya nahi mATe koi pApa na karo ema icchanAre eja icchavAnuM ke-sAroya saMsAra viSayakaSAyathI mukta thAo ! viSayakaSAyanI gulAmIthI mukta thavuM, eja sAcI mukti. viSayakaSAyathI mukti meLavyA vinA koi sAco sukhI thayo nathI, thato nathI ane thaze paNa nahi. AvI bhAvanA, enuMja nAma maitrI bhAvanA. maitrI bhAvanAvALAe traNa vastuo bhAvanAnI : enI traNa mana:kAmanA hoya. (1) sArUMya vizva sukhI thAo, (2) sukhI thavA mATe sAya vizva pApa na karo, ane (3) pApathI bacavA mATe saghaLAye jIvo viSayakaSAyarUpa saMsArathI mukti pAmo ! A dekhAya che te saMsAra to anAdi-anaMta che. enA saMsargathI bace teja sukhI. na bace te sukhI nahi. sukha viSayakaSAyathI mukti thAya to! A bhAvanAvALo pote kevo hoya ? have jenA aMtaramAM e bhAvanA hoya ke-koi du:khI na thAva, koi pApa na karo, koi viSayakaSAyanA saMsargamAM DUbo nahi, tevo AtmA svayaM pApa kare ? jene pArakAnI mukti na thAya e khaTake, jene pApanuM kAraNa viSayakaSAyano saMga che ema lAge, ane jene pApathI du:kha thAya che ema lAge, ema samajjAra pote kevo hoya ? ene viSaya-kaSAyano saMga khaTake kharo ke nahi ? pApamAM e rAce kharo ? maitrIbhAvanAvALo AtmA pApamAM rAce nahi, bane tyAM sudhI viSayakaSAyane AdhIna thai jvAya to e Page 233 of 325 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ene khaTake ja, pArakA upara jene maitrI hoya ene potA upara maitrI na hoya, e kema bane ? potAnA AtmA sAthe ene maitrI hoya ja. je pArakAnI mukita icche te svayaM DUbavA na icche. Avo AtmA svayaM guNavAna ja hoya. mithyAtvavAsita jJamAM bIjo koi guNavAna AtmA enI joDIno nathI. pramodaLo artha AvA guNI AtmAmAM bIjuM zuM hoya ? guNInA guNo pratye pramoda maitrI bhAvanAvALA guNIne guNa joine prema na thAya, AnaMda na thAya, enuM aMtara prakuza na thAya, e kadi banavAjoga nathI. pramoda eTale guNInA guNono pakSapAta. matabheda guNa mAM nathI, kuNImAM che_ guNa kayAM hoya? guNImAM : eTale kharI mArAmArI ja guNI nakkI karavAmAM che. guNamAM mArAmArI na hoya. guNa, e to matabhedavinAnI vastu che. guNImAM asalI ne nakalI banne hoya. eka rUpIAnA cosaTha paisA emAM vAMdho nahi, paNa je vAMdho hoya te rUpIAmAM hoya. rUpIo bodo hoya to koi cosaTha paisA na Ape : kAraNa ke-AkAra rUpIAno che paNa lAyakAta rUpIAnI nathI : eja rIte guNamAM matabheda nathI, paNa guNImAM matabheda che. guNone viSe pakSapAta kahetAM pahelAM, eja mATe guNInuM spaSTIkaraNa karyuM che. guNa sArA hovA chatAM paNa ADaMbarIo, daMbhIo, ene ThagavAnA-kArasthAna karavAnA kAraNarUpa banAvI de che. evA dekhItA guNo to durguNo karatAMya vadhu bhayaMkara che. Aje evA guNAbhAsanA upAsakoe dharmanA nAme, ahisAdinA nAme, satyAdinA nAme, saMyamAdinA nAme duniyAne bahAvarI banAvI mUkI che. evAo jaganA zubhecchako nathI paNa sanmArgathI bhraSTa karI bhavamAM bhamAvanArAo che. Aje duniyAne deva-gurU-dharmanI virodhI banAvanArA guNIonA nAme pUjAi rahyA che, e A AryadezanI kamanazIbI che. Aje evA ja ahisAdinA upAsako, dayAnI bhAvanAne tIlAMjalI ApIne, A AryadezamAM udaraDAne zekAvI rahyA che ane kutarAne jhera ApavAnA prayatno karI rahyA che. guNAbhAsane guNa tarIke oLakhAvavAnuM ja e mAThuM pariNAma che, nahitara AryadezamAM ke jyAM dayAnI bhAvanA to svabhAvika gaNAya, tyAM jIvatA uMdaraDAne zekI nakhAya ane mUMgA kUtarAMne jhera devAya, e bane ja kema ? guNI banIne guNavAna kahevaDAvavA jIvanane kasavuM paDaze paNa Aje guNano ADaMbara karanArA daMbhIo duniyAne pAyamAla karavAno dhaMdho lai beThA che, duniyAnI dayA ne nItinI svAbhAvika bhAvanAo upara chINI pheravI rahyA che. jJAnIo jANatA ja hatA ke-jo mAtra guNono pakSapAta eTaluM ja lakhIzuM to daMbhIo duniyAne guNonA nAme bhamAvaze; AthI teoe spaSTa lakhyuM ke-guNInA guNono pakSapAta: ane guNI kahevAya kone, tenuM paNa spaSTa rIte nirUpaNa karyuM. Aje to ApaNA gharamAM paNa evA mANaso pAkyA che, ke jeo guNAbhAsanA upAsako hovA chatAM sAcA guNI tarIke pUjAvA-manAvA icche che : eTale tame jagane saMbhaLAvI dyo ke-ame guNanA pakSapAtI jarUra chIe, parantu jyAM amUkane guNI tarIke pUjavAnI vAta Avaze tyAM eka nahi paNa bAra AMkhe joizuM. guNonA viSayamAM ame sAruM ja kahIzuM, paNa jo amArI pAse phalANo sAro ema bolAvavuM haze, to ame enI badhI kasoTI karIzuM. mATe ja kahyuM ke- "popa pakSapAta:pramodrA" guNano pakSapAta e pramoda : nahi ke-guNIno : guNIno pakSapAta jarUra hoya, paNa guNAbhAsanA upAsakonA ADaMbarIpaNAno pakSapAta na hoya. Avo pramoda jenAmAM sAcI maitrI bhAvanA hoya tenAmAM hoya ja. Avo guNarAga jenAmAM nahi tenAmAM sAco maitrI paNa nahi. jenAmAM evI maitrI ane evo pramoda na hoya tenA mATe huM pahelAM ja klI cUkayo tema, Ajano divasa caDhatA varSano Page 234 of 325 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI paNa paDatA varSano divasa che. guNI kone kahevAya ? have jyAre guNamAM pakSapAta e pramoda ema nakkI ja che, to guNI kone kahevAya ? AdhAra vinA Adheya hoya nahi. dUdha, ghI vigere Adheya to ene rAkhavA mATe bhAnarUpa AdhAra joie ne ? guNa e Adheya che, to e guNa mATe AdhAra koNa ? ApaNe have AdhAranI zodha karavAnI che. ApaNe guNanA dAsa chIe. evA guNI purUSonI sevA karavA sadA taiyAra chIe. emanI kAyama prazaMsA karavA tatpara chIe : kAraNa ke-sAcA guNInI prazaMsAmAM harakta zI ? paNa Aje aneka evA vyavahArakuzalo che ke-jeo guNanA nAme game tyAM bhaTake che ane guNanA nAme guNAbhAsomAM phasAya che : paNa tevuM to mAtra dharmamAM ja jovAya che. vyavahAranI duniyA vyavahAramAM ema karatI nathI. tyAM to e cAlAka, cabarAka ne cakora rahe che. kharIdavA AvanAranI peDhIne na jANato hoya to ene aDadho vAra paNa udhAra nahi Ape. sAmAe rezamI kapaDAM paheryAM hoya, jharIyAna dupaTTo khabhe nAkhyo hoya, lAlacoLa pAghaDI paherI hoya, suMdara dhotIyuM paheryuM hoya ane cama-cama karatA buTa paheryA hoya, chatAM vyApArI enAM kapaDAM, dupaTTA, pAghaDI, dhotIyA ke buTanI upara muMjhAya nahi. e jANe che ke-kei Thaga AvA veSa paherI ThagI jAya che. eTale enI pahelAM khAtrI kare ane jo khAtrI na maLe, pelo ThagAro lAge to dekhAve sAro chatAM uThADI mUke. vyavahAramAM AvI cabarAka duniyA dharmamAM Aje kema bhoLI banI che ? tamArA jevI AMkho mIMcIne doDanArI jAti duniyAmAM bIje kyAMya maLaze ke nahi, e savAla che. tyAre zuM tamane dharmanI be-cAra AnA jeTalI paNa miMta nathI ? be-cAra AnAnuM kapaDuM ApatAM suMdara paheraveza AdimAM, mIThThI vANI AdimAM nahi muMjhAnArA tame dharmamAM kema jyAM ne tyAM DhaLI paDo cho ? AnA jevI bIjI kyI durdazA hoi zake ? AvI rIte dharmamAM AMdhaLIyAM karavAthI ja duniyA guNavicAra bhUlI che. ema karavAmAM tamane ghaNuM bhAre nukazAna che. tame jyAM ne tyAM guNanA nAme na doDatA. guNa jojo, ane e guNa sAcA che ke dekhAvanA che te nakkI karavA mATe guNIne jojo. guNInI pravRtti guNanI sAkSI bane. guNa dharmano ane guNanA nAme pravRtti dharmadrohanI, dharmathI duniyAne bahekAvavAnI, e kema bane ? mATe ja pramoda bhAvanAnuM nirUpaNa tAM kahyuM ke"apaastaashessudossaannaaN, vastutatvAvalokinAm | muovu patrapAto ya:, sa pramovaH prIrtita: ||9||" AmAM guNInuM varNana karyuM che. guNInA varNananI antargata guNanuM varNana AvI ja jAya che. prANivadha Adi sarva doSonA tyAgI ane vastutattvane jonArA guNInA guNono je pakSapAta, te pramoda. AvA guNInA guNono ja dharmArthIne pakSapAta hoya. bIjAnA guNAbhAsanA pakSapAta nahi, paNa ethI e bace evI buddhi hoya. vhepArImAM kevI kSamA hoya che ? grAhaka game teTalo khIjAya, game tema bole, krodha paNa kare, chatAM vhepArI hasatuM moDhuM rAkhe. A zuM sAcI kSamA che ? nahi ja ! teja rIte coranI huzIyArI ke vezyAnI suMdaratA e zuM guNa hevAya ? huMzIyArI, e guNa kharo ke nahi ? kharo, paNa coramAM ke zAhukAramAM ? suMdaratA ke svacchatA e guNa kharo ke nahi ? kharo, paNa vazyAmAM ke kulavadhUmAM ? kSamA, e guNa kharo ke nahi ? kharo, paNa svAthimAM ke nisvArthimAM ? vyApArInI kSamA, coranI huMzIyArI ke vezyAnI suMdaratA a guNarUpa nathI ja. guNano pramoda rAkhavA sAthe konA guNa, e na jovAya to satyAnAza vaLe. bajAramAM jatA dIkarAne tame zuM zIkhavo cho ? kle cho ne ke- 'sAmAnI mIThAzathI lobhAiza nahi, dUdhanA ke AnA pyAlAmAM muMjhAiza nahi, evA dUdhanA pyAlA vigere khIssA upara kAtara Page 235 of 325 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUkvAnA upAya che.' ema zIkhavo cho ne ? tame to chokarAne evA taiyAra karo cho ke-zAka levA jAyato paNa vAsI laine na Ave. dukAne jAya eTale vecanAranI sAmuM na jUe paNa zAka sAmuM jUe. hAthamAM laine toDI jUe. pachI khAtrI thAya ke-vAsI nathI, tAjuM che, to le nahitara AgaLa cAle. kAchIyo bUma pADe Avo zeTha ! sArUM ApuM ' chatAM- pAchuM vALIne na juo. e samaje kenavAsI zAka vaLagADavA mATe zeTha kahe che. e kahe ke-mIThAzamAM muMjhAto mA, ema bApAe kahyAM che. huMzIyAra kApaDIo grAhaka gaphalatamAM rahe to beTho mAla padharAvI de : eTale mAnapAnamAM muMjhAyA to maryAja samajjo. eja rIte guNamAM samajavAnuM | zAMti vakhANAya nahi ane vakhANIe to enI luccAinA bhAgIdAra ApaNeya TharIe. pakSapAta to evA guNano hoya ke-je guNathI ekenuM ahita na thAya. guNAbhAsanA upAsanI, daibhinI, ADaMbarinI prazaMsA karAya to anekno nAza, saMhAra thai jAya. mATe evAnI prazaMsA naja hoya. ApaNe guNanA virodhI nathI, ApaNe guNanA pUjaka chIe, guNa hoya tyAM ApaNuM hRdaya praphulla thAya che, sAcA guNInI pAse ApaNuM mAthuM DhaLI paDe che, ane guNano ApaNane pakSapAta che. vAstavika rIte guNanA virodhI to te che ke-je sudeva, sugarU ane sudharmanA virodhI che, mATe ja sAcA guNI temane jaNAvyA ke-jeo saghaLAya hisA Adi doSonA tyAgI hoya ane vastune vastugate jonArA hoya. AvAnA guNono dareka dhamine pakSapAta hoya ja. tevI tivALAnA maNonoya paNauid je saghaLAya doSonA tyAgI na hoya, paranta amUka doSonA tyAgI hoya ane bAkInA doSone tyAgavAnI vRttivALA hoya, teomAM jo pratipakSI doSo na hoya, samAdi bIjAne lUMTavA mATe na hoya, ane ene lIdhe vastutattvane samajanArA vivekI hoya, temanA guNono paNa pakSapAta e pramoda che. mUkhyatayA zrI vItarAga anantajJAnInA guNomAM pakSapAta hoya, parantu temanA je sAcA anuyAyI hoya temanI AjJAmAM ja je potAnuM ne paranuM kalyANa mAnatA hoya, emanI AjJAnA ullaMghanamAM-utthApanamAM je jIvananAza samajatA hoya, ane jeo emanI AjJAnA pAlana sAthe eno ja pracAra karavA dvArA svapara zreya sAdhatA hoya, temanA guNono paNa ApaNane pakSapAta jarUra hoya. ApaNe gaNanA pakSapAtI kharA, paNa te guNInA guNanA pakSapAtI, ke je anantajJAnI hoya athavA temanA anuyAyI hoya. bhIla jAti luMTAruM gaNAya che, jaMgalamAM ektA maLyA hoie to lUMTI le, paNa bhIla jo vaLAvuM karavA AvanAra hoya to vAMdho nahi : enI sAthe javAya. evI rIta jenA saghaLA doSa gayA nathI ke je saghaLuM jANatA paNa nathI, parantu je anantajJAnInI AjJA mujaba doSo TALavAnA prayatnamAM che, temanI AjJA mujaba vastune vastugate jANavA prayatnazIla che, temano nAnAmAM nAno guNa paNa pahADa jevaDo gaNI pUjavA lAyaka che. e guNo pratye paNa pakSapAta hoya. enuM nAma karUNA nathI ! - have jyAM sudhI sAcI maitrI ane sAco pramoda hoya, tyAM karUNA hoya ja. maitrI ane pramoda bannemAM karUNAno aMza che. koi pApa na karo, koi du:khI na thAva ane saghaLAya jIvo saMsArathI mukata thai jAo -e bhAvanAmAM karUNA bhArobhAra bharelI che. guNanA pakSapAtamAM paNa gaNahIna upara karUNA che ja. karUNA konI hoi zake ? garIbanI? du:khInI ? sAdhanahInanI ? tamane to eja karUNApAtra lAge ne ? are, evAne paNa karUNApAtra mAnIne zakitasaMpanna evA tame karyuM zuM ? sAdhanahInane tame karUNAnA bhAna mAnyA, paNa temanuMya dAridra nathI phIcyuM. tamArA dayApAtra to tamArA ThelA khAnArA che ! tamArA oTalA Page 236 of 325 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAMganArA che ! tamArA kaDavA ne gussAkhora zabdo sAMbhaLanArA che. A zuM karUNA che ? sAdhanahInane ThelA khavaDAvo, klAkonA kalAko sudhI oTalA bhaMgAvo ane game tevA zabdo saMbhaLAvo, -e zuM karUNA che ? e koi paNa aMze karUNA nathI. karUNA kone kahevAya ? bIjAnA du:khanA nAzanI icchA, eja vAstavika karUNA che. "paravuM:vinAzinI ruA / " karUNA e paranA du:khanI vinAzinI che. evI karUNA, e AtmAne unnatadazAno adhikArI banAvanArI che. karUNA konI ne kevI hoya ? kalikAsarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA, karUNA bhAvanAnuM svarUpa AlekhatAM, svaracita zrI yogazAstramAM pharamAve che ke "dIneSvArteSu bhIteSu, yAcamAneSu jovitam | pratIraparA vRddhi:, garubyAMmaghIyate IIII" ajJAnanA baLe unmArgadezaka banI potAnA nAza sAthe parano nAza karI rahelA dIna Adine bacAvI levAnI bhAvanA, a karUNA kahevAya che. sarva jIvone, ke je dInatA AdithI rIbAtA hoya, temane te rIbAmaNamAMthI bacAvI levAnI bhAvanA, e karUNA che. azubhanA udaye AvI paDelA du:khamAM je viveknA yoge dIna na thAya, e to karaNApAtra nahi paNa bhaktipAtra che. du:kha thAya tevIsthitimAM paNa je prasanna rahe, tenA tarapha dayAbuddhi thavI, e to halakaTa manovRtti che. jeNe sala karmonA kSayarUpa muktinI icchA pUrvaka bhogasAdhano tajyAM hoya, jeNe bhogasAdhano grahaNa nahi karavAnI pratijJA karI hoya, jeNe kAyAne damIne AtmakalyANa sAdhavAno nirNaya ryo hoya, je AnaMdathI kSudhA ne tRSA, TADha ne taDako sahatA hoya, ane jeone jarUrI asAvadya vastuo na maLe to paNa muMjhavaNa na thatI hoya, e to gabharamAM pUjAvA lAyaka AtmAo che. evA AtmAonI jeone dayA Ave, teja AtmAo dayApAtra che. karUNA sAdhanahInanI ja nahi paNa dIna AdinI hoya. jeNe svayaM sAdhanahInatA vahorI che ane jene a sthitimAM du:khane badale AnaMda thAya che, te AtmAo jevA jgamAM bIjA koi bhaktipAtra nathI. emAM paNa tyAgano daMbha na joie. tyAgI tarIke oLakhAvuM ane rAgamAM rakhaDavuM, AhAratyAgI vhevaDAvavuM ane dUdhamevA mothI uDAvavA, paropakArano daMbha karavo ane duniyAne pApamArgamAM ghasaDI jvI, e bhaktipAtratA nathI ja. bhaktipAtra tyAgamAM daMbha na hoya, paNa Aje to ajJAna duniyAne bhakti pAtra tyAgInI dayA Ave che. saMpattizAlI ema mAne che ke-buddinA pratApe ame A badhuM meLavyuM che. keTalAyanI evI mAnyatA che. kharekhara, evI mAnyatA ja buddhino abhAva sUcave che. keTalAka saMpattivALA garIbone dhUtakArI kADhe che ke- 'sAlA maakla' jANe AkhI duniyAnI buddhi ja ahIM emanAmAM ThalavAi hoya ! evA buddhinA gumAnIone emanA karatAM vadhAre buddhi dharAvanArA, vadhAre akksavALA, emanI buddhine chakkaDa khavaDAve evA saMkhyAbaMdha mANaso batAvavA huM taiyAra chuM. AnA keTalAka zrImaMtonI A adhama manodazA che ane tethI ja teone karUNApAtra upara paNa karUNA AvavAne badale tiraskAra Ave che, paNa jyAre puNya khapI jaze tyAre enA e ethIya bhayaMkara tiraskAra sahatA haze. AvI adhama manodazAvALA prAya: koinuM bhaluM to karI zaktA nathI paNa badhAnuM, emanA panAre paDelAnuM prAya: bhUMDuM ja kare che. Aje keTalAka sAdhanasaMpanna to evA che ke-emanI bhItaranI dazA jotAM ema khI zakAya ke Page 237 of 325 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvAo jelamAM goMdhavAne lAyaka che. emanA magajamAM durbuddhi jAge, emano svArtha sahaja paNa haNAto jaNAya, to anekna nIkaMdana kADhe, anekane pAyamAla kare, evA e nAlAyaka che. ne ne tene karaDe e mATe to jaMgalI jAnavarane zaheramAM pesavA nathI detA, to AvA kayI rIte zaheramAM rahevAne lAyaka che ? bIjA zonI karUNA ? eka to ajJAnamAM sabaDatA dInanI karUNA pachI 'Artay' eTale, navA navA viSayo meLavavA AdinI tRSNAthI saLagatA, hitanI prApti ane ahitanA parivAranI vRttithI viparIta vRttine dharanArA tathA arthanA ane AdinI pIDAthI pIDAtA AtmAo upara : ane "mIteSa' eTale vividha prakAranAM du:khothI pIDAtA anAtha Adi upara tathA zatruonA parAbhavathI ane roga AdinI pIDAthI maravA paDelAonI mAphaka jIvitanI yAcanA karanArAo upara paNa karUNA. Aje udaraDA ane kutarAM jIvitavyanI yAcanA karI rahyAA che. karUNA bhAvanAvALo AvA vakhate chatI zakitae mauna kema rahI zake ? zakti mujaba yogya karyA vinA kema rahI zake ? A bhAvanA kahevA rUpe na hoya, zAbdika ja na hoya, to A dazA na hoya. mATe kahe che ke-dIna, Arta, bhIta ane jIvitavyane yAcatA jIvo pratye "pratior252A vRddhi: rukhyamAmaghiyate I" e e du:khono pratikAra karavAnI buddhi-pratikAra karavAmAM tatpara buddhi eja karUNA kahevAya che. jyAM maitrI ane pramoda bhAvanA hoya tyAM A karUNA bhAvanA jarUra hoya. jenAmAM jANavA ane sAMbhaLavA chatAM paNa AvI maitrI bhAvanA, AvI pramoda bhAvanA ane AvI karUNA bhAvanA na Ave ane jene enuM du:kha paNa na thAya tene mATe Ajano divasa caDatA varSano prathama divasa nahi, paNa paDatA varSano prathama divasa che ema samajavuM joie. huM to icchuM chuM ke-sArI ya duniyA AbAda bane, saghaLAya jIvo barabAdIthI chUTI jAya, koi du:khI na thAya, koi pApa na kare ane sau saMsArathI mukata thAya, parantu e icchA sAthe e paNa nizcita ja che ke-je AtmAo AvI maitrI, pramoda ane kArUNya bhAvanAthI irAdA pUrvaka vaMcita rahe, enI kAramI upekSA kare, e bhAvanAne jIvanamAM utAravAno virodha kare te AtmAo mATe AjathI paDatuM ja varSa zarU thAya che : mATe A navA varSane jo caDhatuM varSa banAvavuM hoya to A bhAvanAo meLavo ane khIlavo, A bhAvanAone udIta banAvo, ane e bhAvanAonA amala mATe yathAzakita prayatnazIla bano ! A maitrI, pramoda ane kArUNya bhAvanA vinA vAstavika dharma Ave nahi ane je hoya te dIpe nahi. mAdhyaracya bhAvanA maitrI, pramoda ane kArUNya bhAvanA pachIthI cothI mAstha bhAvanA che. A bhAvanA khUba samajavA javI che, nahitara dharmanI ArAdhanA thai zakaze nahi. mAdhyacya bhAvanAne nAme Aje ghaNA goTALA thai rahyA che. mAnalolupa ane kIrti bhUkhyA AtmAo, Aje mAdhyacya bhAvanAne nAme ja gatunA unmArgIone uttejI rahyA che ane sanmArgIone pIDI rahyAA che. jenAmAM AvI maitrI, AvI pramoda bhAvanA ane Avo karUNAbhAva hoya, tene koipaNa prANI upara buruM karanAro roSa na hoya, parantu tenI sanmArganAzaka pratye paNa upekSA hoya ke nahi teja vicAraNIya che. konI upekSA hoya ane kono pratikAra hoya, e samajavA jevuM che. upekSA ane pratikAra banne vakhate maitrI, pramoda ane kArUNya bhAvanA to cAlu ja hoya. pratikAra karatAM e bhAvanAone visaravAnI nathI. jeo pApI banI sudharI zake tevA ja na hoya tenI upekSA hoya, parantu je agninI mAphaka bIjAne bALavA taiyAra thAya temano pratikAra hoya ane e vastu vistArathI samajAvavA mATe ja "dharmarakSA" no viSaya mAdhyacya bhAvanA kyAM hoya ? e darzAvatAM Page 238 of 325 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalikAlasarvajJa bhagavAn zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA zrI yogazAstramAM pharamAve che ke ra0rmasu ni:zaMe, devatAgurunAndriy I mAtmazaripu yopekSA, tanmAdhyarazyamuvIritam IIkA" je AtmAo kazA paNa bhaya vinA krUra karmo karavAmAM ni:zaMka hoya, arthAtu-jemane na pApano bhaya ke na to duniyAnI lajjA hoya, te AtmAo upekSAne pAtra che : deva ane gurUnA je nirdaka hoya, ane AtmaprazaMsA karavAmAM jeo bhAMDa jevA hoya te AtmAo pratye je upekSAbuddhi, e mAdhyacya bhAvanA upekSa ane pratikAra bIjAnA doSanI upekSA, e bhAvanA che. parantu e doSa jo pratikArya hoya ane jo bIjAone doSita karato hoya, to tenuM nivAraNa karavuM ja joie. e doSathI eja eka doSita hoya to upekSA thAya, paNa bIjAne doSita karavA mathe tyAM upekSA kema thAya ? deva-gurUnI e nindA ja karIne aTake to upekSA thAya, parantu bIjAone dharmathI vimukha banAvavA mathe to tenI upekSA na thAya. dharmanindaka karatAM dharmathI vimukha banAvanArA-duniyAne dharmathI vimukha karavAne mathanArA vadhAre mUMDA che. dharmanindaka karatAM e vadhu adhama che. evAo pratye hitabuddhi-dayAbuddhi to che ja, parantu tethI temanI upekSA na hoya. pratikAra karatAM karatAM paNa ApaNI maitrI Adi bhAvanAo to akhaMDa rahevI joie. emanuM buruM ciMtavIe nahi, buruM karIe nahi,paNa bhaluM ciMtavatAM citavatAM pratikAra jarUra karIe. peTabharIne paisA ApI sadhAro ! AjanA deva-gurU-dharmanA nirdakomAM je koi peTabharA hoya, peTa bharavA khAtara ja deva-gurU-dharmanI nindA karatA hoya, paisA ApavAthI sudhare tevA hoya, tevAne paisA ApIne, temanAM peTa bharIne paNa deva-gurU-dharmanI nindA karatA aTakAvavA joie. peTa khAtara ja jo teo deva-gurU-dharmanI nindAnA daMDapAtra TharatA hoya, to temane peTa bharAya tethI paNa vadhAre paisA ApIne bacAvI levA joie. tamArI lakSmIthI jo deva-gurU-dharmanA nindako nindA karatA aTakI jatA hoya, to e lakSmIno jevo tevo sadupayoga nathI. pUrvakALamAM puNyAtmAo sudeva-sugurU-sudharmanI prazaMsA karanArAone udAratAthI dAna ApatA, to tame zuM peTabharA nirdakone nindA karatA aTakAvavA mATeya na ApI zako ? chatI sAmagrIe jo pote tevI nindA na aTakAvI zake to potAnI jAtane ane sAmagrIne, sAdhanasaMpanna tuccha mAne. "dharmarakSA" nI pIThikA paNa Aje to bahu vicitra dazA che. karUNAmAM jema badhAne mUrkha mAne ane potAne DAhyA mAne che, karUNA jema banAvaTI thai gai che, tema tamArI mAnelI madhyasthatA paNa mUrkhatA lAvanArI che. du:kha dUra karavAnI vRtti karUNAmAM samAi jAya che, to peTapIDAthI deva-gurU-dharmane nindanArAonI tevI nindA aTakAvavA mATe karUNA karavI joie ke nahi? evI karUNA karavA chatAM paNa nindA karatA na aTake to upekSA. e upekSAya kayAM sudhI ? jyAM sudhI e nindaka deva-gurU-dharmano nAza karavA na nIkaLe tyAM sudhI ! mithyAdraSTi naja sudhare to upekSA hoya, paNa e sudeva-gurU-dharmano nAza karavAnA prayatnamAM paDe to upekSA na hoya. evA AtmAo agninI upamAne lAyaka che. agni kevo ? bALanAro, chatAM enAthI kAma levAya che ke nahi ? paNa kAma kayAM rAkhIne levAya che ? ene tame kayAM ghAlyo che ? nagaramAM rakhaDato nahi, gharamAM. gharamAM paNa kaye ThekANe rAkho cho ? rasoDAmAM, ane te paNa culAmAM. evI rIte ke-enAthI Page 239 of 325 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasoi pakAvAya, paNa e Aga na lagADe teTalI sAvadhAnI rAkho cho ne ? teja rIte ahIM samajavAnuM che. agni aTavImAM paDyo hoya to darakAra nahi, upekSA : tema sudhAravAnA prayatna chatAM paNa nirdaka nindA ja karato hoya ane te tenI ja jAtane bALato hoya to upekSA. evo nindaka paNa jo paisA laine nindA karatAM aTakato hoya tocalAmAM ghAlelA agnithI rasoi pakAvAya che tema tenAthI kAma levAya, paNa agni jyAre zaheramAM Aga lagADe, gharo bALavA mAMDe, lokonAM jAna-mAlane nukazAna pahoMcADe, tyAre eno sAmano karavo paDe. eja rIte deva-gurU-dharmano nirdaka jyAra enA nAzanA prayatnamAM paDe tyAre upekSA na thai zake. A vastu vistArathI ApaNe vicAravI joie A to mAtra pIThikA karI. AzikadimAM uola ! upara kahyuM tema je AtmAmAM maitrI, pramoda, karUNya ane mAdhyacya, e cAra bhAvanAo hoya, e cAreya bhAvanAone je sArI mAnato hoya, sArAya vizvane sukhI jovAnI jenI bhAvanA hoya ane koi paNa AtmA pApa karIne du:khI na thAo, evI jenA aMtaramAM buddhi hoya. te AtmAnI potAnI dazA kevI hoya ? paralone mAnanAro hasIne pApa kare ? juTha bole ? corI kare? be bhAva kare ? khoTAM bharatIyA kare? AtmA puNya pApa vigarene mAnanAro AvI rIte pAparakata bane? pApa karavA chatA puNyano daMbha kare ? ughADI AMkhe dekhAya tevI anIti kare ane pAcho ema kahe ke- hoya, huM ne anIti karUM ? juThuM bolavA chatAM ema kahe ke- hoya, huM juThuM boluM? nahi ja,parantu Aje mAtra moDhethI AtmA, paraloka, puNya, pApa Adine mAnavAnI vAto karanArA, e badhuM prAya: vAtomAM ja mAne che, ema emanI karaNI uparathI jaNAya che : anyathA, AtmAdine hRdayapUrvaka mAnanAranuM duniyAmAM-vyavahAramAM jIvana kevuM hoya ? enuM jIvana keTaluM ujaLuM hoya? zuM e bIjAnA bhUMDAthI potAnuM bhaluM karanAro hoya ? paNa nahi; Aje to maitrI Adi cAra bhAvanAomAM jema pola calAvI che, tema AstikatAmAM paNa pola cAle che. Astika AtmAnI dazA duniyAnA itara AtmAonI dazA karatAM judI ja hoya. hRdayamAM paNa bheda hoya ane karaNImAM paNa bheda hoya. jo sarakhI ja dazA hoya to AstikatA phaLI kema kahevAya ? mAnauo joIne kadi raDayA cho ? Aje to moTe bhAge e dazA che ke-saune sanma kahevarAvavuM che kharuM, paNa sana banavuM nathI. AvaDI moTI sabhAmAM saune pUchI jUo, badhA jhaze ke- "ame AtmAdine mAnIe chIe, maitrI Adi bhAvanAo amArAmAM che. sau sukhI thAya ema ame icchIe chIe." AvuM AvuM badhuM kahe, kAraNa ke-kahevAmAM zo vAMdho che? koi potAne durjana kahe che ? nahi ja, toto koi ubhuM paNa na rAkhe. ahIM pacAsa hajAranI TIpa karavI hoya to? paNa jo ema kahevAmAM Ave ke- bhAi ! mAtra lakhAvavAnA che, devAnA nathI, to pacAsa hajAranI to zuM paNa pacAsa abajanI paNa TIpa thAya ! paNa e TIpa zA kAmanI? eja rIte mAtra moDhethI huM AtmAdi mAnuM chuM ema kaho Astika na thai javAya. hRdayanI sAcI mAnyatA joie ane sAcI mAnyatA pariNAma pedA karyA vinA rahe ? Aje e pariNAmanI darakAra keTalI che ? jeTalI sana kahevaDAvavAnI darakAra che, teTalI sajjana banavAnI darakAra che? je divase e darakAra Avaze te divase tamArA jIvananI dazA koi jUdI ja haze. Aje sAdhanasaMpanna mANasonAM dIvAnakhAnAM jUo to te moTe bhAge mAnapatrothI paNa zaNagArelAM haze. dIvAnakhAnAmAM mAnapatra TAMganArAone huM pUchuM chuM ke-kadi e mAnapatra joine raDavuM AvyuM che? aMdara lakhyuM hoya dAnavIra ane hoya kRpaNano kAko, chatAM dAnavIra zabda vAMcIne malakAya e kayI dazA? tyAM to raDavuM AvavuM joie ke-huM kamanazIba chatI sAmagrIe dAna Page 240 of 325 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApI zakto nathI ! aMdara saMghavI lakhyuM hoya paNa bhAi sAhebe jIMdagImAM ya AjJA mujabano saMgha kADhavA vicAra sarakho paNa ryo na hoya. e to kaheze-meM nahi to mArA bApAe, mArA dAdAe saMgha kADhyo hato ne ? mAnapatra joine kadi ema thayuM ke-AmAM lakhyuM che e mArAmAM nathI ! AmAM lakhyuM che evuM haiyAmAM ya nathI ! vhevAnuM tAtparya e che ke-bhAvanAno koi inkAra nahi kare, paNa sAcI bhAvanA prAya: vAMjhaNI hotI nathI. sAcI bhAvanAnA pratApe kAMi ne kAMi pariNAma AvyA vinA rahetuM nathI. uttama AtmAnA lakSaNo ho, jenAmAM maitrI, pramoda, kArUNya ane mAdhyasthya jevI pavitra bhAvanAo pratye prema hoya, je AtmAdine mAnato hoya, tenI dazA kyI hoya ? uttama dazA hoya to tene vadhu uttama banAvavA ane na hoya to ANavA aneka guNonI AvazyakatA che. zarUAtamAM dAkSiNya Adi guNo Avazyaka che. e guNo, A loka ane paralokamAM sampadA mATe thAya che. jJAnIo pharamAve che ke"kSigyalane gurudevapUnA, pitrAdibhakti: sukRtAbhilASaH / paropakAravyavahArazuddhI, nRNAmihAmUtra ca sampade syuH / / " dAMkSaNa dAkSiNya eTale game te prakAre koithI levAi javuM ema nahi, paNa sArAnuM sArUM vacana kadi na avagaNavuM, enuM nAma dAkSiNya che. sajjana purUSa koi sArI vAta he ane te svIkArI zakAya nahi, svIkAravA taiyAra thavAya nahi, arthAt teno amala thai zake tema na hoya to moDhuM nIcuM namavuM joie. sajjanI sArI paNa vAtane hasI kADhanAramAM dAkSiNya nathI. evA AtmAmAM maitrI Adi bhAvanA Ave kyAMthI ? sajjananI sArI vAtano amala na thai zake tyAre to AMkhamAMthI AsuM TapakyAM joie. A badhA guNa evA che ke-ekmAMthI aneka guNa pedA thAya, eTale eka guNa sArI rIte keLavo toya beDo pAra. lajA lajjA, e bIjo guNa che. je karavuM ziSTa jmomAM na zobhe te karatAM AtmA lAje. kadAca evuM kAma thai jAya, to ene moDhuM batAvavuM bhAre thai paDe. budhavArIyAmAM ina e moTaramAM na phare. leNadArane hAtha joDe ane kahe ke-huM manazIba chuM, jethI tamArAM nANAM cUkvI zakto nathI. bhale meM devALuM kADhyuM. paNa mArI pAse jyAre nANAM Avaze tyAre huM vyAja sAthe cUkvIza. lajjALu AtmAnI AvI dazA hoya. bhASitAnI jarUra paNa Aje to mhoTe bhAga dAkSiNya ane lajjA, e banne guNonuM devALuM nIkaLyuM che ema kahIe to cAle. Aje to upadeza ApIe, khIe ke-AvI AvI rIte pApa na karavuM joie. vyApAramAM paNa nIti jALavavI joie, asatya na bolavuM joie, lajjAhIna na banavuM joie, doSane doSa tarIke pIchAnI sugurUnI pAse bulatAM ane khoTo daMbha na karatAM zIkhavuM joie, AvuM AvuM kahevAmAM Ave tyAre dAkSiNya ane lajjAnA guNothI paravArI beThelA ucchaMkhalo kye che ke- 'mahArAja kyA mAnAmAM jIvo cho ?' evAne vhevuM joie ke- 'bhAi ! tuM je mAnAmAM jIve che eja jamAnAmAM ame jIvIe Page 241 of 325 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chIe. tArI draSTimAM ne amArI draSTimAM bheda che.' dharmano nAza karavAne icchanArAone saue jaDabAtoDa vAba ApavAnI jarUra che. dareka upakAra karavA icchatA dharmagurUoe spaSTabhASitA keLavavI paDaze. zrImaMtonI zrImaMtAi ke hAjIe bhakatonI khoTI bhakitathI aMjAye kAma nahi cAle. jeo evAnI zaramamAM aMjAi ze te upakAra nahi karI zake. evA to ulTA azritonA hitano paNa nAza karaze. mATe upArIoe spaSTabhASI-spaSTavakatA thavuM joie. gurUdeva pUjA trIjuM lakSaNa che-gurUdeva pUjA, dAkSiNya ane lajjAvALo deva-gurUno pUjaka na hoya e bane ? jenA mAthe deva-gurU nahi tenAmAM dAkSiNya-lajjA nahi. enAmAM sAcA guNo hoya, e na bhUto na bhaviSyati. Aje nagarAo paNa ahisAne nAme kAramI hisAnI bhAvanA phelAvI rahyA che, ane dharmane nAme adharma prasarAvI rahyA che. evAo Aje duniyAne deva-gurUthI vaMcita banAvI rahyA che. dezanuM e bhayaMkara kamanazIba che. kahe che ke-duniyAmAM koi lAyaka gurU nathI. kahevuM joie ke-gurUonuM e sadbhAgya che ke evA ziSyo nathI maLyA. AjanA vAtAvaraNane evAoe kadarUpuM banAvI mUkyuM che. e kadarUpA banelA vAtAvaraNane ThIka karavA, deva-gurathI vinA kAraNe khoTA pracArathI ubhagI gaelI duniyAmAM puna: te zraddhA sthApita karavA A utsavanI yojanA che. uitrAdi vyakita cothuM lakSaNa che-pitrAdi bhakita. Avo AtmA mAtApitAdi vaDilono bhakata hoya. vaDilo teja ke je sanmArge yoje. sanmArge yoje teja sAcAM mAtApItA ne baMdhu. Avo AtmA patnInI khAtara mAtApItAne lAta na mAre. tyAganI vAtamAM AjJAnI vAto karanArAo AvA vakhate kema mauna seve che ? evAne pUcho ke-bairInI khAtara mA bApane lAta mAranArA keTalA kubhAMDI pAkayA che ? ane evAnAM mA bApa banI phulAnArA mA bApa paNa keTalAM che? tyAM kema AjJAnI vAto nathI karatA? sAcI vAta to e che ke-je AtmA saMsAramAM rakata na hoya, viSaya-kaSAya-moha-Adine sarvathA AdhIna na hoya, e badhAne tyAjya mAnato hoya, te svape paNa mA bApanI AzAtanA kare nahi. jyAM sudhI e saMsAramAM rahe tyAM sudhI mAtA pitAdinI bhakita jarUra kare. tyAgavRttivALo vaDIlonI AjJA jevI pALe tevI bIjo nahi pALe. jeo ema kahe che ke-tyAgIo mAtApitAdinI bhakita nathI karavA detA, teo juThThA che. sAcA tyAgIo taraphathI to mAtA pitAdinI yogya ane sAcI bhakita karavAnuM vAraMvAra kahevAya che. mAtApitAdinI yogya ane sAcI bhakitathI bhraSTa karanArA to te che ke jeone tyAga gamato nathI. tyAga gamato nathI mATe ja teo svacchandamAM bhAna bhUlyA che, mAtA-pitAdine tarachoDe che ane tyAgIone herAna kare che. evA mohanA phirastAo ja duniyAne deva-gurUthI blekAve che ne mAtApitAdinI bhakitathI bhraSTa kare che. sakatanI abhilASA pAMcamuM lakSaNa che-sukRtanI abhilASA. Avo AtmA dAna, zIla, tapa Adi sukRtamAM tatpara hAya. enAmAM A guNo Aje kyAM che ? Aje paranArIsahodara zodhavA bhAre paDe. maitrI Adi bhAvanAvALAmAM sadAcAra vigerenI abhilASA hoya ja. paropakAra chaThuM lakSaNa che-paropakAra. enAmAM paranA upara upakAra karavAnI buddhi hoya. unmArge nArAone Page 242 of 325 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unmArgathI ugArI sanmArge caDhAvavAno ano prayatna akhaMDapaNe cAlu hoya. dravyathI ne bhAvathI e paropakArI hoya. vyavahArazuddhi sAtamuM lakSaNa che-vyavahArazuddhi. mArgAnusArIno sauthI pahelo guNa che. jAyasaMpanna vimava: 1 tamArI lakSmI nyAyopArjita che? tamAro vyApAra nItimaya che? tamAruM jIvana anukampAvAnuM che? Aje to keTaleka sthaLe ghora pApa ane Avaka thoDI, e dazA che. emAM koNa rAce ? paisAno pUjArI hoya te. uttamAM AtmAno dareka vyavahAra uttama hovo joie jenAmAM A sAta hoya je AtmAmAM dAkSiNya hoya, lajjA hoya, gurUdevapUjA hoya, pitrAdinI bhakita hoya, sukRtanI abhilASA hoya, paropAripaNuM hoya ane vyavahArazuddhi hoya, te AtmAmAM maitrI, pramoda, kArUNya ane mAdhyacya bhAvanA jarUra hoya agara Ave ane jenAmAM e bhAvanAo hoya ane Ave tenAmAM sauthI pahelI kahI te bhAvanA paNa jarUra hoya ane Ave. A na hoya ane enuM du:kha paNa na hoya, to AstikatAnI vAto e polI vAto ja che. pAMca prakAranA saMyama (cAritra) nuM varNana cAritramohanIya karmanA kSaya, upazama ke kSayopazamathI prakaTa thayelo AtmAno zuddha svabhAva te cAritra kahevAya che. A cAritra pAMca prakAranuM che: (1) sAmAyika cAritra, (2) chedopasthApana ke chedopasthApanIya cAritra, (3) parihAravizudhdhi cAritra, (4) sUkSmasaMparAya cAritra ane (5) yathAvAta cAritra. A pAMca cAritranuM svarUpa anukrame A pramANe jANavuM: (1) sAmAyika cAritra AtmA karmanA saMyoge anAdikALathI viSama sthitimAM rahelo che. A viSama sthitine dUra karIne samasthitimAM-samabhAvamAM lAvavAnuM mukhya sAdhana sAmAyika cAritra che. te hisAdi sAvadya yogano tyAga karavAthI tathA saMvara nirjarAnuM sevana karavAthI siddha thAya che. sama eTale samasthiti ke samabhAva, teno mAya eTale lAbha te samAya tenAthI yukata je kriyA te sAmAyi. A sAmAyika cAritra be prakAranuM che (1) itvarakathika ane (2) vAva kathika. bharatAdi daza kSetramAM pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsanamAM prathama laghu dIkSA apAya che, te itarakathikasAmAyika cAritra kahevAya che, kAraNa ke te thoDA kALa mATe ja hoya che. zrAvako zikSAvatanA adhikAre samAyAmi, pauSadha, pratikramaNa vagere kriyAo kare che, teno samAveza paNa A itvarakathika sAmAyika cAritramAM ja thAya che. madhyanA bAvIza tIrthakaranA zAsanamAM temaja mahAvidehamAM sarvadA prathama lai, dIkSA ane puna: vaDI, dIkSA evo vyavahAra nathI. tyAM prathamathI ja vaDI dIkSA hoya che, mATe tene yAvatukathika sAmAyika cAritra kahevAmAM Ave che. A be cAritro paikI itvarakathika sAticAra ane utkRSTa cha mAsanuM hoya che, jyAre yAvat kathaka niraticAra (alpa aticAra) ane jIvanabharanuM hoya che. (2) cheusthApanIya cAritra parvanA sAmAyika cAritranA sadoSa ke nirdoSa paryAyano cheda karIne upasthApana karavuM, eTale ke puna: Page 243 of 325 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIkSA levI, vizuddha mahAvrato aMgIkAra karavA, te chedopasthApanIya cAritra kahevAya che. tenA sAticAra ane niraticAra evA be prakAro che. temAM jeNe mahAvratono mULathI bhaMga ryo hoya tene puna: mahAvrato ApavAmAM Ave te sAticAra chedopasthApanIya cAritra kahevAya ane laghu dIkSAvALA sAdhune zasraparijJA nAmanuM adhyayana puruM thayA pachI vaDI dIkSA ApavAmAM Ave tene niraticAra chedopasthApanIya cAritra kahevAya. vizeSamAM eka tIrthaMkaranA sAdhune bIjA tIrthaMkaranA zAsanamAM praveza karavo hoya tyAre temaNe paNa puna: cAritra uccaravuM paDe che, (cAritrane lagatI pratijJA grahaNa karavI paDe che ) te paNa niraticAra chedapasthApanIya cAritra kahevAya. zrI pArzvanAtha prabhunA sAdhuo cAra mahAvratothI yukta hatA. temaNe zrI mahAvIra prabhunA pAMca mahAvratovALo mArga aMgIkAra ryo, tyAre puna: cAritra grahaNa ryuM hatuM, e hakIkata Agamaprasiddha che. madhyanA bAvIza tIrthaMkaranA zAsanamAM temaja mahAvideha kSetramAM chedopasthApanIya cAritra hotuM nathI. tAtparya ke te pahelA tathA chellA tIrthaMkaranA zAsanamAM temaja bharatAdi kSetramAM ja hoya che. parihArivizuddhi cAritra parihAra eTale gacchanA tyAgapUrvaka je viziSTa tapa karI AtmAnI vizuddhi karavAmAM Ave tene parihAra vizuddhi cAritra kahevAmAM Ave che. tenuM svarUpa A pramANe samajavuM : sthaviralpI sAdhuonA gacchamAMthI gurunI AjJA pAmI 9 sAdhuo gacchano parihAra kare che, eTale ke tene choDIne kevalI bhagavaMta athavA gaNadhara athavA pUrve jemaNe parihAraklpa aMgIkAra karyo hoya tevA sAdhu munirAja pAse jAya che ane parihAralpa aMgIkAra kare che. temAM cAra sAdhu cha mAsa sudhI tapa kare che ane bIjA cAra sAdhu temanuM vaiyAvRttva kare che tathA eka sAdhu vAcanAcArya guru thAya che. cha mahinA bAda tapa pUrNa thaye te sAdhuo vaiyAvRtya karanArA thAya che ane vaiyAvRtya karanArA sAdhuo cha mAsano tapa AraMbhe che. temano tapa pUrNa thaye vAcanAcArya pote cha mAsano tapa kare che. e vakhate ghanyathI eka ane utkRSTathI sAta sAdhu temanuM vaiyAvRtya karanArA thAya che. A pramANe aDhAra mAse parihAraklpa pUrNa thAya che. parihAraklpa aMgIkAra karanAra sAdhuo grISmakAlamAM ghanya caturthabhakata eTale eka upavAsa, madhyama SaSThabhakta eTale be upavAsa ane utkRSTa aSTamabhakata eTale traNa upavAsa kare che ziziraRtumAM jaghanya SaSThabhakata, madhyama aSTama bhakta ane utkRSTa dazamabhakata eTale cAra upavAsa kare che tathA varSAkAlamAM ghanya aSTama bhakta, madhyama dazamabhakata ane utkRSTa dvAdazabhakta eTale pAMca upavAsa kare che. A dareka tapamAM pAraNe AyaMbila kare che.vaLI vaiyAvRttva karanAra ane vAcanAcArya paNa haMmezA AyaMbila kare che. A kalpa pUro thayA pachI keTalAka sAdhuo pharI teja parihAravizudhdhi cAritrano svIkAra kare che, to keTalAka sAdhuo nilpano svIkAra kare che ane keTalAka sAdhuo puna: gacchamAM Ave che. temAM tarata ja nilpane svIkAranArA yAvathika parihAravizudhdhika ane bIjA itvara kathika parihAravizudhdhika kahevAya che. A kalpamAM tapazcaryA karanArA sAdhuo tapazcaryA karatAM sudhI nivizamAnaka kahevAya che ane tapazcaryA karI rahyA bAda niviSTakAyika shevAya che. A cAritra prathama ane carama tIrthaMkaranA tIrthamAM hoya che, madhyanA bAvIza tIrthaMkaranA samayamAM Page 244 of 325 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hotuM nathI. (4) samasaMharAya cAritra je cAritramAM mohanIya karmanI 28 prakRtio paikI 27 prakRtiono kSaya thayelo hoya che ane mAtra saMjvalana lobha ke jene mATe ahIM saMparAya saMjJAno prayoga karavAmAM Avyo che, teno ati sUkSma bhAga-svalpa aMza bAkI rahyo hoya, te cAritrane sUkSma saMparAya kahevAmAM Ave che. dazamA guNasthAnake vartatA AtmAne A prakAranuM cAritra hoya che. (5) yathAthAta cAritra yathA eTale je pramANe bhAta eTale kaheluM che. tAtparya ke sarvajJa bhagavaMtoe cAritranuM zuddha svarUpa je prakAranuM prakAzya che, tevA cAritrane yathAkhyAta cAritra kahevAmAM Ave che. A cAritramAM kaSAyano sarvathA upazama ke kSaya thavAthI vItarAgapaNAnI prApti hoya che. tenA cAra prakAro che. (1) upazAnta yathAkhyAta, (2) kSAyika yathAkhyAta, (3) chAghasthika yathAkhyAta tathA (4) kevalika yathAkhyAta. agiyAramA guNasthAnake mohanIya karma sattAmAM hoya che, paNa tadana zAMta hovAthI teno udaya hoto nathI. te vakhatanuM cAritra te upazAMta yathAvAta. bAramAM, teramA tathA caudamA guNasthAnake mohanIya karmano tadana kSaya thavAthI je kSAyika bhAvanuM cAritra hoya, te kSAyika yathAkhyAta. agiyArame ane bArame guNasthAnake rahelo AtmA chadmastha hovAthI tenA cAritrane chAghasthika yathAkhyAta cAritra kahevAya che ane teramA tathA caudamA guNasthAnake rahelo AtmA kevalI hovAthI temanuM sAyika bhAvanuM cAritra te kevalika yathAkhyAta cAritra kahevAya che. ahIM eTalI spaSTatA karavI ucita che ke vAstavamAM sAmAyika e ja cAritra che, paraMtu tenI judI judI avasthAone lIdhe tenAM jadAM judAM nAmo paDelAM che. dAkhalA tarIke pUrva paryAyano cheda ane navA paryAyanuM upasthApana karavAthI je sAmAyika cAritrano sadubhAva tenuM nAma chedopasthApanIya cAritra parihAralpa karavAthI je vizuddhi thAya e vakhatanuM sAmAyika cAritra te parihAravizuddhi cAritra. mAtra sUkSma saMparAya ja udayamAM hoya, te vakhate je jAtanuM sAmAyika cAritra te sUkSma saMparAya cAritra ane saMpUrNa zaDhivAnuM sAmAyika cAritra te yathAkhyAta cAritra. mokSanI prApti yathAkhyAta cAritrathI ja thAya che. saMvaratattva' nAmanuM navamuM prakaraNa ahIM puruM thAya che. 7 nirjarA dva. nirjarA eTale AtmAmAM pUrve baMdhAyelA je karyo che tenuM nirjaravuM eTale ke kharavuM teno nAza thavo te nirjarA kahevAya che. te nirjarA be bhedavALI che. (1) dravya nirjarA. (2) bhAva nirA (1) dravya nirjarA - karma yugalone Atma pradezomAMthI kheravavA te dravya nirjarA dhevAya che. (2) bhAva nirjarA - jenAthI karma pudagalo khare evA AtmAno tapazcaryAdivALo zudhdha pariNAma te bhAva nirjarA kahevAya che. anya rIte nirAnA be prakAro kahelA che. (1) akAma nirjarA ane (2) sakAma nirjarA. Page 245 of 325 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekendriyathI mAMDIne asannI paMcendriya paryAptA sudhInAM jIvo du:kha veThIne je karmonI nirjarA kare che te niyamA akAma nirjarA kahevAya che. temaja sannI paryAptapaNAne pAmelA jIvo AvelA du:khanA nAza mATe A loknA ke paraloknA sukhanA padArthone meLavavA mATe jIvanamAM je kAMi tapazcaryA vagere karIne sahana zakita keLavI sArAmAM sArI rIte tapa kare tenAthI paNa e jIvo niyamA akAma nirjarA kare che. jemake abhavya jIvo-durbhavya jIvo-bhArermI bhavya jIvo ane ekvAra samakIta pAmIne vamIne durlabha bodhi thayelA jIvo manuSyapaNuM pAmI cAritra lai niraticAra cAritranuM pAlana kare to paNa teo akAma nirjarA kare che. kAraNa ke A jIvonuM lakSya paraloknA sukhanA mATenuM hoya che. eTale jyAM sudhI pahelA guNasthAnakamAM rahelA jIvone zudhdha yathA pravRtta karaNa rUpa, apunarbaMdhaka pariNAmano adhyavasAya prApta thAya ke jethI mokSanI rUcinI prApti thAya. na thAya tyAM sudhI nAM jIvo niyamA akAma nirjarA kare che. (2) sakAma nirjarA - jyAre jIva purUSArtha karIne zudhdha yathApravRttakaraNa nA adhyavasAyane prApta kare eTale ke mokSanI rUcino pariNAma pedA thAya tyArathI jIvo sakAma nirjarAnI zarUAta kare che ane te jIvone e pariNAma ane tenAthI AgaLanA pariNAmonI vRdhdhi thayA kare che te pariNAmanI sthiratAmAM samaye samaye sakAma nirjarA jIvo karatAM jAya che. te pariNAmamAM karmonI je nirjarA thAya che te sakAma nirjarA kahevAya che. A nirjarA Atmika guNa ne pedA karavAmAM sthiratA lAvavAmAM sahAyabhUta thAya che. nirjarAnA mukhya be bhedo che. ane tenA bAra bhedo che. (1) bAhya tapa tenA cha bheda che (2) atyaMtara tapa tanA cha bhedo che. tapa eTale IcchAono nirodha sa. tapa eTale ? AtmAne lAgelAM karmone je tapAve, enuM nAma tapa. zarIrane ja tapAve, te tapa nahi. eTale tapanuM lakSaNa e ke- phacchAviroghastapa:| icchAno jenirodha, tenuM nAma tapa. vadhatI icchAone rokvI-icchA mAtrano nirodha karavo, e tapa ! temAM, khAvAnI icchAone rokvI, e tapa tarIke vizeSa rUDha che. jyAM sudhI sahAya tyAM sudhI bhUkhane sahyA ja karavI ane bhUkha jyAre asahya ja banI jAya tyAre khAvuM, AvuM karavAno vicAra che ? are, bhUkhane sahavAnI vAta to dUra rahI, parantu bhUkha lAgyA vinA khAvuM nahi ane khAva tyAre rasa mANavA mATe khAvuM nahi paNa mAtra bhUkhanA du:khane zamAvavAne mATe ja khAvuM, AvuMya karavAno vicAra che ? tyAre tapa guNa ema ne ema AvI jaze ? tapa bAra prakAre zrI vItarAga paramAtmAe pharamAvelA mArgamAM, mAtra khAvAnA tyAgane ja tapa tarIke oLakhAvela nathI, paNa tapa bAhya ane atyaMtara-e be prakAre ane be prakAromAM dareknA cha cha prakArone jmAvIne, ema kula bAra prakAre tapane vividha rItie varNavavAmAM Avyo che. tapanA bAra prakAromAM cha prakAro evA che, ke je prakArone bIjAo joi-jANI zake. e Adi kAraNe e ja prakArone bAhya tapa vhevAmAM Ave che; jyAre bIjA aMdaranA cha prakAro evA che, ke jene yathArtha svarUpamAM to antarmukha banelA mahAnubhAvo jANI zake che; eTale e vagere kAraNoe e cha prakArone AtyaMtara tapa kahevAmAM Ave che. e bAranA savistAra vivecanamAM ahIM ApaNe utaravuM nathI : eTale e bAra prakAronAM nAma daine, enA bheda-prabhedAnI vigatamAM utaryA vinA, enA svarUpano sAmAnya sthUla khyAla ja ApavAno vicAra rAkhyo che. tamAre e bAra prakAronAM nAma to jANavA che ne ? Page 246 of 325 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) vivecana tapanI vyAkhyA judA judA dharmamAM judA judA prakAre karavAmAM AvI che. koie amuka vratane ja tapa mAnyuM che, koie vanavAsa, kaMdamULa bhakSaNa ke sUryanI AtApanAne ja tapa gaNyuM che, to koie kevaLa deha ane indriyonA damanathI ja tapanI pUrNatA svIkArI che. paraMtu jaina paraMparAmAM tenI vyAkhyA A pramANe karavAmAM AvI che. rasarudhiramAMsamedoDasthimajjazukrANyanena tapyante / karmANi cAzubhAnItyatastapo nAma nairuktam / / jenAthI rasa, dhira, mAMsa, meda, asthi, majjA ane zukra e zarIranI sAteya dhAtuo tathA azubha karmo tape, e tapa jANavuM." A vyAkhyA pramANe koruM dehadamana e tapa nathI ane mAtra mAnasika titikSA e paNa tapa nathI. temAM deha ane mana ubhayanI zuddhi karanArAM tattvo joie. jaina tapa A baMne prakAranI zaDhi para racAyeluM zrI jinezvara bhagavaMtoe kahyuM che ke "no bhogadayANa no paraloyANa no 3mayogadayA no vahItivannarahasilogariyA nannatyaM nirayA- he mumukSuo ! tame koi paNa prakAranuM tapa A lAkanA sukhanI icchAthI nahi, paraloknA sukhanI icchAthI nahi, ubhaya loknA sukhanI icchAthI nahi, kIrti, mahattA ke prazaMsAnI icchAthI nahi, paNa mAtra karmanI nirjarA arthe ja karajo." ahIM e paNa samajI levuM jarUranuM che ke amuka divase ke amuka vakhata bhUkhyA rahevuM te tapa nahi paNa laMghana-lAMghaNa che. "amuka vastu nahi maLe to upavAsa karIza." e prakAranI cetavaNIpUrvaka thatA upavAsa vagere eka prakAranAM tAgAM che, paNa zuddha zAstrIya tapa nathI. je tapa mokSaprAptinA hetuthI mAtra karmanI nirjarA mATe karavAmAM Ave, tene ja zuddha zAstrIya tapa gaNavAno che. tapanA bAho ane atyaMtara evA be prakAro che. temAM je tapa bAhya vastunA tyAganI apekSAvALuM che tathA jene dekhIne loko "A tapasvI che' ema samajI zake che tathA je mukhyatve zarIrane tapAve che tene bAhAtapa kahevAmAM Ave che. A tapanA cha prakAro anukrame nIce mujaba jANavA :anazana anazana nAmano pahelA prakArano tapa che, ke jemAM khAvAnuya nahi ane jarUra nahi to pIvAnuMya nahi. pIvAmAM vidhipUrvaka taiyAra karAeluM garama kareluM pANI ja samajavAnuM. A tapa vizeSa pramANamAM to bahu zakitasaMpanna karI zake ne ? bhUkha upara vijaya meLavyA vinA, A tapa thai zake nahi. A tapa karavo hoya, to game tevI bhUkhane paNa sahavAnI tAkAta keLavavI paDe. bhUkha e du:kha che ane e du:khane sahavuM e saheluM nathI, paNa e du:khane sahA vinA zarIra mAtranA saMbaMdhathI chUTAvuM muzkela che ane e vinA to mokSapadane pAmI zakAya nahi. mATe to eka mahApurUSe kahyuM che ke- "khAvata,pIvata mokSa je mAnata, te ziradAra bahu kTamAM ! (1) anAnanu zarIranAM dhAraNa-poSaNa mATe grahaNa karavAmAM Avato AhAra cAra prakArano che : (1) azanarUpa, (2) pAnarUpa, (3) khAdimarUpa ane (4) svAdimarUpa. temAM roTalI, purI, bhAta, mIThAi vagere je vastuo vaDe sudhAnuM puruM zamana thai zake che, tene anazana kahevAya che. pANI pAna kahevAya che, amuka aMze Page 247 of 325 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadhAnI tRpti karI zake te phUla-phalAdi tathA mevA pramukha vastuone khAdima kahevAya che ane lavIMga, elacI, tAMbUla vagere mukhazuddhi karanArAM dravyone svAdima kahevAya che. A cAra prakAranA AhAra paikI cAre prakAranA AhArono tyAga karavo tene cauvihAhAcauvihAruM anazana ane pAna sivAyanA bIjA traNa prakAranA AhArono tyAga karavo tetivihAhArUtivihAruM anazana kahevAya che. AvuM anazana be prakAre thAya che : (1) itvara kAlika eTale thoDA samaya mATe ane (2) yAvatukathika eTale jIvanaparyata. temAM itvarakAlika anazanane sAmAnya rIte upavAsa kahevAmAM Ave che. ekAsaNuM, AyaMbila vagare tapono samAveza paNa A prakAramAM ja thAya che. yAvarkathika anazanane sAmAnya rIte anazana ke saMthAro kahevAmAM Ave che. tenA traNa prakAro che: (1) pAdapopagamana iMginImaraNa ane (3) bhakataparijJA. teno vistAra AcArAMgasUtra AdithI jANavo. uNoksI bIjo uNodarI nAmano tapa. A tapa evo che ke-bhANethI uThe ne peTane paMpALavuM paDe, evuM bane nahi. A tapa sAmAnya nathI. evA ghaNA mANaso che ke-emane eka be di khAvA na maLe to cAle, paNa bhANe beThA pachI jo emAM phAvatuM AvI jAya, to peTane pUchIne khAya-e bane nahi. khAvuM nahi ema nahi, paNa uNA peTe uThavuM-e paNa eka tapa che. bhANe badhI anukULa sAmagrI AvI jAya, to uNA peTe uThAya ? keTalAka kahe che ke-bhANe na besIe te cAle, paNa besI gayAne cIjonI phAvaTa AvI gai, jIbhane gamatI cIjo maLI gaI, to uNA peTe uThAya nahi. je uNodarI tapane barAbara karato hoya, tene prAya: DaoNkaTarane tyAM javuM paDe nahi ne ? mitratAdine saMbaMdha hoya ne jAya te judI vAta che, paNa dardI tarIke to javuM paDe nahi ne? ene prAya: gamatI-aNagamatI davAnA Dojha levA paDe nahi ke iMjekazananA godA khAvA paDe nahi. khavAyeya kharuM, tapeya thAya ane zArIrika svAthya jaLavAya tathA davA vagereno kharca paNa bace, evo A tapa che ne ? (2) uLodarikA nau jemAM udara eTale peTa, Una eTale thoDuM ochuM ke adhuruM hoya te UnodarikA evuM je tapa te UnodariA tapa. tAtparya ke puruSano AhAra batrIza koLiyA jeTalo ane strIno AhAra aThThAvIsa koLiyA jeTalo che, tenAthI thoDuM ochuM jamavuM, tene UnodarikA nAmanuM tapa kahevAmAM Ave che. koLiyAnuM pramANa mukhamAM sukhethI grahaNa karI zakAya teTaluM samajavuM. ahIM prazna thavA saMbhava che ke "thoDuM ochuM jamavuM tene tapa kema kahevAya ?' teno uttara e che ke pramANa karatAM thoDuM ochuM jamavuM emAM eka prakAranI titikSA che, tethI tene tapa kahevAya che. sAmAnya rIte manuSyo jamavA beThA ke tRpta thAya teTaluM khAya che ane koI koI vAra bhojananI samApti thai gai hoya chatAM koi svAdiSTa vAnagI AvI paDe to tarata ja tenA para hAtha ajamAvavA lAgI jAya che. A jAtanI vRtti para kAbU meLavavo, te UnodarikA tapano hetu che. ThAMsIne jamavAthI magaja para lohInuM dabANa vizeSa thAya che. pariNAme skRtino nAza thAya che tathA ALasa ane UMgha AvavA mAMDe che. vaLI ThAMsIne jamavAthI zarIramAM medanuM pramANa vadhe che ane bIjA doSo paNa UbhA thAya che. A kAraNathI jina bhagavaMtoe brahmacaryanA rakSaNanI AThamI vADamAM 'timAtrAmodara :- pramANathI adhika AhAra karavo nahi' evo Adeza Apelo che. Adhunika AhArazAstrIoe ghaNA saMzodhana pachI jAhera karyuM che ke mitAhArI mANaso pramANamAM Page 248 of 325 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAMbuM jIve che, jyAre akarAMtiyA thaine bhojana karanArAo aneka roganA bhoga banI rahelA mRtyu pAme grisaMkSepa trIjo tapa vRttisaMkSepa nAmano che. A tapamAM jema bane tema cIjo ochI khAvI, e pradhAna vastu che. khAvAne mATe dasa cIjo taiyAra hoya, e vakhateya vicAra karavo ke- "mAre ATalI badhI cIjone khAvAnuM zuM prayojana che? ochAmAM ochI keTalI cIjoe huM calAvI zakuM tema chuM?' koine thAya kemAre mAtra cAra joize.' ane koi nakkI kare ke- "mAre to beja basa thaze.' ema cIjono je tyAga karavo, e paNa vRttisaMkSepa nAmano tapa che. (3) gusaMtu du jenAthI jIvatuM rahevAya tene vRtti ddha che. temAM bhojana, jala vagereno samAveza thAya che. A vRttino dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI saMkSepa karavo-saMkoca karavo, tene vRttisaMkSepa nAmanuM tapa ke abhigrahanI dhAraNA kahevAya che. sAdhu-mahAtmAo A tapa nIce mujaba kare che : (1) dravyasaMkSepa - amuka jAtinI bhikSA maLe to ja levI. (2) kSetrasaMkSepa - eka, be ke amuka gharamAMthI ja bhikSA maLe to levI. (3) kAlasaMkSepa - divasanA prathama pahoramAM ke madhyAhyA pachI bhikSA maLe to ja levI. (prAcIna kALamAM gocarI madhyala kALe ja thatI, te apekSAe A kAlasaMkSepa che.) (4) bhAvasaMkSepa - amuka sthitimAM rahelI vyakita dvArA maLe to ja bhikSA grahaNa karavI. A prakAranA abhigrahathI ugra titikSA thAya che ane svAbhAvika rIte ja tapazcaryA thAya che. zramaNa bhagavAna mahAvIradeva aneka prakArano abhigraha dhAraNa karatA hatA ane AtmAnI kasoTI karatA hatA. temAM eka vAra temaNe daza bolano ati ugra abhigraha nIce pramANe dhAraNa karyo hato : (1) dravyasaMkSepa - sUpaDAmAM aDadanA bAkaLA hoya. (2) kSetrasaMkSepa - vahorAvanArano eka paga uMbarAnI aMdara hoya ane bIjo paga bahAra hoya. (3) kAlasaMkSepa - badhA bhikSuo bhikSAcarI karI gayelA hoya. (4) bhAvasaMkSepa - rAjaputrI dAsIpaNAne pAmelI hoya, mAthuM muMDAveluM hoya, pagamAM lokhaMDanI beDI hoya, aTTamanI tapazcaryAvALI hoya, ane AMkhamAM Asu hoya, te vahorAve to ja bhikSA levI. temano A abhigraha pAMca mAsa ane pacIsa divasanA upavAsa pachI kauzAMbI nagarImAM caMdanabALA dvArA pUrNa thayo hato. gRhasthoe A tapa sarala rIte karavo hoya to amuka ja vastuthI calAvI levuM." evI pratijJApUrvaka paNa karI zake che. 2sayA paNa khAvA besavA chatAMya uNA peTe ubhA thai javuM ane khAvAne taiyAra hoya evI cIjomAMthI paNa amuka cIjone tajI devI, e tapa koNa karI zake? rasanAnA rasa upara jeNe kAbU meLavyo hoya te ne ? vigaIo AdinA pratApe judA judA je cha raso gaNAya che, teno ke temAMnA amukano tyAga karavo, e rasatyAga nAmano cotho tapa che. uNodarI, vRttisaMkSepa, ane rasatyAga-e traNa prakAranA tapone sulabha Page 249 of 325 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banAvavAne mATe DAhyA mANase zuM karavuM joie ? bhANe beThA te je cIja vadhAre rasavALI lAge, te cIjane choDI devI. rasa-purInuM jamaNa hoya, to temAM kharekharI gamatI cIja kayI ? rasa. ene mUkI de. A rItie tame jo gamatI cIjone tajIne jamavAno abhyAsa keLavyo hoya, to tamArA saMbaMdhio upara to ThIka, paNa tame jo koine ghera jamavA gayA hoya to jenA ghare tame jamavA gayA ho, tenA AkhA ghara upara sundara chApa paDe ne ? badhAMne thAya ke-gajabano kAbUvALo mANasa che ! tamane keTalo lAbha ? tapano lAbha to kharo, paNa bIjoya ghaNo lAbha ne? paNa jIbhanA uchALAo upara kAbU meLavyo hoya, to A bane ne ? khAvuM nahi e judI cIja che ane khAvA besavuM ne rasavALI cIjo choDI devI, ochAmAM ochI cIjo levI ane uNA peTe ubhA thai javuM e judI cIja che. keTalAko anazana tapa karI zake che, paNa jIbha upara kAbU rAkhI zakatA nathI. je cIja phAvatI Ave, tene e evI rItie uThAvya rAkhe ke-sAmAne ema thai jAya ke-A tapasvI bhale rahA, paNa jIbha upara Amano kAbU nathI. tapanA hetune pAra pADavA mATe, jIbha uparanA kAbUnI khAsa jarUra che, ema lAge che ? (4) 2sayAma du jenAthI zarIranI dhAtuo vizeSa puSTa thAya tene rasa kahevAmAM Ave che. jemake dUdha, dahIM, ghI, tela, goLa vagere. teno tyAga karavo,te rasatyAga nAmanuM tapa kahevAya che. rasane zAstrIya paribhASAmAM vikRti athavA vagaI kahevAmAM Ave che, kAraNa ke tene grahaNa karavAthI zarIra tathA manamAM viSayano vikAra utpanna thAya che. A vikRtinA mukhya bhedo daza che : (1) madha, (2) madirA, (3) mAkhaNa, (4) mAMsa, (5) dUdha, (6) dahIM, (7) ghI, (8) tela, () goLa ane (10) pakvAnna. temAM madha, madirA, mAkhaNa ane mAMsamAM te te prakAranA asaMkhya jIvo kSaNe kSaNe utpanna thatA hovAthI tathA te tAmasI ke vikArI hovAthI mumukSuone mATe sarvathA abhakSya che ane bAkInI cha vikRtiono-vigaIono yathAzakita tyAga karavo ghaTe che. svAdanI khAtara nAkhavAmAM AvatuM maracuM paNa apekSA-vizeSathI rasa ja che, eTale temAM paNa saMyamI banavAnI jarUra che. rasatyAgamAM AyaMbilanI tapazcaryA mukhya che. temAM cha vigai tathA maracAM vagere masAlAonA tyAgapUrvaka ekAsaNuM arthAt eka ja TaMka bhojana karavAnuM hoya che. A tapanI tAlIma mATe caitra sudi sAtamathI pUnama ane Aso sUdi sAtamathI pUnama ema nava-nava divasanI be oLIo niyata thayelI kAyaleza pAMcamo kAyakleza nAmano tapa che. vividha prakArothI, paNa mahApunI AjJAne bAdha pahoMce nahi evI rItie, A zarIrane kaSTa ApI ApIne, kaSTa veThatAM zIkhavuM joie. A zarIra to gadheDAnI jAta jevuM che. kuMbhAra gadheDA pAsethI hoziyArIthI kAma le che. enA upara kuMbhAra cAra maNanuM chAlakuM caDhAvI de. bhArane lIdhe pallAM to e na cAle, eTale kuMbhAra kare che zuM? e chAlakA upara pAcho pote caDhI bese che. UlaTuM vana vadhI jAya ne ? pachI gadheDAne mArIne calAve che. thoDeka sudhI jaine kuMbhAra gadheDA uparathI nIce utarI paDe che, eTale gadheDuM hRtithI cAlavA mAMDe che. e ema samaje che ke-hAza, vana utaryuM ! mUrkha jAta kharI ne ? cAra maNa vana hatuM ane upara kuMbhAra caDhI beTho eTale sADAsAta maNa vajana thayuM. emAMthI kuMbhAranA zarIranuM sADA traNa mitra vana utare, eTale "mArA upara have vajana Page 250 of 325 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI.' ema mAnIne e cAle. zarIra paNa evI jAta che. sukha jema jema maLe. tema tema e sukha vadhAre mAge. paNa jo ghaNuM duHkha veThavuM paDyuM hoya, to thoDuM du:kha ghaTe eTale sukha maLyuM mAne. zarIrane tame jema paMpALo, tema te ADuM cAle. zarIrane TADha-taDako veThavAnI Teva pADavI joie. dhIre dhIre zarIrane tame Teva pADI do, to zarIra ghaNuM khamI zake evuM che. bahu sukhazIliyA mANaso evA banI jAya che ke-tADha-taDako rAka vadhe, eTale veThI na zake. rAka bapora thAya, eTale kaheze ke- "mArAthI bahAra nahi nIkaLAya.' jeNe potAnA zarIrane keLavyuM hoya, tenI vAta to judI che. paNa sAmAnya lokoya kahe che ke"e bicAro pomalo che. ahIM paMkhA hovA chatAMya nathI calAvAtA, te tamane phAvatuM nathI ne ? paMkhA cAle to ThIka -ema thayA kare che ne ? paNa tame samajo che ke- A paNa eka maryAdA che. ahIM ApaNAthI paMkhA khAtA besAya nahi. ApaNo e avinaya kahevAya. levA AvyA chIe jJAna ane karIe avinaya, te cAle ? paNa paMkhA kema cAlatA nathI ? evuM amane nahi lAge. amAruM zarIra ane mana evI rItie TevAeluM ke vicAra na Ave. bAkI garamI tamane lAge ne amane na lAge ? garamI to lAge, paNa sahavAnI zakita keLavI hoya to du:kha na thAya, sahavAnI zakita na hoya, to kadAca durgAneya thai jAya. A kALamAM to dareke sahavAnI zakita khAsa keLavavA jevI che ne ? game tevo samaya AvI lAge, to paNa muMjhAie nahi ane mananI zAntine gumAvIe nahi. evI tAkAta keLavavA jevI nathI ? pachI kadAca bhAgavuM paDe. toya phera paDe ne ? bAkI A zarIrane cena paDe, zarIrane sukha maLe, zarIrane du:kha bhogavavuM na paDe, e mATe kAMi ochAM pApo thAya che ? pApathI bacavAne mATe ane pApane khapAvavAne mATe, zarIrane kaSTane sahavAnI Teva pADavI joie ane e mATe kAyAne, bIjAone kaleza na thAya evI rItie, phleza Apavo joie. ema AjJAthI avirUddhapaNe kAyAne leza Apavo e paNa tapa che. kAyA phleza anubhave ane AtmA sAtvika prasannatA anubhave, tyAre e tapa kahevAya. sAdhuone mATe to khAsa AjJA che ke-kAyAne jema bane tema sahana karavAnI Teva pADavI. sAdhuoe mAthAnA, dADhInA ne mUchanA vALa paNa hAthe ja cUMTavAnA ke cUMTAvavAnA paisA ApanAra ne hajAma lAvanAra hoya toya ! vALa kheMcAya ne pIDA thAya, to vicAravAnuM ke- "A to haja thoDI pIDA che. bImArImAM kadAca AnAthI paNa vadhAre bhayaMkara pIDA bhogavavI paDe." sahavAnI Teva pADI hoya, to game tevuM sahana karavAno vakhata Avyeya kahevAya ke- majhAmAM chIe, kema ke-Teva pADI che. DaoNkaTarane tame jho ke-bhAisAba ! bacAvo, paNa pIDA evI hoyake- maTe evI na hoya athavA tarata maTe evI na hoya, to zuM thAya ? sahavAnI tAkAta na keLavI hoya, to sAmAnya pIDA vakhate paNa durgAnathI bacavuM muzkela thaI paDe. kAyAne leza ApavA dvArA paNa AtmAnuM kalyANa sAdhI zakAya che, e vAta tamane gaLe to utare che ne ? jo zarIrano atizaya rAga haze, to A vAta banaze to nahi, paNa gaLeya utaraze nahi. (5) kAyaphaleza tA. kAya eTale zarIra. tene saMyamanA nirvAha arthe je kaSTa ApavuM, te kAyakleza kahevAya che. ahIM eTalI spaSTatA Avazyaka che ke ThaMDA pANImAM UbhA rahevuM, paMcAgninI AtApanA levI, jhADanI DALIe UMdhA mastake laTakI rahevuM vagere ajJAna kaSTano tapamAM samAveza thato nathI, kAraNa ke temAM jIvonI hisA rahelI che ane saMyamanA sAdhanarUpa indriyo vagerenI hAni thavAno saMbhava che. paraMtu temAM sukhapUrvaka karI zakAya tevAM Asanono samAveza thAya che. kahayuM che ke ThANA vIrAsaNAyA, jIvassa u suhAvahA / Page 251 of 325 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uggA jahA dharijjaMti, kAyakilesa tamAhiyaM / / jIva sukhe karI zake tevAM vIrAsanAdi Asano ugra prakAre grahaNa karavAM tene kAyakaleza kahevAya che.' ahIM virAsanAdi zabdathI padmAsana, godotikAsana vagere sukha-sAdhya sAdhano abhipreta che. titikSA buddhithI ughADA page cAlavuM, khullA mAthe rahevuM, kezano loca karavo, TADha-taDako veThI levo, tathA DAMsa-macchara vagereno upadrava sahana karavo, te paNa kAya kleza nAmanuM tapa gaNAya che. kAyAnI komaLatA dUra karavA mATe tathA apramatta dazA keLavavA mATe A tapa atyaMta Avazyaka che. saMlIdi chaTho saMlInatA nAmano tapa che. pAMca indriyonA je pAMca viSayA che, tenI anukULatAnI veLAe rAgI nahi banavuM ane tenI pratikULatAnI veLAe roSAyamAna nahi banavuM, krodhAdi kaSAyone utpanna thavA devA nahi ane utpanna thayelA kaSAyone DAmavA tathA mana-vacana-kAyAnA yogone azubha pravRttiothI rokIne zubha pravRttiomAM yojavA, e vagereno samAveza A tapamAM thAya che. (6) saMlInari du salInatA eTale zarIranuM saMgopana ke pravRttino saMkoca. te aMge zAstromAM kahyuM che ke iMdia-kasAya-joe, paDucca saMlINayA muNeyavvA / taha ya vivita-cariAM paNNatA vIyarAyehiM / / "indriya, kaSAya ane yogane AzrIne saMlInatA samajavI, tathA vivikatacaryAne paNa vItarAgoe saMlInatA kahelI che.' tAtparya ke indriyone tenA viSayamAMthI pAchI vALavI, e indriyajaya nAmanI prathama saMlInatA che, krodha, mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyone udayamAM AvavA na devA athavA udayamAM Ave to niSphaLa karavA, e kaSAyajaya nAmanI bIjI saMlInatA che, aprazasta yogano nirodha karavo ane kuzala yoganI udIraNA karavI e yoganirodha nAmanI trIjI saMlInatA che, ane strI, pazu, tathA napuMsaka Adi ayogya saMsargavALA sthAnano tyAga karI ekAMtamAM zuddha sthAnane viSe zayana tathA Asana rAkhavuM, e vivikatacaryA nAmanI cothI saMlInatA che. A tapanuM mahatva spaSTa che. jyAM sudhI tophAnI ghoDA jevI indriyo para kAbU Ave nahi, tyAM sudhI saMyamanI sAdhanA thai zakatI nathI. vaLI jyAMsughI krodha, mAna, mAyA ane lobhanuM damana karavAmAM Ave nahi,tyAM sudhI mAnasika zAMti maLavI muzkela che. teja rIte aprazasta yoga karmabaMdhananuM mukhya kAraNa, hoine tene rokavAnI paNa teTalI ja jarUra che, ane brahmacaryanA zuddha pAlana mATe tathA ekatva bhAvanA keLavavA mATe vivikata caryAnI jeTalI upayogitA svIkArIe teTalI ochI ja che. ghaNIvAra manuSyo upavAsa, AyaMbila, UnodarikA ke vRttisaMkSepa vagere to karI zake che, paNa sahavAsa choDI ekAMta-nirjana sthAnamAM vasI zakatA nathI. tenAM mukhya kAraNo be che : eka to temaNe potAnI AsapAsa je sRSTi UbhI karelI che, tenI mohakatA temanA manamAMthI chUTatI nathI ane bIjuM temanA manamAM koine koi prakArano bhaya rahelo hoya che A baMne doSo jItavA mATe saMlInatA e uttama prakAranuM tapa che. prAyazcita Page 252 of 325 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtyaMtara tapanA cha prakAromAM pahelo tapa prAyazcita nAmano che. je pApa ja rItie karyuM hoya, te rItie te pApa karyAnuM kahIne, teno daMDa mAgavAnI je vRtti, te prAyazcita tapanI vRtti che. potAnA pApane suyogya sthAne kahIne, e pApano daMDa mAgavo ane prAyazcittadAtA taraphathI je daMDa apAya te daMDa pUro karI Apavo, evo A tapa che. pApaDaMkhe ane pApathI chUTavAnI bhAvanA joradAra bane, e sAthe sattva ane saralatA hoya, to A tapane sArI rItie karI zakAya. je pApa jema banyAM hoya tema kahevAM paDe. kAMi chUpAvavAnuM nahi. rogIne DaoNkaTara kahe to te nAgo paNa thai jAya ne? tema sadgurU pAse jarA paNa chUpAvyA vinA pApanuM prakAzana karavAnuM A tapa sahelo nathI. AmAM pApanI dhrujArI joie ne ? joyuM jaze. koNe joyuM che pApa ? -AvA vicAranA je hoya, evA nAstikaziromaNio bhale AstikanA jhabhbhAmAM beThelA hoya, to paNa e A tapane karI zake kharA? evAne to, gurU pUche toya nA kahe. jema korTamAM keTalAka AropIo evA Ave che ke-gunhAnI eka eka bAbatano inkAra ja kare. bAkI to Aje paNa seMkaDo mANaso amArI pAse potAnA pApane bhUla karI jAya che. jemanA haiyAmAM pApanuM du:kha hoya, ethI AMkhamAM AMsu hoya ane vAta kare. koi koi to kahe che ke- "A pApa thayA pachI sukhe khAi zakAtuM nathI. A pApa haiyAne koryA kare che. pApane khAi badelA ane tema chatAM paNa puNyazAlI ne dharmI tarIke potAne oLakhAvavAmAM mahAlanArAo pApa to ghaNuM kare che, paNa temane AvuM kAMi thAya nahi. e vAta jarUra che ke-pApa paNa jyAM-tyAM kahevAya nahi. prAyazcita temanI pAse levAya, ke je sAgarathIya gaMbhIra hoya ane samaju tathA dayALu hoya ! emane koi potAnuM pApa kahI gayA hoya, to ame te bIjA koine paNa koi paNa saMyogomAM kahI zakIe nahi. jo sAdhu bIjAne kahe, to sAdhu pApano bhAgIdAra bane. jyAM-tyAM pApa kahevAmAM to bhavAi thAya. pachI e sahana nahi thAya, to zuM thAya ? mATe game tenI AgaLa kabUla karAyA nahi, paNa pApa DaMkhe che kharAM? pApathI chUTavAnI bhAvanA che? e vinA to, prAyazcittanI vAto karavI emAM phAyado zo ? je tapa loko bAhA draSTithI spaSTapaNe sahasA jANI zakatA nathI, je tapathI loko tapa karanArane tapasvI kahetA nathI ke jenAthI bAhA zarIra tapatu nathI, paraMtu je AtmA ane manane tapAve che ane vizeSatAe aMtaraMga pravRttivALuM hoya che, tene atyaMtara tapa kahevAmAM Ave che. A tapanA cha prakAro nIce mujaba jANavA : (1) prAyazcita tapa manuSya mAtra apUrNa ke chadmastha hoya tyAM sudhI bhUlane pAtra che. tenA vaDe nAnI-moTI bhUlo thayA kare che. paraMtu e bhUlonuM bhAna thAya eTale ke hRdayamAM pazcAttApa thAya ane tenuM yogya prAyazcita karavAmAM Ave to AtmA zuddha thAya che. tethI ja prAyazcitane eka prakAranuM atyaMtara tapa gaNavAmAM AvyuM che. "prAyazo vAvitta nIvaM zoghati irmamabhinaM tata prayatama- karma vaDe malina thayelA cittane eTale jIvane ghaNA bhAge zodhe te prAyazcita. "pAyachitta' zabdano saMskRta saMskAra "pAchitta' paNa thAya che. eTale pApanuM chedana karanArI je kriyA, te prAyazcita evo artha paNa samucita che. zAstrIya paribhASA pramANe mUla guNo ane uttara guNomAM lAgelA aticAranI zuddhi mATe je viziSTa yiA ke anuSThAna karavuM, te prAyazcita kahevAya che. A prAyazcittanA daza prakAro che. te aMge zrI jinabhadragaNikSamAzramaNe jItalpasUtramAM kahyuM che ke taM dazavihamAloyaNa paDikkamaNomayavivegavossagge / tavacheyamUla aNavaTThayA ya pAraMcie ceva / / Page 253 of 325 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) Alocana, (2) pratikramaNa, (3) tadubhaya, (4) viveka, (5) vyutsarga, (6) tapa, (7) cheda, (8) mULa, (9) anavasthApya ane (10) pArAMcita ema prAyazcittanA daza prakAro che." tattvArtha sUtranA navamA adhyAyamAM kahyuM che ke- "Ubhovanaprati maNa tadumavivebyutapache5ArahAroparathApanAni - Alocana, pratikramaNa, tadubhaya, viveka, vyutsarga, tapa, cheda, parihAra ane upasthApana e nava prakAro prAyazcittanA che. eTale temAM mULa, anavasthApya ane pArAMcita prAyazcittane badale parivAra ane upasthApanano nirdeSa che. e rIte temAM prAyazcittanA nava prakAro jaNAvelA che." prAyazcittanA daza prakAranuM saMkSipta svarUpa A pramANe samajavuM. (1) AlocanA prAyazcita guru samakSa potAno aparAdha nikhAlasapaNe prakaTa karavo, te AlocanA prAyazcita kahevAya. AlocanA eTale doSonuM prakAzana. khristI dharmamAM A kriyAne "ekarAra" (Confession) kahevAmAM Ave che. (2) pratikramaNa prAyazcitta , thayelA aparAdha mATe pazcAttApa karavo ane navI bhUla na thAya, te mATe sAvadhAna rahevuM, e pratikramaNa prAyazcita kahevAya. prati eTale pAchuM, kramaNa eTale pharavuM. tAtparya ke ApaNe je aparAdha karyo hoya ke bhUla karI hoya, te sthitimAMthI pAchA pharI muLa nirdoSa sthitimAM AvI javuM, te pratikramaNa kahevAya. te mATe jaina paraMparAmAM " micchA mi tvapUchavuM' e zabdo bolavAno vyavahAra pracalita che. micchA- eTale mithyA. mi-eTale mAru. tvapaDyuM. eTale duSkata. tAtparya ke 'meM ja duSkRtya karyuM che-pApa karyuM che, te mAruM AcaraNa mithyA che, khoTuM che. te mATe huM dilagIra thAuM chuM,' pratikramaNa prAyazcita e atyaMtara tapa che, eTale temAM aMtaranI dilagIrI hovI joie. mAtra moDhethI " micchAmi dvaDDuM" evA zabdo bolI, paNa aMtaramAM tene mATe dilagIrI, vyathA ke pazcAtApa na hoya to tenI gaNanA atyaMtara tapamAM thai zake nahi. (3) mizra prAyazcita. AlocanA ane pratikramaNa baMne karavAmAM Ave, tene mizra prAyazcita kahevAya. (4) viveka prAyazcita. zuddha jANIne grahaNa karelAM annapANI azuddha jaNAtAM teno tyAga karavo, te viveka prAyazcita kahevAya. (5) vyutsarga prAyazcita doSanI zuddhi mATe gurue jeTalo kAyotsarga karavAno kahyo hoya, teTalo kAyotsarga karavo, e vyutsarga prAyazcita kahevAya.vi eTale vizeSa prakAre 39 eTale kAyaceSTAdino tyAga. kAyotsarganuM vizeSa varNana AgaLa Avaze. (6) tapa prAyazcita doSanI zuddha mATe gue pharamAvela novI, AyaMbila, upavAsa vagere karavAM, te tapa prAyazcita kahevAya. () cheda prAyazcita . Page 254 of 325 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvratonuM AropaNa thayuM hoya te divasathI mAMDIne keTalA divasa, pakSa, mAsa ke varSa thayAM hoya, temAMthI amuka dIkSA samaya kApI nAkhavo, eTale ke dIkSAparyAyamAM ghaTADo karavo, te cheda prAyazcita kahevAya. dIkSAparyAyamAM ghaTADo thatAM tenuM sthAna nIcuM Ave, te daMDa samajavo. (8) muLa prAyazcita moTo aparAdha thatAM pharI cAritra ApavuM, te mULa prAyazcitta kahevAya. ArIte cAritra ApatAM tenuM sthAna nUtana dIkSita jevuM thAya che, eTale ke te potAnI mULa pAyarIthI ghaNo nIco AvI jAya che, eTale tene moTo daMDa samajavAno che. (9) anavasthApya prAyazcita karelA aparAdhano je tArUpa daMDa Apyo hoya, te na kare tyAM sudhI tene mahAvratamAM na sthApavo, te anavasthApya prAyazcita kahevAya. (10) pArAMcita prAyazcita mahAna aparAdha thatAM 12 varSa sudhI gaccha ane vezano tyAga karI amuka prakAranI moTI zAsanaprabhAvanA karIne puna: dIkSA lai gacchamAM AvavuM, te pArAMcita prAyazcitta kahevAya. A prAyazcitto kevA doSone jyAre lAgu paDe che, tenuM vizeSa spaSTIkaraNa "vyavahArasUtra' tathA jitakalpasUtra' Adi graMthomAM jaNAveluM che. vinaya vinaya, e paNa eka tapa che. guNI AtmAo pratye sAcuM bahumAna hoya ane ethI pacAMga praNipAta Adi jyAM je ucita hoya te tyAM karAya, e paNa tapa che. Aje to bhagavAnane ane gurUne je praNipAta karAya che, temAMya je bahumAnabhAva dekhAvo joie, tenI keTalAkomAM uNapa jaNAya che. (2) vinaya 4u vinaya eTale ziSTAcAra, bhakita, aMtaranuM bahumAna ane AzAtanAnuM vajana. tenA vaDe abhimAnano nAza thAya che, namratA prakaTe che ane dharmArAdhananI yogyatA Ave che, tethI ja teno samAveza atyaMtara tapamAM karavAmAM Avyo che. vAcakazekhara zrI umAsvAti mahArAje prazamaratiprakaraNamAM vinayanI mahattA darzAvatAM kahyuM che ke vinaya-papNaM zuzraSA, azuzraSA-papbha zrutajJAnam | jJAnI paplaM virAtiviratibhaM vAstrava-nirodha: ITozA saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM draSTam / tasmAt kriyAnivRtti:, kriyAnivRtterayogitvam / / 73 / / yoga-nirodhAd bhavasantati-kSaya: santatikSayAnmokSa: / tasmAna nyAnAM, sarveSAM mAnavaM vinaya: ITo8II" vinayanuM phala gurUzuzruSA che, guru-zuzruSAnuM phala zrutajJAna che, zrutajJAnanuM phala virati che ane viratinuM phala Asava-nirodha che. Asrava nirodha eTale saMvara, tenuM phala tapobala che ane tapobalanuM phala nirjarA kahelI che. tenAthI kriyA-nivRtti thAya che ane kriyA nivRttithI ayogipaNuM prApta thAya che. ayogipaNuM eTale yoganirodha, tethI bhava-saMtati arthAt bhava-paraMparAno kSaya thAya che ane bhava-paraMparAno kSaya thatAM mokSa maLe che. A rIte sarva lyANonuM bhAna 'vinaya' che. Page 255 of 325 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayanI eka vyAkhyA ema paNa karavAmAM Ave che ke- 'vinIyate-vizeSe dUrI vijhyateDavidha varmAneneti vinaya:- jenAthI ATha prakAranAM karmo dUra karI zakAya te vinaya.' A prakAranA vinayane mokSavinaya hevAmAM Ave che. tenA dazavaikAlikaniryuktimAM pAMca prakAro NAvyA che. jema ke haMsA-nALa-rite, tava 1 taha govayAraNa veva / so 1 movava-viLo, paMvido hopha nAyavyo / / 'darzana saMbaMdhI, jJAna saMbaMdhI, cAritra saMbaMdhI, tapa saMbaMdhI, temaja aupacArika evI rIte mokSavinaya pAMca prakAre jANavA yogya che.' (1) darzanavinaya darzanAcaraNamAM vhelA ni:zaMkti, ni:kAMkSita Adi ATha prakAranA niyamo pALavA tathA prazama, saMvega, nirveda, anukaMpA ane Astikya (dharma, adharma, devaloka, nAraka ityAdi padArtho che evI pratIti) te samyaktva lakSaNane dhAraNa karavAM, te darzanavinaya hevAya. (2) jJAnavinaya jJAnAcAramAM vhelA kAla, vinaya Adi ATha prakAranA niyamo pALavA tathA mati Adi pAMca prakAranA jJAnanuM zradvAna ane bahumAna karavuM, te jJAnavinaya hevAya. (3) cAritravinaya sAmAyikAdi pAMca prakAranA cAritranI zraddhA, tenuM vidhipUrvaka pAlana tathA tenI satprarUpaNA, te cAritra vinaya hevAya. (4) tavinaya bAra prakAranA tapamAM zraddA tathA tenuM yathAzakti AcaraNa, tene tapavinaya kahevAya. (5) upacAravinaya samyag darzana-jJAna-cAritrAdi uttama guNayukta muni vagerene dekhI UbhA thavuM, sAme vuM, hAtha joDavA, praNipAta karavo, miSTa saMbhASaNa karavuM ityAdi zuddha kriyAnA vyavahArarUpa je vinaya karavo, te upacAra vinaya hevAya. vaiyAvacca koi paNa guNasampannanI taklIphamAM ke sArI sthitimAM, yathocitapaNe, tenA taraphanA kazA paNa badalAnI AzA vagara sevA karavI, e vaiyAvacca nAmano tapa che. (3) vaiyAvRtya tA dharmasAdhananimitte atrapAna vagere vidhipUrvaka meLavI ApavAM, temaja saMyamanI ArAdhanA karanAra glAna vagerenI sevAbhakti karavI, te vaiyAvRttva klevAya che. ni:svArtha sevAbhakti ane titikSA vinA AvuM vaiyAvRttva thai zakyuM nathI, tethI teno samAveza atyaMtara tapamAM karelo che. uttarAdhyayanasUtranA ogaNatrIzamA adhyayanamAM kyuM che ke 'veyAvajyeLa hitthavaranAmanutte mAMM nibaMdhapha- vaiyAvRttvathI tIrthaMkara nAmagotra baMdhAya che.' bhagavatIsUtranA pacIzamA zataknA sAtamA uddezamAM vaiyAvRttvanA daza prakAro nIce mujaba NAvelA che : Page 256 of 325 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "se kiM taM-veyAvacye? veyAvacye dasavihe pannate, taM jahA (1) Ayariya-veyAvacye, (2) vahvAya-verAvaLe, (3) zera-verAvaLe, (4) tarikSa-verAvaLe, (9) vibhANa-verAvaLe, (6) seda-veyAvaLe (7) 9-veyAvacce, (8) gA-veyAvacce, (2) saMgha-veyAvacye, (10) sAhammiya-veyAvacye | se taM veyaavcye| "he bhagavaMt ! te vaiyAvRtya kevuM hoya ? (bhagavAna kahe che. te AyuSyanuM) vaiyAvRtya daza prakAranuM kaheluM che, te A rIte : (1) AcAryanuM vaiyAvRtya (2) upAdhyAyanuM vaiyAvRtya. (3) sthavira eTale vRddha sAdhunuM vaiyAvRtya. (4) tapasvInuM vaiyAvRtya. glAna eTale mAMdA ke azakata sAdhunuM vaiyAvRtya. (6) zaikSa eTale navadIkSita hoine je zikSA prApta kare che, te sAdhunuM vaiyAvRtya. (7) kula eTale eka AcAryano samudAya, tenuM vaiyAvRtya. (8) gaNa eTale judA judA AcAryonA samAna vAMcanAvALA sahAdhyAyIo, temanuM vaiyAvRtya. (9) saMgha eTale sakla zramaNasaMgha,tena vaiyAvRtya. (10) sAdharmika eTale samAna dharma pALanArA munionuM vaiyAvRtya. vaiyAvRtya karanAre kevI namratA rAkhavI joie, te mATe kUbaDA-naMdiSeNa muninuM draSTAMta prasiddha che. gRhastho paNa sAdhu, sAdhvI, temaja sAdhamikonI niSkAma sevAbhakita karIne A tapanuM AcaraNa karI zake che. svAdhyAya ane dayAna tattvacintanAdi karavuM, e svAdhyAya nAmano tapa che ane cittane sArI jagyAe vidhi mujaba sthira karI devuM, e dhyAna nAmano tapa che. (4) svAdhyAya 4u mokSamArganuM pratipAdana karanArAM zAstronuM adhyayana-adhyApana karavuM te svAdhyAya kahevAya che. athavA sva eTale AtmA, tenA hitAtha Apavacanano adhyAya karavo, arthAt manana karavuM, te paNa svAdhyAya kahevAya che. athavA iSTamaMtrano japa karavo, te paNa svAdhyAya kahevAya che. svAdhyAya karatAM azubha pravRttio rokAya che, tathA mananA bhAvo nirmaLa thatAM karmanI nirjarA thAya che, tethI svAdhyAyano samAveza atyaMtara tapamAM karavAmAM Avyo che. uttarAdhyayanasUtranA trIzamA adhyayanamAM kahyuM che ke vAyaNA pucchaNA ceva, taheva pariyaTTaNA / aNuppehA dhammakahA, sajjhAo paMcahA bhave / / svAdhyAya pAMca prakArano che : (1) vAcanA, (2) pRcchanA (3) parivartanA (4)anapekSA ane (5) dharmakathA. tattvArthasUtramAM paNa svAdhyAya pAMca prakArano ja kahAo che, paNa tenA kramamAM thoDo phera che. jemakevAvanApracchanADanu prekSIDabbAyadharmopadeza: vAcanA, pRcchanA, anuprekSA, AkhAya ane Page 257 of 325 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmopadeza e svAdhyAyanA pAMca prakAro che." ahIM anuprekSAne trIjI mUkelI che tathA parivatanA (AkhAya) ne cothI mUkelI che. (1) vAcanA vAcanAcArya ke vidyAguru samIpe jai vidhivat vaMdana karyA bAda temanI pAsethI vinayapUrvaka sUtra ane arthano pATha levo, te yAcanA kahevAya che. ahIM sUtrathI nigraMthapravacana ane tenA AdhAre racAyelAM anyazAstro samajavAnAM che. (2) pra chanA gahaNa karelAM sUtra tathA artha saMbaMdhI je kaMi prazno uThe, te vinamra bhAve guru samakSa rajU karI, tenuM spaSTIkaraNa ke samAdhAna meLavavuM, te pRcchanA kahevAya che. ahIM eTaluM spaSTa karavuM jarUrI che ke A jagatumAM mAtra be ja manuSyone prazna uThatA nathI. eka to je jaDa che ane bIjo je pUrepUro jJAnI che. te sivAyanA sarva manuSyone ochA ke vattA prazno uThavAnA. A praznonuM yogya samAdhAna thAya to jJAnamAM vRddhi thAya che ane te jJAnavRddhi jIvanamAM ghaNI upakAraka nIvaDe che. (3) urivartanA guru pAsethI grahaNa karelA sUtranA pATha temaja arthanI puna: puna: AvRtti karavI, tene parivartanA kahevAmAM Ave che. parAvartanA, punarAvRtti, AvRtti, AkhAya e tenA paryAyazabdo che. AvRtti karyA vinA zAstra jJAna tAjuM rahetuM nathI. (4) anuprekSA grahaNa-dhAraNa karelA satra ane artha saMbaMdhI anuprekSaNa eTale ciMtana-manana karavuM, tene anuprekSA kahevAya che. anuprekSA vinA sUtra-siddhAMtanuM vAstavika rahasya samajAtuM nathI. anyatra nididhyAsana zabda vaDe A vastu sUcita karavAmAM AvI che. (5) dharma kathA sUtra-siddhAMtanuM yathArtha jJAna prApta ryA pachI anyane dharmanuM kathana karavuM, dharmano upadeza Apavo, te dharmakathA kahevAya che. svAdhyAyakArA sAdhake vizvanuM svarUpa, SaDadravyo ane tenA guNaparyAya, AtmAnI judI judI avasthAo tathA mokSamArganA upAyarUpa samyaga darzana, samyaga jJAna tathA samyaka cAritrano vizada bodha prApta karI levAno hoya che ke je tene zreyasanI siddhimAM ghaNo sahAyaka nIvaDe che. (5) dhyAna nau citanIya viSayamAM manane ekAgra karavuM tene dhyAna kahevAya che. A dhyAna be prakAranuM che : (1) azubha ane (2) zubha. temAM azubha dhyAna karmabaMdhanuM kAraNa hoi choDavA yogya che ane zubha dhyAna karmanI nirjarAnuM kAraNa hoi upAdeya che. azubha dhyAna be prakAranuM che : (1) ArtadhyAna ane (2) raudra dhyAna. temAM Arta dhyAna eTale du:kha ke pIDAnuM ciMtana mukhya hoya, tene ArtadhyAna ane jemAM skatA eTale hisA, krodha, vaira vagerenuM ciMtana mukhya hoya, tene raudradhyAna samajavAnuM che. ArtadhyAnanA cAra prakAro che : (1) aniSTavastu saMyoga-aniSTa vastu prApta thatAM tenA viyogane Page 258 of 325 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe niraMtara ciMtA karavI te. (2) iSTaviyoga- koi iSTa eTale manonukUla vastu cAlI jatAM tenI puna: prApti mATe satata ciMtA karavI te (3) pratikUlavedanA-zArIrika pIDA, mAnasika pIDA ke roga thatAM tene dUra karavAnI satata ciMtA karavI te. (4) bhoga-lAlasA-bhoganI tIvra lAlasAne vaza thai aprApta bhogone prApta karavAno draDha saMkalpa karavo ane manane temAM ja joDAyeluM rAkhavuM te. raudradhyAnanA paNa cAra prakAro che : (1) hisAnubaMdhI-hisA saMbaMdhI satata vicAro karavA te. (2) amRtAnubaMdhI-asatya bolavA saMbaMdhI satata vicAro karavA te. (3) teyAnubaMdhI-corI saMbaMdhI satata vicAro karavA te. (4) viSayasaMrakSaNAnubaMdhI-viSaya bhoganI sAmagrInuM rakSaNa karavA aMge satata vicAro karavA te. A cAra prakAranA ArtadhyAna tathA cAra prakAranA raudradhyAnane choDIe, tyAre ja zubha dhyAna dharI zakAya che. zubha dhyAna be prakAranuM che : (1) dharmadhyAna ane zukladhyAna. temAM dharma saMbaMdhI satata ciMtana karavuM, te dharmadhyAna kahevAya che ane vyAkSepa tathA saMmohAdithI rahita ujjavala dhyAna dharavuM, te zukladhyAna kahevAya che. dharmadhyAna cAra prakAranuM che : (1) AjJAvicaya-vItarAga mahApuruSonI dharma saMbaMdhI je AjJAo che, te aMge satata ciMtana karavuM te. (2) apAyaricaya-sAMsArika sukho vaDe thatAM apAya ke aniSTanuM satata ciMtana karavuM te. (4) saMsthAnavicaya-dravya tathA kSetra saMbaMdhI satata ciMtana karavuM te. ahIM dravya zabdathI jinAgamomAM varNavAyelA dharma, adharma, AkAza, kAla, pudagala ane jIva e cha dravyo samajavAnAM che tathA kSetra zabdathI cauda rAjapramANa loka samajavAno che. tAtparya ke vizvanuM svarUpa citavavuM, te A dhyAnano mukhya hetu che. zukaladhyAna paNa cAra prakAranuM che : (1) pRthakatva-vitarka-savicAra-ahIM pRthakatvano artha che bhinna, vicArano artha che eka artha parathI bIjA artha para, eka zabdathI bIjA zabda para, arthathI zabda para ane zabdathI arthapara tathA eka yogathI bIjA yoga para cintanArthe thatI pravRtti. tAtparya ke zrutajJAnanAM AlaMbana pUrvaka cetana ane acetana padArthamAM utpAda, vyaya, dhrauvya, rUpiva, arUpiva, sayitva, ayitva Adi paryAyonuM bhinna bhinna rUpathI citana karavuM, te A dhyAnano mukhya viSaya che. (2) ekatva-vitarka-nirvicAra- ahIM ekatvano artha abhinnatA che, vitarkano artha zrutajJAna che ane nivicArano artha eka arthathI bIjA artha para, eka zabdathI bIjA zabda para, ke arthathI zabda para ane zabdathI artha para tathA eka yogathI bIjA yoga para ciMtanArthe koi pravRtti na karavI, e che. tAtparya ke zrutajJAnanAM AlaMbanapUrvaka mAnasikAdi koipaNa eka yogamAM sthira thaine dravyanA eka ja paryAyanuM abheda ciMtana karavuM, te A dhyAnano mukhya viSaya che.ahIM eTalI spaSTatA karavI ucita gaNAze ke prathama dhyAnanA draDha abhyAsathI A bIjA dhyAnanI yogyatA prApta thAya che. jema samasta zarIramAM vyApeluM jhera maMtrAdi upAyothI eka DaMkhanI jagAe lAvIne sthApita karavAmAM Ave che, tema akhila gatanA bhinna bhinna viSayomAM bhaTakatAM manane A dhyAna dvArA eka ja viSaya para lAvIne ekAgra karavAmAM Ave che ane e rIte mana eka ja viSaya para ekAgra thatAM sarvathA zAMta thai jAya che, eTale ke te potAnI sarva caMcaLatA choDI niSkapa banI jAya che. AnuM pariNAma e Ave che ke AtmAnA jJAnAdi guNa para lAgelAM sarva kamo-sarva AvaraNo dUra thai jAya che ane sarvajJatA prApta thAya che ke jenA lIdhe AtmA samasta lokAloknA Page 259 of 325 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva dravyonA bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAlina sarva paryAyo jANI-joi zake che. (3) sUkSmayiA apratipAtI-jyAre sarvajJatAne pAmelo AtmA yoganirodhanA kramathI ante sUkSma zarIrayogano Azraya laina bAkInA sarvayogone rokI de che, tyAre A dhyAna prApta thayuM gaNAya che. temAM zvAsocchavAsa jevI sUkSma kriyA ja bAkI rahelI hoya che ane temAMthI paDavApaNuM hotuM nathI, eTale tene sUkSmakriyA apratipAtI kahevAmAM Ave che. (4) vyuparatayiA anivRtti-jyAre zarIranI zvAsaprazvAsAdi sUkSma kriyA paNa baMdha thai jAya che ane Atmapradeza sarvathA niSkapa thai jAya che, tyAre A dhyAna prApta thayuM gaNAya che. temAM sthUla ke sUkSma koipaNa prakAranI mAnasika, vAcika ke kAyika kriyA rahetI nathI ane te sthiti pAchI tI paNa nathI. ke A dhyAnano kALa 6, haiM, 3, 6, bhR e pAMca hasva akSara bolIe eTalo ja gaNAya che. A dhyAnanA pratApathI zeSa sarva karmo kSINa thai jatAM AtmA potAnI svAbhAvika UrdhvagatithI loknA agrabhAge pahoMce che ane tyAM AvelI sidhdhazilAmAM sthira thaine anaMtakALa sudhI anirvacanIya sukhano bhoga kare che. zukladhyAnanA A chellA be prakAromAM zrutajJAnanuM AlaMbana hotuM nathI, eTale te nirAlaMbana dhyAna hevAya che. zukladhyAnanA cAra bhedomAM pahelA be zukladhyAna chadmasthane ane chellAM be dhyAna kevali bhagavaMtane hoya che tathA pahelA traNa dhyAna sayogIne ane chelluM dhyAna ayogIne hoya che. tathA e cAre dhyAnano pratyekno kALa aMtarmuhUrta pramANano hoya che. chAprasthika dhyAna yoganI ekAgratArUpa hoya che ane kaivalika dhyAna yoga nirodharUpa hoya che. tAtparya ke kevali avasthAmAM yoganA nirodhane ja dhyAna gaNavAmAM Ave che. kAyotsarga kAyAne choDavAno avasara AvI lAge, to paNa manane lAge nahi ane AtmAnI prasannatA jaLavAi rahe tevI Teva paDe ema karavuM, e vagere kAyotsarga nAmanA tapamAM Ave che. A zarIra chUTavAnuM to kharUM ja, paNa haiyAthI chUTe to kAmanuM. kAyAno tyAga vakhata Avye evI rItie karIe ke-jarAya muMjhavaNa thAya nahi. ema thAya ke-chUTavA lAyaka chUTI rahyuM che. DaoNkaTara Avyo hoya ne kye ke-have be klAka bAkI che, , to e sAMbhaLIne AnaMda thAya, sArUM thayuM ke-mane jANavA maLyuM. ema thAya. pachI sArA dhyAnamAM lIna banavAno prayatna thAya. tamane zuM thAya ? sa. bIjA sArA DaoNkTarane bolAvo ema kahIe. bIjo Avyo ne eNeya evuM ja kahyuM to ? athavA bIjo Ave te pahelAM khalAsa thai gayA to ? evA koi paNa vakhate samAdhine hAni na pahoMce, e mATe roja abhyAsa karavo joie. roja vAraMvAra 5-10-15 mInITa ke vadhu samaya kAyAno utsarga karavo joie. evA sthira thai javuM ke-mAkhI bese, macchara karaDe ke bIjuM kAMi game te thAya, paNa kAyA hAle nahi. (6) utsarga ke vyusa tapa utsarga eTale tyAga. vyutsarga eTale vizeSatApUrvaka tyAga. tenA be prakAro che : (1) dravyavyutsarga ane (2) bhAva vyutsarga. temAM dravyutsarga cAra prakArano che : (1) gaNavyutsarga - gacchano tyAga karI nitpAdi kspa aMgIkAra karavote. (2) zarIravyutsarga- kAyayiAno tyAga karavo, kAyotsarga avasthAe rahevuM te. (3) upadhivyutsarga - anya klya aMgIkAra karatAM sarvajJanI AjJA pramANe Page 260 of 325 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadhi eTale vanna-pAtra Adino tyAga karavo te. (4) azuddha bhaktapAnabutsarga-azuddha AhArapANIno tyAga karavo te. bhAvavyatsarga traNa prakArano che : (1) kaSAyavyatsarga- kaSAyano tyAga karavo te. (2) bhavotsargabhavanA kAraNa-rUpa mithyAtvAdi baMdhahetuono tyAga karavo te. (3) karmotsarga-jJAnAvaraNa Adi karmono tyAga karavo te. sakSepamAM kahIe to tyAgavRtti utkRSTatAe keLavavA mATe A tapa karavAmAM Ave che. kAyAne eka Asane sthira karavI, vANIno mauna vaDe nigraha karavo ane manane dhyAnamAM joDavuM, evI ja avasthAvizeSa te kAyotsarga kahevAya che. te mukhyatAe ubhA rahIne karavAmAM Ave che. kAyotsarga kevI rIte karavo ? te saMbaMdhI zAstromAM kahyuM che ke varaMpurbha muhapatI, DepUu sqhastha rayadarapat I vosaTThacattadeho, kAussaggaM karijjAhi / / 1 / / baMne paga sIdhA UbhA rAkhI, AgaLanA bhAgamAM cAra AMgaLa jeTaluM ane pAchaLanA bhAgamAM kAMika ochuM aMtara rAkhavuM ane te vakhate sIdhA laTakatA rAkhelA jamaNA hAthamAM muhapattI ane DAbA hAthamAM rajoharaNa grahaNa karavAM. pachI dehanI mamatAno saMpUrNa rIte tyAga karavApUrvaka kAyotsarga karavAM. ' kAyotsarga karatI vakhate evI bhAvanA rAkhavI joie ke vAsI caMdaNakappo, jo maraNe jIvie ya samamaNNo / dehe ya apaDibaddho, kAusaggo havai tassa / / 1 / / zarIrane koi vAMsalAthI chedI nAkhe ke tenA para caMdanano zAMtidAyaka lepa kare athavA jIvana Take ke jaladI teno aMta Ave, chatAM je dehabhAvanAthI kharaDAya nahi ane manane samabhAvamAM rAkhe. tene ja kAyotsarga hoya che.' nirgatha maharSioe kAyotsargane saqkuvauAvamouri eTale sarva duHkhothI mUkavanAro kahyo che. bhedajJAna pratyeka vastunAM be svarUpo che. eka bhramAtmaka ne bIjuM satya svarUpa. vastunI pUla bAjune vaLagIe chIe paNa sukSma paricaya meLavatA nathI eTale bhrama utpanna thAya che. kabIra AthI ja gAya che. bhramaka tAlA lagA mahelameM prema kI kuMjI lagA' artha :- bhramanuM tALuM tArA mahelamAM lAgyuM che tene premanI kuMcIthI ughADa. vastunI pUla bAju ke bAhA svarUpa choDIne te vastunI sUkSma bAju ke AMtarasvarUpamAM pravezavAthI bhramanuM jALuM UkhaDI jAya che. pratyeka bAhA jJAna bhramAtmaka che. AMtarajJAna satyathI vibhUSita che. bAhA jJAna eTale kevaLa mAhitIono ja bhaMDoLa. AMtarajJAna eTale jyotidarzana ke satyamaya jIvanadraSTi. bAhAjJAnI bahu bahu to paMDito ke zAstrI thai zake. AMtarajJAnavALo tattvajJane saMtapuruSa thai zake. bAhA jJAnamAM viSayonuM vaividhya che, bhUstarazAstra eTale pRthvInA paDaLonuM saMzodhana karatuM zAstra, ghoDAne kema ucheravA tenuMya zAstra che. zvAsozvAsathI lAbhahAni ke sukhaduHkha jANavAnuM zAstra svarodaya zAsa paNa che. bAhA jJAnamAM AvAM aneka zAstro che. AMtarajJAnamAM AvuM viSayonuM vaividhya nathI. tyAM to eka Page 261 of 325 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javiSaya che te viSaya che bhedajJAnano. sva ne paranA bhedajJAnano. potAnuM ne pArakuM zuM e oLakhanAra sUkSma draSTi e che AMtara jJAnano sAra. nava tattvomAM baMdha, Asavane choDI saMvara, nirjarA grahaNa karavAnuM jaNavyuM che. tenuM kAraNa A bhedajJAna ja che. baMdha ne Asrava te pArakuM svarUpa-parapariNati che. saMvara ne nirjarA ApaNuM svarUpa-svapariNati che, tethI ja te grahaNa karavI joie. jetavanamAM bhagavAna buddhe paNa ziSyone Aja bodha Apelo ke, "vRkSa para paDatA kaThiyArAnI kuhADInA ghA tamane vAgatA nathI. kAraNa ke vRkSa ne tame bhinna cho, evI rIte zarIrAdi paMca skaMdhane tame bhinna gaNatAM zIkho. je tamAruM nathI teno tyAga karo." mahammada payagambare je mUrtino nAza karavAnuM kahyuM te hindumaMdironI pASANamUtio nahotI. mUrti eTale iMdriyagrAhya guNo. sparza rasa, rUpa gaMdhAdi. teno nAza thatAM iMdriyAtIta AtmaguNo prakaTe. mahammada mUrtino nAza karavAnuM kahI iMdriyagrAhya guNo nAza karavAnuM kaheto. ane enuM kAraNa e ke dehane iMdriya pArakAM che 'sva'thI para che, tene choDavAM ja joie. AvuM 'savatva' teja izvarI tattva che. dharma eTale ja 'para' mAMthI 'sva' mAM gati. 'para' thI jeTalA dUra teTalA 'sva' nI vadhu aMdara. A svatva e ja izvarI rAjya che, tethI ja sisa krAisTa vhetA "The kingdom of God is within you" -izvaranuM rAjya tamArI aMdara che. bhedajJAna 'svatva' nI prApti para bhAra mUke che ne 'para' padArthono tyAga zIkhave che. kAraNa, narano bhaya ke svarganuM pralobhana nathI. bhedajJAna 'sva' ne grahavAnuM ne 'para' ne tyAgavAnuM zIkhave che. kAraNa, 'sva' e potAnuM che, 'para' te pArakuM che. mAnava svabhAva je 'sva' che tene apanAvavA kAraNa zodhato nathI te 'para' che tene choDavA paNa kAraNa zodhato nathI. tenA svabhAvamAM UMDe ja e satya chupAyuM che ke je mAruM nathI te mArI bahAra UbhuM raho. bhedajJAna che AvI sva ne paranA viveknI philasuphI. 8 baMdha tatvanuM varNana baMdha cAra prakArano hoya che. (1) prakRti baMdha (2) sthitibaMdha (3) rasabaMdha ane (4) pradeza baMdha. (1) prakRti baMdha prakRti eTale svabhAva. jIva vaDe mithyAtva-avirati-kaSAya ana yoga dvArA je pravRtti thAya che tenAthI gatamAM rahelA kArmaNa vargaNAnA pudgalone grahaNa karIne temAM sarva jIvo karatAM anaMta guNo adhika rAgAdinA pariNAmanI cIkAsa vALo rasa nAMkhIne eTale evA rasavALA banAvIne AtmAnI sAthe dUdha ane pANInI jema athavA lokhaMDa ane agninI jema eka meka kare che te karma vhevAya che. te karmamUla ATha prakAranA che ane tenA bhedo 158 hoya che. (1) jJAnavaraNIya karma - cakSue bAMdhelA pATA jevuM hoya che. tenA 5 bheda che. jema AMkhe pATo bAMdhavAthI jIvone dekhAtuM baMdha thAya che ema Atmapradezo upara jJAnavaraNIyanuM paDala AvavAthI jIvane jJAna pedA thai zakatuM nathI. AMkhanA pATAnuM kAraNa ema NAya che ke AMkhe pATo bAMdhatA be AMkhanI vacamAM nAka Ave che tenuM TeravuM vacamAM hovAthI sAiDamAM thoDI jgyA rahI zake che saMpUrNa AMkha DhaMkAtI nathI mATe tyAMthI soya pesADatAM aMdara pesI zake che. AthI ema NAya che ke Atmapradezo upara game teTalA AvaraNo jJAnAvaraNIyanA Ave to paNa akSaranA anaMtamA bhAga jeTalo Atmapradeza khullo rahe che mATe ja jIva jIvarUpe rahe che e jgAvavA mATe jJAnane cakSunA pATAnI upamA ApI hoya ema NAya che. Page 262 of 325 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) darzanAvaraNIya karma - 9 bheda che. dvArapAla jevuM che. jema koi manuSyane rAjAnA darzana karavA hoya to daravAjA pAse rahela dvArapAlane puchavuM paDe te rajA Ape to javAya ane darzana thAya. ema A karmapaNa jIvane je padArthanuM sAmAnya jJAna karavuM hoya te kSayopazama bhAva hoya to jJAna thai zake nahitara nahi. ahIM darzana eTale sAmAnya jJAna artha karelo che. (3) vedanIya karma - 2 bheda che. A karma talavAranI dhAra upara rahela madhane cATavA jevuM kahyuM che. jema madhane cATatAM sukha thAya ane tarata ja jIbha kapAtA vedanA thAya che ema A karma paNa sukhanI sAthe ja du:kha raheluM che ema sucave che. (4) mohanIya karma - 28 bhedo che. madirA pIdhelA manuSya jevuM A karma cha jema madirA pIdhelo mANasa jema phAve tema bole varte vicAro kare gAMDA jevo lAge tema A mohanIya karmane AdhIna paravaza thayelo manuSya potAnA hita ane ahitanA vivekane bhUlIne game tema varte che na vicAravAnuM vicAre che na bolavAnuM bole che na karavAnI pravRttio karyA kare che. (5) AyuSya karma - 4 bheda che. beDI sarakhuM che. jema beDImAM rahelo manuSya chUTavA mAge to paNa chUTI zakato nathI ane jakaDAyelo rahe che tema narakagatinI vedanAmAMthI nIkaLavuM hoya chUTavuM hoya to A AyuSyakarma jyAM sudhI saMpUrNa pUrNa na thAya tyAM sudhI chUTI zakato nathI evI ja rIte badhA ja AyuSya mATe samajavuM keTalAka manuSyo du:khathI kaMTALIne manuSyapaNAmAMthI chUTakAro meLavavA mAge che paNa chUTI zakatA nathI uparathI ApaghAta karatAM hAtha-paga vagere bhAMgI jAya athavA koi bhayaMkara rogAdi pedA thAya evI vedanAo thAya paNa maraNa pAmatA nathI te AyuSya bAkI raheluM hoya to AvuM banI zake che. | (6) nAma karma - 103 bheda che. citrakAra jevuM che. jema citrakAra sArA citro ane kharAba citro bannemAMthI koIpaNa banAvI zake che tema A nAmakame jIvane zAstramAM kahA majaba zubha lakSaNovALA aMgopAMga pedA karAve temaja azubha lakSaNovALA aMgo paNa pedA karAve ityAdi je zarIrAdimAM pheraphArI thAya che te A nAmakarmane AbhArI che. (7) gotra karma - 2 bheda che. kuMbhAra jevuM che. jema kuMbhAra sArA ghaDA banAve ane kharAba ghaDA paNa banAve che. temAM sArA ghaDAM maMgala rUpe upayogI thAya evA karI zake che. ane kharAba ghaDA dArU bharavA rUpe paNa banAvI zake che. tema A gotra karma sArUMkaLa sArI jAti AdimAM pedA karAve te ucca gotra rUpe gaNAya che ane sAruM kuLa kharAba jAti, kharAba kuLa sArI jAti temaja kharAba kuLa kharAba jAti AdimAM utpanna kare te nIcagotra kahevAya che. (8) aMtarAya karma - 5 bhedavALuM che. te bhaMDArI sarakhuM che. rAjAno bhaMDArI koi dAna levA Ave rAjA khuza thai jAya dAna ApavA taiyAra thAya bhaMDArI pAse mokle paNa bhaMDArI barAbara na hoya to dAna maLatuM nathI tema A karmanA udayathI jIvone dAna-lAbha-bhoga-upabhoga ane vIryano aMtarAya hoya to te cIjone prApta karI zakato nathI. tenA kSayopazama bhAvanI maherabAnI hoya to ja A badhu thai zake A prakRti baMdhano khuba moTo vistAra hoya che. kayA kayA jIvo kevA kevA pariNAmothI keTalI keTalI prakRtiono baMdha samaye samaye karI rahelA hoya che. teno vistAra pAMcamA ane chaTTA karmagraMthamAM jANavA maLe che te tyAMthI jANI levo. jIvo jyAre ATha karma bAMdhatA hoya tyAre sauthI ochA karmo AyuSaya karmane Ape che. Page 263 of 325 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya-aMtarAya- A traNa karmone sarakhe bhAge paNa AyuSya karatAM vizeSAdhika nAma ane gotra e karmone sarakhA paNa vizeSAdhika tenA karatAM mohanIya karmane vizeSAdhika ane sauthI vadhAre vedanIya karmane pudagalo maLe che kAraNake sukha ane du:khano anubhava vedanIyathI thAya che. sthiti baMdha. kAlanuM niyamana karavuM. je karmo AtmAnI sAthe jyArathI baMdhAyelA hoya che tyArathI te pudgalo keTalA kALa sudhI AtmAnI sAthe raheze tenuM je nakkI karavuM te sthiti baMdha kahevAya che. karmonAM nAmA utkRSTa sthiti jaghanya sthiti jJAnAvaraNIya karma 30 koTAkoTI sAgaropama eka aMtarmuhUrta darzanAvaraNIya karma 30 koTAkoTI sAgaropama eka aMtarmuhUrta vedanIya karma 30 koTAkoTI sAgaropama 12 muhUrta mohanIya karma 70 koTAkoTI sAgaropamAM eka aMtarmuhUrta nAma karma 20 koTAkoTI sAgaropamAM 8 muhUrta gotra karma 20 koTAkoTo sAgaropama 8 muhUrta aMtarAya karma 30 koTAkoTI sAgaropama eka aMtarmuhUrta AyuSya karma 33 sAgaropama 1 aMtarmuhUrta A rIte mUla karmonI sthiti jIvo bAMdhI zake che. ekendriya jIvo karmonI jaghanya sthitine utkRSTa rUpe bAMdhe che. ane jaghanya rUpe palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ochI bAMdhe che. AyuSya utkRSTathI pUrvakroDa varasanuM bAMdhI zake che. beindriya jIvo- AyuSya sivAya dareka karmonI utkRSTa sthiti ekendriya jIvo karatAM paccIza guNI adhika bAMdhe che. jaghanya palyopamano saMkhyAtamo bhAga nyUna bAMdhe che. AyuSyanI utkRSTa sthiti pUrvakroDa varasanI bAMdhI zake che. te indriya jIvo-ekendriya jIvo karatAM pacAsa guNI adhika sthiti bAMdhe che. AyuSyanI pUrvakroDa varasanI bAMdhe che. caherIndriya jIvo ekendriya jIvo karatAM so guNI bAMdhe che. AyuSyanI pUrvakoDa varasanI bAMdhe. asannI paMcendriya jIvo ekendriya jIvo karatAM hajAra gaNI adhika bAMdhe che. AyuSyamAM cAre gatinA AyuSyanI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI bAMdhe che. satrI jIvo - utkRSTa karmonI je sthiti kahI che te bAMdhe che. ane jaghanya aMta: koTAkoTI sAgaropamanI bAdhI zake che. ata:koTAkoTI - eka koTAkoTI sAgaropamamAM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ochI jANavI. abAdhAkALa - jeTalI sthiti bAMdhyA pachI te sthitinA pudagalo jIvane kyAre udayamAM AvI zake keTalA kALa pachI AvI zake te jaNAvanArane abAdhAkALa kahevAya che. je karmonI aMta: kreTAkoTI sAgaropama ke ethI ochI sthiti baMdha karanArane te pudagalo eka aMtarmuhurta pachI avazya udayamAM AvI zake che te sthitino kALa eka aMtarmuhUrtano hoya che. jyAre utkRSTa sthitino abAdhAkALa jANavA mATe 1 koTAkoTI sAgaropama = eka so varSa samajavA. eTale ke 20 koTAkATI sAgaropama sthiti bAMdharanArane be hajAra varSa pachI te karma udayamAM Ave ema samajavuM A rIte dareka karmomAM jANavuM. Page 264 of 325 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasabaMdhanu varNana rasabaMdha eTale karmanA pugalone bhogavavA lAyaka je maMda-maMdatara tIva- tIvratara rUpe rasa bAMdhelo hoya te pramANe vipAthI bhogavavo te rasabaMdha hevAya che. zubha prakRtiono rasa zelaDInA rasa jevo hoya che. azubha prakRtiono rasa kaDavA lImaDAnA rasa jevo hoya che. zelaDInA eka zera rasane kADhIe temAM jevI svAbhAvika mIThAza hoya che tevI mIThAza vALA zubha rmanA pudgalono rasa bAMdhavo te eka ThANIyo rasa kahevAya che. te eka zera zelaDInA rasanA eka bhAgane bALIne traNa bhAga jeTalo rAkhavAmAM Ave temAM pANI baLI jatAM ghaTTatA thAya che. temAM mIThAza vadhe che. tevI mIThAza vALA zubha pudgalonA rasane bAMdhavo te beThANIyo rasa vhevAya che. eka zera zelaDInA rasamAMthI be bhAga ukALIne be bhAga jeTalo ghaTTa banAvavo temAM mIThAza vadhe che evA mIThAzavALA zubha pudgalono rasa karavo te traNa ThANIyo rasa kahevAya che. eka zera zelaDInA rasanA traNa bhAga ukALI eka bhAga rAkhavAmAM Ave temAM ghaTTatA ghaNI joradAra thAya che. evA ghaTTarUpe zubhaprakRtionAM pudgalomAM rasa nAMkhavo eTale evA rasavALA karavA te cAra ThANIyo rasa vhevAya che. A dareka ThANIyA rasomAM ghanya-madhyama utkRSTa rUpe taratamatA bhedo asaMkhyAtA rUpe ane anaMtA rUpe rahelA hoya che. zubha prakRtiono eka ThANIyo rasa baMdhAto nathI. azubha prakRtiono rasa eka zera kaDavA lImaDAnA rasamAM jevI svAbhAvika kaDavAsa hoya che tevA rasavALI prakRtiono badha karavo te eka ThANIyo rasa kahevAya che. eka zera kaDavA lImaDAnA rasamAMthI eka bhAga ukALI traNa bhAga rAkhavAmAM Ave temAM jeTalI kaDavAsa hoya che teTalI kaDavAsavALA rasavALI azubha prakRtiono baMdha karavo te be ThANIyo rasa kahevAya. eka zera kaDavA lImaDAnA rasanA be bhAga ukALI be bhAga rAkhavAmAM jeTalI kaDavAsa tIvra bane teTalA rasavALI azubha prakRtiono rasa bAMdhavo te traNa ThANIyo rasa kahevAya che. eka zera kaDavA lImaDAnA rasanA traNa bhAga ukALIne eka bhAga rAkhavo temAM rasanI ghaTTatA thAya che ane kaDavAsa ekadama tIvra bane che. tevI tIvratAvALI azubhaprakRtiono rasa bAMdhavo te cAra ThANIyo rasa vhevAya che. pradeza baMdha ATha karmo bAMdhatA ochA dalIko (pudgalo) AyuSyane male sAta karmo (AyuSya sivAya) bAMdhatA te AyuSyanA bhAganA pudgalo sarakhe bhAge darekne thoDA thoDA male che. AyuSya-mohanIya sivAya cha karmo bAMdhatA bannenAM pudgalo darekne thoDA thoDA adhikamale darekmAM sauthI vadhAre vedanIya karmone pugalo male che. eka karma vedanIya rUpe bAMdhatAM badhAya pudgalo vedanIyane male che. (1) prakRti baMdha-pradeza baMdha yogathI thAya che. (2) sthiti baMdha kaSAyathI thAya che ane (3) rasa baMdha lezyA sahita kaSAyathI thAya che. Page 265 of 325 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyAnA adhyavasAyo ATha ATha samaye tIvra maMdarUpe thayA kare che mATe eka sthiti baMdhanA adhyavasAya sthAnamAM rasabaMdhanA asaMkhyAtA sthAno prApta thAya che. jIvo anAdikALathI zubhAzubha pariNAmavALA hovAthI koi vakhata ekalI azubha prakRtiono baMdha ke koi vakhata ekalI zubha prakRtiono baMdha karatA ja nathI. AthI jJAnI bhagavaMto kahe che ke jyAre jIva tIvra saMkalezanA adhyavasAyamAM rahIne azubha prakRtiono tIvra rasa bAMdhato hoya che tyAre baMdhAtI zubha prakRtiono maMda rasa bAMdhe che. jyAre vizadhdhimAM rahelo jIva zubha prakRtiono tIva rasa bAMdhato hoya che tyAre baMdhAtI azubha prakRtiono rasa niyamo maMda bAMdhe che eTale eka ThArIyA rase bAMdhe che. ahIM prakaraNakAre anubhAgabaMdha tathA pradezabaMdhanuM svarUpa gAthA dvArA kahyuM nathI, eTale te aMge paNa keTalIka spaSTatA karIzuM. karma bAMdhatI vakhate jIvanA jevA pariNAmo-adhyavasAyo hoya che, tevo rasa paDe che ane jevo rasa paDe che, te pramANe tenuM ati tIvra, tIvra, maMda ke maMdatara phaLa maLe che. adhyavasAyonI tIvratA-maMdatA samajavA mATe zAstrakAroe jaMbUvRkSa ane cha puruSonuM draSTAMta nIce mujaba ApyuM che : cha musApharo eka jaMbavRkSa nIce AvyA. temAMnA pahelAe kahyuM : "A jAbuMDAne toDI pADIe to managamatAM jAMbu khAi zakAya." bIjAe kahyuM : "AkhA jhADane toDI pADavAne badale tenuM eka moTuM kALuM ja toDI pADIe, to ApaNuM kAma thai jaze." trIjAe kahyuM : "emAM DALuM pADavAnI zuM jarUra che? eka moTI DALIne ja toDI pADone? emAMthI ApaNe joie teTalAM jAMbU maLI raheze. cothAe kahyuM : "moTI ke nAnI DALI toDavAnI jarUra nathI, mAtra phaLavALA gucchAo ja toDI pADo.pAMcamAe kahyuM : "mane to e paNa vyAjabI jaNAtuM nathI. jo ApaNe jAMbUDAM khAvAnuM ja kAma che, to mAtra jAMbUDAM ja toDI lyo." e sAMbhaLI chaThThAe kahyuM ke "bhUkha zamAvavI e ApaNe prajana che, to niSkAraNa vRkSane ukheDavAnI, toDavAnI ke tenAM phaLo pADavAnI ceSTA zuM kAma karavI ? ahIM ghaNAM jAbuMDA potAnI meLe ja nIce paDelAM che, je tAMjA ane svAdiSTa che, mATe tenAthI ja kAma calAvo.' adhyavasAyonI A taratamatA vyavahAranI dareka pravRttimAM anubhavI zakAya che. eTale eka pravRtti bAhA draSTie sarakhI hovA chatAM vAstavika rIte sarakhI nathI. "jevA adhyavasAya tevo baMdha' e nyAye eka pravRtti eka vyakitane nikAcita karmabaMdhanuM kAraNa bane che, jyAre te ja pravRtti bIjI, trIjI ane cothI vyakitane anukrame nidhatta, baddha ane spaSTa karmabaMdhano adhikArI banAve che. ahIM nidhattathI gADha, bahathI kaMika gADha ane kaMika zithila tathA dhRSTathI zithila karmabaMdha samajavAno che. nidhatta, baddha ane spaSTa karmabaMdhanuM svarUpa soyanA draSTAMtathI samajAze. keTalIka soyone dorAmAM parovelI hoya ane te kaTAi javAthI arasaparasa coTI gayelI hoya, to tene chUTI pADavAmAM mahenata paDa che, tema je karmabaMdhana gADha hoi tene toDavA mATe tapAdi viziSTa anuSThAna karavuM paDe, te nidhatta karmabaMdha kahevAya che. keTalIka soyone dorAthI parAvelI hoya, to tene chUTI paDatAM vAra lAge che, tema je karmanuM baMdhana viziSTa AlocanA vagerethI tUTe, tene badhdha karmabaMdha kahevAya che. ane keTalIka soyono Dhagalo paDelo hoya to enA para hAtha mUktAM ja te vikharAi jAya che, tema je karmonuM baMdhana ati zithila hoi sAmAnya pazcAttApa AdithI tUTI jAya, tene spaSTa karmabaMdha kahevAya Page 266 of 325 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. AtmAnA adhyavasAyo badalAyA kare che ane navA navA adhyavasAyo utpanna thAya che, eTale adhyavasAyonAM sthAnako asaMkhyAta mAnavAmAM AvyAM che. AtmAnA adhyavasAyo badalAtA na hota ne badho vakhata eka sarakhA ja rahetA hota to caDatI ke paDatIno anubhava thAta nahi, tema ja karmanI sthitimAM je vicitratA dekhAya che, te paNa dekhAta nahi. ahIM eTaluM lakSyamAM rAkhavuM ghaTe ke AtmA niAdamAM jDa prAya: avasthAmAM hoya che, tyAre paNa tenAmAM adhyavasAyo hoya che ane teja kAraNe tenuM karmabaMdhana cAlu rahe che. jo tene koi prakAranA adhyavasAya na hoya to tenAmAM ane jDamAM koi taphAvata rahe nahi. vanaspatine adhyavasAyo hoya che, e vAtabaMgALanA suprasiddha vaijJAnika zrI jgadIzacaMdra bojhe prayogo dvArA sAbIta karI ApelI che. jyAre vanaspati jevA ekendriya jIvone adhyavasAya hoya, tyAre viklendriya, temaja tiryaMca paMcendriya eTale pazu, pakSI, lacara vagerene adhyavasAya hoya emAM Azcarya zuM ? jaina zAstroe tiryaMcone thatA adhyavasAyanI keTalIka suMdara noMdha karelI che. chevaTe e paNa yAda rAkhavuM ghaTe che ke azubha prakRtino rasa lImaDAnA rasa jevo kaDavo eTale jIvane pIDAkArI hoya che ane zubhaprakRtino rasa zelaDI jevo madhura eTale jIvane AhlAdakArI hoya che. azubha prakRtino rasa jeTalo maMda hoya teTalo sAro ane zubha prakRtino rasa jeTalo tIvra hoya teTalo sAro saravALe to badhAM karmone nIrasa-ni:sattva banAvI devAnAM che, jethI AtmAne saMsArano upadrava thAya nahi. pradezabaMdha aMge eTaluM lakSyamAM rAkhavuM ke yoga vyApAranI vizeSatA pramANe tenI vizeSatA hoya che, arthAt yogabaLanA pramANamAM ja kArpaNa vargaNAnA daliko grahaNa thAya che. anya zabdomAM kahIe to utkRSTa yoge utkRSTa pradezabaMdha thAya che ane ghanya yoge jaghanya pradezabaMdha thAya che. ane te ja kAraNe pradezabaMdhamAM aneka prakAranI nyUnAdhiktA hoya che. baMdhanuM vizeSa svarUpa rmagraMtha, paMcasaMgraha vagere graMthothI jANavuM. 'baMdhatattva' nAmanuM agiyAramuM prakaraNa ahIM puruM thAya che. prakRti baMdha adhikAra (1) jJAnAvaraNIyanI pAMca prakRtionuM eka baMdhasthAna hoya che. 1 thI 10 guNasthAnaka sudhI satata baMdhAya (2) darzanAvaraNIya karmanA traNa baMdhasthAno hoya che. (1) nava prakRtinuM pahelA bIjA guNasthAnake hoya che. (2) cha prakRtionuM trIjAthI AThamAnA pahelA bhAga sudhI hoya. (3) cAra prakRtionuM AThamAnA bIjA bhAgathI dasamA sudhI hoya. (4) vedanIya karmanuM eka prakRtinuM baMdhasthAna zAtA athavA azAtA aMtarmuhUrte parAvartamAna rUpe cha guNasthAnaka sudhI. sAtamAthI teramA sudhI eka zAtA vedanIyanuM baMdhasthAna hoya che. (4) mohanIya karmanA daza baMdhasthAno hoya che. (1) bAvIza prakRtionuM :- 16 kaSAya, bhaya-jugupsA-mithyAtva-hAsya-rati athavA Page 267 of 325 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arati-zoka traNavedamAMthI eka veda = 22 pahelA guNasthAnake hoya che. (2) ekavIza prakRtionuM :- 16 kaSAya bhaya-jugupsA-hAsya-rati athavA arati zoka, purUSaveda, athavA strIvedamAMthI eka = 21 bIjA guNasthAnake hoya che. (3) sattara pravRtionuM :- apratyAkhyAnAdi 12 kaSAya. bhaya-jugupsA-hAsya-rati athavA arati zoka purUSa veda = 17 trIjA ane cothA guNasthAnake hoya che. (4) tera prakRtionuM :- pratyAkhyAnAdi 8 kaSAya. bhaya-jugupsA-hAsya-rati athavA arati zoka purUSaveda pAMcamA guNasthAnake hoya. (5) nava prakRtionuM :- saMjvalana 4 kaSAya. bhaya-jugupsA-hAsya-rati athavA arati zoka purUSaveda, chaThThA guNasthAnake hoya. saMjvalana 4 kaSAya. bhaya-jugupsA-hAsya-rati-purUSaveda A nava sAtamAthI AThamAnA sAtamA bhAga sudhI hoya che. (6) pAMca prakRtionuM :- saMjvalana 4 kaSAya purUSaveda navamAnA pahelA bhAge. (7) cAra prakRtionuM :- saMjavalana 4 kaSAya. navamAnA bIjA bhAge. traNa prakRtionuM :- saMjvalana mAna-mAyA-lobha navamAnA trIjA bhAge. (9) be prakRtionuM :- saMjvalana mAyA-lobha-navamAnA cothA bhAge. (10) eka prakRtinuM :- saMjvalana lobha navamAnA pAMcamA bhAge hoya. (5) AyuSya karma - eka prakRtinuM baMdhasthAna hoya. 1-2-4 thI 6 athavA 4 thI 7 guNasthAnakamAM hoya. (6) gotra karma - eka prakRtinuM baMdhasthAna. pahelA bIjA guNasthAnake parAvartamAna rUpe hoya ane 3 thI 10 sudhI eka ucca gotrano baMdha hoya che. (7) aMtarAya karma - pAca prakRtinuM eka baMdhasthAna 1 thI 10 guNasthAnaka sudhI satata baMdhamAM hoya che. (8) nAma karma - baMdhasthAna ATha hoya che. 1. 23 prakRtinuM, 2. 25 prakRtinuM, 3. 26 prakRtinuM, 4. 28 prakRtinuM, 5. 29 prakRtinuM, 6. 30 prakRtinuM, 7. 31 prakRtinuM, 8. 1 prakRtinuM. (1) 23 prakRtinuM baMdha sthAna niyamA, aparyAptA ekendriya prAyogya eTale ke tene lAyaka baMdhasthAna hoya che. te bAMdhanAra eTale baMdhaka jIvo-aparyAmA- paryAmA ekendriya, vikalendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 23 prakRtinAM nAma- tiryaMcagati, ekendriya jAti, audArika, tejasa kArpaNa zarIra, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, sthAvara, sUkSma athavA bAdara, aparyAptA, pratyeka athavA sAdhAraNa, asthira, azubha, durbhaga, anAdeya ane ayaza. (2) 25 prakRtinAM baMdha sthAno. 1. aparyApA beindriya prAyogya 25 nuM baMdhasthAna baMdhaka aparyApA paryApA ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 25 prakRtinA nAma- tiryaMca gati, beindriya jAti, audArika, taiksa, kArmaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chevaTahuM saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupurvI, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, aparyApta, pratyeka, asthira, azubha, durbhaga, anAdeya ane ayaza. Page 268 of 325 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. aparyApta teindriya prAyogya 25 nuM baMdhasthAna baMdhaka aparyAptA-paryAptA ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya, tiryaMca ane manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma tiryaMca gati, teindri jAti, audArika, vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chevaTaThuM saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, aparyAptA, pratyeka, asthira, azubha, durbhAga, anAdeya ane ayaza. (3) aparyAptA caurIndriya prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAptA ekendriya, viklendriya asaMjJI paMcendriya, tiryaMca ane manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma- tiryaMca gati, caurIndriya jAti, audArika taijsa, kArmaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chavaTaThu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa bAdara aparyApta pratyeka, asthira, azubha durbhAga anAdeya ane ayaza. (4) aparyAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAptA, ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya, tiryaMca ane manuSya. tathA saMjJI pacendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma-tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-vaijsa-kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chevaTaThu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa-bAdara-aparyApta, pratyeka,asthira-azubha durbhAga-anAdeya ane ayaza. (5) aparyAptA saMjJI paMcendriya tiryaMco prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAmA ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya. tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-vaijsa-kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, nirmANa, upaghAta, trasa-bAdara-aparyApta- pratyeka, asthira-azubha durbhAga-anAdeya ane ayaza. chevaTuM saMghayaNa-huMDasaMsthAna cAra varNAdi tiryaMcAnupUrvI agurUlaghu. (6) aparyAptA asaMjJI manuSya prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAmA pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya. tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma- manuSya gati, paMcendriya jAti, audArika-vaijsa- kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chevaTaThu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, manuSyAnupUrvI, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa-bAdara-aparyApta pratyeka, asthira-azubha-durbhAga anAdeya ane ayaza. (7) aparyAptA saMjJI paMcendriya manuSya prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAptA pRthvIkAya, akAya, vanaspatikAya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya. tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 25 prakRtinAM nAma -manuSya gati, paMcendriya jAti, audArikasaiksa-kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chevaTaThu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, manuSyAnupUrvI, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa-bAdara- aparyApta-pratyeka, asthira-azubha-durbhaga-anAdeya ane ayaza. (8) paryAptA ekendriya prAyogya 25 prakRtinuM baMdhasthAna. baMdhaka aparyAptA-paryAptA ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya. tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. tathA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa, ane vaimAniktA pahelA, bIjA devaloknA devo bAMdhe che. 25 Page 269 of 325 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtinAM nAma -tiryaMca gati, ekendriya jAti, audArika-taijasa-kArpaNa zarIra, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, sthAvara-sUkSma athavA bAdara-paryApta-pratyeka athavA sAdhAraNa, asthira-azubha-durbhaga-anAdeya-yaza athavA ayaza. (sthira ane zubha vikalpa) (1) 26 prakRtinuM baMdha rasthAna A baMdha sthAna niyamA payAmA ekendriya prAyogya ja hoya che. baMdhaka aparyAptA-paryAptA ekendriya, viklendriya, asaMjJI paMcendriya, tiryaca, manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. tathA bhavanapati, vyaMtara, jyotiSa ane vaimAnikanA pahelA, bIjA devalokanA devo bAMdhe che. 26 prakRtinAM nAma-tiryaMca gati, ekendriya jAti, audArika-taisa-kArpaNa zarIra, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, Atapa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, sthAvara-bAdara-paryAmA-pratyeka, asthira, azubha, durbhaga, anAdeya ane ayaza. (sthira, zubha-yaza vikalpa). (2) 26 prakRtinuM baMdhasthAna niyamA bAdara paryAptA ekendriya prAyogya ja hoya che. baMdhaka-aparyAptA, paryAmA ekendriya, viklendriya asaMjJI, paMcendriya-tiryaMca manuSya tathA saMjJI paMcendriya tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. 26 prakRtinA nAma-tiryaMca gati, ekendriya jAti, audArika-taiksa kArpaNa zarIra, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, sthAvara, bAdara-paryApa-pratyeka, sthira ke asthira zubha ke azubha durbhaga anAdeya ane yaza ke ayaza. (3) 28 prakRtinuM baMdhasthAna 1. narakagati prAyogya 28 prakRtio- narakagati, paMcendriya jAti, vaijyi, taisa-kArpaNa zarIra, vaikriya aMgopAMga, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, narakAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, trasa-bAdara-paryAptA-pratyeka, asthira-azubha durbhaga-du:svara-anAdeya ane ayaza. 2. devagati prAyogya 28 prakRtio devagati, paMcendriya jAti, vaikriya-taisa-kAzmaNa zarIra, vaikriya aMgopAMga, paheluM saMsthAna, cAra varNAdi, devAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurulaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka, sthira athavA asthira, zubha athavA azubha zubhaga, susthara, Adeya yaza athavA ayaza. (4) 29 prakRtinAM baMdha rasthAna 1. beidri paryAmA prAyogya-tiryaMca gati, beindriya jAti, audArika-taiksa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, chevaTaUsaMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, anurUlaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka-sthira athavA asthirazubha athavA azubha durbhaga, du:svara, anAdeya-yaza athavA ayaza. 2. te indriya paryApA prAyogya- tiryaMca gati, te indriya jAti, audArika-taiksa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, chevaTahu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, anurUlaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka Page 270 of 325 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, du:svara, anAdeya yaza athavA ayaza. 3. caherIndriya paryApA prAyogya- tiryaMca gati, caurIndriya jAti, audArika-taijasa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, chevaTu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa,agurulaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, du:svara, anAdeya yaza athavA ayaza. 4. asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya - tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-taiksa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, chevaTahu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, anurarUlaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, du:svara, anAdeya, yaza athavA ayaza. 5. saMjJI paMcandriya tiryaMca paryAptA prAyogya - tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-tesa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, chevaTahu saMghayaNa, huMDaka saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubha vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, anurUlaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka- sthira athavA asthira, zubha athavA azubha-durbhaga, du:svara, anAdeyayaza athavA ayaza. 6. saMjJI paMcendriya paryAptA manuSya prAyogya - manuSya gati, paMcendriya jAti, audArika-taiksa-kArpaNa zarIra, audArIka aMgopAMga, cha saMghayaNamAMthI eka saMghayaNa, cha saMsthAnamAMthI eka saMsthAna, cAra varNAdi, manuSyAnupUrvI, be vihAyogatimAMthI eka vihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, anurUlaghu, nirmANa ane upaghAta, trasa-bAdara, paryApta, pratyeka sthira athavA asthira, zubha athavA azubha zubhaga athavA durbhaga, susvara athavA du:svara, Adeya athavA anAdeya yaza athavA ayaza. saMjJI paMcendriya tiryaMcamAM cha saMghayaNa - cha saMsthAna mAMthI koipaNa eka, be vihAyogatimAMthI koipaNa eka, ane zubhagatrika ane durbhagatrika mAMthI koipaNa eka eka prakRtio jANavI. 1. devagati prAyogya - devagati, paMcendriya jAti, vaikriya-taiksa kArpaNa zarIra, vaikriya aMgopAMga, paheluM saMsthAna, cAra varNAdi, devAnupUrvI, zubha vihAyogati, parAghAta, ucachavAsa, agurulaghu, jinanAma, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryAptA, pratyeka-sthira athavA asthira, zubha athavA azubha subhaga, susvara, Adeya yaza athavA ayaza. (5) 30 prakAtinAM baMdha sthAna 1. paryAmA beindriya prAyogya- tiryaMca gati, beindriya jAti, audArika, taiksa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chelluM saMghayaNa, chelluM saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara-paryApta, pratyeka, sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, dusvara, anAdeya-yaza athavA ayaza. 2. paryAptA teindriya prAyogya - tiryaMca gati, teindriya jAti, audArika-taiksa, kArmaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chelluM saMghayaNa, chelluM saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurulaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, dusvara, anAdeya, yaza athavA ayaza. Page 271 of 325 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. paryAptA caurIndriya prAyogya - tiryaMca gati, caurIndriya jAti, audArika-vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chelluM saMghayaNa, chelluM saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara-paryApta, pratyeka, sthira athavA asthira, zubha athavA azubha durbhaga, dusvara, anAdeya, yaza, athavA ayaza. 4. paryAptA asaMjJI tiryaMca prAyogya - tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-vaijsa, kArmaNa zarIra, audArika aMgopAMga, chelluM saMghayaNa, chelluM saMsthAna, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, azubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, udyota,agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira athavA asthira zubha athavA azubha durbhaga, dusvara, anAdeya, yaza athavA ayaza. 5. paryAmA saMjJI tiryaMca prAyogya - tiryaMca gati, paMcendriya jAti, audArika-vaijsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAga, cha saMghayaNamAMthI eka, cha saMsthAnamAMthI eka, cAra varNAdi, tiryaMcAnupUrvI, be vihAyogatimAMthI eka parAghAta, ucchavAsa, udyota, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdaraparyApta, pratyeka, sthira athavA asthira, zubha athavA azubha, zubhaga athavA durbhaga, susvara athavA duHsvara, ATheya athavA anAdeya yaza athavA ayaza. 6. manuSya gati prAyogya - manuSya gati, paMcendriya jAti, audArika taijAsa, kArpaNa zarIra, audArika aMgopAMga, paheluM saMghayaNa, paheluM saMsthAna, cAra varNAdi, manuSyAnupUrvI, zubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, jInanAma, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryAptA, pratyeka, sthira athavA asthira zubha athavA azubha, zubhaga, susvara, ATheya, yaza athavA ayaza. 7. devagati prAyogya - devagati, paMcendriya jAti, vaiyi, AhAraka, vaijsa, kArpaNa zarIra, vaikti, AhAraka aMgopAMga, paheluM saMsthAna, cAra varNAdi, devAnupUrvI, zubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurUlaghu, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, zubhaga, susvara, Ardaya, yaza. (6) 31 prakRtinA baMdhasthAna 1. devagati prAyogya - devagati, paMcendriya jAti, vaiyi, AhAraka taijsa, kArpaNa zarIra, vaiyi, AhAraka aMgopAMga, paheluM saMsthAna, cAra varNAdi, devAnupUrvI, zubhavihAyogati, parAghAta, ucchavAsa, agurUlaghu, ninAma, nirmANa, upaghAta, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, zubhaga, susvara, ATheya, yaza. (7) 1 prakRtinu baMdhasthAna aprAyogya yazanAma karma 1. narakagati prAyogya 28 nuM baMdhasthAna paryAptA, saMjJI paMcendriya, tiryaMca tathA manuSya saMkhyAta varSanA AyuSyavALA tathA asaMjJI paMcendriya paryAptA tiryaMco bAMdhe che. 2. devagati prAyogya 28 nuM baMdhasthAna saMkhyAta varSanA AyuSyavALA saMjJI tiryaMco ane manuSyo tathA asaMjJI paMcendriya paryAptA tiryaMco bAMdhe che. 3. beindriya prAyogya 29 nuM baMdhasthAna ekendriya, viklendriya, asaMjJI saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 4. teindriya prAyogya 29 nuM baMdhasthAna, ekendriya, viklendriya, asaMjJI-saMjJI tiryaMco ane Page 272 of 325 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyo bAMdhe che. 5. caurIndriya prAyogya 29 nuM baMdhasthAna ekendriya, viklendriya, asaMjJI-saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 6. asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya 29 nuM baMdhasthAna - ekendriya, viklendriya, asaMjJI-saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 7. saMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya 29 nuM baMdhasthAna cAre gatinA jIvo bAMdhe che. 8saMjJI paryAmAM manuSya prAyogya 29 nuM baMdhasthAna cAreya gatinAM jIvo bAMdhe che. temAM pRthvIkAya, akSaya, vanaspatikAyanAM jIvo baMdha karatAM nathI. 9. devagati prAyogya 29 nuM baMdhasthAna niyamA manuSyo bAMdhe che. cArathI AThamAnA chaThThA bhAga sudhImAM rahelA. 10. udyota sAthe beindriya prAyogya 30 nuM baMdhasthAna - ekendriya, viklendriya, asaMjJI, saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 11. udyota sAthe te indriya prAyogya 30 nuM baMdhasthAna - ekendriya, vikalendriya, asaMjJI, saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 12. udyota sAthe caurIndriya prAyogya 30nuM baMdhasthAna - ekendriya, viklendriya, asaMjJI, saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 13. udyota sAthe asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya 30 nuM baMdhasthAna - ekendriya, vikalendriya, asaMjJI, saMjJI tiryaMco ane manuSyo bAMdhe che. 14. udyota sAthe saMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya 30 nuM baMdhasthAna - cAre gatinA jIvo bAMdhe che. temAM sAta nArakI ane vaimAninA AThamA devaloka sudhInA devo bAMdhe che. 15. ninAma sAthe manuSya gati prAyogya 30 nuM baMdhasthAna niyamA devatA ane nArakI bAMdhe che. temAM eka thI traNa nArakInAM nArakIo ane vaimAnikanAM devo bAMdhe che. 16. AhAraddhika sAthe devagati prAyogya 30 nuM baMdhasthAna - niyamA manuSyo ja bAMdhe che. te paNa sAtamA guNaThANAthI AThamAnA chaThThA bhAga sudhImAM rahelA manuSyo jANavA. 17. ninAma ane AhAraddhika sAthe devagati prAyogya 31 nuM baMdhasthAna sAtamA guNasthAnakathI AThamAM guNasthAnanA chaThThA bhAga sudhI rahelA manuSyo bAMdhe che. 18. eka prakRtinuM aprAyogya baMdha sthAna AThamA guNasthAnaknA sAtamA bhAga thI dasamA guNasthAnaka sudhI rahelA manuSyo ja bAMdhe che. uttara prakRti AzrayI baMdha sthAnonuM varNana . guNa rathAnaka 1luM 1. aparyApA ekendriya prAyogya AyuSya abaMdhaka jIvane 66 prakRtiono baMdha hoya che. pa-9-1-22-0-23-1-5 = 66 2. aparyAptA ekendriya prAyogya AyuSya baMdhaka jIvane 67 prakRtiono baMdha hoya che. pa-9-1-22-1-23-1-5 = 67 3. aparyAptA beindriya prAyogya AyuSya abaMdhaka jIvane 68 prakRtiono baMdha hoya che. Page 273 of 325 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa-9-1-22-0-25-1-5 = 68 4. aparyAptA beindriya prAyogya AyuSya baMdhaka jIvane 69 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 5. aparyAptA te indriya prAyogya AyuSya abaMdhaka jIvane 68 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-0-25-1-5 = 68 6. aparyApA teindriya prAyogya AyuSya baMdhaka jIvane 69 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 7. aparyAptA caurIndriya prAyogya AyuSya abaMdhaka jIvane 68 prakRtiono baMdha hoya che. pa-9-1-22-0-25-1-5 = 68 8. aparyApA caurIndriya prAyogya AyuSya baMdhaka jIvane 69 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 9. aparyAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya abaMdhaka jIvane 68 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-0-25-1-5 = 68 10. aparyAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya baMdhaka jIvane 69 prakRtiono baMdha hoya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 11. aparyAptA asaMjJI manuSya prAyogya AyuSya abaMdhakane 68 baMdhAya che. pa-9-1-22-0-25-1-5 = 68 12. aparyAptA asaMjJI manuSya prAyogya AyuSya baMdhane 69 baMdhAya che. pa-9-1-22-1-25-1-5 = 69 13. aparyAptA saMjJI tiryaMca prAyogya AyuSya abaMdhakane 68 baMdhAya che. pa-9-1-22-0-25-1-5 = 68 14. aparyAptA saMjJI tiryaMca prAyogya AyuSya baMdhakane 69 baMdhAya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 15. aparyAptA saMjJI manuSya prAyogya AyuSya abaMdhane 68 baMdhAya che. pa-9-1-22-0-25-1-5 = 68 16. aparyAptA saMjJI manuSya prAyogya AyuSya baMdhane 69 baMdhAya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 17, paryAmA ekendriya prAyogya AyuSya abaMdhane 68 baMdhAya che. 5-9-1-22-0-25-1-5 = 68 18. paryAptA ekendriya prAyogya AyuSya baMdhane 69 baMdhAya che. 5-9-1-22-1-25-1-5 = 69 19. paryAptA ekendriya prAyogya AtA sAthe AyuSya abaMdhakane 69 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-26-1-5 = 69 Page 274 of 325 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. paryAptA ekendriya prAyogya Atapa sAthe AyuSya baMdhakke 70 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-26-1-5 = 70 21. paryAptA ekendriya prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhakke 69 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-26-1-5 = 69 22. paryAptA ekendriya prAyogya udyota sAthe AyuSya baMdhakke 70 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-26-1-5 = 70 23. nArakI prAyogya AyuSya abaMdhane 71 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-28-1-5 = 71 24. nArakI prAyogya AyuSya baMdhakke 72 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-28-1-5 = 72 25. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakke 71 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-28-1-5 = 71 26. devagati prAyogya AyuSya baMdhane 72 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-28-1-5 = 72 27. paryAptA beindriya prAyogya AyuSya abaMdhakke 72 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72 28. paryAptA beindriya prAyogya AyuSya baMdhane 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 73 29. paryAptA teindriyaprAyogya AyuSya abaMdhane 72 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72. 30. paryAptA teindriya prAyogya AyuSya baMdhane 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 7 31. paryAptA caurIndriya prAyogya AyuSya abaMdhakke 72 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72 32. paryAptA caurIndriya prAyogya AyuSya baMdhane 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 73 33. paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya abaMdhakke 72 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72 34. paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya baMdhane 73 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 73 35. paryAptA saMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya abaMdhakke 72 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72 36. paryAptA saMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya AyuSya baMdhakke 73 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 73 37. paryAptA manuSya prAyogya AyuSya abaMdhakne 72 prakRti baMdhAya che. Page 275 of 325 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-9-1-22-0-29-1-5 = 72 38. paryAptA manuSya prAyogya AyuSya baMdhane 73 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-22-1-29-1-5 = 73 39. paryAptA beindriya prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhakke 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-30-1-5 = 73 40. paryAptA beindriya prAyogya udyota sAthe AyuSya baMdhakke 74 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-30-1-5 = 74 41. paryAptA teindriya prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhakke 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-30-1-5 = 73 42. paryAptA teindriya prAyogya udyota sAthe AyuSya baMdhakke 74 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-30-1-5 = 74 43. paryAptA caurIndriya prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhane 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-30-1-5 = 73 44. paryAptA caurIndriya prAyogya udyota sAthe AyuSya baMdhakke 74 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-30-1-5 = 74 45. paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhakane 73 prakRtio baMdhAya che. che. 5-9-1-22-0-30-1-5 = 73 46. paryAptA asaMjJI paMcendriya tiryaMca prAyogya udyota AyuSya baMdhakke 74 prakRtio baMdhAya 5-9-1-22-1-30-1-5 = 74 47. paryAmA saMjJI tiryaMca prAyogya udyota AyuSya abaMdhane 73 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-0-30-1-5 = 73 48. paryAptA saMjJI tiryaMca prAyogya udyota AyuSya baMdhane 74 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-22-1-30-1-5 = 74 guNasthAnaka bIju 1. devagati prAyogya 70 prakRtio baMdhAya che. (AyuSyaabaMdhane) 5-9-1-21-0-28-1-5 = 70 2. devagati prAyogya AyuSya baMdhakke 71 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-21-1-28-1-5 = 71 3. paryAptA saMjJI tiryaMca prAyogya AyuSya abaMdhane 71 prakRtio baMdhAya che. 5-9-1-21-0-29-1-5 = 71 4. paryAptA saMjJI tiryaMca prAyogya AyuSya baMdhakane 72 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-21-1-29-1-5 = 72 5. paryAptA manuSya prAyogya AyuSya abaMdhakke 71 prakRti baMdhAya che. Page 276 of 325 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-9-1-21-0-29-1-5 = 71 6. paryAptA manuSya prAyogya AyuSya baMdhane 72 prakRti baMdhAya che. 5-9-1-21-1-29-1-5 = 72 7. paryAptA tiryaMca prAyogya udyota sAthe AyuSya abaMdhakke 72 prakRti baMdhAya che. che. 5-9-1-21-0-30-1-5 = 72 8. paryAptA tiryaMca prAyogya udyota sAthe AyuSya baMdhakke 73 prakRti baThadhAya che. 5-9-1-21-1-30-1-5 = 73 guNasthAnaka trIju 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakne 63 prakRti baMdhAya che. 5-6-1-17-0-28-1-5 = 63 2. manuSyagati prAyogya AyuSya abaMdhakke 64 prakRti baMdhAya che. 5-6-1-17-0-29-1-5 = 64 A bIjuM baMdhasthAna devatA ane nArakI bAMdhe che ane paheluM baMdhasthAna manuSyo ane tiryaMco bAMdhe guNasthAnaka cothu 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane 63 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-0-28-1-5 = 63 2. devagati prAyogya AyuSya baMdhanne 64 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-1-28-1-5 = 64 3. devagati prAyogya ninAma sahita AyuSya abaMdhakke 64 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-0-29-1-5 = 64 4. devagati prAyogya ninAma sahita AyuSya baMdhane 65 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-1-29-1-5 = 65 paheluM ane bIju saMsthAna tiryaMca ane manuSya bAMdhe che. trIjuM ane cothuM baMdhasthAna niyamA manuSyo bAMdhe che. 5. manuSya gati prAyogya AyuSya abaMdhanne 64 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-0-29-1-5 = 64 6. manuSya gati prAyogya AyuSya baMdhakke 65 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-1-29-1-5 = 65 7. manuSyagati prAyogya ninAma sahita AyuSya abaMdhakke 65 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-0-30-1-5 = 65 8. manuSyagati prAyogya ninAma sahita AyuSya baMdhakke 66 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-17-1-30-1-5 = 66 A be baMdhasthAno eka thI traNa nArakInAM jIvo temaja vaimAniknA devatAo bAMdhe che. guNasthAnaka pAcamu Page 277 of 325 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakane 59 prakRtio baMdhAya che. pa-6-1-13-0-28-1-5 = 59 2. devagati prAyogya AyuSya baMdhakane 60 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-13-1-28-1-5 = 60 3. devagati prAyogya, jinanAma sahita AyuSya abaMdhakane 60 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-13-0-29-1-5 = 60 4. devagati prAyogya ninAma sahita AyuSya baMdhane 61 prakRtio baMdhAya che. pa-6-1-13-1-29-1-5 = 61 A trIne cothuM baMdhasthAna niyamA manuSyo bAMdhe che. traNa rasthAnaka chaThTha 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakane 55 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-28-1-5 = papa 2. devagati prAyogya AyuSya baMdhane pa6 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-29-1-5 = 56 3. devagati prAyogya ninAma sahita AyuSya abaMdhakane pa6 prakRtio baMdhAya che. pa-6-1-9-0-29-1-2 = pa6 4. devagati prAyogya jinanAma sahita AyuSya baMdhane pa7 prakRtio baMdhAya che. pa-6-1-9-1-29-1-= pa7 gaNarathAnaka sAtamuM 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane pa5 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-28-1-5 = papa 2. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane ninAma sahita 56 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-1-28-1-2 = pa6 3. devagati prAyogya AhArakahika sahita AyuSya abaMdhane sahita pa7 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-30-1-5 = 57 4. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakane AhArakadvika ane jinanAma sahita 58 prakRtio baMdhAya 5-6-1-9-0-31-1-5 = 58 5. devagati prAyogya AyuSya baMdhane pa6 prakRtio baMdhAya che. pa-6-1-9-1-28-1-2 = pa6 6. devagati prAyogya AyuSya baMdhane jinanAma sahita pa7 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-1-29-1-5 = 57 7. devagati prAyogya AyuSya baMdhane AhArakahika sahita 58 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-1-30-1-5 = 58 8. devagati prAyogya AyuSya baMdhaka AhArakahika ane jinanAma sahita 59 prakRtio baMdhAya che. Page 278 of 325 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5-6-1-9-1-31-1-5 = 59 guNasthAnaka AThamu AThamAMno pahelo bhAga 1. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane 55 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-28-1-5 = 55 2. devagati prAyogya AyuSya abaMdhakta ninAma sahita 56 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-29-1-5 = 56 3. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane AhArakaddika sahita 57 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-30-1-5 = 57 4. devagati prAyogya AyuSya abaMdhane ninAma, AhArakaddika sahita 58 prakRtio baMdhAya che. 5-6-1-9-0-31-1-5 = 58 AThamAnA be thI cha bhAga sudhI 1. devagati prAyogya 53 prakRti baMdhAya che. 5-4-1-9-0-28-1-5 = 53 2. devagati prAyogya ninAma sAthe 54 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-9-0-29-1-5 = 54 3. devagati prAyogya AhArakadvika sahita 55 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-9-0-30-1-5 = 55 4. devagati prAyogya AhArakadvika ane ninAma sahita 56 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-9-0-31-1-5 = 56 AThamAnA sAtamA bhAge aprAyogya 26 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-9-0-1-1-5 = 26 navamAnA pahelA bhAge aprAyogya 22 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-5-0-1-1-5 = 22 navamAnA bIjA bhAge aprAyogya 21 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-4-0-1-1-5 = 21 navamAnA trIjA bhAge aprAyogya 20 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-3-0-1-1-5 = 20 navamAnA cothA bhAge aprAyogya 19 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-2-0-1-1-5 = 19 navamAnA pAMcamAM bhAge aprAyogya 18 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-1-0-1-1-5 = 18 dasamA guNasthAnake aprAyogya 17 prakRtio baMdhAya che. 5-4-1-0-0-1-1-5 = 17 agyAramA guNasthAnake aprAyogya 1 prakRti baMdhAya che. Page 279 of 325 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0-0-1-0-0-0-0-0 = 1 bAramA guNasthAnake aprAyogya 1 prakRti baMdhAya che. 0-0-1-0-0-0-0-0 = 1 teramA guNasthAnake aprAyogya 1 prakRti baMdhAya che. 0-0-1-0-0-0-0-0 = 1 caudamA guNasthAnake eka paNa prakRti baMdhAtI nathI. A rIte kula 100 baMdhasthAno thAya che. uttara prakRtinA kula 29 baMdhasthAno thAya cha. te A pramANe che. 74-73-72-71-70-69-68-67-66-65-64-63-61-60-59-58-57-56-55-54 -53-26-22-21-20-19-18-17-1 A 29 baMdhasthAnamAM 28 bhUyaskAra baMdha thAya che. 28 alpatara baMdha thAya che, 29 avasthita baMdha thAya che, ane avakatavya baMdha eka paNa hoto nathI. A rIte kula uttara prakRtinAM bhUyaskAra Adi baMdhasthAno 28 + 28 + 29 = 85 thAya che. sthitibaMdha adhikAra rmonAM nAmo 1 jJAnAvaraNIya karma 2 darzanAvaraNIya karma 3 vedanIya 4 mohanIya karma 5 AyuSya karma 6 nAma karma 7 gotra karma 8 aMtarAya karma utkRSTa sthitibaMdha 30 koTAkoTI sAgaropama 30 koTAkoTI sAgaropama 30 koTAkoTI sAgaropama 70 koTAkoTI sAgaropama 33 sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 30 koTAkoTI sAgaropama have utkRSTa sthitibaMdha ane ghanyasthitibaMdha keTalo hoya che. te uttaraprakRtionuM koSTaka varNana karAya che. naM. prakRtionAM nAmo 1 matijJAnAvaraNIya kma 2 zrutajJAnAvaraNIya kma avadhijJAnAvaraNIya kma 3 4 5 kvala jJAnAvaraNIya 6 7 8 mana: paryavajJAnAvaraNIya muLa karmomAM ghanya utkRSTa sthitinuM koSTaka ghanya sthitibaMdha aMtarmuhUrta aMtamuhUrta 12 muhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta 8 muhUrta 8 muhUrta aMtarmuhUrta cakSu darzanAvaraNIya kma acakSu darzanAvaraNIya kma avadhi darzanAvaraNIya kma utkRSTasthitibaMdha jjanyasthiti 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 koTAkoTI sAgaropama aMtarmuhUrta Page 280 of 325 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 kvala darzanAvaraNIya 10 nidrA 11 nidrA nidrA 12 pracalA 13 pracalA-pracalA 14 thINadhdhi 15 zAtAvedanIya rksa 16 azAtA vedanIya rksa 17 mithyAtva mornIya 18 anaMtAnubaMdhI krodha 19 anaMtAnubaMdhI mAna 20 anaMtAnubaMdhI mAyA 21 anaMtAnubaMdhI lobha 22 apratyAkhyAnIya kSedha 23 apratyAkhyAnIya mAna 24 apratyAkhyAnIya mAyA 25 apratyAkhyAnIya lobha 26 pratyAkhyAnIya kSedha 27 pratyAkhyAnIya mAna 28 pratyAkhyAnIya mAyA 29 pratyAkhyAnIya lobha 30 saMjavalana dha 31 saMjvalana mAna 32 saMjvala mAyA 33 saMjvalana lobha 34 hasya mohanIya 35 rati monIya 36 arati mornIya 37 zoka mornIya 38 bhaya mornIya 39 gupsA mornIya 40 napusaMka veda 41 strIveda 42 purUSaveda 43 deva AyuSya 30 meTAkeTI sAgaropama aMtarmuhUrta 30 keTakeTI sAgaropama 3/7 sAgaropamAM 30 meTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropamAM 30 gheTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropama 30 beTAkedI sAgaropama 3/7 sAgaropama 30 gheTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropama 15 beTAkeTI sAgaropama 3/14 sAgaropama 30 beTAkedI sAgaropama 3/7 sAgaropama 70 kaTAkeTI sAgaropama 1 sAgaropama 40 beTAkedI sAgaropama 4/7 sAgaropamAM 40 kaTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 leTAkedI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 gheTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 TAkedI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 kaTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkedI sAgaropama 47 sAgaropama 40 TAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkeTI sAgaropama 4/7 sAgaropama 40 beTAkeTI sAgaropama be mAsa 40 keTakeTI sAgaropama eka mAsa 40 TAmeTI sAgaropama paMdara divasa 40 kaTAkeTI sAgaropama aMtarmurta 10 beTAkedI sAgaropama 1/7 sAgaropama 10 beTAkeTI sAgaropama 17 sAgaropamAM 20 keTakeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 20 kaTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 15 keTakeTI sAgaropama 3/14 sAgaropamAM 10 kaTAkedI sAgaropama 1/7 sAgaropama 33 sAgaropama 10 %Ara varSa Page 281 of 325 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 naraka AyuSya 33 sAgaropama 10 jAra varSa 45 tiryaMca AyuSya 3 palyopama aMtarmuhUrta 46 manuSya AyuSya 3 palyopamAM aMtarmuhUrta zullakabhava 256 AvalIka pramANa 47 devagati nAmarma 10 keTakeTI sAgaropama 17 sAgaropama 48 manuSyagati nAmarma 15 beTAkeTI sAgaropama 3/14 sAgaropama 49 tiryaMcagatinAmarma 20 beTAkedI sAgaropama 27 sAgaropama 50 narakzati nAmarbha 20 meTAbeTI sAgaropamAM 27 sAgaropama 51 endriya jAti 20 meTAbeTI sAgaropamAM 27 sAgaropama para beindriya jAti 18 keTAkeTI sAgaropamAM 9/35 sAgaropama paDe te indriya jAti 18 beTAkedI sAgaropamAM 9/3pa sAgaropama 54 caherIndriya jAti 18 beTAkeTI sAgaropamAM 9/35 sAgaropama papa paMcendriya jAti 20 beTAkedI sAgaropama 27 sAgaropama pa6 audArIka zarIra 20 keTakeTI sAgaropama 27 sAgaropama 57 vaizcaya zarIra20 beTAkedI sAgaropama 2/7 sAgaropama 58 Ataraka zarIra aMta: keTakeTI sAgaropama saMkhyAtabhAga nyUna pala taiksa zarIra 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 60 karmaNa zarIra 20 beTAkedI sAgaropama 2/7 sAgaropama 61 audArIka aMgopAMga 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 62 vaizcaya aMgopAMga 20 TAmeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 63 Araka aMgopAMga aMta: keTakeTI sAgaropama saMkhyAta bhAga nyUna 64 audA, audA baMdhana 20 keTakeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 65 AdA taiksa baMdhana 20 beTAkedI sAgaropama 27 sAgaropama 66 audA karmaNa baMdhana 20 kaTAkedI sAgaropama 2/7 sAgaropama 67 audA taiksa karmaNa baMdhana 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 68 vaikraya vaizcaya baMdhana 20 beTAkedI sAgaropama 27 sAgaropama 69 vaizcaya taiksa baMdhana 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 70 vaizcaya karmaNa baMdhana 20 keTakeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 71 vaizcaya taiksa karmaNa baMdhana 20 kreTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 72 AlaAra. baMdhana aMta: beTAkeTI sAgaropama saMkhyAtabhAga nyUna 73 Ata. taiksabiMdhana aMta: keTakeTI sAgaropama saMkhyAmabhAga nyUna 74 Ata. karmaNa baMdhana aMta: beTAkeTI sAgaropama saMkhyAtabhAga nyUna 75 Ata. taiksa karmaNa baMdhana aMta: keTakeTI sAgaropama saMkhyAmabhAga nyUna 76 taiksa taiksa baMdhana 20 TAkedI sAgaropama 27 sAgaropama 77 taiksa karmaNa baMdhana 20 kaTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama Page 282 of 325 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 karmaNa kArmaNa baMdhana 79 audArIka saMghAtana 80 vaiIya saMghAtana 81 AAraka saMghAtana 82 taijsa saghAtana 83 karmaNa saMghAtana 84 varUSabhanArAca saMghayaNa 85 RSabhanArAca saMghayaNa 86 nArAca saMghayaNa 87 ardhanArAca saMghayaNa 88 kIlI saMghayaNa 89 chevaTTha saMghayaNa 90 samacaturasa saMsthAna 91 nyagAdha saMsthAna 92 sAdi saMsthAna 93 kubja saMsthAna 94 vAmana saMsthAna 95 huMDaka saMsthAna 96 zvetavarNa 97 divarNa 98 rUkSavarNa 99 nIla varNa 100 kRSNavarNa 101 surabhigaMdha 102 durabhi gaMdha 103 madhura rasa 104 Amla rasa 105 sAya rasa 106 Tu rasa 107 tikta rasa 108 mRdu sparza 109 laghu sparza 110 snigdha sparza 111 uSNa sparza 112 karkaza sparza 20 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama aMta: koTAkoTI sAgaropama saMkhyAtabhAga nyUna 20 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 12 koTAkoTI sAgaropama 14 kreTAkoTI sAgarApama 16 koTAkoTI sAgaropama 18 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 12 koTAkoTI sAgaropama 14 keToTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 2/7 sAgaropama 2/7 sAgaropama 16 koTAkoTI sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 2/7 sAgaropama 1/7 sAgaropama 6/35 sAgaropama 1/5 sAgaropama 6/35 sAgaropama 1/5 sAgaropama 8/35 sAgaropama 18 koTAkoTI sAgaropama 9/35 sAgaropama 2/7 sAgaropama 10 koTAoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 12 // koTAkoTI sAgaropama 5/28 sAgaropama 15 koTAkoTI sAgaropama 3/14 sAgaropama 17 koTAkoTI sAgaropama 1/4 sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 12 // kreTAoTI sAgaropama 5/28 sAgaropama 15 koTAkATI sAgaropama 3/14 sAgaropama 17nA koTAkoTI sAgaropama 1/4 sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 10 koTAkoTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 20 koTAkoTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 8/35 sAgaropama 9/35 sAgaropama 2/7 sAgaropama 1/7 sAgaropama Page 283 of 325 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 gurU sparza 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 114 rUkSa sparza 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 115 zIta sparza 20 kaTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 116 zubha viyogati 10 gheTAkeTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 117 azubha vivayogatira0 keTakeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 118 devAnupUrvI 10 kaTAkedI sAgaropama 1/7 sAgaropama 119 manuSyAnupUrvI 15 keTAmeTI sAgaropama 3/14 sAgaropama 120 tiryaMcAnupUrvI 20 keTakeTI sAgaropama 27 sAgaropama 121 narakanupUrvI 20 keTakeTI sAgaropama 2/7 sAgaropamAM 122 parAghAta 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 123 ucchavAsa 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 124 Atapa 20 TAmeTI sAgaropama 27 sAgaropama 125 udyota 20 meTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 126 agurulaghu 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 127 ktinAma aMta: keTakeTI sAgaropama saMkhyAmabhAga nyUna 128 nirmANa 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 129 upaghAta 20 meTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 130 trasanAmarma 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 131 bAdara 20 beTAkeTI sAgaropama ra7 sAgaropama 132 paryApta 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 133 pratyeka 20 kaTAkedI sAgaropama 27 sAgaropama 134 sthira 10 beTAkeTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 135 zubha 10 beTAkedI sAgaropama 1/7 sAgaropama 136 subhaga 10 TAmeTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 137 Adeya 10 kaTAkedI sAgaropama 1/7 sAgaropama 138 susvara 10 beTAkeTI sAgaropama 1/7 sAgaropama 139 yaza 10 beTAkeTI sAgaropama 17 sAgaropama 140 sthAvara 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 141 sUkSma 18 beTAkeTI sAgaropama 935 sAgaropama 142 aparyApta 18 beTAkeTI sAgaropama 9/35 sAgaropama 143 sAdhAraNa 18 kaTAkeTI sAgaropama 9/35 sAgaropama 144 asthira 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 145 azubha 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 146 durbhaga 20 kreTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 147 dusvara 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama Page 284 of 325 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 anAdeya 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropamAM 149 ayaza 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 150 uccagotra 10 TATI sAgaropama 1/7 sAgaropama 151 nIcagotra 20 beTAkeTI sAgaropama 27 sAgaropama 15ra dAnAMtarAya 30 beTAkedI sAgaropama 3/7 sAgaropama 153 lAbhAMtarAya 30 beTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropama 154 bhogAMtarAya 30 meTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropamAM 155 upabhogAMtarAya 30 bheTAseTI sAgaropama 3/7 sAgaropama 156 vIryaMtarAya 30 beTAkeTI sAgaropama 3/7 sAgaropama 157 samyakta mohanIya 20 beTAkeTI sAgaropama 2/7 sAgaropama 158 mizra modgIya 20 beTAkedI sAgaropama 2/7 sAgaropama samyakta monIya ane mizra moklIyanI utkRSTa sthiti saMmmavaDe utkRSTa thAya utkRSTa sthitibaMdhanA ane jaghanyasthiti baMdhanA svAmInuM koSTaka A pramANe che. naM. prakRtionA nAmo uSTa sthitinA svAmI jaghanyasthitinA svAmI 1 matijJAnAvaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye rahelA jIvo 2 zrutajJAnAvaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye raddhA jIvo 3 avadhijJAnavaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye raddhA jIvo 4 mana:paryava jJAnAvaraNIya cAragatinA mithyAdraSTi sukSma saMparA rolAve 5 kevala jJAnAvaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye raddhA jIvo 6 cakSu dazanAvaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye rahelA jIvo 7 acakuM darzanAvaraNIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMpAye rakSA jIvo 8 avadhi darzanAvaraNIya cAragatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAye rahelA jIvo 9 kvala darzanAvaraNIyacAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSma saMparAme raklA jIvo 10 nidrA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke. jIvo 11 nidrA-nidrA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAmA eke. jIvo 12 pracalA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAmA eke. jIvo 13 pracalA pracalA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 14 thINaddhi cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 15 zAtA vedanIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sUkSmasaMparAya raddhA jIvo 16 azAtA vedanIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 17 mithyAtva moklIya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 18 anaMtAnubaMdhI #dha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 19 anaMtAnubaMdhI mAna cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 20 anaMtAnubaMdhI mAyA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 21 anaMtAnubaMdhI lobha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo Page 285 of 325 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 apratyAkhyAnIya kSedha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 23 apratyAkhyAnIya mAna cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAmA eke jIvo 24 apratyAkhyAnIya mAyA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 25 apratyAkhyAnIya lobha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 26 pratyAkhyAnIya kSedha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAmA eke jIvo 27 pratyAkhyAnIya mAna cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 28 pratyAkhyAnIya mAyA cAragatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 29 pratyAkhyAnIya lobha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 30 saMjvalana kSedha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 9mA guNa.ke raddhA jIvo 31 saMjvalana mAna cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 9 mA guNa.ke rahelA jIvo 32 saMjvalana mAyA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 9 mA guNa.ke rahelA jIvo 33 saMjvalana lobha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 9 mA guNa ke rakSA jIvo 34 hasyA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 35 rati cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 36 arati cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 37 zoka cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 38 bhaya cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 39 guptA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 40 strIveda cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke jIvo 41 napuMsaka cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 42 purUSaveda cAregatinA mithyAdraSTi jIvo lmAM guNake raddhA jIvo 43 devAyuSya pramatathI apramate jyAM jIvo sannI asatrI jIvo 44 manuSyAyuSya tiryaMca manuSya jIvo sannI asatrI jIvo 45 tiryaMcAyuSya tiryaMca manuSyo jIvo satrI asatrI jIvo 46 narakayuSya tiryaMca manuSyo jIvo sannI asatrI jIvo 47 devagati tiryaMca manuSyo jIvo asatrI paryA. jIvo 48 narakyuti tiryaMca manuSyo jIvo asatrI paryA. jIvo 49 manuSyagati cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryAptA eke. jIvo 50 tiryaMcagati devatA ane nArInA jIvo bAdara paryAmA eke. jIvo 51 endriya jAti izAna sudhInA devo bAdara paryAptA eke. jIvo para beindriya jAti tiryaMco manuSyo bAdara paryAptA eke. jIvo pa3 indriya jAti tiryaMco manuSyo bAdara paryAptA eke. jIvo 54 caurIndriya jAti tiryaMco manuSyo bAdara paryAmA eke. jIvo papa paMcendriya jAti cAregatinA mithyAdraSTi jIvo bAdara paryApA eke. jIvo pa6 audArIka zarIra devatA ane nArI bAdara paryApA eke. jIvo Page 286 of 325 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 vaizcaya zarIra tiyaca manuSyo asatrI paryAptA jIvo 58 Ataraka zarIra apramatathI pramata sanmukhI apUrvakaraNa guNaThANAvAlA pa9 taiksa zarIra cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 60 karmaNa zarIra cAre gatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 61 audArIka aMgopAMga devatA ane nArakanA jIvo bAdara paryAptA eke. jIvo 62 vaizcaya aMgopAMga tiryaMco ane manuSyo asatrI paryAptA jIvo 63 Ataraka aMgopAMga apramatathI pramata sanmukhI apUrvakaraNa guNaThANAvAlA 64 audA dA. baMdhana devatA ane nArIo bAdara paryAptA eke. jIvo 65 audA taiksa baMdhana devatA ane nAraddhao bAdara paryAptA eke. jIvo 66 audA karmaNa baMdhana devatA ane nArIo bAdara paryAptA eke. jIvo 67 audA taiksa karmaNabaMdhana devatA ane nArao bAdara paryAptA eke. jIvo 68 vaizcaya vai. baMdhana tiryaMco ane manuSyo asatrI paryA. jIvo 69 vaizcaya taiksa baMdhana tiryo ane manuSyo asatrI paryA. jIvo 70 vaizcaya karmaNa baMdhana tiryo ane manuSyo asatrI paryA. jIvo 71 vaizcayataiksa karmaNabaMdhanatiryaMce ane manuSya asatrI paryA.ve. 72 Ata. Ava. baMdhana apramatathI pramate klA apUrvakaraNa guNaThANAvALA 73 Ata. taiksa baMdhana apramatathI pramate tA apUrvakaraNa guNaThANAvALA 74 Ata. karmaNa baMdhana apramatathI pramate ktA apUrvakaraNa guNaThANAvALA 75 Ata. te.. baMdhana apramatathI pramate tA apUrvakaraNa guNaThANAvALA 76 taiksa taiksa baMdhana cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 77 taiksa karmaNa baMdhana cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke. jIvo 78 karmaNa karmaNa baMdhana cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 79 audA. saMdhAtana devatA ane nArIo bAdara paryAptA eke. jIvo 80 vaizcaya saMdhAtana tiryaMco ane manuSyo asatrI paryAptA jIvo 81 Ata. saMdhAtana apramatathI pramatavALA apUrvakaraNa guNaThANAvALA 82 taiksa saMdhAtanA cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke. jIvo 83 karmaNa saMdhAtana cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 84 vaSabha nArAja cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke. jIvo 85 RSabhanArAca cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke. jIvo 86 nArAja saMdhayaNa cAragatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 87 ardhanArAca cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 88 lIka cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke. jIvo 89 chevaTahu saMdhayaNa devatA ane nArIo bAdara paryAptA eke. jIvo 90 samacaturagna cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke. jIvo 91 nyagrodha cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAmA eke jIvo Page 287 of 325 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sAdi 93 kubja 94 vAmana 95 huMDaka 96 zvetavarNa 97 nIlavarNa 98 livarNa 99 raktavarNa 100 kRSNavarNa 101 surabhi gaMdha 102 durabhi gaMdha 103 tikta rasa 104 Tu rasa 105 kyAya rasa 106 madhura rasa 107 khATo rasa 108 gurU sparza 109 laghu sparza 110 snigdha sparza cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi 111 rUkSa sparza 112 zIta sparza cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi 113 uSNa sparza cAregatinA mithyAdraSTi 114 karkaza sparza cAregatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi 115 mRdu sparza 116 zubhaviyogati cAregatinA mithyAdraSTi 117 azubha vihAyogaticAregatinA mithyAdraSTi 118 devAnupUrvI 119 narAnupUrvI 120 manuSyAnupUrvI 121 tiryaMcAnupUrvI 122 parAghAta 123 ucchavAsa 124 Atapa 125 udyota 126 agurulaghu bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAmA eka jIvo bAdara paryAmA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo tiryaMco ane manuSyo tiryaMco ana manuSyo cAregatinA mithyAdraSTi devatA ane nArIo cAre gatinA mithyAdraSTi cAregatinA mithyAdraSTi izAna sudhInA devo devatA ane nArIo cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAmA eka jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAmA eke jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAmA eka jIvo bAdara paryAptA eka jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAmA eka jIvo asannI paryAptA jIvo asannI paryAmA jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAmA eke jIvo bAdara paryAmA eke jIvo bAdara paryAmA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo bAdara paryAptA eke jIvo Page 288 of 325 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 nirmANa cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 128 upaghAta cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 129 ktinAma avirata samyaSTi apUrvakaraNa guNaThANAvALA jIvo 130 trasa cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke jIvo 131 bAdara cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 132 paryApta cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 133 pratyeka cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 134 sthira cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 135 zubha cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 136 subhaga cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 137 susvara cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke jIvo 138 AdeyA cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 139 yaza cAregatinA mithyAdraSTi dazamAM guNa 140 sthAvara izAna sudhInA jIvo bAdara paryAptA eke jIvo 141 sukSma tiryo ane manuSyo bAdara paryAptA eke jIvA 142 aparyApta tiryaMco ane manuSyo bAdara paryApA eke jIvo 143 sAdhAraNa tiryaMco ane manuSyo bAdara paryAptA eke jIvo 144 asthira cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke jIvo 145 azubha cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 146 durbhaga cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 147 du:svara cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 148 anAdeya cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 149 ayaza cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryAptA eke jIvo 150 uccagotra cAregatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 151 nIcagotra cAregatinA mithyAdraSTi bAdara paryApA eke jIvo 15ra dAnAMtarAya cAregatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 153 lAbhAMtarAya cAregatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 154 bhogavaMtarAya cAregatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 155 upabhogavaMtarAya cAragatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 156 vIryaMtarAya cAregatinA mithyAdraSTi sUkSmasaMparAyavALA jIvo 157 samyaphyumonIya 4 thI 7 guNaThANAvALA jIvo 4 thI 7 guNavALA jIvo 158 mizra moklIya 4 thI 7 guNaThANAvALA jIvo 4 thI 7 guNavALA jIvo rasabaMdha adhikAra udaSTa rasabaMdha svAmI varNana krama prakRtinAM nAmo utkRSTa rasabaMdhanA svAmI varNana zvAkASTa Page 289 of 325 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne je ja >> ja A 7 i . - 14 matijJAnAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo zrutajJAnAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo avadhijJAnAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo mana:paryava jJAnAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo kevala jJAnAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo cakSu darzanAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo acakuM darzanAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo avadhi darzanAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo kevala darzanAvaraNIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo nidrA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 11 nidrA nidrA cAra gatinA mithyAdraSTijIvo 12 pracalA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo pracalA pracalA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo thINadhdhI cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 15 AzAtA vedanIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 16 zAtA vedanIya dazamAM guNasthAnakanA chellA samaye mithyAtva mohanIya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo anaMtAnubaMdhI krodha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 19 anaMtAnubaMdhI mAna cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 20 anaMtAnubaMdhI mAyA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo anaMtAnubaMdhI lobha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo apratyAkhyAnIya krodha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo apratyAkhyAnIya mAna cAre gatinA mithyAdraSTijIvo apratyAkhyAnIya mAyA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo apratyAkhyAnIya lobha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo pratyAkhyAnIya krodha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo pratyAkhyAnIya mAna cAre gatinA mithyAdraSTijIvo pratyAkhyAnIya mAyA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo pratyAkhyAnIya lobha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo saMjvalana krodha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo saMjavalana mAna cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 32 saMjvalana mAyA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo saMjvalana lobha cAre gatinA mithyAdraSTijIvo hAsya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 0 0 u - 26 rati Page 290 of 325 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 46 te 0 0 arati cAre gatinA mithyAdraSTijIvo zoka cAre gatinA mithyAdraSTijIvo bhaya cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 39 jugupsA cAre gatinA mithyAdraSTijIvo 40 purUSaveda cAre gatinA mithyAdraSTijIvo strIveda cAre gatinA mithyAdraSTijIvo napuMsarveda cAre gatinA mithyAdraSTijIvA 43 devAyuSya apramata guNasthAnake rahelA yati jIvo 44 manuSpAyuSya (mithyAdraSTi) tiryaMco ane manuSyo 45 tiryaMcAyuSya (mithyAdraSTi) tiryaMco ane manuSyo narakAyuSya (mithyAdraSTi) tiryaMco ane manuSyo 47 narakagati (mithyAdraSTi) tiryaMco ane manuSyo 48 tiryaMcagati mithyAdraSTi devatA ane nArakIo manuSyagati samyakudraSTi devatAo 50 devagati apUrvakaraNanA chaThThAbhAge ekendriya jAti izAna sudhInAM mithyAdraSTi devo para beindriya jAti mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo te indriya jAti mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo 54 caurIndriya jAti mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo pa5 paMcendriya jAti apUrvakaraNanA chaThThA bhAge audArIka zarIra devatAo samyakudraSTi pa7 vaikrIya zarIra apUrvakaraNanA chaThThA bhAge AhAraka zarIra apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 59 taiksa zarIra apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 60 kArpaNa zarIra apUrvakaraNanA chaThThA bhAge audArIka aMgopAMga samyakudraSTi devatAo 62 vaikrIya aMgopAMga apUrvakaraNanA chaThThA bhAge AhAkaraka aMgopAMga apUrvakaraNanA chaThThA bhAge vajaRSabhanArAja samyagadraSTi devo RSabhanArAca cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 66 nArAca cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 67 ardhanArAca cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 68 kIlIkA cAregatinA mithyAdraSTi jIvo 69 chevaTahu devatA ane nArakIo 70 samacaturagna apUrvakaraNanA chaThThA bhAge pa6 58 61 w w w 65 w Page 291 of 325 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 0 82 < 71 nyagrodha cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sAdi cAregatinA mithyAdraSTi jIvo sug cAregatinA mithyAdraSTi jIvo vAmana cAregatinA mithyAdraSTi jIvo huMDaka cAregatinA mithyAdraSTi jIvo varNa-zubha apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 77 rasa zubha apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 78 gaMdha zubha apUrvakaraNanA chaThThA bhAge sparza zubha apUrvakaraNanA chaThThA bhAge devAnupUrvI apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 81 manuSyAnupUrvI samyaka draSTi devatAo tiryaMcAnupUrvI devatA ane nArakIo 83 narakAnupUrvI mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo zubha vihAyogati apUrvakaraNanA chaThThA bhAge azubha vihAyogati cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo parAghAta apUrvakaraNanA chaThThA bhAge ucchavAsa apUrvakaraNanA chaThThA bhAge Atapa mithyAdraSTi izAna sudhInAM devo udyota sAtamI nArakInA jIvo samyaktvAbhimukha thayelA agurulaghu AThamAM guNasthAnanA chaThThA bhAge 91 nirmANa AThamAM guNasthAnakanA chaThThA bhAge ninAma AThamAM guNasthAnanA chaThThA bhAge 93 upaghAta cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo 94 trasa apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 95 bAdara apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 96 paryApta apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 97 pratyeka apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 98 sthira apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 99 zubha apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 100 subhaga apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 101 susvara apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 102 Adeya apUrvakaraNanA chaThThA bhAge 103 yaza sUkSma saMparAyanA caramasamaye 104 sthAvara mithyAdraSTi izAna sudhInA devo 105 sUkSma tiryaMco ane manuSyo 89 ughA 92 Page 292 of 325 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 107 mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo mithyAdraSTi tiryaMco ane manuSyo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo dazamA guNasthAnanA aMte cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo jaghanya rasabaMdha svAmI varNana ghanyarasabaMdhanA svAmI varNana dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte dazamA guNasthAnanA aMte apUrvakaraNa guNasthAnakanA ate sarvavirati sanmukhathayelo mithyAtvanA aMte aparyApta sAdhAraNa asthira 108 109 azubha 110 durbhAga 111 dusvara 112 anAya 113 ayaza 114 uccagotra 115 nIcagotra 116 dAnAMtarAya 117 lAbhAMtarAya 118 bhogAMtarAya 119 upabhogAMtarAya 120 vIryaMtarAya 121 azubha varNa A 122 azubha rasa 123 azubha gaMdha 124 azubha sparza prakRtinAM nAmo matijJAnAvaraNIya zrutajJAnAvaraNIya avidha jJAnAvaraNIya krma. 1 2 3 4 mana:paryavajJAnAvaraNIya 5 kevala jJAnAvaraNIya 6 cakSu darzanAvaraNIya 7 acakSu darzanAvaraNIya 8 avadhi darzanAvaraNIya G kevala darzanAvaraNIya 10 nidrA 11 nidrA nidrA 12 pracalA 13 pracalA pracalA 14 thINadhdhI apUrvakaraNa guNasthAnanA aMte samyakatvavirati pAmato mithyAtvanA aMte samyakatvavirati pAmato mithyAtvanA aMte Page 293 of 325 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 azAtAvedanIya samyakatva pAmato mithyAtvanA aMte 16 zAtA vedanIya samyakatvathI paDato mithyAtvabhimukha thayelo mithyAtvamornIya samyakva virati pAmavAnI sanmukhathayelo mithyAtvI anaMtAnubaMdhI krodha samyakatva virati pAmato mithyAtvanA aMte 19 anaMtAnubaMdhI mAna samyakatva virati pAmato mithyAtvanA aMte anaMtAnubaMdhI mAyA samyakatva virati pAmato mithyAtvanA aMte 21 anaMtAnubaMdhI lobha samyakatva viratipAmato mithyAtvanA aMte apratyAkhyAnIya krodha dezavirati sanmukha thayelo avirati samyakraSTi apratyAkhyAnIya mAna dezavirati sanmukha thayelo avirati samyadraSTi 24 apratyAkhyAnIya mAyA dezavirati sanmukha thayelo avirati samyadraSTi apratyAkhyAnIya lobha dezavirati sanmukha thayelo avirati sakhyadraSTi pratyAkhyAnIya krodha pramata sanmukha thayelo dezavirati pratyAkhyAnIya mAna pramata sanmukha thayelo dezavirati pratyAkhyAnIya mAyA pramata sanmukha thayelo dezavirati pratyAkhyAnIya lobha pramata sanmukha thayelo dezavirati saMjvalana krodha navamAM guNasthAnanA bIjA bhAganA aMte kSapakazreNIvALo saMjvalana mAna navamA guNasthAnakanA trIjA bhAganA aMte kSapakazreNIvALo saMjvalana mAyA navamA guNasthAnanA cothA bhAganA aMte kSapakazreNIvALo saMjvalana lobha navamAM guNasthAnanA pAMcamA bhAganA aMte kSapakazreNIvALo hAsya apUrvakaraNanA sAtamA bhAganA aMte kSapakazreNImAM rati apUrvakaraNanA sAtamA bhAganA aMte kSapakazreNImAM arati pramatathI apramatejatA pramatanA aMte zoka pramatathI apramate jatA pramatanA aMte bhaya apUrvakaraNanA sAtamA bhAganA aMte kSapakazreNImAM jugupsA apUrvakaraNanA sAtamA bhAganA aMte kSapakazreNImAM 40 purUSaveda anivRttikaraNanA pahelA bhAganA aMte kSapakazreNImAM 31 39 Page 294 of 325 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 55 41 strIveda cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo napuMsakveda cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo devAyuSya manuSyo ane tiryaMco 44 manuSpAyuSya manuSyo ane tiryaMco 45 tiryaMcAyuSya manuSyo ane tiryaMco 46 naraka AyuSya manuSyo ane tiryaMco 47 narakagati manuSyo ane tiryaMco tiryaMcagati sAtamI nArakInAM jIvo samyakatvAbhimukha thayelA manuSyagati cAre gatinA mithyAdraSTi jIvo 50 devagati manuSyo ane tiryaMco pa1 ekendriya jAti narakagati sivAyanA traNa gatinA jIvo para beindriya jAti manuSyo ane tiryaMco paDe te indriya jAti manuSyo ane tiryaMco caurIndriya jAti manuSyo ane tiryaMco paMcendriya jAti cAre gatinA mithyAdraSTie pa6 audArIka zarIra devatA ane nArakIo pa7 vaikrIya zarIra manuSyo ane tiryaMco 58 AhAraka zarIra apramatathI pramatAbhimukha yatine taiksa zarIra cAre gatinA mithyAdraSTio kArpaNa zarIra cAre gatinA mithyAdraSTio audArIka aMgopAMga devatA ane nArakIo vaikrIya aMgopAMga manuSyo ane tiryaMco AhAraka aMgopAMga apramatathI pramatA bhimukha yatine 64 vaRSabhanArAca cAre gatinA mithyAdraSTi 65 RSabhanArAca saMghayaNa cAre gatinA mithyAdraSTio 66 nArAca saMghayaNa cAre gatinA mithyAdraSTio 67 ardhanArAca saMghayaNa cAre gatinA mithyAdraSTio kiIlIkA saMghayaNa cAre gatinA mithyAdraSTio chevaTahu saMghayaNa cAre gatinA mithyAdraSTio samacaturansa saMsthAna cAre gatinA mithyAdraSTio vagrodha saMsthAna cAre gatinA mithyAdraSTio sAdi saMsthAnA cAre gatinA mithyAdraSTio 73 kunja saMsthAna cAre gatinA mithyAdraSTio vAmana saMsthAna cAre gatinA mithyAdraSTio 60 w 0 62 w A + 8 71 0 74 pAna de Page 295 of 325 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 76 wuwu huMDaka saMsthAna varNa gaMdha rasa sparza 78 79 80 devAnupUrvI manuSyAnupUrvI 81 82 tiryaMcAnupUrvI 7mI nArakInA jIvo samyakatvA bhimukhathayelA manuSyo ane tiryaMco 83 narakAnupUrvI 84 cAre gatinA mithyAdraSTio 85 cAre gatinA mithyAdraSTio 86 parAghAta 87 ucchavAsa cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio izAna sudhInA devatAo devatA ane nArakIo 88 89 G-O cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio apUrvakaraNanA chaTTAbhAge aviratithI mithyAtvabhimukha thayelA cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio samyakatvathI mithyAtvAbhimukha thayelA samyakatvathI mithyAtvAbhimukha thayelA cAre gatinA mithyAdraSTio zubhavihAyogati azubhavihAyogati Atapa udyota agurulaghu nirmANa upaghAta ninAmakarma 91 92 93 94 95 96 97 98 99 zubha 100 subhaga 101 susvara 102 ATheya 103 yaza 104 sthAvara 105 sukSma 106 aparyApta 107 sAdhAraNa 108 asthira 109 azubha cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio trasa bAdara paryApta pratyeka sthira cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio cAre gatinA mithyAdraSTio samyakatvathI mithyAtvAbhimukha thayelA narakasivAyanAM traNagatinA jIvo manuSyo ane tiryaMco manuSyo ane tiryaMco manuSyo ane tiryaMco mithyAtvathI samyaktvapAmatA mithyAtvanA aMte mithyAtvathI samyakatvAbhimukha thayelA Page 296 of 325 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 durbhaga cAre gatinA mithyAdraSTio 111 dusvara cAre gatinA mithyAdraSTio 112 anAdeya cAre gatinA mithyAdraSTio 113 ayaza mithyAtvathI samyakatvAbhimukha thayelA 114 uccagotra cAre gatinA mithyAdraSTio 115 nIcagotra 7mI nArInA jIvo samyaktAbhimukha thayelA 116 dAnAMtarAya kSapakazreNImAM dazamA guNasthAnaktA aMte 117 lAbhAMtarAya kSapakazreNImAM dazamA guNasthAnaknA aMte 118 bhogAMtarAya kSapakazreNImAM dazamAM guNasthAnaktA aMte 119 upabhogAMtarAya kSapakazreNImAM dazamAM guNasthAnanA aMte 120 varyAtarAya kSapakazreNImAM dazamAM guNasthAnaktA aMte pradeza baMdha adhikAra je je karmonA jeTalA jeTalA dalIyA gayA hoya temAM je je karmonAM sarvaghAtI pravRtiomAM baMdhAtA hoya to te karmanAM dalIyAMno anaMtamA bhAga sarvaghAtI prakRtione maLe che. zAthI? potapotAnA mULa prakRtionAM ati nigdhatA vALAM pudagalo potAnA anaMtamA bhAga jeTalAja hovAthI ane sarvaghAtI prakRtione yogya hovAthI tene male che. jemake jJAnAvaraNIyakarmanI pAMca prakRtio che. temAM ekaja sarvaghAtI prakRti che. kevala jJAnAvaraNIya. to tene karmanA dalIyAno anaMtamo bhAga Ape che ane bAkI ja dalIyAM rahatA tenA cAra bhAga pADIne bAkInI cAra prakRtione vaheMce che. darzanAvaraNIya karmanAM maLelA dalIkono anaMtamo bhAga sarvaghAtI prakRtione Ape che. darzanAvaraNIya karmamAM sarvaghAtInI cha prakRtio che. to te anaMtamA bhAganA dalIyAnAM cha bhAga kare che. ane chane Ape che. bAkInAM je dalIyAM rahyA tenAM traNa bhAga karIne traNeya prakRtione vaheMcAya che. 3 vadaLIya karma vedanIya karmamAM aMtarmuhUrta sudhI eka ja prakRti baMdhAya che. to je samaye je baMdhAtI hoya tenA bhAganA AvelAM badhAM dalIyA te rUpe ja rahe che. zAtA baMdhAya tyAre zAtA rUpe ane azAtA baMdhAya tyAre azAtA rUpe te dalIyA thai jAya che. mohanIya karmamAM je maLelA dalIko hoya teno anaMtamo bhAga sarvaghAtI prakRtione Ape che. te sarvaghAtI prakRtione maLelA dalIyAnAM be bhAga paDe che. temAMno eka bhAga darzana mohanIya ne Ape che. ane bIjo bhAga cAritra mohanIyane Ape che. darzana mohanIyane maLelAM dalIyA te badhA mithyAtva mohanIyane ja jAya che. kAraNake darzana mohanIyanI ejja mithyAtva prakRti baMdhamAM hoya che. cAritramohanIyane maLelA dalIyAMno je bhAga tenA bAra bhAga kare che. ane bAra sarvaghAtI prakRtiona Ape che. have bAkI rahelA anaMtamAM bhAga sivAyanAM zeSa dalIyA tenA be bhAga kare che. ane eka kaSAya mohanIyane ane bIjo nokaSAya mohanIyane Ape che. have je kaSAya mohanIyane maLelA dalIyAM tenA cAra bhAga kare che. bAkInA baMdhAtA cAra kaSAyone Ape che. ane nokaSAya mohanIyanAM dalIyAM pAMca bhAga karIne baMdhAtI pAMca prakRtine Ape che. Page 297 of 325 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no kaSAya mohanIyanI nava prakRtio che. paraMtu ekI sAthe eka samaye jIvane pAMca ja baMdhAya che kAraNake traNavedamAMthI eka veda baMdhAya ane hAsya-rati arati-zokamAMthI be ja prakRtio baMdhAya che tethI cAra bAda karatAM pAMca baMdhAya che mATe pAMca bhAga paDe che. AyuSyakarmamAM jyAre jIva eka bhavamAM koipaNa gatinuM e% AyuSya bAMdhe che mATe tenA bhAge maLelA badhA dalIyAM te AyuSyanAM bhAge ja jAya che. ane AkhAe eka ja bhavamAM eja AyuSya ane eka ja vAra bAMdhe che. nAmakama' nAmakarmamAM potAnI jAtimAM rahelI baMdhAtI prakRtionAM mUla vibhAgo A pramANe kare che. gati-jAti-zarIra-aMgopAMga-saMghayaNa-saMsthAna-varNa-gaMdha-rasa-sparza-AnupUrvI-vihAyogati -agurulaghu-parAghAta-upaghAta-ucchavAsa-nirmANa-jinanAma-Atapa athavA udyota zubha, azubha, trasa, sthAvara, sUkSma yA bAdara paryApta yA aparyApta, pratyeka yA sAdhAraNa, subhaga athavA durbhaga, susvara athavA dusvara, Adeya athavA anAdeya, yaza athavA ayaza ATalAM to nAmakarmanAM dalIyAMnAM mUla vibhAgo kare che. vizeSamAM gati je baMdhAtI hoya tenAM dalIyAM te gati nAmakarmane phALe jAya. jAti je baMdhAtI hoya tenAM dalIyAM te jAti nAmakarmane phALe jAya. jIvo jyAre zarIra bAMdhe to traNa athavA cArathI vadhAre bAMdhe nahIM temAM traNa audArIka-taisa-kAzmaNa, vaikrIya-taiksa-kArpaNa ane cAra baMdhAya tyAre AhAra-vaikrIya-taiksa-kArpaNa ema cAra baMdhAya. have traNa baMdhAya tyAre zarIranA bhAge AvelA dalIyAnAM traNa bhAga kare. eka audArIne-taiksane ane eka kArmaNane Ape te zarIranA nAma vALA baMdhana ane saMdhAtana hovAthI te te dalInA bhAgomAMthI tenA bhAgo kare che. audArIka baMdhana cAra ane eka eka saMdhAtana ema pAMca ane potAno ema cha bhAga kare che. taiksa ane kArpaNa zarIramAMthI traNa baMdhana ane be saMdhAtana ane potAnA be ema bannenA bhegA thaine sAta bhAga kara che. eja rIte vaikIyanI sAthe traNa zarIra baMdhAyato te rIte vikrIyanAM bhAgo kare che. ane cAra zarIra baMdhAyato pAMca bhAga vadhAre pADe che. kAraNa ke cAra baMdhana ane eka saMdhAtanano, bhAga vadhAre thAya che. aMgopAMgato je zarIra baMdhAtuM hoya te baMdhAya ane tejalIyAM tenAM phALe ja jAya che. saMghayaNanAM dalIyAM koipaNa eka baMdhAtuM hovAthI je baMdhAyatenA phALe jAya eja rIte saMsthAnamAM paNa samajavuM eja rIte AnupUrvI ane vihAyogatimAM samajavuM. varNa nAmakarmane maLelA dalIyAmAMthI tenAM bAkInAM pAMca bhAga karIne pAMceya varNane thoDA thoDA dalIyA Ape che. gaMdhane maLelA lIyAnA be bhAga kare che. rasane maLelA dalIyAnA pAMca bhAga kare che. sparzanAM cAra bhAga karIne cArane Ape che kAraNake sparza eka sAthe baMdhAya to cAra ja baMdhAya A vaheMcaNInuM vizeSa varNana karma prakRti graMthamAMthI jovuM. gotrakarmamAM baMdhAtI vakhate eka ja gotra baMdhAya che mATe te daloyAM badhA tenA phALe jAya che. ane aMtarAyakarmamAM sarva prakRtio dezaghAtI hovAthI tenA pAMca bhAga karIne pAMceyane dalIyA Page 298 of 325 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ape che. nAma karmamAM je je gati prAyogya je je prakRtio baMdhAtI hoya tenAM teTalA bhAgo kare che tema samajyuM ane te bhAgonAM dalIyA tete prakRtione maLe che. A rIte rmadalInI vaheMcaNInuM vizeSa varNana rmaprakRti paMca saMgraha Adi graMthomAMthI jovuM A TuMku je kAi lakhANa che te karmaprakRtinAM AdhAre lakhela che. have te prakRtionuM koSTaka darzAvAya che. karmadalInI vaheMcaNInuM utkRSTa pade karma prakRtimAM darzAveluM koSTaka A pramANe che : utkRSTa pade sauthI thoDA pradezo prakRti nAma kevala jJAnAvaraNIyane mana:paryava jJAnAvaraNIyane avadhi jJAnAvaraNIyane zruta jJAnAvaraNIyane mati jJAnAvaraNIya darzanA varaNIya karmamAM :prakRtinAM nAma pracalA darzanAvaraNIyane nidrA darzanAvaraNIyane pracalA pracalA darzanAvaraNIya nidrA nidrA darzanAvaraNIya thINadadhI darzanAvaraNIya kevala darzanAvaraNIya avadhi darzanAvaraNIya acakSu darzanAvaraNIya cakSu darzanAvaraNIya azAtAvedanIya karmane zAtAvedanIya karmane mohanIya karmamAM :prakRtinAM nAmo apratyAkhyAnIya mAnane apratyAkhyAnIya krodhane apratyAkhyAnIya mAyAne apratyAkhyAnIya lobhane pratyAkhyAnIya mAnane pratyAkhyAnIya krodhane pratyAkhyAnIya mAyAne pratyAkhyAnIya lobhane anaMtaguNA vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika utkRSTa pade sauthI thoDA vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika anaMtaguNA vizeSAdhika vizeSAdhika thoDA ethI thoDAM utkRSTa pade sauthI thoDA vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika ghanyapada sauthI thoDA pradezo anaMtaguNA vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika ghanyapade sauthI thoDA vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika vizeSAdhika anaMtaguNA vizeSAdhika vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika Page 299 of 325 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTapaa :anaMtAnubaMdhI mAnane anaMtAnubaMdhI krodhane anaMtAnubaMdhI mAyAne anaMtAnubaMdhI lobhane mithyAtvane jugupsAne bhayane hAsyazoka (parasparatulya) ratiarati (parasparatulya) strIveda-napuMsakveda (parasparatulya) saMjvalana krodha saMjvalana mAna purUSaveda saMjvalana-mAyA saMjvalana lobha cAre AyuSyanA paraspara tulya pradezo hoya che. devagati narakagatinAM manuSyagatinA tiryaMcagatinA beindriyaAdi cAra jAtinA ekendriyajAtinA AhAraka vaikrIyanA audArIka zarIranAM taiphsa zarIranAM kArmaNa zarIranAM ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI anaMtaguNA ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika AhAraka saMdhAtananAM dalIyAM vaikrIya saMdhAtananAM dalIyAM audAroka saMdhAtananAM dalIyAM vaijsa saMdhAtananAM dalIyAM kArpaNa saMdhAtananAM dalIyAM AhAraka AhAraka baMdhananAM dalIyAM AhAraka taijya baMdhananAM dalIyAM AhAraka kAryaNa baMdhananAM dalIyAM asaMkhyAtaguNA asaMkhyAtaguNA sauthI thoDAM ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika sauthI thoDA vizeSAdhika zarIranA thoDA vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika sauthI thoDA ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika ethI vizeSAdhika. sauthI thoDA enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI Page 300 of 325 Avaraka taiA krarmaNa Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMdhananAM dalIyA vizeSAdhika enAthI vaikrIya vaikrIya baMdhananAM dalIyAM vaikrIya taijya baMdhananAM dalIyAM vaikrIya kAryaNa baMdhananAM dalIyAM vaiIya taijsa kArpaNa baMdhananAM dalIyAM audArIka audArIka baMdhananAM dalIyAM audArIka vaijya baMdhananAM dalIyAM audArIka kArpaNa baMdhananAM dalIyAM audArIka vaijsa kArpaNa baMdhananAM dalIyA teMjDa taijya baMdhananAM dalIyAM vaijsa kAryaNa baMdhananAM dalIyAM kArpaNa baMdhananAM dalIyA madhyama cAra saMsthAnanAM dalIyA samacaturasra saMsthAnanA dalIyA huMDaka saMsthAnanAM dalIyAM AhAraka aMgopAMganA dalIyAM vaikrIya aMgopAMganA dalIyAM audArIka aMgopAMganA dalIyAM pahelAM saMdhayaNanAM dalIyAM chellA pAMca saMghayaNanAM dalIyAM kRSNa varNanAM dalIyAM nIla varNanA dalIyAM rakta varNanA dalIyAM haridra varNanAM dalIyAM zveta varNanAM dalIyAM surabhi gaMdhanA dalIyAM durabhi gaMdhanA dalIyAM sauthI thoDAM enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika. sauthI thoDA enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika. sauthI thoDA enAthI vizeSAdhika sauthI thoDA enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika. sauthI thoDA vizeSAdhika sauthI thoDA enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI parasparatulya thoDA enAthI mRdu ane laghu gurUsparzanA dalIyAM parasparatulya vizeSAdhika enAthI snigdha ane uSNa gurUsparzanAM dalIyAM parasparatulya vizeSAdhika enAthI TurasanA dalIyAM tiktarasanA dalIyAM vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika enAthI vizeSAdhika. kaSAyarasanA dalIyAM AmlarasanA dalIyAM madhura rasanA dalIyAM karkaza ane gurUsparzanA dalIyAM Page 301 of 325 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUkSa ane zIta gurUsparzanAM dalIyAM parasparatulya vizeSAdhika enAthI devAnupUrvI ane narakAsupUrvInAM dalImAM thoDA tenAthI manuSyAnupUrvInA dalIyA vizeSAdhika enAthI tiryaMcAnupUrvInA dalIyA vizeSAdhika trasa nAmakarmanA thoDA enAthI sthAvara nAmakarmanA vizeSAdhika paryApta nAmakarmanA thoDA enAthI aparyApta nAmakarmanA vizeSAdhika sthira nAmakarmanA thoDA enAthI asthira nAmakarmanA vizeSAdhika zubha nAmakarmanA thoDA enAthI azubha nAmakarmanA vizeSAdhika subhaga nAmakarmanA thoDA enAthI durlaga nAmakarmanA vizeSAdhika Adeya nAmakarmanA thoDA enAthI anAdeya nAmakarmanA vizeSAdhika sUkSmanA nAmakarmanA thoDA enAthI bAdara nAmakarmanA vizeSAdhika pratyeka nAmakarmanA thoDA enAthI sAdhAraNa nAmakarmanA vizeSAdhika ayaza nAmakarmanA thoDA enAthI yaza nAmakarmanA vizeSAdhika nAmakarmanI bAkInI prakRtionuM alpabadutva nathI nIcagotranAM dalImAM sauthI thoDAM enAthI uccagotranAM dalIyAM vizeSAdhika dAnAMtarAya karmanA dalIyAM thoDA enAthI lAbhAMtarAya karmanA dalIyAM vizeSAdhika enAthI bhogAMtarAya karmanA dalIyAM vizeSAdhika enAthI upabhogAMtarAya karmanA dalIyAM vizeSAdhika enAthI vIryaMtarAya karmanA dalIyAM vizeSAdhika. A pramANe utkRSTathI pradeza vaheMcaNI karI have jaghanyathI mohanIya karmamAM pheraphAra che te A pramANe che :apratyAkhyAnIya mAnanA pradezo thoDAM tenAthI apratyAkhyAnIya krodhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI apratyAkhyAnIya mAyAnA pradezo vizeSAdhika tenAthI Page 302 of 325 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apratyAkhyAnIya lobhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI pratyAkhyAnIya mAnanA pradezo vizeSAdhika tenAthI pratyAkhyAnIya krodhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI pratyAkhyAnIya mAyAnA pradezo vizeSAdhika tenAthI pratyAkhyAnIya lobhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI anaMtAnubaMdhIya mAnanA pradezo vizeSAdhika tenAthI anaMtAnubadhI krodhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI anaMtAnubaMdhI mAyAnA pradezo vizeSAdhika tenAthI anaMtAnubaMdhI lobhanA pradezo vizeSAdhika tenAthI mithyAtvamohanIyanA pradezo vizeSAdhika tenAthI jugupsA mohanIyanA pradezo anaMtaguNA tenAthI bhaya mohanIyanA pradezo vizeSAdhika tenAthI hAsya zoka mohanIyanA pradezo vizeSAdhika tenAthI rati arati mohanIyanA pradezo vizeSAdhika tenAthI anyataravedanA mohanIyanA pradezo vizeSAdhika tenAthI saMjvalana krodha pradezo vizeSAdhika tenAthI saMjvalana mAna pradezo vizeSAdhika tenAthI saMjvalana mAyA pradezo vizeSAdhika tenAthI saMjvalana lobha pradezo vizeSAdhika tenAthI tiryaMca ane manuSyayuganAM thoDA (paraspara sarakhAM) tenAthI deva AyuSyanA asaMkhyAtaguNA tenAthI narakaAyuSyanA asaMkhyAtaguNA audArIka aMgopAMganA thoDA tiryaMcagatinAM thoDA tenAthI vaikrIya aMgopAMganA asaMkhyAtagaNA manuSyagatinAM vizeSAdhika tenAthI AhAraka aMgopAMganA asaMkhyAtaguNA devagatinA asaMkhyAtaguNA tenAthI deva-narakAnupUrvInA thoDA narakagatinA asaMkhyAtaguNA tenAthI manuSyAnuM pUrvInA vizeSAdhika beindriyaAdi cAra jAtinA thoDA tiryaMcAnupUrvInA vizeSAdhika ekendriyajAtinA vizeSAdhika trasanAmakarmanA thoDA audArIka zarIranA thoDA tenAthI sthAvaranA vizeSAdhika taiksanA vizeSAdhika tenAthI e pramANe bAdara sUkSma paryApta kArpaNanA vizeSAdhika tenAthI aparyApta pratyeka sAdhAraNanAM vaikrIyanA asaMkhyAtaguNA tenAthI vizeSAdhika jANavA bAkInA nAma prakRtionuM AhAraka asaMkhyAtaguNA tenAthI jaghanyapade alpabadutva nathI zAtA azAtA uccanIcagotranuM jANavuM. aMtarAya karmanAM utkRSTa padanI mAphaka jANavuM. jyAre jIvo utkRSTa yoge vartamAna hoya tyAre athavA alpa prakRtio bAMdhatA hoya tyAre athavA utkRSTa pradeza saMkrama karatA hoya tyAre jIvo utkRSTa pradezo grahaNa kare che. Page 303 of 325 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. ane ghanya pradezomAM ethI viparIta jANavuM. A rIte uttaraprakRtiomAM rmanA dalIkonI vaheMcaNI karma prakRtinAM graMthanA AdhAre TuMkamAM jhAvI A rIte baMdha tatvamAM prakRti-sthiti-rasa ane pradeza baMdhanuM sAmAnyathI varNana karyuM teno vistAra pAMcamA tathA chaThThA karmagraMthamAMthI jANI levo. baMdhatatva samApta. mokSatatva prANIonI sarva pravRtti sukhane mATe thAya che paNa e khabara nathI ke mAre je sukha joie che te kyAM che ? AthI jIvo duniyAnA padArthomAM e sukhanI zodha karatAM jAya che ane du:khanI paraMparA sarjatA jAya che. kAraNa jJAnI bhagavaMto kye che ke AtmA sivAyanA para-padArthomAM sukhanI zodha karavI a AtmAnI barabAdIno athavA AtmAne du:khI karavAno rasto kahelo che. je sukhane prANIo icche che tevuM sukha dareka jIvone joie che ke (1) je sukha pedA thayA pachI eTale malyA pachI nAza na pAme evuM (2) paripUrNa eTale adhurUM nahi ane (3) sukhamAM koipaNa prakAranuM du:kha na hoya eTale du:khanA leza vinAnuM. AvuM sukha sau icche che A sukha je male tene ja jJAnI bhagavaMto mokSanuM sukha kye che e sukha pota potAnA AtmAmAM sadA mATe raheluM che tene parUSArtha karIne pedA karavAnuM che tenA badale jIvo para padArthomAM A sukhane meLavavA ane zodhavA prayatna kare che. A sukha (je mokSanuM kahyuM te) mokSanI avasthAmAM anubhavAya che tethI ja mokSa e zudhdha upAdeya (grahaNa karavA yogya) tatva gaNAya che. AtmA purUSArthanA yoge kSAyika samyaktvanI prApti karI, eTale anaMtAnubaMdhi 4 kaSAya-mithyAtva-mizra ane samyaktva mohanIyanA pudgalono saMpUrNa kSaya karIna-sarvaviratinA pariNAmane pedA karI-apramatta bhAva pedA karI-cAritra mohanIyanI ekvIza prakRtiono saMpUrNa kSaya karIne vItarAga dazAne pAmI, jJAnAvaraNIya-darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano saMpUrNa kSaya karIne sarvajJa eTale kevala jJAnI bane che tyAra pachI jyAre potAno deha choDe che tyAre vedanAya-nAma-gotra ane AyuSya karmano saMpUrNa kSaya karIne mokSanI prApti kare che. A mokSanuM sthAna sarvArthasidhdha nAme mahA vimAnanA zikharanA agrabhAgathI upara bAra yojja dUra iSaprAkbhArA nAmanI pRthvI che. te pRthvI pIstAlIza lAkha yojna lAMbI ane eTalI ja pahoLI che tenI paridhi eka kroDa beMtAlIza lAkha trIza hajAra baso ne ogaNapasAca yonathI kAMika vizeSAdhika che. te iSaprAkbhArA pRthvInA barobara vaccenA bhAganuM ATha yojana pramANa kSetra jADAimAM ATha yona che tyAra pachI te thoDI thoDI pradezanI parihAnithI eTale ghaTatI ghaTatI sarva bAjuonA cheDAomA mAMkhInI pAMkha karatAM paNa vadhAre pAtaLI che ane jADAimAM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che. A pRthvInA bAra nAmo kahelA che. (1) iSat (2) iSat prAkbhArA (3) tanvI (4) tanutanvI (5) sidhdhi (6) sidhdhAlaya (7) mukti (8) muktAlaya (9) lokAgra (10) lokAgra stupikA (11) lokAgrapativAhinI ane (12) sarva prANa-bhUta-jIva-satva sukhAvA. (3) tanvI = bAkInI pRthvInI apekSAe ati pAtaLI hovAthI tanvI vhevAya che. (4) tanutanvI = gamAM prasidhdha pAtaLA padArthothI paNa pAtaLI che kAraNake mAMkhInI pAMkhathI paNa Page 304 of 325 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheDAnA bhAgamAM atipAtaLI che. (5) sidhdhi = sidhdha kSetranI pAse hovAthI sidhdhi vhevAya che. (6) sidhdhAlaya = sidhdha kSetrane najIka hovAthI upacArathI sidhdhonuM Alaya = AdhAra che mATe sidhdhAlaya kahevAya che. iSat (7) lokAgra = loknA agrabhAgamAM sidhdho hovAthI lokAgra vhevAya. bhArA pRthvI zveta che. te upamAthI NAve che. (1) zaMkhadalanA cUrNano nirmala svastika hoya tevI. (2) kmalanA nADalA eTale daMDa vI. (3) pANInA rajaNa jevI. tuSAra = hima jevI zveta. prAg (5) dUdha jevI. ane (6) motInA hAranA jevA varNavALI che. cattA rAkhelA chatranA jevA AkAravALI che tathA sarvathA zveta suvarNamaya che te iSAmbhArA pRthvIthI eka yojana upara ie eTale lokAnta eTale loknA aMtano bhAga prApta thAya che. te eka yonanA uparano cotho gAu che te gAuno sauthI uparano chaThTho bhAga traNaso tetrIza dhanuSa ane eka hAtha tathA ATha AMgaLa pramANa je kSetra che te kSetramAM ja sidhdhanA jIvo rahelA che te sAdi che kAraNake karmakSaya thayA pachI ja sidhdha thAya che ane aMta rahita che kAraNake teone karmaraja rahelI nathI mATe paDavAno asaMbhava che eTale kadI tyAMthI paDavAnA ja nathI. AthI sidhdho zAzvata kALa sudhI tyAM rahe che. sidhdho vedarahita-vedanA rahita-mamatvarahita asaMga saMsArathI mukta thayelA ane Atmapradeza vaDe banelI che AkRti jeonI evA sidhdho rahe che. sidhdho - alokAkAzanA pradezo vaDe karIne rokAyelA che kAraNake te pradezomAM dharmAstikAyAdi dravyo nathI mATe AgaLa i zakatA nathI mATe lokAce rahelA che. A sidhdhonI utkRSTa avagAhanA-traNaso tetrIza dhanuSa ane eka dhanuSano trIjo bhAga hoya che. madhyama avagAhanA-cAra hAtha adhika trIjo bhAga nyUna eka hAtha eTalI hoya che ane ghanya avagAhanA eka hAtha adhika ATha aMgula hoya che AthI sidhdhonuM saMsthAna aniyata hoya che. zarIrAtIta che AtmapradezonA dhanavALA che. darzana ane jJAnanA upayogavALA sidhdho che. kevalajJAnanA upayogavALA sidhdhA sarva padArthanA guNo ane paryAyone sarvathA jANe che ane anaMta kevala darzana vaDe sarvathA jUe che. avyAbAdha sukhano anubhava kare che. sidhdha budhdha pAragata paraMparAgata jene karmarUpa kacarAno tyAga karyo che evA jarArahita-maraNarahita ane saMga rahita che mokSanuM navadvAro dvArA varNana (1) satpadaprarUpaNAdvAra, (2) dravyapramANadvAra, (3) kSetradvAra, (4) sparzanAdvAra, (5) kAladvAra, (6) aMtaradvAra, (7) bhAgadvAra, (8) bhAvadvAra ane (9) alpabahutvadvAra e nizcaye nava anuyogadvAro che. (6) vivecana : sUtra ane arthanuM vyAkhyAna karavuM tene anuyoga kahevAmAM Ave che. A anuyoganuM je dvAra eTale Page 305 of 325 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArga kaupAya, te anuyogadvAra. teno upayoga koi paNa vastu ke tattvanuM jJAna prApta karavA mATe thai zake tatvArthasUtranA che. prathama adhyAyamAM kahyuM che ke 'sat-saMdhyA-kSetra-sparzana-galAntara-mAvAlvavartIzva- sat, saMkhyA, kSetra, sparzana, kAla, aMtara, bhAva ane alpabahutva e ATha anuyogadvAra vaDe jviAditattvonuM jJAna thAya che. ahIM bhAga sivAyanA ATheya anuyogadvAranAM nAmo joi zakAya che. mokSano viSaya gahana hovAthI teno vizada bodha thavA mATe prakaraNakAra maharSie nava anuyogadvAranI AvazyakatA darzAvI che ane tenAM nAmo paNa NAvyAM che. jema ke(1) satpadaprarUpaNAdvAra sat eTale vidyamAnatA, tenI siddhi arthenuM je pada te satpad. tenI prarUpaNA karanAra eTale ke tenuM pratipAdana karanAra je dvAra, te satpadaprarUpaNA dvAra. tAtparya ke koi paNa padavALo padArtha sat che ke asata ? eTale A gatamAM vidyamAna che ke nahi ? tenuM pramANa ApIne te aMge pratipAdana karavuM, te satpadaprarUpaNAdvAra vhevAya che. (2) dravyapramANadvAra te padArtha gatamAM keTalA che ? tenI saMkhyA darzAvavI, te dravyapramANadvAra kahevAya che. (3) kSetradvAra kSetra eTale gA. te padArtha keTalI jagAmAM rahelo che ? ema NAvavuM, te kSetradvAra kahevAya che. A dvArane avagAhanAdvAra paNa kahe che. avagAhavuM eTale vyApIne rahevuM. (4) sparzanAdvAra te padArtha keTalA AkAzapradezane sparzIne rahelo che ? ema jmAvavuM, te sparzanAdvAra kahevAya che. (5) kAladvAra te padArthanI sthiti keTalA kAlaparyaMta che ? ema darzAvavuM, te kAladvAra vhevAya che. (6) aMtaradvAra je padArtha je rUpe che, te padArtha maTIne bIjA rUpe thai puna: mULarUpe thAya ke nahi ? ane thAya to te anyarUpe keTalo kALa rahIne pharI thAya ? ema NAvavuM, te aMtaradvAra vhevAya che. ahIM aMtara zabdathI kAlanuM vyavadhAna samavAnuM che. (7) bhAgadvAra te padArthanI saMkhyA svajAtIya ke parajAtIya padArthonA keTalAme bhAge athavA keTalA guNI che ? ema je darzAvavuM, te bhAgadvAra kahevAya che. (8) bhAvadvAra aupazamika, kSAyika, kSAyopazamika, audayika ane pAriNAmika A pAMca bhAvomAMthI te padArtha kyA bhAvamAM aMtargata che ? ema je darzAvavuM, te bhAvadvAra kahevAya che. (9) alpabahutvadvAra te padArthanA bhedomAM paraspara saMkhyAnuM alpatva tathA bahutva eTale hInAdhikatA darzAvavI, te alpabahutvadvAra kahevAya che. mokSa e sat che. eka pada hovAthI vidyamAna che, paraMtu AkAzanA puSpanI peThe avidyamAna nathI. Page 306 of 325 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'mokSa' e jAtanuM pada che, (mATe teno artha che) ane tenI prarUpaNA mArgaNAo vaDe thAya che. (6) vivecana koi paNa vastu siddha karI ApavA mATe nyAya zAstramAM pratijJA, hetu, udAharaNa, upanaya ane nigamana e pAMca avayavavALo prayoga thAya che. jemAM ane je siddha karavAnuM hoya te benuM kthana te pratijJA; tenuM kAraNa ApavuM te hetu; te aMge anukULa ke pratikULa dAkhalo Apavo te udAharaNa; tene yogya rIte ghaTAvavo te upanaya; ane pratijJA anusAra pramANa jAhera karavuM te nigamana. ahIM A pAMca avayavano prayoga thayelo che. te A pramANe : (1) pratijJA - mokSa sat che. (2) hetu - eka padanA artharUpa hovAthI vidyamAna che. (3) udAharaNa - AkAza puSpanI peThe avidyamAna nathI. je zuddha eTale eka pada hoya, teno artha hoya ja. jemake- suvarNa, AbharaNa, ratna, teja, vaMdhyA putra, AkAza puSpa vagere. A badhAM eka pado che, mATe tenA artho che, eTale ke te prakAranA padartho vidyamAna che. ane je zuddha eTale ekyuM pada nathI, paNa joDAyelAM pado che, tenA artho hoya ke na paNa hoya. jemakesuvarNAbharaNa-sonAnuM AbharaNa, e padavALI vastu vidyamAna che; ratnateja-ratnanuM teja, e be padavALI vastu vidyamAna che; ane vaMdhyAputra-vAMjhaNIno putra, e be padavALI vastu vidyamAna nathI; te ja rIte AkAzapuSpa AkAzanuM puSpa, e be padavALI vastu paNa vidyamAna nathI. ahIM virudgha ghaTanAvALuM udAharaNa ApeluM che. (4) upanaya - mokSa e zuddha pada che, mATe teno artha che. (5) nigamana - te mokSa padano artharUpa je padArtha, te ja mokSa che. ahIM upanaya ane nigamana eka sAthe TuMkmAM vhelA che, paNa nyAyanI paribhASA anusAra te upara pramANe judA samajvAnA che. ahIM koi ema kahe ke 'Ditya, kittha Adi eka eka padanI kalpanA karIe to zuM te jAtano padArtha hoya che kharo ? nathI ja. tema mokSa e pada kalpanAvALuM hoya to te jAtano padArtha kema saMbhavI zake ? tAtparya ke na ja saMbhavI zake. vaLI eka eka padavALI sarva vastuo vidyamAna hoya ema paNa banI zake nahi.' teno uttara e che ke je zabdanA artha ke vyutpatti thai zake te ja pada kahevAya. arthazUnya zabdane pada vhevAya nahi. mokSa zabda artha ane vyupattiyukta che, mATe pada che, ane te pada che, mATe ja te prakArano padArtha che. Ditya, kittha Adi zabdo arthazUnya che, ethI te pado nathI ane te pado nathI, mATe ja te prakArano padArtha nathI. AthI upara je ema kahyuM che ke 'je zuddha eTale eka pada hoya, teno artha hoya ja' e yathArtha che. ahIM prakaraNakAre ema sUcana karyuM che ke A satpadanI prarUpaNA mArgaNAo vaDe thAya che. mArgaNA eTale vivakSita bhAvanuM anveSaNa ke zodhana. tenuM varNana AgAmI gAthAmAM Avaze. (6) vivecana - ahIM vivakSita mokSabhAvanuM anveSaNa-zodhana gati Adi dvArA karavAnuM che ane bIjA paNa aneka bhAvonuM anveSaNa-zodhana zAstromAM gati Adi dvArA kareluM hovAthI gati Adi 14 vastuone mArgaNA kahevAmAM Ave che. tenA uttarabhedo 62 che, tene paNa sAmAnya rIte mArgaNA ja kahevAmAM Page 307 of 325 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave che. 62 mArgaNAo A pramANe samajavI. (1) gatimArgaNA - 4 1. devagati 2. manuSyagati 3. tiryaMcagati 4. narakagati (2) indriyamArgaNA - 5 1. ekendriyajAti 2. hIndriyajAti 3. trIndriyajAti 4. caturindriyajAti 5. paMcendriyajAti (3) kAyamArgaNA - 6 1. pRthvIkAya 2. apUkAya 3. tejasakAya (teukAya) 4. vAyukAyA 5. vanaspatikAya 6. trasakAya (4) yogamArgaNA - 3 1. manoyoga 2. vacanayoga 3. kAyayoga (5) vedamArgaNA - 5 1. strIveda 2. puruSaveda 3. napuMsarveda (6) kaSAyamArgaNA - 4 1. krodha 2. mAna 3. mAyA 4. lobha (7) jJAnamArgaNA - 8 1. matijJAna 2. zrutajJAna Page 308 of 325 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3. avadhijJAna 4. mana:paryavajJAna 5. kevaLajJAna 6. matiajJAna 7. zrutaajJAna 8. vibhaMgajJAna ahIM ajJAna zabdathI utaratA darajjAnuM jJAna samavuM. vibhaMgajJAna e utaratA darajjAnuM eka prakAranuM avadhijJAna che. (8) cAritramArgaNA - 7 1. sAmAyika cAritra 2. chedopasthApanIya cAritra 3. parihAravizudvicAritra 4. sUkSmasaM5rAyacAritra 5. yathAkhyAtacAritra 6. dezaviraticAritra 7. aviraticAritra sarvaviratine prathamanA pAMca prakAramAMthI koipaNa eka cAritra hoya, vratadhArI zrAvakane dezaviraticAritra hoya ane jeNe koipaNa prakAranA vratanI dhAraNA karI nathI, tene aviraticAritra hoya. (9) darzanamArgaNA - 4 1. cakSu:darzana 2. acakSu:darzana 3. avadhidarzana 4. kevaladarzana (10) lezyAmArgaNA - 6 1. kRSNa 2. nIla 3. kApota 4. tejo 5. padma 6. zukla mana-vacana ane zarIramAM rahelA eka jAtanA pudgalonA saMbaMdhathI jIvanA je zubhAzubha pariNAma thAya, tene lezyA kahe che. tenA be bheda che: (1) dravyalezyA ane (2) bhAvalezyA. yogAMtargata kRSNAdi pudgalo te dravyalezyA ane tenA saMbaMdho jIvanA je zubhAzubha pariNAma thAya te bhAvalezyA. jyAre jIvano pariNAma tIvra kaSAyayukta hoya che, tyAre kRSNa Adi azubha lezyAo hoya che ane kaSAyanI maMdatA ke abhAva hoya tyAre tejo vagere zubha lezyAo hoya che. kRSNa, nIla ane kApota e azubha Page 309 of 325 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lezyAo che ane tejo, padma tathA zukla e zubha lezyAo che. agiyAmAM prakaraNamAM jaMbavRkSa ane cha purUSonuM draSTAMta ApeluM che, te anusAra vezyAnI tIvratA-maMdatA samajavI. (11) bhavyamArgaNA - 2 1. bhavya 2. abhavya mokSe javAnI yogyatA janAmAM hoya te bhavya ane te yogyatA jenAmAM na hoya te abhavya. ahIM saMpradAyathI jAtibhavyane bhavyamAMthI bAda karavAmAM Ave che, kAraNa ke temano paNa mokSa thato (12) samyakatvamArgaNA - 6 1. aupathamika 2. kSAyopathamika 3. kSAyika 4. mizra 5. sAsvAdana 6. mithyAtva samyaktvanuM varNana teramA prakaraNamAM kareluM che, jIvane samyakatvanI sparzanA na thai hoya, tyAre mithyAtva hoya che, tethI samyakatvamArgaNAmAM mithyAtvane paNa sthAna ApeluM che. (13) saMjJImArgaNA - 2 1. saMjJI 2. asaMjJI jene dIrdhakAlikI saMjJA eTale viziSTa manovijJAna hoya te saMjJI ane je viziSTa manovijJAna rahita hoya te asaMjJI (14) AhAramArgaNA - 2 1. AhAraka 2. anAhAraka bhavadhAraNIya zarIrane lAyaka oja ke oksa AhAra, lomAhAra ane kvalAhAra paikI yathAsaMbhava AhAravALA te AhAraka ane e traNeya AhArathI rahita te anAhAraka. aparyAptA avasthAmAM taiksa-kArpaNa zarIra vaDe grahaNa karAto AhAra te osaAhAra, zarIra paryAmi pUrNa thayA bAda tvacA ke zarIra dvArA grahaNa karAto AhAra te lomaAhAra ane koLiyAthI mukha dvArA levAto AhAra te kvalAhAra. uttarabhedonI saMkhyA 4 + 5 + 6 + 3 * 3 + 4 + 8 + 7 + 4 + 6 + 2 + 6 + 2 + 2 + = 62 A dareka mArgaNAmAM sarva saMsArI jIvono samAveza thAya che. anya rIte kahIe to sarva saMsArI jIvo gatinI draSTie cAra prakAranA che, indriyanI apekSAe pAMca prakAranA che, kAyanI draSTie cha prakAranA che, ema sarvatra samajavAnuM che. Page 310 of 325 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) vivecana mokSa kai mArgaNAomAM hoya ? ane kai mArgaNAmAM na hoya ? tenuM spaSTIkaraNa A gAthamAM karavAmAM AvyuM che. saMsArI prANIo naraka, tiryaMca, manuSya ane deva e cAra gatio paikI koi paNa eka gatimAM hoya che. temAM manuSyagatimAM rahelo jIva mokSa pAmI zake, paNa bAkInI traNa gatimAM rahelo jIva mokSa pAmI zake nahi. ahIM koi prazna kare ke 'ema zAthI ?' to sarvaviraticAritra vinA mokSa nathI ane sarvaviraticAritra mAtra manuSya gatimAM ja saMbhave che, tethI anya traNa gativALAne mokSano saMbhava nathI. saMsArI prANIo ekendriya Adi pAMca jAtimAM vibhakta che, temAMnI paMcendriya jAtimAM rahelo jIva mokSa pAmI zake, paNa bAkInI indriyovALA mokSa pAmI zake nahi, tenuM kAraNa spaSTa che. paMcendriya jAti sivAya manuSyano bhava saMbhavI zakato nathI ane manuSyanA bhava sivAya mokSanI prApti thatI nathI. saMsArI prANIo pRthvIkAya, apkAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ke trasakAya, e cha kAyo paikI koi paNa eka kAyamAM hoya che. temAM pRthvIkAya Adi pAMca prakAranA jIvo sthAvarakAya vhevAya che. temane cAritrano yoga nahi hovAthI mokSamAM jai zakatA nathI, jyAre trasakAyamAM manuSya dehe cAritrano yoga hoi tene mokSanI prApti thai zake che. saMsArI prANIo bhavya ane abhavya evA be prakAranA che. temAM bhavya prANIne mokSanI prApti thai zake che ane abhavya prANIne mokSanI prApti thatI nathI. bhavya prANIne mokSanI prApti thavAnuM kAraNa e che ke te saMsAramAM paribhramaNa karatAM karatAM eka kALe rAga-dveSanI nibiDa graMthino bheda karI samyakatvane sparzI zake che, tethI vadhAremAM vadhAre ardhapugalaparAvartakALamAM teno mokSa thAya che, jyAre abhavya AtmAo rAga-dveSanI nibiDa graMthi sopa anaMtI vAra AvavA chatAM teno bheda karI zaktA nathI, tethI teo mokSanI prApti karI zakatA nathI. ' keTalAka AtmAo bhavya ane keTalAka AtmAo abhavya kema ?' teno uttara e che ke 'vastusthiti ja evI che. arthAt e prAkRtika bhedo che, eTale temAM koi kALe kaMi parivartana thai zakatuM nathI.' bhavya AtmAo sAmAnya rIte pApabhIru hoya che, eTale ke temanAthI koi pApa thai jAya, to temanuM hRdaya dubhAya che, jyAre abhavya AtmAonA pariNAma sAmAnya rIte niSThura hoya che, eTale ke temanAthI koi pApa thai jAya to paNa temanA hRdaya para koi asara thatI nathI. A bAbatamAM aMgAramardasUrinuM draSTAMta prasiddha che. saMsArI jIvo saMjJI ane asaMjJI ema be prakAranA hoya che. temAM saMjJI eTale viziSTa manovijJAnavALA jIvane cAritrano yoga hovAthI temane mokSanI prApti thAya che, paNa asaMjJI eTale viziSTa manovijJAnathI rahitane cAritrano yoga nahi hovAthI, tamane mokSanI prApti thai zakatI nathI. saMsArI jIvo saMyama ke cAritranI apekSAe sAta prakAranA che. jemake-sAmAyikcAritravALA, chedopasthApana cAritravALA, parihAravizuddha cAritravALA, sUkSmasaMparAya cAritravALA, yathAkhyAta cAritravALA, dezaviratine dhAraNa karanAra tathA avirati eTale jemaNe koi paNa prakAranI virati-vratadhAraNA karI nathI evA. A jIvo paikI yathAkhyAta cAritravALAne ja mokSanI prApti thAya che, kAraNa ke e cAritra saMpUrNa zuddha che. tethI bhinna anya cAritromAM ochI ke vattI azuddhi hoi temane Page 311 of 325 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokSanI prApti thatI nathI. anya rIte kahIe to avirativALA AtmAono mokSa thato nathI, dezavirati vALA AtmAono paNa te ja avasthAmAM mokSa thato nathI, jyAre sarvavirativALA AtmAo yathAkhyAta eTale saMpUrNa zuddha cAritranI avasthAe pahoMce tyAre temano mokSa thAya che. samyakatvanI draSTie saMsArI jIva aupathamika Adi cha prakAranI mArgaNAomAM rahelA che. temAMthI sAyika samyakatvavALA AtmAne ja mokSanI prApti thAya che, anya samyakatvavALAne nahi. kSAyika samyakatva yathAkhyAta cAritravALAne ja hoya che, eTale temane mokSanI prApti thAya che. samyakatvanA anya prakAromAM yathAkhyAta cAritra hotuM nathI, eTale temAM mokSanI prApti thatI nathI. saMsArI jIvo teramA guNasthAnaka sudhI sayogI hoi teo AhAraka mArgaNAmAM aMtargata thAya che ane caudamAM guNasthAnake ayogI banatAM anAhAraka mArgaNAmAM Ave che. A anAhAraka mArgaNAmAM AvelA jIvono mokSa thAya che, anyano nahi. saMsArI jIvo jJAnanI draSTie ATha prakAranA che : jemake matijJAnavALA, zrutajJAnavALA, avadhijJAnavALA, mana:paryavajJAnavALA, kevaLajJAnavALA, matiajJAnavALA, zrataajJAnavALA ane virbhAgajJAnavALA. temAMthI kevaLajJAnavALA jIvane ja mokSa hoya, anyane nahi. anya badhA jJAnamAM jJAnAvaraNIyanuM ochuM ke vatuM AvaraNa hoya che ane jyAM sudhI koi paNa karmanuM AvaraNa hoya, tyAM sudhI jIva mokSa pAmI zakato nathI. saMsArI jIvo darzananI apekSAe cAra prakAranA che. jemake cakSudarzanavALA, acakSudarzanavALA, avadhidarzanavALA ane kevaladarzanavALA. temAM kevaladarzanavALA jIvo ja mokSa pAmI zake, paNa anya darzanavALA mokSa pAmI zake nahi, kAraNake temane darzanAvaraNIya karmanuM amuka AvaraNa hoya che. - have zeSa cAra mArgaNAo rahI : (1) kaSAya (2) veda (3) yoga ane (4) lezyA. A mArgaNAmAM vartatA jIvone mokSanI prApti thatI nathI, eTale ke jIva jyAre kaSAyathI rahita bane, veda (jAtIya saMjJA) thI rahita bane, sarva yogone thrIne ayogI bane, temaja sarva lezyAothI rahita evuM potAnuM saMpUrNa zuddha svarUpe prApta kare, tyAre ja tene mokSanI prApti thAya che. A rIte mArgaNA dvArA satpadanI prarUpaNA samajavI. (6) vivecana ahIM dravyapramANa nAmanA dvAre ema kahevAmAM AvyuM che ke sikanA jIvadravyo anaMta che. siddha eTale mokSamAM gayelo jIva. te aMge vizeSAvazyakabhASyamAM kahyuM che ke dIhakAlasyaM jaM tu, kammaM se siyamaTThahA / siyaM dhaMtaM ti siddhassa, siddhattamuvajAyai / / pravAhanI apekSAe dIrdhakALanI sthitivALuM ane svabhAvathI AtmAne malina karanAruM evuM je karma, te ATha prakAre baMdhAya che. A aSTavidha karmane bALI nAkhavAthI siddhanI sikatA utpanna thAya che.' tAtparya ke jIva ATheya karmono kSaya karI mokSamAM jAya, tene siddha kahevAmAM Ave che. je jIva siddha thAya, te dravyarUpe to kAyama ja rahe che ane AvA siddho AjudhImAM anaMta thayA che, kAraNa ke jaghanyathI eka samayanA aMtare ane utkRSTathI cha mAsanA aMtare avazya koi jIva mokSe jAya evo niyama che. have A rIte Aja sudhImAM anaMtakALa vahI gayo che. tAtparya ke anaMtakALanA pramANamAM siddha jIvo paNa anaMta hoya, e svAbhAvika che. Page 312 of 325 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM kSetra nAmanA anuyogadvAre ema vhevAmAM AvyuM che ke 'eka siddhano jIva loknA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelo che ane sarva siddha jIvo paNa loknA asaMkhyAtamA bhAgamAM ja rahelA che.' prathama kSaNe to ema ja lAge che ke A kema banI zake ? paNa sarva paristhiti lakSyamAM levAthI A kzananI yathArthatA samajAya che. sauthI ghanya be hAthanA zarIravALA ane utkRSTa pAMcaso dhanuSyanA zarIravALA manuSyo siddha thAya che. have sidda thanAro AtmA jyAre zarIrano tyAga kare che, tyAre zarIranI aMdarano polANano bhAga pUrAi Atmapradezono dhana thAya che, tethI temanA mULa zarIranI avagAhanAno eka tRtIyAMza bhAga ghaTe che ane be tRtIyAMza bhAga bAkI rahe che. A rIte siddhanI ghanya avagAhanA 1 hAtha ane 8 AMgaLa tathA utkRSTa avagAhanA 333 dhanuSya, 1 hAtha ane 8 AMgaLa hoya che. kSetranuM A pramANa loknA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM che. have sidvanA samagra jIvo loknA agrabhAge, 45 lAkhayona pramANa siddhazilA che, tyAMthI 1 yojna dUra lokno aMta che, te yonanA mA bhAgamAM lokAMtane aDIne 45 lAkha yojanapramANa kSetramAM rahelA che. kSetranuM A pramANa loknA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM ja che. ahIM eTaluM yAda rAkhavuM ucita lekhAze ke samasta loka 14 rajjUpramANa UMco che. temAM 1 rajjunuM pramANa nimiSa mAtramAM 1 lAkha yona nAro deva cha mAsamAM jeTaluM aMtara vaTAve teTaluM che; athavA to 38,127,970 maNano eka bhAra evA ejAra maNa bhAravALA tapelA goLAne jorathI pheMkvAmAM Ave ane te gati karato 6 mAsa, 6 divasa, 6 pahora, 6 ghaDI ane 6 samayamAM jeTaluM aMtara kApe, teTaluM che. tethI ja uparanA kSetrone loknA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kahelA che. ahIM prakaraNakAra maharSie saMkSiptamAM traNa dvAro kahyAM che. temAM sparzanAdvAranA adhikAre kahyuM che ke 'sparzanA adhika hoya che,' eTale ke siddhanA jIvonuM jeTaluM avagAhanAkSetra hoya che, te karatAM sparzanAkSetra adhika hoya che. ahIM eTaluM samajI levuM jarUrI che ke koi paNa padArthanA avagAhanAkSetra karatAM tenuM sparzanAkSetra adhika ja hoya che. dAkhalA tarIke eka paramANu lokAkAzanA eka pradezamAM avagAhelo che, paNa te chaye dizAnA pradezone sparze che. cha dizA eTale pUrvAdi cAra dizA, urdhvadizA tathA adhodizA. te ja rIte siddhanA jIvo amuka kSetramAM rahelA hoya che, paNa teo chaye dizAne sparze che, eTale temanuM sparzanAkSetra avagAhanA karatAM avazya adhika hoya che. ahIM kAladvAranA adhikAre kahyuM che ke 'eka siddhanI apekSAe kAla sAdi-anaMta che.' eno artha ema samavAno ke dareka siddha jIva amuka kAle mokSe gayelo hoya che, eTale tenI Adi hoya che, paNa tenuM siddhapaNuM zAzvata hovAthI teno aMta hoto nathI. je kAlanI Adi che, paNa aMta nathI, te sAdi-anaMta. ahIM aMtaradvAranA adhikAre kahyuM che ke 'paDavAno abhAva hovAthI siddhomAM aMtara nathI.' A kzananuM tAtparya e che ke eka jIva siddha thAya pachI tene paDavApaNuM hotuM nathI, eTale ke te saMsAramAM punaH Avato nathI. saMsAraparibhramaNanuM khAsa kAraNa karma che, teno abhAva thavAthI saMsAra paribhramaNano paNa abhAva ja thAya che. athavA to baLI gayelAM bIja ugI zaktAM nathI, tema je karmo eka vAra dagdha thayAM-baLI gayAM, te potAnuM kaMi paNa sAmarthya batAvI zakatA nathI. A saMyogomAM siddhAvasthAne pAmelo jIva saMsAramAM pAcho kema AvI zake ? Page 313 of 325 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koika darzanakAra ema mAne che ke siddhAvasthAne pAmelA jIvo saMsArane du:khI joine tenA uddhAra mATe pharI saMsAramAM Ave che ane potAnuM kartavya bajAve che; paNa A vidhAnathI tenuM nirasana thAya che. kAraNa vinA kArya saMbhavI zakatuM nathI, tema karma vinA saMsAranuM paribhramaNa saMbhavI zakatuM nathI. sikomAM aMtara hotuM nathI, eno artha ema samajavAno che ke paheluM sikatva, pachI saMsAritva, pAchuM siddhatva ema siddhatvamAM koi aMtara hotuM nathI. tAtparyake ekavAra siddhAvasthA prApta thai ke te niraMtara siddhAvasthA ja rahe che. temAM koi paNa prakAranuM kAlanuM vyavadhAna thatuM nathI. siddha jIvo anaMta che, e vastu dravyapramANahAra vaDe kahevAmAM AvI, paraMtu anya jIvonI sarakhAmaNImAM siddha jIvonI e saMkhyAne keTalI samajavI? teno uttara ahIM bhAgadvArathI ApavAmAM Avyo che. "siddha jIvo sarva jIvonA anaMtamA bhAga che. Ano artha ema samajavAno che ke siddha jIvonI saMkhyA yadyapi anaMta che, paNa saMsArI jIvonI saMkhyA sAthe tenI sarakhAmaNI karavAmAM Ave to tenA anaMtamA bhAga jeTalI ja thAya che. ahIM e jANI levuM jarUranuM che ke sikonI saMkhyA sarva saMsArI jIvonA anaMtamA bhAge to che ja, paNa te eka nigodanA paNa anaMtamA bhAge ja che. te aMge nircathapravacanamAM nIcenI gAthA prasiddha che : jaiA ya hoi pucchA, jiNANa bhaggaMbhi uttaraM taiyA / ikassa nigoyassavi, aNaMtabhAgo u siddhigao / / jinamArgamAM jyAre jyAre zrI jinezvara devane pUchavAmAM Ave che ke "he bhagavan! atyAra sudhImAM keTalA jIvo mokSe gayA ?' tyAre tyAre uttara maLe che ke "hajI eka nigodano anaMtamo bhAga mokSamAM gayo A lokamAM nigodanA nAmathI oLakhAtA asaMkhyAta goLAo che. A dareka goLAmAM asaMkhyAta nigoda hoya che ane te dareka nigodamAM anaMta anaMta jIva hoya che. AvI eka nigodanA anaMtamA bhAga jeTalA jIvo ja hajI sudhI siddhigati eTale mokSane pAmelA che. AmAMthI e vastu phalita thAya che ke nigodamAMthI vyavahArarAzimAM AvIne tathA anukrame pragati sAdhIne game teTalA jIvo mokSamAM jAya to paNa A saMsAra kadI jIva-rahita thavAno nahi. anaMta ochA anaMta = anaMta, e gaNitano siddhAMta ahIM barAbara lAgu paDe che. ahIM e spaSTatA karavI Avazyaka che ke saMkhyAo traNa prakAranI che : (1) saMkhyAta (2) asaMkhyAta ane (3) anaMta. temAM saMkhyAtano adhikAra pUro thayA pachI asaMkhyAtano adhikAra zarU thAya che ane asaMkhyAtano adhikAra pUro thayA pachI anaMtano adhikAra zarU thAya che. A anaMtanuM gaNita ApaNI kalpanAmAM ekadama Ave tevuM nathI, kAraNa ke ApaNe saMkhyAtanA gaNitathI ja TevAyelA chIe. saMkhyAtanA gaNitamAM 5 mAMthI 3 laie to 2 rahe ane 2 mAMthI 2 laie to 0 rahe, ahIM vAtano cheDo Ave. paNa anaMtamAM tevuM nathI. anaMtamAMthI anaMta jAya to paNa anaMta ja rahyA kare. jo teno cheDo Avato hoya to tene anaMta kahevAya ja kema ? eTale anaMta nigodamAMthI anaMta jIvo mokSe jAya to paNa anaMta ja bAkI rahe. anaMtanI lpanA Ave te mATe ahIM eka be udAharaNo ApIzuM. 1 nI saMkhyAne 2 thI guNatAM ja rahIe to kayAM sudhI gaNI zakAya ? athavA 1 nI saMkhyAne 2 thI bhAgatAM rahIe to kyAM sudhI bhAgI Page 314 of 325 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakAya? teno cheDo Avaze nahi, eTale tyAM anaMtavAra ema kahIne ja saMtoSa mAnavo paDe. jaina zAstrakAroe asaMkhyAta tathA anaMtanA paNa keTalAka prakAro pADelA che, te anya graMthothI jANavA. siddhAtmAo dravyarUpe zAzvata hoya che, paNa temAM koi prakArano bhAva hoya che ke nahi? teno uttara bhAvakArathI sAMpaDe che. temAM jaNAvyuM che ke siddhonuM jJAna ane darzana sAyika hoya che ane jIvatva pAriNAmika bhAve hoya che. Ano artha ema samajavAno ke (1) aupazamika, (2) sAyika, (3) lAyopathamika, (4) audayika ane (5) pAriNAmika e pAMca prakAranA bhAvo paikI siddhAtmAone sAyika tathA pAriNAmika e be bhAvo hoya che, paNa aupazamika, sAyopathamika ke audayika bhAva hoto nathI, kAraNake A traNeya bhAvo karmanya che. (mohanIya karmanI upazAMta avasthA (anudaya avasthA) ne upazama kahevAmAM Ave che. tethI utpanna thayelo AtmapariNAma te aupathamika bhAva. karmano sarvathA nAza thavo te kSaya. tenAthI utpanna thayelo AtmapariNAma te kSAyika bhAva, udayamAM AvelA karmano kSaya ane udayamAM nahi AvelAM karmono upazama te kSayopazama. tethI utpanna thayelo AtmapariNAma te kSAyopathamika bhAva. karmanA udayathI utpanna thato gati, vezyA, kaSAya Adi AtmapariNAma te audayika bhAva ane vastuno anAdi svabhAva te pAriNAmika bhAva.) 'kSAyika bhAvanA nava prakAro che : (1) kevalajJAna (2) kevaladarzana (3) kSAyika samyakatva (4) sAyika cAritra (5) dAnalabdhi (6) lAbhalabdhi (7) bhogalabdhi (8) upabhogalabdhi ane (9) vIryalabdhi. temAMthI siddha jIvone kevalajJAna ane kevaladarzana e be bhAyika bhAvo ja kema kahA ?' A praznano uttara e che ke A be bhAvo AtmAnA mULagaNanI mukhyatAe kahyA che ane teno koi apekSA-vizeSathI niSedha nathI, jyAre bIjA bhAvono apekSA-vizeSathI niSedha che. jemake - "zrI vItarAganA vacana upara pratItirUpa zraddhA" ne samyakatva kvIe. to siddhAtmA pote vItarAga che, temane bIjA kayA vItarAganA vacana paranI zraddhA ghaTI zake ? ahIM kSAyikabhAvanI zraddhAnA abhAve siddhAtmAne zAyika samyakatva ghaTI zake nahi, paraMtu darzana-mohanIya ane anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayathI je Atmika guNarUpa sAyika samyakatva, te ghaTI zake. "jenA vaDe mokSamAM javAya te cAritra athavA ATha prakAranA karmasamUhano nAza karanAra te cAritra.' e pramANe cAritranI vyAkhyA thAya che. have cAritranA A vyutpatti-lakSaNamAMnuM koi lakSaNa siddhAtmAomAM ghaTatuM nathI, tema ja cAritranA pAMca bhedomAMno koi bheda zrI siddhAtmAmAM che nahi, te kAraNathI siddhamAM cAritrano abhAva che. paraMtu mohanIya karmanA kSayathI prakaTa thayela svasvarUpamAM ramaNatArUpa je kSAyika cAritra, te siddhAtmAmAM avazya hoya che. A ja kAraNe zAstromAM siddhAtmAone 'no vArittI no vArittI' kahyAA che. vaLI dAnAdika cAra pravRttio grahaNa-dhAraNa yogya bAdarapariNAmI pudagala skaMdhonA lIdhe saMbhave che ane siddhAtmAmAM grahaNa-dhAraNa yogya bAdarapariNAmI pudagala skaMdhono abhAva hoya che, eTale temAM A cAra labdhio hotI nathI. ane jemAM kriyA-pravRtti hoya, tene vIrya kahIe to e lakSaNa paNa siddhAtmAmAM ghaTI zakatuM nathI, kAraNake 'siddhA vi viriyA' evuM Agamavacana che. paraMtu aMtarAya karmanA kSayathI utpanna thatA AtmapariNAmarUpa dAnAdika labdhio siddhAtmAne hoya che. A vivecananA sAra rUpe ema samajavuM ke siddhAtmAne kevaLajJAna ane kevaLadarzana e be kSAyika Page 315 of 325 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S; 9. bhAvo mukhyatAye hoya che, paNa bIjA sAta bhAvono sarvathA niSedha nathI. pAriNAmika bhAvanA traNa prakAro che : (1) jIvatva (2) bhavyatva ane (3) abhavyatva. temAM siddhAtmAone jIvatva hoya che ane bhavyatva ke abhavyatva hotuM nathI. mokSamAM javAnI yogyatA te bhavyatva ane ayogyatA te abhavyatva. siddhAtmAe to mokSa prApta karI lIdhuM che, eTale A bemAMthI eka paNa bhAva temane ghaTI zakato nathI. zAstramAM siddhAtmAone 'no mavA no rUmavA kahyA che, tenuM rahasya A ja che. siddhAtmAone jIvatva hoya che ane tethI ja teo jIvarUpe sadAkALa TakI rahe che. Ane pAriNAmika bhAva samajavAno che. satpadaprarUpaNA Adi ATha vAronuM varNana puruM thayuM. have alpabadutva nAmanuM navamuM bAra bAkI rahatuM. A dvAramAM kayA siddha jIvo thoDA hoya ane kyA vadhAre hoya ? tenuM varNana karavAnuM che. te aMge ahIM kahyuM che ke "napuMsakalige siddha thayelA jIvo thoDA che. strIlige siddha thayelA ane puruSalige siddha thayelA anukrame saMkhyAtaguNA che." ahIM prathama e spaSTatA karI daie ke siddhanA jIvomAM ligano abhAva hovAthI teo ekasarakhA hoya che. paNa chellA je dehathI teo mokSa pAme che, tenI apekSAe ahIM napuMsakaliga, strIliga ane puru Saliga evA traNa bhedo karelA che ane temanuM alpabadutva darzAveluM che. manuSavargamAMthI jeo mokSe jAya che, temAM napuMsakaliMgavALA sahuthI thoDA hoya che, kAraNa ke tevA jIvA eka samayamAM mAtra 10 ja mokSe jai zake che, tethI vadhAre nahi. jyAre strIliMgavALA eka samayamAM 20 mokSe jai zake che. A rIte strIligathI mokSamAM janAranuM pramANa vadhAre hovAthI temane saMkhyAta guNa eTale amuka saMkhyAthI guNIe teTalA vadhAre kahevA che. 10 karatAM 20nI saMkhyA bamaNI che. have strIligathI mokSe janArA karatAM puruSaligathI mokSe janArA vadhAre hoya che, kAraNa ke teo samakALe 108 sudhI mokSe jai zake che, jyAre strIliMgamAM samakALe 20 thI vadhAre mokSe jai zakatA nathI. 20 karatAM 108nI saMkhyA lagabhaga sADApAMca gaNI che, eTale strIliga karatAM puspalige siddha thanArane saMkhyAtaguNA kahelA che. ahIM eTalI spaSTatA Avazyaka che ke 10 prakAranA janma napuMsakone cAritrano ja abhAva hovAthI teo mokSe jai zakatA nathI, paraMtu jamyA bAda kRtrima rIte thayelA 6 prakAranA napuMsakone cAritrano lAbha hovAthI teo mokSe jai zake che. sihonA alpabadutvano viSaya ghaNo vistAravAno che. te anya graMthothI jANavo. A rIte mokSatattvanuM varNana puru thayuM ane te sAthe navatattvonuM saMkSipta varNana paNa puruM thayuM. paraMtu tenA anusaMdhAnamAM bIjuM ja kahevAnuM che, te have pachInAM be prakaraNomAM kahevAze. buddhimAna manuSyo niSphaLa pravRtti karatA nathI. vadhAre spaSTa kahIe to teo koipaNa pravRttino prAraMbha karatAM pahelAM tenuM pariNAma ke phaLa zuM ? te jANI le che. temAM jo ema jaNAya ke A pravRttinuM pariNAma kharekhara sAruM ke suMdara Avaze, to teo emAM pravRtta thAya che, anyathA temAM pravRtta thatA nathI. A rIte ahIM prazna thavA saMbhava che ke "jIva Adi navatattvone jANavAnuM phaLa zuM ?' tethI prakaraNakAra maharSi jaNAve che ke je puruSa ke strI jIvaAdi navapadArthone jANe che, tene samyakatva arthAt samyagadarzananI prApti thAya che." Page 316 of 325 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM kadAca evo prazna thAya ke "jIva Adi navatattvane jANavAthI samyagadarzananI prApti zI rIte thAya ?' teno uttara e che ke jIva Adi navatattvo jANanAra eTaluM jarUra samajI jAya che ke (1) jIva che. (2) te nitya che. (3) te karmano kartA che. (4) te karmaphaLano bhokatA che. (5) te potAnA puruSArthathI sajja karmabaMdhanone toDI mokSanI prApti karI zake che. ane (6) e mokSano upAya puNyaka pravRtti tathA saMvara ane nirjarAnI ArAdhanA che. A rIte cha sthAno-siddhAMto jenA manamAM barAbara Thase, tene tattvabhUta padArtho para zraddhA thai gaNAya ane teja samyakatva che. kahyuM che ke "tatvAzraddhAnaM sabhyadRrzanam tattvabhUta padArthonuM yathArtha zradvAna te, samyagadarzana che.' ahIM koi ema pUche ke "zuM jIva Adi navatatvo jANanArane ja samyakatvanI prApti thAya ? anyane nahi?' to prakaraNakAra maharSi tenA samAdhAna arthe jaNAve che ke jJAnAvaraNIya karmanA tathAvidha kSayopazamanA abhAve koi AtmA jIva Adi navatattvonuM svarUpa barAbara jANI zake nahi, paraMtu tenI AMtarika zradvA evI hoya ke A navatattvo yathArtha che, satya che, to tene paNa samyakatvanI prApti thAya che. zAstrakAra bhagavaMtoe kahyuM che ke pragavidaM vidaMtiviE, 23dA paMvavihaMsavadaM sanmasamyakatva eka prakAranuM, be prakAranuM, traNa prakAranuM, cAra prakAranuM, pAMca prakAranuM tathA daza prakAranuM hoya samyaka tattvanI ruci eTale zrI jinakathita tattvomAM yathArthapaNAnI buddhi, e samyakatvano eka prakAra che. naisargika ane Adhigamika e samyakatvanA be prakAro che. naisargika eTale svAbhAvika rIte thavuM ane Adhigamika eTale gussA upadeza AdinimittothI thavuM. athavA dravyasamyakatva ane bhAvasamyakatva evA paNa tenA be prakAro che. temAM zrI jinezvaradevakathita tattvomAM sAmAnya saca te dravyasamyakatva che ane vastune jANavAnA upAyarUpa pramANa-naya vagerethI jIvAjIvAdi tattvone vizuddha rUpe jANavA e bhAvasamyakatva che. vaLI zAstromAM nizcayasamyakatva ane vyavahArasamyakatva evA be prakAro paNa mAnelA che. temAM AtmAno je zuddha pariNAma, te nizcaya samyakatva ane temAM hetubhUta saDasaTha bhedonuM jJAna prApta karI tenuM zraddhA ane kriyA rUpe pAlana karavuM, te vyavahArasamyakatva che. aupathamika, zAyika ane sAyopathamika e sakhyatvanA traNa prakAro che. temAM anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobha tathA samyakatva mohanIya, mizra mohanIya ane mithyAtva mohanIya e sAta karmaprakRtiono aMtarmuhurta sudhI tadana upazama thavAthI je samyakatva prakaTa thAya tene aupathamika samyakatva kahevAya; AvuM samyakatva eka bhavamAM be vAra ane samasta saMsAracakramAM pAMca vAra prApta thai zake che. A samyakatva aMtarmuhUrtathI vadhAre rahetuM nathI, upara helI sAteya karma prakRtiono saMpUrNa kSaya thavAthI je samyakatva prakaTa thAya tene kSAyika samyakatva kahevAya. teno kAla sAdi-anaMta che. ane upara kahelI sAta prakRtimAMthI udayamAM AvelAno kSaya temaja sattAmAM paDelAno vipAkathI upazama thatAM je samyakatva prakaTa Page 317 of 325 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya, tene kSAyopazamika samyaktva hevAya. A samyaktvano vadhAremAM vadhAre kALa 66 sAgaropama che. paheluM ane bIjuM samyaktva niraticAra che, jyAre trIjuM samyaktva sAticAra che, tethI A samyakatvane zaMkA, kAMkSA Adi aticAro lAge che. aupazamika Adi traNa prakAromAM mizrasamyakatva umerIe to tenA cAra prakAro thAya. upara vhelI sAtamAMnI phakata mizra mohanIya karmanI prakRti udayamAM hoya ane bAkInI prakRti upazAMta hoya, te vakhate je samyakatva-mithyAtvarUpa mizrabhAva aMtarmuhUrta paryaMta hoya, tene mizra samyaktva kahevAya che. A samyakatvamAM jinapraNIta tattva para na rAga-na dveSa evI sthiti hoya che. keTalAka aupazamika Adi traNa prakAromAM vedaka samyakatva umerIne tenA cAra prakAro mAne che. kSAyika samyakatva prakaTa thatAM pahelAM samyakatva mohanIyanAM je carama dalo vedAya che, tene vedaka samyakatva kahevAmAM Ave che. A cAra prakAromAM sAsvAdanasamyakatva umerIe to samayakatvanA pAMca prakAro thAya che. upara NAvelA aMtarmuhUrtanA vakhatavALA aupazamika samyaktvathI paDIne mithyAtve pahoMcatAM pahelAM eka samayathI mAMDIne 6 AvalikA sudhI samyakatvanA kiMcit svAdarUpa je samyaktva hoya che, tene sAsvAdana samyakatva vhe che. samyakatvanA daza prakAro nIce pramANe gaNAya che : - (1) nisargaruci je jIva zrI neizvaradevoe yathArtha anubhavelA bhAvone potAnI meLe jAtismaraNAdi jJAnathI jANIne 'te ema ja che, paNa anyathA nathI' evI aDaga zradvA rAkhe, te nisarga ci. (2) upadezaruci - kevalI ke chadmastha guruo vaDe kahevAyelA uparyukta bhAvo para zraddhA rAkhe te upadezaci. (3) AjJAruca - rAga, dveSa, moha, ajJAna vagere doSothI rahita mahApuruSanI AjJA para ci dharAve, te AjJAca. (4) sUtraca - je aMgapraviSTa ke aMgabAhya sUtro bhaNIne tattvamAM sacivALo thAya, te sUtraru ci. vartamAna zAsanamAM zrI gautamasvAmI Adi gaNadharoe racelAM zAstro aMgapraviSTa kahevAya che. tenA AcArAMga, sUtrakRtAMga, sthAnAMga, samavAyAMga, vyAkhyAprajJapti (zrI bhagavatIjI), jJAtAdharmakathA, upAsakadazAMga, antakRddazAMga, anuttaropapAtikadazAMga, praznavyAkaraNa, vipAzruta ane draSTivAda evA bAra prakAro che. tene samagrapaNe dvAdazAMgI hevAmAM Ave che. A uparAMta jaina zrutamAM zrI bhadrabAhusvAmI vagere caturdazapUrvadharAdi vRdva AcAryoe racelAM bIjAM sUtro paNa che, te anaMgapraviSTa hevAya che. (5) bIci - jema eka bIja vAvavAthI aneka bIjo utpanna thAya che, tema eka pada, hetu ke eka draSTAMta sAMbhaLIne je jIva ghaNAM pado, ghaNA hetuo ana ghaNAM draSTAMto para zradvAvALo thAya, te bIru ci. (6) abhigamaci - je zAstrono vistRta bodha pAmIne tattva para ci dharAve, te abhigamaru (7) vistAraci - je cha dravyone pramANa ane nayo vaDe jANIne arthAt vistArathI bodha pAmIne tattva para rucivALo thAya, te vistAraci. ci. Page 318 of 325 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (8) kriyAruci - je anuSThAnomAM kuzala hoyatathA kriyA karavAmAM ruci vALo hoya, te kriyAci. (9) saMkSepaci - je thoDuM sAMbhaLIne paNa tattvanI civALo thAya, te saMkSepaci. cilAtIputra mahAtmA upazama, viveka ane saMvara, e traNa pado sAMbhaLIne ja tattvamAM rucivALA thayA hatA. (10) dharmaci - je dharmAstikAya, adharmAstikAya vagere padArthone klenArAM nivacano sAMbhaLIne zrutacAritrarUpa dharma para zradvAvALo thAya, te dharmaci. ema daza prakAro samajyA. A dareka AtmAnuM samyakatva te samyaktvano eka prakAra, prApta thayeluM samyakatva cAlyuM na jAya, malina na thAya, Dagamage nahi, te mATeno mukhya upAya zrI jJeizvara bhagavaMtanA vacano paranI parama zraddhA che. vadhAre spaSTa kahIe to je manuSya ema mAne che ke 'zrI jJeizvara bhagavaMta krodha, lobha, bhaya, hAsya vagere doSothI rahita vItarAga paramAtmA hoi kadI asatya bole nahi, temane asatya bolavAnuM prayojana zuM ? teo je kaMi vacana bole te satya ja hoya,' tenuM samyakatva sthira rahe che, nirmaLa rahe che ane jarApaNa calAyamAna thatuM nathI. ahIM mAtra 'nigesara-mAsiyArUM vayaLADuM' na kahetAM 'savvA' vizeSaNa lagADyuM che, tenuM kAraNa e che ke neizvaranAM amuka vacanone satya mAne ane amuka vacanone asatya mAne, to tenuM samyakatva dUSita thAya che ane cAlyuM jAya che. zAstromAM kahyuM che ke payamakkharaMpi ikkaM, jo na roei suttanidiTTaM / sesaM royaMto vi hu, micchadiThThI muNeyatvo // 'sUtramAM nirdiSTa karelA evA eka padane ke eka paNa akSarane je mAnato nathI, tene bAkInuM badhuM mAnavA chatAM mithyAdraSTi samajyo.' ahIM e paNa samajI levuM ghaTe ke naya, nikSepa ane anekAMtathI yukta evA nivacanone satya mAne ane ekAMta pratipAdanavALAM anya darzanIonAM vacanone paNa satya mAne, tene samyaktva hoi zakatuM nathI, kAraNa ke temAM goLa ane khoLana athavA kaMcana ane thIrane eka mAnI levA jevI vivekazUnyatA rahelI che. AvI vivekazUnyatAne zAstramAM anabhigrahika mithyAtva heluM che. samyakatvamAM mukhya vastu satya ane asatyanA bhedarUpa viveknI jAgRti che, e bhUlavAnuM nathI. ahIM prasaMgavazAt e paNa NAvI daie ke sadgurUnI parvapAsanA karavAthI jinavacano sAMbhaLavA maLe che ane tenuM yathArtha rahasya samajAya che. pachI temAM zaMkA-kuzaMkAnesthAna rahetuM nathI; eTale samyakatvanI sthiratA mATe sadgurunI paryApAsanA paNa ati mahatvanI che. vizeSamAM jJAnI bhagavaMtoe ema paNa kahyuM che ke samyaktvane sthira rAkhavuM hoya, temAM koi paNa prakArano DAgha pADavo na hoya, to vyApatradarzanI ane kudraSTino tyAga karavo, arthAt tenA sahavAsamAM vizeSa AvavuM nahi. kadAca koi kAraNa-prasaMge AvI jvAya te judI vAta che. jene eka vAra jIva-ajIva vagere tattvo para zradvA hoya, paNa pachIthI kadAgraha, mithyAgraha ke mithyAtvano udaya thavAne lIdhe te zradghA vyApanna thayelI che-nAza pAmelI che,te vyApanna darzanI kahevAya; ane jenI draSTi mithyAtvathI kutsita thayelI che, te kudraSTi kahevAya. 'saMga tevo raMga' e nyAye AvI vyaktionA sahavAsathI manamAM paNa zaMkA jAge ane chevaTe samyaktvathI bhraSTa thavAya, e dekhItuM che. anubhavI puruSonI e vANI che ke Page 319 of 325 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kusaMgate: kubuddhi: syAt, kubuddheH kupravartanam | kupravRtterbhavejjanturbhAjanaM duHkhasantateH || 'kusaMgatithI kubuddhi thAya che, kubuddhithI kupravartana thAya che ane kupravartanathI prANI du:khaparaMparAnuM bhAjana bane che. 9 samayanuM ghanya aMtamuhUrta ane 2 ghaDImAM 1 samaya nyUna kALanuM utkRSTa aMtarmuhUrta gaNAya che. tenI vacceno kALa eTale 10 samayathI mAMDIne utkRSTa aMtarmuhUrta sudhIno kALa madhyama aMtarmuhUrta gaNAya che. ahIM aMtarmuhUrta zabdathI asaMkhya samayapramANa madhyama aMtarmuhUrta grahaNa karavAnuM che. koi jIvane mAtra A aMtarmuhUrta jeTalA kALa mATe ja samyaktvanI sparzanA thai hoya ane tyArabAda te tyAMthI paDI, mithyAtva pAmI, tIvra karmabaMdha karI, saMsAramAM paribhramaNa kare to vadhAremAM vadhAre kaMika nyanU ardhapudgalaparAvarta kALa sudhI ja kare, pachI te puna: samyakatva pAmI, cAritra grahaNa karI, avazya mokSe jAya. ahIM eTaluM yAda rAkhavu ghaTe ke samyakatvane pAmelA keTalAka jIvo teja bhave mokSe jAya che, to keTalAka jIvo be-traNa bhave ane keTalAka jIvo sAta-ATha bhave mokSe jAya che. AcAryavara zrI bhadrabAhu svAmIe uvasagraharaM stotramAM kahyuM che ke tuha sammate lade, ciMtAmaNikappapAyavabbhahie | pAvaMti avigdheNaM, jIvA ayarAmaraM ThANaM || 'he bhagavan ! ciMtAmaNiratna ane klpavRkSathI paNa adhika evuM tamAruM samyakatva pAmye chate jIvo koi paNa vighna vinA mokSane pAme che.' tAtparya ke temane saralatAthI thoDA samayamAM ja mokSa maLe che. anaMta bhava bhramaNanI apekSAe eka, be, traNa, sAta ke ATha bhavane ahIM thoDo samaya samajjAno che. samyakatvanI sparzanA aMge jJAnI bhagavaMtoe kahyuM che ke saMsArI jIva-anaMta pudgalaparAvarta kALa sudhI mithyAtvano anubhava karato saMsAramAM paribhramaNa kare che. nadIno patthara ahIM-tahIM kUTAto chevaTe goLa banI jAya che, tema A jIva anAbhogapaNa (samaSNa vinA, svAbhAvika) pravRtti karato jyAre AyuSya sivAyanA sAteya karmonI sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge ochI evI eka koDAkoDI sAgaropanI kare che, tyAre te rAgadveSanA ati nibiDa pariNAmarUpa graMthipradeza samIpe Ave che. abhavya jIvo paNa A rIte karmasthiti haLavI karIne anatI vAra graMthipradeza samIpe Ave che, paNa teo eno bheda karI zaktA nathI; jyAre bhavya jIvo apUrvakaraNanA yoge e graMthino bheda karI nAkhe che ane samyakatvanI sparzanA kare che. je karaNa-kriyA pUrve thai nathI, te apUrvakaraNa. (5) artha-saMklanA anaMta utsarpiNIo (ane avasarpiNIo) no eka pudgalaparAvarta kALa jANavo. tevA anaMta pudgalaparAvartano bhUtakALa ane tethI anaMtaguNo bhaviSyakAla jANavo. jemAM rasa-kasa zubhAdi bhAvonuM utsarpaNa thAya, eTale ke anukrame caDatA pariNAmo NAya, tene utsarpiNI kAla kahevAmAM Ave che. utsarpiNI kAla pUro thayA pachI tarata ja avasarpiNI kAla zarU thAya che. temAM rasa-ksa zubhAdi bhAvonuM avasarpaNa thAya che, eTale ke te anukrma ochA thatA jAya che. utsarpiNI kAla pachI avasarpiNI kAla ane pachI pAcho utsarpiNI kAla Ave che, eTale ahIM Page 320 of 325 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utsarpiNIo zabdathI utsarpiNI ane avasarpiNI e baMne prakAro grahaNa karavAnA che. utsarpiNI kAla 10 koDAkoDI sAgaropama jeTalo hoya che ane avasarpiNI kAla paNa 10 koDAkoDI sAgaropama jeTalo hoya che. A rIte 1 utsarpiNI ane 1 avasarpiNImAM 20 koDAkoDI sAgaropama jeTalo kAla vyatIta thAya che, tene kAlacakra kahevAmAM Ave che. utsarpiNI kALamAM cha ArA hoya che, tenAM nAma ane tenuM kAlamAna A pramANe samajavuM. pahelo duSama-duSama Aro 21000 varSa bIjo duSama Aro 21000 varSa trIjo duSama-suSama Aro beMtAlIza hajAra varSa jUna 1 koDAkoDI sAgaropama kALa cotho suSama-duSama Aro 2 koDAkoDI sAgaropama kALa pAMcamo suSama Aro 3 koDAkoDI sAgaropama kALa chaThTho suSama-suSamA Aro 4 koDAkoDI sAgaropama kALa avasarpiNIno krama AthI ulaTo hoya che, eTale ke temAM prathama suSama-suSamAM Aro, pachI suSama Aro ane chevaTe duSama-duSamA Aro hoya che. te dareka ArAnuM kAlamAna to upara mujaba ja hoya che. hAla avasarpiNI kAlano pAMcamo duSama nAmano Aro cAlI rahelo che. AvI anaMta utsapiNI ane avasarpiNIo vyatIta thAya, tyAre eka pudgalaparAvarta jeTalo kAla vyatIta thayelo gaNAya. pudgalaparAvartanA dravya, kSetra, kAla ane bhAvathI cAra prakAro che ane te pratyeka bAdara ane sUkSma hovAthI tenA nIce mujaba ATha prakAro paDe che (1) bAdara dravyapudgalaparAvarta sUkSma (3) bAdara kSetrapugalaparAvarta (4) sUkSma (5) bAdara kALa pudgalaparAvarta (6) sUkSma kaNa pudgalaparAvarta (7) bAdara bhAvapudgalaparAvarta (8) sUkSma " cauda rAjalokamAM rahelAM sarva pudgalone eka jIva audArika Adi koi paNa vargaNApaNe (AhAraka vinA) grahaNa karI karIne mUke, temAM jeTalo kAla vyatIta thAya te dravyapudgalaparAvarta. eka jIva maraNa vaDe lokakAzanA pradezone sparzIne mUke, temAM jeTalo kAla vyatIta thAya tekSetrapudagalaparAvarta. eka jIva utsarpiNI tathA avasarpiNInA samayone vAraMvAra maraNa vaDe sparzIne mUke, temAM jeTalo kALa vyatIta thAyate kALapudgalaparAvarta, ane eka jIva rasabaMdhanA adhyavasAyone pUrvokata rIte maraNa vaDe sparzI sparzIne mUke, temAM jeTalo kALa vyatIta thAya te bhAvapudgalaparAvarta. jyAre koipaNa anukrama vinA pudagalone jema tema sparzIne mUke tyAre bAdara pudagalaparAvarta kahevAya ane anukrame sparzIne mUke tyAre sUkSma pudgalaparAvarta kahevAya. ahIM sUkSma kSetrapudgalaparAvarta vivakSita che, eTale tenuM svarUpa vadhAre spaSTatAthI samajavuM joie. Page 321 of 325 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema mAno ke eka jIva lokAkAzanA amuka pradezamAM rahIne maraNa pAmyo have keTaloka kALa vyatIta thayA bAda te jIva svAbhAvika rIte te AkAza pradezanI paMkitamAM rahelA bIjA pradezamAM rahIne maraNa pAmyo. tyAra bAda keTalAka samaye te AkAzapradezanI paMktimAM rahelA trIjA pradezamAM rahIne maraNa pAmyo. Ama teNe je AkAza pradezanI je zreNI zarU karI hoya te pUrI kare. tyArabAda AkAzanA prataramAM rahelI tenI sAthenI asaMkhya zreNIone e ja rIte pUrI kare. temAM jeTalo kAla vyatIta thAya tathA vacamAM bIjA bhavo karavAmAM jeTalo kAla vyatIta thAya. te sUkSma kSetramugalaparAvarta kahevAya. AvA anaMta pudagalaparAvarta A jIve vyatIta karyA che ane te samyakatva pAme nahi to have pachI anaMta pudgalaparAvarta kAla sudhI tane A ja rIte bhavabhramaNa karavuM paDe, e nizcita che. bhUtakAla anaMta pudagalaparAvarta jeTalo che ane bhaviSyakAla tethI paNa anaMtagaNo moTo che, eTale bhUta karatAM bhaviSya kAla ghaNo moTo che. A badho kAla jIvane saMsAramAM paribhramaNa karavuM na paDe te mATe teNe samyakatvanI prApti karI levI joie. kahyuM che ke atulaguNanidhAnaM sarvakalyANabIjaM, jananajaladhipotaM bhavyasattvaikacihnam / duritatarukuThAraM puNyatIrthaM pradhAnam, pibata jitavipakSaM darzanAkhyaM sudhAmbu / / he loko ! tame samyagadarzanarUpI amRta jalanuM pAna karo, kAraNa ke te atula guNonuM nidhAna che, sarva kalyANanuM bIja che, janma-maraNAdimaya saMsArasAgarane tarI javA mATenuM vahANa che, bhavyajIvonuM eka lakSaNa che, pAparUpI vRkSane chedavA mATe kUhADo che, pavitra evuM tIrtha che, sarva rIte zreSTha che ane mithyAtvane jitanAruM che.' ahIM "samyakatva' nAmanuM teramuM prakaraNa pUruM thAya che. tIrthakaro jinapada pAmIne siddha thayelA che, mATe temane jinasika samajyA ane puMDarika gaNadhara vagere jinapada pAmyA vinA siddha thayelA che, tethI temane ajinasika samajavA. tAtparya ke jina tathA ajina baMne avasthAmAM mokSe jai zakAya che. tIrthakara bhagavaMte tIrtha pravartAvyuM heya, te samayamAM tIrthano Azraya pAmIne je jIvo mokSe jAya, te tIrthasiddha kahevAya, jemake-gaNadhara bhagavaMto. ane tIrthakaro dvArA tIrthanuM pravartana na thayuM hoya ane tevA samaye je jIvo mokSe jAya, te atIrthasiddha hevAya. zrI RSabhadeva bhagavAnanI mAtA marudevI kevaLajJAna pAmIne mokSe gayA, te vakhate tIrthakara dvArA tIrtha pravarteluM na hatuM. A rIte bIjA paNa je jIvo AvA samaye molamAM gayA hoya te badhA atIrthasiddha kahevAya. Ano artha ema samajavAno ke tIrthanI avidyamAnatAmAM mokSano daravAjo baMdha thato nathI. keTalAka jIvo zarIra para gRhasthano veza hoya chatAM karmano kSaya thavAne lIdhe mokSa pAme che, temane gRhasthaligasiddha jANavA. dAkhalA tarIke bharata cakravartI. teo arIsAbhuvanamAM UbhA UbhA vividha AbhUSaNothI alaMkRta potAnA dehanI zobhA jotA hatA. evAmAM eka AMgaLI parathI aMguThI sarakI paDI ane te AMgaLI varavI lAgI. AthI temaNe bIjAM paNa AbhUSaNo utArIne zarIrane nihALyuM, to AkhuM zarIra zobhArahita lAgyuM. AthI temane zarIra vagerenI anityatA samajAi ane anitya bhAvanAno utkRSTa Azraya letAM cAreya ghAtI karmano kSaya thayo, eTale kevalajJAna pAmyA ane anukrame mokSe Page 322 of 325 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sidhAvyA. keTalAka jIvo acaliga eTale tApasa vagerenA vezamAM paNa mokSa pAme che. mahAtmA valkalacIrI tApasanA vezamAM hatA, paNa bhAvazuddhine kAraNe karmano kSaya thatAM kevalajJAna pAmyA ane mokSamAM sidhAvyA. AvA sikone acaligasiddha samajavA. keTalAka jIvo jaina zramaNanA vezamAM mokSe jAya che, temane svaligasiddha samajavA. svaliga eTale jinazAsananuM potAnuM liga, jinazAsanamAM niyata thayelo sAdhuno veza. ligano artha jAtIyasaMjJA karIe to strIliga, puSaliga ane napuMsakaliga e traNeya ligamAM jIvo mokSe jAya che. dAkhalA tarIke caMdanabALA strI hatAM, gautamasvAmI vagere puruSa hatA ane gAMgeya vagere (kRtrima) napuMsaka hatA. keTalAka ema mAne che ke strIlige mokSa na maLe, tenuM A vidhAnathI nirasana thAya che. keTalAka jIvo saMdhyAnA raMga, vRddhatva vagere nimitto pAmI vairAgyavAna bane che ane mokSe jAya che, jemake rAjarSi karakaMDu; to keTalAka jIvo saMdhyAnA raMga, vRddhatva Adi koi paNa nimitta pAmyA vinA, temaja gussA upadeza vinA paNa mokSamAM jAya che, jemake mahAtmA kapila. temaja keTalAka jIvo gusthI bodha pAmIne cAritra grahaNa kare che tathA tenA niraticAra pAlanathI mokSe jAya che. temane anukrame pratyekabuddhasiha, svayaMbudrasiddha ane buhabodhitasiha jANavA. keTalIka vAra eka samayamAM eka jIva mokSe jAya che, temane ekasiddha samajavA ane keTalIka vAra eka samayamAM aneka jIvo siddha thAya che, temane anekasiddha samajavA. siddha bhagavaMtonI stutinA adhikAre kahevAyuM che ke siddhANaM buddhANaM, pAragayANaM paraMpara-gayANaM / loaggamuvagayANaM, namo sayA savva-siddhANaM / / o siddha che, buDha che, pAragata che, paraMparAgata che ane lokanA agrabhAge gayelA che, evA sarva sihone sadA namaskAra ho. ahIM siddha vizeSaNathI AThe karmano kSaya karanAra, buddha vizeSaNathI sarvajJa ane sarvadarzI, pAragata vizeSaNathI saMsArano pAra pAmelA, paraMparAgata vizeSaNathI guNasthAnanI paraMparAno Azraya laI masamAM nArA, evo artha abhipreta che. mokSamAM nAra sarva jIvo karmarahita thAya ke potAnI svAbhAvika Urdhva gatithI lokanA agrabhAge rahelI siddhazilAmAM pahoMcI jAya che ane sadAkAla sthira rahe che. (1) urdhvalokamAMthI eka sAthe cAra mokSamAM jAya che. (2) adholokamAMthI eka sAthe 20-22 athavA 40 mokSe jAya che. tiryaMga lokamAMthI eTale tirjI lokamAMthI 108 mokSe jAya che. samudromAMthI be ekasAthe mokSe jAya. anya jaLAzayomAMthI traNa mokSe jAya. mahAvideha kSetranI dareka vijyamAMthI 20-20 mokSe jAya. naMdana vanamAMthI cAra mokSa jAya che. (8) pAMDuka vanamAMthI be mokSe jAya che. Page 323 of 325 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) dareka karmabhUmimAMthI 108 mokSe jAya che. (10) dareka armabhUmimAMthI daza mokSe jAya che. (11) pAMcaso dhanuSanI avagAhanAvALA be mokSe jAya che. (12) be hAthanI avagAhanAvALA cAra mokSe jAya. (13) madhyama avagAhanAvALA 108 mAkSe jAya che. (14) utsarapiNInA trIjA ArAmAM 108 mokSe jAya che. (15) utsarapiNInA 1-2-4-5-chaThThA ArAmAM 10 mokSe jAya. (16) avasarapiNInA cothA ArAmAM 108 mokSe jAya. (17) avasarapaNInA pAMcamA ArAmAM 20 mokSe jAya. (18) avasarapaNInA 1-2-3-chaThThA ArAmAM 10-10 mokSe jAya. (19) purUSa liMge 108 mokSe jAya. (20) svalige 108 mokSe jAya. (sAdhu vezamAM) (21) anyalige 10 mokSe jAya. (22) gRhastha lige 4 mokSe jAya. (23) eka samayamAM 103,104,105,106,107 ane 108mAMthI koipaNa saMkhyAvALA mokSe jAya che. che. (24) be samaya sudhI lagAtAra 97 thI 102 saMkhyAmAMthI koipaNa mokSe jai zake che. (25) traNa samaya sudhI lagAtAra 85 thI 96 nI saMkhyAmAMthI koipaNa mokSe jAya che. (26) cAra samaya sudhI lagAtAra mokSe jAya to 73 thI 84 nI saMkhyAnA AMkyAMthI mokSe jAya (27) pAMca samaya sudhI lagAtAra 61 thI 72 saMkhyAmAMthI koipaNa saMkhyAvALA mokSe jAya che. (28) cha samaya sudhI lagAtAra 49 thI 60 sudhInI saMkhyAmAMthI koine koi saMkhyAvALA mokSe jAya che. (29) sAta samaya sudhI lagAtAra mokSe jAya to 33 thI 48 sudhInI saMkhyAnA AMmAMthI koine koi mokSe jAya che. (30) ATha samaya sudhI lagAtAra mokSe jAya to 1 thI 32 saMkhyAnA AMkamAMthI koine koi AMkvALA jIvo mokSe jAya che. (31) vaimAnika devIomAMthI manuSyamAM AvI mokSe jAya to 20 jAya. (32) jyotiSa devIomAMthI manuSyamAM AvI 20 mokSe jAya. (33) bhavanapatyAdinI devIomAMthI manuSyamAM AvI mokSe jAya tA pAMca. (34) tiryaMca strImAMthI manuSyamAM AvI mokSe 10 jAya. (35) manuSya purUSamAMthI manuSya thayelA 10 mokSe jAya. (36) jyotiSa devamAMthI manuSya thai 10 mokSe jAya. (37) bhavanapati vyaMtaramAMthI manuSya thai 10 mokSe jAya. (38) tiryaMca purUSamAMthI manuSya thai 10 mokSe jAya. Page 324 of 325 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) pRthvIkAya, akAya, cothI nArakImAMthI manuSya thai 4 mokSe jAya. (40) pahelI traNa narakamAMthI manuSya thai 10-10 mokSe jAya. (41) vanaspatimAMthI manuSya thai mokSe 6 jAya che. (42) vaimAnika devamAMthI manuSya thai 108 mokSe jAya. (43) purUSa thI purUSa thai mokSe 108 jAya. (44) purUSathI strI tathA purUSathI napuMsaka thaI mokSe 10-10 jAya. (45) strIthI purUSa ane strIthI napuMsaka thai mokSe 10-10 jAya. (46) napuMsakamAMthI strI ke purUSa ane napuMsaka thai mokSe 10-10 jAya. A rIte mokSatatva samApta navatatva samApta pariSTi Page 325 of 325