Book Title: Atmprabodh
Author(s): Jinlabhsuri, Zaverchand Bhaichand Shah
Publisher: Atmanand Jain Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003647/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmAnaMda graMthamAlA naMbara 22 mo. - SARY ARCAN PEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEE COSOPHY - E EEERRENGE zrImad jinalAbhasUri viracita, zrI Atmaprabodha bhASAMtara NA jina vacanAmRta mahodadhimAthI dhuraMdhara gItArtha paMDita vacanataraMga bindurupa samyaktva, dezavirati, sarvavirati ane paramAtmabhAva svarUpa vigere aneka viSayopara dRSTAMtayukta vistArathI vivecana. CAA RECENSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEET anuvAdaka, svargastha jhaverabhAi bhAzcaMda zAha, bhAvanagara nivAsI. bAbusAheba pratApacaMdajI gulAbacaMdajI muMbai nivAsIe karelI Arthika sahAyavaDe, chapAvI prasidhakartA, zrI jaina AtmAnaMda sabhA bhAvanagara. vIra saMvata 2438 Atma saMvata 17 vikrama saMvata 1968 i. sa. 1912 dhI" AnaMda " prAnTIMga presa-bhAvanagara. adirikiri sirikirikirikirikirikiv kikkirisi pnikirini niyNt kiki RUN PRO POTO Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intemational Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nareMja deveMjasukhAni sarvA-pyapi prakAmaM sukhanAninoke / paraM cidAnaMdapadaikahetuH sunanastAttvika AtmabodhaH // tato nirasyA'khinauSTakarma-vrajaM sudhIniH satataM svadharmaH / samagra sAMsArikaHkharodha-ssamarjanIyaH zucirAtmabodhaH // traNa bhuvanamAM cakravartI ane idranA sarva sukho atyaMtapaNe sulabha che; paraMtu siddhisukhanA advitIya kAraNarUpa "AtmabedhanI prApti vAstavikapaNe durlabha che. teTalA mATe vicakSaNa janoe samasta duSTa karmanA samUhane dUra karI AtmAne ekAMta hitakArI ane saMsAranI sarva Adhi, vyAdhi ane upAdhione saMvara karanAra pavitra AtmabaMdhanI upArjanA karavI. zrImad jinalAnasUrijI. (Atmaprabodha) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. nyAyanidhi zrImavijyAnaMdasUrI. (AtmArAmajI mahArAja ) Jain Education Intemational Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAbusAheba gulAbacaMdajI amIcaMdajI jhaverI muMbaI. Baboosaheb Gulabchandji Amichandji Zaveri BOMBAY. Jain Education Intemational Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEEEEEEEEEEEEEEEEERecccccccccERSEEEEE99E%ERCENCERTRECEMENT zrI Atma prabodha. (Daas B EERAJEEEEEEEEER1999 bhASAMtara, prakAzaka, zrI jainaAtmAnaMdasabhA bhAvanagara, Jain Education Intemational Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sivyAsadA zrI gurukalpavRkSa zrIjanAgamasAgarapramathane niyAjamanthAcanaH prauDhonmAdikuvAdivAraNakule garvAgrakaNvaH saccAritradharaHkuzAgradhiSaNaH sagharmanIlAspadam AtmArAmamunizvaro vijayate javyAmbuje jAskaraH // 1 // bhAvArtha-zrI jenAgamarUpa samudrane mathana karavAmAM kharekhara maMthAcala parvata samAna, prAta ane unmAdi evA kuvAdarUpI hAthIonA kuLamAM gati prasiMha samAna, sAravane dhAraNa karanAra, kuzAgra buddhivALA, saddharmanA lIlAdhyAna, ane bhavya prANarUpa kamaLamAM sUrya rUpa evA zrI AtmArAmajI munIzvara vijaya pAme che. --- -- - - - -- - - - - - - - - - zrImadvijayAnaMdasUrIzvarapAdapadmajyAnamaH Jain Education Intemational Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESERESERESEARCCESSEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEESERSEENESCERA arpaNapatrikA. svargavAsI bAbusAheba, gulAbacaMdajI amIcaMdajI pannAlAla jhaverI, muMbaz. Apa vyAvahArika sthitimAM sArI pravRttivALA hatA. Aphno ucca kuLamAM janma thayo hovAthI temaja bAbu pannAlAla puraNacaMdajInA pautra thatA hovAthI javerInA dhaMdhAmAM kuzaLa hovAsAthe dharmaupara zraghAvALA hatA. Aparnu hRdaya jadhika, zAMta, udAra ane sAdharmI baMdhuone sahAya karavAnI nAvanAthI vAsita hatuM. jIvadayA ane jhAnochAranA kAryoM para Apane khAsa prema hato. ApanA tevA premapAtra dhArmika kAryo jovAno jainasamAjane vakhata AvyA pahelA naghuvayamA Aphno dehotsarga thayo , tevA paralokavAsI AtmAne nAvamaya zAMti AphnAro, ane bhavyAtmAne Atmabodha prApta karAvanAro (Atma svarUpa oLakhAvanAro) A Atmaprabodha graMtha ApanA smaraNIya hRdayamAM Aropita karI tenI preraNA karanAra ApanA pitRnakta putra bAbu sAheba pratApacaMdajInA putra kartavyane abhinaMdana ApI ame ati AnaMdita thaie jIye. AtmAnaMda bhuvana. zrI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara. MNSNA.COM HTONDA HERECASSENCECEDESEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEEN Jain Education Intemational Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. dareka AtmAmAM asAdhAraNa ajyudayane ApanAra sAmarthya ane zaktio bIjarupe rahelI . temane manuSya nizcaya baLathI melavI zake . nizcayabaLa e kAi sAdhAraNa prakAranuM baLa nathI, paNa te manuSya jIvananI caMcAmAM caMcI nUmikAmAM javAnuM sAdhana che. jaina yogavidyAno mahAn AraMna jene mATe prarUpita thayelo be, tevA mananA nigrahanu phaLa paNa nizcayabaLa De. manuSyanI aMtarttimAM je ucca anilASAo ane zuddha vicAro pragaTe , temanI kRtArthatA nizcayabaLamAMja rahelI che. jenAmAM e adbhuta baLa rahenu cha, te dharmanI kriyA ane tattvamArgano pathika banI zake che. vizvopakArI nagavAn tIrthakaroe prANIonA hitane mATe je AkArupa niyamo prarUpelA je, te badhA nizcayabaLathIja pALI zakAya che. te nizcaya baLane dRDha rAkhavAne mATeja dAna, zIla, tapa ane jAva-e caturvidha dharmanI prarUpaNA karavAmAM prAvI . e cAra staMnone avalaMbIne sarvadharmaziromaNi AItadharmano suMdara prAsAda rahelo . nizcayabaLa athavA manobaLane dhAraNa karanAra javya AtmAe pavitra ane suMdara prAsAdamAM vAsa karavAno adhikArI thAya . te nizcayabaLane TakAvI rAkhavAne mATe je guNonI AvazyakatA , te guNo Ahata dharmazAstramA darzAvelA , te zAstra udghoSaNA kare ne ke, "nizcayabaLa meLavavAne mATe sadvartana dhAraNa karajo. udAsInatA, kheda, ciMtA ane jaya je manobaLane buddhaM karI nAMkhanArA che ane AtmAnA jAvI udayane rokanArA temane hRdayamA pesavA dezo nahIM niraMtara Atmacitavana karajo, kaTutAmAM madhuratA zIkhajo. eTale ukhamAM sukhane mAnI letAM zIkhajo. muHkhone anunanI DhIlA thazo nahIM ane saMtApanA rodaNAM ramazo nahIM. tamArA manane karma prakRtinuM jJAtA ane tattvajJAnane sevavArnu adhikArI vanAvavA nizcayavaLa Apajo, tethI tamone muHkhamA prasannatA rAkhavAtuM kArya jarApaNa kagni jaNAze nahIM." Jain Education Intemational Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) zAstronI A vANI bolI javAnI ke sAMnaLI javAnI nayI paNa tene kriyAmAM-varcanamA mukavI joie. e vartanamA mukavAne mATeja Aheta Agama uparathI prAcIna vidhAnoe aneka lekha lakhetrA . pratyeka lekhanI racanA jinna ninna lAge che, paNa temano pavitra uddeza ekaja hoya che. te pavitra nadezathI bakhAelA graMyonI aMdara keTabuM vadhuM gaurava raheDhuM je ? teno citAra sahRdaya vidhAnoja ApI zake tema je. . sarva darzana ziromaNi jainadarzanamA vishvopkaar| mahAtmAaoe javyAsmAonA hitanI khAtara aneka graMyo bakhesrA ne. ane tethIja jAratavarSa upara vasatI Arya prajAmAM AIta dharmanI jJAna samRdhi sarvotkRSTa gaNAya . joke tenAM aneka kAraNo che, paraMtu mukhya kAraNa temanA graMthomAM varNavelu ucca prakAranuM tattvajJAna kevana zuSka nathI, paNa te sAye te kriyA, AcAra ane satananA bodharupa mAdhuryathI jarapUra je. tenI aMdara hRdayanA jacca nAvane jAgrata karanArI nAvanAo evI rIte prarUpelI che ke jemanAthI saMsArI jIvo potAnA doSone dUra karavA ane AtmAnA guNone saMpAdana karavA samartha thai zake .. A Atmapravodha graMtha Ahata dharmanI jJAnasamRddhinA vainavanA paripUrNa vinAsa rupa . upara kahaba nizcayavaLa athavA manovaLa prApta karavAnI sAmagrI A graMthamAM bharapUra goThavelI . AtmA e padArthanI aMdara je sAmarthya, vIrya ane sattA rahelI , tene oLakhAvavAne mATe je je sAdhano joie, te sAdhano A graMthamAM yukti ane pramANa sAthe pratipAdita karelA . manuSyomA kamajanita je je doSo rahenA , temane TALIne temanA AtmAmA rahevA ucca bakSaNo khIlavavAmATe sarvottama sAdhana samyaktvaja . te viSe A graMthamAM savistara vivecana karavAmAM AvedUM je, te uparathI AtmA kevI rIte prabodhane prApta kare che, ane prabodha prApta karavA mATe AtmAe zuM karavU joie ? ityAdi jacca prakAro graMyakAre evI zailI ane kramathI varNavyA De ke, jethI yA graMtharnu Atmaprabodha e nAma saMpUrNa sArthakatAne dhAraNa kare . vaLI prabodhano artha jAgRti thAyaje, anAthI AtmAnI prabodha-jAgRti thAya evA vicArono jamAM saMgraha che, evo Atmapravodha graMtha tenA nAmanI saMpUrNa kRtArthatA paNa saMpAdana kare. jyA prakAza tyAM prabodha hoyaje. aMdhakAramA prabodha hoi zakato nayI tethI A graMthanA prakaraNane prakAza nAma ApeDhuM . A graMthamAM prakaraNa rupe cAra Jain Education Interational Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3): prakAzo ApelA je. prathama prakAzanuM nAma samyakttvanirNaya rAkhe, je. A prakAzanI aMdara A graMthanA adhikArIno nirNaya kara AtmA zabdano artha, AtmAnA prakAra, ane samyaktvanuM svarUpa vistArathI nirUpaNa karekheM . zrAvakapaNAnA tattvane pratipAdana karanAra samyakattva tattvane prarupatAM graMthakAre tene aMge Atmazuddhino viSaya ghaNo sarasarIte varNavyo che. manuSyanI mAnasa zaktio ane guNo kevIrIte vikAzane pAme ane asAdhAraNa mAnasazaktio zAthI khIle ? e vAta AtmazudhinA viSayathI spaSTa thAyaDe. te upara Apela prabhAsa citrakAranuM dRSTAMta e viSayarnu yathArtha spaSTIkaraNa kare. samyaktvanA donA prasaMgamAM paMcavidha vinayana svarupa pratipAdana karatAM devapUjA ane caitya naktino viSaya ghaNoja cittAkarSaka racAelo . pavitra prabhunI pUjA-naktithI hRdaya upara jhaMDAmAM UMDI je lAvanA paDene, ane tethI hRdaya je dravIjUta thAyache, teno citAra graMthakAre te viSayanI carcAmAM darzAvelo . ane te upara asarakAraka dRSTAMto ApI prastuta viSayane atyaMta samartha banAvyo be; je vAMcatAM Astika hRdaya jAvoblAsathI unnarAi jAyaje. samyakattvanI vividha zudhi darzAvatAM graMthakAre samyaktvanI mahattAnuM jAna karAvyuM ane panI tenA puSaNo ne dRSTAMta pUrvaka samajAvI samyaktvanA ATha prabhAvakanuM savistAra byAna ApeluM je. je prasaMga samyaktvanA adhikArI AtmAone ati AnaMda upajAve . te naparathI graMthakAre sipha karI batAvyu De ke, dareka jaine samyaktvanI nAvanAne mATe jaccapaNe gatimAn tharbu joie, te pramANe gatimAn thatAM ucca vartana rAkhavA prayatna karavo joie ane kalyANakAraka pravRtti prAcaravI joie ane tethI dareka jaine samyaktvanA anAvaka thavaM joie. pravacana, dhamekathA, vAdavivAda, nimittajhAna, tapa, vidyAsiSi ane zAsanazAna e ucca sAdhanothI prajAvaka thai zakAya , ane pranAvanAne mATe te sAdhano meLavavAnI AvazyakatA be, e vAta vidhAn graMthakAre jacca AzayathI pratipAdana karelI . A navodadhimAthI prasAra thavA icchA rAkhanArA navyAtmAe dhAraNa karelA samyaktvane sarvadA vibhUSita rAkha joie. e jaddezane lazne Aheta AgAmamAM darzAvelA samyaktvanA jUSaNo viSe graMthakAre rasika vivecana kareluM che. tyAra bAda samyaktvanA pAMca lakSaNo hetupUrvaka udAharaNo ApI samajAvyA . pI prakAranI yatanA, AgAra, cha nAvanA aneka sthAnakanA zupha svarUpa darzAvI e prathama prakAzane pUrNa karavAmAM Avyo be. Jain Education Intemational Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 4) A graMthano bIjo deza virati nAme prakAza che. yA prakAzamAM gRhastha dharmarnu upayogI vivecana ApalR . gRhasthanI samAcArI kevI hovI joie? kevA guNothI gRhasthAvAsa alaMkRta thAya ? ane gRhasthe kevA vrato pALavA joie ? e viSaya upara graMthakAre pAtAno vANIno vainava ucca prakAre darzAvyo . temAMthI evo dhvani nikale je ke, navya manuSye nizcaya baLa vadhAravAnA sAdhano saMpAdana karavA, ursana evA manuSyajIvanane sUrya je tejasvI, pratApI ane sarvatuM zreyaHsAdhaka banAkvU, ALasa, pramAda, vyagratA, krodha, ciMtA, moha ane amaryAda Asakti eTalAthI atyaMta sAvadha rahe, e doSo vipattionA mahAsAgaramAM DuvAmanArA ne, ema mAnavaM, saptarvyasano udayanI AzAne nirmULa karI durgatinA daravAjA tarapha lai janArA , ema nizcaya karavo. baLa apaMcanI chAyAmAM paNa jannA na rahe,, satyano prANa jatAM paNa tyAga na karavo ane nizcaya baLa ane AtmabaLamAM vizvAsavALA rahe, e dezavirati dharmanA upadezanu rahasya ne, ane gRhastha dharmanA zucha svarUpano prakAza je. te gRhasthadharmane aMge bAra vratotuM svarupa ane sadAcAra narelA sadvattena viSe graMthakAre ghaNAM rasika dRSTAMto ApalA De. te prasaMge dAnadharmanuM vivecana karI gRhasthAvAsamAM karavA yogya udAratA narenI sakhAvato viSepaNa isAro karavAmAM Avelo . tadanusAra zrAvakanI ekAdaza pratimA dRSTAMta sahita pratipAdana karI gRhastha zrAvakanA jacca jIvanane apanArA kattavyo dAvyA je je manana pUrvaka vAcavA yogya . A prakAzanA lekha uparathI graMthakAre sika karyu De ke, pratyeka grahasthe karttavyaniSTa thavAnuM je ane potAnA jIvanane sadanAvanAmaya banAvI sarva prati jacca premanI lAgaNIthI jovAnuM je. hRdayamA premarupa amRtane narI mRtA narelI vANI uccAravAnI , je vANI sarva zravaNa karanArane zItaLatA ane zAMti upajAve che. pratyeka gRhastha dezavirati , chatAM tenI nAvanAmA sarva viratipaNAnuM svarUpa prakAzita hovU joie . tenu vartana dayAlutAthI raMgAechaM, vimupha ane sAtvika hovU joie; jethI zukadeva, guru ane dharma-e tripuTInI ArAdhanA karavAnI yogyatA tenAmAM pUrNarIte prApta thAya be. sadvartananI zuchine sevanAro gRhastha zrAvaka AtmAnA asAdhAraNa mahimAne jANI zakele, te koipaNa jAtanA purAgrahane vaza thato nathI, mithyAtva narelA vicAro tene rucikara lAgatA nathI, te niraMtara potAnI samyag dRSTi uccapada tarapha rAkheDe, ane nIcapadanI upekSA kare. tenI bhAvanAmAM zreNIbaMdha sadvicAro Jain Education Intemational Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahelA . tenI manovRttithI malina vAsanA sadA dUra hoya che ane tenA jIvanano praghAha satpatti tarapha valyA kareche. AvA gRhasthanA ucca jIvanane mATe graMthakAre ghaNuM vivecana karelu . trIjA prakAzanuM nAma sarvavirati che. A sthaLe vicchiromaNi graMthakAre saMyama mArganA zudha svarUpanI prarUpaNA karalI . saMyamanuM svarUpa, tenA adhikArI ane yatidharmanA daza prakAra viSe karelu vivecana ajyAsI vAcakone ati upayogI thai pame tevU je. tapa, svAdhyAya, iMDiyanigraha, damavirati vagere viSayo rasika dRSTAMta pUrvaka pratipAdana karelA che. saMyama sAdhakane heya ane upAdeya zuM che ? te dAvI bAra nAvanA, subodhaka svarUpa ApaDhaM je. te prasaMge ApelA prAcIna aitihAsika dRSTAMto ghaNA asarakAraka che. te palI bAra pratimAna svarUpa ApI sAdhuono ahorAtrano kAryakrama upasthita karyo che. A prasaMge graMthakAre sikAMtamAM kahelA sAdhuguNonuM varNana evI suMdaratAthI karI batAvyuM che ke, jenI asara Astika vAcakAMnA hRdaya upara satvara AruDha thA zake che. A prakAza uparathI mahopakArI mahAzaya graMthakartAe sipha karI batAvyu che ke, adhikArI manuSyane potAnuM jIvana ucca sthitie bai javAmAM be mArga sAdhanIya . gRhadharma mArga ane yatidharma mArga. gRhadharma mArga yathArtha rIte saMpAdana karyo hoya to te dvArA yatidharmano mArga sugamatAthI prApta karAya . sarva virati saMyamamArga e mAnavajIvananI unnatinuM zikhara . te para ArUDha thayelo AtmA parama AnaMdanI samIpa AvavAno adhikArI bane ne. saMsArano tyAga karavAthI tenA aMgarupa bIjI upAdhio dUra rahe be, eTale te nirupAdhi AnaMdano pUrNa anunaya karavAno adhikArI bane De, AnaMdanI zItaLa gayAmAM vizrAMta thayelA saMyamIne jheya ciMtanIya ane dhyeya sukha sAdhya thAya je. te sarvadA potAnA hRdayane saMbodhIne kahe ke, " mAjhaM jIvana saMyamano je AnaMda anujave ne te AnaMdana mAru badaya , mAru jIvana De, mArA hRdayano ravi be, ane mAjhaM sarvasva . agnino saMbaMdha yatAM jema pAro umI jAya re ane sUryanA prakAzano saMbaMdha thatAM jema aMdhakAra umI jAya che, tema mane saMyamano saMbaMdha thatAM A saMsAranI vividha japAdhio umI gai je. je hRdayamAM pUrve kSaNe kSaNe su:kha, kaleza, jaya, ciMtA ane zoka vagere Avone nannA rahetA hatA, te atyAre siMhanA nAdathI jema mRgavRMda nAzI jAya, tema nAzo gayA cha, saMyamarupI siMha mArA hRdayarupa guphAmAM beTho ke. Jain Education Intemational Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) tenA mukhamAthI 'so'haM' rupa mahAnAda thayA kare , je mahAnAdano pratidhvani gaganane jedI srokAkAzanA sarva pradezamA vyApI jAya ." / A graMyanA cothA prakAzanuM nAma paramAtmasvarUpa . paramAtmA koNa ? paramAtmApA' ke hoya ? ane tenI prApti zI rIte thAya ? e viSayo graMthakAre subodhaka vANIthI vaNavelA je. javastha kevaLInuM svarUpa ApI jinanikSepArnu yathArtha rahasya dazAvelu u. te pachI sipha svarUpa, sidhonI avagAhanA ane samasta vastu viSayika kevaLajhAna ane kevaLadarzana saMkSiptamAM evI spaSTatAthI nirUpita karelA De ke, je uparathI graMthakAranI divya pratinAvALI mahAzakti jaNAi Ave . zrI arhat jASita jainAgamamA jene anirvAcya kahe , tevA sika sukhanu dRSTAMta sahita varNana karatAM graMthakAra vighAn vAcakonA hRdayane AkarSI le le. te panI siddhanagavAnanA alaukika guNonuM varNana karI ane AtmabodhanI purvanatA darzAvI zrI vikacchiromaNi graMyakAra A AtmikajhAnanA mahodadhirupa graMyanA sAmA taTa napara AvI pohoce je--graMtha samApta thAyaje. A bembA gahana viSaya upara graMthakArano je mahAn uddeza be, tene jo pabavita karavA dhArIe to A prastAvanA paNa eka graMtharupa thA pase. tethI saMkSepamA eTarbuja kahevAtuM ke, paramAtmabhAva e lokottara divyatnAva je. te nAvanI sAthe sidhAvasthAno utkRSTa saMbaMdha je. sidhAvasthAno AnaMda avarNanIya cheavAcya je. te AnaMdanA anulavIoja tene jANe . ApaNe to tenI nAvanAja jAvavAnI . e jAvanA jAvatAMja vicAra, vANI ane kRti AnaMdamaya banI jAya . te viSe eTarbuja kahevU vaza be. A pramANe dharma, artha, kAma ane moda e cAra puruSArthanI saMkhyAne jANe sUcavatA hoya, tevA cAra prakAzathI A Atmaprabodha graMthane tenA vidvAn kartAe prakAzita karelo cha. udayamAna jainasamudAyane dharma ane tattvonI zreSTa zikSaNa pacatine jainAgama pramANe uttejI tene svAzrayaniSTa tayA kartavyaniSTa karavA A graMtha uddeze che, eTaluja nahIM paNa tenA manana pUrvaka adhyAsIne Atmika unnattinA AnaMdamaya dvArasudhI uttama subodhanA zabdotho te dorI jAya che e niHsaMdeha . ___ A graMthanA kartA zrI jinamAnasUri kharataragacchanA eka prakhyAta AcArya hatA. vikramasaMvat 1784 nA varSamA temano janma vikAneramAM thayo Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hato. temanuM saMsArI nAma sAbacaM hatuM. temaNe vikramasaMvat 1776 nA varSamA bAravarSanI vayamAM dIkSA lIdhI hatI. temanA gururnu nAma jinanaktisUri hatuM. jinamAnasUri bAvyavayamAMdhIja budhizALI hatA. temaNe dodA sIdhA parI uMcI jAtano abhyAsa ko hato. temanI vyAkhyAna karavAnI zakti uttama hatI, AthI loko temane bahu mAna ApatA hatA. vikrama saMvat 1704nA varSamA temanI vIza varSanI vaya thatAM temane sUspida ApavAmAM AvyuM hatuM. e sUripada no mahotsava kacchadezamA AvatrA bhAMmavIbaMdaranI aMdara thayo hato. te sthaLe rahIne temaNe A Atmaprabodha graMthanI racanA karI hatI. ane tenA subodhaka vyAkhyAno kacchanI jainaprajAne saMjaLAvyA hatA. jenI prazaMsAnA zabdo deza videzamAM paNa prasarI gayA hatA. sUrivara jinavAnasUrinI vittA ane vyAkhyAna zaktithI ghaNAo A saMsAra tarapha virakta tha temanI pAse dIkSita thayA hatA. vikrama saMvat 171enA varSamA temanA parivAramA poNoso sAdhuo vidyamAna hatA. evA ziSyonA moTA parivAra sAthe temaNe gomo pArzvanAthajInI tathA AbunI yAtrA karI hatI. vikrama saMvat 103vanA varSamAM pacAza varSanI vaye te mahAnunAva kALadharmane pAmyA hatA. temanA svargavAsathI te dezanI jainaprajAmAM kahevAyuM hatuM ke, "kharatara gaccharupI gaganamAMyI eka tejasvI tAro asta thapa gayo." A graMthanuM gurjara jASAMtara nAvanagara nivAsI svargastha zA. javeracaMda nAicaMde kare . marahUma Aheta dharmazAstranA sArA jhAtA hatA. nAvanagaranI zrI jainaprajAnA AgevAna paikInA tetro eka hatA. ane teja nagaramA sthapAena zrI vRdhicaMdrajI jainavidyAzALAnA maMtrI hatA ane potAne prApta thayena dharmajJAna bIjAne Apaq eja jeno mukhya uddeza hato; AyI tezro zAstrIya jJAnane saMpAdana karavAmAM ane tenuM dAna bIjAne ApavAmAM yAvajIvita natsAhI rahyA hatA. Arhata jhAnanA anujavano paripAka thayeso hovAthI teo A uttama graMtharnu nASAMtara karavA zaktimAn thayetrA ne, temaja teoe jaina zailIne anusarI khelI jASA bAlityavALI je. keToka prasaMge mUtra graMthanA Azayane samajAvavAmAM temaNe sAro spaSTArtha kareto. jApAMtarakAra yA potAnI kRtine paripUrNa muAMkita thayena joi zakyA nathI. zrA graMthano bIjo prakAza thomo chapAyA bAda gai zAlanA zrAvaNa vadI 8 nA roja temanA jIvitanuM avasAna thape, De, pALathI temanA pitRnakta ane utsAhI putra phattehacaMde potAnA pitAnI kRtine pUrNa rIte prasiddha thavA grupho vi Jain Education Intemational Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (0) gere vAMcavAmAM AsanAne sArI madada karI che, jo jASAMtarakAra yA graMthanAmucita rer bAhyayaMtara suMdara svarUpane prasiddha thayeluM joi zakyA hota to te - manA hRdayamAM pUrNa saMtoSa thAta ne A prasiddha karanArI saMsthAne sAraM abhinaMdana maLata; paraMtu karmayoge ema banI zakyuM nahIM, eTalaM asaMtoSanaM kAraNa thayuM be. yA prasaMge jAvatAM AnaMda upaje be ke, nAmadAra nIkAma sarakAranA UverI bAbU pannAlAla pUraNacaMdanA prapautra bAbU pratApacaMdajI gulAbacaMdajI e potAnA svargavAsI pitA bAbUsAheba gulAbacaMdajInA smaraNArthe yA upayogI graMtha pragaTa karavAmAM uttama sahAya ApI che. svargavAsI bAbU gulAbacaMdajI potAnA TuMka jIvanamAM paNa dhArmika vRtti, temaja potAnA UberI tarikenA dhaMdhAmAM asAdhAraNa udAratAyukta ane karttavya niSTa yayelA che, tevA potAnA svargavAsI pitAnA nAmanA smaraNArthe pitRnakta yuvAna putra bAbU pratApacaMjInI A satpravRtti kharekhara dhanyavAdane pAtra che, udyoga, jJAna ne dhArmika kAryomAM utsAhathI AgaLa baghatA yuvAna bAbU pratApacaMdrajInI yA pravRtti vIjA gRhasthAne anukaraNa karavA yogya be, evI namra sUcanA ApI te ApalI sahAyatAne mATe aMtaHkaraNathI AjAra mAnavAmAM Ave che. sadarahU graMthanI zuddhine mATe yathAzakti prayatna karavAmAM Avelo be chatAM sthapaNAmAM sulana evA pramAda tathA dRSTi doSAdi doSa ke presanA doSane asne koi sthAne skhalanA thai hoya to mithyAduSkRta pUrvaka damA yAcIe chIe. sarva jaina prajA potAnA dhArmika sAhityanA gauravamAM, samRddhimAM tathA kalyAzaktimA vRddhi karanArA, yA upayogI graMthane paThana pAThana tathA vAMcanano uttama upayoga kara Adara Apaze to karelo zrama saphaLa thayelo mAnI yA saMsthA potAnI vI pravRttimAM vizeSa utsAhita thaze. chaveTa nIcenI jAvanAvaDe AtmAnuM udbodhana karIrI yA prastAvanA samApta karavAmAM Ave che. " pravarttatAM satpravRtyA, nivarttatAM sadA teSAM " sarva sAdhI aMtarAya karanArI vipattinI sadA nivRtti yAo. " // 1 // sadharmasuhRdo 'khilAH / vipattatrAMta yakRt " // 1 // satpravRtti pravatta ane temane te pravRttimAM vIra saMvata 2438, Atma saMvata 17 Azvina zukla tRtIyA ravIvAra AtmAnaMda bhuvana. "} zrI jaina zrAtmAnaMda sanA. jAvanagara. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upodghAta. pratyeka graMthanA yAMtara zarIranI ghaTanAno AdhAra khAsa karIne tenA anubaMdha catuSTaya upara hovAthI tenI jevA prakAre saMkalanA thayelI hoya tadanusAra vidvajjano graMtha mahatvatAnI samIkSA kare che, maMgaLa, abhidheya, prayojana asaMbaMdharupa yA catuSTaya graMthanI AdaraNIyatA tarapha digdarzana karAvI vAMcakone sanmukha yavA pravRtti karAve che. je graMthanI AdimAM aDhAra doSa rahita sarvajJa paramAtmAne namaskAra hoya, je graMthamAM AtmAno udbodhana krama abhidheya hoya, je graMtha prayojana svaparane vyAvahArika mAtra nahi kiMtu Atmika hita zIghrapaNe prApta karAvatuM hoya, ane je graMthamAM darzAvelA AMtarabhAvo rUpa upAyo vame karmakSayathI utpanna thalI mukti saMpAdana thai zake-AvA graMtho laukika phaLadAnane baMdhI alaukika phaLadAna sAdara kare temAM zuM Azcarya ! jainadarzananA graMthakAroe prathamathIja AvAja anubaMdha catuSTayanI yojanA karelI che, je prazasya hoi jJAna prApta karanA uttama phaLane anila be. sanmukha thayelA vAMcako pachI thI nAgonuM nirIkSaNa karI svaruci ne svAdara rUpa tulAo vame graMthaparatve potAnA adhikAranI tulanA kare be; tadanusAra zravaNa manana ke vAMcana tarapha pravRttizIla bane che, ne buddhinA kSayopazama pramANe graMthAvalokananI samIkSA thAyabe. zruta, ciMtA ne jAvanAnA satata parizIlana va graMthanI prAMtara suMdaratA prolakhavAmAM Ave che ane bhAvanAnA paripAkapaNA pachI graMthanA carmadRSTi dekhAtA sthUlajAvonuM caitanyamaya AtmA sAthe AropaNa thAya chetra graMthakArano zrama saMpUrNa phaLagrAhI bane be. , " AtmA zabdano artha Atmaprabodha graMthanA vyAkhyAkAre ' atatIti AtmA te te jAvane satatapaNe prApta kare te AtmA' e rIte zaruAtamAM kahelo be, te pUrva jAvasUcaka be. pazcimathI pUrvatarapha josabaMdha vadetA Ajama - vAdanA jamAnAmA AtmA e zuM vastu be ? te arUpI hovA batAM kevA lakSaNo ah oLakha zakAya be ? jakulagatakesarInI peThe potAnuM svarUpa kayA sAdhano Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) ma jA zake ? avidyAnA aMdhakAramAM pamI rahelA Atmaratnane zAvake khoLI kAya ? zvAsozvAsAdi bAhya prANothI jIvanta kahevAtA - deha eja hu~ evI mAnyatA karatA manuSyono AtmA kevuM jIvana anubhave be ? sthAvara ane jaMgama rUpa bAhya samRkine potAnI samRddhi mAnanArAo AtmAne oLakhI zakyA be ke kema ? vaijJAnika vidyAthI paNa AtmA jevo koI dehagata padArtha anumAna thai zake be ? sukha duHkhano jJAtA koNa hovo joie ? yA sarva sthitiyo tapAsavI muzkela be to AtmajJAna prApta karI teno unnatikrama nakkI kara te mArganA anuyAyI thavaM, e vizeSa pramANamAM durlakSya hoya, tenuM kahevuja zuM ! jamavAdanA yA jamAnAne aMge eka taraphayI AtmajJAna naSTa thatuM jAya be, to bIjI taraphathI AtmAnuM astitva pratipAdana karanArA zAstro judIja dizAmAM gamana karatA hovAthI AtmArUpa padArthatuM vAstavika jAna prakaTa tha zakatuM nathI. jumro ! bauddha darzana AtmAne avyarupe kSaNasthAyI mAnI vastusthitimAM sAMkarya utpanna kare be, mImAMsako sarva avasthAmA AtmA nitya ne prabaMdha mAne be, pratyeka zarIre bhinna bhinna AtmA mAnatuM sAMkhyadarzana sarva avasthAmAM AtmA kartA ne anoktA mAne che temaja naiyAyika darzana paNa jIvAtmA ane paramAtmA judA mAne che tethI jIvAtmA paramAtmA thai zake nahi vigere mAnyatAne avalaMbI AtmavAdane anyathArupe karelo be. taduparAMta pratyakSa pramANaneja mAnanArA AtmArUpa padArtha nahIM dekhAto hovAthI tenA astitvanIja upakA karatA hovAthI AtmavAdayI vidUra che. A rIte AtmAne zAdhavo ane te yathArtha te zodhavo e sAmAnya buddhigamya nathI, paraMtu tene vAstavika rIte zodhI mULasvarUpanI oLakhANa karAvavI e sUkSma buddhigamya hovAthI jainadarzane nivedana ka relA nityAnityarUpa, pravyaparyAyAtmaka, faar vyavahAramaya -- vigere apekSAo va judI judI avasthAmAM prApta yatA svarUpane zAstra sAdhanava me nIhALI anuSThAna rUpa kapa, cheda, netAparupa kasoTIe caDAvI suvarNanI jema Atmazuddhi - ekAtma oLakha kADhavo e A daza dRSTAMtathI phurlana manuSyajanmanuM pUrva kartavya be, je svayaMsiddha be ne adhyAtmajJAnI pro temaja saMbodhi gayA be.. caturgatimAM pada dharAvatI manuja gatine prApta yayelA manuSyamANI ke mAMnya gati karatAM buddhimattA vizALa pramANamAM prAk puNya karmane aMge maLelI hoya be te traNa prakAranA jIvana vame jIvatA hoya . ( 1 ) bahi Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) rAtma jIvana (6) aMtarAtma jIvana (3) paramAtma jIvana. AtmAne nahi oLakhanAra paudgalika jAvomAM racI pacI rahenAra ane sthULadehavame anugraha ane upaghAta yukta banatA dareka padArthonI kriyAne potAnI mAnanAra, dareka prasaMge svatvarnu AropaNa karanAra, sarva manuSyA bahirAtma jIvanavALA gaNAyalA. A manuSyonA sADA traNa hAthanI avagAhanAvALA dehagata pramANa vALo AtmA potAnI AsapAsanA temaja bahu dUra rahelA padArthono kA potAneja mAne che. A svarUpamA AtmasvanAva, A. cchAdana thai gayedhuM hovAthI tetro prathama koTimAM varte chai. bIjI koTimAM vartatA manuSyo 'AtmAne olakhI lenArA' hoya je; temane samajAya che ke huM koNa buM ? A paudganika sarva padArthothI mArI sthiti vilakSaNa prakAranI . mAro ane teno saMbaMdha pUrva ane pazcima dizAnI jevo ; utAM AjasudhI diGmUDha prANInI jema pUrva ne pazcima dizA gaNI bane ekaja ne tevA ghrAMtijanya ajJAnamA vAsita hato. caudarAjalokanA sarva jama padArthothI potAne judoja samajI benArA potAnI maryAdAne vAstavika sthitimAM samajI lenArA manuSyo aMtarAtma jIvana vajhe sajIva gaNAya be; paraMtu paramAtmajIvanayukata manuSyoe AtmAne svarUpavame saMpUrNa rIte oLakhI lIdhelo cha; ane te evI rIte oLakhI lIdhelo De ke, je punaH kadApi vismRtinA paTamAM adRzya na thAya ! eTaTuMja nahi, paraMtu teoe jagatnA sarva prANIonA AtmAnI paristhiti jANI sIdhelI . A manuSyo kadApi AtmA zivAya anya vastunA saMbaMdhanI icchA karatA nathI. jyAMsudhI dehadhArIpaNe hoya tyAMsudhI A saMsAramA vihare pIthI nirIhanAvapaNe rahelA dehasaMbaMdhane paNa tajIne pUrNAnaMdamaya AtmAja mAtra lokAgre virAje je ane te zAzvatapaNe AtmAnubhava karatA sadA jIvanta . AthI e paNa siddha thAya ne ke jeTale jeTale aMze sArthaka thAya-AtmajhAna-Atmabodha prApta thAya teTane teTane aMze AtmAnA zrAtmatvano AvirbhAva . AtmAne ucca koTimAM mUkavAne mATe, rAgadheSa dUra karavAnA zikSaNane ghaNA darzanakAro sammata thayelA De; paraMtu tene dUra karavAnA anuSThAnomAM aneka guNa taphAvata je. jainadarzana vajhe nirUpaNa karAyalo A krama sarva darzanothI agrapada dharAve che, ema kaha atizayokti narekheM kadApi yazeja nahi. kemake karmanI baMdha, nidhatta, nikAcita, udaya, udIraNAM vigere avasthAo, AtmapradezanI sAthe zrato temano saMbaMdha, te ghar3e AtmAne prApta thato anugraha ane upaghAta temaja karma Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 12 ) prakRtinuM ghAtitva, praghAtitva, saMkramaNa ane niSkramaNa vigere jevuM sUkSmatara svarUpa ya darzanamAM varNavenuM be, teno AMzika nAga paNa anyadarzanomAM draSTigocara thai zakatuM nathI; eja tAvI pe be ke yA sarvamaNIta darzana hovaM joie; anyathA vA prakAranI apUrva hakIkatano saMjava kayAMthI hoi zake ? je darzana paramANune paNa kartA mAnI anyano jagat kartA tarIke nirAsa kare che, te sAthai AtmA pote kArmaNa paramANuonA vazavatIM paNAthI aneka padArthoM, aneka sthiti nAnI nAnI aneka sRSTiyo sarjavAnI zakti dharAve che ( pachI te jJAnathI ke ajJAnathI game te rIte hoya ) ane pachI thI vinAza kare che. AvI paraMparAonI mAnyatAvAkuM jainadarzana Adhunika pratyakSa pramANa mAtrane mAnanArI vijJAna vidyA ( Science ) vame zodhakhoLa karAyalA jaDa svarUpane maLatuM Ave che, eTaluMja nahi paraMtu arUpI paNe pratyakSa pramANayI agocara AtmavAdane suMdara zailI va sthApana kara, jamavAdathI thayelA ekAMta ajJAnane dUra karI, sUkSmadazajanAne ' pradIpa hastamatinI' peThe accho prakAza Ape be. vastusthiti yA prakAre ho jagatnA AtmAo zivAya evA koi jagatkartR mahAtmAnI sRSTinA padArtho sarjanarUpe jarUra parutI lAgatI nathI, ke je vagara vizvavyavasthA zUnya banI jAya ! paramANuo paNa anaMta zaktivALA nivedana karelAche. A uparathI vAstavika rIte e siddha thAyaDe ke AtmA e astitva dharAvanArI apUrva vastu che nete anaMta zaktivALI che. karmarUpa jaDaparamANuoothI jeno svabhAva AcchAdita thai gayelo be evA AtmAne te te jamaparamANu ne dUra karavAno AtmajJAna prApta karavAno yathArtha krama hoya ne tene anAdi mithyAtvarUpa ghora nidrAmAMthI jAgI AtmA samajavA prayatna kare ne samajI tadanukUla AcaraNa kare to iSTasiddhi saMpAdana kare yuktiyukta je. graMtha ' Atmaprabodha ' tadanukULa kAryavAhakapaNe yojAyelo be; temAM AtmAnI cAra bhUmikAo ucca ucca jAvane anukrame vahana karanArI darzAva tenA upara ArohaNa karavAno vAraMvAra udbodha karavAmAM Avelo . joke jainadarzanamA AtmAnI cauda bhUmikAo-- jJAna darzana cAritranA prakaTIkaranI judI judI avasthA pratisthAne varNavenI De, batAM graMthakarttAe saMkSiptapaNe grahaNa karI yA cAra bhUmikAnuM nirUpaNa karyu be. (1) samyaktva (2) dezavizati ( 3 ) sarvavirati ( 4 ) paramAtmajAva. . Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakttva nUmikAnA svarUpa darzanamA mithyAtva guNasthAmakathI AtmA ucca sthAne AvatAM-tenA mizra pariNAma thatAM, panIthI anivRtti karaNarupa AtmavIryathI caturtha guNasthAnake pravezatAM AtmA samyakttva nUmikA prApta kare . A samyakvane kevI rIte prApta kara ? prApta karanAra AtmAnA pariNAma kevA hoya ? vigere prathama prakAzarupe kramapuraHsara darzAvaje. samyaktva e anAdi niSpanna navanI AtyaMtika nivRttinuM bIja ne ema jainadarzana punaH punaH mirmima vagAmIne kahe tethIja kahevAmAM AvevU De ke: kRSNapake parikSINe, zukne ca samudaJcati / yotate sakatAdhyakSAH, pUrNAnaMdavidhoH kasAH // 'mithyAtvarupa kRSNapakSa pUrNa thatAM ane samyaktvarupa zukanapada udayamAna thatAM pUrNAnaMdamaya AtmArUpa caMdranI kalAo kramazaH sakaLanAvAne pratyakSa karatI prakAze zrImad yazovijayajI. Ama hoi samyaktvarupa bIja avazya mukti phaLa prApta karAvI Apane, asapta karma prakRtionA kSaya ke upazamathI utpanna thayevaM dAyika ke aupazamika samyaktva utkRSTa svarUpamA sarvaghAti prakRtionA kSayarupa dAyika samyaktvarupe prakaTe ne. saptakarmaprakRtinA daya ke upazamarupa AtmanAvanI jAgRti te aMtarAtma avasthA ke ane sarva prakRtionA dayarupa AtmanAvanI jAgRti te paramAtma avasthA che. __graMthakartA pUrvokta sthiti jAna karAvatAM samyaktvanA bAhya ane AbhyaMtara svarUpanuM darzana karAve , te sAthe samyaktvanA sadahaNA, liMga, vigere saDasaTha prakAroM darzAve . samyaktvanA aneka prakAro judIjudI apekSAe paNa darzAve De, paraMtu vyavahArathI zuddha deva-guru ane dharmanI zradhA ane nizcayathI aMtarAtmapaNuM prApta kara e mukhya uddezomAM samyaktvanA SaTsthAnako darzAvatAM yA prakAza samApta kare che. tsAra panI paMcama guNasthAnaka upara dezaviratinI bhUmikAno AtmAne adhikArI banAve . 'jJAnasya phalaM virati' e sUtranuM satya AtmAne dezavira tinI nUmikA yathArtha karAve che. kemake AtmAe saMsAranA kSaNika padArthoMne bhramamUlaka jANyA * anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lobha, mithyAtvamohanIya, mizramohanIya, ane samyaktva mohanIya. Jain Education Intemational Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 14 ) zI rIte ? zuM kahevA mAtrathI ? zuM anyane upadeza ApanA puratA ? zuM potAnuM svArthI jIvana tRpta karavA khAtara ? zuM daMbhavame jagatnI vaMcanA khAtara ? na hija. vAstavika sthiti jAnAra manuSya teja hoi zake ke je jAeyA pachI heya padA ne javAnI abhilASA rAkhato jAya-krame krame tato jAya ne pariNAme satI de. dezaviratipaNuM e gRhasthane yogya vAravratanI paripAlanA rUpa kartavya vizeSa be, ke je kartavyavame AtmA asatya mArgathI dUra rahevA yathAzakti prayatnaparAyaNa thAya be, ane sarva rIte dUra rahevAnI niraMtara abhilASAnuM sevana kare be. SaSTha tathA saptama guNasthAnake vartatA AtmAnI trIjI bhUmikA sarvavirati che. atra jatatunA sarva padArthomAMthI ' ahaMmamatA ' dUra thAya che. AraMbha samAraMjajanya sarva pApono parihAra thAya che. sarva virati bhUmikAne prApta yayelA manuSya prANI koi prakAra pApa sevatA nathI, anyane te karavAno upadeza karatA nathI, temaja tevaM karanAranI anumodanA karatA nayI sAMsArika icchA mAtrano jyAM tyAga ne eka mAtra AtmAnubhavanIja apekSA askhalitapaNe vahatI hoya tyAM svArthamaya duniyAmAM nivirUpaNe vAsa karIrI rahelA krodha, kIrti, yaza, mAna, daMna ne prapaMcomAM amUlya samayane gumAvavAno vakhata kyoMthI hoya ? vastutaH sarva viratino yA apratihata mArga nirdiSTa thayeloM che. A nUmikAmAM bAhya maryAdAmAM TakI rahevAne saMskAra pAmavA mATe 'vyathI muniveSa aMgIkAra karavo pAne nAvathI kaSAyAdine nirmUla karavA hiMsA, asatya vigere tothI sarva prakAre viramaNa kara pake be. caturtha paramAtma bhUmikA - Tama guNasthAna vartI AtmArthI mAMgIne siddhapaNAnI avasthA paryaMta be. AmAM pakazreNi ke upazama zreNigata AtmA gIyAramuM guNasthAnaka ke jyAM mohanoM sarvathA upazama hoya che, athavA bAramuM guNasthAnaka ke jyAM mohanoM sarvathA daya hoya che tethI, bane guNasthAnake ' vItarAga ' paNe saMbodhAya be, tyArathI te paramAsmAnI koTimAM vI zake be. caturdaza guNasthAnaka sudhI te javastha paramAtmatAmAM pIthI zAzvatapaNe siddhistha paramAtmatAmAM varte be. yA prakAzamAM navastha kevIM svarUpa tathA sivanA jovonI avagAhanA tathA siddha sukhn| anirvacanI - yatAnuM sphoTana kare che. yA rIte vistArathI cAre bhUmikAnuM svarUpa graMthakAra pratipAdana kare che. jainadarzanarUpa prAsAdanA cAra dvAra ivyAnuyoga, gaNitAnuyoga, caraNakara Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ NAnuyoga ane kathAnuyoga rupa le. A cArenu svarUpa akhina graMthanA sarvAMgamAM vyApelU je. daraka avyAnuyoganI hakIkata prasaMge kathAo, dRSTAMto ane upanayo ApI javyAnuyoganA uttama paNa kaThina viSayane sAmAnya budhijanone tRpti thAya tevU banAvavAmAM graMthakartAe adhika paNa upayogI zrama lodhelo ; prasaMge caityavinaya vigere prakaraNomAM gaNitAnuyogarupe caitya saMkhyA vigere pratipAdana karelI ; ane dezavirati tathA sarva virati adhikAramAM to khAsa karIne caraNakaraNAnuyoga agrapada dharAvato hovAthI caturgatinA aMtarupa cAre anuyogono prakAza pAmelo . prasaMgopAtta jagavatI tathA rAjapraznIya vigere sUtranA ALAvAo sAdIrupe darzAvelA ne, nItizAstranA zloko upanaya tarIke dAkhala karelA che, ane azucinAvanAmAM garjanuM vyAvahArika svarUpa paNa batAvI Apyu ; A sarva aMgo ekadare tapAsatAM A graMthanA adhikArI manuSyo prati graMthakAranI upakArya buphi sAdara thayenI je ema spaSTa thAya . graMthanA aMtaraMga zarIra paratve ATalI hakIkatanA nivedana pachI kahevAnI AvazyakatA ke ke, amArA marduma pitAzrI ke jeo A graMthanA bhASAMtara kartA ne 'marDama pUjyapAda zrImad vRdhicaMdajI mahArAja pAse teoe vyAkhyAnamA A suMdara graMthano amuka bhAga zravaNa karatAM tenu bhASAMtara karavAnI icchA temanA hRdayamAM prakaTI. AdhI potAnA aneka vyavasAyomAMthI paNa avakAza meLavI, marDama pUjyapAda pAse A graMtha sAdyaMta vAMcI lIdho ane pachIthI anukULatAe nASAMtaranI zaruAta karI thomA vakhatamAM te pUrNa karyo. tyArapatI aneka prakAranI vyavasAyamaya pravRttionA udbhavane aMge taiyAra karelo graMtha eka bAjueja rahyo. A graMtha uparAMta bIjI aneka paracuraNa saMkSipta hakIkatono saMgraha karesro, paraMtu te agnino bhoga thai paratA phakta A graMtha anyasthAne hovAthI avazeSa rahyo; keTaloka vakhata vItavA parI amArA svargavAsI pitAnA nikaTa saMbaMdhamAM zrI jaina AtmAnaMda sajAnA sekreTarI mo. vababhadAsa trinnuvanadAsa gAMdhI AvatAM prasaMgopAtta eka vakhata temanI sAthe dharmasaMbaMdhI vAtacIta thatAM-' ukta graMtha ghaNoja upayogI cha ane jernu bhASAMtara amoe karyu cha' ema amArA martuma pitAzrIe ukta sekreTarIne jaNAvyuM, jethI Avo napayogI graMya zrI jainAtmAnaMda sabhA taraphathI bahAra pase to sabhAne moDe mAna prApta thavA sAthe jainaprajA teno lAbha sArI rIte saMpAdana karI zake ema ukta sakreTarIne hakIkata jaNAvavAthI temaNe amArA pitAzrIne ukta graMtharnu bhASAMtara sajA Jain Education Interational Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraphathI prasiddha karavAnI mAgaNI karI; amArA pitAzrIe te yogya jANI AgraMtha ukta sekreTarIne suparata karyo, tyAravAda zuddhine mATe amArA pitA taraphathI punaravalokana karI tAkIde upAya tema goThavaNa karavA sUcavavAmAM Avyu. tadanusAra A graMtha chapAvavAnI zaruAta karavAmAM AvI. paraMtu prathama ekaja prakAza temanA vidyamAnapaNAmAM mudrita thayA paThI teo kALanI gatine AdhIna thayA; jethI tyArapatI AgraMtha temanA avasAna paThI lagabhaga eka varSe uparAMta Azvina zukla dazamIe pUNe thavA pAmyo be; ane tyArapalI janasamUha samakSa sAdara karavAmAM Avyo . _ graMthanA saMbaMdhamAM prastAvanA ke upodghAtarupe graMthakAra athavA tenA anuvAdaka je dRSTibiMdu vaDe lakhI zake cha tevU anya lakhI zakatA nathI e niHsaMdeha vAta je. amArA marhama pitAzrInA hAthathI A graMthamATe tevU nakhAyuM hota to tezro dhArmikajhAnanA eka sArA anyAsI hovAthI kharekhara tene mATe yogya nyAya ApI zakata; paraMtu graMtha prasipha thayA pahalA teAno dehotsarga thavAthI tema banavU azakya thai pamayuM : jethI ukta bhASAMtarakAra jevU nahi paraMtu temanA RNI putra tarIke temanI sevArupe A graMthaparatve temanAvatInI yatkiMcit pharaja bajAvavA tarIke A upodghAta lakhI janasamAjanI sevAmAM mUkavAmAM Ave . A graMthanA kartA zrIyuta jinanAbhasUri kharataragacchIya ne ane vyAkhyAkAra zrIyuta kSamAkalyANakajI ne. kharataragacchamAM paNa aneka dhuraMdhara paMmito nayacakrasArAdinA kartA zrImad devacaMdrajI vigere thai gayA . tapagaccha ane kharataragacchanI mAnyatAmAM amuka pheraphAra poSadhAdi kriyAkAMDamAM kvacit kvacit ke jethI A graMthane aMge thayelA poSadhavratanA vivecanamA jeTanA purato taphAvata ne te bane gacchone mATe AgraMthanA pA.24 me darzAvavAmAM Avelo janamaMjhaLa sanmukha purohita thayalo.zrIyuta jinasAnasUrinI vittAnI tulanA temanA graMthanA avalokana paThI jANI zakAya tema le. teozrIe anyagraMthonI racanA karI De ke nahi te jANavAmAM AvI zakayuM nathA; utAM eTaTuM to kahe, asthAne nathIja ke 'sAmAnya ane viziSTa sarve janone ekAMta hitakArI A amUlya graMtha De' te sAthe A agrabolanA prAMte 'A uttama graMtha yAvacaM divAkara yazasvI ane avicala raho' evA mAMgalika AzIrvacana puraHsara viramavAmAM Ave . tathA'stu Azvina zukla dazamI zA. phatecaMda jhaveranA bhAvanagara. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMka viSayAnukramaNikA. prathama prakAza ( samyaktva nirNaya. ) viSaya 1 maMgalAcaraNa 5 3 Atma zabdano artha 4 AtmAnA traNa prakAra 2 bahirAtmAnuM svarUpa 6 aMtarAtmAnuM svarupa graMthanA adhikArIyo koNa che ? **** 7 paramAtmAnuM svarUpa Atmabodha zabdano artha .... 0000 9 AtmabodhanuM mahAtmya ... 10 Atmabodha vagarano prANI kevo hoya che ? 11 Atmabodha thavAnuM kAraNa zuM be ? 12 samyaktvane pratipAdana karavAnI utpattinI rIti 13 samyaktvamAM praveza karavAno vidhi 14 samyaktvanA bheda 15 devagurunuM saMkSipta svarupa 16 samyaktvanA bIjA be prakAra 17 samyaktvanA bIjI rIte be nedo 18 samyaktva viSe mArga tathA jvaranuM dRSTAMta **** ... 10 samyaktvanA RNa prakAra 20 samyatkvanA bIjI rIte traNa da 21 samyaktvanA cAra neda : ... .... C 22 samyaktvanA pAMca prakAra 23 samyaktvanA pAMce prakAranA kALano niyama ... 24 samyaktva kaTelIvAra pamAya che ? : .... : : .... :: .... ... .... .... .... ... ... pRSTa. 1 6 G U 12 12 17 ?0 18 18 1 e ?Ba 1 21 z Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 17 ) aMka viSaya 25 kye guNasthAnake kyuM samyaktva hoya ? 26 samyaktva kelIvAra mUkAya ane keTalIvAra grahaNa thAya ? 27 samyakktvanA daza prakAra 28 uparanA prakAronuM vivecana 7 AzArucI samyaktva upara mAStuSaM dRSTAMta 30 sutrarucI samyaktva upara goviMda vAcakanI kathA 31 sarva dharma kRtyAmAM samyaktvanI pradhAnatA 32 Atmazuddhi upara prabhAsa citrakAranaM dRSTAMta 33 samyaktvanA bIjA nedo 34 samyaktvanA 67 jedonuM savistara vivecana 35 traNa jiMganI vyAkhyA 36 cha prakAranA vinayanI vyAkhyA 37 vinayanA pAMca prakAranI vyAkhyA 38 trIne caitya viSe vivecana 30 bIjI rIte caityanA pAMca prakAra 40 sAdhArmika caitya viSe vArtaka muninI kathA 41 gRhasthI potAnA gharane viSe kevI pratimA pUjavI jAie ? 42 caitya vinayanuM svarupa 43 puSpapUjA viSe dhanasAranI kathA 44 AcaraNa pUjA 45 bIjI agrapUjA .... 46 dipaka upara devasenanI mAtAnuM dRSTAMta 47 trIjI bhAvapUjA 40 pAMca prakAranI pUjA .... .... gru deva dravya upara sAgarazeThanuM dRSTAMta 50 cothI nakti 51 pAMcamI nakti 52 tIrthayAtrA viSe dhanazevanI kathA .... **** : .... *201 .... *** **** .... 3000 .... .... .... .... .440 .... .... .... .... .... .... **** .... .... .... www. .... .... .... **** pRSTha. 12 23 23 23 24 25 27 27 ze 32 33 34 34 35 36 37 46 47 4 51 51 52 53 54 57 61 62 65 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 15 ) aMka viSaya 53 ATha prakAranI pUjA24 samyaktvanI trividha zuddhi 55 pAMca dUSaNa 56 zaMkA dUSaNa para ve vepArI monuM draSTAMta .... 57 kAMdA dUSaNa para dRSTAMta 58 zrIjuM vicikitsA dUSaNa 5 cAyuM dUSaNa kudRSTi prasaMzA 60 pAMcamuM dUSaNa midhyAtvIno paricaya 61 pAMcamA dUSaNa upara naMdama zikAra zenuM dRSTAMta 62 samyaktvanA ATha prajAvaka 1 pravacanI prabhAvaka .... .... 2004 0000 0000 .... .... ***G .... .... .... 75 samyaktvanA pAMca bhUSaNa. 76 pahela | guNakara sUrino vRttAMta, 99 samyaktvanuM bIjaM bhUSaNa. jinazAsana prajAvanA. 78 samyaktvanuM trajuM bhUSaNa. tIrthasevA. 63 pravacana prajAvaka upara devaki gaNInI kathA 64 bIjA dharmakatha prajAvaka ne cAra prakAranI kathAo nA lakSaNa 65 dharmIkathI prAvaka zrI naMdISeNanuM dRSTAMta 66 trIjA vAdI nAmanA prabhAvaka kone kahevA ? 67 cothA naimItika prajAvaka kone kahevA ? 60 pAMcamA tapasvi prajAvaka kone kahevA ? 60 bA vidyAvAna prajAvaka kone kahevA ? 70 sAtamA siddha prajAvaka kone kahevA ? 71 siddha prajAvaka upara AryasamItasUrInI kathA 72 AThamA zAsanaprajAvaka kone kahevA ? 73 zAsana prajAvaka upara siddhasena divAkaranuM dRSTAMta 74 bIje prakAre ATha prajAvaka. .... .... .... **** **** .... .... .... .... .... .... .... 7 samyaktvanuM coyuM bhUSaNa sthiratA ... 0 samyaktvanuM coyuM bhUSaNa sthiratA viSe sunasAnuM vRtAMta...... 1000 .... **** ... .... .... .... .... .... ... 02.0 **** .... .... ... 92.0 **** **** .... pRSTha. 6 72 74 74 p 35 76 .... 76 nono Go 80 Ma 86 Y Kha 102 ...103 .....103 ....107 .....108 ....10e 1 e1 U? ez ... 10 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ....125 .....125 ....126 (20) aMka viSaya 71 samyaktva, pAMcamuM nUSaNa jakti. .... 2 samyaktvanA pAMca lakSaNo. 73 samyaktvanA pahelA lakSaNa upazama upara rAjarSinI kathA. 4 samyatkvanuM saMvega nAmarnu bIju lakSaNa. .... 5 samyaktvanuM trIjuM lakSaNa nirveda .... .... 76 jIjA lakSaNaupara dRDhapahArInuM dRSTAMta. 7 samyaktvanuM cothu lakSaNa anukaMpA. .... cothA lakSaNa upara sudharmarAjAnI kathA. .... nae samyaktvanuM pAMca lakSaNa AstikatA .... e0 samyaktvanA pAMcamA lakSaNa upara padmazekharanI kathA. e1 cha prakAranI yatanA. e2 u yatanA japara dhanapALa pUrohitanI kathA..... e3 samyaktvanA AgAra. eca pahelA AgAra rAjAbhiyoga upara koSAvezyA dRSTAMta. ee bIjo AgAra gaNAniyoga. e6 trIjo AgAra banAniyoga e7 cotho AgAra devAniyoga e pAMcamo AgAra kAMtAravRtti. .... ee baho AgAra gurunigRha 100 samyaktvanI nAvanA. 101 samyaktvanA ba sthAnaka. ....17 ....128 ....133 .....134 ....137 ...135 .... 140 ....14e ....151 ....151 ....151 ....151 ....155 ....153 ....155 dvitiya prakAza (deza virati.) 105 deza virati 103 zrAvakanA 1 guNo..... 104 zrAvakanA bAra vrata. .... .... 105 prathama vratanuM svarupa. .... 106 anvaya ane vyatirekathI dayAnuM phaLa. ... ....165 : ....167 Jain Education Intemational Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) aMka viSaya 107 prathama vrata para sulazAnuM vRttAMta. 100 bIjaM syula mRSAvAda viramaNa vrata. 109 zrAvakanA bIjA vrataupara vasurAjAnI kathA.... 110 trIjuM syula pradattAdAna viramaNa vrata. 111 corInA phaLa viSe vivecana. .... 112 adattAdAnanA tyAga viSe nAgadattanI kathA. 113 coyuM sthula maithuna viramaNa vrata. 114 vezyAnA anAsevana upara ve rAjaputronA dRSTAMta. 11 suzila pane zilanuM aMtara. 116 cothAvrata para sunaprAsatinuM caritra 117 pAMca sthala parigRha viramaNavrata 117 pAMcamAta upara dhanazeThanI kathA 117 traNa guNavrato - prathama dizI parimANa guNavata 120 pahelA guNavrataupara rAjA azokacaMDanI kathA 121 jogopabhoga nAme bIjaM guNavata 122 bAvIza abhakSonA nAma 123 bIjA guNavrataupara ba~kacUlanI kathA 124 paMdara karmAdAna 125 anarthadaM viramaNa nAme trIjuM guNavata 126 gRhasthe caMdaravA kye kye sthaLe bAMdhavA joie ? 127 trIjA guNavrata upara mRgasuMdarInI kathA 120 cAra zikSAvrata - prathama sAmAyaka zikSAvRta 120 sAmAyaka nArAyanuM kRtya 130 mana, vacana ane kAyAnA doSonuM varNana 131 prathama sAmAyikatrataupara damadaMta maharSinuM vRttAMta 132 dezAvakAzika nAme bIjuM zikSAvrata .... 133 bIjA zikSAvrata upara caMkakozikanI kathA 134 zrIjuM zikSAvrata poSadhavrata 135 boyuM pratithisaMvibhAga nAme zikSAvrata .... .... 0000 .... **** .... 1000 ... : pRSTha. .171 ....171 ....177 183 ....185 ... 187 ...187 .. 10 . 12 . 186 .... .. 201 .... ...205 ....200 ...210 ....212 ...213 ..216 ...225 .228 ....131 ..231 .... .. 235 .. 137 ..237 ...23e ..241 .... .... .... 243 . 243 .... 247 .... Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( ) aMka viSaya 136 supAtra dAnanA pAMca dUSaNo 137 supAtra dAnanA pAMca bhUSaNo 138 supAtra dAna viSe paMcakazeThanI kathA .... 130 supAtra dAna upara jIraNa zeTha tathA puraNa zeThanuM vRtAMta 140 tIrthakarono dAna vidhi .... .... 141 te dAna samaye uptanna yatA va atizayo 142 vi jIvo keTalA jAvane pAmatA nathI 143 bAravratana / SamabhaMgI ekavIza jAMgAyuktanuM varNana 144 yAvatakathita ane itvarakathitanuM svarUpa 145 daza zrAvakonA dRSTAMtAnaMda zrAvakanuM vRtAMta 146 bIjA kAmadeva zrAvakanuM vRtAMta 147 zrIjA zrAvaka culanI pitAnuM vRtAMta 148 cothA zrAvaka surAdevanuM vRtAMta 140 pAMcamA zrAvaka cunazatakanuM vRtAMta 150 chaThA kuMmakolika zrAvakanuM vRtAMta .... 151 sAtamAM sadAlaputra zrAvakanuM vRtAMta 152 AThamA mahAzataka zrAvakanuM vRtAMta 153 navamA naMdanI pitA zrAvakanuM vRtAMta... 154 dazamA tetalI pitA zrAvakanuM vRtAMta 155 zrAvakanI gyAra pratImAnuM svarupa 156 kta viSaya mATe kezavanuM STAMta 157 tithi, vAra, nakSetra, Adi AzrIne sAdhya sAdhyano vicAra 158 zrAvakane nivAsa karavA yoga sthAnanuM svarupa ..... 15 nagara dikamAM vasanArA zrAvakoe kevA pamosamAM na rahe. ? 160 kevo zrAvaka uttama gaNAya ? 161 cAra prakAranA zrAvakonuM varNana. 162 zrAvakanuM saMkSipta Anhika. 163 trIkAla jina pUjAno vidhi. .... .... .... / .... .... 3399 .... .... .... .... .... .... .... 49.0 pRSTha. ......251 .... 251 ....152 ... 253 . 255 ... 155 .. 257 .... ... 258 . 150 ...260 .... 263 .. 166 ....367 .. 167 .... .....160 ....16e ... 272 .... 275 . 275 ... 276 .... .... 278 186 ..200 .... 28e . 200 ....201 . zez ... 2e6 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya aMka 164 zrAvaka rAtri kRtya. 165 zrAvakanA sadbhuta guNonuM varNana ..... 166 maMDuka zrAvakano vRttAMta. 167 dari brAhmaNano upanaya - dRSTAMta. .... 168 zrAvakapaNuM prApta karavAnI icchAvALA javya puruSoe ninhavA dika kudRSTinA vacanamAM vizvAsI na thavaM joie. 16 ukta viSaya upara suvarNanA kaMkaNa ghamAvanAra puruSanuM dRSTAMta. tRtIya prakAza (sarva virati.) .... ( 33 ) ... *** 170 sarva virati ...305 ...30 171 dikSA aMgikAra karanAra puruSa, strI ne napuMsakanuM yogyAyogyapaNaM. 308 172 bALa vayanI dikSA upara atimukta kumAranuvRttAMta. 173 dikSA ApavAne ayogya puruSanuM varNana. 174 strI jAtIne viSe vIza dikSA ApavAne yogya be. 175 napuMsakanA soLa jeda....... 176 daza prakAranA yatidharma 177 mAyAkaSAya viSe dRSTAMta 178 tapasyAnuM svarupa. 179 uNodarI pramukhanuM svarupa. 180 AjyaMtara tapanA prakAra. 181 prAyazcita tapanA prakAra. 182 vyAvacca. ... ... 6.06 .... 183 svAdhyAya...... 184 svAdhyAya dhyAna upara vidyAdharanuM dRSTAMta. 185 cAra prakAranA dhyAna. : 186 saMyamanuM svarupa. 187 pAMca iMdriyAMnA nigrahanuM svarupa. 188 iMdriya nigraha upara ve kAcabAnA dRSTAMta. .... .... ... .... .qug ...200 .... zee .301 .... .... ...303 ..304 ..31e ....318 ...318. ..311 . 323 . 325 ..325 ..326 .326 ....327 .... ...318 . 33e ..331 . 335 ....337 ...338 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) aMka viSaya 189 kaSAya jayatuM svarupa. .... .... .... 180 kaSAya zabdano artha. ... .... 191 daMga vIrati svarupa. ... 195 satya upara datta ane kAnakAcAryanI kathA. 193 kAyagupti. 1eca pramAdaupara sumaMgaLa munino vRttAMta. .... 175 bAra nAvanAnuM svarupa. .... 196 saMsArajAvanAupara kuberadattanuM vRttAMta. .... 157 dharmakathakanAvanA upara rauhiNaya cauranI kathA. 197 bAra pratImArnu saMkSipta svarupa. 17e ahorAtrinu saMkSipta kRtya. .... 500 kRtyano krama. 201 sikAMtokta sAdhu guNa varNana. .... 203 dharmanI urlanatA upara pazupALa ane jayadeva- dRSTAMta. .... ...340 ...345 ....346 ...347 ....354 ....376 .....397 ...20 ...381 caturtha prakAza paramAtma svarupa. 203 paramAtma svarupa. .... 35 204 paramAtmatAnI prApti 205 navastha kevaLItuM svarupa. ....36 206 jina nikSepArnu svarupa ( nAma ane sthApanA) 207 jina pratImAnI pUjA- svarupa. ....37 200 avya jina- svarupa. ....403 20e jAva jina- svarupa, ....403 110 sipha svarupa. ....44 111 madhyama avagAhanAnuM svarupa. ....400 12 jaghanya avagAhanAnuM svarupa. ...nae 213 sijhanA jIvonuM bakSaNa. ....410 14 kevaLajhAna ane kevaLa darzana samasta vastunuM viSayapaNuM chetenI samaja.410 Jain Education Intemational Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 25.) 214 sikanA jIvo nirupama sukhanA jajanArA be. 215 sinA sukhanI samAna bIjaM sukha nthii| tenuM varNana. 216 sivanA nirupama sukhanuM varNana. 217 nirupama sukha viSe kathA. 210 siddha bhagavAnanA 31 guNeonuM varNana. 21 siddhanA ATha guNonuM varNana. 120 Atma bodhanI durlanatA. 221 mithyA duSkRta prArthanA. 222 graMthakArana | prazasti.. patra. G 19 " 10 20 25 16 16 10 20 25 35 43 " 45 paMkti. 12 13 15 24 2 20 w w es q h 6 17 1 e 29 48 50 27 53 2 54 54 12 .... azuddha. palpopamanA koTInI durjeyAne kAMna .... zuddhipatraka. kumadahana viyaDhesu pUijAi nikalana .... spaSTaM gayo premarAgA prasAdanI agapU ****), Overee aviruddha rnimaLa puruSaavirati karavAne ke uccAra karavAne zaktimAn nAvanAo vIjA .... viruddha nirmaLa zurU. pasyopamanA koTA koTI nI phuTale kAMisAsvAdana guNasthAna vatIM na bhAvanAe tInaeN puruSa samyagRSTivirati karavAne zaktimAna kuDakuMDa dahana viyaDhesu pUijjai niSphalaMna spRSTaM gayA ...411 ..411 ...411 ppemarAgA prAsAdanI aggapUtryAe ..412 ...414 ...415 ....417 ....418 ....41U Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. paMkti. ( 26) azupha. yadANA zuka. ya dANa 55 1e 64 1 2 * * * puNaphalaM pUyAeha saMgha jaccana arakaprayo sthiratA puNNaphalaM pUyANDa saMgha uccheya arakao sthita. 75 1 71 10 esa 18 100 107 17 vaya vAyA gharmo dhoM pravacananI pravacanI thatA tathA cetanano ane jhAnarupa devArphi devAI ghamekathI dharmakathI sUrie kolAhAla kolAhala prasAda prAsAda pratyAkhyAnanu phala vizeSajJAna vizeSajJAna-phalapatyAkhyAna udayanA hRdayanA sughamo abhilASa rAkhavo ajilApa na rAkhavo zojatenApi zojanenApi idamamA hRdayamAM paThI grakAranuM prakArarnu yukta zarIravaDe yukta yajJa buDhANago buDhANugo majjA majja bArasacao bArasavvoM temano sUkSmaekeMghiyano sudharmo 125 10 14 15 134 panI 141 5 147 phuTanoTa 161 167 2 ___" 167 23 Jain Education Intemational Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. 17 paMkti. 15 ( 7) azupha. dayAlupaNAthI sthUla parajU urahiNivesAna pasa paMmuttaM dIpathI tenAthI vastu dayAnupaNAnI kasoTIthI parAI purahiNivesA papbha pAMmuttaM 10 13 2017 22ntence 104 viviraM eTale pramANanuM svarUpa ane dIpathI bAkInAthI vAstu vivaraM eTane tenA pramANamAM ane jevA gRhasthe zrA aneSaNIya ___, ame 200 25 210 12 jevA A aneeSaNIya nada dala dudhyAna anarthadaMga varjekole ane aMgakArI mAMsa dAla, 228 16 dudhyAna arthadaMDa varjelo ne tethI aMgIkArI teNe tene 237 2 " zva4 3 rAjAdikazrAvakanIpAraLacAlatAMtene rAjAdikane evo zrAvaka evA sajjana ane parijana svajana ane parajana digvratane digavratano deha ane satkAra dehasatkAra canurvidha caturvidha pucchaga poSadha atithi poSadha ane atithi karAvAne karavAne SaDnaMgIno SaDnaMgI che anumati ane anumatino tenAnAmanuM tenuM pubagaM 34e e 254 11 255 10 Jain Education Intemational Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patra. paMkti. (17) azudha. banyA pALavApa' karItemAMsarva jaNassa 267 17 1 17 25 16 jdajad zupha. dhanyA pAmavApa karIsarva jaNaya jajeda dharmavAlU ne te pAtra karAvavA karavo pravRttivALA 310 24 WWWWW dharmavALu ane patra karavA karato pravRttivALAne paryApavAsAne 32 // // paryAyavAlAne ghaNI dhaNI kareM 342 15 344 7 323 e, evameyaM nAveyavvA padArtho--peThe, asthimajjA avAGmukha avyavachinna 365 5 baTama 376 22 378 15 377 37e 8 kare nahIM, evamaeM nAveyavA padArthona-peThe asthimajjA avAGgukha avyavabanna baTTama tene viSe surAsurAdi kAyaMgutto pariddha devatAThita jainAnAsoe javvAi cehayANi pramANe jhAnananA sAmAnya simonuM brAhma ..www. 301 phuTanoTa 36 21 3en 17 karatAM utAM surasurAdi kAyagutto pasigha devatAdhiSThita jainAbhAso javavAda cezyANi jhAne jhAnanA sighornu sAmAnya ins 400 3 404 13 410 414 15 Jain Education Intemational Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TART kara rarararara rarara7 SE BuuuuuuueesusereservUue ereetseses servereso zrI Ama prabodha. (bhASAMtara) SortezzetreueuruesverusuvuorueUuuupe arajI pharaja Jain Education Interational Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intemational Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IWA / namaH zrI pArzvanAthAya / mana zrI Atmaprabodha. V A prathama prakAza. (samyaktva nirNaya.) anaMtavijJAna vizudharUpaM nirastamohAdiparasvarUpam / narAmareMH kRtacArunaktiM namAmi tIrthezamanaMtazaktim // 1 // nuM vijJAna anaMta De, januM svarUpa nirmaLa , jeNe moha ajJAnaAdi para svarUpane TALevaM che ane manuSyonA iMdha-cakravattIoe tathA devatAonA iMjoe jenI manohara nakti karelI , evA anaMtazaktivALA zrI tIrthakara prajune huM namaskAra karuM buM. 1 anAdisaMbadhasamastakarma-malImasatvaM nijakaM nirasya / napAttazudhAtmaguNAya sadyo namo'stu devAryamahezvarAya // 2 // ___ potAnI anAdikALayI baMdhAetA samastakarmanI malinatAne dUra karI jemaNe zupha AtmaguNa grahaNa kareso u, evA devatAone pUjavA yogya mahezvara zrI vIra jagavAnane namaskAra ho. 2 Jain Education Interational Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. jagattrayAdhIzamukhojavAyA vAgdevatAyAH smaraNaM vidhAya / vinAvyate'sau svaparopakRtyai vizudhihetuHzucirAtmabodhaH // 3 // trae jagatnA svAmInA mukhathI utpanna thayena vAgdevatA-sarasvatI smaraNa karI potAnA ane paranA napakArane mATe vizucino heturupa evo A pavitra-zupha Atmabodha graMtha racavAmAM Ave che. 3 graMthanA AraMjamAM saMdepa karavAnI icchAvAlA puruSa ziSTapuruSonA prAcArane AcaravAne ane graMthanI samApti thavAmAM aMtarAya karanArA ghaNAM vighnAnA samUhane dUra karavAne atyaMta avyabhicArI ane yogya iSTadevatAnA stavana vagere karavA rUpa jenuM svarupa De evaM nAva maMgaLa prAye karIne kara joie, evaM vicArI ahiM paNa graMyanI AdimAM sarva tIrthakarone praNAma karavA pUrvaka najIkanA upakArI zrIvIra paramezvarane namaskAra karavA rupa ane vAgdevatAnA smaraNa karavA rupa nAvamaMgaLano Azraya karavAmAM Avyo je. temaja vaLI zrotAonI pravRtti mATe yA graMthatuM prayojana, abhidheya ane saMbaMdha e trANa paNa niyamathI kahevA joie. prAtmajhAna mokSane prApta karAvanAra hovAthI sarvanu upakAraka De, tethI ahiM potAnA ane paranA upakArane arthe e pada kahI svopakAra ane paropakAra rupa prayojana darzAvavAmAM AvyuM De, ane 'Atmabodha ' e nAma ApI atizuSpa prAtmajhAnano mArga anidheya rupe nirupaNa karavAmAM Avela . ane ' te prAtmabodha ' kahevAmAM Ave De' ema kahI vAcya vAcaka nAva vagere saMbaMdha sUcavyo je. temAM AtmabodhanuM svarUpa te vAcya meM ane 'A graMtha ' vAcaka . ityAdi ahIM ghaj kahevArnu , paNa te sadbumivAnA puruSoe potAnI mele bIjA aMthothI jANI bevaM. graMthano vistAra thavAnA jayathI ahIM kahevAmAM AvyuM nathI. have prathama je sAmAnyathI abhiprAya dIvela De, tene vivecana karI batAve . Jain Education Intemational Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. prakAza mAdyaM vara darzanasya tatazca dezAdviraterdvitIyaM / tRtIya masmin sumuni vratAnAM vadaye caturthaM prmaatmtaayaaH||4|| A graMthamAM prathama prakAzamAM samyag darzananuM svarupa batAvela be, bIjA prakAzamAM deza viratinuM svarupa, trIjA prakAzamAM uttama munitratanuM svarupa ne cothA prakAzamAM paramAtma bhAvanuM svarUpa darzAvela be. yA uparathI paraspara saMbaMdhavAlA samyaktvAdi svarUpane pratipAdana karanArA evA cAra prakAzathI pratiSa evo Atmabodha graMtha be, ema sUcaveluM be. graMthanA adhikArIyo, koNa be ? navyA nahi jAtijavyA na dUrajavyA bahu saMsRtitvAt / mumukSavo'nUrinavajramA hi Asanna navyAstvadhikAriNo'tra || || vya, jAtiya ne dUrajavya e bahu saMsArI hovAthI yA graMthanA adhikArI nathI. jemane bahu javamAM jamA karavAnuM naye / evA mumukta puruSo ne prasanna janya e A graMthanA adhikArI. 2 kavAnuM tAtparya ebe ke, duSTa aMtavAlA ne anaMta cAra prakA ranI gatinA svarupane prasAra karanArA yA saMsArane viSaya jagatanA sarva jaMtunA cittane camatkAra karanArA evA iMdrAdika sura asuroe racelA utkRSTa ATha mahAprAtihArya vagere sarva atizayothI yukta evA jagadguru zrI vIramanue sarva ghanaghati karmanA dIyAnA samUhanA nAzathI utpanna thayela sarva lokAloka lakSaNavAlA lakSyane avalokana karavAmAM kuzala evA nirmala kevalajJAnanA basathI RNa prakAranA jIvo kahelA be. 1 javya, 2 avya, ane 3 jAtijavya. je jIvo kAlAdikanA yoganI sAmagrI prApta karI potAnI zaktithI sarva karmoMne pAva muktie gayA De, jAya be ane javAnA be, te sarva jIvo trikAlanI - peare avya kadevAya ke. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. AtmavAdha. je jIvo Arya kSetra vigerenI sAmagrI utAM paNa tevI jAtanA koI jAti svanAvane basne sarvadA tattvazraddhAnA anAvI kyAre paNa muktine pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmavAnA nathI, te ajavya kahevAya De. muktinI prAptinuM ganna kAraNa samyaktvaja je. tene mATe zAstramA kahyaM je dasaNanaho jaho saNa nahassa nasthi nivvANaM / sikaMti caraNarahiyA daMsaNarahiyA na sikNti|| 1 // je samyaktvathI naSTa thayesro , te sarvathI jraSTa samajavo. samyakatvathI jraSTa thayenA prANIne mokSa prApta thato nathI; pANIo cAritrarahita mukti pAme De paraMtu samyaktvarahita kadApi muktimArga prati prayANa karI zakatA nathI. ahiM je ' cAritra rahita' ema kA, te avya cAritrathI rahita ema samajavU. varsI je jIva anAdikAlathI Azrita evA sUkSma nAvano tyAga karI jo bAdara nAvane pAme to te avazya siddha thAya De, paraMtu sarva saMskArane karanArAnA viSayamAM nahIM AvenI gvANanI aMdara rahena saMskArane yogya evA pApANanI jema sUkSma nAvano tyAga karI kadi paNa avyavahAra rAzirupa khANathI bAhera AvenA nathI, AvatA nathI ane AvavAnA nathI, te jAtijavya kahevAya je. A jIvo mAtra kahevAnAja navya , paNa siddhi sAdhakapaNe navya nathI, tene mATe AgamamAM kAM ke ke " sAmaggiannAvAo, vavahArarAsiappavesAo / javvA vi te anaMtA, je sidhisuhaM na pAvaMtitti // 1 // sAmagrIno anAva hovAthI jemano vyavahAra rAzimA praveza nayI evA javya jIvo paNa anaMtA ne ke jeo mAda surakhane pAmatA nathI ane pAmavAnA nathI. 1 upara kahelA vividha jIvAmAthI je ajavya ane jAtivya-e ve Jain Education Interational Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. rAzinA jIvo nirmala zraddhAthI rahita hovAthI A Atma prabodha graMthane viSe adhikArI nathI, mATe bAkInA javya rAzinA jIvo rahyA, teja yA graMthanA adhikArI ke. te javya jIvo ve prakAranA be. eka Asannanavya ane 2 dUravya, temAM dUravya kone kahevAya ? te kahe be. jene ardha pudgala parAvartanI - dhika saMsAra hajI va be, te dUrajanya kahebAya be ne jene ardha pudgala parAvarttanathI nyUna saMsAra va be, te prasannanavya kahevAya be, teomAM je dUrajavya je, temane mithyAtvano udaya pravala hovAthI keTalAka kALa paryaMta samyakdarzananI prAptino ajAva hoya ve, tethI temanuM paryaTana A saMsAra mAM kAla rahe ve, eTale tesane Atmabodhano sadharma mArga urlana thAya be, ajeya Asannavya be, temane kAMika nyUna ardha pudagala parAvarttana kAla star Atmabodhana dharma mArga sullana thAya be. valI temane halakA karmane aine tattva zraddhA sumana ke, mATe Asannanavya jIvo yA graMthanA adhikArI be, te prasannavya jIvonA upakArane arthe AtmabodhanuM kAM svarupa nirupaNa karavAmAM Ave che. AtmA zabdano artha. te te jAvane satatapaNe prApta thAya te AtmA kahevAya be. ( atatIti AtmA potAnA guNaparyAyAne grahaNa karavAnI jenAmAM zakti be, te AtmA kaDhevAya je. paramAtmA. Atma AtmAnA traNa prakAra. prakAranA e 1 vahirAtmA, 2 aMtarAtmA ane 3 bahirAtmAnuM svarUpa. mithyAtvanA udayane vaza tha zarIra, dhana, parivAra, maMdira, nagara, deza, mitra ane zatru vagere iTa-aniSTa vastuomAM rAga dvepanI buddhine Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmabodha. dhAraNa kare ane sarva asAra vastune sAra rUpe jANe be. te pehelA guNa ThAmAM varttanAro jIva bAhya dRSTipaNAne laine vahirAtmA kahevAya be. aMtarAtmAnuM svarUpa. tat zrAsahita thai karmanA baMdha vagerenuM svarUpa sArIrIte jAte be. jema ke "A jIva A saMsArane viSe karma baMdhanA heturUpa evA midhyAtva, avirata kaSAya ne yogava ke samaya samaya pratye karmane bAMdhe che, te karma jyAre udaya Ave che, tyAre e jIva poteja tene jogave be. tene koi bIjo jIva sahAya paNa karato nathI." yA pramANe citave be. ane jyAre dravya kore kAMika vastu jAya be, tyAre te pramANe citave che. mAro ya vastunI sAtheno saMbaMdha naSTa thayo. mAruM kharaM anyato jJAnAdi ve, je Atma pradezanI sAtha saMbaMdha dharAve be, te anya kathAM paNa javAnuM nathI. " jyAre kAM pravya vagereno lAna thAya be, tyAre te yA pramANe jANe be- paugalika vastuno saMbaMdha mAre thayo be temAM harSa zo dhAraNa karavo ? " jyAre vedanIya karmanA udayayI kaSTa vagerenI prApti thAya tyAre te samajAvane dhAraNa kare be ne AtmAne paranAvathI jinna mAnI tene tyAga karavAno upAya kare ve apane cittamAM paramAtmAnuM dhyAna kare be, temaja AvazyakAdi dharma kRtyamAM vizeSa udyamavaMta thAya be, te cothA guNaarural area guNa gaNAM sudhI varttanAro jIva aMtardRSTithI aMtarAtmA kadevAya je. 66 paramAtmAnuM svarUpa. je jIvazuddha AtmasvanAvane pratibaMdha karanArA karma zatrune ha ne nirupama kevalajJAnAdikanI uttama saMpattine prApta kararI sarva padArthoMnA samUhane hathelI mAM rahela AmaLAnI jema athavA hatheLImAM rahela nirmaLa jaMbanI jema jANe ne juve, temaja parama AnaMdanA saMdohathI saMpanna thAya te teramA ne caudamA guNagaNAmAM rahela AtmA tathA siddhAtmA (zuddha svarUpapaNe) paramAtmA kahevAya be. r Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. Atmabodha zabdano artha. bodhana eTale vastunA yathArtha svarupanuM jJAna te bodha. AtmA ke. jenuM lakSaNa AgaLa kahevAmAM Avaze, evo cetana ane tenAthI aninna samyaktvAdi dharma teno bodha, te Atmabodha tene pratipAdana karanAro graMtha te upacArathI - tmabodha kahevAya je. evI rIte Atmabodha zabdano artha kahyo. ___ AtmabodhanuM mAhAtmya varNave je. je prANIne Atmabodha thayelo hoya je, te pANI paramAnaMdamAM magna hovAthI kadi paNa saMsAra sukhano anizASI thato nathI. kAraNa ke, te saMsAra sukha apa ane asthira hoya . jema koi mANasa viziSTa icchita vastune ApanArA kalpakSane prApta karI tenI pAse khukhA jojananI prArthanA karato nathI, tema prANI paramAnaMdamAM magna thai saMsAra sukhano anivApI thato nathI. jema sArA mArge cAlanAro dekhAto puruSa kuvAmAM pamato nathI, tema je prANIo AtmajhAnamAM tatpara , tetro kadi paNa narakAdi muHkhane pAmatA nathI. jeNe amRtano svAda lIdho hoya tevA puruSane jema khArA pANIne pIvAnI ruci thatI nathI, tema jeNe Atmabodhane prApta kayoM meM, tene bAheranI vastunA saMsarganI icchA thatI nathI. ___ Atmabodha vagarano prANI kevo hoya ? jene Atmabodha thayo nathI te prANIne manuSya deha hovArthI zIMgamA puMumA pramukha kAM hotuM nathI, topaNa tene pazuja jANavo. kAraNa ke, AhAra, nijA, naya ane maithunavame yukta hovAthI tenA te dharma pazunA jevAM je, tema valI je pANIe vastutAe AtmAne jAeyo nathI, tene siddhinI prApti dUra , ane paramAtmasaMpattino upalakSaka te thato nathI, ane saMsAranI dhana dhAnya vigairenI samRddhi tenA utsAhanuM kAraNa rahe temaja tenI AzA rupI nadI sadA pUrNa rahe De. tethI jyAMsudhI pANIne Atmavodha thayo nathI, tyAMsudhI tene A saMsAra samuja sustara je; tyAMsudhI moha rupI mahA subhaTa tene urjaya ce ane tyAMsudhI ati viSama evA kaSAyo Take , tethI Atmabodha sarvottama . Jain Education Intemational Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI AtmapravAdha. Atmabodha thavAnuM kAraNa samyaktva . kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI evo nyAya , to Atmabodha pragaTa thavAmAM kA sat rupa kAraNa ho jAie. te kAraNa vastutAe samyakttva ja . bIjuM kAMha nathI. AgamamAM paNa samyaktva zivAya AtmavodhanI utpatti sAMnaLavAmAM nayI, te uparathI Atmabodha samyaktva mUtra ne ema siha thayuM. samyaktvanA svarupane pratipAdana karavAne tenI natpattinI rIti kahe . koi anAdi kAlano mithyAdRSTi jIva mithyAtvane bajhne anaMta pudgala parAvarttana sudhI A apAra saMbhAra rupI gahanamAM namI namI navyapaNAnA paripAkane pAmI tene bai parvatanI nadInA jalanA vegamAM ghasamAtA pASANanA ghasArAnI jega mAMsa mAMga anAjogayI nivRtta evA yathA pravRtti karaNarUpa pariNAma vizeSathI ghaNAM karmanI nirjarA karato ane thomA karmane bAMdhato saMjhI jIvapaNaM prApta kare . paThI palpopamanA asaMkhyeya nAgayI nyUna evA eka sAgaropama koTInI sthitivAlA AyuSya zivAyanA sAta koMne kare je. jIvane potAnA upkamayI utpanna thayetra ghATA rAga panA pariNAma rupa, kaThora ane ghATA lAMbA kAlanI lAgela gopAena vakragraMthi ( gAMu ) nA jevo muneMdya ane pUrva kadi nahIM nedAela graMthi De, e graMthi sudhI ajavya jIvo paNa yathApravRttikaraNavame kamane khapAvI anaMtavAra Ave . ane te graMthidezamA rahena ajavya jIva athavA javya jIva saMkhyeya athavA asaMkhyeya kAna sudhI rahe . temA koi ajavya jIva cakravartI vagere aneka rAjAoe jemane zreSTha pUjA, satkAra, ane sanmAna Apela , evA uttama sAdhuone jovAthI, athavA jina samRphinA dekhavAthI athavA svarganA sukha vagerenA prayojanathI dIkSA grahaNa karI pravya sAdhupaNAne prApta karI potA. nI mahattA vagerenI anitApAcI jAvasAdhunI jema pratilekhanAdi kriyAonA kanApane Acare . ane te kriyAnA balathI utkRSTA navamA aveyaka sudhI paNa jAya je. ana koi navamA pUrva sudhI mAtra sUtrapAta jANe artha jANatA nathI, Jain Education Intemational Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. kAraNa ke, ananya jIvone pUrvadhara sabdhino anAva , tethI te mAtra avyazruta melave . koI mithyAtvI navya jIva to graMthidezamA rahI kAMika UNA daza pUrva mudhI avyazruta melave je, ethIja kAMka UNA dazapUrva sudhI zruta paNa mithyAzruta thai jAya. kAraNa ke, te mithyAtvIe grahaNa karela , ane jene pUrNa dazapUrva zruta thAya tene nizce samyaktva thAya De, ane bAkInA kAMza jaNA dazapUrvadhara vageremAM samyakttva thavAnI jajanA ne eTane samyakatva thAya athavA na paNa thAya. tene mATe kalpanASyamAM nIce pramANe kaDaM je"candasa dasaya aninne, niyamA sammaM tu sesae nayaNA." __e pI koi mahAtmA ke jene parama nivRtti-modanuM sukha najIka ne ane jenA anivArya vIryano vega ghaNIrIte naslAsa pAmelo be, te mahAtmA tIdaNa khamganI dhArAnI jema parama zucha adhyavasAya vizeSa rupa apUrvakaraNavaDe jenuM svarUpa kahevAmAM AvyuM De, evA graMthino neda karI anivRttikaraNamAM praveza kare be. tyAM pratisamaye zupha thato te teja karmone niraMtara khapAvato ane udaya AvetA mithyAtvane vedato te je udaya Avela nathI tene upazama karavArupa aMtarmuhUrta kAlanA pramANavAlA aMtarakaraNamA praveza kare . te praveza karavAno vidhi A pramANe je. aMtarakaraNanI sthitinA madhyamAMthI daliyA lai jyAMsudhI aMtarakaraNanA dalIyA saghaLA kSaya pAme tyAMsudhI prathamanI sthitimA nAMkhe . evI rIte aMtamuhartanA kAle karI sarva daliyAno kaya thA jAya je. te pachI jyAre te anivRcikaraNa samApta thAya ane udIraNA karela mithyAtvane jogavavAthI dINa thatAM, ane nahIM udIraNA karela mithyAtvane pariNAma vizeSathI rokatAM khArI jamInanI jema mithyAtvano vivara pAmIne eTale jema saMgrAmane viSe moTo sunnaTa vairIno jaya karIne atyaMta AvhAdane pAme tema karme ApelA mArgane pAmIne parama-utkRSTa AnaMdamaya ane apaudgalika evA upazama samyaktvane pAme . jyAre jIva upazama samyaktvane pAmyo te vakhate jema unhALAnA tApamAM tapAi gayeso koI jIva bAvanAcaMdanathI atyaMta zItaLatAne pAme , tema te jIvane upazama Jain Education Intemational Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. samyaktvanA rathI potAnA AtmAnI aMdara atyaMta zItaLatA pragaTa thAya be. te prch| upazama samyaktvane viSe varttato jIva sattAne viSe varttatA evA mithyAtvane zodhI tenI traNa puMja rupe vyavasthA kare be. jema koi melAnA kodarAne zodhe be, te zodhatAM kelAeka zuddha thA jAya De, keTalAeka ardhA zuddha thAne hareka vAne vAja rahe be. ema jIva paNa adhyavasAye karIne jinavacananI rucine rokanArA duSTarasano uccheda karI mithyAtvane zodhe be, te zodhatAM batAM zuddha, ardha zuddha ane azuddha, ema prakAre thAya che. 10 puMjamA je zuddha puMja be, te sarvajJa bhagavaMtanA dharmane viSe samyaktvanI prAptimAM rokavAvALo nathI; tethI te samyaktva puMja kahevAya be ne bIjo ardha zuddha puMja be, te mizrapuMja kahevAya be. te mizrapuMjano udaya thavArtha | jina dharmane viSe udAsInatA hoya be, ane azuddha puMjanA udayathI - rihaMta - siddhAdikane viSe mithyApaNAnI prAptino udaya thAya bre, tethI te mithyAtvapuMja kahevAya be, eTale zuddhadeva arihaMtane kudeva mAne azuddha gurune ku guru mAne te mithyAtva kahevAya be. teja aMtarakaraNe karI aMtarmuhUrtta kAla papazamika samyaktva anujacyA patrI tarataja nizrayatha / zuddha puMjanA udayI kSayopazama samyagdRSTi thAya ke ane ardha zuddha puMjanA udayathI mizra ne azuddha puMjanA udayarthI sAsvAdana guNasthAna pharasavA pUrvaka mithyAdRSTi thAya be. te sAsvAdana guNasthAna jaghanyapaNe eka samaya pramANa ne utkRSTathI va AvaLI pramANa be. vaLI prathamanuM upazama samyaktva prApta thatAM koi jIva samyaktvanI sAtheja deza viratipaNAne paNa pAme be ne koi jIva pramatta jAvanA baThA guNasthAnane pAme aneko jIva sAsvAdana guNasthAna pAmI mithyAdRSTi paNa thAya be. zatakanI - vRhada cUrNImAM te viSe kAM be vasama sammadI aMtarakaraNa pamattAvapi sAsAyaNo ans ko iti // 1 // bIjuM kAM na pAme ema karma graMthano abhiprAya kahelo be. have siddhAMta koi desaviraIpi // puNa na kiMpi sahe Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. no abhiprAya kahe je anAdi mithyAdRSTi ko graMthineda karIne tevI rItanA tIvra pariNAma sAthe arja karaNamAM ArUDha thai mithyAtvanA traNa puMja kare je, te par3I anivRtti karaNanA sAmarthyathI zuncha puMjanA pudgalone vedatA upazama samakita pAmyA vagaraja tene prathamathIja zyopazama samyakttva prApta thAya . anya prAcArya vaLI A pramANe kahe . "yathApravRtti vagere traNa karaNa karIne aMtara karaNane pehele samaye upazama samyakttva pAme che, paNa te traNa puMjane karato nathI ane te par3I upazama samyakttvathI emI avazya mithyAtvamAMja jAya je." A viSe tatva zuMDe ? te kevatI nagavAn jANe . have kaTapa jApyane viSe kahela traNa puMjano saMkramaNa vidhi batAve - mithyAtvanA daliyA rUpa je pudgalo , temane kheMcIne je samyagdRSTi te jenA pariNAma vizeSa vadhatA re te samyakttva ane mizra e banenI madhye saMkramAve je, ane samyagdRSTi mizra pudgalone samyaktvamA saMkramAve , ane mithyAtvI mizra pudgalone mithyAtvamA saMkramAve De ane samyaktvanA pudgalone mithyAdRSTi mithyAtvane viSe saMkramAve pANa mizrayAM saMkramAve nahIM-e prakAre paNa mithyAtva hINa na thayuM hoya tyAMsudhI samyagdRSTio niyamA e trANa puMjavAlA hoya . mithyAtvano kaya thatAM nice ve puMjavAlA hoya De, ane mizrano kaya thatAM eka puMjavAlA hoya , ane samyaktvano kaya thatAM dAyika samaktiI hoya . upara jyAM jyAM samyaktva, mizra ane mithyAtva e traNa zabdo yojavAmAM AvyA je, tyAM tyAM mohanIya zabda sAthe jomavAthI samyakttva mohanIya, mizra mohanIya ane mithyAtva mohanIya ema judA nAma pajhe . vatrI karmagraMthanA abhimAye ema je ke, " pahelavelo samyaktva pAmesro jIva samyaktvamAthI patita tha6 mithyAtvane pAmyA utAM pharIthI utkRSTa sthitivAlI karma prakRtine bAMdhe , ane siddhAMtanA abhiprAya pramANe ema De ke, jeNe graMthineda karI samyaktva prApta karela De, evo jIva samyakttvathI patita thai punaH karmanI utkRSTa sthiti bAMdhato nathI. aa sthane samyaktvanA vicArane mATe ghaNI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapravodha. carcA , paNa graMthagauravanA jayathI te ahIM karata nathI; te bIjA graMthothI jANI levU. samyaktvanA neda. samyaktva keTalA prakAranuM ? tevI zaMkA thatAM tene dUra karavAne samyakttvanA jeda batAvavAmAM Ave -samyaktva eka prakAre , tema ve, traNa, cAra, pAMca ane daza prakAre paNa ne, ema anaMtAnI zrI tIrthakara lagavAne kahelu . ___ samyaktvano eka prakAra zIrIte thAya? te kahe je. tattvazradhAna eTale tattvane viSe zraghA te samyaktvano eka prakAra . zrIjinalagavAne upadeza karI batAvevA jIva-ajIva vigere padArthane viSe samyak prakAre je zraddhA eTale dhAraNAnI ruci te samyaktvano eka prakAra . samyaktvanA avya ane nAva ema ve prakAra thAya , je pariNAmanI vizuddhithI mithyAtvanA pudgalone vizupha karavA te "vyasamyaktva" kahevAya , eTale temAM pudgala 'vyane zodhI zuSdha karavAthI te avya zupha thayuM, mATe te avya samyaktva kahevAya , ane je tenA AdhAracUta thai jIvane jinezvare kahelA vacanane viSa tattvazradhA thavI te vIjuM " nAvasamyaktva" kahevAya je. valI nizcaya ane vyavahAranA nedathI samyaktva ve prakAranuM thAya . jJAna darzana ane cAritrarupaje AtmAnA zuja pariNAma te "nizcayasamyaktva" kahevAya je, athavA "jJAnAdi pariNAmathI AtmA abhinna , eTo judo nathI " AIM je zradhAthI mAnavU, te "nizcayasamyaktva" kahevAya . tene mATe kayu De ke "Atmaiva darzanazAnacAritrANyathavA yateH / yattadAtmaka evaSa zarIramadhitiSThati" // 1 // yatine AtmAja darzana, jJAna ane cAritra le. kAraNake, jJAna, darzana cAritra rUpaja AtmA A zarIrane viSe rahelo . kAraNake, jote AtmAthI jinna hoya to muktinA hetu rUpa thai zakatA nathI. vaLI nizcayathI potAno jIvaja deva niSpanna svarUpavAlo ne, tema potA Jain Education Intemational Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. no AtmA tattva ramaNarupa guru paNa je ane potAnA jIvano je jJAnadarzana svanAva teja dharma . te zivAya ko bIjo nathI. AIM je zradhAna te nizcaya samyaktva kahevAya . A samyaktvaja modanuM kAraNa ne tethI jIvane svarUpanA jJAna vinA karmakSayarUpa mokSa thatoja nathI. ___ arihaMta jagavAn te deva , sudharmano upadeza ApI mokSamArgane dekhAmanAra te guru , ane kevanI jagavate kahelo dayAmUla dharma te dharma De, ityAdika padArtha tarapha sAtanaya cAra pramANa ane cAra nidepavame je tattvazradhAna te nizcayasamyaktvanuM kAraNajUta vyavahArasamyaktva kahevAya je. ahiM kahevAnuM tAtparya e ne ke, jenA rAga, kSeSa, moha ane ajJAna gayelA , teja deva kahevAya. tevA deva to zrI arihaMta bhagavAn ke. vIjA hari, hara brahmAdika deva nathI, eTale te devomAM devatva nathI, kAraNa ke teone viSe strI, zastra, japamAlA Adi rAgAdikanA cinho pragaTapaNe varte . ahiM ziSya prazna kare ne ke, " te devAne viSe rAgAdika hoya temAM amAre zI hAni ke ?" tenA uttaramA guru kahe -" ema kaho nahIM. kAraNa ke, te devo rAgAdikathI kabuSita be, tethI temano haju mokSa thayo nathI, tethI temanAmAM modasukha ApavAnI yogyatA nathI, mATe temanAmAM devapaNuM nathI, kAraNa ke, devanuM sanmukhapaNuM mokSasukhane arthe re, eTale jo deva sanmukha hoya to mokSasukha sukhe melavI zakAya De, tethI ema kahe yogya nathI. nityamukta tejake je karme karIne sepAya nahIM, ane rAgAdi ke karIne paNa na pAya. je viSNu, zaMkara ane brahmAne nityamukta kahyA , te ayogya be, kAraNa ke, temane pharIthI saMsAramAM jaTakavApaNuM sAMjaLavAmAM Ave je, ane temane asaMkhyAtA java karavA purApone viSe kahelA ne. ahiM ziSya prazna kare be ke, nale kadi te devane muktinA dAtApaNuM na hoya to paNa temanAmAM rAjya-dhana dolatanuM dAtApaNuM temaja rAgAdika kaSTarnu vAravApaNuM , tethI A jagatamAM kahevAtA je deva-te nAma devane viSesAdAt jovAmAM Ave . Jain Education Intemational Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI Atmaprabodha. guru uttara Ape je; "ema kahe yogya nathI. kAraNake, jo evA deva kahevAtA hoya to rAjA pramukha tathA vaidyomA devapANu kema na kahevAya ? paNa rAjA pramukha ane vaidyo sAgA purUpanA karmane anusAreja ApanArA , tethI adhika ApanArA nathI, keNake vadhAre pAnI temanI zaktija nathI, temanI teTanIja pravRtti , vatrI te devanA sarva nakta rAjAo nIrogI hoya, te anujavathI paNa viruddha je. kayu ke keje puruSa (jIva) pote jevA karma kare athavA teNe jevAM karelAM , te jIva tevA prakAre karmanuM zubhAzuja phaba logavene eTale tevA prakAranA jogane pAme je te viSe hace vizeSa kahevAyI basa thayuM. ___ A jagatmA je deva kahevAya , te sarva devatattvane lAyaka nathI. je aDhAra dUSaNathI rahita tathA rAgaSayI rahita , te deva kahevAya ne ane teja mArA zuSa deva . je pRthvIkAya vagere u kAyajIvanI virAdhanAthI nivRtti pAmyA ne ane uttama jJAnavAn , teja mArA zucha guru . paraMtu jemanI sarva prAraMjamA pravRtti ke ane je niraMtara ukAya jIvanI hiMsA karanArA be, tevA brAhmaNa, tApasa vagere mArA guru nathI, ema nizcaya dRSTivaMta navya jIvane samyaktva hoya . ahiM ziSya prazna kare ne ke, "brAhmaNa vagere kugurune viSe chakAyanI virAdhanA jale hoya, paNa jAtithI to te brAhmaNa je." ____ gurue uttara prApyo. "ziSya, ema kahe nahIM. kAraNa brAhmaNa jAtie zreSTha hoya, paNa jo tenA AcaraNa niMdanIya hoya to te niMdA karavA yogya . juvo pArAzara ane vizvAmitra vagere Rpio brAhmaNa jAtine anAve pUjanIya kahevAyA . te viSe purANamA bakhe De ke, "zvapAkIgarbhasaMnUtaH paaraashrmhaamuniH| tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam " // 1 // pArAzaramahAmuni caMmALaNInA garnathI utpanna thayA hatA, paNa tapavaLe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNapaNAmAM jAti kAraNa nathI. 1 Jain Education Intemational Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza ~ . . . . "kaivartIgarbhasaMnUto vyAso nAma mhaamuniH| tapasA brAhmaNo jAtastasmAjjAtirakAraNam" // 2 // dhIvaranI strIthI natpanna thapekSA mahAmuni vyAsa tapavaLe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNa thavAmAM jAti kAraNa nathI. 3 " zazakIgarbhasaMbhUtaH zuko nAma mahAmuniH / tapasA brAhmaNo jAtastasmAjAtirakAraNam" // 3 // hariNInA garnathI utpanna thayelA mahAmuni zukadeva tapavajhe brAhmaNa thayA hatA, tethI brAhmaNa thavAmAM jAti kAraNa nathI. 3 " na teSAM brAhmaNI mAtA saMskArazca na vidyate / tapasA brAhmaNA jAtAstasmAjjAtirakAraNam " // 5 // te upara kahelA munionI mAtA brAhmaNI na hatI, temaja temane saMskAra thayo nahato; paraMtu teo brAhmaNo thayA hatA, tethI brAhmaNa thavAmAM jAti kAraNa nathI. 5 valI bIje sthaDe paNa kAM ne ke" satyaM brahma tapo brahma brahma ceMjiyanigrahaH / sarvabhUtadayA brahma etad brAhmaNavaNam" // 1 // " satya brahma , tapa nApa , iMjiyono nigraha karavo e brahma De ane sarva prANI upara dayA karaNI e jala , e bApaNanA lakSaNo De." 1 " zUjo'pi zIlasaMpanno guNavAn brAhmANo javet / brAhmaNo'pi kriyAhInaH zanApatyatamo navet" // 2 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. zUja hoya paNa jo te zIlasaMpanna ane guNavAn hoya to te brAhmaNa thAyabe, ane brAhmaNa hoya paNa jo te kriyArahita hoya to te zUjanA saMtAna jevo thA jAya je. 1 tethI sarvamA virati pramANabhUta le. viratinAva vinA gurupANuM paNa tArya tArakapaNAne ayogya je te viSe kaDaM je ke," punnivi visayAsattA punnivi dhnndhnnsNghsmeaa| sIsa gurU samadosA tArija naNasu ko keNa" // 1 // " guru ane ziSya bane viSayamA Asakta be, bane dhana tathA dhAnyanA saMgrahathI yukta je, tethI bane sarakhA doSavAlA , to temAM koNa kone tAre ? te kahe." 1 kadi kahezo ke, tApasa vagerene zAmATe guru na kahevAya ? kAraNa ke, tezro saMyamI, niHsaMgI ane jaMgalamA rahenArA . valI tezro phula phalAdika khAnArA De. paNa temane guru kahevA yogya nayI, kAraNa ke, temane samyak prakAre jIvanA svarupano bodha hoto nathI, temaja temanAmAM snAna vagerenuM AraMjapaNuM rahelaje, teyI kAyanA pAlaka sAdhuja mArA guru , ema sigha thAya je. tema sarvajJa, ane kevalajhAnIe prarUpela dharmaja zreSTha , te mokSapadane ApanAro be, vIjA anya dharmo pokSapadane ApanArA nathI, tethI te dharmo sarvAnA dharma De, ema kahevU nahIM, ane temanA deva tayA gurune sarvajJa na kahevA, kAraNa ke, eka mUrtipaNe je aviruSa dharmanuM nASaNa karavaM, te sarva rIte ayogya je.je dharmanA vyAkhyAnamAM aneka prakAra nA judA judA virucha kayana Ave te dharmanuM mUtra kahevAya nahIM. jaina dharmanA Aga mamA jyA jyA juvo tyAM arihaMta nagavAnanuM kathana ekaja prakAraceM AveThe tethI te dharma mAnavAne yogya . jyAM mokSa mArganA hetumA virudhdha kathana Aye tyAM dharma rahevAno saMjava nayo kAraNa, 'eka kahe grAma karavU ane eka kahe tethI viparIta kara tethI AcaranArane kayuM karavU, te viSe javya prANI zaMkA AkAMkSAmAM pamI jAya je. ane zaMkA vagerethI dharma vimuktatAnA hetu pragaTa thAya je. jemake viSNunA matamAM A sRSTi viSNu mUla De,ema kahe je ane zaivamatamAM A sRSTi ziva mUla ke, Jain Education Interational Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza ema mAne be, temaja zudhinI bAvatamAM paNa eka jane kararI zuchi mAne je, ane eka rakSAvame zuchi mAne . modanI bAvatamAM eka AtmAnA laye karI moda mAne De ane eka nava guNano uccheda thAya, tyAre mokSa mAne . valI temAM devatAo pAuLathI uccheda karanArA, varadAnane ApanArA ane sAMsArika rItimAM varttanArA hoya je, tethI tezro sarvajhapaNAne yogya zI rIte thAya ? naja thAya. te mATe temano prarUpelo dharma pramANanUta nathI. jema aneka mANaso 'ame, A, te, teo, ema potAnI mele dharma kahe te pramANanUta gaNAya nahIM, tema temano kahelo dharma pramANa nUta gaNAto nayI; kAraNake, tezro sarvanA vacanane anusAre dharmane kahetA nathI, je sarvajhanA vacanane anusAre kahevAmAM Ave teja dharma gaNAya , tethI kevali prarUpita dharmaja zreSTha , A pramANe samyak prakAranI zupha rucizradhA hoya te vyavahAra samyaktva kahevAya je. kAraNake, vyavahAranayano matapaNa pramANaja De. te vyavahAranayanA baLayIja tIrthanI pravRtti be, jo te nayane pramANa nUta na mAnIe, to tIrthano janeda thai jAya. ___ zAstramA kahyu De ke," jaya jiNamayaM pavajaha, tA mA vavahAra nicchayaM muyh| __ vavahArananacchae tithyuccheo javassamiti" // 1 // ___"jo tamAre jinamata aMgIkAra karavo hoya to tame nizcaya ane vyavavahAra bane nayane ozo nahIM. temAM vyavahAra nayane gemavAthI. avazya tIrthano jaccheda thAya ." 1 samyaktvanA bIjA be prakAra. pudgalika ane apudgalika ema paNa samyaktvanA be naMda paDe. jemAM mithyA svanAva gayo hoya ane samyaktvanA puMjamA rahelA pudgalonA vedavA rUpa dapopazama prApta thAya, te pudgalika samyaktva kahevAya je. sarvathA mithyAtva, mizra samyaktva pujanA pudgalonokyathavAthI tathA upazamathI utpanna thayena je niHkevala jIva pariNAma rupadAyika tathA upazama samyaktva te apudgalika samyaktva kahevAyace. Jain Education Interational Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kh5 zrI Atmaprabodha. arthAt pudgalo, vedana svarupa te pudgalika samyaktva ane kayopazama karavAthI je jIvanA pariNAma te apudgalika samyaktva ema samajavU. samyaktvanA bIjA ve prakAra. vatI nisarga ane adhigama ema ve prakAre paNa samyaktva kahevAya . tIrthakara tathA gaNadhara vagerenA upadeza zivAya svAjAvika karmanA upazama dayapaNAthI je samyaktva pragaTa thAya, te nisargasamyaktva kahevAya je. zrI tIrthakara gaNadhara vagerenA upadezathI tayA jina pratimA dekhavAyI ane vIjA zuna bAhya nimittanA AdhArathI karmano upazama-kSya thatAM je samyakttva thAya te adhigama samyaktva kahevAya je. te viSe mArga tathA jvaranuM dRSTAMta. eka vaTemANu mArgathI bhraSTa thayo hoya, te koinA batAvyA zivAya namato jamato pote teja khare mArge jema AvI jAya , tevI rIte nisargasamyaktvanI prApti thAya je. koi vaTemAmu mArgathI naSTa thatAM koinA batAvavAthI khare mArge Ave tevI rIte adhigama samyaktvanI prApti thAya . jema koI mANasane jvara Avyo hoya te paripakka sthiti thAtAM auSadhanA upacAra vinA svAnAvika rIte utarI jAya je tevI rIte nisarga samyaktva samajavU ane jema koino jvara auSadhanA upacArathI utarI jAya , te adhigama samyaktva jANavU. evI rIte prANIne mithyAtva rUpa jvaranA javAthI samyaktva mArganI prApti thAya je ane te nisarga adhigama rUpa thAya. samyaktvanA traNa prakAra. kAraka, rocaka ane dIpaka ema samyaktva traNa prakAranuM je. je jIvone samyak prakAranA anuSThAnanI kriyAnI pravRtti karAve te kArakasamyaktva kahevAyaje. eTave te samyaktvamA utkRSTa vizudhi-nirmaLatArupa samyaktva pragaTa thatAM jIva sUtramA kahevA pramANe kriyA kare , tethI te kAraka samyaktva kahevAya . e kAraka samyaktva vizeSa nimaLa cAritravALAneja prApta thAyaje. mAtra zradhAna e rocaka samyaktva kahevAya je. e samyaktvamAM jIvane samyak anuSThAnanI pravRtti Jain Education Intemational Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 1e. ruce , paNa te karI zakato nayI. A samyaktva avirati samyagdRSTi evA kRpaNa ane zreNika vagerene thayuM hatuM. je jIva pote mithyAdRSTi athavA ananya evA aMgAramardaka AcAryanI jema dharmakathAvake jinezvaranA kahela jIva-ajIvAdi padArthone yathArthIte parane prakAze-dIpAve tethI te dIpaka samyaktva kahevAya je. dIpaka jema vIjAnA aMdhakArane dUra kare ane potAne prakAza karato nathI tema dIpaka samyaktvadhI vIjAne guNa thAya ne ane potAne guNa thato nathI, tethI te dIpaka samyaktva kahevAya . ahIM ziSya prazna kare . je jIva pote mithyAdRSTi , to paThI tene samyaktva zadra zI rIte ghaTe ? e vacanano virodha Ave che. guru jattara Ape ce. zipya, ema kahe nahIM. te jIvane mithyASTipaNuM - tAM paNa tenAmA je pariNAma vizeSa ce, te nizce prANIne dharma pamAmabAno heturUpa thAya ne eTane samyaktvanuM kAraNa nUta thAya , tethI jema dhImAM AyuSyano upacAra karavAmAM doSa nayI teSa kAraNane viSa kAryano upacAra karavAthI te samyaktva kahevAya . samyaktvanA bIjI rIte traNa neda. aupazamika, dAyika ane zyopazamika ema samyaktvanA traNa prakAra paNa thAya . samyaktvanA cAra neda. upazamika, dAyika, zyopazamika ane sAsvAdana-evA samyaktvanA cAra neda . samyaktvanA pAMca prakAra. upazamika, dAyika, dayopazamika, sAsvAdana ane vedaka-ema samyaktvanA pAMca prakAra paNa thAya . 1 upazamika-nadIraNA karelA mithyAtvane anubhavayA kaya karatAM ane nahIM nadoraNA karelA mithyAtvane pariNAmanI nirmaLatA vizeSe karI sarva prakAre Jain Education Intemational Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapravodha. upazamAvatAM-dabAvI detAM eTale udayamAM na AvavA devArupa karatAM je caitanyano guNa pragaTa thAya je, te upazamika samyaktva kahevAya . A samyaktva anAdi mithyAdRSTine, graMthineda karanArane, ane upazama zreNinA prAraMjanA karanArane thAya. 2 dAyika-anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cokamIno taya thayA parI anaMtara mithyAtva, mizra samyaktvarUpa traNa puMjarUpa darzanamohanIya karmano sarvathA kya thatAM AtmAne je guNa utpanna thAya, te dAyika samyaktva kahevAya. A samyaktva dapaka zreNI aMgIkAra karanArane hoya . "dapaka zreNI aMgIkAra karanAra puruSa ATha varSathI uparAMta vayavALo, vajraRSajanArAca saMghayaNavALo, ane dhyAnane viSe citta ApanAro hoya , te puruSa avirati hoya, deza virati hoya athavA pramatta-uga guNagaNAvAlA athavA apramatta-sAtamA AumA guNagaNAMvAlAmAthI game te hoya te ApakaveNI mAM , " ema pravacanasAroddhAra graMthane viSe kahavaM . 3 kayopazamika-udaya AvenA mithyAtvane vipAkanA udaye karI vedI kSaya kare ane zeSa ke je sattAmA anudaya AvedUM hoya tene upazAMta kare eTale mithyAtva mizra puMjane AzrIne roke arthAt udayane aTakAve. ane zuddha puMjane AzrI mithyAtva bhAvane dUra karI eTale nadIraNA karela mithyAtvano kaya karavAthI ane nahIM dIraNA kareta mithyAtvano upazama karavAthI AtmAne je guNa nutpanna thAya te kyopazamika samyakttva kahevAya je. A mithyAtva zupha puMja bakaNavA, De, te atizaya nirmala evA vAdaLAnI peThe je, tethI temAM yathAvasthita zuka tattvarucirnu AcchAdana thatuM nathI, eTale te AcchAdana karanAra na hovAthI te upacArathI samyaktva kahevAya . ahiM ziSya prazna kare -upazama samyaktva ane kSayopazamasamyakttvamA zo taphAvata ? kAraNake, te vaMne samyaktvamAM kAMza vizeSa jovAmAM AvatuM nathI. te banemAM udaya Avena mithyAtvano kaya ane nahIM jadaya Aveta mithyAtvano upazama, e kahevAmAM AvyuM . guru uttara Ape De-temAM vizeSapaNuM . kSayopazama samyakttvamAM mithyAtvanA vipAkano anubhava nathI, paNa rakSAe Jain Education Interational Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. rial khelAgnA dhumAkAnI zreNInI jema pradezano anubhava che. ane upazama samyaktvamAM vipAka udayathI tathA pradeza udayathI sarvathA midhyAtvano anuvaja nathI, mATe te vanemAM eTalo taphAvata be. 4 sAsvAdana - prathama kahalA upazama samyaktvathI pakatA eTale samyaFathI patita thatAM te vakhate samyaktvanA AsvAdasvarUpamaya thavAya te sA svAdana samyaktva kahevAya be. upazama samyakttvathI paratAM batAM jyAMsudhI mithyAtva na pamAya tyAMsudhI sAsvAdana samyaktva hoya te. te sAsvAdanasamyaktvano kAla jaghanya eka samayano ane utkRSTa AvaLIno be. 33 e vedaka - jeNe dapaka zreNI aMgIkAra karelI be, evA puruSane cAra - ingbaMdhI mithyAtva mizra puMja (ve ) khapAvatAM apane kSAyopazamika lakSaNa rUpa zuddha puMjane khapAvatA, te zuddha puMjanA pudgalano bello pudgala khapAvavAne ujamALa thatAM te beblA pudgalane vedavA rUpa je samyaktva te vedaka samyaktva ka devAya be. te samyaktva eka samayanuM che. vedaka samyaktva pAmyA patrI anaMtara samaraAyika samyaktva avazya pragaTa thAya be. te pAMce samyaktvanA kAlano niyama kahe. 66 tatsamo va sAsANaveago samaya / sAdIyatitti sAyara khoDuguNo khaovasamo // 1 // " upazama samyaktvano kAla aMtarmuhUrtano be, sAsvAdana samyaktvano kAla valInobe, vedakano kAla eka samayano be, kAyaka samyaktvano kAla tezrIza sAgarApethI kAMika adhikano be ne kSayopazama samyakttvano kAla bAsaTha sAgaropamartain dhika eTale kSayopazamano kAyakanA karatAM bamaNo kAla be. A utkRSTa kAla kahelo e. dAyaka samyaktvanI sthiti je tetrIza sAgaropamathI adhika kalI, te sarvArtha siddhAdikanI apekSAe saMsArane AzrIne samajavI siddha avasthAnI apekSA e to tenI sAdi anaMta sthiti jAlavI. je kSayopazamanI maNI sthiti kahIM be, te vijayAdika anuttara vimAnane viSe tetrIza sAgaropamanI sthitimAM ve cAra javAnI apekSA e kahI be. athavA bAramA de Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. srokane viSe vAvIza sAgaropamanI sthitie traNavAra javAnI apekSAe kahI je. je sAdhika-(adhika sahita ) ema kahevAmAM AvyuM che, te manuSya navanA AyuSyano prakSepa karavAyI jANavU. A sarva utkRSTa sthiti jANavI. jaghanya sthiti to vedaka, upazama ane sAsvAdana-e traNenI ekaja samayanI sthiti ke ane dayopazama tathA dAyaka e bedanA ve samyaktvanI sthiti jaghanyapaNe aMtarmuhUrtanI . Apa samayathI mAMjhIne be dhImAM eka samaya oDo te aMtarmuhUrta kahevAya je. te aMtarmuhUrttanA asaMkhyAtA neda che. samyakttva keTalI vAra pamAya . " nakosaM sAsAyaNaM navasamiyaM huM ti pNcvaaraao| veyaga khazgAzkAsi asaMkhavArA khanavasamo" // 1 // "zrA saMsArane viSe utkRSTathI sAsvAdana ane upazamika samyakttva pAMca vAra hoya . paNa te prathama ekavAra upazama samyaktva prApta thAya tyAre cAra vakhata upazama zreNInI apekSAe hoya . vedaka tathA dAyaka samyakttva ekajavAra hoya De ane zyopazama samyakttva asaMkhyAtivAra hoya , te paNa bahu navanI apekSAe samajavU." kaye guNasthAnake kayuM samyaktva hoya . "bIyaguNe sAsANo turiyAisu aggiAracaucanasu / navasamakhAyagaveyagakhAovasamA kamA hu~ti" // 1 // sAsvAdana samyakttva vIje guNagaNe hoya je. ane upazama samyakttva cothAsamyaka'STi guNagaNAMthI agIyAramA guNagaNA sudhI ATha guNasthAnake eTale aviratithI lazne upazAMtamoha guNagaNAMsudhI upazama samyaktva hoya che tathA cothA guNasthAnathI ayogI guNasthAnanA aMga sudhI agIyAra guNagaNe dAyika samyaktva hoya je. cothA guNagaNAMthA lazne apramatta guNagaNAnAM aMtasudhI vedaka samyaktva hoya teja cothA guNasyAnayI mAmIne apramatta guNasthAna sudhI eTale cAra guNasthAne kSayopazamika samyaktva hoya De, arthAt sAtamA gu Jain Education Interational Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 rUpakazreNi mAMruvAvALAne vedaka thaine kAyaka prathama prakAza. ThANA sudhI te hoya che. ane thAya ne ATha guNaThAtha zreNi mAMche, " samyaktva kelIvAra mukAya ane keTalIvAra grahaNa thAya. prathama mukyuM pI grahaNa karyu, evaM je samyaktvAdi te gRhItamuktane AkarSA kadevAya be. te samyaktva keTalIvAra grahaNa thAya ne keTalI vAra mukAya, te darzAa. te sAtha eka jIvane eka navamAM keTalA samyaktva thAya te paNa japAve be. nAvazruta, samyaktva ane dezavirati nAmanA traNa sAmAyikavAlAne eka navamAM hajAra 'pRthaktva hoya be, sarvavira tivAlAne eka nave so pRthaktva AkarSA thAyaDe. te utkRSTathI jANavA. ane jaghanyathI to eka AkarSa thAya be. saMsArane viSe rahelA jIvone sarva javamAM keTalA AkarSA eTale jIva vyavahAra rAzimAM yAvyA pachI mokSe jAya tyAM sudhImAM keTalA AkarSA thAya te vAta jAvatAM kahe che ke, aneka navomAM eka jIvane trANa nAvazrutAdikanA asaMkhyAtA hajAra pRthaktva AkarSA thAya be eTale sarva bhavanI apekSAyetraNa nAvatAdine utkRSTA asaMkhyAtA hajAra pRthaktva AkarSA yAya De. temAM je sarva virati be, tene hajAra pRthaktva utkRSTA thAya be, ane avyazrutavALAne anaMtA AkarSA thAya che; kAraNa, temAM beiMDiya Adi midhyAtvInI gaNanA be. samyaktvanA daza prakAra. prathama tarA rahita kahelA evA upazamAdika pAMca prakAranA samyaktvane nisarga tathA adhigama sAthai gaNatAM tenA daza prakAra thAya che athavA panavaNA varegamane viSe nisarga ruci bagere bhedathI daza prakAranA samyaktva kahelA be, tenA nAma A pramANe De. 1 nisargaruci, 2 upadezaruci, 3 AjJAruci, 4 sUtraruci, 5 bojaruci, 6 abhigamaruci, 7 vistAraruci, kriyAruci, saMkSeparuci ne 10 dharmaruci. te daza prakAranA samyaktvanuM vivecana. 1 bebhI laine nava dha kahevAmAM pRthaktva zaddha vaparAya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI Atmaprabodha. 1 nisargaruci - nisarga eTale svanAve karIne jinezvaranA kahelA tatvone viSe ruci yAya, te nisargaruci samyaktva kahevAya be; arthAt jinezvare darzAvelA tattvAdikanuM svarUpa emaja be, tethI anyathA beja nahIM, grAma jANe; eTale je tIrthaMkara bhagavAne kahelA pravya, kSetra, kAla tathA jAvanA bhede karI tathA nAma, sthApanA dravyabhAvanA ne karI cAra prakAranA jIvAdika padArthoMne jAtismaraNa jJAnanI jema bIjAnA upadeza vinA athavA zrutajJAnanA baLe karIne atyaMta zrA kare te nisargaruci. samyaktva kahevAya be. 2 upadezaruci - guru, mAtA, pitA vagaire vakiloe kahelA vastutattvama je ruci utpanna thAya eTale AMtarA rahita kaDelA jIvAdika padArthoMne viSe tIrthakara, gaNadhara Adi puruSonA temaja bradmastha puruSonA upadezathI je ruci - zrA utpanna thAya te upadeza ruci samyaktva kahevAya be. 3 AjJAruci - sarvajJanI AjJA upara je navya puruSa ruci kare paTale je javya rAga, dveSa, moha, tathA ajJAnathI dezathakI rahita thai tIrthaMkara tathA gaNadhara vagerenI AjJA va pravacananA artha thayelA be, ema jaae| pote buddhihIna hoya to paNa tene yathArtha rIteM mASatuSa muninI peThe aMgIkAra kare te AjJAruci samyaktvavAlo kahevAca je A samyaktvamAM kahevAnuM tAtparya e che ke, yAgamane viSe je artha jJAnI mahArAje kahalo be te yathAtharja be-mAre pramANa che; kadi temAMdhI ko jAga huM maMdabuddhi samajI zakato nathI to AgaLa upara vizeSa jyAsI te mArA samajavAmAM tryAvaze. udyama karavAthI zuM prApta thaMtu nathI ? tema karatAM kadi samajavAmAM na Ave to mArA koi karmano doSa che. yA pramANe mAne che. paNa jemAM potAne samaja paDe nahIM tene apramANa gaNe nahIM; ane evI dRSTiyI pote potAnI maMda buthivAnA kAraNa pragaTa kareche. sarva javya jIvoe samyagdRSTiyI jinezvara nA vacana upara zraddhApUrvaka eva pratIti karavI joie, ane abhyAsamAM tatpara rahe joie. evI te jinezvare je kahela tene pramANabhUta mAne te AjJAruci samyaktva kahevAya be. AjJAruci samyaktva napara mASatuSanuM dRSTAMta. kAi puruSa koi uttama guru pAse dharma sAMjaLI pratibodha pAmI dIkSA lodhI hatI. gurue tene abhyAsa karAvavA mAMruyo, paraMtu koi jJAnAvaraNIya karma Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 25 nA udayathI te ziSya eka pada paNa dhAraNa karavAne ke uccAra karavAne zaktimAn thayo nahIM. AthI guru kaMTALI gayA ane temaNe mAnyuM ke, have A ziSyane zAstranuM adhyayana karAvAthI saryu. DevaTe eka vakhate gurue tene kahyu ke, " ziSya, tane kAi paNa Avame tema nathI, mATe tuM kevala ' mAruSa, mAtuSa' ema japyA kara." te apamati ziSya te vAkya paNa pUrI rIta bolI zakyo nahIM. tene ThekANe ' mApatuSa' ema bolavA lAgyo. pote te jANatAM potAnA AtmAne par3I niMdato hato, paNa kevala gurunI AjhAna pramANa karI te japara pUrNa zrachA rAkhato hato, tethI te nattama jAvanAo karI cAra ghanaghAtIkarmano kaya karI tatkAla kevalajhAnanI badamIne prApta thayo hato. Avo puruSa AjhAruci kahevAya . 4 sUtraruci-sUtra eTane aMga japAMga Adi AcArAMgapramukha. jenI aMdara AcAranuM bakSaNa kahevAmAM Ave De, tene viSe jene ruci ne eTale jaNavA jaNAvavAnI, dhAravAnI ane tenA svarUpanA citavananI prIti je, te sUtraruci samyaktvavAn kahevAya je. arthAt sUtra naNatAM naNAvatAM te samyaktvanI prApti thAya ne ane atizaya sArA adhyavasAya jatpanna thAya . te sUtraruci upara goviMdavAcakanuM dRSTAMta De. goviMda vAcakanI kathA. goviMda nAme eka bauddha dharmano jakta hato. te jinezvaranA AgamanuM rahasya tathA tattva grahaNa karavA mATe kapaTe karI jaina sAdhu vanI prAcArya mahArAjanI pAse jaina sighAMta jANavA Avyo. jaina sighAMta naetAM tene sUtranA arthavame tenA pariNAmanI nirmaLatA pragaTa thapa AvI ane tethI samyaktvane pAmI jaina zucha muni thai AcArya padane pAmI goviMdavAcakanA nAmathI prakhyAta thayA hatA. A goviMda vAcaka sUtraruci samyaktvavALA jANavA. 5 bIjaruci-vIjanI peThe je eka vacana aneka arthane bodha karanAraM hoya te bIja vacana kahevAya , tevA vacanane viSe jene ruci hoya te bIjaruci samyaktvavAn kahevAya . jema bIja eka hoya utAM aneka bIjone utpanna kare je, tema AtmAne eka pada napara ruci hoya te aneka padanI rucine utpanna karanArI thAya ne, evI je AtmAne viSe ruci te vIjaruci kahevAya . athavA te Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI Atmaprabodha. upara jaLane viSe pamelA telanA biMdunuM dRSTAMta be. jema telano biMdu jaLanA eka dezamA pabe, paNa te pachI samasta jaLane AkramaNa kare che, tevI rIte tattvanA eka dezamAM AtmAna | ruci utpanna thai, to te AtmAnI ruci tevI rItanA yopazamartha | samasta tattvAne viSe prasarI jAya e, AnuM nAma bIjaruci kahevAya be. 6 nigamaruci -- abhigama eTale vizeSa prakAranaM jJAna, tene viSe jene ruci thAya te nigamaruci samyaktvavAn kahevAya be. eTale 'zrutajJAnanA prarthane zrIne jene vijJAna - viziSTa jJAna prApta thAya te nigamaruci kahevAya De. 9 vistAraruci -- sAtanayo vame saMpUrNa dvAdazAMgInI vistAra pUrvaka vi cAraNA karavAmAM jenI ruci vRddhi pAme be, te vistAraruci samyaktvavAlo kahevAya je. e vistAraruci samyaktvamAM naigamAdika sarvanayo vane tathA pratyakSAdika pramANo va paT vyanuM ane tenA paryAyanuM yathArtha jJAna thAya che. 8 kriyAruci -- samyak prakAre saMyama cAritranA anuSThAna eTale kriyA tenI pravRttine viSe je ruci thavI te kriyAruci samyaktva kahevAya je. je puruSane kriyAruci samyaktva prApta thayeluM hoya, tene jAvathI kAnAcAra, darzanAcAra ane cAritrAcAra Adi anuSThAnane viSe ruci utpanna thAya che. e saMkSeparuci - jenAmAM vizeSa prakAre jAevAnI zakti na hoya, tethI je saMpatha jAvAnI ruci kare, te saMkSeparuci samyaktvavAlo kahevAya che. te samyaktvamAM jina vacana rUpa Agamane viSe akuzalapaeM tAM temaja baudika kudarzanano abhilASI na batAM cillAtiputranI peThe upazama, viveka ne saMvara nAmanA par3he karIne tattvanI ruci prApta thAya . 10 dharmaruci - dharma eTale astikAyAdi dharma tathA zrutadharma ane cAritradharma, tene viSe jene ruci hoya te dharmaruci samyaktvavAlo kahevAya be. eTale jinezvarekalA dharmAstikAya, adharmAstikAya vagerenA gati, sthiti rupa upaSTakatA Adi svanAvane viSe astipaNaM temaja aMga-praviSTa arthAt aMga-Agama 1 AcArAMga Adi aMga, uvavAi Adi upAMga ane uttarAdhyayanAdi prakaraNa te zrutajhAna kahavAya che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 17 nA svarUpane viSe tathA sAmAyikAdi cAritradharmane viSe je jIva zraddhA kare che, te dharmaruci samajavo. je samyaktvanA upAdhi bheda va judA judA prakAra kalA be, te ziSyane vizeSa buddhi upajAvavA mATe kahelA be. paraMtu vastutAe to nisarga ne adhigama e ve nedamAM koi koi sthale te badhAno aMtarbhAva yaha jAya be. vaLI samyaktvane jIvathI abhinnapaNaM je kahetuM be, te guNa ane guNIno - da jaNAvavA mATe kala be, te uparathI samajavAnuM ke, je daza prakAranuM samyaktva teja AtmA, kAraNa ke samyaktva e grAtmAno guNa be, eTale AtmA teja samyaktva ane samyaktva teja AtmA, e tattvathI jAvaM. AtmA ne AtmAnA gumAM neda . tatrayI guNa ne guNI judAM nayI. - e paramArtha be. sarva dharmakRtya mAM samyaktvanI pradhAnatA. " samattameva mUlaM nihiM jivarehiM dhammassa / epi dhamma kaccaM na taM viNA sohae niyamA" // 1 // 66 jinavaroe dharmaM mULa samyaktvaneja kaheluM be, te samyaktva vinA dharmanuM eka kArya paNa nice zotuM nathI. " 1 apAra saMsAramAM bahu prakAre bhramaNa kara kheda pAmI gayelA janyajIvoe jenuM svarupa prathama kaheluM be evA zuddha samyaktvavame potAnA AtmAne yukta karavo. kAraNa ke, potAnI AtmArUpI bhUmine nirmaLa karavArthI te AdhAre karelA sarva dharmanA kRtyo manAsa citrakAre racelI bhUmi uparanA citronI jema asAdhAraNa rote zobhI ve che. kAraNa ke, Atma zuddhi karyA vinA eka paNa dharmakRtya zotuM nayI tethe navya jIvoe prathama Atmazuddhine viSe prayatna karavo. prajAsa citrakAranaM dRSTAMta. jaMbUdIpane viSe jaratakSetranA madhya jAge sAketapura nAme nagara be. te manohara ne jvaLa evA gharoyI tathA suMdara jina maMdironI zreNI thI suzocita e. nAga, puMnAga vigere vividha jAtanA vRkkazothI yukta evA aneka udyAno ka virAjita be. temAM sarva zatrurUpI vRkone nakhevAmAM gajeMdra samAna mahAbala nAme Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. eka rAjA hato. eka vakhate te rAjA sanAmaMjhapamAM bege , tevAmAM aneka prakAranA dezomAM pharanArA potAnA eka dUtane A pramANe purayuM, " he dRta, mArA rAjyane viSe rAjanIbAne yogya evI koI vastu nathI ema ? " dUte kahAM, rAjeMja, tamArA rAjyamAM bIjI vastuo ke, paNa netrone AnaMda ApanArI ane aneka prakAranA citrothI alaMkRta evI rAjakImA yogya citrasannA nathI." dUtanAM A vacana sAMjaLI rAjAnuM mana tevI sanjAnA kutuhalathI parita tha6 gayu. tatkALa teNe maMtrIne bolAvIne hukama karyo ke, ' satvara evI citrasanA karAvo. ' rAjAnI AjhA thAja maMtrIe te AjhA zirapara camAvI dIdhI, vistAravALI ane manohara vividha prakAranI racanAthI suzojita eka moTI sanA taiyAra karAvI. te pachI rAjAe vimala ane pranAsa nAmanA ve citrakArone bolAvIne kahyu, "citrakAro, tame baMne ci. tranA kAmamAM nipuNa lo, mATe eka A sajAne citravALI karo, temAM sanjAno ardha nAga vimana citare ane artha nAga pranAsa citare," ema kahI temane ardha ardha nAga vaheMcI Apyo. paThI tenI madhya jAge eka pamado bAMdhI rAjAe temane sUcanA ApI ke " tamAre koi koinA citro jovAM nahIM, tame pratyeka tamArI budhi pramANe temAM citAra kAma karo. " rAjAnI AvI AjhA thatAM te baMne citrakAro eka bIjAnI spardhAthI potapotAnA jAgamAM citrakAma karavA lAgyA. evI rIte citrakAma karatA te mane u mAsa vItA gayA. te paThI citrakAma jovAne Atura evA rAjAe te baMnanI pAse AvI citrakAma pUrNa karavA mATe pugyU, A vakhate vimale kA, " svAmI, meM mAro nAga pUro ko De, te Apa juvo." rAjAe temAM praveza karI joyuM, tyAM vicitra prakAranA citroyI anuta evA te nUmi jAgane joDne rAjA saMtuSTa thai gayo. ta kAla rAjAe vimAne ghaNuM anya tathA vastrAdika- inAma ApI tenI upara mahAn prasAda ko. te paLI rAjAe pranAsane palaM, tyAre prajAse kahUM ke, meM to haju citrano AraMja paNa karyo nayI, mAtra haju nRmi saMskAra kayoM ne. eTale citaravAnI nUmine zucha karI che. kAraNa jo nUmine barAbara zucha karI hoya to te para citAra kAma ghajja zojI nave . palI rAjAe te nUmi saMskAra kevo ko haze te jovAne mATe vacayAM rAkhekhA pamadAne dUra karAvyo. tevAmAM te minI aMdara ghaNuM ramaNIya citrakAma thayenuM jovAmAM AvyuMte joDa rAjAe kahyu, Jain Education Intemational Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza " are pranAsa, tuM zuM amane pANa uge De ? ahiM to sAkSAt citrakAma dekhAya je." pranAse kA, " mahArAja, e sAkSAt citro nathI paNa yA sAmenA nAganA citronA pratibiMbono saMkrama thayelo . " tenA A vacano sAMcaLI rAjAe pharIvAra te pamado baMdhAvyo, eTale mAtra ekalI nRmi jovAmAM AvI. AthI rAjAe vismaya pAmIne pujyaM, " citrakAra, te AvA nAre saMskAravALI cami kema racI ?" pranAsa boTayo, " svAmI, AvI najvana cUmi napara citrakAma ghaj sarasa thAya je. citaretrI mUrtionA raMganI kAMti adhika zoje ane te para AlekhelA rUpa bahuja dIpI nokaLe De, jeyI prekSakonA hRdayamAM AvehUba nAvano usvAsa tha Ave che." pranArA citrakAranA A vacano sAMcaLI rAjA tenI vivekavALI kuzalatA upara hRdayamAM saMtuSTa thai tene inAma ApI tenI upara prasAda ko. ane tene kA ke, "mArI A citra sanA je prakAranI zojAvALI thaDe te apUrva prasichi pAmI evI ne evI kAyama raho." ekathAno upanaya. sAketapura nagara te A mahAn saMsAra samajavo. mahAvana rAjA te samyak prakAre upadeza ApanAra AcArya samajavA. je sanA te manuSyagati samajavI. je citrakAra te javya jIva jANavo. je citrazAlAnI nUmi te AtmA ane te nUmino je saMskAra te samyaktva jANavU. ane citra te dharma samajavo. je aneka prakAranA citro te prANAtipAtanI virati vagere vrato jANavA. citrone dIpAvanArA ujvala pramukha varNo te dharmane zonAvanArA aneka prakAranA niyamo jANavA. ane nAvano jalAsa te vIrya samajabu. zrA naparathI e upadeza devAno De ke, prahAsa citrakAranI jema paMmita puruSoe AtmArUpa Rmine nirmaLa karavI ke jeyI te AtmanUmi ujvala kriyArUpa aneka prakAranA citronI adluta zocAne dhAraNa kare , je zonA A jagatane viSe anupama gaNAya . A prajAsanA dRSTAMtahI sarva dharma kAryone viSe samyaktvanuM pradhAnapaNuM darzAvyu De. samyaktvanA bojA samasA bhedo. have vistAraruci jIvonA upakArane mATe samyaktvanA samasaTha nedo kahe Jain Education Intemational Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. ke. cAra prakAranI zraghA, traNa liMga, daza vinaya, traNa zuci, pAMca dUSaNa rahita, Au pranAvaka, pAMca nUSaNa, pAMca lakSaNa, u jayaNA, AgAra, nAvanA ane u sthAnaka, evI rIte samyakttvanA samasaTha nedo thAya . e samasaTha nedoe je yukta hoya tene nizcayathI vizuccha samyakttva prApta thAya . cAra zraghA. 1 paramArthanI stavanA, 5 paramArtha jANanAranI sevA eTale tenI gurupaNe mAnyatA, 3 jemaNe samyakttva vamedhuM hoya tevA vyApanna darzanIaonuM varja, tathA anya darzanIono tyAga karavo. A cAra prakAranI zraghA kahevAya je. jena zrA cAra zradhA hoya tene avazya samyakttva hoya . traNa liMga, jenAmAM samyaktva hoya, tene oLakhavAnA je cinhote liMga kahevAya je. 1 zuzrUSA, dharmarAga ane 3 vaiyAvRtya e traNa liMga jANavA. daza prakArano vinaya. 1 arihaMta, 2 sipha, 3 caitya, 4 zruta, 5 dharma, 6 sAdhuvarga, 7 zrAcArya, upAdhyAya, e pravacana ane 10 darzana e dazano vinaya karavo te daza prakArano vinaya kahevAya . jakti-bahumAna AdithI vinaya karAya . traNa prakAranI zuchi. 1 jina, 2 jinamata ane 3 jinamatane viSe rahelA je sAdhu sAdhvI vagere, tenaath| bIjAne asArarUpe ciMtavavA-e traNa prakAranI zuci kahevAya . pAMca dUSaNa. ? zaMkA, 2 kAMkSA, 3 vicikitsA, 4 kudRSTi prazaMsA ane 5 kudRSTino paricaya e samyaktvanA pAMca dUpaNo varjavA yogya je. ATha pratnAvika. 5 pravacanI, 2 dharmakathI, 3 vAdI, 4 naimittika 5 tapasvI, 6 prajJapti Jain Education Intemational Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. Adi vidyAvAn 7 caraNa, aMjanAdikavame sipha, ane 6 kavi-e Apa manAvika kahevAya . pAMca jUSaNa. 1 jinamatane viSa kuzaLatA, jina zAsananI prajAvanA karavApaNuM, 3 tIrthasevA, 4 jinamatane, viSe sthiratA, ane e jinamatane viSenakti-e pAMca samyakvanA nUSaNa kahevAya . kAraNa ke, te samyaktvane ApaNanI jema zojA pamAmanArA . pAMca lakSaNa. 1 zama, 2 saMvega, 3 nirveda 4 anukaMpA, ane AstikatA-e pAMca samyaktvanA lakSaNa De. te uparathI samyaktvavAn puruSa olakhI zakAya De. yatanA. paratIrthika Adine ? vaMdana, 2 namaskAra, 3 AlApa, 4 saMlApa, 5 khAnapAnanU dAna ane 6 gaMdha puSpAdika arpavA- e u yatanA varjavA yogya je. ra AgAra. 1 rAjAnA hukamathI, 2 samudAyanI AjhAthI, 3 vaLavAnnA hukamI, 4 devatAnI AjhAthI, 5 purkhana AjIvikAthI ane 6 moTA mahAn puruSanA AgrahathI kAM kara pame te AgAra kahevAya De, te upara pramANe u prakAranA aAgAra . unnAvanA. 1 A samyaktva cAritra dharmanuM mUla , 2 A samyaktva cAritra dharmanuM kAra , 3 A samyavattva cAritra dharmano staMna De, 4 samyaktva cAritra dharma, AdhAracUta , 5 A samyakttva cAritra dharmanuM nAjana De ane 6 A samyakttva cAritra dharmanuM nidhAna be. zrA pramANe zAstramA kahela, tenuM citavana karavU, te u jAvanA kahevAya je. ba sthAnaka. 1 jIva , 2 te jIva nitya , 3 te jIva ko kare , 4 te karelA Jain Education Intemational Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 zrI Atmaprabodha. karmane nogave , 5 mokSa ne ane 6 modano upAya je. evI asti (je) paNe zrakA karavI te na syAnaka kahevAya je. A pramANe samasaTha de karI samyaktva nirmala hoya . te samyaktvanA samasaudonuM savistara vivecana. cAra zradhAtuM svarUpa. 1 paramArtha saMstaka eTale jIva, ajIva, puNya, pApa vagere tAttvika padAthono paricaya, arthAt tenA svarUpa jANavAnA vizeSa udyA, raTaNa, bahumAna pUrvaka jIvAdi padAryone viSe je niraMtara abhyAsa te prathama zrachA kahevAya . 5 paramArthane jANanArAnI sevA eTale paramArthane jANanArA prAcArya vagerenI cakti arthAt sa. verInI jema muninA guNonI parIkSA karI temanI sevA bhakti karavI. je muni saMvega eTo movAnivASanA zudha raMganA kallolane jIvanArA arthAt jenA cittamAM niraMtara moke javAnA taraMga uThI rahyA De, evA ane je zaka jaina mAgane prarupanArA , tevA puruSonI sevA-bhakti karavAyI samatArUpa amRtanuM pAna maLe . ane tethI AtmAne viSa AnaMda pamAya . e vIjI zraghA . 3 jemaNe jaina darzanano nAza karyo , evA ane prannunA vacanane jalApanArA evA ninhako vagerene varjavA. kAraNake te ninhavo samyaktvane grahaNa karI punaH tenuM vamana karanArA je. ane prattunA vacanathI viparIta rIte varttanArA De, te goSTA mAhila vagere kahevAya che. tevI rIte yayAuMdA puruSone paNa varjI devA. te loko Agama napara dRSTine baMdha karI svacchaMde vartanArA ane svakapola kalpita mArge cAlanArA je. temanuM AcaraNa gRhasthanA karatAM paNa nagaraM je. tetro kAcuM pANI pIve , mAthe tela ghAlI muMmAve De, kAcA pANIe nhAya De, dhove , vastro dhovarAve je, gupta rIte strI sevana kare , ane lokomA potAne brahmacArI kahevarAve De, napAna pramukha pehere ye ane maudhArI thai rahe . pAsatyA, natsannA, kuzIliyA, saMsaktA, yathAcchaMdA e pAMca jina matamAM avaMdanIya kahelA je. mahAvIra pratunA veSanI vijhavanA karanArA, maMda ane ajhAnI evA e kugurune varjavAthI trIjI zraghA pragaTe je. Jain Education Intemational Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 3.3 4 cothI zraddhA kudarzanane tyAga karavA rUpa be. kudarzana eTale jaina zivAya bauddha vagerenA darzano teno tyAga karavAthI samyaktvanI cothI zraddhA kahevAya be. e cAra zraddhA uparathI puruSamAM samyaktvanI pratIti thAya be. sabhyagdarzanavAlA prANI oe potAnA AtmAnA guNone nirmala karanArI e paramArtha paricaya vagere cAra yAne niraMtara dhAraNa karavI. temAM khAsa karIne cothI zravAmAM kalA kudarzanavAlA puruSono sarvathA tyAga karavAno be. kAraNa, te potAnA darzananI makSitAnA hetu rUpa be. jo kudarzanIno saMga na varje to jema gaMgAnuM jala lavaNa samuDanA saMsargayI tatkAla khAruM thai jAya che, tema samyagraha STinA uMcA guNo tevA kugurunA saMsargathI tatkAla nAza pAmI jAya be; tethI sarvathA temano saMsarga varjavo; evo jinezvarano upadeza je. traNa liMganI vyAkhyA. 1 zuzrUSA - eTale sAMjaLavAnI icchA. sadjhAnanA hetu rUpa evA dharmazAstra sAMjaLavA upara prIti sAkaranA svAdathI paNa vadhAre madhura ne yuvAna suMdara strI parivRta thai divya gItane sAMbhaLavAnI icchAvAlA catura puruSane jevo rAga thA, tevI rIte dharma sAMnaLavAno AtmAno je adhyavasAya te zuzrUSA nAme samyaktvanuM pehelaM liMga - cinha che. jyAre javya jIvane samyaktva prApta aj hoya, tyAre evA pariNAma thAya be. 2 dharmarAga - cAritrAdi dharmane viSe rAga te dharmarAga nAme vIjuM cinha kahevAya . eTale koi moTI vInuM ullaMghana karI Avelo ne kudhAthI jenuM zarIra kI thai gayuM be, evo brAhmaNa jema vebara khAvAnI icchA kare tema samyaktvavAlo jIva koi karmadoSI sadanuSTAnAdi dharma karavAne azakta hoya paNa tene dharmane viSe sIvra abhilASa hoya be, tevaM dharmarAganuM cinha kahevAya be. 3 devagurunI vaiyAvaca karavAno niyama e samyaktvavaMtanuM bIjaM cinha be. deva eTale atizaya ArAdhana karavA yogya arihaMta ne guru eTale zurU dharmano upadeza karanArA AcArya bhagavAna, tenI vaiyAvaca karavAmAM yathAzakti sevA pramukha karavAno niyama, je niyama zreNika vagerene hato. mahAn zreNika 5 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. rAjAne evo niyama hato, ke jyAre parama tIrthakara mahAvIra nagavAn je dizAe. vicaratA hoya, te samAcAra jANavAmAM Ave tyAre, te dizAnI sanmukha suvarNanA ekaso ATha javano sAthIo karI paThI dAtaNa karavU, tevI rIte devapUjAmAM paNa tene evo sAthIo karavAno niyama hato, te pramANe te dararoja karato ane tethI teNe tIrthakara nAmakarma upArjana karyu hatuM. tevIrIte vIjA paNa navya jIvoe e pramANe yathAzakti niyamo grahaNa karavA yatna karavo joie. e zuzrUSAdika traNe liMgothI samyaktvanI utpattino nizcaya thAya ne. dazaprakAranA vinayanI vyAkhyA. 1 arihaMta eTale tIrthakara nAvajina vicaratA jina. 2 sipha eTane jemanA aSTa karma rUpa malanA pamala kSINa thai gayA , evA sika nagavAn. 3. caitya eTale jinezvaranI pratimA-mUrti, 4 zruta eTale sighAMta-AcArAMga prAdi Agama. 5 dharma eTale kSamAdika daza prakAra rUpa. 6 sAdhuvarga eTale zramaNa samUha. 7 AcArya eTale batrIza guNanA dhAraka ane gacchanA nAyaka. 7 upA" dhyAya eTale ziSyo ne sUtro jaNAvanArA, e pravacana eTale jIvAdi nava tattvAne kahenAra (athavA saMgha) 10 samyagadarzana eTale samyakttva ane tenI sAthe anedopacArathI samyaktvavAn paNa darzana kahevAya je. pUrve paNa saMbhava pramANe kahe. e arihaMtAdika dazasthAnane viSe pAMca prakAre vinaya karavo. vinayanA pAMca prakAranI vyAkhyA. 1 nakti eTale sAhAmA javU, azanAdika cAra prakArano AhAra prA. pavo, athavA je yogya hoya te Apa, te rUpa bAhya pratipatti. bAheranI dekhAtI sevA. Ama jakti karavAthI anya jano jANe ke, 'A naktivaMta ,' te jo bIjAo paNa tema karavAne pravarte. ahiM vAhya naktino artha rAga vinAnI -uparanI nakti evo artha na karavo; kAraNake, samakitaguNa hovAthI jIvathI. aMtardazArUpa pariNAmavALIja nakti bane . 3 bahumAna eTale manamA atizaya prIti. 3 varNana eTale temanA prajAvika guNonu kIrtana-stavana kara te. Jain Education Intemational Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 4. avarNavAdaparihAra eTave temanI aprazaMsA-niMdAno tyAga karavo. vojAnA uttama guNonI prazaMsA kare, potAnA guNonI na kare, ane jethI dharmanI adhutA thatI hoya, tevA kAmane gopave-pragaTa na kare. 5 AzAtanAparihAra-eTale mana, vacana ane kAyAe karIne pratikUla pravRttino niSedha kare eTale je je kAma kare temAM deva, guru ane dharmanI AzAtanA kare nahIM ane karAve nahIM. arthAt jinamatanI niMdA, laghutA thavArUpa AzAtanA paNa na kare. eTo potAnA hRdayane nagArI pravRttimAM nAMkhe nhiiN..| A daza prakArano darzana vinaya upara kahelA daza sthAnone AzrIne jANI levo. samyakttva hoyatoja A vinaya pragaTa thAya , tethI te darzanavinaya kahevAmAM Avyo . trIjA caitya vinaya viSe vivecana. caityano artha jinezvaranI pratimA thAya je. athavA jinabiMba thAya je. e manunI pratimAM kevA svarUpavALI ane keTalA prakAranI ? evI ziSyanI zaMkA thatAM tenA neda darzAve . zrI jinezvaranA caityanA pAMca neda . 1 nakti caitya, 5 maMgaLa caitya, 3 nizrAkRta caitya, 4 anizrAkRta caitya ane 5 zAzvata caitya. gRhane viSe zAstrokta vidhipUrvaka lakSaNAdika sahita pratidina trikAla pUjA vaMdanAdi karavAne mATe karAvezI je jinapratimA te nakti caitya kahevAya je. e pratimA ghara derAsaramA thApavAne dhAtunI banetrI ane aSTa prAtihArya sahita thAya . gharanA ghAra upara rahelA vIjA kASTa ( uttarAMga )nA madhya lAge sthApelA jinAbabane maMgalacaitya kahe je. loko mAMgalikane mATe te ghAranA kASTa upara jinamUrti kotarAve . ane jo te maMgalacaitya hoya toja teH gharamA rahe , anyathA rahetA nathI. maMgalacaitya vagaranA gharamAM rahI zakAya nahIM, te viSe eka dRSTAMta kahevAya je. mathurA nagarIne viSe maMgA nimitte prathama jinapratimAnI pratiSTA kare . jinabiMbanuM sthApana kare je. je gharamAM maMgalacaityanuM sthApana na karyu hoya te ghara Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI Atmaprabodha. pakI jAya e. zrI siddhasenAcArye kartuM be ke " ghara ghara pratye dhAranA madhya jAge --utarAMge zrI pArzvanAtha prajunI pratimA sthApe che." te mathurA nagarI mAM Aje paNa lokonA varanA dvAra upara maMgala caitya dekhAya be. je koi gaccha saMbaMdhI caitya eTale tapagaccha, kharataragaccha ke aMcalagacchanuM caitya, te nizrAkRta caitya kahevAyaDe. te caityamAM te te gacchanA AcAryAdikano temAM pratiSThA pramukha kAryoM karavAno - dhikAra hoya . bIjA gacchanA AcAryo vIjA gaccha saMbaMdhI caityamAM pratiSThA karAvI zakatA nayI. upara kala nizrAkRta caityathI viparIta jAvavALu caitya pranizrAkRta - tya kavAya be. te caityane viSe sarva gacchonA AcAryo pratiSThA karAvI zake be. HaripaNa vagere caitya saMbaMdhI sarva kAryo karavAno adhikAra sarva gacchonA yA cAyane hoya . zatruMjayagiri upara AdIzvara jagavAnanuM caitya anizrAkRta caitya, te kamAM sarva gacchonA AcAryo pratiSThAdi karAvI zake be. tyAM savAsomInA derAsaramAM devAjiyatIne nAme oLakhAto yativarga tenI mAlekI dharAvI pratiSThAdi karAve, te nizrAkRta caitya kahevAya be. pAMca sitya te siyAyatananA naamrth| olakhAya be. ane tene zAzvata jina caitya paNa kahe . bIjI rIte caityanA pAMca prakAra. 1 nitya caitya, 2 vividha caitya, 3 naktikRtacaitya, 4 maMgalakRtacaitya ane e sAdharmika caitya, je devalokane viSe zAzvata caitya be, te nityaMcaitya kadevAya be. v a unit after karelA nizrAkRta ne nizrAkRta ( jaratAdike jema karAvyA hatA tevA ) e ve prakAranA caitya te vividha caitya kahevAya che. te bIjo netrI jo jeda samajavo. mathurAnagarInI jema maMgaLane arthe gRhadhAranA madhya jAge kASTa (uttarAMga ) upara karela caitya te maMgaLacaitya samajavaM. je koinA nAmI devahAM pratimA karAvI syApe te sAdharmika caitya kahevAya be. vArttaka muninA putre potAnA ramaNIya devagRhane viSe potAnA pitAnI mUrti sthApI hatI. te sAdharmika caitya kahavAyuM che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza vArttaka muninI kathA. vArtaka nAmanA nagarane viSe anayasena nAme rAjA hato. tene sadbuchinA naMmAra rUpa vArttaka nAmano maMtrI hato. eka vakhate te maMtrI potAnA gharanA dIvAnakhAnAmAM bege hato, tevAmA koi paragAmathI mIjamAna Avyo. maMtrI tene mAna ApI tenI sAthe vArtAlApa karavA lAgyo, tevAmAM dharmaghoSa nAmanA muni tene ghera nidA levAne AvyA. munine nidA mATe AvetA jANI vArttakanI strI ghI, khAMmayI mizrita evaM eka vIranuM pAtra jarI temane vhorAvA AvI. te vakhate pAtramAMthI eka biMdu nUmi upara paDyo. te muninA jovAmAM Avyo. te mahAtmA jagavate upadeza karelA nikSAgrahaNanA vidhine jANanArA hatA. nizA betAlIza doSothI dUSita na hovI joie, ema teo samajatA hatA. AthI te pamelo visu joi temanA manamAM sphurI AvyuM ke, " A nidA chardita nAmanA doSadhI dUSita De, tethI A nidA mAre karape nahIM." AdhuM vicArI te mahAtmA te nidA grahaNa karyA vagara te gharamAMthI bAhera nIkaLI gayA. catura maMtrI vArttaka ke je gharanA dIvAnakhAnAmAM bege hato, teNe munine nidA sIdhA vagara pAga jatAM joyAM. te jotAMja te manamAM ciMtavavA lAgyo ke, A munie mArA gharanI nikA kema lIdhI nahIM ? jevAmAM teNe A pramANe joyuM, tyAM prAMgaNAmAM ghI sAthe mizrita khAMmano biu jovAmAM Avyo. te upara mAMkhIo ekaThI thai. te mAMkhIone lakSaNa karavAne garoLI domI. te garoLIna nakSaNa karavA jaMdara doDyo. caMdarane mAravA mATe bIlAmI domI AvI. bolAmIne haNavA mATe pelA AvelA mIjamAnano kutaro doDyo. tene mAravAne AmozI pAmozInA kUtarA doDyA. te kutarAone paraspara samAi thai eTale potapotAnA kUtarAaone vAravAne te mIjamAnanA ane AmozI pAmozInA tathA maMtrInA sevako domI AvyA. potapotAnA kUtarAno pana karatAM temanI vacce paraspara samAi saLagI nagI. paThI vArttaka maMtrIe e sarvanA yuchane zAMta karI dIdhuM. paThI teNe potAnA manamAM vicAryu ke, " eka ghI khAMmano biMdu nUmi upara pavAthI ATalI vadhI mArAmArI thai pamI, tethIja te mahA munie "A dUSita nidA grahaNa karI nahIM. te mahAtmAe vicAryu haze ke jo huM A dUSita nidA lAza Jain Education Interational Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. to mane moTA pApano nAga lAgI jaze. kAraNake, AmAMthI pApano prasaMga utpanna yA vinA raheze nahIM. " A pramANe vicAra karI dUSita nidA grahaNa karI nahi. te paThI vArttaka maMtrIe nIce pramANe jaina dharmanI prazaMsA karI hatI. ... "aho ! nagavAn jinezvarano sudRSTivALo dharma kevo ke ? vItarAga jagavAn vinA Avo pAparahita dharmano upadeza devAne koNa samartha De ? mATe mAre paNa have vItarAga anunA dharmane trikaraNa zucithI sevavo. e vItarAga jagavAnja mAre sevavA yogya je. ane temaNe kahelI kriyAja pALavI nacita je." yA pramANe ciMtavI te maMtrI A saMsAra uparathI vimukha thai gayo. tenAmA zuna dhyAnano yoga pragaTa thayo. tatkAla tene jAtismaraNa zAna thai AvyuM. te vakhate devatAoe tene muniveza arpaNa karyo. parI maMtrI vArttake gRhano tyAga karI zuSa anagAra thA bIje syale vihAra karyo. anukrame cirakAla saMyama pALatAM tene ke valajJAna prApta thayu. par3I te vArttaka nagarane viSeja deha tyAga karI te moke gayo. te maMtrIno subuchi nAme putra hato. pitAnA snehe karIne tenuM hRdaya purA gayu. paThI te pitRvatsala putra ekaramaNIya derAsara karAvI temAM rajoharaNa tathA muhapattIrupa parigrahane dharanArI pitAnI pratimA racAvI sthApita karI ane tenI pAse eka dAnazALA ughAmI. A sArmika caitya kahevAya je. e rIte caityanA pAMca neda kahelA . - upara kahelA caityanA nedomAM naktikRta vagere cAra prakAranA caityonI aMdara kRtrimapaNuM che, tethI temAM nyUnAdhika nAvano saMbhava hoya je, mATe temanI saMkhyAno niyama nathI eTale je katrima jinannuvana De, tene zrAvako naktine arthe kareje. te azAzvatA jinannuvana kahevAya che. te jinanuvano kAMka vadhAre ane kAMka aoDA hoya , tethI temanI saMkhyAno niyama ho zakato nathI. ane je zAzvatA jina caityo , temanuM nityapaNuMDe, mATe temanI saMkhyA ho zake ne te kAraNa mATe A trinuvanane viSe zAzvata jina saMbaMdhI devakuLanA biMbonI saMkhyA caityavaMdananI aMtargata rahena 'kammabhUmi' ityAdi gAthAne anusAre kahevAmAM Ave ne te gAthA nIce pramANe je. Jain Education Intemational Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. sattANavara sadassA sarakAbapanna akoDiyo / casaya chAyAsiyA tiluke caze vaMde // 1 // vaMde navako misa paNavIsa ko mitennA / aThThAvIsa sahassA canasya zraTTAsiyApamimA " // 2 // 37 kroma, uppannalAkha, sattAluhajAra, cArasone bayAzI, eTalA jina caityatra lokane viSe che temane huM namaskAra karU~ buM. tathA navaso pacavIza kroma trepanalAkha, ThayAvIza hajAra, cAraso vyAsI eTalA jinabiMba tralokane viSe be, temane huM namaskAra karuM. ear bhuvanane viSe kahelA pramANanI zAzvata jinabhuvana tathA jinabiMbonI je saMkhyA be, te kahe be. temAM adholoka pAtALane viSe dakSiNa ane - ttara dizAnA vijAge rahelA juvanapatinA daza nikAyane viSe sarva saMkhyA sAtako TIne boteralAkha, juvano che. te dareka juvanane viSe eka eka caityano sadbhAva hone zAzvata janacaityo paNa teTalAja be te caityAne viSe rahelA jinabiMbona) sarva saMkhyA AThasone tetrIkoTI, ane boMtera lAkhanI be. te dareka caityane viSe ekasone va janapratimAno sadbhAva hoine upara pramANe jinabiMbo be. ca dar lokane viSe ane pAMca merune viSe paMcAzI caityo kevI rIte ? te kahe . te pratyeka merumAM cAra cAra vana be. te darake vanane viSe cAre di zAe cAra cAra caityo be. te dareka merune eka eka cUlikA be, te upara ekeka caitya ema ekaeka merune viSe sattara sattara caitya be, eTale te pAMce merunAM sarva maLIne paMcAzI caityo thAya be. tathA te dareka merunI vidizAmAM cAra cAra gajadaMtA parvata maLI vIza gajadaMtA parvato be. ane tenI upara vIza caityo tayA pAMca pAMca devakuru uttarakurune viSe velA jaMbU zAlmali pramukha daza honI aMdara daza tyo be. pratyeka mahAvidehane viSe zoLa zoLano sadbhAva hovAthI aiMzI varakhArA parvato be. te upara aiMzI caityo be, tathA dareka mahAvideha matye vatrIza vatrIza 1. A pramANe kharatara gacchavALA mAne che; tapagacchAdika to pratikramaNa sUtramAM chapAyela gAthA pramANe mAne che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. ane jarata auravatamA eka ekano sadanAva hovAthI cotrIza vijayo thAya ane temAM pAMca bharata, pAMca auravata ane mahAvidehanA ekaso sATha ema kula maLI ekaso sItera vijaya thAya . te pratyekamAM eka eka dIrgha vaitADhaya parvata ke te dareka parvata upara eka eka caitya hovaath| ekasone sIttera caitya je. jabudhIpamAM u ane dhAtakIkhaMma tathA puSkarAphane viSebAra bAra thaine trIza kulagiri parvatoche, temanI upara trIza caityo . dhAtakIkhaMDa ane puSkarAI banemAM be be kSukAra parvatomAM cAra caityo je. aDhIkIpanI maryAdA karanAra samayakSetrarupa mAnuSocara parvatane viSe cAra dizAomAM cAra caityo . tathA AumA naMdIzvara kIpamAM bAvana caityo ne te pramANe-pUrva dizAe AvelA naMdIzvaranA madhya nAge aMjananA jevA varNavALA aMjanagiri ne. tenI cAra dizAe cAra vAvyo che, te vAvyonA madhyabhAge zvetavarNanAcAra dadhimukha parvato .cAra vidizAmAM babeno sadnAva hovAthI raktavarNanA Apa ratikara parvato cha. te ATha, cAra ane eka ema maLIne pUrva dizAe tera parvato thayA, te tera parvato upara tera caityo . tevI rIte pazcima, dakSiNa ane uttara-e traNe dizAe kahelA nAma pramANe tera tera parvato che, ema cAre dizAo mantrI bAvana parvato thayA. te dareka parvata upara ekeka caitya hovAthI bAvana caityo thAya . agIAramA kuMmaladvIpane viSe cAra dizAAmAM cAra ane teramA rucakakIpane viSe cAra dizAomAM cAra caityo rahelA be; ema sarvanI saMkalanAe karI tiraga lokamAM cArasone trezana caityo thAyacha; te caityonI aMdara pacAsa hajArane cAra jinabiMbo cha; ahIM paNa dareka caityane viSe ekaso ATha biMbo rahelA . have Urdhva lAkane virSe sudharmA devanAkathI AraMjIne pAMca anuttara vimAna sudhI corAzI lAkha, sattANu hajAra ane trevIza vimAna . te dareka vi. mAne eka caityano sadanAva hovAthI caityo paNa teTalAja je. te sarva caityomA maLI ekAj kroma, DoMtera lAkha, aThyotera hajAra, cArasone corAzI jinapiMbo De. kAraNa ke dareka caitye ekasA ATha jinabiyonA sadanAva hovAthI temanI saMkhyA teTalIja thAya ne. e pramANe traNa mokane viSe rahanA zAzvata jaina caityonI ane jinavi Jain Education Interational Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 41 bonI saMkhyA meLavavAne mATe " sattANa vaIsahassA" ityAdi ve gAthAo kahelI ne ane te uparathI sarva saMkhyA prApta karAya je. ahIMA caityo ane jinabiMbonA avisaMvAdI sthAnone AzrIne A saMkhyA dekhAmI je. keTalAeka - cArya visaMvAdi sthAnone AzrIne AMtarArahita kahelI saMkhyAnI apekSAe caitya ane biMbonI saMkhyA vadhAre pratipAdana kare . te viSe saMghAcAra nAmanI caityavaMdana nASyanI TIkAne viSe nIce pramANe kayuM . " sagakomilaka bisayari, aho ya tirie utisapaNasayarA / cuta silakhA saga navaI, sahasatevisuvarikhoe // 1 // terasa komi sayA komiguNa nava sahilaka ahadoe / tirie tilaka teNava sahassapamimAusayacattA // 3 // bAvanna komisaya canaNava sakasahasa canayAla / sattasayAsaTijuA sAsayapamimAna variloe // 3 // adholokane viSe sAta kroma ane bohotera lAkha caityo .. tiragalokamAM pratyeka navane eka eka caityano sadbhAva hovAthI batrIzone paMcotera caityo . te caityone vistAra pUrvaka kahe . pAMcameru, vIza gajadaMtA parvato, jaMbU zAmalI pramukha daza vRdo, eMzI vakhArA parvato, ekasoM sItera dIrdha vaitADhaya parvato, trIza kulagiri parvato, cAra iSukAra parvata, mAnuSottara parvata, naMdIzvara chIpa, kuMmAghIpa, ane rucakachIpane viSe avisaMvAdI sthAnomAM cArazo ne vezana caityo je pUrve kahelA le, te jANavA. bAkI rahela caityonI saMkhyA visaMvAdI sthAnane viSe , te A pramANe-pAMcamerunI apekSAe pAMca naSazAna vanane viSe ATha ATha karikUTa ( hAthInA AkAranA ) parvato . te dareka parvata Upara eka eka caitya hoi badhA manI cAliza caityo AvelA . gaMgA siMdhu vagere nadIonA prapAta kuMmo traNaso ne eMzI , te darekamAM eka eka caitya hovAthI traNasone eMzI caityo tyAM rahelA . eMzI padmajaha . temAMpaNa eMzI caityo pAMca devakuru ane pAMca uttarakurune viSe daza caityo, hajAra kAMcanagirione viSa hajAra caiya, ane vIza yamanagirimAM vIza caityo sItera gaMgAdi mahA nadIaomAM sItera caityo : vIza vRta vaitAnyone Jain Education Interational Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. viSe vIza caityo . jaMbU, zAmalI, pramukha, mUla daza vRkSone viSe je daza caityo be, te pUrve kahela avisaMvAdI caityonI gaNanAmAM grahaNa karelA ; paNa tenA parivAra nUta evA agIyAraso ane sAunI saMkhyAvALA laghu jaMbU AdI vRkSo je, tezromAM caityonI saMkhyA teTalI ja De ; te A sthale grahaNa karavA. .... vanI batrIza rAjadhAnIone viSe batrIza caityo je. ethI visaMvAdI sthAnanA sarva caityonI saMkhyA be hajAra, AThaso ane vAranI thAya je. evI rIte avisaMvAdI tathA visaMvAdI bane sthAnonA sarva caityonI saMkhyA meLavatAM kula maLIne batrIzone paMcotera caityo thAya che. ane navaM lokane .viSe corAzI lAkha, sattAeM hajAra ane trevIza caityonI saMkhyA be. te saMkhyA pratyeka vimAne ekeka caityanA sadanAvathI thAya . e prathama gAthAno artha thayo. bAkInI be gAthA vo te kahelA caityone viSe anukrame jina biMbonI saMkhyA darzAve . adho lokane viSe terasone nevAzI kroma ane sATha lAkha pratimAo je. teTalI saMkhyA dareka caitye ekaso eMzI jinabiMbanA sadanAvI thAya je. tiraga lokamAM traNa lAkha, trANuM hajAra, bazo ane cAlIza jina biMbo je, te A pramANe-naMdIzvara, rucaka ane kuMmala chIpane viSa rahelA sAu caityomA pratyekane viSe ekaso covIza biMbonA sadanAvathI ane bAkInA sthAnane viSa rahelA satyAvIzaso ane bAvana caityonI aMdara ekaso vIza biMbonA sadanAvI-upara kahelI saMkhyA thAya je. __tathA UparanA lokamAM ekaso bAvana kroma, corANuM lAkha, cumAlIza hajAra sAtaso ane sATha zAzvata pratimAo je. bAra devalokane viSe rahelA caityonI aMdara pratyeke ekaso ezI biMbono svIkAra hovAthI temaja navagraiveyaka tathA pAMca anuttara vimAnane viSa rahelA caityonI aMdara pratyeke ekaso vIza jinabiMbo hovAthI Upara kahelI saMkhyA thAya . e bIjI gAthAno artha jANavo. sarva caityonA jinabiMbonI saMkhyA keTalI ne ? tene mATe nIcenI ve gAthA kahelI . " savvevi ahakomilaskA sagavanna usayaamananA / tihuaNa cezya vaMde asaMkhadahi dIvajozvaNe // 1 // Jain Education Intemational Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 43 panarasakomisayAI komi bAyAna lkaddvnnaa| amatIsasahasavaMde sAsayajiNa pamimatiyasoe // 2 // A gAthAno artha sugama , mAtra temAM eTaloja vizeSa che ke, samugha vIpa jyotiSInA vimAno, ane vyaMtara devonA nagaro asaMkhyAtA , temane viSe rahelA asaMkhyAtA caityone huM vaMdana karuM bu. ahiM prathama karikUTAdi parvatone je visaMvAdI sthAnapaNuM kartuM che, te jaMbUdhIpa prajJapti vigere graMthomAM te sthAnone viSe caityone kahelA nathI, tethI kahela . valI tene anusaratI kSetrasamAsanI gAthA A pramANe je " karikumadahana kurukaMcaNajamatasama viyaDhesu / jiNalavaNa visaMvAo jotaM jANaMti giyatthA // 1 // pUrve je dareka caitya pratye ekaso sAu jina biMbonI saMkhyA grahaNa karelI je, te badhI pannattine anusAreja . tathA vaitADhyane viSe rahelA sicAyatanakUTanA adhikAra viSe nIce pramANe sUtra - ___etthaNaM mahaM ege sikhAyayaNe pannatte kosaM AyAmeNaM adhakosaM vikhneNaM desUrNa kosaM nava uccatteNaM ahagaI dhaNu sayAI vikhaMneNaM tAvaMtiyaM ceva paveseNaM seyAvara kaNagathUnniyAgA dAravAlojAvavaNamANA tassaNaM sihAyataNassa bahusamaramaNijassa bhUminAgassa bahu majjhAdesanAge etyaNaM mahaMege devacchaMde pannatte ityAdi / A pAumA ekaso ATha ATha pratimA kahelI ne ane te paThI te jina pratimAno parivAra kahela le. erIte jaMbUchIpane viSe rahanA sarva caityone viSe pratyeka temA ekaso ATha jina pratimA je. te chaThA UpAMgamAM kahela ke tene anusAre traNa lokanA sarva caityone vive pratyeka caitye ekaso Au jina pratimA jANI levI. eja kAra Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI Atmaprabodha. thI ' kammanUmi' ityAdi stotrane viSe paNa eja pramANe saMkhyA pratipAdana karelI , tethI sadbukivAlAoe vicAra karavo ane jainAgama sarva pramANa jUta mAnavo. ahiM koI prazna kare ke, " tamoe e prakAre caityonI ane jina biMbonI saMkhyA pratipAdana karI paNa jo caityAdikanI saMkhyA adhika haze, to parI tenI aochI saMkhyA kaDevAmAM moTo doSa utpanna thaze. " A praznano uttara Ape -" tame je zaMkA karI te satya , paNa te kAraNane khAne stotrane aMte trilokavattI sarva zAzvatA tathA prazAzvatA jina caityAdikane namaskAranuM pratipAdana karanArI 'jaM kiMci nAma tithaM' ityAdi gAthA kahelI , mATe temAM Uparano doSa utpanna thaze nahIM. ane tattvathI to teno nirNaya kevalI athavA bahu zruta jANe. vivAda karavAmAM kAMya paNa siki thatI nathI. samyag dRSTione to " tameva sacaM nissaMkaM jaM jiNehiM pavezyaM " A vAkyaja grahaNa karavA yogya je. te viSa have bahu vistAra karavAnI jarura nathI. have avisaMvAdI tathA visaMvAdi bane sthAnakane AzrIne trijuvanane viSe rahelA zAzvata jinacaityonuM pramANa darzAve , bAra devaloka, nava graiveyaka, pAMca anuttara ane naMdIzvara, kuMmata tathA rucaka nAmanA chIpone viSe rahelA jina caityo botera yojana UMcA ekaso yojana lAMbA ane pacAsa yojana pohoLA che. kulagiri, devakuru, uttara kuru, meruvana, gajadaMtaparvata, vakhArA parvata, iSukAra parvata, mAnuSottara ane asurakumArAdi daza nikAyane viSe rahelA caityo batrIza yojana UMcA, pacAza yojana lAMbA ane pacAza yojana poholA che. dIrdha vaitADhya, merunI cUlikA, kAMcanagiri, mahA nadIo, kumo, jaMbU pramukha to, vaitADhaya, aho, yamala parvato, ane karikUTa girione viSe rahatA caityo caudaze cuMmAtIza dhanuSa UMcA, eka gAU lAMbA ane ardha gAU poholA che, rAjadhAnI, vyaMtara devatAnA nagaro, ane jyotiSka vimAnAne viSe rahanA caityo nava yojana UMcA, sAmAbAra yojana lAMbA ane savAu yojana poholA ne. ityAdi sarva sadbuphivaMta puruSoe vicArI le. Jain Education Interational Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. je naMdIzvara, rucaka ane kuMmala e traNa kIpone sthAne rahelA sATha caityone cAra cAra ghAra che ane te zivAyanA sarva zAzvata caityone traNa traNa ghAra . valI zAzvata jina caityomA rahelA jina vibo RSanAnana, caMjAnana, vAriSeNa ane varSamAna evA cAra nAme olakhAya je. ane te Agamane viSe pratipAdana karela . evI rIte zAzvata jinacaitya saMbaMdhI vaktavyatA kahI ane naktikRta vigere azAzvata jinacaityonA guNadoSanuM varNana kare. kapAla, nAsikA, mukha, grIvA, hRdaya, nAni, guhya, sAthaLa, jAnu, pIjhI ane caraNa pramukha agIyAra aMgomAM je pratimA vAstukAdi graMyane viSe kahenA pramANavALI hoya, netra, kAna, khAMdha, hAtha ane aMguli Adi sarva avayavovame adUSita hoya, samacArasa saMsthAne rahena paryakAsane yukta hoya, kAyotsarge karI virAjita hoya, sarvAMge suMdara hoya ane vidhivame caityAdikamAM pratiSThita kara hoya, tevI pratimA pUjavAthI sarva navI pANIone te mana vAMDita aapnaa| thAya . upara kahebAM bakSaNothI rahita evI jinapatimA azuna arthanI sUcaka hovAthI apUjya le. je pratimA upara kahelA lakSaNoyI yukta hoya, paNa jo so varSa agAna ko prakAre avyvoth| dUSita tha hoya to te paNa apUjya gaNAya . paNa jo uttama purUSe vidhipUrvaka caityAdikane viSe pratiSTita karelI hoya ane te so varSa pachI aMgathI vikala tha gai hoya to tene pUjavAmAM bIlakuna doSa nathI tene mATe zAstramA nIce pramANe kahelu De ke " varasasayAo naTuM jaM biMba uttamehiM saMgaviyaM / viyatraMgavipUjAi taM biMbaM nikalaMna jo // 1 // ahiM eTalo vizeSa De ke, mukha, netra, moka ane kaTI nAga Adi pradezane viSe khaMmita thayekSa mUlanAyaka biMba sarvathA pUjavAne ayogya je. ane AdhAra, parikara ane lAMbanAdika pradeze karIne khaMmita hoya to te pUjanika . jema dhAtu tayA lepa AdinA biMbo vikata aMga thavAthI pharIthI samArAya ne, tema pASANa, kASTa tathA ratnamaya biMba khaMDita thavAthI pharIthI sajja karI zakAtA nathI. Jain Education Intemational Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmabodha. te baLI atizaya gavALI, hIna aMgavALI, kRzodarI, vRkodarI, kRza hRdayavALI, netrAdikathI hona, uMcI dRSTivALI, nIcI dRSTivALI, dhomukhavALI ne jayaMkara mukhavALI pratimA dekhanArane zAMta jAva nahIM utpanna krnaa| temasvAmIno nAza, rAjAdikano jaya, avyano nAza, ane zoka-saMtApa Adi azujane sUcavanArI hovAthI te sajjana puruSone pUjanIya kahelI be. ane yathokta ucita aMgane dharanA ne zAMta dRSTivAsI jinapratimA sadbhAvane utpanna krnaa| tathA zAMti ne saubhAgyanI vRddhi karavA pramukha zuna ne ApanArI hovA - thI sadA pUjanIya kaDelI che. 46 gRhasthoe potAnA gharane viSe kevI pratimA pUjavI joie ? gRhastha potAnA gharane viSe kevI pratimA pUjavI joie ? tenuM svarUpa darzAve . pUrve darzAvelA doSathI rahita, ekathI laine agIyAra AMgaLa sudhInA mAnavALI, parikara sahita - eTale aSTa prAtihArya sahita, suvarNa, rupaM, ratna ane pItalAdi dhAtumane sarva aMge suMdara, evI jina pratimA gRhasthe potAnA gharane viSe sthApI sevA yogya che. parikara vinAnI upara kahelA mAnathI rahita, pASANa, lepa, dAMta, kASTa, loha ne citramAM AlelI jinamatimA gRhasthane potAnA gharane viSe pUjanika nayI zreTale pUjavI na joie tene mATe zAstramAM kabe ke, - " samayAvali sUtAo levobala kadaMtalo dANaM / parivAramANaradiyaM gharaMmi nahu pUyae biMbaM // 1 // te ghara derAzaranI pratimAnI AgaLa balibAkulano bahu vistAra na karavo; paNa jAvathIja niraMtara nhAvaNa karavuM ne trikAla pUjA karavI. - gIyAra yAMgaLI adhika pramANabAlI jinapratimA gharane viSe pUjavI nahIM. teva pratimA to derAzarane : viSeja pUjavA yogya be. temaja agIyAra AMgaLathI hIna pramANavAlI pratimA moTA derAzaramAM sthApatrI nahIM, e paNa viveka rAkhavo. vidhipUrvaka jinabiMbanA karanAra tathA karAvanArane sarvakAla samRddhinI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 47 vRddhi thAya che. dAri, durbhAgya, nAruM zarIra, durgati, hInabuddhi, apamAna, roga ne zoka vagere doSo koikAle paNa thatA nathI. hiMjinacaityanA adhikAramA ghaNI bAbata kahevAnI be, paNa te viSe zrI cAra dinakara pramukha graMthothI jANI levuM. e prakAre pAMca prakAranA caityo - nI vaktavyatA kahevAmAM AvI, have tenA vinayanuM svarupa kahe . caitya vinayanuM svarUpa. dvitripaMcASTAdinedaiH proktA bhaktiranekadhA / dvividhA dravyannAvAbhyAM trividhAMgAdinedataH // 1 // pUrve vinaya, jakti, bahumAna vagere je kahelA be, tenA prakAra kahe be. kti, tra, pAMca ne vagere dothI aneka prakAranI che. temAM avya aar ve prakAranI be. ane aMga, a ne nAva - ema RNa prakAranI . mAM jala, vilepana, puSpa ne AraNa vagerethe / je aMga pUjA thAya be, te batAve . duHkhe karane prApta thayelA samyaktva ratnane sthira karavAnI icchAvAlA vivekI puruSe pote prathama pavitra thai, bAdara jIvanI yatanAdikane mATe zuddha vastra peDhe | jinAlayamAM javaM. tyAM zrI jinezvara samAna mujhAe yukta, evA zrI jinabiMbane mArjana karI, kapUra, puSpa, kezara, tathA sAkara pramukhathI mizrita sugaMdhI jalava snAtra kara. te panI kapUra, kezara, ane caMdana Adi ivyothI vilepana kara, te pI puSpa pUjA karavI. janya prANIe sAmAnya puSpothI prabhu pUjA na karavI. tene mATe nIce pramANe kahelaM be "" na zuSkaiH pUjaye devaM kusumairna mahIgataiH / na vizIrNa phalaspRSTairnAzunairnA vikAsibhiH // // 1 // " sukAi gayelA, pRthvIpara pamelA, samIne vizIrNa thayelA, phalothI spavikAsa nahIM pAmelA puSpothI jinezvaranI pUjA karavI rzAlA, nahIM. 1 " pUtigaMdhAnyagaMdhAni AmlagaMdhAni varjayet / kITakozApaviddhAni jIrNa paryuSitA nica // 2 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. nagarA gaMdhavAlA, sugaMdha vagaranA, khATA gaMdhavAlA, kImAe vIMdhelA, junA ane vAsI puSpothI pUjA karavI nahIM. 2 hastA praskhalitaM kitau nipatitaM lagnaM kacitpAdayo ryanmUryordhvagataM dhRtaM kuvasanairnAleradho yad dhRtam / spaSTaM duSTajanairdhanaranihitaM yad dUSitaM kITakaiH tyAjyaM tatkusumaM dadaM phala matho naktairjinaprItaye // 3 // hAthathI pamIgaye, pRthvIpara pamenuM, pagamA koi kANe amake, mastaka upara camelu, nagarA vastromAM lIdhecaM, nAjinI nIce rAkhevU, puSTa lokoe sparzelaM, dhanathI haNAelaM, ane kImAoe daSita karelaM evaM puSpa, patra ane phala jinezvaranI prItine mATe naktoe tyajI devU. 3 upara kahelA dUSita puSpovajhe pranunI pUjA karavAthI mANasa nIcapaNAne pAme je. tene mATe kayu De ke, " pUjAM kurvannaMgalagnairdharAmA patitaH punH| yaH karotyarcanaM puSpai rucchiSTaH so'nijAyate // 1 // " aMga upara bAgelA ane pRthvIpara pahogayelA puSpothI je puruSa pUjA kare , te puruSa nacchiSTa thai jAya je. eTale nIcapaNAne pAme . ? ___ e kAraNa mATe upara kahelA doSathI varjita evA puSpovame jinapUjA karavI. tevA uttama prakAranA puSponI pUjAnA prajAvadhI javya prANInA gharane vighe dhanasAranI peThe sarva sukhavAlI samRdhinI vRdhi vagere pragaTa thAya ne. ane dArija, zoka, ane saMtApa Adi pApanA udaya dUra thA jAya . A pramANe A lokamAM phala moDe ane paralokamAM deva lokanA tathA mokSanA sukhanI prApti thAya . puSpa pUjA viSe dhanasAranI kathA. kusumapura nAmana nagarane viSe dhanasAra zeTha raheto hato. te hamezA trikAla jinapUjA vagere kAryo karavAmAM tatpara hato. eka vakhate ardharAtre te dhanasAra Jain Education Intemational Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza pae zeThanA manamAM A pramANe vicAra thayo-" meM pUrvanave sArA kAma karelA haze, tethI A navamAM te zuja karmanA balathI mane A vRdhi pAmatI samRddhi prApta thara 2. have jo huM A javane viSe kAM zuja kAryanI kriyAnuM sevana karuM to hu~ pAjo AgAmI nave samRdhinA sukhane prApta karanAro thA. valI je A samRddhi dekhAya , te paNa hAthInA karNanI jema caMcala , mATe A prApta thayenI lakSmIne saphala karavAne ane paralokamAM sukha pAmavAne artha hu~ eka jina prAsAda karAvIza, kAraNa ke, zAstrane viSe zrI jinaprAsAda karAvavAnuM mahA phala kaheDhuM 3. ane tethI moTA puNyanI prApti darzAvI je. tethI prathama eja kArya karI mane prApta thayena A manuSyanava vagerenI sarva sAmagrI mAre saphara karavI - cita je." A pramANe citavana karatA dhanasAra zeune bAkInI sarva rAtri vyatikrAtathai gai. jyAre pranAta samaya thayo eTale te dhanasAre nyAyathI upArjana karenI potAnI lakSmIvajhe bAvana jinAlayavALu eka jinamaMdira karAvAno AraMja karyo. A kAryamA pratidina ghaNAM vyano kharca thavAthI tenA putre potAnA pitA dhanasArane pUjyu.-" pitAjI, sarva vyane nAza karanAraM A vRthA kAma kema AraMnyu De ? A kAma mane bolakula rucatuM nathI. A avyathI navA ghara, ane navIna AjUSaNo karAvyA hoya to vadhAre sAraM. kAraNa ke, ghara ane AjUSaNa vagare ko kAlAMtare kAma Ave . " putranAM A vacano zeTha dhanasAre jANe sAMjaLyA nahoya tema kADhI nAkhyA. teNe te upara bIlakula dhyAna prApyu nahIM. dhanasAra zeThe to nadAsa sahita camatA pariNAme karI avyano jAre vyaya karI te jinAlayane pUrNa karAvyu, jyAre caitya pUrNa thayu, tyAre ko pUrvanA aMtarAya kamanA udayathI tenA gharamA rahenA sarva pranyano nAza thai gayo. A vakhate teno putra ane bIjA mithyAtvI loko bolavA lAgyA ke " dhanasAra zere jinAlaya karAvyuM, tethI tenA sarva vyano nAza thai gayo." te loko Ama bolatA topaNa jenuM citta jaina dharmane viSa dRDha ne evo dhanasAra zeTha potAnA avyanA pramANamAM thoDaM thomu puNya karyA karato hato. eka vakhate dharmaguru nagavAn te nagaramAM padhAryA. dhanasAra semane vaMdanA ka Jain Education Intemational Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ve zrI Atmabodha. 66 46 ravAne gayo, gurue e dharmI zeThane puchyuM, ' kema tamAre sukhazAtA be ? ' tyAre zeThe karchu, " jagavan, tamArI kRpArthI sukhaja be, paNa dharmanA niMdaka loko bole be ke, " jinAlaya karAvavAthI yA dhanasAra zeThanuM sarva vya nAza pAmI gayuM. " dharmanI niMdA sAMjaLI mArA manane ciMtA thAya be. mAruM pravya naSTa thayuM, tenI ciMtA mane bIlakula nayI paNa dharmanI niMdA thavAthI mane jAre kheda thAyache. avyane mATe to huM samajuM huM ke, zubha karmanA udayathI anya bahu vAra Ave uttama aMtarAya karmanA dayayI nAza pAme be. he svAmI, Apa jJAnanA balavI ane mane kaho ke " A javane viSe mAruM aMtarAya karma truTaze ke nahIM ?" dhanasAra zeThanA yA vacano sAMjaLI te guru saMtuSTa tha gayo, ane temANe potAnA jJAnanA balathI dhanasAra zeThanA azubha karmano nAza ne zubha karmano udaya jANI bI. pI dharmanI unnati karavAne mATe gurue te dhanasAra zevane sarva maMtromAM zreSTha ne mahAmaMgala rUpa navakAra maMtra sAdhana vidhi sahita pyo. dhanasAra zeTha te maMtrane vidhi sahita jAlI jinAlayamAM jai mUlanAyaka prabhunI AgaLa rahI aSTama caravA pUrvaka te mahA maMtrano japa karavA lAgyo. jyAre e tapanA pAraNAno divasa Avyo eTale te divase eka akhaMmita yoponI mAlA zrI jinezvaranA kaMThamAM sthApI jevAmAM prajunI stuti karavA pravatyau, tevAmAM nAga kumAra devatAno iMDa dharaNeM saMtuSTa thai te zevanI AgaLa pragaTa thayo. ne boDhyo, " dhanasAra zeTha, tamArI jaktithI huM saMtuSTa thayo buM. je icchA hoya te mAgI lo. dhanasAra zeThe prajunI stuti pUrNa karIne kAM, "deva, jo tame mArI para saMtuSTa thayA ho to, A prabhunA kaMThamAM AropaNa karelI puSpamAlA va je puNya prApta thayuM hoya, tenuM phala mane po. " dharaNe kAM, "zeTha, te arpaNa karelI puSmAlAnA puNyanuM phala ApavAne huM samartha nathI. cosana iMDo paNa tenuM phala prApavAne zaktimAn nathI, mATe bIjuM kAMi mAgo. " zeThe kaeM, " kadi tame badhI puSpamAlAnuM phala ApavAne asamartha ho to te mAlAne viSe rahela ekaja puSpanuM phala Apo. " iMse karchu, " te paNa ApavAne huM samartha nathI. " dhanasAra zeThe karchu, " jyAre tamArAmAM eTalu phala ApavAnI paNa zakti nathI to tame tamAre sthAne pALA cAvyA jAo. " dhanasAra zeThanA e vacana sAMjaLI dharaNeM kaM, "zejI, devatAnuM darzana niSphala hoya nahIM, mATe tamArA gharamAM meM ratnothI 46 46 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 51 narelA suvarNanA kalazo sthApyA be. " ATalaM kahI dharaNeM adRzya thai gayo. te pI dhanasAra zetra jyAM guru mahArAja hatA, tyAM Avyo. ane temanI samakSa te deveMdra saMbaMdhI vRttAMta jaNAvyA. pachI potAne ghera yAvI pAraNuM karyu. pAraNuM karyA prch| dhanasAre jainadharmanI niMdA karavAmAM tatpara evA potAnA putrAne Mal pUrva sarva vRttAMta kahI saMjaLAvyo ane ratna jarita suvarNanA kalazo batAvyA. te pachI zrI jinazvaranI puSpanI pUjAno mahimA varNavI potAnA sarva kuTuMba jainadharmanA mArgamAM sthira karIne dhanasAra zeTha jAvajIva sudhI sukhI, jogI, dAnI ne jiteMdriya thayo hato. yA pramANe puSpa pUjA upara dhanasAra zevanI kathA . AjaraNa pUjA. vivekI puruSoe suvarNanA ane ratnonA cakSu, zrIvatsa, hAra, kuMmla, bIjorU, chatra, mugaTa ane tilaka Adi aneka prakAranA AjaraNo ke je pote tathA anya puruSo nAgavalA hoya te jinabiMbane ghaTamAna sthAne Aropita karavA, je damayaMtI vagaree karelA hatA. damayaMtI ke je pUrvanave vIramatI nAme strI hatI, teNIe aSTApada parvatane viSe covIza jinavivonA lalATana viSe ratnanA faast ropita karyA hatA. te puNyanA prajAvathI te bIje jave svAnAvika tilakIkRta lalATavALI ane tenI kAMtivare niraMtara aMdhakArano nAza karanA | trikhamanA adhipati naLa rAjAnI damayaMtI nAme rANI thai hatI. te zivAya vIjA paNa ghaNAM javya jovo AjaraNa pUjAnA majjAvadhI sukhanI - fIne pAmelA che. A pramANe peDhelI aMgapUjA kahavAmAM AvI. bIjI agra pUjA. naivedya, phala, ata ne dIvA pramukhathI agra pUjA thAya be. ahiM uttama prakAranA modaka pramukha khAjAM te naivedya kahevAya te. zrIphala bIjorA vagere phala kahevAya be. potAne jogya evaM khaMga rahita ane ujvala evaM zAlimamukha dhAnya vizeSa te kRta kavAya e. te naivedya, phala ane ta prabhunI pAse mukavA. te sAdhe pradhAna yatA pUrvaka samIpe zreSTha ghRtano dIpaka karavo. hiM vivekI Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 zrI Atmaprabodha. gRhasthe eTaluM dhyAnamAM rAkhavAnuM ke, te manunA dIpakavane potAnuM gRhakArya kAMpaNa kara nahI. jo koi e dIpakavane gRhakArya kare to te devasenanI mAtAnI jema tiryaca pramukha yoni mAM utpanna yAya ke ane tethI moTA duHkhanuM nAjana yA be. te viSe kachu be ke, - Apda dIpaM vidhAya devAnAmagrataH punare vahi / gRha kAryaM na kartavyaM kRte tiryag javo javet // 1 // 46 'devanI AgaLa dIvo kara te dIvA vame gRhakArya na karakhaM. tema karavAyI tiryacano java prApta thAya che." 1 te viSe devasenanI mAtAnuM dRSTAMta. iMSapura nAmanA nagaramA ajitasena nAme rAjA hato. te nagaramAM devasena nAme eka zeTha rahatA hato. te uttama zrAvaka hato. te haMmezA dharma kArya karI sukhe kAla nirgamana karatA hatA. te nagaramAM dhanasena nAme eka UMTane vahana karanAro puruSa hato. tenA gharamAthI eka kaMTakI niraMtara devasena zeThane ghera AvyA karatI hatI. USTravAhaka dhanasena lAkamInA prahAra karI telIne tAmana karato to pa ejaMTama) tenA gharamA rahetI nahIM devasenane ghera AvyA karatI hatI. te kaMTakati mAra to jor3a januM hRdaya dayAtha AI be, evA devasena ze mUlya pIne te UMTa kharIdI bIdhI ane potAne ghera rAkhI. eka khate dharmA AcArya te nagarane viSe padhAryA. te khabara sAMjaLI ghaNA janya jIvA temane vaMdanA karavAne gayA. temanI sAthe devasena zeTha paNa gayo hato. te vakhate te gurue temane nIce pramANe dharmopadeza prApyo. "dharmo jagataH sAraH sarvasukhAnAM pradhAna hetutvAt / tasyotpattirmanujAtsAraM tenaiva mAnuSyam // 1 // api labhyate surAjyaM labhyaMte puravarANi ramyANi / na hi yate vizuddhaH sarvajJoktA mahAdharmaH // 2 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 53 na dhammakajjaM paramatthi kajjaM, na pANi hiMsA paramaM yakajjaM / na premarAgA paramatthi baMdho, na bodilAnA paramatthi bAjo // 3 // " sarva sukhonuM mukhya hetu hovAthI dharma yA jagatamAM sAra rUpa be. te dharmanI utpatti manuSyathI thAyaDe, tethI manuSya pazuMja temAM sAra rUpa be. kadi sAruM rAjya prApta thAya ane manohara nagaro melavI zakAya paNa zuddha vo sarvajJa kathita dharma melavI zakato nayI. dharma kAryanA jevuM bIja utkRSTa kArya nathI. jIva hiMsAnA jevuM bIjuM utkRSTa kArya nayI, premarAganA jevo bIjo utkRSTa is a bodhilAnanA jevo bIjo utkRSTa lAja nathI." 1-2-3. 44 yA pramANe dharmaghoSa guruno Upadeza sAMjasyA pachI devasena zeThe gurune pramANe puyuM, "svAmI, koi eka U~TamI be, te mArA ghara zivAya ko bIje ThekANe rahetI nathI, tenuM zuM kAraNa haze ? " guru mahArAje kAM; " jarU, eMTI pUrva nave tArI mAtA hatI. eka divase pIe zrI jinezvaranI AgaLa dIvo karI te davAva potAnA gharanA kAma karyA. temaja manu yAgaLa karelA dhUpanA aMgArA va gharano culo saLagAvyo hato. te pApane teNIe AlocyuM nahIM, anekAle karI mRtyu pAmI gai. te karmanA yoge te ahiM UMTa | thaine avatara je. pUrva javanA snehathI te tArA gharane bomatI gathI." A vAcI sAMjaLI devasena zeTha vagere navya loko deva saMbaMdhI vastunA evA upayoganuM phala jANa / teno tyAga karavAne UjamALa thayA, ane te guru mahArAjane namI potapotAne sthAne cAvyA gayA hatA. pramANe devasenanI mAtAnuM dRSTAMta lakSmAM bahI saMsArathI jaya pAmanArA janya jIvoe devanI vastuome potAnA gharanuM kArya na karavuM. deva upara hi yo paNa grahaNa kara nahIM. devanI sukhamanuM tilaka paNa na kara, ane devanA jalava potAnA hAtha paga paNa pakhALavA nahIM. deva avya vyAje paNa leM nahIM. arthAt deva saMbaMdhI vastu potAnA kAmamAM kadipaNa bevI nahIM. trIjI jAva pUjA. trIjI nAva pUjA jinezvarane vaMdana stavana smaraNa vagarethI thAya be. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 zrI Atmaprabodha. prathama ucita syAne rahI caityavaMdana karavaM. temAM zakrastava vigere bolavA. eTale lokottara evA tIrthakaranA batA guNone varNana karanArA vacano vajhe stuti karavI. te pachI zrI jinene potAnA hRdayakamaLamAM sthApI temanA guNonuM smaraNa karavaM, tayA manunI AgaLa nATakAdi karI rAvaNanI jema akhaMjhanAva dhAraNa karavo. jema laMkAnA svAmI rAvaNe eka samaye aSTApada parvatane viSe narata rAjAe karAvelA potapotAnA varNa pramANavAlA covIza jinezvaronA prasAdanI aMdara RSanAdika prajuonI avyapUjA karI hatI, ane maMdodarI pramukha soLahajAra aMtaHpura sAye nATaka karyu hatuM, te samaye teNe tenI vINAnI tAMta tuTI jatAMpazunAguNa gAnanA raMgamAM jaMga paravAnA jyth| potAnA zarIramAMthI nasa kheMcIne sAMdhI hatI. tevI jina jaktithI te rAvaNe tIrthaMkara nAma karma upArjana karyu hatuM. je rAvaNa mahAvideha kSetrane viSe tIrthakara thaze. e pramANe bIjA paNa javya jIvoe jinapUjAne viSe yatna karavo joie, tene mATe nASyamAM nIce pramANe lakhyu je. " yadyapi gaMdhavanavAzyatevaNajavArattiyAra dIvAija kiccaM taM savvaM pinara aggapUA " // 1 // A vacanathI jo ke nATakane agra pUjAmAM gaNela , to paNa te nATaka nAva mizrita hovAyI, temAM nAvanI pradhAnatA , tethI tene bhAva pUjAmAM kahelu ne te doSa nathI, prema jANavU. e prakAre trIjI nAva pUjA jANavI. pAMca prakAranI pUjA. pAMca prakAranI pUjA A pramANe kahevAya . 1 puSpa pramukhanI pUjA, 2 jinezvaranI AjhA, 3 deva avyanuM rakSaNa kara, 4 natsava ane 5 tIrtha yAtrA A pAMca prakAre jinezvaranI cakti paNa kaDevAya De te viSe kayu De ke " puSpAdyarcA tadAjJAca, tadvya parirakSaNam / natsavAstIrtha yAtrA ca, naktiH paMcavidhAjine" // 1 // " puSpAdikathI pUjA karavI, jinezvaranI AjJA mAnavI, deva 'vyarnu Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza e5 rakSaNa karavU, natsavo karavA ane tIrtha yAtrA karavI-e pAMca prakAranI jinezvaranI jakti kahevAya ." ? jinezvaranI jakti pAMca prakAre thAya . ketakI, caMpaka, jAi, jui, zatapatra vagere aneka prakAranA uttama puSpo tathA dhUpa, dIpa ane caMdanAdi vo pUjA karavI te prathama jakti kahevAya je. mana, vacana ane kAyAe karIne jinaMjanI AjJA pALavI e bIjI jakti kahevAya je. jinezvaranI AjhA e sarva dharmakRtyatuM mUla kAraNa ne, jinAjhA vinA sarva dharma kAryo nirarthaka , ema jANI javya jIvoe jinAjJA pAnavAne udyama karavo. tene mATe A pramANe kayu je" ANAztavo, ANAzsaMjamo, taha yadANA maannaae| ANArahio dhammo patrAta pUlavva parihAi // 1 // namio navo aNaMto tuhANAvirahiehiM jIvahiM / puNanaviyavyo tehiM jehiM naMgIkayA ANA // 2 // jo na kuNa tuha ANaM so ANaM kuNa tihuaNajaNassa / jo puNa kuNa jiNANaM tassANA tihuNeceva // 3 // " __"jinezvaranI jhA e tapa, e saMyama ane dAna mAna e AjhAthI saphala je. te AjhA vinAno dharma te zALanA photarAnI jema niSphala . he jinezvara, tamArI AjhAthI rahita evA jIvo A anaMta saMsAramA lamyA ne. ane je jIve tamArI AjhA aMgIkAra karI nathI, te jIvanI gati pharIthI paNa tevIja thaze. je jIva tamArI AjhA karaze nahIM, te jIva traNa jagatnA lokonI AjJA kare ne eTale tene traNa jagatnA jIvone tAbe rahe pamene ane je jIva tamArI AjhA mAne , tenI AjhAne traNa jagatnA jIvo mAne . deva bhavyatuM samyak prakAre rakSaNa karavaM,- vRdhi karavI, te trIjI jakti kahevAya . A saMsArane viSe sarva prANIo potAnA anyanA rakaNane mAde Jain Education Intemational Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 zrI Atmaprabodha. tatpara rahe che, paraMtu deva 'vyatuM rakSaNa karavAmAM - tene vadhAravAmAM uttama jIvonI ja pravRtti hoya . jeo deva dravyanA rakSaNane mATe sArI rIte pravarte , te pANIo A loka tathA paralokamAM sukhanI paraMparAne prApta karanArA thAya ne, jeo deva avyatuM nakSaNAdika kare , teo A unnaya mokane viSe prati ghora muHkhanA nAjana bane le. te viSa kaDu De ke, "jiNa pavayaNa vuDhI karaM patnAvagaM nANadasaNa gunnaannN| javaMto jiNadavvaM aNaMta saMsArio hoi||1|| ____ "jina pravacananI vRdhi karanAruM ane jJAna tathA darzana guNotuM pratnAvaka evA jina vyatuM je puruSa nakaNa kare , te anaMta saMsArI thAya ne."1 jiNa pavayaNa vuDhI kara patnAvagaM nANadesaNa guNANaM / rakhaMto jiNa davvaM paritta saMsAritro ho // 2 // __"jina pravacananI vRddhi karanAruM ane jJAna tathA darzana guNonuM pranAvaka evA jina vyatuM je puruSa rakSaNa kare De, te puruSa nava saMkhyAnA pramANavALo thAya le. aTale tenA javanI saMkhyA parimita thAya je." "jiNa pavayaNa vuDhDhI karaM patnAvagaM naanndNsnngunnaannN| vaLato jiNadavvaM titthayarattaM saha jIvo // 3 // ___"jina pravacananI vRddhi karanAruM ane jJAna tathA darzananA guNonuM manAvaka evA jina vyane vadhAranAro jIva tIrthakarapaNAne prApta kare ." 3 __ ahiM vRdhi eTo navA navA avyano prakSepa karavA vagerethI vadhAravaM, ema samajabuM te paNa panara prakAranA karmAdAna rupa kuvyApAra varjIne sadvyApAranA vidhi vame vyanI vRdhi karavI. avidhi vajhe karelI pravya vRchi ulaTI doSarupa thAya. . tene mATe zAstramA kayu De ke, "jiNavara ANA rahiya, vadhAratAvi kevi jiNadavvaM / buDDuti javasamudde mUDhA moheNa annaannii||1||" Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. " jinezvaranI AjhAthI rahitapaNe jinajavyane vadhAranArA keTalAeka mUDha thayelA ajJAnI jIvo paNa mohavame A samunne viSe bujhe je. 1" . keTalAeka AcArya kahe je ke, zrAvaka zivAyanA bIjA pAsethI vadhAre grahaNa karI kAlAMtare devavyanI vRdhi karavI nacita ne, kayuM ke, "cezyadavvaviNAse risighAe pavayaNassanaDDAhe / saMjayI canaththanaMge, mUtraggi bohivAnassa // 1 // caityabhavyanA vinAza karavAthI, munino ghAta karavAthI, zAsananI niMdA karavAthI ane saMyatinuM coyu vrata jAMgavAthI bodhilAjano mUtramAthI nAza pAme . 1" caityabhavyatuM ko lakSaNa karato hoya tenI upekSA karavI, e caityabhavyano vinAza samajavo. caityavyanA nakSaNa tathA rakSaNa karavA japara ghaNA dRSTAMto be, paNa A sthaLe sAgara zevana dRSTAMta kahevAmAM Ave . sAgara zegnuM dRSTAMta. sAketapura nagaramA sAgara nAme eka zeTha raheto hato, te parama zrAvaka hato. eka vakhate te nagaranA zrAvakoe 'aa sAro zrAvaka je.' ema dhArI tene caityana vya sauMpI dIdhuM. ane kahyu ke, " sAgara zeTha, A navIna caitya bane , tenI aMdara sutAra, kamIA vagere je kAma karanArA , temane tamAre avya cukavavaM." sAgara zene te 'vya grahaNa karyu. lonane vaza thayelA te zeThe te majurone rokaDaM javya na ApatAM te 'vyane badale dANA, goLa, ghI, tela, vastra vagere padArtho ApavA mAMDyA, ane te vastuo kharIda karI temAM je napho male te pote levA mAMDyo. ema karatAM rupIyAnA aMzImA nAgarupa je kAMkaNI thAya , tevI ekahajAra kAMkaNIno tene napho thayo. A kRtya karavAthI te sAgara zeThe atighora duSkarma upArjana karyu. keTaleka samaye te sAgara zeTha te karma AlovyA vinA mRtyu pAmo samuDamAM jana mAnuSa rupe utpanna thayo. jAtivaMta ratnonA grahaNa karanArA Jain Education Intemational Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. puruSoe samujnA jalacara jIvonA upavane vAranAra ane jalanI aMdara udyota karanAra tetra grahaNa karavAne mATe te jala manuSyane pakamI vajranI ghaMTImAM nAMkhyo. temAM te mahAn pImAthI u mAsa sudhI baMdAi mRtyu pAmI trIjI narake nArakI rupe utpanna thayo. tyAMcI nIkaLIne pAMcaso dhanuSyanA pramANavAlo moTo matsya thayo. tyAM mleccha lokoe sarva aMganA DedavArupa moTI kadarthanA karI tene mArI nAMkhyo. tyAMthI mRtyu pAmI te cothI narake gayo. tyAMthI nIkaLI eja pramANe be vAra matsya thayo ane be vAra sAtamI narake utpanna thayo. eTale eka vAra matsya ane ekavAra sAtamI narake-evI rIte utpanna thayo. te paThI pUrve karelA hajAra kAMkaNI pramANa deva avyanA upajogathI aMtara rahita hajAravAra ghomo thayo. te paThI anukrame tuMga, gAmara, haraNa, sAvara, zIyALa, mArjAra, UMdara, nolIo, gIroLI, gho, sarpa, vIMchI, pRthvIkAya, apkAya, teUkAya, vAyukAya, vanaspatikAya, zaMkha, chIpa, jalo, kImI, kImA, karamIzrA, pataMgIzrA, mAMkhI, jamara, matsya, kAcabo, gadhemo, pAmo, UMTa, khacara, ghomo, ane hAthI vagare aneka jAtimAM sahasra nava jamyo hato. te sarva tiryaconA navomAM zastronA ghAtanI moTI pImAo sahana karI maraNa pAmyo hato. evI rIte thavAthI jenA puSkarma kINa thayelA che, evo te sAgarazegno jIva vasaMtapura nagarane viSe rahetA koTipati vasudatta nAmanA zeunI strI vasumatInA udarane viSe garnapaNe utpanna thayo. jyAre jIva garnamAM Avyo tyAre e koTi dhanapati vasudatta zeunuM sarva avya nAza pAmI gapuM. jyAre teno janma thayo tyAre teno pitA vasudatta zeSa poteja maraNa pAmI gayo. jyAre te bAlaka pAMca varSano thayo tyAre tenI mAtA vasumatI maraNa pAmI. tyAre lokoe tenuM nAma niHpuNyaka pAmayu. te nikhArInI vRttithI ubarI moTo thayo. eka divase te niHpuNyakano mAmo tene suHkhI jANI temavA Avyo. te tene potAne ghera tekI gayo. je divase niHpuNyaka mAmAne ghera gayo, te ja rAtre coroe AvI tenA mAmAnA gharane buMTI lIdhuM. te niHpuNyaka jenA gharamAM eka divasa rahe tenA gharamAM coronI dhAma, agninI lAhya ane gharanA svAmIno nAza ityAdi UpaJavo thatA hatA. 'AdhI A urjAgI be, banatI gAmI ne ane mUrtimAn utpAta De' ityAdi zabdothI loko tenI niMdA karavA nAgyA. Jain Education Intemational Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. | AS AthI te jagapAmIne dezAMtara cATyo gayo. pharato pharato tAmraliptI nagarIne viSe rahetA vinayaMdhara nAmanA eka zeune ghera nokara rahyo. je divase te rahyo, teja divase te zegnuM ghara agnithI bakSIne jasma thai gayu. ethI zene tene zvAnanI jema gharanI bAhera kADhI mukyo. 'have zuM karavaM ?' ema mUDha banI te potAnA karmane nidavA lAgyo. kaDaM De ke "kammaM kuNaMti savasA, tassudayaMmiya paravvasA huNti| mukhaM saha savaso nivasa paravaso tatto" // 1 // "je jIvo svavaza thaine karma kare , teone paravaza thaine karma jogavavA pame je. paNa svavaze je suHkha jogave , te paravaza pamatA nathI." 1 te paThI potAnu lAgya bIje sthaLe haze, arbu dhArI te samujjanA tIra Upara gayo. ane teja divase eka vahANamAM beTo. tyAM rahelA dhanAvaha nAmanA eka khalAsInI sAye te sukhe chIpAMtaramAM AvI pohocyA. A vakhate te hRdayamAM phulAi gayo ane vicAra karavA lAgyo ke, 'have mArA jAgyano udaya thayo, kAraNa ke, huM beThA utAM A vAhANa nAMgyu nahIM ke bujhayuM nahIM. athavA mArA durdaivatuM kRtya hamaNA mane visr| gayu. have kvato vakhate mane e durdaivasmaraNa na thAo." A prakAre ciMtavI te pAgo vasatAM vAhANa para camayo. durdaive jema daMmayI pAtra nAMge tema te vahANane nAMgI nAMkhyuM. tenAso kaTakA thai gayA. te vakhate niHpuNyaka eka pAToAne vAgI mahAkaSTe karI keTaleka divase samunane kAMThe AvyA. tyAM AvelA eka gAmanA gakorane tyAM sevaka thaine rahyo. te gakoranA zatru nIlo te gAma napara dhAma pAmI, ane 'A gakorano putra De' ema dhArI niHpuNyakane bAMdhI potAnI pantrImA lA gayA. teja divase bIjI pablInA pati prAvI te panIno nAza karyo. Ayo pelA nIloe 'A koI anAgoo che' evaM mAnI niHpuNyakane potAnI panImAthI bAhera kADhI mukyo. ___ evI rIte te niHpuNyakana nupadravono hetu hovAthI bojA hajAro kANethI kADhI mukavAmAM Avyo hato ane tethI teNe aneka jAtanA suHkho jogavyA hatA. Jain Education Intemational Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmabodha. eka vakhate te vatine ApanArA eka yajJanA maMdiramAM AvI caDyo. tyAM teNe potAnA duHkha nivedana karavA pUrvaka ekAgratAthI te yanI ArAdhanA ka. ekavIza divasa upavAsa karatAM te yakSa tene tuSyamAna thayo yade pratyakSa darzana Apa tene kachu, "na, ahiM dararoja sAyaMkAle sonAnA hajAra pIMDAaal eka moTo moravI mArI pAse nRtya karaze, te nRtya thai rahyA pachI tenA pAthI dararoja eka eka sonAnuM pIDhuM paruze, te tAre grahaNa karaM. " yakSanA AvAM vacana sAMjaLI te niHpuNyaka khuzI thayo. panI tyAM rahI te pratidina te moranA suvarNanA pAne grahaNa karavA lAgyo. anukrame te navaso pIMDA ekaTA karyAM. have te moranI pAse so pIchA vAkI rahyA. durdaivathI prerAelA te niHpuNyake citavyaM ke, ' have eka eka pIM levAne mATe yA TavImAM keTaloka vakhata raheM, mATe eka sAthe bAkI rahelA sopIMnA mutrI mAM grahaNa karIrI laDaM. " A citavI te moranA badhA pIchA muSTivame grahaNa karavA gayo, tevAmAM te mora kAkI - mAnuM rupa lai namI gayo ne niHpuNya ke je pUrve navaso pIchA grahaNa karelA hatA, paNa tenI sAdhe nAzI gayA. kahuM be ke, 66 60 daivamullaMghya yatkAryaM kriyate phalavanna tat / saroM'nazcAta kenAtaM galaraMdhreNa gacchati // 1 // " je kAma daiva- karmane oLaMgIne karavAmAM Ave te saphala yatuM nathI. cAtaka (baSaiyo ) sarovaranuM jala meLave be, paNa te tenA gaLAnA viSamAMthI nIkaLI jAya e. " ? > niHpuyaka ' mane dhikAra be meM phogaTanI utAvaLa karI. ema ciMtato te vanamAM Amatema jamavA lAgyo. tevAmAM eka jJAnI muni tenA jovAmAM yAvyA. teNe te munine namaskAra kara potAno pUrvajava puDhayo pachI te munie tenA pUrvajavanuM svarUpa yathAsthita kahI saMjaLAnyuM te sAMjaLI te pUrvanave devaavyavare karela AjIvikAnA pApanI AloyaNA mArgI tyAre munie kachu ke, prathama to devavya adhika adhika Apa ane te yA pachI tenuM samyak prakAre raNane vRddhi pramukha kara - ema karanuM, te lAgelA duSkarmano pratikAra ( upAya ) , te karavAyIja sarva prakAre jogaRddhi tathA sukhano lAbha prApta thAya . " Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 61 muninAM vAM vacana sAMjaLI teNe evo niyama grahaNa karyo ke " jyAM sudhI pUrve grahaNa karelA devavyathI hajAra gaNuM pravya na apAya tyAMsudhI AhAra, vastrAdinA nirvAhathI jarA paNa adhika 5vya mAre grahaNa kara nahIM. " Avo niyama grahaNa kara / teNe zrAvakano dharma aMgIkAra karyo. te pachI te niHpuNyaka je je vepAra karavA lAgyo, temAM te ghaNuM pravya kamAvA lAgyo. te potAnA AhAra vastranA nirvAha jeTalaM rAkhI bAkInuM pravya deva kAryamAM Apato. ema karatAM thomA divasamAM teNe deva nimitte daza lAkha kAMkaNI avya ApI dIdhuM. teTalaM avya te devana nRNI thayo. pI ghaNuM pravya upArjana kara te potAnA nagaramAM vyo. tyAM te sarva dhanADhya zeomAM mahAna zetra gaNAyo. potAnA ane paranA karAvelA sarva caityAne viSe potAnI zakti pramANe akhaMka nakti pUrvaka niraMtara pUjA pAvanA karavA lAgyo. ane samyak prakAre deva pravyanuM raNa ane yogyatA pUrvaka deva vyanI vRddhi vagere karI teNe arihaMta bhaktirUpa prathama sthAnaka mArAtetha karIne tethe jinanAma karma - tIrthakara nAma karma upArjana karyu jyAre avasara prApta thayo, eTale teNe gItArtha gurunaM / pAse dIkSA grahaNa karI. te pI siddhAMto yAsa karI te gItArtha thayo. ane teNe dharmadezanAtha ghaNAM navya jIvane pratibodha karyo. jevaDhe te anazana lai kAla karI sarvArtha siddhi vi mAnane viSe deva rUpe utpanna thayo. tyAM devatAnI samRddhi jogavI mahA videha deviSe tIrthaMkaranI saMpatti jogavI te mokSapadane prApta thayo. e prakAre devaSavyanA adhikAramA sAgara zevanI kathA kahevAya be. evI rIte jinezvaranI trIjI nakti kaDhevAmAM AvI. cothI nakti. je nice kara janyajIvo aThThAinutsava, snAtra, caityavivanI pratiSThA, vagere utsavo kare tathA zrI paryUSaNa parvane viSe kalpasUtranI vAMcanA pramukha zAsananI prajAvanA kare, te jinazAsananI unnatinA hetu hovAthI te paNa jinapUjAja kavA . ka . - "" prakAreNAdhikAM manye nAvanAtaH prajAvanAm / jJAvanA svasya vAjAya svAnyayostu prabhAvanA // 1 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. " ko prakAre nAvanAthI pranAvanA adhika cha ema huM mAnuM buM, kAraNa ke, jAvanA potAnAja lAnane mATe thAya De ane pratnAvanA potAnA ane bIjAnA baMne nA mAnane mATe thAya . 1" / pAMcamI nakti. tIrthayAtrA karavI e jinezvaranI pAMcamI cakti kahevAya je. zatrujaya, giranAra, arbudAcala, aSTApada, saMmetazikhara, Adi sarva tIrthone viSe jinavaMdana karavA ane te kSetranI sparzanAdika karavAne mATe javU, te tIrthayAtrA kahevAya ne; e tIrthayAtrA paNa jinanaktina gaNAya je. te tIrthomAM zatrujaya tIrtha sarva tIrthono rAjA ne ane traNa lokamAM tenA jevU vIjeM tIrtha nathI. kahyu De ke. " namaskArasamo maMtraH zatrujayasamo giriH|| vItarAgasamo devo na nUto na naviSyati // 1 // " " navakAranA jevo maMtra, zatrujayanA jevo giri ane vItarAganA jevo deva thayA nathI, ane thaze nahIM. ?" / zrI zatrujaya tIrthanA sparzavA pramukhe karI mahApApI prANIo paNa svargAdikanA sukhane jogavanArA thAya je. ane je puNyavaMta prANIo ne, te aspakALamAM sichipadane pAme che. tene mATe kayu De ke. " kRtvA pApasahasrANi hatvAjaMtuzatAnica / daM tIrtha samAsAdya tiryaMco'pi divaMgatAH // 1 // ekaikasmin pade datte zatrujayagiri prati / javakoTi sahasrejyaH pAtakenyo vimucyate // 2 // " " hajAro pApa karIne ane hajAro prANIone mArIne tiryaMco paNa A zatrujaya tIrthane prApta karI svarge gayelA . ? zatrujaya parvata pratye eka eka pagalu naravAthI prANI kromahajAra bhavanA pApamAthI mukAya . 1-2 Jain Education Intemational Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza tema valI kahyu De ke.'uNaMnatteNaM apANaeNaM va sattajattAna jo kuNa sattuMje so tazya nave saha siliM' basa naktavajhe pANIthI rahita sAtayAtrA zatrujaya parvata upara karanAra prANI troje nave mukti pAme ke. valI A prakAre je manuSya ursana manuSyanava pAmIne sighAcaLa tIrthanI yAtrA karIne potAno janma saphaLa kare re tane dhanya ! je pANI tathAprakAranI yogya sAmagrInA anAvathI pote yAtrA karavAnI zakti rahIta ne topaNa anya yAtrikonI anumodanA kare re temane paNa dhanyavAda je. je prANIo zrI sighAcaLane potAnI dRSTie avalokana kare ne ane potAnA zarIranA aMgopAMgovame sparze ne temaja RSanAdi devornu arcana kare ne tezro paNa anekazaH stutipAtra . paraprati yAtrA saMbaMdhe upadeza ApatAM nIce mujaba kahe . vapuH pavitrIkurutIrthayAtrayA / cittaMpavitrIkuru dharma vaaNgyaa|| vittaM pavitrIkuru pAtra daantH| kutraM pavitrIkuru snycaaritrtH|| artha-tIrthayAtrA vajhe zarIrane pavitra karo, dharma icchA vajhe cittane pavitra karo, avyane supAtra dAnavajhe pavitra karo ane uttama AcAranA pAmanavame kulane pAvana karo. A prakAre upadeza ApyA kare tathA muktinagara prati prayANa karavA iccatA lokone sukhe karIne ArohaNa karavAne mATe uttama pagathIyArupa vimalAcana tIrthane hu~ kyAre netrayugala vame nIrakhIza temaja svazarIra vajhe kyAre huM te tIrthAdhirAjane sparzavA jAgyazALI thA. A mAro janma tIrthanA darzanAdi vinA phokaTa jAya je e rIte svacittamA nAvanA jAve je tevA prANIo potAnA sthAnake rahelA utAM paNa tIrtha yAtrAnA mahA phaLane pAme je. jeo batI sAmagrIe yAtrA karatA nathI teo dIrghasaMsArI jANavA. zrI zatrujaya giri upara thor3eM paNa karelu puNya mahA phaLa dAyaka thAya ne, kayuM . "navi taM suvannanUminUsaNa dANeNa annatithyesu / Jain Education Interational Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 zrI Atmaprabodha. jaM pAvai puSNaphalaM vUyAedavaNeNa sattuMje // 1 // " "anya tIrthomAM suvarNa, bhUmi ane AbhUSaNonA dAna karavArthI je puNya yatuM nayI, te puNya zatruMjaya tIrtha upara pUjA ne nhAvaNa karavA thAya be ? " tIrtha yAtrA karanArA prANIoe yAtrA vakhate bhUmi saMthAro, zIvrata, ekAhAra pramukha va vAnAM karavAnA che. ane tema karIne rahevAthI tyAM tIrthayAtrAno prayAsa vizeSa iSTaphalane ApanAro thAya che. te bavAnAMne 'barI' karIne kahe . barIkAra nIce pramANe darzAvyA . ekAhArI nUmisa~stArakArI padbhyAM cArI zuddhasamyaktva dhArI / yAtrAkAle yaH sacittApahArI puNyAtmA syAd brahmacArI vivekI // 1 // " 66 46 yAtrA vakhate je vivekI puruSa ekAhAra - eka vakhata AhAra ka karanAra, parAvake cArI - cAlakaranAra ane brahmacArI - brahma - nAra, bhUmi saMstArakArI -- bhUmi upara saMthAro nAra, sacittApahArI - sacitta vastuno tyAga carya pAlanAra rahe te puNyAtmA kahevAya be. 1 " valI kachu beke, " zrItIrthapAMtharajasA virajI javaMti tIrtheSu baMcamaNato na jave camaMti / SvyavyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH pUjyA javaMti jagadIzamathArcayataH // 1 // " javya prANI tIrthomAM bhramaNa karanArA avyano vyaya kare be, te nArA bIjAne pUjavA 66 tIrthanA mArganA rajava me viraja pAparahita thAya be A saMsAramAM bhramaNa karatA nathI. je tIrthakSetramAM sthirasaMpattivALA thAya be ne tyAM jagatpatine pUja yogya thAya be. " 1 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. A pramANe tIrtha sevAnuM mahAphala jANIne navya jIvoe zrI zatrujayAdi mahAtIrthanI yAtrAne viSe Adara sahita tharbu. ane temAM potAnuM dravya saphala kara vaLI torthanI yAtrA karavAne icchatA evA vIjA yAtrAluone zaMbaLa ( nAtu ) ApavA vagerethI sahAya karavI. tIrtha yAtrA karanAre dhanazeThanI jema potAnI zakti pramANe tInI unnati karavI, baghutA karavI nahIM. te viSe dhanazegnI kathA. hastinAgapura nagarane viSe aneka koTI vyano svAmI dhanazeva nAme eka parama zrAvaka hato. eka divase rAtre dharma jAgaraNA karatAM teNe potAnA manamAM A pramANe ciMtavyu. "hu~ nizce pUrva janmanA puNyane sIdhe A manuSya janma pAmyo buM, te sAye AyakSetra, uttama kuLa, rupa ane lakSmInA samUhane prApta thayo bu. tema vaLI jema moTA puNyanA nadayayI raMka puruSa nidhAnane prApta kare, tema huM zrI jinazvare kahelA dharmane pAmyo buM. paNa jyAM sudhI zrI vimalAcana ane raivatAcana Adi tIrthamA rahevA zrI AdIzvara prattu tathA neminAtha pranu vagere tIrthakaronA viMbanA darzana, vaMdana, ane pUjanAdi satkRtyo meM karyA nathI, tyAM sudhA A sarva samRdhi prApta thavAthI zuM ? temaja A vainavatha paripUrNa evA kuTuMba, gRha vagere prApta thayA, te zA kAmanA ?" A pramANe ciMtavI prajAta kALe rAjAnI AjJA lai teNe hastinAga puranagaramA jadghoSaNA kara moTo saMgha ekaTho ko. paThI zuja divase te moTA saMghanI sAye hastinAgapuranI bAhera nIkaLayo. ane teNe zAsananA adhipati zrI vIra prajunA caityane sAthe sIdhuM. mArgamAM ThekANe ThekANe moTI samRdhithI caityone pUjato, jIrNa caityono ughAra karato, munirAjanA caraNa kamaLane vaMdana karato, svAmivAtsalya karato ane karuNAthI dIna janAne niraMtara vAMchita dAna Apato te dhana zeTha anukrame zatrujaya parvata pAse AvI pohocyo. te giripara ArUDha thayo ane tyAM AdIzvara pranune moTI samRdvithI namana pUjana karI asA utsava Adaryo. te siddhakSetrane sparzI, vaMdana, pUjana ane neTa vagere karI teNe potAnA janmane saphaLa ko. te par3I te dhanazeTa giranAra parvata upara Avyo. tyAM mukhya caityane viSe Jain Education Intemational Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zrI Atmaprabodha. yAdava kuLanA maMmanarUpa ne sarva brahmacArI onA samUhamAM mugaTa samAna evA zrI neminAtha prajune RNa pradakSiNA karI namaskAra karyo. te pachI sugaMdhI jaLavame june nhAvaNa karAvI uttama bAvanA caMdananuM vilepana kara sArA uttama vastrotha anema suvarNa tathA ratna AbharaNothI zrI nemiprajunA biMbane nUSita karyu. te pachI prajunA kaMmAM paMcavarSI puSpamAlA Aropita karI, temanI samIpe aSTamaMgaLanuM Alekhana karI zrIphalane Dhokita kareM. pachI dhUpano utkSepa, dIpaka, batra cAmara ane caMdavA pramukha sthApI moTa / dhvajA camAvI ityAdi aneka prakAranI pUjA kti sita evA romAMcane dhAraNa karato te dhanazeTha jevAmAM zrI nemimanunA mukhakamalane avalokato hato, tevAmAM mahArASTra dezanA madhya jAgevalA malayapura nagarathI zvetAMbara sAno dveSI, digaMbara matano jakta varuNa nAmano eka krotizeTha potAnA saMghane lai tyAM yAvI camayo. ahIM dhanazeThe karelI maJju pUjAne dekhI te varuNa zeThanA hRdayamAM dveSa uptanna thara Ayo te roSAtura thaine yA pramANe dhanaze pratye bolyo. " tattvathI vimukha evA zvetAMbara zrAvakoe niyamAM zreSTa evA yA jagavAnane sagraMya kema karyA ? parigrahavALA kema banAvyA ? 66 pramANe kahI te mithyAbuddhivAlA varuNa zeThe tarataja utAvaLA thai prabhu upara cAvelA, vastra, AbhUSaNa, puSpamALA korane viMva uparathI dUra karAvyA. ane hAthI pagalAMnA janavame te jinabiMbanI pakhALa karAvI yA vakhate jinezvara devanI vidhi - zAtanA karanArA te varuNa zeThanI sAthe dhanazene ghaNo vacanavivAda thayo. te prch| te bane saMpati paraspara AmarSa rAkhI potapotAnA parivAra sAye tatkALa parvata uparathI nIce utaryA ne vikramarAjAnA girinagara nAmanA nagaranI samIpe vI pohocyA tyAM te banenI bacce potpotaan| parSadA kara potapotAnA tIrtha sthApanA karavA mahAn vAdavivAda thayo rAjA vikrame A temaneo vRttAMta lokonA mukhathI sAMjaLayo eTale pote rAjA temanI pAse Avyo ane temane vAdavivAda karatAM aTakAva kahAM ke, " huM tamAro vAda kA savAre dUra karIza. hama ko dAgraha karavo nahIM. " yA pramANe kahI rAjA vikrama potAne syAne cAlyo gayo. rAjA gayA pIte bane saMghapatiyo paNa potAnA sthAne gayA. yA vakhate dhanazeva ' prajAte konuM tIrtha sthApAze. ' evI ciMtA karavA tetha tane nizA AvI nahIM. teNe potAnA cittane zAsana devInA 66 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. dhyAnamAM lagAnyuM tavAmAM zAsana devI pratyakSa pragaTa thai nIce pramANe bolI" vara sijiva supa isamayala ivAnayanatramAmAga'viniyayamaNe kusu kA miNaM " // 1 // 67 " pradhAna ne moTAma moTA dharmane tathA Agamane tuM ve tAro jaya naSTa thayelo samajaje. tethI manamAM jarA paNa manane nizcita rAkhavaM. " 1 " jaM cizvaMdaNamajjagAdaM narjitaselaiccAI pakhiviya nivasahAe jayaM dhuvaM tujjha dAdAmi" // 2 // " je caityavaMdananA madhyamAM " urjita sena sihare " e gAyA De, te madipta gAyA be; ema tenA kahevAya / tane rAjA vikramanI sajAma avazya jayanakSmI apAvIza. " 2 yA vAta sAMjaLI dhana zeva harSita thai gayo. pachI teNe rAtrine sukhethI nirgamana karI. manAta thatAM rAjA vikrame te bane saMghapatitrone potAnI sanAmAM parivAra sahita bolAvyA. tesro rAja sanAmAM AvyA ane rAjAnI AjJAthI te bane pakSakAroe pota potAno vRttAMta jagAvyo. te sAMjaLI rAjA vikrama bolyo pati, tamo ne jaina AgamanA jJAtA bo; jaina dharmanA zraddhAlu bo jinazAsananA prajAvaka karavAne viSe pravINa dekhAo bo, te batAM tamoe 66 ghaTita kArya ke AraMjyaM be ? prathama dhana zeThe namratAthI kahuM, " rAjeMdra, momArAma vastra AbhUSaNoe kare jinapUjA karIe bIe, teno A puSTa buddhivALo zeTha zAmATe vinAza kare be ? tyAre varuNa zeThe jaNAnyuM, "svAmI, momArA tIrthane viSe koine pravidhi - AzAtanA nahIM karavA dazae. yA pramANe banenA vacana sAMgaLI rAjAe saMzaya lAvIne kAM, " yA tamArA nema konuM tIrtha ho, e zI rIte jANavAmAM Ave ?" dhanazeThe kAM, "svAmI, tIrthamAja bekAraNake, amArA caityavaMdananI aMdara najjita sela si hare ' ityAdi gAyA lAMbA vakhatathI cAlI Ave che. jo Apane temAM zaMkA rahe 66 6 pAmyo be, eTale duHkha dhaM nahIM. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6.8 zrI Atmabodha. tI hoya to mArA saMghamAMyI bAlaka, taruNa, ane vRddhamAMthI game tenI pAse caityavaMdana sUtra bolAvo, eTale Apane khAtrI thaze. " varuNa zeThe kazuM, "mahArAjA, yA navIna gAyA racI yA kapaTI zeTha potAnA vadhA saMghane vakhate zIkhava to na hoya ? te zI khabara pame ?" varuNa zeThanA A vacana sAMjaLI rAjAe potAne khAtrI karavAne mATe eka sevakane pavanagati nAmanI UMTakI upara besAmI potAnA zeheranI najIka rahelA zreNipakSI nAmanA gAmamAMthI zIlAdika guNova prasiddha, utkRSTa jaina dharmanA jAe evA dhanazevanI eka putrIne tatkAla tyAM bolAvI. te zeTha putrI tyAM AvI eTale rAjAe zvetAMbara saMghanI samakSa teNIne puyuM, " vhena tane caityavaMdana va be ? teNa / ekayuM, svAmI, te mane sArI rIte Ava che. " rAjA kAM, tyAre tuM te satvara kahI saMjaLAva. " rAjAnI AjJAya te bAlAe ati gaMjIra svarathI prathama saMpUrNa caityavaMdana tyAMsudhI kadhuM ke, nIcenI gAthA bolavAmAM AvI. (6 urjita sela sihare, dikAnANaM nisidiyA jassa / taM dhammacakkavahiM, riThThanemiM nama'sAmi "" yA gAthA sudhI jyAre te bAlA caityavaMdana bolI, te sAMjaLI sarva parivAra sahita rAjA vikramanuM hRdaya harpathI jalasita thai gayuM tatkAla te prasanna tha * 46 bosyo, "prA zvetAMbara saMgha jItyo be. nizcayathI yA tIrtha tenuM ja e. "" rAjAnA vacana sAMjaLI hArI gayelo varuNa zeTha lokonA mukharthI potAnI niMdA dhana zenI prazaMsA sAMjaLato kacavAte mane potAno saMgha lai cADhyo gayo. ne potAne sthAne Avyo. // 1 // tyArathI e gAthA caityavaMdananI aMdara adyApi jaNAya be. jo ke A gAthA avirata devatA racelsI hovAthI virativaMtAne jaNavI prayukta che, to paNa zAsananI unnati hetu rUpa be, tethI pUrvAcAryoe - gItArtha paMkitoe teno niSedha karelA nathI; tethI sajjana vijanoe te avazya jaNavA yogya be. tema vallI tevA pUrvAcAryoMnA AcaraNAne je anyathA kare che, tene Agamane viSe daMka yApavo kahA| be. zrI jana bAhu svAmIe suyagamAMga sUtranI niryuktimAM tathA adhyayamAMpramANe kahetuM che Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 6e "AyariyaparaMparaeNa AgayaM jo ucchavabuchie koviya icche ya vAijamAlinAsaMsanAsidi" // 1 // AcAryanI paraMparAe AvezAno je uccheda kare , te jamAlinI peThe aneka duHkhone sahana kara je." 1 te panI jeno vijaya thayo che, evA te dhanazeThano vikrama rAjAe sAro satkAra ko ane ghaj sanmAna ApI nene vidAya ko. paThI dhanazeTha potAnA saMghanI sAye pharIvAra giranAra parvata upara Avyo ane tyAM zrI nemiprannunI uttama vastrAnaraNo ane puSpothI prathamanA karatAM vizeSa pUjA karI. teNe tyAM yAcakone agaNita dAna ApI acAi utsava karyo. paLI pote potAnA saMghane sAthe laz, tyAMthI nIkaLyo ane anukrame mArge cAlatAM hastinAgapura AvI pohocyo. tyAM rAjA vagere prajA jane te dhanazeunuM nAre sanmAna karyu. te pachI dhanazeTha cirakAla sudhI zrAvaka dharmane pALI ane aneka prakAre jina zAsananI pranAbanA karI aMte sadgatino nAjana banyo hato. A pramANe vRdha saMpradAyathI zrA dhana zevanI kathA chArA pAMcamI nakti kahelI , jenI aMdara pAMca prakAranI pUjA kahevAmAM AvI . ATha prakAranI pUjA. have ATha prakAranI pUjA kahe , tene mATe kachu De ke, " varagaMdhadhUvacukaehi, kusumehiM pvrdiivettiN| nevajaphatrajalehiya, jiNapUyAaThahA hoi" // 1 // " 1 nattama gaMdha-caMdanAdika uvya, 2 agara pramukha sugaMdhI dhUpa, 3 akhaMmita akSata, 4 paMcavarNI puSpo, 5 nirmajJa ghRtathI pUrita suvarNa maNimaya pAtravAlo dIpaka, 6 lAmavA pramukha naivedya, 7 zrIphala pramukha phatra, ane nirmatrapavitra janna ema ATha prakAre pUjA kahevAya . te aSTa prakArI pUjAnuM phala nIce pramANe kahe - " aMgagaMdhasuvannavannaM rUvaM suhaM ca sohaggaM / Jain Education Intemational Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go zrI Atmaprabodha. pAva parama payaM (pahu, puriso jiNagaMdhapUyAe // 31 // jiNa pUyaNeNa puMso, hoza sugaMdhosugaMdha dhUveNa / dIveNa dittamaMto, asko akaehiM tu // 32 // pUrvaI jo jiNacaMdaM, tilivi saMkAsu pavara kusumehiM / so pAva sura sukhaM, kameNa mukhaM sayA sukhaM // 33 // dIvAsI pavvadiNe, dIvaM kAUNa vadhamANagge / jo Dhoya varasaphale, varasaMsaphara nave tassa // 34 // Dhoya bahu natti juo, nevajaM jo jiNaMda caMdANaM / bhuMja so varanoe, devAsuramaNuanAhANaM // 35 // jo Dhoya jalanariyaM kasaM jattizyavIyarAgANaM / so pAvara paramapayaM supasathyaM nAvasudhIe // 36 // " " puruSo jinanI gaMdhapUjA karavAthI sugaMdhI ane suvarNa varNI rUpa vAlA zarIrane pAme . tathA: saujAgya, sukha ane anukrame moda sukhane prApta kare . 31 sugaMdhI dhUpavake jinapUjA karavAthI puruSa sugaMdhI thAya , dIpapUjA karavAthI dIptivAlo-tejasvI ane akSata pUjAyI akSaya sukhavAlo thAya . 32 je puruSa traNe kAla uttama prakAranA puSpothI jinapUjA kare ,te devatAnA mukha pAmI anukrame sadA sukhavAlA modane prApta kare . 33 je dIvAlInA parvane viSa zrI varSamAna prajunI pAse dIpaka prakaTI uttama phanane muke, te puruSarnu AkhaM varSa saphala thAya be. 34 je puruSa ghaNI jaktivAlo thA zrI jinacaMdhane naivedya dhare le, te puruSa deva, asura ane manuSyonA svAmInA jogane jogave . 35 Jain Education Intemational Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. je puruSa naktiyo zrI vItarAga pranune jannano narena kalaza Dhole, te puruSa nAva zudhivake zreSTha tha uttama evA mokSapadane pAme le. 36 upara pramANe vividha prakAre kahelI jinapUjA javya puruSoe mana, vacana ane kAyAnI zuchi pUrvaka karavI. jo jinanakti zuka nAvathI ko hoya, te thomI hoya to paNa moTA phalane ApanArI thAya De te viSe kA De ke " yAsyA myAyatanaM jinasya labhate dhyAyaMzcaturthaM pharza SaSThaM coriyata nadyato'STamamayo gaMtuM pravRtto'dhvani / zraghAburdazamaM bahirjinagRhA prAptastato bAdazaM madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam // " hu~ jina maMdiramA jA' evaM ciMtavavAthI puruSane eka upavAsanuM phasa maLe je. ane tyAM javAne UThe tyAre va tapanuM phala mane je. jyAre te pratye mArge cAlavA mAMjhe tyAre aSTamanuM phala mo . jinagRhanI bAhera najIka Ave tyAre cAra upavAsanuM phala male meM, caityamAM Ave tyAre pAMca upavAsarnu phanna mase , caityanI madhye Ave tyAre paMnara upavAsanuM phana male ne ane jinezvaranA darzana kare tyAre mAsopavAsarnu phala mane ." 1 ahiM tevI ja rItanI nAvazuci te mukhya kAraNa samajavaM. evI rIte ATha prakAranI pUjA kahelI . Adi zabdathI sattara prakAranI ane ekavIza prakAranI pUjA paNa kahevAya le. te A pramANe" nhavaNa vivevaNa vacchajuga, gaMdhAruhaNaM ca pupphrohnnyN| mAtAruhaNaM vannaya, cunna pamAgANa AnaraNe // 27 // mAta karAvaMsa gharaM, puppha pagaraM ca, asa maMgala yaM / dhUvukavo gIyaM, naTaM vajaM tahA nayiM " // 20 // "1 nirmana janna vame snAna, 2 caMdanAdika vo nava aMge nava timaka, 3 vastra yugaLa peherAvavA, 4 vAsa cUrNano prakSepa, 5 vikasvara puppo cakAvanA, 6 Jain Education Intemational Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 zrI Atmaprabodha. mannu kaMThe guMyena puSpamALanuM AropaNa, 7 paMcavarNI puSpo vajhe sarva aMge zonA karavI-arthAt phulanI AMgo racavI, kapUra, kRSNAgaru pramukha sugaMdhI vya vake pUjana karavU, e dhvajA camAvavI, 10 utra, mugaTa vagere AbhUSaNo peherAvavA, 11 puSpanuM gRha kara, 12 pranunI AgaLa pAMcavarNI puSpono Dhagalo karavo, 13 adata vagere aSTamaMgaLa AlekhavA, 14 sugaMdhI dhUpa Ukhevavo, 15 gIta-gAna karavA, 16 aneka prakAranA nRtya karavA,-nATaka karavA, 17 ane zaMkha, nagArA vagere vAjitro vagAmavA e sattara prakArI pUjA kahevAya je. ekavIza prakAranI pUjA nIce pramANe kahelI -- jiNapamimANaM pUyA, bheyA igavIsa niircNdnnyN| nUsaNapuppho vAsaM, dhUvaM phaladIva taMtrayaM // 2 // nevajaM patta pUgI, vAri suvacchaM ca utta cAmarayaM / vAjittagIya narse, zuzkosaM vuTu zyahIraM // 30 // " ___" 1 snAna, 2 caMdana, 3 AnUSaNa, 4 puSpa, 5 vAsakSepa, 6 dhUpa, 7 phala, dIpaka, e adata, 10 naivedya, 11 pAna, 12 sopArI, 13 jala, 14 vastra, 15 utra 16 cAmara, 17 vAjitra, 17 gIta 15 nATaka, 20 stuti ane 21 naMmAranI ci. e pramANe ekavIza prakAranI pUjA kahevAya je." te zivAya ekaso ATha vagere vIjA pUjAnAM ghaNAM nedo kahelA ne te bIjA zAstrIya graMthothI jANI sevA. evI rIte caitya vinayanI aMdara Avela daza prakAranA vinaya mAMhelo A vinayano trIjo jeda kahevAmAM Avyo. vAkInA vinayanA bojA jedono savistara vyAkhyA paMmitoe vIjA moTA graMthomAMthI jANI levI. samyaktvanI trividha zuki. anukrame samyaktvanI traNa prakAranI zuphinI vyAkhyA kare be. 1 jina, 2 jinamata ane 3 jinamatane viSa sthiratA. e samyaktvanI trividha zuki . Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 73 jina eTale zrI vItarAga. jinamata eTale syAt pade karIne yukta evA tIrthakara praNIta, yathAsthita jIva ajIvAdi tattvo, ane jinamatane viSe sthiratA eTane jemaNe jina tIrthakaranA Agamane aMgIkAra karana , evA muni mahArAjA vagereeTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. e jina, jinamata ane jinamatane viSe sthiratA kahevAya . e kahevAno Azaya evo cha ke, e jinAdi traNane mukI bAkInA ekAMta vAdarupa grahe karIne grasita thayenA A saMsArane viSa kacarArupa ke. eTane jinAdika traja A jagatamA sArarupa che, vAkInA sarve asAra rupa . AvA prakAranI vicAraNAthI samyakatvanI nirmalatA thAya , tethI te samyakatvanI zuddhi kahevAya je, te samyakatvanI zudhi Agamane viSa bIjI rIte paNa kahelI . te yA pramANe--- " maNavayakAyANaM sudhi sammatta sAhaNA tathya / maNasudhi jiNa jiNamaya vajjamasAraM muNa soyaM // 1 // tithaMkara calaNArAhaNeNa jaM mAsijha na kajaM / pacchemi taththa nannaM deva visesaM ca vysuchi|| // vijaMto nijato pilijjatoviDajjJamANovi / jiNavajaM devayANaM namaha jo tassa taNusuddhi" // 3 // " mana, vacana ane kAyA e RNe karIne karAtI je zuddhi, te samyakatvanI sAdhana cUta thAya je. eTale mana, vacana tathA kAyAnI zuddhithIja samyakatva uptanna thAya ne, jyAre jIva jinamata zivAya A samagra lokane asArapaNe mAne je, tyAre te pahelI manaH zuci kahevAya je. zrI tIrthakara devanA caraNa kamaLanuM ArAdhana karIne mAruM kArya sika thayuM nathI, to paThI bIjA devanA ArAdhanadhI mAruM kArya zI rote sika thAya ? arthAt naja thAya; tethI hu~ tIrthakara zivAya bIjA devanI ArAdhanA nahI karUM.' A pramANe potAne mukhe kahevU, e bIjI vacana zuki kahevAya je. je zastra baMgarethI bedAtA hoya, nedAto hAya, pImAto hoya ane banato hoya, utAM vIjA devane jarA paNa kAyAthI nameM nahI, to trojI kAya zuki kahevAya be. 1-3-3 Jain Education Intemational Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zrI Atmaprabodha. A prakAre bIjI rIte paNa samyakatvanI traNa prakAranI zudhi kahelI . pAMcadUSaNa. ? zaMkA eTale rAgaSayI rahita, yayArtha upadezanA karanAra ane sarvaI evA jinezvaranA vacanane viSe saMzaya e zaMkA samyakatvane bAdhita karanArI be, tethI te samyakatvanuM pahelu dUSaNa kahevAya je. tethI samyakatva darzanIoe e zaMkAno sarvathA parihAra karavo joie. vaLI te zaMkAthI lokamAM paNa mANasa potAnA kAryane sigha karI zakato nathI. zaMkAlu mANasaveM kArya nAza pAmI jAya . jeo niHzaMka rahenArA , teonA kArya avazya sipha thayelA dekhAya je. te viSe be vyApArIaonuM dRSTAMta prasika je. zaMkA upara be vyApArIonuM dRSTAMta. koi eka nagarImA be vyApArIo rahetA hatA. tezro bane ko pUrva kamanA yogayI janmathIja dariSI hatA. eka vakhate tetro jyAM tyAM jamatA hatA, tevAmAM koi sika puruSa temanA jovAmAM Avyo. tene joI saMpattinI sichi karavAne mATe teo bane te sipha purupanI sevA karavA bAgyA. eka divase temanI sevAnaktithI prasanna thayelA te sigha puruSe te banenI bacce be kaMthAo (maMtritavastro) ApI. ane teNe A pramANe kayuM, "vepArIo, A ve kaMthA camatkArI . tamAre tene kaMune viSe dhAraNa karavI. u mAsa sudhI A kaMthA tame dhAraNa karazo, eTale paThI dararoja te kaMthA tamone pAMcaso sonaiyA Apaze." sima purupanA A vacano sAMjaLI te baMne vyApArIo te kaMthAo saha potapotAne sthAne yAvyA. te baMnemAMthI eka vyApArI zaMkAzIla hato, teNe vicAra karyo ke,"trA kaMthA u mAsa sudhI dhAraNa karyA paTI phala Apaze, enI zI khAtrI ?" AkI zaMkA lAvI teNe te kaMthAno tyAga karI dIdho. bIjAe evI zaMkA karI nahIM. teNe niHzaMka thapa ane lokalajjAne DomI daza te kaMthAne u mAsa sudhI dhAraNa karI. AyI te kaMthAnA pranAvathI te moTI samRcivAlo zeTha banI gayo. tenI AvI samRdhi jora pekSA kaMthAne tyAga karanArA vyApArIne yAvajjIvita pazcAttApa thayA karyo. dhanADhya banelo vyApArI yAvajjIvita sukhI, jogI ane dAnI Jain Education Intemational Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 75 thayo hato." A dRSTAMta naparathI samajaNa sara javya puruSoe uttama vastumAM jarA paNa zaMkA na karavI joie. 'kAMkSA' eTale anya darzanano anitApa. te utpanna thavAthI paramArtha rIte zrI arihaMta nagavAne kahelA Agama upara avizvAsa thAyaDe, tethI te samyaktvane dUSaNa kahevAya che. samyaktvaMta puruSoe te kAMdA dUSaNano parihAra karavAmAM yatna karavo. kAraNake, lokamAM paNa kAMkSA karanAro puruSa ghaNAM duHkhono lAgI yato degvAya che. te viSe eka dRSTAMta kahevAya . kAMkSA napara dRSTAMta. " eka nagarane viSa ko eka brAhmaNa raheto hato. te hamezAM ' dhArA' nAmanI potAnI gotradevInuM ArAdhana karato hato. eka vakhate teNe lokonA mukhayI 'cAmuMmA' devIno anAva sAMjalyo. te sAMgaLI te cAmuMmA devInu ArAdhana karavA lAgyo. eTo dhArA ane cAmuMmA baMne devIonI ArAdhanA karanA lAgyo. ane tema karatAM ghaNo samaya bItI gayo. eka vakhate te brAhmaNa grAmAMtara jato hato. mArgamAM cAlatAM eka nadIna cotarapha para Avyu. te pUramAM brAhmaNa sapamA gayo ane taNAvA lAgyo. jyAre te pUranI vAhera nokaLI na zakyo, tyAre te uMce svare pokAra karI kahevA lAgyo " he dhArAdevI, domo domo, he cAmuMmA, mArI rakSA karo, rakSA karo." AvA pokArathI te baMne devIo- smaraNa karavA lAgyo. tenA pokArathI bane devIo tyAM hAjara thA. paraspara yAyo te vanemAMyI eke devI te brAhmaNanI sahAya karavAne ga3 nahIM. brAhmaNanuM rakSaNa thayu nahI. brAhmaNa Arta tathA roSadhyAna dharato te puranA jaLamAM mubI gayo hato. ___ A dRSTAMta uparathI Atma hiteccha puruSoe bIjA matanI kAMdA na karavI. e prakAre kAMdA nAmanuM samyaktvanuM bIjaM dUSaNa dRSTAMta pUrvaka kaheDhuM je. trIjuM vicikitsA dUSaNa. jinezvaranI AjhAne anusarI cAlanArA ane zupha AcArane dhAraNa Jain Education Interational Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zrI Atmapravodha. karanArA muni Adi Adi zabdathI zrAvako paNa levA. temanI je niMdA karavI, te vicikitsA nAme trIjuM dUSaNa kahevAya be. te samyakcvane dUSita karanAruM hovAthI tene dUSaNa tarIke kaheluM che. e vicikitsA dUSaNane sarvathA varjita karaM. jemane samyaktva ratna prApta thayela e, ane yo samyaktvane viSe prayatnavaMta ve, evA puruSAnI tathA bIjA harakoI puruSanI niMdA karavI yogya nathI. temAM je nirdoSa evA sAdhu pramukha uttama puruSo De, temanI niMdA to sarvathA varjavI, evo nyAyaDe. je zrA evA vIjAnI gaLa potAnA gurujananI niMdA kare be, ane yo svayaM maMgaLarUpAne maMgaLanA kAraNarUpa evA tyAgI gurugrone sanmukha yAvatA joi "yA amaMgaLanuM kAraNarUpa mAre apazukana thayAM. have AthI mArA kAryanI siddhi nahIM thA." pramANe potAnA manamAM ciMtave be, tesro mahA mUDhapaNAvALA, jinavacana vimukha, ekAMte mithyAdRSTivALA ane duSkarmanA baMdhaka jAevA. jJAnI mahArAja kahe beke, tevA puSTa prANIonI Aloka tathA paralokamAM mAye karIne ko vakhata paNa vati kAryanI siddhi yatI nathI. e samyaktvanuM vicikitsA nAme trIjuM dUSaNa kaDela be. kudRSTi prazaMsA. mithyAtvanI prazaMsA karavArupa samyaktvanuM coyuM dUSaNa be. kudRSTile kharAba dRSTivALA, jenuM zuddha darzana nathI, evA azuddha dharmavAdI kutIthIM, temanI je prazaMsA karavI. te samyaktvanuM coyuM dUSaNa be. te prathama kalA hetuthI varja. kAraNa ke, te samyaktvane malina kare be. ThIka be, A je kutIrthanA kAMika atizaya vagere joi " mata grAbe, kAraNa ke jenI aMdara yAvA atizayavALA hoya be. " je prazaMsA kare be, te mUDha niSkAraNa potAnuM zuddha samyaktva ratna malina kare be. mithyAtvIno paricaya. yA pramANe mithyAtvI ono paricaya rAkhavo, e samyaktvanuM pAMcamuM dUSaNa che. upara kalA kudRSTiyonI sAthe AlApa saMtApa pramukhathI paricaya karavo, te paNa samyavacane dUSita kare be, mATe e pAMcamA dUSaNano sarvathA parihAra karavo. jeo sudRSTi Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. 99 vALA munio vagere hoya temanoja paricaya karavo. kudRSTiprono paricaya na karavo. kudRSTi - anya mationo paricaya karavAthI naMda maNikAra zeThanI peThe prApta thayela samyaktvarUpa ratna nAza pAme De. naMda maNikara zenuM dRSTAMta. 46 eka vakhate rAjagRha nagarane viSe zrI carama tIrthaMkara zrI varddhamAna manu samAsaryA hatA. zreNika vagere zradAlu loko temane vaMdanA karavAne AvyA hatA. te samaye saudharma devalokano nivAsI darDarAMka nAme deva potAnA cAra hajAra sAmAnIka devatAnA parivAra sAthe tyAM prajune vaMdanA karavA Avyo, te sUryAna devanI peThe zrI vIra prajunI Agala batrIza prakAranuM nATaka karavA mAMgayuM. te nATaka karyA te deva potAne sthAne cAvyo gayo. te patrI zrI gautama gaNadhare bhagavaMtane puyaM ke, " jagavan, yA devatA yAvI Rddhi kyA puNyathI prApta karI be ?" prattue uttara Apyo. " yA nagaramAM naMdamaNikAra nAme eka zeTha vase be. eka vakhate mArA mukharthI dharma sAMjaLIne tethe samyaktva sahita zrAvaka dharmane aMgIkAra karyo. te pI ghaNAM kAla sudhI te zrAvaka dharma pALyo hato. eka khate koi karmanA yogathI tene koi kudRSTino paricaya thayo. teno paricaya vadhavAthI tene ko zuddha muni mahArAjanA paricayano abhAva thayo. AthI tenA hRdayamAM mithyA buddhi vRddhi pAmI. te pUrve ghaNo sadabuddhivAlo hato, paNa midhyAdRSTinA sahavAsa anukrame buddhimAM maMda jAvane pAmI gayo. te mizra pariNAmathI kAlakSepa karavA lAgyo. eka divase te naMda maNikAra zeThe grISmarutumAM poSadha sAthe mano tapa grahaNa karyo. ve divase tethe e vrata pALyuM. trIje divase madhya rAtre tene atitIvra mana tRSA lAgI, tRpAnI vedanAtha tenAmAM prArttadhyAna utpanna yayuM te A pramANe citavavA lAgyo. " yA saMsArane viSe je puruSo paropakArane mATe vAvyo tathA kuvAo karAve be, teone dhanya be. dharmanA upadezakoe navANa karAvavAnA dharmane uttama ko be. jeo te dharmane niMde be, teonI yukti khoTI be. vAvya kuvA vagere navANa karAvanArAne mATe zAstramAM kAM be ke. " "" 'dhanyAsta eva saMsAre kArayati bhuuniye| Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI Atmabodha. vApI kUpAdi kRtyAni paropakRti detave // 1 // dharmopadezakaizcApi prokto 'sau dharma uttamaH | yetvAduSTatAmatra taktirdazyate vRthA // 2 // " " jeo vAvya, kuvA vagerenA kRtyo paropakArane mATe karAve che, tesro A saMsAramA dhanya be. dharmanA upadezakoe e dharmane uttama kahelo be. je loko e dharma dUSita kahe be, manuM vacana vRthA ve. 1-2 balI kahAM ne ke, "grISma DurbalAH satvAstRSArttA vApikAdiSu / samAgatya jalaM pItvA javaMti sukhino yataH // 3 // " sage viSe pUrva prANIo, tRSArthI pImita thar3a vAvya athavA kUvA vageremAM pravIne jalapAna karI sukhI thAya che. " todamapi ca prAtarvApImekAM mahattarAm / kArayiSyAmi tasmAnme sarvadA puNyasaMbhavaH " // 4 // " ethI huM paNa prAtaHkAle eka moTI vAvya karAvIza, tethI mane sarvadA puNya thavAno saMbhava be. " 4 66 pramANe manamAM ciMtA teNe bAkInI sarva rAtri prasAra karI prAtaHkA pArakarI kirAjAno hukama lar3a te vaijAra giri pavartane viSe avyA netyAM vane te eka moTI vAvya karAvI. te vApikAnI cAre dizAe aneka prakArA vRdothI suzobhita ne dAnazALA, maTha maMmapa tathA devakula pramukha ti evA vana karAvyA. mithyAtvInA paricayatha / A pramANe teNe potAnA dharmano tyAga karI dIgho. anukrame prabaLa karmano udaya thavAthI tenAmAM moTA soLa roga uptanna thayA. te soLa roganA nAma yA pramANe be. 1 kAsa, 2 zvAsa, 3 jvara 4 dAha, e kukSimAM zUla, 6 bhagaMdara, 7 harasa, ajIrNa, e dRSTiroga, 10 pRSTa zUjha, 11 aruci, 12 khujalI, 13 jalodara, 14 mAyAnI pImA, 1 ekarNa vedanAne 16 ko soLa rogo tene nAre pImA karavA lAgyA. yA rogothI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza gu jenuM zarIra pImita thayenuM , evo te zeva atizaya vedanA jogavI mRtyu pAmI gayo. maraNa vakhate tenuM dhyAna tenI vAvya upara hatuM, tethI te maraNa pAmIne teja vAvyamAM garnaja demakApaNe utpanna thayA. te vAvya joDne te vAvya potAnI karAvI be, ema thatAM tene jAti smaraNazAna japtanna thai Avyu. te jJAna uptanna thavAthI tenA jANavAmAM Avyu ke, jaina dharmanI virAdhanA karavAthI A phaLa prApta thayu che, tethI tenA hRdayamAM vairAgya uptanna thai Avyu. AthI te deko vicAra karavA lAgyo ke," AjathI have mAre niraMtara na tapa karavo. pAraNAne divase vAvyanA kAMga napara AvI snAna karatA evA lokothI prAsuka thayelA jalanu pAna kara ane prAsuka thayelI mRttikAnuM nakSaNa karavaM." Avo vicAra karI taNe tevo anigraha dhAraNa karyo. eka vakhate te vAvyane viSe snAna karavAne AvatA evA srokothI mArUM Agamana tenA sAMjaLavAmAM AvyuM, tethI mane te potAnA pUrva javano dharmAcArya mAnI eka sahastra patravAddhaM kamaLa mukhamAM laz mane vaMdanA karavAne nIkaTyo. te va. khate keTalAeka dayAlu loko mane vaMdanA karavA AvatA hatA, temaNe dayAbuSithI te demakAne vAraMvAra vAvyanA jalamA nAMkhavA mAMjhayo. utAM paNa mane vaMdanA karavAmAM ekAgracittavALo te demako vAvyamAMthI vAhera nIkalI jevAmAM Avato hato, tevAmAM laktithI jenuM mana ullAsa pAmelu De evo zreNikarAjA ghaNo parivAra basne mane vaMdana karavA Avato hato, te teja mAge nIkaLyo. karma yoge te demako zreNikarAjAnA ghomAnI kharI nIce cakadAi gayo. zunna dhyAnathI tyAMja mRtyu pAmI te saudharma devalokane viSe darDarAMka nAme mahA samRdhivAn devatArupe japtanna thayo. tarataja tene avadhijJAna uptanna thayu. tethI teNe potAnA pUrva navano vRttAMta avalokI ahIM mArA samavasaraNanI bInA jANI tatkALa ahIM mane vaMdanA karavAne Avyo ane potAnI sarva samRddhi dekhAmI pAlo potAnA sthAna pratye cATyo gayo. he gauttama, e pramANe erAMka devano vRttAMta meM tamane ko je." . gautama munie punaH prajune prazna karyo " jagavan , e devatA ahthi| cyavIne kyAM jaze ? " lagavAne kahyu, " te mahAvideha kSetrane viSe japtanna thaze." - mithyAtvInA paricayathI keva nagaruM phaLa maLe ? te viSe A naMdamaNi Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 zrI Atmabodha. kAranaM dRSTAMta sAMjaLa samyaktvavaMta puruSoe sarvathA kudRSTinA paricayano tyAga karavo. ane samyagRSTinA paricayane vadhAravo. yApramANe samyaktvane dUSita karanArA samyaktvanA pAMca dUSaNo je kahevAmAM AvyA teothI samyaktva malina thAya be, mAMTe te pAMce dUSaNono sarvathA parihAra karavo. samyaktvanA ATha prajAvaka. have samyaktvanA vadhe te prajAvaka kahevAya be. prajAvaka kahe ve. jenAthI samyaktvano prajAva 1 pravacanI prajAvaka. pravacana eTale dvAdazAMgI. te jene atizayanI peThe hoya te pravacananI kavAya be. varttamAnakALane yogya evA je je sUtro be, tenA ane tenA arthanA dhAraNa karanArA - tIrthanA vahana karanArA je AcArya ne pravacanI kahevAya be. devagiNI kSamAzramaNAdika prathama pravacananA prajAvaka thayA hatAM. --- devaginI kathA. * eka vakhate rAjagRhI nagarIne viSe carama tIrthakara zrI mahAvIra prabhu samosaryA hatA. devatAo manohara samavasaraNa racetuM hatuM bAra pariSado temAM ekaTI maLI hatI. te vakhate sudharmA iMdra Avyo. te jagavAnne RNa pradakSiNA karI ne vaMdana karI potAne yogya sthAne veLo. te pachI prajue jala sahita meghanA jevA dhvani svaranI madhuratArtha paramAnaMdarupa amRtane UranArI, mahA nivima moharUpa kArano nAza karanArI, sarva jagatnAM prANI one camatkAra karanArI ne manane haranArI evI dezanA ApI. dezanAne aMte saudharmapati se vinayathI vIramanune puchyuM, " jagavan, avasarpiNI kAlamAM tamAruM tIrtha keTalo kAla pravarttaze. pIzI rIte teno viccheda thaze ? " iMDano A prazna sAMjalI vIra prajue kahu~, he pra, ekavIza hajAra varSa duSama nAme pAMcamA AArA sudhI mAruM tIrtha pravarttaze. te para pAMcamA ArAnA bele divase pehelA pohoramAM 1 zruta, 2 sUri, 3 dharma ane 4 saMgha - e cAra viccheda pAmaze. bIja pohAre vimalavAhana rAjA thatA teno Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. sudharmA nAme maMtrI ne rAjanIti nAza pAmI jaze. sAyaMkALe bAraccheda thar3a jaze. AvI rIte mArA tIrthano uccheda ya jaze . iMdre punaH prazna karyo; " svAmI, tamAruM pUrvagata zruta keTalo kAla raheze ?" manue uttara Ayo " iMDa, eka hajAra varSa paryaMta mAruM pUrvagata zruta raheze te pachI teno uccheda thar3a jaze. * G? 46 iM punaH pucyuM, svAmI, kayA AcArya mahArAjanI pachI sarva pUrvagata zruta vinAza pAmaze ? " prabhu bobyA- " devagiNI kSamAzramaNanI pachI sarva pUrvagata zruta viccheda pAmI jaze. " iMjhe pharIthI pukyuM, bhagavan, je devagiNI thavAnA be, temano jIva hAla kyAM be ? " manue kahA~, "iMDa, je tArA pedala sainyano adhipati hariNagamepa deva tArI pAse rahelo be, te devagiNI no jAvI jIva be. prajunAM yA vacana sAMgaLI iMdra vismaya pAmI gayo ane te potAnI pAse rahelA hariNagameSI devanI prazaMsA karavA lAgyo. te deve paNa A potAno vRttAMta sAMjaLI lIdho. te pI iMdra parivAra sahita prabhune namI potAne sthAne cAlyo gayo. 46 harigameSI deve anukrame AyuSyanA daliyAnI hAni thatAM ba mAsanuM AyuSya thAkatAM manuSyanuM tryAyuSya bAMdhyuM, te pachI potAnI puSpamALAnuM karamAi javaM ponuM kaMpana vagere cyavavAnA cinho dekhI teNe iMDane A pramANe vinaMti karI. " svAmI, tame amArA poSaNa karanArA prabhu bo tethI mArA para krUpA karI eTalaM karo ke, jethe / mane parabhavane viSe dharmanI prApti thAya huM pharIthI yonirUpa yaMtranA saMkaTamAM pakI ve prakAranA aMdhakArathI jenA cetanano ane catuno lopa thalo evo banI garjanI auramAM kSepAlA zarIrane agnithI tApa thAya ne sUcI ( soi ) nA samUhathI paNa adhika zarIrane vedanA thAya, tevA DuHkho jogavanA jatAM hUM dharmakaraNIne julI jaza, mATe mAre sthAne utpanna thayelA bA harigameSI devane mane bodha karavA mokalajo. ethI panuM svAmipaNuM para navane viSe paNa saphaLa thaze. " te devatAnA yA vacano aMgIkAra karyA, topaNa e hariNagamepI devatAe potAnA vimAnanI jIMta upara vajra ratnavame nIce pramANe akaro lakhyA. 11 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapravodha. "je hariNagameSI deva A sthAne utpanna thAya, teNe mane paranavane viSe pratibodha karavo. jo te nahIM kare to tene iMdhanA caraNakamaLanI sevAmAM vimukhapaNAno doSa lAgaze." AyuSya pUrNa thayA paThI te hariNagameSI deva tyAMthI cyavIne jaMbUdhIpamA AvetA jaratakSetranI aMdara saurASTra dezamA vevAkulanagaranA rAjA aridamananA sevaka kAmachi kSatriyanI strI kalAvatInI kudine viSe putrarupe utpanna thayo. te kAdhi sevaka kAzyapa gotrI hato. jyAre e garnamAM Avyo tyAre tenI mAtA kalAvatIe svamAne viSe eka maharSika devane joyo hato. anukrame zutna divase e putrano janma thayo. tenuM nAma devarSi pAmadhu. pAMca dhAtrIothI pAlana karAto te putra bAra varSano thayo. pitAe tene be kanyAo paraNAvI. devarSi te kanyAonI sAthe viSaya noga jogavato hato. te yuvAna thayo tyAre tene adharmI janono sahavAsa thayo hato. potAnI samAna vayanA rAjaputro tathA kSatriya putronI sAthe te sIkAranIvArtA karato hato. te dharmanI vArtA jANato nahIM tema sAMjaLato paNa nahIM. te A rIte potAno kAla nirgamana karato hato. have pekSA vimAnane viSe navo hariNagameSI deva utpanna thayo. utpatti samaye je pUjA Adi karaNI karavA yogya De, te karI te sudharmA iMjanI sanAmAM sevAne mATe Avyo. tene dekhI iMjhe pugyaM ke, " tuM navo utpanna thayo ke ?" teNe hA kahI eTane iMjhe tene AjhA karI ke, tArA sthAna upara thayelA pehelAnA hariNagameSI devane tAre pratibodha karavo." iMdhanI A AjhA teNe aMgIkAra ka. rI. te panI te potAne sthAne cATyo gayo. eka vakhate te hariNagameSI deve potAnA vimAnanI dIvAla upara pelA akSaro avalokyA. te vAMcI teNe eka patra lakhyo. temAM nIce pramANe zloka ba. khyo hato. " svannittilikhitaM vAkyaM, mitra tvaM saphalI kuru / hariNegameSiko vakti, saMsAraM viSamaM tyaja // 1 // " Jain Education Interational Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. 83 " he mitra, tArA vimAnanI jIMte lakheluM vAkya tuM saphala kara. neharigameSI deva kahe he ke, yA viSama saMsArane bomI de. 1 " A zloka lakhI tethe potAnA eka sevakane bolAvI kaDuM ke, "A patra tAre devarddhane pavo. " ema kahI te sevakane vidAya karyo. te sevaka jyAM devarddhi hato tyAM vyo ane AkAzamAM rahI te patra tenI pAse nAMkhyo. dava - e prakAzamAthI pakatA te patrane dekhI laine vAMcyo, paNa tenA artha tenA samajavAmAM Avyo nahIM. te pachI keTaloka samaya bItI gayo. pI pelA devatAe svapnAmAM Avatene e zloka kalo, topaNa devaki pratibodha pAmyo nahIM. eka vakhate devAdi sIkAra karavAne nIkalyo hato. koi aTavImAM Aani eka varAha tenI najare Avyo. tatkALa tethe potAnA ghomAne varAhanI puMThe dAvyo. varAhanI pAbaLa te aTavImAM dUra cAlyo gayo. tevAmAM pekSA hariNagameSI deve tene jaya batAvyo. eka kezara siMha uno be ne pAchaLa moTo khAma De, te khAmanI be pamakhe be moTA varAha ghurdhura zabdo karatAM najAve. nIce dharatI kaMpa thAya ne uparathI patharAno varSAda pake be. yA pramANe mRtyunA jayane utpanna karanArA kAraNone dekhI te devarddhi jayayI vyAkula thara gayo. ane cAre dizA tarapha jovA lAgyo. tethe cotarapha joyuM paNa koi tenA maraNano nivAraka jovAmAM Avyo nahIM, tethI te vizeSa ciMtA karavA lAgyo. te samaye pelA devatAe ru dRSTi vilokI ne kayuM, "kema haju sudhI mArA kahelA zlokano artha nayI jANato ?" devarkie jaya pAmIne kathaM, "huM kAMipaNa jANato nathI. " pachI te devatAe tene tenA pUrvajavano badho vRttAMta kahI saMjaLAvyo. ane pachI kathaM ke, 'jo tuM vrata grahaNa kara to tane bomI darja - maraNAMta kaSTamAMthI tAruM rakSaNa karUM. " te sAMjaLI te deva te aMgIkAra karyu, pachI te devatAe te devarddhine tyAMcI upAma tacArya pAse mukyA ane tyAM temale jinezvara bhagavAnnI dIkSA grahaNa karI. dIkSita thayelA devarSie AgamanuM pUrNa jJAna saMpAdana karyu ne pote yathAgItArtha thA. gurunI pAse jeTaluM pUrvazruta hatuM, teTalaM temaNe jaNI lIdhuM. te pachI te zrI kezIgaNadharanA saMtAnika devagupta gaNI pAse AvyA ne temanI pAse prathama pUrva arthayukta ne bAjuM pUrva mAtra sUtrarUpe naeyA hatA. temanA vidyAguru Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. svargavAsI thayA paThI gurumahArAjAe devarSine gItArtha jANI potAnI pATe sthApita karyA ane temane gaNIpada prApyu. ane vIjA gurue temane kSamAzramaNa pada Apyu. tyAre mahAnunAva devarSi gaNI damAzramaNa, e nAmathI prakhyAta thayA hatA. te samaye pAMcaso AcAryo vidyamAna hatA, tezromAM devarddhigaNI kSamAzramaNa yuga pradhAnapadane dhAraNa karanAra, kalikAla kevanI, sarva sidhAMtanI vAMcanA ApanArA, ane jinazAsananI manAvanA karanArA thayA hatA. ___ eka vakhate mahAnunAva devagiNI zrI zatrujaya parvata upara aAvyA hatA. tyAM vajrasvAmIe sthApekSa zrI AdIzvara pranunI pratimAne namI temaNe zrI kavamayadanI ArAdhanA karI hatI. zrI kavamayake pratyakSa thapne gaNIne kayu ke, " mAru kAma ke ?" te vakhate mahAnunAva devarSigaNIe kahyu, he yakadeva, hamaNAM bAra varSano ukAla thayetro je. zrI skaMdilAcArye mayurAmAM simAMtanI vAMcanA karI, to paNacAnatA samayane anusAre maMdabuchipaNAyo sAdhuo Agamone visarI * jAya ne, ane jaze. tethI tmaar| sahAyayI te sidhAMtone tAmapatra upara sakhavAnI mArI icchA . tema karavAthI jinazAsananI unnati thaze. kAraNa ke, maMda budhivALA puruSo paNa pustakarnu avalaMbana karIne sukhe zAstrAcyAsa karI zakaze." devarSigaNInA A vacano sAMjaLI te yaha prasanna thaine bolyo " huM tamone e kAryamAM sAMnidhya karIza. tamo sAdhuone ekA karo. panI AcArye kayuM ke, tamo maSI, tAmapatra vigereno moTo jathyo ekatra karAvo. keTalAeka lahIAne paNa ekaga karo. ane te sAthe sAdhAraNa avya paNa eka karo." A pramANe kahI te gaNI tyAMcI vihAra karIne vasanIpuramAM AvyA hatA. tyAM pesA yaha pustaka lakhavAnI sarva sAmagrI ekaThI karI hatI. panI vRcha ane gItArya devarSigaNI jema jema aMga-napAMganA AlAvA kahetA gayA, tema tema bahIAoe prathama kharamArupe lakhI bIdhA. te paThI te gaNI mahArAjAe saMyojanA karAvI mUtra patramA lakhAvyA hatA. adyApi paNa te kAraNane basne aMgone viSe upAMgonI sAkSI ApavAmAM Ave . vaLI bacce bacce visaMvAdanI saMkhyAno Jain Education Intemational Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. ShA niyama na hovAtho mAthurI vAcanA paNa dekhAi Ave be. tema vaLI pUrve Arya rakSitasUri mahArAjAe siddhAMto ne viSe judA judA anuyoga karyA, skaMdilAcAyeM temanI vAMcanA karI ane devarkiMgaNIe temane pustakarU kI hatA. te kAraNane laine sudharmA svAmInA vacano koi koi ThekA saMsthUla dekhAya be. eTale temAM pAThAMtaro jovAmAM Ave che; te paNa A 5Sama kAlanoja prajAva e. tathApi samyag dRSTi jIvoe yA jina Agamane viSe jarA paNa saMzaya karavo nahIM. te samaye devatAnA sAMnidhyathI eka varSanI aMdara eka koTI pramANa jaina pustako lakhavAmAM AvyA hatA. zrI vIrapratunA nirvANa pInavaso aiMzI varSa pratikrAMta thayA pachI sarva siddhAMtonA lakhanAra ne yuga pradhAna pada dhAraNa karanAra zrI devagiNI kSamAzramaNa zrI jinazAsananI bahu prakAre prajAvanA karI bevaTe sindagiri upara anazana karI devaleoke gayA hatA. AvA prakAranA AcAryo zrI jinazAsananA prajAvaka kahevAya be. bIjA dharma nAme jAvaka kahevAya be. jemanI dharmakayA prazasta hoya te dharmakathI kadevAya be. te kSIrAva labdhi prApta karI jala sahita meghanI garjanA jevI vANI va ApaNI, vizepaNI, saMvedanI, ane nivedanI - evI cAra jAtanI dezanA va lokonA manane pramoda utpanna kare tevI dharma kayA kare che ane temanAthI ghaNAM bhavya jIvone pratibodha kare be. tevA dharmakathI zrI naMdiSeNa vigere hatA. te cAra prakAranI kathAonA lakSaNo. 1 jemAM hetu dRSTAMta va syAdvAdanI paddhatI thI potAno mata sthApana karavAmAM Ave te ApaNa kathA kahevAya be. 2 jema pUrvApara virodhavane mithyA dRSTinA matano tiraskAra karavAmAM Ave te vikrepaNI kathA kahevAya be. 3 je mAtra sAMjaLavAthI javya jIvone mono abhinASa thAya, te saMvedanI kathA kahevAya be. 4 jamAM saMsAranA joganA aMganI sthiti anuM mAtra varNana karavAthI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. ja janya jIvone te vairAgyatuM kAraNa thAya, te nivedanI kathA kahevAya . gharmakathI zrI naMdiSenuM dRSTAMta. ko eka nagaramA mukhapriya nAme eka dhanavAn brAhmaNa raheto hato. eka vakhate teNe mithyAtvathI mohita thai yajJa karavAno AraMja ko.te yajJamAM rAMdhatA annanI rakSA karavA mATe teNe eka jIma nAmanA potAnA sevakane AzA karI. te vakhate te jIme evo TharAva karyo ke, brAhmaNone jamADyA paLI je bAkI anna rahe te mane Apa.' AvA TharAvathI teNe te annanI rakSA karavAne kabula karyu hatuM. mukhapriya brAhmaNe te TharAva kabuna ko ane te jImane annanI rakSA karavAne rAkhyo. te gRhasvAmI mukhapriya brAhmaNe brAhmaNo jamI rahyA paThI vadhe anna po. tAnA sevaka nImane Apo dI . jIma sevAvRtti karato hato, topaNa te samyak dRSTi hato. teNe te annayo jaina munione pratimAnita karyA. ane bIjA anya darzanIone paNa dayA dAnanI buddhithI Apyu AthI te nIme jogakarma upArjana karyu. keTaleka samaye e nIma sevaka mRtyu pAmIne devatA thayo. devatAnA sukha jogavI tyAMthI cyavIne te rAjagRha nagarInA rAjA zreNikane ghare putrarupe utpanna thayo. tyAM tenuM naMdiSeNa nAma pADavAmAM Avyu. pelA mukhapriya brAhmaNano jIva mRtyu pAmI keTajhAka java namI te kALe kadalInA vanane viSe ko hAthionA ToLAmA eka hAthiNInI kujhine viSe utpanna thayo. te vakhate hAthiNIonA yUthapati garne vicAra karato ke, jo koi navIna hAthI moTo yUthapati thaze, to te mAro parAjava karaze. " AI vicArI te yUthapati hAthiNIone prasava samaye koI hAthI avatare tyAre tene haNI nAkhato hato. jenA garnamAM pekSA mukhapriya brAhmaNano jIva avatarela te hAthiNI te yUthapatithI potAnA garna, akuzala jANIkapaTathI laMgamI thai ane halave halave hAthInI pAchaLa cAlavA lAgIko kozvAra eka be divase te potAnA yUthapatinA ToLAne maLavA lAgI. eka vakhate kapaTa karI hAthiNI ToLAthI vikhUTI pakI koI tApasanA AzramamAM AvI teNI potAnI suMDhavaLe te dayALu tApasanA caraNano sparza karavA lAgI ane tene vAraMvAranamavA lAgI. dayAlu tApasAe te hAthiNIne garbhavatI jANI tAro garna kuzana raho' ema AzISa ApI potAnA Azraya nIce rAkhI. hAthiNIe eka Jain Education Interational Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. divase eka putrane janma prApyo . tApasanA putroe tenI paripAlanA karavA mAMgI nete gajaputra surakSita thayo. hAthiNI araNyamAM caravA jatI ne AzramamAM potAnA putrane stanapAna karAvA yAvatI hatI. hAthiNInuM te bAlaka ucharavA mAtApasonA bAlakonI sAthe krImA karavA lAgyuM tApasonA kuTuMbonI sAthe halImalI gayelo te gajabAlaka haMmezAM potAnI suMDhamAM jala lAvI zrAzramanA vRdone siMcana karato hato. yA pramANe vRkSone siMcana karatAM gajeMkanA bAlakane jor3ane te tApasoe tenuM nAma secanaka pADyuM. te secanaka te syale jabarI vRddhi pAmI trIza varSano gajeMdra thayo. eka vakhate te mahAn istI vanamAM pharato pekSA moTA gajeMnA jovAmAM Avyo. tatkAla te gajeMdra tenA upara sItAM yuvAna hastIe potAnA ugra balathI te yUthapati gajarAjane mArI nAMkhyo. ne pote yUthapati banI gayo. tethe vicArya ke " jema mArI mAtAe pelA yUthapatinA jayartha / mane tApasonA AzramamAM jaNI moTo karAvyo, tevI rIte bIjI hAtho na kare. " yA dhArI potAnuM yUtha lai tApasonA AzramamA gayo ane tyAM te tApasanA kuMpakAne teNe jAMgI nAMkhyuM, te joi tApaso tenI upara roSAviSTa gayA ane te pradezanA rAjA zreNikanI pAse tenI pharIyAda karI. rAjA zreNika tApasonuM te kaSTa jor3a kAMi prayogathI te navIna yUthapatine baMdhanamAM error. ne baMdhananA sthAnamAM yaMtravAlI sAMkaLotha / tene baMdhAvyo. Go eka vakhate tApasoe te bAMdhalA secanaka hAthIne jor3ane kachu ke, ' teM jeM karma karyu, te tane phala maLyuM che. ' A vAkya sAMjaLatAMja te gajeMDa krodhAtura thai gayo ne tatkAla te baMdhanane tomI te tApasone mAravAne pAbaLa doDyo. tApaso vyAkulapaNAnA zadbo pokAratA nAzI gayA. tApasono pokAra sAMjaLI zreNika rAjAno putra naMdISeNa te hastIne vaza karavA mATe domI Avyo. naMdI peNane jota te gajeMdra tatkAla uhApoha karavA lAgyo. ane tema karatAM tene vadhijJAna utpanna thai prAnyuM. tene potAnA pUrva javano vRttAMta yAda AvI gayo. - mAra naMdISeNa paNa te hAthIne joi snigdha hRdayavAlo tha gayo. pUrva javanA sne| teNe garjene kelAeka vacano kahI pratibodha prApyo pachI saMtuSTa thayelA garje upara besI kumAra naMdISeNa tene baMdhana sthAnamA lAgyo ane tyAM tene bAMdhI dIdho. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cthaa zrI Atmaprabodha. A khabara sAMjaLI zreNikarAjAe prasanna thai potAnA kumArano nAre saskAra karyo ane tene pAMcaso kanyAo paraNAvI. eka vakhate zrIvIra nagavAn rAjagRha nagarImAM samosA. A zuja khabara sAMjaLI temane vaMdana karavAne potAnA pitA zreNika rAjanI sAthe kumAra naMdISeNa paNa gayo hato. zrIvIramanue dharmadezanA ApI. te sAMjaLI naMdISeNa pratibodha pAmyo. tatkAla naMdISaNe vIrapatnunI pAse dIkSA ApavAnI mAgaNI karI. tatkAla pranue vicAryu ke, " amArAthI tene dharmanI vRdhi thaze." AbuM vicArI 'yathA sukhaM. devAnupriya' ema kahI par3I' Ane pratibaMdha karazo nahIM' evaM bIjaM vAkya kayu nahIM kAraNa ke, temaNe jAeyu hatuM ke, AgaLa upara A naMdISaNane vratamAM vighna thavAnuM . naMdIpeNa kumAra te panI prajune vAMdI ghera Avyo. teNe vrata levAne mATe potAnA mAtApitAnI AjhA melavI. par3I te moTA utsava pUrvaka dIkSA grahaNa karavA tatpara thayo. A vakhate zAsana devatAe AkAza vANIthI jaNAvyu, " kumAra naMdISeNa, tuM dIkSA levAne taiyAra thayo , paNa haju tAre joganika karmano Udaya ne, mATe keTaloka vakhata tenI rAha jo. paThI dIkSA grahaNa karaje." zAsana devatAe A pramANe kayuM, topaNa naMdISaNe te mAnyuM nahIM ane tatkAla potAnA mananI dRDhatA vicArIne te zrI vIraprabhunI pAse gayo ane temanI pAse dIkSA grahaNa karI. dIkSA lIdhA paThI te budhimAn naMdISeNa munie anukrame dazapUrva jhAnano annyAsa karyo. ane te rAjarSi puSkara tapasyA karavA lAgyA. A tenA AcaraNathI tezro pUrNa rIte labdhivAn thayA hatA. vIramanue je dhAraNA dhArI hatI, ane zAsanadeve tene mATe je vacano naccAryA hatA, te saphala thavAno vakhata Avyo. muni naMdISaNane temanA joga karmano udaya thai Avyo. mananI caMcaLatAthI pUrve nogavelA ane ramaNa karelA vaiSayika vicAro tenA smaraNa mArgamAM AvavA lAgyA. tenA manamAM manojavano udaya thayo. jyAre pote e kAmapImAne sahana karavA asamartha thayA eTale sUtrane viSe kahelA vidhi pramANe manane vaza karavAne ane potAnA vikArI dehane kuza karavAne mATe ghaNI AtApanA karavA lAgyA. hamezA vizeSa tapa AcaravA lAgyA. topaNa temanI joganI icchA nivRtta tha nahIM. Jain Education Interational Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza | cMng jyAre koi paNa rIte tenI kAmavedanA zAMta tha nahIM eTale temane potAnA zukcha vratano jaMga thavAno mahAn jaya lAgo Avyo. tatkAla temaNe ciMtavyu ke, "vratano jaMga thayA karatAM maraNa pAma, sAraM ." AthI teoe mRtyu pAmavAne mATe gaLe pAza nAMkhyo. tatkALa te khabara jANI devIe teno phAMso tomI nAMkhyo topaNa tezro eTothI aTakyA nahIM. tatkAla tamaNe viSa nakSaNa kayu. devatAnA pratnAvathI te viSa amRta rupa thapa gayu. paThI agnimAM pamI prANa kADhavA taiyAra thayA. devanA pratnAvathI te agni paNa bujhA gayo. evI rIte maraNane mATe karalA temanA sarva prayogo niSphaLa thai gayA hatA. eka vakhate te naMdoSeNa muni rAjagRha nagarImA aumanA pAraNA mATe nidA khevA nokaLatAM eka vezyAnA gharamAM pezI gayA. tyAM jar3a temaNe kahyu, " he gRhanAyikA, jo tArI zradhA hoya to mane nidA Apa. tane dharma bAla thaze.. vezyAe naMdiSeNa muninA A vacana sAMnaLI hasatA hasatA kahyu, "mahArAja, tame dharma lAna Apo no, paNa te dharma lAnamAM sichi nathI. artha bAlamAM ." vezyAnA A vacana sAMnaLI te vakhate ajimAna rupI parvata upara ArUDha thayekSA evA muni naMdISeNa vezyA pratye bolI jaThyA ke, 'tamAre artha lAna thAo.' A vAkya mukhamAMyI nIkaLatAMja temanA tapanI babdhiyI te vezyAnuM ghara sAmAvAra kroma sonayAthI purA gayuM hatuM. te viSe nizItha mUtranA ughA adhyayanamAM nIce pramANe kahe . " dhammavAnaM to naNa, athyalAbhaM vimaggiyo / teNAvi bakhijutteNa, evaM javanatti nANiyaM " // 1 // " dharmalAna vAle , tevAmAM to teNIe ( vezyAe ) artha bAna mAgyo. neNe paNa labdhi yukta thai ema ja thAo' ema kardA." zrI RSimamalanI TIkA vageremAM vantrI bIjI garIne kA , nethI tatvanI vAta to kevalI nagavAna jANe. vezyA atyaMta vismaya pArmI gai ane jutAvaLI kavI muninA caraNamA prAvIne namI pamI. teNIe hAvannAva karI muninA cittamAM vikAra utpanna ka Jain Education Intemational Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. ravA A pramANe bolI. " svAmI, tamoe A soneyAthI mane vecAtI sIdhI De, teyI A dhana sAye mane tame ja jogavo." A pramANe kahI mohanA cALA karatI ane prema vacanone mAdhurya sAthe bolato vezyAe muninA hRdayane kola pamAko dIdhuM. muni nogya karmanA udayayI dona pAmI vezyAne vaza thai teNInA AvAsamAMja rahyA. topaNa munie te vakhate evo niyama rAkhyo hato ke, vezyAne tyAM AvanArA kAmI puruSomAM dararoja daza puruSone dharmano upadeza kararI pratibodha pamAmavA. jyAre temAM eka paNa nyUna rahe tyAre tenI jagyAe potAne rahI pratibodha pAmavo. A niyamane lazne muni vezyAnA gRhadhAra AgaLa jannA rahetA ane je kAmI puruSo tyAM Ave, temane aneka prakAranI yuktinI racanA sAthe AkSepaNa vagaire cAra prakAranI dharma kathAo kahetA hatA. ane dharma karAvatA hatA. teomAMthI temaNe keTalAekane to zrIjinezvara samIpe mahAvata levarAvatA ane keTalAekane samyakatva mUla vAra vrato aMgIkAra karAvatA hatA. yA pramANe dharma kathAthI javya jIvone prativodha ApatA ane pote zucha zrAvaka dharmane pAtratA bAra varSa vItI gayA hatA. have temanA nogya karma jIrNa thai gayA, prAthI eka divase nava kAmI puruSone pratibodha Apyo, dazamA puruSane zodhatAM eka sonI manI Avyo. tene aneka prakAranI yuktithI pratibodha ApavA mAMDyo, paNa te dhITha puruSa pratibodha pAmyo nahIM. jyAre tene ghaj samajAvyo, tyAre teNe munine kaDaM, " are nAi, viSaya rupa kAdavamAM bumenA tArA AtmAne tAravAne tuM pote samartha nathI to, paThI bIjAne zo upadeza Apa De ?" A arasAmA vezyAe te naMdiSaNane jojana karavAne bosAvyA, paNa daza puruSone pratibodha karavAnI potAnI pratijhA pUrNa thA nathI, tyAM mudhI tezro jojanane icchatA nathI. rAMdhetrI rasavatI ve traNa vAra zItaLa thai gai. jyAre naMdiSeNa AvyA nahIM eTale vezyA temanI pAse AvI ane hasatI hasatI bolI-" svAmI, jo koi dazamo puruSa manato na hoya to tame poteja dazamA thAo. ane tamArI pratijhA pUrNa karI AvIne jamI Tyo." vezyAnA A vacano sAMjaLI muni naMdipeNa ke jemanA jogya karma pUrNa thai gayA , evA tezro pharIvAra muniveSa sara zrI vIra prajunI pAse AvyA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. tema temanI pAse mahAvrata aMgIkAra karyA. panI zuddha-nirmala cAritra pAlI aMte samAdhithI kAla karI devalokane prApta thayA. tyAMthI cyavIne tepro mahAvideha kSetrane viSe jar3a mokSa padane prApta thaze. A vRttAMta zrI vIra caritra uparathI vAmAM Avyo be. mahA nizItha sUtramAM to naMdipene kevaLa jJAnanI prApti tha yelI, ema lakheluM be. temAM tattva zuM De ? te kevaligamya be. yA prakAre yA dharmaara nAmanA zAsananA bIjA prajAvaka jANavA. trIjA vAdI nAmanA prabhAvaka vAdI, prativAdI, sajya ne sanApati e caturvidha parSadAne viSe pratipanuM nirAkaraNa karavA pUrvaka svapakanuM sthApana karavA jASaNa kare te vAdI nAme zAsananA trIjA prajAvaka kahevAya be. je vAda labdhithI saMpanna athavA vakavAdI hor3a devatAonA vRMdothI paNa jemanA vacanano vaijava maMda karI zakAya nahIM evA hoya te vAdI kahevAya che. te upara pratyakSAdi sarva pramANomAM kuzaLa ane prativAdIno jaya kara rAjadhAramAM moTA mAhAtmyane pAmelA manuvAdInuM dRSTAMta che. te vAdI zAsananA trIjA prajAvika jANavA. te mallavAdInI kathA anya graMthothI jAlI levI. cotho naimittika nAme prajAvaka. nimitta eTale lAna tathA alAne sUcavanAruM traikAlika jJAna; tene je jANe athavA jaNe be, te naimittika kahevAya be. jinamatanA pratispardhIne jItavA mATe bAhu svAmI pramukhe aneka nizcaya narelA camatkAro batAvyA hatA. cothA naimittika nAmanA zAsananA prajAvakamAM mahAnubhAva bhadrabAhu svAmInuM vRttAMta prasiddha be. te vRttAMta bIjA graMthothI prakhyAta yayeluM hovAthI ahIM ApavAmAM vyaM nathI. pAMcamo tapasvI nAme prabhAvaka vizeSa utkRSTa ne duHkhartha / karI zakAya tevA aSTama pramukha tapane je Acare te tapasvI kahevAya je. je tapasvI zAMta rasathI jarapura tha aSTama, cAra upavAsa, pAMca upavAsa, pakSa, mAsakhamaNa vagere aneka jAtanI tapasyA karI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. jinamatanI prajAvanA kare , te vIra zAsanano pAMcamo tapasvI nAme pranAyaka kahevAya. te viSe zrIvIra prannue varNana karelA dhanA kAMkadI nAmanA sAdhu vagerenA vRttAMto pragbyAna u. te tapambI nAme pAMcamA prajAvaka jANavA. ge vidyAvAn nAme pranAvaka. vidyA eTo prajJapti pramukha zoLa vidyAdevIo ane zAsanadevI teo jemane sahAyanUta , te vidyAvAn nAme zAsanano yo prajAvaka kahevAya . te upara mahAnunAva vajra svAmI, vRttAMta prasicha . sAtamo siddha nAme pratnAvaka. siddha cUrNa, aMjana, pAdalepa, tilaka, ane guTikA tathA vaikriya pramukha sichio jena prApta thAya, te sipha nAme sAtamo prabhAvaka kahevAya je. te sika camatkAra narelA saMghAdika kAryoM sAdhavAne mATe ane te camatkAradhArA mithyAtvano nAza karavA mATe temaja zAsananI pranAvanA vadhAravAne mATe avasara pramANe te cUrNa aMjana vigerene joDavAmAM kuzalapaNuM batAve che. tevA sichomAM Aryasamita AcArya vagerenA vRttAMto prakhyAta De. neno zAsananA sAtamA pranAvaka jANavA. Aryasamita sUrinI kathA. AjIra dezamAM acalapura nAme eka nagara . te nagaramAM jina zAsanane dIpAvanArA ane moTI samRcchimAn ghaNAM zrAvako rahe . te acaLapuranI samIpe kanyA ane vINA nAmanI ve nadIo AvelI che. te nadIone madhya nAge eka brahmadIpa je. tenI aMdara ghaNA tApaso vase je. te tApasomAM eka tApasa pAdaapanI kriyAne viSa pravINa . te hamezAM pAda lepa karI sthana mArganI jema jala mArge cAlato hato. te kriyAthI lokone ati Azcarya pamAmato te tApasa veNA nadI utarI pAraNuM karavAne acanapuramA Avato hato. joLA loko te tApasano A camatkAra dekhI suHsaha evA mithyAtvanA tApayI tapelA hovAyI pAmAnI jema tenA darzana rupa kAdavAM khucI gayA. te loko jinamatanI zramAvAlA zrAvakone jinamananI avagaNanA karatA thA pramANe kahevA vAgyA-zrAvako. juvo, Jain Education Intemational Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 mArA zAsanane viSe guruno jevo pratyakSa prajAva e, tevo tamArA zAsanamAM nathI; mArA dharmanI samAna vIjo koi dharma nathI. 17 prathama prakAza. 46 temanA yA vacana sAMjaLI " e jolA lokonuM mithyAtvane viSe sthira thavANuM na thAo " ema ciMtavI te zrAvako te mithyAtvanA vacanane aneka yukti pratihata kara te tApasane dRSTithI paNa jotA nahIM. eka divase AcAryapaNAnAM saMpUrNa guNothI alaMkRta ane aneka siddhitha saMpanna evA zrI vajrasvAmInA mAmA zrI AryasamitamUri tyAM AvI caDyA. temanA Agamano vRttAM sAMjaLI nagaranA sarva zrAvako moTA AmaMtrarathI sAmA jar3a temanA caraNakamaLane viSe vaMdanA karI. pachI te zrAvakoe pelA tApase karelI jina zAsananI laghutAno vRttAMta dIna vacanothI surijIne nivedana karyo. te sAMjaLa Aryasamitagurue te zrAvakone yA pramANe kAM, " zrAvako, e kapaTI tApasa pAlepanI kriyAthI mUDha lokone lage beH tenAmAM bIjI ko jAtanI tapazakti nathI. " 46 suviranA yA vacano sAMjaLI te zrAvako te gurune savinaya vaMdanA karI potAnA sthAna tarapha AvyA. temale tatkAla te dhUrta tApasanI parIkSA karavAno vicAra kreN| te tApasane ati AdarapUrvaka eka zrAvake potAne ghera nikkA mATe AmaMtraNa ka. ghaNA jakta ne rAgI lokothI parivRta thayelo te tApasa utsuka yate zrAvakane ghera jamavA Avyo. te tApasane yAvatoM jo avasarane jANanArA te zrAvake ekadama beThA thai tene bahu mAna Apa eka uMcA Asana upara besAryo, pI uSNajalI te tApasanA caraNanuM kAlana karavA mAMgayuM. te kapaTI tApasa potAnA pAda lepano nAza thavAnA jayayI caraNanuM kAlana icchato na hato, topaNa te zrAvake jakti darzAvatAM ati AgrahathI pAda prakAlana karya. te evI rIte mardakarIne karya ke jethI lepano gaMdha paNa temAM rahyo nahIM. pI aneka jAtanI rasa parasatene mADyo. tApasa miSTa rasavatIne jamato paNa potAnA caraNalepano nAza thavArthI kadarthanA thavAnA javiSyanA jayarthI ciMtAtura raheto hato. tene rasatIno svAda paNa ve svAda lAgato hato. jojana kayI pachI te veNA nadIne kAMTe Avyo. tenI te camatkArI kriyA jovAne hajAro loko ekatA thayA hatA. temAM zrAvako paNa moTI saMkhyAmAM hAjara hatA. te vagvate kapaTI tApase vicAra karyo ke, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zrI Atmapravodha. te zrAvake caraNano lepa dho' nAMkhyo , utAM tenI aMdara lepano kAMka aMza rahe lohaze, tethI jana mArge cAlavAmAM harakata nahIM Ave. AvaM ciMtavI te tApasa hiMmata lAvIne veNA nadInA pUramAM peTho. temAM pesatAMja te jalamAM mubavA lAgyo. 'huM mubuM buM huM mubuM buM' ema teNe pokAra karavA mAMDyA, te vakhate keTalAeka dayAlu zrAvakoe anukaMpA karI tenI pAuLa domo tene javanI bAhera kADhayo. te vakhate tenuM pogaLa sarvanA jANavAmAM Avyu. keTalAeka loko ' are ! A kapaTIe ApaNane netaryA hatA,' ema kahevA lAgyA. te pachI keTalAeka tenA rAgI banelA mithyAtvIo paNa tatkAla jainadharmanA rAgI banI gayA. te vakhate zrI jina zAsananI pranAvanA karavAne icchatA ane aneka yoganA saMyogane jANanArA zrI Arya samita sUri tyAM AvyA. temaNe te veNA nadImAM eka cUrNa nAMkhIne sarva lokonI samakSa kahyu ke, " veNAnadI, amAre tArI petrI pAra javAnI icchA je." AvaM kahetAMja te nadInA ve kAMga ekadama negA matrI gayA. te joi sarva loko Azcarya pAmI gayA. te pachI te mahAn AcArya amaMda AnaMdathI pUrNa evA caturvidha saMgha sahita te nadInA sAmenA tIranI nUmi napara AvI pahocyA. ane tyAM tema Ne satya dharmopadeza ApI sarva tApasone pratibodha prApyo. prAcAryanA pratibodhathI jemanA hRdayamAM sarva mithyAtva mala nAza pAmyo che, evA te sarva tApasoe pratibodha pAmI ne AcAryanI dIkSA grahaNa karI hatI. te tApasa sAdhuothI brahma dIpikA nAme eka zAkhA cAlI ne te AgamamA prasidha je. A pramANe mahAnunAva AryasamitasUri te pAkhaMmoonA tItra matanuM gvaMkana karI, jinamatanI nAre pranAvanA vadhArI, ane te utkRSTa evA jinamatane viSe rakta yayelA navyajanonA manane harSamaya karI tyAMtho bIje sthale vihAra karyo hato. tyAM rahelA sarva zrAvako aneka prakAranI dharmakriyA vajhe jina zAsananI unnati karatAM sukhe zrAvaka dharma pALatAM anukrame sadgatinA nAjana thayA hatA. yA pramANe te AryasamitasUrina dRSTAMta * sika' nAmanA zAsananA sAtamA pranAvaka viSe jANavaM. . zAsana kavi nAmano Avamo prabhAvaka. je nava navA vacanonI racanAothI muzojita, zrotRvarganA manane harSa na Jain Education Intemational Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza tpanna karanAra ane aneka nApAe graMthita evA gadyamaya tathA padyamaya prabaMdhonuM varNana kare te 'kavi' kahevAya je. ApaNA satyadharmanI vRdhine arthe suMdara tathA rasika vacanonI racanA karI rAjA pramukha nattamajanone te pratibodhe De, tethI te kavi e zAsanano AThamo pranAvika gaNAya je. te napara sijhasena divAkara- dRSTAMta zrApavAmAM Ave . siddhasena divAkara, dRSTAMta. najjayinI nagarIne viSe zrI vikramAditya nAme rAjA hato. tene devasikA nAmanI mAtAnI kuzmiAMyI natpanna thayesro ane sarva vidyAmAM pravINa evo mukuMda nAme eka purohita putra hato. eka varakhate te mukuMda vAda-vivAda karavAne mATe nRgupura ( narUca ) tarapha cATyo. rastAmA cAlatA jainonA guru vRSavAdI AcArya tene sAmA maLyA. temanI sAthe e mukuMda vAda karavAne taiyAra thayo. te va. khate banenI vacce evI pratijJA karavAmAM Avo ke, je koi jenAyI hAre te teno ziSya thAya. AvI pratijJA kr| temaNe teja syane koinA kSetramA vAdano AraMja karyo, te sthale hAra jItamAM sAdI naroke govALIyAone rAkhavAmAM AvyA. nakAla mukuMde AcAryanI sAthe prayama vAdano AraMja ko. ane saMskRta jASAmAM pUrva pakSa grahaNa kayoM. te vakhate govAloA sroko saMskRta bhASA samajo zakyA nahIM, eTale temaNe jANAvyuM ke ame A jASAmAM kA paNa samajatA nathI. topaNa mukuMde saMskRta nASA DomI nahIM eTale govAnIyAaoe jAeyu ke, A purohita kAi paNa samajato nayI. ' ptth| guru mahArAja avasara jaann| rajoharaNane kaTI sAye bAMghI carpaTIthI nRtya karatAM boTyA" navi corIe navi mAroe, paradArA gamaNa nivArIe; thovA thovaM dAie, sagga maTAmaTa jAie. kAlo kaMbala aruNI baTTa, gaveM nario dIvama paTTA .. evama pIo nIle kAma, avara kIzu sagga nivAma. Jain Education Intemational Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. artha-corI karavI nahIM, ko' jIvane mAravA nahIM, parastrI gamana karavaM nahIM, vadhAre zakti hoyato vizeSa dAna Apa, ane apazakti hoya to thor3eM dAna ApavaM, ema karavAyI sukhe devalokamAM javAya je. jemanI pAse kALI kAMbavo hoya je, je vRtanA galanA vastro pehere je ane jetro chAsayo nren| daaeN| nupara gaTanA raav| lolA mugaMdhI AMbAnA vRkSa nIce rahelA , evA go. vAlIyAone guru mahArAja kahe je ke, tamAre aav| sAmagrI le te utAM tamArA jAgyamAM vo zuM mvarga ? tamAre to ahIMja svarga . 1-2 prAcAryanI A vaann| sAM naLI te govAloyAo khuzI khuzI thA gayA ane sarve eka sAtha kahevA lAgyA ke, A mahArAje A mukuMdane jItI srodho . te pny| te vRkssvaad| AcArya rAjasa nAmAM gayA ane tyAM mukuMdanI sAthe carcA kr| tene parAjita kr| dodho ana tene potAno ziSya banAvyo. ane tenuM kumudacaMDa evaM nAma rAkhyu. kumudacaMDa te aacaaryn| pAse ajyAsa karI AgaLa vadhyA. pr| gurue tenuM sijhasena divAkara evaM nAma ApyuM. ane tyArayo te eja nAmayo vikhyAta thayA hatA. eka vakhate sirasena divaakrn| pAsa koI naTa vAda karavAne Avyo hato. tene saMjaLAvavA mATe te catura vidhAne " namo arihaMtANaM" ityAdi prA. kRta pAune badane " namo'hasighAcAryopAdhyAya sarva sAvatyaH " evo saMskRta boLyA hatA. e saMskRta vAkya cA~da prvn| AdimA rahe hatuM. eka divase divAkare potAnA gurune pugyaM ke, ApaNA sarva jaina Agamo prAkRta jASAmAM , te saMskRtamAM hoya to kevA bane ? jo ApanI AjhA hoya to huM te sarvane saMskRtamA goThavI danaM. tyAre gurue sijhasena divAkarane nocenA zlokayI kaDaM-- " bAsastrI maMdamUrkhANAM, naNAM cAritrakAkSiNAm / anugrahAya tattvajJaiH, siddhAMtaH prAkRtaH kRtaH" // 1 // vAla, strI, maMda buchi, ane pUrva evA cAritranA anivASI puruSonI para anugraha karavA mATe tattvajJa purupoe jaina sicAMtane prAkRta karelo . ? Jain Education Intemational Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. tethI he ziSya, tArA hRdayamA prAkRta Agamane saMskRta karavAnI je skuraNA thai, tethatane prAyazcitta lAgyaM je. ane teyI tane gacchanI bAhera mukavAnI zikSA karavAmAM Ave . A pramANe kahI te. AcArye siyasena divAkarane gacchanI bAhera mukI dIdhA hatA. A vakhate samasta saMghe AvI sUrivarane vinaMti karI ke, " svAmI, sikasena divAkara kavitva vagerenA guNoyI yukta che, tethI te zAsananA prajAvaka De, mATe temane gacchanI bAhera mukavA na joie. zrA pramANe saMghanA ati Agraha pUrvaka kahevAthI gurue kahyu ke te siphasenadivAkara avyathI munivezano tyAga karI ane nAvathI munivepane dhAraNa karI aneka prakAranA tapa karatAM DevaTe aDhAra rAjAone pratibodha pamAmI jaino karaze ane eka naI tIthe pragaTa karaze, tyAre huM tene gacchanI aMdara lazza. te zivAya sevAmAM Avaze nahIM" gurunA A vacana sAMjaLI sighasenadivAkare vicAra karI te gurunA vacanane aMgIkAra karyu ane tyAMyI vihAra karI tezro najjayinI nagarImA AvyA. eka vakhate sighasenadivAkara koi zerImAthI bIjI zerImA pezatA hatA, tevAmAM ghomA khenavavA mATe jatAM evA vikrama rAjAe temane joyA. tatkAla rAjAe divAkarane pujyu, ke, " tame koNa Do?" siphasenadivAkare uttara Apyo, "ame sarvajJa putra DIe." tatkAla rAjAe temane mAnasika namaskAra ko. sighasenadivAkare temane jaMce svare dharmazAna dIdho, tyAre rAjAe Azcarya pAmIne pujyaM ke, " tame kone dharmajJAna prApyo ? " divAkare kahUM, " jeNe amone namaskAra karelo , temane ame dharmazAna Apyo ." te sAMjaLI rAjA Azcarya sAye saMtuSTa thai gayo ane teNe harSayI temane vinaMti karI ke, " tamAre tamArA pavitra caraNavajhe mArA sanA maMjhapane pavitra karavo." Ama kahI vikramarAjA potAne sthAne cAlyo gayo hato. eka vakhate sirasenadivAkara vikramarAjAnA cAra navA zloko racI rAjadhAre gayA ane temaNe jhArapAna pAse nIce pramANe rAjAne kahevarAvyu "didRkurbhi kurAyAto, ghAre tiSTati vAritaH / hastanyastacatuH zloko, yahAgacchatu gacchatu // 1 // 13 Jain Education Intemational Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. " rAjAne maLavAnI icchAyI nikSuka Avyo be; paNa dvAra upara aTakAvavAya / te tyAM jo be. tenA hAthamAM cAra zloka be; te ApanI pAse yAve ke pAcho jAya. 77 ? rAjA uttaramAM nIce pramANe kahevarAva - dIyaMtAM dazanakANi, zAsanAni caturdaza / hastanyastacatuH zloko yadvA gacchatu gacchatu // 2 // jenA hAyamAM cAra zloko be, te nikSukane daza lAkha vya ane cauda gAmonA paTTA kara po. te khuzI hoya to ve ane khuzI na hoya to pAtro jAya. " siddhasena divAkara rAjAnI pAse gayo. te vakhate mahArAjA vikrama pUrva dizA tarapha siMhAsana upara veLA hatA. tyAM jar3a te kavIzvara nIce - mANe navIna zloka boTyA " grAhate tatra niHskhAne, sphuTite ripuhRdghaTe / galite tatpriyAnetre, rAjaMzcitramidaM mahat" // 1 // " he rAjA, tamArA nIzAnano maMko vAgatAM tamArA zatrugrono hRdayarUpa phUTI jAya ne temanI strIonA netra gaLe che. A eka moDaM Azcarya a." ? zloka sAMjaLI rAjA vikrama dakSiNa dizA tarapha mukha karIne veLA. kAraNa, te zloka prasanna thayelA rAjAe manamAM citavyaM ke, " meM A nika kavine mAruM pUrva dizAnuM rAjya ApI dIdhuM. AcArya punaH sanmukha yAtrI nIce pramANe zloka bobyA pUrveyaM dhanurvidyA, javatA zikSitA kutaH / mArgaNaudhaH samayeti, guNo yAti digaMtaram // 2 // he rAjA ko pUrva dhanurvidyA tamo kyAMthI zIkhyA ke jethI ta 66 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. mArI AgaLa mArgaNa - bAlonA samUha Ave che ane guNa ( pacha) bIjI dizAmAM jAya be. eTale kahevAno Azaya evo be ke, dhanurvidyA jANanAra puruSa mArga - bAlonA samUhane bIjA tarapha pheMke be, ane guNa-paecha uMcI came che. paraMtu tamAre to bAlo tamArI pAse Ave che, ane pacha bIjI dizAmAM jAya be. grA virodhana parihAra evaM rIte ne ke, he rAjA, tamArI AgaLa mArgaNa - yAcaka lokonA samUha ane teya tamArA guNo bIjI dizAomAM phejhAya De. 1 ee zloka sAMjaLI rAjA vikrama pazcima dizA tarapha mukha rAkhIne beTho eTale dakSiNa dizAnuM rAjya tene ApI dIdhuM te vakhate siddhasena AcArya nIce pramANe trIjo zloka bobyA " sarasvatI sthitA vaktre, lakSmIH karasaroruhe / kIrtiH kiM kupitA rAjan, yena dezAMtaraM gatA // 3 // " he rAjA, tamArA mukhamAM sarasvatI rahe be ne tamArA karakamaLamAM rahe . topa kIrtti zA mATe kopa pAmI be ke je rIsAine dezAMtaramAM cAlI gai be. 19 3 Aloka sAMjaLI rAjA vikrama uttara dizA tarapha mukha rAkhIne beTA; tyAre siddhasenAcArya tena sanmukha thai nIMceno cotho zloka bolyAsarvadA sarvado sIti, mithyA saMstUyase budhaiH / nArayo bejire pRSThaM, na vakSaH parayoSitaH " // 1 // (1 he rAjA, tuM hamezA sarvada - sarva vastuone ApanAro che, ema vidhAno tArI stuti kare be, te mithyA che, kAraNa ke tArA zatrune teM pITha pInI parastrIne bIpI nathI arthAt je sarva vastuno dAtA hoya te tevI vastune zA mATe na Ape ? kahevAno Azaya evo be ke, tuM kadipaNa raNabhUmima thI pATo pharyo nathI ke jethI tArA zatruotArI pITha juve ane teM kadipaNa parastrIne bAtI sAthe dabAvI nayI ke jethI te tArI bAtIne meLave. ** zloka sAMjaLI saMtuSTa thayelA rAjA tatkAla potAnA siMhAsana uparathI veTho yo ane tethe cAre dizAonuM rAjya sUrivarane ApavA mAMgayuM, tyAre Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI Atmaprabodha. sUri sighasena divAkare kayu. " rAjan , mAre rAjyanI kAMza jarura nathI." rAjAe pugyuM, " tyAre tamAre zuM joie jIe ? " sUrijI boTyA. " hu~ mAtra eTarbu mAguM buM ke jyAre huM tamArI pAse AvaM, tyAre tamAre mArA mukhathI dharma sAMnaLavo." rAjAe te vAta aMgIkAra karI. te paThI AcArya sikasena divAkara potAne sthAne cAvyA gayA hatA. eka vakhate prAcArya sighasena ujjayinI nagarImA AvenA mahAkAla zaMkaranA prAsAdamAM jaya te zaMkaranA liMga upara paga karI sui gayA hatA. prAtaHkAle te zaMkaranA pUjArIoe AvI temane pokAra karI: ugamavA mAMDyA, topaNa teo jaThyA nahIM. te vakhate te lokoe jazne rAjAnI AgaLa pharIyAda karI ke, rAjeMja, koi nikuka mahAkAla zivanA liMga upara paga karIne suto . amoe tene ghaNaM karyu topaNa te uThato nathI."lokonA A vacano sAMnaLI rAjA vikrame hukama karyo ke, " tene mArIne kADho." tatkAla rAjAnI AjhA menavI te loko tyAM AvyA ane cAbuka tayA lAkamIonA prahArathI sighasenane mAravA lAgyA. jema jema te AcAryanA zarIra upara ghA pamavA lAgyA, tevI rIte rAjAnA aMtaHpuramA rAjAnI rANInA zarIra upara ghA pamvA mAMDyA, AthI janAnAmAM moTo kolAhAla uThyo ane te sAMnaLI rAjA tyAM domI Avyo ane AzvayeyI purAvA lAgyo ke, 'A zuM thayuM ? tevAmAM koie AvI rAjAne jaNAvyu ke, " mahArAja, koi mahAkAla prasAdanI aMdara nikSukane tADanA kare je, te tAmanAnA prahAro aMtaHpuramA rANI sAhebane vAge . rAjA tatkAla mahAkAla prAsAdamAM gayo, tyAM temaNe sikasena AcAryane joyA ane tatkAla aolakhI bIdhA. tatkAla temaNe lokone tAmanA karatAM aTakAvyA ane pr| badho vRttAMta sAMnabyo. rAjAe AcAryane pugyu ke, " tame mahAdevanA liMga upara caraNa zAmATe mukyA hatA ? A mahAdeva e moTo deva ne ane stuti karavA yogya . " AcArye kahyaM, rAjana, mahAdeva to ananya deva je je mahAdeva je. tenI huM stuti karuM buM, te tame sAvadhAna thane sAMnaLo. " A pramANe kahI sikasena AcArye kalyANamaMdirastAtra racAno AraMja ko. jyAre temaNe agIyAramAM zlokana Adipada " yasmin haramabhRtayo'pi hatapanAvAH" A pramANe kahAM, tyAre tatkAla pRthvI kaMpAyamAna thavA lAgI. ane amino dhumAmo nIkalavA lAgyo. kaNavAramA te Jain Education Intemational Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza 101 zivaliMganA ve kamakA thayA ane temAMtho tejano samUha cAre tarapha prasarI gayo. tema thatAMja temAMthI dharaNeSa sahita zrI pArzvanAthajonI pratimA pragaTa thai AvI. te vakhate AcArye te stotrane saMpUrNa kara A pramANe kaDaM, " rAjan, ahiM prathama avaMtisukumAlano lokaprasigha putra hato. tenA pitA nalinogulma vimAnamAM gayA hatA. teo je sthAne kAyotsarga karIne rahyA hatA, te sthAne teNe mahAkAla nAme loka prasipha navo prAsAda karAvI A pratimAnI pratiSTA karI hatI. keTaloka kAla gayA palI mithyASTiAai te pArzvanAthanA pratibiMbane AcchAdita karI te ThekANe A zivaliMganI sthApanA karI dIdhI hatI. atyAre mArI A stutinA pranAvathI te liMga phATI temAthI te pratimA pragaTa thai De." AcAryanA A vacana sAMjaLI vikrama, rAjAnA hRdayamA camatkAra sAthe harSa utpanna thara Avyo. tatkAla teja vakhate rAjA vikramane jinota tattvanA svarUpa upara pUrNa zradhA thai ane tene samyakttva ratnanI prApti thA AvI. udAra mahArAjAe teja kSaNe te pArzvanAtha pranunI nitya pUnAnA nirvAhane mATe ekaso gAma arpaNa karyA ane pote zrAvaka dharma aMgIkAra ko. AcArya sighasena divAkare mahArAjA vikramanI AjhAmAM vartanArA bojA aDhAra rAjAone pratibodhita karyA. AcAryanA guNonA samUhathI raMjita thayennA vikrama rAjAe AcAryane besavA mATeM eka pAlakhI neTa karI hatI. te pachI te mahAn AcArya te pAlakhImA vezA niraMtara rAjaghAramA jatA hatA. te paThI vRddhavAdI AcAryanA sAMjaLavAmAM AvyuM ke, siyasena divAkara je kArya karavA mATe gayA hatA, te kArya to siddha thai gayuM be, paraMtu teo pramAdarupI kAdavamA mana thai gayA je-rAjamAnanA pAzamAM sapamAi gayA , mATe mAre tyAM jai temane pratibodha Apavo, ane temane pramAdamAMtho mukta karI sanmArge doravA." AI vicArI vRddhavAdI guru vihAra karI najayinI nagarImAM AvyA. sighasena vikrama rAjAnA bahumAnayo temanI pAse jaz zakyA nahIM, tethI vRddhavAdI AcArya pAlakhI upAmanAra nonuM rUpa dhAraNa kara) tene chAre unA rahyA. jyAre sighasenasUri pAlakhImAM bezI rAjanuvana tarapha jatA hatA, teTalAmAM te vRkavAdIsUrijIe eka joine badale pote pAtrakhA upAmo ane vRkSapaNAne laine teo maMda maMda gatithI cAlavA nAgyA. temane mNdgtith| cAnatAM joDu sikasena divAkara nIce pramANe bolyA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 - Atmaprabodha. "jUribhAratarAkrAMtaH skaMdhaH kiM tava baadhti| "ghaNA nArathI AkrAMta thayelA tArA skaMdhane zuM kAi bAdhA thAya ne ?" A vAkyamAM 'bAdhati ' e azudha rUpa che. kAraNake, 'bAdh' dhAtu Atmanepada hovAyI tenuM kharaM rUpa 'bAdhate ' thaq jAie. AcArya sighasena divAkare pramAdathI tevI nUla karI eTale gurue nIce pramANe kAM. "na tathA bAdhate skaMdho yathA bAdhati bAdhate" // 1 // jevI rIte bAdhate ne badale tuM bAdhati evaM azuSa rUpa bolyo, te mane jevaM pIche , tevI skaMdhane pIDA thatI nathI." AsAMnaLI te AcArya sighasena camatkAra pAma vicAramA pakI gayA. tatkAla temaNe vicAryu ke, 'A koNa ? ' temane jotAMja temanA jANavAmAM Avyu ke, 'A to vRkavAdI guru . ' tatkAna pote pAlakhI uparathI utarI temanA caraNamAM namI paDayA ane 'mAro aparAdha kSamA karo, kSamA karo' ema kahevA lAgyA. pr| gurue siphasenane pharIthI pratibodha pamAmo saMghanI samakSa mithyAuSkRta ApavA pUrvaka temane saMghamAM lIdhA hatA. ___ mahAnunAva divAkara pI cirakAla sudhI zrI vIrazAsananI prajAvanA karI prAMte sadgatinA nAjana banyA hatA. A pramANe te AcArya kavi nAmanA prApamA prajAvaka jANavA. evI rIte zAsananA ATha prajAvaka kahevAya je. te pravacanI Adi Apa pranAvako jinazAsanane zojAve . potAnA prakAzaka svabhAvavALu je pravacana kahevAya che, tene deza, kAla, nAva, avya tathA kSetranI yogyatA pramANe sahAya karavAyI-jeo prakAza kare De, tethI tezro pranAvako kahevAya je. teAnI kriyArUpa pranAvanA samyaktvane nirmala kare . bIje prakAre ATha prabhAvaka. te ATha pranAvakane bIje prakAre paNa darzAbe ne. "azsesazaGkidhammakahi', vAz Ayariya khavaga nemiti / Jain Education Interational Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. vijjAva rAyagaNa saM mayAya titthaM panAvaMti // 1 // 6 atizaya RddhivAlA avadhijJAnI, manaH paryavajJAnI, AmarSa auSadhi pramukha labdhivAn te pehalA; bIjA dharmakathI, trIjA vAdI, cothA AcArya, pAMcamA kSapaka-moTI pratApanA pramukha lenAra tapasvI, chaThA nimitti, sAtamA vidyAzreSThamA rAjavallana tathA gaccha-samudAya vallana arthAt mahAjanamAnya pramANe ATha nAvaka bIje prakAre jANavA. ?? samyaktvanA pAMca bhUSaNa. jinazAsanamAM eTale arihaMtanA darzanamAM kuzalapaNaM, e peheluM bhUSaNa je. te samyaktvane zojAve be, mATe nUpaNa kaDhevAya be. tethe samyagdRSTi jIvoe tevI kuzalatA melavavAmAM vizeSa udyama karavo. arihaMtanA darzanane viSe kuzala evo puruSa vya, kSetra, kAla ane jAvAdikane anusAre aneka prakAranA upAyo yojI vIjA ajJAnI jIvone sukhe karI pratibodha pamAne be. te viSe kamaLa nAmanA eka zrAvaka putrane pratibodha pamAmanAra zrIguNAkarasUrino vRttAMta prakhyAta be. bIjA e te sUkhiranI jema jinamatane viSe kuzalatA karavI joie. zrI guNAkarasUrino vRttAMta. eka nagarane viSe dhana nAme zrAvaka raheto hato. te dhanavAn, buddhimAn guNI hato. tethe te mahAjana maMgalamAM mAnya thara paDyo hato. te dhana zeThane kamala nAme eka putra hato. te ghaNo kalAvAn ane catura hato. paNa dharma tarapha ruci dharanAro hato. dharmanA tattva upara tenI bIlakula zraddhA nahatI. teno pitA dhana zeva tene ghaNuM samajAvato paNa te mAnato nahato. jyAre teno pitA kAMIpaNa tI vAta kahe nyAre te natrIne nAzI jato hato. AthI dhana zeTha ghaNo kaMTAlI gayo hato. eka vakhate dhana zeThanA manamAM vicAra thayo ke, jo koi ta dharmanA pravINa AcArya hIM ve to mArA putrane lAja yayA vinA rahe nahIM. koi Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Poy zrI Atmaprabodha. pavitra mahAtmAnI sevA karavAthI A kamaLane dharmanI prApti thayA vinA raheze nahiM. A arasAmA koi AcArya mahArAja te nagaranI samIpe AvelA vanamA AvI samosayo. prA khabara sAMnaLI nagaranA loko temane vaMdanA karavAne gayA. temanI sAye dhana zeva paNa gurune vaMdanA karavA Avyo. gurue tezrone dharmano upadeza Apyo. dezanA samApta thayA paThI vIjA nagarajano temane vaMdanA karI pota potAne sthale cAlatA thayA. pAraLa rahelA dhana zeThe te mahAnunAvane A pramANe vinaMti karI-" svAmI, mAro putra kamaLa dharmanA vicArathI tadana ajJAta je. dhArmika tatva upara tenI zraddhA natpanna thatI nathI. to kRpA karI Ape tene pratibodha Apako joie. ApanA jevA gItArtha guruno bodha kadipaNa niSphana thato nayI. dhana zevanA A vacano sAMjaLI AcArye te vAta mAnya karI paThI tatkAla zeTha ghera aAvyA ane temaNe tenA putra kamalane A pramANe kayuM,-" putra, Aje eka gItArtha guru vanane viSe padhAryA , to tAre tyAM jai temanA vacana sAMjaLavA." pitAnA kahevAthI kamaLa te AcAryanI pAse Anyo ane namramukha thA temanI pAse bege. AcArye tarata sAtanaya yukta evA vyaguNa paryAyavame garjita vicAravAnI dezanA ApI. dezanA samApta thayA paThI AcArya pugyu, "naja, atyAra sudhImAM tArA samajavAmAM kAMi AvyuM ? " kamale pratyuttara prApyo, " jagavAn, kAMka jAeyu je.' AcArye kaDaM, "jANyu ? ' kamala boTayo, " nagavAna, A najIka rahena boramInA dRr3hanA bilamAMthI maMkomA nAmanA ekasone ATha teiMti jIvo nIkalIne bIjA bilamAM pega. te mArA jANavAmAM Avyu. punaH AcArya pUjyu, " e to ThIka, paNa amArA kahevAmAMthI kAMi jAeyu ?,' kamane kahA, " nA, kAMI jAeyuM nathI." kamalanuM A vacana sAMnaLI AcArye jANyu ke, 'A ayogya De' parI teo mauna dharI rahyA. parI kamanna uThIne potAne ghera cATyo gayo. bIje divase kamAno pitA dhana zeu AcAryane vaMdanA karavAne Avyo. te varakhate AcArya kamalanI sarva ceSTA tene jaNAvI panI AcArya tyAMthI vihAra karI bIje sthAne cATayA gayA hatA. eka vakhate koi bIjA AcArya teja vanamAM AvI samosaryA. dhanazeTha temane vaMdanA karavAne Avyo, ane pUrvanI jema teNe potAnA kamaLaputrano vRttAMta temanI AgaLa nivedana ko. AcArye dhanazeThane kahyu ke, te kamaLane ahiM moka Jain Education Intemational Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. 105 bAvo. ane tene kahevU ke, teNe gurunI pAse nIcI dRSTie na rahe, tema gurunI sAme joyA kara ane guru bole temAM upayoga rAkhato." aacaaryn| sUcanA uparathI dhana zeThe kamaLa putrane te pramANe karavAne kahI gurunI samIpe mokavyo. kamaLa gurunu mukha jAto temanI samIpe beco. gurue pugyuM, " naja, tuM kAMDa paNa tattva jANe je ?" kamale kayu, "hA, huM traNa tattvo jANuMchaM. mana icchita evaM pahe azana, bIjuM pAna ane trIju zayana. e traNa tattvo jANuM bUM." AcArya hasIne boTyA"A to gAmamoAnA vacana jevA vacano . paraMtu je jheya eTane jANavA yogya, heya eTo tyAga karavA yogya ane upAdeya eTave grahaNa karavA yogya hoya, temAMthI kAMi jANe De ? kamane kaDyu, " emAMyI to huM kAMipaNa jANato nayI. tame pote kaho to hu~ zramAyo sAMnaLoza." te vakhate AcArya tene pratibodha pamAmavA mATa betraNa ghamI sudhI tattvanA nirNaya rupa dezanA ApI nivRtta thayA. pI temaNe kamaLane puchayu ke, 'jaja, kahe, have te zuM tattva jANyu ?' apamati kamala bolyo, gurujI, meM kAMza bIjuM jAeyuM nayo. mAtra tame bolatA hatA, tyAre tamAro hamIo ekaso ne ATha vAra jaMco nIMco thato mArA jovAmAM Avyo, e meM jAeyu je. te zivAya huM kAMipaNa samajyo nayI." kamaLanA A vacano sAMnaLI AcArya kheda sahita bolyA ke, " A to aMdha AgaLa ArasI thai." parI te kamaLa cAkhyo gayo ane jyAre dhana zeTha temane vAMdavA Avyo eTane AcArya kamaLanI te ceSTA dhana zeune nivedana kararI ptth| AcArya tyAMyA vihAra karI bIje sthale cAkhyA gayA hatA. eka divase anya, kSetra, kAla ane jAvane anusAre parane pratibodha karavAmAM kuzaLa evA ko bIjA AcArya pAThA teja vanamA AvI caDyA. temanA AgamananA khabara sAMjaLI loko zreNibaMdha temane vaMdanA karavAne gayA. sAthe dhanazeTha paNa tyAM gayo hato. dezanA pUrNa thayA palI dhanazeThe gurune nivedana karyu, svAmI, mAro putra kamaLa dhArmika vicAramA atyaMta ajJAta rahe je. pUrve ahiM padhArelA AcAryoe tane atizaya bodha Apyo hato, te utAM te pratibodha pAmyo nahIM. prayama AcA pratibAdha ApatAM teNe maMkomAnI gagatrI karI ane bIjA AcArya bodha ApatA te temanA kaMThano hamoyo uMcA noco thvaan| gaNatrI kr| teyI koipaNa prakAra te ajnyaan| putrane Apa pratibodha Apo ke jeyo te ajJAnI putra 14 Jain Education Intemational Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. nuM mithyAtva rupa aMdhakAra naSTa yaz jAya. ane tene samyaktvaratnanI prApti thAya. jo mAro putra gADha ajJAnanAyo mukta thaze to Apane mahAn lAna thaze." AcArya vicAra karane jaNAvyuM, " zeTha, A tamArA putranI budhi laukika vyavahAramA kevo ke ? dhanazeThe kathu, " svAmI, eka dharma vicAra vinA bIjI sarva bAbatomAM te nipuNa ." AcArya utsAha lAvAne kathu, " tyAre to e tamAro putra subodhya je; mATe avasare tene ahiM mokanako." pau dhanazeTe potAne ghera AvI kamaLanI pAse te AcAryanA guNonI prazaMsA karI ke, " putra, koi uttama AcArya AtA De, te trikAladarzI che ane sarva prANI mAtranI sukha duHkhanI pratti jANe , mATe tAre tyAM jara temane mantra ane puq." tatkAla kamaLa pitAnuM vacana aMgIkAra karI AcAryanI pAse Avyo. ane vinayatho vaMdanA karI temanI pAsa baiTho. AcArya tenA manano anipAya jANavAne kaDaM, "nA A tArA hAthanA maNibaMdhamAM matsyanA mukha sahita zIghra phana ApanArI dhanarekhA dekhAya che." karate vinayayo pujyuM, " mahArAja, e rekhAnuM zuM phana thaze ? " gurue " maccheNa ya sahassavaNaM" ityAdi gAyA bolI kayuM ke, naka, e rekhAyo amArA jANavAmAM Are ka, " tAro janna zuklapakamAM ne ane tArA graho samanAvane bhajanArA thaze." taskAna kATha cAtkAra pAmI tyAMyI upa potAne ghera Avyo ane jannamatrikA ra Avo tethe gurune batAvo. gurue janmapatrikAmAMyI pUrve kahelA grahone batAyo dodhA. ane kathu ke, tAro amuka varSe vivAha thayesro ane amuka varSe tane tAvanI pImA thara hatI." A pramANe gurutuM vacana sAMjaLI kamaLa camatkAra pAmo gayo ane teNe ghera Avo potAnA pitAne jaNAvyuM ke, " guru kharekhara trikAlajJAnI je." te pch| kamaLa dararoja gurune vaMdanA karavA jato hato. AcArya teja nagaramAM cAturmAsya rahyA. teo hamezAM kautuka jaretrI kayAo kahI dharmopadeza ApA vAgyA, AyI kamaLa dharmano vizeSa jANa thavA lAgyo. tenA hRdayamAM Ahata dharma upara zraghA thai AvI ane teyI teNe anukrame zrAvakanA bAra vrato grahaNa karyA. uvaTe guruno kRpAyo te potAnA pitA karatAM paNa vadhAre dharma para dRDhatAvAno thayo. cAturmAsya votyA paThI te AcArya tyAMyo vihAra kara bIne syagne cAkhyA gayA. kumAra kALa zrAvaka dharmane cirakALa pAtrI aMte sadgatirnu pAtra thayo hato. A uparathI samajavAyU~ ke, bIjAoe paNa tevI rIte Jain Education Interational Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. javya jIvono upakAra karanAruM zrI jaina zAsanane viSe kuzalapaNuM rAkha; tema karavAyo samyakatva ratna A jagatmAM niHsIma zonAne dhAraNa karanAraM thAya che. e pramANe jinadarzanamAM kuzalapaNArupa samyaktvanA pehelA nUSaNa upara zrAvakaputra kamaLane pratibodha karanAra AcArya, dRSTAMta kahevAmAM AvyuM. samyaktvanuM bIjuM nUSaNa. samyaktvanuM bIjaM cUSaNa zrI jinazAsana prajAvanA le. AgamAdikanA balathI athavA jJAnanA bannathI zrI jinazAsanatuM vizeSa dIpakapaNuM karavaM, te jinazAsananI pranAvanA le. pUrve ATha pranAvakanA nedayI te ATha prakAre kahevAmAM AvyuM De. pUrva kahelA, ahiM punaHje grahaNa karavAmAM AvyuM, te potAne ane parane upakArakArI hone temana toryakara nAma karma bAMdhavAne basne tenuM prAdhAnya jaNAvavAne mATe . tema va. LI je vacano sadanUta aryane prakAza karanArA ane rAgavepane dUra karanArA , tene vAraMvAra grahaNa karavAmAM kAMza paNa doSa nayI; kAraNake, te sdbaadhn| dRSinuM kAraNa rupa . te viSe zrI umAsvAtivAcaka mahArAjAe prazamarati prakaraNamAM kayuM be "ye tIrthakRtpraNItA, nAvAstadanaMtaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanukIrtanaM navati puSTikarameva // 1 // "je tIrthaMkara praNIta jAvo , te AMtarA rahita kahenA utAM temanuM bahu vAra anukIrtana-smaraNa karavaM, te puSTine karanAru ja thAya . " 1 yaupajuktamapi sad, bheSajamAsevate'tinAzAya / tatrAgArtiharaM, bahuzo'pyanuyojyamarthapadam // 2 // " "jema auSadha ekavAra khAdhuM hoya paNa te pImAno nAza karavAne pharIvAra khavAya . tevI rIte rAga rupI pImAno nAza karavA mATe arthanA pado ghaNI vAra kahevAmAM Ave . " 1 " yahiSaghAtArtha maMtrapadaiHnapunaruktadoSo'sti / tamAgaviSaghnaM punaruktamajuSTamarthapadam // 3 // Jain Education Intemational Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zrI Atmaprabodha " jema viSano nAza karavA mATe vAraMvAra maMtranA pado bolavAmA punarukti doSa Avato nathI, tevI rIte rAga rupI viSane haNanArA artha pado bolavAmAM punaruktino doSa Avato nathI. vRttyarthaM karma yathA, tadeva bokaH punaH punaH kurute / / evaM virAgavArtA, heturapi punaH punazcityaH " // 3 // jema loko potAnI AjIvikAne mATe tenuM tejakAma vAraMvAra kare , evI rote vairAgyanI vArtAnA kAraNane vAraMvAra karavU joie." 3 samyakttva, trIju nUSaNa. samyaktvanuM trIjeM jUSaNa tIrya sevA che. tIrtha avyayI ane jAvathI, ema be prakAre je. temA je zatrujayAdika te avyatIrtha De ane je jhAna darzana cAritranA dhAraNa karanAra ane navya janonA tAraka evA sAdhu sAdhvI te nAvatIrtha kahevAya De. te ujaya prakAranA tIrthanI sevAne vidhi pUrvaka karavAthI samyaktva jUSaNavADaM kahevAya . ane te paraMparAe sichirupa phalane ApanAruM thAya . zrI nagavatI sUtranA bIjA zatakanI pAMcamA naddezamAM kahevAmAM AvyuM ne ke " tathA prakAranA sAdhu tayA zrAvakanI paryupAsanA karavAyI zu phana prApta thAya ? " tenA uttaramA pranue kaDu De ke, sighAMtanuM zravaNa e paryupAsanAnuM phana . zravaNarnu phana zrutajhAna , zrutajhAnatuM phana vizeSa jJAna che. vizeSa jJAnanuM phatra pratyAkhyAna , pratyAkhyAnanuM phanna saMyama u. saMyamatuM phala aNaehaya , apaehayatuM phanna tapa De, taparnu phala vodANa , vodANa- phana akiriya , ane akiriyarnu phala sidhi ke. zrutajhAnathI heyopAdeya pramukhatuM vivecanakArI jJAna thAya . pratyAkhyAna- phana vizeSa jJAna kahuM tenuM kAraNa e De ke vizeSa jJAnavAlo puruSa pApanA paccakhANa kare je. jyAre paccakhANa karavAmAM Ave tyAre tene saMyama prApta thAya . aNaehayano artha anAzrava thAya ne. saMyamavaMta puruSane anAva hoya ne eTale te navA karmane grahaNa karato nathI. jyAre anAzravane lazne te laghukarmIthAya De, tyAre te tapasyA kare. vAdAeno artha vyavadAna thAya je. vyavadAna eTane karmanI nirjarA. tapasyAthI pUrvanA karmanI nirjarA thAya che. akiriya eTane yoganirodha. karmanI nirjarA Jain Education Intemational Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 207 thavAtha yogano nirodha thAya che. te pachI paryavasAne siddhinuM phaLa prApta thAya be. A pramANe samyaktvanA trIjA bhUSaNa tIrthasevAnuM phala jaae| sama kitavaMta puruSoe mAM pravRtti karavI. samyaktvanuM coyuM bhUSaNa. samyaktvanuM coyuM bhUSaNa sthiratA be sthiratA eTale cittanI capalatAno jAva. jainadharmane viSe potAnuM athavA paranuM sthirapaNaM kara-dRDha citta rAkhI raheM, sthiratA kavA be. parata thIMnI mahAn samRddhi jovAmAM Ave topaNa sunnasAnI peThe niHprakaMpa rahenuM, jina vacana upara tryavicanna zraddhA rAkhavI. tevA jIvo dharmI kavAya be. je dRDhadharmI puruSo hoya be, teyo arihaMtanA prarupelA AgamamAM prazaMsanIya gAya be. te viSe AgamamAM kahuM be ke, " cAra prakAranA puruSo hoya . 1 priyadharmI De paNa dRDhadharmI nayI. 2 dRDhadhamIM be, paNa priyadhamI nathI. 3 dharmI ne priyadharmI ne 4 hRdadharmI nathI tema priyadharmI paNa nathI. A cAra prakArainA puruSomAMtrI jo prakAra sarvottama be. ane te javya puruSoe grahaNa karavA yogya be. 46 sthiratA viSe sunasAno vRttAMta. jaMbupanA bharata kSetrane viSe magadha nAme deza che. te dezanI rAjadhAnI rAjagRhI nagarI be. te nagarImAM prasenajit nAme rAjA rAjya kare be. te sarva ucita kalAmAM kuzala be. tene nAga nAme eka sArathi hato. te rAjA prasenajitnA caraNa kamaLanI sevAmAM sadA tatpara raheto hato. tene sunasA nAme strI hatI. te pativratA ne jaina dharma upara pUrNa rAgI hatI. te guNavatI bAlA sarvadA zurU niSThAthI deva jakti ne pati jakti karatI hatI. eka divase nAgasAra thie koI gharamAM gRhasthane potAnA utsaMgamAM putrane ramAmato joyo. pote aputra hovAthI te joi hRdayama atizaya paritApa pAmyo ne potAnA mukhane hAtha Upara rAkhI yA pramANe manamAM kahevA lAgyo - " aho ! hUM kevo maMda jAgyavAn buM ke mAre eka paNa putra nayI. yA jAgyavAn purupane dhanya che ke jene hRdayane AnaMda ApanArA ghaNA putro De. " prAtuM ciMtavato Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. nAgasArayi potAne ghera aAvyo. potAnA patine Ama ciMtA karato joi satI sunnasAe kayuM, "svAmI nAya, tamArA hRdayamAM zI ciMtA utpana thA ? tamAraM ciMtAtura mukha jor3a mArA hRdayane paritApa thAya re. mATe je satya hoya te kaho." nAgasArathi maMda svarayI bolyo-" priyA, Aje eka gRhasyane meM potAnA utsaMgA putrane ramAmato joyo, te uparathI mane putranI ciMtA Utpanna thai AvI ne. Aja sudhI mAre kAMDa paNa putra thayo nayI, eyI 9 mArA AtmAne urjAgo mArnu buM. mane atyAra sudhI eka paNa putra prApta thayo nahIM, e mArA hRdayane zayanI jema pIme ." svAmInA aAvA vacano sAnaLI sukhasAe kaDu- svAmI, ciMtA karazo nahIM. putrane utpana karavA mATe tame koI bojI kanyA- pANigrahaNa karo. koi paNa rote tamArA mananI ciMtA dUra karavI e mArI pharaja che." nAgasArathi boTayo-"priye, e vAta mArI AgaLa kahIza nahIM. A janmamAM mAre tuM ekaja priyA je. tArA zivAya bIjI strIne huM manayI paNa icchato nayI. mArAmAM putra darzananI anijhASA utpanna thaDe paNa te putra tArI kutiyA utpanna thayesoja icchu bu. vIjI strIthI utpanna thayenA putrane jovAnI mArI icchA nayo. mATe tuM satI , teyo koi devatAnI ArAdhanA karI tenI pAse putranuM varadAna mAga, jeyI mAro manoraya sigha thAya." sunasA patinA AvA vacana sAMjaLIne bolI,-svAminAya, jo ApaNA karmamAM putra haze to ApaNane avazya prApta thaze. te zivAya kadipaNa putranI prApti nahIM thAya. vAMchita arthanI sidhi karavAne mATe mana, vacana ane kAyAyI vIjA koi paNa devanI ArAdhanA karIza nahIM. ApaNe to zrI arihaMta devanI ArAdhanA karIzaM. je jagavAn sarva iSTa siphinA kAraNa rUpa kalpavRka samAna . huM sarva manorayone pUranArA 'AcAmna pramukha tapane Acariza. enAyI ApaNAM kAryanI sidhi thaze. koi jAtanI ciMtA karazo nahIM." satonA A vacano sAMnaLI nAgasArathine AzvAsana maLyu. te parI satI sunasA AdinAya pramukha sarva jinezvaronI trikAla pUjA karavA lAgI ane vIjA dhArmika kAryo tayA tapasyA karavAmAM te tatpara banI gai. keTaloka samaya vItyA palI devalokamAM iMnI sanAnI aMdara sunasAnA 1bhAyaMbila. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. dhArmikapaNAnI prazaMsA karavAmAM AvI te vakhate eka mithyAtvI devatA te prazaMsA sAMjaLI zakyoM nahIM, teyo te mulasAnI parIkSA karavAne pRthvI para Avyo. te sAdhuno katrima veSa peherI sunasAnA gharamAM peTho. aa vakhate sunnasA potAnA gharamA jinezvara prabhunI pUjA karavAmAM Asaka hatI, topaNa teNIe jyAre munine ghera AvennA joyA, eTane te tatkAla beThI thai ane atizaya nakti pUrvaka teNe muninA caraNakamaLamAM vaMdanA karI satIe munine vinaya yI pauyuM, "mahArAja, zaM kAraNa padhAryA ge? " kapaTo munie kaDu, "bAi, amaar| sAtha eka bojA sAdhu , temane eka roga thayeno . te rogarnu bedana karavAne nApAka tenna joie jIe; teva' tenna tamArA gharamA haze, mATe te levA zrAvyo bu" muninA A vacano saniLatAMja satI sunnasA potAnA oramAmAM gaI ane napAka telano eka ghamo lAvI te gIe munin| AgaLa mukyo. pote te ghaDArnu DhokA ughAmavA mAMjhayu, teTanAmA devanA pranAvI te ghano phuTI gayo. Ayo suntalAnA hRdayamA jarA paNa kheda thayo nahIM. te pAchI gharamA jazne bojo ghamo lAvI te ghamo napAmatAMja nAMgI gayo. topaNa te akhila hRdaye pAge bIjo ghamo lAvI. te paNa prayamanI jema jAMgo gayo. ho tegonA gharamA coyo ghako nahato, teyo te ghamAno apazoSa na karatA potAnA manamA kahevA mAgI ke, " are ! haM kevI nirjAgo : A mAruM tetra gnAna muninA upayogamA Avyu nahIM." satI sunnasAne Ama ciMtavatI jANa, tenI uttama jAvanA joi te deva prasanna thai gayo. tatkAna teNe potAnuM svarUpa pragaTa karyu. te bosyo-" satI zrAvikA tamane dhanyavAda ghaTe . Ithe devatAnI sanAmA tmaa| prazaMsA karavA mAmI te vakhate meM aspabudhivAle temAM zaMkA karI. paThI tamArI parIkSA karavAne hu~ mu. nino veSa dhAraNa kr| ahiM Avyo hato. iMje konI prazaMsAyI paNa padhAre tamArAmAM dharmanI sthiratA joi hUM saMtuSTa yai gayo buM, teyo je tamone iSTa hoya te mAgI syo." A vakhate satI sunnasAe prasanna thaine kayu, " deva, jo tame mArI upara saMtuSTa thayA ho to mane putra rUpa vAMchita vara Apo." satonI aa mAgaNI uparayI te devatAe teSIne batrIza guTikAo aap| ane kayuM ke, "tamAre A guTikAmo anukrame nakSaNa karavI teyo tanAre teTannA suMdara putro thaze. te zivAya mArA yogya kAya paNa kArya AvI pame to mane saMjArajo." ATaddhaM kahI te Jain Education Interational Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 zrI Atmaprabodha. deva adRzya thai gayo. deva adRzya yayA paThI catura sunasAe vicAra karyo ke, A guTikA anu na nA karavAyo batroza putrA yaza. to te putronA manna mUtra vi. gere azucine koNa sApha karaze ? ane temana baradApta zo rote thA zakaze ? mATe yA br| guTikA yA eka sAye khAva vadhAre saar| , te karavAyo batroza lakapavAnno ekaja putra thaze." AI vicAra) suptatA te barIza guTikAprone eko sAye nAza kara gai. te para) sunnaptAnI dhAraNA pramANe banyuM nahIM paNa daivayoge teNanA jadaramA batroza garna utpanna thayA. anukrame jadaranI moTI vRddhi thavAyo sato sunasAne nAra pomA yaH pamo. garnanA naarn| pomAne nahIM sahana karavAyo sunnasAe kAyotsarga karo pennA devatA smaraNa karyu. tatkAna te devatA tyAM hAjara thayo ane potAnA smaraNatuM kAraNa pugyu. sunnaptAe te devanI AgaLa potAno sarva vRtAMta jaNAkI dodho. te vAvate dava bomyo. " naM, teM eka sAye batrAza guTikA khAdhI, te ghANU ayogya karyu . have tArA garnamA batrIza bAnnako utpanna thayA . tepro badhA eko sAthai avataraze ane sarakhA AyuSyavAnnA thaze. te sarvanU maraNa ekaja vakhate thaze. paraMtu tuM garna pImAno laya rAkhIza nahIM huM tane te viSe sahAya karIza." A pramANe kahI munnasAnA garnanI pomAne harI te deva potAne sthAne cATyo gayo. pajI sunasA garnanI pImAyo rahita thapa ane sukhe garna nuM vahana karavA mAgI. samaya pUrNa thayo eTaneteNoe batroza lakSaNavAlA batrIza putrone janma Apyo. nAgasArathie moTA AmaMbarathI e batrIza putrono janmotsava karyo. anukrame te batrIza putro moTA thai yauvana kyane prApta thayA. sArathie te vatrIza kumArone rAjA zreNikanI sevAmA rAkhyA. temanI uttama sevAyo zreNika rAjA temanI upara saMtuSTa raheto hato. eka divase rAjA zreNika prayamayI saMketa karI cemArAjAnI putrI sujyeTAne gupta rAte lAvavAna yojanA karI. te yojanA pArapAbAne caMpA nagaronI sAme bupI suraMga karAvI ane te suraMga mAge nAgaptAyinA batrIza putronI sAye rathamAM bezI zreNikarAjA te nagaranA daravAjAmAM pega. rAjakumArI sujyeSTAe paNa prayama citramA jApekSA mAdhapati zreNikane pronnakho potAno nAnI bena cekSaNAne e vRttAMta kayo hato. cenapA potaan| benanA viyogane sahana karavA asamaya hatI, teyo te paNa te rathamAM sAthe prAvI. rastAmAM jatAM sujyeSTA potAnA AjUSaNano Jain Education Intemational Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza kaMmoo nusI javAyI te levAne pAThI gai te vakhate sunasAnA batrIza putroe rAjA zreNikane jaNAvyu ke, " svAmI, ApaNe A zatrunA gharamA ghaNIvAra rhe| yogya nayo." rAjAne te vAta rucikara lAgo. tatkAna te cavaNAneja lAne tyAMyo Agana cAdhyo gayo. pAuLa yo sujyeSTA ratnAnaraNano kamoyo lai aav|. teNe te syane zreNikano raya joyo nahIM. potAno manoratha apUrNa rahyo. AthI tenA manamA laag| Ayu. tema vaLI potAnI bena cevaNAno viyoga paNa te sahana kara zako nahIM, aay| teNoe jaMce svare pokAra ko-" hA, hA, koz cedvaNAne harI jAya ." A pokAra rAjAnA sAMjaLavAmAM AvatAM cemo rAjA tatkAna krodha pAmI taiyAra thai gayo. te vakhate te rAjAnI pAse rahejho vairaMgika nAmano sunaTa te rAjAne nivArI pAte cevaNAne pAThI vAnavA domI gayo. te vegayI domatAM zreNikanA rayanI thome dUra AvI pohocyo. teNe jorathI eka ebuM vANa mAryu ke jeyo sunasAnA batrIza putro ekI sAye haNA3 gayA. paThI teNe te sAMkamI suraMgamAMyI te batroza ratho khecayA mAMDyA tevAmAM zreNika rAjA potAno raya vegathI AgaLa catrAvI gayo. te vakhate vairaMgika sunaTa potAno manoratha sipha na thavAtha nirAza thai pAcho pharyo. teNe sakheda mane te vRttAMta cemA rAjAne jaNAvyo. ane parI te potAne ghera cATyo gayo. rAjA zreNika sujyeSTAne vadale celaNAne basne potAnI rAjadhAnI rAjagRha nagarImA AvI pohocyo. tyAM jaz te gAMdharva vivAhana vidhiyI cenaNAne paraNyo. rAjAnA mukhayo nAgasArathi ane sukhasA potAnA batrIza putronA. maraNano vRttAMta sAMjalI ati zokAtura thai gayA. ane teno nAre vilApa karavA lAgyA. te baMne daMpatI zokanA mahAsAgaramAM magna thayelA jANI rAjA zreNika ane ajayakumAre temane A pramANe pratibodha Apyo. " naka, tame Aheta dharmanA jhAtA ane viveko ge. A saMsAranuM svarupa tamArA jANavAmAM ne, tethI tamAre vizeSa zoka karavo nahIM A saMsArane viSe je kAMza A sAkSAt nAva dekhAya De te sarva vinAzI De ane maraNa pAma, e saba jIvone sAdhAraNa De, tethI zokano tyAga karI dharmanA sAdhanarupa dhairyana avalaMbana kara." A pramANe pratibodha ApI zAjA zreNika potAnA kumAra ajaya maMtrI sAthe potAne mehela gayo. te palI bane 15 Jain Education Intemational Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zrI Atmaprabodha. daMpati potAnA pUrvanA karmanA vipAkane pramANa karI zokarahita thai gayA. ane Aheta dharmanA ArAdhanamA vizeSa jajamAla thayA hatA. eka vakhate zrI vIrapatnu caMpA nagarInA udyAnamAM samosaryA. sarva parSadA temane vaMdanA karavAne AvI. jagavate dharmanI dezanA ApI. A vakhate daMga, utra, ane 'kASAya vastra dhAraNa karanAra aMbama nAmano eka parivrAjaka ke je zrI vIra pranuno uttama zrAvaka hato, te vIrapatnune namI yogya sthAne bezI anunA mukhayo dharmadezanA sAMjaLato hato, te manune vaMdanA kara A pramANe bolyo" svAmI, hAla rAjagRha nagarane viSe javAnI mArI icchA ." anue vicAra karone ka[, " devAnupiya, jo tamAre tyAM jaq hoya to tyAM nAgasArathine ghera amArI zrAvikA sunasA , tene madhura vANIthI dharmazuchi sAthe sukhazAtA purajo.". manunI prA AjhAne aMgIkAra kr| aMbama zrAvaka labdhinA balathI AkAza mArge cAlI rAjagRha nagarImAM Avyo. te nAgasArathinA gharanA ghAra AgaLa AvI uno rahyo, te vakhate teNe potAnA manamAM ciMtavyu ke, " lagavAn vIramannue jene mATe kAlajI rAkhnelI , evI sunasA dharmane viSe kevI dRDha haze? tenI parIkSA karavI joie." Abu ciMtavI teNe tatkAla vaikriya labdhi vame vIju rUpa karI mulasAnA gharamA praveza ko. teNe gharamAM pezI prathama sulasAnI pAse jidA mAgI. sulasAe ' satpAtra zivAya bIjAne nidA ApavI nahIM' evo niyama grahaNa karelo hato, tethI te pratijJA pAlavAne teNe aMbama zrAvakane potAne hAye nikA ApI nahIM. aMbama tyAMthI pAge pharyo ane nagaranI bAhera pUrvamAM jaza teNe brahmAnuM svarUpa vikuyu. cAra mukha ane cAra junAo dhAraNa karI. aMga upara brahmasUtra ane kaMThamAM rujamALA Aropita karI. te sAvitrI sAthe haMsanA vAhana upara veTho hato. te raktavarNI brahmA banI cAre mukhe cAra vedono dhvani karavA sAgyo. A brahmAnA pratyakSa darzana karavAne rAjagRhI nagarInA hajAro loko AbavA lAgyA. keTalAeka tenI nakti karavAne, keTasAeka kautuka jovAne ane keTamAeka mananI icchA pUrI karavAne te sthale ekA thavA lAgyA. A vArtA satI mulasAnA sAMgaLavAmAM AvI topaNa samyaktvane viSa dRDha niyamavALI te ramaNI .. .bhagavA vana. .. Jain Education Interational Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 te kapaTI brahmAnI pAse gar3a nahIM. jyAre sulasA tene vaMdana karavA Avo nahIM eTale te zrAvake bIje divase dakSiNa dizAmAM viSNunuM svarUpa dhAraNa karyu. teNe garUru upara Asana karyu, pILA vastro dhAraNa karyA, cAre jujAmAM zaMkha, cakra, gadA ne zArGgadhanuSya rAkhyA, te sAye samjhI tathA bIjI gopAMganAo sahita bIlA pradarzita karI. tenA darzana karavAne aneka loko domI gayA. paNa midhyAvana paricaya jaya pAmatI te zuddha zrAvikA te sthAne gai nahIM. jyAre sunasA potAnA viSNunA svarUpI bannacANI nahIM eTale te tryaMbake trIje divase pazcima dizAmAM zaMkaranaM rUpa vikuryu. te mahAdeva vAghanA carmane dhAraNa kara vRSajanAvAhana upara beThA hatA. traNa netro ne mastaka para caMdra dhAraNa karyo. jaTAmAM gaMgA, gajacarmanA vastra, zarIre jasma, eka hAyamAM trizUla, bIjA hAyamAM khappara, gallAmAM ruMDamALa khaLAmAM pArvatI dhAraNa karelA hatA. te zaMkara rUpe lokone kaheto hato ke, yA jaganA sarva prANIne saMhAra karanAra huM huM. mArA jevI koinAmAM zakti mArA zivAya koi paramezvara ja nayI. nagaranA sarva loko tenA darzana karavAne jA lAgyA paNa samyaktvatha / vibhUSita evaMI sunnasA tyAM gai nahIM. te potAnA dharmane viSe dRDhatA dhAraNa karIne bezI rahI. prathamaprakAza. A zrAvake jAeyuMke, sulasA potAnA dharmamAM dRDha rahI be. pachI cothe divase teNe uttara dizAmAM samavasaraNanI racanA karo. mAtihArya sahita jina sa dhAraNa karI temAM te virAjita yo. te vArtA sAMjana ghA bAMko tane vaMdanA karavAne gayA. ane nagaranA lokone Arhata dharmano upadeza A pavA mAMDyo . tayApi dharmane viSe dRDhatAvAsI sunasA te sthaLe gara nahIM. yA vAta banA jANavAmAM AvatAM teNe mulasAnA manane dona pamAvAne mATe eka purupane ne ghera moko. te puruSe sunasAne ghera A A manAai kahu~,- "ja. s, A nagara n| bAhara zrI arihaMta bhagavAn samAsaryA be, temane vaMdanA karavAne mATe tame kema jatA nathI ? " sulasA bolI " he mahAbhAga, hAla A pRthvIne viSe zrIvIra bhagavAn zivAya bIjA koi tIrthakara vidyamAna nathI. ane zrI vIragavAn to hAla vIjA deza tarapha vicare be, teyo ekadama ahIM zIrIve ? koNa rIte vIramanuno ahIM AvavAno saMjava nathI. " sunasAnA Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. A vacana sAMjalI te puruSe kA, "are jolI strI Ato pacavIzamA tIrthakara ke teo hamaNAMja utpanna thayenA , mATe tame pote temanI pAse jai kema vaMdanA karavA nathI ?" sulasAe Adapa karIne kA, " jaja, e vAta tadana aghaTita ke. A jagatane viSe pacavIzamA tIrthakara kadipaNa thatAja nathI. mane to lAgeThe ke, A koi mAyAvI puruSa je. te kapaTanA AvarathI jolA lokone uge . tevA dhUrttanI pAse mAre zA mATe Ava, joe ? " sunasAnA A vacana sAMgalI te puruSe vicAra karIne kayuM, " naje, tamAre evI zaMkA zA mATe lAvavI joie. e dhUrta hoya ke kapaTI hoya topaNa te jaina zAsananI unnatineto karanAro . game te rIta zAsananI unnati thatI hoya, temAM doSa jovAno nathI." sulasA jarA nAkhuza thaine bolI-" jaja, Avo vAta kahevA uparathI mane lAge ne ke, tuM paNa joLo ( mUrkha) mANasa je. jo tuM jJAnava vicAra karIza to tane mAluma paraze ke, asad vyavahArathI zAsananI unnati thatI natho paNa nabaTI lokomAM hAMsI thAya ." sukhasAnAM AvAM dRDhatA narelAM vacano sAMjaLI te puruSa tyAMcI cAlInIkaLyo ane aMbAnI AgaLa AvI teNe te sarva vRttAMta nivedana karyo. te uparathI aMbame potAnA hRdayamAM vicAra karyo ke, "vIra prajue sanA samakSa je sulasAne dharmalAna pUgavyo, ane teNInI saMbhAvanA karI te sarva rIte ghaTita ne. te vakhate nIce pramANe ve padya bolyo hato " mayA vyAmohitaM vizvaM, vizvaM na sukhasA punaH / tamasA grasyate soko, na pradIpazikhA punaH // 1 // tayAmuSya manorUkaM, vipu rahatAM guNaiH / sthAtu miSTe mayA tatra, mahimA nahi mAdRzAm // // " " meM vadhA vizvane mohita karyu, paNa sulasAne mohita karI nahIM. aMdhakAra mokane grase cha paNa te divAnI zikhAne grasI zakatuM nathI. ? - A sunasAnuM mana arihaMtonA vizALa guNothI evaM raMdhAi gayuM che ke jemAM mArA jevAono mahimA rahI zake tevo avakAza rahyo nathI. 2 Jain Education Interational Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. A padyone kahI te aMbama zrAvake vicAryu ke "sulasAne meM ghaNI rIte calAyamAna karI te utAM paNa te jarA paNa calita tha nahIM. tethI tenI dRDhatAne pUrNa dhanyavAda ghaTe " AI vicArI te aMbA zrAvake potAnuM mAyArupa pheravI svAnAvika rupa dhAraNa kayu, ane te hRdayamAM prasanna thazne sunasAnA gharamAM Avyo. satI sulasA tene mUlarupa dhArI joi beThI thai sAmI AvI ane tene eka sAdharmi baMdhu tarIke mAna ApI A pramANe bolI-"he traNa jagatnA svAmI zrI vIra prabhunA zrAvaka, tame kuzala ge?" ema sukhazAtAnuM prazna karI tenA caraNa, prakSAlana karI tene potAnA gRha caityanuM vaMdana karAvyuM aMbara zrAvaka paNa vidhi pUrvaka caityavaMdana karI sukhasA pratye bodhyo-"he mahAsati, A jaratakSetrane viSe tame ekaja dharmane viSe dRDhatAvAlA ane puNyavAn ge; kAraNake, zrI vIra pranue mAre mukhe tamone dharmabAla kahevarAvyo ne. aMbAnA mukhathI AvAta sAMnaLI mulasA atizaya AnaMdavAlI para gai. ane je dizAmAM prattu vihAra karatA hatA, te dizA tarapha aMjali jokI, prajune hRdayamAM dhAraNa karI teNe uttama vANIthI prannunI stuti karI. A vakhate teNIno Azaya vizeSa jANavAne mATe aMbama A pramANe boTayo-" mahAsatI, A nagaranI bAhera hamaNA brahmA, viSNu ane zaMkara pratyakSa AvyA hatA, temanA darzana karavAne tame gayA hatA ke kema ? mulasA bolI-" deva, je puruSo jaina dharmamAM anurakta thayA hoya, teorAgaSarupa zatru one jItanArA, javyajanono upakAra karanArA, sarvajJa atizaya saMpanna ane potAnA tejathI sUryane paNa parAjita karanAra evA devAdhideva zrI mahAvIra manune mUkI rAga, keSa tathA mohathI parAjava pAmenA, niraMtara strI sevAmAM tatpara rahenArA, vadha baMdhana vagere kriyAne AcaranArA Atma dharmane nahIM jANanArA ane sUryanI AgaLa khadyota jevA te devAne jovA kema utsAha kare ? arthAt naja kare. koza puruSe parama AlhAdane ApanArA amRtatuM pAna karyu hoya tene khAraM pANI pIvAnI icchA kema thAya ? kadipaNa na thAya. jeNe hIrA, mANaka tayAratnono vepAra karyo hoya tene kAcanA kamakAno vepAra karavo kema ruce ? he devatA, tame jinezvaranA Jain Education Intemational Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. kahelA nAvane jANoge, ane temaNe prarupelA dharmane viSe raktabo, te utAM tame mane Avo prazna kema karo Do?" sulasAnA A vacano sAMnaLI aMbA atyaMta prasanna thai gayo. teNe sulasAnI dharma naparanI sthiratAnI prazaMsA karI. paThI teNe brahmA, viSNu, vagerenA svarupane dhAraNa karavAno potAno sarva vRttAMta sukhasAnI AgaLa kahI saMjaLAvyo. pachI teNIne mithyAmuSkRta kahI te potAne sthAne cAvyo gayo hato. paThI aMbamane zrI vIrapatnu pAse grahaNa karyA , vAra vrata jemaNe evA sAtaso ziSyo thayA hatA. eka vakhate te aMbamnA ziSyo kopilapurathI vihAra karI purimatALapura jatA hatA. mArge jatAM teo tRSAthI AkuLa vyAkuLa thai gayA. tevAmAM gaMgA nAmanI eka moTI nadI AvI paNa koI jaLa ApanAra tyAM na hatuM. tezro sarve adattAdAnathI virakta hatA. eTale tezro paraspara A pramANe kahevA lAgyA. he devAnupriyo, ApaNa sAtasomAMthI ko eka potAnA vratano jaMga karI jo jalapAna karAve to bAkInA badhAnA vratanuM rakSaNa thAya. zrA pramANe kahevAmAM Avyu topaNa koi potAnA vratano naMga karavA taiyAra thayuM nahIM. paLI sarvee te sthaLe anazana vrata grahaNa karyu. hRdayamAM zrI mahAvIra prajunuM dhyAna karatAM ane potAnA guru aMbamane namana karatAM teo samAdhi maraNathI kAla karI pAMcamA devalokane prApta thayA hatA. aMbama zrAvaka mUla parivrAjaka hato, paNa te Arhata dharmane prApta karyA panI sthUnahiMsAno tyAga karato, nadI vagare jalAzayomAMkrImAne na karato, nATaka, tathA vikathAdika anartha damane nahIM Acarato, tuMbI, lAkaDAM ke mATInAM pAtrone varjI bIjA pAtrona nahIM svIkArato, gaMgAnI mRttikA zivAya bIjI vastuothI vilepana na karato, kaMdamUtranuM lakSaNa DomI deto, AdhAkarmika AhArano parihAra karato, mAtra mujA alaMkArane dhAraNa karato, kASAya vastrone peherato, jalane gaLI pAna karato, 'ardha ADhaka pramANa jalathI snAna karato ane zrI jina praNIta dha. maine viSe buchine rAkhato potAnA jIvanane saphana karato hato. vaTe u mAsarnu anazana grahaNa karI aMbama zrAvaka samAdhiyI mRtyu pAmI pAMcamA devalokane prApta thayo hato. te devalokamAM divya jogane jogavI anukrame manuSya nava pAmI cAritrano ArAdhanA kr| mokSapadane pAmaze. 1 eka jAtarnu mApa. Jain Education Intemational Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. satI sulasAe hRdayamAM dharmanI sthiratA dhAraNa karate ane samyaktvane uttama prakAre dIpAvI tIrthakara nAma karma upArjana karyu hatuM. te mahA sato A jarata kSetrane viSe AvatI covIzImAM zrI nirmama nAme paMnaramA tIrthakara thaze. evI rIte bIjA javya jIvoe potAnuM samyaktva ratna dopAvavA mATe, dharma upara sthiratA karavA mATe sarvadA prayatna karavo. jeyI A traNa jagatanA zikhara upara rahelA mokapadanI prApti avazya thaze. evI rIte samyakattvanI sthiratA upara sulasAno vRttAMta kahevAmAM Avyo. samyaktva, pAMcamuMjUSaNa nakti. pravacanano vinaya karavo-vaiyAvaJca karavI-te nakti kahevAya je. e sAcA jAve karavAyI samyaktvane zojAve , mATe te samyaktvanuM nUpaNa kahevAya . senAthI anukrame mAnuSI tathA daivI saMpatti prApta thAya ne ane pariNAme te modane Ape . te japara zrIbAhu tathA suvAhu AdinA dRSTAMto prakhyAta je. zrIbAhu sAdhue udasita nAvathI potAnA guru Adi pAMcaso sAdhuone AhAra lAvI ApI temaja bIjI vaiyAvaca karI uttama prakAranI bhakti karI batAvA hatI. tenAthI teNe nogya karma upArjana karyu hatuM. subAhu munie paNa temanI vaiyAbacca-kti karI atizaya nujavanna upArjana karyu hatuM. te paThI bane munioe pUrvokta prakAre nakti karatA potAnA samyaktvane sArI rIte zonAvyuM hatuM. te jaktinA prabhAvI uttama puNya saMpAdana karI teo devalokamAM gayA ane tyAM di. vya sukhano anunava laz te baMne zrIRSanadeva prattunA putra rupe avato hatA. pahelA je bAhumunino jIva hato te narata cakravatI thayo ane subAhuno jIva babavAn bAhubano thayo hato. baMne nirupama evA manuSya sukhane prApta karI DevaTe modanA parama sukhanA joktA thayA hatA. te viSe vistArathI jANavU hoya to anya graMthothI jANI sevaM. e pramANe pravacananI naktinuM phala moDeM , ema mAnI bhavya jIvoe tene viSe vizeSa nadyama karavo-evI rIte samyaktvane dIpAvanArA pAMca AnUSaNo kahevAmAM AvyA. samyaktvanA pAMca lakSaNo. 'upazama, saMvega, nirveda, 'anukaMpA, 'AstikatA-e samyaktvanAM pAMca lakSaNo kahelA che. Jain Education Intemational Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. 1 upazama-moTo aparAdha karanArAmANasa japara paNa kopa na karavo, te japazama kahevAya . te napazama koi prANone kaSAyano pariNatinA kaTu phaLa jovAyI thAya ne ane koine svAnAvika rAte thAya . aryAt aparAdhI mANasatuM paNa pratikULa ciMtA nahIM te upazama kahevAya je. A upazamayapotAnAmAM prApta thayaMtrA samyaktvanI orakha thAya je teyo viveko puruSoe e upazama nAvane sarvadA dhAraNa karavo. upazama nAva eTano vadho napayogI ne ke te sarva kAryone shesAyI sAdhe . krodhanA nadayayo kadi kArya naSTa tha gardA hoya, paNa te upazamatho punaH prApta thAya , te viSe zAstramA A pramANe kahenuM . "kohaNa pahAraviyaM, nappajaMtaM ca kevalaM nANaM / damasAreNa ya risiNA, utsama jutteNa puNa lahaM" // 1 // zrI damasAra munie krodhe karIna utpanna yatuM kevaLajhAna gumAyuM hatuM, paNa upazama nAvayo pAcuM, te jJAna prApta karyu hatuM. te kayA thA pramANe . damasAra rAjarSinI kathA. A jaMbUkIpamA AvenA jaratakSetranI aMdara kRtAMganA nAme nagarI je. temA siMharaya nAme eka rAjA thayo hato, tene sunaMdA nAme rAgo hatI. te rANonA udayI damapsAra nAme eka kumAra thayo hato. te ghaNoja budhimAn hato. te bAlavayamAMja botera kaLAmA pravINa vanI gayo; tethI te tenA pitAne nadayanA AnaMdane upajAvato hato. anukrame damasAra yauvana vayane prApta thayo. pitAe tene ghaNI rAjakanyAonI sAye paraNAvo yuvarAja pada upara nImo dIpo. rAjakumAra damasAra paThI sukhe kALa nirgamana karato hato, eka divase te nagaranI samIpe jagavAn mahAvIra svAmI samosA. devatAoe AvI tamanuM samavasaraNa karyu, parpadA vaMdana karavAne AvI. A. vakhate rAjA siMharaya potAnA kumArano sAye saparivAra temane vaMdanA karavAne Avyo. utra, cAmara vagere rAjacinhone dUra mUkI rAjA panunI samope Avyo. manune traNa pradakSiNA karI natkRSTa nakti sAthe vidhipUrvaka vaMdanA karI yogya sthAne vege. Jain Education Intemational Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. . .121 pachI pranue manuSya tathA devatAno parSadAmA uttama prakAranI dharmadezanA ApI. parSadA dharmanI dezanA sAMnaLI potapotAne sthAne cAlI gai. te vakhate damasAra kumAre jagavaMtane pradakSiNA karI vinayapUrvaka A pramANe kayu, "svAmI, Ape sarva viratirupa dharmano je upadeza Apyo, te mane rucyo je; mATe huM ApanI pAse dIkSA azza. paNa jo mArA mAtA pitA AjJA Apaze toja huM dIkSA lazza." / pranue gaMjIra svarathI kAM, " devAnupriya, jema sukha upaje tema karo; paNa pratibaMdha karazo nahIM." pratunA A vacana sAMnaLI damasAra kumAra ghera Avyo ane teNe potAnA mAtApitAne A pramANe kA,-" pUjya mAtApitA, Aje meM zrI vIraprajune jaktiyI vAMdyA ne temano upadeza mane rucikara lAgyo . jo tame mane AjhA Apo to hu~ te prajunI pAse cAritra lavAnI icchA rAkhaM ." kumAranAM A vacana sAMjaLI mAtA pitAe kahyu, " vatsa, tuM hajI bALaka . teM nogya karmane logavenA nayI, tethI tArAyI cAritra pALI zakAya nahIM. saMyama mArga pALavo ghaNoja muzkela . tIkSNa taravAranI dhAra upara cAlavA jevo be. tAruM zarIra ghaNuMja sukomaLa , tethI tArAthI muninA paripaho sahana thA zakaze nahIM; mATe A saMsAranA sukha jogavyA paThI yogya vaye cAritranuM grahaNa karaje." mAtA pitAnA A vacano sAMnaLI damasAra kumAra namratAthI bobyo-" pUjya mAtA pitA, tamoe je saMyamanI puSkaratA vatAvI te yathArtha De, paraMtu te puSkaratA kAyara puruSone lAge . dhIra puruSone vAgatI nathI. dharmavIra puruSo saMyamanI game tevI muzkelI hoya topaNa tene sAdhya karavAne samartha thai zake le. tene mATe kayu De ke," tA tuMgo merugiri, mayaraharo hoi taavttaaro| tA visamA kajagakSa, jAva na dhIrA pavajaMti " // 1 // "jyAM sudhI dhIra puruSo prabajita thayA nathI, tyAM sudhI temane meruparvata caMco lAge De, samuca ustara lAge De, ane kAryanI gati viSama lAge je." 1 "he pUjya mAtA pitA, AyI huM saMyama grahaNa karavAne hImata dharuM bu. mane saMpUrNa vairAgya prApta thayena . pUrve meM anaMtIvAra saMsAranA niHsAra sukho jogavelA Jain Education Interational Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 zrI Atmabodha. be, tevA sAra sukhane viSe have mArI icchA nayI saMsAranI Adhi tarapha mane saMpUrNa tiraskAra be, tethI tame mane visaMbe AjJA Apo; jethI huM saMyamane aMgIkAra karu. " damasAra kumArano saMyamane viSe yAvo nAva joi temaja dRDha nizcaya jAlI mAtA pitAe tene saMyama levAnI AjJA ApI. pachI temaNe potAnA kumArano dIotsava karyo. pavitra vRttivALA damasAre varddhamAna pariNAmathI zrIvIramanu pAse AnaMda pUrvaka dIkSA lIdhI pachI tenA mAtA pitA parivAra sahita potAne sthAne cAyA gayA hatA. rAjarSi damasAra te pI cAritra dharmane yathArtha rIte pAlavA lAgyA. bana, ma vagere tapasyA karI temaNe karma nirjarA karavA mAMgI. eka divase mahAnujAva damasAra munie zrI vIraprajunI pAse vo ai graha grahaNa karyo ke, " he jagavan, huM jAvajIva sudhI mAsakhamaNa tapa aMgIkAra kara ne vicarIza. " vIramanue kahuM, "devAnupriya, jema tamane sukha upaje tema karo." pachI rAjarSi damasAra muni e mahA tapane AcaravA lAgyA. ghaNA mAsa sudhI e tapasyA karavAthI temanuM zarIra zuSka thai gayuM. mAtra zarIramAM hAmapiMjara rahe . vakhate jagavAn mahAvIra prabhu caMpA nagarImAM samosaryA hatA. mahAtmA damasAra muni temanI pAse yAvI caDyA. eka samaye te rAjarSi mAsakhamAnA pAraNAne divase pehelI porisIe svAdhyAya dhyAna karI bIjI porisIe dhyAna karatAM temanA manamAM evo vicAra utpanna thayo ke, Aje vIramanune evo prazna karavo ke, huM javya buM ke ananya buM. carama buM ke acarama buM. mane kevalajJAna yaze ke nahIM thAya ?" yAvo vicAra kara te jyAM vIraprabhu virAjamAna hatA, tyAM AvI temane RNa pradakSiNA ApI vaMdanA karI AgaLa beTA. tevAmAM trikAladarzI vIramanue kahuM, " damasAra muni, Aje dhyAna karatAM tamoe mane putravAne mATe evo adhyavasAya karyo hato ke, huM javya buM ke ajavya, huM carama buM ke acarama ane mane kevalajJAna yaze ke nahIM ? vAta satya De ?" manunA yA vacano sAMjaLa | damasAra munie kAM, "svAmI, "e bAta satya be. " pachI manue kahu~, " rAjarSi, tuM navya nathI paNa javya che. tuM Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. acarama zarIrI nayI, paNa carama zarIrI . tane prathama praharanI aMdara kevalajJAna udaya AvyuM hatuM paNa kaSAyanA nadayathI temAM vilaMba thayo ne. ane haju vilaMba paNa thaze."A vakhate damasAra muni boTyA-" jagavan , havethI huM sarvathA kaSAyano tyAga karIza. te paThI trIjI porisImAM te rAjarSi prajunI AjJA lazmAsakhamaNane pAraNe nikA sevA mATe nIkaLyA. te vakhate teo ryAsamiti pAlI cAlatA hatA. cAlatA cAlatA tezro caMpA nagarInA mArgamAM AvyA. te vakhate sUrya mastaka para tape . grISmaRtunA sakhta tApathI tapenI retI agninI jvAlA samAna dharakhatI hatI, te upara mukavAmAM AvatA caraNamA mahA pImA thatI hatI. tApanI pImAthI AkuLa vyAkuLa thayelA munie potAnA manamAM ciMtavyu ke, " A grISmarUtuno tApa ghaNo musaha che, moTe koi jANItA mANasane caMpA nagarIno rasto puchu. eTalAmAM ko mithyAdRSTi puruSa te mArge prasAra thato jovAmAM Avyo. te munine sanmukha AvatAM jo pelA mithyAdRSTi puruSanA manamA Avyu ke 'A to apazukana thayA.' Aq citavI te nagarane daravAje nano rahyo. tyAre munie te sAdhune pugyuM" naja, A nagaramAM kaye mArge javAya re ?" te mithyAtvIe vicAryu ke,zrAmuni mane apazukana rupa thayela , tethI tene nulo pAmo sukhI karUM' AI citavI taNe sAdhune kayu, " mahArAja je rasto dekhAya je, te raste cAlo eTale nagaramAM javAze ane jyAM vastIvALA ghara haze te sthane AvI pohoMcAze." muni teNe batAvele mArge cAvyA. te mArga eTalo badho viSama hato ke muni temAM eka magarbu paNa jarI zakyA nahIM. maganAM jaratAM tene nAre pImA thai AvI. te mArge gharono pauvAmAno nAga jovAmAM Avyo. koi paNa mANasa temane sAme maLyo nahIM. Aya) te rAjarSinA manamA krodha kaSAyano udaya thai Avyo. tatkAla temaNe potAnA manamA citavyuM,-" ahA ! A nagaranA loko puSTa . koI pApIe mane nagaro mArga batAvyo, tethI hu~ ghaNoja suHkhI thayo. evA uSTa puruSo zikSA prApavAne yogya . tene mATe kayuM che ke, " mRtvaM mUSu zlAghyaM, kAgnyiM kaThineSu ca / bhaMgaH kiNoti kASTAni, kusumAni dunoti na // 1 // komaLa vastunI aMdara komaLatA ane kaThina vastunI aMdara kaThinatA Jain Education Intemational Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI Atmaprabodha. vakhAvA yogya be. jemake namaro kASTane bole e. ane puSpAne bolato nayI. 1 tethI yA gAmanA duSTa lokone huM kaSTamAM pAmIza. " yApramANe vicArI te munie kopathI Akula-vyAkula yai koi bAyAvAlA pradezamAM unA rahI utthAnazruta gaNavAno prAraMbha karyo. je utthAnazrutama udvegane utpanna karanArA sUtro rahelA che. te sUtronA manAvathI je deza, nagara ke gAma sukhe vasavA yogya hoya te duHkhe vasavA yogya thai jAya be. rAjarSi damasAra muni te sUtra gaNAvavAno AraMbha karyo. jema jema te muni tene gaevA lAgyA, tema tema caMpAnagaranI aMdara aneka jAtanA akasmAto thavA lAgyA. nagaranA sarva loko jayajIta thai gayA. ne zokAkula thai potapotAnA dhana dhAnyAdikano tyAga karI, mAtra jIvita va daze dizAo mAM nAzavA lAgyA. jyAre prajA nazA lAgI eTale rAjA paNa potAnA samRddhimAn mehelano tyAga karI nAzI gayo. sarva nagara zUnya tha gayuM. yA vakhate nagarano Avo dekhAva joi ane lokone kaSTa pAmatA vilokI te muninA hRdayamAM pazcAttApa thavA lAgyo tatkAla te te sUnI gaNanA karavAyI nivRtta thai gayA. temaNe potAnA manamAM ciMtanyuM " are ! Ame zuM karyu ? meM kAraNa zivAya yA lokone duHkhI karyA. sarvajJanuM vacana anyathA hoya nahIM. vIra prabhue mane kahuM ke, 'kaSAyanA nadayathI tuM kevalajJAnane hA gayo be. ' e vIranuM vacana yathArtha thayuM be." A pramANe citava ati karuNArasamAM magna thayelA munie sarva lokone sthira karavA mATe samutthAnazrutane gavA mAM. e zrutanA sutrone gaevAthI deza, nagara ke gAma suvAsita thAya be. temaNe AhlAda ApanArA te sUtronuM parAvarttana jema jema karavA mAMgayuM, tematema sarva loko pramudita thatA nagaramAM pAchA AvavA lAgyA. rAjA paNa saharSa thai potAnA darabAramAM Avyo. sarva nagara nirbhaya tha gayuM ne sarva loko svastha thai gayA. pachI damasAra muni tapathI kRza thai utkRSTa evA zamarasamAM mana yatA te nagaramAMthI AhAra pANI bIdhA vagara pAThA vaDhayA ne vinaya sahita manunI pAse vyA. rAjarSi damasAra munine joi vIrapraju voDhyA " rAjarSi, caMpA nagamAM nikSAne arthe jatAM koI mithyA dRSTinA vacanathI krodha pAmI pachI krodhathI Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. zAMta thai tuM ahIM Avelo bu e vAta yathArtha je." ? munie kA, hA, e vAta yathArtha je. pranu bovyA-" muni, je ko sAdhu athavA sAdhvI kaSAyane vahana kare, te A saMsArane dIrgha kare ne ane je upazama nAvane dhAraNa kare ne teno saMsAra alpa thai jAya ." anunA A vacano sAMnaLI damasAra munie kahyu,-" jagavan, kRpA karI mane upazamanuM sAranUta prAyazcitta Apo. paThI manue tapakaravA rupa prAyazcitta Apyu. paThI te maharSie pranunI pAse anigraha sIdho ke " svAmI, jyAre mane kevaLajhAna japtanna thaze tyAre huM AhArane grahaNa karIza. " Avo anigraha dhAraNa karI te mahAtmA damasAra muni tapa tathA saMyamatha) potAnA AtmAne jAvatA vicaravA lAgyA. pramAdayo utpanna thayenA doSane niMdatA ane zuna adhyavasAyane dhAraNa karatA te maharSine te paThI sAtame divase kevanajhAna utpanna thara Avyu. devatAoe AvI temanA kevAjJAnano mahotsava karyo. maharSi damasAra kevalI javyajIvAne pratibodha ApI bAra varSa sudhI kevanIparyAya pAlI aMte anazana karI mokSapadane prApta thayA hatA. A pramANe upazama nAva upara damasAra muni- subodhaka dRSTAMta . evo rote bIjA paNa smyktvdhaar| jIvoe sarva AtyaMtara tApane nivAravA mATe ane potAnA tathA paranA upakArana karanArA upazama rasane viSe magna tharbu ke, jeyI paramAnaMdanA sukhanI zreNI nasasita thAya be, e upazama nAmanuM prathama lakSaNa kahevAmAM AvyuM. __saMvega nAmanuM bIjaM lakSaNa. atizaya zreSTa evA deva tathA manuSyanA sukhano anivASa rAkhavo, e saMvega nAmarnu samyaktvanuM bIjaM lakSaNa kahevAya je. samyagdRSTi puruSa iMcha tathA cakravartInA manohara sukhane paNa anitya ane muHkhAnubaMdhI mAne ne ane zAzvatanitya AnaMdanA svarupavALA mokSasukhaneja vAMche. e samyakttvanuM bIjaM saMvega akSaNa kahevAmAM Avyu. samyakttva, trIjuM lakSaNa nirveda. nArakI tathA tiryaca Adi sAMsArika sukhathI kaMTALI javaM, te nirveda nAme samyakttanuM tro lakSaNa kahevAya . samyagdRSTi pANIo jemA janma mara 1 krodha kaSAya Jain Education Intemational Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zrI Atmaprabodha. pAdi gahana duHkha rahe be evA yA saMsArarUpa baMdIkhAnAmAM karmarupI polIso aneka prakAra kadaryanA kare che, teno pratikAra karavAne asamartha ane mamatvarthI rahita eva prANI duHkhe karI saMsAra upara virakta thai jAya be. evI rIte bIjuM saMvega netrI nirveda e ujaya lakSaNo mokSapadane ApanAra hovAthI samyadRSTi puruSoe dRDhaprahArInI jema teno sarvathA Azraya karavo. dRDhaprahArInuM dRSTAMta. mAdI nagarIne viSe 'suna' nAme eka zetra raheto hato. tene 'datta' nAme eka putra hato. datta bAlavayamAMthIja unmatta jevo hato. te bIjA bALakonI upara dRDha prahAra karato te lokomAM te dRDhaprahArInA nAmayI oLakhAto hato. dattanA tophAnathI loko tenA pitA sunaneThapako AApavA yAvatA hatA. suna potAnA unmatta bokarAne ghaNa rIte vArato to paNa te ucchRMkhala bokaro raMjAma bomato nahIM. haMmezA nAnA bALakona | upara prahAra karyA karato hato. dRDhaprahArInA AvA nArA vartanaya | kaMTALa / lokoe rAjAnI pAse pharIyAda karI rAjAe hukama karyo eTale suna zeThe dattane potAnA gharamAthI kADhI mukyo. datta ghara ani cAyo gayo. teno svabhAva atizaya krUra hovAthI koi ThekANe te nivAsane pAma zakyo nahIM. te pharato pharato koi cora lokonI pacImAM gayo. tyAM saMsarganA doSa dUSita te cora banI gayo. eka vakhate koI daridrI brAhmae nA gharamA te corI karavA pejo. tevAmAM tenA gaNAmAM rahesI gAya potAnA zIMgamA tene mAravA sanmukha domo yAvI. ghAtakI dRDhamahArIe potAnA hA - thamAM rahelA khamayI te gAyane maar| nAMkha. te vakhate gharamA sutetro brAhmaNa hA i area a tenI sAmo Avyo. dRDhaprahArIe tene paNa khajaya mArI nAMkhyo. te vakhate te brAhmana garnA stra) pokAra karavA lAgI ghAtakI core telI ne pa ramAnAMkhI. te vakhate telInA udaramAMthI garna bAhera nokaLI taraphamavA lAgyo. tene jotAM ja te dRDhamahAronA hRdayamAM koI zubha karmano udaya tha AtAM tatkAla vairAgya utpanna thara Avyo. te ghAtakI core potAnA manamAM A pramANe citavyaM, 64 ahA ! zuM meM pApI ghora pApa kartuM ? mArA mAnuSya janmane dhikAra be ke je janma yAtrA pApanA samUhane karanAra thai paryu. " AvuM ciM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAzaM. 17 tavI teNe paMcamuSTi soca karI cAritrano aMgIkAra karyo ane evo ani graha dhAraNa karyo ke, "jyAM sudhI mane A karelA pAparnu smaraNa thai Ave tyAM sudhI mAre annapANI grahaNa karavA nahIM , Avo anigraha grahaNa karI te dRDhaprahArI muni te nagaranI pUrva dizAne daravAje kAyotsarga dhyAne rahyA hatA. te munine evI sthitimA joi nagaranA mUrva loko tena napara dhuma tayA pathyarano vRSTi karavA lAgyA; to paNa te jhAnI muni kamAguNane dhAraNa karI rahetA hatA. temanA vazIcUta thayennA cittano aMdara koI paNa jAtano kona thato na hato. tevI rIte doDha mAsa sudho rahetAM tene potAnA pAparnu vismaraNa tahana na thayuM, tyAre te bIje daravAje jai kAyotsarga dhyAne rahyA, tyAM paNa temane tevIja rIte banyuM hatuM. tevI rIte te cAre daravAje phararI teNe sarva prakAranA upajayo ne sahana ko. ane sarva prakAranI pImA ve| potAnI dRDhatAne acana rAkhI hatI. te paThI A puHkhamaya saMsArathI virakta ane parama saMveganA raMgayI vyApta thayenA te maharSine u mAse te pUrvatuM pApa manamAyo naSTa thatAM kevalajJAna utpanna thayu pachI tatkALa tetro mokSapadane prApta thayA hatA. e prakAre saMveda tayA nirveda upara dRDha prahArI maharSinI kathA prakhyAta je te kayAnuM zravaNa karI vIjA AtmahitArthI puruSoe te unnaya lakSaNone yatna pUrvaka dhAraNa karavA. . . ... samyaktvanuM cothu bakSaNa anukaMpA. duHkhI prANoonA ukhane niSpakapAtayA nivAraNa karavAnI je icchA te anukaMpA kahevAya . e samyaktvanuM coyuM nakaNa . puSTa svanAvavALA siMha, vAya vagerena paNa potAnA saMtAno upara karuNA hoya , paNa vastutAe te karuNA kahevAtI nayI, kAraNake, te pakSapAtane basne karuNA le. je pakSapAta vagara svAnAvika karuNA hoya te anukaMza kahevAya . te anukaMpA bhavya ane nAva ema be prakAre che. puHkhIyAne dekhI potAnI zakti pramANe tenA nuHkhano pratikAra karavA, te avyayI anukaMpA kahevAya je. jeo dharma rahita , tene dharma pamAyo athavA A saMsAra tarapha vairAgya utpama karAvavo, e jAvayI anukaMpA kahevAya . samyagdRSTi puruSoe iMdattane AzrIne sudharma rAjAnI peThe te ujaya prakAranI anukaMpAno sarvadA Azraya karavo. Jain Education Interational Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. sudharma rAjAnI kathA. paMcAnna dezamA varazakti nAme eka nagara hAM. temAM dayAyo jenu AI hRdaya , ane je jaina dharmamA pUrNa rAgI je,evo sudharmA nAme rAjA rAjya karato hato. tene jayadeva nAme eka nAstika maMtrI hato. eka varakhate paradezamAyo AvennA kozcara puruSe sanA maMjhapamAM beThelA rAjAnI AgaLa vinaMto kr| ke, " svAmI mahAvana nAmano eka sImAmAno rAjA ghaNo janmatta thai gayo je. te aneka gAmono nAza kare ne ane sArthapatione buMTe . te puSTa rAjA tamArA zivAya kozthI vaza thA zake tema nathI." te caranA AvA vacana sAMjaLI rAjAe potAnA maMtrInI sAme joyu, eTane maMtrI vinayayI bodhyo, " mahArAjA, e bocAro raMka rAjA ApanI AgaLa koNa mAtra ne ? jyAMsudhI Apa mahArAjAe tenuM AkramaNa karyu nathI, tyAMsudhI e garjanA kare le. tene mATe kayu cha ke, " tAvadgarjati mAtaMgA, vane madanarAlasAH / ziro'vanagnatAMgUno yAvannAyAti kezarI" // 1 // " jyAMsudhI mastaka para punamI camAvI kezarIsiMha aAnyo nayI, tyA sudhI madanA jArathI jarapUra evA gajeMgho vanamAM garjanA kare ." ? maMtrInAM AvAM vacano sAMnaLI rAjAe ciMtavyuM ke, je tAbAno rAjA potAnA deza ke maMjhaLano nAza karanAra thAya, tene avazya vaza karavo joie. nahIM to tene notinA naMgano prasaMga prApta thAya . nIti zAstramA lakhene ke, " puSTasya daMmaH svajanasya pUjA" eTale je puSTa hoya tene daMma Apako ane je svajana hoya tenI pUjA karavI; mATe A kAryamAM jarA paNa vilaMba na karavo." AI ciNtv| rAjAe AjhA karI potAnA sainyane ekavU karyu ane pote sajja thai te mahAbanna zatru napara camAi karavA cAvyo. anukrame tenA dezamAM Avyo, ane moTI samAi karI te rAjAne kaNavAramA harAvo dodho. te rAjAnuM sarvasva harI lai rAjA sudharma pAge pharI potAnI rAjadhAnI pAse Avyo. nagaranA mahAjana maMgaLe moTA AmaM. barayo sAmaiyuM karyu ane rAjAno pravezotsava karyo. moTA sainyayI parivRta thayesro rAjA jevAmAM nagaranA mukhya daravAjA pAse Avyo, tevAmAM te daravAjo akasmAt Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. tuTI paDyo. moTeM apazukana thai pamayu. pI rAjA pADage vaLI nagaranI bAhera pamAva nAkhIne rahyo. paThI maMtrIe hajAro lokone kAme lagADI tatkALa te daravAjo pAge nano karAvyo. pachI bIje divase rAjA praveza karavAne Avyo, teTalAmA pAge te bIjo daravAjo paNa tuTI paDyo, punaH pAge pharyo ane trIjI vAra paNa temaja vanyu pachI rAjAe kaMTALI potAnA maMtrIne A pramANe kayu, " maMtrIzvara, jayadeva, A daravAjo vAraMvAra kema pamato haze? have te kayA upAye sthira thA zakaze ? " maMtrIe kayu, " mahArAja, meM te viSa eka nimittiyAne pUjyu hatuM, mArA pUchavAthI te nimittiyAe mane kaDaMDe ke, " A daravAjAnA adhiTAyaka deva kopa pAmyA te dararoja A daravAjAne pAmI nArakhe je. jo rAjA potAne hAthe athavA potAnA mAtApitAne hAthe eka manuSyano vadha karI tenA rudhirathI A daravAjAnuM siMcana kare to te daravAjo sthira raheze. te zivAya pUjA, balidAna vagere vIjA upAyothI te sthira raheze nahIM." maMtrInA A vacana sAMjaLI dayA dharmI rAjA bolyo. " mAre e daravAjAne sthira rAkhavAnI kAM jarura nathI. jIvano vadha karavo, e mahA pApa che, e mahA pApa mArAthI kadipaNa banaze nahIM. tene mATe kA re ke, " kriyate kiM suvarNena, zonate nApi tena ca / karNastuTyati yenAMga, zolA heturniraMtaram // 1 // " " te suvarNa zA kAmarnu De ? ane tenAthI zuM zonA prApta thAya tema De ? ke jenAthI kAna tuTI jAya." ___ mATe mAre tevI hiMsA karIne nagaramA javAnI jarura nathI. jyAM hu~ rahuM, teja nagara je." rAjAnA mananI AvI dRDhatA joi maMtrIe nagaranA mahAjanane bonAvIne kayu, " loko, A nagarano daravAjo manuSyanuM balidAna ApyA zivAya TakI zakavAno nathI te manuSyanuM balidAna karavAmAM rAjA virudha De, eTale rAjAnI AjhA zivAya te banI zake tema nathI, mATe have tamane yogya lAge tema karo." maMtrInA AvA vacana sAMbhaLI sarva mahAjana memana rAjAnI pAse Avyu ane temaNe rAjAne jaNAvyuM, " svAmI, je kAma ApanAthI banI zake tevU na hoya to te kAma ame matIne karIzu, tame pote temAM mauna pakamIne raho." rAjAe Jain Education Intemational Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 zrI Atmaprabodha. kayuM, " prajAjano, ema bane nahIM. prajAthI puNya ke pApa je kAMi thAya che, teno bo nAga rAjAne prApta thAya be. tethI tevA pApa kAmano jAga bevAnI mArI icchA nathI. " mahAjanoe punaH AgrahathI jaNAnyuM, " svAmI, tenA pApano jAga - mAro ne puNyano jAga tamAro be, ema mAnI amone AjJA Apo. ane kuMpA kara mauna dharIne bezI raho. " prajAjananA yAvA AgrahathI rAjA mauna dharIne vezI rahyo . pachI nagarajanoe pratyeka ghare pharI gharANaM karI ghaNuM pravya ekatuM karyu. te vyathI eka sonAno puruSa banAvyo. pachI te puruSane eka gAmAmAM besAmI tenI koTi avyanI patrikA mukI nagaramAM evI udaghoSaNA karAvI ke, " je koi mAtA pitA potAne hAthe putranuM gaLaM maraDI mArI devatAne balidAna - petene suvarNano puruSa ane koTi ivya ApavAmAM Avaze. " yAvI jAhera ghoSaNA nagaramAM cAre tarapha pravartAvI. te nagaramAM varadatta nAme eka darizI brA raheto hato. tene rusomA nAme eka strI hatI. te bIja lonI ane niyahatI. te daMpatIne sAta putro hatA. jyAre yA ghoSaNA sAMjaLavAmAM AvI tyArete darI varadate vI potAnI strI rudrasomAne vadhI bAta kahIne pU. "priye ApaNe sAta putro be. temAM iMdradatta nAme srvth| nAno putra be. jo Apaai tene validAnamAM ApIe to Apane yA ivyanI prApti thAya ane ApaNaM dAriza dUra yaha jAya. jenI pAse vya hoya be, te sarva sadguNI gAya betene mAlakhaM se ke, " yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH sa paMDitaH sa zrutimAn guNaH / sa eva vaktA saca darzanIyaH sarve guNAH kAMcanamAzrayaMte // 1 // " " jenI pAse avya be, te puruSa kulavAna, paMDita, vidhAna, guNai, vaktA ne darzanIya gAya be, tethI sarve guNo vyane zrIne rahe jhADe. " 1 te valI kAMbe ke, Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6 " je apUjya batAM pUjAya be, agamya batAM gamya thAya be yatAM vaMdanIya thAya be, te avyano prabhAva be. 1 17 je ke prathamaprakAza. pUjyate yadapUjyo'pi yadagamyo'pi gamyate // vaMdyate yadavaMdyo'pi tatprajAvo dhanasya ca // 1 // "" strI, thI jo ApaNAM gharamAM ivya Avaze to ApaNe sarvopari thazuMne putrane vecavAthI thayelA pApane bahu brahmajojana vagere karIne dUra karIzuM kAmamAM ko jAtanI ciMtA karavI nahIM. " patinA A vacana sAMjaLI te nirdaya strI te vAta aMgIkAra karI. patrI varadatta brAhmaNe mahAjananA paTahano sparza karIne kayuM, "huM mArA putrane validAnamAM ApavAne taiyAraDhuM, mane AyuM 5vyApI do. " mahAjane kanuM, " jo tuM tArI strI sahita tArA putranuM gaLaM mamI devatAne balidAna Ape to pI sarva pravya tane ApavAmAM Avaze. varadatte te vAta kabula karI. yA vakhate teno putra iMdradatta potAnA mAtA pitAnI svArthamaya ceSTA jor3a vicAra karavA lAgyo - " ahA ! yA saMsAranuM svarupa ke - vaM svArthamaya ke ? paramAyeM karI koi kor3ane valana nayI. kathaM bre ke, " vRkaM kIlaphalaM tyajaMti vihagAH zuSkaM saraH sArasA: " ityAdi " jenA phalo kI yaha jAya evA vRkSano pakSIo tyAga kare be. ane zukAr3a gayelA sarovarano tyAga sArasa pakSIo kare be. baLI je darizI hoya, tene prAye karIne dayA hotI nathI. kaM 131 '' ne vaMdanI bukitaH kiM na karoti pApaM, koNA janA niSkaruNA bhavanti / " jukhyo mANasa zuM pApa nathI karato ? je mANaso avyathI kSINa tha5 jAya, te nirdaya banI jAya be. " iMdradatta potAnA manamAM A pramANe citavavA lAgyo. pI baradatte potAnA putra mahAjanane sodhyo mahAjane te putrane vastra, AbhUSaNa vagereyI sapagAya. pI tenA balATa upara tilaka karI mukhamAM tAMbUla ApyuM. evI rIte tene Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. muzojita banAvI rAjAnI pAse sAvavAmAM Avyo. rAjA paNa alaMkRta thara tenA mAtA pitA ane nagarajanothI vITAelA iMjadattane prasanna vadanavALo joi camatkAra pAmIne bolyo-" he iMjadatta, tane A vakhate balidAnamA lai jAya je, te utAM tuM kema prasanna vadana dekhAya De ? tane mRtyuno naya kema lAgaso nathI ?" iMjadatta bolyo. " deva, jyAM sudhI jaya nathI Avyo, tyAM sudhI vhI nahIM. jaya aAvyA paThI niHzaMka thaine te sahana karakhaM. tene mATe kA De ke, " tAvanayasya netavyaM, pAvanayamanAgatam / AgataM tu nayaMvIkSya, prahartavyamazaMkitaH" jyAM sudhI laya Avyo nathI, tyAM sudhI tenAthI jaya rAkhavo, paNa jyAre naya AvI pase tyAre niHzaMkapaNe te upara prahAra karavo." ATalaM kahI te iMdatte kahyu, A vakhate huM eka nItinuM vacana borbu bu, te tamAre sarvane sAvadhAna thaine sAMnaLavA yogya . " lokomA kahevAyace ke, pitAe saMtApelo bAlaka mAtAne zaraNe jAyaDe mAtA pitAthI paritApa pAmesro bALaka rAjAne zaraNe jAya je ane rAjAe saMtApelo mahAjanane zaraNe jAya che. he rAjA, jyAM mAtA pitA pote putranuM gaLU maramI tene mAravA taiyAra thAya che, temAM rAjA preraka ke ane mahAjana avya ApI haNavAne mATe grahaNa karecha, tyAM eka paramezvara zivAya bIjA konI zaraNe javU ? ane konI AgaLa te duHkha nivedana kara ? have to paramezvaratuM zaraNa lai dhairyane dhAraNa karI sukhane sahana kara. mahArAjA, Avo vicAra karavAthI mArA manamAM maraNano zAka thato nathI." iMdattanA A vacano sAMnaLI rAjAnuM hRdaya karuNArasamAM magna thai gapuM. teNe AI hRdayathI jaNAvyuM, " khoko, tame zAmATe A dIna bALakane haNavA tatpara thayA ge? Arbu pApa karavAnI zI jarura le ? pApanA heturupa evA A nagara ane tenA sthira daravAjAnI mAre kAMza paNa jarura nathI. A jagatmA sarva saMsArI prANIo jIvitanA arthI , koi paNa maraNanI icchA karatuM nathI; tethI AtmAnA hiteccha puruSoe koi paNa jIvanI hiMsA na karavI joie. sarva jIvone vipe anukaMpA rAkhavI joie." A pramANe rAjAne dayA dharmamAM dRDha rahela Jain Education Interational Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. tathA iMdattane sattvavaMta dekhI te nagaranI pratAlIno adhiSTAyaka deva prasanna thA gayo. tatkALa teNe te banenI upara puSpanI vRSTi karI ane te daravAjAne sarvanA jotAM sthira karI dIdho. te dekhAva joi sarva nagara jano vismaya pAmI gayA. paThI rAjAnA guNona kIrtana karatA ane dayAmaya jaina dharmanI anumodanA karatA loko rAjAnI sAthe moTA utsava sahita nagaramAM pega hatA. pelo iMdatta paNa harSa pAmato potAnA mAtA pitAnI sAthe ghera gayo. tyArathI ghaNA javya janoe dayAmaya jaina dharmane aMgIkAra karyo hato. e pramANe anukaMpA nAme samyaktvanA cothA lakSaNa upara sudharma rAjAnuM dRSTAMta kahevAmAM Avyu. evI rIte bIjA paNa javya janoe Atma dharmane olakhAvanArA, ane sarva sukhanI zreNIne pratipAdana karanArA e anukaMpA lakSaNane dhAraNa karI jagatnA sarva prANI napara anukaMpA rAkhavI. samyaktvanuM pAMcamuM bakSaNa AstikatA. jenI mati astipaNAne viSe hoya te Astika kahevAya je. te AstikapaNAno nAva athavA kriyA te AstikatA athavA Astikya kahevAya .anyamatanA tattvo sAMjale che to paNa zrI jinakti tattvane viSe je AkAMkSA rahita prIti dhAraNa karavAmAM Ave ne eTane jina vacana napara pUrNa vizvAsa rAkhavAmAM Ave te Astikya kahevAya je. tevA AstikapaNAne basne samyaktva sArI rIte olakhAya je, tethI te samyaktvanuM lakSaNa kahevAya . samyaktva pratyakSa jaNAtuM nathI te evA lakSaNayI olakhAya che. tevA AstikyavAlo puruSa te Astika kahevAya je. tene mATe Agamane viSe kahyu De ke, " mannaza tameva saccaM nissaMkaM jaM jiNehi pannattaM / suha pariNAmo sammaM kaMkhA visuttiyArahio" // 1 // "je jinezvare prarupela , tene satyaja mAne che ane te paNa niHzaMkapaNe mAne De, ane je AkAMkSA vagere doSayI rahita evA zuna pariNAma te samyakttva kahevAya . ? A gAthA upara padmazekharanI kathA prakhyAta , te kathAnI aMdara A gA Jain Education Interational Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zrI Atmaprabodha. thAno nAvArtha AvI jAya . __ padmazekharanI kathA. abUdhIpamA jaratakSetranI aMdara pRthvIpura nAme nagara ne. te nagarane viSe padmazekhara nAme rAjA rAjya kare . eka divase te nagaranI pAse AvenA vanamAM ghaNA munigrothI parivRtta thayelA zrI vinayaMdhara nAme AcArya samosA. temanA AgamananI vAtI sAMnaLI rAjA pramukha ghaNA loko temane vaMdanA karavAne AvyA. guruvarye sarva navya jIvonA upakArane mATe dharmadezanA ApI. te vakhate rAjA padmazekhare guru pAsayI jIvAjIvAdi nava tatvono paramArtha jANI tene vajralepanI peThe potAnA hradamamA dhAraNa ko hato. bojA paNa ghaNA javya jIvoe te samaye guru pAseyo samyakttva ratnane prApta karyu hatuM. te patI rAjA pramukha sarva loko vinayayo guru mahArAjane namana karI potapotAne syAne cAkhyA gayA. pr| guru mahArAja tyAMtha vihAra karI bIje sthale cATyA gayA hatA. tyArathI rAjA padmazekhara zrI jinokta tattvone viSe AstikatAne dhAraNa karI sukhe kAna nirgamana karato hato. kadi koi puruSa jinokta nava tatvonI napara zraghA na rAkhe ane potAna) maMda budhine basne te tarapha anAva darzAve to rAjA padmazekhara jema sArathi vRSanane vaza kare tema tene vAdayI joto vaza karI Aheta dharmanuM yayArtha svarUpa samajAvato hato. vaLI te rAjA ko vAra ghaNA sokonI sanA vacce guru tattvanI yA pramANe prazaMsA karato hato-" he javya loko, A saMsAramA guru sarvottama je. je sadA A lokanI mamatAyo rahita, jIvadayAnA prarUpaka, uSTa vAdigaNane jitanAra, kaSAya rahita, napamA rahita, upazama rasanA samUhayo paripUrNa hRdayavAnA, rAgaSayo varjita, sNsaary| virakta, kAma vikArane nAza karanAra, siphi rUpI strI upara paricAra karanAra, sarva pravyano parihAra karanAra, cAritra rupa mahAratnane grahaNa karanAra, sarva jIvo napara karuNA rasane varSAvanAra, ane purdhara pramAda rupa gajaghaTAno nAza karavAmAM siMha samAna , te zudha guru kahevAya u. je prANIo manuSyatva vigere sarva dharmanI sAmagrI prApta kara evA muNavAlA gurune seve , tevAone dhanya che. ane jeo temanA upadeza vacana rUpa Jain Education Interational Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. Oww amRtanuM pAna kare , teone vizeSa dhanya ." AvA vacano kahI rAjA padmazekhara ghaNA navya AtmAone pratibodhita karato hato ane aneka AtmAonA pApakarmanA malane prakSAvita karato hato. ____ jyAre rAjA Avo pratibodha Apato hato, tevAmAM eka vijaya nAme zevano putra te syAne bego hato. rAjAnA vacanamAM tene pratIti prAvI nahIM. teyI teNe unA thAne jaNAvyuM, " mahArAjA, tame je gurunI prazaMsA karoge, te sarva gurutro photarAnI jema sAra vagaranA ke kAraNa ke, pavane calAvenA dhvajapaTanI peThe capana cittavAnA te munio viSayomA Asakta evI potAnI iMjiyone rokavAne kema samartha thai zake ? iMsAdika devatAo paNa te iMjiyone rokavAne samartha thara zakatA nathI." te zreSThi putranA A vacano sAMjaLI rAjA potAnA manamAM ciMtavavA lAgyo. " A koi purbudhi ane vAcAna . A aTapamati mANasa AvA viparIta vacanothI jolA lokone jamAvI sanmArgayabhraSTa karaze, mATe A yuvAnane koi paNa rIte pratibodha karavo joie." AI citavI rAjAe yaha nAmanA eka sevakane ekAMte bolAvIne kaDaM, " yaha, tAre A vijayanI sAthe gADha maitrI karavI ane teno vizvAsa melavavo. paThI tenA ratnanA kaMmIyAmAM A mAruM mahA mUlyavAyU~ ratnAcaraNa nAMkhI devaM." rAjAnI AvI AjJA thavAthI te yate te vijaya zeunI sAthe gADha maitrI karI ane teno pUrNa vizvAsa saMpAdana karyo. te pachI eka divase te ratnAcaraNa vijayanA karaMmIyAmAM nAMkhI te vRttAMta rAjAne nivedana ko. te paLI rAjAe tatkAla nagaranI aMdara traNavAra udghoSaNA karAvI ke, " sarva lokone khabara aApavAmAM Ave che ke, Aje rAjAnuM eka ratnAcaraNa guma thayeTu De, to jo koie te lIhoyato teNe jaladI ApI deveM. jo te nahIM ApI jAya ane pAuLathI te jANavAmAM Avaze to tenA lenArane sakhta zikSA karavAmAM Avaze." aav| udghoSaNA karAvI sarva nagaranA lokonA ghara zodhavA mATe potAnA sevakone hukama ko. sevakoe lokonA ghara zodhavA mAMgatAM vijayanA gharano zodha kayo. zodha karatAM ratnanA karaMmIyAmAM ratnAnaraNa jovAmAM Avyu. te joi temaNe vijayane pUjyaM, " vijaya, AzuM ? A rAjAnu ratnAjaraNa tamArA kaMmIyAmAM kayAM Jain Education Interational Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. thI ? " vijaye kahyu, " huM kAMipaNa jANato nathI. " rAjapuruSoe kahyu, " pote ratnAcaraNanI corI karI ane kahe je ke, huM kAMi jANato nathI. e ke kahevAya ? zA mATe corIne bupAve ? " vijaya jayathI kAM bolI zakyo nahIM. te mauna dharIne rahyo. " pachI rAja sevakoe tene pakaDI bAMdhI sIdho ane tene rAjAnI samIpe lAvyA. rAjAe sevakone ganI rIte sUcanA karI ke," huM AjhA karUM topaNa tamAre teno vadha karavo nahIM. paThI rAjAe prakAzathI sanA samakSa katyu, " A cora , mATe tene haNI nAMkho. " rAjAnI AvI AjhA thavAthI rAja sevakoe vijayane vadha karanArane soMpI dIdho. vijayanA sagAMo, snehIo ane saMbaMdhIo te jotA hatA, paNa tene kharo cora jANI tezro tene gamAvavAne AgaLa paDyA nahIM. vijaye potAnA manamAM jAeyuM ke, have mArA jIvitano aMta AvI jaze. par3I te penA yAne dona vacanothI kahevA lAgyo. " mitra, tuM hareka rIte rAjAne prasanna karI mane gemAva ane mane jIvita, dAna Apa." tenI Avo diinvaann| sAMjaLI yAne dayA AvI teNe rAjAne vinaMti pUrvaka kachu, " svAmI, A mArA mitra vijayano yogya daMma lAgeko do ane sarva kaTyANanA sAdhana rupa evA jIvitatuM tene dAna Apo." yadanA A vacano sAMjaLI rAjA kopAyamAna thaine bolyo-" yaka, A corane Domo devo e mane yogya lAgatuM nayI. topaNa tArA vacananuM mAna rAkhavAne eka upAya De ke, te vijaya mArA gharamAMyI eka tetrayA jare pAtra hAthamA le ane temAMthI eka biMdu paNa nIce pame nahIM. tevI rIte AkhA nagaramAM namIne maar| pAse lAvIne muke, to huM tene jIvato rAkhIza. te zivAya tene jovato rAkhavAmAM Avaze nahIM." yake rAjAno A hukama vijayane jaNAvyo. maraNanA jayayI jaya pAmelA vijaye potAnA prANa bacAvAne te sarva kabula karyu. pI rAjA padmazekhare potAnA nagara janona bolAvI A pramANe AjJA karI. nagarajano, Aje ApaNA nagaramA pratyeka sthAne vividha jAtanA vAjAMo vagamAvo. manohara rUpane dhAraNa karanArI ane sarva iMjiyonA sarvasvane haranArI vezyAone ghera ghera nacAvo." rAjAnI AvI AjhA thavAyo lokoe AkhA nagaramAM tevo goThavaNa karI dIdhI. patrI vijaya te telatuM pAtra lA nagaramA pharavA nokaLyo. te zabda, rUpa, rasa, ane gaMdha vagere viSayono ati rasikaM Dhato, chatAM maraNanA jayathA te jiteMjiya, nirvikArI ane manane Jain Education Intemational Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza 137 jItanAro thara koi paNa sthale skhalanA pAmyA vagara AkhA nagaramAM namI rAjAnI sanAmAM Avyo ane yatnathI jALaveluM te telatuM pAtra rAjAnI AgaLa mukI te praNAma karIne uno rahyo. rAjA hAsya karIne bobyo-"vijaya, tuM nagaramAM pharyo te vakhate vAdya, gIta, ane nRtyo thatAM hatAM, te utAM teM tArA vidyutnA jevA capaLa manane ane iMjiyone kevI rIte vaza karI ?" vijaya bodhyo-" svAmI, maraNanA jayathI huM tema karI zakyobuM. kahuM De ke, " maraNasamaM nasthi jayaM" " maraNa samAna bIjaM jaya nathI." rAjAe kahAM, " vijaya tuM viSayomA tRSAtura , te utAM teM eka navamAM maraNanA nayathI pramAdane haNI nAMkhyo, to je munizro anaMta javanA nIru ne ane tattvone jANanArA je, teo anaMta anartho utpanna karanArA pramAdane kema seve ? " rAjAnuM A vacana sAMnaLI vijaya ekadama pratibuka thai gayo. tenA mohano udaya nAza pAmI gayo. jinamatanA paramArthane jANI teNe zrAvaka dharmane aMgokAra ko. te vakhate sarva loko AnaMda pAmI gayA. ane rAjAnA sadguNone premapUrvaka gAvA lAgyA. A pramANe rAjA padmazekhare ghaNAM javyajIvone jaina dharmamAM sthApita karI ane jaina dharmanA mahimAne vadhArI sukhe rAjya pAlana karyu hatuM. vaTe Astikya rupa samyaktvanA badaNanA prajAvathI te cirakAla rAjya karI devagatine prApta thayo hato. javya jIvoe A padmazekhara rAjAnA caritrane sAMnaLI potAnA hRdayamAM AstikarUpa samyaktvanA lakSaNane dhAraNa kara ke jethI mokka saMpatti prApta thAya che. prakAranI yatanA. __ " paratIrthikAdi vaMdanetyAdi " paratIrthio eTale parivrAjaka, saMnyAsI niku, ane nauta vagere vagare zabdayI ziva, kRSNa, brahmA, bauka, pramukha devornu grahaNa karavaM. tathA arihaMtanI pratimA rupa evA svadevo paNa jo digaMbara vagere kutIrthioe grahaNa karelA ane nauta eTane nauta matioe aMgIkAra karanA hoya temane vaMdana stavana na kara. te pehenI yatanA kahevAya . 18 Jain Education Intemational Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. tevA devAne namaskaraNa eTale mastaka va paMcAMga vaMdana na karavuM, te bIjI yatanA kahavAya be. samyaktva vaMta puruSoe yA baneno tyAga karavo. teno tyAga na karavAyI jo tevA devAne vaMdana - stavana vagere karavAmAM Ave to tenA nakta loko mithyAtva vageremAM sthira thAya be, 138 pravacana sArovAra nAmanA graMthamAM lakheluM De ke, mastake karI je karavAmAM ve te vaMdana kavAya ane praNAma pUrvaka zreSTha dhvani baje guNonuM kIrttana karaM, te namaskaraNa kahevAya be. tene mATe bIje sthaLe paNa yA pramANe lakheluM be. vaMdaNa yaM karajomaNa, zirasA namaNa puyaNaM ca ihaneya / vAyAI namukkAro, nasaNaM maNa ppasAotti" // 1 // " 46 kara jovA te vaMdana, mastaka namAva te namana, vacane karI namavaM, te namaskaraNa ne manano prasAda - prasannatA namasana samajavaM. " 1 paratIrtha prathama nahIM bolAvyA batAM, romanI sAthe AlApa na karavo trIjI yatanA kadevAya le samyakadRSTi puruSo tevI AlApano sarvathA tyAga karo joie. paratIrthanI sAthai saMjhapana kara, eTane vAraMvAra na bolavaM, e cothI yatanA kahevAya che, samyag dRSTiyoe saMlapana na kara joie, paratI thIMnI sAthe vizeSa bhASaNa karavAthI ati paricaya thAya be ne tene lar3ane AcAra bhraSTa thavAya be. temaja midhyAtvano udaya tha Ave che. kadi paratIrthio prathama bolAve to saMgrama rahita tha lokApavAdanA jayarthI tenI sAtha thokuM bolakaM. te paratIrthione azana, pAna, khAdima ne svAdima tathA nakha pAtra anukaMpAdAna sivAya bIjI rota na Ae pAMcavI yatanA kahevAya be. bI pAthI jo te vIjA lokonA jovAmAM Ave to temanuM bahumAna thAya mithyAtvanI prApti thAya be. mAtra paratIrthitryAMne anukaMpAdAna karavAnIja AjJA che. anukaMpA zivAya dharma buddhitha / temane kAMi paNa Apa zakAtuM nathI. anukaMpAdAna devAmAM kAMi pala doSa nathI. tana mATe kachu cha ke Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. "savvehiM pi jiNehiM, ujjaya rAga dosa mohehiN| sattAnukaMpaNaThThA, dANaM na kahiMpi pamisiddhaM // 1 // "jemaNe rAga, pa ane mohano tyAga karelo , evA sarva jinezvaroe sarva prANIone anukaMpAdAna karavAnuM kadipaNa pratiSedhyu nathI." 1 vaLI samyag darzanI puruSoe paratIthikoe grahaNa karelA jinaviMvonI pUjA nimitte gaMdha, puSpAdika vastu samyagdarzanIoe mokanavI nahIM. Adi zabdathI vinaya, vaiyAvacca, yAtrA, snAtra vagere na karavA. tema karavAthI lokone midhyAtvamA sthira karavApaNuM thAya che. tema na karavAthI e uThI yatanA kahevAya ne. Au yatanA sAcavI para tIrthIonA paricayano sarvathA tyAga karanArA javyAtmAo noja rAjAnA purohita dhanapAlanI peThe samyaktvanuM ulaMghana karatA nathI. __dhanapAna purohitanI kathA.. avaMti nagarImAM noja rAjAne sarvadhara nAme eka purohita hato. tene dhanapAma ane zojana nAme ve putro hatA. baMne putro pAMmitya vagere guNoyI te mahArAjAnA mAnItA thayA hatA. eka divase zrI siphasenasUrinA saMtAnika zrI *susthita nAmanA AcArya javya janone pratibodha karavA mATe tyAM AvI caDyA. purohita sarvadhara hamezAM AcArya pAse jato Avato, tethI tene AcArya upara prIti tha. eka vakhata purohita sarvadhare AcAryazrIne pujyu, svAmI, meM mArA gharanA prAMgaNAMmAM koTi pravya dATekheM hatuM. hAla meM tenI ghaNI tapAsa karI to paNa te 'vya mane hAtha mAgatuM nathI. to have te avyanI prApti zI rIte thaze ? te kRpA karI jaNAvo." AcArye hAsya karI uttara prApyo. " jaka, jo te avya tane prApta thAya to tAre zuM karavU ?" sarvadhare kayu,-" svAmI, jo e avya mane prApta thAya, to hu~ tamone arthoardha vehecI ApuM. gurue koi prakArathI te vya sarvadharane batAvI Apyu. sarvadhara te acyano Dhagalo joi sAnaMdAcarya thai gayo. par3I tenA ke sarakhA jAganA DhagalA karI, temAMthI eka Dhagano gurune mATa nirdhArI * koi bIjA graMthamA zrI udyotana sUrinA ziSya zrI vardhamAna sUri hatA, ema lakheLa che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI Atmaprabodha. gurune vinaMti karI. " svAmI, A adhu avya Apa grahaNa karo." guru boTyA" nA amAre munine vyarnu kAMI prayojana nathI. amoe to prathama pAse rahelA javyano tyAga karI dIyo . __ sarvadhara bolyo-" tyAre zuM tame sAra rupa ardha avya mAgoge ?" gurue kahyu, "hA, je tamArA gharamAM ardha sAra rupa hoya te Apo." sarvadhare kayu," mArA gharamAM zaM sAra rupa le ?" AcArya bolyA-" tamArA gharamAM sAra rupa be putro , temAMthI eka putrane Apo." gurunA A vacano sAMnaLI te purohita cakita thai gayo ane kaNavAra mauna dharIne rahyo. paThI te AcArya mahArAja tyAMcI vihAra karI bIje sthAne cAlyA gayA hatA. __pachI purohita sarvadhara te gurunA upakAranuM smaraNa karavA lAgyo. te smaraNa karatAM tenA manamAM Avyu ke, te napakArI guruno pratyupakAra karavAne samartha thA zakyo nahIM. A pazcAttApayo tene hRdayamA bAgelA zabyanI jema pImA thavA lAgI. tevI sthitimAM keTaloka kALa nirgamana karyA paThI te rogagrasta banI gayo. rogI avasthAmA rahetA te DebI sthitimA AvI paDyo. te vakhate tenA baMne putroe potAnA dharmane ucita evI aMtakriyA karavA mAMjhI. te vakhate pitAnuM mana mukho yatuM joi tenA putroe pUjyuM, " tAta, tamArA cittamAM ko ciMtAnI pImA hoya tevU dekhAya , to te zI ciMtA De ? te kRpA karI nivedana karo." putronA A vacano sAMnaLI sarvadhare potAno sarva vRttAMta jaNAvyo. te paThI kaDaM ke, "putro, tamArA banemAMthI eka jaNa jainadharmanI dIkSA byo. tema karavAthI hu~ RNamukta thaiza. tamArA jevA putroe mane RNamukta karavo joie." pitAnA A vacana sAMnaLI dhanapAna jaya pAmI nIcaM mukha karI rahyo. te varakhate zojane kayu,-" tAta, huM dIkSA grahaNa karIza, tame te jaina muninA RNamAthI mukta thAo. ane hRdayamAM paramAnaMda nAvane dhAraNa karo." putranA A vacano sAMjaLI te sarvadhara purohita kAla dharmane pAmI devaloke cAlyo gayo. te pachI zojane pitAnI uttara kriyA karI zrI varSamAna sUrinA ziSya zrI jinezvara sUri pAse jaina dIkSA grahaNa karI. AthI teno baMdhu dhanapAla roSAviSTa thai gayo ane tyArathI te jaina dharmano pUrNa kepI thavA lAgyo. teNe potAnI sattAthI avaMtimAM sAdhuonA Agamanano niSedha karA Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 141 vyo. AdhI avaMtinA saMghe gurune yA pramANe patrathI lakhI jAyuM - " svAmI, Ape zojanane dIkSA ApI upava jo karyo be. zomanane dIkSA nApI hota to zuM gaccha zUnya thai jAta ? zuM te nirdeza thai jAta ? gaccha to eka ratnAkara rUpa be. zojane dIkSA bIdhI tethe teno nAi dhanapAla purohita mithyAtvIpaNAthI roSAviSTa tha ArhataM dharmanI ghaNI hAni kare che. " guru A vRttAMta jaann| vicAramAM paDyA. temaNe potAnA ziSya zomanane gItArtha jANI zubha divase tene vAMcanAcAryanuM pada prApyaM hatuM. te pachI temane eka muni yugala sAthe te upavana zAMtine mATe avaMti tarapha mokalyA. zojanAcArya gurunI - jJA mAnya karI tyAMthI vihAra karI ujjayinI nagarI pratye yAvyA. te vakhate rAtri hovAthI nagaranA daravAjA baMdha hatA eTale te rAtre bAhera rahyA hatA. prAtaHkAle pratikramaNa karI te nagaramA praveza karyo, teTalAmAM purohita dhanapAla temane sAmo maLyo. te jaina dharmano pUrNa dveSI hovAthI potAnA baMdhu zojanane A pramANe upahAsyanuM vacana kahu~, - " gardajadaMta daMta namaste " " gadhekAnA jevA jenA dAMta be, evA he jagavAn, tane namaskAra be." vacana sAMgaLI zojanAcArye potAnA nAine oLakhI tenA pratyuttaramAMpramANe ka. " kapivRSaNAsya vayasya sukhaM te " / 44 44 bAMdarAnA vRSaNa jevA mukhavAlA he nA, tane sukhazAtA be ? " pratihAsyanuM vacana sAMjaLI dhanapALe karchu, " tamAro nivAsa kyAM be ? " zojanAcArye kAM, " jyAM tamAro nivAsa be, tyAM" pachI dhanapALa potAnA jAinA vacanane oLakhI lajjA pAmI tyAMthI koi kAryane mATe cAlyo gayo hato. te pI zojanAcArya pratyeka jinamaMdire caityavaMdana kara jevAmAM caityanI bAhera vebe, telAmA nagarano saMgha ekaTho thara gayo. ane te gurunI sAme AvI temanA caraNamAM namI samIpa beTo. zojanAcArye uttama vANIthI tene dharmadezanA pI.pI sarva saMghanI sAthe te potAnA nAi dhanapAlanA ghara tarapha cAlyA. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zrI Atmaprabodha. te vakhate baMdhu dhanapAla sanmukha Avyo ne vinayathI namaskAra kararI potAne ghera igayo. tyAM temane vasavAne mATe eka suzobhita citrazALA ApI. te vakhate teNe potAnI mAtA ne strI vagerenI pAse uttama prakAranI rasavatI taiyAra karAvI. jyAre te rasavatI zojanAcArya pAse nivedana karI, tyAre AcAyeM te svIkArI nahIM. te jAyuMke, prAdhAkarmika AhAra jaina sAdhune agrAhya be te pachI gurunI AjJA melavI temanI sAtha rahelA ve munio zrAtu zrAvakone ghera AhAra levAne gayA. te vakhate dhanapAla temanI sAthe cAlyo. te samaye koi zrAvakane ghera gocarIe jatAM eka garIba zrAvikAe eka dahIMnuM pAtra te muninI AgaLa dha. anekAM ke, " mArA gharamAM yA vastu be, te vohoro." munie pukyuM, "prA dahIM zurU be ?" zrAvikAe kahuM, "mahArAja te traNa divasanuM che." 'tatkAla muni bolyA ke, " to e dahIM mAre levA yogya nathI. kAraNa ke, zrI jinezvare mama divasa dahIM levAno niSedha karelo be. yA sAMjaLI sAdhe AvelA azuddha kema be ? " munie karchu " te pachI dhanapALa te dahIMnuM pAtra lai zonAcArya pAse yo ane te AcAryane batAvI kIM ke, " A dahIM azuddha ma be ? te lokomA amRta tulya kahevAya te. jo tameM yA dahIMmAM jIva dekhAmo to huM zrAvaka tha jAne jo nahIM dekhAmo to huM jAeIza ke, tameM joLA lokone ThaganArA bo. " potAnA jAnAM prAcAM vacana sAMjaLI zojanAcArye kAM, " dhanapALe pU ke, "mahArAja, yA dahIM viSe tamAre tamArA jAine pubI jovuM. " "L huM tamone hamAMja jIva batAvuM, paNa pachI tamAre tamAruM vacana pALaM joze." dhanapAle e vAta kabula karI pachI zobhanAcArye eka lAkhanI thepalI maMgAvI. pachI dahIMnA pAtraM mukha baMdha karI, tenI pamakhe eka biSa karI te pAtra tamake mukyuM pIte viSamAMthI dahIM pekSA lAkhanA aLatAmAM paruvA lAgyuM, tyAre tenI aMdara dholA jIvamAtryo jovAmAM tryAvyA. tatkALa temaNe te dhanapAla ne batAvyA. dhanapAla te cAlatA jIvone joi potAnA manamAM atizaya Azcarya pAmI gayo. tatkAla tenA hRdayamAM evI bhAvanA pragaTa thai AvI ke, jaina dharmane dhanyavAda ghaTe che. tatkAla te potAne mukhe AIta dharmanI prazaMsA karavA lAgyo. tenA hRdayamAM tattva rucirupa samyaktva pragaTa thai AvyuM. pachI teNe potAnA nAi zobhanAcArya pAse bAravrata aMgIkAra karyA ane te zuddha zrAvaka banI gayo. te zrI arihaMta te Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. 143 zuka deva, uttama sAdhu te guru, ane jine jASita te dharma mAnato ane hRdayane viSe zrI paMcaparameSThituM dhyAna dharato te Atma sAdhana karavA lAgyo. teNe anya matane tadana bomI dIdho. te ghAdazavrata dhArI utkRSTa zrAvaka banI gayo. zojanAcArya A pramANe potAnA baMdhune pratibodha ApI gurunI samIpe gayA hatA. dhanapAla u yatanA pALato sukhe karI samyakttva dharmane ArAdhato kAma gumAvato hato.eka vakhate ko puSTa brAhmaNe AvI nojarAjAne kahyu,"mahArAjA, tamAro purohita dhanapAna jaina thai gayo . te jinezvara vinA bImA koza paNa devane namato nathI." te brAhmaNanA A vacano sAMbhaLI rAjAe potAnA manamA vicAra karyo ke, jo e vAta satya hoya to tenI parIkSA karIe. te patI rAjA joja eka divase dhanapAlane sAthe laz mahAkAlanA maMdiramA gayo. joja rAjAe mahAkAlezvara zaMkarane praNAma ko. dhanapAla zaMkarane namyo nahIM. teNe potAnA hAthamA rahesa mubhikAnI aMdara sthApita evA jinezvaranI pratimAne namaskAra karyo. jojarAjAe te cAturyathI jANI lIdhuM. paDI rAjA pAtAne sthAne Avyo, tyAM teNe caMdana puSpa vagere pUjAnI sAmagrI ApI dhanapAlane AjJA karI ke, "dhanapAna A pUjAnI sAmagrI laz devanI pUjA karI Avo." AvI AjhA karI tenI pAuLa gupta bAtamIdAro mokaTyA. dhanapAla rAjAnI AjhAthI tatkAla uno thai prathama devInA maMdiramA gayo.tyAMthI jayanIta tha bAhara nIkaLI zivAlayamAM gayo. tyAM paNa AsapAsa pharI bAhera nIkaLI viSNunA maMdiramA pege.tyAM potArnu uttarIya vastra nAMkhI rUpa DhAMkIne bahAra nIkalI zrI RSanadevanA maMdiramAM gayo. tyAM zAMtacitte naktinAvathI zrI jinezvaranI pUjA karI rAjaghAre AvI pohocyo. rAjAe mokavelA gupta dUtoe te vRttAMta rAjAne ganI rote kahI dIdho pI rAjA joje dhanapAlane pugyu. "kema dhanapAla, tame devapUjA karI ?" dhanapAme uttara Apyo. "svAmI,meM sArI rote pUjA karI." tyAre rAjAe punaH jaNAvyu." dhanapAla, tame javAnI devInA maMdiramAM jayanIta tha bAhera kema nIkaLI gayA ?" dhanapAna bolyo "svAmI, te devonA hAthamAM trizUna hatuM. lalATa pradezamA prakuTI camAvezI hatI ane te pAmA, mardana karatA hatA. tethI hu~ temanAtha jaya pAmIne bAhera nokarI gayo hato. kAraNa ke, meM jAeyu ke, zrA javAnIne yuka karavAno Jain Education Intemational Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zrI Atmaprabodha. avasara , pUjAno avasara nathI, AI vicArI meM temanI pUjA karI nahIM." rAjAe punaH pugyuM, " dhanapAla, tyAre teM zaMkaranI pUjA kema na karI ?" dhanapAne uttara Apyo " svAmI, jene kaMTha na hoya tene puSpamAla zIrIte peherAvAya ? jene nAsikA na hoya, tene sugaMdha kema arpAya ? jene kAna na hoya tene gIta zI rote saMnaLAvAya ? ane jene caraNa na hoya tene caraNamAM vaMdanA zo rIte thAya ? AIM vicArI viMgarupa te zaMkaranI pUjA meM karI nahIM. A arthane anusarato zloka te A pramANe boTayo hato. "akaMThasya kaMThe kathaM puSpamAlA, vinA nAsikAyAH kathaM dhUpa gNdhH| akarNasya karNe kathaM gItanAdaH, apAdasya pAde kayaM me prnnaamH|1|" zrA zloka bolI rahyA paThI rAjA joje punaH prazna ko. " dhanapAma, tyAre viSNunA maMdiramA jai temanI pUjA kema na karI ? ane temane vastrayI DhAMkI tuM jaladI bAhera kema nIkaLI gayo ?" dhanapAle kAM, " rAjeMka, viSA potAnI strIne sAthe rAkhI rahenA hatA. tethI meM vicAra karyo ke, A vakhate viSNu janAnAmAM ekAMta rahelA che, mATe hamaNAM pUjAno vakhata nathI ko sAdhAraNa puruSa paNa mo potAnI strI pAse ekAMte rahyo hoya te vakhate tenI samIpe sArA mANase na javU joie to A to kRSNa vAsudeva ke je traNa khaMganA svAmI kahevAya , te manI pAse kema javAya ? " Avo vicAra karI huM temanI pUjA kA vagara pAge vaTyo hato. vannI meM vicAryu ke, " cauTe jatA AvatA lokonI dRSTie A dekhAva Avaze," Abu vicArI meM temanI upara vastra DhAMkyuM hatuM." dhanapAlanA A vacana sAMnaLI rAjA joje kayuM, " tyAre mArI AjhA zivAya, te RSanaMdavanI pUjA kema karI ?" dhanapAle kayu, " svAmI,tame mane devanI pUjA karavAnI AjhA karI hatI ane te devapaNuM to meM RSanadeva jagavAnmA joyuM, tethI meM temanI pUjA karI hatI. jemanA svarUpa varNana A pramANe je. "prazama rasanimagna dRSTiyugmaM prasannaM vadanakamatamaMkaH kAminI saMgazUnyaH / karayugamapi dhatte zastra saMbaMdha vaMdhyaM tadasi jagati devo vItarAgastvameva " // 1 // Jain Education Intemational Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza 145 ___ "jemanA be netro samatA rasamAM nimagna be. jemanu vadana kamaLa prasanna , jemano utsaMga strInA saMgayI rahita ne ane je zastrAnA saMbaMdhayI rahita evA be hAthane dhAraNa kare , evA he RSanadeva jagavAn , A jagatmAM tameja eka vItarAga deva Do." 1 A zloka bolyA panI dhanapAne vizeSamA jaNAvyu, " svAmI, je rAgaSayI yukta hoya, te deva kahebAtA nathI; kAraNa ke, temanAmAM devapaNAno anAva De. tevA devo A saMsAranA tAraka thakSa zakatA nathI. jeo A saMsAranA pArane natAranArA , teoja A lokamAM deva kahevAya je, ane tevA deva to zrI jinezvara ekaja , tethI uttama buTivALA puruSoe nevA devanIja sevA nakti karavI joie." dhanapAlanA AvA yuktivALA vacano sAMnaLI noja rAjAnA manamA kudevane mATe zaMkA utpanna thara ane teNe dhanapAlanI prazaMsA karavA mAMmI. eka vakhate mithyAtvI brAhmaNonI preraNAyo noja rAjAe eka moTA yajhano AraMja kayoM. jyAre yajhanI pUrNAhutino samaya Adhyo tyAre eka bokamAne homavA mATe tyAM lAvavAmAM Avyo. homa karatAM bokamo pokAra karavA lAgyo, te joi rAjA joje dhanapAlane pugyaM, " nA dhanapAla, A bokamo zuM bole u ? te kahe. ? te vakhate dhanapAle kayuM, " mahArAja, te bokamo A pramANe vAle ce" nAhaM svargaphanopabhoga rasiko nAnyarthitastvaM mayA saMtuSTa stRNa bhakSaNena satataM sAdho na yuktaMtava / svarge yAMti yadi tvayA vinihitA yajhe dhruvaM prANino yajJaM kiM na karoSi mAtRpitanniH putraistathA bAMdhavaiH // 1 // he sAdhu puruSa, huM svarganA phajhano upayoga karavAyAM rasika nathI. te phasane mATe meM tArI prArthanA paNa karI nadhI. huM hamezAM ghAsa khAi saMtuSTa rahuM buM, te utAM tuM mane mAre je, te ghaTita nayI. yA haNelA pANIo jo svarge jatA hoya to tuM tArA mAtA pitA, putro ane bAMdhavAne mArI yaha kema karato nathI?"1 Jain Education Interational Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. dhanapAlanA mukhI yA zabdo sAMjaLI rAjA joja kopAyamAna tha gayo. paNa te vakhate te mauna dharIne bezI rahyo. 146 eka vakhate rAjA joje eka moI sarovara karA. varSARtu vAthI sarovara jaLathI paripUrNa narA garchu. te khabara jAhI rAjA noja pAMcaso paMmitono parivAra lai te sarovara jovAne Avyo. catura paMdito potapotAnI buddhine anusAre navA kAvyothI te sarovaranuM varNana karavA lAgyA. dhanapAla te vakhate mauna dharIne rahyo . te samaye joja rAjAe dhanapAlanI sAme jor3ane kachu ke, dhanapAla, tame paNa sarovaranuM varNana karo. rAjAnI AjJA vAthI dhanapAle pramANe eka navIna kavitA racI sarovaranuM varNana kayuM. 66 eSA tamAga miSato varadAna zAlA matsyAdayo rasavatI praguNA saMdeva / pAtrANi yatra baka sArasa cakravAkAH puNyaM kiyadbhavati tatra vayaM na vidmaH // 1 // " yA sarovara eka uttama dAnazALA . tenI aMdara matsya vagere sadAkAla taiyAra thayelI UmakadAra rasoI che, bagalA, sArasa ne cakravAka pakSIo temAM pAtrarUpa be. te dAnazALAnuM puNya keTaluM yaze, e ase jANI zakatA nathI. 27 1 " dhanapAlanA yA vacano sAMjaLI rAjA joja manamAM roSAviSTa thai gayo. teNe potAnA manamA citavyaM ke, " dhanapAla boja dRSTa e mArI kIrtine vadhAnAruM je kAma che, te jor3ane irSyA kare che. vaLI yA tenA vacano uparathI jalAya ke, te mAro zatrurUpe purohita ne jo ema na hoya to vIjA brAhmaNoe be sarovaranuM varNana karI mArI kIrti vadhArI prazaMsA karI ane yA duSTa purohite mArI niMdA karI. mATe mAre potAra yA dhanapALane sakhta zikSA karavI joie. bIjI ko zikSA karavAnI jarUra nathI, mAtra tenA ke netrI kAhI nAMkhA, eTale tene kharI zikSA thaze. " yA vicArI mauna gharI rAjA potAnI svArI laine darabAra gar3hamAM vA nIkaLyo. cauTAmAM AvatAM eka vRddha kozI tene sAmI Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza. 147 maLI. telIe eka vAlikAnA hAthanuM avalaMbana lIdhuM hatuM te mozIne joi rAjAe potAnA paMkitAne ka. "karakaMpAve zira dhuNe, buTTI kahA kaha " ? 66 yA buDDhI hAtha kaMpAve re ne mastaka dhuNAve be, te uparathI te zuM kahevA mAge be ? te kaho. rAjAno yA prazna sAMjaLI eka paMki kAM. "hakAraMtA yama jamAM, nannaMkAra kare3. // 1 // " 'yamarAjAnA guLaTo tene haNAlI, haNANI, ema hAkoTA mAre be, tyAre mastakAvIne 'nA nA' ema kahe ve eTale yamarAjAnA sunaTo tene levA etter sAre tyA te mozI nA pAve. 66 yA te dhanapAle kahuM, "rAjeMdra, A mozI zuM kahe be ? te sAMjaLo kiM naMdiH kiM murAriH kimu ratiramaNaH kiM nalaH kiM kuberaH fiar faresatamaya surapatiH kiM vidhuH kiM vidhAtA / nAyaM nAyaM nacAyaM na khalu nahi navA nApi nAsau na caiSa' : krIDAM karttuM pravRtto yadiha mahItale nupati najadevaH // 1 // 44 A pRthvI upara krImA karavAne pavatelA jojarAjAne jor3a koi bAlikA yA vRddha mozIne puche ne ke, "zuM yA naMdi (zaMkara) be? zuM yA kRSNa ke ? zuM kAmadeva be ? zuM ya navarAjA ? zuM yA kuvera be ? zuM A vidyAdhara be ? zuM Sa e ? yA caMdra ke zuMA vidhAtA ke ? te vakhate mozI nA pAne , e sarvamAthI ko nayI, koha nathI, koi nathI, paraMtu te yA pRthvIpaTa upara kImA karavAne mATe vRtta ghayelA jojarAjA che, 1 dhanapAlA mukhI yA rasika kavitA sAMjaLI jojarAjA hRdayamAM saMtuSTa thai gayo. tethe saMtuSTa thar3ane kAM, dhanapAla, huM tamArI upara prasanna thayo buM, mATe 1 te DozInA mastaka kaMpana jAvA akArane artha sUcaka hai. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zrI Atmapravodha. je icchA hoya te mAgI khyo." A vakhate prathama sarovaranA varNanathI nAkhUza thayelA rAjAnA animAyane buchivaLathI jANone kahA, " rAjeMja, mane be netro Apo." rAjA A vacano sAMjaLI ati vismaya pAmI gayo. teNe potAnA manamAM ciMtavyu ke, "meM A vAta koine jaNAvI nathI, te batAM A dhanapAlanA jAevAmAM zI rIte AvI ho ? A uparathI mane lAge ne ke, A dhanapAlanA hRdayamAM koI alaukika jhAna ho joie." AvaM citavI te dhanapAlano teNe aneka nAmo ApI moTo satkAra karyo. te panI rAjAe dhanapAlane be netronA varadAnane mATe pUjI joyuM, tyAre dhanapAle kaDaM ke, "svAmI, zrI jainadharganI sevAthI mArAmAM evI alaukika budhi utpanna thai , tenA balaya huM te jANI zakyo buM." A sAMjaLI rAjAnojanI jaina dharma upara baccA pada ane teNe jaina dharganI prazaMsA karI hatI. par3I dhanapAla kavi zuddha zrAvaka banyo. hato. teNe zrApha dharma vidhi, RSanapaMcAzikA vagere keTasAeka graMthonI racanA karI AIta dharmanI unnati karI hatI. zrApha dharma vidhi prakaraNamA eka nIce pramANe gAthA nakhelI . jatthapure jiNanavaNaM samaya viU sAhu sAvayA jattha / tatya sayA vasiyadhvaM pajara jalaM iMdhaNaM jattha " // 1 // je nagaramAM jina javana hoya, avasarane jANanArA sAdhuo ane Apako hoya ane ghANU jala tathA iMdhaNA hoya te nagaramAM sadA vAsa karavo. ' zrA prakAre jAvajIva sudhI u yatanA pAnI samyaktvAdi dharmane pArAdhI te dhanapAna aMte devagatine pAmyo hato. evI rIte yatanAne viSa dhanapAlatuM vRttAMta kahevAmAM Avyu. AgAra. AgAra u kahevAya che. 1 rAjAniyoga, 2 gaNAniyoga, 3 balAniyoga, 4 devAniyoga, 5 gurunigraha ane 6 vRttikAMtAra. e u AgAronA nAma le. pote ajANatA rAjAnA hukmth| kara pa te pahelo rAjAniyoga kahevAya je. zrAvakanI icchA na hoya pArA rAjAnI AjhAthI kara pase ne eTase Jain Education Interational Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 14e je kriyAnA karavAnA paJcakhANa karyA hoya, paNa rAjAnA pharamAnathI te avyathI karavI pame te pehero AgAra je. tevA AgArane laza niSiddha kriyA karavAcI samyaktvano nAza gaNAto nathI. te upara kozA vezyA dRSTAMta kaDevAya re. kozA vezyAnuM dRSTAMta. pATalIpura nagaramA kozA nAme eka vezyA rahetI hatI. teNIe bhI sthUsana muninI pAse samyaktva pramukha bAra vrato grahaNa karelA hatA. eka vakhate saMtuSTa thayelA rAjAe te vezyAne eka rathakArane ApI dIpI. kozA rAjAnI prAzrita hatI, eTale rAjAe teNIne hukama kayoM ke, tAre rathakAranI sAthe rahehaiM. kozA dRDha zrAvikA hatI. tethI teNIne rathakAranI sAthe raheg pasaMda pamayuM nahIM, tema te aMtaHkaraNathI paNa rathakArane icchatI nahatI. paraMtu rAjAnA hukamathI teNIne rathakAranI sAthe rahe, pamayu. te paThI kozA rathakAranI sAthe rahI tenI bhAgana zrI sthUlanA muninI prazaMsA karatI hatI. te A pramANe prazaMsAno zoka bolI DatI. " saMsAre'smin samAkINe bahuniH ziSTajaMtuniH / sthUlabha' samaH ko'pi nAnyaH purusssttmH||1||" " ghaNAM ziSTa jaMtuothI vyApta evA A saMsAramA sthUlanadhanA nepo ko bIjo uttama puruSa nathI.." sthUlanA muninI A prazaMsA sAMjalI te rathakAra khuzI yato hato. eka vakhate te rathakAra kozA vezyAnA manane raMjana karavA mATe potAnA gharanA bAgamAM gayo. tyAM jaz eka gokhamAM bezI te potAnI kalA teNIne batAvavA lAgyo. prathama teNe potAnuM eka bANa AMbAnI luMba upara nAMgyuM, bIjA bANathI te vANane ane trIjA bANathI vIjA bANane-ema potAnA hAtha sudhI vANonI zreNI karI te AMbAnI luMbane hAthavajhe khacI lIdhI ane te kozA vezyAne ApI, ane teNInI sAme joyu. A vakhate vezyAe kahyu, " tame tamArI cAlAkI batAvI tyAre have mArI cAlAkI juvo. par3I teNIeH eka thALamAM sasavanA dANAno Dhagalo karyo, temAM puSpothI AcchAdita karema soya mukI te Jain Education Interational Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zrI Atmabodha upara telIe nRtya karavA mAMgayuM, paNa te soyanI aNIthI telInA ve paga vIMdhA nahIM ne sasevana Dhagalo jarA pAe vIMkhAyo nahIM. kozAnuM prAtuM cAturya joi te rathakAre kayuM, vezyA, tane pUrNa sAbAzI ghaMTe be. tAruM AvaM adbhuta cAturya joi huM saMtuSTa thayo buM. tArI icchA Ave te mAgI le. huM tane je mAga te ApanA taiyAra buM. vezyA bolI -- " rathakAra, tuM khuzI thayo. paNa grAmAM meM zuM karyu ? anyAsatha game te thai zake che, abhyAsanI AgaLa kAMI paNa duSkara nathI. tene mATe kachu che ke, " sukaraM nartanaM manye sukaraM buMbikarttanam / sthUlo'pi yaccakre zikSitaM tattu puSkaram // 1 // " nRtya kara seluMbe ane grAma luMba kApavI sugama be, ema huM mAnuM buM, paNa mahAmuni sthUlana munie je karI batAvyuM ne zIkhanyuM be te prati puSkara be. 1 66 vezyAe vizeSamAM jaNAnyuM ke, "zakamAla maMtrInA putra zrI sthUlana muni pUrve mA sAthai bAra varSa sudhI jogajogavI pachI punaH cAritra grahaNa karI hija mArA gharanI citrazAlAmAM zIla vratane pAlI cAturmAsa rahyA hatA, te vakhate temane aneka jAtanA jogya padArtho ApavAmAM AvyA hatA. vikAra thavAnuM eka kAraNa hoya to te lohamaya zarIravAlA puruSanA vratane nAza karanAruM thAya to pIsa jojana, citrazAlAmAM nivAsa, yauvanavaya, ne varSARtu pramukha vikAranA kAraNa tane nAza karanArA kema na thAya ? paraMtu te badhA kAraNo te mahAmuni rupa parvata siMhanI phALanI jema kona pamAvAne asamartha thayA hatA. e mahAnujAva munIzvarane viSe mArA karelA dAvanAvo paNa jalanA mahAra ane virAgiNInA hAranI jema nirarthaka thayA hatA. potAnA vratanuM rakSaNa karavAne icchatA evA manuSyo je sthAnamAM strI hoya, tenI samIpe eka kSaNamAtra pa rahevAne samartha nathI, to zrI sthUlana muni prayatrata vAlA thaine mArI samIpe sukhe cAturmAsya rahyA hatA. tethI vadhAre zuM kahe ? DaMkAmAM eTaluMja kahevAnuM ke, mahAmuni sthUlana muninA jevA ati duSkara kAryanA karanAra kor3a paNa purUpa yA pRthvI upara thayela nathI. 99 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 151 mahAnunAva sthUlanA muninI AvI prazaMsAnuM varNana sAMjaLI te rathakAra hRdayamA pratibodha pAmI gayo ane te kozA vezyAne vAraMvAra namI stuti karavA lAgyo. stuti karyA paThI teNe kozA vezyAne kaDaM, " naje, tame mane A saMsAra rupa samuamAM muvato vacAvyo . huM tamAro hRdayathI AnAra mAnuM buM." ATavU kahI te rathakAre gurunI pAse jazne dIkSA grahaNa karI hatI. pavitra haidayA kozA vezyA paNa samyakttva yukta thai cirakAla paryaMta zrAvaka dharma pAnI mevaTe sadgatirnu pAtra banI hatI. evI rIte rAjAniyoga upara kozA vezyAnuM dRSTAMta kahevAmAM Avyu. gaNAnniyoga. bIjo gaNAniyoga je. gaNa eTale svajanAdikano samudAya, teno je aniyoga eTave hukama. te bIjo gaNAniyoga kahevAya che. je kArya samyakttvavaMtane karavaM ayogya hoya paNa kadi te svajana samudAyanA AgrahathI karavaM pake eTane vyathI kara pake nAvathI nahIM, paNa tethI karIne samyagdRSTine dharmanuM nabaMdhana yatuM namI. te upara viSNu kumAra pramukhanuM dRSTAMta prasidha je. viSNu kumAra gacchanA AgrahavAlA AdezathI vaikriya labdhivajhe rUpa (AkAra )nI racanA karI jinamatanA pUrAdheSI namuci nAmanA purohitane potAnA caraNanA prahAravame mArI sAtamI naraka nUmino atithi ko hato. paThI te viSANu kumAra muni te pApanI AloyaNA karI potAnA samyaktvAdi dharmane ArAdhI utkRSTa sukhane prApta thayA hatA. evI rIte Agala paNa jAvanA pUrvaka udAharaNo jomIne AMcI devA. 3 vanAniyoga. bana eTale parAkrama hA prayoga, tevajhe balAtkAra karI aniyoga (hukama ) karavo, te trIjo vajJAniyoga kahevAya . eTale samyakttva vaMtanI pAse koi banavAn puruSa potAnA bAthI anucita kArya karAve, te sAniyoga kahevAya je. tevA vanAniyogathI jo samyag dRSTi puruSa dharmarnu ubaMdhana kare to te dUSita gaNAto nathI. Jain Education Intemational Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. 4 devAniyoga. kula devatA vagerenA niyogathI kAMi paNa dharma viruddha kArya kara pa te cotho devAniyoga kahevAya be. tevA devanA balAtkArathI kAMi paNa dharmanuM - tikramaNa karanAra puruSa dUSita yato nathI. kAraNa ke, devatA potAnI zaktithI aneka jAtanI herAnagati karI zake ve ; mATe te devAniyoga AgAramAM gaNAya be. 252 e kAMtAra vRtti. kAMtAra eTale jaMgala, tene viSe varttaM, arthAt jaMgalamA nirvAha karavo te kAMtAra vRtti kahevAya je. kAMtAra -- jaMgala pImAno hetu hovAthI tenI ahiM vivA karelI che. jema jaMgalamAM rahe pIkAkArI che, tema tevI rIte nirvAha karavo te pIkAkArI che. tevA kAraNathI dharmanuM ulaMghana thAya, to te nirdoSa be 6 guru nigraha. guru eTale mAtA pitA pramukha vamilo, temano nigraha eTale temanA Agrahatha kabaje raheM pate guru nigraha kahevAya be. guru- vakilo kayA kayA kahevAya ? tene mATe zAstramAM kahAM che ke, " mAtA pitA kalAcArya eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro guruvargaH satAMmataH // 1 // " mAtA, pitA, kalAcArya ne temanA kuTuMbIo, vRddha ane dharmano upadeza karanArA - e sarva guru varga kahevAya be. ema satpuruSoe mAnetuM be. 1 kadi ko milanA AgrahathI dharmano atikrama karavo pame to te jinazAstramAM AgAra kahe be. eTale apavAda kahela be. tevA dharmanA ulaMghanathI doSita thai zakAtuM nathI. A prakAre jeNe samyaktva mUla bAra vrata aMgIkAra karelA che, evA prApIone je paratIrtha vagerenuM vaMdana pramukha niSedhyuM be, batAM rAjA niyoga vagere Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 153 kAraNone laine te nakti rahita avyathI ArAdhe to paNa te samyag dRSTi hovAthI potAnA samyaktvanuM ullaMghana karatA nathI, ema jANaM. A ba AgAro - apavAdo je alpa satva vAlA be, temane mATe kahelA be paraMtu jeo mahA savavaMta temane mATe to yA pramANe kahetuM che. " na cati mahA sattA sunijjamANAzro suddha dhammAyo / zresiM calAve pannago na eehiM // 1 // mahAsattvavAlA puruSo jo temanA zuddha dharmane koI davA veto paNa te calAyamAna thatA nathI. ane je apasatvavAlA be, teyo kadi camApamAna thAya to te svanAvane laine temanI pratijJAno jaMga yato nathI. " 44 te upara TIkAkAra lakhe che ke, " mahAsattvavaMta puruSo kadi koi rAjAdi mana manA dharma calita karavA tatpara thAya to paNa te moTA sattvavAnA doare calita thatA nathI. paNa je alpa sattvavAnA be, tezro cakSita thavAnA svabhAvavAlA, eTale te rAjAdikanA aniyoganA kAraNathI calAyamAna tha jAya be; tethI temane mATe aba AgAra kahelA be, tethI karIne temanI pratijJAno jaMga thato nathI. sa thAya be. ba jAvanA. jAvanAnI vyAkhyA kare be. e cha bhAvanA jAvavAthI samyaktva pehelI bhAvanA. samyakca pA~ca aNuvrata, RNa guNavrata, ane cAra zikSAvrata - eSAra to paMcapAtrata rUpa cAritranuM sUnna kAraNa be; ema zrI tIrthakaroe tathA gaNadharAdikara kaheluM che. jamala gannuM kSa tIvra pavanathI kaMpAyamAna yaha pamI jAya, te samyaktra rUpa zUjapAsuM dharga rUpI kSa ke je prati dRDha ane majabUta be, te gharI vRkva rahita hoya to kutIrtha - kumata rupI tIvra pavanathI calAyamAna thara jAya be, te sthiratAne pAmatuM nathI; tathI samyavacane dharma - 20 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI Atmaprabodha. danuM mUla kaheluM je. jo mUla dRDha hoya to vRkSane koi nAtinI hAni yatI nathI. e pehelI nAvanA jANavI. bIjI nAvanA. A samyaktva dharmarupa nagaramA praveza karavAnuM dhArarupa ne, jema nagara cAre tarapha haDha kirAvALu hoya, paNa jo tene daravAjo na hoya to te nakA, gaNAya . kAraNa ke, lokona nirgama ane praveza karavAno temAM anAva . tevI rIte dharmarupI nagara jo samyaktvarupa dhArathI rahita hoya to te tadana nakAmuM. temA praveza karavo azakya ne, mATe samyaktvane dharmarupa nagaranA dhAra tubhya kahelu ne. trIjI nAvanA. prA samyaktva dharmarupI prAsAdana pratiSThAna eTale pAyArupa ne, jenI napara prAsAdanI pratiSThA karAya te pratiSThAna kahevAya . jo pAyo majabUta hoya to prAsAda majabUta rahe , ane pAyo majabUta na hoya to prAsAda dRDha raheto nathI, te maMgamage ke. tethI dharma rupI prAsAda samyaktva rupa pAyAthI majabUta rahe ke. cothI nAvanA. A samyaktva dharma rupI jagatnA AdhAra cUta . jema A jagat pRthvI talanA AdhAra vinA rahI zake nahIM, tema dharma rupI jagat samyaktva rupa AdhAra vinA rahI zakatuM nathI. pAMcamI nAvanA. samyakttva e dharmane rahevAnuM pAtra rupa je. jema kumI vagere pAtra vinA hIra pramukha padArtho rahI zakatA nathI, teo vinAza pAmI jAya che, tema samyakttva rupa pAtra vinA dharma rupa vastuno samUha vinAza pAmI jAya je; mATe samyaktvane pAtra kahetuM . ugI bhAvanA. samyaktva e dharmad nidhAna-naMmAra rupaDe jena nidhAna vAra bahu mUtryavAnA motI, maNi, suvarNa vagaire avya prApta karI zakAtA nama , tena sampatva rupa moTA nidhAna Jain Education Intemational Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. 155 vinA nirupama sukhane ApanAra cAritra rupa dharmaratna prApta karI zakAtuM nathI, tethI te samyaktvane nidhAnanI upamA ApelI . A pramANe u nAvanA ke jAvelu evaM samyaktva modanA sukhanuM sAdhaka bane che. ba sthAnaka. je u sthAnakane yathArtha rIte dhAre te samyaktvane saMpAdana karI zake . te u sthAnaka A pramANe che. 1 asti jIvaH / 2 sa ca nityH| 3 sa punaH karmANi karoti / 4 kRtaM ca vedayati / nirvANamasti asya jIvasya / 6 asti punarmohopAyaH / astijiivH| jIva vidyamAna ne.pratyeka prANIone potAnA saMvedana-anujava pramANe sipha caitanyanI anyathApaNAnI aprApti ke eTale. potAnA AtmAnA anunavathI bIjA AtmAnI aMdara jaNAtI jIvapaNAnI prApti . A je caitanya , te nUtono dharma nathI. paNa jIvano dharma-svannAva je. jo te nUtono svanAva hoya to te caitanyanI sarva sthAne ane sarva kAle prAptino prasaMga Ave. jema pRthvI bhUtamA kaThinatA , tema caitanyamAM nathI te uparathI sarva nUtomA sarva kAle caitanyanI prApti thatI nathI. dhumanA DhephAmAM tathA mumadAmAM paNa caitanyanI amApti , mATe caitanya nUtotuM paNa kArya nathI. tenAmAM atyaMta vilakSaNapaNuM hovAthI caitanyane tenA kArya kAraNa jAvanI paNa aprApti je. kaThinatAdi svanAvavAlA bhUto pratyakSa pratIta thAya ne ane caitanyato tenAyI vilakSaNa , tethI caitanya ane nUtono kArya kAraNa jAva zI rIte ghaTe ? tema caitanya nUtono dharma paNa nathI tema kArya paNa nathI. tethI pratyeka prANIne svasaMvedana ( svAnunava ) pramANe jIva ne, e vAta sima thAya je. jenuM A caitanya te jIva , AthI nAstika mata parAsta thA jAya . 2 saca nityaH / te jIva nitya . eTo utpatti tathA nAzathI rahita ne. kAraNa ke tene natpanna karavAnA kAraNono anAva , temaja sarva prakAre tenAmAM vinAzapaNAno svanAva nathI, tethI te nitya . jo anitya hoya to baMdha mokSanu ekAdhikaraNapaNuM na thAya. te viSe kahe . jo jIva-AtmAne nitya na mA Jain Education Intemational Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha ne ane pUrvApara kSaNe truTita evA anusaMdhAna rupa bakSaNa aMgIkAra kare to karmano baMdha bIjAne thAya ane mokSa bIjAno thAya. te to eka nukhyo rahe ane bIjo tRpta thAya ema bane. davA koi khAya ane roga koI bIjAno maTe, evo prasaMga Ave. tapano kleza bIjo sahe ane svarga bojAne male, tevA ati prasaMga paNAnA doSathI e vAta ghaTita thatI nathI. AthI karI baucha matano nirAsa karavAmAM Avyo baukonA sidhAMta rupa aMdhakArano nAza karI dIdho. 3 sa punaH karmANi karoti / te jIva valI karmone kare je. eTale mithyAtva, avirati ane kaSAyAdi baMdhanA hetuthI yukta hovAthI te jIva navA karma kare . jo ema na hoya to dareka prANIne prasika ane vicitra evA sukhanuHkhAdikano anunnava aprApta thAya ane A lokamAM to jIva aneka prakAranA sukha mukhano anubhava kare che, tethI te vicitra sukhajuHkhano anujava nirhetuka nathI. te zI rIte ? nirhetukapaNuM utAM niSpanna evo AtmA kamaLanA patranI peThe nirkepa hoya . te uparathI evo siphAMta thAya ne ke, sarva kAle e sadnAvanA anAvano prasaMga prApta thavAthI tema thAya ne ; mATe A jIvane sukhaHkhanA anujavanuM kAraNa potAnA karelA karmaja ne ; bIju koi nathI. te uparathI ema paNa sicha thayuM ke, e jIva karmono kartA ke AthI kapilanA matano nirAsa karelo, . ahiM ko zaMkA kare ke, "AjIva to sarvakAle sukhAjinASIja De ko kAle te pu:khanI vAMchanA rAkhato nathI, tyAre te pote karmono kartA thai suHkhanA danane ApanArA karmo kare " ? tenA uttaramAM kahevArnu ke, jema rogI mANasa roganI nivRtti icche . te rogathI parAnava pAmI apathya sevana karavA vajhe utpanna thavAnA jAvI kaSTone jANe , te utAM te apathya seve meM, tevI rIte jIva paNa midhyAtvAdikathI parAnava pAmatA utAM ane koi prakAre te jANatA utAM paNa puHkhanA phalane ApanArA karmone kare ne tethI temAM koI jAtano doSa Avato nathI. 4 kRtaM ca vedyti| te jIva karelA karmane vede , eTale te karelA zujAzuja karmone jogave je. tenuM aMgIkArapaNuM anubhava pramANa, loka pramANa ane Agama pramANathI sika thAya ne jo svakRta karmanA phalane jogavanAra jIvane Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama prakAza. aMgIkAra na karIe to sukha ukhanA anujavanuM kAraNa sAtA asAtA vedanIya karmano upanoga nahiM thAya, ane tema ute jIvane sicha ane AkAzanI peThe sukhaduHkhano anubhava thaze nahIM. ane A vAta to prasika De ke dareka prANIne sukhaHkhano anujava svasaMvedana jJAnathI pratyakSa pramANavame sigha je. te mATe anunjava pramANathI jIvane potAnA karelA karmanuM jogavavApaNuM sigha tharbu tema lokane viSe paNa A jIva pAye karIne karmano joktA siddhaja je. jema lokane viSe koi puruSane sukhI dekhI bIjA loka kahe je ke, " yA puruSa puNyavAn ne tethI AvA sukhano anubhava kare ." tene mATe jaina AgamamAM A pramANe kahelu . savvaM ca paesatayA cuMjai, kammamaNunAvagnazyaM " sarvane pradezapaNe bhogave, tathA vipAkapaNe jogave unnaya prakAre logave ." tema anya zAstramA paNa kaDaM ne ke" nAjuktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi" " kromo game yuga vahyA jAya, paNa kare karma jogavyA vinA kSaya pAmatuM nathI." ___A naparathI sipha thayu ke, "A jIva karalA karmano bhogavanAra . AthI jeo jIvane karmano joktA mAnatA nathI, tevAonA matane parAsta koM . 5 nirvANamasti asya jovasya / vaLI te jIvane nirvANa ne eTale teno moda thAya . A jIvanI rAga, keSa, mada, moha, janma, jarA, maraNa, rogAdi muHkhanA kSayarupavALI je avasthA, te moda kahevAya je; te mokSa prA jIvane hoya . vaLI ' te mokSano sarvathA nAza nathI, ethI dIpakanA bujhAvArupa anAvarupe nirvANa kahevAya De' A vacanothI asadrUpa kadAgrahane nirUpaNa karanArA saugata nokonA matano nirAsa karavAmAM Avyo . saugatamatavAlA to nirvANane mATe A pramANe kahe - Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. "dIpo yathA nirvRtimanyupeto naivAvaniM gacchati nAMtarIkSam / dizaM na kAMcihidizaM na kAMcit snehadayAtkevalameti shaaNtim1|| jIvastathA nitimanyupeto naivAvaniM gcchtinaaNtriikssm| (darzana kAMcidvidizaM na kAMcit kvezadayAtkevalameti shaaNtim|| dIpaka nirvANa ( bujhAvapaNA ) ne prApta thatAM te pRthvomAM, aMtarIda-prA. kAzamA, dizA ane vidizAmA cAkhyo jato nathI, paNa kevala sneha (tela ) no deya thavAyo te shaa| tane pAme . tev| rIte jIvapaNa nivRtti (nirvANa ) ne prApta thatAM pRthvI, AkAza, dizA ke vidizAmAM jato raheto nathI, paNa kevala klezano daya thavAthI te zAMtine pAme . 1-2 A saugatano mata tadana ayukta ke kAraNa ke jo tema hoya to cAritra sevA vagaire prayAsa nirarthaka thAya ne. vn| temAM ApevaM dIpakanuM dRSTAMta paNa ghaTatuM nathI; kAraNa ke dIpakanI agnino sarvathA vinAzaja nathI. te to tevI jAtinA pudgalanA pariNAmanI vicitratA ke eTo agninA pudgalo potAnA dedIpyamAna rUpano tyAga karI aMdhakAranA rUpAMtarane pAme che, tema dIvo bujhAi jatAM keTalAeka kAla aMdhakAranA pudgala rupa vikAra prApta thAya che, te punaH cirakAle tarataja prApta karAto nathI; te AMjaNanA rajanI peThe sUkSma ane sUkSmatara pariNAmanA sadlAvadhI prApta karavAmAM Avato nathI; ahIM ApelA aMjananA rajarnu dRSTAMta A pramANe je.jema aMjananI kAlI raja pavane karI harAtI umI jAya , te pariNAmanI sUdabhatAthI pamAtI nathI, te utAM te asat nathI tenuM chatApaNuM meM; te uparathI siddha thayu ke, jela AMtarA rahita kahelu svarUpa pariNAmAMtarane pAmI dIpakano nirvANa kahevAya meM, tema jIva paNa karma rahita thA kevala amUrta jIva svarUpa lakSaNa rupa pariNAmAMtarane prApta thayo teno nirvANa kahevAya . teth| uHkhAdivAyarupavAlI utI ev| jIvanI avasthA teja teno nirvANa modacha, 6 asti punrpojhopaayH| jovane mokSa melavavAno upAya che. eTale samyagU jhAna, darzana tathA cAritra mokSanA sAdhaka hovAthI te tenA upAya rupa chai. Jain Education Intemational Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamaprakAza 15e te A pramANe-mithyAtva, ajJAna, jIva hiMsAdika puSTa hetuono samudAya sarva karmonA jAlane utpanna karavAne samartha De ane tenA virodhI rupa samyag darzanAdikano ajyAsa sakala kone nirmUla karavA samartha De, te A pramANe mithyASTi ke karelo je upAya, te muktino sAdhaka thaze, ema kahe tathA mithyAtvIno karelo upAya hiMsAdika doSavame pApa vAlo hotrAthI saMsAra- kAraNapaNuM be, A uparatho modanA upAyanA anAvane pratipAdana karanAra kaNAdamatano tiraskAra karavAmAM Avyo je. evI rIte jIvanA astitva vagere u sthAnako samyaktvanA kahelA le. jenA AtmAne viSe e Da sthAnakanI pratIti , tene samyaktva hoya ne. ahiM pratyeka sthAnake AtmAdikanI sidhine mATe ghANuM kahevAnuM , paNa graMthanI gahanatA thA javAnA jayathI te kahevAmAM Avyu nathI. evI rote samasaTha bhedathI samyaktvane kahyu che. e samasaTha nedayI yukta evA samyaktvane ArAdhavAthI javya AtmA moda mArgano adhikArI bane je. vato ahiM je navya prANIo vastumAtranA pramANanI sidhimAM paraspara sApekSa kAlAdika pAMcane kAraNapaNe pramANa kare , tene tevA prakAranA samyaktva ratnanuM svAmipaeM prApta thAya , bIjA ekAMtavAdIone thatuM nathI. tene mATe kamu De ke, " kAlo sahAva niyai puvvakayaM purisakAraNe paMca / samavAe sammattaM, egaMte hoza micchattaM // 1 // kAla, svanAva, niyati, pUrvakRtakarma, ane puruSakAra ( puruSArtha ) e pAMca kAraNa mAne tena samyakttva hoya . ane temAM je ekAMta mAne tene mithyAtva hoya . 1 ztyaM svarUpaM paramAtmarUpa nirUpakaM citraguNaM pavitram / samyaktvaratnaM parigRhya navyA najaMtu divyaM sukhamakyaM c|| 1 // ___ AvI rIte pUrve kahelA svarUpavAveM, paramAtmAnA rUpane prarUpaNa karanAraM ane vicitra rUpavATuM samyaktva ratna grahaNa karIne he javya puruSo, tame divya ane azya sukhane najo.. Jain Education Intemational Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. "pravacanasArodhArA-dhanu sAreNaiSa varNito mykaa|| samyaktvasya vicAro nijaparacetaH prasattikRte // 2 // potAnA ane bIjAnA cittanI prasannatAne mATe pravacana sArokAra vagere graMthone anusAre meM A samyaktvano vicAra varNana karelo . ?" iti zrI jinanakta sUrIMjanA caraNakamanane viSe tramara tulya evA zrI jinalAla sUrie saMgraha karena A Atmabodha graMthano samyaktva nirNaya nAmano prathama prakAza samApta thayo. D ti prathamaH prkaashH| se Jain Education Intemational Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A atha dvitIya prakAza (dezavirati.) bIjA dezaviti prakAzamAM jenuM svarUpa prathama kahevAmAM AvyuM che, evo samyakatvamUla Atmabodha prakaTa thavAyI keTalAeka Asanna navya jIvonA cAritra mohanIya karmano vaya athavA upazama thavAthI mane deza virati Adi bAjanI prApti thAya be, te batAve be. " sadAtmabodhena vizuddhinAjo javyAdi ke citsphuritAtmavIryAH / jaMti sArvodita zuddhadharma dezena sarveNa ca kecidAryAH // 1 // niraMtara Atmabodha vaDe viddhine prApta tharalA kelAeka janya prANIo potAnA vIryane dezatha ane keTalAeka sarvathI phoravI sarva pratue kahelA zuddha dharmane jaje be. 1 77 kavAna Azaya eva ke, keTalAeka sarvajJa praNIta viratilakSaNa zuddha dharma dezI je ne keTalA eka sarvathI eTale sarva virati jAvane naje be. mAM prathama dezavirati pAmavAnuM svarUpa pragaTa kare be. yA saMsArane viSe vIjA kaSAyanI cokIno daya athavA upazama yatAM manuSya, ane tiryaco samyaktva yukta zarIra De je deza virati prApta kare be, tenI zuddha vyAkhyA karavAmAM Ave che. deza eTale koi jAgate va prANAtipAtAdi pApa sthAnakothI nivRtta vuM pAchA havaM, te dezavirati kaDevAya be. te nirmala dezavira tipaNuM bIjA apratyAkhyAna krodha, mAna, mAyA ne lona lakSNarUpa cAra kapAya kSINa athavA upazAMta thatAM yA saMsArane viSe samyaktva yukta evA manuSya tathA tiryacavame prApta karI zakAya be; te zivAya bIjArthI mAtuM nathI. kAraNake, devatA ne nArakI one e dezaviratinI prAptino 21 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI Atmaprabodha. asaMcava je. tethI ahi temanuM grahaNa karavAmAM AvyuM nathI. vanI samyaktvanI prAptine samaye rahelI karmanI sthiti madhyethI paTyopama pRthaktva bakSaNarUpa sthitino kSaya thavAthI deza virati prApta thAya . tene mATe pravacana sAroddhAra graMthanA zvaemA ghAramAM A pramANe kahelu je. "sammattamiyavaddhe paliya puhattaNa sAvo ho / caraNovasamakhAyANaM sAyara saMkhaMtarA hu~ti // 1 // " jeTalI karmanI sthitimA samyaktva pAmavApaNuMDe temAMthI paTyopama pRthaktva kAlanI sthiti khapAvatAM zrAvaka thAya che. ane saMkhyAtA sAgaropame napazama cAritra athavA dAyika cAritra pAme meM eTale dezavirati pAmyA palI saMkhyAtA sAgaropame cAritra pAme, te paLI saMkhyAtA sAgaropame upazama zreNIne pAme, te pachI saMkhyAtA sAgaropama jatAM kapakazreNI pAme ane te panI teja navamAM moda thAya be. e prakAre dezaviratine rahevAno kAla jaghanyathA aMtarmuhartano . ane utkRSTathI deze jaNA pUrva koTIno ne evA prakAranI dezavirati jene vidyamAna , te dezavirati zrAvaka kahevAya ne te zrAvakane ve prakAranA kahelA . viratA ane aviratA. jemaNe dezaviratipANuM aMgIkAra karelu , te AnaMdAdika zrAvakonI peThe viratA zrAvako kahevAya . ane jamaNe dAyika samyakattva aMgIkAra kare, je, te aviratA kahevAya . satyaki vidyAdhara, zreNika tathA kRSNa vagere aviratA zrAvako hatA. A vIjA dezavirati prakAzane viSe jemaNe dezaviratipANaM aMgIkAra karelu , evA zrAvakornu svarUpa kahevAmAM Ave . tenu nirUpaNa karavA mATe prathama zrAvakanI yogyatAne darzAvanArA tenA ekavIza guNo kahe je. "dhammarayaNassa juggo akhudo rUbavaMpagai somo| logappio akUro nIru asage sadakinno // 1 // lajjAbuo dayAbU, majhatyo somaditi gunnraagii| sakaha suparakajutto sudIhadassI visesannU // 2 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. buDhDhANagoviNIo, kayannuo parahiyatya kArIya / taha ceva lagcha barako gavIsa guNo havA saTTho // 3 // " 1 dharma rupa ratna ne yogya, evo zrAvaka anuSa eTale uMcI jAtano arthAt sukhe karIne dharmane jANanAra. 2 rUpavAn eTane saMpUrNa aMga upAMgavALo, manohara, saumya eTale sadAcAranI pravRti va javya lokAne dharmane viSa gauravapaNuM upajAvanAro. ahIM koI prazna kare ke, naMdipaNa, harikezI pramukha kurUpavALA hatA,tezromAM paNa dharmanI prApti sAMnaLavAmAM Ave che. ane tame to rUpavAnaneja dharmanA adhikArI kaho nage,tenuM zuM kAraNa ?" tenA nattaramAM kahe ne ke, " rUpa ve prakAranuM . eka sAmAnya rUpa ane boju atizayavALu rUpa temAM je saMpUrNa aMgopAMgavAlu rUpa ke je naMdiSeNa ne hatuM, se sAmAnya rUpa samajabu. ane je kevaLa zeSa sadguNa sadanAve kurUpapaNuM , te kAMDa paNa doSavALU gaNAtuM nathI. tema atizAyI rupa to jo ke tIrthakarAdikanuMja saMjave ne topaNa je rUpe karIne koi dezamAM ane ko kAle ane hareka vayane viSe vartato evo puruSa 'A rU. pavAn ' ema lokone pratIti japtanna kare , teja ahIM adhikArI jANavo eTsa te atizaya rUpamAM tevA zrAvakone zAstrakAre gaNyA ke, ema jANavU. 3 vaLI prakRti saupya eTale svajAve karIne saumya-zItaLa AkRti vALo jayaMkara prAkRtivAlo nahI. tevo saumya prakRtivALo vizvAsa karavA lAyaka hoya . evA prakAranA jIvo ghaNuM karIne pApavyApAramA pravartatA nathI ane tezro sukhe kr| Azraya karavA yogya hoya je. lokapriya Aloka tathA paraloka saMbaMdhI viruSka kAyoMne varjavAthI ane dAna zIlAdiguNe karIne sarva lokAne priya hoya . evo lokapriya zrAvaka sarva prANIone dharma tarapha bahumAna naptanna karAve . 5 akara-eTale kizaSTa adhyavasAyavALo na hoya. je krUra hoya te paranA vitrIne jAvAmAM para hoya che, tethI nuM mana kabuSita rahe . mATe te dharmanuM anuSThAna Acarato hoya topaNa te dhamanA AcaraNanA phaLane meLavI zakato nathI. Jain Education Interational Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 zrI Atmaprabodha. tethI akarapaNuM rAkha yukta je. 6 nIka eTale Aloka tathA paralokanA kaSTothI naya pAmanAra zolavALo je bhIru hoya te niHzaMkapaNAyo adharmamAM pravartato nathI. 7 azava-eTale niSkapaTa AcArane viSe rahenAra. zAThyapaNAthI vaMcana, prapaMcanA cAturya vajhe sarva lokone avizvAsanuM kAraNa thAya De, tethI azaupaguMja rAkha yukta . sadAkSiNya-eTagne dAkSiNyatAyo yukta potAnuM kArya DomIne parakArya karavAmAM rasika hRdayavALo evo puruSa sarva lokone mAnanIya hoya je. 9 lajjAdu-prAkRta zailIvame bajAvAto te akRtya sevananI vArtAthIja lajjA pAmI jAya . ane lajjAne basne pote aMgIkAra karelA sat anuSTAnanA te kadi paNa tyAga karI zakato nathI. 10 dayAnu-eTane muHkhI prANIonuM rakSaNa karavAno anivASI. dharma rUpI vRdana mUla dayAja . 11 madhyastha. rAgaSa rahita bucivAlo, eTale sarva ThekANe rAgadheSa rahita rahenAro. tevA puruSa, vacana sarva jagatne grahaNa karavA yogya thAya . 12 saumyASTi-koine naga nahIM karanAra. jenA darzana mAtrayI prANIone prIti natpanna thAya che.. 13 guNarAgI-gAMnIrya, sthairya pramukha guNone viSe rAga-prItivAlo. te te guNono pakSapAtI hovAyI sadguNAne bahu prakAre aMgIkAra kare ne ane niguNo-avaguNo tarapha napekSA kare je. 14 satkaya-mugalayukta-sadAcArano dhAraka hovAthI sadvRttinA kahenArA je sahAyo te vajhe yukta. tathI te koi para tIthiothI unmArge lai jai zakAto nathI. ahiM ko AcArya satkatha ane supaca yukta-evA ve judA guNo gaNe De, 15 sudIrghadarzI-sAMvA vicAra karI suMdara pariNAma vame kArya karanAra, sAhasathI ke utAvaLathI kArya nahIM karanAra. te nizcayathI pAriNAmikI buchi me A lokamAM saar| pariNAmavAnA kAryono AraMja kare . Jain Education Interational Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaprakAza. 165 16 vizeSajJa-sArAsAra vastunA vinAgane jANanAra, te vizeSajJa kahevAya je. je vizeSajJa na hoya te doSane guNapaNe ane guNane doSapaNe aMgIkAra kare che, tethI vizeSajJa pANu ghaNuMja zojanika le. 17 vRkSAnuga-vRkSa puruSonI paripakka buchine anusAre cAlanAra. eTale guNa upArjana karavAnI buchie vRkone sevanAra. vRchonA vacanane anusarI cAlanAro puruSa kadipaNa Apattine pAmato nathI. te saMpattineja pAme be. tene mATe zAstrakAra A pramANe lakhe . " vRkSavAkyaM sadAmAnyaM, prAyazca suguNainaraiH / pazyahaMsAvane baghA, vRkSavAkyena mocitaaH||1||" guNI puruSoe sarvadA prAye kararI vRdhanA vacanane mAnavaM. vanamAM baMdhAelA haMso vRchanA vacanathI mukta thayA hatA. 1 18 vinIta-vinayavAlo. mahAn puruSono vinaya karanAra. vinyth| tatkAla jhAnAdikanI saMpatti prakaTa thAya . 14 kRtaU-karekhAne jANanAra-kadara jANa. te vIjAe karela A loka saMbaMdhI upakArane jANe je. tene gopavato nathI. paropakAra gopavavAthI kRtaghna thavAya 3. ane tethI sarvatra niMdA pAtra bane De. tethI kRtajJa thavaM yukta je. 20 parahitArthakArI-bIjAnA hitane karanArA arthAne sAdhanAra. ahIM koi zaMkA kare ke, prathama sadAkSiNya e guNathI parahitakArIpANu AvI jAya je, to paThI A bIjI vAra te guNa zAmATe kahyo ? te baMnemAM zo taphAvata ne ? tenA uttaramAM kahevAyU~ ke, sadAkSiNya e dAkSiNyatA karavAno guNa be, paNa te bIjAnI prArthanA karavAthI karavAmAM Ave che ane A parahitAryakArIno guNa to svanAvathIja je. te puruSa prArthanA karyA vinA svanAvadhIja parahita karavAmAM pravarte je. tethI te niricchakacittapaNe vIjAone uttama dharmane viSe sthApita kare . 1 tabdhanaka-zIkhavA yogya AcaraNa upara bada ApanAra-pAmanAra. jANe pUrva nave teNe abhyAsa karyo hoya, tema te anuSThAnane jANe . tevA zrAvakane vaMdana tathA pratilekhanAdika dharma kRtya satvara prApta thAya be. Jain Education Interational Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI antyaprabodha. ___ A pramANe ekavIza guplodhI yukta evo zrAvaka hovo joie. napara kahelA ekavIza guNavAlA navya zrAvakane viSe deza viratipaNAnI yogyatA Ave ve. tene mATe kA De ke, " je na khamaMti parIsaha, jayastayANa siNeha visaya nobhehiN| savvaviraI dharale, te juggA desa viraie " // 1 // ___"je pratyAkhyAnAvaraNI kaSAyanA udayavAlA jIvo paripaha jaya, svajana sneha, ane viSaya locanA kAraNo bame sarva virati dhAraNa karavAne samartha nathI, tezro dezaviratine yogya hoya be." 1 ahiM kahevAnuM tAtparya e le ke, uttama dharmanI sAmagrI prApta karI viveko puruSoe prathamathI sarva viratino Adara karaco. paNa jeo dudhA, tRSA, nidAne sahana karavA tathA mana dhArANAdika pariSahone khamavA nIrU , temaja atyaMta prItipAtra evA mAtA pitA, strI, nAdi svajanono tyAga karI ekAkI rahevAne asamartha De ane pUrvanA gupayoge prApta karelA jiyonA viSayone chomavA azakta , teone sarva virati vazvAne utsAha karatI nathI. " sarva prANIo jraSTa na thAo, savano nAhA gata jevA teko lAja maLe te paNa zreyakArI " ema ciMtavI temaNe dezavira tino aMgIkAra karavo joie jo napara kahelA svarUpavAlA pratibaMdhaka kAraNonI anAva hoya to sarva virati aMgIkAra karavI uttama che. tene mATe Avazyaka bAgImaI kaI cha ke, " visayasuha pikAsAe, ahavA bNdhvjnnaannuraaenn| aJcayaMto vAvIla parisahe dussahe sAhiuM // 1 // jana kara visuddhaM samAM azkaraM tavacaraNaM / to kujA gihivaramA navajo hoi dhamassa" // 2 // "je viSayanI samAdhI athavA svajananA anurAgathI bAvIza paripahone sahana karavAne samartha na thara jhake. legaja zuddha cAritrane nAcarI zake ane ati duSkara tapane na karI nA. to taNe gRhastha basane AdarakhI, jethI te dharma varjanika na thAya. 1--3 Jain Education Intemational Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. ane AvA dezavira tine aMgIkAra karanArA zrAvako javanya, madhyama ema e prakAranA be. tene mATe kayuM je ke 64 Ahi thUlahiMsA majAmaMsAI cAo / jahanno sAvo vRtto jo namukAradhAro // 1 // dhammajuggaguNAinno kammo vArasA / gihathyo sunAyAro sAvagro hoi makkimo // 2 // nakkoseNaM tu saTTAna sacittAhAra bajiyo / ekAsago babhayArItadevaya || 3 || " " je zrAvaka prayojana binA sthala hiMsAdi kare nahIM, madya, mAMsAdika ajaya vastuno tyAga kare, namaskArarUpa mahA maMtrane dhAraNa kare ane dararoja navakArasInuM paccakhAe kare te jaghanya dezavirati zrAvaka kahevAya che. je zrAvaka dharmane yogya evA gudyothI yukta hoya ke niraMtara Avazyaka Acare chene vAra vratane aMgIkAra kare che te sadAcAravAna gRhastha madhyama zrAvaka hear a. je zrAvaka sarvadA sacita AhArane baje the, niraMtara ekAsAdika kare che, ne brahmacarya pAle le te utkRSTa zrAvaka kahevAya be. " "have vAra vratarUpa lakSaNavALu dezaviratinuM svarUpa nirUpaNa karavAne prathama bAra vratanA nAma pe be." 64 1 prAvidha, 2 mRpAvAda, 3 adattAdAna, 4 maithuna, e parigraha, thakI sthUlapaNe viramavArUpa pAMca ata tathA 6 diziparimANa, 7 jogopa jogamAna, anarthadaM viramaNa - putra guNatrata tathA e sAmAyika, 10 dezAkAzika 11 popa ane 13 atithi saMvibhAga e cAra zikSAvatae sarva maLI vAravrata kahevAya le ka ke. 167 utkRSTa pAhi musAvA datta mehaNa pariggaDhe caiva / 'disi jogadaM sama dese taposaha vibhAgo |1| 12. 19 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 zrI Atmaprabodha. ahIM A pramANe nAvatAM samyaktvanA lAja panI gRhastha prANAtipAtAdinA AraMjanI nivRtithI sadgati pAmavArupa guNone jANatA satA bAravrata grahaNa kare . te bAravratamAM sarva sArajUta prANIvadhanI nivRtti , tethI tene jaina zAsanamA prathama kahelu . pANIonA vadhathI viramavU, te prANivadha viramaNa athavA prANAtipAta viramaNa-ahiMsAvrata kahevAya je. jIva avyatuM amUrtapaNaM je, mATe tenI hiMsA thavI ayogya je, tethI sarva prANIonA daza prANano vinAza karavo, te hiMsA kahevAya je. tene mATe bakhyu De ke, "paMceMjiyANi trividhaM balaM ca nacchAsa niHshvaasmthaanydaayuH| prANA dazaite nagavajhiraktAsteSAM viyogI karaNaM tu hiNsaa||1||" __"pAMca iMDiyo, traNa , zvAsocchAsa ane AyuSya e daza prANa jagavaMte kahelA , temano viyoga karavo, te hiMsA kahevAya che. ?" te pANano viyoga na karavo te rupa je nata te ahiMsA vrata kahevAya be. jaina dharmarnu mUla jIvadayA be, tethI sarva vratone viSe ahiMsA vratane prathama gaNavAmAM AvevaM De. tene mATe ka[ De ke"zkaMcitra itthavayaM nidiI jiNavarehiM svvhiN| pANAzvAya viramaNaM avasesA tassa rakahA" // 1 // sarva jinavaroe jina zAsanamAM prANAtipAta viramaNa e ekaja vrata kaheDhuM je. bAkInA je vIjAvato kahelA be, te pehelA vratanI rakSAne mATe . 1 / / A saMpUrNa vIza vizvA pramANa vALI dayA sAdhuone hoya je ane zrAvakone savA vizvA pramANa dayA hoya je. tene mATe kayu ne ke, "thUlA suhamA jIvA saMkappAraMjao a te 'vihA / sAvarAha niravarAhA sAvikAceva niravikA // 1 // sUkSma ane vAdara evA jIvanA ve nedarthI prANi vadha be prakArano ke. temAM beiMDiya pramukha sthUla bAdara kahevAya ane ekaiziya sUkSma bAdara kahevAya je; kAraNake, temano zastrAdi prayoge karI vadha thavAno anAva . Jain Education Intemational Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. 169 have gRhasthone to sthUla bAdara prANAtipAtathI nivRtti thA zake paNa sUkSma prANAtipAtathI nivRtti thA zake nahIM, kAraNake temane pRthvI, jala, agni, vAyu, pramukhathI pacana pAcanAdi samasta kriyAnI pravRtti rahelI . evI rIte sthAvara jIvanI hiMsAno niyama na hovAthI vIzamAthI daza vizvA apagame eTale temane daza vizvA dayA rahe . sthUla prANivadha saMkalpa ane AraMja-ema be prakArano cha. 'huM mAru' e prakAre manamA je saMkalpa thAya te saMkalpathI prANivadha kahevAya je. khetIvAmI tathA ghara pramukhano je AraMja, temA pravartavU, te vojo AraMjathI prANivadha kahevAya be. temAM saMkalpathI sthUtra prANivadhamAMthI nivRtta thay, e gRhasthathI banI zake , paNa AraMnathI nivRtta tharbu, e banI zakatuM nathI. jo AraMjathI nivRtta thavA icchA rAkhe to tenA zarIrano ane kuTuMvAdikano nirvAha thA zake nahIM; tethI AraMnotpanna hiMsAno aniSedha thatAM daza vizvAmAMthI pAMca vizvA dayA apagame eTale bAkI pAMca vizvA dayA rahI. have je saMkaTapathI vadha , te paNa ve prakAre je. sAparAdha ane niraparAdha. temAM je sAparAdha caura, jAra puruSa vagereno vadha saMkaTapathI varjI zake nahIM ane niraparAdhano vadha saMkalpathI varjI zake, ema sAparAdha hiMsAno niyama na hovAthI pAMca vizvA dayAmAMthI aDhI vizvA dayA apagame eTale bAkI aDhI vizvA dayA rahI. have niraparAdha vadha , te sApekSa ane nirapekSa ema ve prakAre . temAM apekSA eTale zaMkA tenAthI yukta te sApekSa zaMkAsthAna kahevAya ne ane tethI je viparIta eTale apekSA rahita te nirapekSa kahevAya . temAM gRhastha zrAvaka sApekSa hiMsA vIM zakato nathI, nirapekSa hiMsA varjI zake . jema ko rAjAnA adhikArI zrAvake vAra vrata aMgIkAra karyA hoya te potAnA dharmano jANa hovAthI tene zaMkA rahe , tethI koi niraparAdhI puruSa hoya topaNa tene vadhano niSedha karI zakato nathI ane rAjA athavA ko zatrunA putrano paNa aparAdha chatAM vadha aTakAvI zakato nathI, tethI sApekSa hiMsAnA na varjavAthI aDhI vizvA dayAmAMyI savA vizvA dayA gai paTane bAkI savA vizvA dayA rahe be; tethI gRhasya zrAvaka savA vizvA dayA paal| zake u. tana mATe kayu De ke " sAhu vIsaM saTTe, tasa saMkappA varAha sAvike / 22 Jain Education Interational Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zrI Atmaprabodha. addhaddhao savAo, visoao pANa azvAe " // 1 // sAdhune vIza vizvA dayA ne ane zrAvakane AraMja, sAparAdha ane sApedapaNe thAvara jIva haNAvAne bIdhe savA vizvA dayA . 1 ahIM koI prazna kare ke, niyamita sthAnathI vIjA sthAnamA zrAvaka potAnI icchA pramANe jIvavadha nale kare, temAM ko jAtano doSa nathI. tenA uttaramAM kahe je ke trasa jIva vagerethI judA evA sthAvarAdikane viSe zrAvakonI yatanA hoya , paNa nirdayatA hotI nathI. e nAvArtha samajavAno ne. " meM to saMkalpathI niraparAdhI trasa jIvanA vadhanu paccakhANa karelaM che, vIjAnuM karyu nathI" A pramANe ciMtavI zrAvaka pRthvI kAya vagerenu, tathA AraMjathI trasAdika- niHzaMkapaNe upamardana kare nahIM ane jo nirvAha thato hoya to banatA sudhI sthAvarAdikanuM paNa upamardana na kare. kadi nirvAha na thAya to, te vicAra kare ke, " A sAdhu one dhanya be, ke jeo sarva prakAranA AraMjayI mukAyA , ane huM to mahAraMjane viSe magna thai paDyo bu. have hu~ emAMthI kayAre mukta thaza." Ama dayArthI citavI zaMkA sahita tene viSa pravarte je. tene mATe kahyu ke, " vajA tivvAranaM kuNa akAmo anivvahatoya / guNa nirAraMnajaNaM dayAbuo savvajIvesu" // 1 // A gAthAno artha upara AvI gayo . ___ valI koi kahe je ke, aniyamita--apratyAkhyAta vastune viSe zI yatanA hoya ? Ama bolaQja na joie. kAraNake, yatanA zivAya prANAtipAta viramaNa vratanA phalano anAva thAya . valI je vrata le te puNyane mATeja AdarathI karAya, potAnA uccArelA nirvAhane mATe karAtuM nathI. ane valI te puNya mananA pariNAmathIja thAya . jo sthAvarAdikane viSe nirdayapaNuM thAya to paThI sarva ThekANe tevu nirdayapaNuMja hovU joie. kAraNake, jIvapaNuM sarva ThekANa samAna , mATe ja nahIM pacakhANa karelA sthAvarAdikane viSe paNa yatanA karavI joie. te viSe kaDaM ne ke, Jain Education Intemational Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. "jaM jaM ghara vAvAraM kuNai gihI taththa taththa AraMjo / AraMbhevihu jayaNaM taratama joeNa ciMte" // 1 // " gRhastha je je gharanA kAma kare , tyAM tyAM AraMja rahelo , paNa zrAvaka te AraMbhane viSe taratamanA yoge karI yatanA kare ." ? ___ alpAranathI je kArya sAdhya hoya, temAM mahAraMja kare nahIM eTale bahu sAvadha karmane tyajI aTapa sAvadhane Acare te taratama yoga kahevAya ne. have anvaya ane vyatirekathI dayAnuM zunAzujapaNuM dAve . " yo rakSati parajIvAn rakSati paramArthataH sa AtmAnam / yo haMtyanyAn jIvAn sa haMti nara aatmnaatmaanm||1|| je vIjA jIvonI rakSA kare , te paramAryapaNe potAnA AtmAnI rakSA kare che ane je bIjA jIvonI hiMsA kare , te potAne hAthe potAnA AtmAnIja hiMsA kare . 1 anvaya ane vyatirekayI dayAnuM phala. have anvaya ane vyatirekathI dayAnuM phala kahe . sukha, saujAgya, bala, AyuSya, budhi, kAMti, ane lakSmI, Adi je phalo , te dayAnA phalo. bahu roga, zoka, viyoga, urvaLatA ane bhaya, vagere hiMsAnA phalo . upaladANathI saMpatti, svarga, vagere je ramaNika che, te dayAnA phana De ane narakAdikamAM pamvA rupa te hiMsAnA aniSTa phala . A pramANe samajI levaM. prathama vratanuM dRSTAMtathI varNana. "je ya saMsAra sukhaM moktumicchati jaMtuNo / aNukaMpAparA niccaM sutrasuvva havaMti te // 1 // " je prANoaone A saMsAramAthI utpanna yayevA suHkhayA mukta thavAnI icchA hoya, temaNe mulasanI jema anukaMpA-dayAmAM tatpara tharbu. 1 sunasarnu vRttAMta. rAjagRha nagarImAM kAlakasUriyo nAme eka kasAi rahato hato.te potAnI Jain Education Intemational Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 zrI Atmaprabodha. jhAtinA pAMcaso gharamAM moTo hato. tene sutrasa nAma eka putra hato. tene ajayakumAra maMtrIno samAgama thai Avyo. AthI te dayAdharmane mAnanAro zrAvaka thai gayo. sunasano pitA kAlakasUriyo dayAdharmathI tadana rahita hato. te hamezA pAMcaso pAmAno vadha karato hato. rAjA zreNika tene aTakAvato topaNa ajavyapaNAne lAne te tevA niMdya kAmamAthI nivRtti pAmyo nahIM. aMte te moTA ugra pApathI jarelA piMmavAlo kAlaka uSTa vezyAnA yogayI mRtyu pAmI sAtamI narake gayo. jyAre te mRtyu pAmyo eTale tenA jhAti janoe tathA kuTuMbIoe AvI mutrasane kahyu ke, "have tuM tArA pitAnA padane grahaNa kara ane kuTuMvarnu jaraNapoSaNa kara." sulase javAba Apyo ke, "te zI rIte karUM ? " tyAre kuTuMbIoe kahyu ke, kulakramathI cAlatA AvelA rIvAja pramANe dararoja pAMcaso pAmAaone mAra ane temAMthI utpanna yayekSA avyathI amAruM naraNa-poSaNa kara." kuTuMbIonAM AvAM vacana sAMnaLI sulasa bolyo-" are ! kuTuMbIo, evI moTI hiMsA karI upArjana kareluM dhana tame khAo ane tenAthI natpanna thayeddhaM pApa mAre ekane jogavavaM pame, e kema bane ? " sulasanAM AvAM vacana sAMjaLI te kuTuMbIoe jaNAvyu ke, "jo ema hoya to ame badhA tArA pApane veheMcI laie." A samaye potAnA kuTuMbIone pratibodha ApavAne mATe sutrase eka kuhavAmIno ghA karI potAno paga jarA bedI nAMkhyo ane tenIpImAthI pote AkraMda karato bolyo, " mane nAre vedanA thAya , mATe tame vadhA mArA kuTuMbIo A mArI pImAne veMhecI vyo." tenAM A vacano sAMnaLI kuTuMbIoe kahyu, " nAi sutrasa, vedanA veMhecI levAnuM sAmarthya amArAmAM nathI." mujhase kahA, jyAre tamArAmAM teTalaM sAmarthya nayI to narakanA heturupa aneka pAmAonA vadhathI utpanna thayelA mArA pApane tame zI rIte -hecI zo ?" sunasanAM A vacana sAMjaLI sarva kuTuMbIo mauna dharIne bezI rahyA. pr| sutrasa potAnA kuTuMbIone bodha ApI prANInA vadhathI nivArI sadvyavahArathI temanuM pAlana karavA lAgyo. te yAvajjIvita zudha zrAvaka dharmane pALI mRtyu pAma svarge gayo hato, evI rIte pahebA ahiMsA vratanA ArAdhana upara sulasanuM dRSTAMta kahevAya . ev| rIte bojA navyajIvoe paNa uttama dharmanu mULa ane sarva Jain Education Intemational Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. 173 arthI siddhine anukUla evaM e vrata prayatnavame sevavaM. tene mATe jAvanAnI gAthA yA pramANe che 88 dhannA tena maNijjA, jehiM maNavayaNakAyasuddhIe // savvajiyANaM hiMsA, cattA evaM vicitijA " // 1 // " jemaNe mana, vacana ane kAyAnI zukie karI sarva jIvanI hiMsA bomI be, mana dhanya be ne teyo namaskAra karavA yogya be, ema ciMtavavaM." 1 naess vIjaM sthUla mRSAvAda viramaNa vrata. mRSA eTale asatya vacana, tenAthI viramanuM nivRtti thavaM, e vIjaM mRSAvAda viramaNa vrata kahevAya be. te vrata kanyAlIka vagerenI nivRtti karavArupa be. tene mATe kahe be 66 kannAgo bhUalI, nAsAvahAraM ca kUmasa skijjaM / thUlamalI paMcada, caie suhumaMpi jahasatti " // 1 // " ti sthUla vastu saMbaMdhI eTale ati duSTa adhyavasAyathI utpanna yayela alIka (ju) mRSAvAdano pAMca prakAre tyAga kahe e. te pAMca prakAra A pramANe be. kanyAlIkaM 1 gavAlIkaM 2 juvalIkaM 3 nyAsApahAraH 4 kUTasAdikaM ca 5 // nirdoSa kanyAne paNa 'A viSa kanyA be' ema kahetuM, te kanyAlIka kahevAya be. bahu dUdhavAlI gAyane thomA dUdhavAlI kahevI, ane thoDA dUdhavAlI gAyane bahu dUdhavAlI kahevI, te gavAlIka kahevAya che. pArakI jamInane potAnI kahevI te jubalIka kahevAya be. upalakSaNayI tevI rIte dvipada (manuSya) catuSpada (pazu) ne apada ( sarpAdi ) vagerenuM alIka jaae| leveM. prazna kare, jo tema upalakSaNathI samajavAnuM hoya to sarva saMgrahAdipadAdika grahaNa kama na karyu ? tenA uttaramAM kahe be ke lokomAM Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 zrI Atmaprabodha. kanyAdika atIka ati niMdanIya gaNAya ne, mATe te varjavAne arthe tenuM mukhyapaNe grahaNa kareluM , teyo temAM kAMi paNa doSa nathI. nyAsa eTale thApaNa tenA apahAra eTale oLavavI, te nyAsApahAra kahevAya che. A nyAsApahAra adattAdAna- rupa thA zake je, paNa oLavavA rupa vacana- pradhAnapaNaM hovAthI, tene mRpAvAdamAM gaNelaM . lAMca vagerenA lonathI athavA matsara nAva vagaire parAjavapaNAyI pramANa karelA dravyane anyathA rIte sthApana kara, jethI khoTI sAdI pUravI pame te kUTasAvipa' kahevAya . A nedamA pArakA pApane dRDha karavApaNuM hovAthI pUrvanA nedathI tenuM judApaNuM ne eTale cotho ane pAMcamo neda judo je. evI rIte sthUna mRSAvAdane darzAvI have gRhasthane mATe sUkSma alIkanI yatanA kahe je. eTale gRhasthe sthUla mRSAvAdano tyAga karavo ane sUkSma mRSAvAdamAM yatanA karavI, sUkSma eTo apavastu saMbaMdhI mRSAvAda teno yathAzakti tyAga karavA yatna karavo. arthAt jo nirvAha cAle to sUkSma mRSAvAda paNa bolavU nahIM, ane nirvAha na cAle to taratama yogathI yatanA karavI. kahavAno Azaya evo De ke, thAmAthI nirvAha thato hoya to vadhAre mRpA bolavU nahIM. te satya vratano prabhAva A pramANe je, te kahe - " je saca vavahArA, tesiM uTThAvi neva pahavaMti / nAzkamati ANaM tANaM divvAiM savvAiM" // 1 // je satyavAdI , temane uSTa puruSo paNa kaSTa ApavAne samartha thatA nathI ane sarva divyo temanI AjJAnu atikramaNa karI zakatA nathI." 1 te viSe zrI kAlikAcArya ane dattapurohitanI kathA kahevAya ne,te trIjA prakAzamAM kahevAze. tema vanI kA che ke, - " jalamagniTi kozo viSaM mASAzca taMDulAH / kAdaM dharmaH sutaspoM :divyAnAM dazakaM matam " // 1 // Jain Education Intemational Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. dharma, 46 jala, agni, zatru, koza, viSa, mApa ( amada ), taMDula, kAla, sutano sparza-e daza divya kahevAya che. " 1 e rupa sarva divyo manI AjJAnuM ullaMghana karatA nathI. te AjJA A pramANe be. " he jala, tuM mane mubAmIza nahIM. " " he agni, tuM mane vALIza nahIM. " ityAdi AjJAo jAevI. satyanuM pratipakSa satya be, tene niMde be. " vayaNammi jassa vayaNaM, nicca masacca vaDhe vaccaraso / suddhIe jalandANaM, kuNamANaM taM hasaMti buhA " // 1 // 175 jenA mukhane viSe sarva jagatane aniSTa ne apavitra evo asatya vacana rupa viSTAra niraMtara hyA kare be te puruSa zuddhine mATe jalamAM snAna kare che, tene jo paMti puruSo ise be. " 1 kavAno Azaya evo be ke puruSa asatya vacana bolI niraMtara potAnA AtmAne malina kare be ne mAtra tvacA upara rahelA maLane pakhALavA jalathI pavitra thavA icchA rAkhe che, te tenI kevI sUrkhatA kahevAya ? te viSe vIjA matavApaNa yA pramANe kahe be. 66 cittaM rAgAdiniH kliSTamalI kavacanairmukham / jIvaghAtAdibhiH kAyo, gaMgA tasya parAGmukhI " // 1 // jenuM citta rAgAdikathI klezavAla be, asatya vacanothI mukha lipTa thayuMbe, ane jIvahiMsA vagerethI kAyA kliSTa yaha be, tevA puruSathI gaMgA vimukha thAya be. " 1 " satyaM zaucaM tapaH zaucaM, zaucamiMdriya nigrahaH / sarva nUta dayA zauca, jalazaucaM ca paMcamam // 1 // "" 66 satya vacana bolavaM--satya rIte cAlavaM, e peheluM zauca be; tapa AcakhaM, e bIjaM zauca ; iMDiyono nigraha karavo, e trIjaM zauca che; sarva prANI mAtra Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI attmapravodha. napara dayA rAkhavI, e coyuM zauca ne ane jalanuM zauca-e pAMcamuM zauca je." 1 ___ahiM sarva prakAranA zaucane viSe satyatA e pradhAna , mATe tenuM prathama grahaNa karelu De ane jala zauca e bAhya vRttipaNAthI rahe, ce, mATe tene belu gaNelu je. te viSe kahyu ne ke," muyattaNaMpi manne, sAraM saarNjvynnsttiio| nimmamaNaM ciyavaraM, jalaMta aMgAra siMgArA" // 1 // " asatya nASaNavAlA ane marmane ughADavAdi pApa sahita evA vacanasaMbaMdhI je zakti, tenAyI muMgApaNuM vadhAre sAraM , te japara dRSTAMta Ape ne ke, dhagadhagatA agninA aNgaaraarth| zarIrano je zRMgAra karavo tenA karatAM AnUSaNano anAva hoya te sAro be. 1" A kahevAno Azaya evo De ke, jema zarIranI zonA mATe kareloaMgArAno zrRMgAra navaTo dAhAdi anarthanA heturuSa , tema potAnI nipuNatAne mATe AraMjelaM asatya vacana nalaTuM narakAdikane viSa pAmanAraM thAya be-aneka duHkhorne kAraNa bane be, tenAthI muMgApaNu uttama De. A bIjaM mRSAvAda tyAga rUpa vrata pATyA aNapADhyAnuM phala dekhADe che. " sacceNa jio jAyakSa, appamihaya mahura gahira vara vayaNo / atieNaM muharogI, hINasaro mammaNo mUo" // 1 // ___ satyavata vajhe jIva Alokane viSe vizvAsa tathA yaza- pAtra thAya ne ane paralokane viSe apratihata, madhura ane gaMjIra pradhAna evA vacanone bolanAro thAyaje. apratihata eTane vajranI peThe koThekANe svalanA na pAme tevU, madhura eTale paripakka sebamInA rasanA pAna jevU, gaMjIra eTale jala sahita meghanI garjanAnI peThe ane pradhAna eTale spaSTa adaravAluM manohara; ema samajabu. palI asatya vacana bolavAthI Alokane viSe avizvAsanuM tathA urAcaraNanuM nAjana thAya De ane paralokane viSe mukha rogI, hIna svaravAlo ane manmana bolanAro muMgo thAya . je bolatA utAM skhalita thAya te manmana kahevAya je. A Jain Education Intemational Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. vrata vANInA viSayavAddhaM hovAthI tena phala paNa vANInA viSayamAMna kaheDhe . nahIM to A vrata virAdhanA rahita pAlabAthI svargAdikanuM phala hoya je ane virAdhanA sahita pAlavAthI narakAdikanuM phana hoya De, ema samajavU. A vratane mATe vyatirekavajhe dRSTAMta kahe je" dappeNa atriyavayaNassa japhavaMtaMna sakimovottuM / dakSiNAtrieNa vigao, vasU sattamaM narayaM " // 1 // " potAnA matanI sthApanAnA garvathI-AgrahathI je alIka bolavU, eTale jinamata viruSka jASaNa karavU, tenuM phala A anaMtAnaMta saMsAramA bhramaNa karavArUpa thAya le. tene kahevAne udmastha ane pramANopeta AyuSyavAlA samartha thai zakatA nathI. dAkSiNyAtIka e zabdano evo artha ke, dAkSiNya eTale guru tathA strInA anurodhanA hetuthI je alIka eTakhe asatya kahevaM te. e rIte bolelA asatya vacanathI jyAre urgati thAya ne to par3I animAna vo kahelA asatya vacanathI ke nagaruM phala thAya ? e dAkSiNyAtrIkathI vasurAjA sAtamI narake gayo hato." vasurAjAnI kathA. mAhabadezamAM zuktimatI nAme nagarIne viSa ajicaM nAme rAjA hato. tene vasu nAme eka putra hato. teja nagaramAM jinamatathI vAsita hRdayavAlA hIrakadaMbaka nAme eka upAdhyAya vase . bAlavayathI mitanA jevA AcAravAlo ane satyavatamAM rakta vasukumAra temanI samIpe vidyAcyAsa karato hato. te vakhate parvataka nAmano upAdhyAyano putra ane eka nArada nAmano vidyArthI paNa teja napAdhyAya pAse jaNatA hatA. te baMne vasukumAranA sahAdhyAyI hatA. ___eka divasa A traNe vidyArthIo ajyAsano zrama bAgavAyI prAMgaNAnI bhUmimAM sUtA hatA, tevAmAM temanA guru vIrakadaMbake AkAzamAthI ko cAraNa RpinA mukhathI A pramANe vANI sAMgalI-" je A AMgaNAnI nUmimAM traNa vidyArthIyo sutelA che, tezromAMdhI eka ucca gatine pAmaze ane be narake jaze." prA vANI sAMjalI upAdhyAya kIrakadaMbake potAnA manamAM vicAryu ke, cAraNa Jain Education Intemational Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI Atmaprabodha. " 46 muninA mRSA ho / ny|. teyI A traNemAM naraka gaam| ve koNa be ? ane sadgatine pAmanAra koNa be ? tenI parIkSA karUM. ane te parIkSA dayAlupaNAthI thai zakaze. pramANe vicAra karI te catura upAdhyAye ATAnA traNa kukaDA banAvyA. kukamA banAvI te traNe ziSyone eka eka kukako Apyo. ane dhuMke, " he ziSyo, tamAre koi paNa na dekhI zaMkai eve sthale ja A kukamAne haNI nAMkhavo. " gurunI AvI AjJA thavAthI vasune parvataka banae judA judA ekAMta pradezamAM jar3a nirdayapaNAthI te piSTanA kukamAne mArI nAMkhyA. pello trIjo ziSya nArada te kukamAne ekAMte lai jayA pramANe vicAra karavA lAgyo - " guru mone yA jayaMkara kAma karavAnI AjJA kema karI ho ? vA niraparAdhI prANIne kayo puruSa haze ? vaLa / temaNe kayuM be ke, jyAM koi na dekhe teve sthaLe kukamAne mArajo. " gurutAM AvAM vacana uparathI mano priya ema jagAya be ke, yA kukamAne mAravoja na joie. kAraNa ke, game tevA ekAMtamAM jaie, to tyAM kukako to jube che, ane huM paNa joDaM buM. ane jJAnIo paNa juve be. jyAM koI dekhatuM nathI, evaM sthAna koi beja nahIM. tethI hu~ ema mAnuM huM ke, guru dayAlu hovArtha / temaNe amArA ziSyonI parIkSA karavA mATe yA hukama karelo be. " yA vicArI te nArade kukamAne mAryo nahIM. te pachI te nArada ziSya potAnA guruna pAse Avyo. teNe kukamAne na haNavAno hetu kahI saMjaLAvyo. te ziSyano vRttAMta sAMjaLI gurue nAradanI Urdhvagati thavAno nizcaya karyo ane atizaya saMtuSTa thane nAradanI prazaMsA karI. tevAmAM pekSA vasu parvata bane kukamAne haNIne AvyA ne tema potAno vRttAMta guru samIpe jAvyo. gurue " tame paThita mUrkha bo, " ema kahI temane dhikkAra Apyo. ane gurupotAnA hRdayamAM atizaya kheda pAmI gayA. gurue te bakhate potAnA hRdayamAM vicArya ke, mArA jevo guru malyA batAM A vane ziSyo nagarI gatie jAya to pachI temAM mAruM zuM mAhAtmya ? athavA jenu AyuSya dI thai gayuM be, evA purupane moTo rAjavaidya hoya to paNa te zuM karI zake ? uMcA pradezamAM megha vRSTinI jema e bane ziSyone jANAvA karelo mAro zrama niSphaLa thayo. dave narakanI pImAnA kAraNa rupa evA yA gRhanA AraMjanI zI jarura be ? " Avo vicAra kara te kIrakadaMbaka upAdhyAye saMsArano tyAga karI Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. cAritra aMgIkAra kareM. te pachI parvataka tenI pATa Upara baiTho hato. pelo nArada ziSya ke je zAstrano mahAn vettA hato, te potAnI icchA pramANe tyAMthI bIje sthale cADhyo gayo. rAjA abhicaM paNa dIkSA grahaNa karI. te pItena kumAra vasu rAjyAsana Upara beo vasu nItithI rAjya karato hato te satyavAdIpaNAthI AkhI pRthvI Upara prakhyAtI pAmyo hato. te kadi paNa mRSAvAda bolato nahIM. eka samaye koi eka nilla viMdhyAcala parvatanI 66 - mAM pharato hato. tethe eka hariNa Upara bA bomayuM. te vANa skhalanA pAmI bacce pakI gaI; hariNane vastu nahIM. AdhI Arya pAmI te nila potAnuM vANa vyartha thavAnuM kAraNa zodhavA lAgyo. tenuM kAraNa zodhatAM eka AkAzamAM svaccha sphaTika zilA tenA jovAmAM AvI. tene potAnA hAyano sparza karyo. te vakhate te zilAnI nIce AsapAsa pelA mRgane carato joyo. te jotAMja jile vicAra karyo ke, " mAruM vA skhalanA pAmyuM, tenuM kAraNa A zilAja be. A ati svaccha nirmala zilA vasurAjAne yogya be. " AvuM vicArI te nila bAnI rIte vasurAjA pAse Avyo ane tene zilAno vRttAMta ko. te UparathI vasurAjA te jalane dhana Apa te zikSA grahaNa karAvI. patrI vasue eka sArA kArIgara pAse te zilAnI vedikA karAvI tene ekAMte goThavI ana te Upara potAnuM siMhAsana sthApita karyu. zilAnA prabhAvathI te siMhAsana prakAzamAM rahUM. te vakhate lAMko kahevA lAgyA ke, " vasurAjAnA satyanA prajAvathI A siMhAsana AkAzamAM rahyuM che. ane yA rAjAnA satyathI devatAo paNa tane seve che. eka vakhate nArada prItithI parvatakane ghera Avyo. te vakhate te parvataka brAhmaNonI sAmAM RgvedanI vyAkhyA karato hato. te vakhate " yajairyaSTavyaM evaM sUtra A. parvatake teno evo arya karyo ke, " vokamAthI yajJa karavo. " vasaMta te sAMjaLI nArada bolyo. "prAH zAMtaM pApaM" " yuM. " pachI teNe potAnA hAtha vame kAna DhAMkIne karchu, zuM bole be ? " ApaNa upAdhyAye to 'aja' zabdAMnA artha varSanI juna / zAla evA ko be. parvatakane te sAMcLI gurunA kahelA te arthanuM smaraNa thai vyaM paraMtu samIpa rahelA lokonA manamAM potAnA avizvAsa na Upaje evA " are pApa zAMta 46 jAi, prAMtithI A 179 "" Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zrI Atmaprabodha. 66 irAdAya te garvita thane bolyo. " are nArada, tuMja bhrAMtimAM paDyo be; tethIja tuM mane jAMtivAle kahe be. kAraNa ke, 'meSa' zabdanA kahenArA gurunI nighaMTu graMthanI sAkSI be. " nArade kahu~, zabda ve prakArano che. eka mukhya arthane kahenAro bIjo gauNa artha kahenAro". tethI" najAyaMte iti prajAH "" na utpanna thAya te 'aja' kahevAya. yA prakAre vyutpatti karI guru 'aja' zabdano gauNa artha kahelo be; paNa te mukhya artha nathI. buddhimaMtone nighaMTuno kala zabdArthaja pramANa be, ema mAnIe to patnI guru zA mATe karavA ? mATe he parvataka, dharmopadezaka guru A dhArmika zrutino lopa kare to te potAnA ve lokano' lopa kare che. " nAradanAM A vacano sAMjaLI parvataka gusso karIne bolyo - " nArada, vo phogaTa zabdavAda zA mATe kare che. ApaNe bane te viSe paNa laie. jeno pakSa juge vare tenI jiddAno cheda karavo. ane ApaNA pramANapaNAmAM vasurAjAne rAkho. te jaNelA ; tethI te je kahe te Apale pramANa kara. " parvatakanAM A vacana sAMjaLI 'potAno pakSa satya che' evaM dRDhatAthI mAnanAra nAradanA manamAM kAMi paNa kona thayo nahIM. teNe te vAta kabula karI. patra / te koi kArya mATe nagaramA gayo. pAuLI parvatakanI snehALa mAtAe putranuM evaM jAre paNa jANI A pramANe kayuM, " vatsa, teM tArA AtmAne nAza karanAruM paNa kartuM be; kAraNa ke, meM paNa tArA pitA pAthI sAMjaLa che ke, ajA eTale vrIhi-junI mAMgara samajavI. te zivAya bIjo artha teno thato nathI; tethI haju paNa nAradane bolAvI tArA asatya vacanane aMgIkAra kara ne tene khamAva. garva e jema roganuM mUla - be, te sarva cinuM mUla be. teno parihAra kara. " mAtAnAM pravacana sAMbhaLI parvataka bolyo - " mAtA, emAM zo jaya rAkhaMarata ? marana jaya rAkhavo e ghaTita nathI. je prANI janmyA be, te avazya maravAnAja be. have to je thavAnuM hoya te thAya paNa je boDhyA temAM pharavAnuM nathI." putranAM vAM vacana sAMjaLI potAnA putranI Apatti dUra karavA mATe 1 A loka ane paraloka 2 pratijJA. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 181 vasurAjAnI pAse AvI. vasurAjAe praNAma karI te mAtAno kuzala prazna puravA vagerethI satkAra karyo. paThI te vinIta rAjAe jaNAvyuM, " mAtA, Aje ahIM padhArI tame mArI upara moTI kRpA karI je. ApanA Agamana- kAraNa zuM ? ApanI zI icchA ? te jaNAvo." mAtAe ciraMjIva ' nI AzISa pApI A pramANe kaDaM, " rAjA, huM mArA putrane jIvato jorDa, evaM karo." vasurAjA Acarya pAmIne bolyo-" nase, tamAro putra mAro gurunAi, tema vaLI mArA guruno putra hovAthI te mAro guru The, to teno peSI koNa thayo re ? tenuM nAma Apo. " mAtAe kahyu, " tenA potAnA mukha zivAya tamArA gurunAino bIjo koi deSI nathI." ATalaM kahI teNIe potAnA putranA vivAdano sarva vRttAMta kahI saMjaLAvyo. paThI teNIe vasurAjAne prArthanA karI ke, " tamAre mArA putranA vacanane satya karavU." teNInAM AvAM vacana sAMjaLI vasurAjAe kahyu, " jaje, huM ko divasa koi paNa vakhate mithyA vacana bolato nathI; to khoTI sAnImAM ane gurunA vacanane ulaTuM karavAmAM huM mithyA kema bo? e mArAthI kadipaNa banavAnuM nathI". teNIe vinaMti pUrvaka jaNAvyuM, " nAi, Avo vicAra karazo nahIM, jIvaradAnuM puNya tamone thAo. ane mRSA bolavAyI thayeLa pApa mane lAgo." A pramANe teNIe tIvra AgrahathI kI, eTane vasurAjAe e vAta mAnya karI. bIje divase prAtaHkAle vasurAjA sanAmAM Avyo, te varakhate pelA nArada ane parvataka vAda karatAM karatAM rAjAnI sabhAmAM AvyA ane temaNe UMce svare potapotAno pakSa vasurAjA Agana nivedana karyo. te samaye sanAmAM beThelA madhyastha dRSTivALA sajya lokoe vasurAjAne A pramANe kaDaM, " mahArAjA, A pRthvI ApanAthIja satyavatI kahevAya . Ape bAlyavayathI kadi paNa satyavratano tyAga koM nathI. satya vratanA prabhAvathI devatAo paNa ApanA sevaka thA ApanA siMhAsanane AkAzamAM dhAraNa karI rAkhe be, tethI he satyanA samuja mahArAjA, te satyavANIthI Apa A banenA vAdane zamAva dyo." satya bokoe A pramANe kartuM to paNa jenI budhi naSTa thayebI ne evA vasurAjAe potAnA satyavratano naMga karI kaDaM ke " gurue 'aja' zabdano artha 'meSa'bakaro ema kaDaM je." A pramANe rAjAe khoTI sAhI ApI. A vakhate Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. "zrA vasurAjA malinAnmA , te mArA nirmala svarupane adhaHpAta kare che, evo jANa roSa utpanna thayo hoya, tema te sphaTikanI zikSA tatkAla phATI gai. ane kopAyamAna thayelA devatAoe vasurAjAne siMhAsana UparathI pAnI nAMkhyo. A vakhate nArade kahAM, " are dharmabhraSTa rAjA, tAruM mukha jovA yogya nathI." A pramANe tenI niMdA kara nArada tyAMthI cAtI nokaLyo. te vakhate lokoe pelA parvatakane kA ke, " he mUDha, teM AvA gupta ane malina vicArathI A zuM karyu ? A pramANe lokonI niMdA thavAthI te parvatake mAnabhraSTa thA te nagarano tyAga karI dIdho. te pI vasurAjAne rAjadevIe peTamA prahAra kayoM, tethI te mRtyu pAma) asatyanI sahAyathI sAtamI narake gayo hato. te panI vasurAjAnI gAdI Upara je putra vese teno rAjadevI nAza karavA lAgI. anukrame rAjadevIe tenI pInA ATha putrone mArI nAMkhyA hatA. kahuM je ke, "yo yaH sanurUpAviSayat paTTe tasyAparAdhinaH / sa sa devatayA jaghne yAvadaSTAvanukramAt" // 1 // " te aparAdhI vasurAjAnI pATa (siMhAsana) Upara je je putra vesatA, tene devatAe mArI nAMkhyA hatA. anukrame evI rIte ATha putro mAryA hatA." 1 . A vAta padma caritrAdikamAM kahatI nathI, to temAM tattva zuM che ? te to kevalI jANe. te viSe ema paNa kahyu ke, " na jukta mAjanma kadApi nuktamate viSaM haMti yathA manuSyam / kadApyanuktA vitathA tathA gItAvasAne vsumaajghaan"||1|| ___"janma paryaMta na khAdhenuM viSa paNa jo eka vAra khAvAmAM AvyuM to te manuSyane haNe je. tevI rIte vasurAjAe kadi paNa asatya vANI kahI na hatI, paNa eka vAra asatya vANI kahI to teNIe te vasurAjAno nAza karyo hato.?" evI rote vIjA aNuvrata Upara vasurAjAnI kathA kahevAya . zrA prakAre mRSAvAdano vipAka sAMjaLI sarva javya jIvoe teno parihAra karavA tatpara thaq. tema thavAthI sarva prakAnI iSTa sika prApta thAya , tene mATe A pramANe nAvanA - Jain Education Intemational Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 183 " yopi aloya vayaNaM je na hu nAsaMti jIvitevi / sacce cevarayANaM tesiM namo savva sAhUNaM // 1 // " "je jIvitano aMta thAya to paNa thokuM khoDaM paNa bole nahIM ane je satya bolavAmAM tatpara rahe, tevA sarva sAdhugrane mAro namaskAra ho." trIjuM sthUla adattAdAna viramaNa vrata. (C sthUla evaM adattAdAna eTale nahIM Apela vastunuM grahaNa kara, tenAtha virAma pAma, te sthUla adattAdAna viramaNa nAme trIjuM aNuvrata kadevAya be. te sacittAdi sthUla vastunI corI na karavArupa De. tene mATe kartuM be ke - taiya vayaMmi vaijjA, sacittAcitta sthUla corijam / tiNamAi ta teNiya, meso purA motumasamattho // 1 // " " zrIjAtane viSe sacitta-acitta sthUla corIne varjaM. kemake, tRNa vagere sUkSma vastunI corIne mukavAne te asamartha che. " 1 sacitta eTale pada (manuSya) catuSpadAdi ane citta eTale suvarNa, rupuM vagere. upalakSaNathI AbhUSaNa, vastra vagerenuM grahaNa kara. teno sthUlapaNe tyAga karavo. sthUlapaNe sthUla buddhithI. cArano vyapadeza hetupaNAthI paNa jANavo, to pI manIzI vAtI ? te yA pramANe- tRNa-vAsanI saLI, boDhAnI ruLI, nadInaM jala, vananA pula, bAMgA, IlA vagerenI sUkSma corIno tyAga karavAne gRhastha asamartha che, kAraNa ke, tevI vastuo sIdhA zivAya gAya vagerenA nirvAhano jAva thAya be. tevI sUkSma vastunI corIno tyAga to sUkSma hai 'TavALA puruSo karI zake che. te sthUla corI jeTalA prakAre tyAga karavA yogya be, te kahe be- " nAsIkayaM nihigayaM, pariyaM vIsAriyaM Thi para atthaM dIraMto, nityaM ko vilAse thApaNa muluM, dATelaM, pabhI gayeluM, vIsarAi gayeluM, dhaNI marI javAthI ko grahaNa na karela tathI naSTa thayeyuM - evaM parajavya haraNa karI po navaM / // 1 // " Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zrI Atmaprabodha. tAnI sarva saMpattine utpanna karavAne samartha evo kyo puruSa potAnA puNya rupa avyano vinAza kare ? koi paNa na kare. vaLI te parajavyane haravAthI mAtra trIjA vratano jaMga thAya ne, ema nathI paNa tethI pehelA vratano paNa jaMgathAya che, te vAta jaNAve . " jaMpai mamatti jaMpaz, taM taM jIvassa bAhirA pANA / tiNa mittaMpi adinnaM, dayAnuo to na giNhei // 1 // " je sacitta-acittAdi vastune mATe prANI ema kahe ke, 'A mArI vastu , ' te vastu te prANInA bAheranA prANarupa je. eTale prANa bAhya ane AjyaMtara-ema be prakAranA je. je zvAsAdika te AtyaMtara prANa ke ane je mamatvanA kAraNarupa suvarNAdi te bAhya prANa je. te nanjaya prANano nAza karavo e prANanoja nAza kayoM kahevAya je. bAhya prANano nAza paNa ghaNAM sukhAnuM kAraNa thA po che. te uparathI dayAlu zrAvaka ke jaNe pehelA vrata vajhe pANI vadhanA paJcakhANa karela je, teNe eka tRNa mAtra paNa adatta vastune grahaNa karavI na joie. A gAthArnu e rahasya je. je pehelA gRhasthane adatta evA tRNa vagere grahaNa karavAnI AjJA mukI je, te mArgAdikane viSe dhaNI vagaranA tRNAdikanI apekSAe cha. ahiM teno je niSedha De te dhaNIvAlA padArthanI apekSAe jANI le. vIjAe saMcaya karela tRNAdika grahaNa karavA nahIM. te adatta kavAya je. tene grahaNa karanAra caura vadha, baMdhanAdi prApta kare che, ane tethI kulanI kIrtine kalaMka lAge je tethI bIjAe grahaNa karela tRNAdika adattane gRhasye grahaNa kara nahIM. - je vicAra rahita cittavAlo puruSa corI karIne lakSmInI zchA kare , tene AzrIne kahe je" kuna kittikalaMkakaraM corijaM mAkareha kazyAvi / / iha vasaNaM paJcarakaM saMdeho atyavAnasla // 1 // kAUNa coravitti, je abuhA ahilasaMti saMpattiM / viSanakaNeNa jIviyamicchaMtA te viNassaMti // 3 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 105 corI kulanI kIrttine kalaMkita karanArI , tethI he navya, tuM kadipaNa corI karIza nahIM; kAraNake tethI A navamAM kArAgRhamAM nivAsa, vadha, baMdha ane hAya, nAka tathA pagane kApavA vagere ghaNAM du:kho pratyakSa AvI pase ne ane temAM valI paramavyanI prAptino saMdeha ke, eTale te male athavA na male tevI zaMkA je.1 je mUrkha loko parajavyanI corI karIne saMpattinI icchA kare , te viSatuM nakSaNa karI jovavAnI icchA kare , paNa tezro ulaTA vinAzane pAme . upara kahelA bakSaNothI vyatireka rIte ( ulaTI rIte ) vartanArAonI prazaMsA kare . "te dhannA sappurisA, jesiM maNo pAsiUNa prbhuuii| esA parajU ciya, evaM sakappaNaM kuNa" // 1 // "je puruSo pArakI saMpattina dekhI" te saMpattine bevAthI te vadha baMdhAdikarnu kAraNa thAya ne ane tenAthI ulayalokamAM parAnava thAya , " evo saMkalpa kare je, te puruSone dhanya che. teone puNyavAn samajavA. teo para saMpattine parAjavarupa jANe eTale tenAthI sarvadA dUra rahe ."? corInA phaLo kahe je. "vahabaMdharoha maccU, corijAlaM havaMti ihaloe / naraya nivAya dhaNakaya,dAridAiM ca paraloe " // 1 // ___"corI karavAthI vadha, baMdha, rodha, ane mRtyu AlokamAM thAya ne ane paralokamAM narakamAM pAta, dhanano daya ane dAridra vagere thAya De." ? ___ ahI vadha eTale bAkamI vagereno prahAra, baMdha eTale dorI, sAMkaLa vagairenuM baMdhana tathA roha eTane kArAgRhamA vAsa ane mRtyu eTale ziracchedanAdika jANaq. adattAdAnanA tyAgarnu dRSTAMta sahita phala A pramANe - "ja ittha jaNa pasaMsAi paranave sugamAi hoi phlo| mukke adattadANe taM jAyaM naagdttss||1|| Jain Education Intemational Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. "adattAdAnano tyAga karavAyI A navamAM lokono prazaMsA ane para navamAM sugati vagere phala prApta thAya je. te adacAdAnanA tyAgayI nAgadattane zuna phaLa prApta thayu hatuM. te svarUpa tenI kathAthI jANI levaM." nAgadattanI kathA. vArANasI nagarImA jitazatru nAme rAjA hato. te nagaramAM dhanadatta nAme eka zeTha raheto hato. te zegne dhanazrI nAma eka strI hatI. teNInA udarayI nAgadatta nAme eka putra utpanna thayo hato. nAgadarAne vAvyavayayo sadguruno yoga thai Avyo. AthI teNe jaina dharmane aMgIkAra kayoM hato. anukrame guruno upadeza sAMjaLI te A saMsAra uparathI virakta thayo hato. teNe guru pAsethI adalAdAna viramaNa vrata grahaNa karyu hatuM. jo ke bIjA vrato paNa teNe aMgIkAra karyA hatA, tathApi adattAdAna viramaNa vratamAM te vizeSa custa hato. eka divase te nagaranA nagarazeunI nAgavasu nAmanI kanyA jinapUjA karavA mATe jinAlayamA jatI hatI. rastAmAM pesro nAgadatta teNInI dRSTie pamayo. tene jotAMja te bALA tenA rUpamAM mohita tha gai. tatkAla teNIe ciMtavyu ke, " mAre A javamAM A nAgadattaja jatA thAo." A pramANe nizcaya karI te vAlA potAne ghera AvI ane te potAnA ciMtita arthane pitA pAle nivedana karAvyo. potAnI putrIno Ayo nizcaya jANI teNIno pitA nAgadattanA pitAne ghera gayo ane tenI AgaLa potAnI kanyAno anigraha jaNAvyo. te zeva te vAta mAnya karI. paThI nAgadatta ke je pA sAMsArika joganI icchA rAkhato nathI to paNa pitAnA AgrahathI tene mAnya kara pamyu; pachI nAgadattanI sAthe te nagara zegnI putrI nAgavasunuM vevIzALa-vivAha karavAmAM Avyo. te par3I evaM banyu ke te nagaranA koTavALe eka vakhate nagara zeunI kanyAne joi te uparathI mohita thapa teNe nagarazeunI pAse potAnA mANaso mokalI te kanyAnI maagnn| karI. nagara zeThe tenA mANasone kahyu ke, " koTavALane kaho ke, A kanyA dhanadatta zeSanA putra nAgadattane ApI dIdhI je. tethI have bIjAne ApavA huM samartha nathI. nItizAstramA kAM ne ke, "sakRt kanyA pradIyate " "kanyA eka vAraja apAya Jain Education Intemational Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 187 je." zeSanA A vacano te mANasoe koTavAsane kahyA tethI koTavAla kopAyamAna thai gayo; tyAgthI te nAgadattanA nijInI gaveSaNA karavA lAgyo. eka divase rAjA eka aticapana ghomA napara besI rayavAmI pharavA nIkaTyo. daivayoga rAjAnA kAnamAthI kuMmata paDI gayu. rAjA nagaramA AvatAM tene potAnA kuMmananI khabara pamI eTale teNe potrIsanA mANaso dhArA AkhA nagaramAM te kuMmalanI gaveSaNA karavA mAMjhI, paNa koi sthale kuMmasano patto lAgyo nahIM. te avasare nAgadatta jinAlayamA darzana karavA jato hato. teNe mArgamA kuMmala pamenu jAyu. pote adattAdAnanA paJcakhANa karelA tethI teNe te kuMmatalIdhuM nahI. tatkAla te jinAlayamAM jazpranunI pUjA karI temanI samIpe te kAyotsarga karIne rahyo. A vakhate daivayoge pelo koTavAtra tyAMAvI camayo. pamey kuMmajhatenA jovAmAM Avyu. te lai derAsaramAM gayo. tyAM nAgadattane kAyotsarge rahelo joyo. lAga Aveto jANI te duSTa buchie nAgadatta upara kalaMka lagAmavAne te kuMmala tenA kAnamA peherAvI dIdhuM. ane pachI tene gADha baMdhanathI bAMdhI rAjAnI pAse hAjara ko. rAjAe tenA kAnamA pratyakSa kuMmatra joi 'A caura ne ' evo nizcaya karI tatkAla kopa pAmI teno vadha karavAno koTavALane hukama karyo. koTavAla potAnI dhAraNA saphaLa thayelI mAnI khuzI thayo. paThI te koTavAla nAgadattane coranA jevI viTaMbanA karato bAMdhI zaheramA pheravavA lai gayo. jyAM nagarazeunI putrI nAgavasu potAnI havelInA gokhamAM becI hatI, te gokha nIce thai nAgadattane kADhavAmAM Avyo. potAnA zukcha zrAvaka jAranI AvI avasthA joi hRdayamAM kheda pAmatI nAgavasu bAlA zrI jinamatanI laghutA nivAravAne ane potAnA jAranA saMkaTano nAza karavAne tatkAla beThI thai potAnA gRha derAsaramAM AvI tyAM zAsanadevInuM smaraNa karI, 'jyAre A akArya nAza pAmaze tyAre huM kAyotsarga pArIza" evI manamA dhAraNA karI te bAlA dharmadhyAna dharatI zrI jinapratimA AgaLa kAjassagga dhyAne unjI rahI. ahiM koTavAla nAgadattane laz smazAna bhUmimAM Avyo. tyAM tene zULI upara camAvyo, tevAmAM zUlI nAMgI gai. punaH cakAvyo, tyAre paNa pALI nAMgI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 zrI prAtmaprabodha. ema RNa vAra nAMgI topaNa nirdaya koTavAle tene pAge camAnyo, tevAmAM zrI jaina dharmanA manAvathI zAsanasurIe karelI sahAya vame te zUlIne ThekANe eka suMdara siMhAsana tha' gayu. paDI puSTa koTavAne te nAgadatta upara khAnA prahAra karavA mAMDyA, to te prahAra puSpanI mAlArupe pariNamyA. A dekhAva joi loko vismaya pAmo gayA. temaNe jazne rAjAne A camatkArI vRttAMta kahyo. te sAMgalI ati Azcarya pAmelo rAjA te sthale Avyo. tyAM teNe nAgadattane suvarNanA siMhAsana upara baiThelo vilokyo. tenA aMga upara aneka AbhUSaNo rahelA jovAmAM AvyA. tatkAla rAjA prasanna thai gayo ane nAgadattanI Agala potAno aparAdha khamAvI tene moTA gajeM upara besArI mahotsava pUrvaka nagaramA praveza karAvyo. nAgadattane viSe dharmano pranAva jo loko zrIjinadharmanI prazaMsA karavA lAgyA. penI nAgavasu tevA AnaMbaravAlA nAgadattane potAnI havetInA gokha pAse nIkalato joi ghaNI khuzI thara ane teNIe grahaNa karelA kAyotsargane pArI dIdho. te vakhate koTavAle nAgadattanI upara khoTaM dUSaNa ApyuM hatuM, evo nizcaya thavAthI rAjA tenI upara ghaNo roSAtura banI gayo. teNe koTavAlatuM sarva anya lai sIdhuM ane tene jAnathI mAravAnI AjhA kararI. A samaye dayAne viSe jenuM hRdaya tatpara ke evA nAgadatte rAjAne vinaMti karI te koTavAlane jIvato rakhAvyA. te palI nAgadatta potAne viSe nAgavasu kanyAno tAttvika prema jANI mAtA pitAe karelA mahotsava pUrvaka zunalagne teNIne paraeyo. te par3I teNInI sAthe cirakALa paryaMta sAMsArika sukha jogavI aMte sadguru samIpe teNe dIkSA grahaNa karI. te samyak prakAre saMyamanI ArAdhanA karI samAdhi pUrvaka kAla karI devapadane prApta thayo hato. A pramANe trIjA adattAdAna viramaNa vratane viSe nAgadattanI kathA kahevAya . te uparathI sarva javya AtmAoe sarvathA adattAdAnano tyAga karavo. te vratanI jAvanA A pramANe - " NamaviciMteavvaM, adinnadANA nica virayANaM / samatiNamaNimuttANaM, namo sayA savva sAhaNaM" // 1 // "jezro adattAdAnathI nitya virAmyA ne ane je pro tRNa ane maNimotIne tajI denArA De evA sarva sAdhuone sadA namaskAra ." ? Jain Education Intemational Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza coyuM sthUkha maithuna viramaNa vrata. have cothu sthUla maithuna viramaNa vrata kahe je. sthUla evaM maithuna eTale sthUlapaNe kAmasevana, tenAthI virAma pAmavaM, te coyuM sthUla maithuna viramaNa vrata kahevAya je. arthAt parastrI vagereno tyAga karavA rupa te vrata ne. te A pramANe" orAliya venaviya, paradArAsevaNaM pamuttaNaM / gehivae canatthe, sadAratudi pavajijA" // 1 // ___" audArika ane vaikriya parastrInuM sevana mukIne gRhastha cothA vratane viSe svadAra saMtoSanA vratane grahaNa kare ." ? ___ ahiM audArika ane vaikriya evI paranI-potAnAthI judAnI arthAt manuSya, tiryaMca ane devatAnI-manuSyanI paraNelI, athavA grahaNa karelI-rAkhelI vagare strIo tathA tiryacaNI ane devIo, temanuM sevana, teno tyAga karI gRhastha cothA vratane viSa svadAra saMtoSa aMgIkAra kare eTale parastrI tathA vezyAne varjI potAnI strImAM saMtuSTa thA rahe. ahiM prazna kare ne ke, zrAvakone vairAdi doSane utpanna thavAne sIdhe paradArAno saMsarga karavo yukta nayI; e to ThIka, paNa je vIjI strIo nadInA jalanI peThe sarvane sAdhAraNa hoya De, temano upanoga karavAmAM zo doSa ?" tenA uttaramAM guru kahe je--" ema na kaho. kAraNa ke, tevI strIno upajoga paNa sarva purAcAronI zivAnuM mUnna hovAthI Aloka tathA paralokamAM mahA mu:khano hetu De, teyI teno sarvathA tyAga karavo yukta che. kaDaM De ke," jaMpati mahura vayaNaM, vayaNaM daMsaMti caMdamiva somaM / / tahavi na visasiyavvaM, neha vimukkANavesANaM " // 1 // " vezyA strI sulakSaNA strInAM jevAM sAkara sAthe maLelA dUdhanI samAna madhura vacana bole . caMmA je saumya vadana dekhAme che, topaNa e snehahIna vezyAono vizvAsa karavo nahIM." ? " mA jANaha jaha mana, vesAhizra samamaNuhAvaM / Jain Education Intemational Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 zrI Atmaprabodha. sevAsabaddhapatthara, sarisaM pamiNeNa jANiharsi" // 1 // " he jIva, tuM vezyAnA hRdayanA madhura AlApane komala na jANa, paNa sevAlathI bAMdhelA pattharanA jevaM kaThora jANa." ? te vezyAonA anAsevanane dRSTAMta pUrvaka dekhA - " taha ammA pina maraNaM, souNaM ehaM rAyaputtANaM / maNasAvi na mANijjA, urahiNiM vesAu vesaao"||1|| "be rAjaputroe potAnA mAtA pitAnA maraNane sAMnaLIne manamAM paNa vezyAne uSTa adhyavasAyavAlI mAnI nahIM." 1 __ A gAthAno Azaya evo ne ke, koi ve rAjaputroe potAnA mAtA pitAnA maraNanA khabara sAMjacyA topaNa temaNe vezyAne kharAba jANI nahIM. upana. kSaNathI potAnI stutiniMdA ane puHkhanI prApti sAMjalIne vezyAnA uSTa adhyavasAya mATe temanA manamAM kAMza paNa AvyuM nahIM. jyAre manamAM paNa kAMza na thayu to paThI vacana ane kAyAnI vAta zI karavI ? te baMne rAjaputrono vRttAMta zAMtinAthacaritramA Apela . berAjaputrono vRttAMta. A jaratakSetrane viSe ratnapura nAme eka nagara ke. te nagaramAM soLamAM tI. rthakarano jIva hovAthI mahA pranAvika zrIpeNa nAme rAjA hato. te ati anUta saujAgya ane jAgyathI vibhUSita hato. tene aninaMditA ane naMditA nAme ve strIo hatI. te baMne rANIone be kumAro thayA hatA, te baMne kumArone upAdhyAya samIpe jaNAvyA hatA, paraMtu cittanA urnivAryapaNAne laine ane kAmadevanA purjayapaNAne basne te baMne kumAro gurunA zikSaNane nIrasa mAnI, potAnI prasiddhinI avagaNanA karI ane bajAnA samujnuM ubaMdhana karI te nagaramA rahenArI ane rupathI devAMganAne paNa jitanArI eka anaMgasenA nAmanI gaNikAne viSeSa rakta thayA. A vAtanI jANa thatAM tenA pitAe te baMne kumArone ekAMte bolAvI A pramANe zIkhAmaNa ApI. " he kumAro, tame A yauvanavayamA zuM AcaraNa karo ho ? Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 11 AnA jevuM mahattAnA jaMganuM bIjuM koI kAraNa nathI, ke jeyI potAnI vivAhita premavatI kulIna strIono tyAga karI svArthI ane niHsneha evI vezyAne viSe tame prIti bAMdho bo. " ityAdi pitAe temane zIkhAmaNa ApI topaNa temanA manamAMnI kAM paNa asara thai nahIM. tepro ulaTA cAbukanA prahArane nahIM gaenArA azvanI peThe tophAnI ne baMdhanasthAna jeNe tomI nAMkhyuM be evA madonmatta hAthInI peThe svecchAtha vezyAnI sAthe vizeSa vilAsa karavA jhAgyA. eka vAra evaM banyuM ke, te bane eka vezyA rupa vastunA abhilASI hovAthI temanAmAM paraspara dveSa utpanna thai Avyo. te kaTIbaddha thA hAthamAM khama lai jANe vairI hoya ma nirlajjapaNe kalaha karavA lAgyA. A khabara rAjAnA jANavAmAM AvyAthI tenA hRdayamAM ghaNo paritApa thai Avyo. tethe temane sudhAravA mATe ghaNA upAyo karyA paNa te jarA paNa sudharyA nahIM. jANe asAdhya vyAdhie grasta thayA hoya athavA his ras pizAce balyA hoya, tema banI gayelA te kumArone mATe sudhAravAnA upAyanI zakyatA jAlI Akhare te rAjAe potAnI ve rANIo sAye kAla - kUTa ra khAdhuM thI te tra maraNane zaraNa thai gayA. te bane kumAro para - spara yuddha karatAMne lokomAM niMdAtA mahA duHkhanA jAjana thayA hatA. yA uparathI navya jIvoe vezyAnuM vyasana ke je duHkhe tyajI zakAya tevaM be, tema jAlI te kara nahIM. uttama zrAvake parastrIne viSe kAyano saMsarga na karavo joie. te to sadA svadAra saMtoSanA vratamAM rahe joie. jo ema karavAmAM na Ave to kAmapAnI prApti thAya che ane te kAmAMdhapaNuM zrAvakane anucita che. tene mATe kahe cheke, - " kAmaM kAmaMdheNaM, na sAvaraNa kayAvi hoyavvaM / deha dhaNa dhammaskayakAriNIhi kAmaM mi agiddhI" // 1 // 44 " kAma - viSayamA abhilASathI dhanI jema jenI vivekarupI dRSTi nAza pAmI be, te kAmAMdha kahevAya be. uttama zrAvake tevA kAmAMdha thavaM na joie. kAmAMpaNa kAmane viSeolupatAne laine dharma, deha ane dhanano daya thAya be. " 1 A pramANe kAmAMdhapaNAmAM doSAne jANI gRhasthe atyaMta Asakti na rAkhavI. A zIlanuM svarupa puruSone potAnI strImAM paNa zrIne kaDhelaM ne, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI Atmaprabodha. have svIone AzrIne kahe - "jaha nArIo narANAM, taha tANa narAvi pAsanUyAna / tamhA nArIo vihu, parapurisapasaMga mujjhati " // 1 // " A lokamAM saMyama rupa bAhAgamAM vicaratA puruSarupI mRgone strIo temanI sadgatimA javAmAM vighnarupa, pAzarupa thAya -tevI rIte strIone puruSo pAzarupa thAya . kAmadeva janaya aMze avalaMbIne rahela , eTale strI tathA puruSa banemAM byApIne rahela , tethI zIlanA anivApI puruSo parastrInA saMgane varje ."1 evI rIte strIo paNa potAnA pati zivAya anya puruSonI sAthai prasaMga, gupta vArtAlApa, ekAMte vAsa, mukhadarzana ane manmana AlApa vagere kAmoddIpaka paricayano parahare le. brahmavratano Adara karatI svIoe-potAnA jarine varjIne sAmAnya rIte bIjA puruSa mAtrano tyAga karavo. ___ have suzIla ane uHzIlano aMtara ve gAthAthI kahe je" te sura giriNovi gurU, jesiM sIveNa nimmlaabuddhii| gayasIlaguNe puNa muNa, maNue taNue tiNAovi // 1 // vagyAzyA jayAda, udAvijiyA na sIlavaMtANaM / niya chAyaMpi nirarikaya, sAsaMkA hu~ti gayasIlA" // 2 // " jemanI buchi zIlaguNe karIne nirmala , te puruSo meruparvatathI paNa moTA ke kemake, meruparvatarnu laGga yojanapramANa ne ane te puruSonA yazanuM traNa luvanane viSe vyApakapaNuM ne ane je puruSo zIlaguNe rahita , teo tRNathI paNa laghu . tRNa laghu hovAthI tene vAyu lai jAya ane tethI te parvata pASANa vagaremAM slakhanA pAmatuM rahe je ane kuzIna puruSa ghaNAM saMcita karelA puSkRtavameM merAyelo sato A traNa nuvanane viSe namato koi ThekANe paNa sthiratA pAmato nathI; tethI kuzIla puruSa tRNathI paNa baghu je. je zIlavaMta puruSo De, temane vAgha Adi zabdathI sarpa, agni, pizAca vagaire uSTa jIvo nayanA hetu thatA nathI; arthAt jayanA karanArA thatA nathI, ane kuzIna puruSo me, tetro Jain Education Interational Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. " sarvatra zucayo dhIrAH svakarma balagarvitAH / kukarmaniratAtmAnaH pApAH sarvatra zaMkitA : " // 1 // " je dhIrapuruSa che, te sarvatra pavitra ne potAnA satkarmanA calathI garva dharanArA hoya ane paap| puruSo to kukarmane viSe sadAM tatpara rahI sarvatra zaMkAvAlA hoya be. " ? zIlavALA puruSone koi ThekANeyI jaya uttanna thato nathI, tene mATe A pramANe lakhe be 13 " jannaNo vijayaM jannahivigopayaM visadAvirajjUo / sola agaM mattA, kariNo darilomAhuti " // 1 // " zIlavAnA puruSonI AgaLa agni jala thara jAya be, samudra khAvocIthar3a jAya che, sarpa dAra yaha jAna ke ane madamata hAthI harinA jevo thar3a jAya be. " 1 " eva te zIlanA prajAvathI sarva kaSTono nAza thAya, ema kAM. have zInA jAva manobita bAna thavA kaDe be. " vitthara jasaM baca vilati vividha riddhIo / sevaMti surA sijhaMti maMtavijjA ya sIle " // 1 // " za ela pALavANI yaza vistAra pAme che. bala vadhe che, aneka prakAranI Rni vilAsa thAya che, devatAo sevA kare ne ne maMtra tathA vidyA siddha thAya be. " 1 zIla sarva vIjA alakArI karatAM vizeSa alaMkAra rUpa be, te darzAve be. kiMmaMgaNe di kajaM, jai sIle anaMkio deho / kiM maMDaNe hi kajje, jara sIle hujja saMdeho " // 1 // " zIlarupa AnUparAyI deha akRta hoya to pachI bIjA AbhUSaNaM zuM kAma be ? ne jo zIlarupI AbhUSaNa na hoya to pachI bIjA AbhUSaNa zA 27% Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 kAmanA be ? 1 ahaM ziSya zaMkA kare be ke, puruSone to hRdayanuM dRDhatApaNuM hovAthI zIla hoi zake paraMtu strI jAtinAM hRdaya tuccha ne capala hovAthI temaja temanAmAM puruSAne AdhIna rahevApaNuM hovAthI teone zIla zI rIte rahI zake ?" AzaMkAnA samAdhAnamA guru kahe be ke, evI zaMkA karavI prayukta che. kAraNa ke, sarva strI eka svanAvavALa / hotI nathI. strI mAM paNa ghaNI strIo suzIla dharmAnuSThAne zAstramA zravaNa karavAthI zojanika hoya che. tene mATe kAMbe ke " nAriyo vi arogA sIlaguNeNaM jayammi vikAyA / jAsaM carittasavaNe muNiNo vimaNecamakkaMti" // 1 // 46 munA, sItA, aupadI Adi aneka strIo zIlaguNa va A jagatmAM vikhyAta thayelI be. tenAM caritro sAMjaLI munio paNa potAnA manamAM camatkAra pAmI jAya be. " 1 zrI Atmaprabodha. te viSepramANe kAM be 66 " ajAo baMni suMdarI, rAi maI caMdA pamukhAo / kAlattae vi jAo, tAo vi namAmi jAveNa " // 1 // " AryA brAhmI, suMdarI, rAjamatI, ane caMdana bAlA, pramukha satIo kALane viSepaNa zIlaguNathI calita yaha nathI, te satIne huM jAvathI namuM buM. 1 " jinazAsanane viSe jo ke dharma puruSayI utpanna yayelo be ne moTA moTA graMthAMnA karttAo paNa puruSoja hoya be, tethI puruSa jAtinuM pradhAnapaM . paraMtu je kAyara puruSo che, temane strIo pAzarupa be, evA vyavahAra nayanuM avalaMvana karIne prAyaH utkRSTa munie strInI niMdA karelI che, tene mATe kachu be ke, " soyasarI DuriyadarI, kavamakuMmi mahiliyA kilesakarI / vara viroNa araNI, DukakhaNI sukha paDivarakA " // 1 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 15 __" strI zokanI saritA , pApanI guphA , kapaTanI kuMmI , klezanI karanArI che, vaira virodha krnaa| be,suHkhanI khANa ane sukhanI pratipakSI ." tathApi nizcaya nayathA vicAra karatAM puruSapaNuM ane strIpAj-bane stuti ke niMdAnA hetu nathI. kemake suzIlatA ane uHzIlatAnuM puruSapaNu ane svIpaNaM kAraNanUta . tene mATe kayuM ne ke, " ityiM vA purisaMvA nissaMkaM nama susIla guNapuDhe / zatthaM vA purisaMvA cayasu bahu sIla pajhaTaM" // 1 // " strI athavA puruSa game ta hoya, paNa zIlaguNa jenAmAM spaSTa hoya, tene namaskAra thAo . ane strI athavA puruSa game te hoya paNa jo te zIlaguNadhI bhraSTa hoya to teno tyAga thAno." ? duHzIlatAnuM phaLa zuMne ? te kahe je" paMDuttaM paMDattaM, dohaggA marUvayAya abalattaM / ussIlayA layAe, iNamo kusumaM phavaM naro" // 1 // " pAMmuroga-kADha, napuMsakapaNuM, pu gya, kurUpa, alpaAyuSya, ane nirbalatA e uHzIlatA rupa latAnA puSpo ne, ane naraka tenuM phaLa . " 1 suzIlatAnuM phasa \ cha ? te kahe je" AroggaM sohaggaM, saMghayaNaM rUva mAjabana manalaM / annaM pi kiM adijaM, sIlavvaya kappAkassa" // 1 // " zIla vrata rupI kalpavRkSa, Arogya, saujAgya, saMghayaNa, rUpa, AyuSya, ane atula bala Ape je. tenArthI bIjaM adeya zuM ? arthAt sarva Apele."? have zIlavata dRSTAMtathI varNana kare che" cAlaNI jatreNa caMpA, jIe nagghADiaM kavAmatiaM / kassa na hare ci, tIe cariaM sunnadAe" // 1 // " jeNIe cAlaNI vajhe janna kADhIne capAnagararInA traNa daravAjA ughADyA Jain Education Interational Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zrI Atmaprabodha. hatA, te sunamA satAnu caritra konA cittane na Dare ? " sunajAnuM caritra. vasaMtapura nagaramAM jinadAsa nAve eka zAvaka rahe to hato. tene atyaMta zIlaguNavAnI jinamatI nAma stro hato. tegale gulamA nAme eka putrI thAhatI. munaghA vAlazyayo samyaktva dhone dhAraNa karanArI zrAvikA thA hatI. te bAlA ghaNIja svarupavato hatI. AgIvAriyA kaNakonA putroe teNInA rupamA mohita thai zrAvaka jinadApa pAte ko pAra karavA momo topaNa jema kAgaDo koratuM nojana na prapta kara, netra himAnIpaNAne laine teo teNIne jinadAsa pAsegrI prApta kI zakyA nahIM.. eka vakhate buchidAsa nAvano eka bauddha dharmA vahika putra caMpAnagarImAMthI vepAra karavAne vAMtapuramA rahakA Avyo. te koi vyApArane prasaMge jinadAsane ghera AvatAM sauMdaryavatI sunA tenA jovAnAM prAvI. tatkAla moha pAmI teNe jinadAsanI pAse pANigrahaNa karavA pATe sunajAnI mAgaNI karI. jinadAse tene mithyAtvIpaNAnA kAraNayI ApalAnI nA kaho. buddhidAsa paThI te kanyA melavavAnA irAdAyI kapaTI zrAvaka thA koI vicakSaNa jaina muninI sevA karavA lAgyo. te alpa samayamAM te muni pAradhI zrAvaka nA AcAra sIkhI gayo ane sAcA zrAvaka jebo banI gayo. tenAnAM zraddhA na hatI, paNa te niraMtara devapUjA, sAdhu sevA ane AvazyakAdi dharma kRtyo karavA lAgyo. anukrame tene jinadAsanI sAye maitrI thai, ane paricaya vadhato gayo. pAkhare buchidAsane zukazrAvaka jANI jinadAse potAnI putrI subhatA tenI sAye paraNAtI. kapaTI budhidAsa sunajAnI sAye viSaya noga jogavA bAgyo ane mukhe kAna nirgamana karavA lAgyo. eka vakhate jeNe vyApAramA ghaj avya upArjana kathu De, evA budhidAse potAnA dezamAM javA mATe potAnA sasarA jinadAsanI rajA mAgI. te vakhate jinadAse kag, " vatsa, tame svadezamA javAnI icchA rAkho ge, te noka ; paraMtu tamArA mAtA pitA viparIta dharmAmA te pAmA jaima ghomAne na sahana karI zake, tema mArI zrAvikA putrI muttatrAne tetro keA sahana kararI zakaze? " budhidAse kAM, " naja, name te viSenI ciMtA rAkhazo nahIM. huM temane judA gharamAM Jain Education Intemational Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 197 rAkhIza; paraMtu mane svadeza javAnI AjJA Apo. " pabI sasarAe kahuM, "tyAre khuzIthI jAo. mArgamAM tamAruM kaDyANa thAo. " sasarAnI AjJA thatAM buddhidAsa potAnI strI sunaprA sAthe rathamAM besI mArge cAlyo ane anukrame te caMpA - nagarI AvI pohoMcyo. potAnI strI sunAne judA vAsagRhamAM rAkhI pote mAtA pitAne ghera gayo, ane temane AnaMda madhyo. tethe potAno sarva vRttAMta mAtA pitAne jaNAvyA. pI potAnA kAryamAM tatpara yaha potAne ghera rahevA lAgyo. subhadrA judA gharamA rahI niSkapaTa vRtti va arihaMta prajuno dharma sevatI hatI; paraMtu teInI sAsU ne naNaMda telInAM biDo joyAM karatI hatI. eka vakhate evaM bandhuM ke, koi jaina muni nikAne mATe sunAnA vAsagRhamAM AvI cAvyA gayA. te joi te buddhidAsane tenI mAtA ne vhene kAM ke, "jAi, tArI bahu koi jaina muninI sAye rame be. " buddhidAsa boDhyo, " tamAre evI juThI bAta kahevI nahIM; kAraNa ke, mArI strI kulIna, jaina dharmamAM rakta ne satI be. te kadi paNa kuzIlA thAyana nahIM. tame dharmanI irSyAthI vo mithyA Aropa caDAvI kaho bo. tamAre AvaM aghaTita na bolavaM jor3ae, " buddhidAsanAM AvAM vacano sAMjalI te sunAnI sAsU ne nIMda te sunAnA vizeSa biDo jovA lAgyA. eka vakhate koi jaina muni sunAne ghera nikSA sevAne AvyA. teja vakhate pavanavatemanA netramAM jamataM tarAM paruyuM. te sAdhumAM jinakarUpa paNuM hatuM, eTale te zarora saMskAratha vimukha hatA. prArthI temaNe te taraNAMne netramAthI dUra karyu nahIM. samaye sujakA dikSA ApanA yAvI. te vakhate telInA jovAmAM Avyu ke muninA neyAMka pIkA thAya che. AthI telIe cAlAkI thI jilhAnA agra jAgayI te duSita netragAMyI taraNuM bahI baMdhuM tema karatAM teenA kapALamAM kareluM kuMkumapi te muninA alATa upara coTI gayuM muni nikA lai taNInA gharamAMrtha ra nIkavyA, te vakhate biSa jonArI telInI sAsU pAtAnA putrane bolAvIta suninA lalATatuM tilaka pratyakSa batAvyuM tevI nizAnI jor3a buddhidAse potAnI mAtAnuM vacana kabula karyu ne sunAnA zIla viSe tene zaMkA utpanna tha. yArathI buddhidAsa mujadhAnI upara virakta thara gayo. satI sunA potAnA patine potAnI upara niHsneha jANI manamAM vicAra karavA lAgI. " ahA ! mArI upara vRthA doSAropa thayo. vallI mArA nimitte Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zrI Atmabodha. - zrI jinazAsanane paNa yA apavAda lAgyo, mATe have mAruM jIvita nakAnuM be. jovitano tyAga karane pahuMA malinatA dUra karUM to ThIka. " AvuM vicArI satI sunAe pramANe anigraha dhAraNa karyo. " jyAM sudhI A mArA apavAdanI malinatA dUra na thAya, tyAM sudhI huM kAyotsargane pAraza nahIM. " Avo anigraha as teNIe jina pUjA karI ane zAsanasurInI manamAM dhAraNA karI. saMdhyAkAle gharanA eka khUNAmAM kAyotsarga karIne rahI. te nA samyak arrant aurat zAsana devIe pragaTa thai subhAne kahuM, - "he vatse, huM tArA bolAvavAtha vI buM, mATe je kArya hoya te kahe. te vakhate sunajhAdevI te devInA vAkya sAMbhaLI kAyotsarga pArI saharSA dhar3a devIne namana kara bolI - " he devI, mArA nimitte zAsanane lAgenuM kalaMka dUra karo." devI bobyA" vatse, taM kheda karIza nahIM. tA kalaMka dUra karA mA ane zrI jinazAsananI prabhAvanA vadhAvA mATe prAtaHkAle sarva zubha thaze. tuM nizciMta thai zayana karI jA. yA pramANe kahI devI dRzya thai gayA. te pachI sunajhA nizciMta thai sui gai. prAtaHkAle te jAgRta thai deva pUjA, guru pUjA vagere Avazyaka karI paravArI. --- " yA samaye nagaranA daravAjA ke je rAtre baMdha karelA, te UghamI zakyA nahIM. rAjAnA mANasoe ghaNuM karya, paNa koi rIte daravAjAnA kamAko UdhamatA na hatA. AthI nagaranA loko muMphAi gayA. temanAM Dhoro pazuo dudhA ane tRSArthI Akula vyAkula thavA lAgyA. potAnI prajAne mAthe AvaM nAre duHkha tuM jo rAjA hRdayamAM kula-vyAkula banI gayo. rAjAe, vicArya ke, yA kArya koi deva tarapha thayelaM hotuM joie, AnuM vicArI rAjA pote pavitra yar3a dhUpa dIpa karI aMjali jogI yA pramANe voDayo- " he devadAnavo, sAMjaLo. tamArAmAMyI je koi mArI Upara kopAyamAna thayA hoya to tame yA mArA dhUpa dIpathI prasanna thA . rAjAnA yA zabdArthe tatkAla yA pramANe AkAza vANI pragaTa thai. - 77 66 jalamuddhRtya cAlinyAH kUpatastaMtubaddhayA / kAcinmahAsatI puryAH kapATAMcalukaistribhiH // 1 // AcchoTayati cecchIghramuddhate'khilA api / Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 1 e kapATA dvAra dezasthA, nocennaiva kadAcana // 2 // yugmam / " jo koi satI strI kAcA sUcanA taMtu vame cAlaNIne bAMdhI, te bare kuvAair to a A nagarInA daravAjAne traNa aMjala bAMTe to te nagara ghAranA kamAmA bama / jaze. te zivAya kadi paNa ughamaze nahIM. " 1, 2 yApramANe AkAzavANI sAMjaLI rAjAe satI strIne AjJA karI eTale nagaranI kSatriyANIo, brAhmaNIo ane vaNik strIo kuvAne kAM AvI cAla va jala naravA lAgI, paraMtu kAcA sUtranA taMtuo tuTI javA lAgyA. keTalI eka cAlaNI o kutrAmAM pamI. koinAthI te kAma thai zakyuM nahIM. bI likhI thai pAnI cAlI gai. ane hRdayamAM atyaMta kheda pAmavA lAgI. yA vakhate vinayavatI sunA potAnI sAsU pAse AvI ne yA pramANe kavAlAgI - " he mAtA, jo tamArI AjJA hoya to huM kuvAmAMthI cAlalI va jala kADhI yA nagaranA daravAjA ughAmavAnI icchA rAkhuM buM. " sAsUe UMce svare kayuM, " are jaina munine saMvanArI, tArAthI e kArya vanaze nahIM. tAruM satIpaNuM huM sArI rIte jAeM buM. " have vIjA lokone jaNAvavAnuM zuM kAraNa be ? meM ekalIe jAeyuM, eTaluM basa be. " nagaranI vadhI strIgro je daravAjAne jabA vA samartha tha nathI, to have tuM zI rote yaza " ? sunaSA bolI - " mAtA, tame kaho bo, te yukta be, paNa huM paMcanI sAkIe mArA satIpaNAnI parIkSA karI zakaza. tamAre yA kAryamA mane aTakAva nahIM. " AdatuM kahI te satI subhA, telInI sAsU ne nagada hAsya karatI hatI, te batAM tatkAla snAna karavA gai. snAna kara devagurUne namana karI te kuvAne kAMThe AvI. tyAM navakAra maMtra pUrvaka zAsana devInaM smaraNa karI sUrya sanmukha UnI rh| A pramANe bolI" jo huM jaina dharma ane zIla rupa alaMkArane dharanArI ho to yA kAce tAMtaNe afrat cAlI va kuvAmAMthI paae| nIkaLajo. " yA pramANe kahI te satIe kAcA taMtu bAMdhelI cAlaNI kuvAmAM nAMkhI ane tatkAla telIe cAlaNIne jala sAthe bAhera kADhI. yA zIlano prabhAva pratyakSa joi rAjA vagere sarve sAna Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI Atmaprabodha. dAzvarya thar3a gayA. rAjA potAnA parivAra sAdhe te ston| AgaLa Avyo ane yA pramANe bolyo - " he patitratA, he satI Apa kRpA karI A nagaranA daravAjA ghAma ne lokonA saMkaTane dUra karA. pI satI sunA nagara janAtha | vITAelI vikasvA netra tathA mukhavAsI ne virudAvaLa bolanArAmro jenI AgaLa jaya jaya zabda karI rahyA be, esI yaha nagaranA dakSiNa daravAje vI. tyAM navakAra maMtra bola | telIe jalanIya aMjali te daravAjA Upara chAMTI, eTale jema jAMguli maMtranA jApa va sarvanA viSaya) Artta evA netro ughakI jAya tema nagaranA daravAjA ughamI gayA. te vakhate AkAza mArge 55jino nAda thayo ane devatAoe jaina dharmane AzrI jayadhvani karyo. AthI nagaranA aai air Arya sAdhe harSita thai gayA. te pachI satI sunAe pazcima ne uttara dizAnA daravAjAo tetrI rIte UghADyA. panI sunAe kAM ke, meM zrI jaina dharmanA pasAyacI RNa daravAjA ughADyA be. have A nagaramA je koI strI satapaNAno garva karatI hoya to tela / A cotho daravAjo ughAre." buM kahI satI sunA pAThI valI ne tel|e te daravAjo ughADyo nahIM. pI bIjI koi strI te pura ghArane ghAmI zakI nahIM. te caMpAnagarInuM dvAra adyApi baMdha rahe che; ema saMjalAya . satI sunadhAnuM A caritra jo telInI sAsU ne naNaMda zyAmamukhI yaha gar3a. tezInA pati buddhidAsanuM mukha to potAnI strInaM darabhUta zIla jo zarada RtunA caMdranI petre dedIpyamAna iyuM. nagaranA boko te satInI stavanA karavA lAgyA. rAjAe atyaMta harSa pAmI satI sunAne uttama vastrAlaMkAro ApyA ane moTA utsavayI teNIne tene ghera pohocAmI. pI te mahAsatInA pratibodhayI rAjA vigere sarva lokoe jaina dharmano aMgIkAra karyo, sarve te satInI stavanA karatAM potapotAne ghera cAvyA gayA. pAlathI sunAnA sasarAnA kuTuMbe vo pazcAttApa karyo. pachI oe satInI samIpe ja jaina dharmane aMgIkAra karyo. satI sujAno svAmI buddhidAsa ke je kapaTI zrAvaka hato, te pachI satya zrAvaka banI gayo ne satya, premathI sunA sAye rahI sukhe kAla nirgamana karavA lAgyo. te bane daMpatI gRhastha dharma pAlI te saMyamane ArAdhI sadgatinA jAjana yayA hatA. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitIyaprakAza. evI rIte cothA vrata upara satI sunajAnI kathA kahevAya je. A prakAre zIla vratanuM mAhAtmya sAMnaLI bojA paNa navyajanoe Adara pUrvaka zIla vrata pALavAne tatpara tharbu. tenI nAvanA A pramANe - " ciMteavvaM ca namo, tesiM tiviheNa jehibNnN| cattaM ahammamUlaM, mUlaM navagapbhavAsANaM" // 1 // " jemaNe mana, vacana ane kAyA-e traNa prakAre adharmarnu ane A saMsAramA garnAvAsanuM mUla rupa evaM abrahmacarya gemI dIdhu , temane namaskAra ho." 1 pAcamuM sthUla parigraha viramaNa vrata. sthUla evA parigraha parimANa karI tenAthI virAma pAmabuM, e pAMcamuM sthUla parigraha viramaNa vrata kahevAya che. jemake, " gehI gidhi maNaMtaM, parihariya pariggahe navavihaMmi / paMcamavae pamANaM, kareja icchANumANeNaM " // 1 // " pAMcamA sthUla parigraha virati nAmanA vratane viSe gRhastha anaMta gRphi-SaNAno tyAga karI nava prakAranA parigraha pramANa kare -ATabuM mAre mokalube, evI avadhi kare . " 1 / parigrahanA nava prakAra A pramANe . 1 kSetra, 2 vAstu, 3 hiraNya, 4 suvarNa, 5 dhana, 6 dhAnya, 7 vipada, 7 catuSpada ane kupya-evA nava prakAra che. temAM pehelu detra te traNa prakAracaM che. 1 setu kSetra, 2 ketu kSetra ane 3 jajaya kSetra. je. reMTa pramukhanA jalathI siMcAya, te setu kSetra kahevAya je, je AkAzanA pANIthI siMcAya te ketu detra kahevAya je ane je banenA pANIyo siMcAya te ulaya kSetra kahevAya je. vastu eTane ghara, hATa, gAma, nagara vagere. temAM ghara traNa prakAraceM ke. 1 khAta, 2 ucita ane 3 taunnaya. je bhUmigRha-noyarAdi gRha te khAta Jain Education Intemational Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zrI Atmaprabodha. gRha kahevAya je. je mehena, havelI vagere te nacchrita gRha kahevAya ne ane je joyarA napara raheba meheba vagere te tajjaya gRha kahevAya je. hiraNya eTo sonuM rupuM, je prasiddha ne te. dhana eTane gaNima vagere cAra prakAranuM ne te. sopArI, jAyaphaLa vagare je gaNI zakAya athavA gaNIne vecI zakAya, te gaNima dhana kahevAya je. kaMku, goLa vagere jokhI zakAya athavA jokhIne vecI zakAya, te dharima dhana kahevAya . ghRta, lavaNAdi je mApI zakAya athavA mApIne vecI zakAya, te meya dhana kahevAya je. ane vastra, ratna vagere je parIkSA karIne devAya te parIkSya dhana kahevAya je. dhAnya eTane cokhA, DAMgara vagaire sattara prakAraceM kahevAya . koi graMthAMtaramAM tenA covIza prakAra paNa kahelA ne. sattara prakAranA dhAnyane mATe A pramANe lakhe . " vrIhiryavo masUro, godhUmo mujha mASa tila caNakAH / aNavaH priyaMgu koSavamakuSTakAH zAlirADhakyaH " // 1 // kiMca kAya kulatthau zaNa sapta dazApi sarva dhAnyAni / "1 mAMgara, 2 java, 3 masUra, 4 godhUma, 5 maga, amada, 7 tantra, 8 caNA, 8 aNava, 10 kAMca, 11 koSavA, 12 maTha, 13 zAla, 14 colA, 15 kalathI, 6 zaNa ane 17 ADhaka, e sattara prakAranA dhAnyo kahevAya ." ? pida eTale strI, dAsa, dAso, menA, popaTa vagare. ane catuSpada eTane gAya, jesa, uMTa vagere jANavA. kupya eTo zayana, Asana, ratha, gAmA, hala, mATInAM ThAma, sthAla, kacoLA vagere gharanA upakaraNo. ahiM zaMkA kare ne ke, e upara kahelA padArthonuM zIrIte parimANa karavaM? tenA uttaramAM kahe je ke, potAnI icchA-kalpanA pramANe temanuM parimANa thAya ne. kahevAno Azaya e De ke, jo icchAnI nivRtti thAya to niyama karatI vakhate jeTalo parigraha sattAmA rahelo De, eTale te samaye je parigraha potAnI pAse vidyamAna meM, tenAtha oLa pramANa karavaM. ane pr| vaghelu avya dharmakAryamAM Jain Education Interational Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 203 jomI devu. athavA sattAnumAne karIne chatAM pramANe bevaTa niyama grahaNa karavo. te para AnaMdAdi zrAvakonA dRSTAMto prasiddha be. jo kadi gRhastha icchA nirodha na karI zake to je hoya te karatAM mAM ke cogaNaM mokalaM rAkhIne bAkI je zeSa rahe teno niyama kare. ko zaMkA karaze ke, " batAM parigrahano niSedha karIne je vratanuM aMgIkAra karavApaNuM be, te maru dezanI vApIkAnA jalanA snAnanI jema kone hAsyanuM sthAna nahIM thAya " ? te zaMkAnA samAdhAnamAM kahevAnuM ke, nAgyayoge kAlAMtare karIne icchA pramANe kSetrAdika saMpadAnA paNa adhika prAraMbhaM thavA anekadi saMpadA na hoya paNa icchA anaMta hoya che, teno nirodha karavA mATe vratano aMgIkAra karato te saphala be. tene mATe kAM be ke, parimimuvaseto, aparimiyamAMtayA pariharato / pAva paraMmi boe, aparimimaNaMtayaM sukaM" // 1 // parimita parigrahane sevato ane aparimita anaMtano parihAra karato puruSa yA lokano pAra pAye be ne aparimita anaMta sukhane pAme be. " 1 66 prazna kare be ke, ichA pramANe vastu prApta karatAM vA potAnI meLe zAMta pAme beja; to pI A parigraha parimANa karavAnuM zuM kAraNa be ? jojana karavAthI kSudhA enI meLe samAi jAya beja. tenA uttaramAMkadevAnuM ke, ema nathI; kAraNa ke paripUrNa samRddhi prApta thatAM paNa ihAnI atRptija be. tene mATe kAM be ke, " jaha baheI riddhiM tada boho vivahue bahuo / bahiNa dArubhAraM kiM aggI kaha vivijkAi " // 1 // 46 jema jema Rddhi prApta yatI jAya be, tema tema lona bahu vRddhi pAme be. agni lAkamAno samUha prApta karIne buddhI jato nathI, paNa ulaTo dRSTi pAme be. " 1 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI Atmaprabodha. parigraha sarva klezonuM mUtra , te darzAve . "sevaMti pahuM laMghati sAyaraM sAyaraM bhamaMti nuvaM / viviraM visaMti nivisaMti pinavaNe pariggahe nirayA" // 1 // "dravyAdi saMcayane viSe ekAgra cittavAlA prANIo dhananA svAmInI sevA kare , samujnuM ubaMdhana kare che, Adara pUrvaka pRthvImAM laTake De, siddharasa va'garene mATe parvatanI guphAmA praveza kare ke ane maMtrAdikanI sidhine mATe imazAnamA vase che. AvA prakArano parigraha duHkhano heturupa che." 1 evA parigrahane duHkhano hetu jANI, tenAthI saMtoSa rAkhavo sAro . saMtoSI manuSyo nirdhana hoya topaNa iMzAdikanA sukhane anulave . tene mATe kayuM che ke, ___" saMtosaguNeNa akiMcaNovi iMdAzasuhaM lh| iMdassa vi rihiM pAvijaNa kaNo ciya atuTTho" // 1 // " nirdhana paNa saMtoSanA guNavajhe iMzAdikanA sukhane anujave ne ane asaMtoSI pANI iMdhanI samRdhine paNa pAmIne Uo rahe -avapta rahe ." 1 asaMtoSI manuSyane iMdranA sukho male topaNa saMnoSa vaLato nathI, eTale ta karatAM paNa vadhAre sukhanI zchA kare . upara kahelA svarupavAlA parigraha pramANanuM svarUpa ane saMtoSanuM mUla viveka , e vAta dRSTAMtathI dekhAme . "vivekaH sadguNazreNiheturnirgadito jinaiH| saMtoSAdiguNaH kvApi, prApyate nahi taM vinA" // 1 // " viveka sadguNonI zreNirnu kAraNa ne, ema jinezvaroe kahelu je. te vivekavinA saMtoSAdi guNa bIje koi sthaLe paNa prApta thato nathI." 1 viveka pragaTa thavAthI sarva sadguNo potAnI meLe AvI te javya puruSanA Jain Education Intemational Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyamakAza. 205 zarIramA dhananI jema Azraya kere . tene mATe kayuM ne ke, "prAu ve vivekasya, guNAH sarve'pi zonanAH / svayamevAzrayaMtehi, navyAtmAnaM yathA dhanam" // 1 // A zlokano artha napara kahevAmAM Avyo je. A viSe vizeSa artha dhana nAmanA zeunA vRttAMtathI jANavo. dhana zegnI kayA. koI eka nagaramAM " zrIpati" nAme eka moTo dhanavAn zeTha raheto hato. tene "dhana" nAme eka putra hato. tene pitAe eka moTA dhanADhya zegnI putrInI sAthe paraNAvyo. eka vakhate AcAryanA sarva guNothI alaMkRta evA " somAcArya " nAme eka AcArya te nagaramAM AvI caDyA. temane vaMdanA karavA mATe nagaranA ghaNA sroko gayA. te sAthe zrIpati zeTha paNa gayo. AcArya nagavAne sarva dharmanI dezanA ApI. te dezanAmAM parigraha parimANa vratarnu svarUpa vizeSapaNe varNavI batAvyu. dezanAne aMte jene viveka natpanna thayo , evA zrIpati zeThe te sUrinI pAse te vrata grahaNa karyu. bIjA paNa zrAvakoe vividha prakAranA niyamo grahaNa karyA. te pachI sarve guru mahArAjane namIne potAne ghare cAvyA gayA. te par3I zrIpati zeThe potAnA niyamita karanA avyathI vadhAre rahelA avyane dhArmika sthAnamAM bAparavA nizcaya karyo. zrI arihaMta caityanA nirmApaNarnu moThaM phala jANI eka moTuM jinAlaya karAvyuM. te jinacaityamA zunna muhUrttamAM uttama parivAra sAthe teNe zrI jineMnI pratimAna sthApana kayu. te pachI te zrI. pati zeTha te caityamAM niraMtara jina pUjA karatAM ane satpAtrane dAna ApatAM anukrame potAno kAla nirgamana karato hato. AyuSya pUrNa thatAM te zeTha zuna dhyAnavame kAla karI sadgatine prApta thayo. te paThI svajanoe ekaThA malI tenA putra dhanane tenA sthAna upara sthApita karyo. dhana zeTha lonagrasta ane nirvivekI hato. teNe A pramANe ciMtavyuM-"are mAro pitA gAMko thai gayo hato, tethI teNe ghaj avya khacI nAMkhyuM je. AvA caitya banAvavAmAM avyano vyaya karavo, te vyartha je. have hu~ mUla dravya ( mumI ) nA vyayanA kAraNAne aTakAvI na; avya utpanna Jain Education Intemational Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zrI Heart. karavAne ujamAla thAUM. " yA prakAre ciMtavI te dhana zeThe potAnA nivAsagRha zivAya vIjA ghara ane hATa vagere sthAno vecI nAMkhyA ane dAsa, dAsI vagere je upajIvaka varga hato, tene visarjana kara nAMkhyo. te zivAya caitya pUjA tathA prabhAvanAdika vadhAM dharmakRtyono paNa tyAga kararI dIgho. pachI pote ekajho jIrNa vastro paiherI khaMne kothaLo lai goLa pramukha lai becavA mATe gAmogAma pherI karavA lAgyo. jojana vakhate te mAtra tela mizrita junI kalathI pramukha nIrasa AhAra karavA lAgyo. dhanazeThanI yAvI kRpaNa sthiti jor3a tenI kulavatI ne zIlavatI strI hRdayamAM kheda pAmavA lAgI . teNIe tene ghaNI hita zikSA ApI paraMtu te lonAdikathI grasta hato, eTale tenAM vacanane alpaze paNa mAnato nahIM. AvarIte keTalo samaya vItyA pakSI pekSA AcArya mahArAja teja sthale punaH AvI caDyA. javya jIvo temane vaMdanA karavA mATe AvavA lAgyA. AcArya mahArAje temane dezanA ApI. te prAcArye zrIpati zeThanI sthiti ne pravRttiviSe lokone putryaM. te lokoe kayuM, " svAmI, zrIpati zeTha kAladharmane pAmyo be. hAla teno "dhana" nAmano putra vidyamAna che. te ghaNo sonAninUta thar3a gayo be. nirvivekapaNe te jinapUjAdi sarva dharmakRtyo bokI pazunI jema phogaTa kAla gumAve . " te zrAvaka loko A pramANe te dhanazeThanI sthitinuM byAna karatA hatA, tevAmAM khanA upara kothalo lai malina veSavAlo te dhana ze koi gAma tarapha utAvale jato dRSTie paDyo. te vakhate zrAvakoe kayuM, "svAmI, juo, yA zrIpatino putra dhana zeTha jAya be. " guru mahArAja te dhananI evIsthiti jor3a, teno upakAra karavAne mATe potAnI pAse beThelA eka zrAvakane mokavI tene bolAvyo. dhana gurunI samIpa Avyo nahIM. te teja ThekANe jano rahI bolyo, "jAi, huM pravyano arthI buM. mAre gurunI sAthe kAMi kAma nathI. " dhananA yA zabdo sAMjaLa AcArya mahArAja keTaloeka bAja dhArIne pote tyAM gayA ne bolyA, "jAi, tuM zrIpati zevano putra be. tArA jevAne yAvI rIte dharmakAryanI vimukhatA ghaTatI nathI. kadi tArArthI koi navaM dharmakArya na banI zake to kAM nahIM; paNa tArA pitAe karAvelA jinacaityamA rahela prajunI pratimAnuM mukhakamaLa joi te pI tAre jojana karaM, evo niyama tUM aMgIkAra kara." gurunAM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. 207 A vacano sAMnaLI, te dhana bolyo. "mahArAja, huM mArA kAryamAMcI tyAreSTa thAnaM buM, mATe hAla mane bomI dyo. paraMtu AjathI pachI tamAro kahelo niyama mAre be. pramANa 11 pramANe kahI te dhana potAnA dharmakAryamA prava a AcArya jagavAn tyAMthI vihAra karIne bIje sthAne cAvyA gayA. tyArathI ko zubha karmanA udayayI te zeva niraMtara prabhunuM mukhakamaLa joyA panI jojana karato hato. tenI strI potAnA patinI yA pravRtti joi khuzI tI hatI. teNI dhAratI hatI ke, AvA lubdha puruSanA hRdayamAM Avo zubha nAva utpanna thayo be, tethI jagAya ne ke, A puruSano koi zubhodaya thaze. eka vakhate evaM vanyuM ke, lobhI dhana gAmame pherI karI bapore momo Avyo. te utAvaLamAM manunA mukhakamaLanuM darzana julI gayo, ane tarata jojana karavAve. te vakhate tene yAda AvyuM ke, " are ! meM haju devadarzana karyA nathI, mATe ne satvara karI AvaM. " AvuM vicArI te tatkAla beTho thayo ne jinacaityama va prajunAM darzana karavA lAgyo. tevAmAM caityanI aMdara " he dhana, mAga, mAga," evo dhvani pragaTa thayo. A zabda sAMjaLI dhana cAre tarapha jovA lAgyo, paNa te zabda kahenAra koi mANasa tenA jovAmAM AvyaM nahIM AyI tenA manamAM atizaya Arya utpanna thayuM. te vakhate te dhane yA pramANe karchu, "tame je bolo bo, te koNa bo?" punaH A pramANe dhvani thayo. "huM A caityano adhiSTAyaka - zrI arihaMta bhagavAnno upAsaka devatA buM. tane tArA niyamamAM dRDha jor3a huM tuSyamAna thayo buM, mATe tuM vAMchita vara mAga. dhana boDhyo - " huM mArI strIne putrIne mAgIza. " yA pramANe kahI dhana potAne ghera Avyo ane teNe potAnI khIne te sarva vRttAMta ko. te sAMjaLI tenI vivekI strIe vicAra karyo ke, "gharamAM vyanI kAM nyUnatA nathI, paNa yA mArA patimAM vivekanI khAmI be. jo tenAmAM viveka Ave to pachI sarva kAryanI siddhi thaze. " AvaM vicArI te strIe dhanane kanuM, "svAmI, tame satvara te deva pAse jAo ane temanI pAse viveka mAgo. " strInuM A vacana mAnya kara te dhanaze kothalo pherato caityamA Avyo. ane UMce svare boDyo, " he deva, jo tame mArI upara tuSTa thai mane vara ApakA icchatA ho to mane viveka Apo. " tenAM " Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI Atmaprabodha. A vacano sAMjaLI ane tenAM duSkarmano daya jaae| devatAe kahuM, " he dhana, sarva prakAra jatAne nAza karanAruM viveka rUpI ratna huM tane AeM buM. have tuM ghera jA. " te pachI dhana vivekanuM varadAna prApta kararI potAne ghera AvI nojana karavAve. te vakhate tenI strIe telathI mizrita evaM kaLayInuM anna tenI yAgaLa bAvIne mukyuM. te jo dhana vivekavAna thai bolyo, "are ! ApaNA samRddhivAlA gharamAM AMSTa bhojana kema ? " strIe kaghuM. " svAmI, tame jevuM anna bAvI Apo bo, te huM rAMdhI ApuM buM. " pacha| teNe gharamAM najara karI tevAmAM sthAne sthAne vividha jaMtunA jALayo nareluM tevaM anna ne vIjA halakA padArtho tenA jovAmAM AvyA. dArithI narapUra evo potAnA gharano dekhAva joi dhana potAnA hRdayamA vicAra karavA lAgyo, " are ! mane ajJAnIne dhikkAra che. meM vAM AcaraNa karI mArA kulane lajavyuM. meM kAMi paNa dharmakRtya karyu nahIM. AlA divasa kAmA phogaTa gumAvyA. have huM uttama vyavahArane viSe udyamavAn thAnaM to vadhAre sAraM. " A pramANe citv| teNe pUrve vecI dIghelAM ghara, hATa vagaire pALA kharIdI sIdhAM, ane sarva upajIvaka vargane pATho bolAvyo. potAnA pitAnA samayanI je vyavasthA hatI, tevI vyavasthA karI dIdhI. pachI potAnA pitAe karAvelA caityano ne vIjA paNa caityono vizeSapaNe pUjA prabhAvanA di utsava karyo ne varSamAna pariNAmayI vIjA dAnAdika kRtyo karavA mAMDyA. gurunA yogI parigraha parimANanuM vrata va teNe vadhArAnuM anya sarva dhArmika kAryoMmAM vAparavA mAMga ane anukrame te vIjA vratonA niyamo sevAmAM paNa udyata thayo. AthI dhanazeTha nagaranA mahAjana pramukha lokomAM mAnanIya thai paDyo. ane uttama prakAranI yaza lakSmIne prApta thayo. evI rIte vartI te dhana zeTha cikAla zrAvaka dharma pAlI bevaTe sadgatino jAjana banyo hato. yA pramANe pAMcamA parigraha parimANa vrata upara te dhana zevanI kathA kavAya. bIjA paNa janya prANIoe hRdayamAM vivekane dhAraNa karI parigraha parimANa karavAmAM udyamavaMta thavaM melonAdikano tyAga karavo ke je thI unnaya lokamAM manavAMti samRddhinI siddhi prApta yAya be. te upara yA pramANe jAvanA che Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. "jaha jaha alANavasA, dhaNadhannapariggaraM bahu kunnsi| taha taha bahu nimajasi, nave nave nAriyatarivva // 1 // jaha jaha appo lono, jaha jaha appo prigghaarNno| taha taha suhaM pavaDhza, dhammassa ya hoi saMsidhi // // tamhA pariggahaM ja-kiUNa mUtramiha savvapAvANaM / dhammAcaraNa pavannA, maNeNa evaM viciMtijA " // 3 // " he navi, jema jema tuM ajJAnanA vazathI dhana tathA dhAnyano parigraha kare , tema tema jANe ati nArathI narekho ho, tema tuM javajavane viSe mube . jaima jema thomo lona hoya be, ane jema jema parigrahano AraMja alpa hoya , tema tema parigraha sukha vadhe je ane dharmanI sichi thAya je. tethI parigraha sarva pApornu mUla De ema dharmanA AcaraNamA pravINa evA mana vajhe vicArI teno tyAga karavo." 1-2-3 evI rIte pAMcamaM vrata kahevAmAM Avyu. A vrato mahAvratanI apekSAe laghu-nAnA , tethI te aNuvrata kahevAya je. 2000 traNa guNavato. A vrato aNuvratonA guNa ( upakAra )ne mATe varte je, tethI te guNavata kahevAya .te guNavato dizi parimANa vagairethI hiMsAnA niSedha karanAra hovAthI aNuvratone napakAraka be. peheI diziparimANa guNavata. je sarva prANIothI sarva navamAM Urdhva, adho ane tiryag dizAmAM gamana AzrIne parimANa karavAmAM Ave che te pehenuM dik parimANa guNavrata kahevAya tenI aMdara " mAre dareka dizAmAM ATalI cUmi AkramaNa karavI, te karatAM vadhAre karavI nahIM" evo niyama levAya .. ahiM ko zaMkA kare ke, dik parimANa vrata levAthI zo bAna thAya Jain Education Interational Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zrI Atmaprabodha. je? tenA uttaramA kahevAnuM je. te dik parimANa vrata bevAyI lonano nigraha thAya che ane te moTA guNanA lAbhano saMlava je. tene mATe AgamamAM kaheDhuM . ___" juvaNakamaNasamatye, bonasamudevi sappamANaMsi / kuNa disAparimANaM, susAvo senabaMdhaM va" // 1 // "zrA traNa juvanane AkramaNa karavAne samartha evA lojarupI samunane viSe gati karato evo zrAvaka dizAparimANa rupa setunA baMdhane kare " 1 eTane niyamita karelA kSetrathI vAhera moTA lAjanI prApti hoya, topaNa te tyAM jato nayI, tethI A dizA parimANavatathI teTalo sonano nigraha thAya . te vipe vyatirekathI dRSTAMta kahe je. " karuNA vallI bIyaM, jaz kuvvaMto disAsu parimANaM / rAyA asogacaMdo, tA.narae neva nivato" // 1 // " dayArupa babInA bIjasamAna ebuM te diziparimANa vrata kayu hota to rAjA azokacaMDa narakamAM par3hate nahIM." 1 __ arthAt-tapAvelA loDhAnA goLA jevA A pRthvImaMgala para bhramaNa karavAnA niSedha karavArupa A vratavame gRhastha evI nAvanA karavI ke, A diziparimANa vrata dayArupa velamInuM vIja . rAjA azokacaMpanI kathA. caMpAnagarImAM zreNika rAjAno putra azokacaMdranAme rAjA hato. jyAre teno janma thayo, tyAre tenI mAtAne puHsvapna AvavAthI, teNIe te putrane bAhera mUkesro, tevAmAM eka kukamIe AvI tenI AMgaLI karamI khAdhI hatI. Atho te rAjA koNikanA nAmathI paNa olakhAto hato. eka vakhate zrIvIrapatnu te caMpAnagarImAM samosaryA. te samaye jaMgama kapakSa samAna te pranunu Agamana sAMjaLI rAjA azokacaMDa moTA utsava sAthe temane vaMdanA karavAne gayo. vIraprabhue dharmadezanA ApI. dezanA samApta thayA paThI Jain Education Interational Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. 211 buM be ke jethI azokacaMDe june A pramANe pUcyuM, "he svAmI, jeNe jogano tyAga karyo nathI, evo cakravarttI mRtyu pAmIne kai gatimAM jAya che ? " prabhu voDyA, " tevo cakravarttI prAye karIne sAtamI narake jAya be." ahiM prAya zabda grahaNa karavAyI cakravatIMnI sAte narakanI gati samajavI, ema jagavatI sUtramAM kAM be. rAjA - zokacaM punaH putryuM, " tyAre zuM mAre paNa sAtamI nArakIe javaM pamaze ? " svAmIe kahuM, " rAjA, tuM cakravatIM nathI, tethI tAre sAtamA narakanI gati kyAMthI hoya ? tuM to bI narake javAno buM. " rAjA koeika potAne cakravartI mA - nato hato, tethI te bobyo, "svAmI, huM cakravattI nathI, ema manAya ? kAraNa ke, mArI senA eTalIvadhI ve ke, je lAkho hAthI, azva, ratha ane koTI game sunothI AAkhA jagatne saMhAra karavAne samartha che temaja ghaNAM saMbAdhana ( khaLAM), ghoNamukha pATaNa, khaTaka, karbaTa, nagarAdi ane khANo mane dA ApanArA be. temaja vyApAranA karo, akSaya nidhAno paNa mArA tAvAmAM che. mAro pratApa gho jayaMkara be; te sarva zatru vargane AkramIne rahelo be. mAre zuM mArAmAM cakravattIMpaNuM na hoya ? " rAjAnAM A vacano sAMjaLI prabhu voDhayA, rAjana, eTalI samRddhi hoya tethI zuM thayuM ? cakrAdika cauda ratno zivAya ca - kavIpaNuM kadipaNa hotuM nayI. " prajunAM yAvAM vacana sAMjaLI rAjA - zokacaMdra tyAMthI navIne potAne sthAne gayo, ane tyAM ja loha vagerenA sAta ekeMdriya ratno banAvyA. potAnI padmAvatI strI upara strI ratnanI kalpanA karI. potAnA paTTahAthIne gajaratna TharAvyo. vAkInA ratno paNa evI rIte banAvI dI - dhA. pachI te potAnI moTI senA lai pUrvAdi dizAo tarapha anukrame pharavA ni kavyo. te moTA sainyathI parivRta thai vaitADhya parvatanI timizrA - guhA AgaLa - vyo. tyAM te banAvaTI daMga ratnathI tAmanA karI paNa te guhAnAM dvAra ughaDyAM nahIM. te vakhate te guhAno dvArapAla kRtamAla deva atyaMta krodhAtura vanI tyAM pragaTa thayo ne bolyo, are ! nahIM prArthanA karavA lAyaka evo tuM prArthanA karanAra koNa be ? hiMthI cADhyo jA. khoMkhArA khAi kAnanI zA mATe kadarthanA kare be ? " ko eka rAjAe kayuM, " huM jaratakSetrane viSe azokacaMDa nAme cakravatIM yo buM. tethe tuMA guhAnuM dvAra satvara ughAma. " deva hAsya karIne voDhyo, "are ko ki ! yA naratakSetrane viSe vAra cakravarttI thAya be, te badhAtha gayA be. 66 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zrI Atmapravodha. tethI tuM cakravattI nathI paNa koi cakravAto lAge ." azokacaMDa bolyo, "deva, tane khabara nathI. huM mArA puNyanA balathI teramo cakravartI thayo bu. mATe tuM dhAra naghAma ane vilaMba karI mane kheda na pamAma." azokacaMjanAM AvAM AgrahI vacana sAMnaLI ane jANe tenAmAM nUtano Aveza thayo hoya tema jANI te krodhAtura vanI gayo. tatkAla tenAmAMthI jAjvalyamAna agninI gayA pragaTa thai. ane tethI teNe tene dagdha karI chaThI narakano atithi karI dIdho hato. A pramANe azokacaMjanI kathA kahevAya . A vRttAMta sAMjaLI bIjA javya manuSyoe diziparimANa vratano anAdara na karavo. jo te vratano anAdara karavAmAM Ave to azokacaMjanI jema A lokanAM kaSTane pAmI paranavamAM narakanI pImA jogave . tethI te vratane grahaNa karavAmAM Alasa karavU nahIM. tenI bhAvanA A pramANe je" ciMteavvaM ca namo, sAhaNaM je sayA nirAraMnnA / viharaMti vippamukA, gAmAgara maMmizra vasuhaM " // 1 // "jeo hamezA AraMja rahita ane mukta thai grAma, Akara (khANo)thI maMmita evI A pRthvImAM vihAra kareDe, tevA sAdhuone namaskAra ho, ema ciMtavavU." 1 A pramANe ubuM dizi parimANa nAme pahalai guNavata che. logopatnoga pramANa nAme bIju guNavata. je padArtho eka vakhata jogavAya te joga eTale jojana, puSpa vagere. ane je vAraMvAra jogavAya te napanoga, eTale strI, vastra, AnUSaNa vagere. tenuM parimANa karavAthI je vrata levAya te " jogopanoga parimANa " nAme bIju guNavrata kahevAya . te vrata jojanayI ane karmathI- ebe prakAre . te viSe kAM ne ke, " noyaNa kammehiM uhA, bIyaM logovabhoga mANavayaM / noyaNo sAvajaM, nasaggeNaM parihareza // 1 // Jain Education Intemational Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza. bA " taha ataraMto vajai, bahu sAvajAiesa bhujaaii| bAvIsaM annAzavi, jahArihaM nAya jiNadhammo" // 2 // " bIjaM jogopanoga parimANa vrata jojanathI ane karmathI ema ve prakAre De. temAM bhojanathI zrAvaka utsarga mArge karI ( mukhya vRttie karI) sAvadha (sacita ane eSaNIya) jojyane parihare che ane ane etene pariharavAnI azakti hoya to ekalA sacittaneja parihare . [ te gAthAmAM kaDaM nathI, to paNa jANI lebu ] tathApi azakta utAM paNa jinadharmane jANanAro zrAvaka bahu sAvadya evA bAvIza ajayane parihare meM" 1,-5 te bAvIza anakSyonAM nAma. " papacuMbari mahavigaI, 10hima, 11visa 12karageasavvamaTTI 14rAIloaNagaMciya, 15bahubIja aNaMta 15saMdhANaM // 1 // 1"gholavamaya 1 vAyaMgaNa, 2degamuNiyanAmANi phulaphalayANi / 2'tucchaphalaM 22catriarasaM, vajanujjA bAvIsaM" // 2 // "pAMca UMbarA, eTale UMbaro, pIpaLAnI pepamI, vana, plakSa, kAkoDebarikA, e pAMcanA phana je mazakanA AkAravAlA ane bahu jIvothI narenA hoya , tethI te varjavA. tathA madya, mAMsa, madha, ane mAMkhaNa-e cAra vigaya ( vikRti) te ghRtAdikanI apekSAe mahAvikAranA hetu rupa hovAthI varjavI. tema valI te krUra adhyavasAyanA hetu rupa , ane tenI aMdara tatkAla tenA jevA varNavAlA jIvo natpanna thai jAya De, tethI te varjavA yogya je. tene mATe kaj ne ke, " majaM mahumi maMse, na vaNIyaMmi canatyae cev|| uppAjaMti asaMkhA, tavvamA tattha jaMtuNo" // 1 // ___ " madya, madhu, mAMsa, ane mAMkhaNa te cAramA lenA jevA varNavAlA asaMkhyAtA jaMtuo utpanna thAya ." ? tema hima, viSa, karA, mATI, ane rAtrinojana te prasipha ne. teo Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zrI Atmaprabodha. mAM hima, karA, mATIne viSe ghaNA jIvonI utpattino saMbhava be. ane viSa to potAneja upaghAta karanAruM ne mahAmohanuM utpAdaka che. rAtribhojanamAM ghaNA jIvono saMpAta thavAno saMbhava be. ane tethI te A java tathA paranava saMbaMdhI bahu doSothI dUSita hovAthI varjanIya che. masaka [ dhamaNa ]ne viSe maganI peThe agaNita bIja rahelA hoya te bahu bIja kahevAya che. pepA bagere bahu bIja che, tenA dareka bIjamAM jIvAMnuM upamardana thavAno saMbhava che. je mleccha kaMdAdika te anaMtakAya che. tenA batrIza jeda be. tenI aMdara paNa anaMta jIvonI utpatti be. saMdhAna - eTale bola prathANuM, temAM paNa bahu jIvanI vyApti be. ghoLavamA elekAcI bAza; dahIM ane dALanA vamA, tene mizra karIne karavAmAM Ave che. te vidala rUpa be. temAM sUkSma trasa jIvonI utpatti be, te kevasigamya be. tene mATe bRhatkalpa sUtramAM ka e, 88 jara mugga mAsa pramuhaM vidalaM kaccaM mi gorase paDai / tA tasa jIvappati, jAMti dahie tidiNa navariM" // 1 // 66 maga, amada, pramukha kAcA gorasa (dahIM bAsa mAM paje tene vidala kahe . mAM trasa jIvanI utpatti be, ema prabhu kahe be. " 1 tAka- eTale gaNAdika, te prasiddha be. te bahu bIja e. tenuM atizaya lokaviruddha . temAM bahu jIvamayapaNuM che. valI te ghaNI niSA karanAra tathA kAmane uddIpana karanArA doSanA heturupa be, mATe varjavA yogya be. potAthI ke parathI jemanuM nAma jaNAya nahIM, tevA ajANyAM phUla tathA phala varjavAM; kAraNa ke, tenI aMdara jIvono upaghAta rahelo be. tema je nakSaNa karavAtha tRpti thAya che ane teno AraMbha moTo hoya, te tuccha phala kahevAya be, te gaMgeTaka, sIMgomA pramukha komaLa phalo jANavA. tethI anartha daMmano saMva be. eTale thomA AraMtha zrAvakane gRha vyavahAra calAvatAM anartha daMga hoto nathI. calita rasa eTale sabhI gayeluM durgaMdhI dhAnya, (phugI vaLIgayeluM hovAthI) te anaMtakAya kahevAya be; mATe varjavA yogya be. sukhakI pramukha kAla uparAMta rahela hoya te tathA sabhI gayelA dANA ke jemanA varNa ne gaMdhAdika badalAi gayA hoya te kutsita anna kahevAya be. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza A pramANe A bAvIza anakSyo kahelA le. paraMtu teTavA bAvIzaja alakSya , ema na samajavU; kAraNa ke upalakSaNathI bIjA paNa anadaya kahevAya je. jemake, jene be divasa nabaMdhana thai gayA hoya, rAMdhelAcokhAe karI vyApta evaM dahI tathA patra puSpAdi, je bahu sAvadha hoya te varjavA. aTapa sAvadha hoya topaNa teno niyama karavo. jemake, " mAre AdakSA pramANa odanAdi jamavA." tevI rIte cittanI atyaMta gRSi-lobupatA, unmAda tathA apavAda vagerene utpanna karanArAM vastra, AnUpaNa ane vAhanAdika varjabA, ane bAkInAnuM pramANa karavU, pramANamAM viratinI pariNati eTane virati karavAnA pariNAma hoya , mATe parimANa avazya karavaM. ahiM keTalAeka ajJAnI loko kahe cha ke, "zrA saMsAramA zarIraja sArarupa be, mATe te zarIrane jema tema poSadhaM joie.temAM nadaya anadayanI kalpanA zA mATe karavI ?" yA saMbaMdhe temane kahevArnu ke, teo kharekharA mUkheja je. kAraNa ke, A zarIrane bahu prakAre poSaNa karavAmAM Ave, topaNa te zarIrarnu asArapaNuMja hoya ke tethI tevA asAra zarIrane arthe vivekI puruSoe ajaya nakSaNa kara nahIM. tene mATe kartuM che ke " az posipi vihaDai, aMte eaM kumittamiva dehaM / sAvaja tuja pAvaM, ko tassa kae samAyara" // 1 // "A zarIra ati poSaNa karyA utAM paNa aMte nagarA mitranI peThe vinAza pAmI jAya , tethI tevA zarIrane mATe sAvadha jogavavAnuM pApa koNa Acare?"? have dRSTAMta sahita A vrata bodhAnu phala dekhAme le. " maMsAINaM niyama, dhImaM pANaccae vi paavNto| pAvaiparaMmiloe, surabhoe vaMkaculovva" // 1 // "mAMsAdikano niyama budhimAn manuSya prANanA tyAga sudhI paNa pAlana karato to paralokamAM vaMkacUlanI peThe devalokanA sukhane pAme . Jain Education Interational Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prAtmaprabodha. vekacUlanI kathA. A jara kSetrane viSe vimala nAme rAjA hato. tene sumaMgalA nAme strI hatI. te bane daMpatI thI ve saMtAno utpanna thayAM. temAM puSpacUla nAme eka putra a ne puSpacUlA nAme eka putrI hatI. te bane anukrame yauvana vayane prApta thayAM. rAjakumAra puSpacUlane eka suMdara rAjakanyA sAthe parAvyA. rAjakanyA puSpacUlAne koi uttama rAjakumAranI sAthe paraNAvI. rAjakanyA puSpacUlA vivAhita yayA thomA vakhatamAM vidhavA thA. AyI rAjA vimala ne sumaMgalA rANI ghaNAja duHkhI thai gayAM. vidhavA thayelI puSpacUlA tenA nAi puSpacUla upara - ti prema rAkhatI hatI. AthI te jAtu snehane lar3ane potAnA pitAne ghera rahI hatI. 216 rAjakumAra puSpacUla cora vagere durvyasanomA pI gayo; tethI te nagaranA jhokone atizaya pIDavA lAgyo. A durvyasanane laine lokomAM te ba~kacUlanA nAmatha khAvA lAgyo. tenI vhena puSpacalA paNa tenA jevIja buddhivAlI tha, tethe te vakacUlAnA nAmathI lokomAM vikhyAta thai. vakacUla nagara janone atyaMta pImato hato. tenI ghaNI pharIyAdo rAjAnA sAMjaLavAmAM yAvI. AthI rAjA tenI upara roSAtura thai gayo ne teNe ba~kacUlane potAnA rAjyanI hadamAMthI kADhI mUkyo. tenI behena vakacUlA ne tenI strI tenA premane laine tenI pAbaLa cAlI nIkaLI. vakacUla potAnI bahena ne strIne sAdhe bai jaMgalamAM jamavA lAgyo. koi eka jayaMkara aTavImAM te AvI pahoMcyo, tevAmAM koi dhanurdhara jile tene joyo. te ni prAkRtithI tene rAjaputra jANI bahu mAnathI potAnI pakSI mAM rAkhyo. tethe AdarathI teno vRttAMta pugyo. ba~kacUle tene potAno vRttAMta kahI saMjalAgyo. teno vRttAMta jANI te jilhnanI tenI Upara ghaNI prIti thai. te samaye tyAM mUla pIpati maraNa pAmelo hato, tethI tenA sthAna Upara ba~kacUlane sthApavAmAM prAvyo. kacUla eka moTo jilla rAjA banI gayo. te jolamI onI sAthai rahevA lAgyo ane nIlonI sAthe lokone luMTato te sthale mukhe kAla nirgamana karavA lAgyo. eka vakhate varSARtuno samaya Avyo. tevAmAM caMdrayazA nAmanA eka Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. AcArya keTalAeka munionA parivAranA sAthamAMdhI judA pamI gayezA hovAthI tulA pamI te pasImAM AvI caDyA. te AcArya potAnA AcAramA sArI rIte vartanArA hatA, tethI varSAmAM niraMtara navA utpanna thayelA aMkurAnA mardanathI ane sacitta jananA saMghaTTathI jaya pAmatA hatA,teyI te samaya temane vihAra karavAmAM ayogya lAgyo. AyI tetro te pabImAM pezI gayA hatA. vaMkale kulInatAne lazne te munine praNAma karyo. gurue tene dharmazAnanI AzISa ApI. gurue te sthale vasavA mATe vaMkacUnanI pAse jagyAnI mAgaNI karI. te vakhate vaMkacUne kahyu, " maharAja, huM tamone rahevA vasati ApuM, paraMtu tamAre te jagyAmAM ke mArI hadamAM dharmanI prarUpaNA karavI nahIM. kAraNa ke, hiMsA, asatya, ane corI vagereno tyAga karavAthI dharma prApta thAya . paraMtu amArI AjIvikA to temAMja rahelI je. mATe tamAre A sthale dharmanI prarUpaNA karavI nahIM." AcArya caMyazAe e vAta kabula karI. paThI vaMkacUne temane rahevAne mATe niravadya sthAna prApyu. pachI guru svAdhyAya dhyAnAdi dharmakRtya karatA te sthane cAturmAsya rahyA hatA. eka vakhata vaMkacUne AcAryane AhArAdikane mATe nimaMtraNa karya, tyAre AcArye kaDaM, " naDa, amAre tamArA gharanI nidA kaTpatI nathI. ame to ahiM tapazcaryA karIneja sukhe kAla nirgamana karIzu. tamoe amAne je vasati dAna karyu be, tethI tamoe mahApuNya upArjana kareluM . tene mATe AgamamAM A pramANe kaheDhuM . " jo deza uvassaM muNi-varANa tava niyama jogajuttANaM / teNaM dinnAvatthanna pANa, sayaNAsaNaMvigappA // 1 // pAva suranara rikI, sukucuppattI ya nogasAmaggI / nittharai navamagAri, sijjA dANeNa sAhUNaM " // 2 // " tapa, niyama ane yogayI yukta evA muniyone je upAzraya Ape je, teNe temane vastra, pANI, zayana, ane Asana pramukha sarva ApyuM . te vasati dAnanA puNyathI te manuSya deva tathA manuSyanI Rddhine pAme , sArA kulamA janma 28 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapravodha. melave De, bhoganI sAmagrI prApta kare ne ane A saMsArano pAra pAme . "1-2 ___ varSAkAla atikrAMta thayA ptth| guru mahArAjAe vaMkacUnane pujI tyAMcI vihAra kaoN. vaMkacUna te AcAryanI satya pratijJAthI harpa pAmato zakti vame temanI pAuLa gayo. keTaloka mArga navaghyA ptth| cirakAnna rahenA muninA viyogathI vihvala thayelA vaMkacUne gurune namana kr| prA pramANe vinaMti karate" svAmI, ahIMyI have vIjAno sImAmo Ave che, teyo huM have pAlo vanAza. have mane tamAruM punadarzana tatkAla pAbu thAjo." A pramANe tenAM vacana sAMjaLI AcArye madhura vANIthI vaMkacUnane kayuM, " he nA, tamArI sahAya yI ao ATavo kAla tamArA sthAnamA sukhe rahyA hatA, tethI jo tamone ruce to tamAge pratyupakAra karavA mATe thoDaM kAM kahIe." vaMkacUna bAMbyA-" mahArAja, ne mArAthasukhe pAlI zakAya, tevAM vacano kahI maar| napara anugraha kage." vaMkacUtanA kahevAthI te AcArya A pramANe bovyA-" naka, 1 jana nAma koznAyI jANI zakAya nahIM evAM ajANyAM phata tAra khAvA nahIM 2 bIjAne mAravAnI icchA thatAM tamAre sAta ATha pagalAM pAI havaM. 6 rAjAnI paTarANIne mAtA samAna gaNavI.ane 4 kadi pAA kAgama na mAMsa khA nahIM. A cAra niyamo tamAre cokasa rIte pAnavA. yA niyamo pAnavArthI tamAre uttarottara moTo lAbha thaze." AcAryanAM A vacana sAM naLI " mahArAja, Apa mAra) upara moTo anugraha karyo " ema kahI vaMkabUle te cAra nidho grahaNa karyA. pl| te potAne sthAne pAge pharyo ane guru mahArAja tyAMthI vihAra karI bIje sthane cAdayA gayA. eka vakhate vaMkacUna nibonI senA lai koI gAma mAravAne cAlyo. te gAmanA lokone agaanth| mAlUma pamavAyI tezro gAma mukAne nAzI gayA.vaMkacUna gAmane khAlI thayenuM joi potAno parizrama nipphana thayArthI manapA paritApa pAmato parivAra sAthe tyaaNy| pAge pho. ane aTavImA eka vRkSa nIce vizrAMti levA bego. vaMkacUlane kSudhA sAgavAyI teNe aTavImAMthI phalAdi lAvavAne potAnA mANasone AjJA karI. te loko paNa zudhAthI pImita thatA hatA, eTale tezro phalAdi levAne aTavImAM Ama tema pharavA lAgyA. koi vana latAmAM mugaMdhI ane pAketAM phalothI namra thapa gayevaM eka kiMpAkanuM vRka temanA jovAmAM AvyuM. tatkA Jain Education Interational Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaprakAza : 219 lama enAM phalo lodhAM ne te lai tesro vaMkacUlanI pAse AvyA. vaMkacUlane te phalAne jotAMja pAte lIlo niyama yAda Avyo. tethI teNe te phalanuM nAma putryaM. nilo kayuM, " me yA phalanuM nAma jANatA nathI. paraMtu te bahu svAdavAlA . mATe Apane khAvAmAM harakata nathI. " vaMkacUle kahuM, " huM ajAeyAM phala khAto nathI; kAraNa ke meM ajANyAM phala na khAvAno niyama lIdho be. " nilo Agraha pUrvaka kAM, "svAmI, yAvI asvastha avasthAmAM niyamano Agraha rAkhavAnAM Avato ny| kAraNa ke, ahIMto prANa rahevAno paNa saMdeha be, vA mAM anigraha zo ? " te lokonAM AvAM vacana sAMgaLI ba~kacUla dharmanuM dhairya dhAraNa karIna bodhyo, "jillo, huM kSudhAthI pImAna buM, paraMtu mane e niyamamAM dRDhatA . tamAre AvAM vacano volavAM nahIM. prANa javAnAM hoya to jate jAo, paraMtu guru samIpe grahaNa karelo mAro niyama sthira raho. " pachI te lie kacne Agraha karyo nahIM. te vadhA e phala khAine te vRkSa nIce sui gayA; paNa mAya / kacalanA nirodhathI eka sevake te phala khAdhAM nahIM. pIkaca paNa sUr3a gayo. thomovAra pachI ba~kacule jAgrata thai potAnA khAsa sevakane jagAyo ke, "A sUtelA lokone jagAma have ApaNe - pa pa mAM jAe. " te sevake pokAra karI vadhAne jagAmavA mAMDyA, paNa koi jAM nahIM. patra / karasparza karI jagAmavA mAMDyA, topaNa ko jAgyA nahIM. teNe tapAsa kara joyuM, to tyAM sarve nara pAmelA mAlUma paDyA. patrI te vakacUlane te vRtAMta jaNAvyo. AyI vekacUla Acarya pAmI gayo ne pote grahaNa karelo niyama saphala thayo, ema jANI manamAM yA pramANe kahevA lAgyo. ahA ! guru vAnuM mAhAtmya ke be ? te vAlInA prajAvayI huM jIvato rahyo . huM kevo niga ke sarva iSTasiddhi karanAra kalpavRkka jevA te guru akasmAt mane prApta thayA hatA, temanI vANInA upadezano lAna meM chom| dIdho ane phogaTano vakhata gumAyo " A pramANe cittamAM bhAvato te vakacUla harSa ne kheda sAye rAtri parutAM potAnI panImAM Avyo. jevAmAM te rAtre gharamA praveza kare ve, vAsAM potaan| vhena puruSano veSa dhAraNa karI potAnI strInI sAye sute tenA jovAmAM AvI, te puruSa veSavAlI potAnI vhenane oLakhI nahIM. tenA manamAM ema Ayu ke koI puruSa sAye potAnI strI sutelI be. AAthI * 44 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zrI Atmaprabodha. teNe ciMtavyuM ke, " are ! mArI strI purAcAriNI je. te A koi puruSanI sAthe sutetrI je; mATe A banene A vakhate khAyI mArI nAM. " AI citavI te prahAra karavAne khaDga jagAme be, tevAmAM tene pelo grahaNa karelo bIjo niyama yAda Ayo. tatkAla te sAta pagatAM pAge pho. te vakhate krodhAtara evA te vaMkacUnatuM khA ghAranI sAthe athamAyuM. tenA zabdathI tenI puruSaveSadhArI vhena vaMkacUnA jAgI gai. teNe potAnA nAine jotAMna kaDaM, " nAi, ciraMjIvo." vaMkacUna potAnI vhenane olakhI zaramAi gayo. potAnA khAnI sAthe krodhane saMvarI teNe potAnI vhenane puruSa veSa dharavAnuM kAraNa pujyu. kacUlA bolI"nAi, Aje saMdhyAkAle tamArA zatranA sevako naTano veSa dhAraNa karIne ahIM AvyA hatA. huM temano kapaTa vepa jANI gai hatI. te vakhate meM ciMtavyuM ke, nAza vaMkacUna bAhera gayA . te kyoM De, eno mane khabara nathI. jo A lokonA jANavAmAM Avaze ke vaMkacUna parivAra sahita bAhera gayela , to tezro zrA pasIne anAtha dhArI parAjaya karavAne Avaze; mATe koI upAya karavo. Arbu citavI meM rAtre kapaTathI tamAro veSa peheryo ane pachI sanAmAM te naTa lokonI pAse nATaka karAvI, temane yogyatA pramANe pravya ApI vidAya kA. palI AlasathI meM tamAro veSa kAvyo nahIM ane te veSa sAthe mArI nojAznI sAthe sui gai hatI." potAnI bahenanA mukhayI A vRttAMta sAMnaLI vaMkacUna potAnA manamAM vicAravA lAgyo ke, "ahA ! gurunA upadezano kevo moTo lAna maLyo? mane te gurunI vANIe vhenanI hatyAnA pApamAthI bacAvyo." A pramANe teNe guruvANInI bahu prazaMsA kara. eka vakhate vaMkacUna corI karavA mATe ujjayinI nagarImA gayo. tyAM ardha rAtre ko dhanavAn zeunA gharamAM corI karavAne pege. tevAmAM tyAM te gRhano svAmI zeTha eka komIno kharca vadhAre thavAnI jrAMtithI potAnA putranI sAthe vAda vivAda karatA tenA jovAmAM Avyo. te jotAMja vekacUnane manamAM tiraskAra upajyo ke, AvA zeThanA dhanane dhikkAra hajo. par3I te tyAMcI corI karyA vinA pAge pha. yo. par3I koi brAhmaNanA gharamA peTho. lokAMnI pAse thor3eM thor3eM yAcI saMpattine pAmelA evA A brAhmaNa- dhana laDne zuM karavU ? ema ciMtI tenuM ghara paNa Domo cAlyo gayo. par3I te kAi vezyAnA gharamAM pege. " potAnA ramaNIya zarIravake Jain Education Intemational Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 221 kuSTI narane paNa sevanArI vezyAnuM dhana levU, eto vizeSa niMdanIya ; mATe mAre enuM dhana paNa zA mATe levU joie!" Ama vicArI teNe vezyAnuM ghara paNa chokI dIdhuM. te par3I te rAjAnA ghara Agana Avyo. tyAM teNe ciMtavyuM ke, " cauryamAcaryate tacce, bluMTyate khanu nuuptiH|| phalite dhanamakSINamanyayApi ciraM yazaH " // 1 // " jo corI karavI to rAjAneja buMTavo.kAraNa ke jo kAma saphala thAya to akSaya dhana mane ane nahIMto lAMbA kAlanuM moThaM yaza male."1 AI vicArI te vanamAMthI eka gho lAgyo. tene rAjAnA gharanA kiyA upara coTAmo, tenA puDhamA sAthe valagI rAjAnA mehelamAM dAkhala thayo. tyAM adbhuta rupane dhAraNa karanArI rAjAnI paTarANI tenA jovAmAM AvI. te samaye jAgrata thayelI rANIe tene joyo ane A pramANe pugyu,"tuM koNa ? ane ahiMzAmATe Avyo ?" vaMkacUne kahyu, "huM cora buM ane bahu prakAranAM maNi tathA ratnAdika avyanI icchAthI ahiM Avyo ." A vakhate vaMkacUlanuM rUpa joi rAjAnI rANI tenI para mohita thai gai. teNIe komala svarathI yA pramANe kayuM,"nA,vyanI vArtA ke ? A badhuM tamAruMja je. koi jAtano jaya rAkhazo nahIM. svastha thAno. Aje tamArA kula devatA tmaa| upara tuSyamAna thayA . kAraNa ke, huM rAjAnI paTarANI tamAre vaza thA gai buM. Aje meM mArA saujAgyanA garvathI rAjAne rIsAvyo che, tethI tame ahIM Avo ane tamArA yauvanane saphala karo.hu~ saMtuSTa thatAM mANasone artha kAma sukhana .mAro saMtoSa ho to paLI tamAro vadha ke baMdha thaze nahIM." A pramANe paTarANIe te vaMkacUlane kAmagrahathI lonAvyo ane dona pamADyo. topaNa vaMkacUna pote aMgIkAra karekhA niyamanu smaraNa karI rANIne namI A pramANe bolyo, " mAtA, tame mArAM pUjya cho. mArA jevA eka vanavAsI taskara tarapha tamAre spRhA karavI yogya nathI." paTarANI bolI, " are vAcAla, hu~ tArI sAthe kAmanI anilASI bu, tene tuM mAtA kahIne bolAvatA kema zaramAto nathI ? jo tuM mAru vacana mAnIza nahIM to Aje tArI upara yamarAja ruThyo samajaje. " A prakAre rANae ghaNAM vacano yuktithI kahyAM, topaNa te vaMkacUna ja Jain Education Interational Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. rA paNa dona pAmyo nahIM. paThI te rANI krodhAtura tha' ane nakhe karI potArnu zarIra japharamI uMce svare pokAra karavA lAgA." A tarapha rAjA te rANIvAsanA gRhanA dvAra AgaLa bupI rIte jajo rahI A sarva vRttAMta sAMbhaLato hato. jyAre rANIe pokAra karavA mAMDyo eTale dvArapAlo jAgI uThyA ane ughAmAM zastro lA domo AvyA. te vakhate rAjAe te lokone aTakAvIne kaDaM, " A cora niraparAdhI , mATe tene mArazo nahIM. mAtra jarA bAMdhIne lai jajo ane savAre mArI AgaLa sanAmAM lAvajo." ghArapAloe rAjAnI AjhA pramANe karyu. te corane pakamo bAMdhAne lA gayA. A vakhate potAno rANIno purAcAra pratyakSa joI rAjA manamAM ciMtA karavA lAgyo ane te ciMtAmAM teNe jAgratapaNAthIja mahA kaSTe rAtri nirgamana karI. prAtaHkAle rAjasevako te cArene bAMdhI rAjAnI AgaLa satnAmAM sAvyA. rAjAe AkSepathI vaMkacUlane, satya kahevAne kahyu. eTale vaMkacUne rAtrino sarva vRttAMta je banyo hato, te sAce sAco kahI saMnaLAvyo. ane rANIe potAne madhura vANIthI keTalAMka vacano kayAM hatA, ema guptapaNe te vAta jaNAvI. AthI rAma vaMkacUcanI napara saMtuSTa thapa gayo. tene baMdhamAMthI mukta karI rAjAe AliMgana karyu. ane A pramANe kaDaM, " he satpuruSa, tamArA sAhasathI hu~ tamArI upara saMtuSTa thayo buM, mATe mArI paTarANI huM tamane arpaNa karUM." vaMkacUna bovyo"svAmI, ApanAM paTarANI e maar| mAtA . Apa evaM vacana na bola." te paThI rAjAe dhamakI ApIne kayuM ke, " jo tuM rANIne grahaNa karaze nahIM to huM tane zUlIe camAvIza." vaMkacUna AvI dhamakIthI paNa magyo nahIM. teNe dhairyathI te vAta aMgIkAra karI nahIM. vaMkacUlane Ama acana ane dRDha joi rAjA tenI Upara ghaNoja tuSyamAna thapa gayo ane teja vakhate tene potAnA putranA pada Upara sthApI dIdho. paLI rAjA potAnI urAcAriNI rANIne haNavA icchato hato, tene vaMkacUle keTanAMeka vacano kahI jIvatI ravAvI hatI. te pachI vaMkacUne potAnI strI ane bahenane tyAM bolAva) te najjayanI nagarImA surave rahA hato. tyArathI tene dharma Upara vizvAsa natpanna thayo ane tth| teNaM potAnA hRdayane jainadharmane viSa anurakta kayu. petrA AcArya mahArAjAe ApelA (nayamAne niraMtara saMcArato vaMkacUna yathAzakti dhame Upara zraghAvAlo thayo hato. Jain Education Intemational Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. eka divase vaMkacUnanA nAgyodayayate AcArya nagavAn teja nagarImAM padhAryA. te khabara jANI vaMkacUna moTA AvararthI temane vaMdanA karavAne gayo. AcArya pAsethI dharmanuM zuka svarupa saaNjl| teNe tattva rucirupa samyaktva aMgIkAra karyu hatuM. A arasAmAM te ujjayinI nagarInI samope AvelA zAligrAma gAmanA rahevAsI jinadAsa nAmanA zrAvakanI sAthe vaMkacUlane maitrI thA hatA. te jinadAsa zrAvaka Upara vaMkavano ghaNoja sneha thayo hato. eka samaye rAjAe ati purjaya evA kAmarUpa dezanA rAjAne jItavA mATe vaMkacUlane AjhA karI. baMkacUne rAjAnI AjhAyI kAmarupa dezamA jai tyAMnA rAjA sAthe yucha karI tene parAjita kayoM, paraMtu zatruonAM zastrothI te ghaNoja ghAyala thapa gayo.ghAyala thayelo vaMkacUna tevoja sthitimA ujjayinI nagarImAM zrAvI pohocyo. vaMkacUtanI prAvI sthiti joi rAjAnA hRdayamAM ciMtAnI pImA utpanna tha6 aA.vI. tatkAla taNe ghaNA vaiyone bolAvI tenI cikitsA karAvI; paNa vekacUtanA ghA kAyA nahIM. rAjAe paThI potAnA vaidyone krodha lAvIne kahyu, " tame vaMkacalane zA mATe sAjo karI zakatA nathI. tamAre tene jaladI sAjo karavo." vaidyoe kahyu, " mahArAja, tene mATe have eka upAya ke, jo te kAgamAnuM mAMsa khAya to tenA zarIranA ghA rukA jAya. " AthI rAjAe vaMkacalane Adigana karI azrupAta karatAM kahyu, " vatsa, tArI pImA dUra karavA mATe vaidyoe gha. NA upacAra karyA,paNa tArA ghA rumAyA nahIM. have kAgamAnuM mAMsa khAvAno japAya bAkI che, te tuM kara eTakhne tArA zarIranI pImA dUra thA jAya. vaMkacUne kA, "svAmI, huM sarvathA mAMsalakSaNathI nivRtta thayo . temAM khAsa karIne kAgamArnu mAMsa na khAvAno meM niyama karyo ke teyI huM mAro niyama tomoza nahIM. rAjA vonyo, " vatsa, jo jovatAM rahevAya to ghaNA niyamo laz zakAze. ane mRtyu pAmyA paLI te badhA niyamo cAvyA jo. mATe jIvana rAkhavA tuM kAgamAnuM nada bhadaNa kara " rAjAnAM AvAM vacana sAMjaLI vaMkacUna bobyo. " svAmI, have mAre jIvavAnI jarA paNa tRSNA nathI; kAraNa ke, ekavAra avazya mRtyu to thavAnuMja be. teyI A prANa nale jAya, paNa hu~ akRtya nahIM karUM." A vakhate rAjAe pelo zAligrAma vAsI jinadAsa zrAvaka ke je vaMka Jain Education Interational Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zrI Atmaprabodha. cUlano parama mitra hato, tene bolAvyo. rAjAnA bolAvavAthI jinadAsa tatkAla vaMkacUlane malavAne mArge cAlI nIkaTyo. te rastAmAM Avato hato, tevAmAM ko ve devIo rudana karatI tenA jovAmAM AvI. jinadAsa temanI pAse Avyo ane teNe te devIone puTho, " tame koNa ge ? ane zA mATe rudana karoDo ? " te strIo bolI-" ame sudharma devamA rahenArI devIo bIe. amAro svAmI devalokamAMthI cyavI gayo, teyo tenA virahathI ame vihvala banI vaMkacUna nAmanA eka kSatriya jArane prArthavA icchIe DIe.Aje te tamArAM vacanathI jo teno niyama bhAMgaze to te satvara 'rgatie jaze.tethI amAre teno pAge viyoga thaze. AthI ame rudana karIe bIe." te baMne devIonAM A vacana sAMjaLI jinadAse kahyu, "tame rudana karazo nahIM. jema tamAraM iSTa thaze, tema huM karIza. " A pramANe te devIone AzvAsana ApI jinadAsa ujjayinI nagarImAM Avyo. te rAjAnA maMdiramA gayo ane rAjAne manyo. paThI teNe vaMkacUla AgaLa AvI tenuM kuzala puDhI auSadhanA upAya mATe pUjyu, te vAre rAjAe tene sarva vRttAMta kahyo. vaMkacUlane kAkamAMsa na khAvAnA niyamamAM ati dRDha joi ane tenuM zarIra atyaMta jarjarInUta thayevaM dekhI teNe rAjAdi sarvanI samakSa prA pramANe kaDaM" A mArA mitra vaMkacUlane dharma teja auSadha , mATe bIjaM koi paNa auSadhanI pravRtti karavI nahIM. " mitranAM AvAM vacana sAMjaLI vaMkale kaDaM, " mitra, tame kA, te yogya le. have mAre tamane vizeSamAM kahevAnuM ke jo tame mArI Upara pUrNa sneha rAkhatA ho to Alasyane dUra kararI mane A meve avasare kAMka 'saMbaMsa Apo. " vaMkacUtanI A mAgaNI Uparatha! jinadAse tene samyak prakAre ArAdhanA karAvI. tethI vaMkacUna cAra AhAranA paccakhANa karI ane cAra zaraNano aMgIkAra karI paMca parameSTI namaskAra- smaraNa karato, tathA sarva jIvone viSe nirvairapaNAnI dhAraNA karato, pUrvanA karelAM pApane niMdato ane sukRtane anumodato samAdhi pUrvaka kAla karI bAramA devaloke devatA thayo. te panI jinadAsa vaMkacUtanI maraNa kriyA karI zoka karato potAne ghera cAlato thayo. te raste jato hato, tyAM mArge pelI be devIone rudana karatI jo teNe pujyu, " jaje, haju zA mATe rudana karo ge? te akhaMDita vratavAlo thA mRtyu pAmI devalokamAM tamAro svAmI na thayo ?" te devIoe niHzvAsa nAMkhIne kahyu, 1 bhAtuM. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 225 " he nirmavAzaya jinadAsa, tame zuM pUcho ge ? amAre to te amArA svAmIno viyogaja rahyo. kAraNa ke, tetro pariNAmanI vizudvidhI amone aolaMgIne bArame devaloke gayA." par3I jinadAsa tyAMthI potAne sthAne cAlyo gayo. e pramANe vaMkacUlanuM vRttAMta kahevAya . A vRttAMta UparathI thomA paNa abhakSya bhakSaNanA niyamanu mahA phala jANIne bhavya prANIoe vizeSayI niyama pAlavAmAM tatpara thaq. A pramANe jojanane AzrIne logopaloga vratanuM svarupa karjA. have karmane AzrIne kahe - "kammA jaz kammaM viNAnatIre nivvhento|| panarasakammAdANe cayazaNaMpi kharakammaM " // 1 // "karmane AzrI natsarga mArge karIne zrAvake koi paNa sAvadha karma karakhaM nahIM. ane nirAraMna karIneja rahe. paNa jo karma vinA nirvAha na thAya topaNa panara karmAdAna avazya tyajI devA. " ? / paMnara karmAdAna. ? aMgAra karma, 2 vana karma,3 zakaTa karma,4 nATaka karma, ane 5 sphoTaka karma, e pAMca karma. 1 dAMta, 2 lAkha, 3 rasa, 4 keza ane 5 viSa, e pAMca vANijya. 1 yaMtrapAlana, 2 nilchana, 3 davadAna, 4 sara zoSaNa, ane 5 asatI poSaNa, e pAMca sAmAnya. e paMnara karmAdAna kahevAya je. 1 AjIvikA mATe aMgArA pAmavA, jAmanuMjIpaNuM kara, kuMjAra, lohakAra, ane suvarNakAranuM kAma tathA iMTo pakAvavA pramukhano AraMna karavo te aMgAra karma kahevAya je. vRkSAdikanA patra, puSpa vagerenuM vedana, nedana ane vecavA pramukhanA AraMja vajhe jIvag, te vanakarma kahevAya je. 3 gAmA ane tenA aMgo ghamAvI rAkhavA-vecavA tathA gAmIthI AjIvikA karavI, te zakakarma kahevAya ne. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zrI Atmaprabodha. 4 potAnA gAmA, balada tathA ghomAvame vIjAno jAra vahevo, ane jAeM bai gAmA pramukha vIjAne ApavA-te va AjIvikA karavI, te nATaka karma kahavAya je. e kodALI, pAvako, hala vagerethI bhUminuM vidAraNa kara, tathA pathyara dharuvA - ityAdi ke je Aja / / vakA karavo, te sphoTaka karma kahevAya che temaja yava pramukha dhAnyano sAthavo vagere kara | vecaM, te paNa sphoTaka karma kahevAya be. 'tene mATe ko ke, " java caNayA gohuma- mugga mAsa kara Dippanaiya dhannANaM / satya dAli kaNikA, taMDula karaNAi phomayaNaM // 1 // ahavA phoma kammaM, sIreAM nUmiphomaNe jaMtU / umattayaNaM ca tahA, tahAya sila kuTTayaM taM ceti " // 2 // java, caNA, ghaUM, maga, amada, karaTI pramukhano sAthavo karavo, dala kala karavA, te sphoTa karma kahevAya ve athavA hale karIne jamIna phomavI, pANIne mAravA kUTavA lAkamIonA prahAra karavA ityAdi paNa sphoTa karma kaDevAya . 46 6 prathamathI mleccha vagere lokone mokalI hAthInA dAMta maMgAvIne vecavA athavA je khIlomAM te hAthInA jIvo pedA thatA hoya tyAM pote ja, dAMta bAvane vecavA te daMtavANijya kahevAya be. upalakSaNathI zaMkha, cAmanuM, cAmara vagere paNa jANI levA, teno vepAra karavo te paNa daMtavANijya kahevAya be. khINa zivAya bIje bekAaithI daMtAdika becavAmAM ke levAmAM doSa nathI. 7 lAkha vepAra karavo te lAkhavANijya upalakSaNathI gaLI, maNazIla Adi athavA manohara dhAnyAdika paNa jANI sevA. ghI, tela, madirA, madha, carabI AdinuM veca, te rasavANijya kahe vAya be. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sIMga jya kahevAya che. loha, lakSaNathI jAvA. 10 dAsI, gAya, 11 tala zelakI karma kaDevAya . dvitIya prakAza. 17 nAga, aphI, somala pramukha vecavAM, te viSavANiharatALa paNa ghaNA jIvanA ghAtaka be, mATe te upa 12 balada, ghomA vagere khAMzI karavA, nAka vIdhavA ne kAna tathA kaMbala vagerenuM chedana kara te nilaMbana karma kahevAya ke. za UMTa vagerene vecavA, te kezavANijya kahevAya cha. dine yaMtre karI pIlavA, pIlAvavA, te yaMtraparIkSaNa 13 tRNAdikanI vRddhine mATe athavA kSetra vagerene zodhavA mATe je ani lagAmavo te davadAna karma kahevAya je. 14 godhUma vagerenA bAja mATe praha, sarovara vagere sukavAvA, te zoSaNa karma kahevAya . 15 asatI - duHzIla dAsI, bIlADI pramukha jAnavaronuM poSaNa kara, tapoSaNa karma kaDevAya be. ahiM upalakSaNathI zuka, sArikA, kutarA Adi adhama pANInuM paNa poSaNa jANI levaM. 66 e paMnara niain karmanA baMdhanA hetu hovAthI Agama jASAe te paMnarakamadAna kahevAya be. ahiM eTalA mAtra paMnaraja tyajavAnuM nathI paraMtu bIjA paNa khara - karma, krUra, adhyavasAyathI sAdhya karma jevAM ke koTavAlapaNuM tathA baMdIkhAnAnuM rakSaka, ityAdikano paNa tyAga karavo. kadi apa sAvadha karmatha nirvAha karavopame to te yukta che. tene mATe kartuM be ke, zrapitu sAvajaM, paDhamaM kammaM na taM samArabhai / jaMdaNa pahara, AraMne avirao boo " // 1 // 46 zrAvaka nahIM niSedha karela sAvadha karma ke je gharano AraMbha, grAmAMtara gamana, zakaTa, khemavAdika be, teno vIjAyI pehello AraMbha pote kare nahIM, te zA mATe ? se kahe be ke, " jene te karma karato dekhIne prayatanAvaMta loko te kArya karavAmAM pravarte je, tethI bIjAnA AraMjano te hetu bane be, mATe prathama AraMbha na karavo. " Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zrI Atmabodha. yA pramANe karmatha jogopabhoga vrata samajavaM. 44 ahaM ziSya na kare ke, " pUrve jogopabhoga zabda vAcI to strI vagaire kA hatA, tethI e vratamAM tenuMja pramANa karatuM joie. to pI karmatha e vrata ho zake nahIM ne karma zabdane kriyAvAcI paNuM hovAthI kriyAne jogojogapaNAno saMbhava nathI. >> tenA uttaramAM guru kahe be - " e vAta satya be, paNa je jogopabhoga pArAdika karmanuM kAraNabhUta be, tethI kAraNane viSe kAryano upacAra karavAthI karma paNa jogopajogapaNaM kadhuM che. te viSe hi vadhAre carcA karavAnI jarura nathI. tanI jAvanA kahe - - " savvesiM sAhUNaM, namAmi jehi ahiyaMti nAUNaM / tiviSa kAmanogA, cattA evaM vicitijA " // 1 // " je munio kAmajogane ahita jANIne mana, vacana ane kAyA, e trividha vame tenAthI viramyA be, te sarva munione huM namuM buM. " 1 arthadaMDa viramaNa nAme trIjuM guNavrata. artha viramaNa nAme trIjaM guNavrata kahevAya be. svajana, zarIra, dharma tathA vyavahArane mATe je AraMbha karavAmAM Ave te arthadaM kadevAya be. te zivAya bAkI te anartha kahevAya che. eTale potAnA upayogamAM Ave teno AraMbha te arthadaM ane jenI sAdhe potAnuM kAMDa paNa prayojana na hoya, chatAM teno AraMbha karavo te anarthadaMga. tevA anarthadaMthI je viramaNa eTale virAma pAmavaM, anarthadaM viramaNa nAme trIjuM guNatrata kahevAya e. te vrata dudhyAna vagere cAra prakAranA anarthadaMrunA tyAga karavA rUpa be. tene mATe kAM che, che ke, Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. zae " daMDija jeNa jiu~, vajjiya niya deha sayaNa dhammaTheM / so AraMbho kevala, pAvaphalo'Natya daMDatti // 1 // avaghnAya pAva navaesa, hiMsadANappamAya cariehiM / jaM cauhA so muccara, guNavvayaM taM bhave tazyaM // // "potAno deha, svajana ane dharmano artha varjIne bAkInA je je AraMjomAM jIva daMmAya tevo AraMna ke je kevala pApa rupa phalane ApanAra me, te anarthadama kahevAya . te urdhyAna, pApopadeza, hiMsA ane pramAda, e cAra AcaravAtha anarthadaMma hoya . e cArano je tyAga karavAmAM Ave te trI anarthadaMga viramaNa nAme guNavrata kahevAya je." 1-2 bIjI gAthAmAM A pramANe vizeSa vyAkhyA . apakRSTa eTale hINa dhyAna, te Arta tathA raujadhyAna kahevAya je. tene mATe kahe je ke" rAjyopatnoga zayanAsana vaahnssu| strI gaMdhamAlya maNiratna vinUSaNeSu // icchAnivASa mati mAtramupaiti mohAt / dhyAnaM tadAtamiti saMpravadaMti tajjJAH // 1 // saMchedanai dahana naMjana mAraNaizca / baMdha prahAra damanai vinitanaizca // yo yAti rAgamupayAti ca naanukNpaaN| dhyAnaM tu rauSamiti saMpravadaMti tajjJAH " // 3 // " rAjyano upanoga, zayana, Asana, vAhana, strI,gaMdha, mAlya, maNi, ratna ane tenA AnUSaNonI aMdara je mohathI atyaMta icchA-anijhApa prApta thAya, tene vidhAno ArtadhyAna kahe je. 1 je chedana, dahana, jaMjana, mAraNa, baMdha, prahAra, damana ane khaMjhanathI rAgane prApta thAya ane dayA na lAve tene vidyAno roSadhyAna kahe ."2 Jain Education Intemational Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. 1 dharmI puruSone paNa A saMsArane viSa ghaNuM karIne aMtaramA urdhyAna thAya . paraMtu teo potAnA prajJAnanA banayI janmArge jAtAM evA potAnA cittane aTakAvI punaH sanmArge lAve . je prANIo niraMtara Arta tathA roSadhyAnamA pravarte je, temane to anarthadaMmaja . 2 pApano hetu hovAthI pApa eTale khetI Adi karma, tenI dAkSiNyatAnA sthAna vinA je upadeza te pApopadeza kahevAya che. 3 je hiMsanazIla hoya te hiMsra kahevAya je. evA viSa, agni, haLa ane zastra vagere tenuM dAkSiNyatAnA sthAna vinA je asaMyatone Apay, te hiMsradAna kahevAya . 4 pramAda eTale madya, viSaya, kaSAyAdika. te vajhe je AcaraNa, te pramAdAcaraNa kahevAya . sAta vyasana, jalakrImA, danI zAkhAne AzrIne hIMcako khelavo, kukamA pramukha jIvone samAvavA, kuzAstrano abhyAsa karavo ane vikathA karavI vagere pramAdAcaraNa kahevAya je; athavA pramAdAcaraNa eTale AlasanI vyApti nahIM zodhelA dhana, dhAnya tathA janAdikano vyApAra karavAthI, cunA,pANIArA vagairenI napara caMdaravo na bAMdhavAthI ane ghI, dahI, dUdha ane chAza AdinA pAtro nahIM DhAMkavAthI temAM potAno tathA parano napaghAta thavAne bIghe te bahu anarthanA kAraNo ne, ema jANavU. te kAraNane basne parama gurue zrAvakane ghera sAta galaNA ane nava caMdaravA' kahelA . jemake " sukhe sAvayagehe, havA galaNAiM satta savisesaM / jana miu khAra AgNa takaM ghI tivaM culAyaM" // 1 // movaM jala, khAraM pANI, u, pANI, DAsa, ghI, tetra ane loTa-e sAtane gaLavA mATe zrAvake garaNA rAkhavA. A gAthAno artha sugama . ahiM sroTarnu gaLavaM evI rIte samajavaM ke, tene cAnaNIyI cAlavo. ahiM upalakSaNathI dUdha Adi vastuo mATe paNa garaj rAkhag. 1 keTaleka sthaLe daza caMdaravA paNa kahalA che. Jain Education Interational Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. caMdavA kye kye sthaLe joie. jalasthAno dukhala0 ? pANI Are, 2 khAMmaNIe 3 ghaMTIe, 4 cUle, 5 dhAnyanI jUmine viSe, 6 dahIMnuM jyAM mAMkhA karavAmAM Ave tyAM, 9 jojana karavAne ThekANe, 8 suvAnI jagyoe ne e upAzraye, e nava sthAne suMdara vastrayI niSpanna karelA caMdavA zrAvake dhAraNa karavA. jo te na karavAmAM Ave to anarthadaMDa thAya che. evI rIte cAra prakAranA anarthadaMno tyAga karavo. e anarthadaM nAme trIjuM guNavata kAM. artha viSe tyAga karavApaNuM vizeSa prakAre batAve be. ghaM karIne potAnI zakti pramANe jeNe anarthadaM varjelo ke ane paramArtha jAailo be, evo zrAvaka ke prakAre anarthadamane prayuMje be ? te viSe sarva prakAranA anarthadamanA do upara dRSTAMto kahevA azakya . tethI mAtra eka cUlA uparanuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. pramAde karIne cUlA upara caMdarakho nahIM bAMdhavAthI zuM yayuM hataM, te dRSTAMta anvayavyatirekathI kahe be "" 231 " caMdodayadA, jAyA migasuMdarI sayA suhiyA / tajAlanAna kuTThI, tannAhoM parabhave jAo" // 1 // 66 cUlA upara caMdaravo bAMdhavAthI zreSThIkanyA mRgasuMdarI nAme rAjakanyA sadA sukhI yahatI ane tenA tIre te caMdaravo vALI nAMkhyo, tethI te paranave kuSTI bhayo hato. " 1 vIjA kelAeka tenA saMbaMdhIjano cUlA upara caMdaravo na bAMdhavA vagerethI akasmAt mRtyu rupa kaSTane pAmyA hatA, e upalakSaNathI jANI levu. gAthAno artha pramANe ane teno bhAvArtha kayAthI jAvo. mRgasuMdarInI kathA. zrIpura nagaramA zrISeNa nAme rAjA hato. tene devarAja nAma eka putra thayo hato. te devarAja jyAre yuvAna thayo, tyAre pUrvanA duSkarmanA udayarthI te kuSTI thayo. tenA roga dUra karavA mATe sAta varSa sudhI upacAro karavAmAM AvyA; paNa te nIrogI yo nahIM, bevaDhe kaMTALI gayelA vaidyoe teno upacAra karavAnI nA pAmI. rAjA Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zrI Atmaprabodha. zrISeNa AthI vadhAre duHkhI rahevA lAgyo. eka vakhate teNe evI jAhera ghoSaNA karAvI ke, " je mArA kumArane nIrogI kare tene artha rAjya ApavAmAM Avaze. " ghoSaNAno maha AkhA nagaramAM vagamAvyo. te nagaramAM yazodatta nAme eka moTo dhanADhya vasato hato. tene zIlAdi guthI yukta evI lakSmIvatI nAme putrI hatI. teNIe rAjAnA te paTahane nivAryo kAMke, "huM rAjakumArane nIrogI karIza. " rAjAe ati AdarathI te lakSmIvatIne potAnI pAse bolAvI. lakSmIvatI potAnA pitA vagerenI sAthe rAjAnI pAse gai. te e potAnA zIlanA prajAvathI potAnA hAthano sparza karI te rAjakumAranA zarIrane nIrogI banAvI dIghuM. AdhI prasanna thayelA rAjAe potAnI pratijJA pAnavAne mATe te kanyA potAnA rAjakumAranI sAthe paraNAvI. te pachI te potAnA putrane rAjya ApI rAjA guru pAse dIkSA lai cAlI nIkaLyo. pAbala navIna rAjadaMpatI sukhe rAjya jogavavA lAgyAM. eka divase koi jJAnI AcArya te zrIpura nagaramAM AvI caDayA. manA AgamananI vArttA sAMjaLI rAjA devarAja ne rANI lakSmIvatI temane vaMdanA karavA AvyAM guru temane dharmadezanA saMjaLAvI. dezanAne aMte rAjA devarAje potAne kuSTano roga thavAnuM kAraNa kAraNa pUgyuM, tyAre gurue kachu ke, pUrva javane viSe upArjana karelA duSkarma va tamane roga thayo hato; tenuM svarupa A pramANe be. vasaMtapura nagaramAM mithyAtvathI jenI zuddhamati AcchAdita thayela be, vo devadatta nAme eka vepArI raheto hato. tene dhanadeva, dhanamitra, dhanezvara ne dhanadatta nAme cAra putro hatA. te cAra putromA je dhanezvara hato te vyApAra kalAmAM kuzalahato. eka khate te dhanezvara mRgapura nagaramAM vyApAra karavAne gayo. te nagaramAM jinadasa nAma jainadharma pAlanAro zetra raheto hato. tene mRgasuMdarI nAme kanyA hatI. te bAlA Aheta dharma upara Astika hatI. eka vakhate teNIe guru pAse A pramANe traNa anigraha grahaNa karyA. zrI jinezvaranI pUjA karavI, koi sAdhu mahArAjAne dAna ApI jojana kara ane rAtrI bhojanano tyAga karavo. AtraNa nigraha pramANe te sarvadA varttatI hatI. mRgasuMdarI ghaNIja svarupavatI hatI. eka vakhate vyApAra arthe te sthale AvelA dhanezvara mRgasuMdarIne joi teNIne jotAMja te tenA sauMdaryathI mohita thai gayo tatkAla teNIne paravAne te anurAgI banI gayo. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. teNe jinadatta zeunI AgaLa te kanyAnI mAgaNI kara'; paNa zere dhanezvarane mithyAtvI jANI potAnI kanyA ApI nahIM. moha pAmalo dhanezvara kapaTI zrAvaka banI gayo. paThI te mRgasuMdarIna) sAya paraNyo. paraNyA prch| mRgasuMdarIne sAtha lai te potAnI ngr|maaN Avyo. ghera aAvyA panI dharmanI iyAne basne taNe mRgasuMdarIne jina pUjA vagaire karatAM aTakAvI. zrAvikA mRgasuMdarI Arhatadharmanapara pUrNa Astika hatI, teyo te dRDhatA rAkhIne rahI. teNIe jinapUjA na thavAya) upavAsa karavA mAMDyA. anukrame traNa upavAsa thayA. coye divase koI jaina muni teNIne bhAra AvI caDyA. te vakhate teNIe poganA grahaNa karelA niyamanA rakSaNane mATe te munine upAya puchyo. te samaye gurue guNa avaguNano vicAra karone kahA, " jaDe, tAre culA Upara caMdarakho bAMdhavo. ema karavAthI pAMca sAdhuone pratijJAjita karavAyI ane paMca tIrthone namaskAra karavAyo jeTaTuM phala prApta thAya, taMTayU~ pala tane prApta thaze." gurunI A AjhA teNIe zirapara camAtrI, ana tyArathI te pramANe teNIe kayu. te caMdaravo bAMdhalo joi teNaM nA mithyAtvI sasarAvageree dhanezvarane kayu ke, "A tArI vahue vastra bAMdhIne kAmaNa kayeM . " te sAMjaLI dhanezvarane krodha camI Avyo ane tatkAla teNe te caMdaravAne agni lagAmI bAlI nAMkhyo. te palI mRgasuMdarIe pharIvAra vAMyA. te pANa dhanezvara bAlI nAMkhyo. evI rIte sAta caMdaravA bAMdhyA ane sAta vAnI nAMkhyA. par3I sasarAe mRgasuMdarIne kaDaM, " naje, zAmATe vRthA prayAsa kare re ? " mAsuMdarI botrI, * jIvadaya mATe. " te sAMnaLI sasarAe kroSayI jagAvyuM, " jo tAraM jIvadayA pAlavI hoya to tuM tArA pitAne ghera jA." mRgasuMdarIe kahyu, " huM kulavAnanI putrI buM; tethI kunaTAnI peThe ekalI nahIM jAUM. mATe tamArA kuTuMba sAthe mane mArA pitAne ghera mokalo." teNInAM AvAM vacana sAMjaLI teno sasaro kuTuMba sahita teNIne sasne mRgapura nagara tarapha cAlyo. mArgamAM koI eka gAmamAM teNInA sasarAno sago raheto hato, tene ghera tezro mIjamAna tarIke gayA. te sagAe potAne ghara paroNA AvyA jANI rAtrane viSe nojana taiyAra karAvyu, jojana karavAne sarva kuTuMba taiyAra thayu, paNa rAtri jojananA niyamane saMjArI mRgasuMdarI jojana karavA UThI nahIM. koI pUrvanA puNyathI zula budhi utpanna thavArya) mRgasuMdarInA sasarA vagaire mugasuMdarIne muko jojana karavA uThyA nahIM. paDI te gRhasyanA kuTuMbe te jojana Jain Education Intemational Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI Atmaprabodha. khAdhU, ane khAdhA paThI tatkAla teo maraNane zaraNa tha6 gayA. prAtaHkAle te sarvane maraNa pAmelA jo, mRgasuMdarInA sasarA vagaire tenuM kAraNa jANavA Amatema jovA lAgyA. tevAmAM eka tapelInI aMdara sarpanI garaLa jovAmAM AvI. te jotAM ja teoe vicAryu ke, rAtre rasoinA dhUmAmAyo Akula thayesro koi marpa uMcayI tapetromAM pamI gayeto, tenA pherathI sarvanuM mRtyu yayuM . A bInA jaann| sarvee mRgasuMdarInAM vakhANa kI ane teNIno kSamA mAgI. A vakhate mRgasuMdarI bolI, "Aryo, AvAM kAraNane lazne huM cUlA upara caMdaravo bAMdhatI hatI, ane rAtri jojanano tyAga karatI hatI. " teNInAM AvAM vacana sAMnaLI sarvapratibodha pAmI gayA ane mRgasuMdara ne jIvitadAtrI thavAthI kuladevInI pramANe mAnavA lAgyA. parI teo pAga ghera AvyA ane mRgasuMdaronA upadezayI uttama prakAranA zrAvako thayA. te pr| mRgasuMdarI ane dhanezvara cirakAna paryaMta samyag dharmane ArAdhIne DevaTe samAdhipUrvaka kAna karI svarge gayAM hatA. svarganAM sukhano anubhava kara A vakhate tamo bane devarAja ane lakSmIvatI thayA Do. teM pUrvanave caMdaravA bAlyA hatA, te duSkarma niMdA vagaire karavAthI te khapAvI dIdhuM hatuM paNa te aMzamAtra raheDhuM, tenA thI A bhavamAM tane sAta varSa sudhI te vyAdhi rahyo hato. A lakSmIvatIe te pUrvanA niyamanA pranAvathI tArA vyAdhIne zAMta koM hato. rAjA devarAja ane rANI lakSmIvatI gurunA mukharthI A pramANe pUrva ja. vano vRttAMta sAMjaLI jAti smaraNa jhAnane prApta thayAM. tatkAla tetro bane A saMsAra naparathI virakta thai gayA. panI putrane rAjya upara sthApita karI temaNe dIkSA grahaNa karI. jevaTe kAla dharmane pAmI svarganAM sukhanAM nAjana thayAM hatAM. A pramANe anarthadaMga viramaNavratane viSe mRgasuMdarInI kathA kahevAmAM AvI. te uparathI bojA javya jIvoe cunA upara caMdaravA na bAMdhavA rupa vagere anargadamayI virAma pAma. ahiM A pramANe lAvanA - " ciMteavvaM ca namo, saagAiM ca jehi pAvAI / sAhUhiM ca vajiyAI, niragAyaM ca savvAiM " // 1 // vaLI, Jain Education Interational Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. " tujhevi jaarajaraNe, mUDha amUDhANa aMtaraM (paccha / egANanaraya urakaM, annasiM sAsayaMsukhaM " // 2 // "je sva ane parane artha-unnaya prakAre pApa karmathI virAma pAmyA , te munirAja pratye amAro namaskAra ho. " ? mUDha ane tattvajJAnI-banene udara jaravU, te sarakhaM ; paNa mUDha ane amUDha-tattvajJAnInI vacce keTalo aMtara De ? te juvo. mUDha puruSane narakanAM duHkha prApta thAya ne ane amUha-tattvajJAnIne zAzvata mukha male meM eTalo aMtara cAra zitAvrata. vAraMvAra pravRtti jemAM be, te zikSA kahevAya ne ane te zikSA jemAM pradhAna ve evaM je vrata te zivAvata kahevAya je. jema vidyAnA zikSaka va vAraMvAra anyAsa karAya De, tema zrAvake A vratono anyAsa vAraMvAra karavA yogya . prathama sAmAyika vrata. ___ cAra zikSA vratomAM prathama sAmAyika vrata kahevAya je. sama eTajhe rAga dveSa rahitapaNaM, teno Aya eTo bAna te samAya kahevAya je. je kriyA-anuSThAna ka varnu prayojana eTale je kriyA-anuSThAna karavAthI samAyanI prApti thAya te sAmAyika kahevAya che. te rupavrata te paheLu sAmA yaka nAme zikAvata . tene mATe A pramANe kA je" sAmAiya miha paDhamaM sAvajjo jattha vajiyo joge| samaNANaM hoi samo, deseNaM desavirovi " // 1 // " ahiM je sAmAyika nAme peheLa zivAvrata karavAthI dezavirati zrAvaka paNa sAvadha evA mana, vacana ane kAyAnA vyApArane varjIne sarva virati munisadRza thAya ." Jain Education Intemational Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmabodha. prazna karane ke, te dezavirati sarvavirati zI rIta thAya ? deze karIne eTale deza dRSTAM karIne. jema caMdramukhI strI, samudra jaM taLAva; nahIM to sAdhu ne zrAvaka bacce moTo aMtara je je taM dekha ke be. utkRSTa dvAdazAMgInA - jyAsI te sAdhu ne zrAvaka to SaT jIvanikAya nAmanA daza vaikAlikanA - dhyayana sudhIno anyAsI hoya che. sAdhu utkRSTapaNe sarvArthasiddhi vimAnama upaje che ane zrAvaka bAramA devaloka sudhI upane che. sAdhuoMne kAla dharma pAmyA pI devagati ne mokSagati e ve gatimro ne zrAvakane ekalI devagati be. valI sAdhu phakta saMjvalananA cAra kaSAyavAlA hoya ve athavA niSkaSAyI pa hoya . ane zrAvaka to ATha pAyavAlA eTale pratyAkhyAnI ne saMjvalanI hoya be. sAdhuo eko sAye paMca mahAvratanA aMga kArI ke ane zrAvaka to thoDA athavA samastanA paNa icchA pramANe aMga kArarI be. sAdhusrone eka vAra aMgIkAra kareluM sAmAyika vrata jAvajIva paryaMta rahe De ana zrAvakane to te sAmAyika vrata vAraMvAra aMgIkAra karAya be sAdhune eka vratanI jaMga thatAM sarva vratano jaMga thAya che, kAraNakaM mAMhomAMha) tanuM sApekSapaNAM ve apane zrAvakana tema nathI. tethI A sAmAyika kyAM kara ? evaMI zaMkA yatAM teno uttara yA pramANe be 236 66 46 'muneH samIpe jinamaMdIre vA, gRhe'thavA yatra nirAkulaH syAt / sAmAyikaM tatra karoti gehI, sugupti yuktaH samitazca samyak " // 1 // 'gRhastha muninI samIpa, athavA jinamaMdiramAM, ghera athavA jyAM nirAkulapaNe rahevAya tyAM traNa gupti ne pAMca samiti sAye sAmAyika kare che. " 1 sAmAyika karanAre jAMka jinamaMdiramAM sAmAyika kara yogya be kAraNake, mAM samprakAre samAdhi prApta thAya be, mATe tenuM grahaNa prathama karaM joie. paraMtu muninI samIpe sAmAyika karavAnuM prathama kahala be; tenuM kAraNa ebe ke muninI pAse dharma vArtA vagere sAMnaLavAyI vizeSa jJAna yAya ke mATe tenuM prathama grahaNa karela . valI je gRhAdikane viSe sAmAyika kare teNe paNa samiti tathA gupti sahita guru samIpe AvIne te gurunI sAkSI pUrvaka sAmAyika uccare. Avidhi apaRddhi zrAvakane mATe che. bahu RdivAlA zrAvakano vidhi to yA pramANe je. je maharSika rAjAdi be, te prathama sAdhunI pAMse AvI te Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza paThI sAmAyika uccare. jo tema na hoya to jaNe sAmAyika karIba evo zrAvaka samRdhimAn rAjAdika zrAvakanI pAuLa cAlanAM tene yocAo ane ghomAothI AraMjano prasaMga Ave . A viSa vizeSa vivecana karavAyI basa .te viSa dhAre jANavaM hoya to Avazyaka cUNI graMtha joi levo. ___sAmAyika lenArAonuM kRtya. sAmAyika grahaNa karanArAe kevI rIte vartavU joie ? te prathama jANArnu je. sAmAyikamA rahelA puruSe zreSTa evA sighAMtanA arthoM puravA. ane mahAtmA puruSonAM caritrIne saMjAravA. temaja taNe Alasa, nizA, vikathA vagere doSone varjI devA. hRdaya zuddha ane dayAgaya rAkha. tene mATe yA pramANe kayuM je. " sAmAyikasthaH pravarAgamArthaM pRcchenmahAtmAcaritaM smarecca / Avasya nijA vikayAdi doSAn vivarjayecchujhamanA dyaanuH||1|| Alasya pramukha doSo kahe . kAyAnA bAra doSo. ___ 1 Alasa, nijA, 3 paloMgo vAlavI, 4 asthira Asana, 5dRSTinuM parAvartana, 6 vIjA kAryamA pravRtti, nIta pramukhanuM oThIMgaNa, 8 aMgarnu ati gopana, e dehanI mala utAravo, 10 AMgaLI vagaire momavA, 11 vizrAmaNa (bAM paga kr| besabuM ) ana 12 khunalI khaNavo. __vacananA daza doSo. 1 kuvacana, 2 avicArI vacana, 3 pratighAta vacana, 4 bamabamag, 5 stutivacana athavA paricaya vacana, 6 kAha, 7 vikathA, napahAsa vacana, e zIghra vacana ane 10 javA AvavAnuM kayana-e daza vacananA doSa ne. mananA daza doSa. 1 aviveka, zyaza-kIrtinI anisApA, 3 lAnArthIpaNu, 4 ahaMkAra, Jain Education Intemational Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AA 137 - zrI Atmaprabodha. enaya, 6 niyAgu, 7 phalano saMzaya, krodha, e avinaya, ane 10 bhaktizUnyapaNuM-e daza mananA doSa ke. ___evI rIte sarva mabIna batrIza prakAranA doSo sAmAyikane viSe varjavA. vakSI kayuM ke, "gRhItrasa sthAvarajaMturAziSu, sadaiva tptaaysgolkopmH| sAmAyikAvasthita eSa nizcitaM, muhUrttamAtraM bhavatIha ttskhH||1|| ___"gRhastha trasa tathA sthAvara jIvonI rAzine viSe hamezA tapelA loDhAnA goLA jevo be; paNa jyAre te sAmAyikamAM rahe , tyAre muhUrta mAtra-ve ghamI nizvaye karI temano sakhA-mitra tulya 3." 1 ahiM mitra tulya zAmATe kahyo ? teNe sAmAyikamAM sarva AraMjano tyAga kayoM che. vaLI ahiM sAvadya yoganA pacakhANarUpa sAmAyikanuM je muhUrttanuM pramANa te siddhAMtamAM kahelu nayo paNa jANa levU ; kAraNa ke paJcakhANano kALa paNa jaghanyapaNe navakAra sahita pacakhANanI jema muhUrta mAtrano ke.vaLI sAmAyikarnu jaghanya aMtarmuhUrta pramANa de ane utkRSTa eka ahorAtranuM mAna ema jANa. te vAta dRSTAMtathI sima kare . "sadaiva sAmAyikazudhavRttirmAne'pamAne'pi samAnabhAvaH / munIzvaraH zrIdamadaMtasaMjho banUva snuutsmRjhinogii||1|| "sadAkAla sAmAyikane viSe jenI zucha vRtti ne ane je mAna tathA apamAnane viSa samAna nAvavAlA De evA zrI damadaMta nAme munIzvara samyakrupavALI samRdhinA jogI thayA hatA." 1 sAmAyikamA rahenAro puruSa kevo hoya che ? te kahe . "niMdapasaMsAsu samo, samo amaannaavmaannkaarisu| sama sayANaparayaNa maNo, sAmAzyasaMgo jIvo" // 1 // sAmAyikamA rahelo puruSa niMdA ane prazaMsA ane mAna tathA apamAnane viSe samAna temaja sajana ane parijanane viSe samAna evo hoya che." ? Jain Education Intemational Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. te viSe damadaMta maharSinuM vRttAMta. hastizIrSa nagaramAM damadaMta nAme eka rAjA hato. tenI pAse ghaNI utkaTa senA hatI. te sukhe karIne rAjya karato hato. te samayamAM hastinApura nagagmAM pAMaal kauravo rAjya karatA hatA. eka vakhate rAjA damadaMtane te pAtroana kau khonI sAye rAjyanA sImAmAno moTo kalaha utpanna thayo. te pachI eka divase damadaMta rAjA jarAsaMdha rAjAnA putranI sevA arthe gayo hato. te prasaMgano lAga joi kauravo ne pAMva pAvaLathI AvI damadaMtanA dezano jaMga karyo . A khabara jA rAjA dadatane bhAre krodha utpanna thayo. tatkAla te mATuM sainya laine hastinApura upara camI Avyo. tyAM te banenI bacce mAMhomAMhI moTuM yuddha thayuM daivayoge pAMkauravo damatha bhAga gayA ne damadaMtano jaya thayo. rAjA damadaMta vijayano DaMko vagAto potAnA nagaramAM Avyo. te pachI keTaloka kAla nirgamana thayA pachI eka vakhate rAjA damadaMta saMdhyAkAle potAnA mehela upara AkAza tarapha jotA hatA, tevAmAM paMcaraMgI vAdalAMo temanA jovAmAM AvyAM. teone kSaNavAramAM vIkharAi gayelAM joi temanA hRdayamAM vairAgya jAvanA pragaTa tha yAvI. temaNe yA saMsAranA RNika svarUpano vicAra karyo. pratyekabuddhapaNArthI tethe sarva saMsArane asAra jor3a tatkAna dIkSA grahaNa karI rAjA damadaMta tyAMthI vihAra karI cAlI nIkalyA. gAmogAma vihAra karatAM hastinApuranI pAse AvyA. tyAM te nagaranA daravAjA pAse teyo kAyotsarga dhyAne rahyA. tevAmAM pAMruvo rAjavAmIe javA nIkalyA. te vakhate te muni temanA jovAmAM AvyA. pAMvoe potAnA sevakone putryuM ke, "A muni koNa be " ? sevakoe tapAsa karIne karchu, " te damadaMta rAjarSi che. " te sAMjaLatAMja pAMDavo takAla azva uparathI nIce utarI tyAM yAvyA ane te maharSine traNa pradakSiNA karI namana ka ne temanA ujaya prakAranA ballanI prazaMsA karI tyAMthI AgaLa cAlyA. 237 kavAra pachI te mArge kauravo nIkalyA. tepramAthI vRddha evA duryodhane te munine joi sevaka pAse tapAsa karAvI. sevake damadaMta muninuM nAma AyuM, duryodhane kaghuMke, are ! to ApaNo zatru hai, tenuM mukha paNa jovuM yogya Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 __ zrI Atmaprabodha. nathI. ityAdi ukyiothI munino tiraskAra karI te sAdhu tarapha eka bIjorAnA phalano ghA karI teo AgaLa cAlatA thayA. te paLI te kauravonI pAuLa cAlatA temanA sainikoe " yathA rAjA tayA pranA " e kahavata pramANe lAkamA, dhUma, ane pASANa vagere te muni tarapha pheMkyA, jethI karIne te muninI samIpe jANe moTA caoNro hoya, tevo eka Dhagalo thai gayo. . pAMvo svecchA pramANe vanamAM krImA karI pAchA pharyA, tevAmAM temaNe te muninI pAse moTo pASANa vagereno Dhagalo joyo. te viSe lokone puutAM tevu kAma kauravoe karyu , ema temanA jANavAmAM AvatAM kheda pAmI temaNe te pASANa vagairenA DhagAne tyAMthI dUra karI dIgho ane par3I te damadaMta maharine vidhi pUrvaka vaMdanA karI paThI potAne sthAne cAkhyA gayA hatA. AvI rIte pAMmaboe satkAra kelA ane kauravoe apamAna karelA paNa te damadaMta munie le banenI Upara samanAvane dhAraNa kayoM hato. koznI Upara rAga ke kSepa rAkhyo na hato. te para cirakAla paryaMta cAritranI ArAdhanA karI te mahA muni prAMte uttama gatinA nAjana thayA hatA. A damadaMta mahapinI kathA jANI dareka yAtmika guNanA icchaka puruSoe sthira pariNAme sAmAyika Acara, ahiM A pramANe nAvanA je. "dhannA te jiya loe jAvajIvaM karaMti je smnnaa| sAmAzya visuddhaM niccaM evaM viciMtijA // 1 // kazANu ahaM dikkhaM jAvajIvaM jahaSTi samaNo / nissaMgo viharistaM, evaM ca maNeNa ciMtijA " // 2 // "jo niraMtara nirmajJa evaM sAmAyika jAvajIva sudhI kare , temane dhanya . A prakAre ciMtavavaM."? ___" kyAre huM dIkSA lAza ? ane jAvajIva sudhA sAdhuonA samudAyamAM rahIne niHsaMgapaNe kyAre vicarIza. A pramANe mny| ciMtA." A prakAre prathama zivAvata samajavU. Jain Education Interational Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza dezAvakAzika nAma bIju zikSAbata. mokalA niyamone saMkSipta vibhAge karI, eTale dezathI avakAza eTale lUTa rAkhavI te dezAvakA zika ane tethI racAyalaM vrata te dezAvakAzika nAme vIjeM zivAvrata kahevAya je. ane vAra vratonI gaNanAmAM te dazamaM vrata kahevAya che. kahevAno nAvArtha evo ke, vrata aMgIkAra karatI vakhate yAvajIvita grahaNa karelA digavatane, prANAtipAtAdika viramaNano ane vIjA sarva vratono pratidina je saMkSepa karAya che, te dezAvakA zika vrata jANavaM. tene mATe eja nAvArthamAM A pramANe lakhe je. " puvvaM gahiassa disA-vayassa savva vayANudiNaM / jo saMkhevo desA-vagAsiyaM taM vayaM vizyaM " // 1 // ___ ahiM vRcha puruSo kahe ke, digvatano je saMkSepa karavo te vIjA vratono saMdepa karavA bAvata napatravANathI jANI bevaM ; eTale temAM vIjA vratono saMdepa pANa Avazyaka je. valI dareka vrata pratye divasa, ane pakSAdika maryAdA karIne saMkSepa karavAthI jinna vrata hovAyI je bAra vratonI saMkhyA meM temAM virodha Ave e prakAre jANavaM ke, dezAvakAzika vratamAM digavratanoja viSaya De, tethI e zaMkA dUra karavI. vatrI kA De ke "disivayagahiyassa disAparimANassa padiNaM parimANa karaNa desAvagAsiyaMti -...--- " dizivrata grahaNa karelu hoya tene pratidivasa dizAnuM parimANa karavaM ta dezAvakAzika . e mUtra sUtramA dazAvelu u. ane je A vyAkhyA karavAmAM AvI , te upanadANathI . vatrI avacUNIM kahe je ke, " evaM sabyavaesu je pamANA biyA te puNo puNo divasao sAre devasiAo rattiyo sAre" e prakAre sarva vratomA je je parimANa karelu hoya te vAraMvAra divasa saMdepe ane divasatuM rAtrie saMkepe." Jain Education Intemational Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. A vrata upara dRSTAMta kahe je. jene narakAvAsa najIka che, evo krUramati camakozika sarpa dezAvakA zika vratavame tatkAla Aume devaloke gayo hato. caMDakauzikanI kathA. koi kSapaka ( tApasa ) muni mAsopavAsanA pAraNAne divase ziSya sahita AhArane mATe mArgamAM jatA hatA. tevAmAM temanA caraNanA tantra nIce eka demakI caMpAi gai. te vakhate ziSye kahyu, " svAmin , tamoe A demakI cagadI nAMkhI, mATe mithyA puSkRta Apo." ziSyanA AvA vacano sAMbhaLI te munine kaSAya utpanna thai Avyo. tethI te dapaka tApase te mardana karenI demakI lokone batAvIne ziSyane kA ke are puSTAtmA, A demakIto maraNa pAmI gara, zaM te meM haNI?" tyAre te ziSya gurune krodhAyamAna yayatA jaann| mauna dharIne rahyo, kAMipaNa bobyo nahIM. paLI saMdhyA samaye AlocanA karatI vakhate te ziSye munine te demakInI vAta saMcArI ApI. te varakhate munine vizeSa krodha uptanna thai Avyo, tatkAla rajoharaNa upAmone muni ziSyane mAravA doDyA. tevAmAM vacamAM eka stana Avyo, tenI sAthe muninuM mastaka aphalAyu, ane phuTI go, tethI te muni kAladharmane pAmI gayA. mRtyu pAmIne jyotiSI devamAM utpanna thayA. tyAMthI cavIne te kanakavala nAmanA vanane viSe camakauzika nAme tApasa thayo. te navamAM paNa pRva navanA paricayathI te ghaNoja kapAyavAn thayo. eka vakhate koi rAjakumAro tenA vanamA phalAdika levAne AvyA. temane jotAMja te tApasa kuhAmo laya temane haNavAne pAuLa doDyo. doDatAM domato tene page skhalanA thatAM te koi khAmAmAM pama mRtyu pAmI gayo. pachI teja AzramamAM dRSTivipa sarparupe utpanna thayo. te vanamAM pUrvanavanA acyAsahI te ati mUrchA----moha pAmI koi paNa manuSyano saMcAra thavA deto nahIM. ___eka divase zrIvIra jagavAna udmasthAvasthAmA vidyamAna ho' vicaratA vicaratA te vanamA AvI caDyA. tyAM jatAM tamane govAlI lokoe vAryA, paNa tezro lAna dhArI te dRSTiviSa sarpanA bilapAse kAyotsarga karIne rahyA. te vakhate te sarpa potAnA bIlamAthI bAhera nIkaLyA manune jItAMja tenAmAM nagra kaSAya utpanna thai Avyo. tatkAla kapAyanA AvezathI teNe prannunA zarIra upara maMza mAryo. Jain Education Interational Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 dvitIya prakAza. vajranA staMjanI jama acala evA zrI vIra nagavAnnA zarIramAMtha) dudhanA jevA najvala rUdhiranI dhArA nIkalI. te jotAMja te sarpanA manamAM Azcarya utpanna tha Avyu. tatkAla pranunA svarUparnu citavana karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thai aAvyu. potAnA pUrva navo tenA jovAmAM AvyA. tatkAla te nirviSa thai pratune pradakSiNA pharI ane namana karI sAme Uno rahyo. pachI pote karela jIvahiMsAdi akRtyane AnovI anazana vrata grahaNa karyu. te paDI " mArI dRSTithI ko prANIne naya na thAo." ema vicArI teNe dezAvakAzika vrata aMgIkAra karyu. paThI te potAnuM mukha bIlamA rAkhIne rahyo hato. A sarpano vRttAMta sAMjaLI govAtIAoe AvI mAMkhaNa thI tenI pUjA karI. te mAMkhaNa nA gaMdhathI kImIo AvI te sarpanA zarIrane vaLagI pamI ane tenA AkhA zarIrane bijvALu karI dIdhuM. tathApi te camakauzika sarpa mana ane kAyA vajhe nizcata rahyo hato. tevI rIte anazana vrata pAlI mRtyu pAmI AvamA sahasrAra nAmanA devalokamAM maharSika devatA thayo hato. evI rIte dazamA dezAvakAzika vrata japara camakauzika sarpanI kathA kahevAya je. evI rote bIjA paNa saMsAranIrU prANIoe e vratane pAlavAmAM udyamavaMta thavaM. tenI nAvanA kahe je-- " savve a savva saMgahiM, vajie sAhUNoM namaMsijjA / savvehiM je hiM savvaM sAvajaM savvahA cattaM " // 1 // e pramANe dazamaM vrata ane vIjeM zikSA vrata kahevAmAM Avyu. -~-~Srxxxra trIjaM zikSAbata poSadhavrata. dharmanI puSTi kare te poSadha kahevAyace. tene AcaranAra vrata te poSadha vrata kahevAya ke eTale parvane divase anuSThAna karavAno je vyApAra te rupa je vrata te poSadhavrata kahevAya je. te yA pramANe " AhAra deha sakAra-geha vAvAra vira bNbhehi| pavvadiNANuTTANaM, tazyaM posahavayaM cauhA " // 1 // Jain Education Intemational Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cream zrI Atmapravodha ___ "AhAra, deha satkAra, tathA gRhanA vyApAranI virati ane brahmacarya e cAra prakAre je parvanA divasana anuSThAna te trIjaM cAra prakAranuM poSadhatrata kahevAya vani ahiM je niTatti zabda , te AhAra, deha ane satkAra ane gRhavyApAranI sAthe rAkhavo. eTale AhAranI nitti, zarIra satkAranI nivRtti ane gharanA vyApAranI nivRtti---- ema samaja. ane brahmacarya- pAlana karavAnuM je. 1 aAhAranI nivRttimA azanAdi aAhArano vizepe karI tyAga samajavo. 2 zarIra satkAra nivRttimAM snAna, nahartana ( zarIre tenAdi colavaM ) ane vilepana vagereno tyAga samajavo. 3 gRha vyApAranI nivRtti, eTale gharanA vyApArano niSedha samajavo. 4 brahmacarya eTale strI sevA ( saMga )no niSedha, ahiM vatrI AhAra nivRtti poSadha ve prakAre kahevaM je. eka deza thakI ane bIjaM sarva thakI. vividha AhAraveM paJcakhANa karanArane dezayako poSadha hoya ane canurvidha aAhAranA paccakhANa karanArane sarva thakI paJcakhANa hoya . te zivAyanA bAkInA nedoto sava thakIja je. tene mATe Avo pATha che. " karemi naMte posahaM AhAra posahaM desao, savvaoM vA, zarIrasakAra posahaM savvo,avvAvAraposahaM savao, baMjacera posahaM sabano. canavihe posahe sAvajaM jogaM paJcakhAmi jAvadivasaM ahoratiM vA pajjuvAsAmi vihaM tivihennmityaadi"||1|| bIje kANe vIjI rIte paNa kahelaM je. zrA cAra prakAracaM popadhavata deza ane sarva ema ve prakAre thAya . 1 temAM dezathI AhAra popadha-vigaya vagereno tyAga ane eka vAra bevAra Jain Education Intemational Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA. 344 ( no vadhAro. ) 4. graMthamAM gIAramA poSaghatratanI bAvatamA 'kharataragaJjanI samAcAraromAM nepachI samAcAmAM zuM taphAvata che te nIce mujaba batAvavAmAM Ave che. 1 cAra prakAranA poSa vrata batAvelA che jemAM dezathI AhAra poSadhaviga vagereno tyAga ne eka vAra, be bAra bhojana karavaM te. ane sarvathI AhAra poSadha te caturvidha prahArano tyAga karabo te, Ama kahela be. paraMtu tapagaccha samAcArI pramANe dezayaka poSadhAM tivihAra upavAsa, AyaMbila athavA ekAzana sudhInI mAnyatA che. 2 kharataragacchanI samAcAramAM poSadha parva divasanA anuSThAnano vyApAra beeTale mAtra parva tithiena poSadha karavo joie tema mAnyatA che. vaLI tesro Avaika vRttino pATha gaLa karI yAvI rIte kahe e ke ' poSadha tathA atithisaMfearian pratiniyata divase anuSTheya bre; paraMtu pratidivasa anuSTheya nathI ' Ama kahe be; paraMtu temanA yA karelA artha mATe tapagacchAcArya zrImad ratnazekharasUrijI AvazyakacUrNinA anya pAune AgaLa karI yA pramANe kaDe besavve kApavvesu pasalo jinamata tavojogo / mI ussI suniyameAhavidya posadina " PS6 jAvArtha - " sarva kALa athavA sarva patramA prazasta jinamatane viSe tapayoga che, paraMtu aSTamI yadi tithine viSe niyamartha / poSadha vrata hoya che. 99 yA upa manuM ke poSavata anya divasomAM na thai zake evo artha kadApi nIkaLato nayI, paraMtu parva divasamAM tenI avazyakaraNIyatA samajavI evo jAvArtha e. 3 kharataragacchIya AcAryo potAnI samAcArImAM cAra tithiyo parva tithi tarike mAne be, paraMtu tapagacchIya AcAryo tene mATe nIce pramANe kahe che"vIyApaMcamI aTTamI egArasI canddasI paNa tihina / emA sutihIna goyamagaNahAriNAmaNiyA // "gautama gaNadhara mahArAje yA pAMca tithi-bIja, pAMcama, Ama, ekAdazI caturdazI ema kala be, vaLI mahAvIra manue kahAM be keHjayacaM ! bIyapamuhAsu paMcasutihisu vihiyaM dhammANuvANaM kiM phalaMhoi ? goyamA ! bahuphalaM hoza ! he jagavan ! bIja pramukha pAMca tithimAM vidhAna karelA dharmAnuSThAnaM phaLa zuM hoya ? he gautama ! bahu phaca hoya. te sivAya zyenapraznamAM pUrNimA ane amAvAsyA malI bAra tithiyoM kahela be. 1. A graMthanA vyAkhyAkAra kAMika A viSaya paratve tapagacchanI mAnyatAvALA hoya tema lAge che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intemational Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. -245 jojana karate sarvathI AhAra poSadha caturvidha prahArano tyAga karavo te. 2 - 3 deha satkAra ne gRha vyApAra popadhane viSe kAMika deha satkAra ane gRha vyApAra karavote. thoruM karaM te dezathakI ane sarvathA na karaM te sarva thakI. 4 brahmacarya poSadhamAM brahmacaryanuM pramANa karavaM e deza kI ane brahmacarya sarvathA pAlavaM, e sarva thakI. hiM yA pramANe samAcArI be " jo desa posaI karei so sAmAiyaM karei vA navA.. jo savva posahaM kare so niyamA sAmAiyaM kare, ja na kare to vaMcijjai, taM kahaM ? cezghare sAhumUle ghare vA polahasAlAra vA umukkama zisuvo paDhato pucchaMgaM vA vAyaMto sugaMto dhammaprANaM jhiyAitti hiM tava zuM be ? te to kevalI jANe. je deza poSadha be, te sAmAyika kare athavA na kare ne je sarva poSadha kare te to niyamA sAmAyika kare. jo sarva poSavAlo sAmAyika na kare to te sAthI lagAya e. te kyA kare ? tene mATe kahe be ke, caityagRhe, sAdhu pAse potAne ghera athavA poSadhazAlAmAM kare. jeNe maNi suvarNa vagereno tyAga karelo eva te jAto, gaNato, puDhato, vAcanA leto, ane dharma sAMjaLato dharmadhyAnane dhyAve. " " have pUrva je kAM ne ke, poSadha " parva divasA anuSThAnano vyApAra be, tethI parva zaMkar3e becaudaza, grAma, amAvAsyA, punama eTalI tithionA divaso upalakSaNa kalyANakanA divaso ane paryuSaNa parva - edivasomAM pApano vyApAra mukIne paMdita puruSo popadha vratane kare. hiM nAmartha parvatathi cAra se paNa vastutAthI bane. eka mAse ve Ama, ve candaza, amAvAsyA ne punama - ema va thAya be.. ahiM prazna kare je ke, " zrAvaka parva tithine divaseja pauSadha kare te zi Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zrI Atmaprabodha. vAya na kare ? " tenA uttaramA kahe je ke, keTalAeka zrAvako sarva tithione viSe poSadha kare , paraMtu keTalAeka tema na karI zake tyAre temaNe parva tithine bipe te vrata avazya karavU, tethIja ahiM parvatuM grahaNa karelu je. Avazyaka vRttine viSeto zrAvake dararoja poSadha karavAnA spaSTa rIte niSedha karelo . tattva zuMne ? te to kevaligamya . have poSadhamAM sarva apahAra-tyAga karavo puSkara , paNa te karavA ghaeM puNya , mATe te avazya karaco joie. tene mATe kayuM ke, " nRpa nigraha rogAdiSu, na hyazanAdyaM na dharmamapi banase / tat kiM pramAdyasi tvaM, dhruvadharme poSadhe navya " // 1 // " he navya, rAjA e nirodha ko hoya, koi roga thapa paDyo hoya ityAdi prasaMge azanAdi thatuM nathI, paraMtu tevA anazanathI tane dharmanI prApti thatI nathI ; to jemA avazya dharma prApta thAya ne, evaM poSadhavrata levAmAM zA mATe pramAda kare ?" 1 zrA vrata upara dRSTAMta Ape je. " yaH poSadhasthaH sutarAM suraNa, pizAcanAgoraga puSTarUpaiH / vidonito'pi kunnito na kiMcit, sa kAmadevo nahi kasyavaryaH" // 1 // "je kAmadeva nAmanA zrAvakane poSadhavratamA rahebAM utAM koI devatAe pizAca, hAthI ane sarpa vagerenA uSTarupothI niraMtara dona pamADyo to paNa te jarApaNa konapAmyo nahIM, te kAmadeva zrAvaka kone varNanIya na hoya ? " ? te kAmadeva zrAvakanI kathA AgaLa kahevAmAM Avaze. tenI ahiM A pramANe jAvanA be. " naggaM tappaMti tavaM, je eesiM namo susAhaNaM / 1 ityAdi zabdI varaNaka ane dukALa vagere pajyo hoya tyAre ema levu. Jain Education Intemational Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 247 nissaMgA ya sarIre,vi sAvago ciMtaemizmaM " // 1 // " je ugratapa tape ke ane je zarIrane viSe niHsaMga , evA susAdhune namaskAra thAo." A pramANe zrAvaka manamAM ciMtave." 1 evI rIte trIju poSadha nAme zikSAnata kahevAmAM AvyuM. cothu atithi savinAga nAme zikSAbata. jene tithiparvAdi loka vyavahAra nadI, te atithi kahavAya le. tevA atithine je zuddha AhAra vagere ApavArupa vrata te atithi saMvijAga vrata kahe. vAya je. keTalAeka A vratane yathAsaMvijAga evA nAmathI kahe . te nAma pramANe A pramANe artha karavo. yathA eTale pravRtti arthAt yathAmatti svanAve niSpanna yayena je AhAradika te sAdhu pramukhane ApavA te yathAsaMvinAga kahevAya je. evo vyutpattyartha ne. __gRhastha poSadhane pAraNe parama vinayapUrvaka gurune je zupha azanAdika Ape te cothu zivAvrata kahevAya je. A sthale upayogi hovAthI cUrNImAMthI keTalueka ApavAmAM Ave - 'posahaM pAraMteNaM sAhaNaM adA na vaTTaI, pArezna savvaM sAhUNaM dAuM pacchA pAreyavvaM / kAhe vihIe dAyavvaM ? jAhe desakAlo tAhe appaNo savvaM sarIrassa vinUsaM kAUNaM sAhU paDissayagao nimaMtei nikhaM giNhavatti sAhuNaM kA pamivatti ! / tA he annopamanagaM anno nAyaNaM pamilaheimA aMtaroz adosA haviagAi dosAya navissaMti. so jai paDhamAi porisie nimaMteza asthiya namokArazttA tAghippara jaMi naththi tAna ghipp| taM dhariavvayaM hohi. iso ghaNaM nagijA tAheghippa sacirakA vijaya jo vA ugghADa porisIe pAre pAraNagazto anno vA tassa visAjajjae teNa sAvaeNa saha gammasaMghAmo Jain Education Intemational Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zrI AtmapravAdhA vaccai ego na vacca. sAhu purao sAvago pacchao gharaM tejaNa AsaNe nimaMtijA, javi na niviThTho viNo paztto tAhe nattapANaM sayaM dehi ahavA nAyaNaM dharei lajjA deza ahavA Thio avizjAva diNaM sesaMca gihivvaM pacchA kammAi pariharaNahA dAUNaM baMdittA visajjei aNugacchina pacchAsayaM juMjai. jaM ca kira sAhuNaM na dinnaM taM sAvaeNa na juttavvaM jahi puNa sAinasthi taththa desakAla velAe disAvasoo kAyavvo visudheNaM nAvaNaM jaz sAhUNo huM to to nitthariyo totti" // "poSadha pArIne sAdhune vahorAvyA vagara pAraNaM kara kalpatuM nathI, mATe sAdhune dAna dai pachI pAraNuM karavaM yogya je. have kyAre ane kA vidhie karavaM te kahe De-deza kAlane anusAre potAnA zarIrane vibhUpita karI arthAt zRMgAra karI sAdhu nataryA hoya te sthAna ( napAzraya ) mAM jada sAdhune AhAranI vinaMti kare. te vakhate sAdhu zeM kare te kahe je-koI pamalA koi pAtra vigere judAM judA pamilehe jethI vakhata nahI bAgavAthI aMtarAya doSa tathA sthApanA dopa lAge nahi. jo vinaMti karanAra pahelo porisimAM vinaMti kare ane koi sAdhune namukkArasahituM paccakhANa hoya to grahaNa kare ane jo na hoya to grahaNa na kare, jethI AhAra rAkhI mUkavo na pame jo zrAvaka ghaNo pAbaLa mAge to grahaNa karI sAcavIne rAkhe, athavA je koi tapasvI pAraNA nimitte athavA bIjo koi nagdhAmaporisie pAre tene Ape. AhAra levA jatI vAvate ekalo sAdhu na jAya, paraMtu saMghATaka be sAdhuo jAya tetro paNa vinaMti karanAranI sAyeja jAya. temAM paNa sAdhu AgaLa cAle ane zrAvaka pAuLa cAle. AvIrIte ghare bAjA zrAvaka AsananI nimatraNA kare. jo ke sAdhu kAraNa vinA vese nahi. tathApi potAnA taraphathI vinaya kayoM kahevAya. pachI zrAvaka pote sAdhu mahArAjane AhAra pANI vahorAve athavA zrAvaka pote pAtra dhare ane zrAvikA bahorAve, athavA zrAvaka pote eka tarapha Jain Education Intemational Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. uno rahe ane strI zrAvikA vigere vIjA koi vahorAve. sAdhu paNa pazcAt karmAdi doSa varjavA nimitte je cIja vahorAve te zeSa bAkI rAkhIne grahaNa kare. zrAvaka zudha lAvadhI dAna daza vaMdanA karI thome dUra guru mahArAjane vaLAvI ghare AvI pote AnaMda pAmato jojana kare. paNa je cIja sAdhune dAnamAM na ApI hoya te zrAvake khAvI na jAie. jo nagaramAM sAdhu na hoya to nojananA sthAna ane kALamAM dizAvalokana karI manamAM zuma nAvanA jAve ke jo A vakhate sAdhu mahArAja hotato mAro nistAra thAta." AthI karIne uttama zrAvake niraMtara sAdhune dAna deyaMja joie; paNa atithi saMvinAga vratano naccAra parvapoSadhanA pAraNAne divaseja hoya . tene mATe Avazyaka vRttimAM kaDaM che ke, poSadha atithi saMvinAga to pratiniyata divase anuSTheya , paNa pratidivasa anuSTheya nathI. te viSe bahu vistAra karavAthI basa thayuM. vaLI suzrAvake sAdhune je eSaNIya AhArAdika ApavA, te mahAlAnakAraNa cha ; ane nirvAha thatA utAM aneSaNIya AhArAdika sarvathA devA nahIM; kAraNake, te alpaAyurvadhAdikanuM kAraNa . ___ahiM ko prazna kare ne ke " kupAtrane viSe epaNIya AhArAdika devAthI tathAprakAranA guNa natpanna thAya De ke nahIM ? " teno nattara A pramANe . kupAtrane devAtuM epaNIya AhArAdika paNa kevana pApamuMja kAraNa ; te nirjarAnuM hetu nathI. zrI jagavatIjImAM kA De ke, " zrAvaka tathAprakAranA asaMyati, avirati, tathA pApa karmanA jeNe paccarakhANa karyA nathI tevA pratye phAsu, aphAsu, epaNIya, anepaNIya, asaNa, pANa, khAzma, ane sAimane prativAjatA (ApatA) utAM zuM upArjana kare"? pranue kahyu, " he gautama, te ekAMta pApa karma napArje, paNa tene kAMi paNa nirjarA nathI. have ema ne to zrAvakoe sAdhu zivAya bIje koi ThekANe dAna Apa nahIM, ema yayu. guru kahe . " ema nathI. Agamane viSe anukaMpA dAna niSevyu nathI". pUrvAcAryoe kahyu De ke, "jaM mukhhA dANaM, taMpai eso vihi smkaao| aNukaMpA dANaM puNa,jiNehiM na kayAvi pamisiddhaM" // 1 // ____"je supAtra dAnanA lakSaNano vidhi kahyo je te mokSane arthe karavAmAM 32. Jain Education Intemational Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zrI Atmavait. prAvatA dAnane AzrIne che. paNa je karmanirjarAne prAcIMtavIneja kevala kRpAe karIneja devAya te anukaMpA dAna kahevAya be. te kRpAlu jinanagavaMte koi bakhata paNa niSedhyaM nathI.1 " ? yA kAraNAne bane zrIrAjamanIya upAMgamAM pradezIrAjAne kezI gaNabhare kaMbe ke, " he pradezI, tuM pUrve ramaNika thaine aramaNika na thaiza. " te uparathI pradezI rAjAe potAnA dezanA cAra jAga karI, temAM eka nAge dInaanAthAdikane mATe niraMtara dAnazAlA pravartAcI hatI; te teTalA mATe pravartAvI hatI ke, dAnanA tyAgathI jinamatanI niMdA na thAo. eTale jo te bIjA dAnano tadana tyAga kare to jinamatanI niMdA yAya. tethI jJAnI mahArAjAe koI ThekANe anukaMpAdAna niSedhyuM nathI, jo valI jagadgurue zrAvakone sarva ThekANe dAna karavAnI AjJA nadIdhI hota to tuMgikA nagarInA zrAvakonA varNananA adhikAramAM kahela ne ke, " jene vistAravaMta - pracura jAta pANI che" ityAdi vizeSaNo ApyA be, tevA vize paNo na ApatAM kevala sAdhudAnamAMja pracura anna Apa ema kaheta, A uparathI nizcaya thayo ke, karma nirjarAne mATe je dAna devaM, te sAdhuyoneja devuM. sAdhu ne dAna devAtha karmanI nirjarA thAya che. mane je anukaMpA dAna ve, te bIjA sarvane devu. supAtra dAnane mATe vizeSa kaDe The. " nayenalobhana parIkSayAvA, kAruNyato'marSavazena loke / svakIrtti praznArthitayA ca dAnaM, nAIti zuddhA munayaH kadApi " // 1 // "jayI, jhonathI, parIkSAyI, dayAthI, krodhane vaza thavAthI, ne lokomAM potAnI kIrtti prasare tevA hetuthI ne praznanA arthIpaNAthI je dAna Apa, sevA dAnane zuddha muni kadi paNa yogya thatA nathI. zd 1 jayathI eTale "A lokone jo nahIM ApIe to te asat karanAra homane zApa Apa athavA lokomAM mArI viruddha bolaze" - AvA jayayI. 2 " bothI eTale dAna pAthI yA janmamAM athavA anya janmane viSe 1 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. mane samRdhi manaze " evA sonathI. 3 parIkSAthI eTale " A sAdhu niloMjI ne, ema sAMjaLayuM te A dAna leze ke nahIM" evI parIkSA karavAnA irAdAthI. dayAthI eTale " mArA ApyA zivAya e bicArAno zI rIte nirvAha thaze." evI karuNAthI. 5 amarSathI eTane " amuka mANase prApyuM, to zuM huM tenAthI oge bu, ke na ApuM" evA vicArathI. 6 potAnI kIrti lokomA prasare tethI eTase " dAna senAranA athavA mukhathI potAnI prazaMsA sAMgaLavAnI icchAthI." 7 praznanA arthIpaNAthI eTane " dAnayI satkAra karavAne lIdhe te mArA praznono jyotiS pramukhathI khunAso karaze" evI icchAthI. upara kahelA kAraNothI zuSa munio lokane viSa kadi paNa dAnane yogya thatA nathI. arthAt upara kahelA sAta kAraNone lazne munione dAna Apa nahIM. potAnI nistAra buchiyI caktivameja dAna devU yogya je. vaLI supAtrane viSe dAna ApanArA gRhasthe pAMca dRSaNo varjavA ane pAMca AnUSaNo dhAraNa karavA. pAMca dUSaNo. " anAdaro vivaMbazca, vaimukhyaM vipriyaM vcH| pazcAttApazca paMcaite, sadAnaM dUSayaMtyaho" // 1 // dAna ApavAmAM anAdara karavo, ApatAM vilaMba karavo, mukha avalu kakhU, apriya vacana bolavU, ane ANyA panI pazcAttApa karavo, e pAMca dAnane dUSita kare . ___ pAMca bhUSaNo. " AnaMdAzrUNi romAMco, bahumAnaM priyaM vacaH / pAtre'numodanA caivaM, dAnaM bhUSaNapaMcakam " // 1 // Jain Education Interational Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. " dAna ApatAM AnaMdanA azruo Ave, zarIra romAMcita thai jAya, bahu mAna kare, priya vacana bole ane pAtranuM anumodana kare, e dAnanA pAMca AjUSaNo ."1 supAtra dAnanA prastAvamA navya prANIoe mananA pariNAma caDatA rAkhavA. paMcaka zegnI peThe dIna pariNAmI tha_ nahIM. paMcaka zeThanI kathA.. kobara nAmanA gAmane viSe paMcaka nAme eka vyApArI zeTha raheto hato. eka divase koi jJAnI muni tene ghera nidA bevAne arthe AvyA. te varakhate paMcaka zeTha nasasita jAvavame te munine akhaMDa dhArAvajhe ghRtanuM dAna ApavA tatpara thayA. dhInI dhArAthI temanuM pAtra jarA jaNuM raghu topaNa munie jJAnanA vakSadhI te zeThanA pariNAmanI zuphivame ghaNo lAna jANI tenA pariNAmano jaMga na thAya, evI bucithI, jevAmAM muni te zeThane dAna ApatA niSedhatA nathI, tevAmAM te zetanA pariNAma caMcalatAthI patita thapa gayA. tatkAla teNe ciMtavyu ke, "aho ! A muni bonI lAge . pote ekalA utAM ATavAvadhA ghIne zuM karaze ? " AvaM ciMtavatAMja tenA hAthamAM ghInI dhArA haLave haLave pamavA lAgI eTale te jJAnI munie jJAnanA baLathI tenA pariNAma jANIne kayu, have pamo nahi" pamo nahi tyoreM zeThe kahyu, "svAmI, huM to sArI rIte dRDhatAthI sthira rahyo buMhu lagAramAtrapaNa paDato nathI, te utAM tame mRSA vacana kema bolo ho ? " tyAre munie kahyu, tuM - vyathI pamto nathI paNa nAvathI paDyo be. tane vadhAre zeM kahe ? paNa vAramA devalokamAM javA yogya evA adhyavasAyathI pamIne tuM pehelA devalokamAM javA yogya evA adhyavasAyamAM AvI rahelo che." muninA A vacano sAMjaLI te paMcaka zeTha atyaMta pazcAttApa karavA lAgyo. pachI muni to potAne sthAne cAdayA gayA. evI rote paMcaka zeranI kathA . dAna karma upara jAvaja pradhAnapaNuM ne, e vAta dRSTAMtathI dekhAme je. avyayI nahIM paNa jAva zuddhithIja dAna ApanAra jinadatta ( jIraNa ) nAme zeTha Jain Education Intemational Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. mahAn bAjane pAmyo hato. ane puraNa nAme zeSa nAvavinA nagarA phalane pAmyo hato. AgamamA ema saMjanAya ne ke, " jinadatta zeTha pranuno saMyoga pAmI avyatho dAna na detAM utAM nAvathI dAna ApI mahA lAlane prApta thayo hato ane puraNa zeTha vyathI dAnane deto paNa jAva vinA jinadattanI peThe mahA lAnane pAmyo nahi arthAt avya prAptirupa apa lAnano te jAgI thayo hato. kathA. eka divase zrI vIrapatnu udmasthAvasthAmAM vicaratA vicaratA vizAlA nagarInI bAhera AvelA baledevanA deherAmAM cAra mAsa sudhI caturvidha AhAranA paccakhANa karI kAyotsarge rahyA hatA. te nagaramA utkRSTapaNe jaina dharmamAM rakta evo jinadatta (nIrNa ) nAme zeSa raheto hato. te eka vakhate baladevanA maMdiramAM AvI caDyo. tyAM zrI vIra prattune joza vaMdanA karI te potAnA manamAM A pramANe ciMtavavA lAgyo.---" A svAmIe upavAsa karela . te svAmI prAtaHkAle avazya pAraNuM karaze te vakhate huM A pranune pamitrAnoza.-temane AhAra pANI vhorAvIza." A pramANe te dararoja te pranu pAse Avato ane AvI jAvanA jAvato hato. tema karatAM pakSa, mAsa vyatIta thavA lAgyA, tene gaNato te zeTha nimata adhyavasAyavAlo yato hato, tema karatAM cAra mAsa vyatIta thapa gayA. cAturmAsyane aMte pAraNAne divase te zeTha zuddha AhAranI sAmagrI melavI bapore potAnA gharanA ghAra napara veTho. anunA AgamananA mArgane joto te A pramANe citavavA lAgyo-" hamaNAM zrI vIra svAmI ahiM padhAraze tyAre huM mastake aMjali jokI pranunI sanmukha jai temane trANa pradakSiNA kr| vaMdanA karI gharamAM bai jaza. tyAM naktipUrvaka pradhAna prAzuka ane eSaNIya anna paanaadikth| prajune pamitAnIza, ane pAraNaM karAvIza. te panI prajune namI keTalAMka maMgalA pranunI pAchaLa jazza. tyAravAda huM mArA AtmAne dhanya mAnI bAkI rahela annAdikanuM nakSaNa karIza. " A pramANe jIrNazeTha nAvanAmayamanoratho karatA hatA, tevAmAM zrI vIra pranu nikAne mATe vicaratA puraNa zeThanA gharayAM pega. te puraNa zeTha mithyAtvI hato, tethI teNe dAsIne hAthe prajune amadanA Jain Education Intemational Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 zrI prAtyamabodha. bAkalA devarAvyA. tatkAla satpAtra dAnanA mAhAtmyathI devatAe tyAM pAMca divya pragaTa kayo. te samaye te nagarano rAjA ane bIjA uttama loko puraNa zeThane ghera ekaga thayA ane te zeunI jAre prazaMsA karavA lAgyA. paLI zrI vIramantu amadanA bAkasAthI pAraNuM karI tyAMcI vihAra karI bIje sthale cAdayA gayA. ___ ahiM jIrNa zeu AkAzamA yatA devatAnA iMjinA nAdane sAMjaLI vicAra karavA lAgyo-"ahA ! mane nirnAgIne dhikkAra , haM sarva rIte adhanya buM, ke zrI vIrapanu mAre ghera nikSA levAne padhAryA nahIM ane temaNe bIje ThekANe pAraNaM karyu. mArA sarva manoratho niSphaLa thai gayA." A pramANe te zeTha apazoca karavA lAgyo. prA prarasAmA teja divase teja nagaramA zrI pArzvanAthanA saMtAnika koI kevalajJAnI muni mahArAja samosaryA. te khabara jANI rAjA ane nagaranA loko temane vaMdanA karAvAne gayA. te vakhate rAjAe te kevalI jagavAnne pugyuM, " svAmI, amArA nagaramAM kayo jIva puNyavAn ? " " kevaLI jagavAne kahAM, rAjA, zrA nagaramA jIrNazeThanA jevo koI puNyavAn nathI. " rAjAe kahyu, " mahArAja te jIrNa zeThe zrI vIraphnune pAraNaM karAvyuM nathI. paraMtu puraNa zeThe pAraNuM karAvyuM , to te puraNa zeTha tenAthI puNyavAn kema nahIM ? " tyAre kevalI nagavAne jIrNa zeThanI nAvanAtuM svarUpa mULathI mAMgIne kahI saMcalAvyu. paThI vizeSamAM ka ke, "puraNa zeThe prabhune dAna ApyuM, paNa te ghavyathI ApyuMDe ane jIrNa zeThe prajune nAvathI dAna ApyuM . valI te jIrNazeThe nAva samAdhine dhAraNa karI bAramA devanoke javA yogya evaM karma upArjana karyu je. jo te jIrNazeThe te vakhate devauMsunino zabda sAMgaTyo na hotato te tatkAla kevalajJAnane paNa prApta karata. ane puraNa zeTheto jAva zUnyapaNe dAna ApyuM . te supAtradAna karavAthI suvarNadRSTi vagerene prApta thayena ne. paNa tethI kA adhika phala pAmela nathI. " A pramANe te kevanI jagavAnnA vacana sAMjaLI rAjA vagere sarve te jIrNa zeunI prazaMsA karatA potapotAne sthAne cAvyA gayA hatA. __ jIrNa zeTha cirakALa suSI zuka rIte jinezvarano dharma ArAdhI bArame devaloke gayo hato. A pramANe dAna ApavAmAM jAvazudine viSe jIrNa zeunI Jain Education Interational Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 2ee kathA kahevAya be, te uparathI bojA zraddhAlu zrAvakoe dAnanI kriyAmAM nirmaLa nAva dhAraNa karavo, ke the| sarva samRddhi yahiM yA pramANe jAvanA be. potAnI mele pragaTa thAya che. " dhannA te sappurisA, je maNasuddhIe surupattesu / suddhA saNAdANaM diti sayA siddhigaiheuM " " je mananI zuddhivame siddhi gatinA heturupa evaM zuddha azanAdi dAna zupAne sadA Ape che, te puruSone dhanya che, 1" "" // 1 // sarva dharmane viSe dAnanI gauNatAne kaDenArAyanA matanuM nirAkaraNa karavAne gamane anusAre tenuM prAdhAnya batAve be. (4 sarvatIrthakaraiH pUrva, dAnaM datvAdRtaM vratam / tenedaM sarva dharmANAmAdyaM mukhyatayocyate " // 1 // "sarva tIrthakaroe pUrve dAna prApIneja vratano Adara karelo be, tethI e dAna sarva dharmomAM pradhAnapaNe mukhya kahevAya te." 1 tIrthaMkarono dAnavidhi. prathama zaka iMjanI prajJAthI dhanada nAme lokapAla ATha kSaNamAM nIpajAvelA, soLa mAsA pramANa bAlA, jinezvaranA pitAnA nAmathI aMkita ne sAMvatsarika dAnane yogya evA sonaiyAva ke jinezvaranA jaMkAro pUre be. te vakhate jinezvara bhagavAn dAnanI pravRttine arthe sUryodaya pachI u ghaDIe je mahara yAve te eTale ghIpI paripUrNa prahara sudhI pratidina eka koTI ne ATha lAkha sonaiyA Ape De. AvazyakajIne viSe kajhuM che ke, eka saMvatsaramAM jinezvara jagavAn so vyAsa koTI ne eMzI lAkha sonaiyAnuM dAna Ape be. te dAna samaye utpanna thatA va atizayoH jineMdra jagavAn jyAre suvarNanI muSTi jarIne dAna Ape che, tyAre saubha jagavAnnA jamaNA hAthamAM mahA zakti sthApana kare che; ke jethI temanA hAthane jarApaNa kheda uptanna na thAya. anaMta vIryavAlA bhagavAnnA hAthamAM iMdra zaktinuM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zrI Atmaprabodha. sthApana kare e ayukta De, evI zaMkA ahiM karavI nahIM; kAraNake, nagavAn anaMta vanavAsA utAM paNa iMjane te na karavAmAM potAnI cirakAlanI sthiti ane naktinA jaMgano prasaMga Ave, tethI te anAdi sthiti pALavAne mATe ane potAnI nakti dekhAmavAne mATe iMjanuM te karavaM yuktaja je, te viSe vizeSa vistAra karavAyI sayu. ____ banI te samaye IzAne suvarNaratnamaya bAkI grahaNa karI vacamAM grahaNa karatA vIjA sAmAnika devatAne varnatA utA je dAna pAmavAnA , temane jinezvaranA hASathI devarAvatAM utAM loko pAse zabda karAve De ke, "he praju mane Apo." camareMDa ane banIM lokonA lAnane anusAre prabhunA dAnanI muSTi pure ne ane devarAve . navanapati devatAo dAna grahaNa karanArA narata ketranA manuSyone tyAMbAve . vyaMtara devatAo te manuSyone potAne sthAne pahocAme De. jyotiSI devatAo vidyAdharone te dAna grahaNa karAve , valI iMko pANa te prabhunA dAnane grahaNa kare , kAraNa ke, te dAnanA pranAvazrI devanokamAM bAra varSa paryaMta ko paNa jAtano kleza na thAya. moTA cakravartI rAjAo paNa potAno naMmAra akSaya karavA mATe te dAnane grahaNa kare .zreSThI pramukha gRhastho potAnI yaza kIrtinI chine mATe ane rogI puruSo potAnA mULa roganI hAni thavAne mATe temaja bAra varSa mudhI navo roga uptanna na thAya tene mATe e dAna- grahaNa kare . vadhAre zeM kahevU ? sarva javyajIvo e dAnano yoga prApta karI potapotAnA vAMchita arthanI siphi thavA mATe zrI jinezvaranA hAthathI dAna grahaNa kare . anavya AtmAo kadi paNa te dAnane pAmatAja nayI. zAstrane viSe te abhavyajIvone tIrthakaronA hA. thanA dAna pramukha keTalAeka uttama jAvonI prAptinI ayogyatA kahelI . te kahe . jaha ajaviyajIvehiM, na phAsiyA evamAzyAbhAvA / iMdattamanuttarasura, sinAya naranArayattaM ca // 1 // kevali gaNaharahatthe, pavvajA tithyavathyaraM dANaM / pavayaNasurI surattaM, logaMtiya devasAmittaM // 3 // Jain Education Intemational Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza 257 tAyattIsasurattaM, paramAhammia juyalamaNuattaM / saMbhinnasoya taha putva, dharAhArayaputrAyattaM // 3 // maznANAsu baki, supattadANaM samAhimaraNattaM / cAraNadugamahusippaya, khIrAsava khINaThANattaM // 4 // tiththayara tithya pamimA, taNuparibhogAi kAraNevi puNo / puDhavAzya jAvamavi, annavva jIvehi no pattaM // 5 // caudasarayaNataMpiya, pattaM na puNo vimANasAmittaM / sammatta nANa saMyama, tavAi nAvA na nAva duge // 6 // aNunava juttA natti, jiNANa sAhammiANa vacchavaM / na ya sAdeza annavvo, saMvigattaM na suppakhaM // // jijaNayajaNaNijAyA, jijakAjarakaNi jugappahANA / AyariyApayAi dasagaM, paramaththa guNadRmappattaM // 7 // aNubaMdhahenasarUvA, tathyaahiMsA tahA jiNudicha / davveNa ya bhAveNa ya, duhAvi tehiM na saMpattA // 5 // "anavI jIvo keTalA jAvone pAmatA nathI ? te kahe . 1 iMcapANu, 2 anuttara vimAnavAsI devapaNuM, 3 triSaSTizalAkA puruSanI padavI, 4 nAradapANu, 5 kevalI ane gaNadharane hAthe dIkSA, 6 tIrthakarane hAthe varSIdAna, 7 zAsananA adhiSThAyaka deva devI, 7 lokAMtikapaNuM, e devatArnu svAmipAj, 10 trAyastriMzat devapaNUM, 11 paramAdhAmIpaNuM, 12 jugalIyA manuSyapaNuM, 13 saMjinna zrotolabdhi, 14 pUrvadharanI labdhi, 15 AhAraka labdhi, 16 pulAka babdhi, 17 matijhAnAdikanI labdhi, 17 supAtradAna, 1e samAdhimaraNa 20 vidyA cAraNa tathA jaMghAcAraNapaNaM, 21 madhuzilpa labdhi, 22 dIrAzrava labdhi, 22 vINamoha guNagaNaM, 24 tIrthakara ane tIrthakaranI pratimAnA zarIranA jogamA AvavAnA kAraNe pRthivyAdika bhAva, 25 caudaratnomAM upajavU, 26 vi Jain Education Intemational Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. mAnanuM svAmipaNaM, 27 samyak jJAna, cAritra, tapAdika bhAva tathA upazAmika ane kSAyika tathA yopazamika nAva pAmavApaNuM 20 anubhava yukta nakti, 24 sAdhArmivAtsalya, 30 saMvegapaNa, 31 zuklapadapaNuM, 32 jinezvaranA mAtA, pitA ke svIpaNe thavApaNaM, 33 jinezvaranA yada yakSiNInuM thavApaNuM, 34 yugapradhAnapaNaM, 35 AcAryAdi daza padamAM thavApa', 36 paramArtha guNonuM pAmavApANuM ane 37 anubaMdha, hetu ane svarupa-e traNa dayAnuM avyayI ane nAvathI pAmavApaNuM. A pramANe sAmanIza nAva ajavya prANIne kadipaNa prApta thatA nathI. anubaMdha, hetu ane svarUpa e traNa prakAranI dayA upara kahevAmAM AvI tenA lakSaNo A pramANe che-je sAkSAt jIvono avighAta te pehelI svarUpa dayA kahevAya je. je yatanA pUrvaka pravRtti te bIjI hetudayA kahevAya De ane je te dayAnA phalarUpe pariName te trIjI anubaMdha dayA kahevAya je. vaLI jinAjhAnuM akhaMmana te paNa anubaMdha dayA kahevAya che. vanI prattunA dAnanA prasaMgamA ema paNa De ke, temanA dAnane avasare taimanA mAtA pitA ane nAio traNa dAnazAlA karAvI temAM anna, pANI, vastra ane alaMkAra devarAve je. te viSe have vizeSa vistAra karavAthI basa . e prakAre saprasaMga cothu zidAvata kahevAmAM Avyu, have tenuM nigamana kahe che. " itthaM vratadhAdazakaM dadhAti, gRhI pramodena prativrataM hi / paMcAticArAn parivarjayaMzca, dhruvaM ythaashktyaapnNgssttke'|1 "gRhastha e prakAre harSathI zakti pramANe u nAMgAe karI bAra vratane dhAraNa kare je ane pratyeka vratanA pAMca aticArone varje ." ? vistAra thavAnA jayathI ahiM aticAra darzAvelA nathI. te graMthAMtarathI jANI levA. ahiM bAhubyapaNAne AzrIne aticAranI pAMca pAMca saMkhyA kaho je, paraMtu jogopanogamAM vIza aticAra ema jANavaM. je upara ba nAMgA kahevAmAM AvyA, te A pramANe. 1 A traNa bhAvo bhAvathI na hoya paraMtu dravyathI hoya. Jain Education Interational Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 1 ekavidha ekavidha- pehelo bhAMgo. eTale mane karIne, vA vacane karIne vA kAyAe karIne na kare athavA na karAve. 2 ekavidha vividha-e bIjo nAMgo te kahe . jema mana vacane karIne athavA mana kAyAe karIne athavA vacana kAyAe karIne na kare athavA na karAve. 3 ekavidha trividha-e trIjo nAMgo . mana vacana kAyAe karIne na kare athavA na karAve. vividha ekavidha-e cotho bhAMgo . jema mana athavA vacana athavA kAyAe karIne na kare ane na karAve. 5 vividha vividha-e pAMcamo nAMgo je. jema mana vacane karIne, tathA mana kAyAe karIne athavA vacana kAyAe karIne na kare ane na karAve. 6 vividha vividha-e Thage nAMgo . mana, vacana kAyAe karIne na kare ane na karAve. A prakAre ekavIza nAMgAyukta evI pamnaMgIno zrAvakane ghANuM karIne anumati ane niSedha nathI, tethI tenA bIjA nedo ( nAMgA) vatAvyA nathI. ahiM bAravratane AzrIne jAMgAnA nedane kahevAnI icchAne viSe te aMgIkAra karanAranI karmanA kSayopazamanI vicitratA hovAthI ghaNA nedo upajI zake le. te kahe je-13 avaja 74 karojha, 12 lAkha, 77 hajAra, 200 ne 2be jAMgA thA zake che. e rIte zrI jinazvare zrAvakone anigrahanA nedanI saMkhyA dAvI . e nAMgAne mATe zrI pravacana sArokAranuM basobatrIzamuM ghAra jovaM. valI bAra vratamAM prathamanA ATha vrato eka sAthe aMgIkAra karelA jAvajIva sudhI hAya De, tethI te yAvatkathika kahevAya . je cAra zikSAvrato teno muhUrtAdi avadhiyI lazna temanuM vAraMvAra aMgIkAra karavApaNuM re te alpakAlajAvi cha mATe te itvara kahevAya je. tema valI te bAravratana viSe pehelA pAMca vrata dharmarupI vRdanA mRlanUta hovAthI te mUla guNa kahevAya je. bAkInA sAta Jain Education Intemational Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zrI Atmaprabodha. vrato dharmarupI vRdanI zAkhArupa hovAthI uttara rupe hAi aNuvratAne guNa karavAyI te uttaraguNa kahevAya . pUrve eka eka vratane AzrIne dRSTAMto batAvelA ne. have bAravratAne AzrIne zrI vIrazAsananA sarva zrAvakomA guNothI vRddha ane upAzaka dazAMgasUtramA prasika evA daza zrAvakonA dRSTAMto anukrame leza mAtra darzAvelA . prathama te dazanA nAma kahe je-1 AnaMda, 2 kAmadeva, 3 cubanI pitA, 4 surAdeva, 5 cubazataka 6 kuMmakolika, 7 sahAlaputra, 7 mahAzataka, e naMdinIpitA, 10 tetalIpitA. e daza utkRSTa zrAvako kahevAya . AnaMda zrAvaka, vRttAMta. vANijyagrAma nAmanA nagaramAM bAra koTI soneyAno svAmI AnaMda nAme eka zrAvaka raheto hato. teNe cAra koTI saunayA nidhAnamA mATelA hatA, cAra . koTI vyAjamAM ane cAra koTI vyApAramA rokelA hatA. tene pratyekamAM dazahajAra gAyovAlA cAra gokuna hatA. utkRSTa zIla tathA saujAgya vagaire guNone dhAraNa karanArI zivAnaMdA nAme tene strI hatI. te vANijya gAmanI bAhera IzAna khUNAmAM kobAga nAmanA eka parAmA te AnaMda zeunA jhAti kuTuMbIo ane ghaNAM mitro rahetA hatA. eka vakhate te vANijya gAmanI samIpe AvelA drutapakSAza nAmanA caityane viSe zrI mahAvIra pranu samosaryA te samaye tyAM moTI parSadA ekaThI thai hatI, A khabara sAMgaLI aAnaMda zrAvaka snAna pUrvaka zuka vastrA peherI potAnA ghaNA parivAra sAthe paravarI prajunI pAse Avyo, te prajune vaMdana karI yogya sthAne bege te samaye prabhue dezanA ApI te prattunI dezanA sAMcaLI AnaMde zuka zradhAna prApta karI prabhune kahyu, " bhagavan tamAro kahalo dharma mane rucyA cha, mATe huM tamArI samakka bAra vrata levAne icchaM chu, tyAre prajue kahyu. " yathAsukhaM devAnupriya, mA pratibaMdhakArSIH " "he devAnupriya, jema sukha upaje tema karo, paNa vilaMba karazo nahIM" te vakhate AnaMde prabhu samIpe vAra vrata aMgIkAra karyAM tenA vizeSa vidhino vicAra Jain Education Intemational Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 261 upAsaka dazAMga sUtrathI jAlI levo. vrata grahaNa karyA pachI AnaMda zrAvaka bhagavAn ne namIne yA pramANe bolyo - " bhagavan AjathI anya tIthao, anya tIrthI onA deva anyatIrthIoe potAnA deva tarIke grahaNa karela arihaMtanI pratimA temane huM vaMdana karIza nahIM ane namaskAra paNa karIza nahIM; temaNe prathama na bolAvyA to huM temanI sAtha AlApa tathA saMlApa karIza nahIM. arthAt mAre hareka kAryane mATe temane bolAvavA nahIM. jo pahelAM te bolAve to mAre bolavaM. telI temane dharmabuddhie azanAdi prApIza nahIM. rAjAnniyogAdi cha AgA rane va bIje sarva ThekANe mAre niyama be; AjathI huM zramaNa nirgrathone prAsuka tathA eSaNIya AhArAdivame pratijJAjita karato vicarIza A pramANe abhigraha va june traNa pradakSiNA pharI vaMdana karI te AnaMda zrAvaka potAne ghera gayo hato. tenI strI zivAnaMdA paNa patinAmukhathI yA pramANe pravRtti sAMjaLI pote prajunI samIpe AvI ane teNIe tyAM bAra vrata grahaNa karyA. te pI AnaMda zrAvakane carutA jAvayI poSadha upavAsAdi dharmakRtyavame AtmAne nAva yukta karatAM cauda varSa vyatIta thai gayAM jyAre paMnaramA varSano praveza thayo eTale te AnaMda zrAvake eka divase gIyAra pratimA (parimA) aMgIkAra karavAnI icchAthI potAnA jJAtIya, svajana ne mitrone ekaThA karI sarasa jojanathI tRpta karI satkAra karyo. pachI temanI samajha potAnA jyeSTha putrane kuTuMbanA svAmitva upara sthApI, * sarvanene putra puchI pote koblAka saMnivezamAM potAnI poSadhazAlAmAM Avyo. tyAM jUmine pramAja, ane uccAra tathA prazravaNanI bhUmine pamIlehI darjanA saMyArA upara te prArUDha thayo. tyAM te zrAvakanI pehelI parimA aMgIkAra karI. tene sUtrokta vidhipUrvaka ArAdhI anukrame gIyAra zrAvakanI pamimA ArAdhI, te pachI tapathI jeNe zarIrane sukAvI dIdhuM be evA AnaMda zrAvakane eka divase nirmala adhyavasAyathI ne jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI avadhijJAna utpanna thai AvyuM. tevAmAM eka divase te vANijya gAmanI bAhera zrI vIra praju samosaryA. tyAre prajune puchIne iMdrabhUti ( gautama svAmI ) gaNadhara trIjI porasImAM te vANijya gAmamAM yathAruci AhAra grahaNa karI gAmanI bAhera Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. nokAtA kodAka saMnivezanI ati najIka nahIM tema ati dUra nahIM tema vicaratAM lokAnA mukhathI AnaMda zrAvakanI tapanI pravRtti temanA sAMjaLavAmAM prAvI. tatkAla pote te pratyakSa jovA kodAka saMnivezamAM AvetrI poSadhazAlAmAM vyA. tyAre aAnaMda zrAvaka te jagavAn gautamane AvatA jo ghaNAja khuzI thayA ane temane vaMdanA karI A pramANe boTayo-" he svAmI, tapasyAne basne jenA zArIramA mAtra nAmI ane asthi rahetA De evo hu~ ApanI samIpe zrAvabAne zaktimAn natha); mATe Apa mArI upara kRpA karIne padhAro. te vakhate gautama svAmI jyAM AnaMda Avaka rahelA , tyAM AvyA. svAmIne AvelA joi AnaMda zrAvake temane mastaka me trANa vAra caraNamAM namI A pramANe pUjyu.-" he svAmI, gRhasthane gharamA rahetAM utAM avadhijJAna utpanna thAya ke nahIM ? " gautama svAmI e kaDaM, " hA, utpanna thAya, " tyAre AnaMde kaDaM, " mahArAja, mane paNa avavijJAna thayuM .tenAthI hu~ pUrva, dakSiNa ane pazcima dizAmAM pAMcazo pAMcazo yojana detra rupa lavaNa samuja paryaMta huM dekhI zakuMchune uttara dizAmAM himavaMta varSadhara paryaMta jANI zakuMcha. Urdhva loke saudharma devaloka yAvat ane adhojAge ratnaprajA pRthvInA boluccaya nAmanA narakavAsa paryaMta jANuM buM-dekhU chaM. AnaMdanA A vacano sAMnaLI gautama muni bolyA " naja, gRhasthane avadhijJAna uptanna thAya, paNa eTavaM badhU moTuM na thAya, mATe A sthAna- Alocana--niMdanAdika karo. " AnaMde kA," he svAmI, jina vacanamA sAcA arthanI AloyaNA hoya je? tyAre gautame kahyu, " ema na hoya" AnaMda boTyA " mahArAja, jo ema De to paThI tamAreja e sthAnakanI AlocanA niMdanA karavI." AnaMdanA A vacano sAMnaLI gautama hRdayamAM zaMkita thai gayA. para tatkAla tyAMthI nIkaLI dratapalAza caityamAM jyAM zrI vIrapatnu rahelA tyAM AvI gamanAgamana pratikramaNAdi pUrvaka svAmIne nama) sarva vRttAMta nivedana karI A pramANe pUDe jagavan! te sthAnaka AnaMdane AlocavA yogya De ke mAre AlocavA yogya ? pranue kahyu, " tuMja te sthAnane Alova ane tene mATe AnaMdane khamAva " jagavAnnA A vacanane vinayazrI aMgIkAra karI pote gAtame te sthAnakanI AlocanAdi lai panI AnaMda zrAvaka pAse AvI te arthane khamAvyo hato te pr| AnaMda zrAvaka bahu prakAranA zIlavatAdi dharmakRtyavake potAnA AtmAne jAvo, Jain Education Intemational Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 263 vIza varSa paryaMta zrAvaka paryAya pAlI chevaTa eka maasn| saMlekhaNA karI samAdhi pUrvaka kAlakarI saudharma devaloke aruNAna nAmanA vimAnamAM cAra paDhyopamanA AyuSyavAlo devatA thayo. tyAMthI cavIne te mahAvidehane viSe siddhipadane prApta thaze. e prakAre AnaMda zrAvanuM vRttAMta be. kAmadeva zrAvako vRttAMta. caMpAnagarImA kAmadeva nAme eka gRhastha raheto hato. tene jar3A nAme strI hatI. aArakoTa / sonaiyAnA dravyano svAmI hato. teTalA ivyamAthI cha koTI suvarNa dravya nidhAnamAM koTI vyAjamA ane va koTI vyApAramAM ema traNa jAge tenuM anya rahetuM hataM. te zivAya daza daza hajAra gAyovAlA cha gokulo tenI pAse hatA. eka vakhate te nagaranI samIpe velA pUrNana nAmanA caitya mAM zrI vIrapa samosaryA yA khabara sAMjaLI kAmadeva temane vaMdanA karavA gayo AnaMda zrAvakanI peThe teNe prabhu pAse bAra vrata aMgIkAra karyA. anukrame e vratanuM pAlana karatAM kAmadeve eka samaye potAnA jyeSTha putrane kuTuMbano jAra sauMpI pote pozALAmAM AvI poSadha vrata lai beTho. arddha rAtrino samaya yatAM koI eka mAyAvI . mithyAtvI deva pragaTa thai tenI pAse Avyo. te vikarALa pizAcanuM svarUpa vikurvI hAthamAM tIkSNa dhArAvALu khaga lai tenI pAse ujjo rahyo, te kAmadevane A pramANe kahA, " are kAmadeva, tUM nahIM prArthanA yogyanI prArthanA karanAra, buddhi lajjA ne lI vagarano ane dharmapuyavame svarga tathA modAnI dia rAkhanAro be. paNa have tArA zIlavatAdi tathA poSadhopavAsAdino satvara tyAga karI de. jo tuM tyAga nahIM kareto hamaNAMja A tIkSNa khar3agavame tArA zarIrane khaM khaM karI nAMkhIza; jethI tuM pImA pAmato maraNAne zaraNa thaiza. pizAce yA pramANe karUM to paNa kAmadeva tethI jaya pAmyo nahIM; te adhika kona pAmyA zivAya, acalita, maunadhArI ane dharmadhyAnathI yukta thaine rakho. te mithyAtva deve tene nizcala jAe) te pramANe ve RNa vakhata kAM, paraMtu dharmavAn kAmadeva tenAthI jarApaNa calAyamAna thayo nahIM. tethI te devane nAre kopa tha Avyo. kuTI cAvI te tenI para khamUga jagAmyuM topaNa kAmadeva jarAe 27 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zrI Atmaprabodha. magyo nahIM. paDI teNe khaDgano ghA karI tenA zarIranA khaMga karI nAMkhyA, tathApi kAmadeve te pImA sahana kr| ane te potAnA dharmane viSe nizcala rahyo. jyAre kAmadeva potAnA pizAcanA rUpathI calita thayo nahIM eTale mithyAtvI deva hRdayamAM kheda pAmato halave halave poSadhazAlAmAthI bAheranIkaTayo ane teNe te pizAcanA rupane gaMbhI dI. pI teNe hastinuM rupa vikuryu. ekamahAn zuMDhA damane jagaLato, madonmatta tha6 meghanI jema gulagulAyamAna zabda karato, ane jayaMkara AkArane dhAraNa karato te poSadhazAlAmAM Avyo. teNe garjanA karIne kayuM, "are kAmadeva, jo tuM mAruM kahetuM nahIM mAne to hamaNA A mArI zuMDha vajhe grahaNa kr| tane AkAzamAM pheMkIzA ane mArA tIkSNa daMto rupa haLavame tane jedI nAMkhIza. vatrI nIce nAMkhI pagavame karI masalIza. teNe A pramANe kAM, to paNa kAmadeva jarApaNa dona pAmyo nahI, tyAre te devatAe jema kahuM hatuM tema karI batAvyuM to paNa te zrAvake te mahA vedanA sahana karI ane te dharmadhyAnamAM sthira rahyo. jyAre te deva hastIrupe paNa te kAmadevane dona pamAmavAne azakta thayo, eTale te halave halave pAge sarIne poSadhazALAmAthI bAhera gayo ane tyAM jaz hastinA rUpano tyAga karyopaThI teNe sarpanuM rUpa vikuvyu. mahA viSa ane krodhathI pUrNa, kAjaLanA puMjanA jevA varNavALo, ati caMcaLa jihvAne dharanAro, natkaTa, prakaTa, ane vakra jaTAdhArI, ane kagni phaNATopa karavAmAM dakSa evo jayaMkara sarpa banI te poSadha zAlAmAM Avyo. ane teNe kAmadevane A pramANe kayu-" are kAmadeva, jo tuM mAruM vacana nahIM mAne to hamaNAMja huM sarasara zabda karato tArI kAyA napara camIne pazcima nAgavame traNa vAra AMTA dai tArI grIvAne vIMTI jaramo lAza ane tIkSNa viSayI vyApta evI dADhAvame tArA urasthalane nedI nAMkhIza." tenA AvA vacanothI paNa kAmadeva calita thayo nahIM, tyAre teNe ati krodhAyamAna thaine teja upasarga karyo. paraMtu kAmadeve akSubdha thapa tenI tIvra vedanAne dhairyathI sahana karI. teNe jaina dharmane potAnA cittathI kSaNavAra paNa dUra kayoM nahIM. A pramANe te deva sarpa rupe paNa kAmadevane dharmadhI calAyamAna karavAne asamartha thayo, eTale te pAlo halave halave osarIne te poSadhazAlArthI bAhera nIkaTyo ane teNe sapanA rupano tyAga ko. paDI teNe ati manohara, zItaLa-saumya AkRtivAlu dedIpyamAna devanuM svarupa vikuyu. paThI te poSadhazAlAmAM AkAza mArge rahI Jain Education Interational Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 16e kAmadeva prati yA pramANe bobyo- " he kAmadeva, tamane dhanya che. tameja puNya jainadharma aMgIkAra kararI potAnA janmane saphala karyo . hamaNA eka vakhate sudharmA iMDa potAnI sanAmAM tamArI prazaMsA karatA hatA ke, kAmadeva nAme zrAvaka deva dAnavothI paNa ahojya be. " A sAMjaLI meM iMDanA vacanane mAnyuM nahIM. huM tatkAla ahiM Avyo meM tamArI parIkSA karI, temAM sudharmA jeva varNa hatI, tevI tamArI zakti mArA jovAmAM Ava. dave hUM tamone khamAM kuM. mAro karelo aparAdha tamAre kSamA karavo. hUM te kArya nahiM karUM. " yA pramANe kahI te deva kAmadevanA caraNamAM vAraMvAra potAno aparAdha khamAvI potAne sthAne cAvyo gayo. ve Aja namI aMjali joDI deva gayA pI kAmadeve upasarganI nAva jANI kAyotsargane pAryo. A samaye zrI vIra paramAtmA tyAM pravIne samosaryA. te vArtA sAMjaLI kAmadeve potAnA manamA citavyaM ke, " huM zrI vIramanune vaMdanA kararI pachI poSadha pAruM to vadhAre sArUM. " AvuM ciMtavI te ghaNA lokothI parivRta thai zrI vIramanI pAse Avyo. tyAM prajune vaMdanA karI yogya sthAne veLo. te pachI zrI vIra te kAmadevane uddezIne tene rAtre vItelA upasargono sarva vRttAMta kahI saMjaLAvyA. parcha / vizeSamAM jaNAcyaM ke, " he kAmadeva, yA hakIkata satya be ? " tyAre kAmadeve kAM " he svAmI, emaja be. " te samaye jagavAne ghaNA nigraMthone ane sAdhvI ne bolAvI yA pramANe karchu - " he Aryo, yA kAmadeva to gRhastha zrAvaka be te gRhAvAsamAM rahIne jyAre A pramANe deva tathA manuSyanA karelA upasargAne samyak prakAre sahana kare be, to dvAdazAMgIne jaNelA evA tamAre tevA upasargoM sahana karavAne vizeSa samartha thaM joie. " manunA A vacanAne te sAdhuo ne sAdhvIoe ati vinayatha aMgIkAra karyA. ArthI kAmadeva vizeSa AnaMda pAmato manune vaMdanA kararI potAne sthAne Avyo. te pachI teNe AnaMda zrAvakanI peThe zrAvakanI agIAra parimAne anukrame samyak vidhithI ArAdhI ne vIza varSa paryaMta zrAvaka paryAya pAlI eka mAsanI saMlekhanA vame kAla kara te kAmadeva zrAvaka saudharmadevaloke aruNAna nAmanA vimAnamAM deva paNe utpanna thayo. tyAMthI cyavI te mahAvideha kSetrane viSe siddhipadane pAmaze. e rIte kAmadeva zrAvakano vRttAMta be. 34 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zrI Atmaprabodha. trIjA zrAvaka cuTatanIpitAno vRttAMta. vArANasI nagarImA cubanI pitA nAme eka gAthApati-gRhastha raheto hato. tene somA nAme strI hatI. te covIza koTI avyano svAmI hato te adhya ATha koTI nidhAnamA, ATha koTI vyAjamAM ane ATha koTI vyApAramAM-ema traNa jAge vaheMcAeTuM hatuM. pratyeka daza daza hajAra gAyovAlA ATha gokula tenI sattAmA hatA, teNe eka varakhate AnaMda ane kAmadevanI jema zrI vIra prannu pAse bAra vrata grahaNa karyA. avasara AvatAM potAnA jyeSTha putrane kuTuMba upara sthApI pote poSadhazAlAmA jazne poSadha laDne rahyo. tyAM ardha rAtre koI deve hAthamAM tIkSNa khA lai te cubanIpitA zrAvakane A pramANe kahyu,-" are cubanIpitA, tuM A dharmano tyAga kara. jo nahIM kare to tArA jyeSTha putra vagerene A khAthI haNIza." teNe A pramANe kaDaM, te utAM paNa te cubanIpitA jarA paNa kSobha pAmyo nahIM, tyAre ati krodhAyamAna thayelo te deva tenA jyeSTha, madhyama ane kaniSTha-traNe putrone tyAM lAvyo. te traNene tenI samakSa khAthI haNI nAMkhyA. ane paThI temane eka tapelI kaDAhanI aMdara nAMkhI tenA mAMsa ane rudhirathI te cubanI pitAnA zarIra upara siMcana karyu. tathApi te kSona pAmyo nahIM. paThI te devatAe tene cAravAra A pramANe kaDaM, " are cubanI pitA, jo tuM mAruM vacana nAha mAne to hamaNAMja tArI mAtA jaghA sArthavAhIne ahiM lAvI tArI sanmukha haNI tapelI kamAhamAM nAMkhIza ane teNInA mAMsa tathA rudhirayI tArA zarIranuM siMcana karIza, jeNInA mukhathI pImita evo tuM akAle mRtyune pAmIza. A pramANe kahetAM batAM paNa jyAre te cubanI pitA kSona pAmyo nahIM, eTale teNe pharIvAra kahyu. te par3I te zrAvakanA manamAM A pramANe vicAra utpanna thayo."aho ! A koI anArya puruSa lAge , te anArya budhithI na AcaravA yogya evA pApa karmane Acare ; jethI teNe mArA traNa putrone mArI nAMkhyA ane have mAtAne mAravA te tatpara thayo De, to have hu~ A uSTa puruSane grahaNa karUM to ThIka " AvaM vicArI te zrAvaka zIghratAthI jevAmAM tene grahaNa karavA hAtha prasAreDe, tevAmAM te deva umIne AkAzamAMcAlyo gayo. ane cubanI pitAnA hAthamAM eka staMja Avyo. pachI te zrAvake moTA zabdothI kolAhala karyo, tevAmAM tenI mAtA Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza jajJAsArthavAhI potAnA putrano zabda sAMbhaLIne tenI pAse AvI ane teNIe kolAhala karavAnuM kAraNa pUchayu. cubanI pitAe pote je anujavelo hato te sarva vRttAMta mAtAne kahI saMjaLAvyo. mAtA te vRttAMta sAMjaLI A pramANe bolI" vatsa, koi evo puruSa nathI, ane teNe tArA putrone haNyA nathI, A koI puruSa tane japasoM kare , mATe tuM hamaNAM lagna vrata thayo bu-tArA poSadha vratano jaMga thai gayo , mATe tuM e sthAnakanI AlocanA vagere kara." mAtAnA A vacano sAMnaLI te cubanI pitAe teNInA vacanano aMgIkAra karI te sthAnakanI AlocanAdi grahaNa kI. te panI te AnaMda zrAvakanI jema anukrame zrAvakanI agIAra pamimAne ArAdhI bevaTe samAdhivaDe kAla karI pahetA devaloke aruNAna vimAnamA cAra paTyopamanA AyuSe utpanna thayo. tyAMthI cyavIne te mahAvideha detrane viSa sichipadane prApta thaze evI rIte cubanI pitAnI kathA . zrAvaka surAdevano vRttAMta. vArANasI nagarImAM surAdeva nAme eka gRhastha zrAvaka raheto hato. tene dhanyA nAme eka strI hatI. tene kAmadevanA jevI vyanI saMpatti ane gokulo hatA. teNe paNa kAmadeva zrAvakanI jema vrata grahaNa karyu hatuM, ane temAM upasagoM paNa thayA hatA. te surAdevane traNa putro hatA. pUrvanI jema ko mithyAtvI deve tenA trANa putro haNavAno upasarga karelo to paNa te surAdeva manamAM jarA paNa dona pAmyo na hato. tene vratamA dRDhatAvAlo joi te devatAe kahyu, " are surAdeva, jo tuM A jainadharmano tyAga nahIM kare to tane soLa jAtanA mahA roga utpanna karI akAleja tArA prANano nAza karIza. te uparathI teNe kolAhala karatAM tenI banyA strI AvI ane teNIe tenA nAmanuM samAdhAna karyu. te paThI pUrvavat vRttAMta banyo hato. maraNa pAmI te zrAvaka saudharma devaloke aruNAna vimAnamAM deva rupe utpanna thayo hato. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetrane viSe sidvipadane pAmaze. evI rIte surAdevano vRttAMta je. pAMcamA cuTalazataka zrAvakanuM dRSTAMta. AnanikA nagarImAM cubazataka nAme eka gRhastha raheto hato. tene bahulA nAme strI hatI. tene avyanI saMpatti ane gokulo kAmadeva zrAvaka pramANe Jain Education Intemational Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 zrI Atmaprabodha. hatA. vrata vagere grahaNa karavAno prasaMga tene trIjA zrAvakanI jema banyo hato. vizeSama eTa ke parIkSA karavA AvelA devatAe tenA putrane upasarga karatAM te dona pAmyo nahIM, tyAre kAM ke, " jo tuM tArA dharmano tyAga nahIM kare to Ara koTI sonaiyA tArA gharamAthI kADhI yA nagarInA trikamArge cauTAmAM ekadama vikharI nAMkhIza, jethI Artta tathA raudha dhyAnamA peThelo tuM prakAle mRtyu pAmIza" ityAdi prasaMga banatAM kolAhala karyo eTale tenI strI bahulA AvI teNe pUrvavat karyu. te pachI te zrAvaka mRtyu pAmI saudharmadevaloke aruNAnavimAnamAM devapaNe uptanna thayo. tyAMthI cyavI te mahAvidehakSetrane viSe siddhipadane pAmaze. evI rIte cullazataka zrAvakanuM dRSTAMta che. chaTThA kuMDako lika zrAvakano vRttAMta. kAMpiDhya nagarane viSe kuMDakolika nAme eka gRhastha rahe to hato. tene puSpamitrA nAme strI hatI. tenI samRddhi ane gokulo kAmadeva pramANe hatA. ane vrata grahaNa vagereno vidhi paNa eja pramANe Dhato. eka divase te kuMmakolika zrAvaka madhyarAtre potAnI azoka vADImAM pRthvIpara rahelI zilAnA paTa upara Anyo. tyAM vI potAnI nAmAMkita mudrA ne uttarAsaMga vastrane rAkhI te dharmadhyAna karato rohato. te vakhate eka deva pragaTa thai tenI mudrA ne vastrAdi tyAMthI upAmI AkAze rahI yA pramANe boDhyo - " are zrAvaka kuMmakolika, gozAle putre kalA dharmanI prajJapti suMdara be, kAraNa ke jemAM udyamAdika kAM paNa nathI. jIvono puruSAkAra batAM puruSArthanI siddhinuM pALavANaM nathI, te kAraNa mATe sarva jAva niyata be; ane zrI vIramanunI prajJapti sArI nathI, kArake tenI aMdara jayamAdika varte be. tethI karI temAM sarva jAva niyata be. te devanA yA vacano sAMjalI te kuMmakolika yA pramANe bolyo. "he deva, jo, ema hoya to, tuM devanI RSi udyamAdikathI pAmyoM ke udyamAdika vinA ? " deva bolyo "huA devaRkine udyamAdika vinA pAmyo buM." kuMmako like kayuM, "jo tuM udyamAdika vinA devaRSi pAmyo bo to je jIvAne udyamAdika nathI sarve jIva devapa kema pAmyA nahIM ? ane jo udyamAdikavame A Rddhi prA Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 6e tathai, ema kahe to gozAlAnA dharmanI prajJapti suMdara De, ityAdi teM je kayu, te mithyA . " jyAre te zrAvake A pramANe kaDaM, eTale te deva zaMkA pAmI te zrAvakane pratyuttara ApavAne samartha thA zakyo nahIM par3I tenI mujA ane uttarAsaMgavastra pRthvInI zilAnA paTa upara mukI te deva potAne sthAne cAvyo gayo. tevA avasaramAM zrI vIrapatnu te sthale samosaryA. te khabara jANI kuMmakolika prAtaHkAle manuna samIpe gayo. te paDI badho vRttAMta kAmadeva zrAvakanI pramANe jANI levo. vizeSamA eTarmo ke artha hetunA praznAdikathI anya tIrthIone niruttara karavAthI zrI vIrapatnue te kuMDakolika zrAvakanI prazaMsA karI, tyAre kuMmkolike cauda varSa pachI pUrvanA zrAvakonI peThe jyeSTha putrane kuTuMbamAM sthApI pote poSadhazALAmA rahI zrAvakanI agIAra pamimA ArAdhI hatI. te paThI eka mAsano sNlekhnaath| samAdhi pUrvaka kAla karI te pehele devaloke aruNAnavimAnamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMcI cavIne te mahAvideha kSetrane viSe sidhi padane pAmaze. e rIte kuMmakolikano vRttAMta . sAtamA saddAnaputra zrAvakano vRttAMta. polAsapura nagarane viSe sadAlaputra nAme eka kuMcakAra zrAvaka raheto hato. te gozAlAno sevaka hato. tene agnimitrA nAme strI hatI. tenI pAse traNa koTI sonaiyAnuM anya hatuM. temAM eka koTI avya nidhAnamAM, eka koTI vyAjamAM ane eka koTI vyApAramA rahetuM hatuM. tene dazahajAra gAyovALu eka gokula hatuM tenA tAbAmAM kuMjAranI pAMcaso ukAno hatI. eka vakhate saddAlaputra madhya rAtre azoka vADImAM AvI gozAlAe kahelA dharmadhyAnanuM dhyAna karato hato te vakhate eka deve pragaTa thaine tene A pramANe kayuM, " he devAnupriya, ahiM mahAmAhaNa, jene jJAna darzana utpanna thayu De tevA, jJAnadarzananA dharanArA ane trikAlane jANanArA arihaMta pranu Avaze, temane tAre vaMdanA karavI ane temanI pratipatti karavI." A pramANe devatA be traNavAra kahI potAne sthAne cATyo gayo. te devatArnu A vacana sAMjaLI te sahAlaputre potAnA manamAM ciMtavyuM ke A devatAe je guNo kahyA, tevA guNavAloto amAro dharmAcArya gozAlo . te nice prAtaHkAle ahiM Avaze, te vakhate huM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. temane vaMdanA karIza." A pramANe te zeu vicAra karavA lAgyo. prAtaHkAla thatAM zrI vIranagavAn tyAM samosaryA. te khabara jANI sahAna potAnA parivAra sAthe manunI pAse Avyo. tyAM pratune vaMdanA kara yogya sthAne vege. pranue dharmadezanA ApI. pI jagavate te sahAsane bolAvI rAtre banelo sarva vRttAMta kahI saMjatrAvyo. te par3I A pramANe pugyaM, he sadAlaputra, A vRttAMta satya De ke kema ? " teNe karjA, " hA emaja ." par3I lagavAne kayu, "he sadAlaputra, te devatAe gozAlAne AzrIne kayuM na hatuM." prabhunu A vacana sAMjaLI te sadAlaputre ciMtavyuM ke, " pUrve kahelA guNothI saMpanna evA to A zrI mahAvIra svAmI je; mATe huM A pranune vaMdanA karI poThaphalakAdi vaDe nimaMtraNa karUM." zrA pramANe ciMtavI taNe vaMdanA karI prabhune kAM, "he jagavan, A nagaranI bAhera kuMnakAranI pAMcaso ukAno cha, tene viSe tame pIThaphalaka zayyA saMstArakAdi grahaNa karIne vicaro. " A pramANe gozAlAnA eTale AjIvika matanA zrAvakanA vacana sAMjaLIne te sthale pIThaphalakAdika grahaNa karIne prabhu rahyA hatA. eka vakhate te sadAlaputre zAkhAmAMthI jAMmo ( pAtro )ne bAhera ta jai tApamAM mukyA tyAre prajue pUjayuM, he sadAlaputra, A nAmo (ThAma ) kema utpanna thAya le ? " tyAre teNe mRttikAthI AraMbhI nAmonI niSpattinuM svarupa prajunI pAse kahI saMjaLAvyuM. tyAre pranue kaDyu, "te nAmo nadyamAdikavame karAya ne ke, anudyamAdikavajhe ? " tyAre sadAbaputra bolyo. "he svAmI, te anudyamAdikavame karAya ne, nadyamAdikavajhe nahIM. tethI nadyamAdika nathI. mATe sarva nAva niyataja De." svAmIe kaDaM, "jo koi puruSa A tArA nAmone apahare athavA vinAza kare athavA tArI strIno sAthe joga jogavato vicare to te puruSane tuM zuM daMga Ape ? " saddAnaputre kA, " svAmI, hu tene haNavAdika karuM " A pra. mANe saddAlaputrane potAnA vacane puruSAkAra aMgIkAra karAvI prannu bocyA -"je nizke karI tArA bhAMmone hare nahIM athavA teno nAza kare nahIM to ternu hananAdika tuM na kare. vaLI jo nadyamAdika nathI ane sarva jAva niyata cha, tema aparAdhI puruSane tuM hananAdika kare je, to teM je kayuM ke udyamAdika nathI, e vAta mithyA thAya . " pratunA A vacano sAMnaLI sadAlaputra prativodha pAmyo. Jain Education Interational Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. tatkAla teNe pranune vaMdanA karI ane temanA mukhathI dharma sAMnaLI AnaMda pAmI prattu pAse vAra vrato aMgIkAra karyA. tenI pAse pUrvanA zrAvaka jeTadhaM avya hatuM. te pachI potAne ghera Avyo ane teNe potAnI strInI Agana te sarva vRttAMta jaNAvyo, ane teNIne paNa vrata grahaNa karAvyA. tyArathI te zrAvaka thayo hato. eka bakhate A vRttAMta sAMjaLI gozAlo te sadAlaputrane jainadharmamAthI calita karavA ane potAnA dharmamA lAvavA AjIvika saMghathI parivRta thapa te nagaramAM Avyo. te nagaranI aMdara AjIvikanI sanAmAM potAnA nAMDAdika mukI keTalAeka niyatavAdI matavAlAone sAthe bai te sadAlanI samIpe Avyo. sadAlaputre gozAlAne Avato joyo paNa teno AdarasatkAra ko nahIM. te maunadharIneja vezI rahyo. sadAbaputre potAno Adara karyoM nahIM, te chatAM pIThaphalakAdikane mATe te zrAvakanI Agala zrI vIrapattunA guNonu kIrtana teNe karavA mAMmayu. teNe kayu, he devAnupriya, ahiM mahAmAhaNa, mahAgopa, mahA sArthavAha, mahAdharmakathaka, ane mahAniyAmaka AvyA hatA ? " saddAlaputre kA, " he devAnupriya, evA koNa je ? " tyAre gozAle kaDyu, tevA zrI zramaNa jagavaMta mahAvIrasvAmI. zrAvaka sadAlaputre kahAM, " te evI japamAnA dhAraka kema ne ? " tyAre gozAle kahAM, " he sadAlaputra, zrI vIrasvAmI anaMta jJAnAdikanA dhAraka hovAthI ane cosaTha iMjone pUjavA yogya hovAthI mahAmAhaNa kahevAya . A saMsAra rupa aTavImAM trAsa pAmatA evA bahu jIvone dharmamaya daMme karI rakSaNa karanAra ane nirvANa padarupa moTA vAmAne pamADanAra hovAthI te mahAgopa kahevAya che. A saMsArarupa aTavImAM janmArge pamatAM jIvone muktinA nagaramAM bai janArA hovAthI te mahAsArthavAha kahevAya che. sanmArgathI bhraSTa thayelA jIvone aneka prakAranA artha-hetuvaDe sanmArge lAvI saMsArathI nistAra karanAra hovAthI te dharmakathaka kahevAya . A saMsAra samughamAM DubatA evA pANIone dharmamayI nAvikAvaDe nirvANarupa nagaranA kAMganI sanmukha karavAthI te mahAniyAmaka kahevAya che. " gozAlAnA AvA vacana sAMjaLI sadAlake kayu, " he devAnupriya, nipuNa, nayavAdI ane vijJAnavAn evA mArA dharmAcArya zrI vIramajunI sAthe tame vivAda karavA samartha cho ? " gozAle kA, Jain Education Interational Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmapravadhi. "huM samartha nathI. " saddAnaputre kaDaM, "tame kema samartha nathI ? " gozAlo bokhyo-"mahAvIrasvAmI mArI pratye artha-hetu pake karI jyA jyAM grahaNa kareche, tyAM tyAM mane niruttara kare , teyo hu~ temanI sAthe vivAda karavAne samartha nathI." sadAlaputra kahyu, " devAnupriya, tuM mArA dharmAcArya, A pramANe guNotkIrtana kare che, mATe huM pIThaphalakAdivaDe tane nimaMtraNa karuM chu, paraMtu dharmane mATe nimaMtraNa karato nathI. tame mArI kuMbhakAranI dukAne jAtro ane pIgadika grahaNa karIne vicaro." te zrAvakanA AvA vacanathI gozAlo pIThAdika grahaNa karIne tyAM rahyo hato. paraMtu jyAre te sadAnaputrane koi prakAre paNa jinapravacanathakI canAvavAne zaktimAn na thayo tyAre pote kheda pAmyo thako polAsapuranagarathI pAge nIkaLIne bIje ThekANe cAkhyo gayo. sadAlaputra samyak prakAre dharmane pAlato thako cauda varSa atikrame thake AnaMdAdikanI peThe poSadhazAlAmAM AvIne rahyo. tyAM cubanI pitAnI jema te zrAvakane upasarga thayA. paNa eTaluM vizeSa ke cothI vAra agnimitrA nAryAne haNavAnA vacana deve kahyA tyAre te devane grahaNa karavAtuM zrAraMne bate deva AkAzamAM namI gayo ane kolAhala karyA palI agnimitrA nAryA AvI te vRttAMta pUrvavat banyo. paThI sadAnaputra eka mAsanI saMlekhanA karI kAna dharmane pAmI pahebA devaloke aruNAna vimAnamA utpanna thayo. te par3hI te mahAvideha detramA siphipadane pAmaze. evI rIte sadAnaputrano vRttAMta cha. gmA zrAvaka mahAzatakanuM vRttAMta. rAjagRhI nagarImA mahAzataka nAme gAthApati raheto hato. tene revatI pramukha tera strIo hatI. tenI pAse covIza koTI sonaiyA avya hatuM. nidhAna, vyAja ane vyApAramAM--ATha ATha koTI avya rahetaM hatuM, ane ATha gokula hatA. tenI mukhya strI revatInA pitA taraphathI ATha karoma sonaiyA ane ATha gokulo maDhyA hatA. bIjI vAra strIonA pitAnA ghara taraphathI bAra bAra koTI sonaiyA ane bAra bAra gokulo AvyA hatA. eka divase teNe paNa AnaMda zrAvakanI peThe zrI vIrapatnu pAse bAra vrato grahaNa karyA. vizeSamA eTarbu ke, teNe potAnI nizrAnA covIza koTI soyA Jain Education Intemational Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 173 gokulo rAkhI bAkInA revatI pramukha tera strIonA vyano tyAga kaya. temaja revatI pramukha strIo zivAya vIjI strI sAthe viSayoga karavAno tyAga karyo hato. tethI te mahAzataka zrAvaka sukhe karI zrAvaka dharmane pAlato vicarato hato. eka vakhate revatInAH manamAM evo vikalpa utpanna thayo ke, mArI bAra zokyAnA vyAghAtathI huM mArA pati sAthai ekalI joga jogavavAne zaktimAn thatI nathI; mATe koI upAya / te zokyone mArI nAMkhu to hU~ jataranI sAthe ekalI bhoga. joga ne tema valI te strImanA ivyanI paNa hu~ ekalIja svAminI thAuM. " yA vicAra karI te pApiNI revatIe ko bala karI potAnI va zokyone art ne zokyAne viSa prayogathI mArI nAMkhI ane temanA avyanI pote svAminI i. yA pramANe zokya vagaranI revatI potAnA pati sAtha ekalI joga jogaaar lAgI. te joganI AsaktithI mAMsa ne madirAnI paNa lolupa banI gai eka divase te nagarImA amArI voSaNA yaza, AyI revatIne mAMsa malavaM durlabha yuM. pachI telIe potAnA pitAnA gharanA khAnagI puruSoMne bolAvIne ka ke, " tamAre dararoja gAyanA ve ve vAbaramA mArIne he lAvA. revatInA A vacana pramANe te puruSo tema karavA lAgyA. revatI te bAbaramAnuM mAMsa khAi madirApAna karatI vicarayA lAgI Avaka mahAzatake te pachI cauda varSa - tikramaNa karI pUrvanI pere putrane kuTuMba upara sthApI poSama va dharmadhyAna karavA mAMga. yA vakhate tenI strI revatI madirAnuM pAna karI madonmatta banI cIkharAlA kezavALI ane mastaka uparathI uttarAsaMga vastra utAratI te popadhazAlAmAM A vI. tyAM prAvI potAnA narttArine unmAda utpanna karAvayA hAva jAva dekhAmatI zRMgAnA vAkyo bolavAlAgI - " he mahAzataka zrAvaka, tame dharmayI svarga tathA mokSAdikanA kathA bo. A tamArI dharmakaraNIthI zuM thavAnuMbe ? tamezA mATe mArI sAthe joga jogavatA nathI?" telIe yA pramANe kayuM, topaNa te mahAzataka zrAvaka maurIne rahyo. telInA e vacanano tethe anAdara kayoM. te to dharmadhyAnamAM tatpara thai rahyo hato. revatIe e pramANe ve vAra karUM, paNa teNIno anAdara karavAmAM Avyo, pachI te potAne sthAnake vAlI ga, te pachI zrAvaka mahAzataka zrAvakanI gAramA ArAdhI ne bahu prakAranA tapa karI zarIrane sukavI te A 35 " Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 zrI Atmaprabodha naMda zrAvakanI jema mAtra nAmI tathA asthivAlA zarIrane dhAraNa karanAro thayo hato. ____ eka divase zuna adhyavasAye karI temane avadhijJAna utpanna thai aAvyu. tenAthI te pUrva, dakSiNa ane pazcima dizAnA lavaNa samujamA eka eka hajAra yojana pramANa kSetrane jANanAra ane jonAra thayo. vAkIno dizAone paNa AnaMda zrAvakanI jema dekhavA lAgyo. eka vakhate revatI pUrvanI jema mahAzatakane upasarga karavA zrAvI, tyAre te gAthApati krodhAyamAna thapa gayo ane avadhijJAna prayojI tANe revatIne zrA pramANe kaDaM, " are revatI, tuM nahIM prArthanA karavA yogyane prArthanA krnaa| 3. tuM sAta divasamAM anasaka........vyAdhiyI parAnava pAmI asamAdhivajhe kAla karI pahevI narake lobuccaya nAmanA narakAvAsamAM corAzI hajAra varSanI sthitie nArakIpaNe utpanna yA. revatI tenA yA vacano sAMjaLI jaya pAmo manamA A pramANe ciMtavavA lAgI-" Aje A mahAzataka mArI upara ruSTamAna thayo be, teya te koi kadarthanAthI mane mAraze." yA citavI te halave have tyAMya pAThI osarIne potAne ghera aAvI ane yuHkhe rahevA lAgI. te pI legI sAta divasanI aMdara kALa karI paharo narake lAnucaya nAmanA narakAvAsamAM natpA thai. A arasAnAM bhI vora paramAtmA samoto. sorako thotro padAne pranue dharmadezAnA sAdhA. te sAMgaLI padA potapotAne strAne gayA po zrI vIrapranue gautama svAmIne bolAyo bAba mahAtako koSa utpanna yA vagere badho vRttAMta jabAbo zrApramANe ko,..." gItama, poSazAstrAmA ch| saMvekhanA karI jeNe potAnA zarIrane urvaJa kathu ke ane jale nAta pANI nA paJcakhANa kA ce, evo mahAzataka zrAvaka vIjA pratye sAcA hoya topaNa aprIti kaar| vacano bole, te ghaTita nayI; mATe tamAre mahAzatakanI pAse javU ane tene kaheyu ke, " he mahAzataka, tame revatI prati satya vacana kahyA, paNa te aniSTa vacana hovAthI aghaTita hatA, mATe tenI AloyaNA karo." anunA A vcny| gautama rAjagRhanagarImAM mahAzatakane ghera gayA. te gautama munine prAvatA joi zrAvaka mahAzataka khuzI thayo ane teNe temane jAvapUrvaka vaMdanA karI. par3I gautame zrI Jain Education Intemational Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. vIranagavAnnA vacano temanA nAmathI kahyA, eTane te mahAzatake gautama svAmInA vacanane aMgIkAra karI te sthAnakana) AloyaNA bIdhI. para) gautama svAmI tyAMdhI nIkaLI zrI vIramanunI pAse AvyA. te paThI mahAzataka zrAvaka samyak prakAre zrAvakadharmane pALI, prAMte anazana karI aruNAvataMsaka vimAnane viSe devapaNe utpanna bhayo. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetrane viSe sichipadane pAmo evI rIte mahAzataka Avakano vRttAMta je. navamA naMjinopilA zrAikano vRttAMta. zrAvastInagarImA nadinI pitA nAme eka gAthApati zrAvaka raheto hato. tene azvinI nAme strI hatI. tenI pAse 'vya ane gokuLa AnaMda zrAvakanA jeTalA hatA, ane bAra vrata paNa toNe AnaMdazrAvakanI peThe grahaNa karyA hatA. te cauda varSa atikramaNa karI anukrame putrane kuTuMba upara sthApI poSadhazAlAmAM AvI aneka prakAranA dharmakRtyozI AtmAne jAvI zrAvakano agIAra pratimA ArAdhI prAMte aruNAna vimAnamA devapaNe utpanna bhayo hato. anukrame te mahAvideha ketre sichipadane prApta yaze. evI rIte naMdinI pitAno vRttAMta . dazamA tetalIpitA zrAvakano vRttAMta. zrAvastInagarImA tetalIpitA nAme eka gAthApati raheto hato, tene phAgunI nAme strI hatI. tenI samRddhi ane bAra vrata levAno prakAra pUrvanI peThe samajavo. te potAnA jyeSTha putrane kuTuMba supara sthApI, tenI AjhAyI poSadhazAlAmAM Avyo ane zrAvakalI agIAra pamimA ArAdhI prAMte saudharma devaloke aruNAna vimAnamA cAra pakSyopamanI AyuSye devapaNe utpanna thayo. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetrane viSe sichipadane prApta thaze. e prakAre dazamA tetalIpitA zrAvakano vRttAMta be. A daze zrAvakone panaramA barSamA gRhatyAga karavAno adhyavasAya thayo hato, ane te lae voza varSa mudho zrAvaka paryAya pAbyA hatA. temaja tezro sarve saudharma devalokamAM samAna AyuSye nutpanna thayA hatA. te daza zrAvakomA pahelA, Thaga, Jain Education Interational Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 zrI Atmabodha. navamA dazamA zrAvakane upasargo thayA nathI. bAkInA va zrAvakone upasargo rar a. pahelA zrAvakane zrI gautamasvAmI sAthe praznottara thayA ne baThA zrAant devanI sAye dharmacarcA thar3a hatI. yA daza zrAvakonA bAra vrata uparanA dRSTAMto zrI upAsakadazAMga sUtra anusAre lakhelA e. yA vRttAMto sAMjaLI vIjA paNa samyagdRSTi jIvoe evI rIte vAra vrato pAlavA tatpara yavaM. zrAvakanI gIyara pratimAnuM svarUpa. 66 daMsaNa vaya sAmAnya, posaha parimA" ana sacitte / AraMbha pesa uddiTTa, vajjae" sama 7 bhUe ya // 1 // 55 6 " 1 darzana - samyaktva pratimA, 2 vrata - aNutratAdi, 2 sAmAyi ka, 4 poSadha, e kAyotsarga pratimA - pAMca pratimAne viSe vidhAna rupe karIne abhigraha vizeSa rUpa pratimA jANavI, timA tyAga rupe jANavI, AraMbha - potAnI prepya, eTale vIjAne pApakarmano vyApAra karAvavo, 10 uddiSTa - eTale te te zrAand uddezAne sacetana athavA acetana athavA pakva AhArAdika te no varjaka tathA AmI yadi pratimAno dhAraka, 11 zramaNacUta eTale sAdhutulya- e gIvAra pratimA kahevAya be. A gAthArtha yayo. dave jAvArtha -grA pramANe be. 1 eka mAsa paryaMta zaMkAdi doSa tathA rAjAniyoga Adi u AgAra varjitapaNe karI kevala zuddha samyaktvane dhAraNa karavAthI pehelI pratimA thAya te. brahma, 7 sacitta- - e prajAte pApakriyA karavI te, da ve mAsa paryaMta praticAra rahita ne apavAda varjita vratone ne saFarad dhAraNa karavAthI bIjI pratimA thAya be. 3 RNa mAsa paryaMta samyaktvAne vrata sahita pratidina unaya saMdhyA sAmAyika karavAthI trIjI pratimA thAya be. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 4 cAra mAsa sudhI pratyeka mAse u parvane viSe cAra prakAre poSadha karavAthI cothI pratimA thAya . 5 pAMca mAsa paryaMta snAna rahita divase prakAzavAlA bhAgamA jojana karatAM ane rAtre sarvathA jojanano tyAga karatAM peheravAnA vastrano kaccha nahIM bAMdhatAM divase brahmacArI ane rAtre aparvatithimAM strIonuM ane tenA jogarnu parimANa karatAM ane parvatithie rAtre cauTA dikane viSe kAyotsarga karatAM pAMcamI pratimA thAya che. ahiM rAtrinojana varjavAmATe sUcavyuM .zrAvakoe to kezavAdikanI peThe ko' kAle paNa rAtrI jojana na kara joie; paraMtu je koi zrAvaka te niyama karavAne zaktimAn na hoya tene paNa pAMcamI pratimAthI AraMjIne avazya rAtri jojanano tyAga karavo. te kezavanuM vRttAMta AgaLa kahevAmAM Avaze. 6 mAsa yAvat divasa ane rAtrine viSe sarvathA brahmacarya dhAraNa kara_ e baDhI pratimA thAya . 7 sAta mAsa paryaMta acitta azanAdika bhogavanArane sAtamI pratimAthAya che. ATha mAsa paryaMta AraMjano tyAga karavAthI AgamI pratimA thAya . enava mAsa paryaMta bIjA pAse paNa AraMna nahIM karAvanArane navamI pratimA thAya che. 10 daza mAsa paryaMta jhuramuMma ane zikhAne dhAraNa karatAM athavA naddiSTa AhArano tyAga karatAM dazamI pratimA thAya . 11 agIAra mAsa paryaMta kuramuMma athavA loce karIne buptakeza eTale keza rahitapaNe rajoharaNa tathA pAtrAdi sAdhunA upakaraNo grahaNa karI sAdhunI jema epaNIya azanAdikane grahaNa karatAM adyApi svajanane viSe avyavachinna sneha vAsro tathA gocarIne avasare " jeNe pratimA aMgIkAra karetI che, evA zrAvakane nikA Apo" e prakAre bolanArane agIAramI pratimA hoya che. __ A kAlanuM mAna utkRSTathI kaDaM je. jaghanya paNe to te pratyeka agIAra Jain Education Intemational Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 zrI Atmaprabodha. pratimA aMtarmuhUrtta pramANa vAlI be. te maraNa samaye athavA dIkSA levAmAM saMve be, te zivAya saMjavatI nathI. prathamanI sAta pratimA koi prakArAMtare kahelI be, te viSeno vicAra zrI pravacana sArovAra graMthamAMthI jAegI levo. pUrve sUcavenuM kezavanuM dRSTAMta. kuMminapura nagarane viSe yazodhana nAme eka vaNika raheto hato. tene raMbhA nAme strI havI. teNInA udaramAMcI haMsa bAne kezava nAme ve putro utpanna thayA. te bane putroanukrame yauvana vayane prApta thayA. eka vakhate teo krImA karavA mATe vanamAM gayA. tyAM dharmaghoSa nAme eka muni temanA jovAmAM AvyA. temane jotAM jatene viveka utpanna thayo. tatkAla vaMdanA karI temanI samIpe baiThA. gurue dharmopadeza Apyo. te upadezamAM rAtri jojanane mATe yA loka tathA paraloka saMbaMdhI ghaNa doSo batAvyA. te yA pramANe - rAtrine viSe krImA karavAne mATe ni. zAcara -- rAkSasa devatAo svecchAthI bhUtala upara jame che, tetro rAtri jojana karanArAne tatkAla chala kare che. jo jojana karavA yogya annAdikamAM kIDIto bha karanAranI buddhino nAza kare be; jo makSikA Ave to vamana thAya be, jo jU Ave to jalodarano roga thAya che, jo karolIo Ave to koDha nIkale be, jo vAla Ave to gale valagavAthI svarano jaMga kare che, kAMTo athavA lAmAno kaTako veto gale pImA kare be, jo vIbI Ave athavA uparathI sapanuM garala pa to maraNAMta kaSTa utpanna thAya che. te vakhate bhAjana - pAtra vagerene dhovAdika karavAmAM laghu jIvonI hiMsA thAya be ityAdi Aloka saMbaMdhI doSo narake pakavA rUpa paraloka saMbaMdhI ghaNA doSo rahelA che, tethI te rAtribhojanane ghaNa ghaNa doSothI duSTa mAnI saMsArajoru prANIoe teno tyAga kavAmAM udyama karavo. " yA pramANe gurunA upadeza vacana sAMbhaLI jemane pratibodha thayo che evA bane jAie gurunI sAkSIe harSapUrvaka rAtrinojananA tyAgano niyama grahaNa karyo. te pachI gurune vaMdanA karI te potAne ghera AvyA. madhyAhnakAle bhojana karI bane jAi vepAranA dhaMdhA mATe dukAne gayA, jyAre ve ghamI divasa bAkI rahyo Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 7 eTo tezro ghera AvyA ane temANe mAtAnI pAse nojana ( vALu ) mAgyuM, tyAre mAtAe kahyu, " atyAre kAMza paNa jojana taiyAra nathI, rAtre thaze; tethI cAra ghamI sudhI khamo." mAtAnA AvA vacana sAMjaLI haMsa ane kezava boTyA"mAtA, tame je kayuM, te satya , paraMtu amoe rAtrinojanano tyAga karelo , mATe jo amone nojana karAva, hoya to hamaNAMja Apo." temanA A vacano gharamAM AnA rahelA yazodhane sAMnaLyA. tatkAla tenA manamA krodha utpanna thai Avyo. teNe manamAM A pramANe ciMtavyu-" are ko dhUrte jarura mArA putrone ugyA lAge be, nahIM to kulakramathI AvelA rAtrinojanano tezro zAmATe tyAga kare ? have huM temane be trANa divasa nukhyA rAkhI temanA rAtrinojananA tyAganA kadAgrahane tyjaav| danaM toja ThIka." yA pramANe ciMtavI teja vakhate kAMza nojana ApavA thALa grahaNa karavAne garbhagRhamA AvenI potAnI strI raMjAne teNe gupta rIte A pramANe kayuM, " tAre mArI AjJA zivAya putrone jojana Apa nahIM." patinI AvI AjhA thatAM teNI gharamAMthI pAThI AvI ane A pramANe putrone kahyu, " putro, hAla gharamAM kAMya paNa pakvAnna vagere khAvAnuM nathI, mATe rAtre tamAre pitAnI sAthe jojana karavaM. nItimAM kaDaM De ke, "jezro pitAnA mArgane anusare teja putro kahevAya De." A dakhate te banee jarA hAsya karIne kahAM, "mAtA, je satputra hoya te pitAno sanmArgI thAya , paNa kuvAmAM pamatA pitAnI pachavAme jhuM gamana karAya ? " putronA AvA vacana sAMjaLI mAtAe kahyu ke, "je tamone ruce te kara, paNa A vakhate jojanato nahIM maLe." mAtAnA prA vacana sAMjaLI tezro bane mauna dharIne rahyA, pachI tesro gharanI bAhera cAvyA gayA. te par3I tenA mithyASTi pitAe ati krodhAtura thA raMgAne yA pramANe kA, " tAre e putrone rAtrine vipeja jojana Apa. divase kadi paNa Apa nahIM." patino AzA raMnAe svIkArI. jyAre rAtri pI eTale te bane ghera aAvyA, te vakhate mAtAe tamane jojana karavAneM kahAM, paNa te dhairyavALA baMne putroe nojana karavAnI nA kahI. bIje divase temanA mUrkha pitAe te sarala cittavAlA bane putrone kraya-vikrayanA moTAvyApAramAMjajomI dIdhA; te vepAramA temano Akho divasa prasAra ya gayo. tathApi e vyApArano aMta Avyo nahIM. jyAre rAtri pamItyAre ghera AvyA. teobaMne potAnA niyamane anusarI jojana karyA zivAya sui gayA. A pramANe tenA kepI pitAe temane e Jain Education Intemational Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 zrI Atmabodha. vyApAramAM evA jomI dIdhA ke jethI temane AhAra vinA pAMca rAtriya prasAra thai gai. te pachI chaThe divase rAtre tenA kuTilamati pitAe A pramANe sArA vacanothI kahUM, 66 vatso, je kArya mane anukUla ne sukhadAyaka hoya te tamAre iSTa ho jAie. AvI pratIti dhAraNa karI huM tamone je kahuM, te pramANe tamAre karavaM valI tame rAtribhojanano tyAga karyo che, e vAta mArA jANavAmAM nathI, nahIM to huM tamone evA klezakArI vyApAranA kAryoMmAM zAmATe jokuM ? tamoe - lA divasa jojana karyu nahIM, tethI tamArI mAtAe paNa jojana karyu nathI. teene paNa je bo upavAsa thayo che, te ba upavAsa ba mAsa jevA ya pamacA be, tamArI yA nAnI vhena paNa anna na pAmavAthI ati glAna zarIravAlI tha gai be. meM jyAre telInA zarIranI glAni thavAnuM kAraNa pUDyaM tyAre tamArI mAtA tamAro sarva vRttAMta mane jAnyo. mATe tamAre have ] bAlikA upara dayA bAvI jojana kara joie eTale tamArI mAtA paNa jame. vaLI paMkita puruSo rAtrinA pehelA porane pradoSa kahe bene pAvalA pohorane pratyUSa kaa ne teja kAraNathI rAtri lokomAM triyAmA kahevAya be. te apekSAe je rAtrimukhe jojana karavaM, te nizAjojana kahevAtuM nathI. " yApramANe pitAnI vANIthI jene bhAre kSudhA lAgI che. tethI vidvavala thayelo haMsa kezavanI sanmukha jovA lAgyo. potAnA moTA jAi haMsane kAyara thayeto joi pote nizcala cittavAlo thai pitA prati yA pramANe bolyo - " pitAjI, je kAM tamane sukhadAyaka hoya, te huM karUM, paNa je mane pApa rUpa hoya te tamane sukhane mATe zuM thAya ? valI je tame mAtA vagerenA vAtsalya viSe kahobo te vAtsalya dharmakAryamA zalyarUpa be; kAraNake sarva loka potAnA karalA karmanA phalane jogave che. te kAraNe koNa kone mATe pApakarma kare ? valI je tame triyAmAnaM svarupa kahu~, te to kathanamAtra be. tattvathI to divasanA mukhene aMte rahetuM je muhUrttate rAtrinuM samIpavarttiM hovAthI rAtri tuvyaja be, mATe temAM uttamabuddhivAlA bhojana na kara joie, ane hamalAM to rAtrija be, tethI temAM to kadi paNa bhojana thAyaja nahIM. pitAjI, tamAre mane te viSayamAM vAraMvAra kahetuM nahIM." yA pramANe kezavanuM vacana sAMgaLI yazodhane krodhAtura thaine kezavane yA pramANe karchu, "are durvinIta, jo tuM mAruM vacana ullaMgheDe, to mArI dRSTithI dUra jA. " Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 101 pitAnA AvAM vacana sAMgaLI mahAdhairyavAn kezava tatkAla vyAdikanI mamatAno tyAga karI gharamAMthI bAhera nIkaTyo, te vakhate haMsa tenI pachavAme javA lAgyo, eTale yazodhane balAtkAre tene pakamayo ane ghaNAM vacano kahI tene khojAvI dIdho. AthI haMsa rAtre bhojana karavAne veTho. have kezave tyAMthI nIkaLI dezAMtare javA vicAra karyo. mArgamA ghaNAM nagara, gAma tathA ArAma vagere navaMghato sAta divasa nirAhArapANe eka moTI aTavImAM AvI pohocyo. te aTavImAM rAtri pamI eTane Ama tema namatAM ghaNA yAtrAluothI yukta eka yakSAyatana tenA jovAmAM Avyu. tyAM keTavAeka yAtrAbuo rasoi karatA tenA jovAmAM AvyA. tezroe A kezavane Avato joi harSathI A pramANe kayu, " he pAMtha, ahIM Avo, ahiM Avo ane lojana karI amone puNyanuM phala Apo; amoe pAraj karavAno AraMja karatAM tamo amone atithi tarIke prApta thayA ge. ame atithinI gaveSaNA karatA hatA." yAtrAnu onA AvAM vacana sAMnabI kezave kAM; " he yAtrAluo, A kevA prakArarnu vrata ke jemAM rAtre pAraNuM thAya ? " yAtrAbuo boTyA-"he pAMtha, A mANava nAme mahA prajAvaka yakSa ne Aje teno yAtrAno divasa be. ahiM AvenA loko divase upavAsa karIne rAtre koI atithine jamAmI pArANuM kare . zrAma karavAthI mahApuNyanI prApti thAya . mATe tame amArA atithi thAo." / yAtrAbuonA Avacana sAMnaLI kezava bolyo-"rAtre azana karavAthI pApanA kAraNarupa evA A pAraNAmAM haM jojana karIza nahIM. jemAM rAtre pAraNaM karavAmAM Ave, tevo upavAsa kahevAyaja nahIM. dharmazAstramA ATha prahara sudhI nojanano tyAga karavo, te upavAsa kahevAya , vatrI jeo dharma zAstra viruddha tapa kare , te purbuddhi loko urgatimAM jAya ." kezAvanA AvAM vacana sAMnaLI te yAtrAluo bolyA-" are nAi, A devanA vratamAM Avoja vidhi je. mATe a. hiM zAstrokta vidhinI yuktAyukta vicAraNA karavAnI nathI. amAre atithinI zodha karatAM ghaNI rAtri gai che; mATe e vicAra mukI dara tatkAla A pAraNaM karavAne taiyAra thAo." A pramANe kahI tezro sarve unnA ei tenA caraNamA pa.. DyA. topaNa kezave temanuM vacana mAnyuM nahIM. A samaye yakSanA zarIramAMthI eka jayaMkara rUpavAno puruSa bAhera nIkaTyo. te hAthamAM mudgara lA vikarALa netravAlo Jain Education Interational Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zrI Atmaprabodha. thA tIdaNa ane rukavANIvame kezavane A pramANe kahevA lAgyo-" are ! 5. TAtmA, tuM mArA dharmane dUSita kare ne ane mArA naktono avagaNanA kare? tuM hamaNA jaladI jojana kara. jo nahIM kare to tArA mastakanA so khaMga karI nAMkhIza." A vakhate kezava hasIne bolyo-" he yakSa tuM mane zA mATe dobha pamAmale ? navAMtare upArjita karelA pradhAna bhAgyanI Rchie karI mane maraNano bhaya jarApaNa nathI." tenA A vacana sAMbhaLI te yaha potAnA bhaktone kAM, "he nato, A mANasanA dharmagurune pakamIne lAvo, tene AnI AgaLa mAre haNavo je. kAraNake, teNe A kezavane Avo dharmopadeza dIghoche." Abu kahetAMja te sevakoe jeno kezapAza pakaDyo De ane je ArtanAda kare che, evA dharmadhoSa munine tyAM lAvavAmAM AvyA. ane temane yadanI Agala mukyA. tyAre yane kahyu, " are muni, A tArA ziSya kezavane ahIM jamAma, nahIMto tane hamaNAM haNI nAMkhIza." tyAre te munie kezavane kahuM " naka, deva guru ane saMghane mATe akRtya paNa karavaM; mATe tuM nojana karI le, ane mane haNavAne taiyAra thayelA evA AyatathI tuM mAruM rakSaNa kara." tenA AvAM vacana sAMjaLI kezava ciMtavavA lAgyo"jetro mahA dhairyAdi guNothI saMpanna evA dharmadhoSa muni svapnane viSe paNa yathArtha bole nahIM, teo mRtyunA jayathI AvA pApa kRtyamAM anumati kema Ape ? mATe nice A mArA guruja. nathI. A yAnI ko mAyA lAge che. " A pramANe citavI kezava maunadharIne rahyo. tyAre yo muninapara mudgara napAmIne kaDaM, " are kezava, tuM jojana kara nahIMto A tArA gurune haNuM bu. " kezave niHzaMkatAthI jaNAvyuM, " are mAyAvI, A mArA guru nathI. tevA cAritranA pAtra guru tArI AvI zaktine vaza kadApi na thAya. " te vakhate kalpita munie kahyu, " are ! kezava, huMja tAro guru chaM. mAruM rakSaNa kara, rakSaNa kara." A pramANe pokAra karatA te munine yake mudgaranA prahArathI haNI nAMkhyo. pachI teNe kezavane kahyu, " are ! jo tuM nojana karIza to A tArA marelA gurune pAcho sajIvana karIza. ane tane moTaM ardha rAjya ApIza; nahIMto hu~ A mudgaranA ghA vaDe tane paNa yamarAjano atithi karIza. " tyAre kezava hasato hasato bolyo "are yada, A mArA guru hoyaja nahIM, ane huM tenA vacane karI mArA niyamano jaMga nahIM karUM; ane jo tuM marelAne jIvatA karato ho to A tArA jaktonA pUrvajone Jain Education Intemational Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duc: dvitIya prakAza. kema jIvatA karato nathI ? tema valI tArAmAM jo rAjya devAnuM sAmarthya hoya to A tArA naktone rAjyadhArI kema karato nathI ? valI tuM mane vAraMvAra mRtyuno jaya batAve che, paNa mArAmAM jo AyuSyanuM bala haze to koi paNa mane mAravAne samartha thavAno nathI." kezavanI A vANI sAMjaLI ane tenI dRDhatA joi yaha khuzI thai gayo. tatkAla te kezavane AliMgana karIne A pramANe bolyo. " aho mitra dhiyAM pAtra na syAdeSa gurustava / mRtA mayA na jIvyaMte naiva rAjyaM ca dIyate " // 1 // "aho buphinA pAtra mitra, A tArA guru nathI. marelA (pANIu) mArAthI jIvatA thatA nathI ane mArAyI rAjya ApI zakAtuM nathI." 1 A pramANe jyAre yaha kayu, tyAre munirupe bhUmi napara pamelo te yadano kikara hAsya karato karato uThI ane muninA rupano tyAga karI AkAza mArge cATyo gayo. AvI vicitra mAyAthI vismaya pAmelA kezavane yaha A pramANe kaDaM " he mitra, tuM sAta upavAse karI khinna thai gayo che. ane ghaNA mArgano vihAra karIne thAkI gayesro , mATe A rAtre ahiM vizrAMta thA ane prAtaHkAle A mArA jaktonI sAthe pAraNaM karaje. " A pramANe kahI te yaha potAnI mAyA zaktithI eka zayyA upajAvI tene batAvI. pachI yakSanI AjhAthI naktajano jenA paga cAMpeje, evo kezava te zayyAne viSe sui gayo. te zrAMta thayelo hovAthI tatkAla nijAne vaza thai gayo. cAraghaDI paThI pranAta vikurvI nijAthI jenA lAMcana vyApta je evA kezavane yaha kahyu, naU, rAtri cAlI gai. pranAta thayela , mATe nizAno tyAga karI jAgrat thAo. " tatkAla kezava jAgrat thayo. divasanA ajavALAne ane sUryathI maMmita evA AkAzane teNe joyuM. tyAre te A pramANe ciMtavavA lAgyo-" huM rAtrinA pAulA pohore suto hogaM, topaNa brAhma muhUrttamAM svataH jAgI jAgaMbuM ane Ajeto ardha rAtre suto hato, topaNa ardha prahara divasa caDyo te utAM kema jAgyo nahIM, tenuM zuM kAraNa haze ? ktrI haju mArA netro nisAthI vyApta kema haze ? temaja mArA zvAsano pavana haju sugaMdhI kema nathI ? " A pramANe ciMtavatA kezavane yaha kahyu, Jain Education Interational Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zandha zrI Atmamabodha. " he satpuruSa, tame dhIupaNuM gemIdo. ane prajAtanA kRtya karI pAra| karo." kezava bolyo-' he yakSa, tArA yakSapaNAthI hu~ ThagAyo nathI. mane khAtrI thAyaDe ke, haju rAtri che. A divasano prakAza tArI mAyAthI utpanna thayelo . " A pramANe kezava bolato hato, tevAmAM tenA mastaka upara AkAzamAMthI puSpanI vRSTi thai. ane jaya jaya zabda pragaTa thayo. tyAre kezave potAnI sanmukha eka kAMtivAlA divya puruSane joyo. ane yadAyatana, yada ane yadanA jakto jovAmA AvyA nahIM. te deve kezavane kA, he mahAdhIrajavAn, he puNyavAnmAM ziromaNirupa, tamArA jevA puruSonI utpattithI A pRthvI ratnagarjA kahevAyache. hamaNAM iMje potAnI sanAne viSe rAtri jojananA tyAganA viSayamAM tamArA dhairya- atyaMta varNana karyu te mArAthI sahana thA zakyuM nahIM. huM vahni nAme deva buM. par3I tamArI parIkSA karavAne mATe hu~ ahiM Avyo, paNa niyamane viSe dRDha cittavAlA evA tamAraM eka roma paNa cavita karavAne huM samartha thayo nahIM; have hu~ tamone khamAbubuM. tame mAro aparAdha kSamA karo. vaLI devanuM darzana niSphala na hoya, tethI tame mArI pAse kAMka vara mAgI byo; athavA tamArA jevA satpuruSone koi jAtanI zchA hotI nathI, paNa mAre potAne potAnI nakti dekhAmavI joie, tethI huM tamone be varadAna ApuM buM. " AjathI je koi rogI puruSa tamArA aMgane bAgelA jalakme potAnA zarIrarnu siMcana karo, te tatkAla nIrogI thaze." bIjaM tame kadAcit AturatAthI je kAMza ciMtavazo, te kArya satvara sicha thaze." A pramANe be varadAna prApI te kezavane sAketapuranI pAse mukI te deva adRzya thai gayo, kezave potAnA AtmAne koi nagaranI pAse rahalo joyo. te paThI sUryodaya thatAM kezava potArnu nitya kRtya karI te nagara jovAne aMdara gayA. jatAM mArgamAM koI pradezanA madhyanAge rAjAdi lokone dharmopadeza ApatA koi AcArya tenA jovAmAM AvyA. te mahAmAMgavyarupa mAnato kezava tatkAla tyAM gayo ane te gurunA caraNamAM namI paDyo ane par3I temanI AgaLa bege. gurue dhamadezanA Apo. dezanAne aMte te nagaranA rAjA dhanaMjaye gurune A pramANe vinaMti karI-" nagavan, huM jarAthI vyApta thayo cha mATe huM vrata grahaNa karuM to ThIka, paNa huM aputra buM, to mArA rAjya upara kone sthApita karUM ? Avra citavana karato hu~ rAtre suza gayo. tevAmAM koI divya puru Jain Education Intemational Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza e Se svapnamAM AvI mane katyu, "kAle prajAte dezAMtarathI tArA guru samIpe koI puruSa Avaze. te satpuruSane tArA rAjya upara sthApI tuM tAro manoratha pUrNa karaje." A svapnathI tatkAla huM jAgRta thai gayo. prajAtanA kRtyo kr| ahIM Avyo. tyAM A puruSane meM ApanI pAse joyo che." rAjAnA A vacana sAMjalI te gurue te kezavano rAtri jojananA tyAga saMbaMdhI sarva vRttAMta kahI saM. janAvyo. A vakhate rAjAe pUjyu, " bhagavan , mane je puruSe svapnamAM kA hatuM te puruSa koNa haze? " tyAre guru bolyA--" A kezavanI parIkSA karanAra vahni nAme devatAe tane svapnamAM kaDaM hatuM." te panI rAjA gurune namI kezava sahita potAnA nagaramAM gayo. ane moTo utsava karI kezavano rAjya napara aniSeka karyo. panI pote guru pAse vrata sai cAlI nIkaTyo hato. kezava rAjA thayA palI pratidina caityapUjA karato hato ane dIna janone dAna Apato hato. teNe potAnA pratApathI sImAmAnA rAjAone tAbe karI sIdhA hatA. te nyAya mArga premayI potAnI prajAne pAlato hato. eka vakhate kezava potAnA mahelanA gokha upara bege hato, tevAmAM tene potAnA pitAnuM smaraNa thai Avyu. pitAnA darzana karavAnI tIvra icchA pragaTa thA AvI. A samaye nUmi upara teja mArge cAlatA pitAne teNe joyA. kezave tatkAla potAnA pitAne olakhI lIdhA. teja vakhate te mahela uparathI nIce jatayoM, tenI pAula ghaNA sevako doDatA cAvyA. kezava mArgamAM AvI potAnA pitAnA caraNamAM namI pachyo. kezavane aolakhIne Azcarya pAmI gayo. kezave kayuM, " he pitA, tame evA samRddhivAn hatA, te Aje rAMkanA jevA kema dekhAoge?" yazodhana putranI rAjyanI samRdhi joi hRdayamAM AnaMda pAmato ane duHkhAzru varSAvato A pramANe bolyo-" he putra, tuM gayA pachI meM tArA nAza haMsane rAtre jojana karavA besAryo, ardha jojana ko par3I tene akasmAt bhrama utpanna thai Avyo, ane te mUrga khAi pRthvI upara panI gayo. tatkAla 'A zuM yayu' ema ciMtavatI ane muHkhAtura thayesI tArI mAtA dIvo lAvI ane teNIe tyAM joyuM, tevAmAM tenA annane viSe garaLa ( viSa ) paDeluM jovAmAM Avyu. paThI uparanA nAgamAM joyu, tyAM tulApaTTa [ mobha ] upara rahelo sarpa jovAmAM Avyo. AvI rIte rAtrino Jain Education Intemational Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zrI zrAtmaprabodha. januM phala jo mobadhA kuTuMbe tane dharmano jJAtA jANI moTo AkraMda karavA mAMDyo, tethI ghaNA loko tyAM ekaThA thai gayA. tevAmAM koi eka viSavaidya tyAM AvI caDyo. amoe te vaidyane pUcyaM ke, viSa koI paNa prayogayI sAdhya che ke nahIM ? " tyAre teNe kartuM ke, zAstramAM tithi, vAra, nakSatra Adi AzrIne sAdhya sAdhyapaNAno vicAra kahelo che. 46 " te yA pramANe " tithaya: paMcamI SaSTya -STamI navamikA tathA / caturdazyapyamAvAsyA - 'hinA daSTasya mRtyudA // 1 // | zeSAstu naivamityarthaH / daSTasya mRtaye vArA jAnubhauma zanaizcarAH / prAtaH saMdhyA'stasaMdhyA ca saMkrAMtisamayastathA // 2 // naraNI kRttikAzleSA vizAkhA mUlamazvinI / rohiNyA maghApUrvAtrayaM daSTasya mRtyave // 3 // vAri zratazcatvAro daMzAzca yadi zoNitAH / vIkSyate yasya daSTasya sa prayAti navAMtaram // 4 // raktavAn daMza eko vA biDI kAkApadAkRtiH / zuSkaH zyAma trirekho vA daSTe spaSTayati vyayam // 9 // saMvarttaH sarvataH zopho vRttaH saMkucitAnanaH / deza: zaMsati daSTasya vinaSTamiha jIvitam // 6 // kezAMte mastake jAle bhrU madhye nayane zrutau / nAsA oSThe cibuke kaMThe skaMdhe hRdi stane // 7 // kAyAM nAjipajheca liMge saMdhau gude tathA / pANipAdatale daSTaH spRSTo'sau yamajihvayA // 8 // Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. 287 " pAMcama, chaTha, Ama, navamI, caudaza ne mAsa - eTalI tithiyo sarpe zelA mANasane mRtyu ApanArI be, te zivAyanI tithi mRtyu ApanArI nathI. ravivAra, maMgalavAra ne zanivAra eTalA vAra sarve DazelA mANasane mRtyu panArA thAya che. prAtaHkAla, sAyaMkAla, saMkrAMtino samaya, paNa mRtyu prApanAra be. nakSatromAM, jaraNI, kRttikA, azleSA, vizAkhA, mUla, azvinI, rohiNI, ArDA, maghA, traNa pUrvA (pUrvAphAlgunI, pUrvASADhA, pUrvAcA'pada) eTalA nakSatro sarpe malA mANasane mRtyu ApanArA be. sarve mazelA mANasanA jakhamanA cAra jAgamAMthI jo pANI jaratAM ne rudhiravAlA dekhAya to te mANasa avazya mRtyu pAme be. jyAM sarpa daMza mAryo hoya te jAga rudhiravAlo, vizvAlo, kAgaDAnA paga jevI prAkRtivAlo, zuSka, zyAma athavA traNa rekhAvAlo hoya to te kazelA mANasanA nAzane kareche. jo maMza Avartta - ghumarIvAlo, sarva tarapha sojAvAlo, goLAkAra ne saMkucita mukhavAso hoya to te jIvitano nAza sUcaveDe. kezane aMte, mastaka upara, lalATa, be bhrukuTInI bacce, AMkhe, kAne, nAsikAnA agra jAge, hove, haDapacIe, gaLe, kAMdhe, chAtIe, stane, kAkha upara, nAjie, liMge, sAMdhA upara, guda upara ne hAtha pagane talIe mazAyalo puruSa yamarAjanI jihvAthI sparza karAyalo be, arthAt mRtyu pAme be. 1-2-3-4-5-6-7-8 zAstramAM yA pramANe lakhe che, paNa yA haMsa sarve mazelo nathI; paraMtu tenA daramAM garaLano praveza thayela be, tethI temAM sAdhya - asAdhyano vicAra karavo zA kAmano be ? " yAvA te viSavaidyanA vacana sAMjaLI meM tene pUbayuM ke, "tyAre haMsa zA upAyathI jIve ?" tyAre teNe maMtranuM AvhAna karIne karchu, " tamAro koi paNa upAya cAlaze nahIM; tethI tene mATe zrama karavo nahIM. kAraNa ke, A sarpa viSa tenA zarIramAM halave halave vyApI jaze ane yA bAlakanI kAyA tenAthI eka mAsa sudhI gaLatI jaze pachI eka mAse tenuM maraNa nIpajaze." zrAvA tenA vacana sAMgaLI sarva lokonuM visarjana karI tArA jAi ha~sane eka zayyAmAM suvAkI huM pAMca divasa sudhI tenI zI sthiti thAya che te joto gharamA rahyo. telA vakhatamAM tenA zarIramAM roma roma biyo paravA lAgyA tethI te mRtyu pAmI gayo. panI huM tArI zodha karavAne gharamAMthI bAhera nIkalyo. huM ghaNo mArga Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JEE zrI Atmaprabodha. nabaMdhana karI ahiM Avyo, tyAre puNyayoge tAro acAnaka melApa thai Avyo. gherathI nIkaTyA mane Aje mAsa pUrNa thAya je. Aje te haMsanuM mRtyu thayuM haze, athavA hamaNAM thaze." pitAnA AvA vacana sAMjaLI kezava atizaya khedAtura banI gayo. te potAnA manamAM A pramANe vicAra karavA lAgyo--" ahiMthI te nagara so yojana dUra haze. have mArA jIvatA bAMdhavanuM mukha jovA zIrIte jAvU ?" A pramANe jevA pote vicAra kare che, tevAmAM kezave potAnA AtmAne pitA sahita haMsanI pAse rahelo joyo. haMsatuM zarIra atyaMta kohAi gayuM hatuM. tenI sugaMdha cAre tarapha prasaratI hatI, tethI sarva parivAre tene gekI dIdho hato. ati rudana karavAthI jeNInA netra zUnya thai gayalA ne evI tenI mAtA tenI pAse beThI hatI. narakanI pImAthI pImita ane mRtyu jenI najIka De evo haMsa pRthvI upara nAMkhelo jovAmAM Avyo. tene jotAMja 'hu~ ahiM akasmAt zI rIte Avyo ?' ema vicAra karatAM kezave teja vakhate potAnI samIpe pelA vahnidevane unelo joyo. tatkAla te deva bolyo--"mitra, avadhijJAnatho tArI pImA mArA jANavAmAM AvatAM tane ApeluM varadAna satya karavAne huM utAvaLo Avyo ane tane ahIM mukI tArA manoratha meM pUrA kayo che." yA pramANe kahI te deva tatkAla adRzya thA gayo. te pachI harSa pAmelA kezave potAnA hastanA sparzavALa jana laz haMsanA zarIra upara tenuM siMcana karyu. eTale tatkAla haMsa rogayI mukta thai bege thayo ane tenuM svarUpa pUrvanA jevU thai gayu. haMsane Avo nIrogI ane suMdara joI sarva parivAra AnaMdita thai gayo. sarve sAnaMdAzcarya thai kezavanA guNonI prazaMsA karavA lAgyA. te vakhate bIjA rogI ane viSanI pImAthI pIDAtA evA ghaNA loko AvI kezavanA aMgane sparzelA jalavajhe potAnA zarIranuM siMcana karI nIrogI thavA lAgyA. dharmano Avo pratyakSa prabhAva joi tenA saMbaMdhIoe ane bIjAroe rAtrinojananA tyAganuM vrata grahaNa karyu hatuM. paThI kezavarAjA potAnA kuTuMbane potAnI rAjadhAnI sAketanagaramAM laz gayo. tyAM kezava cirakAla rAjya jogavI ghANA lokone dharmamArgamA lAvI ane pote zrAvaka dharmane pAtI chevaTe sadgatino nAjana thayo hato. e prakAre rAtribhojananA tyAga viSe kezavano vRttAMta kahevAya che. _____aa pramANe anvaya ane vyatirekavAlA A haMsa kezavano dRSTAMta sAMjaLI vivekI puruSoe rAtrinojananA tyAgamA udyamavaMta tharbu. evI rIte zrAvakanI pami Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza khnyuMcp mAtuM svarUpa kahevAmAM AvyuM . zrAvakane nivAsa karavA yogya sthAnakanuM svarUpa. " na caitya sArmika sAdhuyogo, yatrAsti tadgrAmapurAdikeSu / yuteSvapi prAjyaguNaiH paraizca, kadApi na zrArajanA vsNti"||1|| __"jyAM caityo, sAdharmikajano ane sAdhuono yoga hoto nathI, tevA gAma tathA nagara vagere kadi bIjA ghaNA guNothI yukta hAya topaNa temAM zrAvaka loko vasatA nathI." 1 ahiM vIjA guNo eTale sAruM rAjya, jala, iMdhaNA, dhana upArjana karavAnA vyApArAdi sAdhano, kuTuMbIo, ghara, hATa ane sArAM sthAno vagere samajavA. je nagaramAM jinAlayo hoya, sAdharmika baMdhuo ane uttama dharmano upadeza ApanArA sAdhuo hoya, tevA nAma ke nagaramAM zrAvako vaseje. te viSe bIje sthale paNa kayuM che ke," bahuguNa AINevihu, nagare gAme ca tatya na vsei|| tatya navi jaz cezya sAhammi ya sAhu sAmaggI" // 1 // teno nAvArtha upara pramANe je. te nagarAdikamAM vasanArA zrAvakoe kevA pamozamAM na rahe ? te kane. " pAkhaMmi pAradArika-naTanirdayazatrudhUrta pizunAnAm / caurAdInAM ca gRhA-jyaNe na vasaMti sushraaghaaH||2|| " pAkhaMDI, vyannicArI, naTa, nirdaya, zatru, dhUtArA, cAmIyA ane cora vagerenA gharanA paDozamAM uttama zrAvakoe rahevU nahIM." ? ahIM Adi zabdathI kamA vagaranA, abhimAnI, dAsI, golA, jugArI ane vidUSaka vagere jANavA. AvA pamozamAM rahevAthI anukrame samyaktvano nAza thAya, parastrIgamananI yA thAya, temanI kalAnI abhilASA thAya, krUra pariNAma 37 Jain Education Intemational Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ~ ~ ~ zrI Atmaprabodha. utpanna thAya, prANano nAza thA jAya, avyanI hAni thAya, rAjadaMmAdikanA kaSTa upaje, kalahanI vRchi thAya, ityAdi ghaNA doSo thavAno saMbhava , mATe te parjavA yogya . kevo zrAvaka nattama gaNAya ? " mAtApitrobhaktaH kulazIlasamaizca vihitvivaahH| dInAtithisAdhUnAM pratipattikaro yathAyogyam " // 1 // "je mAtA pitAno nakta hoya, kuna zIlamAM sarakhAonI sAthe vivAha karanAra hoya ane yogyatA pramANe dIna, atithi ane sAdhuonI baradAsa karanAra hoya. ( Avo zrAvaka uttama gaNAya je ) 1. A uparathI zrAvake samajavAyU~ ke, teNe samAna kulazIlavALAnI sAthe vivAha saMbaMdha jomavo. viruSka kulazIlavALAnI sAthe vivAha saMbaMdha joDavAthI niraMtara uga rahevAne sIdhe dharmanI hAni thAya che. vaLI teNe dIna puruSone dAna Apa ane uttama munirAjanI nakti karavI. baLI kA De ke, " pariharati janaviruSaM dIrgha roSaM ca marmavacanaM ca / ISTaH zatraNAmapi paritaptivivarjako navati" // 1 // uttama zrAvaka lokaviruka, dIrghakAlano ropa ane marmavacanano tyAga kare che ane zatruone paNa iSTa hoya je temaja paritApa karato nathI. " ? balI ko De ke, " savvassa ceva niMdA visesao taya guNasamighANaM // ujjudhammANaM hasaNaM rIDhA jaNapUyaNijANaM // 1 // bahujaNaviruSasaMgo desAcArassa laMghaNA ceva / emAzyAI icchaTha logaviruddhAiM neAiMti" // 2 // artha-sarva prANIonI niMdA-vizeSe karIne guNovame samRdha thayelA Jain Education Intemational Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vittIya prakAza. e1 janonI niMdA, sarakha svanAvI prANIonI maskarI, pUjya janonI helanA, bahu jananA virodhI manuSyano saMsarga, dezAcAranuM nabaMdhana kara, vigere A sarva lokaviruSa jANavA. __valI zrAvake pAsathyAdikanA abrahma sevA vagere purAcAra joine dharmanI vimukhatA karavI nahi. kaDaM je ke " pAsathyAINa phulaM ahammakammaM nirikae tahavi / siDhilo hoza na dhamme eso ciya vaMcioti ma / / A gAthAno artha upara pramANe je, mAtra cothA padano artha evo The ke, te vicAro rAMka karme karIne ugANo ne eTale ke jeNe kalpavRkSanA mAhAtmyane nIcaM kareluMDe tathA je samasta sukha ApavAne samartha che tevaM A apAra saMsArasamughamAM tAravAne yAnapAtra samAna ati nirmala cAritra pAmIne upara kahyA pramANe pravartache-mATe te karmavaDe ugAyo . vatrI koi munine skhalita joine tenI napara niHsnehapaNuM rAkhe nahIM. paraMtu te ekAMtapaNe te munine mAtA pitAnI jema zikSA Ape che. tene mATe kahu ne ke, " sAhUssa kahavi khaliaM daTTaNa na hoi tatya ninneho / puNa egate ammA pinavvase coNaM deza" // 1 // "A gAthAno artha upara AvI gayo je. AyI karIne zrAvaka sAdhunA mAtApitA samAna De ema sUcavyu je. gaNAMga sUtramA cAra prakAranA zramaNopAsaka zrAvako kahelA -1 mAtApi. tA samAna, 2 nAi samAna, 3 mitra samAna ane 4 sapatno-zokya samAna. te cAra prakAranA zrAvakone mATe yA pramANe gAthA je. "ciMtai muNikajAiM na diTTa khaniyo vi hoi ninneho / egaMta vacchalo muNi-jaNassa jaNaNIsamo sttttho||1|| " muninuM kArya ciMtave, munine skhalita joi sneha rahita na thAya Jain Education Intemational Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z zrI Atmabodha. ane muni upara ekAMte vAtsavya rAkhe, tethI zrAvaka munine mAtApitA samAna thAya be. " 1 have zrAvaka jAi samAna kevI rIte thAya che ? te kahe be" hiyae sasihocciya muNINa maMdAdaro viNyakajje / bhAusamA sAhUNaM parAnave hoi susahAo " // 1 // 66 " munine mATe hRdayane viSe snehavAlo, vinaya kAryamAM maMda AdaravALo parAjavamAM sahAyabhUta thanAro zrAvaka munine nAi samAna che, 1 zrAvaka mitra samAna kevI rIte te kahe be. " mittasamANo mANAdiM rUsa apucchina kaje / mannato appANaM muNIe sayaNAu apnAdiaM " // 1 // 44 munine potAnA kuTuMbathI adhika mAnato ne mAnAdikane viSe roSa karanAro ne puchA vagara kArya karanAro, te zrAvaka munine mitra samAna che. 1 zrAvaka munine zokya samAna kevI rIte thAya be ? te kahe be yo bippehI pamAya khaliyANa niccamuccarai / so savappo sAhujaNaM tasamaM gaNai" // 1 // 85 6 " stabdha, muninA chi jonAro, 'yA muni pramAdI ne skhalita che' ema nitya bolanAro, ne sAdhujanane tRNa samAna gaNanAro zrAvaka munine zokya samAna ve. 1 zrAvakanuM saMkSipta Anhika. "prabudhya doSASTamabhAgamAtre smRtvojvalAM paMcanamaskRtiM ca / vyApRto'nyatra vizuddhacetA dharmArthikAM jAgarikAM sa kuryAt | 1 | " rAtrine me jAge eTale cAra ghamI rAtri bAkI rahe tyAre zrAvake jAgIne ujvala evA paMca namaskAranuM smaraNa kara pachI vIjA kAmamAM jomAyA Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vittIya prakAza bagara-eTale gRhakAryamA lAgyA zivAya zupha hRdayavAlA thA dharmajAgarikA karavI."1 te dharmajAgarikA zI rIte karavI ? te kahe - " ko'haM kA me'vasthA, kiM ca kulaM ke punarguNA nigmaaH| kiM na spRSTaM kSetraM, zrutaM na kiM dharmazAstraM ca " // 1 // "hu~ koNa bu ? mArI zI avasthA cha ? mAru kuna zuM ? mArAmAM kevA guNo ke ? meM kevA niyamo karyA ne ? meM kyA kSetrane spazTuM nathI ? ane meM zuM dharmazAstra sAMjavyuM nathI ?" ? te viSe vizeSa kahe . rAtre nijAthI mukhita evA locanavAlA zrAvake prathama uThI cittanI paTutA prApta karyA zivAya teNe ciMtakyU~ ke, huM koNa hu~ ? huM manuSya buM ke devatA cha ? huM manuSya buM to mArI zI avasthA che ? hu~ bAlyAvasthAmA chaM ke yauvana avasthAmAMrcha? jo yauvana avasthAmAM ho to mArAmAM bAbyaceSTAo ane vRddhaceSTAo na thAo. huM yuvAvasthAvAno buM, to panI mAru kuna zuM ? zrAvaka kuna be ke bIjaM kula ne ? jo mAruM zrAvaka kula , to mArAmAM kevA guNo cha ? mUtra guNo De ke uttara guNo cha ? valI meM kevA niyamo-anigraho dhAraNa karelA De? ute vainave 1 jinanuvana, biva, pratiSThA, pustaka, 5-6-7-7 caturvidha saMgha, ane e zatrujayAdi tIrthayAtrA-A nava akSaNavAlA nava detrone viSa meM kyA ketro sparyA nathI ? dharmazAstramA dazavakAlika vageremAM meM zuM zuM nathI sAMjavyAM ? mATe huM kSetra sparzavAne mATe tathA dharmazAstra sAMbhaLavAne mATe udyama karUM. valI te zrAvaka ke jene A saMsArane viSe vairAgya utpanna thayo , te dIkSA levAnAdhyAnane mukato nathI. jene te samaye bIjo vyApAra nathI eTale te dIvAnA abhivApathI A pramANe ciMtave -" te vajrasvAmI pramukhane dhanya De ke jemaNe bAlyAvasthAne viSe samagra muHkho jethI nivAraNa thAya tevA saMsAranA kAraNono tyAga karI zuka hRdyth| saMyamano mArga sevyo ne ane huM to adyApi gRhasthAvAsarupI pAzamAM pamelo te mArga sevavAne zaktimAn thayo nathI; tethI mAre tevo zuja divasa kyAre Avaze ke jyAre huM mArA AtmAne dhanya mAnato saMyama mArgane aMgIkAra karIza." (ityAdi zlokamAM kaDaM nathI topaNa jANI levaM.) Jain Education Intemational Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ena zrI Atmaprabodha. A prakAre rAtrine zeSa nAge citavana kararI pachI zrAvaka zuM karele te kaheje" vibhAvya cetyaM samaye dayAlurAvazyakaM zuSmanoMgavastraH / jineupUjAM guruvaMdanaM ca, samAcarennityamanukrameNa " // 1 // ___ " dayAlu evA zrAvake e pUrvokta prakAre eTale rAtri muhUrttamAtra bAkI rahe tyAre sAmAyikAdi pratyAkhyAna paryaMta lokottara bhAvapUrvaka Avazyaka karavA. jo te vyAkulapaNAne basne SamAvazyaka karavAne azakta hoya to te nizce karI yathAzakti pratyAkhyAna Avazyaka ciMtave, tene mATe kA De ke, " zrAvake jaghanyathako namaskAra sahita pratyAkhyAna to karavUja." te panI sUrya- ardhaviMva jovAmAM Ave tyAre zuma ane manohara vastra aMge dhAraNa karI jinenI pUjA Acareve. te pUjAne mATe prathama yatanAe karIne vidhipUrvaka ghara derAsaranI pUjA karI pachI pUjAnA upakaraNa grahaNa karI mahotsavapUrvaka zrI jinAlayamA jai mukhakoza vAMdhI daza trika, pAMca anigama ityAdi zAstrokta vidhipUrvaka jinapUjana kare . [ pUjAnA jedonuM vyAkhyAna zrI jJAtAdharmakayA Adi sikAMtane anusAre prathama prakAzamAM zrApelu De tyAMthI jANI leva.] prathama je kahAM ke, " zudhamanAga vastraH" te A prakAre-prathama sarva sAvadya adhyavasAyanuM varjag, te mananI zuci. te panI nirjIva eTale kacarA rahita tathA polAza vinAnI bhUmine viSe alpajala ane hastanA bahu vyApAravake sarvAMga snAna karavU, te aMgazuci. te paDI pavitra, zveta, akhaMmita vastra dhAraNa karavA te vastrazuki. A pramANe mana, aMga ane vastranI zudhi karavI. snAnavameM dehazuchi karyA zivAya devapUjA karAya, ema kadi paNa mAnavU nahIM. kAraNa ke, tema karavAyI AzAtanA thavAno prasaMga Ave . janma paryaMta nirmala zarIradhArI devatAo paNa vizeSa zuchine mATe snAna karIneja devapUjA arthe pravarteThe to jene nava ane agIyAra pravAha niraMtara stravatA ne ane je bugadhI manavAlA le evA manuSyAthI snAna karyA vinA jinapUjA kema karAya ? e kAraNane sadhne devapUjA karanArane sighAtamA ThekANe kANe " ehAyA kaya valikammA " " nhAine jaNe pUjA karI je." ema vizeSaNa ApalaM . Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. ee __ ahiM prazna kare ne ke, " yatanAmAM tatpara evA zrAvakone bahu AraMnapaNuM hovAthI snAna kara anucita je." tenA uttaramA kahe cha ke, "ema kahe nahIM, kAraNa to par3I jala, dhUpa, puSpa vagere AraMnanA hetu hovAthI, temano paNa niSedha AvI pamaze, mATe paMmitAne teno niSedha karavo iSTa nathI. kaDaM ne ke, " chajjIva kAyasaMyamA, davvaztha esovi suza kasiNo / __ to kasiNa saMyamaviU, puSphAzya na icchati" // 1 // __"u jIvanikAyanI yatanAvaMta hoya te avyastavathI virAma pAme, tethI saMpUrNa yatanAvaMta hoya te puSpAdikane icchatA nayo." athavA" akasiNapavattayANaM, virayAvirayANa esa khbujutto| saMsAra payaNukaraNe, davvaththae kUva diluto" // 1 // ___" asaMpUrNa cAritrane viSa pravarttanArA evA viratAviratI zrAvakone sasAra pAtaLo-laghu karavA mATe kuvAnA dRSTAMte karI avyastavamA pravartana yuktaja je." ? ityAdi Agama pramANe che, mATe have te viSe vizeSa vistAra karavAnI jarura nathI. devapUjA karyA paThI zrAvaka vinayapUrvaka guruvaMdana Acare, te kahe - "zRMgI yathA kSArajale payonidhau vasannapisvAjalaM pibetsadA / tathaiva jainAmRtavANimAdarA-dbhajadgRhI saMsRti madhyago'pi sn|1| "jema zRMgI jAtano matsya khArA jalavAlA samuJamAM vasatA utAM paNa sadA mI, jala pIveDe, tema saMsAranA madhyamA rahelo paNa gRhastha zrAvaka jaina AgamanI amRta jevI vANIne AdarathI seveLe." 1 te pachI zrAvake bAla tathA sAnAdika sAdhunane prabhAte khAvA yogya evA auSadhAdi lAvI devA yatnavAn thaq. A vAta darzAvI nathI topaNa jANI levI. le paThI zrAvake zuM zuM kara joe ? te kahe je Jain Education Interational Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zrI Atmabodha. " dravyArjanaM sadvyavahAra zuddhyA, karoti sadbhojanamAdareNa / pUjAdikRtyAni vidhAya pUrva, nijocitaM mukta vizeSalaulyaH" / 1 / te pakSI zrAvaka vyavahArazuddhivame vyopArjana kare be. tyAra bAda pahelA madhyAnhakAla saMbaMdhI devapUjA karIne, muni mahArAjAo ne dAna ApIne cha, tura, tithi pazu vagerenI ciMtA karIne vizeSa lolupatAno tyAga karI zrAvaka potAne yogya evaM jojana AdarathI kare be. yogya evaM jojana ema kavAno Azaya eva ke, sUtakavAluM bhojana lokaviruddha hovAthI, anaMtakAyAdivame vyApta evaM bhojana grAgamaviruddha hovAthI ne madyamAMsAdikanuM jojana jayaloka - - zAstra viruddha hovAthI zrAvaka karato nathI, tema lolupapaNAthI potAnA jaTharAgninA valano vicAra karyA vagara zrAvaka adhika jojana kare nahIM. kAraNa ke, adhika jojana karavAthI vamana, virecana Adi roganI utpatti ane temAMthI maraNa pramukha bahu anartha utpanna thAya be; tethI je mitabhojana kare be te pachI dharmazAstro paramArtha ciMtI yogya vyApAramAM divasanA trIjA pohoranuM nirgamana karebe. sUrya asta yatAM pahalA saMdhyAkAle jinapUjA kare be. jo vijukta [vezaNA]nuM pratyAkhyAna karyu hoya to cAra ghamI divasa bAkI rahe tyAre vyAlu kareche, e zlokamA kala nathI topae jaaeN| lebuM. trikAla jinapUjAno vidhi. " prAtaH prapUjayedvAsai madhyAnhe kusumairjinam / saMdhyAyAM dhUpadIpaistridhA devaM prapUjayet " // 1 // "prAtaHkAle jinezvara ne vAsakepathI pUjavA, madhyAnhe puSpArtha pUjavA ane " saMdhyAkAle dhUpadIpathI pUjavA - ema jinadevane trikAla pUjavA . iti zrAvaka dina kRtya. ? Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. Jg zrAvaka rAtri kRtya saMkSepa. " kRtvA SaDAvazyakadharmakRtyaM, karoti nijAmucitavaNa ca / hRdi smaran paMca namaskRti sa, prAyaH kilAbrahma vivrjyNshc"||1|| "te panI zrAvaka SamAvazyakarupa dharmakRtya [ pratikramaNa ] karIne yogya avasare nijA kare . [ te vakhate te zuM kare ? te kahe .] te samaya hRdayane viSe paMcaparameSTI namaskAra- smaraNa kare ane prAye karIne abrahmano parihAra karele ane tema karatAM niz2A kareche. ahiM pAye karIne kayuM , teno hetu evo De ke, RtukAle saMtAnane artha tathA vedodaya zamAvavAne arthe temaja potAnI vivAhita strIne abrahma sevAno aniyama hoine abrahma sevA banI Ave che. tema valI zrAvaka mathuna nAvamAM atyaMta lolupa na thAya, te paNa sUcavyuM . e rIte zrAvakanA ahorAtranA kRtyo saMkSepamAM kahevAmAM AvyA be. have upara kahela devapUjAnA viSayamA vizeSa kahevAmAM Ave che. kAraNa ke vAraMvAra jinapUjAnuM vidhAna moTA puNyanA mAjanuM kAraNa . tene mATe kayu De ke, "vIsesa DijaNaNI, suggshdaaviduknidrnnii| dasaNasudhi nimittaM, puNo puNo korae pUA " // 1 // " samasta vizeSa Rdhine natpanna karanArI ane jurgati, dArija tathA suHkhane daLanArI evI jinezvaranI pUjA darzanazuchine mATe vAraMvAra karAya je." 1 have sthAnAMga nAmanA trIjA aMganA cothA gaNAmAM kahelI zrAvaka saMbaMdhI cAra vizrAma nUmina dekhAme je. jemake vyavahAramAM, jatthaNaM aMsAo aMsaM sAharaza 1, jatya viyaNaM naccAraM pAsavaNaM vA pariThavez 2, suvAsakumArAvAsasi vA jatya viyaNaM nAgakumArAvAsaMsi vAsaM naveza 3, jattha viyaNaM AvakahAe ci . artha-[1] je avasare eka skaMdha naparathI bIjA skaMdha napara sthApana kare, 38 Jain Education Intemational Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z zrI Atmaprabodha. [2] je sthAne malamUtra paraThave, [3] je sthAne nAgakumAra athavA suvarNakumAra asuronA vAsamAM vAso le-rAtri rahe [4] je sthAne yAvajjIva rahe. e prakAre zrAvakane cAra vizrAma (vizAmA ) kaDelA be. kahAM se ke, -- " jatthaNaM silavvayaguNavvaya veramaNa paJcarakA posahovavAsAi parivajjai " // 1 // "" " jatya viNaM sAmAiyaM desAvagAsiyaM vA parivajjai // 2 // jattha viyaNaM cAuda siddipulimmAsIsu paripunnaM posaDhaM sammaM aNupAlez " // 3 // "" jattha viyaNaM pacchimaM mAraNaMtiyasaMbedaNA jhUlA jhUsie jantaparigraiskie pATha gae kAlaM praNavakakha mANe viharai " // 4 // artha - [1] jyAM aNuvrata, guNavata, viramaNavrata, pratyAkhyAna ne poSaghoSavAsAdi aMgIkAra kare, [2] je sthAne sAmAyika kare athavA dezAvakA zikane Adare, [3] je sthAne caturdazI aSTamI amAvAsyA pUrNimAne divase paripUrNa a horAtra poSavata samyak pAle, [4] je sthAnamA mRtyu samayanI saMlekhanA karaarah kaSAyane pAtaLA karavAeM aMgIkAra kare, asA kare ane pAdopagamana karIne jIvita maraNane aicchato vicare. zrAvanA sadbhUta guNonuM varNana. " jinapraNItArthavido yathArtha - sadvAgyuto'pAstamatAMtarasthAH / svakIya dharmojjvala mArgamagnAH zraddhAlavaH zuddhadhiyo jayaMtu " // 1 // " jinapraNIta evArthane jANanArA, yathArtha satya vANI bolanArA, matamatAMtarane dUra karanArA potAnA dharmanA ujvala mArgamAM matra rahenArA, zraddhAlu ne zuddha buddhivAlA zrAvako jaya pAmo. " 1 vizeSArtha - je zrAvako zrI jinezvare prarUpelA yathAsthita jIvAjIvAdi 1. jema koi bhAravAhI manuSya A prakAre cAra visAmA lIe tema zrAvakane mATe nIcenA cAra visAmA che; atra dRSTAMta dASTatika che. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. ee padArthonA jANanArA hoya. mamuka zrAvakanI jema yathArtha vacananI yuktivame niruttara karavAthI matAMtarIo--kuliMgione jemaNe parAbhava karelA hoya, jeo potAnA dharmanA ujjvala mArgane viSe lIna thayelA eTale ekAgra cittavAlA hoya, jeo zupha buphinA dhAraka ane zradhAlu hoya, tevA zrAvako jaya pAmo. 1 ___ maMmuka zrAvakano vRttAMta. [paMcamAMga vivAhaprajJaptimAMthI saMkSipta. ] rAjagRhInagarInI samIpe guNazIla nAme eka caitya je. te caityanA samIpanA nAgamAM kAlodAyI zevAlodAyI pramukha ghaNA anya tIrthIo vasatA hatA. eka vakhate tetro badhA ekatra thayA ane temanI vacce mAMhomAMhI vAdavivAda yaha Avyo. je zrI mahAvIrasvAmI dharmAstikAyAdi pAMca astikAyone prarUpeche, temAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane pudgalAstikAyane acetana ane jIvAstikAyane sacetana prarUpeThe. tema valI dharma, adharma, AkAza, jIva-astikAyone arUpI ane pudgalAstikAyane rUpI prarupeDe, e prakAre sacetana--acetanAdirupe karIne adRzyapaNaM hovAthI te zIrIte manAya ?" A pramANe temanI mAMhemAMhI AlApa--saMlApa thayo hato. have te rAjagRhanagaramAM maMDuka nAme eka zrAvaka raheto hato. te mahAn samRdhivAlo, sarvalokamAnya, jIvAjIvAdi padArthonA svarUpane jANanAra, ane niraMtara dharmakRtyavame AtmAne nAvanAra hato. te sukhe karI kAla nirgamana karato hato. eka vakhate zrI vIra nagavAn guNazIla caitye AvI samosaryA. prajunA AgamananI vArtA sAMjaLI te maMjhaka zrAvaka atyaMta AnaMdathI prannane vaMdanA karavA nIkaDayo. jevAmAM te nagaranI bAhera nIkalI pekSA anya tIrthonI ati najIka nahIM tema ati dUra nahIM ema Avyo, tevAmAM te tIthionI dRSTie Avyo. tatkAla teo ekA thai tenI pAse aAvyA ane A pramANe boTyA-" he maMDuka, tAro dharmAcArya je paMcAstikAyAdikanI prarUpaNA kare , te zI rIte manAya ? temane zI rIte jaNAya ? " maMmuke kayu, "je dharmAstikAyAdike kr| potaa| kArya karAya , te kArya uparathI te dharmAstikAyAdikane ame jANIe bIe. jema Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. jiNAya be, tema temanA kArya uparathI te jaNAyaDe. valI jo tetha kArya karAtuM na hoya to amArAthI na jAlI zakAya. eTale kAryAdika liMgaghAre karIneja badmastha jIvone atIMdriya padArthonuM jJAna thAya che; tema valI dharmAstikAyAdikanuM kAryAdiliMga mone pratItavALu dekhAtuM nathI te prasaMge tenAnAvathI me nathI jANatA. " 300 khate dharmAstikAyAdika saMbaMdhI aparijJAnane aMgIkAra karatA maMkukane upAlaMna ApatAM te anya tIthao bolyA - " he maMkuka, jo tuMrthane jANato nathI to tuM zrAvaka kema ? " 6 " AvA upAlaMjayI te maMmuka zrAvaka jemANe adRzyamAnapaNe dharmAstikAyAdiko saMbhava kahelo che, temano te viSaya khaUMna karavA yA pramANe bolyo" he AyuSmaMta, vAyukAya vAya be ? tyAre temaNe karUM, hA, vAya . pUjyaM, " tame te vAyukAyane vAtarUpa dekho cho ? " temaNe uttara Ayo, padArtha samartha nathI, eTale rUpa dekhatA nathI. " maMzuka - gaMdhavAlA pudgalo che ? anyatIrtha-hA, ve. maMDuka - tyAre tame ghrANasahagata pudgalonA rUpane dekho ho ? anyatIrthao nathI dekhatA. maMmuka --- kASTa sahacArI nikAya be ? anyatIrthio - hA, be. maMDuka--tyAre tame nikAyanA rUpane dekho cho ? anyatIrtha - nathI dekhatA. maMDuka - samunuM rUpa pAragata be ? anyatIrthao -hA, che. maMmuka-tame te dekhI zako ho ? anyatIrtho nathI dekhatA. maMkuka - devaloka saMbaMdhI rUpa che ? anyatIrtha- hA, be. maMmuke " e Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. Makarma maMgaka-tyAre te rUpane tame dekho cho. anyatIrthionathI dekhatA. maMka-he AyuSmaMto, huM tame ane bIjA badmastha jIvo jyAre te dekhatA nathI to zuM te sarva nayI? tamArA mata pramANe to ghaNA loko paNa na hoya. AvA praznothI te anyatIrthione niruttara karI dIdhA. te panI maMmuka zrAvaka guNazIla caityane viSe rahelA zrI vIrasvAmI pAse jai vaMdanApUrvaka yogya sthAne bege tyAre jagavAne maMsukane kA, " naja, tuM zojanika . kAraNa ke teM astikAyone na jANatAM utAM anyatIrthionI AgaLa huM nathI jANato ema kA. jo tuM ajANato chato ' huM jAeM cha,' ema kaDaM hota to tuM arihaMtAdikanI AzAtanA karanAro thAta." pranunA AvAM vacana sAMjaLI mamuka khuzI thai gayo. pachI manune vaMdanA karI dharmadezanA sAMnaLI potAne sthAne cAlyo gayo. AyuSyanA kyathI aruNAla nAmanA vimAnamA prathama devaloke utpanna thayo. te pachI tyAMthI cyavI mahAvideha ketramA sichipadane prApta thaze. evI rIte maMmuka zrAvaka, vRttAMta kahevAya le. napara pramANe zrAvakapaNaM pAmI te pALavAne mATe sarvathA pramAdano parityAga karavo joie. te kahe je" nizamya vipropanayaM sudhAnniH pramAdasaMgo'pi na kArya eva / ihottaratrApi samRddhiheto, mahojvo'sminnijadharmakArya" // 1 // " sArI buchivAlA navyaprANIoe darina brAhmaNarnu upanaya-dRSTAMta sAMnaLI Aloka tathA paralokamAM samRdhinA kAraNarupa evA mahAn ujvala potAnA dharmakAryamA pramAdano saMga paNa na karavo joie." 1 te darija brAhmaNa, dRSTAMta. kAI nagaramAM janmaparyaMta daridhI ane ghaNoja Alama eka brAhmaNa raheto hato. eka divase te potAnI strInI preraNAthI dAna levA mATe rAjAnI pAse gayo. teNe * cirakAla jIvo' ityAdi AzISa ApI. AkRti uparathI tene darijI jANI anukaMpAthI pUrita hRdayavame rAjAe katyu, " he viSa, sUryAsta thayA agAu Jain Education Intemational Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. tArI icchA pramANe mArA naMmAramAthI avya bai tAruM ghara pUra. huM tevI AjJA ApuMcaM." A pramANe kahI te AjhAnI sAthe potAnA nAmathI aMkita patra lakhAvIne te viprane Apyo. tethI khuzItha brAhmaNe te patra lakSa potAne ghera AvI te vRttAMta potAnI strIne jaNAvyu. eTale strIe kahyu, " svAmI, satvara tyAM jAo ane pUratuM avya laz Avo." kAraNa ke, nItizAstramA kaDaM che ke, "zreya kAyomA vinna ghaNA hoya ." brAhmaNe kayuM, "priyA, nItizAstramA kA De ke, " zataM vihAya bhoktavyaM " " so kAma paDyA mukIne jamavU." mATe huM jojana karyA palI sthira cittavAlo thai pachI pravya levAne mATe jaiza." patinA AvAM vacana sAMjaLI strI pamozIne gherathI ATo lAvI, tene pakAvI patine jamADyo. ane parI teNIe kaDaM, " svAmI, have zIghra jA potAnuM kArya sAdho." patie kaDaM, " zAstramA kayu De ke, " jo jamyA paThI suvAnuM na mane to so maMgalAM cAlavU." mATe kaNavAra zayana karyA paThI jazza." A pramANe kahI te viSa sui gayo. prAye karIne darijIne nijA ghaNI hoya je, tethI te evI gADha nighAmAM suto ke, tenI strIe ghaNA ghAMTA pAmayA ane tenA hAtha paga halAvyA utAM te divasane bIje pohore mAMDa mAMDa jAgRta thayo. te paThI strInI preraNAthI te darijI brAhmaNa gherathI nIkaTyo, paNa mArgamAM jatAM cauTAmA eka nATaka thatuM tenA jovAmAM AvyuM, tyAre teNe ciMtavyu ke, " haju divasa ghaNo ne, mATe nATaka joyA paThI avya levAne mATe rAjaghAramA jazza." A pramANe ciMtavI teNe pUrNa rIte nATaka joyu. te joyA pachI te AgaLa cAlyo. mArgamAM ThekANe ThekANe kautuko joto joto te rokAyo. divasa pasAra thai gayo, te tenA jANavAmAM AvyuM nahIM. jyAre sUrya asta thayo, tyAre te rAjAnA jaMmAra samIpe AvI pahoMcyo, tyAM mArI - mAre tAbu ApI jato hato, tenI pAse AvI te vipre rAjAnA hukamano patra Apyo. naMmArIe patra vAMcIne kaDaM, " are vipra, rAjAe karalo niyama pUrNa thai gayo , tethI have tane kAMza paNa avya mantrI zakaze nahIM; mATe pAlo ghera jA." naMmArInAM AvAM vacana sAMjaLI pramAdanA vazathI avyane nahIM pAmato, hAtha ghasato ane pazcAttApa karato te potAne ghera pAge Avyo, ane pUrvanI peThe daritrapaNe rahyo hato. Jain Education Interational Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya prakAza. A laukika dRSTAMtano upanaya AtmA upara A pramANe ghaTe je. A saMsArarupI nagaramAM daribI brAhmaNarupa sukhI saMsArI jIva rahe . tene sat kAryamAM preraNA karanArI je strI te sumati samajavI. je rAjA te tIrthakarAdi sadguru samajavA. tetro dharmarupI dhananA dAtAra . je naMmAra kahyo, te A manuSya java samajavo. kAraNa ke, te vinA dharmarupI dhananI prApti thatI nathI. je AyuSya te sUrya samajavo. je sUrya asta pAmyA agAu dhana grahaNa karavAnI AjhA hatI, te AyuSyano daya thayA agAna dharma karavAnI gurunI AjJA samajavAnI , tene mATe kaDaM De ke," jarA jAva na pIDeza, vAhi jAva na vddhi| jAva na diyahANI, tAva dhammaM samAyare" // 1 // " jyAM sudhI jarA AvI nathI, jyAM sudhI vyAdhi vRchi pAmyo nth| ane jyAM sudhI iMjiyonI hAni thai nathI, tyAM sudhI dharmanuM AcaraNa karavU." ? vatrI jema te brAhmaNa 'divasa haju ghaNo cha' ema mAnI nijA, nATaka ane kautuko jovAnA pramAdamAM Asakta thatAM dhananI prApti karI zakyo nahIM, ane pachI pazcAttApamA parI gayo. tema pramAdI jIva AyuSya hoya tyAM sudhI pramAdamAM pamI paThI AyuSya pUrNa thatAM dharmakRtya na karatAM gatyaMtaramA jai suHkhe pImita tha pazcAttApa kare ne jemake-"aho! huM pUrva nave viSayomA magna thai pamayo sarva prakAranI sAmagrI utAM meM jainadharma ArAdhyo nahIM." A pramANe e darijI brAhmaNano upanaya samajavAno . avasara gumAvyA palI kAMI paNa kArya sipha thatuM nathI, mATe he navyajano! prathamathIja pramAdano tyAga karI svadharma pAlavAne tatpara thAo. jethI sarva iSTa sidhi prApta thaze. A prakAranuM zrAvakapaNuM prApta karavAnI zcchAvAlA navya puruSoMe ninhAvAdika kudRSTionA vacanamA vizvAsI tha, na joie. "janasya satkAMcanakaMkaNaghyI-nirmApakasyopanayaM nizamya sH| Jain Education Intemational Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 zrI Atmaprabodha. kudRSTivAkyAzrayaNe parAGmukho javennaceTTacanamaznute dhruvam // 1 // "sonInI pAse uttama prakAranA sonAnA ve kaMkaNone karAvanAra lokono upanaya sAMjaLI zrAvake kudRSTionA vacanane sAMbhaLavAmAM vimukha tharbu, anyathA te nizce vaMcanAne pAme ." ? kahevAno Azaya evo De ke, sonInI pAse uttama prakAranA be kaMkaNa ghamAvanAra lokonuM dRSTAMta sAMjaLI yogya dharmanA abhilASI evA zrAvake kudRSTi onA vacanathI parAGmukha ya, eTale temanA vacanono vizvAsa na karavo. jo temanA vacanathI parAGmukha na thAya to nizce vaMcanAne pAme . arthAt temanA vacanathI vyudgrAhita cittavAlo tha' sadgurunA upadezano anAdara karI svadharmathI jraSTa thAya . suvarNanA kaMkaNa ghaDAvanAra puruSay dRSTAMta. ko mugdha puruSe sonInI pAse sonAnA be kaMkaNa ghamAvavA ApyA. te dhUrta saunIe te puruSane joLo-mUrkha jANo tene ugavA mATe ve kaMkaNo banAvyA; temAM eka joma suvarNamaya ane bIjI pItaLamaya joma karI. bane sAcA kaMkaNo pelA mUrkhane ApI ugavAnI buchie te sonIe ekAMte jaNAvyu ke, A gAmamAM sarva loko mArA SI, tethI teo mArA banAvelA AcaraNo sAcA hoya topaNa tene khoTA kahe che, mATe tamAre mAruM nAma bIdhA zivAya vIjA loko pAse A bane kaMkaNo batAvI tenI parIkSA karAvavI par3I huM te kaMkaNone najALIne tArA hAthamAM peherAvIza. pesro mugdha mANasa tenA kapaTane na jANato te sAcA kaMkaNanI joma lai lokone batAvavA nIkaTyo. lokoe te kaMkaNone cokhA so. nAnA zucha kayAM, te sarva vRttAMta teNe sonIne AvI jaNAvyo. pachI te kapaTI sonIe potAnA hastanI lAghavatAtho te suvarNa kaMkaNanA yugalane bupI rIte mukI dai, tenA jevA tuTya pramANavAlA AkAranA vIjA pItalanA be kaMkaNo tenA hAthamA peherAvyAM ane kahyu ke, "AjathI mAruM nAma sAMjaLI jo koi loko A kaMkaNane pItaLanA kahe to tAre temanuM vacana na mAnaQ ane mArA vacana upara vizvAsa rAkho". te mugdha puruSe te vAta aMgIkAra karI. te pr| te azuddha kaMkaNanI joma Jain Education Intemational Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 dvitIya prakAza. paherI te puruSa cauTAmAM nokavyo, tyAre loko tene pujavA bAgyA ke, " A kaMkaNanI joma kayA sonIe karI ? " teNe te sonItuM nAma Apyu paThI parIkSaka lokoe tene sArI rIte tapAsIne kA ke, " Ato pItaLanA kaMkaNa je." tane te dhUrta sonIe ugyo . "pesrA dhUrta sonIe jenA cittane vyudgrAhita kareluM che evA te puruSe manamAM ciMtavyu ke, " A boko tenA dheSI che, mATe yA prakAre bobeche. A mArA kaMkaNoto zuSa suvarNamaya je. mATe A SI loko nale deSa buSithI kahe, paNa haM to teno tyAga karIza nahIM." AvaM ciMtavI te puruSa sArA mANasonA vacanamA anAdara karI ane te dhUrta sonInA vacana upara vizvAsa rAkhI azudha vastu pAmIne ugAyo ane zucha vastuno nogI thayo nahIM. A dRSTAMtano upanaya AtmA upara A pramANe ghaTe le. je suvarNanA kekaNane grahaNa karanAra puruSa te dharmArthI jIva samajavo. je dhUrta sonI te ninhavAdika kuguru samajavA. je pUrva suvarNamaya kaMkaNo batAvyA, te ahIM pratyAkhyAna, dAna, dayA Adi dharmakRtya batAvavAmAM Ave te samajabu vaLI teNe potAno vizvAsa upajAvI pItaLanA kaMkaNa ApyA te ahiM kudRSTivake aneka prakAranA vacananI racanAvame mANasanA cittane vikA karI ekAMtavAda yukta zrI arihaM. tanA dharmanI viruSa samajAvavAnuM samajavU. te puruSa mithyAtvathI vyudgrAhita cittavAlo hovAthI zupha dharmanA upadezaka evA gurune dheSI jANI temanA vacanane mAnya karato nathI. jema pesro mugdha puruSa azucha suvarNa pAmIne ThagAyo , tema mithyAtvayI vyudgrAhita cittavAlo puruSa azuddha tattva vastu pAmIne ugAyo samajavo. tevo puruSa Akhare utirnu jAjana thAya ne ane pachI tene samyagdharmarupa vastunI prApti ursana thai po che, mATe he javya jIvo ! jo tamAre zucha dharma prApta karavAnI zchA hoya to prathamathIja ninhavAdika kudRSTionA vacana upara vizvAsa karazo nahIM. zrImad arhatpraNIta anekAMta dharmanA upadezaka evA zuSa gurunA vacana upara vizvAsa karavo jethI tamone tatkAla paramAtmasaMpatti prakaTa thaze. e prakAre kudRSTinA vacanamA vizvAsa rAkhavA upara suvarNakaMkaNa nirmApakano upanaya kahevAmAM Avyo. Jain Education Intemational Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zrI Atmaprabodha. " itthaM svarUpaM paramAtmarUpa-nirUpakaM citraguNaM pavitram / suzrAvakatvaM parigRhya navyA najaMtu divyaM sukhmkyNc||"1|| " lezAdezavirate vicAra eSo'tra varNito'sti mayA / anusArAd graMthasyopadezaciMtAmaNiprabhRteH " // 2 // he navyo ! A pramANe paramAtmAnA rUpane nirupaNa karanAra ane vicitra guNavALu pavitra zrAvakapaNuM grahaNa karI tame divya evA adaya mukhane jajo. 1 upadeza ciMtAmaNi vagare graMthane anusAre A dezaviratinA svarupano vicAra meM saMkSepathI varNana karI batAvyo . 2 iti zrImabRhat kharataragalAdhirAja zrI jinanaktisUrinA. caraNakamaLamAM haMsasamAna zrI jinasAmasUrie racelA Atmaprabodha graMthano dezavirati nAme bIjo prakAza pUrNa thayo. khlllllllllll SannanAR 6 // iti hitIyaH prkaashH|| Jain Education Intemational Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha tRtIya prakAza. ( sarvavirati. ) trIjA sarvavirati nAme prakAzanA AraMbhamAM tenI prAptinA bhedane sUcanA AryA pramANe - A "( pratyAkhyAnAvaraNakaSAyacatuSkakSayopazamajavanAt / banate mAnava etAM dezaviratimAnavirato vA " " dezavirati eTale paMcamaguNasthAnavartI puruSa athavA avirati eTale prathama guNasthAnavatI athavA caturtha guNasthAnavatIM puruSa pratyAkhyAnAvaraNIya nAmanA jIjA kaSAyanI cokamono kSayopazama thatAM sarvaviratine pAme che. trividha trividha bhAMgAe karIne sarva sAvadya yogayI je nivRtti te sarvavirati kahevAya be. devatA, tiryaca ne nArakI tathAprakAranA javanA svanAvane laine e sarvavira tine pAmI zakatA nayI, te kAraNathIja ahiM manuSyanuMja grahaNa kareluM be. valI e sarvavirati dezaviratinI prAptine avasare javiSyamA thanAra | karmanI sthitimAMthI saMkhyAtA sAgaropama khapAvyAyI prApta karAya be, e prathama vistAra pUrvaka darzA - oj . tathA sthitimAna sarva viratinuM tathA dezavira tinuM paNa jaghanyathI - tarmuhUrtta ne utkarSa dezonapUrvakoTInaM jANaM, evA prakAranI che sarva viratiche jene te sarva viratimAn sAtha kahevAya be. AvA sAdhu chadmasthAne kevaLI ema ve prakAranA be. temAM je munirAjA guNagaNAthI AraMjIne vAramA guNasthAnavartI be, te banastha kahevAya che| ane je teramA ane caudamA - e ve guNasthAne vartanArA che, te kevaLI Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. kahevAya je. temAM A trIjA prakAzane viSe udmastha sAdhuno adhikAra AveDe. ane kevaLI ke je paramAtmarupa , temanuM svarUpa cothA prakAzamAM kahevAze. ahiM prathama sarva virati aMgIkAra karanAra puruSa strI ane napuMsakatuM yogyAyogyapaNuM dekhAjhe . " aTThArasapuriseSu vIsaM itthIsu dasa napuMsesu / pavvAvaNA aNarihA, zya ANalA AhiyAsutte" // 1 // " aDhAra puruSane viSe ane strIne viSe vIsa tathA napuMsakamAM daza-dIkA ApavAne analA eTale ayogya sUtrane viSe kahelA ," dIkSAne viSe ayogya aDhAra puruSo A pramANe che" bAle vuDhe napuMseya kIve jaDDeya vAhie / teNe rAyAvagArIya nammatte ya adaMsaNe" // 1 // dose puDhe ya mUDheya runnatte juMgiehaiya / nacaTTaeyabhayae seha nipphemiyAzya ,, // 2 // janmathI AraMnI sAta-ATha varSa sudhI bAla kahevAya . bAla jeno teno tiraskAra kare tethI ane tenAmAM cAritranA pariNAmano anAva hoya tethI te dIkSAne ayogya che. valI bAlakane dIkSA ApavAthI sayamanI virAdhanA thavA pramukha doSo saMcave , jethI te bAlaka ajJAnIpaNe loDhAnA goLA jevo . eTale jema jema te cAle tema tema bakAyanA jIvono vadha thavAno te heturupa bane . tethI lokomA niMdA thAya che ke, " A sAdhuo nirdaya ke jemaNe AvA bAsakane balAtkAre dokArupa baMdIkhAne nAMkhyo ane tema karIne tenI svAdhInatAno naccheda koM ." tema vatrI mAtA pramukhanI karavA yogya evI paricaryA karatAM svAdhyAya ( sakAya ) dhyAnano jaMga thAya che. ahiM prazna kare ne ke, jyAre vAbakane dIkA apAtI na hoya to__ "chavvariso pavvazo, niggaMtharAikaNa pAvayaNaM" Jain Education Intemational Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. [ ityAdauSaDvArSikasyAtimuktakumArasya ] " cha varpanA atimuktakumAranI divAnI pratipatti kema kahevAmAM Ave ne ? A praznanA utaramAM kahevAyU~ ke, atimuktakumArane trikAlanA jJAtA jagavAn zrI mahAvIra pranue pote dIkSita karena hovAthI temAM koi jAtano doSa Avato nathI. te atimuktakumAranuM vRttAMta zrI aMtagama dazAMga Adi sUtrane anusAre ahiM ApavAmAM Ave je atimukta kumAranuM vRttAMta. polAsapura nagarane viSe vijaya nAme rAjA hato. tene zrI nAme paTarANI hatI. te zrI rANIne atimukta nAme kumAra thayo hato. te kumAra bahu prayatnavajhe vRdhi pAmato anukrame u varSano thayo. te assAmAM nagaranI bAhera zrI vIrapranu samosaryA te vakhate prathama gaNadhara gautama svAmI zrI vIrapranunI anujJA lai nidAne mATe nagaramAM AvyA. A samaye rAjakumAra atimukta kumAra vAnakonI sAthe rastAmAM krImA karato hato. te gautama svAmIne dekhI yA pramANe bobyo, " tame koNa bo ? ane zA mATe pharo ko ? " gautama svAmIe kA, "ame sAdhu boe ane bhikAne mATe pharIebIe." temanA yA vacana sAMjaLI rAjakumAre kaDuM, " he pUjya, Avo tamone nidA apA." A pramANe kahI te kumAra gautama svAmInI AMgaLIe vaLagI potAne ghera lai gayo. te vakhate tenI mAtA zrIdevI ati harSa pAmatI naktipUrvaka zrI gautama svAmIne namIpamI ane teNIe nAvathI gaNadharane pratimAnita karyA. te vakhate te rAjakumAre A pramANe kA, " mahArAja, tame kyAM vasocho ? " gautame kayu, "je udyAnamAM amArA dharmAcArya zrI varSamAna svAmI base . tyAM ame basIe bIe." rAjakumAra bobyo. " svAmI, tyAre huM tamArI sAthe tyAM AvaM, ane tamArA dharmAcAryane vaMdanA karUM. gautame kahyu, " devAnupriya, tamane sukha thAya tema karo." te par3I atimukta kumAre gautama svAmInI sAthe zrI vIraprajune vaMdanA kara . " paThI pranue tene dharmopadeza Apyo. te sAMbhaLI atimukta kumAra pratibodha pAmI gayo. ane dIkSA levAnnI ibAthI pitAnI AjhA levAne ghera Avyo. teNe ghera A. Jain Education Intemational Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 zrI Atmaprabodha. " bI pramANe mAtA pitAne kadhuM, "he mAtA pitA, meM je zrI vIramanI pAse dharma sAMjo ane te dharma mane rucyo be. tyAre mAtA pitA bobyA. " putra tane dhanya e. tuM kRtapuNyAne yA lokamAM kRtArtha thayo che ; ke je teM zrI vI. ma pAse dharma sAMjone valI te dharma tane rucikara thayo. " kumAra bolyo. he mAtA pitA, huM te prajunA mukhathI dharma sAMjalI yA saMsAranA nayathI uni thai gayo huM. mane janma maraNano ati jaya bAgyo be ; tethI tamArI AjJAthI hUM te vIramanu pAse dIkSA levA icchA rAkhuM buM. " te aniSTa, amanoza, amiya pUrve nahi sAMjalela vacana sAMjalI tatkAla mAtA zoka sAgaramAM mana tha gayA. temanuM hRdaya dInavat kheda pAmI gayuM ne mana upara glAni prasarI gai. takAla te putraviyoganA jayathI mUrcchita yA gRhanA prAMgaNAmAM sarvAMge pamI gayA. te vakhate dAsI satvara suvarNano kalaza lai, te kalazanA mukhamAMthI nIkalatI zItala ne nirmala jananI dhArAvaDe te rANInA zarIrane siMcana kartuM ane vAyuno upacAra karyo eTale te rANI cetanAne prApta thayA. tatkAla te vilApa karatA rANIe putrane A pramANe kahuM, " he putra, tuM mAre ekaja putra e. iSTa, kamanIya ne priya be. he vatsa, amUlya ratnanA AcaraNanA kaMmIyA samAna, hRdayane AnaMda upajAvanAra ne uMbarAnA puSpanI peThe tuM durlana be ; mATe eka kSaNamAtra paNa tAro viyoga sahana karavAne me zaktimAna nathI ; tethI jyAM sudhI ame jIvIe tyAM sudhI tuMramAM rahe, te pachI tuM sukhe karI cAritra grahaNa karaje. " mAtAnA vAM vacana sAMgaLI rAjakumAra yA pramANe bolyo - " tame kaho cho te satya be, paraMtu yA manuSyanava ke je aneka janma jarA maraNavAlo ne temaja zarIra ne mana saMbaMdhI atyaMta duHkha - vedanA ane upar3avothI yukta be, te adhruva - anitya be. te saMdhyAnA vAdalAnA raMga sarakho, jabanA parapoTA jevo ne vidyut latAnI peThe caMcala che. zarIra ke je samana, pamana, vidhvaMsana dharmavALu ne pehelA athavA panI avazya tyAga karavA yogya be. aal vicAra karo ke, ApaNAmAMthI koNa jANe be ke paralokamAM pehelo koNa jo ? nepachI ko jaze ? tethI tamArI AjJAvame hu hamaNAMja dIkSA levAichA rAkhuM buM. mAtA, " rAjakumAranA yA vacano sAMjalI mAtA pitA voDhyA - " he putra, A Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 311 tAruM zarIra atizaya suMdara ne lakSaNa - vyaMjana guNothI yukta be, temaja aneka prakAranI vyAdhirahita, saubhAgyavAluM, unnata, manojJa, ane paMceDiyothI zobhAyamAna che, vatsa, tethI tAre prathama zarIranA te saubhAgyAdi sarva guNAne - navI pachI yogya vayavAlA thai dIkSA grahaNa karavI. " rAjakumAra bolyo, "he mAtA pitA, tamora je mArA zarIranuM svarUpa kahI batAnyuM, te mAnava zarIra nive ko duHkhanuM ghara, ane seMkako vyAdhipronuM sthAna rUpa De vallI te asthirupa kASThapiMjaravA, naso tathA orarUpa jAlathI vITAeMlu, mRtikAnA patranI peThe 5bela, azuci pudgalothI utpanna yayenuM, " samana, paruna, vidhvaMsana dharmavALu aprathama nepAlI avazya tyAga karavA yogya be ; tethI kayo buddhimAna purupa tevA zarIrane mATe rAce ? " mAtA pitA kAM, "putra, yA tArA pUrvaja - vakilonI paraMparAthI vela - stIrNa dhana, suvarNa, ratna, maNi, motI, zaMkharatna, pravAlAM, pramukha svAdhIna pradhAna dolata te sAta peDhI sudhI garIba pramukhane ApatAM tAM daya pAme te na - thI, evA vyano svechA pramANe upabhoga karane tArI manovRtti pramANe cAnArI netA samAna rUpa lAvaNyavAlI ghI rAjakanyAne paraNI temanI sAdhe AryakAraka sAMsArika sukha jogavI te pachI tUM dIkSA grahaNa karaje. " pratimuktakumAra boDhyo - " he pUjya mAtA pitA, tamoe je avyAdikanuM svarUpa kahuM, te pravya nice karIne agni, jala, cora, rAjA ne jAgIdAro pramukha ghaNAne sAdhAraNa be ne pariNAme adhruva e tethI te paNa pehelA - thavA pI avazya tyAga karavA yogya thaze. je manuSyasaMbaMdhI kAmajogo be, te paNa azuciane azAzvata be; te sAye vAta, pitta, kapha, zukra-vIrya ane zoNita karanArA be. ahaM kAmanoga zabdayI vAtapittAdikanA AdhAranUta evA strI puruSanA zarIro jANavA. vallI te amanojJa tathA dugaMga utpanna karanArA mUtra ne viSTArthI paripUrNa, niHzvAsa ane ucchAsI durgaMdhI, ajJAna janoe sevita . saMsArane vadhAranArA hovAthI sAdhujanane niMdanIya e. tenA phana vAM kaTu be, tethI tevAone mATe koNa potAnA jIvitane niSphala kare ? " putranA yA vacana sAMjalI tenA mAtA pitA vicAramAM paDI gayA. te Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. maNe viSayone anukUla evA ghaNAM vacanothI tene lonAvyo, to paNa te jarA paNa magyo nahIM paThI tene bojAvAne azakta thayelA mAtA pitAe viSayane pratikUla ane saMyamanA jayane vatAvanArA vacano pA pramANe kahyA--" vatsa, nigraMtha saMbaM. dhI je pravacana je. te satya : sarvotkRSTa, zuSmane, kama rupI zavyane tomanAra , mokSa mAganuM darzaka De ane sarva suHkhono nAza karanAra . e pravacanane viSe sthita evA jIvo sichipadane pAme ke; paraMtu e pravacana loDhAnA caNA cAvavA je atyaMta uSkara je. retInA kolIyA jevU svAdarahita je ane nujAvaLe mahAsabhunane taravA jevaM muSkara je. vatrI te pravacana khaDganI dhAra upara cAlavA jevU, dorame bAMdhetrI mahA zivAne hAthe dhAraNa karavA jevU . vatsa, vatrI sAdhune AdhAkarmI, uddezika Adi bhojana kalpatuM nathI, te tArA jevA svAdiSTa bhojana benArAne zI rIte rucikara yaze ? putra, tuM sadA sukhamA rahenAro , suHkhamAM rahenAro nathI, tethI sAdhune sahana karavAmAM zIta, jaNa, kSudhA, pipAsA, maMza, mazakanA tayA rogAdikanA parisaho ane upasargo sahana karavA samartha nayI tethI tane pravrajyA devAnI AjhA ApatrAne zvatA nathI. " mAtA pitAnA AvA vacana sAMjalI kumAra voTayo- " he pUjya mAtA pitA, tamoe je saMyamanI 3 karatA batAvI te satya , paraMtu te puruSAtana vinAnA kAyara puruSone mATe che cAritranI puSkaratA vIrapuruSone mATe nayI; jeo A lokamAM pratibaMdhavAlA, paralokathI parAGmukha rahenArA ane viSayomA tRSNAvAlA che teone mahAvrata puSkara che; paraMtu jetro dhairyavAlA, ane A saMsAranA nayathI nahina rahenArA , teone e mahAvratanuM grahaNa jarApaNa duSkara nathI mATe Apa pUjya vamilanI AjhAthI huM dIkSita thavAne icchu buM." mAtA pitA bobyA--" cAi, e kharI bAta che. paraMtu tAre AvI hara na karavI joie. tuM vAlaka zuM jANe ? " atimukta kumAre kayu, " pUjya mAtA pitA, je huM jAj , te huM nathI jANato ane je huM natho jANato te huM jANuM chu." putranA AvA vacana sAMnaLI mAtA pitA bolyA-" vatsa, A tuM zuM kahe je ? te kAMi samajAtuM nathI. te amone spaSTa rIte samajAvya." rAjakumAra bolyo-" pUjya, A jagatamA je Jain Education Intemational Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. janmyA temane avazya maravU le te huM jANuM bu. paraMtu temane kayAre kayAM, kevI rIte ane keToka kAle maravU che ? te 9 jANato nathI. temaja kevA karme karIne jIvo narakamAM upaje je ? te mArA jANavAmAM nathI paNa tetro potAnA karelA nagarA karmothI narakamAM pame , ema huM jANuM buM." - atimukta kumAranA A vacano sAMjalI tenA mAtA pitA hRdayamAM khuzI yA gayA. "zrA putra cAritramA sthira cittavAlo ." evI khAtrI yatAM temaNe dIdA bevAnI AjhA ApI. ane moTA AvarathI teno dIkSA mahotsava karyo. rAjakumAra atimukta snAna, vilepana tathA vastrAnUSaNathI vijUpita thA mAtApitAdi parivArathI paritRta banI suMdara zivikAmAM bezI vividha vAjitronA dhvani sAthe nagaramA pharavA nikaTayo. te samaye anyanA dAnanI hA rAkhanArA cAraNa nATa vagere yAcako A pramANe AziSa ApavA lAgyA-"rAjakumAra, tame dharma ane tapathI kama rupI zatruono jaya karo. he jagatane AnaMda karanArA ! tamAeM sadA kaTyANa thAo. uttama jJAna, darzana tathA cAritravame, na jItI zakAya tevI iMDiyone jIto, sAdhu dharmanuM samyaka prakAre pAlana karo. ane nirvighne sichipadane prApta karo." ___ A pramANe yAcakothI stavAto nagaranA strI puruSothI AdarapUrvaka jovAto ane arthI lokone jyAdAna Apato te atimukta kumAra nagaranI vAhera nIkalI jyAM zrI vIrapatnunuM samavasaraNa hatuM, tyAM Avyo. dUrathI zivikAmAMthI jatarI gayo. panI mAtA pitA tene Aganna karI zrI vIrapranunI pAse AvyA ane vaMdanA karI A pramANe bovyA-" jagavana , A atimukta kumAra amAro sTa, manojJa ane ekanoeka putra je. jema kamana kAdavamAthI utpanna thAya ne ane jo karI vadhe ne paNa te kAdava tathA jalanI sAthe lipta yatuM nathI, tema A kumAra zabda, rUpa, lakSaNoe karI kAmamAMyI natpanna yatro De, gaMdha, sparza lakSaNavAlA nogamA vRdhi pAmyo che, paNa kAmanogamAM ke sagA snehIaomAM sepAyo nathI. valI A kumAra A saMsAranA jayathI nagni thai tamArI pAse dIkSA sevA zche je, mATe amo Apane A ziSyarupI nikSA ApIe jIe te Apa kRpA karI aMgIkAra karo." Jain Education Intemational Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI Atmaprabodha. pranu gaMjIra svarathI bovyA. " devAnupriya, tamane sukha upaje tema karo. A kAryamAM vilaMba karazo nahIM. " nagavAn vIrAnunA A vacana sAMjalI atimukta kumAra khuzI thai gayo. tatkAla teNe manune trANa pradakSiNA karI ane vaMdanA karI izAna khUNAmAM AvI potAnI mele aMga uparathI vastrAcaraNo natAryA. tenI mAtA putranA vastrAbharaNo haMsa cihnavAlA komala rumAlamAM lai netromAMthI azrudhArA varSAvatA A pramANe boTyA-" vhAnAputra, pAmelA saMyamayogamAM tame prayatna karajo. ane nahIM pAmelA saMyamayoganI prAptine mATe ghaTanA karajo. cAritrane akhama rIte pAlavAmAM tamArA puruSatvanA abhimAnane saphala karajo ane pramAdano tadana tyAga karajo." A pramANe pitAe paNa kaDaM. ptth| baMne mAtA pitA prannune vaMdanA karI potapotAne sthAne cAvyA gayA. te paLo atimukta kumAra prajunI pAse AvyA ane vaMdanA karI teNe vidhi pUrvaka dIkSA grahaNa karI. manue paMca mahAvrata grahaNa karAvI saMyamanA kriyA kalApane zIkhavavA mATe gItArtha evA sthavira munine tene sopI dIdhA. te panI prakRtie naSaka ane vinayavAn evA atimukta kumAra bAlasAdhurupe rahevA lAgyA. eka vakhate te kumAra muni moTo dRSTi pamatAM potAnI kAkhamAM pAtra ane rajoharaNa laz bAhera AvyA; tyAM jalanA pravAhane veheto dekhI bAlya vayane sIdhe temaNe te pravAhanI Ame mATInI pAla vAMdhI pachI tenI aMdara ramata karavAne potArnu pAtra vahANanI jema taratuM mukyu. A dekhAva sthavira munimonA jovAmAM Avyo, eTane te bAla muninuM upahAsya karatA te munioe pranunI pAse AvI A pramANe pugyuM, " jagavan, tamAro atimuktakumAra ziSya keTale jave siddhipadane pAmaze ? " mahAjJAnI pranu A pramANe boTyA-" Aryo ! e mAro ziSya A navamAMja mokSa pAmaze. tethI tamAre e bAla muninuM upahAsya na karavU. tenI ceSTAnI niMdA ke garhaNA na karavI. temaja apamAna na kara. jaja devAnupriya, tamAre e munine khedarahitapaNe aMgIkAra karavA ane teno upakAra karavo. te sAye nAta pANIyo ane vinayathA tenI vaiyAvacca karavI. te bAlamuni A saMsArano aMta karanAra carama zarIrI je." prajunA AvA vacana sAMgalI te munioe vaMdanA karI pranunuM vacana aMgIkAra karyu ane atimukta kumArane kheda. rahita grahaNa karyA. ane tenI vaiyAvacca karavA mAMjhI. ThevaTe te atimukta kumAra Jain Education Interational Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 315 pApasthAnane lovI, aneka prakAranI tapazcaryA kararI saMyamanuM ArAdhana karI aMtagama kevalI yAne parama siddhipadane prApta thayA hatA. yA vRttAMtano saMbaMdha aMtara dazAMga nAmanA AThamA aMga tathA jagavatIjI - pAMcamA aMga pramukha sUtrone AdhAre kahelo . A prakAre bAlavayanI dIkSA upara atimukta munino vRttAMtakaDevAmAM Avyo. je sATha tathA sItera varSa uparAMtanA puruSo vRddha kahevAya be, temanuM paNa samAdhAnAdika karaM azakya be mATe tevA puruSo dIkSAne ayogya be. tene mATe kahAM ke, " uccAraNaM samIhara, viSayaM na karei gavvamuvvaha / buDho na dikiyavvo, jai jAo vAsudeveAM " // 1 // " je vRddha hoya te uMcA Asanane iche che, vinaya karato nathI ne garva dhAraNa kare be tethI kadi te vAsudevano putra hoya to paNa vRddha puruSane dIkSA ApavI nahIM. " ? ApaNaM so varSanA AyuSyanI apekSAe che. jeTalaM utkRSTa AyuSya hoya tene daza jAge veMcI pachI zamAM jAgamAM vartatAne vRddhapaNaM jANaM. 1-2 strI tathA puruSa - nanayano abhilASI ne puruSanI AkRtivAla puruSa napuMsaka jANavo. je strI vame nimaMtrita thalo hoya athavA saMvRtta strIne dekhIne kAmAbhilASI thar3a vedanA sahana karavAne zaktimAn na thAya, te puruSa klIba kahevAya be. - A bane utkaTa vedapaNAthI akasmAt uDDAhane karanArA thAya tethI dIkSA vyApavAne yogya ve. 4 athavA je je kA mAnavamA ke da to puruSa RNa prakAranA be. 1 bhASAjama, 2 zarIrajama ne 3 kriyAjaDa. mAM jASAja paNa traNa prakAranA be. 1 jalamUka, 2 manyanmUka, ane 3 ekamUka. je jalane viSe mubatA - nI jema ' bubuma' zabdo kare te jalamUka kahevAya be. je vacana bolato bolato skhalanA pAmete eTale ' maNa maNa ' evA zabdo bole te manmanmUka kahevAya che. a Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI Atmaprabodha. ne je bokamAnI peThe mAtra avyakta zabdo bole te eDamUka kahevAya je. je zarIra jama puruSa je, te ati sthUlapaNAne laine mArgamAM, nidATana karavAmAM ane vaM. danAdikamAM azakta hoya che. je kriyAjama te pratikramaNa tathA pratyupekSaNAdi kriyAno vAraMvAra upadeza karyA utAM paNa jaDapaNAne lAne grahaNa karavAne zaktimAn thato nathI. ane je jApAjama te jJAna- grahaNa karavAne asamartha thAya . AthI tevA puruSo dIkSA ApavAne yogya nathI. 5 valI je koDha, jagaMdara ane atisAra vagere rogodhI grasta thayelo hoya, tevo vyAdhigrasta puruSa paNa dIkSAne yogya nathI. kAraNa, tene cikitsA karavAmAM cha kAyanI virAdhanA ane svAdhyAyAdikanI hAni thAya . 6 khAtara devU, buMTa karavI ityAdi corInI kriyAmAM tatpara evo cora jo dIkSA grahaNa kare to tethI gabane vadha baMdhanAdi ghaNA anarthono hetu thAya ne tethIte dIkA ApavAne ayogya . 7 rAjAnA zarIrAdikano ghAta karanAra, janAnAmAM ghAtakapaNuM AcaranAra, ane rAjanaMmArane hAni karanAra temaja rAjAno kAMpaNa apakAra karanAra puruSa anarthano hetu hovAthI dohA ApavAne yogya nathI. 7 yajJAdikathI athavA mahAmohanA nadayathI jene gAMmApaNuM thayu hoya, tevo puruSa ghaNA dopono hetu hovAthI dIkSA ApavAne ayogya je e adarzana eTale netra vagarano athavA samyaktva vagarano. thiNachi nighAnA udayavAlo puruSa dikSita karavAthI dRSTinI vikalatAne lazne pagale pagale SadakAya jIvono virAdhaka thAya ne ane potAno paNa japaghAtaka bane je.thiNI nighAvALo purupa vepane pAmyo hoyato gRhastho tathA sAdhuone mAraNAdika kare ne tethI tevo puruSa dIkSA ApavAne ayogya che. 10 dAsa eTale gharanI dAsIthI utpanna thayesro athavA pagArathI rAkhesro, vecAtI bodhelo ke leNApeTe rAkheso puruSa te puruSa paNa dIkSA ApavAne ayogya . kAraNake, tevA puruSane dIkSA ApavAthI svAmInA karelA dIkSAnA tyAga karakhA rupa doSo thavA saMnava . 11 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza puSTa puruSa ve prakAranA . 1 kaSAyauSTa ane 2 viSayauSTa. temAM gurue grahaNa karela sarpavanI nAjInA vRttAMtathI rIsAelA sAdhunI jema je utkaTa kaSAyI hoya te kaSAyauSTa kahevAya . tema je paranArI AdimAM atizaya Asa kta rahe te viSayauSTa kahevAya . tevA puruSo dIkSA ApavAne ayogya , kAkAraNake tezro atyaMta saMkliSTa adhyavasAyI hoya . 12 ___ sneha eTale ajJAnAdikanA kzathI tattvajJAnavajhe zUnya hRdayavAno te mUDha kahevAya. te kRtyAkRtyAdi vivekathI vikala hovAthI vivekamUla evI arihaMtanI dIkAne ayogya che. 13 RNAta--eTale devAdAra, tene dIkSA ApavAmAM ghaNA prasika doSo ne. 14 muMgita eTale jAtie karIne, karme-kriyAe karIne ane zarIrAdike karIne dUSita evo puruSa juMgita e nIca jAtino puruSa ke. camAra, dhobI, koLI, mocI Adi je aspRzya , te badhA juMgitamAM gaNAya je. teo jAti caMmAla paNa kahevAya . te zivAya strI, mora, kukamA ane zuka AdinA poSaNa karanArA spRzya meM, batAM tepaNa jAticaMDAla kahevAya . vAMsa, doramA, upara camanArA, hajAma jAtinA, kasAipaNuM ane pAradhipaNuM AcaranArA karmacaMmALa kahevAya je. jeo pAMgalA, kuvamA, uIMgaNA ane kANApramukha ne tezro zarIra juMgita kahevAya je. tevA puruSo dIkSA ApavAne ayogya je; kAraNake, tevAone dIkSA ApavAthI lokomA avarNavAda thavAno saMcava je. 15 avya grahaNa karavA mATe athavA vidyA nimitte ' amuka divasa huM tamAro buM' A prakAre jeNe potAnI parAdhInatA karelI hoya te avabapha kahevAya . temAM kalaha Adi doSono hetu rahero che, tethI te dIkSA ApavAne ayo je amuka vya-pagArathI dhanavaMtanI AjJA ugavavA nImAelo hoya te bhRta kahevAya , tepaNa dIkSA ApavAne ayogya je; kAraNake, tevAne dIkSA ApavAthI jenA kAryamAM pUrve te nimAelo hoya, te gRhasthanI aprItino te pAtra bane ne. 17 Jain Education Intemational Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. je dIkSA levA utsuka hoya tenuM apaharaNa karavU, eTale jeno dIkSA levAno nAva hoya tene bupI rIte vIje lai javo-upalakSaNathI mAtA pitAdikanI AjJA vagara jene dIdA ApavI, te zaidayaniSpheTikA kahevAya je. tevAo paNa dIkSA ApavAne ayogya je; kAraNake, tevAone dIkSA ApavAthI adattAdAnAdi doSano prasaMga Ave je. 17 ___ A pramANe A aDhAra puruSo dIkSAdAnane ayogya kahevAya je. tevAomAM paNa vajrasvAmInI peThe keTalAekane dIkSA ApavAnI AjhA karelI . strI jAtine viSe paNa vIza dIkSA ApavAne ayogya ne. "je acArasaneyA purisassa tahiniAzte ceva / / gumviNI' sabAlabacchA unni zme hu~ti anne vi" // 1 // jema puruSanA aDhAra neda kahelA ne, tevAja svInA paNa aDhAra neda . semA gurviNI eTale sagarnA ane stanapAna karanArA nAnA bAlakavAlI te bAlavasA-e ve jeda melavavAthI strI jAtinA vIza neda thAya ." ? pUrvAkta te vIza strIonA jeda cha te dIkSA ApavAne ayogya ne. temane viSe doSa paNa pUrvanI peThe samajI bevA. napuMsakanA soLa neda. Agamane viSe napuMsakanA sola neda kahelA De; temA daza neda sarvathA dIkSA ApavAne ayogya je; kAraNake temAM atizaya saMkliSTapaNuM rahena . te A pramANe paMmae vAie kiive| kuMnIisAnu ezya // sauNI takammasevIya / pakhiyA pakiezya // 1 // sogaMdhie a Asatte dasaee napuMsaMgA // saMkilaThatti sAhaNaM / pavvAvaDaM a. kappiyA // 2 // (1) paMjhaka (2) vAtika, (3) klIba (4) kuMjI (5) irSyAlu (6) zakunI (7) tatkarmasevI (0) pAkSikApAkSika (e) Jain Education Interational Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 31 // saugaMdhika (10) Asakta e daza napuMsaka saMkliSTa cittavAlA hovAthI sAdhu one dIkSA devAne ayogya che, te sarvanuM saMkliSTapaNuM mahAnagaradAha samAna kAmanA adhyavasAya yuktapaNAvaDe strI puruSa sevana AzrIne hoya che. kemake te ujaya sevI che. temanuM svarupa nizItha bhASyatho tathA pravacanasAroghArathI jANI se. atra prazna thAya che ke puruSanA nedamAM ane atra napuMsaka kahelA che temAM zuM vizeSa cha ? uttaramAM kahevAmAM Ave che ke tyA prathama puruSa AkRtinuM grahaNa De ane atra napuMsaka AkRtinuM grahaNa -e vizeSapaNuM . temaja strIne viSe paNa samajavU. have soLa jedamAM bAkI rahelA cha leda dIkSAne yogya te dAve . " vadhie cippieceva maMtayo shiuvhe| sisate' devasatte ya pavAveja napuMsae " // 1 // 1 rAjA aMtaHpuranI rakSA mATe uttara kAlamAM bAla avasthAmAM beda ApI je puruSanA cihnane gALI nAMkhe che te varSaka napuMsaka kahevAya che. 5 janma pAmatAMja aMguThAthI athavA AMgaLIthI jenuM puruSa cihna kheravI nakhAya athavA vIvarI nakhAya te cippita nAme napuMsaka kahevAya che. 3-4 jene maMtranI zaktithI athavA auSadhanA pranAvI puruSa veda athavA strI veda haNatAM napuMsaka veda udaya thAya te be prakAre napuMsaka kahevAya che. 5 ko RSi ke tApase zApa ApavAthI je napuMsaka thayelo te RSizapta napuMsaka kahevAya che. 6 je koi nuvanapati vagere devatAnA zApathI napuMsaka thayesro hoya te devazapta kahevAya je. A cha prakAranA napuMsakone dIkSA ApI zakAya che. ___have aDhAra, vIza ane daza nedathI vyatirikta evA puruSa strI ane napuMsakane viSe je sarva virati aMgIkAra karAya che, te kahe - " amaMdavairAgyanimagnabujhyaH tanakRtAzeSakaSAyavairiNaH / RjusvabhAvAH suvinItamAnasA bhajati bhavyA munidharmamuttamam"1 Jain Education Intemational Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI Atmamabodha. " jemanI buddhi tIvra vairAgyamAM nimagna thayelI che, jemaNe kaSAyarupI sarva zatrune sUkSma kara dIdhA be, jemano svabhAva sarala che ne jemaNe potAnA manane anukUla kareluM be, evA janya prANI uttama evA munidharmane bhaje be." 1 lokamAM amaMda vairAgya e vizeSaNa ApalaM be, te uparathI sika yA che ke rogAdijanya evA kaNa mAtra rahenArA vairAgyavame kAM paNa siddhi thatI nathI, ema sUcayuM be. 66 vaLI kAMbe ke, - -- rogeNa va sogeNa va, DukeNa va jaM jamANa ullasa / maggati na veraggaM taM vibuhA appakAlaMti " // 1 // sudiassavva hissava, jaM veraggaM nave viveSaNaM / pAyaM prapaJccayaMvA, taM ciya cAritatasbItryaM " // 2 // " tevA vairAgyane paMti puruSo mAgatA nathI ke je vairAgya nirvivekI puruSone kAsazvAsAdi rogathI, putra viyogAdi zokathI ne vadha baMdhAdikanA yogathI utpanna thAya be. vaLI yA sArasaMsArane dhikkAra be, kAraNa ke, roga, zoka yadi ghaNAM kaSTo mAM rahelA che evI vicAraNAmaya vairAgya jemAM ullAsa pAme vA vairAgyane paMdita puruSo icchatA nathI, jethI tevaM vairAgya sarva vira tine ayogya be. 1 tevA vairAgyanI yogyatA zAthI thAya che ? te kahe be-tevA vairAgyanuM pa kAla sudhI sthAyIpAMDe, temaja rogAdikanI nivRtti thatAM tevA vairAgyanI paNa nivRtti thai jAya be, mATe uttama buddhivAlA puruSoe teyuM vairAgya icchavA yogya nathI. ahIM prazna kare che ke, "tyAre sarva viratine yogya kevaM vairAgya hoya ? " tenA uttaramAM kahe cheke, sukhI athavA duHkhI janane je vairAgya thAya, tevaMja vairAgya anazvara hoya, kAraNa ke, vivekanA mUlapaNAne laine sarva duHkhAdikanI nivRtti thatAM vairAgya paNa nivRtti pAmatuM nathI, tethI e vairAgya cAritrarUpI vRhane utpanna karavAnuM kAraNa bIjarUpa be. ahiM cAritrane chanI upamA ApalI che, te samya Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 31 kvarupa mUlathI, prathama vratarupa skaMdhathI, zeSa-bAkInA vratarupa zAkhAothI, prazamAdika prazAkhAothI, sakala kriyAkalAparupa pravALAMthI, babicho rupa puSpothI ane mokSarupa phalathI barAbara ghaTe le. tenI aMdara je prAyaH zabda mukelo che, tethI vyabhicAra batAM doSa Avato nathI; kAraNa ke, te naMdISeNa vasudevanA pUrva navanA jIva , te ati kurUpapaNAthI strIvame anAdara karAtAM manane viSe atyaMta duHkha pAmatA avivekathI paNa avinAzI vairAgyane pAmelA hatA. 1-2 daza prakArano yatidharma. " khaMtI 1 madavaza ajjava 3 muttI tava e saMjameya 6 bodhvve| saccaM 7 soyaM AkiM-caNaMca e baMnnaM 10 ca jazdhammo" // 1 // "1 dAMti-eTale sarvathA krodhano parityAga, 2 mRtA-sarvathA mAnano tyAga, 3 saralatA-sarvathA kapaTa vRttino tyAga, 4 nirmojatA-sarvathA lo. bhano tyAga, ethI munioe prathama cAra kaSAyano jaya karavo, ema sUcavyu che. kaSAyo janayalokamAM prANIonA svArthano vinAza karanArA che. kaDaM De ke, " koho pAI paNAse mANo vinnynaasnno| mAyA mittANi nAsez lodo savva viNAsa // 1 // koho nAma maNusassa, dehAo jAyae riU / jaNa cayaMti mittAi dhammo ya prijssii||2|| nAsiyagurUvaesa vijAahalatta kAraNamasesaM / kuggahagayAsANaM ko sevA suvvoM mANaM // 3 // kuDilaga kUramaza sayAcaraNavajio maliNo / mAyAi naro nuagavva dimitto vi jayajaNo // an kiccAkicca viveyaM haNa jo sayA vijhavaNAnaM / taM kiranohapisAyaM ko dhImaM sevae loe " // 5 // " krodha prItino nAza kare , mAna vinayabhaMjaka , mAyA mitrono vinAza karanArI cha ane lona sarva vinAza utpanna karanAra " (?) 41 Jain Education Intemational Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrI Atmaprabodha. "krodha manuSyanA zarIramAthI utpanna thayelo zatru che. jenA sadanAvaNI mitro ( saMga ) tajI de che ane dharma dUra jAya che. (2) .. "jeNe gurunA upadezagrahaNano vinAza karelo che, je samasta vidyAne niSphala karavAne kAraNacUta , je kugraharupa hastIne bAMdhavAnuM sthAna ne tevA mAnane koNa sadAcaraNI puruSa seve ? " (3) mAyAvI manuSya vakragativAlo, krUra buchivAlo, sadAcaraNavarjita, mali na, ane sarpanI peThe dRSTimAtrathI nayane natpanna karanAra hoya " (4) "je kRtyAkRtyanA vivekano vinAza kare , je sarvadA vimaMbanAnA hetunUta ne, tevA lojarupa pizAcane kayo buddhimAna puruSa seve ?" (5) valI bIjA sarva mokSanA aMgone viSe kaSAyano tyAga te paNa modanuM eka mukhya aMga je te vinA kadipaNa modanI prApti thatI nathI. tene mATe kayuM che ke, "kaTTha kiriyAhiM dehaM damaMti kiM te jamA niravarAhaM / mUlaM savva duhANaM, jehiM kasAyA na niggahiyA" // 1 // "jemaNe kaSAyono nigraha koM nathI evA puruSo kaSTa kriyAo karI sarva sukhanA mUlarupa evA niraparAdhI dehane dame teo jama puruSo je." ? " savvesuvi visu kasAyaniggahasamaM tavo naththi / jaM teNa nAgadatto sigho bahuso vi luto" // 1 // "sarva prakAranA tapamAM paNa kaSAyono nigraha karavA rupa tapanA jevU bIjaM tapa nathI, je tapanA pranAvathI nAgadatta ghaNIvAra jojana karato paNa siphathayo hato." 1 nAgadattanuM bIjaM nAma kuragaDu sAdhu kahevAya je. te dararoja traNa praNavAra jojana karato, paNa kevala kaSAyanA nigrahanA banathI kevaLajhAnanI lakSmIne prApta thayo hato. e nAgadattanI kathA prasidhache tethI A stho darzAvela nathI. ___ have apavAda mArgane AzrIne ahIM vizeSapaNe dekhADe je. "yaH zAsanoDDAha nivAraNAdi--sadharmakAryAya samudyataH san / tanoti mAyAM niravadyacetAH proktaH sa cArAdhaka eva sujhaiH"1 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. "je muni zAsananI niMdAnuM nivAraNa karavA vagere sArA dharmakAryone mATe najamAla thA nirdoSa hRdaye mAyAne vistAre , tevA munine sujha puruSoe ArAdhaka kahelo cha. " ? kahevAno Azaya evo cha ke, je muni zAsananI niMdA aTakAvavAne mATe mAyA-kapaTa Acare te muni zAsananA ArAdhaka gaNAya che, virAdhaka gaNAtA nathI; kAraNake, zAsananI apabhrAjanA nivAravAthI pote AcaretA mAyAkaSAyanA lezanI AlocanA karI tezro zuSa thai zake . vanI siddhAMtamAM paNa navamA guNasthAna sudhI saMjvalana mAyAno udaya kahelo che, te upara eka dRSTAMta kahevAmAM Ave che. mAyAkaSAya viSe dRSTAMta. koi eka nagaramA eka mithyAtvI rAjA rAjya karato hato. tenI rANI jainadharma japara parama rAgavatI hatI. banenI vacce atyaMta prIti hatI. teonI bacce vAraMvAra dharmanI carcA thatI hatI. eka vakhate te mithyAtvI rAjAe vicAra karyo ke, "jo huM koI rIte A rANInA dharmaguruno anAcAra pragaTa karI batAyU~ to rANI mauna thaine raheze." A pramANe vicArI rAjAe teno upAya yojavA mATe potAnA nagaranI pAse AvelA eka camikAnA pUjArIne bolAvI A pramANe kayu-" jo koi jainamuni A caMmikAnA maMdiramAM rAtre nivAsa kare, tyAre tamAre koi vezyAne maMdiramA rAkhI hAra baMdha karI devA ane tatkAla mane te khabara ApavA." A pramANe rAjAnI AjhA te pUjArI aMgIkAra karI potAne sthAne gayo. eka divase koI jainamuni caMmikAnA maMdiramA Avo camayA. te vakhate teNe vezyAne aMdara pUrI ghAra baMdha karI dIdhA. pachI teNe rAjAne e vAta nivedana karI. rAjAe kahUM, " have jyAre huM tyAM Ae~, tyAre tamAre te ghAra ughADavAM." rAjAnAM A vacanane aMgIkAra karI pUjArI potAne sthAne Avyo. ahIM maMdiramA pUrAelA jainamunie ciMtavyu ke, " koI mithyAtvIe kSeSa buSithI mane A upasarga karekho , mATe mAre A upasargane samyak prakAre sahana karavo. huM A upasargane sahana karIza paNa prabhAte ahIM AvanArA lokomA mArA nimitte jinamatanI niMdA thaze, tethI A niMdA dUra karavA mATe huM ko upAya Jain Education Intemational Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 zrI Atmaprabodha. AcaruM, " A pramANe ciMtavI tatkAla utpanna thayelI buddhiSame teNe te maMdiranA madhya jAge rahelA dIpakanA mithI potAnA vastrAdika sarva upakaraNAne bALI tenI rakSA karI. te rakSArthI teNe potAnuM sarva zarIra coyuM ane rajoharaNama rabI lAkaDI hAthamAM grahaNa kara je khuNe vezyA hatI tenAthI dUra maMdirane bIje khUNe te nizcitapaNe beThA. muninuM vaM nayAnaka svarUpa joi vezyA manamAM jaya pAmI gai ane te mauna dharIne ekAMta jAge bupAine bezI gai. prAtaHkAle rAjA jaina muninA anAcAra dekhAmavAnI icchAthI nagaranA mukhya lokone prati Agraha karI caMkikAnA maMdira pAse lAvyo. nagaranA zreSThI zAhukAro sahita rAjA maMdira pAse Avyo ane devInA pUjArIne kathaM, "pUjArI, A dhAranA kamAma ughATa, amAre mAtAnA darzana karavAM be. " rAjAnA AvA vacanathI pUjArIe maMdiranA dvAra ughADyAM, tevAmAM te jainamuni hAthamAM lAkaDI nai nagna svarUpe ' lakha lakha evA zabdo karatA aMdarathI bAhera nI kalyA rAjA vagere sarva lokonI bacce yaha bIje sthAne cAvyA gayA; tenI pAbaLa vezyA paNa bAhera nIkalI. rAjA potAnAja dharmanA gurunuM yatuM duHsvarUpa joi atizaya zaramA gayo ane namra mukhe jo rahyo. " yA vakhate rANI bolI, "svAmI, zI ciMtA karo ho ? midhyAtvanI viDaMbanAe karI prANIne zIzI ciMtA utpanna thatI nathI. ? " A vakhate rAjAe uThI potAne sthAne yAvI pUjArIne krodhathI te banAva viSe pUjyaM, tyAre teNe kayuM, "svAmI, ApanA kahevA pramANaM meM karyu datuM, te batAM Ama viparIta banyuM, te viSe huM kAMi paNa jANato nayI. pabI rAjAe te vezyAne bolAvIne pUchayuM, tyAre vezyAe te sarva vRttAMta rAjAne nivedana karyo ne jainamuninA dhairyanuM varNana karI tA. pakSI rAjA te vRttAMta sAMjaLI rANInA vacanathI pratibodha pAmI samyaktvavaMta zrAvaka banI gayo hato. pelA muni pharIthI muniveSa dhAraNa karI pote karela mAyAkaSAyanA sthAnakane lovI ne zuddha saMyamane ArAdhI chevaTe uttama gatinA jAjana thayA hatA. yA pramANe zAsanano naDDAha nivArakhA viSe mAyA karanAra munino dRSTAMta be. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 325 tapasyAnuM svarUpa. tapa ve prakAranuM . 1 bAhya ane 2 AtyaMtara. te pratyeka u u prakAranA ne, tene mATe A pramANe kaheDhuM - "aNasaNamuNoarizrA, vittisaMkhevaNaM rasaccA / kAyakileso saMtrINa, yAya badyo tavo hoi " // 1 // " anazana eTale AhArano tyAga-e ve prakAre ne. 1 itvara ane 2 yAvatkathika. zrIvIratIrthe namukkArasahithI lazne u mAsa paryaMta ane prathama minanA tIrthamAM varSa paryaMta ane zeSa jinonA tIrthamA ATha mAsa paryaMta hoya . bIjeM yAvatkathika.-1 pAdapopagamana, 2 iMgitamaraNa ane 3 bhaktaparijJA-ema traNa prakAre be. temAM naktaparijhAmAM trividha athavA caturvidha AhAranA paJcarakhANa ane zarIranI parikarmatA (zarIra saMbaMdhI vaiyAvaca) pote kare athavA bIjA pAse karAve. bojA iMgitamaraNamA nizce caturvidha AhArano tyAga ane vIjAthI parikarma-vaiyAvacanuM varjana hoya , ane pote paNa potAnA kalpanA deza bhAgamAM ucha nAdika parikarma kare le. trIjA pAdapopagamamAM vRdanI peThe potAnA aMga tathA upAMga ne sama athavA viSama pradezane viSe jema prathama pamayuM hoya tema dhAraNa karI nizcala thai rahevAnuM che, eTale vRdanI zAkhAnI jema pAsu badaTyA vagara pamayuM rahevAnuM . UnodarI pramukhanuM svarUpa. " battIsa kirakavatA-hAro kucipUrao naNio / purisassa mahilayAe, aThThAvIsaM nave kavalA" // 1 // " je batrIza kavaLa-kolIyAno AhAra te kukSipUraNa AhAra kahelo , temAM puruSanA batrIza ane strInA aThyAvIza kolIyA kahelA . A pramANe AhAranuM mAna saMdeparupe jANI le. vRtti-nidAne avya, kSetra, kAna ane nAvathI anigraha vizeSavaDhe saMkocavI te vRttisaMkSepa kahevAya De athavA AjIvikA saMkSepa kahevAya che. dahI, dUdha, vagereno parihAra te rasatyAga kahevAya che. temaja Jain Education Intemational Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI Atmaprabodha. kAyArnu Asana bAMdhavU athavA locAdikathI kAyAne kleza Apavo te kAyakleza kahevAya . je iMjionI guptatA te salInatA kahevAya je. eTale iMjiya, kapAya ane yogavane saMkIrNa temaja strIpazupaMmakAdi varjita sthAne rahe, te saMbInatA kahevAya je. eu prakAranA tapa bokomA pravarne ne, vanI keTalAeka kutIthio paNa e tapa Acare meM, tethI te bAhya tapa kahevAya . AtyaMtara tapanA prakAra. " pAyacchittaM viNo, veyAvaccaM tadeva sajmAo / kANaM nassaggovi a, apnitara tavo hoi" // 1 // " 1 prAyazcitta, 5 vinaya, 3 vaiyAvRtya, 4 svAdhyAya, 5 dhyAna ane 6 kAyotsarga-e u prakAra- AtyaMtara tapa kahevAya ." 1 prAyazcita tapanA daza prakAra. " AloyaNa paDikamaNe, mIsavivege tahAvi nassaggo / tavaccheya mUla aNavaThTha-yAya pAraMciya ceva" // 1 // 1 AlocanA-eTale gurunI AgaLa potAnuM duSkRta vacanathI pragaTa karavaM. 2 pratikramaNa-eTale lAgelA doSayI pArcha pharavU-pharIthI te doSa na karavAne mATe mithyA puSkRta Apay paNa guru samakSa na AlocavU, anupayogapaNe zleSmAdikanA pradepanI jema. 3 mizra-je puSkRta A baMnethI zupha na thAya to tenI zudhine arthe A locanA ane pratikramaNa e bane karavA te. 4 viveka-je AdhAkarmAdi AhAra grahaNa karavA pramukha ke je akRtyapaNe grahaNa karelA AhArAdikano tyAga karavAthI zupha thAya , te zivAya bIjI rIte zuki thatI nathI, te zudhine arthe je AhArAdikano parityAga te viveka kahevAya . 5 vyutsarga-duHsvapnathI utpanna thayena dopanI zuchine mATe kAyAnA vyApArano nirodha karato te. Jain Education Intemational Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 327 nei 6 tapa - je prathama kahelA upAye kara je azuddha rahe to te duSkRtanI zumATe yathAyogya nIvI Adi cha mAsa paryaMta je tapanuM caraNa te. 7 cheda - zeSa cAritra paryAyanI rakSAne mATe sadoSa pUrva paryAyanuM bedana karate. 8 mUla - koI mahA doSa lAgatAM samagra cAritra paryAyane chedI pharIthI mahA vratanuM AropaNa karavaM te. to anavasthApyatA - krodhAdikanA udayathI sevana karelA pApanI zuddhine mATe guru yathArtha pekSA tapanI zuddhi jyAM sudhI nathI karI tyAM sudhI tene vrata viSe athavA veSane viSe na sthApavA te anavasthApyatA kahevAya be. 10 pArAMcita - munighAta, rAjavadha Adi mahA akRtya sevavAyI liMga, kAla, kSetra ne tapavane teno pAra pAmavo te. pramANe prAyazcitta tapanA daza prakAra be. te prAyazcitta pragaTapaNe siMga dharanArA, jinaka TipakanA tukhya rUpavALA ane kSetrathI bAhera rahelA AcAryoMne zubha vistIrNa tapa karatAM tAM jaghanyatha mAsa ane utkRSTathI bAra varSa paryaMta hoya be; te pI eTale aticAranuM pAra gamana karyA pachI naMtara tene dIkSA apAya be, anyathA pAtI thI. daza prakAranA prAyazcittamAM bellA ve prAyazcitta pahelA saMghayaNa bAlA cauda pUrvI sudhI hoya be ne bIjA ATha prAyazcitta zrI duHprasannasUri sudhI raheze, ema jAvaM. vinaya, jJAnAdika bhede karIne sAta prakArano che; temAM jJAnAdikanI bhaktirupa jJAna, darzana ane cAritrano vinayatraNa prakArano be, tathA mana, vacana ane kAyA kAryAdikane viSe akuzala eTale nagarI rIte pravarttatA mana, vacana kAyAno nirodha ne kuzala pravRttivALAne mana, vacana tathA kAyAnuM udIraNa ema vinayanA va prakAra thayA. sAtamo upacArika vinaya te guru AdikanI anukUla pravRttirUpa kahevAya be. sAta prakAra vinaya sarva kAle munione AcaravA yogya De. 4 vaiyAvacca. vaiyAvacca tapa sevAvRttimAM Ave che. AcAryAdikane anna, pANI, vastra, Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 zrI Atmaprabodha. pAtrAdi saMpAdana karavAnI vidhino je vyApAra te vaiyAvacca kahevAya be. 5 svAdhyAya. kAla velAno parihAra karIne athavA porisInI apekSAe je adhyayana karavaM te svAdhyAya kahevAya be. te svAdhyAya pAMca prakAre be. 1 vAcanA, 2 pRSThanA, 3 parAvarttanA, 4 anuprekSA ne e dharmakathA - evA temanA nAma be. je nahIM jaNelA sUtronuM zAstrokta vidhivame guru mukhe grahaNa karaM. te vAcanA kahevAya be. temAM saMdeha thatAM pukhaM te pRchanA kahevAya be. te pRSThanA nizcita sUtronuM vismaraNa na yAya tene mATe gaNavaM te parAvartanA kahevAya . sUnI pere arthanaM je citava, te anubhekSA kahevAya che ane abhyAsa karelA sUtra ne arthano bIjAne upadeza Apako te dharmakathA kahevAya je. ahIM sUtra be prakAre be. 1 aMgapraviSTa ane 2 aMgabAhya temAM be paga, be jaMghA, ve uru, ve gAtra, ve hAtha, eka grIvA ne eka mastaka e bAra aMgavAla puruSa " suavisiho " yI olakhAya be. e pravacanarupa puruSanA aMgamAM je rahetuM te aMgapraviSTa sUtra kahevAya be. te bAra prakAre be. AcArAMga ne sUtrakRtAMga sUtra e pravacana puruSanA be paga be. sthAnAMga ne samavAyAMga - e tenI be jaMghA be. jagavatI ne 'jJAtAsUtra te tenA be rube, upAsakadazAMga tathA aMtagaDadazAMga te tenA pITha tathA udararupa be gAtra be, anutarovavAdazAMga ane prazna vyAkaraNa - e be tenA hAtha be, vipAka sUtra te grIvA ne dRSTivAda te mastaka be. yA pramANe pravacana puruSanA le sUtro bAra aMga rUpa be. have je aMga bAhya Avazyaka be, te upAMgo, payannA Adi nedathI aneka prakAranuM che dIkSA grahaNa karanArane jeTale varSe je sUtranI vAcanA grahaNa karavA yogya hoya te svarUpa vyavahAra sUtra mAMhelI gAthAvame darzAve De. saMvatsa rAdi kAlanA anukrame karI je je kAla prApta thAya, te te kAle dhIrapuruSa vAcanA leve te kAla yA pramANe be. varSanA dIkSA paryAyavAlo AcArakalpa nAmanA adhyayana sudhI vAcanAle be. cAra varSavAlo sUyagakAMga nAme vIjA aMga sudhI ne pAMca varSano Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 32e dIkSita dazAzrutaskaMdha, kalpasUtra ane vyavahAra sUtranI vAcanA na zake De. ahiM AcArakalpa eTale nizItha sUtranuM adhyayana samajavU. ATha varSanA dIkSA paryAyavAlo puruSa zrI sthAnAMga ane cAyaM samavAyAMga vAMcI zake che. daza varSanA paryAyavAlAthI zrI jagavatIjI vAMcI zakAya . agIAra varSanA paryAyavAlAthI zrI khuDDiyavimANavinattI Adi pAMca adhyayana vAcya che. bAra varSanA paryAyavAlAne mATe zrI aruNovavAha Adi pAMca adhyayana kahelA . tera varSanA dIdA paryAyavAlAne nahANazrutAdika cAra ane cauda varSanA paryAyavAlAne zrI AzIviSa nAvanA vAcanIya je. paMdara varSanA paryAyavAlA dRSTiviSa nAvanA ane soLa varSanA paryAyavAlA cAraNanAvanA mudhI vAMcI zake . sattara varSanA paryApavAlAne mahasumiNa jAvanA ane aDhAra varSanA paryAyavAlAne teyaganisaga nAvanA sudhI adhyayana kara yogya che. ogaNIza varSanA paryAyavAlAne vAramA dRSTivAda vAMcavAnI AjhADe ane saMpUrNa vIza varSanA paryAyavAlA munine sarva sUtranI AjhADe te svAdhyAyane karanArA ane saMyama mArgane nahIM virAdhanArA munioe vyAvidhatva pramukha aticAro sarvathA varjavA joie. te aticAro cauda prakAranA je. 1 vyA vicatva-viparItapaNaM. 2 vyAnemita-judA judA AlAvA melavI betraNavAra kahe. 3 hInAdara-hIna adarapaNuM. 4 atyakSara-vadhAre akSaro kahevA te. 5 padahInatA-pada oLaM kahevU te. 6 vinaya hInatA-vinayano tyAga karavo te. 7 udAttAdi ghoSa hInapaNuM. 7 yoga hInatA-yAMganI upacAratA na karavI te. e apazrutane yogya hoya tene adhika zrutanuM dAna devU.10 pAga svatAne kabuSita hRdaye grahaNa kara te. 11 akAle svAdhyAya karavo. 15 kAle svAdhyAya na karavo te. 13 svAdhyAyane avasare svAdhyAya na karavo. 14 svAdhyAya na karavo hoya tyAre karavo. e cauda aticAranuM svarupa vizeSapaNe AvazyakAdi sUtrothI jANI levu. A cauda aticArone varjI svAdhyAya karanArA munione mahAn lAna prApta thAya cha. jo A aticArono tyAga karyA vinA svAdhyAya dhyAna karavAmAM Ave to hInAkSara doSane karanArA eka vidyAdharanI peThe vidyAnI niSphalatA pramukha mahAdoSI utpanna thAya . te vidyAdharanuM dRSTAMta. Jain Education Intemational Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. eka vakhate rAjagRha nagarane viSe tenI samIpe AvelA udyAnamAM zrI vIra prannu samosaryA; te vakhate svAmInA AgamananI vArtA sAMjaLI jenu citta saMtuSTa thayenuM be, evo zreNika rAjA ajayakumAra vagerene lai tyAM Avyo. te pranune traNa pradakSiNA karI vaMdanA karI ghaNA deva ane asura kumArAdi tathA vidyAdhara ane manuSyonA samUhe virAjita evI sannAmAM yogya sthAne bege. dharmane sAMgalI parSadA punaH potapotAne sthAne gai. tevAmAM ko vidyAdhara AkAza mArge jamI jato hato, te tatkAla pRthvI upara paDI gayo. vidyAdharane pRthvIpara pamato dekhI zreNika rAjA vismaya pAmI gayo. ane tatkAla teNe manune tenA pamavAnuM kAraNa pugyu. pranue kahyu, " rAjan, A vidyAdhara gaganagAminI vidyAno eka akSara cukI gayo, tethI teno adhaHpAta thai gayo . te have AkAza mArge javAne samathe thavAno nathI." A vakhate zreNika rAjAnI pAse rahelo maMtrI ajayakumAra prabhunA vacana sAMbhaLI tatkAla vege thayo ane teNe tyAM jai vidyAdharane kayu, "he vidyAdhara, tuM tArI vidyAnA eka akSarathI bhraSTa thayo cha, jo tuM mane e vidyA Ape to hu~ tane te akSara ApuM." vidyAdhare aJcayakumAranuM te vacana aMgIkAra kayu. pagarI vidyAdharane eka akSara ApI teNe tenI pAsethI AkAzayAminI vidyA grahaNa karI. paThI vidyAdhara pUrNa vidyA prApta karI AkAza mArge cATyo gayo ane ajayakumAra anukrame potAne sthAne Avyo hato. A vidyAdharanA dRSTAMtano leza sAMjaLI muniAe pUrve kahelA doSono tyAga karavA yatna karavo. vanI pote svAdhyAya karatA ane vIjAne karAvatA evA munioe prathama soLa vacano avazya jANavA joie. te soLa vacano zrI anuyogadhArAdi sUtromAM A pramANe ApelA . 3 liMga, 3 vacana, 3 kAla, 1 parokSa, 1 pratyakSa, 4 upanaya-apanaya ane 1 adhyastha-e soLa vacano kahevAya je. 3 liMga traNa ne. 1 puruSa liMga, za strI liMga ane 3 napuMsaka viMga. 3 traNa vacana. 1 ekavacana, vacana ane 3 bahuvacana. 3 traNa kAla. 1 atIta, 2 anAgata ane 3 vartamAna. 1 parokSa eTale 'te' nirdezavacana. 1 pratyakSa eTale 'A, ' pratyakSavacana. Jain Education Interational Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 4 upanaya--apanaya cAra prakAre che. je prazaMsA vacana te upanaya vacana--jemake, " A rUpavatI strI che. " je niMdAvacana te apanaya vacana che. jemake, "A strI rUpavatI , paNa suzIlavAlI je." apanaya--upanaya eTale niMdA karIne prazaMsA karavI te. jema "zrA strI kurUpA De paNa suzIlavato ." cittamAM bIjuM dhAraNa karI, chetaravAnI buchie bIjUM kahevA zcatAM utAM paNa je cittamAM be, te tatkAla bolI nAMkhe, te adhyAtmavacana kahevAya che. jeo A soLa vacananA ajJAta hoi sUtravAcanAdikamAM pravarte che, te mUDha jIvo jinavacanane navaMdhana karanArA hovAthI jinAjhAnA virAdhaka be, ema samajavU; tethI uttama munioe prathama kahelA vidhiyI parijhAna pUrvaka sUtraarthano svAdhyAya karavo. 4 dhyAna. aMtarmuhUrta mAtra kAla sudhI cittano ekAgra adhyavasAya karavo te dhyAna kahevAya je. te dhyAna cAra prakAranuM . 1 Arta, 2 roja, 3 dharma ane 4 zukla. temAM ArtadhyAna cAra prakAre je. 1 iSTaviyoga, 2 aniSTasaMyoga, 3 rogaciMtA ane 4 agrazocaviSaya. 1 iSTa evA zabda, rupa, rasa, gaMdha sparza lakSaNavAlA viSayono je viyoga, eTale " A mane kadi paNa na thAo," ityAdi ciMtavavaM, te iSTaviyoga nAme paheluM ArtadhyAna kahevAya . 2" aniSTa zabdAdika viSayono saMyoga te mane koI divasa paNa na thAo." evaM je citavana te aniSTasaMyoga nAme bIjaM AdhyAna kahevAya . 3 roganI utpatti thatAM je ghaNI ciMtA karavI te rogaciMtAviSaya nAme zrIju ArtadhyAna kahevAya de. pa devapaNAnI ane cakravartIpaNAnI RSinI prArthanA karavA pramukha anAgatakAla saMbaMdhI kAryano zoka karavo, te agrazocaviSaya nAme cothu AtadhyAna kahevAya che. A dhyAna zoka, AkraMdana, svadeha tAmana Adi lakSaNothI aolakhAya che. te tiryacanI gatinuM kAraNarupa kahevAya che. A dhyAnano saMlava baga guNagaNA sudhI ne, ema jANavaM. Urbala prANIone je rokrAve te runa kahevAya , te prANivadha Adi Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. kAryavajhe pariNata evA AtmAnuM je karma te roja athavA te ruSapaNAno je nAva ( kriyA ) te roja kahevAya ne te saMbaMdhI je dhyAna te rauSadhyAna kahevAya be. te rau'dhyAnanA cAra prakAra je. 1 hiMsAnubaMdhI, 2 mRSAnubaMdhI, 3 cauryAnubaMdhI, ane va parigraharakSaNAnubaMdhI. evA tenA nAma le. ? prANIonA vadha, baMdhana dahana, aMkana ane mAraNAdika- citavana te hiMsAnubaMdhI raujadhyAna kahevAya che. 2 pizunatA, satyAsatya ane ghAtAdikanuM citavana karavaM, te mRSAnubaMdhI roSadhyAna kahevAya che. 3 tItrakopa, lonAkuna, prANIno upaghAta karavAmAM tatparatA, paralokanA jaya tarapha upekSA tathA paranavyanA haraNa- citavana te cauryAnubaMdhI roSadhyAna kahevAya . 4 sarva janane zaMkAmAM pAmavAnI tatparatA, upaghAtamAM parAyaNatA, viSaya sukhanI sAdhakatA tathA adhyanA saMrakSaNa- citavana, te parigraharakSaNAnubaMdhI nAme ro'dhyAna kahevAya je. A dhyAna prANivadhAdi lakSaNothI olakhAya , tethI te narakagatinuM kAraNarupa thAya . ___A ro'dhyAnano saMjava pAMcamA guNagaNA paryaMta jANavo. keTalAeka AcAryoM A dhyAnanA cothA prakAra (parigraharakSaNAnubaMdhI )ne uga guNagaNA sudhI mAne . dharmadhyAnanuM lakSaNa A pramANe je-dharma eTale damAdi daza prakArano dharma, tenAthI yukta athavA te saMbaMdhI te dharmadhyAna kahevAya . te dharmadhyAna cAra prakAranuM . ? AjhAvicaya, 2 apAyavicaya, 3 vipAkavicaya ane / saMsthAnavicaya-evA tenA nAma . . 1 zrImAn sarvajJa puruSonI AjhAnuM je anuciMtana, te AjhAvicaya nAme dharmabhyAna kahevAya je. 2 rAga, keSa, ane kaSAyane vazavattI evA prANIonA sAMsArika kaTonaM je citavana te apAyavicaya nAme dharmadhyAna kahevAya che. 3 jJAnAvaraNAdi karmonA zunAzuna vipAkanuM je citavana kara teM vipAkavicaya nAme dharmadhyAna kahevAya . Jain Education Interational Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. bhUmaMgaLa, ghopa, ane samuja pramukha vastunA saMsthAnAdika svanAvarnu je vicAravaM, te saMsthAnavicaya nAme dharmadhyAna kahevAya . A dharmadhyAna jinokta tattva para zraghA karavAnuM zunacihnarupa ne ane devagati Adi phalanuM sAdhaka . e dhyAnano saMnava cothA athavA pAMcamA guNa gaNAthI AraMbhIne sAtamA tathA AThamA guNagaNA paryaMta cha, ema jANavU tene viSe pahelA be neda cothe guNagaNe ane pahelethI traNa neda pAMcame guNa gaNe--eTalo vizeSa che. ATha prakAranA karmanA malane zodhe te zukla kahevAya je. te saMbaMdhI je dhyAna te zukladhyAna. te zukladhyAna cAra prakAre che. 1 pRthaktva vitarka samavicAra, 2 ekatva vitarka apravicAra, 3 sUkSma kriyA apratipAti ane 4 samucinnakriyA anivRtti-evA tenA nAma je. 1 jene viSa nAvazrutane anusAre aMtaraMga dhvanirUpa vitarka-zruta arthathI arthAtaramAM, zabdathI zabdAMtaramAM, ane yogayI yogAMtaramA saMkrame che, vatrI potAnA zucha AtmapravyayI avyAMtarane pAme De, guNayI guNAMtarane pAme ne ane paryAyathI paryAyAMtarane pAme De. tene mATe kA De ke," zrutaciMtAvitarkaH syA-hicAraH saMkramo mataH / pRthaktvaM syAdanekatvaM, navatyetat trayAtmakam" // 1 // "je zrutanI ciMtA te vitarka, saMkrama te vicAra ane pRthaktva te anekapaNuM-e traNa vastumaya pahelo pAyo thAya be. vitarkane mATe A pramANe kahevUche-- " svazuSmAtmAnujUtyAtma-bhAvazrutAvalaMbanAt / aMtarjalpo vitarkaH syAt , yasmiMstat savitarkajam // 1 // arthAdarthAMtare zabdAbabdAMtare ca sNkrmH| yogAdyogAMtare yatra, savicAraM tamucyate // 5 // avyAd avyAMtare yAti, guNAdyAti guNAtaram / paryAyAdanyaparyAya, sapRthakattvaM bhavatyataH " // 3 // A RNa zlokano nAvArtha upara kahevAmAM Avyo che. Jain Education Intemational Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zrI Atmapabodha. A zukladhyAnano pahelo pAyo bhAumA guNasthAnathI AraMjI agoAramA guNasthAna sudhI hoya che. 2 zukladhyAnano ekatva vitarka apravicAra nAme bIjo pAyo nizcana eka avyatuM athavA eka paryAyarnu athavA eka guNarnu athavA zabdathI zabdAMtaratuM ityAdi je saMkramaNa tenAthI rahita je. jAvazrutAvalaMbanavame ciMtavana karavArupa bIjo pAyo bAramA guNagaNe hoya che ane te pachI terame guNasthAne dhyAnAMtarikA hoya che. 3 te panI jene viSe kevanI nagavAna atyaMta Atmazaktivame bAdara kAyayogamAM Atma svanAvathI sthiti kA bAda bAdara mana vacana yugalane sUkSma kare je, te paThI sUkSma vacana tathA manane viSe sthiti karI bAdarakAyayogane sUkSmatAmAM na jAya , te paThI sUkSma kAyayogamAM kaNa mAtra sthiti karo tatkAla sUkSma vacana tathA manano sarvathA nigraha kare che. tyAravAda sUdama kAyayoge kSaNa mAtra sthiti karI sUkSma kriyAvAlA jJAna svarUpI potAnA AtmAne potAnI mele anujave ne ane tene yogya evA je zula pariNAma tethI pAvApaNuM yatuM nathI. A zukladhyAnano bIjo pAyo kahevAya . e teramA guNagaNAne aMte prApta thAya che. 5 jene viSe sUkSma kriyAno paNa samuccheda thAya be, te zukaladhyAnano cotho pAyo kahevAya je. te caudame guNagaNe hoya je te paThI jIva sidhipadane pAme che. ___ e dhyAna avAdhA ane asaMmohAdi viMga gamya ne ane mokSa phalana sAdhaka je ema samajavU. ethI akriyapaNAne yogya parama vizuddha pariNAmana nivRtti paNa hotI nathI. e cAre dhyAnamAM dharmadhyAna tathA zukladhyAna-e be nirjarAnA hetu hovAthI atyaMtara taparupa samajavA. ane Arta tathA rauSa-e be baMdhanA hetu be, nijarAnA hetu nathI teth| te taparupa nathI, mATe uttama buphivAlA puruSoe te Arta tathA roja-bane dhyAnano parihAra karavo. anyathA naMdamaNiyAra tathA kaMkarIkAdikanI jama mahA sukhanI prApti thAya . 5 jo ke cittanuM ati caMcalapaNuM hovAthI manuSya kudhyAnace pAme ne topaNa vIra puruSoe prasannacaMjAdikanI peThe te udhyAnane nivAravA mATe AtmavIryanA nadAsa prakaTa karako vIrya phoraca ane zuJca thAlano vida ma thAya, Jain Education Intemational Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VAN tRtIya prakAza. 335 tevo ajyAsa karavo. 6 natsarga eTale tyAjya vastuno samyak prakAre tyAga karavo te. te utsarga be prakAre che. 1 bAhya ane 2 ajyaMtara. bIjA adhyaMtara utsargamAM krodhAdika kaSAyano tyAga karavAno ne. ahiM prazna thAya ne ke, natsarga prAyazcittamA AvI jAyace, to par3I pharIvAra kahevArnu kAraNa ? tenA uttaramAM kahevArnu ke, e satya De paraMtu pUrva aticAranI zuchine mATe kahela je ane ahIM to sAmAnyathI nirjarAne mATe kahela , tethI temAM punaruktino doSa Avato nathI. A u prakArano tapa lokoyI aNaoLakhAto hovAthI, anyamata vAnAoe nahIM sevAto hovAthI ane modanI prAptimAM aMtaraMgapaNe rahena tethI AjyaMvara karmane tapAvanAra hovAthI te AtyaMtara tapa kahevAya che. e prakAre taparnu svarUpa kahevAmAM Avyu. e. saMyamanuM svarUpa. saMyama zabdano artha A pramANe cha-saM eTale samyak prakAre yama eTale sAvadha yopathI nivRtta tharbu, te saMyama kahevAya re tenA sattara neda . pAMca prANAtipAtAdikathI virama, ane paMca mahAvratanuM dhAraNa kara te-temanA bratonuM svarUpa A pramANe . 1 sa sthAvarAdi sarva jIvone mana, vacana, kAyAe karI pote haNe nahIM bIjAnI pAsai haNAve nahIM ane haNanArane anumode nahIM. 2 tema trividha trividha jAMgAe karI rAga, kSepa, krodha, mAna, mAyA, bona, hAsya ane kAhAdike karI prANAMte paNa mRSAvAda vole nahIM. te mRSAvAda cAra prakAre . 1 sadanAvaniSedha, 2 sadnAva jadanAvana 3 arthAtara anidhAna ane 4 gahar2yAvacana. pahelA bedamAM AtmA nathI ityAdi mAnavaM. bIjImAM zyAmAka nAme dhAnya athavA cokhA jeTalo athavA lalATane viSe rahelo AtmA ne tema mAnavaM, trIjA nedamAM gavAdikane azvAdikanA zabda kahevA te ame cothA jedamAM kANAne kANo kahI bolAvavo te. 3 cAritravaMta sAdhu upayogavaMta yA vividha vividha nAMge karI 1 jIva Jain Education Intemational Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. adatta, 2 tIrthakaraadatta 3 svAmiadatta, ane 4 guruadatta evI alpa vastu paNa na grahaNa kare. A je jIvaadatta be, te sacitta kahevAya , te potAnA vinAzanI zaMkA karatA jIvovajhe pote Azraya karela zarIranu arpaNa na karela hovAyI je sacittane grahaNa kare te jIvaadatta kahevAya le. ziSyane valAtkAre dIkSA ApavI te jIva adatta kahevAya . B acitta hoya topaNa jene mATe zrI tIrthakaranI AjJA na hoya, evA suvarNAdikane grahaNa kara te tIrthakaraadatta kahevAya je. C tIrthakara pranue AzA ApyA batAM je vastu tenA svAmIe-ghaNIe na ApI utAM grahaNa karavAmAM Ave te svAmi-adatta kahevAya . D dhaNIe AjhAApI paNa ko kAraNane laine je vastu gurue niSedhatI hoya, jemake, "he muni, tuM A vastu grahaNa karIza nahIM." te utAM lonAdikane vaza tha grahaNa kare to te guru-adatta kahevAya je. athavA gurunA kahyA zivAya je jojanAdika jogavavAM te paNa guru adatta kahevAya . sAdhu aDhAra prakAraceM maithuna seve nahIM. temAM audArika zarIra saMbaMdhI maithuna mane karI seve nahIM, bIjAne sevavAmAM preraNA kare nahIM ane bojA sevanArane sArA jANe nahIM ema traNa neda thAya . tevI rIte vacane karIne ane kAyAe karIne ema badhA maLI nava jedo thAya je. evI rIte audArike karI jema nava neda thAya, tema kriyavajhe paNa methunanA nava neda prApta thatA sarva mantrI maithunanA aDhAra neda thAya . . saMyamane upakAra karanArI upadhi zivAya munie trividha trividha nAMge karI parigrahanoM tyAga karavo. te saMyamane napakAra karanArI upadhinA ve prakAra ne. 1 audhika ane 2 upagrahika. je pravAhe karIne grahaNa thAya ane kAraNe nogavAya te audhika upadhi kahevAya je. tenA vastra, pAtra, rajoharaNAdi cauda do be. je kAraNa ute grahaNa karAya ne ane kAraNa paDye jogavAya , te upagrahika kahevAya je. te saMthAro, uttarapaTa vagerenA prakAre le. te audhika ane upagrahika napadhine viSa munie mamatvane dhAraNa kara nahIM. mamatvathI rahita tha mAtra saMyamayAtrAne mATe ve prakAranI upadhine dhAraNa karatAM utAM munio niSparigrahIja ga Jain Education Intemational Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. yatene mATe kAMbe ke, tAyinA / " na so pariggaho vRtto nAiputte mucchA pariggado vRtto 33 vRttaM made siNA " // 1 // 46 tA evA zrI mahAvIra prabhu te parigraha kahyoja nathI, paNa mUrchAne parigraha kahelo che, ne maharSiyoe paNa temaja kahu~ be. 1 " athavA muni vya, kSetra, kAla ane jAva e cAra vastumAM mamatva kare nahIM 1 temAM vyathI upadhine viSe athavA zrAvakAdikane viSe 2 kSetrathI nagara, grAma, tathA suMdara upAzrayane viSe 3 kAlathI zaradaRtu athavA divasAdikane viSe. 4 nAvathI zarIranI puSTi AdimAM tathA krodhAdikamAM mamatvane dhAraNa kare nahIM. Eat mahAvratane upayogI hovAthI baM rAtrinojana nivRttirUpa vrata paNa munioe avazya dhAraNa karakhaM. te rAtri jojana cAra prakAre be. 1 divase lAvelaM divase jogavanaM 2 divase jhAvelaM rAtre khAvaM, 3 rAtre lAve rAtre khA, ane 4 rAtrie lAluM divase khAvaM. tene viSe divase aisA azanAdikane grahaNa karI rAtre tene upAzrayamAM samyak prakAre rAkhI vIje divase jogavanArane pehelo neda, divase lAveluM rAtre jogavanuM te bIjo tathA vIjA nedo sugama De. A cAra prakAranuM rAtri jojana paMca mahAvratanuM ghAta karanAra hovAthI, temaja jinAgamamAM tathA anya matinA AgamamAM tenuM niSedhapaNaM hovAthI, te pariharakhAne azakya 337 to mAM kuMAdi sUkSma jIvono vadha hovAthI, sarva virati sAdhuoe teno avazya parihAra karavo. e rIte paMcamahAvratanA pAlavA saMbaMdhI svarUpa kahevAmAM yAnyuM. pAMca iMDiyanA nigrahanuM svarUpa. paMcamahAvratane pAlavAnI ichA rAkhanAro muni zabda, rUpa, gaMdha, rasa ane sparzarUpa pAMca viSayomAM rAgadveSano tyAga kara zrotra, netra, ghANa jihvA ne sparza vAlI pAMca iMDiyono nigraha kare. temAM 1 susvara - madhura svaravAlA evA muraja, veNu, vINA, strI, AdinA zubha ane kAga, uMTa, dhuvama, gadhekA, ghaMTI ne reMTa AdinA azubha zabdo sAMjaLIne, tathA 2 alaMkAra, gaja, ghoko, vanitA, AdinuM zubha ane kubja, kuSTI, vRddha, amuka AdinuM azubha rUpa dekhIne tathA 3 caMdana, kapUra, agara, kastUrI dina zubha ne mala, mUtra, 43 Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zrI Atmaprabodha. marelA kalevara AdinA azubha gaMdhane saMghIne 4 tathA khAM, sAkara, modaka A dino zubha ne khaM vAsI anna athavA kohI gayeluM anna, ane khAruM pANI -ityAdikano azubha svAda karIne, tathA e strI, tAi, netrAdikano zubha ne pASANa, kaMTaka, kAMkarAdikano azubha sparza anubhavIne te upara jyAre 'A mane iSTa che' evo rAga ane 'Amane aniSTa be' evo dveSa dhAraNa na kare tyAre anukrame te zrotrAdika iMDiyano nigraha thAya be. lI kadi munine pUrve jogavelA joga, krImAnuM smaraNa thai Ave tema kutUhalIpaNAne laine iMDiyo nata thai jAya tyAre munie Aya pramANe AtmAne zIkhAmaNa devI " parimiyamAna juvvaNa-masaMThiyaM vAhivAhiyaM dehaM / pariNavirasA visayA aNurajasi tesu kiM jIva // 1 // AyuSya parimita be, yauvanavaya saMsthita be, zarIra vyAdhipIDita viSayonI pariNati mahA virasa be, mATe he jIva, tuM ene viSe zuM rAce che?? je muni iMDiyAno nigraha kare nahIM, paraMtu jata azvanI peThe potAnI ichAne calita kare, te yA loka tathA paralokamAM moTA duHkhanuM bhAjana bane be. viSe zrI jJAtA dharmakathA sUtrane viSe anvaya tathA vyatirekathI ve kAcabAnA dRSTAMto ApelA be. cabAnA dRSTAMta. vArANasI nagarInI pAse gaMgA nadImAM mRdaMgatIra nAme eka aha be. temAM guDiyAne gupteMyi nAme ve kAcavAo rahetA hatA. te bane eka diva se sthalacArI kI mAyanA mAMsanI ivAvAlA thayA. tethI tesro hanI bAhera nI - kayA. koiSTa vezIyAloe tepane joyA, tyAre tepro bane jayajIta yajJa gayA. tatkAla potAno bacAva karavAne tesro cAre paga ne grIvA 'karoTImAM gopavI ceSTA rahita nirjIvanI peThe thar3a gayA. pelA zIyAlI Ao caMcalatAyI temane uMcA nIcA karavA lAgyA ane temanIpara caraNono AghAta karavA lAgyA. tema karavAthI teyo te kAcavAne kAM vikRti karI zakyA nahIM pIte zrAMta tha tyAMr dUre jai ekAMte sthira thaine rA. 1. mAthAnI khoparI. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 33 yA vakhate je agupteMpriya kAcavo hato, teNe capalatAthI potAnI mokane caraNonI vAhera kADhI, tevAmAM pelA bane zIyAlI o domI AvyA ane tenA zarIranA aaa aaar karI tene maraNa pamAmI dIdho. je bIjo gupteMdriya kAcabo hato, te acapaLa hovAthI ghaNA vakhata sudhI tevIja sthitimAM rahyo. jyAM sudhI te ne zIyALI tyAM rahyA, tyAM sudhI teNe kAMi paNa capaLatA karI nahIM. zIyALI ghaNI vAra bezI thAkI gayA ne patnI tyAMthI bIje sthale cAvyA gayA hatA. te pachI te gupteMdriya kAcabo haLave haLave dizAnuM vilokana karato cAlyo ane kudIne pelA mAM paDyo, pachI te sukhI thai rahyo hato. yA pramANe pAMca gone gopavanArA te kAcabAnI jema je muni pAMca iMDiyone gopavanAra thAya be, te sadA sukhI rahe be ne pelA bIjA gupteMpriya kAcavAnI peThe je pAMca iMDiyAne gopavato nathI, te muni duHkhI thAya che; tethI munie pAMca iMDiyAno jaya karavAmAM yatna karavo iMDiyono jaya karavAmAM te be kAcabAno upanaya darzAvI iMDiyanigraharUpa saMyama kaDelo che. kaSAyajayanuM svarUpa. pAMca iMDiyono nigraha karanAra sAdhuoe krodhAdi cAra kaSAyo ke jeo anudita che mano anudIraNAvame ane je udaya AvelA be, temane niSphala karavAvame jaya karavo - eTale nirodha karavo. kaSAya zabdano artha. nAtha prANI kapa eTale saMsArane trya kahetA pAme te kaSAya kahevAya che. krodha, mAna, mAyA, lobha, evA tenA cAra prakAra be. te cAra kaSAyonA pratyekanA anaMtAnubaMdhI Adi cAra cAra bheda che. 1 anaMta java jamavApaNe karI jemAM karmano anubaMdha thAya, te anaMtAnubaMdhI kaDevAya be, tevA anaMtAnubaMdhI krodhAdikanA udayarthI jIvo samyaktvane pAmatA nayI, athavA pAme to tepro samyaktvane vamI nAkhe be. " 2 jene sarvathA viratirupa pratyAkhyAna nathI te pratyAkhyAna kahevAya be, vAmatyAkhyAnI krodhAdikanA udayathI samyaktva pAmelA hoya topaNa tevA jIvane dezavirati pariNAma thatA nathI ne thatA hoya to avazya nAza pAme che. 3 je pratyAkhyAnane Avare te pratyAkhyAnAvaraNIya kahevAya be; tenA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zrI Atmaprabodha. jadayathI jIvo sarvavirati pariNAmane pAmatA nathI ane jo pAmyA hoya to teno vinAza thai jAya . ahiM dezaviratino niSedha nathI. je jarA bAle-eTale pariSaha upasargo prAvI paratAM sAdhuone paNa nadayika jAvamAM lAve te saMjvalana kahevAya . tenA udayathI jIvane yathAkhyAta cAritra hotuM nathI; paraMtu tene cAritranA vIjA nedo thavAno saMjava je. ___ A anaMtAnubaMdhI Adi kaSAyo anukrame jAvajIva, varSa, cAra mAsa ane pada sudhInI sthitivAlA le. anukrame 1 naraka, tiryaca, 3 manuSya ane 4 devatAnI gatinA ApanArA che. agIyAramA guNagaNAnA agrabhAge ArUDha thayenA sAdhune paNa pAmI da pharIthI mithyAtvarupa aMdha kuvAmAM pheMkanArA cha, zupha Atma guNanA ghAtaka De ane sarva anarthanA mUtra , mAThe budhimAn uttama puruSoe temano sarvathA vizvAsa na karavo, temano nigraha karavAmAMja udyama karavo. tene mATe kaDaM ne ke," jA jIva varisa caumAsa palagA naraya tiriya nara amarA / sammANu savvaviraza, ahakAya caritta ghAyakarA // 1 // jaz navasaMta kasA, vaha aNaMtaM puNovi paDivAyaM / na hute visasiyavvaM, thovevi kasAya sesaMmi" // 3 // A ve gAthAno jAvArtha upara darzAvelo De, temAM bIjI gAthAnA cothA padano artha evo De ke, " thoDAmAM thomo paNa kaSAya hoya, teno paNa vizvAsa na karavo. vano kartuM che ke," tattamiNaM sAramiNaM, vAlasaMgI esa nAvatyo / jaM navanamaNa sahAyA, ime kasAyA canaMti" // 1 // " tattva paNa A , sAra paNa A , ane ghAdazAMgIno paNa eja nAvArtha De ke je navajramaNAmAM sahAyabhUta evA kaSAyo , te tyAga karavA yogya De."1 evI rIte kaSAyajayarupa saMyamanuM svarUpa jANavU. damavirati svarUpa. have trANa damanI viratinuM svarUpa kahe je. upara kahelA cAra kaSAyonA Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 341 jitanArA muni mana, vacana ne kAyAnA traNa daMthI virame che. netraNa guptine dhAraNa kare be. hiMgamamAM kahelA vidhi pramANe to azuddha kriyArthI nivRtta thalA ne zuddha kriyAmAM pravarttelA evA mana, vacana tathA kAyAnA lakSNavAlA je vyApArI te traNa gupti kahevAya che. temAM vAnaranI jema ciMtavAtuM evaM je mana tenI caMcaLatA ghaNI che, tene mATe kAM che ke, - " saMgha taruNo giriNo, ya saMghae saMghae jalanirdivi / mai surAsuraThANe, eso mamakako hoi // 1 // 46 mana rupI markaTa vRkkone olaMghe be, parvatone ne samuone laMbe ane sura-asuronA sthAnamAM jame be. " 1 eja kAraNayI te mana munine paNa durjaya De. ane sarva karmone bAMdhavAmAM mukhya kAraNa che; tethI tene vamana karavAne ichatA evA munipro bahu prakAranI asadajAvanA pariharIne bAra prakAranI sadbhAvanAne viSe uttama prakAre vizeSa Adara karavo. te karavArtha / tevaM caMcala citta paNa sukhe karIne vazavarttI thAya be, e mano guptikahevAya be. "" bIjI vacana guptine ciMtavato evo sAdhu sajAya dhyAnanA samaya zivAya bIje vasareM karIne mauna dhAraNa karIne rahe be ane kuTI tathA hastAdikanI saMjJA paNa karato nathI. kadi koi tenuM kArya AvI pame to te satya tathA asatya amRSA vacana bole be. eTale ke je vastu ' pratiSThAsayA' eTale vastu sthApavAnA AzayayI bolAya be, te satya kahevAya be-- jemake " jIva be, jIva karttA che, karmano joktA be ityAdi " je ' pratiSThAsAM vinA ' eTale Azaya sthApyA vinA bole, te asatya amRSA kahevAya be; AmaMtraNa tathA prA. jJApanAdi - aNAvavA pramukha jemake " devadatta, kArya tuM kara " ityAdi" hI teja satya che, je sAMjaLanArane priya - niravadya hoya tevuMja vacana vAle tethI priya sAvadha hoya te kadi sAcaM hoyato tenAthI krodhanI utpatti tathA jIva ghAtAdika ghaNAM anarthonuM te kAraNa hovAthI temaja asatya prAya hovAthI teno parihAra karavo. vI prayojanavinA vAcAlanI pare niravadya paNa yathAtathA-- jema tema bola Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 zrI Atmaprabodha. nahIM. je sAcaM paNa priya hoya te bolavaM, tene mATe A pramANe kaDaM be. " nRpasacivejyanarAdIM-stathaiva jalpayati na khannu kANAdIn / na ca saMdigdhe kArye-nASAmavadhAriNI brUte " // 1 // "rAjA, maMtrI ane badamIvAn Adi zabdayI sAmaMta, zeTha tathA sArthavAha vagerene temanA nAmathI bolAkvA. kANAne kANo vagerethI bolAvavo nahIM. je kAryamAM saMdeha hoya, temAM nizcaya vatAvanArI nASA volavI nahIM." ? te viSa AcArAMga sUtrane viSe paNa yA pramANe kahelaM che.. " teyAvanne tahappagArAhiM nAsAhiM brUyAno kuppaMti mANavA teAvi tahappagArA tahappagArAhiM bhAsAhiM anikNkhnnaasijtti| " na ca kANAdiSvapi ayaM nyaayo'nustvyH| je jevA hoya, tene tevA prakAranI bhASAvaDe bolAvatAM mANasa kAma kare nahIM, tethI temane tevAja prakAranI jApAvake bolAve, paNa e nyAya kANAne kANA kahevA vageremA anusaravo nahIM.-eTale kANAne kANo kahI bolAvavo nahIM. Adi zabdayI kuSTIne kuSTI, laMgaDAne laMgaDo ane corane cora vagere samajabu. te viSe AgamamAM A pramANe kaheDhuM che" taheva kANa kANaMti paMDagaM paMjhagaMti vA / vAhiyaM vA rogitti teNaM coraMti nAvaetti" // 1 // " kANAne kANo, vyAdhivAlAne vyAdhivAlo, rogIne rogI, ane corane cora-ema bola nahIM. tema saMdehavAlA kAryamAM paNa emaja nyAya che-tethI e prakAranI avadhAriNI nASA bolavI nahIM. munieto vartamAna yoga ema bolavU joie. tene mATe kahyu De ke, " Anassa na vissAso, kajassa bahUNi aMtarAyANi / tahmA sAhaNaM vaTTa-mANajogeNa vavahArotti " // 1 // " AyuSyano vizvAsa natho ane kArya karavAmAM ghaNA aMtarAyo rahenA Jain Education Intemational Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 tRtIya prakAza. be, tethI sAdhune vartamAna yogavajhe bolavAno vyavahAra je." 1 valI "A vAuDA dhuMsarI khamavAne yogya thayelA , eTalA AMbAnA phala nakSaNa karavA lAyaka , A do sthaMbha, nAra, vastra, zayyA ane Asana pramukhane yogya , e zALI, godhama Adi anna bANI karavAne yogya thayelA ." AvA prakAranA vacano sAdhue bolavA na joie, kAraNake, sAdhunA vacano pratItipAtra hovAthI e vRSanAdikane gAme jomavA pramukha kriyAno kAla thai gayo , ema nizcaya karI sAMjalanAra puruSo temanA damanAdi kAryomA pravarte teyI moTo AraMja thavAno saMcava ne tema mAtA, pitA, nAi, vhena Adi svajanone " he mAta, he tAta, he nAi, he vhena" ityAdi nASAvame sAdhu bolAve nahIM, kAraNa ke, sAdhu lokAcArathI rahita hovAyI loka saMbaMdhInA nASaNano anadhikArI, me, tene mATe A pramANe kahe cha" damme vasahe khajje, phale thaMnA samucie ruke / gibne anne jaNayAzyati, sayaNe vi na bave" // 1 // ___A gAthAno artha upara AvI gayo je. ahIM vizeSa kahe che ke," rAjezvarAdyaizca kadApi dhImAn , pRSTo muniH kUpatamAgakArye / astIti nAstIti vadennapuNyaM, navaMti yadbhUta vaaNtraayaaH||1|| __" rAjA, dhanADhya vagere kadi kuvA ke talAva karAvavAnA kAryamAM munine puNya viSe pUche to budhimAn muni temAM'cha athavA nathI' ema kahe nahIM. kAraNa ke, tema eka bAta kahevAthI prANIono vadha ane aMtarAya thAya che." 1 vizeSArtha evo cha ke, koI yuvarAja, dhanADhya ke gAmamIo puruSa ko vakhate munine puche ke kuvo ke talAva karAvavAmAM puNya che ke nahIM ? athavA pANInI parava baMdhAvavAmAM puNya che ke nahIM ? tenA uttaramA buchimAn eTale samyak prakAre AgamanA jANa evA muni " kuvo ke talAva karAvavo temAM mahA puNya che ane na karAvavo temAM kAMi paNa puNya nathI, ema ve prakAre muni bolatA nathI. kAraNa ke, jo muni 'puNya De' ema bole to prANIno vadha thAya che tenA zoSaNa samaye jalane AzrIne rahelA sevALa pramukha anaMtakAyono tathA pUrA, zaMkha, matsya, demakA, Adi trasa jIvono pratyakSa vinAza dekhAvAthI ane matsyAdikanuM mAMhomAMhe ja Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI Atmaprabodha. kSaNa hovAthI, pApa lAge be ne jo ' puNya nathI' ema bolavAmAM Ave to aMtarAyano doSa thAya. kAraNa ke, ghaNAM pazu, pakSI, manuSyo je tRSArtta hoya che, temanA jalapAnano vyavaccheda hovAthI paNa pApano saMbhava che; tethI munie temAM maunuM AlaMbana kara athavA evA laukika kAryamA mAre jASaNa karavAnA adhikAra natha ema kaheM. te viSe sUtrakRtAMganA vIjA sUtramAM yA pramANe kaheM be. " tadA giraM samArabheAtthi puSAMti no vae / havA natthi puSAMti evameeM mabhayaM // 1 // dAvyAi je pANA dannaMti tasa thAvarA / tesiM sArakaNThAe tamhA athitti no vae // 2 // jesiM taM uvakappe annapANaM tahAvidaM / tesiM lAjatarAyaMti tamhA natthitti no vae // 3 // je dANaM pasaMsaMti vahamicchaMti pANi je pahiMti vitticcheyaM karaMti te // 4 // provina jAti asthi vA natthi vA puNo / Ayarayassa dicANaM nivvANaM pAruNaMti te " // 5 // 44 ( amArA anuSThAnathI puNya ke ke pApa che ? ema munine pUchatAM ) te samAraMbhamAM puNya be ema paNa na kahe temaja temAM pApa ke ema paNa na kahe." kemake e prakAre mahAnaya thAya be. 1 " dAnane arthe (anna pANI pAcavA mATe ) je trasa ne sthAvara jIva hAya te jIvone rAkhavAne mATe yA tamArA anuSThAne puNya be ema pa sAdhu na kahe " 2 " je lokane mATe annapANI tathAvidha nIpajAve che te jhokane mATe niSedha kare to bAjAMtarAya rUpa AhAra devAnuM vighna prApta thAya tethI puNya nathI ema na kahe " 3 koi yati dAnanI prazaMsA kare to te prANInA vadhanI ichA kare be je koi yati niSedha kare be te aneka jIvonI AjIvikAno beda kare che 14 46 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakoza. 34 ___" 'hA' 'nA' bane prakAranI bhASA vAle nahi kemake karmarajano tethI lAna thato jANIne tevI nApA tyAga kare te nirvANapada pAme che. " 5 jema kAlikAcArye dattanI AgaLa satya vacana kahyu hatuM, tema puNyanA arthI munie Apattine viSe paNa satya vacana bolavaM, mRSA bolavU nahIM. datta ane kAlikAcAryanI kathA. turamiNI nagarImAM zrI kAlikAcAryano bhANeja datta nAme hato. te rAjA. no purohita hato. teNe bale karI potAnA svAmI rAjAne baMdIkhAne nAMkhI pote svataMtra rAjyanA jArane vahana karanAra thayo hato. eka vakhate te mAtAnI preraNAthI kAlikAcArya pAse gayo. tyAM teNe unmattapaNe dharmanI IyAthI krodha sahita Agraha pUrvaka kAlikAcAryane yajJa karavAnuM phala pugyu. te vakhate sUrivare dhairyatuM avasaMvana karI kA ke " yA hiMsArupa De ane yanu phala naraka je." A pramANe temaNe je satya hatuM, te kaDuM, anyathA kaDaM nahI. te vakhate datte punaH pugyuM ke, " emAM nizcaya zuM je." ane te vacanamA vizvAsa zI rIte pame ? " gurue kaDaM ke, AjathI sAtame divase kutarAe jadaNa karAela kuMnImAM pamazo, panI have temAM zo nizcaya karavo ke ? " tema utAM teNe pAcho prazna karyo ke, 'ethI zuM ? ' tyAre sUrijIe kahyu, " teja divase akasmAt tArA mukhamAM viSTA pamaze." A sAMjalI ati krodhAyamAna thayetA datte kAM, ke, " tame zI rIte ma raNa pAmazo ? " guru bovyA-" huM samAdhivaDe mRtyu pAmIza ane par3I huM svarge javAno cha." sUrinA A vacana sAMjalI huMkAra karato datta ghera Avyo ane sUrinuM vacana vyartha karavAne pote potAnA gharamA sunaTothI cIMTAi samAdhiyI ganomAno rahyo. jyAre sAtamo divasa Avyo, eTale te buchinA mohathI tene AThamo divasa mAnI ane 'Aje AcAryanA pANathIja zAMtika kArya karUM' evaM dhArI te gharanI bAhera nIkaTyo, tevAmAM koi eka mAlI nagarImA pesato hato, tevAmAM tene dastanI hAjata lAgI eTale kAryanI AkulatAthI teNe rAjamArgamAM uso karI te japara puSpothI AgAdana karI cAlato thayo. A arasAmAM datta potAno ghomo calAvato teja mArge Avyo ane pelI DhAMkelI viSTA upara ghomo cAlyo eTale temAMthI viSTAno jarA nAga naDyo, te tenA mukhamAM pamI, viSTAnA svAdathI te camakyo ane tenA jANavAmAM AvyuM ke Aje AThamo divasa nahIM, paNa sA Jain Education Intemational Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 zrI Atmaprabodha. tamo divasa ho, tatkAla kheda pAmIne te pAcho pharyo. teja divase dattanA ghaNA urAcArothI kaMTALI gayelA maMtrioe pekSA zatru rAjAne pAMjarAnI bAhera kADhayo ane rAjya upara besAryo ane pAuLathI dattane bAMdhI rAjAne soMpI dIdho. rAjAe tene kuMjImAM nAMkhI nIce agni saLagAvI kutarAone buTA mukI tene kadarthanA pamAmI mArI nakhAvyo; te marIne narake gayo ane AcArya jagAn rAjA pramukhayI bahumAna pAmyA hatA. A pramANe vacana guptine viSe zrI kAlikAcAryano vRttAMta dhyAnamAM lakS munioe vacana gupti dhAraNa karavI. kAyagupti. kAyaguptinA citavanamA muni kAyotsarga karIne athavA padmAsanAdike karI zarIrano vyApAra roke ane tathAprakAranuM gamana, zayanAdika kArya utpanna tha. tAM zarIrane pravartAvavAthI magale magale mArA zarIravame koi jIvano vadha na thA o evI yatanA ciMtave. kAraNake, yatanA vinA magale magale ukAya jIvano vi. ghAta thAya ne tene mATe kayuM ne ke, " gamaNaThANa nisIyANa-tuaTTaNagIhaNa nisaraNAsu / kAyaM asaMvaraMto ehaMpi virAho hoI" // 1 // "muni gamana, sthAna, nisIdana, tuarttana', grahaNa, nidepa Adi kAryamAM kAyAne saMvare nahIM to te virAdhaka thAya je." A pramANe kAyagupti kahevAya che. e trividhaguptine kahevAvame sattara prakAre saMyama kahelo ... have dazavidha yati dharmanA bAkI rahenA cAra satyAdi nedo yA pramANe. 7 satya-eTane mRpAvAdanI virati + zauca-eTane saMyamamA niraticAratA-nirupalepatA. / akiMcana eTale niSparigrahapaj. 10 brahmacarya eTale sarvathA ka pakrIDAno niSedha. ___ ahiM keTalAeka dok anyamAM aMtardRtapaNe hovAutAM pRthak grahaNa kara te tenI spaSTatA karavA mATe che ema savAdhivAlAaoe jANI levaM. ___evIrIte daza prakArano yatidharma kahevAmAM Avyo. 1 ALoTabu. Jain Education Interational Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 347 e atyaMta durlabha evA munidharmamAM nigraMthoe sarvathA pramAdano parihAra karavo, te dekhA che-- navasaya sahassa unahe, jAi jarA maraNa sAgaruttAre / ja dhammaMmi guNAyara, khaNamavimAkAhisipamAyaM" // 1 // " he guNavaMta muni, lAkho nave karIne ujhana ane janma, jarA, maraNarupa, samujne utAranAra evA yatidharmamAM kSaNa mAtra paNa pramAda karIza nahIM, kAraNa ke, te moTA anarthano heturupa ne. kaDuM ke," seNAvaImohanivassa eso, suhANajaM vigghakarorappA / mahArika savvajiyANa eso, kayAvi kajjo na taopamAo" 1 "je kAraNa mATe A purAtmA pramAda moharAjAno senApati , se kAraNe te mohAdika sukhomAM vighna karanAro ne ane te vighna karanAra hovAthI sarva jIvono mahAn ripu be, tethI jeNe paramArthane jANelo ne, evA munie koI kAle paNa e pramAdane karavo nahIM." 1 valI kahyu ke ke, " thovovi kayapamAo jazNo saMsAravaDaNobhaNioM / jaha so sumaMgala muNI pamAya doseNa payavacho" // 1 // " yatine thomo paNa pramAda saMsAranI vRddhi karanAro kahelo , tevA thomA pramAdanA doSayI sumaMgaLa muni cAmamAthI page baMdhAyA hatA." ? sumaMgaLa munino vRttAMta.. zrA bharatakSetrane viSe sumaMgaLa nAme eka AcArya pAMcaso ziSyothI parivRta hatA. teo apramatta thai sarvadA ziSyone vAMcanA detA hatA. eka vakhate vAta vyAdhivajhe AcAryanI kaTImA vedanA natpanna thara AvI, tethI tezro vAMcanA devAne azakta thapa gayA te vakhate temaNe potAnA ziSyone kahAM, "he ziSyo, tame koza gRhasthanA gharamAthI yogapaTTa lAvo." te varakhate eka ziSye gurunI naktithI yogapaTTa lAvI gurune Apyo. gurue tene kaTI pradezamA sthApana kayoM ane tenA yogathI panoMThI vALI eTale tezro ati sukha pAmyA. paThI AcArya te yogapaTTane eka kaNavAra mukatA na hatA. tevI rIte keTalAeka divaso gayA palI ziSyoe AcA Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 zrI Atmaprabodha. ryane kA, " nagavan, Apane zarIre have ArAma thayo , tethI tamAre gRhasthane yogapaha pAcho Apako joie, ane Ape A pramAdanA sthAnano tyAga karavo joie. kAraNa ke, thomA paNa pramAdathI saMsAranI vRchi thAya je." AcArye kahyu, " ziSyo, zrA yogapaTTa dhAraNa karavAmAM zo pramAda thAya che. A yogapaTTa to mArA zarIrane sukha karanAro be, te pramAdanuM sthAna nathI. " gurunAM AvAM vacano sAMnaLI te vinIta ziSyo maunatuM avalaMbana karIne rahyA hatA. keTaloka samaya gayA par3I te sumaMgaLa AcArya zrutanA upayogathI potArnu AyuSya pUrNa thavAno avasara jANI ane eka viziSTa guNavAlA ziSyane sUripade sthApI pote saMjhekhanA karI kAlanI rAha joi rahyA hatA, te vakhate ziSyo zubhadhyAnopagata gurunI nikAmaNA karatAM A pramANe voDyA-" he svAmI, vratagrahaNa karyA palI Aja sudhImA je kAMI pramAda sthAna sevyu hoya to te Apa Alovo-pamikkamo." ziSyonA A kathanathI sUrie yogapaTTa dhAraNa karavA zivAyanA bIjA je je pramAdanA sthAna hatA te AlovyA ane paDikamyA. tyAre ziSyoe kahyu, " svAmI, yogapaTTa dhAraNano pramAda paNa Alovo." ziSyonuM A vacana sAMbhaLI AcArya kopAnaLathI prajvalita thai boTyA--" are ziSyo, tamArI mati vinIta je, jethI tame adyApi yogapaTTathI thayelA mArA dUSaNane grahaNa karo cho." A pramANe gurune kopAyamAna thayelA jANI tezro vinayapUrvaka bovyA-" svAmI amAro aparAdha kSamA karo. amAe ajANatAM tamone aprIti vacana kahelu De, AjathI have ame bolIzuM nahIM. " ziSyonA thA vacanathI sUrino kopa zAMta thai gayo, paNa temanuM dhyAna yogapaTTane viSe rahUM, tezro e pramAda sthAnane AlocyA vinA kAla karI gayA. te pachI tetro e doSane lazne kuDAgAra nagaranA rAjA megharathanI vijayA nAme devInA jadaramA garjapaNe utpanna thayA. prasava samaye jenA paga kaTIpara vITAelA cAmamA paTTe bAMdhelA , evo te putra utpanna thayo. rAjAe teno janmotsava karyo ane bArame divase te putranuM nAma dRDharatha pADayuM. pAMca dhAtrIaothI lAlana karAto te bAlaka jyAre ATha varSano thayo tyAre tene kalAcAryane soMpyo ane te anukrame botera kakSAmA pravINa banI gayo. te kalAomAM te saMgItakalAmA vizeSa nipuNa thayo. kumAra dRDharathane saMgItakalAmAM vizeSa nipuNa jANI ghaNA gaMdharvo potapAtAnI kalA batAvavAne tenI pAse AvavA lAgyA. te Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 3pae catura kumAra eTalo badho saMgIta kuzala hato ke jethI koI paNa gAyaka tenA manane raMjana karavA samartha tha' zakato nahIM. rAjakumAra dRDharatha uMcI jAtanA saMgItane jANanArA gAyakonI kadara karato. temane ghaNuM avya ApI saMtoSa pamAmato hato. teo tenAthI saMtoSa pAmI deza dezAMtaramAM te dRDharathanI kIrtine vistAratA hatA. A pramANe dRDharathakumAra potAno samaya sukhe prasAra karato hato. eka samaye je pelA pAMcaso ziSyo hatA, tezromAMthI nirmala jJAna, darzana ane cAritrane dharanAra je ziSya sumaMgalasUrinA AcAryapada napara Avena, te ane bIjA ziSyoe avadhijJAnathI jAeyuM ke, potAnA guru sumaMgalAcArya dRDharatha kumAra thai avaryA je. AyI potAnA gurunA svarupay darzana karavA temanI zchA thai anArya kSetramA kumAra dRDharatha rupe guruno avatAra thayelo jANI temanA manamAM kheda utpanna thayo ane tezro pramAdanA AcaraNane dhikkAravA lAgyA. teoe kahyu ke, pramAdanA thomAM paNa AcaraNathI A amArA gurunA jIvanI A dazA thai . jeo saMsAramAM A pramANe pramAda- sevana karaze, tetro amArA gurunI jema bahu prakAre du:khanA bhAjana vanaze." tetro A pramANe ciMtavatA hatA, tevAmAM temanA AcAryapada upara AvelA ziSyanA manamAM vicAra utpanna thayo ke, " have koi paNa upAya karI gurunA jIvane anArya kSetramAthI Arya kSetramA savAyato vadhAre sAraM." Avo vicAra karI temaNe vIjA ziSyone te vAta nivedana karI. pI koi eka yogya ziSyane gabano bhAra sauMpI te AcArya anArya dezamAM zupha AhAranI 5lanatA mAnI tevA dRDha saMdhayaNathI mahAtapa tathA cAritra pAsavAnI zaktivAlA kenAeka sAdhuone sAthe laz gAmogAma vihAra karI anArya dezamAM AvyA. tyAM AvatAM temaNe AhAranI gaveSaNA na karavAyI nAre parizrama paDyo hato. yAnaka nAmanA anArya dezamAM AvenA kuDAgAra nagaramAM teo AvI pohocyA. te nagaranI samIpe AvetA eka udyAnamAM teo dAkhala thayA. tyAM zukcha nUmine pamI lehI ane iMsAdikano avagraha laz tetro rahyA hatA. A nagaranA vAsIo ke jeoe sAdhunA rUpane kadipaNa joyenuM nahIM, tezro A sAdhuone jo Azcarya pAmI gayA. teoe temanI samIpe AvIne A pramANe pujyuM, " tame koNa ge?" sAdhuoe kA, " ame naTa boe." tyAre lokoe kahyu, "jo tame naTa hoto rAjAnI pAse jAo, eTale tamone yatheSTa dha Jain Education Intemational Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI Atmaprabodha. na prApta thaze." sAdhuoe kayu, " ame koznI pAse jatA nathI, jeo amArI pAse Ave temane ame amArI nRtya kalA batAvIe bIe." lokoe prazna karyo." jo tame rAjAnI pAse nahIM jAo to jojana kyAthI karazo ? " tyAre sAdhuo bobyA-" ame jojana karatA nathI." A sAMnaLI loko vismaya pAma gayA paThI jyAre. sAdhuo paDilehaNA tathA pratikramaNa karatA, tyAre keTalAeka sroko AvI temane puravA lAgyA ke " tame A zuM karo Do" sAdhuo bolyA, " ame A nRtya saMbaMdhI parizrama karIe bIe." te sAMnaLI loko potAne sthAne cAkhyA gayA. lokonA mukhathI vRttAMta nagaramA phelAyo. te rAjAnA sAMbhaLavAmAM Avyo te sAMjaLo vismaya pAmelo rAjA temanuM svarUpa jovAne mATe udyAnamA Avyo. teNe AvI sAdhuone pugyuM, "tame koNa bo? kyAthI ane zA prayojanane mATe tame ahIM AvyA Do?" AcArye kahA, " ame naTa bIe. tamone amArI kalA dekhAmavAne dUrathI AvyA jIe." rAjAe kA, tyAre tamAraM nRtya mane batAvo-" sAdhuo boTyA-" devAnupriya, je saMgIta kalAmAM nipuNa hoya, tenI AgaLa ame nATaka karIe bIe." tyAre rAjAe kahyu, " mAro putra dRDharaya e sarva jANe ." guru boTyA-" temane ahIM satvara bolAvo. " A uparathI rAjAe rAjakumAra dRDharathane bolAvA eka puruSane mokalyo. te puruSa rAjakumArane temavA gayo. rAjakumAra pAlakhImAM bezIne tyAM Avyo. teNe AvI sAdhuone kA, " tame saMgIta zAstramA kuzala ho to prathama saMgItanA jedo bolo, " te vakhate AcArya zrutanA bAthI saMgItanA badhA bhedo kumAranI AgaLa kahI saMbhalAvyA te sAMjaLI kumAra atyaMta vismaya pAmI gayo ane manamA citavavA lAgyo ke, " aho ! A to saMgIta zAstramA pravINa lAge . AnA jevo bIjo koi naTAcArya nathI, mATe tenI nRtyakalA hamaNAja joie." A pramANe cItavI teNe sAdhune A pramANe kaDaM,-" naTo, tame nRtya karo, jethI tamArI nRtyakalAnI parIkSA karI zakAya. tyAre AcArye kahyu ke, prathama natyanA upakaraNo maMgAvo. tyAre kumAre potAnA mANaso mokalI nRtyanA sarva upakaraNo maMgAvyAM te par3I AcArye vAdinano dhvani karatAM pehelA madhura svare karI tevA prakArano bhAlApa ko. je sAMjaLI sarva zrotAo camatkAra pAmo gayA. ane jema citramA zrAlekhelA hoya, tema stabdha thai gayA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. A vakhate AcArya nRtyanA AraMjamAM A dhruvapada naNyA hatA. "chi chipamAya latriyaM sumaMgalo vacchamerisiMpatto / kiM kuNio aMbaDayA pasaraMti na amhagurupAyA" // 1 // he vatsa, A pramAdanA lAlityane dhikkAra ho, ke jethI sumaMgala AvI dazAne pAmyA ! pUrva karmanA doSathI amArA gurunA caraNa prasaratA nathI, temAM ame zuM karIe ? amAro zo napAya ? te par3I AcAryanA kahevA vAkyone vIjA sAdhuoe moTe svare uccAryA ane temAM vINAdika vAdyo vagADyA. rAjakumAra dRDharatha vAraMvAra jaNAtA te dhruvapadane sAMbhaLI potAnA cittamAM vicAra karavA lAgyoke, "A sAdhuo jhuMjaNe ? ___ sumaMgala koNa ane teNe kevI rIte pramAda karyo ? rAjakumAre evI rote vAraMvAra nahApoha karavA mAMDyo, tevAmAM te tatkAla mUrga pAmo nUmi upara par3I gayo. te vakhate sarvatra hAhAkAra thai gayo. tatkAla rAjAdike teno zItopacAra karavA mAMDyo. kaNavAre cetanA pAmI te kumAra potAnA pUrva javane saMnArI te pUrvanA ziSyone dekhI yA prakAre vinApa karavA lAgyo-"aho ! A saMsAra sukhamaya che ane karmanI gati vicitra prakAranI . A saMsAramA uSkarmanA udayayI thayelA pramAdanA dope karI A jIvo bahu prakAranA mu:khane anubhave che. hu~ lagAra pramAdane AcaravAthI AvI dazAne pAmI gayo." kumArane Ama ciMtavato ane vinApa karato dekhI rAjAe ciMtavyu ke, "nizce A sAdhuoe mArA kumArane ghelo karI dIdho, mATe temane haNavA joie." AI ciMtavI rAjAe roSatho sevakone te sAdhuone baMdIvAna kararI vadha karavAnI AjhA ApI. te vakhate kumAre kA, " he pitA, A puruSo to hitakartA ne ane paranA kArya sAdhanArA che, mATe te pUjavAyogya je. vadha baMdhana karavAne yogya nathI." kumAranA A vacana sAMjalI rAjAe te AjhA pAThI kheMcI sIdhI ane te sAvuonI bahunaktipUrvaka sevA karI. te paThI kumAre ekAMte jai te sAdhuone A pramANe kahA, "he devAnupriya, A anArya kSetra je. ahIM vasanArA loko paNa anArya che. A sthale sArA dharmanI vArtA paNa sAMjaLavAmAM AvatI nathI, tethI ahiM mArI zI gati thaze?" Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 352 zrI Atmaprabodha. AcArya boyA - ", tame amArI sAthai Avo: jeyI tamArA kAryanI siddhi yaze. " " A rAjakumAra bolyo - mahArAja, mArA caraNa baMdhA gayA be, tethI huM cAlavAne samartha nathI, tethI AgaLa jatAM mAro zI rIte nirvAha yaze ? cArye jaNAvyaM, "jana, jyAre tame haLave haLave AryakSetramA Avazo, eTale A sAdhu tamArI vaiyAvacca karaze. " A AcArya nA vacana sAMjalI kumArane hiMmata AvI pachI te potAnA mAtA pitA pAse AvI A pramANe bolyo - " he mAtA pitA, jo Apa AzA Apo to huM A mahAn kallAcArya pAse kalA zIkhavAne jAuM " mAtA pitA mohAtura thaine bolyA(6 'vatsa, meM tAro viyoga sahana karavAne samartha thI mATe e naTone ahIMja rAkhI kalAno abhyAsa kara. rAjakumAra bolyo, e vAta satya be, e loko paradezI beM, tema ApaNa 5vyane nArA nathI, to te ahIMzI rIteM rahe ? tethI bIjA sarva vicAra bo " 66 damane temanI sAthe javA AjJA Apo jethI huM temanI sAtha saMgIta kalAno saMpUrNa abhyAsa karuM. " rAjakumArano Avo ati Agraha jANI mAtA pitAe tene AjJA ApI te sAthe tene bezavAne eka zibikA, anekeTalAka mANaso prApyA. rAjakumAra khuzI thai zivikAmAM ArUDha thai temanI sAthe cAbyo tenI pAula sAdhuo cAlavA lAgyA, anukrame te anArya kSetranaM ullaMghana kara AryakSetra prApta thA. eTale kumAre te zivikAne pALI vALI mukI. sAdhuoe te Arya kSetramAM AvI koi eka nagaramA nikSAne mATe jai zuddha AhArAvI pote karelA AMbA tapanuM pAraNaM karyu. te vakhate rAjakumAre kAM, " jagavana, have mAre zuM karavuM ? " AcArya bolyA, " tame vrata grahaNa karo. " sUkhiranI va AjJAthI te kumAre cAritrane grahaNa karyu pachI tenA pUrva javanA ziSyo kheda rahita tha tenI vaiyAvacca karavA lAgyA pachI anukrame temanA potAnA gannA bIjA sAdhugro ekatA thai AvyA ane te atyaMta AnaMda pAmI gayA. te kumAramuni mahA tapasvI thayA, cAritra grahaNathI mAMgIne temaNe yAvajjIvita pakAne mamattapaNe saMyamane pAlyo. anukrame AyuSyanoM kSaya samAdhi pUrvaka kAla karI te navagraiveyakamAM devapaNe utpanna thayA hatA, tyAMthI cavIne mahAvideha kSetrane viSe teyo siddhipadane prApta thaze. bIjA paNa sAsaMyamanI ArAdhanA karI anukrame uttama gatine prApta thayA hatA. e pra Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. kAre pramAda upara sumaMgalamuninuM dRSTAMta . A dRSTAMta uparathI pramAdanA dezathI utpanna thayelA karmano vipAka kevo viSama De ? teno vicAra karI saMsAranIru evA munioe sarvadA pramAdano parihAra karavo joie. have pramAdano parihAra karI saMyama pAlavAmAM ujamAna thayelA munio manano nigraha karavA pramukha kAryamA je vAra sadanAvanA nAve . tenuM svarupa kahevAmAM Ave be. " paDhama maNicca masaraNaM saMsAro egayA ya annattaM / asuztaM AsavasaMvaroya taha nijarAnavamI // 1 // loga sahAvo bohi-subahA dhammassa sAhagA arihA / eyAo bhAvaNAo, bhAveyavA payatteNaM " // 2 // ? anitya, 2 azaraNa, 3 saMsAra, 4 ekatva, 5 anyatva, 6 azuci, 7 Azrava, saMvara; e nirjarA, 10 loka svarupa, 11 bodhi durlana ane 12 dharmanA sAdhaka arihaMta-ityAdi bAra nAvanAono sudRSTi puruSoe yatne karI abhyAsa karavo. 1 A saMsAramA mohAdikane vaza thai sarva vastune virSe avalI bujhivAbA mUDhajano svAmitva, dhana, yauvana, zarIrakhAvaNya, bala, AyuSya, viSaya sukhanI vabanatA ane janasaMyogAdika padArthone parvatathI utaratI mahA nadInA pUranI peThe atyaMta vAyunA samUhe kaMpAvelA dhvajapaTanI jema vAMchita pradezamA potAnI zyA pramANe vihAra karanArA ane cAre tarapha jamarAonA samUhe Azrita evA gaMDasthalavAlA madonmatta hastInA karNatAlanI pere ane nibika pavane karI haNAesA vRkSanA pAkA pAtrAnA samUhanI pare ati caMcala , topaNa te sarvadA nityarupa jANe , paNa tattva dRSTie jotAM A sarva jAvo anitya , temAM eka paNa nitya-zAzvata nathI. valI je paramAnaMdane ApanArA sadajJAnAdika prAtmAnA guNoM te nitya , A pramANe je ciMtavag, te peheMtrI anitya nAvanA kahevAya u. tene mATe A pramANe kahelu De. " sAmittaNadhaNajuvvaNaka ruuvblaauchsNjogaa| ailotA ghaNapavaNA hayapAyava pakapattavva " // 1 // 45 Jain Education Intemational Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. A gAthAno artha upara kahevAmAM Avyo che. 2 vIjI azaraNa jAvanA be. jema yA lokane viSe mAtA, pitA, nAi, vhena, strI, putra, mitra, sunaTAdi parivAra dekhatA batAM eka jaina dharma zivAya bIjaM kAMi paNa zaraNa rupa nathI ityAdi citavana kara, te azaraNa bhAvanA kahevAya be. tene mATe yA pramANe kaheluM be " piu jAu jayaNi jajjA, naDAe ( paccaraka miraka mANANaM / jIvaM harai maccU, navisaraNaM viNA dhammaM " // 1 // 354 zlokana nAvArtha upara kahevAmAM Avyo be. 3 trIjI saMsAra nAvanA be. jenI aMdara yA pramANe citavana karavAnuM be- " saMsArane viSe corAzIlAkha jIvAyonimAM vAraMvAra janmamaraNa yAzrIne bhramaNa karatA evA saMsArI jIvo karmanA udayarthI koivAra sukhI, koivAra rAjA, koivAra raMka, koivAra kurupI ne koivAra svarUpavAn ema vividha prakAranI avasthA anuve che. valI paraspara saMbaMdhI onI ciMtAne viSe rahyA kare che. karmanAvAne laine kuberadatta pramukhanI jema ekaja javamAM mahAn duSkarmanA baMdhanA he - turupa evA aneka saMbaMdho utpanna thAya che, to aneka navomAM aneka saMbaMdho thAya, zuM kaheM ? tetha vastutAe ekAMta duHkharUpa evA A duHkhamaya saMsArane viSe mUDha puruSo racyA pacyA rahe che. paNa jeyo tattvajJAnI che, teo temAM kadipaNa Asakta thatA nathI, yA pramANe je ciMtavana karavuM, te trIjI saMsAra bhAvanA kahevAya che, tene mATe kAM cheke, " jAimigaM muMcaMto chAvaraM jAI taheva giNhaMto / ma ciramavirAmaM jamarovva jio javArAme" // 1 // " ekeMpriya Adi jAtine mukato ane bIjI ve iMDiya pramukha jAtine grahaNa karato evo jIva jamarAnI jema yA navarUpa ArAmane viSe virAma pAmyA art cirakAla me be. " te viSe kuberadattano vRttAMta. mathurA nagarI mAM kuberasenA nAme eka gaNikA rahetI hatI. eka divase te Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 355 46 - ha - " NIne navIna garna utpanna thara Avyo, ArthI te hRdayamAM atyaMta kheda pAmavA jAgI. teNInI mAtAeM jyAre telIne kheda pAmatI joi, tyAre teNIe tenuM duHkha dUra karavA mATe vaidyAne bolAvyA. vaidyoe nAmI joi telIne nIrogI jANI kayuM, AnA zarIramAM ko jAno roga nathI, paNa telInA udaramAM yugalano garna be hetuthI A strIne kheda thayo che. te pachI te vaidyone vidAya karI vRddha kuTTinI potAnI putrIne yA pramANe kahevA lAgI - "putrI, A tArA udarano garna rA prANane haranAro che, mATe tene pAmI nAMkhavo yogya che. vezyAe kanuM, " huM game telA kleza sahana karIza paNa mArA garnanuM kuzala thAo. " pachI jyAre yogya avasara Ayo, eTale teNIe putra ne putrInA yugalane janma prApyo. A vakhate telInI mAtAe kahuM, "putrI, A chokarAM tArA yauvanane haranArA be, tethI yugalane viSTAnI jema tyajI dai tArI AjIvikAnA sAdhanarupa evA yauvanavayanuM rakSaNa kara. mAtAnA yA vacana sAMjaLI te vezyA bolI - " mAtA jyArepa kaho botema hoyato daza divasa sudhI rAha juvo, pachI tame jema kahezo, tema huM karIza. yA pramANe kahI te kuberadattA vezyA te potAnA bAlakone daza divasa sudhI stanapAna karAvA lAgI, jyAre agIyAramo divasa Avyo, eTale telIe potAnA bAlakonAM kuberadatta ne kuberadattA evA nAma pADyAM. pItemanAe naamrth| aMkita evI ve mudrA karAvI temanI yAMgalI mAM peherAvI - nemane eka lAkaDAna | peTImAM mukI banene sAyaMkAle yamunA nadInA pravAhamAM vehatA mukyA jalanA pravAhamAM vehetI te peTa) anukrame sUryodaya vakhate zauryapura nagarane daravAje AvI. te vakhate koi ve zeThanA putro tyAM snAna karavA AvelA, ma e peTI joi ne tatkAla tene grahaNa karI ghAmI; tyAM te bane bAlako temanA jovAmAM yAvyA. tezromAthI ekane putranI ichA hatI, tethe putra lIdho ne eka putrInI vAhatI teNe putrI sIdhI. tesro banene lai potapotAne ghera prAvyAne te saMtAno potAnI strIne yApyA ane temanI mujhAnA lekha pramANe temanA nAma rAkhyA. keTaleka kAle jyAre te bane bAlako ekaThA thayA tyAre te zepotAno sneha saMbaMdha jALavavAne mATe te baneno vivAha saMbaMdha jogI dIdho-moTI dhAmadhUmathI temano lagnotsava karavAmAM Avyo. te ba~ne daMpatI eka vakhate ekAMte soThA bAjInI krImA karatA hatA tevAmAM kuberadattanA hAtha mAMthI Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. mujA nIkalIpamI ane te kuberadattAnI Agala pI. kuberadattAe te hAthamAM lIdho; temAM rahena nAma vAMcI ane te potAnI munA sAthe meLavavA mAMjhI, tevAmAM te baneno sarakho ghATa ane samAna AkRti joi teNInA manamA zaMkA utpanna thA AvI ane kuberadatta vakhate potAno bhAi haze ema nizcaya thavA mAMDyo. A pramANe nizcaya thatAMja teNIe mujA kuberadattanA hAthamA peherAvI dIdhI tene jotAM ja kuberadattanA manamAM paNa zaMkA thA AvI ane kuberadattA potAnI vhena haze, evo teNe nizcaya karyo. AthI tenA manamA atyaMta kheda natpanna thai Avyo. pr| baMne ekatra thA vicAra karI potAnA vivAhanA kAryane akAryamAnI te saMdeha dUra karavAne potapotAnI mAtAne sogana ApI atizaya AgrahathI puuvA lAgyA. jyAre temano ati Agraha dekhAyo, eTale te mAtAe peTInI prAptithI AraMjIne badho vRttAMta temanI Agala nivedana karI dIdho. A vakhate kuberadatte prazna koM --" tamoe amone yugala janmelA jANatAM utAM Avo lagna saMbaMdha kema karyo ? tamAre AdhuM akArya karavU na hatuM." te mAtAe kahyu, " tamArA jevI rUpa, guNa ane zIlamA manatI bojI joma na manavAthI amoe A saMbaMdha joDyo be, utAM jo tamArA manamAM te viSe kheda raheto hoya to haju kAMi bagamI gaDe nathI; kAraNake, haju tamArUM mAtra pANigrahaNaja thayuM ne kAMza maithuna thayuM nathI; tethI tamo kheda pAmazo nahIM. tamone pharovAra vIjA yogya joDAM sAthe paraNAvIzuM." mAtAnA A vacano sAMjaLI kuberadatta bolyo-" tame kaho bage, te yathArtha . paNa hAta huM vepArane mATe videzamA javA zchA rAkhuM buM, mATe mane AAApo." mAtA pitAe kuberadattane AjhA ApI. pI kuberadatta potAnI vhenane A - ttAMta jaNAvI ghaNuM karIyANu lai paradeza cAlyo gayo. karmayoge te potAnuM vatana je mathurA nagarI temAM AvI caDyo. tyAM pote vyApAra kama karavA lAgyo. eka divase tenI mAtA pelI kuverasenA vezyA tenA jovAmAM AvI. teNIne ghaNI suMdara joi kuberadatta kAmavaza thai gayo. tatkAla ghaj .avya ApI teNe teNInI sAthe viSaya joga jogavyo. evI rIta keTaloka vakhata viSayanoga jogavatAM teNIne eka putra utpanna thayo. ahIM zauryapuramAM kuberadattAe jyAre potAnI mAtA pAseyI potAno vRttAMta sAMjalyo, eTale teNInA manamAM vairAgya utpanna thai Avyo. tatkAna teNIe koI Jain Education Intemational Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 357 sAdhvIno yogayatAM teInI pAse dIkSA grahaNa karI. saMyamane prApta karI telI e evo tapa Acaryo ke, jethI nirmala adhyavasAyane lar3ane teNIne alpa samayamA avadhijJAna utpanna thai tryAyuM. eka vakhate te kuberadattA sAdhvIjIe avadhijJAnanA valarthI potAnA jAinuM svarUpa vilokyuM tevAmAM teNInA jANavAmAM tryAvyaM ke, potAno jAi kuberadatta mathurAmAM potAnI mAtA sAthe Asakta thayo be, ane tenAthI eka putra utpanna thallo be. yA svarUpa jANI teNI karmanI gatine dhikAra ApI potAnA baMdhune te kAryarupa mahApApamAMthI mukta karavA ne tenA AtmAno uccAra karavA mathurAnagamAM AvI. te nagarImAM kuberasenA vezyAne ghera jai dharmalAna AzISa ApI, telIe rahevA mATe Azraya mAgyo. kuverasenAe kayuM, " he mahA satI, huM vezyA huM topaNa hama eka narttAranA saMyogathI kulIna strI banI hUM; tethI tame sukhe kararI mArA gharanI najIka niravadya zrayane grahaNa karo ane upadeza ApI mone sadAcAramAM pravato. vezyAnAM yA vacano uparathI kuberadattA sAdhvI potAnA parivAra sAthe te vezyAnA gharanI pAse vAsa karIne rahyA hatA. vezyA kuberasenA dararoja te sAdhvInI AgaLa potAnA bAlakane loTato muktI tyAre avasarane jANanArA sAccI te bAlakane A pramANe bolAvatA hatA, " are bAlaka, 1 tuM mAroM jAi be, 2 tuM mAro putra be, 3 mAro dIyara che, 4 mAro matrI jo be, e mAro kAko be ne 6 mAro pautra be. tAro je pitA te 1 mAro jAi be, 2 mAro pitA che, 3 mAro dAdo be, 4 mAro jatAra be, e mAro putra che, ane 6 mAro sasaro paNa che. valI je tArI mAtA te ? mArI mAtA be, 2 mArI dAdI be, 3 mArI jAjI be, 4 mArI putravadhU De, e mArI sAsU be ne 6 maar| zokya paNa che. eka bakhale kuveradatte A vacana sAMgaLI vismaya pAmI sAdhvIjIne A pramANe putrayuM, " sAdhvIjI, tame AvA ayukti vacano kema bolo bo ? te vakhate sAdhvIjI bolyA, "jAi, huM je voluM luM, te yuktaja be, prayukta nayI. sAMjaLo, 1 bAlaka ne huM eka mAtAnA bIe teyI te mAro jAi thAya be, 1 te mArA narttAno putra hovAthI mAro putra thAya be, 3 te mArA jarino nAno jAi hovAthI mAro diyara yAya be, 4 mArA jAino putra hovAthI mAro matrI jo thAya be, Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 zrI Atmaprabodha. 5 mArI mAtAnA patino nAza hovAthI mAro kAko thAya ne 6 ane mArI zokyano putrano putra hovAthI mAro pautra thAya . A pramANe bAlakanI sAthe potAnA u saMbaMdho dekhAmI sAdhvIe punaH jaNAvyuM, " 1 A bAlakanA pitAnI ane mArImAtA eka hovAthI te mAro nAi thAya , 2 A bAlaka mArI mAtAno nattAra hovAthI mAro pitA thAya , 3 A mArA kAkAno pitA hovAthI mAro dAdo thAya , 4 te pUrve mane paraNanAro hovAthI mAro jAra thAya che, mArI zokyano putra hovAthI mAro putra thAya ne ane mArA diyarano pitA tethI te mAro sasaro thAya De. have A bAlakanI mAtA mArI prasava karanArI hovAthI ? te mArI paNa mAtA thAya che, 2 te mArA nAznI vahu tethI nAnI thAya , 3 mArA kAkAnI mAtA hovAthI te mArI dAdI thAya , 4 mArI zokyanA putrano vahu hovAthI mArI vadhU thAya che. 5 mArA nAranI mAtA tethI te mArI sAsU thAya , 6 ane mArA jAranI bIjI strI, tethI mArI zokya thAya che. e bAlakanI mAtA kuberadattA vezyAnI sAthe mArA potAnA u saMbaMdha thAya . A pramANe kahI te kuberadattanA AtmAno nakAra karavA pote rAkhezI pelI mujA tenI AgaLa pragaTa karI batAvI. kuberadatta te mughA jo vicAramAM pamA gayo ane sAdhvIe batAvelA sarva saMbaMdhone virucha jANI tenA hRdayamAM vairAgya nAvanA pragaTa thai AvI. AtmaniMdA karatA te kuberadatte potAnI zuchine mATe vicAra karI tatkAla dIkSA grahaNa karI ane te mahAn tapasyA karavAne pravo. * A pravRtti jANI kuberasenA vezyAe paNa pratibodhane pAmI zrAvakadharma aMgIkAra karyo. sAdhvI kuberadattA yA pramANe temano uddhAra karI potAnI pravartinI pAse cATyA gayA. anukrame te sarve jIvo potAnA dharmane samyak prakAre ArAdhI uttama gatinA jAjana thayA hatA. aDhAra saMbaMdha upara kuberadattanuM dRSTAMta A pramANe -A aDhAra saMbaMdho eka javane AzrIne batAvyA je. aneka navanI apekSAe to prAye karIne sAMvyavahArika eTale vyavahAra rAzivALA jIvono ekeko saMbaMdha anaMtIvAra thayo, temaja zrI jagavatI sUtranA vAramA zatakanA sAtamA uddezamAM kayuM ne ke," ayaNaM naMte jIve, savva jIvANaM mAittAai" ityAdi / Jain Education Interational Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 35 e devAnuM tAtparya ke, " he jagavan, A jIva sarva jIvonA mAtApaNe, pitApaNe, nApaNe, vhenapaNe, strIpaNe, putrapaNe, putrIpaNe, bahupaNe, zatrupaNe, ghAtakapaNe, pratyanIkapaNe, zatrusahAyapaNe, rAjApaNe, yuvarAjapaNe, sArthavAhapaNe, dAsadAsIpaNe, jAgagrAhIpaNe, zikSakapaNe, ane irSyAlupaNe pUrve utpanna thayo haze ?" yA pramANe gautama mahArAje puchatAM zrI vIramanu kahe be-" hA, gautama, anekavAra athavA anaMtavAra pUrve utpanna thayo, ema sarva jIvo yA jIvanA mAtAdikapaNe anekavAra athavA anaMtavAra pUrve utpanna yayA be. 4 cothI ekatva jAvanA yA pramANe be-A saMsAramAM jIva ekalo utpanna thAya che ne ekalo maraNa pAme che; temaja ekaloja karma upArje be ne tenA phala paNa ekaloja jogave be, tethI tatvapaNe karI eka zrI jaina dharma vinA koNa anya svajanAdika sahAya karatA nathI . ityAdi je citavana, te ekatva jAvanA kahevAya che, tene mATe yA pramANe kahetuM be " ikko kammAi samaM jaNeza bhuMja phalaMpi tassiko / ikassa jammamaraNe, parabhavagamaNaM ca ikkassa " // 1 // yA gAyAno artha upara kahevAmAM Avyo be. 5 pAMcamI anyatva jAvanA yA pramANe be- cirakAlathI Atma pradezanI sAthe gADha saMbaMdhavAluM ane manavAMchita azanapAnAdike karI bahu prakAre bAlita evaM potAnuM zarIra paNa vastugatie kara anya -- juDuMja be. te anyapapAne lai beTe prANI anI pachavAne jatuM nathI to pachI bAhyabhUta evA dhana suvarNAdi paravastunazI vAta karavI ? mATe eka Atma dharma vinA sarve sAMsArika jAvo anya be-judA be, AvuM je citavana te anyatva bhAvanA kahevAya be, tene mATe yA pramANe kalelaM - 66 cirAlipi dehaM jara jima maMtaMmi nANuvadveza | tApi do annaM dhaNakaNayAIe kA vattA " // 1 // apica - " annaM imaM kukuMbaM annA bacchI sarIramavi annaM / Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. mottuM jiNaMdadhamma, na bhavAMtaragAmio anno" // 1 // pehelI gAthAno artha upara darzAvyo che. bIjI gAthAno artha A pramANe . " kuTuMba paNa anya che, A lakSmI pANa anya je ane A zarIra paNa anya che. zrI jinadharma zivAya navAMtaramA AvanAra ko bIjeM nayI." 2 6 uThI azuci bhAvanA kahe je-" rasa, rudhira, mAMsa, meda, asthi, zukra, ane majjA-e sAta dhAtumaya zleSma tathA mantra, sUtra, purIpa, tvacA, AMtaramA ane oranA samUhavaDe vITAevaM ane sarva kAle kRmi, roga, gaMDolA AdithI narekheM A audArika zarIra tatvaSTie jotAM mahA azucivAluM che. te eka adbhuta Atmadharma vinA kA prakAre zuci thAya ? kadipaNa thAya nahIM. valI je AvA zarIrane kevana jalAdivaDe zudha karavA che che te tattvathI vimukha ane ajJAnI jANavA" yA prakAre je citavana karavU, te azuci bhAvanA kahevAya che. tene mATe A pramANe lakhe che " meyavasare amanamutta pUriaM camma veDhiaM ttto| jaMgamamiva vaccaharaM kahaeyaM sujhae dehaM " // 1 // A gAthAno artha upara darzAvyo -have taMtra viyAvi prakIrNane anusAre te audArika zarIranuM garjAdhAnathaAraMjIne kAMka vizeSa azucirnu svarUpa dekhAme meM. strInI nAjinI nIce puSpanAlane AkAra ke nAma se, tenI nIce adho mukhI kamalanA kozane AkAre jIvanI natpati sthAna rupa yoni hoya . tenI nIcanA nAgamA AMbAnI mAMjarInA jevI eka mAMsanI maMjarI che, te mNjr| Rtu vakhate phuTI rudhiranA viMcuone muke . RtukAla vItyA pI eTale trANa divasa pachI te kamalanA kozanA AkAravAlI yonine viSa praveza kare De, paThI puruSanA saMyogathI puruSanA zukra (vIya ) nI sAthe mizra thAya , tyAre jhAnI mahArAjAe te yoni jIvane upajavA yogya kahelI ne te sthane vAra muhUrta sudhI te zukra ane zoNita avinAzI yonIpaNe thAya ne ane bAra muhUrna paThI vinAzI yonipaNAne pAme ne tethI te vAra muhUrta sudhImA jIvanI utpati ; te vAra muhUrtta pa. Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. jI jIva utpanna thato nathI; te utpattinA prathama samaye ekatra thayela pitA saMbaMdhI vIrya ane mAtA saMbaMdhI zoNita tene te jIva AhArapaNe grahaNa kareM che, te AhArane oja AhAra kahevAmAM Ave , te oja AhAra aparyApta avasthA sudhI hoya che, te par3I jyAre te paryApta thAya , tyAre te garnamAM rahelA jIvane lomAhAra hoya . te jIvane AzrIne raheba zukra anai zoNita anya sAta divasa sudhI kalala rupe hoya je ane te sAta divasa pI parapoTA rupe rahe .. te parI peheMle mAse ' karpopala' evA pramANanI mAMsanI pezI rupe bane je. bIje mAse te nivimamAMsapimikA thAya ne, jIje mAse te mAtAne dohada utpanna kare . cauthe mAse mAtAnA aMgane pIDA utpanna kareM meM. pAMcameM mAse te jIvanI mAMsa piMDikAmAMthI aMkurAnI peThe be hAtha, ve paga ane mastaka-ema pAMca avayava niSpanna kare . baThe mAse pitta ane zoNitane banAve . sAtame mAse sAtaso naso, pAMcaso mAMsapezI nava dhamanI nAmIvizeSa ane sAmAtraNa koTI romarAjI, niSpAdana kare , AThame mAse lagAra UNo natpanna kare ne ane navame mAse suniSpanna sarva aMgopAMga vAlo jIva vanI jAya je. te garbhAvasthAmAM mAtAnA jIvanI rasa haranArI tathA saMtatinA jIvanI rasa haranArI jebe nAmIo hoya je, tezromAM pahelI mAtAnA jIvanI sAthe baMdhAela utAM saMtAnanA jIvane sparzelI , tethI saMtAnano jIva mAtAe jogavAtA aneka prakAranA rasavigayano eka deze karIne oja AhArane grahaNa kare , vIjI nAmI je saMtatinA jIvanI sAthe baMdhAela te mAtAnA jIvane spazailI che, te nADIvame jIva potAnA zarIrane vRdhi pamAme , paraMtu te avasthAmAM te kavata AhArane grahaNa karato nathI; tethI tene uccAra (kAmo ) tathA prasravaNa (mUtra ) saMbhavatA nathI tema valI te jIva je AhAra avya grahaNa kare , te potAnI zrotrAdika iMjiyo ane asthi, majjA, keza, roma ane nakhapaNe pariName . te garnamA rahelo jIva mAtAnA zayana vakhate sui jAya je ane mAtAnI jAgRta avasthAmAM jAge . mAtA sukhI eTale te paNa sukhI hoya . evI rIte kamanA udayathI jIva utkRSTa aMdhakAramA azuci narekhA garnasthAnamAM mahA sukha anujavato rahe che. jyAre nava mAsa atIta yatAM te puruSa, strI, napuMsaka ane bi Jain Education Intemational Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 zrI Atmabodha. e cAramAM harako rupe prasavAya be. jo zukra alpa hoya ane zoNita vizeSa hoya to strI, zukra vizeSa ne zoNita alpa hoyato puruSa ane zukra ane zoNita samAna hoya to napuMsaka janme be. jo kevala zoNitanoM ja yoga hoyato mAMsanA piMrupa biMba pragaTe beM. valI koi prANI mAtAnA udaramAM utpanna yayelo hoya paraMtu ghaNA pApe karIne parAbhUta thayelo hoya to te vAta tathA pittAdikava meM dUSita thavA devatAdi staMjita karelo hovAthI darArahita bAra varSa sudhI tyAMne tyAM (garbhamAM ) rahe be eTale vAra varSe vItyA panI janme be, bokamAM te boma - coDanA nAmathI oLakhAya be. A pramANe garjanI bhavasthiti kahevAya be. tenI je kAya sthiti be, te manuSyane covIza varSenI be-te pramANe - koi jIva bomarUpe vAra varSa garnamA rahI aMte mRtyu pAmI vA prakAranA puSTa kAryanA yogI tyAMja garnamA rahelA kalevaramAMja utpanna thAya ke ane utpanna tha mAMja bAra varSa sudhI rahe be-evI rIte utkRSTo covIza varSa sudhI teno garnA - vAsa thAya be. tiryaca jIvo tiravInA garbhamAM utkRSTathI ATha varSa sudhI rahe che, te pano vinAza athavA prasava paNa thAya be. strInI garnotpattinI yogyatA ne puruSamA vIryanI garbhAdhAna karavAnI yogyatAne mATe yA pramANe lakheluM beM--strInI yoni paMcAvana varSa paryaMta amlAna hovAthI garjane dhAraNa karI zake che ane te pachI Avano abhAva hovAthI tenI yoni mlAna thai jAya che, tene mATe nizItha cUrNImAM yA pramANe kahetuM be"ithie jAva papannAvAsA na pUrayaMti tAva amiliANAya joNI" no artha upara darzAvelo De. puruSa paMcotera varSa sudhI garbhAdhAnane yogya evA vIryavAlo hoya beM; te panI te prAye karI vA vIryathI rahita yaha jAya be. te viSe paNa nizItha cUNImAM kahela be-- so varSanI AyuSyavAlA nI apekSA samajavaM. so varSanI gala vaso, naso, cAraso ityAdi pUrva koTI hoya. strI jeTalaM AyuSya hoya, te sarva AyuSyAMthI ardha AyuSya paryaMta mlAnapaNA rahita hovAthI te garbha dhAraNa karavAne samartha hoya . ane puruSane to Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. sarva pUrva koTI paryaMtanA potAnA AyuSyano chevo vIzamo nAga abIja hoya ane pUrva koTI naparanI sthitivAlAne to yugalikapaNe karI ekavAra prasavadharmIpaNAne laine ane niraMtara yauvanapaNAne lazne A niyama lAgu pamato nathI. A zarIre trANa mAtA saMbaMdhI aMgo me 1 mAMsa, 2 rudhira ane 3 mastaka--neju. ane traNa pitA saMbaMdhI aMgo cha, 1 asthi, 3 asthimajjA ane 3 keza, smazru, ( dADhI ) roma tathA nakha. A zarIranA avayavonI saMkhyA aa pramANe -temAM prathama manuSya zarIra mATe kahe je-manuSya zarIramA pRSTha vaMzanI graMthirupa aDhAra saMdhioM meMeTo vAsAmA aDhAra sAMdhAoM che. teomAM bAra saMdhiomAMthI bAra pAMsaLI. o nIkalI ve pAsA-parakhAne vITAi vakSasthalanAmadhya jAge rahelA hAmane lAgI pavAnA AkArapaNe pariNameM ; tathA te pRSTavaMzanA avazeSa rahelA cha saMdhiyI pAMsatIo nIkaLI ve pamakhAne vITAi hRdayanI ve vAju vadapaMjarathInIce zithila ane kukhanI napara paraspara nahIM motI rahe tene kaTAha kahe che. vanI zarIramAM dareka pAMca pAMca vAmanA ve AMtaramA che temAM eka sthUla De ane vIjeM sUkama che. temAM je syUla , tenAthI vamInIti pariName De ane je sUkSma che tenAthI baghunIti pariName che. zrA zarIramAM ve parakhA je. eka jamaNo ane bIjo mAvo. temA je jamaNaM para che, te juHkhakArI pariNAmavALu De ane je mAbuM ne te sukhakArI pariNAmavAlu . valI prA zarIramAM bIjI ekaso sATha pAMsa loo che. te aMgulIAdi asthinA khamanA melApanA sthAnathI olakhAya che. bIjA ekaso sItera saMkhANikAdika marmasthAna che. temAM puruSanA zarIre nAnithI utpanna evI sAtaso naso , temAM ekaso sATha nasa UrdhvagAminI je, te nAnithI AraMjIne mastaka sudhI jAya , tene rasaharaNI kahe . tenA anupaghAta paNAmAM kAna, cakSu, ghrANa ane jihvAnuM vana ullase . ane jo teno napaghAta thAya to te kAna vagerenuM vana kSINa thAya che. te zivAya ekaso ATha vojI naso adhogAminI che. te paganA tatrIA mudhI rahelI che, teno anupaghAta hoya to te jaMghAnA banane ApanArI che ane teno upadhAta thatAM mastakanI vedanA ane aMdhatA vagere pIDA utpanna kare . tema valI ekaso sATha vIjI gudApraviSTa nasoDe, te nasonA babathI prANIone vAyu, mUtra ane viSTA pravarte je. jo teno vighAta thAya to arza, Jain Education Intemational Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 zrI Atmaprabodha. pAMDuroga, mana, mUtra ane vAyuno nirAdha thAya je. bIjI ekaso sATha naso tirabI gAminI , te hastataLane sparzetI che / teno upaghAta na thAya to te nujAne bala ApanArI ne ane napaghAta thavAthI parakhAmAM ke kukhamAM vedanA utpanna kareche. bIjI pacavIza naso zleSmane dharanArI , pacIza pittane dhAraNa karanArI je ane daza zukra nAmanI sAtamI dhAtune dharanArI che. A prakAre nAjithI utpanna thayela sAtaso naso puruSanA zarIre hAya , tenAthI strIone trIza oThI hoya ne ane napuMsakane vIza ogI hoya . valI A zarIramAM navaso hAma baMdhananI nAmIo , temAM cAra rasane vahana karanArI dhamanI nAmIo . dADhI tathA muMbanA keza vinA navANuM lAkha romakUpa che ane muMDa sahita gaNatAM sADA traNa koTI romarAjI thAya che. temAM dADhI, muDa ane kUrcanA kezone ziroruha kahevAmAM Ave . mukhamAM je mAMsanA khaMgarupe jihvA rahanI ce te potAnA dIrgha aMgulanA pramANe sAta AMgaLa pramANa hoya che ane teno tola magadha dezamA prasipha evA cAra pAnA mApe cAra pasano che. cakSunA be mAMsanA goLA tolamAM be pana che. mastaka hAmanA khaMma rupa cAra kapALe kararI niSpanna thAya che. grIvAtuM pramANa cAra AMgulanuM . mukhamAM asthinA khaMma rupa dAMta prAye karIne vatrIza hoya che ane hRdayanI aMtarvartI evo mAMsano khaMDa sAmAtraNa paLano De ane vakSasthaLanA aMtarano gUDha nAga ke je kalejAnA nAmathI aolakhAya ne te pacAsa patranuM hoya che. vaLI zarIramAM mUtra ane rudhira dareka ADhaka pramANa ne ane te sarvakAle avasthita hoya . caravInuM pramANa ardhA ADhakanuM che. mastaka- negeM eka prastha pramANa je ane puruSane u prastha pramANa- hoya . pitta ane zleSma pratyeka eka eka kumava pramANa ane zukra ardha kumava pramANa sarvadA avasthita ke. A ADhaka tathA prastha vagerenuM mApa bAlaka, kumAra ane taruNa vagerenuM "doasaIu pasaI" ityAdi krame karIne potapotAnA hAyane AzrIne jANavaM tene mATe kayuM cheka, "doasazna pasaI, dopasaio sezyA, catAri sezyAo kulao, cattAri kulaao paccho, Jain Education Intemational Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 tRtIya prakAza. catAri pacchA ADhayaM, sucattAri ADhayo doNo" ityAdi dhAnyathI narekho avAMgukha karelo hAtha 'astI' kahevAya De-AgalA sUtra pramANe teno artha jANavo; eTale be mUMDhA hAthano eka pasI thAya, ve pasIno eka setikA thAya, cAra setikAno eka kula, cAra kulano eka prastha, cAra prasthano eka ADhaka ane cAra ADhakano choNa thAya che. A pramANe kahetA pramANayI zukra tathA zoNita vagere, je nyUnAdhikapANu thAya be, te vAtAdikanA doSane lazne thAya . puruSanA zarIramAM pAMca ane strInA zarImA u koga je. puruSane ve kAna, ve AMkho, be nasakorAM, eka mukha, eka gudA ane eka puruSa cihna, e nava ghAra pravAhane vahana karanArA . e nava sahita be stana vadhavAthI strIne pravAhane vahana karanArA agIyAra ghAra . A gaNanA manuSya gatine AzrIne jANavI. . tiryaMca gatimAM bakarA vagere be stanavAlAne agIyAra ane cAra stana vAlI gAya pramukhane tera tathA mukkarIne vagerene ATha stana gaNatAM sattara-A pramANe vyAghAta vinA jANI levAnuM je. vyAghAta hoyato eka stanavALI ajAne daza, traNastanavALI gAyane bAra,-ema samajavAnuM . puruSanA zarIramA kula pAMcaso mAMsanI pezIo , tenAthI strIone trIza ane napuMsakane vIza opI che. A zarIra aneka mahA rogAnuM natpatti sthAna che, tene viSe saMsArI jIvonA rogonI saMkhyA pAMca karopha, amasaTha lAkha, navANuM hajAra ane pAMcaso cAlIzanI je. kayuM ke, paMcevayakomI bakhAamasasihasanavanavaI paMcasayAcutasII rogANahaMtisaMkhAjatti // artha upara AvI gayo -A pramANe asthi AdinA samUhavAlA ane aneka prakAranA vyAdhiothI vyApta evA e zarIramAM zuM zuci je? kAMipaNa beja nahIM. 7 sAtamI Azrava nAvanA che. A saMsAramA jIvo 1 mithyAtva, a. virati, 3 kaSAya ane 4 yoga rupa Azrave karI samaya samaya pratye zunAzuna karmanA Jain Education Interational Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. pudagalone je grahaNa kare che. puNyAtmAo citta niraMtara sarva prANI omAM maitrInAva, je guNothI adhika hoya temAM pramoda, je avinIta hoya te upara madhyasthatA ane je sukhIyA hoya te upara karuNA-karavAthI zuja karma bAMdheche ane je jIvonuM citta ArtadhyAna, roSadhyAna, mithyAtva tathA kaSAya viSaya vo sarvadA pImita che, teo azubha karma bAMdhe ---ityAdi je citavana, te AzravanAvanA kahevAya ne tene mATe A pramANe kaheMbuM be " mibattA vira kasAya-joga dArohiM jehiM aNusamayaM / iha kammapuggalANaM gahaNaM te AsavA huMti" // 1 // te gAthAno nAvArtha upara AvI gayo ne-AThamI saMvara bhAvanA nIce pramANe napara kahela mithyAtvAdikanA Azravone samyakttvAdikathI je nirodha karavo, te saMvara kahevAya De-te dezathI ane sarvathI-e ve prakArano che. temAM sarvayA saMvarato ayogI kevatrIneja hoya che ane dezathI saMvara eka, betraNa AzravanA nirodhIne hoya , te saMvara pratyeka avya ane bhAvathI be prakArano thAya che. AtmAne viSe thatA AzravathI karmanA pudgalone je grahaNa karavApaNaM, tene sarvatho athavA dezathI davaM te avya saMvara kahevAya ne ane je navahetuka sarva kriyAno tyAga karaco te nAva saMvara kahevAya je. evA svarUpanA AzravanA virodhI saMvaracaM je citavana kara, te saMvara nAvanA kahevAya be, tene mATe yA pramANe kahetuM che. " AsavadArapihANaM sammattAhiM saMvaro netro| pahiyAsavo hi jIvo sutarivya tarei bhavajanahiMti " 1 AzravadhAranuM samyakttvAdivajhe je AjAdAna karavU, te saMvara kahevAya che, te saMvarathI sarva jIvo sArA vAhANanI pheThe A saMsAra samujne tare je." navamI nirjarA jAvanA je.-A saMsAramA pUrve bAMdhevA kone tapavajhe je bAlavA, te nirjarA kahevAya je. je karma baMdhAtA hoya tene viSe saMvara ane pUrve vAMdhelA kone viSe nirjarA e temanI vacce bheda je. te nirjarA be prakAre -sakAma ane akAma. temAM je sakAma nirjarA re te bAhya ane AbhyaMtara-evA pratyeka tapanA Jain Education Intemational Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. u nedayI vAra prakAranI thAya je. te jeda prathama yati dharmanA adhikAramAM kahelA che tethI A prasaMge ApavAmAM AvyA nathI. A bAra prkaarn| nirjarA virati pariNAmavAlAne hoya je; eTale viratipariNAmI karmakSayane mATe potAnI abhilASAthI sakAma nirjarA kare je. ane je virati pariNAmathI rahita , ane te zivAya bAkInA manuSya prANIo ne, temane anilASa rahita zIta, naSNa, kSudhA, tRpA Adi sahana karavAzI akAma nijerA thAya .-Ava nirjarAnuM je citavana, te nirjarA nAvanA kahevAya . tene mATe A pramANe kaheLa . ___"kammANa purANANaM nikaMtaNaM nijarA vAnasahA / virayANa sA sakAmA tahA akAmA avirayANaM tu" // 1 // A gAthAno artha napara zrAvI gayo be. dazamI bokasvarUpa nAvanA je. A lokanA madhya bhAgamAM caturdaza rajju pramANa loka vidyamAna . kaTI napara rAkhelA che be hAtha jaNe ane tilA prasArelA ne be caraNa jeNe evA puruSanA AkAra jevo A loka De athavA adhomukha karela moTA zarAvanI upara rahena je laghu zarAva, tenA saMpuTanA jevI tenI AkRti je. kahevAnuM tAtparya e je ke, sAta rajjunA vistArathI nIce lokanA tabIyAthI ce thoDe thoeM saMkocatA tIrchA loka eka rajju vistAravAlo che. te paThI Urdhva nAge anukrame vistArane pAmato brahmadevalokane trIje pAthaDe pAMca rajju vistAravALo . te paLI thothoDe saMdepane jajato sarva uparanA lokAgra pradezane pratare eka rajju vistAravAlo ne, e rIte yathokta saMsthAnavAlo loka . te srokane viSe dharmAstikAyAdi u avyo ne. 1 svanAvadhI gatipariNata jIva ane pudgalono matsya ane javanI jema je upaSTaMnakArI saMbaMdha te dharmAstikAya kahevAya be. 2 vaTemAgune gAyAnI jema tenI sthitimAM je napaTanakArI, te adharmAstikAya kahevAya je. 3 pUrvokta bane anyo pradezathI ane pramANathI lokAkAzatulya temaja temane gati ane sthitimA pravartatAM avakAza ApavAthI je avagAhana dharmavAlo ne, te Jain Education Intemational Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 zrI Atmapravodha. AkAzAstikAya kahevAya . ___ je cetanA badaNavAlo, karmano kartA tathA joktA ane jIvanadharmI che, te jIvAstikAya kahevAya che. 5 je pRthvI, parvata Adi samasta vastuotuM pariNAmI kAraNa ane pUraNa galana dharmavAlo, te pudgalAstikAya kahevAya che. 6 je vartanA bakSaNavAlo, navIna pudgalika vastune jIrNa karanAra, tathA samayadetra ( aDho chIpa) aMtavartI ne te kALa avya kahevAya De. A u pravyamAM eka pudgala avya mUrta ne ane vAkInA pAMca vya amUrta je. temaja eka jIva vyane varjIne bIjA sarva avya acetana De mAtra jIva vyaja sacetana . ahIM prazna thAya ne ke asaMkhyAtA pradezamaya lokAkAzamAM anaMtAnaMta jIva vyo tathA tethI anaMta guNa adhika pudgala avyo zIrIte rahetA haze ? temane saMkaDAza kema na thAya ? A zaMkAnA uttaramA kahevAna ke, jIva anyona amUrtapANu ne tethI temAM saMkIrNapANuM yatuM nathI ane pudgalornu mUrtapaNuM che. dIpakanI pranAnA dRSTAMte karI tevA pariNAmanI vicitratAthI ekaja AkAzanA pradeza upara anaMtAnaMta paramAevAdi pudgala avyo asaMkIrNapaNe praveza kare ; topachI te asaMkhyAtA pradezanuM kahevUja ? arthAt temAM samAi jAya, temAM zuM Azcarya ? tethI temAM koi jAtano doSa Avato nathI, te viSe zrI ajayadeva sUrijIe zrI jagavatInI TIkAmAM teramA zatakanA cothA nadezamAM kahenuM be "AgAsasthikAeNa" // ityAdi / " jIva avyotuM ane ajIva avyotuM nAjanajUta AkAzAsti kAya che." ethI temaNe A pramANe kayu ke, AkAza jIvonuM tathA ajIvone avagAhana ApanAra De kemake vistAravALu che, te pachI AkAzanuM nAjanapaNuM dekhAmatA yakA kahe je " egeNa vi" ityaadi| Jain Education Intemational Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 36e eka paramANu Adike karIne AkAzAstikAyano pradeza pUrNa kahevAya che be paramAevAdike karI pUrNa ane zatasahastrAdike karIne paNa pUrNa be, ema jaNAya che ! ema kema kahevAya ? tenA uttaramAM kahe che ke, te pariNAmanA bhedathI kahI zakAya je. jema oramAno AkAza eka dIvAnI prajApaTalathI pUrAya be, tema vIjA dIvAno prakAza paNa tyAM samAi jAya je, yAvat ekaso dIvApaNa temAM samAi jAya . temaja auSadha vizeSanA ekagapaNAthI eka pAro kheMcavAmAM so sonAmohara pezI jAya ne panI te pAro ane karSIcUta auSadhanA sAmarthyathI pArAnI kaNI ane suvarNanA saikaDo karSa pRthak thapa jAya , kAraNa ke pudgalonA pariNAmarnu vicitrapaNuM che. vanI lokaprakAza graMthamAM paNa kartuM ne ke auSadhanA sAmarthyathI pArAnI eka kaNImAM suvarNanI so kaNI nAMkhIe topaNa tolamAM karSathI adhika na thAya, vaLI auSadhanA sAmarthyathI te baMne judA judA thai jAya -suvarNanA karSaka so ane pArAno eka karSa e pramANe thAya je. ahIM valI Urdhva, adho ane tI lokanuM svarUpa graMthAMtarathI jANI lebu-A pramANe lokanuM svarUpa ciMtava, te loka svanAva nAvanA kahevAya che, tene mATe kayuM che ke. __ " ahamuhagurumabayaThiya lahu malayajuyanasaMThiaMsogaM / dhammAi paMca davvehiM pUrioM maNasi ciMtijeti " // 1 // artha. nIce mukhaghALA moTA sarAvaLAMnI peThe rahelA tathA nAnA sarAvaLAMnA saMpuTanI peThe ( Urdhva bhAgamAM ) rahelA tathA dharmAstikAyAdi pAMca avyovame paripUrNa evA A lokanuM manane viSa citavana karavU. agIAramI bodhi ursana nAvanA be. anaMtAnaMta kAle paMceMjiyapANuM 3bana che temAM paNa manuSyajAvAdi sAmagrI urbana De, teno yoga thatAM paNa prANI one parama vizuphi karanAra sarvajhe darzAvela tattvajJAna rupI bodhi ( samyaktva ) pAye karIne ghaeM ursana , jo te ekavAra paNa prApta thayeza hoya to prANIone ATalA samaya sudhI A saMsAranuM paryaTana hoya nahIM." ityAdi je citavana te 47 Jain Education Interational Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. bodhi urlabha nAvanA kahevAya - tene mATe A pramANe kahelu - " paMciMdiyattaNAi, sAmaggIsaMnavepi azlahA / tattAvaboharUvA bohi suhI jIassajotti" // 1 // A gAthAno artha upara AvI gayo che.. bAramI dharmakathaka arhan jAvanA kahevAya je. A saMsAramA vItarAgapaNe karIne sarvadA parakArya karavAne sAvadhAna evA ane nirmala kevalajhAnarupa cakSuethI jemaNe sarva lokAloka avalokyo meM evA zrI arihaMta vinA yati ane zrAvakano nirmala-sadyUta dharma kahevAne bIjo koi samartha nathI. kutIrthionA kahelA kuvacano ajJAna mUtra hovAthI pUrvApara viruddha ane hiMsAdika doSothI dUSita , tethI te vacano pratyakSa asadanUtaja DeH temaja temanA koi vacanamAM dayA satya vagerenuM kAMzka poSaNa dekhAya je, te phakata vacana mAtraja be, paNa tattvathI nathIja; te mATe tattvathI zubha svarUpane dharanArI ane sakala jagatanA jaMtuone tAranArI zrImada arihaMta pranunI vANInU keTaTuM vivecana karIe ! jo koza paNa rIte te vANInuM eka paNa vAkya karNagocara yayuM hoya to te rohiNIyA coranI peThe pANIne mahAn upakAra karanArUM thAya je." A prakAra- je citavana te bAramI dharmakathaka bhAvanA kahevAya . tene mATe A pramANe kaheDhuM - " dhammo jiNehiM niravahinavayAraparehi suTTa pAmatto / samaNANaM samaNovA-sayANa dasahA vAnasahA" // 1 // A gAthAno artha upara AvI gayo je. rohiNeya coranI kathA. rAjagRha nagaramAM zreNika nAme rAjA hato. tene sarva budhiono nidhAna rupa anayakumAra nAme putra thayo hato. te nagaranI samIpe vaibhAragiri nAme eka pavaMta hato. tenI eka guphAmAM lohakhura nAme eka ghAtakI cora raheto hato. te rAjagRhI nagarInA jhokonA avya ane strI vajhe potAnA kAma ane artha anAyAse sAdhato hato ane temAMja potAno kALa nirgamana karato hato. te lohakhura corane Jain Education Intemational Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 372 rohiNI nAme eka strInA udarathI rauhiNeya nAme putra thayo hato. te paNa pitAnI jema ghaNoja ghAtakI thayo hato. eka vakhate lohakhura maraNa pathArIe paDyo, eTale teNe potAnA putra rauhiyane bolAvIne ko, " vatsa, jo tuM tAruM hita ichato ho to mArI zikSAsAMjaLa - "je yA traNa gaDha dekhAya be temAM mahAvIra nAme eka mahAtmA be, tezro komala vacana bole be, te vacana uttarakAle dAruNa hovAthI tAre kadipaNa sAMjaLavA nahIM. " A pramANe zIkhAmaNa ApI te lohakhara core potAnA prANano tyAga kara dIgho. te pachI rauhiNeya te pitAnA vacanane saMcArato nitya corI karato hato. eka vakhate zrIvIra paramAtmA te sthale samosaryA. devatAo te sthale samavasaraNa racyuM. te vakhate bhavya jIvone dharmanI dezanA ApavAno manue AraMbha karyo - te vakhate cora rauhiNeya rAjagRha nagaramAM corI karavA jatAM te samavasaraenI pAse AvI caDhyo. te vakhate tene yAda AvyuM ke, jo huM yA mArge jA to vIrabhagavAnnI vANI saMjalAi jaze ane ahiM javAno vIjo mArga be nahIM. have zaMkara ? athavA evo kheda karavAthI saryu. huM kAnamAM AMgalI vAlyo jAjaM. pachI te kAnamAM AMgalI nAMkhI utAvale pagale cAlyo; tevAmAM tenApagamAM kAMTo vAgyo. eTale te AgaLa eka magalaM naravAne paNa samartha thayo nahIM. pI kAnamAMthI eka AMgalI judI kara tevame kAMTo kADhavA lAgyo, tevAmAM aMtaranA zabyane zodhanArI ane devasvarUpane varNana karanArI zrI vIramajunI vA nAMkhIne tenA kAnamAM yA pramANe sAMbhaLavAmAM AvI " aNimisa nayA maNakajja sAdaNA pupphadAma amilANA / canaraMgule bhUmiM na cchaviMti surA jilA viMti " // 1 // jemanA netro mIMcAtA nathI, je manathI ciMtita evA kAryanA karanArA beM, jemanI puSpamAlA karamAtI nathI ne jeo bhUmithI cAra AMgaLa uMcA rabe, evA devatAo hoya che, " 1 A pramANe jinezvare kahAM te rauhiNeya coranA sAMbhaLavAmAM AvyuM ta kAla teNe ciMtanyuM ke, are ! mArA sAMjaLavAmAM ghaNuM yAvI yuMgrAma kahI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 zrI Atmaprabodha. ciMtAtura thato te cora kAMTo kADhI pAcho kAnamA AMgaLI nAMkhato te rAjagRha nagaramAM cAbyo gayo ane tyA potAnI zyA pramANe corI karI pAcho parvatanI guphAmAM pezI gayo. paraMtu pelI je manunI vANI teNe sAMnaLI sIdhI , tene mATe te niraMtara cittamAM kheda pAmyA karato hato. te hamezAM gupta rIte rAjagRhI nagarIne khaMTayA karato ane lokone raMjAmato hato. coranI pImAthI kaMTAlI gayelA lokoe rAjA zreNikanI AgaLa pharIAda karI ane potAnA duHkho nivedana kA rAjAe madhura vacanothI lokone AzvAsana Apyu. paThI teNe koTavAlane bolAvIne kaDaM, " koTavAla, tame AkhA nagarane herAna karanArA corane pakamI lokonI rakSA kema karatA nathI ? koTavAle kahyu, "rAjan, rauhiNeya, nAme eka cora thayo che, paNa te ghaNI muskelI vame pakaDAya tevo , tene pakamavA mATe ame ghaNA japAyo yojIe bIe, paNa te pakamAto nathI; mahArAjA, jo Apa pote tabArada bano to vakhate pakamAze. " koTavAlanA A vacano sAMbhaLI rAjA zreNika potAnA putra ane pradhAna ajayakumAranI sAme joyu. eTale ajayakumAra aMjali jomI bolyo--" pitAjI, huM sAta divasanI aMdara te corane pakamI lAvoza. jo sAta divasanI aMdara tema na bane to tamAre mane te coranI jema zikSA karavI. " ajayakumAre AvI nAre pratijJA karI; te sAMjalI sarva sabhA ane rAjA Azcarya pAmo gayA. parI ajayakumAre bhAre prayatnathI te coranI zodha karavA mAMDI, paNa koirIte te corano patto lAgyo nahIM. evI rIte 3 divasa vItI javA lAgyA. The divase saMdhyAkAle lokonA kolAhalane zAMta karI te gaDhanI bAhera keTalAeka sunaTone taNe goThavI dIdhA. pelo rauhiNeya cora keTalAeka apazukanoe tene aTakAvyo chatAM paNa te karmane vazaH thai nagarImAM cora karavAne pege; jevAmAM teNe koi dhanavAnnA gharanuM khAtara pAmavA mAMDayuM, tevAmAM pagI lokoe malI eka moTI hAMka mArI tene trAsa pamADayo, tethI te tyAMthI nAzI nagarInA kiyA upara Avyo. tene caMco camo kiyA uparathI bAhera paDato sunnaToe pakamI lIdho. prAtaHkAle subhaToe tene ajayakumArane soMpI dIdho. ajayakumAra tene rAjA pAse lai gayo. corelA ghavya sAthe pakamelA te corane joi rAjAe pugyu, tuM koNa ? cora voDhyo " rAjan, huM zAligrAmano rahevAsI ane ugacaM nAme rAjAne jame Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 373 bharanAro kheta buM. huM mAruM kAMika kAma karI rAtre mArA gAma tarapha jato hato tevAmAM tamArA sunaToe mane bIharAvyo, eTale kIlo ThekI bAhera pamatAM sunaToemane cora jANI kamI lIdho. he mujha vidyacaNa rAjA, vicAra karo. jo huM cora hoto mane khuzIthI zikSA Apo; ane jo mane mAravAthI ajayakumAra jIve to tema karo. " tenA yAvAM vacana sAMgaLI rAjAe dRDha baMdhanathI bokAvyA pachI tenI khAtrI karavAne mATe potAnA sevakAne zAligrAmamAM mokalyA. rauhiNeya cora eTalobadho lucco hato ke, te prathamathI zAligrAmanA lokonI sAthai saMketa karI rAkhyo hato ne temanI sAthai te core TharAva karelo ke, teNe kadi paNa zAbigrAmamAM corI karavI nahIM ane te gAmane madada ApavI; AthI te loko tenI sarva vAta mAnya karatA hatA. rAjA zreNikanA sunaToe zAligrAmamAM AvI tyAMnA lokone pukyuMke, yA gAmamAM koi durgacaMma nAme kheta rahe be ? te gAmanA loka ke jeo tenA saMketa pramANe varttanArA hatA, teyo bolyA, - "hA, te kharI bAta be. durgacaM A gAmano rahevAsI be te gai kAle nagara tarapha gayo be, te haju sudhI Avyo nathI; ame sarve teno vRttAMta jANavAne Atura tha rahelA bIe. " " te lokAMnA yA vacano sAMjaLI te sunaToe zreNika rAjAne te vRttAMta jaNAvyo, te vakhate rAjA vicArya ke " AhA ! A kevI bAta kahevAya ? a jayakumAra mRtyunA jayathI sarala hRdayanA eka gAmamI Ane cora TharAve be. rAjAnA mukhanA ceherA uparathI ajayakumAra samajI gayo ne tatkAla teNe vicArya ke, yA coranuM kAM paNa kapaTa be, te koipaNa rIte khulluM kara joie. grAma vicAratAM te catura pradhAnanA hRdayamAM buddhi sphurI ghyAvI. te eka deva vimAna jevo suMdara mehela racAvyo. te mehelanI aMdara sAta bhUmikAo racI. aneka prakAranA caMdarakhAne motI yonA toraNothI tene alaMkRta karyo. raMjAsamAna svarUpavAlI devatulya svarUpavAlA puruSo temAM sthApita karyA. pachI ajayakumAre pelA rauhiNeya corane bolAvIne kayuM. " bhAi, mArA jevA mUrkha mANasane dhikAra ho. tame to koi nakti karavA lAyaka puruSa bo. tamone meM atizaya herAna karyA. te kSamA karo. haveM ekavAra A mArA mehelamAM Avo, jethI huM tyAM tamArI jakti ka mArA aparAdha dUra karUM. 46 19 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. ajayakumAranA vAM kapaTa narelAM vacanono marma te coranA samajavAmAM 66 " 46 yo nahIM. tatkAla te tenI sAthe mehelamA gayo; tyAM tene prathama miSTa AhAra ApI tRpta karyo. panI kapaTI ajayakumAre tene madirApAna karAvI uMcI jAtanA divya vastro peherAvI eka suMdara palaMga upara suvADyo - te cora te divyamaMdiramAM rahI jANe pote svargamAM rahyo hoya tema mAnavA lAgyo. zayana karyA pachI te jAgRta thayo, eTale ajayakumAranI AjJArthI keTalAka sAmaMto ne naranArIonoM samUha tyAM hAjara raheba, te 'jaya jaya naMdA' ityAdi mAMgalika zabdonA uccAra karatAM tenA sAMjaLavAmAM yAvyA. yA dekhAva joi te madirAthI matta thayelo cora potAnA AtmAne mulI gayo, pelA hAjara rahelA loko tenI pAse yAvI yA pramANe kavA lAgyA- as, pUrvanA sukRtyavame tame A svarganA vimAnamAM pragaTa tha tenA svAmI thayA bo ane yA me sarve tamArA sevaka bIe. yA pramANe kahI te nATaka karavAno AraMbha karyo. te pachI ajayakumAranI sUcanAthI jenA hAthamAM eka suvarNa rahelo be evo eka puruSa yAnyo; teNe AvI nATaka karanArAone kahAM ke, " hAla nATaka baMdha karo, hUM yA devane temanI deva sthitinuM jJAna karAvaM. " A pramANe kahI teNe rauhiNeyane kayuM 'he navA deva, potAnA pUvopArjita evA je tamArA puNya ne pApa hoya te nivedana karo ane te pachI sukha jogavo. " te puruSanA A vacano sAMjalI te rauhiNeya vicAramAM paDyo. "zuM AsAcaM svarga haze ? athavA mAre mATe ajayakumAre prapaMca to nahIM racyo hoya? " pramANe ciMtavI te dhIra buddhivAlA core kaMTaka kADhatI velAe gaMbhabelI devanA svarUpanA varNanavALI prajunI vANI ( aNi misanayA itya. de ) saMjArI tatkAla te potAnI Agala rahelA lokone pRthvI upara lAgelA caraNavAlA, kumalAlA puSponI mAlAne dharanArA, maTakA mAratA netrovAlA ne manosAdhanAM samartha evA joi zrI vIraparamAtmAnA vacano sAthe temano virodha joi ajayakumAre karelA kapaTane jAlI bIdhuM. " yA vakhate pelo daMgadhArI puruSa bolyo. " deva, zo vicAra karo ho ? yA vadho devaloka potapotAnI nakti dekhADavAne tatkaMThita be; tethI tamAro je zuddha vRttAMta hoya te satvara nivedana karo. " A vakhate te rohiNeya bolyo - " jinapUjA, sAdhusevA, dayApAlana, supAdAna ne caitya nirmApana Adi uttama dharmakAryoM meM pUrva jave karelA che. " te daM 374 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza 375 madhara boTayo-" he deva, prANIAno janma eka svanAve karIne thato nathI tethI tame jema puNyanuM varNana kayu, tema tamArA pApadaM varNana paNa karo. corI, strIlobupatA ane vIjA je kAMza nagarAM pApa karmo karyA hoya te niHzaMkapaNe kaho." rauhiNeya bobyo-"ahA ! divyajJAnane dhAraNa karanArA ebA tamone Avo matijrama zo thayo ? sAdhuonI sevA karanArA zrAvako zuM evA kharAba kAma kare ? tema utAM jo tezro evA kAma kare to palI, temane Avo svargavAsa kema prApta thAya ? tethI meMto jarA paNa pApa karma karyu nathI, zA mATeM vAraMvAra pucho cho?" A vakhate ajayakumAra ke je bupo rahI A vRttAMta sAMgalato hato te potaa| manamAM te coranI budhinI nAre prazaMsA karavA lAgyo. dANavAra par3I te coranI samIpe Avyo ane te rauhiNeyane AliMgana karI A pramANe bolyo -" he vIra, huM Aja sudhI koinAthI jItAyo nathI, paNa eka tArAthI jI. tAi gayo chu: huM tane nigraha karI zakyo nahIM, e moTAmAM moThaM Azcarya De" yA pramANe ajayakumAre premapUrvaka kayu, eTale te rauhiNeya cora A pramANe bolyo "he rAjakumAra, huM zrI vIravAkyane hRdayamAM dhAraNa karato hato, tethI tamArAthI pakamAyo nahIM, tethI temAM kAMi paNa Azcarya pAmavA jevU nathI; paNa tamoe mane madyapAna karAvI svarganI prApti karAvI e moTA AzcaryanI vArtA. "rauhiNeyanA A vacano sAMnatI annayakumAra bobyo-"bhAi tuM mArA kahevAthI lajjA pAmIza nahIM ane mane kahe ke tArA jevA corane zrI vIraprabhunI vANI zI rote karNagocara thai ? " anayakumAre A pramANe snehapUrvaka pugyu, eTale te core potAnI kathA AdithI aMtasudhI kahI saMnasAvI. ane vizeSamA jaNAvyuM ke jo meM e jagadgurunI vANI na sAMjaLI hotato hu~ Aje tamArAthI banAi jAta ane tethI zIzI vinaMbanA pAmata te kahI zakAtuM natho; je pranunI eTalI arUpavANI paNa prANIone kaSTa nivAraka thAya ne, to te prajunuM sarva Agama sAM. bhanavAthI adaya sukhanI prApti thAya, emAM zuM Azcarva ? huM to mArA pitArupa zagruthI ugAyo hato, tethI te vakhate karNagocara thayelI zrI vIravANIne zabyatulya mAnato hato paNa atyAre te vANIe mane jIvitadAna Apelu . he rAjakumAra, have meM avyAdi corekha che, te tamane batAvI huM zrI vIrabhanunI pAse vrata grahaNa Jain Education Intemational Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 karavA ichA rAkhuM buM. tejayakumAre te rauhiNeya corane rAjAnI pAse lAvI yA pramANe kayuM, " svAmI, yA cora potAnI corI mAnI jAya che. " tatkAla rAjA tene vadha ko Adeza karyo eTale ajayakumAre kahu~, " pitAjI, jo ApaNe - corane boma | daie to te coreluM sarva dhana pAeM Apaze; te zivAya te dravya - patha grahaNa karI zakAya tema nathI; ballI meM A corane baMdhu karIne pakaDyo be, karIne pakaDyo nathI. temaja A coratuM hRdaya vairAgyatha vAsita thayelaM che, tethe tehI mukta thai dIkSA grahaNa karavAne iche che; tethI yA cora vadha karavAne yogya nathI. " abhayakumAranA yA vacano uparathI rAjAe tene choDyo, eTale te sarva dhana batAnyuM pachI rAjAe nagarajanone ekatA karI jenuM je hatuM, tene te dhana ApI dIghuM. te pachI zreNika rAjAe jenoM dIkSA mahotsava karelo be je dhana, vaibhava, strI ne parivArano tyAga karelo che evA rauhiNeya core zrI vIraparamAtmAnI pAse dIkSA grahaNa karI. te vakhate nagarajanoe tenI jAre stuti karI hatI. zrI Atmaprabodha. rauhiNeya cora munitrata dhAraNa karI potAnA durAcAranI zukine mATe aneka prakAranA tapa tapI ne javaparyaMta zuddha dharma ArAdhI mAM anazana karI se devapada prApta thayo hato. yA pramANe jagavaMtanI vANInA prajAvane darzAbanArI rauhiNeya coranI kathA kahevAmAM AvI. erI bAra jAvanAnuM svarUpa lakSamAM rAkhI janya jIvoe tenA prArAdhanane viSe tatpara yaM joie. bAra pratimAnuM saMkSipta svarUpa. year pratimA eka mAsanI kaTTevAya be; bIjI ve mAsanI, trIjI traNa mAsanI, cothI cAra mAsanI, pAMcamI pAMca mAsanI, bIba mAsanI ne sAta - mI sAta mAsanI pratimA che, AThamI navamI ane dazamI e traNa sAta ho rAtrinI. agIyAramI eka aho rAtrinI ane bAramI eka rAtrinI be-evI rIte nikSu- sAdhunI pratijJA rUpa - vAra pratimA thAya be, temAM pehelI pratimA - napAnanA vyavana dAnarUpa hovAthI eka dattI kadevAya be. tevI rIte bIjI Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 377 dattI, trIjI RNa dattI --- ema sAtamI sAta dattI sudhI gaNAya che. sAta horAnA pramANavAlI mI pratimAne viSe jala rahita ekAMtara upavAse rahI pArapAne divase AMbila karavAmAM Ave che. ahIM dattIno niyama nathI. valI temAM grAmAdikanI bAhera Urdhva mukhe zayanAdi prAsane rahI ghora upasargo sahana karavAnA che. navamI pratimAmAM paNa teja pramANe utkaTAdi Asane rahe pare be, dazamI pratimAmAM paNa evIja rIte rahevAnuM be paNa godohAsana - gAya dohovAnuM Asana karavAnuM be. a garamI pratimAmAM paNa emaja varttavAnuM be paraMtu temAM jala rahita bakarI lAMbI jujAva rahevAnuM be. bAramI pratimAmAM upara pramANe be, paraMtu temAM jala rahita traNa upavAsa karI eka pudgalavyApta nimeSa rahita dRSTi rAkhI ane lAMbI jujA karIrI rahevAnuM a. eno aMgIkAra karanAra 1 vajra RSana nArAca, 2 RSananArAca, ane 3 nArAcamAthI harekakor3a saMghayaNa yukta hoya be. jaghanyathI navamA pUrvanI trIjI vastu sudhI ane utkRssttthN| kAMika jaNA daza pUrva sudhI sUtrArtha adhigata hoya che. temaja 1 tapa, 2 sUtra, 3 zakti, 4 ekatva ane e bale karI pratimA - gIkAra karanArane e pAMca prakAranI tulanAvame parikarma -- anyAsayI pehelAja bhAvitAtmA thai javAya be. te parikarmanuM parimANa A pramANe be- mAsika Adi sAta pratimAne vijeTalA pramANanI pratimA be, teTalA pramANe karI te parikarma hoya . tema varSARtumA pratimA aMgIkAra karAtI nayI ne parikarma paNa karAtA nathI. prathamanI pratimA eka varSamAM yAya be. trIjI tathA cothI eka eka varSamAM hoya be. bIjI aNa nyatra bIje varSe ne parikarma paNa anyatra -- bIje varSe thAya che. pratimAnI pratipatti A pramANe be-nava varSa karIne pehelI sAta pratimA samApta karAya be, AmI Adi traNa pratimAo ekavIza divase samApta garamI traNa divase prApta thAya be, ane te aho rAtrine karavAthI bane che ane bAramI pratimA rAtri pachI anaMtara Tama karavAthI thAya be ne cAra rAta divasanA pramANavALI che. ahIM bIjaM ghaM kahevAnuM che, paNa graMtha vistAranA thI kahevAmAM AvyuM nathI. te pravacana sArovAra graMthamAMthI jI leM. re Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zrAtmaprabodha. A pramANe saMdepayI nikSukanI bAra pratimAnuM svarUpa kahevAmAM AvyuM . aho rAtrinuM saMkSipta kRtya. " zukhAcAraH sAdhuH zrIjinavacanAnusArato nityam / kuryAt krameNa samyak svasyAhorAtra kRtyAni " // 1 // " zucha AcAravAlA sAdhue hamezA zrI jinavacanane anusAre anukrame potAnA ahorAtrinA kRtyo samyak prakAre karavA." ? kRtyano krama. sAdhue rAtrinA pAulA pohore jAgrata thai maMdasvare karI sUtra tathA arthanA parAvartana rupa svAdhyAya karavo. jethI AsapAsa rahelA AraMnI loko jAgrata na thAya. te pachI jyAre te pohorano cotho aMza bAkI rahe tyAre u prakAranA Avazyaka karavA eTo pratikramaNa karavaM. tyAra bAda utkaTa Asane rahI zarIranA parijogya muhapatti Adi upakaraNonI vidhi pUrvakaH pamihaNA karavI. te pamilehaNAnI samApti vakhate sUryodaya thAya tyAre upAzrayane pramArje. te pachI vaM. danA pUrvaka AcAryAdikane puDI temanI AjhAvajhe vaiyAvacca tathA samAya dhyAna kare. paNa te potAnI buchie na kare. tene mATe kayu De ke "cha, adhama, cAra, pAMca, mAsa, ardha mAsa, ane mAsakhamaNa tene viSe je guru vacanane anusAre na kare tene anaMta saMsArI kahelA je jema ke, "chaThama dazama vAlasehiM, mAsaghamAsakhamaNehiM / akaraMtA guruvayaNaMaNaMtasaMsAriA naNi " // 1 // te pachI kAMka naNI porisi vakhate bezI muhapattI pamIlehI paThI pAtrAdika upakaraNAnI pamilehaNA kare. tyAra bAda bIjI porasImAM pUrve grahaNa karekhA zrutanA arthacaM smaraNa kare. te par3I jyAre nivAkAla prApta thAya eTale AgamamA kaheba vidhi pramANe gurunI AjhA grahaNa karI " AvassahI" vajhe japAzrayathI nIkalI nivAkAlanA samayamAM eTale utsargathI trIjI porisIrupa nimelA vakhatamAM athavA "kAlekAlaM samAyare " e AgamanA vacana pramANe je de. zamAM ke je gAmamAM loko jyAre nojana karatA hoya te dezamAM te vakhate sthavira kalpIone nidAno kALa jANI levo. Jain Education Intemational Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 37 te paThI sAdhu vyAkSepatA, AkulatA, ane zautAe rahita thai yugamAtra dRSTi rAkhI, pAuna ane pamakhe upayoga rAkhI eka gRhayI bIje gRha nidA mATename, ane tema jamIne vetAlIza doSe rahita evI nidA grahaNa kare. tyAMthI pAchA pharI " nissihi" pUrvaka upAzrayamA praveza karI iriyAvahI pamikamI vidhi pUrvaka te azanAdi gurune batAvo pachI paJcakhANa pArI, gRhasthanI dRSTi na pame tevA prakAzavAlA sthAnamA rahI kSudhAnI vedanA upazamAvavA mATe 1 vaiyAvacca, iyonI zuphi, 3 sattara prakAre saMyamarnu pAlana, 4 prANa dhAraNa, 5 sakAya dhyAnAdi ane 6 dharma ciMtAne mATe nojana kare. te nojana samaye surAsurAdi pAMca doSane varje. tene mATe A pramANe kahe, je'asurasuraM 1 acavacayaM,2 adua3 mavilaMbiyaM aparisADiM maNavayaNakAyaMgutto luje ahapakivaNasohI " // 1 // _____e pAMca mAmalAnA doSane varje. te par3I munie mAtrA karavAnuM pAtra pravAmana kara. tathA samAya dhyAna ane vaiyAvaccAdi kArya karI te par3I cothe pohore mukhavastrikA pahilehI gurunA ane potAnA upakaraNAnI pamihaNA karathI. te parI jyAre sUrya ardha vivarupe rahe tyAre guruno samakSa pratikramaNa kara te paThI eka prahara paryaMta zrutaparAvRttirupa svAdhyAya dhyAna karavA. te pachI teja praharano cotho nAga bAkI rahe tyAre nacAra prazravaNanA sthamitro (mAMDavA ) karavA. te paLI sUtra tathA arthane saMjAravA. tyAra vAda jyAre nizAno samaya Ave tyAre gurunI AjJA grahaNa karavA pUrvaka pRthvI upara saMthAro paDinehI caityavaMdana pUrvaka rAtrinA saMthArAnI gAthA ( saMyArA porisI)jaNI ane rajoharaNane jamaNI thAju mukI svaTpa nighA karavI. ati nijhAvaza na thavaM. A pramANe saMkSepathI ahorAtranA kRtyo batAvyA be, vistArathI te sAdhu saMbaMdhI adhikAra graMthAMtarathI jANI levo. munio aneka guNonA AdhAra rupa le, te vAta darzAve che" niccamacaMcalanayaNA / pasaMtavayaNA pariSguNarayaNA / jiyamayaNA minavayaNA savvatyavisannihia jayaNA // 1 // 1 bhojana vakhate sura sura zabda na karavo (2) acavaca zabda na karavo (3) utAvaLa na jamavu (4) ati vilaMbapaNe na jama, (5 ) bhojya padArtha veravo nahi. Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. iriyAsamizpabhaI, niyasukhAyArasevaNe ninnnaa| je suyanihiNo samaNA tehiM zmA nUsiyA puhavI" // 2 // "jetro netronI caMcalatAthI rahita che, jemanA mukha zAMta cha, jemanA guNaratna prasidha , jetro kAmanA jitanArA , jemanA vacana komaLa che jemanI najIka sarva prakAre yatanA je, jeo yA samiti pramukha potAnA zucha AcArane sevavAmAM nipuNa , ane jeo zrutanA nidhAna rUpa meM, evA munigrothI A pRthvI vibhUSita je. 1-2 siddhAMtokta sAdhu guNavarNana. " jAisaMpannA, kutrasaMpannA, banasaMpannA, rUvasaMpannA viSaya saMpannA, NANasaMpannA, saNasaMpannA, carittasaMpannA, sajAsaMpannA, bAghavasaMpannA, minamadavasaMpannA, pagabhaddayA, pagaviNIyA, oyaMsi, teyaMsi, vaccaMsi, jasaMsi, jiyakohA, jiyamANA, jiyamAyA, jiyalohA, jiyANadA, jiteMdiyA, jiyaparisahA, jiviyAsamaraNanayavippamukkA, naggatavA, ghora tavA, dittatavA, ghorabanaceravAsiNo, bahusuyA, paMcasamihiMsamiA, tihiM guttihiM guttA, akiMcaNA, nimmamA, nirahaMkArA, pukaraMva alevA, saMkhozva niraMjaNA, gayaeMva nirAsayA, vAuvva appaDibaghA, kummo zva gutteMdiyA, vihaMguvva vippamukkA, nAraMDavva apamattA, dharaNivva savvaMsahA, kiM bahuNA ! egaMtaparovarAyanirayA, jiNavayaNovadesaNa kusatA, jAvakuttiyAvaNanUyAe risA jiNANArAhagA samaNA jagavaMto niyacaraNehiM mahIyalaM pavittayaMto viharaMtitti" // " jAti, kula, bana, rUpa, vinaya, jJAna, darzana, cAritra, banjA, bAgha Jain Education Intemational Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. 381 mR mArdavatA, e sarvane pAmelA, prakRtivame adhika, prakRtivane vinIta, parAkramI, tejasvI vANInI suMdaratAvAlA, yazasvI, krodha, mAna, mAyA ne loajitanArA, nizAne, iMDiyAne ane pariSahone jitanArA, jIvitanI AzA tathA maraNanA jayathI rahita, ugra tapasvI, ghora tapasvI, dIpta tapasvI, ghora brahmacaryanA dhAraka, bahuzruta, pAMca sumativaDe sumata, traNa guptiva gupta, niSparigrahI, nirahaMkArI, kamajhanI jema nirlepa, zakhanI jema niraMjana, AkAzanI jema nirAzraya vAyunI jema pratibaMdha rahita, kAcavAnI jema gupteMdhiya, pakSInI peThe vipramukta, nAraMDanI jema pramAda rahita, pRthvInI jema sarvane sahana karanArA, jinavacanano upadeza karavAmAM kuzala, ekAMte paropakAra karavAmAM tatpara, vizeSa zuM kahetuM ? paNa 'kutrikApaNa jevA be, evA jinezvaranI prAjJAnA ArAdhaka, zramaNastrI munio potAnA caraNavare yA pRthvItaLane pavitra karatA vicare be. prAvA sAdhujana pramukha uttama puruSone prArAdhana karavA yogya evA sarvojatA darzAve che " -tapa " tama dharmanI << jada ciMtAmaNi rayaNaM subadaM na hoi tuccha vivANaM / guNa vizvavajjiyANaM jiyANa tada dhammarayAMmi " // 1 // " pazupAlanI peThe tu vaijavavAlA ne thomA puNyavAlA jIvone jema ciMtAmaNi ratna sulana hoya nahIM, tema samyaktvAdi guNa rUpa vaijavathI rahita evA jIvone dharma ratna sumana dotuM nathI. to jayadeva kumAranI jema je atula guNavAna hoya chetene maNinI khANa rUpa evI manuSya gatimAM ciMtAmaNi tukhya nama dharmane pAme be. " 1 pazupAla ne jayadevanuM dRSTAMta. hastinApura nagaramAM nAgadeva nAme eka zeva rahe to hato. tene vasuMdharA nAme eka strInA nadarathI jayadeva nAme eka putra utpanna thayo. te jayadeve bAra varSa sudhI ratnanI parIkSAno prayAsa karyo hato, AdhI zAstra anusAre te ciMtAmaNine mahAn prajAvavAluM jANI bAkInA ratnone pASANa tulya samajato hato; AthI te ciMtAmaNi ratna upArjana karavA mATe yAkhA hastinApuramAM dareka ekAne ghera ghera pharyo. topaNA koi sthale tene ciMtAmaNi ratna malyuM nahIM. ArthI zAstramAM kahela devatASThita dukAnanI jevA - arthAt jemanI pAsethI je joie te maLI zake tevA, Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 zrI Atmaprabodha. . kheda pAmI teNe potAnA mAtApitAne kayu. "he pUjya, mAruM citta ciMtAmaNi ranane mATe lAgeluM che; meM ghaNI zodha karI paNa te ratna ahIM prApta thayuM nahIM, tethI jo AzA Apoto huM ahIthI bIje sthale jAlaM." mAtA pitA bolyA "vatsa, e ciMtAmaNinI to kalpanA , paramArthathI ciMtAmaNi ratna Deja nahIM, mATe tuM tArI vA pramANe bIjA ratnono vepAra karya." A pramANe kahI temaNe jayadevane ghaNo aTakAvyo, tathApi jANe ciMtAmaNi ratna meLavavAno nizcaya karelo be evo te hastinApura nagaramAMthI nIkalI gayo. ghaNA nagara, gAma, khINa, karbaTa, pATaNa ane samujha tIre gaveSaNA karato te atizaya pharavA lAgyo paNa koi ThekANe tene ciMtAmaNi ratna prApta thayu nahIM. AthI te khedAtura thA ApramANe ciMtavavA lAgyo-"zuM ciMtAmaNi ratnanI vAta satya nahIM hoya ? koi paNa ThekANe te dekhAtuM nathI athavA te maNi zAstramA darzAvena ke, eTale tenu astitva na hoya, te kema saMnave? zAstranuM vacana anyathA hoya nahIM. tethI ko ThekANe e ratno hazeja." A pramANe citavI pAge te maNinI khANomAM pharI tenI zodha karavA bAgyo. tevAmAM koi eka vRSa puruSa tene manI Avyo, teNe jayadevane ko, "ahI eka maNinI moTI khANa be, te khANamAMthI puNyavaMta puruSo ciMtAmaNi ratnane prApta karI zake ne."vRSa puruSanA AvAM vacano sAMjalI jayadeve te khANamAM ciMtAmaNi ratnanI gaveSaNA karavAmAMgI; tevAmAM eka maMdabudhi pazupAlanA hAthamA vartalAkAra paththara jovAmAM Avyo. zAstramA kahelA lakSaNothI tene ciMtAmaNi jANI jayadeve tena pAse tenI mAgaNI karI. pazupAla bolyo-" tAre A vastunuM zuM kAma De ? jayadeva bolyo-" huM A vastu ghera jaz bAlakone ramavA ApIza. " pazupAle kA, " AvI vastuto ahI ghaNI , tuM potAnI mele te zA mATe bA leto nathI ?" jayadeve kA, " atyAre ghera javAnI mane bhAre utkaMgatha De mATe mane satvara Apa, eTale huM mAre ghera cAlato thAnaM. tane A sthale bIjA AvA padArtho manaze." AvA jayadevanA vacano sAMjaLIne paNa te pazupAsa paropakArazIla na hovAthI pIgaTyo nahIM ane tene te ratna ApyuM nahIM. pachI jayadeve upakAra buddhithI tene A pramANe kaDaM, " naja, jo tAre mane zrA ratna na Apa, hoya to tuM tenI ArAdhanA kara. e ciMtAmaNi ratna De teno ArAdhanA karavAthI te tane vAMchita phala Apaze. " pazupAla bolyo-"jo zrA Jain Education Intemational Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya prakAza. sAcaM ciMtAmaNi ratna hoya to te mane badarInA ciMtavelA phala tathA kacakamAM zIghra Apo." pazupAlanA A vacano sAMgalI jayadeva hasIne bolyo-" are pazupAsa, ema citavavAthI kAMI manatuM nathI, paNa prathama tenI ArAdhanA karavI moie. pehelA traNa upavAsa karI saMdhyAkAle te ratnane zuddha jale nhavarAvI, zuka nUminA naMcA pradezamA sthApI tenI caMdana, kapUra tathA puSpAdikavaDe pUjA karI paThI namaskAra karI e ratnanI Agala paThI je iSTa hoya, tenuM citavana karavU, to panI prAtaHkAle te prApta thAya ne." jayadevanA A vacana sAMjaLI te pazupAla potAnA bakarAM ane meMDhAnA ,dane vALI gAma tarapha cAlyo. " nizce A maNi A hIna puNyanA hAthamA raheze nahIM" ema dhArato jayadeva paNa tenI pAula cAlavA lAgyo. mArge cAlatAM pazupAna te maNine udezone volyo-"are maNi, huM A bakarAM vecI tevameM caMdanAdi sAmagrI lAvI tArI pUjA karIza ane tAre paNa mArA ciMtitakArya sAdhavAmAM pUrNa nadyama karavo. vaLI he maNi, haju ahIMthI gAma dUra je, tethI rastAmAM kAMi kathA kahe to rasto khUTaze. jo kadi koi kathA tArA jANavAmAM na hoya to huM kahuM buM, te sAMjala "koieka eka hAthanA pramANavALu devagRha , tenI aMdara cAra nujAvALo deva De." A pramANe teNe vAraMvAra kahevA mAMDayuM, topaNa te maNi kA paNa bolyo nahIM, tyAre te ropAtura thA pramANe bolyo. " are maNi, tuM mArI vAtamA hokAro paNa Apato nathI, to paLI vAMchita ApavAmAM tArI zI AzA rAkhavI ? athavA tAruM nAma ciMtAmaNi , te barAbara , kAraNa ke tArI prAptithI mArA mananI ciMtA nAza pAmatI nathI. je huM chAza vinA eka kSaNamAtra paNa rahI zakato nathI te huM tAre mATe karAtA traNa upavAsa karI maraNaja pAma, emAM zaka nathI. eyI huM to ema mArnu chaM ke, A vaNike mane mAravAne mATeja tAraM varNana karelu be, tethI tuM cAlyo jA. pharIvAra mArI dRSTi gocara thaza nahI," A pramANe kahI te pazupAle maNine pheMkI dIdho. yA vakhate AnaMdita thayelA jayadeve tatkAla te ciMtAmaNine praNAmapUrvaka grahaNa karI ane potAnA manoratha pUrNa thayelA jANI potAnA nagara tarapha cAlyo. mArgamA cAlatAM mahApura nAme eka nagara Avyu. maNinA pranAvathI te nagaramAM lakSmIno samUha te ne prApta Jain Education Intemational Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 zrI Atmaprabodha. thai Avyo. te samaye te nagaranA subuddhi nAmanA zeThe potAnI putrI ratnavatI ne tenI sAdhe parAvI. pI jayadeva te kanyA tathA bahu parivAra sahita potAnA va na hastinApuramA Avyo ane te potAnA mAtApitAnA caraNamAM vaMdanA karI. potAnA pulane vo samRddhimAn jor3a te mAtA pitA AnaMdita thai tenI jAre prazaMsA karavA lAgyA. svajanoe jayadevanuM vaha sanmAna karyu ne vIjA loko tena stuti karavA lAgyAne jayadeva yAvajjIvita sukhI thayo hato. A pramANe dharma ratnanI prApti jayadeva ne pazupAlano vRttAMta kahevAya che; te upanaya rupe jANavo. evI rIte prasaMge prApta thayela badmasthAzrita evaM sarvaviratinuM svarUpa kahetuM che. itthaM svarUpaM paramAtmarUpa - nirUpakaM citraguNaM pavitram | susAdhudharmaM parigra javyA bhajaMtu divyaM sukhamayaM ca" 1 46 AvA svarUpavAlA, paramAtmarUpane nirupaNa karanArA, vicitra guNavAlA, pavitra evA uttama sAdhu dharmane grahaNa karI javya prANIo divya ne akaya sukhane bhajo. " 1 "" 88 prAktana sadgraMthAnAM paddhatimAzritya varNito'tramayA / sAdhvAcAravicAraH zuddho nija AtmazuddhikRte " // 2 // pUrvanA sadagraMthonI paddhatine zrI mArA potAnA AtmAnI zudine mATe meM ahaM zuddha evo sAdhuno AcAra varNana karelo che. " 2 e prakAre zrImAn vRhat kharatara gahanA adhirAja zrI jinanaktasUrIMnA caraNArAdhaka zrI jinalAnasUrie racellA Atmabodha graMthano saMkSipta sarva virati nAmano trI jo prakAza saMpUrNa thayo. ONE Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BiMHIRANAS atha caturtha prakAza paramAtma svarUpa. anukrame AvejhA A cothA paramAtma prakAzano prAraMna karavAmAM AnAve . prathama paramAtmatAnA ve prakAra . 1 javastha paramAtmatA ane All simastha paramAtmatA. te paramAtmatAnI mAnine sUcavanArI be AyAo zrA pramANe - "pakazreNyArUDhaH kRtvA ghanaghAtikarmaNAM nAzam / AtmA kevalanUtyA navasthaparamAtmatAM najate // 1 // tadanunavopagrAhaka-karmasamUhaM samUlamunmUlya / RjugatyA lokAgraM prApto'sau sidhaparamAtmA" // 2 // paka zreNI upara AruDha thayeno AtmA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya-e cAra karma ke je AtmaguNanA ghAtaka hovAthI panaghAtI kahevAya , teno nAza karI sokAlokane prakAza karanAra kevalajhAnanI saMpatti prApta karI te vajhe navastha evA paramAtmapaNAne pAme . " ? se par3I te AtmA tatkAsa kAme karIne eTale caudamA guNagaNAnA DechA samayamAM navopagrAhI eTale vedanIya, zrAyu, nAma ane gotra rupa cAra karma ne bhava paryaMta sthAyI , te karmanA samUhane mUlamAthI ukhekI nAMkhI ajugati euse samayAMtara ke pradezAMtarano sparza na karIne sokAgra-siphi sthAnane prApta karI sipha paramAtmapaNAne pAme . 1 YE Jain Education Intemational Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 zrI prAtmaprabodha. ahIM bhavastha paramAtmatAnI sthitinuM mAna jaghanyathI aMtarmuhUrttanu ne ane utkRSTathI deze jaNI evI pUrva koTi varSamuMbe ane sika paramAtmatAnI sthitinuM mAna sAdi aparyavasita kAlaveM . evA prakAranI paramAtmatA jene hoya re te paramAtmA kahevAya che. se paramAtmA bhavastha kevaLI ane sigha evA ce prakAre . temAM prathama bhaSastha kevalInuM svarUpa batAve je. navastha kevalIna svarUpa. avasya kevanInA paNa 1 jina ane 2 ajina evA be neda le. temAM ne jina nAmakarma udayavAlA tIrthakara te jina kahevAya ne ane je sAmAnya kepalI te ajina kahevAya je. te jina ? nAma jina, 2 sthApanA jina, 3 ghavya jina ane 4 bhAva jina-ema cAra prakAre re. te viSa A pramANe kachu - " nAmajiNAjinAmA gvaNa jiNA punnjinnNdpddimaao| davvajiNAjijIvA nAvajiNA samavasaraNatyA" // 1 // ne zrI RSaja, ajita ane sajava vagere jino ne te nAma jina kahepAya . se nAma jina sAkSAt jinaguNa varjita , topaNa paramAtmaguNa- smaraNa bagere kAraNane lazne paramArthapaNe sidhine karanAra hovAthI samyag dRSTi puruSoe se sarva kAle smaraNa karavA yogya che jema lokane viSe paNa maMtrAkSaranA smaraNathI kAryanI siphi dekhAya che. ratna, suvarNa, rajata, Adi dhAtumaya evI katrima tathA akatrima je jinezvaranI pratimA te sthApanA jina kahevAya , tene viSe paNa jo ke sAkSAt jinaguNa vidyamAna nathI topaNa temAM tAtvika jina svarUparnu smaraNa thavAne bIdhe tenA darzana karanAra samyagdRSTi jIvonA cittamAM paramazAMta rasanu jatpAdaka hovAthI bhane abodhI janane uttama bodhivIjanI prAptinuM hetu hobAthI temaja zrI kevalI bhagavAnnA vacanavame temAM jinatulyapa| hovAthI zuka mArgAnusArI zrAvakone avya bhane bhAvathI sarvakAle zaMkA rahitapaNe te sthApanA jina vaMdanIya, pUjanIya ane Jain Education Interational Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 387 stavanIya. jAkaravI yogya munione sarva sAvadha yoganI nivRtti hovAthI temanI nAvapUte viSe Agamane viSe pratipAdana kareluM be. hereka sAMpratakAle buddhihIna, zrI vIramajunI paraMparAnI bAhera vartanArA, mithyAtvanA udayathI parAjava pAmelA, svapati kalpita artha sthApanArA zrI jinezvare rUpelA syAdvAda - anekAMta mArgane jhopanArA lokoe kudRSTino vilAsa pragaTa karelo be; te loko jainAnAsa eTale jaina lakSaNa rahita chatAM jainanA jevo AnAsa batAvanArA be. te zrI parama guru-tIrthakaranA vacanAne udhyApanArA hovAthI anaMta bhava bhramaNAnA jayane avagaNI pote grahaNa karelA asatpakSane siddha karavA mATe joLA lokonI gaLa utsUtra prarUpaNA kare che. tepro kahe be ke, " sthApanAjina jJAnAdi guNothI zUnya hovAthI vaMdanA karavA yogya nathI, temane vaMdanA karavAthI samyaktvano nAza thAya be. Agamane viSe paNa temane vaMdanA karabAno adhikAra ko nathI. Adhunika lokoe potAnuM mAhAtmya pragaTa karavAne mATe jinacaityanI sthApanA karelI be. " vI o kahe cheke, "jinabiMbanI pUjA vagere karavAmAM sAkSAt jIvahiMsA dekhAya be ane jyAM jIvahiMsA hoya tyAM dharma hoyaja nahIM. kAraNa ke, dharma to dayA mUlaja ko be, tethI potAnA samyaktvanuM akSayapaNe rakSaNa karavAne iSTanArA prANIne to zrI jina pratimAnuM darzana kara paNa prayukta be. ahA ! kevI ajJAnatA de ! pUrvajone saMtuSTa karavA mATe pIMpaLA Adi konA mUlamAM sacitta jalanuM siMcana karavA pramukha AcaraNa ne mithyAtvI devanI pUjA vageremAM pravarttana -- e karavAmAM samyaktvano nAza thato nathI. kAraNa ke, saMsArIpaNAne laine zrAvakone evA kAryamA adhikAra ke. yA prasaMge siddhAMtanA vacanAne anusarI adbhuta yuktithI temanA asat pahane dUra karavA mATe uttararUpe vacano kahevAmAM Ave che je sthApanA jina be tenoM jina svarUpane smaraNa karAvavA pramukha je tAtvika hetu yuktipUrvaka prathama kahevAmAM Avyo be, se pratyakSAdi pramANava ke sikayAya be, tethI temanAmAM sarvathA guNazUnyapaNAno anAva hovAthI nAmAM vaMdanAdi karavAnI yogyatA sApita thAyaDe. te sthApanA jinanuM darzana vaMdana vagere karavAthI tatkALa zubha dhyAna pragaTa thatAM prANIne samyaktvanI nirmalatA prApta thAya che. tethe te jainAnAsoe samyaktvane nAza thavAnI je yukti kahelI 'd Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI prAtmaprabodha. ne se sarvathA mithyAtvanI mUla rupa . A pramANe jANI samyagdRSTi jIvoe se yuktine Adara Apako nahIM. valI je sthAnakamAM citramA AlekhelI strI hoya tevA sthAnakamA sAdhuone rahevAno niSedha AcArAMga sUtramA kahelo ; citarelI strI sAkSAt strI guNathI varjita , utAM prAkAra mAtre karI vikAra utpanna thavAnuM kAraNanUta . tyAre jo tenA darzanathI vikAra utpanna thAya ne to paLI parama zAMta rasavALI saumya prAkArane dhAraNa karanArI zrI jina pratimAnA darzanathI prabuddha puruSone uttama dhyAna thavAno saMjava kema na hoya ? zrAvI rIte saqhuphivAmA puruSoe vivekapUrvaka vicAra karavo joie. te jainAnAso kahe De ke, " aAgamane viSe jina caityavaMdanAdikano adhikAra nathI, caitya sthApana e Adhunika re. pUjAmAM hiMsA thavAthI te adharma che ane vRkSa-pIMpaLA pramukhane pANI pAvU, tathA mithyAtvIaonA deva- pUjana karakhaM, emAM samyaktvano vinAza thato nathI. A temanA AlApo unmatta mANasanA AlAphnA jevA ayukta je. kAraNa ke, Agamane viSe sthAne sthAne jina caityavaMdana tathA pUjanAdikanA adhikAra ne tethI sthApa. nAnuM ane pUjAnuM prAcInapAeM siphaja thAya . jo temAM adharmapaNuM hoya to Apa mane viSe kahelA hita, sukha ane mokSAdikanA phalanI prAptimAM virodha prAve. tema valI tiryaca, naraka gati Adi nagarA phala adharmanA kahalA . je pIpaLAne sacitta jala siMcana kara, te pratyaka jaina dharmanI ghAnI virucha hovAthI te sAkSAt mithyAtvIoja kArya The e prasisa ke kAraNa ke, samyaktvIone anya devane vaMdanAdika karavAmAM rAjAniyoga Adi AgArane varjIne bIje sarva sthane seno sarvathA parihAra karavAne AgamamAM kahela De, tethI utsarga mArgathI anya devaneM vaMdanAdi karavAmAM samyaktvano avazya nAza thAya 2. upara kahelA arthane pratipAdana karanArA zrI jhAtAdharmakathA sUtranA keTalAeka vacano prA pramANe - 1"taeNaM sA dovaI rAyavarakAAgA ehAyA kaya balikammA kayakouya maMgalapAyabittA sudhapAvesAI maMgalAI vacchAI pavaraparihiyA majaNagharAu paDijikamA paDiniskamittA jeNeva - 1 draupadI-dhrupada rAjAnI putrI-pAMDavonI patnaei jina pratimAnI pUjA kevA prakArothI karI teno bhadhikAra the. Jain Education Intemational Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catutha prakAza. 38 jihare teNeva navAgacchaIztA jiNaharaM aNupavissai bAloe paNAmaM karei lomahatyayaM parAmusai evaM jahA sUriAne jiepaDimA acche tadeva jANivvaM jAvadhruvaM mahai vAmaM jANaM acce dAhiNAM dharaNItasaMsi nihaddu tikhakutto muddhAnaM dharaNItalaMsa niseMi IsiM paccunnamai karayalajAvakaddu evaM vayAsI namutthuNaM arihaMtANaM jAvasaMpacANaM vaMdai namasai jiNaharAja paDi niskamaiti // balI rAyapaseNI sUtramAM paNa yA pramANe kaheluM be 2" taraNaM se suriyAne deve potthayarayAM giehattizttA potthayarayaNaM vAettiztA dhammiyaM vavasAyaM parigiedattiztA potyayarayaNaM parinikhkamaMtizttA siMhAsaNAo abnuTThezzttA vavasAyasanAna puritthamaladAreNaM parinikhkamaiztA jeNeva dA purukara Ni teNeva uvAgacazttA gaMdA pukhkaraNIe puratthi - maNaM dAreNaM tisopA pariruveNaM paccodaiztA tattha hattha - pAdaM parakAle zattA prAyate cokhke paramasuznUe evaM seyaM maha rayayAmahaM vimalasalilaM puSSaM mattagayamuhAgizsamANaM jiMgAraM pagiehaMttizttA jAIM tatthanappalAI jAva sayapattAraM sahasapattAI tAI giehaMttizttA dAna purukaraNIya pacorudazztA jeNe va siddhAyata teNeva pahAratthagamaNAe ityAdi jAva bahu diya deve devIdiya saddhiM saMparivume savvaddhIe jAva vAiyarave jeNeva siddhAyataNe teNe va javAgala siddhAyataNaM puritthimaleNaM 2 sUryAbhadeve devalokamAM jina pratimAnI kevA kevA dravya bhane bhAvamaya prakArovaDhe pUjA karI teno adhikAra che. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI Atmaprabodha. dAreNaM aNupavisarattA jova devacchaMdae jeNeva jiNapamimA teNeva uvAgaccha jiNapamimANaM Aloe paNAmaM kareizttA somahatyagaM giehazzttA parAmusaizttA lomahatthagaM jiNapamimAo lomahatyeNaM pamajazttA jiNapamimAo surahiNA gaMdhodaeNa ehANezazttA sarasaNaM gosIsa caMdaNeNaM gAyAI aNuliMpazztA jiNapamimANaM ahiyAI devadUsajuyalAI niaMse 2ttA aggohivarehiM gaMdhehiM aJcazzttA pupphAruhaNaM malAhahaNaM vannAruhaNaM cuNNAhaNaM dhatthAruhaNaM AbharaNArahaNaM kareizttA Asatto satta vinata vagdhAriamaladAma kalAvaM kareizttA jAvakaraggaha gahia karayasapablUru vippamukkeNaM dasaSpAle kusumeNaM mukkapupphapuMjovayArakaliyaM kareizttA jiNapamimANaM purao atthehiM saMNhehi attharasA taMjulehiM acchamaMgale Ahina taM sosthiyAmaehiM 1 sirivaccha 2 sucianaMdiAvatta 3 vaddhamANa 4 varakalasa 5 nadAsaNa 6 mavayugala 7 dappaNa 8 tayANaMtaraM caNaM caMdappana rayaNa vazra verUliya vimanadaMDaM kaMcaNamaNirayaNa natticittaM kAtAguru pavaru kaMjuruka taruka dhUva maghamaghaMtagaMdhuttamANuvidhaM dhUmavadi viNimmuyaMtaM verUliyamayaM kA cyuaM paggahiraM payatte dhUva dAUNa jiNavarANaM asayavisupha gaMdhajuttehiM mahAvittehiM atyajuttehiM apuNaruttehiM saMyuNazttA sattachapayAhiM aosarazttA vAmaMjANuM aMcezttA dAhiNajANuM dharaNitasaMsi niha1 tikhutto mukhAI "raNItalaM nivAmeza siM paccUmamazztA karayanaparigAhiaMtirasAva dasanahaM ma aMjaliM kaha evaM vayAsi namutyuNaM arihaMtANaM jAva saMpattANaM Jain Education Interational Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. tikaDe vaMdaz namaMsati // tevI rIte jIvAbhigama gane viSe paNa vijayadevanA saMbaMdhamAM vijayadevane nAme A pramANe aAlAya kahalo De; te te sthaneyI jANI levu. evI rItanA ghaNA AlAvAnI aMdara samyakttvavaMta deva tathA manuSye karelI pUjAno a. dhikAra sAkSAt jovAmAM Ave ne batAM te vAtanI nA kahevA samyakttva dhArozroe zaktimAn ya, e tadana ayogya che. vivekI puruSoe te vicArI levAnuM je. vanI A adhikArane viSa jainAnAsa loko pote mithyASTi hoi vImAone mithyAdRSTi tarIke jovAthI samyakttvavatI praupadIne paNa mithyASTi kaI ne ane sicAyatana tathA jinagRha e zabdanA mUla arthane ulaTAve ne ane sene sthAne kAmadeva yaka vagerenA deherAno athe prarUpe , e keTalaM ayogya karepAya ? tene mATe eTarbu kahevAna ke, jo praupadIe mithyASTipaNAne lazne kAmadeva yAnI pUjA karI hoya temaja sUryAna pramukha deve yakSA dikanI pUjA karI hoya to te uvya pUjAne aMte " namuthyuNaM arihaMtANaM " ityAdi zakastava na laNe; kAraNa ke, zakrastava kahyAno pATha Agamane viSa sAkSAt dekhAya che te chasAM e jainAbhAso ninhava rupe khoTaM bolavAne kema samartha thAya De ? vannI vaimAnika devatAo potAthI hIna puNyavAlA evA yakSAdikanI pUjA kema kare ? a rthAt naja kare. sema valI jo jaupadI zrAvikA na hotato nArada AvatAM ajyusthAna pramukha karata paNa je leNIe karyu nathI tethI nizce te zrAvikAja hatI ema sipha thAya che. valI zrAvikA vinA teNIne ' namuthyuNaM' ( zakrastava ) nI vidhinuM parijhAna paNa na saMjave, e paMmitoe vicArI levU, valI te jainAbhAso kahe je ke, " sUryAna deve potAnI rAjadhAnInA maMgalikane mATe jina pratimA pUjI ," tene mATe sUtramAM evA prakArano pAuja nathI paraMtu tenI karelI pUmAne AzrIne "hiyAe, suhAe, khemAe, nisseyahie, aNugAmiyattAe bhavissa" e pATha vidyamAna De ane tyAM niHzreyasa zabda mokSavAcI che, te sarva Jain Education Interational Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3e zrI prAtmaprabodha. zAstromAM prasiddha je. vanI zrI arihaMtanA vacanamAM paNa anukrame pUjArnu phala mokSa prarupe , te jANIne paThI svechAvAdIonA vitaya vacano upara kema vizvAsa rahe ? temaja pUjAne AzrIne te jainAnAso kahe je ke. " nagavaMte hiMsAno tadana niSedha karyo meM, to pI pUjAnuM AcaraNa kema karAya ? tenA uttaramA kahevAtuM ke e vacana kaye ThekANe kayu ne ke hiMsA karavA ? hiMsAno niSedha kahyo che, e vAta satya , paraMtu jagavate kayA AgamamAM jinapUjA niSedhelI ne ? te jaNAvo. Agamane viSeto jaraheM sattara bhedI pUjA karavAne kahelu ne ane te bAta karttavya rupe dazAvena De. zrI prazna vyAkaraNa sUtrane viSe pehelA saMvaraghAramA je ahiMsA-dayAnA sATha nAma ApelA che, temAM pUjA, paNa nAma che. jema ke, "nivvANaM 1 nivvura samAdi 3 saMtI 4 ityAdi yAvat jAlo 46 AyataNaM 47 jayaNa 48 mappamA 49 AsAso 50 vIsAso 51 anno e3 savvassavianAghAo 53 coka 54 pavittIee suz56 pUyA57vimalae8ppannAsaIeenimmalatariti 60" evamANi niyaya guNanimmiyAI pajavanAmANihAtti // ahiMsAe lagavaI eti // (zvA'hiMsAnAmasu jahazabdena 'pUyA' zabdena ca devapUjA gRhItA'sti ). ahiM dayAnA nAmane viSe (jAma) zanda tathA (pUyA) zabde karI deva pUjA grahaNa karelI , kAraNa ke 'yajanaM yajJaH' ityAdi vyutpatti thAya . to have tamo jina pUjAne hiMsAmA kema gaNo ge? vanI zrI sUyagamAMgajInA bIjA zrutaskaMdhanA bImA adhyAyanamAM arthadaMDanA adhikAramA kayu cha ke, " nAgaheU na. yaheLaM" ityAdi pAThamAM nAga, nUta yadAdikanI hetu pUjAne viSe hiMsAparNa kahela , paNa jina pUjAmAM kaheba nathI, kAraNa ke, jo jina pUjAmAM hiMsA thatI hota so te sUtramA jiNaheU.' evo pAu kaheta, paNa tevo pATha tyAM Apelo nathI; tethI zrA pramANe sUtranA vacana utyApana karI tamAraM aMgIkAra kema karAya ? basI te Jain Education Intemational Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 3e3 jainAnAso kahe De ke, " jinapUjAne viSe u kAyanA AraMjano saMnava tethI zrAvakoe tenuM AcaraNa kema karAya ?" tenA uttaramAM kahevAyU~ ke, jainadhamanuM anekAMtapaNuM hovAthI samyakttvavaMta puruSone tevA ekAMtapakSano Agraha hoto nathI; kAraNa ke, zrI jJAtAdharmakathA-baga aMgane viSetraNa jhAnavALA zrI mabinAtha jinezvare potAnA u mitrone pratibodha karavA mATe suvarNanI putalImAM niraMtara kavaLano prakSepa kayoM ne tathA subuddhi maMtrIe potAnA svAmIne pratibodhavA mATe eka khAznA jalanu parAvartana karAveluM . tema valI Agamane viSe ghaNA hAthI, ghoDA, ratha ane pAyadA pramukha parivAra sahita kurNikAdika rAjAoe Acarena jinavaMdanAdi mahotsava sthAne sthAne sAMbhaLavAmAM Ave . e kAryomA ghaNI hiMsA thavAno saMjava be, paraMtu te lAjanuM kAraNa hovAthI tenI gaNanA hiMsAmA karelI nathI paNa te bAjanuM kAraNa , ema samajavAnuM che. A kAraNathI ema nizcaya thayo ke, zrI jinAjhAne AzrI, samyak yatanAe karI ane naktie karI uttama kriyA karavAmAM hiMsAno koi paNa doSa nathI. " jyAM hiMsA tyAM jinAjhA nathI." ema je kahe , tene mATe eTajhuMja kahevArnu ke, jo ema hoya to sAdhuone pratikramaNa ane vihArAdikane viSa paNa jinAjhA na hovI joie. kAraNa ke, tene viSe paNa hiMsAno saMjava be; mATe zruta vyavahAra evo ke, je nAjane mATe nirdoSa pariNAmavajhe yatanA pUrvaka pravartana ne tevA prasaMge tevA prakArano kamabaMdha nathI. yA vAta zrInagavatIjInA aDhAramA zatakanA AThamA uddezamAM vivecana karI samajAvI che te vistArathI jANI levI. te prasaMgamAM darzAvyuM ne ke, jAvitAtmA anagAra yugamAtra dRSTivaDe joi joi gamana karatAM tenA paga nIce kuliga (kukamA ) AdikanuM baccu maraNa pAme topaNa temane hiMsAnA pariNAmano anAva hovAthI iriyAvahI pamikkamavAnI kriyA hoya De paraMtu sAMparAyikI kriyA hotI nathI vigere te adhikAramAMja . valI je pUjAmAM puSpAraMja dekhAya , te upacArika , paraMtu uttama sad jAve karI te AraMbhano parihAra thAya be, temaja jema munione nadI utaratI va. khate janna upara karuNAnA pariNAma hoya je, tema zrAvakone jina pUjAmAM puSpAdika upara karuNAnA pariNAma hoya che. evI rIte hiMsAnubaMdhI kliSTa pariNAmanA abhAve 1 gADAMnI dhUsarI jeTalA pramANavALI. 50 Jain Education Intemational Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zrI Atmaprabodha. karI sAdhunI jema zrAvakane paNa tevo uSTa karmano baMdha thato nathI. jema cAtuM pameyU~ hoya, tenA bedana vakhate prANIone vedanAno saMjava batAM aMte mahA sukhanI utpatti thAya . tema pUjAne viSe paNa svarUpa mAtra AraMja De utAM pariNAmanI zuchine laine anukrame paramAnaMdanI prApti thAya be. ahIM prazna karavAmAM Ave ke, " jo, pUjAthI pariNAmanI zuddhi ane tethI anukrame paramAnaMdanI prApti thatI hoya to sAdhuo vyapUjA kema nathI karatA ?" tenA uttaramAM kahe je ke, " rogIone jema auSadhopacAra mahAn upakArI thAya , tema avyapUjA AraMjamagna evA prANIone mahAn upakArI thAya be; tethI te zrAvakoneja karavA yogya che. sarvAraMnathI mukta evA sAdhuone te 'vyapUjA yogya nathI. je sarvathA nIrogI hoya tene auSadha upakArakAraka nathI. eja kArapathI zrI tIrthakara jagavAne temane anukaMpA dAna karavA vagerenI paNa AjJA AgamamA ApelI nathI. vaLI dazamA aMgamAM ( zrI prazna vyAkaraNa sUtranA pahelA AavadhAramA ) dharmArtha vagerene mATe hiMsA karanArane maMdabudhipaNaM kahavaM , tenuM rahasya paNa A ja . temaja dezavirati zrAvakane sighAMtamAM bAlapaMmita kahena , ekAMta paMmita kahena nathI; kAraNa ke, tenAmAM dezathakI bAlapaNuM raheDhuMja che dhAvA kAraNane laine sAMsArika kAryomA pravarttatA evA puruSone avyapUjAno niSedha kema thAya ? e vivekI puruSoe vicArI levU joie; athavA te yukti dUra raho. tathApi pApa AcaranAra puruSoMne AzrI tenuM maMdabudhipaNuM kahelu be, bIjAne AzrIne kahela nathI. vanI te sthane hiMsA karanAranA ghArane viSe zaukarika-macchImAra Adi je azuja pariNAmI pAparuci jIvo , temane tevA hiMsAnA karanAra kahenA , paNa zuja pariNAmavAlA jinagRha vagerenA karanArA zrAvakone kahelA nathI. valI je jainAbhAso kahe je ke, "pratimAmAM ekeMjiyadalapaNuM De, tethI tenuM vaMdanAdika kara ayukta je." tene mATe eTarbuja kahevArnu ke, "zrI jineMjoe jinabiMbone jina pratimAnA zabde kahela De ane temanA gRhane sikAyatana zabdathI uccAre che, tethI te jainAnAso javajramaNanA jayathI avagaNanA karI zAmATe AvA kagera zabdo bolatA haze ? tyAre pujavU joie ke, " tame dizA sanmukha thapa vaMdanAdika karo ho, to te dizA ajIvarupa , tethI tamAre dizA sanmukha zA mATe tharbu joie ?" Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 3e kadi teo ema kahe ke, " dizAvaMdana samaye amArA manamAM sika mamukha rahelA , tethI tema karavAmAM doSa nathI," to ame paNa kahIzu ke, "zrI jina pratimAne vaMdana karavA samaye amArA manamA paNa siddha pramukha hoya ." AdhInAvanI apekSAe bane ThekANe nyAyatuM samAnapaNuM , tethI ko prakAre paNa jina pU. jAno niSedha karavo yukta nathI. valI sUtrane viSe gurunA AsanAdikanI AzAtanA varjavAne kaheba , to te pATa pATalA pramukha AsanAdika ajIvarupa , utA gurunA saMbaMdhane laine te sthApita hovAthI tenuM je bahumAna karavAmAM Ave , te vastutAe guruceMja bahu mAna , tevI rIte jina pratimA, je bahu mAna che, te paramArthapaNe sigha bhagavAnnu ja bahu mAna le. valI sudharmA sanAmA je jina jagavAnnI dADhAo 3, teo ajIvarupa che, batAM siddhAMtane viSe temanuM vaMdanikapaNuM tathA pUjanikapaNuM kaheDhuM . te sAye temanI AzAtanA na karavI ema paNa jaNAvedUM , to pachI jina mujAnI vaMdanIyatAmAM ane pUjanIyatAmAM zo saMdeha rAkhayo ? vanI paMcamAMganI AdimAM " Namo baMjie bIvie" e vAkyoe karI zrI sudharmA svAmIe pote akSaravinyAsarupa evI lIpine jo namaskAra karyo to temanA vacanane anusAre prANIone lIpinI jema jina pratimAne namaskAra karavAmAM kyo doSa utpanna thAya ? kAraNa ke, bane ThekANe sthApanA, to samAnapaNuM be. tema valI jyAre trailokyasvAmI jagavAn samavasaraNane viSe mUlarupe pUrva dizA sanmukha thA siMhAsane bese , tyAre devatA tatkAla jagavaMta samAna AkAravAlA traNa pratibiMba karIne bAkInI traNa dizApromAM siMhAsana upara sthApana kare , te avasare sarva sAdhu zrAvakAdika navyajano pradakSiNApUrvaka temanI vaMdanA kare . A vAta to AkhA jainamatamA prasipha che. vanI jagavaMte dAnAdika dharmanI pravRtti dekhAmI che, temaja potAnI sthApanAnuM potAnI jema vaMdanIyapaNuM dekhAmadhuM che, jo ema na hoya to zrI jinAjJAnuvartI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA vaMdanAdika kema kare ? e prakAre vivekI puruSoe potAnI mele vicArI levaM joie. zrImad jagavatI aMgane viSe vIzamA zatakanA navamA uddezamA vidyAcAraNa jaMghAcAraNa munine AzrIne zAzvatI tathA azAzvatI jina pratimAnA vaMdanano adhikAra spaSTa Jain Education Intemational Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. paNe kaheMlo ne, te A pramANe je-" zrI gautamasvAmI puDhe cha ke, "nagavan , vidyAcAraNanI tirNa gatino viSaya keTalo De ? pranue uttara pyo ke, " seo eka magale mAnuSottara parvate jAya che ane tyAM caityavaMdana karI bIje maganne naMdIzvara chIpe jAya je. tyAMnA caityone vaMdanA karI tyAMthI nIkaLI eka magane ahiM Ave ne ane ahIMnA caityone vaMdanA kare ke e prakAranI temanI tirkI gati kahelI . " paThI gautama svAmIe pugyaM ke, " he jagavan , vidyAcAraNanI Urdhva gatino biSaya keTalo De ?" patnue uttara Apyo-" he gautama, teo eka magale naMdanavanamA jAya De ane tyAMnA caityone vaMdanA karI bIje Dagane paMgavanamA jAya , tyAM caityavaMdana karI trIje magale ahIM AvI ahIMnA caityone vaMdana kare 2. e pramANe vidyAcAraNanI Urdhva gatino viSaya kahelo che. paraMtu gatinA pramAdathI vacce rahelA caityAnuM vaMdana rahI jAya to te sthAnakanI AloyaNA-paDikamaNa karyA vinA temane ArAdhanA hotI nathI;jyAre te sthAnakane AlovyA-atikramyAthI ArAdhanA hoya che. evIrIte jaMghAcAraNanA viSayatuM sUtra jANI levaM. tenI gatinA viSayamA je phera , te A pramANe-"jaMghAcAraNa muni tirNa gati AzrIne eka magale teramA rucaka chIpamA jAya , tyAMthI pAga pharI bIje magale naMdIzvare Ave De ane troje magale ahIM Ave ane temanI Urdhva gati AzrIne pahele Dagale paMgavanamAM jAya , tyAMthI pAga nivartI bIje magale naMdanavanamAM Ave De ane trIje magale ahiM Ave . te sthAnakano A nAvArtha je." labdhi phorakvAthI thayesro je pramAda tene sekvAthI tene AlocyA ke pamikamyA vinA cAritranI ArAdhanA thatI nathI, kAraNa ke, tenI virAdhanA karanArane cAritranA ArAdhana- phala manatuM nathI. ___ A adhikArane viSe te jainAbhAsoe utsUtra prarUpaNAno naya avagaNa bahuzruta paraMparAe Avesro caitya zabdano jJAna rupa artha je prarUpe ne te viSe ka. hevAmAM Ave che jo ahIM sAdhuoe jJAna vaMdana kareluM hoya to cezyAI (caityAni ) evA bahu vacanano prayoga na karata. nagavAnnA jJAna- ati adbhuta eka svarUpaja ho joie tethI 'cezya' ( caitya ) evo eka vacanano pATha hovo joie, paNa tevo pATha mukavAmAM Avyo nayI; te uparathI te cAraNa munioe zrI jina Jain Education Interational Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AA caturya prakAza. 37 pratimAnuM vaMdana karyu, ema samajavU. valI ema na mAnavu ke, mAnuSottara vagere parvatomAM zrI jina pratimA nathI, kemake jaMbudhIpa pannati Adi zAstrone viSe meru, rucaka, mAnuSottara, naMdIzvara dIpa pramukha sarva zAzvata sthAnone viSe zrI jina pratimAno sadanAva kahelo. tema vatrI zrI jagavatIjInA trIjA zatakanA bojA uddezamA pragaTapaNe zrI jina pratimAno adhikAra Apesro che. te A pramANegautama munie jagavaMtane pugyuM ke " he jagavan , asurakumAra devatA konI nizrAe uMce umere ane yAvat sudharma devaloka sudhI jAya ?" tenA uttaramA jagavAne yA pramANe kayu ke, ___ " se jahAnAmae iha sapparAzvA babbarAzvA DhaMkaNAzvA cucuyAti vA palhavAti vA puliMdAtivA egaM mahaM raNaM vA ga9 vA puggaM vA dariM vA visamaM vA pavvayaM vA nissAe sumadanamapi AsabalaM vA hathibalaM vA johabalaM vA ghaNubalaM vA AgaliMti evameva asurakumArAvi devA gaNathya " // ___ A pAThamAM je 'NaNathya' zabda che, tenA arthamAM eTalo vizeSa De ke, arahaMta, arihaMtanA caitya ane anagAra nAvita AtmA-e traNanI nizrAe te asura kumAra devatA yAvat sudharma devaloka sudhI jaMce uDe . valI 'gaNathya' no evo artha paNa je ke, nizke karIne A lokane viSe athavA arihaMtAdikanI nizrAe karI te uMce ume che. temanI nizrA vinA te uMce namI zake nahIM. A uddezamA uttarottara trANa nizrA kahelI . ane paThI ke AzAtanA kahelI che. eka arihaMtanI ane bIjI sAdhunI. tyAM ema saMnave che ke, arihaMtanI pratimArnu koi prakAre arihaMtanuM tubyapaNuM jaNAvAne mATe juDaM kahevAmAM AvyuM nathI. eTale arihaMta pade karI temanI pratimAnuM grahaNa thavAthI nUdo nirdeza ko nathI. ahIM te jainAnAso kutarka kare che ke, kyA zrAvake jina pratimA pUjI be? tenA samAdhAnamAM kahavAnuM ke, sidhArtha rAjA, sudarzana zeva, zaMkha, puSkalika, kArtika zeTha ane bIjA tuMgiyA nagara nivAsI ghaNA zrAvakoe jina pratimA pUjI je. ane te te adhikAre sikAMtamA dekhAya che. " nhAyA kayavanikammA " Jain Education Intemational Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ena zrI Atmaprabodha. evo je pATha , tenoM artha A pramANe De " jemaNe snAna karyA pachI bali karma karelu che." eTale potAnA gRha caityanA arihaMta devanI pratimAnI jemaNe pUjA karelI. ___ ahIM kuladevInI pUjA karelI , evo artha na karavo, kAraNa ke, samyaktva aMgIkAra karatI vakhate jina jagavAnthI vyatirikta evA devone vaMdana pUjana Adi karavAno tyAga karavAmAM Avyo be, tema valI tuMgiyA nagarImAM rahenArA zrAvakonuM sUtramA je varNana karavAmAM Ave ne temAM tethI virodha Ave . tenA varNanano pATha zrI jagavatI sUtranA bIjA zatakamAM pAMcamAM uddezamA A pramANe . " aDhAdittA ityAdi yAvat asahijadevAsuranAgasuvasAjarakasa kiMnara kiMpurisa garala gaMdhavva mahoragAdiehiM devagaNehiM niggaMthAo pAvayaNAo aNativkamaNijjA niggaMthe pAvayaNe nissaMkiyA nikaMkhiyA nivvatigicchA laghakA gahiyaThA pucchiyaThA " ityAdi // temAM asahijatti e padano evo artha ne ke, jene paranI-bIjAnI sahAya nathI evA arthAt Apattine viSe paNa devAdikanI sahAyatAne nahIM ibanArA-potAnA karelA karma potAneja jogavavA po che, ema mAnI adIna manovRttivAnA AvA vizeSaNa bAlA zrAvako bIjA mithyAdRSTi devanI pUjA kema kare ? A pratyakSa virodha Ave , tethI nattama bujhivAnA puruSoe teno samyak prakAre vicAra karavo yogya che. zrI navvAi upAMga sUtrane viSe aMba parivrAjakanA adhikAramA zrI jina caityornu sAkSAt vaMdanikapaNuM kahelai be, te sUtra A pramANe - " aMbamassaNaM parivvAyagasta No kappaMti aNana DhievA aNaucchiyadevaNayANivA aNanacchiya pariggahiyANi arihaMtacehayANi vA vaMdittae vA namaMsittae vA jAvapajju vA Jain Education Intemational Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 3ee sittaevA gaNaththa arihaMte vA arihaMtacezyANi vA " i. tyAdi // aMbama parivrAjakane je kalpatuM nathI tene mATe kahe je ke, anyatIrthione tathA anya tIrthonA devAne temaja anyatIrthioe grahaNa karelA ariiMtanA caityone vaMdana-namaskAra tathA paryupAsanA karavI te viSe. paraMtu temAM ATaTuM vizeSa De ke, arihaMta tathA arihaMtanI pratimAne vaMdanAdika kara kaTapeche. e pramANe zrI upAsakadazAMgasUtramA paNa AnaMda zrAvakane adhikAre je kahevAmAM AvyuM be, te te sthanethI jANI levU. vanI te jainAnAso kahe je ke, "pradezI rAjAe caityo kema na karAvyA ? " tenA uttaramA kahevAyU~ ke, pradezI rAjA zrI jainadharmanI prApti karyA palI keTano kAla jIvyo hato ke te caityo karAve ? tema vannI sarva zrAvako ekaja prakAranuM dharma kArya kare, evo niyama kyAM che ? tethI sudRSTi puruSoe sarva dharmakAryamAM samyag dRSTivake zrachA karavI. paNa kudRSTionI jema zrI jinokta dharmakRtyano svamati kaTpanAe niSedha karavo nahIM. vatrI zrI jaMbUchIpa pannatimA prathama ,jinanA nirvANane sthAne stUpa karavAnA adhikAramA " jiNanazie dhammacie" evo pAu je. ane teno " jina jaktithI dharmathI" evo artha thAya , te uparathI paNa sipha thAya ne ke, Agamane viSe stUpa nirmANanI aMdara jina nakti karavI kahelI che. to par3I jina caitya karavA-karAvavAmAM jina jakti pragaTaja cha temAM zo saMdeha karavo. temaja mahAnizItha sUtramA zrAvakone AzrIne caitya nirmApaNano ane sAdhuone AzrIne caityavaMdanAdikano adhikAra pragaTapaNe kahelo . dharmanA arthI pANIoe te svataH samyag dRSTie vicArI levo. vanI vyavahAra sUtramA " jaheva samma nAviyAI pAsijjA taheva Alo ijjA" e pAThamAM paNa caityanI sAdIe AlocanA levI kahelI , ema keTalAeka AgamanA vacano dekhAya . dhaNA Agamane viSe sthApanAdikano adhikAra vidyamAna che. te jainAnAso kahe che ke, " batrIzaja Agama pramANa be, tenA saMbaMdhAM Jain Education Intemational Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 zrI Atmaprabodha. kahevAnuM ke, zrI naMdI sUtrane viSe sAkSAt kahelA AgamonuM utthApana karI te batrIza Agamoneja pramANa mAnavAmAM konI AjhA che ? kadi teo kaheze ke tevA prakAranA utkRSTa pramANe karI amo kahIe bIe, to te kaheM tadana prayukta be; kAraNa ke, hAla tevA prakAranA jJAnano asaMbhava be. tema valI cyA kALane viSe zrI vIravANImAM vizrAMta thayelA, ane temanI paraMparAmAM utpanna thayela AjJAne anusAre varttamAna kALanA varttatA sarva siddhAMtanA lekhaka mahopakArI zrI devakiMgaNi kSamAzramaNe sarva sAdhuone saMmatithI je siddhAMto pustaka rUpe sthApyA be, temane utpAthana karanArA te jainAnAsone jinAzAnuM virAdhakapaNuM pragaTa prApta thayuM che. temaja Agamane viSe pramANa karelA niryukti, cUNI, jApya, vRtti pramukhane utthApana karavAthI jinAzAnuM virAdhakapaNuM avazya prApta thayeluM che, tepro kahe be ke nagavatI sUtrAMpramANe lakhyuM be "sutathyakha paDhamo bIo nijjuttimIsiopio toya niravaseso esa vihi hoi aNuogo" // 1 // te jainAnAso kahe che ke, ame phakta zrI sUtra anusAre prarUpaNA karIe bIe; tethe niryukti vagerenuM zuM kAma ke ? tenA javAbamAM kahevAnuM ke, temanuMe kaheM tadana yukta be; kAraNa ke, sUtranA ati gaMbhIra Azayane laine niryukti AdinA parijJAna vinA upadeza karanArAone naya, nikSepa, 5vya, guNa, paryAya, kAla, liMga, vacana, nAma, dhAtu ane svara AdinuM parijJAna tha zakatuM nathI, pade pade mRSAvAdAdi doSano saMbhava be, tene mATe zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM bIjA saMvara dhArane viSe yA pramANe kaheluM be "keriyaM puNAi saccaM nu jAsivvaM jaM taM davvehiM pajavehiM guNehiM kammehiM bahu videhiM sappehiM AgamehiM nAmaskAya nivAta navasagga taddhiya samAsa saMdhi pada dena jogiya uNAdi kiriyA vahANa dhAna sara vibhatti vaSNajuttaM tikAlaM daMsavipi saccaM jaha jaNiyaM tadaya kammuNA hoi DavAlasavihAya hoi sollasavida evamarihaMta aNunnAyaM samaskiyaM saMja Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 401 eNaM kAlaMmi avattavvaM " ityAdi // AvA kAraNathI te viSe vadhAre kahevAnI jarura nathI. vastugatie puSTa mithyAtva rupI pizAce temanI kudRSTione graselI che tethI teoe grahaNa karelA asat padhanI puSTine mATe aneka prakAranI svecAyI vattI tetro utsUtra prarUpaNA karatA thakA lokane viSe nAva sAdhunI upamAne dhAraNa karatA potAne ane bIjA maMdabuki janone A apAra saMsArarupa samujamAM mubAme be, tethI te saMsArarupa samudhathI jaya pAmanArA je javya prANIo hoya-ke jetro potAnA AtmaguNanI kuzalatAne zvanArA hoya temaNe bagalAnI jema bAhya kriyAmAM tatpara evA te parama ajJAnI nihnavono paricaya sarvathA na karavo. kAraNa, tevA puruSo sUtramA virAdhaka je. jezro gItArthapaNAthI AcArya, napAdhyAya, kula, gaNa vagairenI nizrAe vicare meM, teone sUtramA ArAdhaka kahelA De ane jeo gItArthanI nizrAe vicaratA nathI, teone virAdhaka kahelA . te viSe zrI jagavatIjImAM A pramANe kahelai - " gIyaththo ya vihAro bIo gIyathyanissio nnnio| itto taiyavidAro nANunnAo jiNavarehiM " // 1 // " pehelo gItArtha vihAra , bIjo gItArtha nizrAno vihAra cha ane trIjA vihArane mATe zrI jinezvara jagavaMte AjJA karelI nathI." ___ AdhI te jainAlAsone eka paNa nizrAno asaMbhava hovArthI zrI jinA jJAtuM virAdhakapaNuM che. vaLI sighAMtamA yoga upadhAna vahana karyA paThI sUtra pATha bhaNavAnI AjJA ApenI , temAM zrAvakone zrI AcArAMga sUtra jaNavAnI AjJA nayIja. nizItha sUtramA kayu De ke "jo niraku annatitthIyaM vA gAratyAyaM vA vAyaNaM vAijati vAjaMtaM sAjatissa canammAsi aparihAraThANaM ityAdi" // __"je muni anya tIrthIo tathA gRhasthane sUtranI vAcanA Ape te muni potAnuM cAra mAsarnu cAritra nAza kare ; tema vaLI sAdhuAe pAeM karIne sAdhvI bhAno artha saMkSiptapaNe bhAgaLa lasavAmAM bhAvela ke. Jain Education Intemational Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 zrI Atmaprabodha. e lAvelA AhArane grahaNa karavo nahIM ityAdi jinAjhA che; te te AjhAone te jainAnAsoe mUlamAMthI unmUlana karelI che. ___ AvA te jainAnAsono sarvathA paricaya karavo na joie. kAraNa ke, tema karavAthI tatkAla sadbhUta evA samyaktva ratnanI malinatAnI prApti thAya che. jemanA manamAM kadi zaMkA utpanna thatI hoya temaNe siddhAMtamAM kahelA anekAMta mArgane anusarI tenI parIkSA karavI; paraMtu mAtra bAhya kriyAmAM anurakta thaq nahIM; kAraNa ke, teonA karatAM paNa adhika evA abhavyoM A saMsArane viSe jamatA thakA anaMtavAra bAhya kriyA karyA kare . valI Agamane viSe sadjhAnanI apekSAe kriyAnI gauNatA kahelI . tenI vyAkhyA zrI jagavatIjInA AThamA zatakanA dazamAM uddezamAM A pramANe ApelI - ___"mae catAri purisajAyA pannattA taththaNaM jese paDhame purisajAe seNaM purise sIkhavaM asuyavaM uvarae avinAya dhamme esaNaM goyamA ! mae purise desArAhae pannatta tathyaNaM jese docce purisajAe seNaM purise asIlavaM sutavaM aNuvarae vilAyadhamme esaNaM goyamA mae purise desavirAhae pannatte tathyaNaM jese tacce purisajAe seNaM purise sItavaM sutavaM navarae vimAyadhamme esaNaM goyamA! mae purise savvAhArae pannatte taththaNaM jese cauthye purisajAe seNaM purise asIlavaM asutavaM aNuvarae avilAyadhamme esaNaM goyamA ! mae savva virAhae paramatte // ahiM prazna kare che ke, zrI gaNAMgajomAM jamAni pramukha sAta ninhavo kahelA ne tenI aMdara to A aMtarbhUta thatA nathI to par3I te jainAlAsone ninhavapaNuM kema prApta thA zake ? " maggAneyAzyaM succA bahave paritnassa" // ityAdi uttarAdhyayana sUtranA vacananA pramANathI digaMbaranI jema temane pa1 gautama svAmIne zrImad vIraprabhu uttara Ape che ke 'cAra prakAranA puruSo che A zIla ane zruta saMpanna - ( sarvArAdhaka) B zIla asaMpanna ane zrutasaMpanna (dezavirAdhaka) C zIlasaMpanna ane zRtaasaMpanna (dezaArAdhaka) D zIlaasaMpanna ane zRtaasaMpanna ( sarva virAdhaka).' dhammelaNaM purise sattA taththaNaM jese pAra Jain Education Intemational Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 403 ninda prApta yaM yuktaja che. je zrI sthAnAMga sUtramAM temanuM grahaNa kartuM nathI tyAM ema saMnave be ke te sUtrane viSe laghu ninhava grahaNa karelA be ne Ato digaMbaranI peThe mahA ninhava thAya che, tethI e sUtramAM te pratimA utthApaka tathA digaMbara banene grahaNa karelA nathI paraMtu tava to kevalI gamya be. athavA bahuzrutagamya be. have te viSe vizeSa vistAra karavAjI jarura nathI. yA prakAre sthApanA jinanuM svarUpa kahevAmAM AvyuM. 3 dravya jina svarUpa. 3 have pravya jinanuM svarUpa kahe beje jIvo tIrthakarapaNe thaze, tepro avyajina kRSNa vagere. tepro naviSyakALane AzrIne vaMdanika be; maricinA javamAM zrI vIraprabhunA jIvane vaMdana karyu hatuM. 4 nAvajina svarUpa. kahevAya be. jema zreNika, kAraNa ke, jarataca krie 4 je samasta jIvAdi padArthanA samUhane yathAsthita prakaTa karanAra kevala - jJAna pAmI sarva lokanA netrone maMda AnaMdanA utsavane karanAruM che, je upamAthI rahita be, je gaDhathI suzojita evA samavasaraNanA madhya jAge sthApita thalA vividha ratnothI jamita evA siMhAsana upara bezI ATha mahA prAtihArya tkRSTa vA arihaMtapaNAnI saMpattine je anubhave be, te nAvAjina kahevAya be. te nAvajina sanmArgane dekhAvA pramukha kRtyothI sarva prANI ono parama upakArI hovAthI sarvakAle vaMdana, pUjana, ane stavanAdi karavAne yogya be. A pramANe cAra nikSepAthI zrI jinanagavaMtanuM svarUpa kahelaM be. AnidepA jinathI anya evA kevalI tathA sinhone viSe eveja prakAre yogyatA anusAre agAmI jomI devA. kAraNa ke cAra nikSepe karIneja sarva padArthoM jAvAeM be. have kevalIne AhAra saMbaMdhI je vizeSa che, te zrI piMka niyuktine a nusAre dekhA - "oho sumo va utto, suyanANI jaivi giera asuddhaM / taM kevalI viju, appamANasAMjavezyA " // 1 // Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 zrI prAtmaprabodha. "sAmAnyapaNe karI zrI pikaniyukti Adi Agamane viSe upayukta thayo thako eTale te zAstrane anusAre kalpanIya-akalpanIyane vicArato thako zrutakAnI sAdhu jo koI prakAre azupha AhArAdika grahaNa kare topaNa te azanAdika kevaLajhAnI paNa jogave-AhAra kare; jo tema na kare to zrutajhAna apramANa thai jAya." ____A vAta spaSTa kare -"udmasthane zrutajJAnanA banne karI zuSka AhArAdikanI gaveSaNA karavI pramANa che; paNa bIje prakAre te pramANa nathI. jo kevalIzrutajhAnIvaDe grahaNa karAyalo AhAra Agamane anusAre gaveSaNa karatA utA azuddha ne, ema jANI na jogave to zrutajhAnano avizvAsa thai jAya pachI koi zrutane pramANikapaNe aMgIkAra na kare, jyAre zrutajhAna apramANikathAya to paThI sarva kriyAno lopa thavAno prasaMga prApta thAya. ane valI zruta vinA udmasthone kriyAkAmanA parijJAnano a. saMbhava hoya che; tethI zrutajJAnIno lAvelo AhAra kevanI jogave . A adhikAra ziSyAdika sahita evA kevaLIne AzrIne kahelo . jo kevaLI ekamA hoya to potAnA jJAnananA balavame yathAyogya zuSka AhAra grahaNa kare, viveka . ahiM jino ane ajinone AzrIne bI ghaNuM kahevAnuM be, paNa graMtha vadhI avAnA bhayathI e kahevAmAM AvyuM nathI, A to javastha kevalInuM deza mAtra svarUpa kahevAmAM AvyuM . sigha svarUpa. have zrI pannavaNa sUtramA kahelI gAthAvame sighana svarUpa darzAne . temA prathama uttAnIkRta eTale poholA karelA chatranA AkAravALI sarva rIte zvetavarNa sphaTika ratnamaya ane samaya kSetra (aDhI chIpa)nI sama zreNIe pIstAnIza lAkha yojana pramANavALI siddhazilA , te madhya nAge ATha yojana pramANa mAMbI pohoLI ane jAmI ne. te paThI sarva dizA ane vidizAne viSe thomI thokI pradezanI hAnie karI ghaTatI ghaTatI sarva carama (berA ) pradezanA aMtane viSe mAkhInI pAMkhanA jevo pAtalo evo aMgulanA asaMkhyAtamA nAganA jAmApaNAvALI sighazilArupa pRthvInA upara nisaraNInI gatie karI eka yojanamA lokAMta jAga Avelo che te uparano yojanano je cotho gAna, teno sarvoparino Thage Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... . caturtha prakAza. 405 jAga tene viSe zrI anaMtA siddha jagavAno anaMta anAgata kAmanA svarUpe rahelA tenA svarUpane pratipAdana karanArI gAthA A pamANe - " tatyavi a te aveyA, aveyaNA nimmamA asaMgAya / saMsAravippamukA paesanivvattasaMThANA " // 1 // te sika kSetramA rahelA sijha jagavAno puruSa vedAdike rahita, zAtAazAtA vedanAe varjita, mamatva vinAnA ane bAhya tathA AtyaMtara ne prakAranA saMgathI rahita ke kAraNa ke, tezro A saMsArathI mukta thayenA ane Atma pradezathI niSpanna thayenA saMsthAnavAlA che. ahiM pradezamA prAtmAnA pradeza sevA paNa bAhya pudgala na levA; kAraNa ke, temane pAMce zarIrano tyAga thayeno ke. - ahiM prazna kare ne ke " kahiM paDihayA sidhA kahiM sikhA pigyiaa| kahiMbodI caztANaM kaba gaMtUNa sijma " ? // 1 // . (ahiM 'kahiM etrIjI vinaktinA arthamA saptamI vinakti che) " te sika nagavAno konAthI savalanA pAmyA ? tezro kayA sthAnamA rahyA re ? kayA kSetramA jazne temaNe zarIrano tyAga karyo ane kayAM jazne siSi padane vare ne eTale niSThitArtha thAya che. ?" tenA uttaramA kahe je ke, " aloe paDihayA sijhA logagge ya paiczriA / iha bodIMcazttANaM taba gaMtaNa sijjara " // 1 // " te sika jagavAno aloke karIne-kevaLa AkAza rupe karIne svAnA pAmyA eTale sighanA jIvo alokamAM dharmAstikAyAdikano anAva hovAthI tenu je samIpavatIpaeM, teja ahiM teparnu skhalana De; paNa saMbaMdha chatAM temano vighAta ( rokavApaNuM ) nayI, kAraNa ke, temane rokavApaNAno anAva ke tema vaLI paMcAstikAya rupa je loka tenA chedA agranAganA mastaka upara te rahenA ne ane pharI pArcha saMsAramA prAvaq nathI, evI sthitie rahelA che tathA A manu Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 zrI prAtmamabodha. Sya jhokamA zarIrano tyAga karI tyAM lokAgrane viSe samayAMtara ane pradezAMtarane aNapharasI gativajhe jazne sidha jIvo rahe ne ane tyAM niSThitArtha (sarva arthathI paripUrNa ) thAya . ahiM zaMkA kare ne ke, sipha jIvone karma rahitapaNuM hovAthI temane gati thavI kema saMbhave ? tenA uttaramA kahevAtuM ke, evI zaMkA karavI nahIM kAraNa ke, pUrva prayoga ane gati pariNAmathI temane gati thavAno saMlava . tene mATe jagavatI aMgamA zrA pramANe kahelu The __" kahaNaM naMte akammassa gaipamAyamiti moyamA nissaMgatAe niraMgaNatAe gatipariNAmeNaM baMdhaNachyaNatAe niri dhaNatAe puvvapayogeNaM akammagaiM paM0" // zrI gautama svAmI zrI vIramajune puDhe cha ke, " he jagavan, akarmane gati keve prakAre thAya ? jagavan kahe che-niHsaMgapaNe eTane karmarupI malano nAza hovAthI, nIrogIpaNe eTale mohano vinAza hovAthI, gati pariNAme eTale tuMbakInA phaLanI jema gatinA khajAvavame, karmanA baMdhane jedavAvame eTale eraMgInA phalanI jema, niriMdhanapaNe eTane karma ruSIiMdhaNAthI dhUmAmAnI jema mukAvavAvake, pUrvanA prayoge karIne eTale sakarmatAne viSe gati pariNAmavAlA bANanI jema akarmavaMtAne paNa gati jaNAya che. eprakAre vizeSapaNe tuMbI phalanA dRSTAMtonI yojanA sUtrathI jANI levI. te sthane nayelA sika jagavAnone je saMsthAna, pramANa che te batAve che" dohaM vA hassaM vA jaM carimaM javeja saMgaNaM / tatto'tinAgahINA siMghANogAhaNA bhaNiyA " // 1 // ... "pAMcaso dhanuSya pramANa dIrdha be hAtha mamANa hrasva, vA zabdathI madhyama athavA vicitra makAnuM je brahmA navamAM zarIranuM saMsthAna hoya te saMsthAnathI trIje jAgehIna eTale mukha udara Adi-chino pUrAtAM trIje nAge nyUna evI siphanA jIvonI avamAhanA zrI tIrthakara lagavAne kahela . " 1 .. ahi saMsthAna pramANanI apekSAe binAga hIna evaM te saMsthAna jANavU. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 407 te viSe vizeSa spaSTa karI batAve che--jeTalA pramANanuM je saMsthAna yA manuSya navarmA hoya, teja zarIrane tyAga karatI vakhate bele samaye sUkhakriyAmatipAtI nAmanA zukladhyAnanA trIjA pAyAnA dhyAnanA balathI mukha, udara Adi chir3o pUrAi javAthI cIje jAge hIna eTale pradezano je ghana hoya, te pradezaghananA mUla pramANanI apekSA karI bIje jAge hIna pramANavAyuM saMsthAna hoya . te saMsthAna lokAMta kSetramAM te siddha bhagavAnoMne hoya che, bIjuM saMsthAna hotuM nathI. te viSe kaluMke, - 66 " jaM saMvANaM tu ida javaM cayaMtastra carimasamayaM mi / AsIyapa saghaNaM taM saMThANaM tahiM tassa " // 1 // have utkRSTAdi bhede karIne zrIjI avagAhanA dekhAme be. tinnisA tittisA dhaNUMtibhAgo ya hoi nAyavvo / esA khalu siddhANaM nakosogAhaNA naNiyA " // 1 // aurso tetrI dhanuSa ne eka dhanuSano trIjo jAga upara eTalI utkRSTI avagAhanA siddhanA jIvonI che. yA avagAhanA pAMcaso dhanuSyavAlA jIvonA zarIranI apekSAe jAevI. " hiM koI zaMkA kare che ke, " nAbhi kulakaranA patnI marudevA hatA. tenAni rAjAnA zarIranuM pramANa savA pAMcaso dhanuSyanuM hatuM, ane jetuM nAji rAjAnA zarIratuM pramANa hatuM teTalIja marudevAnA zarIranI avagAhanA hatI. eTale pAMcasone pacavIza dhanuSyanA pramANanI hatI" tene mATe yA pramANe kAMbe " tadeva marudevAyA api saMghayaNaM saMgaNaM uccattaM kulagarehiM samaM " // " marudevA mAtAnA saMghayaNa - saMsthAnanuM jacapaeM nAni kulakaranI barAvara hatuM. - dr * have jyAre marudevA sika thayA tyAre temanA zarIranA mamANano zrImo Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI prAtmaprabodha. jAga hIna karatAM sika avasthAne viSe sADAtraNaso dhanuSyanI avagAhanA prApta thAya , tyAre upara kahena traNaso tetrIza ane eka dhanuSano trIjo nAga e zIrIte ghaTe ? A zaMkAnA uttaramA kahevAnu,ke marudevAnA zarIranuM pramANa nAnirAjAnA karatAM kAMka aorcha hovAyI paNa koi jAtano virodha prAvato nathI; kAraNa ke, uttama saMsthAnavALI strIo uttama saMsthAnavALA puruSothI potapItAnA kALanI apekSAe karI kAzka oga pramANavAlI hoya che; te uparathI marudevA paNa pAMcaso dhanuSyanA pramANavALA jANavA; evI rIte hovAthI ko jAtano doSa Ava. to nathI. tema vaLI marudevA hAthInA skaMdha upara ArUDha thatAM saMkucita aMgavALA siphipadane pAmyA je. tyAre zarIranA saMkocapaNAnA sadanAvathI adhika avagAhanA saMjavatI nathI; e paNa avirodha-nirdoSa . te upara nASyakAra A pramANe kahe che "kahamarudevA mANaM nAnIto jeNa kiMcidUNA sA / to kira paMcasayacciya ahavA saMkocato sikA" // 1 // (A gAthAno artha upara kahevAmAM Avyo .) madhyama avagAhanAnuM svarUpa. " cattAriya rayaNIo, rayaNItibhAguNiyA ya bodhavvA / esA khanu sikANaM, majjhimogAhaNA bhaNiyA" // 1 // " cAra hAtha ane eka hAthanA traNa nAgamAthI ce jAga upara eTane hAtha 13 madhyama avagAhanA jANavI." 1 ahiM vAdI prazna kare che ke, jaghanya padaNI sAta hAtha uMcI avagAhanAvALA jIvonI siddhi Agamane viSe kahI che, mATe upara kahegI / maghanya sthiti thAya che; paNa madhyama sthiti kema thAya ? A praznanA uttaramA kahevAtuM ke, tIrthakara jagavAnnI apekSAe karIne jaghanya padathI sAta hAthanI avagAhanAvALAone sidi kahelI ne ane sAmAnya kevanInI apekSAe tenA karavA dIna pramANavALAprone paNa sidi thAya ne, prA Jain Education Intemational Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. You sAta hAthanI avagAhanAnuM madhyama mAna sAmAnya sivanI apekSAe citavanuM, jethI koi jAno doSa vaze nahIM. jaghanya avagAhanAnuM svarUpa. gAya hoi rayaNI, aThevaya aMgulAI sAdiyA / esA khanu siddhANaM, jahannayogAdaNA naNiyA " // 1 // AgaLa upara eTale 13 hAthanI avagAhanA 46 eka hAtha ne tarai sAmAnya kevalInI jANavI. " 1 (6 A avagAhanA ve hAtha pramANavALA kurmAputra vagerenI jANavI; athavA sAta hAtha uMcA zarIravALA ane yaMtrapIkSaNane laine saMkucita zarIravAlAnI paNa te jaghanya avagAhanA jAgavI. te upara jASyakAra zrI jinanajhagaNI kSamAzramaNa bhagavAn yA pramANe kahe be " jeThAna paMcadhaNusaya, taNussa majjAyasa tathyassa / deha tAgar3hINA, jahanniyA jAvadaththassa " // 1 // pAMcaso dhanuSyavALAnI utkRSTa ne sAta hAthavALAnI madhyama avagA hanA ahiM zarIrane trIje jAge nyUna samajavI ne eka hAtha ane eka hAthano trI jo bhAga upara e jaghanya avagAhanA samajavI. - eTale utkRSTa 333 ane jaghanya 1 e rIte avagAhanA samajavI. te viSe yA pramANe madhyama lakhe be " satasiesa siddhi, jahanna kahamidaM vidatthesu / sA kiratithyaresu, sesANaM sijmANAM // 1 // tepu hoja vidutthA, kummApucAdayo jahanneAM / saMvayassa - haththa siddhassa dIci " // 2 // siddhonA saMsthAnanuM lakSaNa. yogAdaNAe siddhA, navavibhAgeNa hoi parihINA / saMgaNa se chaM, jarAmaraNaviSayamukkANaM " // 1 // para Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmaprabodha. " siddha bhagavAnnI avagAhanA trIje jAge hIna hoya be. te 'anitthaMsthaM ' eTale yA prakAre pAmela nathI arthAt mukha Adi polAzano jAga pUrAvAne laine pUrvanA kArathI anyathA prakAre AkArano temAM sadbhAva be nAvArtha samajavo, te vaLI siddhAdikanA guNAne viSe siddha bhagavAnone je dIrghapaNAno pratiSedha ko, te pUrvanA AkAranI apekSAe saMsthAnanA anitthaMsthaM ( e prakAra rahitapaNe) paNe aMgIkAra karavo, paNa sarvathA saMsthAnano abhAva nathI. 44 hiM ko zaMkA kare ke, " sivanA jIvo paraspara deza bhede karIne rahyA be ke bIjI rIte ?" no uttara kahe be 410 " jattha ya ego siddho, tattha aAMtA bhavaskaya vimukkA | mosa samogADhA, puDA savvevi logaMte " // 1 // " jyAM eka siddha be, tyAM anyonya avagAhIne lokAMtane sparzI anaMtA siddha bhagavAno rahelA be. 66 siddhajIvonuM lakSaNa. sarIrA jIvaghaNA, navanacA daMsaNe ya nANe ya / sAgAramaNAgAraM, bakaNameyaM tu siddhANaM " // 1 // " zarIra rahita jIvadhana eTale ghaNA jIvo athavA vadanAdi bo pUrAi javArthI jIvadhana kevaLa darzana tathA kevaLaGgajJAnane viSe upayogavALA; hiM jo ke sipa pragaTa thavAmAM kevalajJAnanA upayogano saMbhava hovAthI jJAnanI pradhAnatA be tathApi sAmAnya sindhonuM lakSaNa jaNAvavA mATe prathama sAmAnya avalaMbana rUpa darzana kanuM che. ahiM sAmAnya viSaya te darzana ane vizeSa viSaya te jJAna samajavaM; tethe sAkAra ne anAkAra - sAmAnya vizeSa upayogarupa siddha jIvonuM lakSaNa be. kevaLadarzanane samastavastunuM viSayapaNuM be. kevalajJAna kevaLanAvauttA, jANaMti savvabhAvaguNabhAve / pAsatI savva khabu, kevala diTThI hitAhi " // 1 // 66 d 1 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. 111 ___ "sika nagavAno kevalajhAne karI upayogavAlA thai sarva pravya, guNaparyAyAne jANe . temAM je sahavartI te guNa ane kramavatI te paryAya kahevAya cha; vanI tetro anaMta evI kevaLadRSTiovame sarva prakAre dekhe je. ahiM je kevaLadarzananI anaMtatA kahI, te sidhonI anaMtatA hovAthI jANavI. aa sthale prathama zAnanuM grahaNa karyu , tenuM kAraNa e ne ke, prathama jJAnanA upayogavajheja sidhipada prApta thAya ne, ema jaNAvA mATe samajavU. sighanA jIvo nirupama sukhanA najanArA che. " navi azthi mANusANaM, taM sukhaM na viya savvadevANaM / jaM sikhANaM sukhaM, avvAvAhaM uvagayANaM " // 1 // "sighanA jIvone je sukha ce, te cakravartI Adi manuSyone paNa nathI ane anuttara vimAnavAsI devatAone paNa nathI, to par3I bIjA nIcenA devatAone kyAthI hoya ? kAraNa ke, te sika nagavAno avyAbAdha-bAdhAnA abhAvane prApta thayelA che."1 te sighanA sukhanI samAna bIjuM sukha nathI. " suragaNasuhaM samattaM, savvadvApiMDiaM aNaMtaguNaM / Na vi pAvas muttisuhaM, eMtAhiM vi vaggavaggehiM " // 1 // " atIta, anAgata ane vartamAnakAlathI utpanna thayena evaM je devasamudAyatuM sukha, tene sarva kALanA samaya sAthe guNI anaMtagaNuM karIe evA pramANanA sukhane asat kalpanA karI ekeka AkAza pradeza napara sthApIe, evI rIte sarva AkAza pradeza pUravAyI paNa anaMtu thAya, te anaMtAne paNa anaMta nAmanA varge karI vargita karIe-guNIe tethI prakarSapaNAne pAmeluM sukha paNa mukti mukhanI barAbara thA zake nahIM." 1 te sikhanuM sukha nirupama ne. " jaha nAma ko meDage, nayaraguNeM bahu vimANaMto / na sakka parikahejeM, uvamAe tahiM asaMtIe " // 1 // Jain Education Intemational Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 zrI Atmaprabodha. " jema ko vanecara mleca nagaranA nivAsa karavA vagaire guNone jANato hoya paNa te bIjA vanecaronI AgaLa kahevAne samartha thai zakato nathI; kAraNa ke, vanamA tevI upamAno anAva che." 1 te viSe kathAnaka. "koi moTI aTavImAM ghaNA mleDa loko ( jaMgalI loko ) rahetA i. tA. tezro vananA pazuonI jema tyAM rahIne potAno kALa nirgamana karatA hatA. eka vakhate koi buTAeno rAjA te aTavImAM AvI caDyo. tene eka vanavAsI mche joyo. 'A koI satpuruSa lAge che' evaM dhArI te vanecara te rAjAne potAnA vAsasthAnamAM lai gayo ane tyAM tenI sArI baradAza karI tene saMtuSTa karyo. rAjA tene potAno upakArI jaann| potAnA nagaramAM te mle puruSane teko gayo. tyAM tene eka suMdara baMgalAmA rAkhI snAna, vilepana, amUlya vastrAgaraNa vagerethI tene ghaNoja saMtoSa pamADyo. potAnA zarIranI jema tenI jaMcI jAtanI baradAsa karAvI. zeheramA haravA pharavAthI ane rAjavaibhava bhogavavAthI te atyaMta khuzI thayo. keTalAka divaso rahyA paThI varSAkALa Avyo. varSAkALa AvatAM tene potAnuM cirakALanuM vatana jaMgana sAMjarI Avyu. te vakhate tene rAjavainava gamyo nahIM. tatkAla potAno mana veza pehera te potAnA jaMgalamAM cATyo Avyo. tene jotAMja vanavAsI mbo tenI pAse AvyA ane tene A pramANe puravA lAgyA-" are jAi, tuM kayAM gayo hato ? " teNe kayuM ke "hu eka moTA nagaramA gayo hato." vanacara mleDoe pugyuM, " nAi, kahe, te nagara kevaM hoya ane temAM zuM zuM hatuM ?" te jaMgalI manuSya nagaranA badhA guNone jANato hato, paNa nagaranI upamA ApavAne te jaMgalamAM kAMipaNa hatuM nahIM, tethI te nagaranA guNone kahevAne samartha thA zakayo nahIM. nagaramAM je vastuo teNe joyelI tevI vastu aTavImAM na hobAthI te upamAnA anAve kAMzpaNa kahI zakyo nahIM." A dRSTAMta uparathI samajavAyU~ ke, kevaLajhAnI nagavAn potAnA anaMta jhAnanA bale karIne sidhinA ( modanA ) mukhane jANe che, utAM paNa A saMsAramAM tenI napamAnA anAvathI teo javya jIvonI Agala te mukhanuM varNana karavAne zaktimAn thatA nathI. upara kahelA dRSTAMtano A upanaya samajavo. Jain Education Intemational Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha prakAza. te viSeka cheke, 66 zya siddhANaM sukaM NovamaM natthi tassa grovammaM / kiMca viseseto sAraskaraNa miNaM suNaha voDuM " // 1 // 413 66 pramANe siddha bhagavAnonuM sukha anupama che, eTale te sukhanI upamA pI zakAta nathI; tathApi bAla janane samajAvatrA mATe kAMika vizeSaNoe karIne tene yA pramANe kahevAmAM Ave che 66 jaha savvakAmaguNiyaM puriso jottRNa joyaNaM koi / tapadA hA trimukka china jahA amiyatatto // 1 // zya savvakAlatattA atulaM nivvANamuvagayA siddhA / sAsayamavvAbAhaM citi sudI suhaMpattA " // 2 // " jema koi puruSa saMpUrNa suMdaratAe karI saMskAra karelA jojanane jamI kSudhAne tRSArthI mukta thai jANe amRtathI tRpta thayo tema rahe be, tema nirvANane pAmelA siddha bhagavAno sAdi - - paryavasita kAlaparyaMta tRpti pAmelA sarva prakAre utsukapaNAnI nivRtti parama saMtoSane Azrita thatA atula, anupama, zAzvata, pratipAtI ne avyAbAdha evA sukhane pAmelA che, tethIja teo parama sukhI che. 77 upara kalA prarthanI vizeSa bhAvanA kahe che. " siddhattiya buddhattiya, pAragattiya paraMparagayati / ummukka kammakavayA ajarA amarA asaMgA ya // 1 // pitthI savvarakA jAijarAmaraNabaMdhaNavimukkA / avvAbAdaM sokaM aNuhotisAsayaM siddhA " // 2 // " jema ATha prakArA karma kSaya karelA be, te sAmAnyapaNe karmakSaya siddha kahevAya be. " sinkonA prakArane mATe kAM ne ke, Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 zrI Atmaprabodha. " kamme sippe ya vijAe maMte joge ya aagme| ___ aththajutta ajippAe tave kammakae zya" // 1 // " karmasika, zilpasika, vidyAsika, maMtrasika, yogasika, zrAgamasika, arthasika, yuktisiddha, abhiprAyasika, tapaHsipha ane karmakSayasika ityAdi sigho kahenA , te karmAdi sijhono tyAga karavA mATe bucha kahela eTale ajJAnanijAne viSe sUtelA evA jagatne viSe bIjAnA upadezavaDe jIvAdi tattvAne jANanArA te buka kahevAya che. have ghaNA bucho paNa A saMsAranA bhayane tyAga karanArA, temano nirAsa karavAne kahe che ke, te pAragata , eTale saMsAranA sarva prayojananA samUhane pAra pAmelA che. keTalAeka yadRcchAvAdIo paNa akrama sijhapaNAthI tevA kahevAya che, te bhramano nirAsa karavA mATe 'paraMparAgatAH' kahela che, eTale jJAna, darzana ane cAstridhArA cauda guNagaNAe karI anukrame modanA padane pAmelA, te paraMparAgata kahevAya . kelAeka tattvathI karmamukta nahIM thayelA kahe je ke, 'potAnA tIrthanA tiraskArapaNAthI (vinAzapaNAthI ) tenA nakAra mATe A lokamAM avatArarupe Ave .' e vacanathIM pharIvAra saMsAramA AvavAnuM aMgIkAra karavAmAM AvatAM, temano nirAsa karavAne kahe je ke, ' unmukta karmakavacAH ' prabaLatAthI--pharIthI pragaTa na thavApaNAthI sarva prakAre karmarupI kavacano jemaNe tyAga karyo be evA . tethIja tetro 'ajarA' zarIranA anAvathI jarAvasthAe rahita, mATeja 'amarA' zarIrane abhAve nahIM maranArA, kAraNa ke, zarIranA asaMjavathI prANanA tyAganoM paNa nemane asaMnava be, evA amara ; valI te siddha nagavAno 'prasaMgA' eTale bAhma tathA AtyaMtara evA saMgathI rahita je. vanI tezro " nistIrNasarvasukhAH" eTale jeo sarva mu:khone aolaMgI gayA ke kAraNa ke, jAti, jarA, maraNa ane baMdhanathI mukta thayelA be; jAti eTale janma, jarA eTale vayanI hAni, maraNa eTale prANa tyAga ane baMdhana eTale tenA kAraNarupa karmo-te sarvano jemaNe samyak prakAre vinAza karelo ne, tethIja te sipha jagavAno avyAbAdha zAzvata sukhane anujave che. siddha nagavAnnA ekatrIza guNo. Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ H25 ta tiSTha caturtha prakAza. " saMThANa vAma rasa gaMdha pharasa veyNgsNgnvrhiyN| gatIsa guNasamidhaM sihaM buddhaM jiNaM namimo " // 1 // " 1 vRtta, ( vartuta ) 2 vyasra (traNakhuNAdAra ) 3 corasa, 4 sAMbu ane 5 parimaMmala-e pAMca saMsthAna, 1 kRSNa, 2 nIla, 3 pIta, pa rAto ane 5 zveta-e pAMca varNa, 1 tIkho, 2 kamavo, 3 kasAelo, 4 khATo ane 5 madhura-e pAMca rasa, 1 mugaMdhI ane 5 ugaMdhI-e be gaMdha; 1 guru, 2 laghu, 3 mRu, 4 khara, 5 zIta, 6 naSNa, 7 snigdha ane ukhukho-e ATha pharasa, 1 strI, 2 puruSa ane napuMsaka-etraNa veda, aMga eTale zarIra, saMga eTale paravastuno saMsarga, ane lava eTale janma-saMsAra-A ekatrIza upAdhithI rahita-tethIja ekatrIza guNothI samRdhimAn evA zrI si. cha jagavAnone namaskAra karIe chIe." te sijhonA ATha guNa. __ ATha karmonA kyathI siddhone viSa ATha guNo utpanna thAya De, te darzAve che " nANaM ca daMsaNaM ca avvAbAhaM taheva sammat / akayaviI arUvaM agurutahU vIriyaM hava" // 1 // ___ "jJAnAvaraNIya karmanA yathI anaMtajhAnapaNuM, 5 darzanAvaraNIya karmanA kyathI anaMta darzanapANu, 3 vedanIya karmanA yathI anaMta avyAbAdhapaNuM,-A avyAbAdha guNane laine anaMta sigho parimita kSetramA anyonya avagADhapaNe rahelA utAM temane paraspara bAdhA thavAno anAva . 4 mohanIya karmanA kyathI dAyika samyakttvapaNuM, AyuH karmanA yathI akSaya sthitipaNu, 5 nAma karmanA kyathI arUpIpaNuM, ane 6 gotra karmanA yathI agurulaghupa" --kAraNa ke, ucca gotranA udayathI bokamAM gaurava thAya De ane nIca gotranA udayathI laghutA thAya -sika jagavAnone viSe e baneno anAva hovAthI agurulaghupaNuMja . ahiM koi vAdI zaMkA kare ke, siddha nagavAnne, sajjanona pUjanIya hovAthI gurupaNuM ane nAstikone pUjanIya na hovAthI laghupaeM hoya, Jain Education Interational Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 zrI Atmaprabodha. tethI ahiM aguru baghuparNo kema kahevAya ?" tenA uttaramA kahe ke, "jema ucca gotravALA puruSanA aavvaath| Asana uparathI uThavU, Asana devaM ane pUjA karavI vagere thAya che, ane nIca gotravALA puruSanA AvavAthI tema yatuM nathI, tene to dUraja rakhAya , tevI rIte ahiM siddha nagavAnonA vyavahAramA yatuM nayI; mATe tetromAM aguru badhupANu De, te yuktaja je. 7 aMtarAya karmanA kSayayI sipha nagavAnomAM anaMtavIryapAj , tethI lokavartI anaMta padArthonuM samakAle jhAna temane saMjave che. 7 vaLI te siddha nagavAnone anaMta sukhapaNuM kahevAya , te vedanIka karmanA vinAzayI utpanna thayu evaM avyAvAdha svarUpa athavA samyaktva svarUpa samajabu. A pramANe zrI sika nagavAnnA guNonuM varNana karavAmAM Ave ne temanA sakaLa maMgaLamaya paramAtma svarUpa varNana karatAM kahe cha ke," ityaM svarUpaM paramAtmarUpaM, nidhAya citte nirvdyvRtteH| sadhyAnaraMgAtkRtazuddhisaMgA najantu simmiM sudhiyaH samRdhim / / ___ " e prakAre nirdoSa vRttithI cittanI aMdara zrI paramAtmAnuM svarUpa dhAraNa karI zubha dhyAnanA saMgathI jemaNe nAva zudhi prApta karatI ne, evA sadbuddhivALA jano sidhirupI samRdhine najo." 1 " jagavatsamayoktInA-manusAreNaiSa varNito'sti mayA / paramAtmatva vicAraH zuSaH svaparabodhakRte " // 2 // " zrI jinarAjanA AgamanA vacanone anusAre A zucha paramAtma tattvano vicAra ( svarUpa) meM potAnA ane para (javyajIvo )nA vodhane mATe varNana karena be. wly wl jnwry mlty hy sly zrI jinanaktisUrinA caraNakamaLanA ArAdhanamAM umaratuTya evA zrI jinavAjasUrie prakAzita karelA A Atmaprabodha graMthane viSe paramAtma svarUpa varNana nAme cotho prakAza saMpUrNa thayo. Jain Education Intemational Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 PWAL AtmabodhanI durlabhatA. " narenja deveMca sukhAni sarvANyapi prakAmaM sulanAni loke / paraM cidAnaMdapadaikahetuH sudurlabhastAtvika AtmabodhaH" // 1 // "A lokane viSe cakravartI ane iMDa vagerenA sarva sukho prApta thavA sumana ne, paraMtu cidAnaMda-jJAnAnaMda pada ( mokSapada )nA heturupa evo tAttvika-pAramArthika Atmabodha thavo atyaMta urlabha ." " tato nirasyAkhinauSTakarma-vrajaM sudhIniH satataM svadharmaH / samagrasAMsArikaHkharodhaH samarjanIyaH shuciraatmbodhH||2|| " tethI uttama bujhivAlA puruSoe sarva uSTa karmanA samUhano nAza karI saMsAranA sarva mu:khone rokanAra evA Atmika dharmarupa pavitra Atmabodhane saMpAdana karavo."5 te Atmabodha karanArI zrI jinavANInuM mAhAtmya. " na te narAmurgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jamasvanAvam / na cAMdhatAM budhivihInatAM no, yedhArayantIha jinevANIm // 1 // "je puruSo A lokamAM zrI jinevANIne dhAraNa kare , te puruSo burgatine, muMgApaNAne, jama svanAvane, aMdhapaNAne ane budhinI hInatAne pAmatA nathI."1 "ye jinavacane raktAH, zrI jinavacanaM zrayaMti bhAvena / amalAgamato'vazA, navaMti te svalpasaMsArAH "zA Jain Education Interational Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI Atmamabobha. " je puruSo zrI jina bhagavAnnA vacanane viSe rakta be ne je jAvavane zrI jina vacanane aMgIkAra kare che, teo nirmala AgamanA bodhathI klezarahita ne apa saMsArI thAya be. "" 2 41 sktamAdau svaparopakRtyai, samyaktvadharmAdicatuH prakAzaH / vinAvyate'sau zucirAtmabodhaH, samarthitaM tadbhagavatprasAdAt // 3 // " je prathama kahevAmAM yAnyuM hatuM ke, potAnA tathA paranA upakArane arthe samyaktvadharma vagere cAra prakAzavALo yA Atmaprabodha graMtha kahevAmAM Ave be, te pramANe zrI jagavAnnA prasAdathI yA zuddha - pavitra Atmaprabodha graMtha saMpUrNa kahevAmAM Avyo . " 3 mithyADuSkRta prArthanA. pramAdabAhulyavazAdabuDyA, yatkiMcidAptoktiviruddhamatra / proktaM bhavettajanitaM samastaM mithyA'stu me zuSkRtamAtmazuddhyA 1 " vizeSa pramAdanA vazathI, ane buddhinA prabhAvayI, A graMthamAM je kAMi prApta puruSonA vacanathI viruddha kahevAmAM yAnyuM hoya, te Atmazuddhivame mA samasta duSkRta mithyA thAo. " 1. AtmaprabodhaH samAptaH Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ch zrImadvIra jineM tIrtha tilakaH sadbhUtasaMpannidhiH saMjajJe suguruH sudharmagaNabhRttasyAnvaye sarvataH / pUrNe cAMDakule'navatsuvihite pakSe sadAcAravAn sevyaH zojanadhImatAM sumatimAnudyotanaH sUrirATra" // 1 // " zrI vIrajinezvaranA tIrthamAM tilakarUpa ne satya saMpattiyanA nidhAnarupa guru zrI sudharmA svAmI yayA hatA. tenA vaMzamAM sarva prakAre pUrNa evA caMdrakulamA vidhipakSa ( kharataragacchanI) aMdara uttama AcAravAlA ne sArI buddhivALA vidhAnAne sevavA yogya evA udyotana nAme sUvira thayA hatA. prAsIttatpadapaMkajaikamadhukRt zrIvarddhamAnAbhidhaH . sUristasya jinezvarAkhyagaNabhRd jAto vineyottamaH / " graMthakAra prazasti. ( graMthakarttAnI guruparaMparA . ) 8 yaH prApacchivasiddhipaMktizaradi zrIpattane vAdino jitvA sadvirudaM kRtI kharataretyAkhyaMnRpAdermukhAt" // 2 // " te udyotana sUrinA caraNakamalamAM bhramararUpa zrI vardhamAna nAme temanA ziSya thayA hatA. te zrI vardhamAnasUrinA uttama ziSya zrI jinezvarasUri gaNadhara thayA hatA. te jinezvarasUrie vikrama saMvat 1000 nA varSamAM zrI jabalapura 1 ahiM 'suvihite pakSe' eno artha caMdrapakSe ujvala pakSa paNa thAya che. 0 1 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 zrI Atmaprabodha. mAM vAdione jItI tyAnA rAjA vagerenA mukhathI kharatara evo padavI prApta karI hatI. " tacchiSyo janacaMpasUriMgaNabhRd jajhe guNAMnonidhiH saMvijJo'jayadevasUrimunipastasyAnujo'jUttataH / yenottuMganavAMgavRttiracanAM kRtvAItaH zAsane sAhAyyaM vidadhe mahacchRtaparijJAnArthinAM dhImatAm" // 3 // te zrI jinezvarasUrinA ziSya guNonA samurupa zrI jinacaMjasUri gaeghara thayA hatA. temanA ziSya saMvegI ajayadevasUri thayA hatA. temaNe zrI jinazAsanane viSe moTA sidhAMtonA arthane jANavAnA arthI evA budhimAn puruSone sahAya karavA nava (zrI sthAnAMgasUtrathI vipAkasUtra sudhInA ) aMgo upara TIkA racI hatI. 3 " tatpaTTe jinavabanno gaNadharaH sanmArgasevAparaH saMjAtastadanupranUtamahimA sdntvybodhprdH| aMbAdattayugapradhAnapadabhUt mithyAtva vidhvaMsakRt netA zrIjinadattasUriratnavad vRMdArakAnyarcitaH " // // " te zrI abhayadevasUrinI peThe sanmArganI sevA karavAmAM tatpara evA zrI jinavabana gaNadhara thayA hatA. te pachI te zrI jinavabajanI pATe jemano ghaNI mahimA je, jeo nattama evA navya prANIone bodha ApanArA , aMbA devInI sahAyathI jemaNe yugapradhAna pada prApta kareluM be, jeo mithyAtvano nAza karanArA ne ane jeone devatAoe pUjelA De, evA zrI jinadattasUri thayA hatA. 4 " tadanu zrIjinacaMjaH sUrivaro'nUt svdhrmnistNjH| sanmaNimaMmitanAvapraNatAkhita ziSTabhUpAlaH " // 5 // " te paLI zrI jinadatta sUrinI pATe zrI jinacaMjasUri thayA hatA. jezrI svadharmane viSe apamAdI ane jemane sarva uttama rAjAo potAnA suMdara mukukhALA mastakothI namatA hatA. "taghze guNanidhayaH samyagavijayA munIzvarAH shucyH| Jain Education Intemational Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMyakAra prazasti. 421 zrI jinakuzalamunISa-zrIjinabhadrAdayo munayaH // 6 // zrI jinacaMcasUrinI pATe guNonA nidhi rupa, samyak prakAre vijayavAlA, ane pavitra evA zrI jinakuzala ane zrI jinanA vagere munIMno thayA hatA. 6 ___ " jajJe munIMdrastadanukrameNa zrIjainacaMso munimArgasevI / prabodhito yena dayAparaNa akkabbarAkhyaH pratisAhimukhyaH / te pachI anukrame munionA mArgane sevanArA zrI jainacaMDamuni thayA. je dayAlu munie bAdazAhomA agresara evA zrI akabara bAdazAhane pratibodhita ko hato. 7 tadanvabhUtu zrIjinasiMhasariH svapATavAlhAditasarvasUriH / tataH svadhInirjitadevasAraH sphuratpratApo jinarAjasUriH 7 zrI jainacaMsUrinI pATe potAnA cAturyayI sarva vidhAnone AnaMdita karanAra zrI jinasiMhasUri thayA hatA ana temanI pATe potAnI buddhithI devatAnA sUri bRhaspatine paNa parAnava karanAra ane pratApathI sphuraNAyamAna evA zrI jinarAjasari thayA hatA. tacchiSyo jinaratnasarisuguruH zrI jainacaustato gacchezo gaNabhRgharo guNagaNAMnodhirjagachizrutaH / tatpaTTodayazailamUrdhni ca sUri svitpratApokhuraH pUjyaH zrIjinasaukhyasUrirabhavatsatkIrtividyAvaraH / / "te zrI jinarAjasUrinA ziSya jinaratnasUri thayA ane temanA ziSya zrI jinacaMDa thayA, jetro gacchanA nAyaka, gaNadharomA zreSTa, guNagaNonA samuja ane jagatmA prakhyAta thayA. temanI pATarUpI udayagirinA zikhara upara sUryanA jevA pratApI, pUjya ane satkIrti tathA sahidyAthI zreSTa evA zrI jinasaukhyasUri thayA hatA. 9 " tatpAdAMbujasevino yugavarAH satyapratijJAdharAH zrImaMto jinannaktisUriguravo'nUvana gaNAdhIzvarAH / vaisaddAmaguNaiH svadharmanipuNe niHzeSatejasvinAM tasthe maulipade prakAmasujagaiH puSpairiva pratyaham" // 10 // Jain Education Interational Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 zrI Atmaprabodha. " te zrI jinasaukhyasUrinA caraNakamaLane sevanArA zrI jinanaktisUri guru thayA, teo yugapradhAna, satya pratijhA dharanArA ane zrImAn gaNanA adhIzvara thayA hatA. uddAmaguNavAnA, svadharmayAM nipuNa ane atyaMta suMdara evA tezro puponI jema pratidina sarva tejasvI puruSonA zirapara sthAna karatA hatA. 10 teSAM vineyo niravadyavRttiH pramodataH zrI jinalAnasUriH / imaM mahAgraMthapayodhimadhyAt samagrahItnamivAtmabodham 11 " te zrI jinanaktisUrinA nirdoSa vRtivALA ziSya zrI jinasAnasari thayA hatA. temaNe moTA graMthonA mahAsAgaramAMthI ratnonI jema saMgraha karI A A. tmabodha graMtha harSayI racelo che. 11 hutAzasaMdhyAvasucaM'vatsare samujjvale kArtikapaMcamIdine / manorame zrImanarAkhyabiMdare'gamannibaMdhaH paripUrNatAmayam / 12 " saMvat 1733nA varSamA kArtika mAsanI zukla paMcamIne divase manohara evA maNAra nAmanA baMdara gAmane viSe A graMtha paripUrNa thayelo che. 12 yatkicitsUtramapaprayogaM nirarthakaM cAtra mayA nibadham / prasidya tacchodhyamavaMsudhIniH paropakAro hi satAM svadharmaH 13 A graMthane viSe kAya paNa utsUtra [ sUtra viruSka], azucha prayogavALu, ane nirarthaka-arya vagaranuM mArAthI lakhAyuM hoya, te sadbudhimAn puruSoe kRpA karI zodhI le. kAraNa paropakAra karavA, e satpuruSono svadharma ne. 13 yAvanmahImamatamadhyadeze virAjate zaivapatiH sumeruH / tAvanmunI raibhivAcyamAno jIyAdasau graMyavarAtmabodhaH 14 jyAM sudhI A cUmaMmaLanA mudhya nAge parvatono rAjA sumeru parvata virAje che. tyAM sudhI munIzothI vaMcAto A uttama graMtha Atmaprabodha jaya pAmo. 14 prathamAdarze'lekhi damAdikaTyANasAdhunA shriimaan| saMzodhito'pi so'yaM graMyaH sabodha naktibhRtA // 15 // " zrI kSamA kalyANaka munie A zrImAn graMthane prayama prati ( parata ) rupe lakhelo ke ane sadbodha napara naktivALA teja munie zodheno ne. 15 iti graMthakAra prazastiH