Book Title: Abhinava Bhagawat Part 2 Author(s): Santbal Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad Catalog link: https://jainqq.org/explore/008083/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinava bhAgavata bhAga : mIne lekhaka : saMtamAla saMpAdaka : phulerAya mAliyA mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira huThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA mahAra, amadAvAda-380004, Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhinava bhAgavata. bhAga bIje * lekhaka : saMtabAla : saMpaka : dulerAya mATaliyA : prakAzaka : mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, dilhI daravAjA bahAra amadAvAda-380004 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka : amubhAI zAha maMtrI : mahAvIra sAhitya prakAzana maMdira haThIbhAInI vADI, amadAvAda-38 0 004 prathama AvRtti : mahAzivarAtrI 2040 tA. 29-2- 84 kiMmata : vIsa rUpiyA muka : pravINacaMdra naTavaralAla gAmI praNava prinTarsa, 11/a vijaya kelenI amadAvAda-380013 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRMdAvanavihArI yogezvara zrIkRSNa aDhAreya purANonuM hRdaya bhAgavata purANa che. e lakhIne bhagavAna vyAsajIe puSTi ane tuSTine saMtoSa anubhavyuM. bhAgavatanuM hadaya dazama skaMdha che. rasarAja kRSNanA hRdayarasathI te rasAyo che ane dazama skaMdhanuMye hRdaya kuLa, vraja ane vRMdAvananI rAsalIlA che. zrIkRSNanA bAlajIvana ane grAmajIvanamAM nirdoSa hadayarane rasasAgara hele caDhe che ane nara-nArI mAnava-dAnava ane sakala sRSTine mAdhuryathI maDhI de che. madhurApatinA e mAdhuryanI rasagAthA gAtAM gAtAM kavio ochI ochI thaI jAya che, bhajanika bhAna bhUlI jAya che, rasike rasamagna banI rasasamAdhimAM lIna thaI jAya che, nRtyakAro tenAM ja nRtya, nATacakAro tenAM ja nATaka ane kathAkAro tenI kathAmAM evA te mazagUla banI jAya che ke pitAnI jAtane visarI svayaM kRSNamaya banI jAya che. zrIkRSNajIvananA sarvAgI sUryanAM suvarNakAraNe je je himakaNikA para paDe che temAMthI saptaraMgI meghadhanuSa-zA vividha rUpAsanAM pratibiMba paDI paDIne A vizvane zuddha sauMdaryathI zaNagAre che. zuddhatAmAMthI UThatA saptanAdo susaMgItathI vizvasaMvAdane sura lo banAve che. emAMthI UchaLa rasanidhi sAhitya-saSTine madhura rasanuM AsvAdana karAve che, jagatane premagheluM banAve che. evA pa. mAtrathI mAnavInI kAyA prabhunI sanasamI sUSTinI sevAmAM lAgI jAya che ane prabhunA satkAryanI surabhithI saguNa sRSTi maghamarI che. pAMceya Indriye kevaLa zrIkRSNanI premalakSaNA bhaktirasamAM nimajajana karI rasataraboLa banI nUtana jIvana pAme che. ethI ja e rasane Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vANIthI avarNanIya kahyo che. e te zukadeva jogI, vraja-gopAMganAo ane narasiMha jevA rogIo ja jANamANI zake che ane ethI ja rasanA rasikene zrIkRSNa vidhavidharUpe jovA maLe che. gopIone praNayavallabharUpe, zukadevane parama sat-svarUpe, mIrAMne svAmI rUpe, narasiMhane tuMhI tuMhIrUpe mallone sAmarthyarUpe ane asuroneya saMgharSa rUpe te sadAya sohAmaNuM lAge che. ethI ja AnaMdaghanajI mahArAje gAyuM che : "ka karma kAna se kahIe - karmanuM karSaNa karI sarvanuM AkaSarNa UbhuM karanAra kAnane ja AnaMdaghanajI mahArAje saccidAnaMda zuddha marUpe biradAvyA che. ane "terA nAma aneka tuM eka ja hai, terA rUpa aneka tuM eka ja hai'--gAyuM che ane pokArI pikArI gAyuM ke rAma kahe, rahemAna kahe, kaI kAna kahe, mahAdeva rI; pArasanAtha kahe, keI brahmA, Apa svayaM ekarUpa karI, e ja kRSNane saMtabAlajI mahArAje je rIte jANyA mANyA ane rasarUpe hRdaye ramamANa karyA te rasa "abhinava bhAgavata'mAM sicyo che. zrIkRSNajIvana te mAdhune madhapUDo che. temAMthI thoDAMka biMdu laI saMtabAlajI abhinava bhAgavatamAM pIrase che. samatAne sAgara, samyaka jJAnI, parama yogezvara ane nirdoSa praNaya, vAtsalya ane vizuddha premane paMtha ujALI tIrthakara gotrane prApta karanAra bhAvi tIrthakara zrIkRSNacaMdranA raddaguNonuM saMkIrtana kare che. temaja bhAvi siddha-prabhunI vinayabhaktimAM vRddhi kare che. "namolyu" dvArA jenAM namana stavana karAya che te bhAvi tIrthakara zrIkRSNane vaMdana, namana ane bhaktithI navAjI saMtabAlajI bhagavAna vyAsajI racita bhAgavatane akhaMDAnaMda sarasvatIjIe hiMdI vADamayamAM sarala rIte rajU karela che. temAMthI sAra kheMcI, samyapha dRSTine pichI, puSTa karI, AstikAnI bhaktimAM guNagrAhI maMgala daSTinuM sicana karI saMta Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlajI anya darzananAM zAstra ane purANapuruSane paNa samyapha zAstra ane samyapha puruSarUpe prarUpI zrI hemacaMdrAcArya pADelI keDIne sarvadharma-upAsanArUpI svAdamudrAthI rAjamArga jevI raLiyAmaNI banAve che, jenA para hiMdu, vaiSNava, jaina, ke satyazodhaka sarve sahaja tAthI ane saraLatAthI tIrthayAtrA karI zake che. sAthosAtha parama puruSanAM avatArI kArya, viziSTatA, vaividhya, aiciya ane vairAgyasabhara parivartana ne krAMta prayogo ane puruSArthane samyak daSTithI mUlavI zake che. zalAkApuruSanA zIlamAM rahelA camakArA ane camakAre pAchaLa rahele pAvane puruSArtha ane sadgaNe siddha karanArI siddhi ne mahattva ApI camatkAra-parastIne sthAne cAritra-parastIne pratiThita karI svayaMne zIlekarSathI preraNA meLavI zake che. e dRSTie saMtabAle rajU karela zrIkRSNacaritra bhAvikanI bhavyatA khilavavAmAM bhAre upayogI nIvaDavAno saMbhava che. ethI ja enA mahatvanA muddAne prAphakathanamAM parza karavAmAM Ave che. bhagavAna zrIkRSNanuM svarUpa bhagavAnane samajavAmAM saddaguru zrI nAnacaMdrajI mahArAje je samyapha netra Apyo te netrathI nIrakhIne saMtabAlajIe zrIkRSNanuM bhAgavatI svarUpa AlekhyuM che. kavivarya nAnacaMdrajI mahArAja kahe che : jaina-jainetaranA bhagavAna be nathI. khudA ane Izvara e mAtra bhASAbheda che; svarUpa bheda nathI. e satya-bhagavAna te sarvavyApaka ane sarvatra che; AkhuM vizva enuM pitAnuM ja che. je sata che. je vAstavika che, je svAbhAvika che tene koI banAvatuM nathI; satya e satya ja che. e zAzvata, sarvavyApaka, sarva-zaktimAna satyane mahAvire "sanuM maLyuM - satya e ja bhagavAna che' tema kAla che. satya bhagavAnane pagale cAlI jeo satyamaya banyA che te badhA ja bhagavAna che. buddha, mahAvIra, jina, hari, brahmA, khudA, krAisTa, Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahuramada-e badhA satya bhagavAnanA judA judA dezakALa ane. judI judI mAnava prajAmAM potapotAnI kakSA pramANe thayelA uddhAraka rUpe judAjudA AviSkAre che. ApaNe samyaka dRSTithI jotAM zIkhIzuM te ja divase ApaNane satya dharmanI, satya mArganI, satya bhagavAnanI samaja Avaze ane te ja divase jIvananuM rahasya ane satya bhAgavAnanuM svarUpa samajI zakazuM. (mAM. mI. ja. bhA. 1, 5, 89 ) bhAgavatakAra ja bhAgavatanI pUrNAhuti karatAM kahe che: "te zuddha nirmaLa AnaMdamaya mAkSarUpa satya bhagavAna parabrahmanuM ame dhyAna dharIe chIe.' te parabrahma rUpI satyane ja bhAgavatakAre kRSNarUpe gAyela che. satya ane zrI ThaNa eka ja che. bhagavAna satyanArAyaNa kahe, bhagavAna viSNu kahe, bhagavAna zrIhari kahe ke bhagavAna kRSNa ke rAma kahe te satyanA ja AviSkAra che.. satyane vyakta karanAra, tene vizvamAM vitarita karanAra ane avataraNa karanAra AviSkArane avatAra kahevAmAM Ave che. tIrthakare, pegaMbara, avatAra ke satyanA AvikAre bhASAbhede bhale vibhinna lAge paNa prakRtimAM yugeyuge je sAmAjika satyanA prAgaTayanI mAga hoya che tene vibhUtirUpe vyakta karanArA krAMtadaSTa prayogakAronA vaizvika puruSArthanAM e badhAM vidhavidha svarUpe ja che. zrIrAmacaMdrane abhinava rAmAyaNamAM ane zrIkRSNane abhinava bhAgavatamAM saMtabAlajI mahArAja satyaprabhunA amara parabrahmanA pragaTa avataraNa rUpe ja mahimA gAya che ane tenA avatArI kalyanI apAra lIlAne amRta-svAda cakhADe che. emanA ja zabdomAM kahIe to : "ekapatnIvratI rAma, kRSNa aneka-patnIka; vAsanA tyAM thatI aMte, vizvavAtsalyamAM sthira. judA che toya nA judA, rAma ne kRSNa bhArate; Ama sau meLo tALa eka anaMtane tema." (pA. 55) Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMnenuM avatArI kArya te vizvane vizuddha premathI ekarUpa banAvI vizvanI ke vizva vAtsalyanI bhAvanAne rithara karavAnuM che. dezakALa ane paristhiti pramANe bAhyAcAra bhale virodhI ke vevizvavALa dekhAya paNa AMtarabhAva to mAnava mAnava ane mAnava ane prANIjagata vacce ekatA ane otaprotatA UbhI karavAnuM che, ane te beya puruSoe siddha karela che. bhagavAna zrIkRSNanI avataraNa veLA avataraNane samaya ullekhatAM saMtabAla lakhe cheH "zukadevajI bolyA: "rAjan ! te samaye zAsakagaNu ghamaMDane lIdhe dharmanuM ullaMghana karatA. kharI rIte te rAjAnA rUpe janmelA daityo ja hatA. emanA asahya bhArathI dharatIne bahu pIDA thavA lAgI. pRthavIe e samaye gAyanuM rUpa dhAraNa karI brahmAjI kane moTA karUNa svarathI bhAMbharIne pitAne kaSTrakathA saMbhaLAvI. brahmAjI bhagavAna zaMkara tathA judA judA mukhya mukhya devoe gAya rUpe AvelI pRthvIne sAthe 9I kSIrasAgarataTe pAMca puruSa-sUkta dvArA prabhune prArthanA karI. e vakhate brahmAjIe samAdhi-avasthAmAM AkAzavANI sAMbhaLI ane temaNe devatAone kahyuM : "vasudevajIne ghera svayaM puruSottama bhagavAna pragaTa thaze. temanA pahelAM bhagavAna zeSanAga emanA moTA bhAInA rUpamAM avatAra dhAraNa karaze. bhagavAnanI ezvazAlinI gamAyA temanI AjJAthI aMzarUpamAM avatAra grahaNa karaze ane tame paNa tamArA aMze sAthe yadukulamAM janma laI bhagavAnanI lIlAmAM sAtha Apo" Ama brahmAjIe devatAone AjJA ApI ane pRthvIne paNa samajAvI-bujhAvIne tene hRdaya-samAdhAna ApyuM." (pA. 312/313). A prasaMgane anurUpa bhAvAtmaka varNana emaNe sthaLe-sthaLe varNavela che te parathI avatArI kAryanuM kAraNa nimitta ane phaLa samajavuM saraLa paDe che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhu prAgaTyanuM phaLa savaiyA ekatrIsA jagamAM prabhune janma gaNAya, prajA abhaya karavA mATe, abhaya prajAmahIM phelAvAthI, nyAya satyanIti pragaTe, marya samAja vyavasthA sudhare, vyakti vikAsane taka maLe; jethI vyakti, samAja, samaSTi-, saunAM tana-mana sukhI bane. (pa. 515) zrIkRSNajanma rAjA kaMsa baLavAna hatA, tema ja svachaMdI ane ghamaMDI hate. ene eka bAjuthI magadhanareza jarAsaMdhanI ane bIjI bAjuthI pralaMbAsura, bakAsura, cANura, tRNavata, aghAsura, muSTika, ariSTAsura, dvivida, pUtanA, dezI, dhenuka, bANAsura ane bhaumAsura jevA de ne mitronI sahAya hatI. e badhAne sAthe laI te yaduvaMzanA sarvane naSTa karavA lAgyo. AthI yaduvaMzIo pAMcAla, keya, zAlava, vidarbha, niSadha, videha ane kAsala Adi dezamAM kaMsanA bhayathI bhayabhIta thaI cAlyA gayA. bhagavAne joyuM ke yaduvaMzIo kaMsa mAraphata khUba satAvAya che tyAre temaNe vegamAyAne Adeza Apyo ke "kaMse devakInA eka pachI eka cha putro mArI nAkhyA che, have tuM vrajamAM ja, tyAM mAre aMza zeSarUpe devakImAnA garbhamAM virAje che tene laIne naMdabAbAnAM patnI rahiNIne peTe mUkI de, te pachI huM devakIne putra banIza ane tAre naMdabAbAnAM patnI yazAdAthI janma levAno che. daivI saMpattivALA sahune ApaNe sahAya karavAnI che." ArurI bhAvavALAne, AsurI mitra sAMpaDe; te sau bhegA maLI haze, surane nAza Adare. kiMtu te ja same sAme, prabhu aMze samubhavI; karIne sAya sarane, ape jIta kharekharI. (pa. 318) Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMse te devakI ane vasudevane jelamAM nAkhyAM hatAM. e jelamAM ja prabhue devakInA garbhamAM praveza karyo. devakIne devamaMdiramAM eka sAthe jIva ane zivane nivAsa thatAM te dIpI nIkaLyA enAM e devakI toye, phUkhe prabhu padhAriyA: tethI deha, vaLI jela, AsapAsa sahu dIpyAM. (pA. 320) kharekhara te mAyAnA baMdhanamAM rahela jelavAsI jIva keda ja bhogave che ane deDAgAramAM rahevA chatAM jeNe mAyAne tajI dIdhI che te zivatattvane nijAnaMda mANe che. prabhunA avataraNuthI samagra vAtAvaraNa kRSNamaya ja banI gayuM hatuM. tethI brahmA-zaMkarAdi kaMsanA kAragAramAM AvI stuti karavA lAgyA : "prabhu Apa satya-saMkalpa che, tethI satya pote ja ApanI prAptinuM sarvocca sAdhana che. Apa badhI avasthAmAM eka ja satya svarUpe che. jenuM citta mAyAthI gherAyeluM che te ApanA sAtha svarUpane samajavAnI zakti gumAvI bese che ane ApanAM aneka rUpe eka rUpe jevAne badale aneka rUpe jue che ane mArA-tArAne bhramamAM paDI bhaTake che. Apa vizuddha aprAkRta ane satyamaya hovAthI amaMgala, pUra, ane duSTone daMDa Ape che; adharmane dama che ane dharmane tAjagI Ape che." Ama prArthanA karI, devagaNa gayA ane zrAvaNa vada AThamanI madava rAtrIe zrIkRSNa paramAtmA devakIne khoLe pragaTa thayA. devakIjInA zarIramAMthI jatikiraNe bahAra nIkaLIne sarvatra prasaravA lAgyAM. vasudevajI samajI gayA ke avatArI adharmarUpI aMdhakArane haTAvavA mATe avatarI cUkyA che eTale prArthavA lAgyA ke bhale padhAryA ama ure tame, adharma AsurI vRtti, tene haTAvavA prabhu, mAnavIya guNe dharma, tene ujALavA prabhu. (pA. 326) ramA prArthanA karatA vasudevajIne bhagavata preraNAthI e putrane laIne Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 sUtikAgrahathI bahAra nIkaLavAnI IcchA thaI, tyAM ja kArAgAranAM dvAra khUlI gayAM, paheragIrA nidrAdhIna thayA, yamunAe mArga A ne vasudevajIe naMdabAbAnA gokuLa pahecI dhAdAjInI zayA para putrane piDhADI tyAMthI temanI navajAta kanyAne laI devakInI zayAmAM suvADI dIdhI. zrIkRSNane vraja-gokuLavAsa vasudevajI yazodA maiyAnI godamAM kRSNane mUkI gayA tyArathI te arajI mathurA temane teDI gayA tyAM sudhInA temanA nivAsanAM vyAsajInAM varNanathI kavio, daSTAo, tattvajJo, kathAkAra, bhakto, jJAnIe ane dArzanike mugdha che. zrIkRSa satya ane premamaya jIvanane sarvAga saMpUrNa Adarza rajU karI vizvane samagratAsabhara jIvanadaSTinA lahANuM ApI che. avatAra dharI jANe, Adarza--sa marcane; rajU kare prabhu pote, saprayoga karI khare. (pa. 38) ethI ja saMtabAlajI zrIkRSNanuM adaza citra rajU karavAnI hezathI kare che bhAgavata thakI evA, grAmakerita kRSNane; AlekhAze rUDI rIte, bhAgavata kathAmRte have. (pA. 1) putrajanma bAda naMdabAbAnuM udAra hRdaya AnaMdathI UbharAI gayuM. yazodA ane naMdabAbAe dhana-dhAnya. gAme vastra ane AbhUSaNonAM dAna dIdhAM. manuSyadehanuM sArthakaya ja svaparanuM zreya sAdhavAmAM che. AvuM A daMpatI samajatuM hovAthI e to saMpattine devAmAM ja AnaMda mAnatuM hatuM. ethI vAyumaMDaLa paNa evuM racAyuM hatuM ke vrajanAM gopagopIe paNa udAra ane premALa banI gayAM hatAM. paNa ApavAthI te emanAM dhana-dhAnya ne saMpatti vadhavA lAgyAM; kema ke Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 rele tyAM riddhi ne siddhi, adhyAtma jayAM vadhe kharuM; jahIM janma mahAsatta, tahIM adhyAtama pAdharuM. (pA. 233) 1pUtanA-vadha A bAju kaMsa jevo mahAmAyAne mAravA gayo, tevI ja "tane mAranAra pedA thaI cUkyo che. te nirdoSa bALake ne na mAra' kahI gamAyA aMtardhAna thaI gaI. kaMse maMtrIne be lAvIne te vAta kahI. temaNe kahyuM : "Ama hoya te zahera, gAmaDAM ke nesaDAmAM dasa divasa ke tethI vadhu divasanAM janmelAM tamAma bALakone ame mArI nAkhIzuM." e kAma patAvavA pUtanA rAkSasI suMdara yuvatIne sAja sajI naMdabAbAne ghera AvI kRSNane godamAM laI bhayaMkara viSa lagADelAM stana vaDe dhavarAvavA lAgI. bhagavAna tenA dUdhanI sAthe tenA prANa paNa pIvA lAgyA ne chevaTe te prANahIna thaI DhaLI paDI tyAre tenuM mAyAvI svarUpa chatuM thaI gayuM. chupAve rAkSasI vRtti, daMbhI mAyA vaDe bhale; kintu prabhu kane aMte, teo khullA paDI jaze. mAyAvaza na thaze ne, mAyAne vaza je kare; evo vikAsazIlAtmA, avatArI prabhu Thare. (pA. 336) putanAne keI mAyA, avidyA, pUrvagrahanI pakaDa, ke svAthI graMthi kahe che. bhautika vidyAmAM je sAratattva che te pacAvI, tenA svArthanuM jhera okI bhagavAne vidyA, avidyA athavA to vijJAna ne adhyAtmane sumeLa karyo. temaNe pUtanAnI bhItikatA ke mAyAne macaka na ApI paNa mAyAne jItI jaNa. tenA dAMbhika svarUpane pragaTa karI tenI tAkAta ja prabhue harI lIdhI. siddhAMtanI suMdara suMdara vAta ne vAde oThe rahela svArthI dhatAne khulI karI je te ja siddhAMtane paramArtha prayoga kare che te bhagavAna kahevAya che. tenAthI kuvidhA paNa suvidyAmAM palaTI jaI mukitane pAme che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 3 2. zakaTabhaga janma letuM mahAsattava, mahAnimitta te thatuM; saMsAre avyavasthAmAM, vyavasthA te ja lAvatuM. pA. 341) vyakti samAja baneya, vikase jyAM vyavasthita; malya samAja mAMhe tyAM, mAne thayA prabhu sthita. (pA. 369) eka vakhata kRSNane paDakhAM badalavAne mahatsava thaI rahyo hato. paraMparA pramANe yazodA ane naMdarAjA brAhmaNane udAratAthI dAna-dakSiNa ApatAM hatAM, rAjyadarabAre bheTa mekalatAM hatAM. gopagepI ane sevaka samAja utsavamAM bhAga leto hatA ane pitAnA gajA pramANenI bheTa laIne AvyA hatA. teo gAvA, bajAvavA ane anya kAmakAjamAM vyasta hatA. kRSNa joyuM ke vezya ne sevakavarga kaThina parizrama vaDe sahayoga ApI rahyo che chatAM tene yathArtha sanmAna ane saMvibhAga nathI maLatAM. rUDhio sthApita hitonA lebhane pALI-pApI paMpALe che. lebhathI brAhmaNa yAcaka banI nisteja thAya che ane kSatriyo ghamaMDI ne paradravya-haraNakartA thAya che, pariNAme samAjamAM lAbhasvArthasabhara avyavasthA Ave che. pratyeka vyakti ane samAja baMnenuM zreya thAya tevA ja paraMparAne piSavA mATe to prabhujanma dhare che. e vrajamAM janmela divya-guNapremI vaizyane prANImAtranI vAlI thavAnuM kartavya samajAve che ke prabhu paNa bane deDI, sarvahitArtha vizvamAM te rahe kema dharmiSTha, vizva-zreya karyA vinA 2 (pA. 343) kevaLa rUDhithI nahi paNa parivartana oLakhAvI gopALa ane chevaTe samagra samAjane sarva kriyA sarvanA hitArtha karavA kRSNa samajAvyA. prabhune paraMparAgata rUDhithI peSaNa maLatuM na hatuM tethI paDakhAM pheravavAnI rUDhi nimitte emaNe mane Azcarya pamADe tevI prakriyA karI. svastivAcana pachI zAdA maiyAe kRSNane chakaDA nIce zayAmAM suvADela. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 te chakaDAne potAnA komaLa yAdaprahArathI emaNe UMdhe vALI nAkhyo. tenAM paiDAM ane dhUMsarI tUTI gayAM. chakaDAmAM rahela dahIM-dUdha-mAkhaNanAM mATalAM phUTI gayAM. maDha rUDhi nIce paraMparAgata AsurI vRttine bhagavAne toDI zakaTAsurane niprANa karyuM. gavALA ne moTerAMoe bALagovALAe jelI vAta para vizvAsa na karyo, paNa bALagAvALAe kRSNanuM sAmarthya najare joyuM ane parivartanamAM emanA sAthIdAra banyA; jemAM vyaktine samAja baMnenA nyAyI saMvibhAga heya tevI vyavasthA nirmANa karavAmAM prabhunI paDakhe rahyA. brAhmaNa, vaDIla ne vrajavanitAoe paNa e prakriyAne vadhAvI lIdhI ane sAtatya ne parivartana vacce sumeLa karI vyakita tathA samAja beTanuM zreya thAya tevI vyavasthA nirmANa karI. tRNAvarta vadhI kruratA kADhavI zIdhra, vAyumaMDaLa mAMthI; ma samAjanA tethI, sadayatA vadhe ghaNI. vANImAM nitya mAdhurya. sAthe maulika satya he; mUjhe asatya sAme sau, vizvaprema vIsara, (pA. 314) kurUDhio rUpe ke lekaparaMparA rUpe pesI gayela lebha jyAre anyAyanuM svarUpa le che ane vaizvika vyavasthAmAM khalela kare che tyAre jJAnI da krAMta parivartana karI rathApita hitaSika sthApita vyavasthAmAM parivartana karI rUDhine bhaMga kare che. AvA raDhibhaMjaka sAme bahujanamAM rahelI rUDhicustatA evI to virodhavaMToLa UbhA karI kedha prere che ke rUDhibhaMjaka pratye rUdrabhakta kAra, kara, pAzavI jevA banI tya jevA julmo kare che. tema chatAM krAMta dRSTA satyavakatA satya, prema ane nyAyanI triveNI rakSI premasabhara mAdhuryathI adharma sAme laDe che ane enI premamadhura daDhatA ane sazIla sAme aMte te rUDhicusta adhamI daLo cUrNavicUrNa thAya che. bAlakRSNanA jIvanamAM paNa e prasaMga bane. prabhue zakaTabhaMga nimite rUDhibhaMga karyo te sAme kaMsano Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 sAthI taNAvarta, je karatA ane krodhAvegamAM daitya jevo hatoteNe virodhavaMToLa UbhuM karyo. virodhano pravAha AvatAM bhagavAne evI te makkama daDhatA dhAraNa karI ke emanA zarIranA bhAra na jhIlI zakavAthI mAtAjIe emane jamIna para besADI bIjA gharakAmamAM lAgI gayAM. tevAmAM tRNAvarta tophAna macAvI bAlakRSNane UMce AkAzamAM laI gayo. adhImAM dizAe sUjhatI na hatI. ane yazodA tathA vrajanArIe bAlakRSNane na jevAthI AMsu sAravA lAgyAM. virAdha-vaMToLa ne dhanI AMdhI sAme zrIkRSNa evI to daDhatA dhAraNa karI ke emane bhAra tRNAvarta sahana na karI zakyo. e bhArathI thAkI beheza banI zIlA para pachaDAya ne paDatAM ja tenA cUrecUrA thaI gayA, bAlakRSNa tenI chAtI para ramI rahyA hatA. A joIne gopIo Azcaryamugdha banI gaI. tyAM jhaDapathI paheAMcI jaIne kRSNane godamAM laI yazodAmAne soMpI dIdhA. kRSNa mATe to A kaya sahaja hatuM; kema ke zrIkRSNa te saratAnI mUrti hatA. jyAM samatA hoya tyAM koI ne kuratA kyAMthI Take ? cAritra jyAM vadhe nitya, puNya satkRtyatho sadA; nisarganAya AghAta, sevAya dharmathI badhA; (pA. 344 bALalIlA vyavahAramahIM dharma, ane siddhAMta-mUtA. thAye pragaTa saMpUrNa, kRSNajInI te vizeSatA. (pA. 340) prANImAtre rahyo jANe, zarIrI toya na cUkyo; jame sone jamADI e, kane vraja-lADa, (pA. 3para) kaSTa Ape chatAM lIlA bhagavad bhAvathI bharI; pekhI rAjI rAjI thatAM soe zrIkRSNabalarAmana, (pA. 3pa2) eka divasa badhI ja gopIo yazodA pAse phariyAde gaI ne Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 kahevA lAgIH "mA ! A tAre kAnuDo bahu naTakhaTa thaI gayo che. gAyane dehavA mATe samaya thayA pahelAM vAcharaDAM chUTAM mUkI de che; mIThuM dahIM-dUdha cerIne chokarAM tathA vAMdarAne vaheMcI de che; ame dahIM-dUdha zIkAM para rAkhIe te paNa potAnAM sAthI bALakonI kAMdha para caDhI te kAM to badhAne khavaDAvI de che athavA ToLI nAkhe che; ame corI karavA mATe Thapake ApIe te kahe che: "era zene? gharane mAlika te huM chuM. tame ja mArA-parAyA karIne vastu chupAvI de che; pitAkAne khavaDAve che eTale tame ja cera cho.' Ama kahI mAre lADa amArAM bALake ne raDAvI ne lIyA gUmAM AMgaNuM bagADI, mAM macakaDI amane khIjavIne cAlatI pakaDe che."ge pIoe yazodAmA pAse phariyAda te karI, paNa temanI AMkhamAM prema nItarato hato te yAdAmAMthI chAnuM na rahyuM. eTale mA paNa hasI paDyAM. te jANatAM hatAM ke kanIyAe gopIonA hRdayamAM sthAna lIdhuM che. gopIene rAjI karavA teo kahe tevuM kAne gA, nAcate ane jANe temanI kaThapUtaLI hoya tema je kAma cIdhe te karyA karato. kedanA vajananAM kATalAM UMcakI de te koI vAra pahelavAnanI jema kustI kare; koI vAra vAsIduM karavAmAM madada kare te koI vAra pazu-paMkhI je avAja karIne, ke phaLavALI-baravALI je laTake lahekA kare evuM kahyuM kAluM bole ke sI hasIhasIne Dhagale thaI jAya. kevaLa gopIonI ja nahIM paNa gAya, vAcharaDAM, govALiyA, vAMdarAM ane prANIsRSTinI paNa eNe evI sevA karI ke sau tenA para vArI jatA? sana citta harAyAM che, jema gopI go taNuM; mana citta harAyAM che, tema ja prANI mAtranAM. prema pUrNa chatAM teo, kALa sau dUSito taNAM; karA e kRSNanI saue, sarvAgI upAsanA. (pA. 412) bhagavAne sahaja lIlA karatAM karatAM gopIgaNane satya siddhAMta Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 samajAvI dIdhuM ke prakRti ane pRthvI ghAsacAro ane vanaspati saje che. gAye te khAIne dUdha Ape che. manuSya gAya ane tenAM choru baLada pAsethI sevA laIne kRSisaMpattimAM vRddhi kare che. Ama anna, dUdha, phaLa, zAkabhAjI vagere prakRtimAM pazu ane manuSyanI mahenatathI thAya che. eTale ene upayoga paNa sarvanA piSaNa mATe ja karAya. dUdha, dahIM, ghI, mAkhaNa vagerenuM mUlya grAhakanI garaja, ajJAna, spardhA ke TUMka buddhinA svArthathI na mapAya, paNa grAhakane piSaNa, satiSa ne puSTi Ape te mApe mapAya. ane ethI ja prabhu mahI-mAkhaNa gepabALa, vAcharu, vAMdarAM ne govALane puSTa-tuSTa karavA saune vaheMcI ApatA, ane je vadhe te mathurAmAM vecavA jAya tyAre tyAM paNa jene piSaNanI kheMca hoya tevA vistAramAM gopIo prasAdarUpe mAkhaNa vecavA jatI ane lalakAratI ke, "mAdhava le-mAdhava le." temane sAda sAMbhaLI mathurAnA nArIvRMda ane bALake paNa mAkhaNanI saralatAthI meja mANatAM ne sAmethI je vastu Ape tene paNa prabhuprasAdI gaNuM gopIo paNa teSa pAmatI. Ama utpAdaka ne grAhaka vaccenI tRSTi-puSTine madhura vyavahAra e ja mAdhavanI lIlA che. mathurAnagarInA bajAramAM vadhelA zeSita mUlyanuM haraNa karI sarvane poSaNa maLe tevA pioSita mUlyanI dharmopAsanA zIkhavI bhagavAne ramata-ramatamAM gopIone bhagavada bhAvathI bharI dIdhI. emane bIjAne jamADavAmAM, bIjane piSavAmAM svayaMnI puSTine AnaMda mANatI karI dIdhI. strIhadaya sneharasathI rasAyeluM hoya che eTale saheje bIjAne daIne ghasAvAmAM te sahajAnaMdanI moja mANe che. AthI ja vraja-gekuLanuM mahiyAruM sahiyAruM banI gayuM hatuM. jANe ke badhuM kRSNanuM ja hatuM ane badhA kRSNamaya hatAM. ane kRSNa paNa vyakti chatAM vizvamaya banI vaizvika vyavahAra saune zIkhavatA hatA. saune preya te karatA hatA paNa zreyane prAdhAnya ApI preya preratA hatA. 2-2 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 AkhAye vizvanAM preya, zreye pekhe aheniza; premAvatAra dhArI te, vizvezvara vaje vasI. (pA. 399) prabhunA AvA zuddha-vizuddha vizvapremane hadayathI ja vrajanArI jANuM gaI, mANe gaI ane ethI ja kRSNamAM arpAI gaI. kemake, zuddha divya jahIM sneha, nArIhaiyuM pichAnatuM; zIdhra arpAI jAtuM tyAM, ne paraM sthAna pAmatuM. (pA. 424) mAma vrajanArIo, gopIo sAthe hRdayathI ekatA sAdhI zrIkRSNa vrajanArIne paNa anaMta sAthe ekatA sAdhatI karI dIdhI; kema ke, samagra vRja have prANImAtranuM vAlI banI temanI sAthe hadayatAra sAMdhatuM thaI gayuM hatuM. AvA zuddha hRdayanA vidhavidha vyavahAra mAnavane bAMdhatA nathI paNa mAnavahaiyAne sAMdhe cheH nR--nArI ekya ne prANImAtramAM thAya lInatA; pachI ja tAra saMdhAya, ekanA ne anaMtanA. lakSya AtmA bhaNI rAkhI, dehAda gauNa rAkhatA; sarva kriyA kare che ne, na jJAnI karma bAMdhatA. (pA. para1) Ama zrIkRSNa bAlabhAve je premamAdhuryathI vrajavAsInAM hRdayane rasI dIdhAM temAM temanAM aizvarya ane Atmavaibhavano camakAra jevA maLe che. baLadevajI paNa temAM sAthe ne sAthe ja che. bAlakRSNanI lIlAnI chaTA evI te addabhuta che, bAlasulabha nirdoSa gamatathI bharapUra che, ane chatAM rasasabhara raMgIlA rasarAjanA vaividhyanidhino pAra nathI. ethI ja enI bALalIlA gAtAM kavio dharAtA ja nathI. Ama chatAMya haju gokuLa-vrajanA keMdramAM te kAnuDe ja che. enA ja Atma-ezva vrajavAsInI daSTine vaizvika karI hatI. vizvapremalakSI jIvana sahajatAthI jIvatuM karyuM hatuM. satya ane prema jyAM balarAma ane kRSNarUpe sadehe avataryA hoya tyAM AvuM bane te sahaja ja che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 vizvarUpadarzana bhagavAna vrajagokuLamAM rahIne je pitAnI nikaTa hatA, samIpa hatA temanI sevA karatA hatA. temane vaizvika daSTi ApatA hatA. AhIra samAjamAM Ahare kRSi ane gorasanuM utpAdana kare che, paNa tenuM vitaraNa to AhIra kanyAo ja karatI hoya che. vitaraNa ke vyApAranI vyavahAra-zuddhi batAvI zrIkRSNa vraja sAthe mathurAne paNa gheluM karyuM. paNa kRSNa evA catura hatA ke dhanalAlacu ke lebhI tene lAbha na laI jAya, te mATe tevAnuM dhana te ekAvI ja kADhe. ethI bIjAnI jema e paNa mATInA mANasa che ne mATIpagAnI jema varte che, tevI rAva yazodAmA pAse AvI, mAtAe kRSNanuM meTuM kholAvyuM. e mukhamAM emane vizvadarzana thayuM. yazodAjIe joyuM ke enA mukhamAM carAcara AkhuMya jagata vidyamAna che. je akhila vizvanA preraka che te prabhu ja jagatane vAtsalyarase rasI devA A badhe vyavahAra karI rahyA che. A mArA pati che, A mArAM saMtAna che, A mArI saMpatti che ane A mane AdhIna che tevI mamatvabuddhine laIne ja vibhinna svarUpe vikasatA vizvane huM joI zakatI nathI tema mAtAne bhAna thayuM ane te samajI gayA ke apAra kaSTa veThIne jage vAtsalya pAtharanAra kAne te avatArarUpa che. kaTe apAra veThI che. jage vAtsalya pAthare; tenA sAthI bane saue, avatArI puruSa te. (pA. 331) dAdaralIlA ekadA yazodAmA dahIMnuM valeNuM karatAM hatAM ane zrIkRSNa paya. pAna karavA AvyA. mAtAjI temane khoLAmAM laI dhavarAvatAM hatAM eTalAmAM bAjumAM UkaLatA dUdhamAM UbharI AvyuM. AthI yazodAmAM temane atRpta mUkIne ja dUdha utAravA cAlyAM gayAM. bhagavAne joyuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke mAtAjIne mArA karatAM vastu vahAlI lAgI. eTale emaNe te vastunI teDaphoDa karI. valoNunI mATalI bhAMgI nAkhI, mAkhaNa paNa bIjAone khavarAvavA lAgyA. bhagavAnane dUdhanI ane tene jALavavAnI kiMmata samajAtI hatI paNa te vicAratA hatA ke mANase mAnava sAthenA vAtsalya karatAM vastunI kiMmata vadhu AMkavA maMDaze te te vastupradhAna banI jaze; mANasa bhegasAmagrI pratye deTa mukaze. mAla sAmAna karatAM sarva medhuM che. jagatanA badhA padArtha mAnavatA mATe che. tethI sauthI moMgho mAnava ane mAnava sAthe premane nAte che ne AtmAnuM anusaMdhAna che. enuM bhAna karAvavA ja emaNe jene mAvAnuM baMdhana kahe che te moha-mamatva saMgharatI goLI phADI nAkhI. mAtAjIne prathama te tenI verAgI vRtti para hasavuM AvyuM, paNa ciMtA paDI ke A snehanI sAMkaLa sadhAze kema? eTale ene khAMDaNiyA sAthe bAMdhavA lAgyAM. mAtA deraDAM jeDatAM ja gayAM paNa game tevaDI rassI paNa be AgaLa TUMkI paDavA lAgI. nilepa-nirmohIne bhalA keNu bAMdhI zake ? tema chatAM jJAnI aMdarathI ja nivRtta rahIne saMsArayAtrAne suvyavasthita karatI sarva pravRttio kare tyAre teo baMdhAyelA jevA lAge che : sAmAnya jIvanI jema, lAge jJAnIya vartatA; kiMtu lepAya na jJAnI, lepAtAM sarva anya jyAM. (pA. 553) mAtAjI bAMdhavAnA parizramathI thAkI gayAM tyAre kRSNane lAgyuM ke mAtAnA premane Adara karI vAtsalyathI baMdhAuM ane teo mAtAgopa-gopI ane sau snehInA premanI rassIthI baMdhAI gayA. nirmAya nitya AtmA je, mAyAvaza kadI bane; dekhADe raMga mAyAne, sagAMne kA'kavAra te. (pA. 355) AtmabhAna thakI yukta, yazadAnaMdanaMdana; kare vAtsalyanuM pAna, vraje kRSNa sanAtana. (5. 360 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 1 kRNune vinaya vinayanuM mUlya che moTuM, AcarI bhagavAna te; zikhADe sarvane vizva, saMskRti bhAratIya te. (pA. 492) mAtAjInA sneha-Adarane vaza thaI bhagavAna khAMDaNiye baMdhAyA. mAtAjInA Adarane emaNe vinaya karI vinayanuM moTuM mUlya sthApana karyuM; ane khAMDaNiyA sahita jevA te bahAra gayA tyAM ANAmAM rahelAM be ajunavRkSo sAthe te athaDAtAM beya vRkSo tUTI paDyAM. temAMthI nalakubara ane maNigrIva pragaTa thaI bhagavAnanA caraNe paDyA. vinayathI prabhunA sparze ja avinayI kuberaputronI mukti thaI ne sarvatra vinayane cepa lAge. dAmodaralIlA pUrI thatAM kRSNanI bALalIlAne eka adhyAya pUro thAya che. kharI rIte sAdhanAmArge janAra mAtrane adhyAtma-ArohaNanAM sAta sopAna banAvI prathama svayamAM susthira karavAnI sAta guNazreNI che, jemAM (1) pUrvagrahano parivAra karI, vidyA, avidyA ke AtmajJAna ne vijJAnano sumeLa karI prathama vicAra-vivekanI prApti karavAnI che. (2) vicAra spaSTa thayA pachI AtmavikAsanuM sAtatya jALavavA bAhyAcAranA parivartanane agra rAkhI sAtatya parivartanano tALo meLavo paDe che. (3) virodha vacce satyAgrahanA premaLa baLa para aDagatA sAdhavAnuM trIjuM caraNa vaTAvavuM paDe che. (4) samAjamAM madhurAdvaita-sabhara ekatAne vavahAra vyavasthita karavA tAdAtmaya ane tATarazya keLavavAM paDe che. (5) sAthesAthe vaiyaktika ane vaizvika hitanuM saMvardhana, pravRtti. nivRtti, viveka vikasAvI vinayI AbhAthanA sahuja AyAse anAyAse AtmaprabhAva pragaTe che. vRMdAvanavAsa (anuSTrapa) vAyumaMDaLa naisargI, gAyanAM jhuMDa jyAM vaLI; vizuddha mana lenA, dhanya vRMdAvanabhUmi. (pA. 366) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna bAlakRSNa potAnA suvAtsalya ane manamohaka ezvaryathI vrajanArInA hRdayane jItI lIdhuM hatuM. nArIhRdaya sAthe ektA sAdhI nArInA sarva vyavahAra ane vyApArA emaNe vizuddha banAvyA. samagra vAtAvaraNane vAtsalya rasathI rasI dIdhuM. have svoyarUpa AtmasAdhanAne tabakake pUrNa thaye. anaMtane pAmavA mATe sAmudAyika sAdhanA eTale samAja ne samaSTinA hitArthe samAjagata dharmAcaraNanI sAdhanAne tabakake AvI pahoMcyo hato ane zrIkRSNa ne balarAme potAnA gapageDyiA sAthe tanmaya banI gapasamAja kRSi-pAlana dvArA nyAyanItipUrNa jIvana jIvato kema thAya tenI ArAdhanA AraMbhI. vrajagokuLa karatAM vRMdAvananuM naisargika vAtAvaraNa, gocare, ghAsanAM baDo ane khetIne anukULa jamIna ghaNuM ne sArAM hatAM. gAyanAM chaMdanAM vRMda tyAM poSAI zake tevI rasALa dharatI ane pANInAM vaheNa hatAM ane gopI-pa sarala hRdayanAM, nikhAlasa snehALa ane zraddhALu hatAM. zrIkRSNanI naralIlA samAjagata sAdhanAmAM balarAmajI haLa ane musaLa laIne saune kRSiprayogo dvArA kRSizAstra zIkhavatA; te baMsarInA sUre bAlagopAla gosevA, gosaMvardhana ane gopAlananA pATha zIkhavatA zIkhavatA bALake sAthe bALavat banI evuM te tAdAmya sAryuM ke nirdoSa ramata, nirdoSa sukha, nirdoSa AnaMda letAM-letAM ja gepabALane A badhuM sahaja sAdhya banI gayuM. sAthosAtha samAjamAM je AsurI bhAvanAnuM prabaLa AkramaNa AvI rahyuM hatuM te AsurI bhAvane ja naSTa karIne bhagavAne samAjagata zuddhine paNa saMskAra Apyo. Ama eka bAjuthI AjIvikAzuddhi ane satvazuddhinA prayoga thayA ane bIjI bAjuthI abhaya ane AsurI baLa para vijaya prApta karavAnuM sAmarza keLavAtuM gayuM, sAthosAtha satyazraddhA-kRSNazraddhA sudaDha ane Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekapUrvaka vadhatI gaI. Ama aniSTanuM hanana, iSTanuM piSaNa ane zuddhatAnA sevanathI je sahajAtmatA vikasI teNe pazu ane puruSe sAthe evuM te tAdAmya sAdhyuM ke jethI badhI gAya ne gepabALake jANe ke kRSNarUpa banI gayAM athavA zrIkRSNa ja jANe ke gAyo ne gopabALarUpe sahasra rUpa dhAraNa karyA hoya tevuM khuda brahmAjIe anubhavyuM tyAre zAzvata ekatvanA adhiSThAna zrIharine te caraNe paDI gayA. Ama bhAgavatanA hRdaya dazama skaMdhanA hRdayarUpa gopalIlAthI kRSNacaMdanA viziSTa prayogone Alekha karatAM saMtabAla kave che: nyAya, nIti tathA dharma, adhyAtma puTavaMta ; vyakti samAja baMnenA, jIvane otaprata te; saMsAra-sAra e kheMcI, sAdhaka bhramare rUpe, tattva-madhu supremIne, cakhADavA sadA mathe. (pA. 416) balarAma ane zrIkRSNa vRMdAvanamAM gopa-govALiyA dvArA nyAya, nIti ane sudharmano prayoga karI rahyA hatA. e badhA gapagovALa nirdoSa hatA ne pUrvanA divya saMskArasabhara hatA. bAlakRSNa temane adhyAbha-rase rasI rasAmRtane ramata karatAM karatAM pAI rahyA hatA. teo bIjAM gopabA sAthe vAcharaDAM carAvatA, vidhavidha prakAranI ramato ramatA. kayAreka vAMsaLI bajAvatA to kyAreka page ghugharA bAMdhI nAcatA. kyAreka pote gAya-baLada banI khela karatA, te sAMDha banI Apasa-ApasamAM kyAreka gAjatA ane evA to Tha yuddha karatA ke baLukAne haMphAvI devAnI rItanI gopabALAne kutI zIkhavI dIdhI. kyAreka mera, vAMdarA, kAyala AdinI vANanI evI Abehuba rIte nakala karatA ke paMkhI ke vAMdarA paNa te nakalathI AkarSAIne temanI sAthe gela karavA lAgI jatAM, Ama gammata karatAM karatAM vaMzavizuddhi ne vistArathI, gAyanAM dUdha-ghInI vRddhi thAya tevA gosaMvadhanathI, gAye suprasanna rahe tevI gavidyA zIkhIne govALe te Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsaMpanna thayA. sAthe sAthe baLadeve baLadanA prayogathI suMdara cAsa pADIne, khAtara pUrIne, anavRddhi ane haLamusaLathI kRSirakSA tathA udyogane udyama zIkhavI sone tuSTapuSTa kare tevI puNyanI kamANI karatAM zIkhavyuM saralatA, nikhAlasatA ne mRdu satyabhASI vyavahAra vikasAvI vinamratA, saumyatA ane saMyama to eTalAM sahaja banI gayAM ke pite zramI, saMyamI ne sadAcArI che tene khyAla suddhAM na Avato. vyavibhUtiyA sukhamaya amuzane vadha zrIkRSNa prabhunuM AkhuM, vana ciMtanIya che; ahiMsA satya ne brahma, sarvamAM viziSTa je. (pA. 401) zrIkRSNa pitAnA jIvanane cepa saune lagADo. so gopabALa satya, ahiMsA, abhaya ane brahmatejathI evA to ApavA lAgyA ke samagra gopasamAja ekarUpa bhAsato hato. vyakti-samAjamAM dharma, eka-zo dIpI UTha; samaSTi vibhUtiga, tyAM e jarUra jANa. (pA. 375) pIDA maTADI, sukhazAMti ane bahAra ne, bhItara beva rUpe; AmAM ajanma jagadArtha janme; tahIM kaho ye sadbhAgya khUTe. (pA. 378) AvA bhAgyazALI ge samAjamAM vikasatA divya guNonI suvAsa mathurAmAM prasaravA lAgI. kaMsa ane paripuo AgevAna hatA evI AsurI senA A guNakIrtana sAMbhaLI coMkI UThI, rAga ane duzmanane te UgatA ja dAbI devAnA hetuthI emaNe zrIkRSNa ne gepabALa para AkramaNa zarU karyuM; kema ke zakti vacce prajA paDe, e mahAduHkha datyanuM, tethI ja temanI zakti, parANe khUcave prabhu, (pA. 539) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 asuronAM lakSaNe jenAmAM hoya che tenAmAM kAma, krodha, lobha, daMbha bharelA ja heya. bhale ne vAcharaDA, bagalA, ajagara, gadheDA ke manuSyane deha te dhare, paNa temanuM satva AsurI hevAthI te datya, rAkSasa ke asura ja gaNAya che. tevA AsurI svabhAvane varNavatAM saMtabAla kahe che : (upajAti chaMda). bIjAnuM sAruM na sAMkhI zake; ne bahu pitAnuM na pArakhe te; banI asara vaLI vizva ke; ne bUruM potAnuM kare ghaNuM. kuma, pazuo, daitya, dhaMdhA pApanA kare; karI adharmane haze, saMsAracakramAM bhame; rIjhe deve tathA maryo, khIje daitye parAjaya; tyAre jANe prabhu jamyA, avatAra dharI hari, (532-3,369) zrI kRSNanI bALalIlAthI divya guNadhArI harakhAvA lAgyA ane pUtanA, tRNAvane kRSNa mArI nAkhyA ethI AkhuM detmamaMDaLa khIje bharAyuM ane keIpaNa rIte kanaiyA ne balarAmane vadha karavA tatpara thayuM. eka vakhata lAga joI vAcharaDA rUpe vatsasura vAcharaDAMnA jUthamAM bhaLI gaye. asuranI khUbI e che ke svajana jevA dekhAvAne DALa karI peTamAM pesI paga pahoLA karI hitazatrunuM kAma kare. AvI kuTila nItine prabhu kaLI gayA ane te vAcharaDA rUpe Avela daityane pUMchaDenI pakaDI AkAzamAM ghumAvI evo te paTakyo ke tenA prANa nIkaLI gayA. bIjI vakhata bagalA jevo daMbha karanAra bakAsure bagalArUpe kRSNane pakaDayA paNa temano tApa na jiravAtAM ekI karavA ane bhagavAne tenI cAMcanA be bhAga tANuM pAMdaDAnI jema cIrI nAkhyo. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI vakhata pApI kamANI karI samAjamAM duHkha-dAridrayane mahAvyAdhi upajAve tevA parabhakSI ajagaranuM rUpa laIne je bIjAnI AjIvikI ane jIvana gaLI jaIne pApa-kamANI karanAra aghAsura kanaiyAne gaLI gaye paNa kanaiyAe potAnA dharmasvarUpane evuM te virATa karyuM ke aghAsura zvAsa paNa na laI zakyo ne maraNa pAme. temAMthI eka prakAza nIkaLI kanayAmAM samAI gayo. kema ke kane tene samagra zarIra ne prANune gherI vaLyA hatA. A susparzathI te paNa prakAzarUpa banyA : durAcArI mahApApI, adhama hiMsa hoya che; teya pAye prabhusaMga, sadudhama zIdhra te thata. (pA. 339 eka vakhata zrIdAmA tathA subela vagere govALiyAe kahyuM : "tADavanamAM dhenuka nAme daitya che. te ane tenA sAthIo sau gadheDArUpe tyAM rahe che, vanamAM pAkelAM phaLa teo ja laI le che. bIjAene te levA detA ja nathI. tenA pratispardhA mANasane te kaccaraghANa vALI de che. naphAkherI ne yuddhattie temane evA to bephAma banAvyA che ke te koIne gAMThatA ja nathI. kRSNabalarAma A sAMbhaLI tADavanamAM gayA ane dhenukAsura tathA bIjA daityone mArI AkhuM vana nirkaMTaka karyuM; saunA mATe khulluM karyuM. Ama kRSNa bhagavAne daitya-prakRtinA kumAnavI, pazu ke asurane saMpUrNa rIte mAryA ja; sAthe sAthe gepabALako dvArA gapasamAjamAM vyavahArone nyAyanIti ane dharmAcAranA sarva kSetromAM adhyAtmayukta karyA. manuSya hRdayamAM rahelI kuTilatA, daMbha, pApamaya kamANa ane bajArane viziSTa kSetromAM varcasa jamAvI zeSaNa ke naphAthI sAmAjika saphaLane mukhya hise gaLI janArI naphAkhorIne saralatA, satya nIti ane saMvibhAganA mAnavI-mUlyathI evI te saMsakArI ke skUla ane sUkama baMne prakAranI asuratA te jANe adazya thaI gaI ne vatsalatA vikasavA lAgI; Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 bhaya geba thayo ane salAmatI svAbhAvika banI. samAjanI pIDAne sthAne sukhazAMti ane samajaNa prasaravA lAgyAM. mahA baLavAna asure paNa aMte hArIne hAMphI gayA; kema ke AtmAnI divya zaktithI, hAre sau tava AsurI; bhale he baLukAM teye, aMte hAra emanI. (pA. 366) kRSNanI vibhUti e hatI ke hasatA-ramatA ne khelatA-kUdatA rahI temaNe vAlabAlonI Atmazakti khIlavI, dipAvI. brahmAnI kasoTI zrI kRSNanuM sarvAtma-svarUpa vrajavAsIne sneha, nija saMtAnathI vadhu, zrIkRSNa prabhumAM tethI, vraja subhAgI che ghaNuM. (pA. 375) eka vakhata badhA govALiyA pitAnI gAyone vanamAM chUTI mUkI bhagavAna sAthe bhojana karavA beThA. badhA govALiyA goLAkAramAM goThavAI gayA ane bhagavAna vacce beThA. bhagavAna pote saune jamADatA svayaM jamatA jAya che. pote dahIM mizrita bhAta khAtA jAya che. ane sau sAthe ekabIjAmAM evA otaprota banI gayA che ke teomAM mArA-parAyAne bhAva ja nathI rahyo. balarAmane jevI prIti kayA pratye thAya che tevI ja sau govALiyA pratye thAya che ane gAya paNa jevI pitAnAM vAcharaDAMne dhavarAve tevI bIjAnAM vAcharaDAMne dhavarAve che. vrajanArI paNa pitAnA bALaka jeTale ja anya bALako pratye vAra kare che. brahmAjIne AthI bhAre kautaka thayuM. vizvasanAthe pote kA-rAgane pragaTAve che te paNa A to sneharAganuM sAmrAjya che; kAmanuM to nAmeya nathI, te have tenI parIkSA karI jouM. ema vicArIne brahmAe vAcharaDAM saMtADI dIdhAM. vAcharaDa jovAmAM AvyAM nahIM eTale govALiyA vyAkuLa banI gayA. bhagavAna Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 khAtA khAtA vAcharaDAM zedhavA nIkaLyA. tyAM to brahmAe govALiyAone paNa saMtADI dIdhA. bhagavAna te gopabALaka ane vAcharaDAMmaya banI gayA ja hatA. vrajavAsI paNa kRSNamaya banI gayAM hatAM. sarva jyAM vAsudevamaya hatAM tyAM bhagavAne ja pitAnA zarIrane vyApa vadhArI jANe e badhAM ja gopALa ane vAcharaDAM enA e rUpe che tevI addabhuta lIlA batAvI. jANe ke pitAmAMthI tevAM ja vAcharaDAM ane govALiyAonuM sarjana karyuM evuM brahmAjIe joyuM, sarjakIya moTe che, mahAsarjaka te prabhu, guNa-paryAya vaza dravya, te rahasya bane prabhu. (pA. 372) saumAM Atma-tattva vilasI rahyuM che. paryAyathI bhinnatA bhAse che. bhagavAne bhinnatAne ekatAmAM palaTI samagra vR-zarIra sAthe eka sAyuM. govALiyA ane kRSNa bhale dehathI judA hoya paNa bhAvathI ekarasa ane ekarUpa banI gayA. gAya ane kRSNa dehathI bhale bhinna hAya paNa bhAvathI eka banI gayAM. sarvatra kevaLa premanI jyota ja prasarI rahI. prabhune A vaibhava jeI brahmAjI pastAyA ane prabhune prArthanA karI kahevA lAgyA : ekatva prathama sAdhuM, nArIjAti samagramAM; pachI puruSamAM sAdhyuM, gAya-jAta samagramAM. govaMza ne manuSyamAM phakta ekatva kRSNajI; dhare Adaza eka, phakta samatva yogathI. (pA. 453) sarvAtmabhAvanI sAthe, mAnavIya rIte rahyA; balarAma ane kRSNa, krame krame vaye vadhyA. (5, 349) jyAM ekatva hoya tyAM zuddha sneha hoya ane jayAM zuddha sneha hoya tyAM ragAsakti rahe ja nahIM. rANAsakti TaLe che Ama vivAthI, brahmavidyAthI; kema ke brahmavidyA ja jIvane bhaya, lAlaca ne pramAdathI mukta kare che. AthI bhagavAna deha ja Dara kADhanAre pravega AdaravAno Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 nizcaya karI saune yamunAtaTe laI gayA. kALInAgadamana Aryo ane nAgajAti vacce verajhera cAlyAM ja AvatAM hatAM. emAMye garuDoe nAgone sthAnabhraSTa karyA tyAre teo bhAgIne yamunAnA Azraye AvyA. jherathI bharelA kALInAge kaMsa sAthe dastI karI. yamunAne vAsanA ne vairanA jherathI dUSita karyA. Akho kALIpATa mANasa ane pazuo mATe yamaghATa banAvyuM. bhakata badhA tenA Dare dUra bhAgatA. bhagavAna ne govALa tyAM AvyA tyAre govALAne tRSA lAgI. prabhunA saMketathI pANI pItAM ja e badhA veravAsanAnA jherathI niprANa jevA banI gayA. bhagavAne potAnI amIdaSTi ane AmavarSaNathI temanA prANane jAgrata karyA. teone prema saMjIvanIno sparza thatAM ja teo mRtyune bhaya paNa vIsarI gayA. temane bahu protsAhana preravA bhagavAne ja kadaMbanA jhADathI yamunAmAM bhUsake dIdho. saunA jIva addhara caDI gayA ane temAMya kALInAge bharaDo laI DaMkha mArI bhagavAnane niSTa karyA tyAM to e jotAM ja govALe mUcchita thaI gayA. A vAta sAMbhaLI yazodAmA-gopI o doDI AvyAM. teo paNa nehavaza mUrachathI DhaLI paDyAM. A joI zrIkRSNa chalAMga mArI nAganI pheNa para caDI beThA ne tenAM mastakane vadhavA lAgyA, nAgaNuo bALakRSNanuM adbhuta parAkrama joI temane metIthI vadhAvyA ane nAga-Aya jAtionI maitrInI mAgaNI karI. bhagavAne tene nAthI athAga premathI apanAvI ramaNuka phUDamAM rahevAnuM svAtaMtrya paNa karyuM. paNa saMyamathI ja svAtaMtrya Take te bAdha ApI kALInAgano krodha zAMta karyo. verane DaMkha paNa zamI gaye. ane rAyamano svAda te mANato thayo. bUjhave premI se je krodhAgni ati krodhIne; emAM na kaI Azcarya, prabhunI prabhutA tahIM ? (pA. 383) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jatI vakhate nAgapatnIoe AnaMdasabhara thaI kRSNanI pUjA karI. kALInAgane saparivAra jatA joIne vrajavAsI ane kanaiyAnuM ema saunAM haiyAM AnaMdathI bharAI gayAM. yazodAjIe lAlAne hRdaya sAthe cAM; paNa nAgatarapha maMDaLa te A ezvarya joIne IrSAnI AgathI dhagadhagavA lAgyuM. pralaMbAsuravadha bhaya ane pralebhAne jItavAnI kaLA zrIkRSNa govALiyAone zIkhavI rahyA hatA. bhaya jema jema jitAto jato hato tema tema kaMsanI senAmAM khaLabhaLATa macatA hatA. pralaMbAsurathI na rahevAyuM eTale kRSNa-balarAmanuM apaharaNa karavA vRMdAvana doDI Avaze. jyAre pramAda sAdhakanI AtmasmRtinuM haraNa kare che tyAre ja bhaya ne pralobhanenI kArI phAve che. pramAda, ajAgRti ane asAvadhAnatA mAnavane kAma, krodha ane lAbhanA vamaLamAM tANuM jaI tenI mAnavatAne ja gUMgaLAvI nAkhI mArI nAkhe che. eTale bhagavAna pramAdanA mAyAvI rUpavALA pralaMbane jhaTa oLakhI gayA ne balabhadrane IzAro karyo. pralaMba bALaramatamAM bhaLIne bALasAdhakanuM apaharaNa karate. tema balarAmane paNa khabhe laIne doDavA lAgyo. balabhadra tenuM chaLa pArakhI gayA. emaNe enA mAthA para evo te ghume mAryo ke pralaMbAsura prANahIna thaI pRthvI para paDayo. bhagavAne govALiyAone pramAdanuM chaLa samajAvI kahyuM : chaLe te ja jhaLAIne, aMte ribAIne mare; mATe saraLa ne zuddha, banI sau dharma Acare. (pA. 386) be vAra agnipAna kALInAga nAthavAnA ane pralaMbAsuranA maraNanA pariNAme dara ne matsarane mahA agni pragaTI nIkaLyo. temAM vALa ane gAyo Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 bahubaLuM thavA lAgyAM. yamunAkinAre sUtelAM vrajavAsIene bairAgnie gheryA tyAre vrajavAsIee kahyuM : "ame metathI jarAya DaratAM nathI paNa ApanAM caraNakamaLathI chUTAM paDavuM amane gamatuM nathI. mATe prabhu ApanAM nirbhaya caraNAmAM ja amane rAkhe! ane amane bacAve." kRpALu bhagavAna tarata agni pI gayA. eka vAra vanamAM gAyA khUba dUra nIkaLI gaI hatI ane balarAma ne zrIkRSNa temane sAda pADIne peAtAnI pAse kheAlAvatA hatA tevAmAM prala bAsuranA vadhathI asurAmAM zrIkRSNa, balarAma ane vraja sAme evA matsara bhAva jAgele ke tethI emaNe gAcarane Aga lagADI. jotajotAmAM Age bhayaMkara rUpa lIdhuM. jhADa, pazu, poMkhI bhasmIbhUta thavA lAgyAM. gAvALA yamunAne prasaMga yAda karI 'zrIkRSNa zaraNaM mama' kAratA bhagavAnanuM zaraNu grahI bacAvavA prArthanA karavA lAgyA. bhagavAna temane nirbhaya thaI AMkhA baMdha karI samatArasamAM DUbakI mAravA salAha ApI, bahu sAruM' kahI bhaDabhaDa bhuLatA agni vacce gAvALA janmyAnamAM magna banyA ane bhagavAna pharI vAra agnine pI gayA. Ama karI nAgAnI pazutA ane daityeAnI dAnavatA ja rie harI lIdhI. agnipAna karyuM. peAte, bhakta vatsa ugArava!; agnipAna karyuM tema daityatA pazutA harI, (pA. 383) bhagavAnanuM zaraNa letAM ja geAvALAe niI ka zAMti anubhavI, samavanA svAdathI temAM je rahIsahI pazutA ke asuratAnI kSati hatI te paNa AgaLI gaI. A rIte banyA kRSNa, geApI-gApajana-priya; vraja tajI no vaikuMTha, gAva nadharaNa svanI lAlace kivA, DarathI indrane yune; yajJa te karatAM sAcA, upakArI nimitta tA. (pA. 397) cAhatuM jemanuM hiya. (5. 389) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAne bhaya te cheDAvyo paNa A leka ne paralokanA sukhanI lAlayane choDAvavI ati AkarI che. emAMya e lAlaca sAthe dhArmika kriyAkAMDa, anuSThAna joDAyAM hoya tyAre te vahema ane paracA-parastIthI bhalabhalA lalacAI jAya che. A lokamAM jene pratyakSa paropakAra che tevAM mAbApa, guru, sajajana, vRkSa, nadIo, pahADo ane pazuone poSavAnuM-pALavAnuM bhUlI jaIne jeo avyakta che, adazya che, dUra che tevA devo ke taMtronI pAsethI kaMIka meLavavAnI lAlace thatA sakArA po ne yajane dvArA A leka-paralokanA bAhya sukhanA yazanI lAlace govALa zarIra, saMpatti ne dravyane vyaya kare e zrIkRSNane ze game ? emaNe to govardhana ane gAyone tRpti Ape tevo yajJa karavA saune preryA. Indrane kepa thayo. bAre megha tUTI paDyA. AkhuMya vaja zrIkRSNane zaraNe AvyuM. temaNe girirAja govardhanane chatra banAvI dhAraNa karyo. govardhananI chatrachAyA nIce sArAya vraje Azraya lIdhe. vrajavAsI bhagavAna pratyenA atyaMta nehavaza kAnuDo thAkI na jAya te hetue lAkaDIne Teke dharIne UbhA. kAmadhenuonA AMcaLamAMthI dhArAo chUTI ane indra hArIne zrIkRSNanA zaraNe AvI temanA pagamAM paDyo. tyAre zrIkRNe kahyuM: "tArA koyane najaramAM rAkhIne ja meM tArA ezvaryanA madanuM haraNa karyuM che. bhagavAnanuM aizvaryA jeI indra prArthanA lAgyoH "zvara nuramAmAne mahuM zaraLa jIta: - tuM ja Izvara, tuM ja guru, tuM ja AtmA che. huM tAruM zaraNuM lauM chuM. - A vrajavAsIo sAmAnya buddhinA chatAM tArI zraddhA, tArI niSThA ane tArI sevAthI tArAmaya banIne tArA premamAM masta thayA che. tArA premaLa saMge svArtha, daMbha, lebha, kAma ane darpa-masarane te jItI gayA che ane saraLa, nirAbhimAnI, satyAzrayI ane nirbhaya banyA che. vrajamAM eka tAruM ja premAnuzAsana cAle che. tene ame abhinaMdIe chIe." ema kahI Ije bhagavAnane zarIrane abhiSeka karyo, sarvatra AnaMda AnaMda vatI rahyo. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pakhI prabhu abhiSeka, sarva jIvo thatA khuzI, rasakasa dharA kerA, tyAre se'je jatA vadhI. (pA. 402) zrIkRSNe vrajalalAmAM, vRMdAvananI gopalIlAmAM traNeya puruSArthane parizuddha karyA. saMvibhAga ane sahaja-prApta sukha-bhoga-sAmagrIne "sarvajanasukhAya" upayoga karavAnI kaLA zIkhavI. emaNe kAmanAne niSkAma sevA dvArA parizuddha karI; "sarvajanahitAya' - badhAnA hitane lakSamAM rAkhI artha prApta karavAnuM kauzalya zIkhavyuM; arthanI parizuddhi karI ane bhaya-lAlacathI mukta snehanA anuzAsananI keLavaNuM ApI emaNe dharmane paNa parizuddha karyo. ethI ja emanI e lIlA puraSalIlA che, jemAM pauruSa ne svArthanA maryAdita kocalAmAMthI bahAra kADhI sarvane preyArthe-zreyArthe prerIne nyAyanIti ne dharmayukta adhyA-puTa Ape. paNa emAMya khUbI to e che ke A badhI pravRttio karavA chatAM zrIkRSNane naheAte indrapUjAne TheSa ke naheAte girirAjapUjAne rAga. dezakALa pramANene viveka ja mukhya hato. teo rAgakAmaka najare nihALatA ja nahIM. nirAsakta ane vItarAgatA emanI puruSa lIlA ke naralIlAne pradhAna prANa che, ethI ja e prabhu kahevAyA; kema ke jIvamAtra prabhu to ye, na rAga-dveSathI prabhu; zrIkRSNa rAga ne dveSa, dUra kADhI prabhu banyA. (pA. 558). AvA prabhunA saMgamAM vraja subhAgI hoya temAM zI navAI ? gaNe tethI ja gopIo, vraja vaikuMThathI priya; nirdoSa sukha sAthe che, seje mukti nizcaya. (pA. 41) bhagavAna kRSNane have sarvottama puruSArtha muktimArganI pariddhine zarU thAya che. mukti mATe na emaNe kaThora tapa, nigraha, anuSThAna ane jJAnacarcAo pasaMda karI paNa te AnaMdarasanA rasarAja eTale premarasa dvArA ja ema mokSamArgane parizuddha karyo. premalakSaNA bhaktimAM 2-3 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ja emaNe mukitanI ja cakhADI. prema hRdayane guNa che. nArIhRdayane te sahaja che. je devI sarvanA hRdayamAM mAtRrUpe beThI che, e mAtatvanA rasane je hRdaya chalochala bharI de che te hRdaya premabhaktithI rasAI jAya che, ane ethI ja puruSottamanI premalakSaNA bhaktinA sAdhaka gopI kahevAya che. gepI thayA vinA keI sAdhaka gopInAthanA madhura rasanuM pAna karI zakatuM nathI. saMsAranA sarva saMbaMdhomAM priyatama ane priyAne saMbaMdha ane kahevAya che. temAM deha judA chatAM hadaya eka hoya che. prabhu sAthe Avo priyA priyatamane saMbaMdha anubhava tene keTalAka kAMtAbhakita kahe che. keTalAka tene premalakSaNa kahe che. sUphI saMtoe prabhune priyA mAnI e mAzukanI pAchaLa evI tanmayatA batAvI che ke dehathIya para AtmatatvamAM ekarasatA anubhavI che. AnaMdaghana jevA vItarAgI saMtoe paNa "RSabhajinezvara prItama mAharo' gAtAM gAtAM kahyuM che zuddha cetanyamAM caitanyarUpe pariNamIne ja milana thAya che ne milanamAM ja prabhurUpI patinI prApti che, ane mIrAM to gAya che: pUjA karane AI pUjarina, hariguna gAne AI ThUM; manamaMdira ke khela duAre, piyA rijhAne AI TUM tanamana arapana kara prItama, Aja samAne AI huM; ri mIrAM kI premakahAnI, sune sunAne AI TUM.' mIrAMne te vasuMdhAmAtra vAsudevarUpa hatI. tethI ja kahe che : dharA gagana pavana maMha vana, sabhI dekheM piyA. mIrA ke zyAma kyA diyA bhalA yaha kyA kiyA ? kabIra paNa e ja vANumAM bele cheH "ghUMghaTa kA paTa khola re, to ke piyA mileMge." A piyA-piyu-milana, jIva ziva-milana, rAdhA-kRSNamilana, gopIgopInAthamilanamAM premanI ja balihArI che. virahamAMya premanAM AMsu ne milanamAMya premanAM AMsu. AMsuthI Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 siMcI siMcIne te A bhaktisabhara premavelI khilavI che. hRdayarasa gaLI gaLIne surUpe vahe che tyAre vahAlama maLe che. gepIrAsa paNa premaLa yoga che; e te mukita-bhakti prAtine parama utkRSTa premarasa che; AtmaprAptinuM amUlya sAdhana che. ene AraMbha thAya che dehAdhyAsa mukitathI. paNa dehAdhyAsa TaLyA pachI deha rahe zA mATe ? yajJAthe jIvana jIvavA mATe. ane je yajJAthe jIve, pabhu arthe jIve tene kartApaNanuM na Ave abhimAna ke na bhoga bhogavavAnI Atmatika abhipsA jAge. e te prabhu mATe prabhu thakI ja jIve. AvI jAgrata chatAM nirdoSa AnaMdathI chalochala bharelI cAru rAsa ramaNa batAvIne zrIkRSNa mukitane paNa bhaktithI parizuddha kare che. (1) vastraharaNa ane dehAdhyAsaharaNa gopInI katAbhakti duniyAnI A nAnI-moTI, sajIva-ajIva sRSTi mahIM; patibhAva je sarvazreSTha te, e ja bhAva kRSNa karatI.(pA. 448) pitA, mAtA, sakhA, svAmI, saMbaMdhe prabhumAM badhA; Ama gopItaNuM sarva, samAyuM mAtra kRSNamAM, (pA. 391) kahevAya che ke vedanI sAcA vrajamAM gopIo tarIke ane dvArakAmAM kRSNapanIo rUpe pragaTI hatI. tethI jJAnagarbhita bhakatAe kahe che : "pote cetanamaya che paNa bhagavAnanI baMsarI to jaDa cetana badhA para asara karI rahI che. bhagavAne amAruM mana harI lIdhuM che. amArAM mana ne prANa kRSNamAM parovAI gayAM che. sagAMsnehI ne sRSTivaibhava badhuM tuccha lAge che. e baMsInAdane sparza thatAM ja romaromamAM prema jAgI jAya che. prabhunA vizuddha hRdaya sAthe hRdaya meLavavAnI laganI lAge che. saMsAramAM pitA, mAtA, sagAMsnehI bhale rahyAM paNa amAro hRdayane pati te zrIkRSNa ja che. ame amArA AtmAthI enA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 2 AtmA sAthe milana jhaMkhIe chIe." bhagavAnathI kAMI A ajANyuM hoya ? ethI jyAre te yamunAtIra va mukIne gopIo snAna karatI hatI tyAre bhagavAna temanAM vastra UMcakI kadaMbavRkSa para caDhI gayA. sAcA bhakato bhakitamAM kharekhara dehabhAna bhUlI jAya che. narasiMhane hAtha saLagI gayo chatAM paNa bhagavadgalIlAnAM darzanamAM enuM ene bhAna paNa na rahyuM. deha paNa vastra che ane sAcA bhaktane bhagavAna dehathI UMce uThAvavA enA dehAdhyAsanuM haraNa kare che. jyAM dehathI pitAne bhinna jue che tyAM zuM strI ke zuM puruSa ? nara-nArIbhAva cAlyo jAya che, pitAnAM vastra levA gopIo jema jema zrIkRSNa bhaNuM jAya che tema tema zrIkRSNa jema puruSa dehe jagatapitA tarIke dekhAya che tema strIdehe jagata janetA bhagavatI svarUpe paNa dekhAyA. kRSNanuM zuddha cetanya svarUpa jotAM pati paNa deha ane nAmarUpathI para che tema te badhI anubhavavA lAgI ane bhayarahita te banI gaI. kevaLa sthULa zarIra te ThIka paNa sama zarIramAMya je sArA thavA karatAM sArA dekhAvAnA bhAva hatA te vilaya pAmyA. enI sAthe ja DALa, daMbha, kapaTa, asat to pibArA ja gaNuM gayAM. Ama prabhue azarIrI para oDhelA dhULa ane sUkSma zarIrarUpI vastra jene dehAdhyAsa kahe che tenuM haraNa karyuM ane pI. one kahyuM : "have tamArI kAmanAo ane saMsArI vAsanAo baLI cUkI che. tamane sarvAtma caitanyano sparza thaI cUkyo che eTale tamAruM AMtaramana bhagavAnamaya banI gayuM che. have badhA kAma pahelAMnI jema karyA kare. saMsAramAM bhale rahe paNa mana mArI pAse rAkhaze tethI tame saMsArathI lepAze nahIM. Ama dehAdhyAsa chUTI jatAM gopAMganAonI vAsanAo paNa chUTI gaI. dehabhAva ja jyAM na hoya tyAM dehanI vAsanA na ja hoya. "me gopAMganA savera, utkRSTa bhAvathI pati, rUpeya mAnI zrIkRSNa, vAsanAkSaya pAmatI." (pA. 391) Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 (2) yajJAthe jIvana sudhanya je strI zuci Urmimagna te; nehALa haiyuM prabhubhakita-lagna che. haiye buDhA puruSa takarakta je; che bhakti-hINuM pazu-tulya matya che. (5. 397) eka vakhata vedavAdI brAhmaNe AMgirasa yajJa karI rahyA hatA. zAstrArtha, anuSThAna, taMtramaMtra ane kriyAkAMDamAM teo pAraMgata hatA. zuSka jJAna ane bAhya kriyAthI te devone rijhAvavA mathatA hatA, paNa teoe tArkika buddhine Azraya lIdhe hate. buddhinA ghamaMDamAM te yajJapuruSane oLakhI zakatA na hatA. yajJapuruSa prabhu ane prabhunA sarjanane oLakhavA mATe buddhi karatAM hRdaya ja meTuM sAdhana che. satya magajamAM nahIM paNa hRdayanI gUDha guphAmAMthI jaDe che. te vrajavAsa, gopIe ane vraja AsapAsanI strIone sulabha hatuM. karmakAMDIo ne paMDitothI te ghaNuM dUra hatuM. te samajAvavA bhUkhyA govALiyAene bhagavAne te brAhmaNe pAse mokalyA. brAhmaNoe temane kAkI, kADhayA. te yajJane ja agni joI zakatA hatA. bhUkhyAM mAnavama.nA jaTharAgnine jANavAnAM temanAM jJAnacakSu khUyAM na hatAM. e pachI bhagavAne gevALiyAone e brAhmaNanI patnI enI pAse mokalyA. teo to jANatI hatI ke jIvananuM kArya ja "kara sAheba kI baMdagI, bhUkhe ke anna de. e ja emane mana yajJakArya hatuM. te mATe te teo jIvatI hatI. eTale govALiyA temanI pAse gayA ke tarata ja mIThAM bhojana laIne jate sone jamADavA AvI. premathI saune jamADyA tyAre bhagavAne kahyuM che ke buddhi ke kriyAkAMDa karatAM bhAvanA ja mukhya che. bhAvanAthI ja mANasa jIvanamukta rahI badhA jIvone dharmazAsanarasiyA karavA, lokahitArthe pavitra jIvana jIvI, prabhu, parArthe, paramAthe yajJamaya jIvana jIvI kRtakRtya thAya che. govALiyA Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kahe che : "zAstranA jANakAra chatAM brAhmaNe A satya kema na jANuM zakayo ?" bhagavAne kahyuM : strIo sahadayI tethI, pelethI bhAva pArakhe; buddhizarA dile buddA, te puruSe pAchA paDe. (pA. 394) je bhaktahRdaya hoya che te anukaMpAthI bhareluM hoya che. sahRdayI hoya che te narahaya chatAMya mAtAnA hadaya jevuM komaLa hoya che, mAkhaNa jevuM hoya che. evA haiyAvALA sau kharekhara gopIjana che ane hRdayabhaktithI gopInAthane pAme che. (3) sarvasva arpaNa bhrAtA, mAtA, guru, mitra, svAmInAtha saNuM badhuM, nija mArUpa je kRSNa, anaMta rUpe bhAsatA. deha, hRdaya, caitanya, ayuM che sarva jemaNe adhikAna hari: ne, staMbhoktA nathI jage. (pA. 419) zarada pUrNimAnI rAtrIe bhagavAne baMsInAda cheDo ne gopIo bhAna bhUlIne bhagavAna pAse gaI. teo pati, putra ane gAya pratyenuM kartavya choDI nIkaLI paDI. jemane emanAM sagAMoe parANe rekI rAkhI teo tyAM ja bhAvasamAdhimAM lIna thaI gaI. premalakSaNa bhaktie praNayabhAvathI teone prabhumAM ekAgra karI dIdhI. e praNaya vizuddha premanI uccatara bhUmikAe parivartita thaI prabhumAM ane prabhunAM saMtAnarUpa vizvamAM otapreta banI cUkyo hato. gopIo gAtI : "amArI vANI tamArA guNa gAvAmAM, kAna kathAzravaNamAM hAtha satkAryamAM, mane tamArA caraNamAM, dRSTi saMtanAM darzanamAM ane mastaka tamArA nivAsarUpa A jagatane praNAma karavAmAM lAgelAM rahe." AvI kRSNamasta pIo bhAvavibhera thaI kRSNa pAse jyAre AvI pahoMcI tyAre zrIkRSNa emane Thapake ApatAM kahyuM : "rAtane Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 samaye ghara, pati, mAbApa, saMtAna vagere badhu... cheDI sTrITTeDe mArI pAse AvavuM sAruM prema kahevAya ?' paNa tenA javAbamAM gepIe e kahyuM : "Apa amArA prANa che, te sivAya jagatamAM pati, putra mAtA, pitA badhAM zUnya sivAya khIjuM kazuM nathI. amAruM ka MI nathI; je kAMI che te tAru' ja che, tuM ja che|. amAruM aMtaHkaraNu kevaLa tane jANe che, tane ja dekhe che. tamArA ja premarasane mANe che. ethI ame je kAMI karIe chIe te tamArI icchA pramANe, tamArA arthe ja karIe chIe. amArAmAMnuM amArApaNu' tA harI lIdhuM che ane have ThapakA Ape| che ? amArAmAMnuM huM-paNuM harAI gayuM che. ame amAruM sa`sva tane ApI dIdhuM che eTale tArA sivAya kAMI karavAnuM amane sujhatuM ja nathI." ema kahI tee raDavA lAgI. zrIkRSNe kahyuM : ''je mane samarpita thAya che, mAre athe ja jIve che ne karma kare che, te karma karavA chatAM akartA banI jAya che." Ama kahI bhagavAne teone bhAvAliMgana ApyuM, ura sAthe ura sparzI thatAM ja gApInAM hRdaya pulakita thayAM; paNa tevAmAM ja bhagavAna ekAeka aMtardhAna thaI gayA, adazya thaI gayA. akartA-bhAve izvaranuM mAnIne paNa sevAkA' ke prabhu ke satpuruSanA caraNanI sevAbhakti thatI hAya teneya rAga AvI jAya, temAMya rAgarucine sa janme te bhakta teTale bhagavAnathI chUTA-vikhUTA paDI jAya che. sevAkAryAM, satpuruSanA prayAraprabhAvanuM kArya paNa sAdhana che. janasevA, mAnavasevA, prANImAtranI sevAne prabhusevA mAnI te bhaktipUrvaka karavI te sAdhanamAMya rAga AvI jAya tA te prazasta rAga paNa vikAra che. sAdhyu tA. saccidAnaMda paramAtmAnA zuddha svarUpanI prApti ja heAI zake. sAdhaka sAnya bhUlI sAMdhananA rAgamAM jeTale baMdhAya teTalA bhagavAna vaigaLA jAya. te batAvavA zrIkRSNa aMtardhAna thaI gayA. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 (upajAti chaMda) vAtsalya-bhAvo prakaTI UThayA jyAM, samasta jIvo prati zuddhatAe vikAranI chAMTa ati AkarI tyAM, AvI kahIMthI zucibhaMgatA de. (pA. 404) (anuTupa) kema ke vidhavAtsalya, prabhunI prApti sAdhavA, vAsanAkSaya pUrNArthe, AvI dazA sahejamAM; AvatI evuM gopInI, akhI sAdhanA vade, aMte nR-nArI che eka, AtamA Abha mahIM bhala, (pA, 444) jema kartApaNAnA bhAvathI bhagavAne gopIne sAvadhAna karI tema ahIM bhoktA paNumAM sarI na javAya te mATe sAvadhAna karavA ja te aMtardhAna thAya. bhagavAnanA adazya thavAthI gopIo virahavyathAthI vyAkuLa banI ane badhe zrIkRSNane zodhavA lAgI gaI. pachI bhAvAvezamAM AvI jaI temanI lIlAo karavA lAgI, bhagavAnanA ekaeka prasaMganuM smaraNa karI emanA pagale pagale cAlavAne ekAgra banI jyAM pragati thAya che, tyAM ja zrIkRSNanAM caraNa cihno dekhAyAM. te yidrane cine jatAM eka gopIne acata thaIne paDelI joI. ene jagADI te te kahevA lAgI : "mane huM bhagavAnane anusaruM chuM tevuM abhimAna AvI gayuM to maneya choDI aMtardhAna thaI gayA. badhI gopIoe bhagavAne je pagadaMDI pADI hatI, potAnA prayoga dvArA je jIvanarekhA kaMDArI hatI te pramANe cAlavA sarvasva hemIne tatpara banI hatI, paNa emane khyAla Avyo ke pravRttine rAga ke abhimAna paNa patithI vegaLAM kare che. pitAnI bhUlanuM bhAna thatAM te raDavA lAgI ane e ja samaye gopIo vacce mita karatA bhagavAna zrIkRSNa pragaTa thayA. Ama bhagavAne gopIonA dehAdhyAsa, kartA-bhokatAbhAvanuM haraNa karI saMpUrNa temane kRSNamaya banAvI dIdhI. deha chatAM teo dehAtIta banI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI, jIvana chatAM teo jIvanamukta banI gaI. have bhagavAna jIvanamukta sAthe rAsaramaNa kare che. (4) mahArAsaramaNa adhiSThAna khare eka, sarveya jIvanuM rahyuM; jJAne bhede maTI jAtAM, rahe svarUpa ekaluM. ge pIoe prabhuprema, evo te keLavyo hato. sanA dehe hatA judA, sone cidAtma ekale. (pA. 553) jeNe potAnuM sarvasva prabhune arpaNa karyuM che, je prabhu arthe ja jIve che ane prabhune baMsInAda prere te ja pravRtti kare che. jeNe prabhunA jIvanamAMthI preraNA laI potAnA jIvananAM durito dUra karyA che ane samAjagata jIvananAM duritAne pratikAra karyo che, jeNe prabhu AjJAe satkArya ane zubha maMgala pravRttimAM potAnA tana, mana ne vANI joDayAM che, chatAMya jene zubha kAryane nathI prazasta rAga ke nathI prabhukArya karavAnuM abhimAna, aniSTane pratikAra, iSTanA svIkAra nathI rAga ke mAna evI geo ne gepIsamA premadharmanAsevAbhaktinA sAyaMkA pitAnuM vyaktitva ja prabhunI kAyA jeTaluM vyApaka banAvI vizvamaya banI jAya che. evuM vyaktitva jyAre vibhUtimAM ogaLI jAya che tyAre vizvara paramAtmA temanI sadAnaMdI AlAdaka zakti sahita tenI samakSa hAjara thAya che. enA AlAdanA prasAdathI sAdhakanAM sarva karaze prabhumaya banI jAya che ane sAdhaka deha ne devubhAva, karma ane karmanA katRtvane bhAva, bhega ane bhakatApane bhAva bhUlI jaI bhagavAnamaya banI bhagavAnanI AjJA pramANe ceSTA karavA lAgI jAya che. jyAM varNavAya gepInI, raddabhakti premalakSaNa; svarga, nirvANa ne mekSa, bane phikaka tahIM sadA. (pA. 451) Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 kahevAya che ke AApI thaI kAna ane bhUlI badhu bhAna~vyaktitva ane ahunI sabhAnatA kheAyA vinA vizvace gAnamAM vaizvika rAsamAM praveza maLatA nathI ane jevA kRSNamaya thavAya tevA ja saccidAna da zuddha svarUpe sAme ne sAme hAjara ja rahe che. aMtarAtmA zuddhAtmAmAM peAtAnuM maMtra jotA jAya che ane sahaja zuddhatA lakSe DAbaDUdha lUchate| ya che, ane chevaTe teA brahma laTakAM kare brahma pAse' AtmA AtmAnA cinmaya, AnaMdamaya prakAza sAthe, jyAta sAthe jyota milAvI je rajana kare che te rajanane ja Ana dhanajIe rajana dhAtu-milApa ne svarUpamilananuM raMjana karyuM che. zuddhane zuddhatA vinA zuddha sAthe sahaja milApa kayAMthI thAya ? AvA AtmA-paramAtmAnA vizuddha milanane ja mahArAsa kahyo che. jema graheA, nadIe, tArAmaMDaLe, ravizazI, sAgara ane samagra sRSTi samagra brahmAMDanA Rta sAthe tAla milAvI, te sAthe tanmaya banI brahmAMDanuM surIluM sa MgIta banAve che tema ja ge! pIjana svacchaMda parihAra karI paramAtmAnA chaMda sAthe tAla milAvI rAsa kare, tyAre pratyekanI sAme paramAtmA ja khaDA thAya che. e eka ja anaMta svarUpe vistarI rahyo che, tenA zuddha bhikha sAthe ja bhaktajana potAnA jIvananA bhAve, bhajanA ane satkAryonuM samarpaNa karatA hoya che. tyAM dvaita hAvA chatAM advaita thaI jAya che; tyAM vyaktitva DaeNAvA chatAM vizvamayatA vyakta thAya che; tyAM svAdhInatA heAvA chatAM parAbhaktine AdhIna banI javAya che. AvA sAdhakane ja anaMtatAmAM ekatva eka ja zrIkRSNane jue che. jaLa ane sthaLamAM, cara ane acaramAM, aMdara te bahAra satra zrIkRSNane ja je vue che tenI dRSTi ja kRSNamaya banI jAya che. tyAM kAmAdi vikAranI chAMTa paNa rahetI nathI. je zuddhatama brahmane eTale ke je kRSNamaya banI jAya te ja kRSNanA kAvAhaka bane che. rAsane sAra varNavatAM satabAla kare cheH Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 nArI ne nara kheMcANo. paraspara rahe ghaNAM; te kheMcANe zarIrathI, mukta thaI niAtmamAM; lAvavA vaje janmI, kRSNa prayoga je karyA; tawyoge suzraddhALu, jItaze kAmavAsanA. (5. 410) nR-nArI eka ne vive, sarva bhUtAtma-bhUtatA; jyAM baMne siddha thAze tyAM, haze prayogazIlatA. cetanyAmRta cAkheluM, jeoe pUrNa hoya te; hara kSetre prasaMgomAM; anAsakata rahI zake. (pA. 441) rAsamaMDaLamAM gopIone caitanyAmRta cakhADI, Atmatattvane pUro anubhava ApI, prabhue temane potapotAnAM pati, saMtAne, gAye, saMtAne pAse vrajamAM javA AjJA karI. A prema-saMnyAsinIone prabhu athe sarvanI sevAmAM samAI jaI vrajane vaikuMThathIya adhika banAvavA pitapotAnAM pati, putra, svajana sarvane kRSNaprayAgamAM prajI sarva kSetramAM bhagavAnanAM satya ne premasvarUpane pratiSThita karavA pretsAhita karI. (zArdUlavikrIDita) che deha ubhaye rahyA alaga ne liMgeya nArI nare; teye tyAM thaI jAya ekarUpatA nA haeNta re'tuM khare ! (pa. 476) gopIo bhagavAnathI protsAhita thaI vrajavAsIone doravaNa Ape che. vrajavAsIo, khuda gopIonA patio ne putro paNa gopInI ananya bhaktithI zraddhALu banI enI doravaNuM svIkAre che. jyAM samagra vraja ekarUpa ane saMgaThita banyuM tyAM kaMsanI phAjamAM rahelA rahyAsahyA asure paNa vraja para trATakyA, araSTiAsura mAtelA sAMDhaDA rUpe vrajavAsInI sImamAM raMjADavA lAge, hAthamAM Ave tene pIDavA lAgyo. kRSNa tene paDakAryo tyAre temanA para te dhasI gaye paNa mAravAne badale pite ja maraNa pAme. ariSTAsuranA mRtyue kaMsane Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 bhayabhIta karyo. samagra vajane vinAza karavA ane balarAma-kRSNane motanA ghATa utAravA eNe thomAsura ane kezI daityane mokalyA. vyomAsura gvAlabAla banI gavALiyAo sAthe ramata ramatAM corI-chUpIthI gAlabAlenuM apaharaNa karI temane UMDI guphAmAM pUrI detA. bhagavAna emane te choDAvI lAvyA ne vyomAsura ane kezIne vadha karI samagra gokuLa-vrajane datya, asure ane krara mAnothI mukata karI jAgatika mAna mATe vasavA lAyaka karI dharma sRSTie samAjaracanAnI ene nAnI prayogabhUmi banAvI. bhagavAna kRSNa jevA krAMta dAnuM mArgadarzana, sarvasvatyAgI gepIonI nirvyAja sevA ane doravaNa, saraLa zraddhALu jasamAjanI nyAya, nIti ane dharmanA pAyA para samAja racavAnI tatparatAe tyAM evuM te premanuM anuzAsana UbhuM karI dIdhuM ke naMdamahArAjAne to kevaLa pitRchAyA ja devAnI rahI. zAsana to chAyArUpe ja rahyuM. Ama zrIkRSNa vraja-vRMdAvanamAM premanA zAsananuM saMpUrNa udAharaNa UbhuM karyuM. bhagavAna rAmacaMdra nyAyanItinA zAsanathI sarvane sukha-zAMti AyA paNa temAM zAsananuM sArvabhaumatva hatuM. zAsananI maryAdA zrI rAmacaMdra pote pALatA hatA ethI ja sItAne tyAga svIkAryo, potAnA putra lava-kuza sAthe yuddha paNa karyuM ane lakSmaNane sajA paNa ApavI paDI. pitAnAM ja premIone kartavya samajIne dUra rAkhavAmAM rAmajIe zAsana maryAdA svayaM svIkArI, maryAdAdharma zIkhavya; jyAre zrIkRSNa te zAsanane ja nAmazeSa karI premanA anuzAsanane ja sArvabhaumatva ApyuM, paraspara premadharma samajIne ja vraja-vRMdAvanamAM AtmAnuzAsana kahe ke kRSNanuzAsana cAlatuM eTale ja tyAM paripUrNa premane prayoga saphaLa thaye. rAmajI pAse samagra AryAvartanuM zAsana hatuM; jyAre kRSNacaMdrane te gAmaDAne kendramAM rAkhIne bhAvanA premazAsanane anabaMdha batAva hatA. te emaNe pratyakSa siddha karI batAvyuM. emanI vidAya pachI buddha ane mahAvIranA kALamAM gaNarAjAe e dizAmAM AraMbha karyo, paNa ceDA ja Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 kALamAM mahArAjye temane gaLI gayAM. mahAtmA gAMdhIe mahArAjya ke sAmrAjya sAme satya-ahiMsAnA sAmudAyika prayAge karyAM, enA sAde sUtelA bhArata jAgyuM; hArA naranArI sastra cheADI samarpita thayAM ane tenAM tyAga--alidAna ane samaNumAMthI svarAjyane janma thayeA. grAmasvarAjyanuM ane premarAjyanuM svapna ApatAM ApatAM emaNe potAnA prANanI Ahuti ApI; utkRSTa ahiMsAnuM udAharaNa pUruM pADayuM. emanA prayeAgane AgaLa vadhAravA saMtabAle bhAla nalakAMThAmAM je prayAga karyo te dharmAMdRSTie samAja racavA grAmakendrita kRSNanA rUDA Alekha najara samakSa rahe mATe maMgalAcaraNamAM ja e mATe lakhe che : ema. vijJAnayuge A, gAMdhIprayAga te rUpe; e bhAla-nalakAMDAnA, te saMdarbhe prayeAga che. bhAgavata thakI evA, grAmakendrita kRSNane; AlekhAze rUDI rIte, bhAgavata-kathAmRte. (pA. 640 bhagavAnanA premaLa prayAge vrajamAM evuM te premazAsana jamAvyuM ke vALeya na mAJAnI IrSyA AvI te temanuM apaharaNa karI gayA. paNa bhagavAnanA azvaryAMnI tyAM paNa temane mahera maLI, are ! ajagara gaLavA AvyA te paNa kRSNasparzIthI jayAtipuMja kharI gayA. bhaya lAlaca na dukhAnAne tA sparze ja zAnAM ? Ama rAjya-prajA sevaka ane saMta cAreyanA suMdara anubaMdhathI zrIkRSNa eka amAM vAtsalyamUrti janetA jevA te khIA arthamAM mAtRtinA vaDAlasAya! banI vraja-vRMdAvanamAM pUrNa premane prayAga karI pUrNa puruSAttama padane zAbhAvatA hatA. (1) mathurAnI muktilIlA sarvAMgapUrNa saMpU dharmAMkrAMti thavA khadhe; nRnArI akaca ne vizvaprema-ArAdhanA te Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 vraja ne mathurA sAdhI, dvArikAnagarI vaLA; hiMda dvArA tadA kRSNe, jagata Akhu karyuM. sukhI, (pA. 489) eka vakhata nArade AvI zrIkRSNane kahyuM : "tame AsurI asura ane mAnavIya asurAnI asara naSTa karIne vrajane dhadhAma banAvI rahyA che, te dvArA AkhA jagata pAse dhamaya samAjaracanA kevI rIte thAya tenuM udAharaNa paNa UbhuM thaI gayuM che. have Apa cAramuSTika-kasanA trAsathI mathurAne heDAve; zaMkhAsura, kAlayavana, mUra, narakAsurathI bhAratane cheDAve. bhAratanA kSatriye! vazAbhimAna ane kulamathI paraspara laDe che ane yuddhanA trAsathI jagatanA bhAranI vRddhi kare che. A tara jAtane halakI gaNI temane dabAvavA te temanI sAthe laDavAmAMthAye navarA thatA nathI. Ama AryAvartImAM vera, hiMsA ane madamasaranuM sAmrAjya chAI gayuM che. Apa verane badale prema ane parasparanA lagnAdi sa`khadhethI kulAbhimAna nivArI samasta mAnavajAtane mAnavIya saMbaMdhothI AbhUSita karAi nArItine milakatta gaNI temanAM parANe apaharaNa thAya che; bhISma pitAmaha jevA paNa kevaLa kulAbhimAnane laIne vAgdattAnuM ke apaharaNa karI nAkhe che, draupadIe jugAramAM mukAya che, tArAe bAramAM vecAya che. Apa nArIne svAtaMtrya-mUlya ApI nara-nArI vacce ekatA UbhI karI jAti ane jJAtinA bhedathI mukta bhAratanuM sarjIta kare, jarA saMdha, zizupAla, vadata vagere A rAnae paNa dhaDathI praznane pIDe che ane lazkaranA jore ja sattAne sAcave che. Apa temane ya padArtha pATha ApI, temanA ghumaDa ane ekacakrI sattAnazAne nAza karA. ar, khIjuM teA DIka ApanI phAInA dIkarA sajjanatA ane sArapamAM mAnavatAnA arka jevAya. dudhananA trAsathI rAya che. Apa sajjanenuM paritrANu karA, duSTone daDA, bhaktone tArA ane asurAne mArA; tA ja bhAratanI pachAta jAtie Ama prA, sannArIe, satA, satI, dvijo ane bhakto saddhanI havA laI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 saddadharmanI sthApanA karI zakaze. bhagavAnanI saMmati meLavI nArada kaMsa pAse pahoMcavA ane teneya bhaMbheryo ke "tAre kALa te vrajamAM beThe che ene mathurAmAM AmaMtrIne tene ghaDelADo ja karI nAkha. kaMse maMtrImaMDaLane pUchI malakustI ane ThaMdrane akhADo goThavI cANura ne muSTika dvArA balarAma ane kRSNane vaMsa karavAnI yojanA ghaDI. akUrane kRSNane teDavA mokalyA. akruramAM satyaniSThA-sabhara mRdutA bharI hatI. ethI vraja tene vizvAsa ja kare che ne raja de che. vrajavRMdAvananI vidAya laI saune viraghelAM mukI kRSNa akrUrane rastAmAM ja bhUla satyanA garbhamAM paDela brahmajJAnanuM darzana karAvI temanuM hRdaya jItI le che. e pachI sarvasva aparNa karanArA sAthInI nArAyaNa parAyaNa vRdasahita mathurAmAM AvI pahoMce che, tyAMthI emanI virATa vizvalIlAnAM pagaraNa zarU thAya che. (3) kaMsavadha duSTatAne diye daMDa, ne pUje suThuMtA ati; sarvezvara ahe kRSNa, devonA deva zrIpati! (maMdAkrAMtA) mRtyu pe'lAM maraNabhayathI, kaMsa zithila kIdhe; jItI lIdhI nagarI mathurA, sarvane sneha dIdho. (pA. 429) bhagavAna kRSNa Ave te pahelAM ja mathurAmAM vAta te pahoMcI ja gaI hatI. Ameya vrajanArIo mahI-mAkhaNa sAthe ja maTakImAM mAdhavane saMdeza lAvatI hatI. vrajamAM je banatuM hatuM tene ahAbhAvathI mathurA jetI hatI, paNa kaMsanI dhAka ane enA rAjyanAM vAja eTale prakAzana, prabaMdha, prazikSaNa ane prazAsana evAM hatAM ke asatyane satyarUpe prasarAvI satyane DhAMkI detAM hatAM; paNa prabhue paga detAM ja mathurAnI nArIo ghelI banIne aTArImAM AvI temane puSpa varasAvI AzIrvAda jevA sajaja banI. Thera Thera temanuM svAgata Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 karavA mAnava-maherAmaNa UmaTayo. zrIkRSNanuM paheluM kAma te dhAkane tApa kADhI nAkhavAnuM hatuM. prayAraNa ane prakAzana khAtAnA pratinidhi same ghebI kRSNane sAme maLyo. eNe kaMsanI nItinI prasaMzA. karI balarAma-kRSNanuM apamAna karyuM. paNa bhagavAne saunI vacce ene e UdhaDo lIdhe ke te to bhAgI chUTyo. AyojananA-prabaMdhanA pratinidhi jevo darajI maLe. te to zyAmasuMdarane cAhaka banI vajane AyojananI prazaMsA karavA lAgyo. prazikSaNanA pratinidhi jevI kujA navajAta zikSitonI buddhine sAma, dAma, daMDa, bheda ne chaLakapaTanI vakra rAjanItithI vakra banAvatI hatI. tene prabhue mAdhuryathI jItI lIdhI. jevI te bhagavAna abhimukha thaI tevI ja bhagavAne tenA caraNa para pitAnA paga mUkI dADhIthI tenA zarIrane UMcatAM tenAM chAtI gaLuM ane kamara vAMkAM maTI sarvAMgasuMdara banI gayAM. enI keDane DAMDa vALI kAma karanArI banI; hRdayamAM sahadaya bhakti ane gaLAmAM satyanuM gAna gAtAM gAtAM e prazikSaNane baMdhanane badale muktidAtA banAvavA lAgI. kunzAe bhagavAnane pitAne ghera AmaMcyA ane chevaTe prazAsanane pratIka samu dhanuSa bhAMgatAM bhayamAtra bhAMgI gayA. mathurAmAM ghora aMdhArA pachI navajAgRtinI uSA UgI. bhagavAne rAjyazAsananAM cAreya aMgane satya--premathI sabhara karyA. kRSNa mathurAnAM hRdaya jItI lIdhAM. kujA ane darajInAM hadayaparivartana karyA ane khAsa karIne dhanuSabhaMga thayuM tyArathI kaMsa gabharAI gaye hato. AkhI rAta tene U dha na AvI. apazukane ane kharAba svapnAM tene zithila karatAM hatAM, paraMtu tenA mitroe ane malee tene zIkhavyuM ke akhADAmAM AvatAM pahelAM ja kuvadyApITha hAthI tenA para che. te ja tene pUrA karI nAkhaze. ane bIje divase banyuM paNa evuM ke kRSNa para hAthI to cheDo paNa hAthIne ja bhagavAne ramata karatAM karatAM mArI nAkhe. lohI bharele kapaDe kRSNa raMgabhUmimAM praveza karyo tyAre saune kRNa judA judA rUpe dekhAvA lAgyA. chevaTe cANura-muSTikanuM maraNuM Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 thatAM kaMsa ja kedha ane bhayamAM kRSNa para dhasI gayo ane te paNa maraNazaraNa thayo. Ama balamadanA pratinidhi same hAthI eTale parapaDaka garvane, vidyAmadathI ubhA thatA TheSanA pratinidhi cANurane, muSTimada eTale sAmarthya madathI janmatA matsaranA pratinidhirUpa muSTikane ane sattAmadanA pratinidhirUpa kaMsane vadha karI bhagavAna namrAtinazra banyA. samagra sabhAne namaskAra karI te ja kSaNe jAhera karyuM ke mathurAnA gAdIpati ugrasenajInI AjJA mAre ziromAnya thaze; te mArA zirachatra che. temane sauthI pahelAM jelamukta karyA. mAtApitAne vaMdana karI pite Aja sudhI sevA-suzruSA karI nathI zakyA tenI kSamA mAgI, mAmA pratyene bhAva chatAMya bhagavAna mATe teno vadha kartavyarUpa thaI paDaze. mATe ja kahyuM che : sage anyAyakArI he, lehasaMbaMdhIthI bhale; kSatriye zaurya jere tyAM, tene doSa tajAvaze. (pA. 432) (mA) raNachoDane saMkalpa (sayA ekatrIsA) dharmayuddha jyAM anivArya, tyAM avazya te karavuM ja paDe; kintu yuddha na thAya kadIe, tevuM sahue revuM ghaTe. kAraNu yuddha janamAlahAninAM, jokhama ghaNuM rahyAM; ahiMsaka satya samAja rAkhavA, ayuddha bhAva priya gaNavA. (pa. 519) kaMsarAjAne be rANuM hatI : asti ane prApti. baMnee pitAnA pitA magadhana reza pAse jaI kaMsavadhanI vAta karI. ethI ene mahAkrodha thayuM. eNe daDha nizcaya karyo ke yaduvaMzIne rahevA ja na de. AthI trevIsa akSauhiNI senA sAthe jaI mathurAnagarI gherI. comerathI UbharAtA samudra jevI senA jeIne nAgarike bhayabhIta banI 2-4 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 gayA. kRSNa ne balarAma pitAnI sAthe mahAkuzala chatAM nAnI nArAyaNI senAne laIne rathamAM AvI je paMcajanya zaMkha vagADA tevA ja jarAsaMdhanI senAnA hAMjA ja gagaDI gayA. tumula yuddha thayuM. jarAsaMdhanI vizALa senA chinnabhinna thaI gaI. yuddha cheDI jarAsaMdha paNa nATho. bhagavAne raNabhUmimanuM dhana, AbhUSaNa vagere badhuM ja ugrasena mahArAjane caraNe dharI dIdhuM. A pramANe sattara vAra jarAsaMdhe caDhAI karI ane badhI vAra hArIne nAsI chUTyA. jyAre aDhArama saMgrAma thavAne hato tyAM ja nAradajIe samAcAra ApyA ke kAlayavane caDhAInI taiyArI karI che. bhagavAne vicArI joyuM ke kAlayavana ane jarAsaMdhanI senA bhegI thAya to bhAratIya saMskRti para yavana saMskRtino prabhAva vadhI jaze. bhAratIye paraspara laDIne pitAnI ja saMskRtine nAza karaze. eTale yuddhane badale yuktithI ja kAlayavanane haNa ane magadharAjanI sAthe laDavAne badale TheTha pazcimamAM pahADa ane dariyAkAMThe navI nagarI vasAvI tyAM yAdavone sthira karavA. aMtara tathA vyuhanI daSTie jarAsaMdha phAvaze nahIM. sAthosAtha vAraMvAranA yuddhathI prajAmAnasa yuddhara banatuM jAya che eTale bhAvi saMskRtinI racanAnI dRSTie paNa prajAne yuddhakherInA dUSaNamAMthI bacAvavI. mATe ApaNe yuddhabhUmi-raNabhUmi cheDI devI te ja uttama che; kema ke na jANu baLa sAmAnuM, sAhase je jhukAvaze; parAjita thaI pUre, pastAze avazya teya. (pA. 467) jyAM jevo hAya humalAkhora, tyAM te thAya sAmane; humalAkAra kakSAe, ahisA-satyanI gati. (pA. 462) kAlayavana AvI pahoMce te pahelAM te samudramAM dvArakAnuM durgama nagara racAI gayuM. balarAmajIne mathurAmAM rAkhI ugrasena sahita badhA yaduvaMzIne dvArakA pahoMcADI dIdhA. kAlayavane nagarane ghero ghAlyo eTale kRSNa vaijayaMtI mAlA paherIne vinA zastrAstra ekalA nagara bahAra Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 nIkaLI paDyA ane kaliyavanane paDakAryo. vinA kAraNe senAne zA mATe ragadoLavI ? mane ja paheAMcI vaLa to basa che." tema kahI bhagavAne deTa mUkI. kAlayavana pAchaLa pa. bhagavAne eka bAjuthI kAlayavananA sAmanAnI teyArI karI hatI ne bIjI bAjuthI paradezInA AkramaNa sAme bhAratIya saMskRtine jAgrata karavA jANe athAga prayatna karyo hato e saMskRtinA pradhanidhi samA mucukuMda je guphAmAM sUtA hatA te guphAmAM pitAnuM vastra mucukuMda para oDhADI pote saMtAI gayA. kAlayavana paNa te guphAmAM AvyA ane sUtela mucukuMdane jevI lAta mArI tevA prathama prahAre ja te jAgI UThaDyA. temane roSa bhabhUkI UThyo. jevI temanI kAdhabharI daSTi tenA para paDI tevI temAMthI pragaTelI AgamAM kAlayavana baLIne khAkha thaI gayo. bhagavAne te pachI mucukuMdane darzana dIdhAM. ane kAlayavananA bhasma thayAnI vAta sAMbhaLI yavanasenA paNa nirAza thaI. rAjA vinAnI senAne haMphAvIne veravikhera karI nAkhI. tenuM aDhaLaka dhana laI dvArakA javA nIkaLI paDayA. tyAM ja magadharAja aDhAramI vAra caDhI Avyo. tenI senAne vega joI balarAma ane bhagavAne pagapALA bhAgI chUTavAnI cAla racI ane jarAsaMdha paNa temanI pAchaLa doDavA lAgyo. deDatAM deDatAM kRSNa balarama pravaSaNa parvata para caDhI gayA. jarAsaMdhe e parvatane Aga lagADI dIdhI ne parvatane senA dvArA gherI lIdho, jethI teo nAsI na jAya; paNa teo duzmanane bhramamAM rAkhI siphatathI dvArakA pahoMcI gayA ane jarAsaMdha temane baLI gayA mAnIne magadha pAchA pharyo. Ama bhagavAne yuddhane mahAsaMhAra TALe, jarAsaMdhane paNa phAvavA na dIdho ane avRddhane mAnasanI havAmAM dvArakAmAM satya ane premanuM anuzAsana kema prasare tevA prayatno AraMbhyA. raNuDe raNamedAna choDyuM temAM bahArathI te parAjaya jevo AbhAsa lAge, paNa e te eka mahA hisA TALavAnI vyuharacanA ja hatI, jethI susatya ane ahiMsAne vikasAvavA mATe bhUmikA UbhI thAya. e ja lakSya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ane bhAvanI dRSTie kRSNanuM raNa cheDavAnuM pagaluM te satya-ahiMsAne AraMbha ja gaNAya che. mATe tA raNacheDa biruda pAmyA. ethI ja saMtabAlajI e prasaMgane kavatAM kahe che. ahiMsA-satyamAM che nA, parAjitapaNuM kadA; kema ke Akhare jIte, ahiMsA-satya sadA, (5, 467) (2) dvArakAnI aya lIlA (3) zrIkRSNane premaLa cegapramadha (mAlinI chaMda) ci sakala parama pati prabhuzrI, kRSNajI avataryA'tA; nikhila arjuna mAM, bhUmi A! bhAratImAM (pA. 496) zrIkRSNane ATha paTarANI ane seALahAra ekasA samarpita patnIe hAvA chatAM temanI AMtarika nilepatAthI tee brahmacArI gaNAtA. tevA prasaMga yamunAe mArga Ine siddha karI ApyA hatA. zrIkRSNe lagna karyA. tenI pAchaLa kAmabheganI leza paNa icchA na hatI. paraMtu emane e mUlyeA pratipAti karavAM hatAM: eka te strI e milakata nathI. enuM jIvatuM-AgatuM vyaktitva che, mAtRzakti che. enA ca hRdayanA praNayamAM je vAtsalya-bIja paDayu che te te saMsAranuM amRta che. eTale emanuM hRdaya svecchAe jyAM DhaLe tyAM te paraNe. rUDhibadhana ke vaDIla ne samAjanI baLajakharIne pavitra praNayanA vikAsamAM sthAna ja nathI. strIsamAjamAM hINI nathI, paNa jevA puruSa che tevI ja te che. dehanI bhinnatA bhale hai, paNa Atmatattva ekasarakhuM vilase che mATe bhAvanAtmaka dRSTie nArI sAthe ekatva sAdhavuM joIe, khIjuM mUlya e sthApavAnuM hatuM ke janmathI kAI hINuM nathI. va-va zanA praNaya vanitA ma, dharAve. vizvavAsalya-khIja; repavA hetuthI or; Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAbhimAne ane kulama varNavarNa vacce ane vaMza, kulo ane saLIo vacce vera-manasya ane evA to bhedabhAva UbhA karyA hatA ke mAnava mAnava vaccenI ekarAgatA aMza paNa nahato dekhAto. A janmajAta kulavaMzanA bhedabhAve toDI emane mAnava mAnava vaccenI bhAvAtmaka ekatA sAdhavI hatI ane te paNa madhurAtathI-premathI ane premanA saMbaMdhone vikasAvI-vistArIne. A bhAvAtmaka anne ADe je kAI aMtarA, AvaraNe ke ghamaMDa Ave te badhAne dUra haTAvI mAnavIya mUlyanI sthApanA karavAne temane saMkalpa hato. ane mAnavIya aikyane zaMkha dvArakAmAMthI je bajAvyo tevAM ja bhAratabharanAM mAnavatAvirodhI baLe bhaDakI UThayAM. kRSNane jIvatA-jAgatA ane pitAne mahAkAryanI uSaNa karatA sAMbhaLIne ja jarAsaMdha khaLabhaLI UThayo. eNe bhAratamAMnA kSatriya jeo kulavaMzanAM paraMparAgata mUlyamAM ane uccanIcanA ghamaMDamAM mAnatA hatA te saune ekatra karyA. zAva, daMtavakatra, viduratha, pAMDUka, zizupAla, rukamI, duryodhana, duHzAsana vagere jarAsaMdhanA saMghamAM bhaLyA ane kRSNavirodhI morace ra. pApapremIo ekadama ekatra thaI gayA, paNa puNya premIo to hajI bhagavAnanI pichAna paNa nahotA karI zakyA, e paNa navAI che ke ekIsAthe badhA jema, pApI ekatra thAya che; tema zIdhra ne ekatra, puNyazALI thaI zake. (pA. 458) (2) nArIhRdayanI pratiSThA dvArakAnI suvyavasthA goThavAI na goThavAI tyAM eka prasaMga banyuM ke vidarbharAja bhImakanI putrI rukimaNue brAhmaNa sAthe saMdeza mokale ke Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 (vaMzastha) kadIye na joyA najare paraspala, che sAMbhaLyA mAtra guNe kharekhara; baneya toye dilathI dile bhaLyAM. tyAM jANaje satya praNI nisarga tA. (pA. 469) (anaTupa) patnI tulya pati tulya, tathA mAbApa tulya tuM; suhRda tuM, bhaginI bhrAtA, guru, prabhu sameta tuM. (pA. 472) pati-patnI thavA jamyAM, teye kRSNa-rukimaNuM; sat praNaya pachI zuddha, prema ApI zake mahI (pA. 479) "meM te tamane ja mArA pati tarIke niradhAryA che. mAtApitA paNa rAjI che; paraMtu meTa. bhAI rukamI jarAsaMdha-premI che. te tamArA dveSI che. tenI caDAmaNIthI mane zizupAla sAthe parANe varAve che. te Apa mArI rakSA karavA ne varavA AvI pahoMcajo.' kRSNa samayasara pahoMcyA; jarAsaMdha ane tene saMdha-mitrAnI senAo vaccethI rukimaNInuM haraNa karyuM, mitrarAnI senAne parAjita karI. AthI krodhane mAryo rukamI mahAsenA laI bhagavAna sAme laDavA Avyo. bhagavAne tenAM dADhImUDha kheMcI kADhI evo te zaramiMdo banAvI dIdho ke rAjadhAnImAM na jatAM bhejakaTa vasAvI kRSNa pratye vera vALavAnI vATa jevA lAge. zizupAla to kRSNanI pheIne dIkaro thAya, paNa strI svAtaMtryanA mUlyane poSavI ane anyAyane revAnuM kSAtrakA kartavyarUpa hatuM eTale "to tyAM moha, kartavya-saMbaMdho sAcavyA ahe !e ja rIte arjuna sAthe araNyamAM pharatAM yamunAtIre kAlindI tapa karI rahyAM hatAM. ane tapane hetu pUchatAM teNIe kahyuM huM bhagavAna sUryanI putrI chuM: kRSNane varavA tapa karuM chuM. kRSNa rathamAM besADI dvArakA laI jaI vidhisara tenI sAthe lagna karI caMdravaMza ane sUryavaMzane premanA nAte joDI ekatva sAdhyuM. evI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 ja rIte avantInA rAjA viMda ane anuviMda duryodhana ane jarAsaMdhanA mitramaMDaLamAM hatA, paNa temAMthI ekanI putrI mitraviMdAe svayaMvaramAM tarIke bhagavAna kRSNane svIkAryA. baMne baMdhu rAjAo tene vAratA rahyA paNa ghaNA rAjAonI vaccethI kRSNa tene harI gayA. bhadrAe kRSNane paraNavAnI IcchA batAvI, jethI kekaya dezanA saMtardana vageree bahenane dAyajA sahita kRSNane varAvI. Ama AThamAMnI cArane paTarANuo tarIke A rIte sthApI temanI svata tra IcchA ane vyaktitvanuM mUlya prabhue sthApita karyuM. bharata sAthe bhAvAtmaka akya satya ane zauryathI aMkita prema dvArA emaNe bIjI cAra paTarANuM ane temanA parivAra sAthe vyApaka premasaMbaMdha je rIte bAMdhe te joIne sarvabhakta satrAjitane maNi paherI tene bhAI prasena zikAra karavA gayela, tyAM siMhe tene mArI nAkhela. siMhane jAMbuvAna rIMche mArIne maNi pitA pAse guphAmAM rAkhe; paraMtu satrAjita zaMkAthI kRSNa tenA bhAIne vadha karI maNi chInavI lIdhuM che tema kaMlaka mUkayuM. A kalaMka dhovA kRSNa jAMbuvAna pAse gayA. jAMbuvAne maNi ane pitAnI putrI jAMbavatI temane paraNAvI. Ayetara rIMcha jAti sAthe lagna saMbaMdhathI joDAI kRSNa Aya-Atara vacce lehInA saMbaMdhathI ekatA sAdhavAnI pahela karI. maNi satrAjitane ApI tene vahema dUra karyo ane satrAjita pitAnI putrI satyabhAmA kRSNane paraNAvI beya parivAra vacce kAyamI premasaMbaMdha daDha karyo. e ja rIte mahAzaktidhara sAta baLadane ekIsAthe vaza karI kesalaputrI nAgnajitane tema ja masyavedha karI bhAratabharanA rAjavIone hataprabha karI temane manathI varelI madrarAja bRha-senanI putrI lakSamaNane paraNyA hatA. Ama dvArakAthI mAMDI kesala, vidarbha, avaMtI, keya, madrapradeza vagerenAM aneka rAjagRhane rIjhavI ke namAvI zrIkRSNa premapUrvaka bhAratanA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moTA vistAra sAthe maitrIsaMbaMdha sAdhavA uparAMta sUrya, caMdra, kesala, vidarbha jevA vaMza varace sumeLa karyo. sAthe sAthe Ayetara jAtio sAthe lagnameLa karI Arya-Ayetarane eka karavAnI bhAratIya prakriyAne gatizIla banAvI samagra bhAratane bhAvAtmaka aikyathI ekarasa karyo. A badhI paTarANIe tanamanathI prabhune anusaratI hatI; temanI chAyAnI jema vartatI hatI. ethI emanAM svajana-parijana paNa dvArakezane chAyAnI jema anusaravA lAgyAM ne sau premarase rasAvA lAgyAM. sarvatra sarva bhAvamAM, chAyAmAtra rahI karI; patideva taNuM sAthe, dharmapatnI ja te kharI. (pA. 551) bhagavAne Ama paTarANIone pitAne praNaya ApIne saMtuSTa karI. patnIe paNa prabhunI samagratA vistAravAnA sakala kAryamAM sAtha ApatI. AvA saubhAgyavaMtA saMsAranI deve paNa IrSA karatA. chatAM kRSNa saMsAramAM jarAya lepAyA na hatA. emAM ja emanI yogasiddhi rahelI hatI. sAmAnya jIvanI jema, lAge jJAna vartatA; kita lepAya nA jJAnI, lepAtA sava anya jyAM (pA. papa3) A prakAre nirlepa rahIne snehanA baMdhane saune bAMdhI bhagavAne eka bAjuthI nArInuM svataMtra mUla sthApyuM ane bIjI bAjuthI mAnava mAnava vacce bhAvAtmaka ekatA sAdhI. (va) a5hatA uddhAra (mAlinI) naraka asura lAvya, rAjakanyA hajAro; haraNa karI parANe, rAkhI'tI jelamAMhe; tarata zrI thatAM te, mugdha haiyAM thakI so; praNaya sahita kRSNa satpatine varI che. (pa. 498) Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 bhaumAsure aneka rAjAone harAvIne temanI kanyAonAM apaharaNa karI gaye hato. emAM kaI kuMvArI hatI, keI vAgdattA hatI, koI paraNIne piyara AvI hatI, keIne pati pAsethI paNa khUMcavI tenuM baLAtkAre apaharaNa karI gayo hato. te badhIne teNe kedakhAne nAkhI hatI ane pArAvAra yAtanAthI teo ribAtI hatI. AvI soLa hajAra eka so kanyAo pitAnA chuTakArA mATe prArthanA karatI hatI. A badhA vijayathI chakI bhaumAsure IndranuM maNiparva ane aditinAM kuMDaLa paNa chInavI lIdhAM hatAM. Ama mAna ane devoe kRSNa pAse AvI narakAsuranA atyAcAramAMthI abaLA-sabaLA saune mukta karavA yAcanA karI. satyabhAmA sAthe zrIkRSNa prAgajyotiSapura pahoMcyA. cAre bAju pahADonI jabarI killebaMdIvALI mUradaitya ane tenA sAta putranA cokI paherAthI rakSita rAjadhAnI chatavI bahu durgama hatI. sau prathama te pAMceya pramAda jenA mukharUpa banyA che tevA mahA pramAdI prabaLa mUradaitya sAthe bhare yuddha thayuM, paNa bhagavAne sudarzana cakrathI kuMbhAra jema mATalAM utAre tema tenAM pAMceya mastaka utArI nAkhyAM. pramAdathI poSAyelA tenA putro samA, viSaya, niMdA, matsarAdi sAteya doSarUpI tenA sAta putro paDa nAmanA daityanA senApati pade pracaMDa zastronI varSA karavA lAgyA; paNa te badhAne yamadvAre pahoMcADI dIdhA. pachI pracaMDa krodha sAthe bhImAsure pitAnA saghaLA sainika sahita ekasAmaTe humalo karyo, paNa bhagavAnanA abhuta parAkramathI parAbhava pAmI sau nAsI chUTayA. chevaTe bhomAsura ane zrIkRSNa vacce tumula yuddha thayuM, jemAM bhomAsura marAyo. tenAM sagAM hAya-hAya karavA lAgyA ane RSio tathA deva prabhunA yazane vadhAvavA lAgyA. aditi mAtAne kuMDale, varuNane chatra ane Idrane maNiparva pAchA ApyAM. bhagavAne sauthI paheluM kAma apahatAonI mukitanuM kayuM". bhagavAnanuM svarUpa ane zaurya joI, emanI anahada udAratA ane amI varasatI AMkhe joI apahaMtAo AnaMdathI nAcI UThI. bhagavAne emane mukta te karI, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa te bolI UThIH "amArA pati ane pitA amAruM rakSaNa nathI karI zakyA ane teo evA udAra nathI ke amane pArake ghera rahenArane apanAvI zake. ame abaLa chIe, anAtha chIe, nirAzrita chIe tethI kyAM jaIe ? tame ja nirbaLane rakSaka, jagatanA AzrayarUpa ane anAthanA nAtha che. to Apa ja amane Azraya ApI sanAtha ka. zrIkRSNa bhAratanA kSetranI kaMDita manovRttine jANatA ja hatA; paNa emaneya odAyanAM mUlyo ApavAM paDaze, sugrIhitA zIkhavavI paDaze ema vicArI kevaLa emane Azraya ja na Aye, paNa je padanI devAMganAo paNa IrSyA kare evuM mahApratiSThita kRSNapanInuM pada teone ApyuM. apahatAone uddhAra thayo ne bhagavAne potAnI yogavibhUtithI vyApaka banI seLa hara ekasenuM pANigrahaNa karI vidhi vat temane svIkAra karyo. pratyeka rANIne kRSNa pitAnI sAme ja hoya evuM lAgatuM ane te rIte e prabhunI sevAmAM magna rahetI. patibhAvathI teo kRSNamaya banelI. temanI sAthe kRSNa pitAnAM eTalAM svarUpa sajaryA hatAM ke e pati-patnI rUpe badhAM yugale kArya karatAM. e badhI jyAre kRSNanA jagavatsala svarUpano anubhava karatI tyAre pitAne dehabhAva bhUlI jaIne kevaLa premarUpa ja banI jatI hatI. bahArathI ja temanuM dAMpatya dekhAtuM hatuM, aMdarathI te kevaLa ekatva eTale premarasanuM ramaNa ja hatuM. AvI Amarase rasAyelI rANuonuM smaraNa karatAM saMtabAla kahe che : nArI-akya varI lIdhuM, anyAyAniSTa harIne; avatAra taNuM kRtya, A rIte pabhu sAdhatA. (pA. pa25) Ama bhagavAne vrajamAM je nirmaLa nirdoSa premalakSaNA bhakitano prayoga karyo hato te ja vyavahAramAM jyAre kartavyarUpe khaDo thayo tyAre temAM leza paNa mAha-Asakita ke rAganI chAMTa lAvyA vinA ATheya paTarANuM ane soLa hajAra ekase sannArIo ane temanAM Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 sagAMvahAlAM saune svajana banAvI, saune neha chatI, pArakAMne potIkAM banAvI, verajherane sthAne emaNe prema-maitrInuM rasAmRta pIrasI jIvanane jANavA-mANavA jevuM banAvI dIdhuM. enI addabhutatAnuM varNana karatAM saMtabAla kare che (anuTupa) sneha vinoda niHsaMgI, zuddha zaMgArI yauvana; joyuM, jANyuM ane mANyuM, zrIkRSNa prabhu jIvana vaja ne dvArakA vacce, parAyAM potIkAM jane; tyAM to mAla, kartavya-saMbaMdho sAcavyA ahA !(pA. pa35) (3) avatArI kAyane AraMbha thAya che dharmanI glAni, ne upADa adharmane; tyAre tyAre huM AtmAne, upajAvuM chuM bhArata. duSkatonA vinAzAthe, rakSAthe sAdhuo taNA; dharma-saMsthApanA mATe, saMbhavuM chuM yuge yuge, (gItA a. 4. le. 78) gokuLa -vaja-vRMdAvanamAMthI AsurI tane haThAvI vAlo ane gajane parane trAsa nivArI emane premAnuzAsananI chatrachAyA nIce adhyAtma-puTavALuM nyAyanItizIla ane dharmapUrvakanuM jIvana jIvatA karyA. jIvana ane pitAnuM sarvasva zrIkRSNanI AjJAmAM arpaNa karanAra gopIo dvArA jJAti, jAti, paMtha ne pAyAnA bhedathI mukata kevaLa sarvatra vAsudevane jonArA darzanathI dIpaDuM karI jIvanane samatA ne premanA mAdhuryathI maDhanArI gopIoe bhagavAnanA viraha vakhate svayaM bhagavAnanI jema jIvIne vrajane jIvaMta rAkhyuM hatuM. dvArakAne paNa AkramaNakArI AsurI tattanA bhayathI mukta karI mUra ane narkAsuranA trAsamAMthI choDAvelI sannArIo ane sArAye bhAratanI sajajana Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakitanA sArAMza samI paTarANIonA premathI aMkita karI akrUrajI ane ugrasenajInI chatrachAyA nIce ekatvathI rasI daIne prabhue sudharmanI vyavasthAne AraMbha karyo hato. bhale tenI asara bhArata para hatI chatAMya te prayoga paNa dvArakAkSetranI AsapAsa pravartato hato. have bhagavAne bRhad bhArata tarapha najara pheravI. hastinApuranI ja sthiti jotAM khyAla Avyo ke kaMcanatyAgI, kevaLa brahmAthe jIvana jIvanAra vidyAvid brAhmaNo rAjyAzrayanA badalAmAM vidyA vecI rahyA che. kRpAcArya rAjaputrone vidyAdAna A rIte daI rahyA che. potAnA apamAnano badalo levAnA DaMkhathI droNAcArya paNa rAjyAzraya laI e ja mArge vaLI rahyA che. drupadanI veratRpti mATenA yajJanuM yajana svIkAranAra brAhmaNe paNa tenA Azraye hAjara hatA. Ama brAhmaNe yAyaka, lAlacu ane yajamAna-Azrita banatA jatA hatA ane teo kSatriya para potAno prabhAva rAkhavAne badale emanA prabhAva nIce AvI gayA hatA. vezyA, prajApAlana ane piSaNanuM yajJakArya cUkIne mayadAnava jevI vidyA zIkhI rAjyAzraya meLavI jaLane sthaLa ane sthaLane jaLa batAvanArI eTale ke sAcAne juThuM ane jUThAne sAcuM kahI kevaLa mAyAnA mohamAM phasAI mAnavIne badale dAnavI banatA jatA hatA. sevake arthanA dAsa banIne kSatriyanA anyAyane paNa nibhAvI letA hatA. Ama kSatriyonuM varcasa sarvoparI thatAM rAmuNe ghero ghA hatA. "huM" ane "mArA vaMzanA' abhimAnathI sAmasAmAM paDakAra karI teo laDatA hatA. bhISma jevA paNa pitAnA vaMzamAM ja priya kanyA joIe tema kahI vAgdattA sahita traNeya kanyAonuM apaharaNa karI jatA hoya, hajAro rAjakanyAone asuro gAMdhI rAkhatA hoya te sAmAnya strI jananI hAlata zI haze ? strIone DheranI jema milakata mAnI gujarI bajAramAM vecAya, jugAramAM ramAya, temanuM apaharaNa thAya, salAM paNa UpADI javAya evI arAjakatA sAme prajA eka akSara paNa na bole tevI bhayabhIta ane dIna banI Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAthI prajAdharmane pAsa thayo hato. jyAM rAjyanA vaDIla svArthamAM aMdha banI pakSapAtI banyA hoya tyAM nyAya zene maLe ? jyAM kevaLa sattA ane saMpatti prApta karavAnuM ja laTaya rAkhI duSTa Ayojana nirmANa thatAM hoya tene anurUpa duSTa zAsana eTale kAnane ghaDAtA hoya tyAM rAjadharmane paNa hAsa thaI jAya che. kSAtradharma to rahetA ja nathI. Ama cAreya varNana ane rAjA-prajA badhAnA dharmo kSINa thayA hoya, UlaTAnAM asatya satyanA vAghA paherIne, adharma dharmanuM oThuM laIne dhUrtatAnI ja vRddhi karatA hoya, dhRtarASTra ane kauravagaNa bhImane jhera Ape. lAkSAgRhamAM jIvatA pAMDavone saLagAvI mUke ane temanA nAza mATe ne emane trAsa ApavA mATe bhayaMkara kAvatarAM karAya tyAre paNa jAheramAM vidurajI, bhISma, droNa ke kRpAcArya paNa virodha na kare ane nyAyanIti ne satyamAM sthira tevA dharmarAjA yudhiSThira mana, vacana, ane kAyAthI dharmarAjAnI AjJA pramANe vartavAmAM daDha tevo ja saMkalpI bhIma, sarala hRdayI bANAvaLI ajuna, namratAnA avatAra samA nakuLa prabhu ke deva jivADe tema jIvanAra zraddhALa sahadeva vagere ane bhaktahRdayA kutAjI para AvI trAsa thatA heya te sAmAnya sajajananA zA hAla haze ? e vicArathI ja zrIkRSNa nirNaya karyo ke pAMDavone sakriya karI temanA dvArA sajjanene saMgaThita karI, vyavasthita karI temane mArgadarzana ApI temanI eka bAjuthI rakSA karavI; bIjI bAjuthI durjanane eka pachI eka ane ekatrita rUpe paNa temanAM duSkAno pratikAra karI dAMDa taravAne daMDavAM ne temanI buddhine ja vadhu bhamAvI temanA pApe ja te mare tevo vyuha racavo. sAthesAtha bhakata ane sajajane ane samyaka darzanarUpI sudarzana vaDe dharmacakrano paNa vistAra vadhAratA javo. (ka) sajjananI rakSA ane sahAya Ama vicArI bhagavAne akarajIne hastinApuranA samAcAra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ levA ane kuMtAjI tathA pAMDavone sAMtvana tathA sahAya ApavA mATe ravAnA karyA. akrUrajInA AgamanathI kuMtAjI-pAMDavone khUba saMtoSa tha. emaNe paNa vidurajI, dhRtarASTa, duryodhana temaja vikarNa ane samagra rAjakAraNIonI mulAkAta laIne ane prajAnAM bhinna bhinna jUthamAM pharIne paririthatine pUro kyAsa kADhI kRSNa bhagavAnane tenAthI vAkepha karyA ane kahyuM : sAva najIkanI lohIsagAI mamatAmayI; nyAyI kartavya cukAve je moTA naranuM tahIM; te tyAM nimitta nAnuMya mahAyuddha macAvaze; mATe ghara thakI mAMDI vihe sau sAvadhAna he. (pA. 456) arijInI sAvadhAnIe zrIkRSNane jAte jaIne pAMDavone sAtha devA sAbadA karyA. bhagavAna jaIne sIne maLyA, bheTayA ethI temane eTaluM protsAhana maLyuM ke pAMDavonI tamAma pIDA zAMta thaI gaI. eTaluM ja nahIM paNa temane bhAre moTI pratiSThAnuM baLa paNa maLyuM. jAte AvI hare, pIDA, bhakta e pAMDavo taNI, paraNeya maLe tema, karaNa sadAya kAyamI. (pA. 492) kRSNa sahAyanI sAthesAthe daSTi paNa ApI. (kha) saMskRti-samavAya ane jarAsaMdha-vadha mukhya tamoguNuM jyAM ho, kivA rajoguNa ghaNA; sadhama puruSAthIo, aMte jItI jaze tihAM, (pA. pa29) bhagavAnanI preraNAthI yudhiSThira mahArAje rAjasUya yajJa karavAnI IcchA karI. bhagavAne hAjara thaI tenuM svarUpa samajAvyuM ane kahyuM ke "jarAsaMdha ane tenuM mitramaMDaLa pitAnI eka-zAsanIya paraMparA badhA para lAdIne dhAka mAraphata saramukhatyArI karavA mAge che. te tame guNapradhAna che. sAtvika zAsanacakramAM bhinna bhinna prajAone pitAnA rAjakartA Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 pasaMda karavAnI ane AMtarika sAMskRtika para parA jALavavAnI pUrepUrI svataMtratA hAvI joIe. bhinna bhinna prajA peAtAnI svataMtratA jALavIne adharma ane AkramaNunA sAmanA karavA e cakra nIce nirbhayatAthI Ave, je abhaya cakra prema ane samajAvaTathI ja temanI sAthe kAma le te sAttvika pradhAna che. jema! vaiviSyanI muktatA chatAM saMskRtinA sAragrAhI saMgama mATe bhinna bhinna prajAe parasparanA lagnasaMbaMdhathI saMkaLAya, sauMskRtisaMgama sarala bane. Ama samanvaya ane samavAyathI zAbhatA svataMtratA, samAnatA ane sayamapradhAna sAttvika cakranI sthApanA mATe rAjasUya yajJa karI Apa cakravatI bane te pahelAM eka adhUruM kAma bAkI rahyuM che te jarAsaMdha ane tenA mitramaMDaLanA ekacakrI sarasukhayArI zAsananA aMta ANu joIe. A kArya ApanAthI thAya temAM huM saprakAre sAtha ApavA chatAM yaza tA Apane ja maLe evI mArI kA praNAlI che. eTale Apane ja enI pahela karavAnI rahe che. mArI gupte mardA maLaze, A kArya pAra pADavA mATe udbhava vagerenI salADu mujaba ame bhImasenane amArI sAthe laI jaIzuM. kAma yuddha karatAM vadhu yuktithI pAra pADavAnuM che." yudhiSThira mahArAje rA ApI te pachI brAhmaNa veze bhImasena, arjuna ane kRSNa jarAsadha pAse AvyA. jarAsaMdhe mAgavAnu kahyuM. eTale bhIme yuddha mAgyu, jarAsaMdhane bhIma laDavA lAgyA. bhIma tenAM phADiyAM kare chatAM te pAchAM saMdhAI jatAM. kRSNe sata karI bhImane yukti batAvI dIdhI ane jarAsaMdhanA TukaDA karI sadhAvA na pAmyA ane mRtyu pAmyA. Ama jarAsaMdhe kArAgAramAM rAkhelA vIsa hajara AThame rAjaoe mukata thaI pAMDavAnA dharma chatra nIce, lakSmI ane sattAnA madanA paMjAmAMthI mukata thaI dharmarAjAnI AjJA pramANe vartavA prasannatA batAvI. Ama bhagavAnanI hAjarIthI khUba vikaTa, muzkela te durlabha lAgatAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAma paNa sAva sulabha thAya che; kema ke pite guta upAdana, ane nimitta ubhaye; ema badhuM kare pita, de toye yaza anyane. (pA. para5) sahAya prabhunI hoya, tyAM thAtuM sarva pAdharuM; kema ke jagasvAmI jyAM, adhuruM pUrNa tyAM thatuM. (pA. 462) Ama adhUruM kAma pUruM karI sau hastinApura AvyA ane sarvatra rAjasUya yajJanAM AmaMtraNa mokalyAM. (ga) rAjasUya yajJa kamaryo pazuo daityo, jyAre te ekaThAM thatAM; tyAre loko kiMje saMte, ekatrita thavAM ghaTe, to kAyama Take vize, zAMti ne samatalatA; chate satya-ahiMsA, ne pharake dharmanI dhajA, (pA. pa39) kALa pAye badhAM, puNyazALI ekatra sAmaTAM thAye prabhukRpAthI te, aMte so pApI hAratAM. (pA. 458) kRSNa, bhIma ane arjuna jarAsaMdhane vadha karI vIsa hajAra AThasa rAjavIne pitAnA anuzAsana nIce lAvyAnA samAcAra jyAre jANyA tyAre yudhiSThira najhAtinamra banI bhagavAnane kahevA lAgyAH "he sacidAnaMda svarUpa ! A5 je kaMI kare che te ApanI ja lIlA che. amane yaza apAvavo e to ApanI kRpAlIlAne eka bhAga che. ApanI AjJAne agAdha mahimA che. mATe Apa rAjasUya yajJanI AjJA Apa." bhagavAne kahyuM : "jyAre asurI bhAvavALA kumAno ane pAzavI bhAvavALA daityo ekatra thaI adharmano pracAra karatA heAya tyAre saMto ane dvijone arthAta satyaniSTha brAhmaNe ne bhaktasevakene tema ja Arya-Atara tamAma prajAne ane guNakarma pramANe brAhmaNa, kSatriya, vaizya ne sevakanA dharma bajAvanArA dhamI le kone Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatra karavA mATe ja AvA ya jAya che, je dvArA adharma haTAvI satya-ahiMsAne dharmadevaja pharakato karI vizvamAM zAMti ane nyAyanI samatulA jaLavAya che. mATe jarUra sAce rAjyadharma sthApana karate rAjasUya yajJa karo." bhagavAnanI AjJA maLatAM ja emanA kahevA pramANe dharmarAjAe vyAsajI, bharadvAjajI, gautama, vizvAmitra, jaiminI jevA RSio, droNAcArya, kRpAcArya jevA zreSTha brAhmaNa, bhISmapitAmaha, dhRtarASTra parivAra, vidurajI tathA badhA rAjavIone bahumAnathI sanmAnyA. zrIkRSNa tyAre te saune bhojana pachInAM pAtra upADavAnI sevA mAgIne namrAtinamrapaNuM dAkhavyuM. ethI te badhAe eka avAje yajJanI apUjana zrIkRSNane adhikArI TheravI dIdhA. yudhiSThira mahArAja AkhamAM azru sahita bhagavAnanAM caraNa pakhALavA lAgyA ane samagra sabhAmaMDapa "namonamaHnA uccArothI potAnA ahebhAvanI abhivyakti karavA lAge. zizupAlavadha kRSNanuM mahAmAna zizupAlathI sahana nA thayuM. bhagavAnanI zakti te te jANato hato paNa IrSAthI dhUMdhavAI tejaSathI lAlaghUma thaI barADavA lAgyoH "meTA moTA tejasvI RSimunione choDI daIne jene kAI kuLa ke varNa nathI, jeNe badhAM kuLavarNone eka karI nAkhyAM che tevA A govALiyAnI apUjA zI rIte thAya ?" ema kahI enA mitrajutha sahita khalela karavA lAgyo ane bhagavAnane gALo devA lAge. jage hoya jano keka, jANe sAcuM, na Acare; ne paDe satya sAmeya. haiye dhUdhavyA kare. (pA. pa29) satyAthI jUtha sAme hai, tejeSa karI laDe; samAjano bane kAMTe, kahe kaMTaka te prabhu. 2-5 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnanI niMdA na sAMbhaLI zakavAthI temanA bhaktarAjAo DhAlatalavAra sahita sabhA bahAra nIkaLavA tatpara thayA. zizupAle temane paNa khedhe lIdhe tethI jhaghaDe thavA lAgyo. eTale bhagavAne jAte UThI pitAne pakSa lenArAne zAMta karyA ane sudarzana cakrathI zizupAlanuM mAthuM utArI letAM ja zizupAlanA hRdayamAMnuM teja zrIkRSNamAM bhaLI gayuM. A joI badhAMne Azcarya thayuM. (gha) zAlva, daMtavakatra, paurUkane nAza (upajAti chaMda) madAMdhane zuci bhAva nAve; che kSudra pote prabhu kRSNa sAme; daMtavatra, zAva, karuSa kUdyA, ne mRtyue tehane sadya tUTayA. (pA. pa35) zrIkRSNa rAjasUya yajJamAM IdraprasthamAM hatA e takane lAbha laI zizupAlane mitra zrAva zaMkaranA varadAnathI maLeluM vimAna laI dvArakA para caDI Avya. vimAnamAMthI zastronI vRSTi thaI. bAgabagIcA, mahela, kilA ane daravAjA tenA prahArothI bhAgavA lAgyA. pradyumna prajAnI rakSA mATe lazkara laIne bahAra AvyuM. zAlva ane yAdo vacce romAMca UbhAM kare evuM yuddha cAlyuM. pradyumnanI chAtI gadA prahArathI phATI jatAM te mUcchita thayo. tenA sArathi dArukaputre tene yuddhathI dUra laI jaI mUrachamAMthI mukta karavA sAravAra karI. jAgrata thatAM ja sArathine yuddhathI dUra laI AvavA badala Thapake ApI devabacAvanI niMdA karIne sIdho ja pradyumna vimAnano sAmano karyo. tevAmAM kRSNAdi AvI pahoMcyA ane zAzva tathA tenA vimAnane naSTa karI nAMkhyAM. pAMDUka pitAne sAco vAsudeva manAvata ane kRSNane mAravA te jyAre Avyo tyAre tene paNa prabhue mArI nAkhe. zAva marAye jANI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 tene mitra daMtavaphatra mitranuM vera levA eTale ja kRNa sAme UchaLI UDyo. bhagavAnanI gadAno tenI chAtI para prahAra thatAM te cattopATa paDayo ne tenuM kALaju phATI gayuM. te lehI ekatA bhagavAnamAM samAI gayo. e ja rIte ghamaMDI karuSa kUdI paDyo ane viduratha paNa DhAla talavAra laI bhagavAnane mAravA doDyo. bhagavAne temane dharAzAyI karIne dvArakAmAM praveza karyo. (ca) zatrumaMDaLa ane asuradaLasaMhAra zrIkRSNa temanA putra ane pItrAno parivAra zaurya, ezvarya ane prabhue sthApelAM mUne vikasAvavA ne vistAravA tema ja AsurI baLAne parAsta karI asura vinAnI dharA banAvavAnA zrIkRSNakAryamAM niSThAthI lAgI gayA. zaMbarAsuravadha rukimaNInI kukhe kAmadeve pradyumnarUpe janma lIdho. te jyAre daza divasanA hatA tyAre zaMbarAsura veza badalI temanuM apaharaNa karI gayo ane samudramAM pheMkI dIdhA. samudramAM temane magaramaccha gaLI gayo ane e ja mUcha mAchImArothI pakaDAI gayo. ene emaNe zaMbarAsurane bheTa Ape. ene teNe rasoDAmAM mokalAvyo. tene kApatAM pradyumna temAMthI nIkaLyA. raseIyAe dAsI mAyAvatIne te saMpyA. mAyAvatIe emane ucherI meTA karyA ane badhA prakAranI mAyAvidyA zIkhavI ane temanI sAthe lagna paNa karyuM. chevaTe zaMbarAsurano vadha karI pradyumna dvArakAmAM pahoMcI gayA. ghaNAM varSa pachI putra pAcho maLatAM rukimaNujInAM stanemAMthI dUdha jharavA lAgyuM ane sonA harSane pAra na rahyo. rukamInI hatyA ane balavadha praghu ne pitAnA mAmAnI dIkarI rukamavatInuM apaharaNa karyuM. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 bahenane rAjI rAkhavA rukIe te lagna moMjUra karyuM ane e pachI pradyumnaputra aniruddha sAthe enI pautrI rAyanAnuM lagna yeAjyuM e prasaMge baLadeva tyAM AvelA, temanI sAthe jugAranI ramatamAM jIta bALata rukamIne jhaghaDe thata. baladeva e gadA mArIne tenI hatyA karI, e ja rIte khalvala nAmanA daityane mArIne yajJazALAnI paNa balarAme rakSA karelI. (7) bANAsura para vijaya balirAjAnA meTA putranuM nAma bANAsura hatuM. tenI putrIe svapnamAM aniruddhane joye. te mane mana tene varI. tenI sakhI citralekhAe siddhimaya zaktithI patra gahita aniruddhane rAtre ja tenA mahelamAM kAI jANe nahi tema hAjara karI dIdhe. beyanAM hRdaya prayarasathI rasAI gayAM. bANAsurane khabara paDI eTale aniruddhane nAgapAzathI bAMdhI dIdhuM. nirudghane kAMDAvavA balarAma, pradhyumna, ane bhagavAna pAte zaNitapura paDe. bANAsuranI madadamAM zivajI ane temanI senA AvI paheAMcyAM. dhamasANa yuddha maryuM. zivasenA veraNaheraNa thaI gaI. bANAsuranI bhujAma kapAI gaI. Akhare namIne potAnI kanyA! dha-vivAha ma MjUra karyAM ane pete kRSNabhakta khanI gayA. Ama zrIkRSNe narAdhama rAjAe, garviSTha mAMdhA ane daityo tathA asarAne pRthvI parane bhAra haLaveA karI dvArakAne badhA prakAranA bhathI mukta karI, (ja) caMdruva'zIAnuM naitika Adhipatya bhagavAna kRSNe ane temana! vazoe pRthvI parane! bhAra haTAvye hAvAthI emane prabhAva sArAya bhArata para chAI gayA. sagrAsa sUrya mahaSNu nimitte kurukSetramAM maLelA mahAmeLAmAM A vize pUrepUro paricaya thayA. kurukSetramAM pettAnA pakSanA, zatrupakSanA ane Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 taTastha evA aneka rAjavIe AvyA hatA. tAjI, vasudevajI, devakI, ugrasenajI, naMda, yazeAda, gepIe, draupadI ane kRSNanI paTarANIe sahita 16108 rANIe, pAMDave!, kauraveza, gAMdhArI ane RSimaMDaLa tyAM AvyAM hatAM. vasudevajIe yajJamahesava karyA, na dabAbA ane gepIene bheTa ApI ane saue ekabInanA kuzaLa samAcAra pUchI bhagavAna ane balarAma pAse badhAe mA - dana mAgyuM ke je rIte Ape trajagAkuLa ne bhR MdAvanamAM dharmAM parAyaNu samAja racyA che, je rIte Apa dvArakAmAM svata MtratA, samAnatA ane samatAthI sarvAMte sAcavI ugrasena ane akrUrajInI chatrachAyAmAM gaNataMtra vikasAvI rahyA che!, e rIte sArAye bhAratamAM dharmarAjyanI sthApanA kema ane kayAre karavI e mATenI dAravaNI Ape. bhagavAne RSimunie, sattA ane sevAne vinayapUrvaka emanA dharma samajAvatAM kahyuM : (upati) A dezanI saMta - para'parAe; sAthe lIdhI bhAratanI praznane; jagaprema chatI; sadudharma dvArA yuge yuge vadhu vizuddhi kIdhI. (pA, 184) madAMdha thavAthI, besyA brAhmaNeAe rAjyAzraya svIkAravAthI, kSatriye! leAbhavaza vartatA haiAvAthI ane sevA svAthI thavAthI varNavyavasthAnai! anubhavadha tUTI gacA che. tene upAya e che ke krAMta saMtanA mAdana nIce sa MtA, bhakto te sevA praznanuM ghaDatara karI tenA starane UMce| laI lokanItine utkarSa kare ane kai kIrtine zruti dvArA puSTa karanAra miSTha rAjA prajAmAM anya, svAtaMtrya, sayama ane sAmAjika nyAyaparasta satyane sarvatra pratiSThita kare teA gAkuLavrajanI Adarza grAmaracanAne lakSamAM rAkhI, :rakAnI suvyavasthAne vyavahAra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 jALavI bhArata paNa A mArge prayANa karI zake. sau manomana samajI gayAM ke evI pAtratA dharmarAja yudhiSThira ja dharAve che. te ja varNavizuddhi karaze. pAMDavavijaya ane dharmasaMsthApana (ka) yuddhanuM mULa hAMsI-majAka marmadA, chatAM je matya Acare; tenAM kuphaLa cAkhe che; ve'lAM-meDAMya te khare. (pA. pa32) dudhana dharma ne adharma baMne jANatA hatA, paNa tene adharmamAM rAcavuM gamatuM hatuM. te sAlebhI ane matsarathI AMdhaLA banI gayo hate. evAmAM mayadAnave racelI pAMDava sabhAmAM jyAM jaLa sthaLa jevuM dekhAtuM hatuM ane sthaLa jANe jaLa jevuM, duryodhane jyAM sthaLa hatuM tyAM kapaDAM UMcAM lIdhAM ane jaLa hatuM tyAM jamIna mAnIne temAM te lapasyo tethI tenAM kapaDAM bagayAM. A dazya joI draupadI ane gokhamAM beThela se hasI paDyAM. A apamAnathI te krodha bharAya ane cAlyo gayo ane pAMDavo upara tenuM vera vALavAnI yejanA ghaDavA lAgyo. eNe yudhiSThirane kapaTathI jugAramAM harAvyA. rAjapATa laI lIdhuM. bAra varSa vanavAsa ane eka varSa guptavAsa maLe tAya yudhiSThira na samajyA. chevaTe draupadIne hArI beThA. bharI sabhAmAM kopadInI nirlaja mazkarI ne apamAna karI duHzAsane ne duryodhane hasInuM vera lIdhuM. sAme draupadIe duHzAsananA lehIthI eTale raMgavAnI pratijJA laI vera-agnimAM ghI homyuM. tera varSa pasAra thayAM ane yudhiSThira mahArAje rAjya nahIM paNa kevaLa pAMca gAma Ape teya yuddha TALavA zrIkRSNane viSTikAra tarIke moka9yA. duryodhane macaka na ApI. yuddha anivArya banyuM tyAre yudhiSThire kahyuM : Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 (savaiyA ekatrIsA) dharmayuddha jyAM anivArya, tyAM avazya karavuM ja paDe; kiMtu ahiMsaka samAja rAkhavA, ayuddha-bhA priya gaNavA. (pA. 519) vijaya, satya, sAmAnuM sanmAna ane yuddhanAM dhoraNe jALavIne laDavA chatAM manamAM kyAMya yuddha-ghelachA Ave nahIM tevI sAvadhAnIthI yudhiSThira mahArAje yuddha paDakAra jhIlyo. bhagavAna kRSNa emanA mArgadarzaka sArathi rahyA ane yAdavonuM lazkara duryodhananA pakSe kRSNane AdezathI rahyuM. yuddhamorace ja arjunanA ayuddhanA bhAvoe vizAdanuM rUpa pakaDayuM. bhagavAne meha ane kartavyadharma samajAvatAM gItAne marma samajAvIne tene yuddha mATe sajaja karyo. yuddhamAM vijaya te thaze, paNa game teTalI sAvadhAnI chatAM yuddhane pitAnuM je aniSTa hoya che te bhAga bhajavI gayuM. yudhiSThiranA mizra satye temanA rathane heThe pALyo, bhagavAna kRSNa zastrane badale rathanA paiDAne upayoga karyo. duryodhananI jAMdha para gadA mAravI paDI. azvatthAmAe nirdoSa sUtelA pAMDavaputro hayA ne brAhmaNatva virodhI niMdya karma karyuM. bhISma jevA kaMcanakAminI-tyAgIe paNa arthadAsatvanI lAcArI anubhavI ane yAdavasenAne yuddhaghelachAe chAkaTI karI. pRthvIne bhArarUpa hatA tevA madAMdhe raNamAM roLAyA ane anAthe UbharAyAM. Ama chatAM sAmAjika satya jItyuM. yudhiSThira mahArAja gAdIe AvyA. niSpakSa satyaniSTha dharmarAjya avyakta nIti ne nyAya, ne vyakta vizvazAMti che; meLavyo tAla baMnene, sa...yoge yudhiSThire. vanavAsa daramiyAna je vanavAsI prajA ane samagra bhArata sAthe sAMskRtika saMbaMdhe sAMdhyA te saMskRtisaMgamamAM kAma AvyA. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra bhagavAna kRSNanI jema ja nIca-ucca gotranA abhimAnathI mukta rahI yudhiSThira mahArAje paravI sAthe, bhIme hiDaMbA rAkSasI sAthe, arjune kAlI, nAgakanyA ane maNipuranI citrAMgadA temaja subhadrA sAthe, sahadeve parvatakumArI vijayA sAthe, nakale kareNumatI sAthe lagna karI nAga, rAkSasa, gAMdharva, pahADI le uparAMta uttama Arya kuTuMba sAthe pAMDavoe lehInA saMbaMdha bAMdhyA, temanA putra mosALamAM rahI AryasaMrakRtinA vAhaka banyA. raNamecce paNa gaTaragaccha ane babhUvAhanane agra saradArI maLelI, temAM zauryathI saune temaNe cakita karI dIdhelA. Ama saMskRtisaMgamamAM ane adhikAranI agratAmAM Arya-Atarane samAna sthAna ApI samagra bhAratamAM bhAvAtmaka ekatAnuM bhagavAne kArya upADeluM hatuM tenAM bIja ropyAM ane emanA niSpakSapAta ane bhagavAnavaza dharmazAsanathI paristhitimAM parivartana ANyuM. varasAda niyamita thavA lAgyo, vanaspati, latA, auSadhi ne gAyo prajA khAtara saphaLa devA lAgyAM. devika, bhautika ane Atmika kaleza vidAya thayA. yuddhaghelachA ane sattAsaMpattithI ma tta banelA yAdava yuvake, taruNo ne kumAromAMthI paNa vinaya vidAya thavA lAgyo hato bhagavAnane lAgyuM ke ene ya bhAra pRthvIne lAge te haLavo karavo joIe. evAmAM banyuM evuM ke jAMbavatInA putra sAbe strIveza dharI sagarbhA DoLa karI tenA peTe zuM janmaze ema pUchI munionI mazkarI karI. munioe kahyuM : "te eka musalane janma Apaze je tamArA kuLane nAza karaze. jema kurukSetramAM baMne pakSe AvelA rAjAo ekabIjAnA hAthe nAza pAmyA tema. dArUnA madathI mardonmatta thaI yAda paNa yAdavAsthalImAM parapara kapAI mUo. Ama bhagavAna bhUmine bhArarUpa rAjAone naSTa karavAnuM ane dharmarAja dvArA dharmarAjyanAM bIja vAvavAnuM avatArI kArya pUrI karI ye paNa svadhAma sidhAvyA. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 (kha) bhagavAnane dharmasaMdeza bhagavAnanuM jIvana ja svayaM saMdezarUpa hatuM. emanI vrajavRMdAvananI lIlAe vrajane vaikuMThathI paNa ramaNIya banAve tevAM nIti, dhama, nyAya ne adhyAtmaraNa-sabhara karI Adarza grAmanuM citra rajU karyuM hatuM. dvArakAmAM emanI hAjarIe niSpakSa ne dharmazAsananI paraMparA vikasAvI hatI ane tenuM sAtatya jokhamAtA pitAnI sAthe ja emaNe dvArakA ane dvArakAlIlAnuM visarjana karyuM. yudhiSThira dvArA emaNe dharmarAjyanuM udAharaNa UbhuM karavA prayatna karyo. vaLI emaNe kurukSetranA yuddhanamite arjunane sarva veda-vedAMta, upaniSada ane sarvadharmanA sAra jerI gItAnuM je dAna karyuM te jagatane zAzvata dharmane saMdezo ApI rahe che. e ja rIte yAdavonA sarvanAza vakhate odhavane bacAvI agiyAramA skaMdhamAM je jJAnepadeza Apyo te paNa zAzvata che. bhAgavata jJAnIo, saMto, bhakto ane tattva, yogIo ane vibhUtione sadAya mArgadarzana ApatA bhagavAnane te akSaradeha che ane bhagavAna vyAse emAM bhagavAnanAM yaza, azvarya, vIrya, zrI, jJAna, vairAgya ne dharmAdi vaibhavenuM varNana karI, ene ja zrIkRSNanA avatAra rUpe pragaTa karyo te paNa kRSNasaMdeza rUpe jagatanA jIvone sadAya bhaktirasAmRta pAto ja rahevAne che. bhagavAna svadhAma gayA pachI dvArakAne vinAza, ajunanuM lUMTAvuM, yudhiSThirAdinuM svargagamana vagere dvArA bhagavAne e saMdeza paNa Apyo ke bhale dezakALa ne paristhitine kAraNe hiMyAne mArga levAI jAya to paNa te aMte to dharma sthApanA mATe vidhanarUpa nIvaDe che, kema ke jevuM sAdhana vaparAya che te ja cittamAM saMskAra Ubho thAya che. hiMsaka yuddha je kusaMskAra cittamAM Ubhe karyo temAMthI ahiMsaka samAja khuda bhagavAna pote paNa nirmANa karI zakyA nahIM. e ja sUcave che ke Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 hiMsAno mArga aMte to, nakAme niSphaLa Thare; jJAnI tethI kahe nitya, saphaLa ahiMsA khare. AmUlAgra jaga-zuddhi, kAje zastra prayoga : jAte prabhu kare toye, jagatazuddhi thatI na te. (pA. 248) zAne zastraprayogone, cAlu rAkhe manusuti ? dharma che zreSTha ahiMsA, te mAnI sarva cAlaje. evI zIkha daI viSe, sidhAvyA yugavIra e, tethI banyA pUrNAbhA ne jaganA vizvavaMdya te. (pA. 253) zrIkRSNa ja bAramA sakaMdhamAM karelI AgAhI pramANe buddhAvatAramAM bhagavAna buddha ane mahAvIre e saMdeza phelAvyo ke, haNe nA pApIne, diguNa banaze pApa jaganAM; laDo pApo sAme, aDaga dilanA gupta baLathI. gaNarAjya e dizAmAM cAlyAM na cAlyAM tyAM te mahArAje temane gaLI gayAM. pacIsamI sadI pachI mahAtmA gAMdhIe AtmabaLathI ahiMsAnA prayoga karI bhAratane mukti te apAvI paNa emanI satya-ahiMsAnI sAdhanA mATe je sAtvika vAtAvaraNa joIe te na racAyuM. tamoguNa-sabhara vijJAna premI pazcime mahAsaMhAraka zastrothI Aje sRSTinAza Ubho karyo che ane rajoguNarata bhArata saMpatti ne sattAnI spardhAmAM vIMkhAI rahyuM che te samaye sattva-sabhara ahiMsaka pravega karanAra avatArI vibhutinI prakRti rAha joI rahI che ke jyAre kacchI pragaTe? (ga) kRSNanuM vatsala kRpALuM svarUpa sahI saMkaTa pite je, viSe vAtsalya pAthare; sarje sudhAbharyuM vizva, kRSNa jhera badhAM pIne. (pA. 331) asuronA kALasvarUpa, duSTone damanArA, pApIonA prANa lenAra prabhunuM asala svarUpa te kusumathI paNa kemaLa ane mAkhaNathI paNa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 adhika mRdu hatuM. asala tA te vAtsalya ane kRpArasanA rasanidhi ja che. sahAyaka pratye teA sadbhAva saune hAya paNa verabhAvathI AvelAM putanA, kaMsa, zizupAla, daMtavaktra-ne peAtAnA prakAzamAM samAvI pAH-pada ApanAra prabhunI kRpAne krANu varNavI zake ? ! pitAne gaLI janAra ajagarane jenA kRpApa` zApamukata karI sudarzana karAve che, bANAsurane bhaktinuM dAna de che, enI kRpAnI asImatA ja adbhuta che ! e pachI yazeAdA mAtAnA DhAraDAthI badhAI javAmAM ane seALa hAra ekasesa ATha rANIonA hRdayaraMjana mATe soMsArabaMdhane emanuM badhAvuM paNu emanI asIma kRpA ja hatI. DaMkha daI mUrcchita karanAra kAlInAgane je svAtaMtrya Ape che, te nAgaNI pratyenI aneAkhI kRpA ja che! ane gAvALAne sajIvana karavAmAM, agnipAna karavAmAM ane gAva nadharaNanA kaSTavedanamAM teA temanA vAtsalyanAM pUra hele caDe che. geApIenA svAtmAnA saMge bhAvAliMganamAM, udbhava-malarAmane saMdezA laIne mekalavAmAM ane yAtrA-samayanI ura uranI ekatAmAM bhagavAnanI asIma kRpA ja geApIone kRSNamaya banAvI de che. ku ane akarate sasvarUpanA dAnamAM ane sAmethI emane ghera padhArI emane pratiSThita karavAmAM emanI vyavahArasiddha kRpA ja chatI thAya che. gurudevanA putrane yamadvArethI pAchA lAvavAmAM devakImAtAne mRta bALakonAM darzana karAvavAmAM ane arjunanI Teka jALavavA brAhmaNaputrAne hAjara karavAmAM emanI vatsalakRpA adbhuta Azcaya utpanna kare che. draupadInAM cIra pUranAra, viduranI bhAjI jamanAra, sudAmAne hRdaya sarasA cAMpI svasa`pattinA svAmI banAvanAra, zrutadeva ane bahulAzvanA atithi banI temanuM bahumAna karanAra zrIkRSNano kRpA tA sadAya bhakatane AzvAsanarUpa rahI che. manuSya te ThIka paNa vRkSeAneya peAtAnA premaLa svarUpathI kuberaputranuM punaH da ApyuM. kAciMDAneya nRganuM nija svarUpa bakSanAra kRSNanI kRpA te mAnavathI mAMDIne pazu ne vanaspati sudhI vistarI vyApaka maiM vyApaka Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banatI jAya che ane bIjAMne vyApaka vibhUtinAM darzana karAvatI jAya che. khuda balarAmanA rajanIya ciMtA karyA vinA subhadrAnA haraNane mAnya karAvavAmAM temanI mitrakRpAnAM darzana thAya che. tema ja abhimanyunI rakSAmAM, parIkSitanA bacAvamAM emanI talatA rahelI che. pAMDavenI vaMzavelane jIvatI rAkhavAmAM, odhavane jJAnAmRta ApavAmAM ane arjunano gItA dvArA vyAta dUra karavAmAM rahelI emanI kRpA yugayuganA arjunanA kartavya-saMha dUra karaze. jJAnInI bhaktine puSTa karatAM gItA ane bhAgavatanA agiyAramA rakaMdha dvArA emaNe vartamAna ane bhAvi peDhI para paNa apAra kRpAnI gaMgA vahetI rAkhI che. tethI vizeSa emanI kRpAnAM darzana thAya che nArada dvArA vyAsajIne prerita karI graMtharUpe svayaMne pragaTa karavAmAM. emanI kRpA ja sAkSAt bhAgavatane akSaradeha dharIne akSararUpe sAkAra banI che. emanuM rasAtmaka svarUpa avanine potAnI kRpAthI rasI rasAmRtanI rela relAve che. e amRtarasanI rasarelI sadAya premalIne pamarAve che, saktinAM puSpa-parAgathI mahekatI kare che, jJAna-rAgyane phaLathI phalita kare che ane muktinA bIjane puSTithI parizuddha karI duniyAnA jherane amRtamAM pheravI nAkhe che. bhagavadAvatAra bhAgavata bhAgavatane bhagavAnane vANudevu kahyo che. e bhagavAnane graMthAvatAra che. bhAgavatanI bhASAmAM evI te abhuta kaLA keLavAyelI che ke emAM bhUmikA pramANe cAreya prakAranI vANInuM rasapAna thaI zake che. caitanyadeva jevA parAvANInuM premAmRta pIne samAdhi bhASAnA bhAvomAM ramamANa rahI sarvatra sarvabhAve zrIkRSNanAM darzana kare che ane karAve che. mahAprabhu valabhAcArya emAM saguNa sAkAra kRSNana sAkSAtkAra karI samAdhirasanI sAthe tattara-padArtha sabhara pasvaMtIne prasAda pIrasI puSTino pravAha vahete kare che. ekanAtha mahArAja Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 tattvarasAyaNa pI pIne svAnubhava-sabhara jJAna, bhakti ne vairAgyanI jIvaMta nirjharaNI saratI kare che. narasiMha tenI vaikharI vANInA parAga samAM nAmakInanA prabhAve bhAvukenuM bhajanasRSTi dvArA UrdhvarehaNa karAvI bhAvabhaktinI maheka prasarAve che. saMtabAlajI madhyamAne mAdhyama banAvI bhaktine parimala pIrasatA pIrasatA dharmapyuta samAjane dharmadaSTie vicaravAnA prayoga preratI bedhabhASAne prAdhAnya Ape che. Ama bhAgavata parAvANathI samAdhirasa, paryaMti vANIthI sattvapuSTi, madhyamAthI dharmotthAna ane kharIthI harikIrtana dvArA pApanuM nivAraNa karI mukti apAve che bhAgavatanA AvA vyApathI zrIkRSNanA jIvana dvArA akhaMdAnaMda sarasvatIjI, DAMgarejI mahArAja, kRSNazaMkara zAstrIjI, pAMDuraMgajI, nAnAbhAI bhaTTa, IdirAbeTIjI vageree pitAnA bhagavad-parAyaNa jIvananAM anubhava-amRta pragaTa karela che. enA zravaNa-vAcanane alpa prasAda mANI saMtabAlajI mahArAjanI upasthitimAM keTalIka zibiramAM ane svAdhyAya carcAomAM prAsaMgika bhAgavatanA lekhananA AdhAre kRSNacaritra AlekhavA meM bALaceSTA karelI. gopIo sAthenA mahArAsaramaNa sudhInA AlekhanathI teoe prasannatA pragaTa karelI, eTale emAM emanI saMmati mAnIne A kRSNacaritra raju karavAnI meM ceSTA karI che. dvArakAgamana pachInuM citraNa teo joI zakyA nathI eTale emAM kSatio rahevA pAmI hoya te mArI alpajJatAne kAraNe che cAra pharamA jevaDI lagabhaga pustikA thAya tevaDA kRSNacaritranA AlekhanamAM gurukRpA darzana ane zrIkRSNa pratyene ahebhAva-sabhara premAnubhUtine pravAha 4 mukhya rahyo che ane tethI ja bALaka jevI kAlIghelI bhASAmAM bhagavAnanI guNa-prazastinI dhUnamAM A lakhI nAkheluM che. e lakhavA pAchaLa saMtabAlajI mahArAjanI sarvadharma-upAsanAmAM rahelI suDitAe sarvatra sat rUpa Atmadravyane niDALatI eva jevAnI samadaSTi je emane saddaguru zrI nAnacaMdrajI mahArAje ApelI te emaNe kevI vikasAvI che te batAvavAnA kRtajJa bhAve Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 mane parANe dhasaDatho che ema kahuM tAye khATuM nathI. saMtabAlajI mahArAja pratye bhaktibhAva mane tema karavA preratA rahyo che; emAMye zrIkRSNanI mahera ja mukhya che tema mAnI vIramIza. A lekhanamAM meATA bhAganA kSeADA-chaMdI satabAlajI mahArAje jema ApyA che tema che. eka e TakAmAM kAvyazuddhinI daSTie paphera karyo che ane a vyavasthita samajAvavA e TakAmAM pAThAMtara karavAnI chUTa levA badala emanI kSamA mAgu` chuM, ane tema karavA badala vAcaka paNa kSamya gaNe. dulerAya AliyA sa'tasAthI' Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama prakaraNa 123, yaduva'zanI utpatti 124. yaduvaMza vana 125. parIkSitanI kRSNalIlAjijJAsA 126. prabhune avatAra levA prAnA 127, AkAzavANI ane kasanI krUratA 128. devakIjInuM garbha haraNa ane zeSAvatAra 129. devakI kUkhe avataraNu 130. avataraNanA avasara anukramaNikA 131, prabhu-prAgaTya 132, yoAdAjIne kheALe 133. yAgamAyAne Adeza 134. naMda-vasudeva milana 135. pUtanA--stanapAna 136. pUtanAne meAkSa 137, zakaTabhaMga 13. taNAva vadha 139. nAmakaraNa saskAra 140. balarAma ane kRSNa 141. kanaiyA vrajalADakA 142. kRSNamukhamAM vizvadarzana 143, dAmeAdaralIlA 144. kuberaputrAnI zApamukti 145. kRSNanI bALalIlA 146. vRMdAvananI pasaMdagI 147, vRMdAvana pratye prayANa 148, aAsuravadha 149. brahmAjI kaseATI kare che 150, dhenukAsuranA nAza pAna naM. 305 306 308 311 313 318 320 324 326 328 331 333 335 338 341 343 346 349 352 355 357 360 362 364 36 6 39 372 375 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151. gepakhALa sajIvana karyA 152, kAlIyanAga nAthya 153. kRSNanuM agnipAna 154, alarAme pralabAsura haNye 155. bIjI vAra agnipAna 15. vastraharaNa 80 157, brAhmaNapatIenI sahRdayatA 158. IMdrayajJanI avahelanA 159. geAva navara 160. zrIkRSNanA abhiSeka 161. premasaMnyAsinI gApikA 162, mahArAsaramaN 163, rAsa-rahasya 164. sadananI za!pamukita 165, mAdhavanuM madhurAMta 166. ariSTAsura-dhye!mAsura-vadha 167, akrUrajInuM Agamana 168. gepIeno virahavyathA 169. mathurAmAM Agamana 170. kAne mathurAne dheluM kayu 171. kubnane saundaryadAna 172, dhanuSyabhaMga 173. apazukanAnI akaLAmaNu 174. OM savadha 175, ke pUrti 176. AzramI zikSaNa ane gurudakSiNA 177, udbhava-naMda savAda 178. gaiApInI dinacaryAne kuDulatA 19. gopIonI kRSNa pratye tAlAvela 378 380 383 385 389 391 394 395 399 402 404 407 410 411 412 414 416 419 422 424 427 429 431 433 435 438 441 446 448 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 451 4pa3 456 458 462 414 467 468 473 476 479 482 481 180. vrajavAsIonI premalakSaNA bhakti 181. kujA ane ane premadAna 182. akrUrajInI hastinApuranI mulAkAta 183. jarAsaMdha sAthe yuddha 184. dvArikAnirmANa ane kAlayavanane nAza 185, mucukuMda kathA 186. raNachoDe raNa cheDayuM 187. rukimaNune kRSNaprema 188. rukimaNune saMdezo 18. zizupAlane vADmAna ane kRSNanuM Agamana 190. rukimaNI haraNa 191. yuddha ane vijaya 192. pradyumna prAgaTaya 193. jAMbavatI ane satyabhAmAM sAthe lagna 194. zatadhavA vadhu 195 pAMDavabheru kRSNa ne kAlidI varaNa 196. sat kSatriyatA ne prANigrahaNa 197, bhaumAsuravadhu ne apahatAone svIkAra 198. rukimaNIne ahaMkAranuM mardana 199, aniruddha ane zatruvadha 200. uSA aniruddha gavardha vivAha 201. nRgarAja caritra 202. balarAmanuM vrajagamana ane pauMDUkavadha 203. balarAmathI dvividano aMta 204, balarAmanuM parAkrama 205, ekanI anaMtalIlA 489 490 492 45 498 5 02 504 2017 510 513 515 516 521 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para 5 529 532 535 539 543 546 548 551 553 556 558 561 206, bhImadvArA jarAsaMdhavadha 27. zizupAlavadha 208. IrSyA-AgamAM baLatA duryodhananI hAMsI 209, zAva ane daMtavaphatrane vadhA 201. balarAmano ekarAra ane balavalavadha 211, sudAmAcaritra 212, kRSNasudAma milana 213, kRSNasudAmAM saMvAda 214. maitrIno prasAda 215. yAtrAvasare premIonAM milana 21. zrIkRSNane nilepa nivikArI prema 217, cha devakIputra yamadvArethI pAchA lAvyA 218, subhadrAharaNa 219, bhakatavatsala 220. vedastuti 21. zivajInuM saMkaTa haryuM 222. bhagavAna viSNuno sarvottama zreSThatA 22 3. sakhAvatsala zrIkRSNa 24. zrIkRSNanI jalakamalavat nilepatA rarapa. kRSNapatnIonI krAMta kAMtabhakti 226. avatArIkAryanI Iti rara7, bhagavAna RSabhadevane mokSamArga 228, bhakatanA prakAra 29. mAthAnuM svarUpa 230. mAyAvaraNe pAya 231, satyanAra --paramAtmAnuM svarUpa 565 569 pa72 574 pAcha7 580 582 585 591 594 pa98 602 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 609 232. kartavya karma, vikama ane akarma 233. dharmakathAnuga 234. dattAtreyanA covIsa guru 235. AtmavidyA kevI rIte prApta karavI ? 236. satkarma, bhakita ane jJAnega 237. catuvidha dhyAnanuM svarUpa 238, prabhune svadhAmavAsa ra39, kalipraveza ane kalidanane upAya 240. pUrNAhuti 618 621 626 630 6 32 6 37 ' , : * pInI vA / ja. As & ctyAga } 24) sarvadharmaka Sbhojana pArabdha mAlikI brahmA hukamaryAdA " , 1 - eka ( che : STha maiyA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Izvara lAkaDA para pharato raMdhe lAkaDAne kaDave to khUba lAge paraMtu e lAkaDAne deha dhAthI chalAIne suMvALA bane, avanavuM ghaDatara pAme, avanavA rUparaMga pAme, kiMmata-gyatAmAM aneka gaNe vadhAre thAya tyAre e raMdhAnI kaDavAza chelAI cUkelA pharaniyarane sAlatI nathI. IzvaranuM pratyeka vidhAna paNa AvI ja rIte jIvanA kalyANanA hetuthI yojAyuM hoya che, paraMtu jIva ajJAnavaza hAI IzvaranA vidhAna sAme babaDajA kare che, sutArarUpI Izvara duHkharUpI raMdhe laIne mAnavInA jIvanane ghaDe che. gata bajAramAM enI yogyatAne vadhAre che. Izvara jagatane niyaMtA che ane tethI e taTastha che. e mAtra priyakara ja nathI, bhayaMkara paNa che ane hitakAra paNa che. enuM pratyeya sarjana agara visarjana vizvanI AMkhamAM kalyANanuM aMjana AMjavA mATe ja joyuM hoya che. hA, e niyaMtraNa kaDavuM lAge kharuM, paraMtu te te osaDa jevuM. e AraMbhamAM kaDavuM lAge, paraMtu pariNAma ati mIThuM, ati sukhada he che. kRSNuzaMkara zAstrI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yaduvaMza utpatti aMtakALe gAtA je, sau nAmAM narAdhama, anya kALe thatA pedA, temAMthI ce narottama. suNIne satyanA sAda, svayaM prakRti nagatI; evuM lAge chatAM mULe, tyAMye satA haze kahI", prabhu janmAvavA mATe, vAyuma DaLa Ie; temAM ya bhavya maryAM tyAM, mukhya rUpe ghaNA thaze. 1 3 he parIkSita ! have huM yayAtinA meTA putra yadunA vaMzanuM varNana karuM chuM. A vaMzavaSNuna pAte parama pavitra che, jagatanAM pApAne naSTa karavAvALu' che. je mAnavI bhAvathI A sAMbhaLaze, tenAM sau pApe chUTI jaze. enuM mukhya kAraNa e che ke A vazamAM svayaM parama brahma zrIkRSNe te vAraMvAra mAnavajanma lIdhe hatA ! yadukuLamAM kRtI" rAjA thayA. ane kRtIne tyAM arjunanA janma thayA te kArtavIrya arjuna. e sAta dvIpane ekachatrI samrATa banyA. teNe bhagavAnanA aMzAvatAra zrI dattAtreya mahArAjathI yogavidyA ane aNima-saMdhamA vagere meTI meATI siddhio prApta karI hatI ! eTaluM sAcuM ke jagatane kaI paNu samrATa kAvIya arjunanI bharAbharI yajJa, dAna, tapasyA, yoga, zAstrajJAna, parAkrama ane vijaya Adi guNAmAM karI zake tema nahetuM. ghaNA lAMbA kALa lagI eNe bhegA bhAgavyA chatAM enA zarIranuM khaLa na khUTyuM ke, na te dhana. are, enA prabhAvanI teA vAta ja zI karavI ? enuM nAma prA. 20 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 lIdhAthI e lenArane tyAM paNa dhananI choLo UDavA lAgatI ane gumAveluM dhana ApoApa maLI AvatuM. Ama to tene ghaNuM putro hatA. te paikI mAtra pAMca ja bacI zakelA ! bAkInA badhA moTA bhAge parazurAmanA ja krodhAgnithI nAza pAmelA. bacelA pAMca putronAM nAma kramazaH (1) jayadhvaja (2) zarazena (3) vRSabha (4) madhu ane (5) urjita hatAM. jayadhvajanA putra tAlaMjaghanA putro tAlabaMdha kSatriya kahevAyA. maharSi aurvanI zaktithI rAjA sagare e badhAne saMhAra karI nAkhe. e putromAM vInihAtra hato. tenA putra madhune paNa ghaNA putro hatA. temAM sauthI moTA putra vRSNui hato. A madhu, vRSNi ane yadune kAraNe e vaMza kramazaH mAdhava, vASaNeya ane yAdavane nAme prasiddha thaye. yaduvaMza varNana vasaMtatilakA je vaMzamAM janamatA zuci putra jhAjhA; jyAM nyAya nIti vaLI dharma paDe na pAchAM; te vaMza puNya paripUrNa banI javAthI, janma tahIM vibhUti kaI prabhu dayAthI. 1 vibhUti evAM saMkaSTa, AkhA vizva taNuM sahe, saje sudhA bharca vizva, pite jhera badhAM vahe. 2 naiSThika brahmacArI zukadevajI belyA : "priya parIkSita yadunA vaMzamAM je zazabindu rAjavI thayo, te parama cagI, mahAna bhegauzvarya-saMpanna ane atyaMta parAkramI hatuM. te yoda Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 ratnane| svAmI, cakravatI ane yuddhamAM ajeya hatA, parama yazasvI evA zabindune daza hajAra patnIe hatI. temane aneka saMtAneA thayAM pazu temAM pRthuzravA Adi cha putro mukhya hatA, pRthuzravAnA pautra zanA nAme thayela. teNe se| azvamedha yajJa karyo hatA ! uzanAnA pAMca pautra paikI sauthI nAnerA jayAmadha hatA. tenI patnInuM nAma zaikhyA hatuM. enA putra vidarbha sAthe sAdhvI samI bheAjyAnuM lagna thayeluM. te putravadhU bhAyAnI kUkhe traNa putra thayA. te paikInA chellA putra rAmapAda rAjA e vidarbha vaMzamAM khUba prakhyAta thaI gayelA. emAMthI ja 'cedi' nAmanA vaMza cAlyA jemAM zizupAla AdirAnta thayelA. parIkSitajI! vRSNui vazamAM devaka rAja thayeleA tenI sAteya kanyAe vasudevajIne paraNelI. ugrasena rAjanA nava dIkarAmAM kaMsa sauthI meATA hatA. vasudevajInA janma samaye nagArAM ane neAbata svaya* vAgelAM tethI vasudevajI 'Anaka duMdubhi'nA nAme paN mazahUra thayA ! vasudeva ja zrI kRSNanA pitAjI ! kutA vasudevajInI bahena heAvAthI [kuMtIjI--pRthA] te vAsudeva zrI kRSNanAM phAI thAya. vasudevanA pitA zUrasenanA eka mitranuM nAma kuntibheAja hatuM. pRthAne kuMtibheAjanI geAde zUrasena rAjAe ApelAM. pRthA kanyAe durvAsA RSine prasanna karIne dezane kheAlAvavAnI vidyA zIkhI lIdhelI. e rIte bhagavAna sUryane ku MtIe ekalavyA. sUye kahyuM : 'mAruM da"na niSphaLa nahIM jAya ! mATe huM eka putra tArAmAM janmAvIza. e putrane (karNane e kanyAe lekabhaye nadImAM nAkhI dIdhele. huM parIkSita ! pRthAnI nAnI bahena zrutadevAnuM lagna karUpa dezanA adhiti vRdghazarmA joDe thayelu. daMtavakatrane janma emAMthI ja thayele. A ja te daMtavakatra che ke je pUrvajanmamAM zanA de RSienA abhizApathI hiraNyAkSa( rAkSasa ) rUpe thayele. jyAre asurA rAjanA veze A duniyAmAM AvyA eTale bhUmibhAra e karavA bhagavAna zrI kRSNe teene dura karavA A jagatamAM janmakRtya karyuM che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 teo ane temanA bhAI balarAme vizvabhAra ocho karI nAkhyo ! parIkSitajI! bhagavAne e rIte avatAra dharIne jagatane bhAra e karavAnI sAthe sAthe kaliyuganA bhakto mATe evuM "gItA" tatva ApyuM ke jenA gAnathI ane sAMbhaLavAthI mAnavatAyukta mAnavajAtanAM duHkha, zoka ane ajJAna badhuM ja naSTa thaI jAya che. e bhagavAnane yaza ja tIrtha rUpa che. eka vAra paNa jAye-ajANya te bhagavAnane yaza sAMbhaLI lIdhe, te te amRtapAna jevo nIvaDI zakaze. karmavAsanA paNa bhagavAnanuM smaraNa karavAthI kharI paDatI hoya che. kharekhara, e bhagavAnanuM mukhakamala evuM te zobhAyamAna hatuM ke jANe te joyA ja karIe ! tRti vaLe ja nahI. teo utpanna thayA mathurAmAM vasudevajIne ghera paraMtu janmatAM ja saMge evA UbhA. thayA ke teone naMdarAjAnA vrajamAM javuM paDayuM. kAraNa ke teone gvAlabAla, gopIo ane gAyane sukhI karatAM hatAM. e janmakRtya pUrepUruM bajAvI teo mathurAmAM pAchA AvI gayA. emanuM AkhuMya jIvana vraja, mathurA ane dvArikApurImAM emaNe gALyuM ane pheI putra-pAMDavo ane kauravo vacce thayelA kalaha nimitte pAMDavapakSe nyAya hovAthI teo pAMDava-pakSapAtI banIne arjunane nimitta banAvI e mahAyuddhamAM temane ja vijaya apAvI dIdhuM. uddhavane uddhAra karI kArya pUruM thatAM pite pitAnA parama dhAmamAM sidhAvI paNa gayA !" parIkSitanI kRSNalIlA-jijJAsA bhAgavatI prabhuvANa brahmaniSTha zukAnana, serave je sudhA-zI te, jIrave pAtra sajajana; mahAbhAratane jaMga, durtavya siMdhu-ze chatAM, te susaMdhya thayo nyAya kAje kRSNa-kRpA thatAM. 2 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 rAjA parikSitajIe brahmacArI zukadevajIne pUchayuM : "bhagavAna ! Ape caMdravaMza ane sUryavaMzanA vistAranuM ane e bane vaMzamAM janmelA rAjAonuM adbhuta caritravarNana karyuM. bhagavAnanA parama premI munivara ! Ape svAbhAvika rIte ja dharmapremI yaduvaMzanuM paNa vizadatAthI varNana karyuM. to have Apa kRpA karIne e ja yaduvaMzamAM potAnA aMzarUpa zrI balarAmajInI sAthe pote jamyA, evA bhagavAna zrI kRSNanuM parama pavitra jIvanacaritra paNa mane saMbhaLAvo ! kharekhara te bhagavAna zrI kRSNajI sarva jIvonA jIvanadAtA ane sarvAtma svarUpa ja che. emaNe yaduvaMzamAM avatAra dhAraNa karI je je manahara lIlAo karI, te badhIne paNa Apa savistarapaNe amane saMbhALavo! e bhagavAna zrI kRSNanA guNa ane emanI lIlAo; eTalI badhI madhura ane svabhAvathI ja suMdara che ke je virAgI mahApuruSonA -hadayamAM leza sarakhI lAlasA-tRSNA nathI, teo to te kathAo pratye AkarSita thaI; nityaniraMtara e lIlAonuM gAna karyA ja kare che ! to pachI jeo A bhavarogathI chUTavA mAge che, temane mATe esaDarUpa che ja ane janmamRtyunA cakkaramAMthI te jhaTajhaTa cheDAvI de tevI che. ane jeo ghaNuM ghaNuM viSayAsakti dharAve che, temanAM mana ane kAna paNa e kathA sAMbhaLatAM emAM ja AnaMdamaya banI jAya che. e pAmarene paNa e kathAomAMthI UMDo rasa ane bahu sukha maLI zake che ! AvI sukhanI sthitimAM kAM te pazughAtI sivAya koI paNa evo jIva nahIM ja nIkaLe ke je mukti jhaMkhate hoya ane A bhagavAnanI lIlAo sAMbhaLavAmAM ruci na kare, bhagavatakathA pratye prema na kare ! vaLI mArA kuLa sAthe te bhagavAna zrI kRSNano ghaNuM maTe saMbaMdha che ja ! jyAre kurakSetramAM mahAbhAratanuM yuddha thatuM hatuM ane devone paNa jItI levAvALA dAdA bhISma Adi atirathIo sAthe mArA dAdA pAMDavonuM yuddha thatuM hatuM, te samaye kauravonI senA to emane apAra samudra jevI lAgatI hatI . jemAM dAdA bhIma jevA moTA moTA magara Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 mAne paNa gaLI janArA timiMgala macchAnA samAna bhayaprada mahA-rathIo hatA ! ema chatAM mArA dAdAjI svanAmadhanya evA pAMDavA bhagavAna kRSNacarajjunaukAnA Azraye jema kAI raste cAlatA mAnavI, gAyanA vAchaDAnI kharInA khADA saheja sahejamAM eLagI nAkhe tema e senAsamudrane AsAnIthI pAra karI gayA. are zukadevajI ! mArA e mahAna dAdAjIenI vAta hamaNAM javA de teAya je ApanI sAme A mAruM zarIra che ke je pAMDava-kaurava baMnenA vazAnA sahArArUpa hatuM paNa je azvatthAmAjIe mUkelA brahmAstrathI khaLI cUkeluM hatuM ane je samaye mArAM mAtAjInA garbhamAM pravezIne paNa mAruM rakSaNa karyuM hatuM, te mArA mATe ja nahIM, balake samasta zarIradhArIenA bhItaramAM AtmArUpe rahI amRtatvanuM dAna kare che ane bahAra vaLI kALarUpa mRtyunuM dAna kare che, A kAMI AchI ajAyabI che ! manuSyarUpe peAtAnI pratIti ApavI, e te emanI eka nAnIzI lIlAmAtra ja che. Apa evA mahAna e prabhunAM azva ane mA thI paripUrNa badhI lIlAonuM varNana kare. te bhagavAna mArA kuLadevatA che, jIvanadAtA che. uparAMta samasta jIvenA AtmArUpa che. bhagavan ! Ape hamaNAM ja darzAveluM ke balarAmajI rAhiNIjInA putra hatA, jyAre khIjI bAju Ape ema kahyuM ke balarAma te devakIputra paNa hatA. teA khIjuM zarIra dhAraNa karyA vinA reIi tathA devakI banne mAtAonA bALaka thavuM kevI rIte savita banI zake ? vaLI he zukadevajI ! asurAte mukti ane bhakatAne prema ApanArA bhagavAna zrI kRSNane vAtsalyapUrNa mAtA-pitAnuM ghara choDI vrajamAM javAnuM zAthA banyuM ? bhaktavatsala evA e prabhu naMda Adi gALiyAo sAthe kayAM kayAM vaselA ? brahmA ane zaMkara para paNa zAsana karanArA prabhuzrIe vrajamAM tathA madhupurImAM rahIne kaI kaI AtanI lIlAo karI ? ane mahArAja, e te batAve ke emaNe peAtAnA sagA mAmA pha`sajIne kema mArI nAkhyA ? te kAma teA kSu Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 311 ayogya ja gaNAya ne? manuSarUpe dvArikApurImAM yaMduvaMzIo sAthe emaNe keTalAM varSo gALyAM ? sarvazaktimAna e prabhunI patnIo keTalI hatI ? emaNe keTalAM lagna karyA ? Apa to haradama e prabhulIlAmAM masta rahe che, tethI A meM nAma laI laIne je pUchayuM te uparAMta paNa ghaNuM ghaNuM saMbhaLAvI zakaze Apa pUrA jANakAra che ane huM mahAjijJAsu chuM. anna te zuM, balake meM pAchuM paNa tajayuM che, chatAM jagatajIne ana-pANI vinA je vedanA thAya che, te mane jarA paNa trAsa ApatI nathI, thatI paNa nathI. enuM kAraNa e che ke ApanA pavitra mukhakamaLathI je sudhAmayI lIlAkathA kahevAya che temAM ja sudhAtRSA miTAvavAnuM amaluM rasAyaNa paDyuM che " tyAre zrI sutajIe kahyuM : "zaunakajI ! bhagavatapremIomAM agraNI evA zukadevajIne parIkSitajIe jyAre Ama pUchyuM tyAre zukadevajIe temanuM khAsa abhinaMdana karyuM ane sadA mATe samasta kalimala nArI e kathAlIlAonuM bhavya varNana zarU karI dIdhuM." prabhune avatAra levA prArthanA savaiyA-ekatrIsA marya samAje dharmapratiSThA, jethI vyaktinI svataMtratA, sAce mAge vyakta thatI tyAM nItinyAyanI vizeSatA; Ave kAraNe jarUra paDe che virala vibhUtinI jyAre, sujana vyaktio samAja sAthe saphaLa yAna karatI tyAre. 1 anuka aizvarya prabhunuM jANe, sAkSAt eve same thatuM, pratyakSIbhUta e mATe, ke vAye hiMda zAzvatu. 2 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zrI brahmacArI zukadevajI kheAlyA : "huM bhagavAnanI lIlArasanA rasiyA rAjarSi ! tame je nizcaya karyo che, te ghaNeA ja suMdara ane AdarapAtra che. kemake have tame bhagavAna zrIkRSNanI lIlA-kathA suNavA svAbhAvika rIte utsuka thayA che. jema ga*gAjala ke bhagavAna zAli grAmanuM caraNAmRta badhAMne pavitra karI nAkhe che, tema bhagavAna zrIkRSNanI kathA saMbaMdhamAM padma karavAthI ja zretA, vyaktA ane praznAra e traNeya vyaktie pavitra thaI jAya che. rAjana ! te samaye zAsakagaNu dhamaDane lIdhe dharmanuM ullaMdhana karI nAkhatA hatA. kharI rIte teo rAjA nahAtA, paNa rAnaenA rUpe janmelA asakhya daitye ja jANe pragaTa thaI cUkayA hatA ! emanA asarlR bhArathI dharatIne bahu bahu pIDA thavA lAgI. tethI pRthvI peAtAnA bhAranI pIDA maTADavA brahmAjI kane paheAMcI gaI. pRthvIe e samaye gAyanuM rUpa dhAraNa karI rAkheluM ane enI AMkhAmAMthI vahI vahIne AMsuDAMe mADhA para chAI rahyAM hatAM! pRthvInuM mana tA khinna hatuM ja ane zarIra pazu bahu ja kRza thaI gayuM hatuM, ne meTA karuNa svarathI bhAMbharI rahelI hatI, brahmAjI pAse jaI eNe potAnI pUrepUrI kaTakathA saMbhaLAvI, brahmAjIe UMDI sahAnubhUtinI sAthe e duHkha-kathA sAMbhaLI lIdhI ane pachI tarata bhagavAna zaMkara tathA svarganA judA judA mukhya ravA tathA gAya rUpe pAtA pAse AvelI e pRthvIne sAthe laI kSIrasAgaranA kinArA para gayA. bhagavAna pe|te teA devAnAya ArAdhya deva che. tethI bhagavAna peAtAnA bhaktAnI samasta abhilASAo pUrNa kare che ane teo emanAM sakaSTonA nAza karI che. te ja jagatanA ekamAtra svAmI che. kSIrasAgaranA taTe paheAMcIne brahmAjI ane devAe 'puruSa sukatta' dvArA e parama puruSa sarvAMtaryAmI prabhunI stuti-prArthanA karI. brahmAjI te! stuti karatAM karatAM samAdhistha thaI gayA. brahmAjIe samAdhi-avasthAmAM AkAzavANI sAMbhaLI ! e pachI jagatanA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 nirmANakartA brahmAjIe devatAone kahyuM, devatAo | meM bhagavAnanI vANI sAMbhaLI che. tame paNa mArA dvArA e vANuMne tarata hamaNAM ja sAMbhaLI le ane pachI ema ja kare. enuM pAlana karavAmAM lagAreya vilaMba na thavo joIe. joke Ama te bhagavAnane dharatInA duHkhanI prathamathI ja khabara che, teo ja IzvaranAya Izvara che, tethI teo potAnI kALazakti dvArA pRthavIne bhAra haraNa karatA karatA jyAM lagI pRthvI para lIlA karatA karatA vicare, tyAM tame paNa tamArA aMze sAthe yadukulamAM janma laIne emanI (bhagavAnanI) lIlAmAM sAtha Ape. vasudevajIne ghera svayaM puruSottama bhagavAna pragaTa thaze. emanI ane emanA preyasI-panI-vanI sevA mATe devAMganAo paNa avatAra dhAraNa karaze ! svayaMprakAza bhagavAna zeSanAga paNa je bhagavAnanI kalArUpa hovAne kAraNe anaMta che (kemake anaMtane aMza anaMta ja heya che.) ane jemane hajAra mukha che. bhagavAnane vahAluM kAma karavAne mATe bhagavAnanA pahelAM paNa emanA moTAbhAInA rUpamAM avatAra dhAraNa karaze. bhagavAnanI te azvaryazAlinI yogamAyA paNa jemaNe AkhAye jagatane mohita karI rAkhyA che te (gamAyA) sudhAM bhagavAnanI AjJAthI bhagavAnanuM lIlAkArya saMpanna karavA mATe aMzarUpamAM jarUra avatAra prahaNa karaze. he parIkSita rAjana ! A pramANe brahmAjIe devatAone A prakAre AjJA ApI ane pRthvIne paNa samajAvI-bujhAvI hRdayasamAdhAna ApyuM. tyArabAda teo pitAnA utkRSTa dhAma satyalokamAM cAlyA gayA ! AkAzavANI ane kaMsanI kUratA DAranAro Dare pote, teye nIDara mAnIne, ghaNuM ghaNuM anartho te, kare ra kSaNe kSaNe. 1 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 karatA kADhavI zIvra, vAyumaMDaLa mAMhyathI; marya samAjamAM tethI, sadayatA vadhe ghaNuM. 2 vANImAM nitya mAdhurya, sAthe maulika satya he, gUjha asatya sAme sA, vizvaprema na visara. 3 prAcInakALamAM yaduvaMzI zarasena rAjA thaI gayA, jeo mathurA nagarImAM rahIne mAthuramaMDaLa ane rasenamaMDaLanuM rAjyazAsana calAvatA hatA. e ja samayathI mathurAnagarI samasta yaduvaMzI rAjAonI rAjadhAnI banI gayelI. mathurAne mahimA aparaMpAra che, tyAM to sadAya bhagavAna zrI hari virAjI rahyA che eka vAra mathurAmAM sUrasenanA putra vasudevajI vivAha karIne pitAnI navavivAhitA dharma patnI devakIjInI sAthe ghera javA mATe ratha para savArI karI cAlyA jatA hatA. ugrasenane putra kaMsa rAjA hato. te rAjAe potAnI A kAkAI bahena devakIjIne prasanna karavA mATe, enA rathaDAonI lagAma pakaDI lIdhI hatI ane te pote ja ratha hAMkavA lAgyo. jo ke enI sAthe senAthI banelA seMkaDo ratha cAlatA hatA ! devakIjInA pitA hatA devaka. pitAnI putrI devakI upara temane ghaNe prema hatA. kanyAne vidAya karatI vakhate devake senAnA hArathI zaNagArelA cAra hAthIo, paMdara hajAra ghoDAo ane aDhAratho rasa tathA suMdarasuMdara vastrAbhUSaNethI opatI base sukumAra dAsIo dAyarAmAM ApI hatI ! vidAya samaye varavahunA maMgaLa prayANa mATe ekIsAthe zaMkha, turAI, mRdaMga ane dudubhi vAjA vAgavA lAgyAM. pelo kaMsa mArgamAM je samaye gheDAnI lagAma kaDIne pite ratha hAMkI rahyo hato, tyAre ja AkAza vANue ene saMbodhIne kahyuM: "are mUrakha ! je bahenane tuM rathamAM besADIne laI jaI rahyo che, teNInuM AThamA garbhanuM saMtAna ja tane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 mArI nAkhaze " kaMsa moTe pApI hatI. enI duSTatAne keI sImA na hatI! kharekhara te te bhajavaMzanA kalaMkarUpa ja hatuM. AkAzavANI suNatAM vAra ja kaMse talavAra kheMcI potAnI bahenane eTale pakaDI devakIjIne mAravA taiyAra thaI gayo, te ghaNe dUra to hato ja, pApI kAma karatAM nirlajaja paNa thaI gayela. have vasudevajI rAjA kaMsane kahe che: "rAjakumAra ! Apa bheja vaMzane tejeya vaMzadhara cho !!! moTA moTA zuravIro paNa ApanA guNethI prazaMsA ane samarthana kare che ! ahIM tamArI sAme eka te nArI jati, vaLI tamArAM bahena ane bIju A vivAhane zubha avasara ! AvI sthitimAM Apa emano vadha kevI rIte karI zakazo? vIra zreSTha ! je janme che tenI sAthe mRtyu te joDAyeluM che ja. te tarata thAya ke se varSa bAda thAya, paNa thAya te che ja. jyAre zarIrane aMta AvI jAya che, tyAre jIva potAnA karmAnusAra bIjA zarIrane dhAraNa karI le che ane prathamanA zarIrane choDI de che. paravazapaNe ene Ama karavuM ja paDe che. jema cAlatI vakhate mAnavI prathama paga sthira karIne ja bIjo paga upADe che tema jIva paNa pitAnA karmane anusAra bIju zarIra eka arthamAM pAmyA pachI ja prathamanuM zarIra cheDI dete hoya che. jema koI puruSa jAgrata avasthAmAM rAjAnuM Azvarya debI athavA denA IndranuM aizvarya sAMbhaLIne enI abhilASA karato thaI jAya che ane enuM ciMtana karate karate e ja vAtamAM otapreta banI ekarUpa thaI jAya che tathA svapnamAM pitAne ja rAja ke IndranA rUpamAM anubhava karavA lAge che ane potAnI garIba avasthAnAM zarIrane bhUlI jAya che; vaLI kaI kaI vAra te jAgrata avasthAmAM ja e ja vAtanuM ciMtana karato karato tanmaya banI jAya che ane ene skUla zarIrane khyAla ja nathI rahetA, te ja rIte jIva kamaphata kAmanA athavA kAmanAkRta karmane adhIna thaI pitAnA prathama zarIrane bhUlI jAya che ane bIjA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zarIrane pAmI jAya che. matalaba, A jIvanuM mana aneka vikArone puMja che. dehAMtane vakhate jIva aneka janmonAM saMcita ane prArabdha karmonI vAsanAone adhIna thaIne mAyA dvArA racAyelA aneka pAMca bhautika zarIra paikI je kaI zarIranA ciMtanamAM tallIna thaI jAya che ane mAnI bese che ke "te zarIrarUpa huM chuM evA jIvane tevuM ja zarIra grahaNa karIne janma levo paDe che. jema sUrya, caMdra vagere prakAzamaya padArtho pANu bharelA dhaDAmAM athavA tela Adi tarala padArthomAM pratibiMbita thAya che ane havAnA jhapATAthI te ghaDAnAM jaLa ke tela hAlavA-cAlavAthI temAM pratibiMbita cIjo paNa jANe hAlatI-cAlatI hoya tema dekhAya che, e ja rIte jIva paNa pitAnA ajJAnathI racelA zarIramAM rAga karIne e zarIrane pitAnuM svarUpa mAnI bese che ane mohavaza enA AvavA-javAne pitAnuM, eTale ke zuddha AtmAnuM AvavuM-javuM mAnavA lAge che. e mATe jeo potAnuM kalyANa cAhe che emaNe kharekhara to koIne moha nahIM karavo joIe. kemake jIva karmane adhIna thaI gayela che, ane tethI te je koI sAthe paNa droha karaze, teNe A jIvanamAM zatruthI ane maryA pachI paralokamAM paNa bhayabhIta thavuM ja paDaze. kaMsarAja ! A ApanI nAnI bahena haju ghaNuM nAnI ane ghaNI rAMka che. te te ApanI dIkarI jevI gaNAya ! vaLI teNune haju hamaNAM hamaNAM ja vivAha karyo che. haju vivAha-lagnanAM maMgalacihno paNa enA zarIra parathI eNe utAryA nathI. A paristhitimAM Apa jevA dInavatsala puruSe e bApaDIne vadha karI nAkho, jarA paNa gya nathI." zukadevajIe kahyuM: "parIkSitajI ! A pramANe vasudevajIe prazaMsA Adi zAmanItithI ane bhaya Adi bhedanItithI kesane Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 bahu ja samajAvyuM, paraMtu te phara te rAkSasAnuyAyI thaI gaye hatA tethI eNe pitAnA bhayaMkara saMkalpane na choDayo. vasudevajIe kaMsanI vikaTa viSama evI haTha joIne vicAryuM ke koI paNa rIte A TANuM te TALI nAkhavuM ja rahyuM! ! tyAre teo e nizcaya para pahoMcyA ke buddhimAna puruSe jyAM lagI buddhi ane baLa sAtha Ape, tyAM lagI mRtyune TALavAne prayatna karavo joIe. prayatna karavA chatAM paNa je te na TaLe te pachI te prayatna karavAvALAne doSa kaze raheto nathI. e mATe A mRtyurUpa kaMsane pitAne putra ApavAnI vAta karIne paNa devakIne bacAvI lauM. mArA putro pedA thAya te pahelAM kadAca kaMsa pote ja marI jAya, saMbhava che ke UlaTuM ja thAya ke mAre putra ja kaMsane mArI nAkhe. vidhAtAnuM vidhAna prathamathI jANuM levuM bahu kaThaNa che!! jema keTalIka vAra vanamAM Aga lAge che, te samaye pAsena bacI jAya che ane dUranuM baLI jAya che e badhI vAtomAM adaSTa sivAya bIjuM kaMI mahatvanuM kAraNa jaNAtuM nathI; prANInuM kyAre zuM thaze, te jJAnI sivAya koI jANI zakatuM nathI. ema vicArI aMte duHkha hovA chatAM uparathI hasatA hoya tema vasudevajI bolyA: "kaMsarAja ! tamAre to AkAzavANI thaI che, tema ApanI bahena devakIjI sAthe te kAMI harakata nathI, mAtra emanA putra sAthe che; te emanA putra te tamAre havAle saheje AvI jaze. kaMse vasudevajInI vAta mAnI lIdhI, kAraNa ke te vAta kaMsane yuktisaMgata lAgI ane devakI bahenane mAravAnI vAta kaMse choDI dIdhI. paraMtu evAmAM nAradajIe AvIne kaMsane cetavyo ke tArI AjabAju je leka pedA thAya che, te badhA tArA zatruo che. eTale eNe pitAnA pitA ugrasena sahita aMdhakavaMza temaja yadu ane bhejavaMzanA rAjAone paNa kedamAM mUkI dIdhA. e rIte vasudevajI tathA pitAnI bahena devakIne paNa jelamAM kaMsarAjAe Akhare to gayAM ja." Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devakIjInuM garbhaharaNa ane zeSAvatAra AsurI bhAvavALAne, AsurI mitra sAMpaDe; te sau bheLA maLI haze, surane nAza Adare. 1 kiMtu te ja same sAme, prabhu-aMze samuddabhavI; karIne sA'ya surone, ape jIta kharekharI. 2 brahmacaryaniSTa zukadevajI kahe che: "parIkSita ! eka taraphathI to rAja kaMsa jate baLavAna hato ja. sAthosAtha magadhanareza jarAsaMdhanI ghaNI madada e kaMsane svAbhAvika maLatI rahetI hatI. uparAMta enA sAthIomAM (1) pralaMbAsura (ra) bakAsura (3) cANura (4) tRNAvarta (5) aghAsura (6) muSTika (7) ariSTAsura (8) dvivida (9) pUtanA (10) kezI ane (11) dhenu temaja bANAsura ane bhomAsura jevA ghaNuM daitya rAjAo enA sahAyakarUpa hatA. e badhAne sAtha laI te yaduvaMzIone naSTa karavA lAgI gayela. AthI yaduvaMzIo bhayabhIta thaI kura, paMcAla, kekya, zAlava, vidarbha, niSadha, videha ane kAsala Adi dezomAM jaI vasavA lAgyA hatA ! jyAre kase eka eka karIne devakIjInAM cha bALake mArI nAkhyAM tyAre devakIjInA garbhamAM bhagavAnane potAnA aMzarUpa zrIzeSajI-jemane anaMta paNa kahevAya che, teo-padhAryA. AnaMda svarUpa teonA garbha pravezathI zrI devakIjIne sahaja sahaja atizaya AnaMda thaye ! paraMtu kaMsa kadAca ene paNa mArI nAkhe che ene lIdhe devakIjIne zAka paNa eTaluM ja vadhI gayo ! vizvAtmA bhagavAne jyAre joyuM ke mane ja pitAnA svAmI ane sarvasva mAnanArA yaduvaMzIo kaMsa mAraphata khUba satAvAyA che, tyAre bhagavAne potAnI gamAyAjIne Adeza ApI dIdhuM : Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 devI kalyANa ! tuM vrajamAM ja. te pradeza ghaNe suMdara che. jyAM najara nAkhaze tyAM govALiyAo ane gAyonI chaTA dekhAze. tyAM naMdabAbAnA gokulamAM vasudeva-patnI rahiNI vase che. emanI bIjI patnIe paNa kaMsathI DarIne guptavAsa sevI rahI che. A vakhate mAro je aMza zeSarUpe kahevAya che, te devakInA garbhamAM virAjamAna che. ene tyAMthI tuM rohiNIne peTe mUkI de. huM kalyANa ! have huM mAruM samasta jJAna, bala, Adi aMzeAnI sAthe huM devakIjIne putra banIza ane tAre naMdabAbAnI patnI yazodAnA garbhathI janma levAne che. tuM lekane mAM-mAgyAM varadAna ApavAmAM samartha thaIza! manuSyo tane pitAnI badhI IcchAo pUravAvALI jANuM dhUpa, dIpa, naivedya temaja anya prakAranI sAmagrIothI pUjA karaze. A pRthvInA le tAre mATe judAM judAM sthAne banAvaze ane durgA, bhadrakALI, vijayA, vaiSNavI, kumudA, caMDikA, kRSNa, mAgadhI, kanyA, mAyA, nArAyaNa, IzAnI, zAradA ane aMbikA vagere nAmothI tane pikAraze. devakIchanA garbhamAMthI kheMcavAne kAraNe loke saMsAramAM e zeSajIne "saMkarSaNa' kaheze. lokaraMjana karavAne kAraNe "rAma" paNa kaheze ane baLiyAemAM sarvocca hevAne kAraNe bhaviSyamAM "balabhadra' paNa kaheze, jyAre khuda bhagavAne bhegamAyAjIne A prakArane Adeza Apyo tyAre teNue jevI AjJA" ema belI bhagavAnanI vAta zirodhArya karI lIdhI, ane bhagavAnane pradakSiNA karIne te pRthvIlokamAM AvI tathA bhagavAne je Adeza Apela te mujaba ja vartavA lAgI. jyAre rogamAyAe devakIjIne garbha laI jaIne rohiNanA udaramAM rAkhI dIdhA tyAre puravAsI leke ghaNuM duHkha sAthe aMdaroaMdara kahevA lAgyA : "hAya ! bicArI devakIjIne e garbha te naSTa ja thaI gayo !' parIkSitajI ! bhagavAna to bhaktonI bhIDa bhAMgI abhaya ApanArA che. bhagavAna sarvatra badhAM svarUpamAM che ane Ama to tene Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 AvavA-javAnuM kazuM ye nathI, tethI teo vasudevajInA manamAM potAnI samasta kaLAonI sAthe pragaTa thaI gayA. emAM vidyamAna chatAM pitAnA avyakta svarUpane vyakta banAvI dIdhuM. bhagavAnane prakAza dhAraNa karavAne kAraNe vasudevajI sUrya samAna tejasvI banI gayA ! emane nIrakhIne lekenI AMkhe saheje biDAI javA pAmatI. samarthamAM samartha rAjA pitAnAM bala, vANI ane prabhAvathI emane jarA paNa naheAtA dabAvI zakatA. bhagavAnane A tirmaya aMza ke je jagatanuM parama maMgala karanAro che, te vasudevajIe dhAraNa karyo. te kAraNe devI devakIjIe rahaNa paNa karyo, jANe pUrva dizAe caMdramAM dharyo hoya tevA zuddha satvathI saMpanna evAM devI devakImAtAe vizuddha mana vaDe sarvAtmA ane AtmasvarUpa bhagavAnane garbha dhAraNa karyA. kharI rIte te bhagavAna ja sArI duniyAnuM nivAsasthAna che, chatAM devakIjI pote ja e mahAsattAnA nivAsasthaLarUpa banI gayAM! bIjaone devakIjInA A tejane khyAla na AvyuM, paraMtu devakIjInA garbhamAM bhagavAna te virAjamAna thaI ja gayelA. temanA mukha para pavitra smita pharakatuM hatuM ane dehakAntithI AkhI jela pote ja jANe jhagamagavA lAgI hatI !" devakI-kUkhe avataraNa enAM e devakI te ye, kUkhe prabhu padhAriyA tethI deha, vaLI jela, AsapAsa sahu dIpyAM. 1 bhava vRkSa pare paMkhI be beThAM jIva ne ziva; duHkhI mAyA vize jIva, mAyA taLe sukhI ziva 2 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 anyAya-duHkhathI meTuM, matyane anya nA duHkha; te kADho je ahiMsAthI, te sadA sarvane sukha. 3 brahmacArI zukadevajI kahe che: "rAjA parIkSita ! jayAre kaMse devakIjInuM kArAgAramAM sakSama nirIkSaNa karyuM te ene lAgyuM ke mArA prANenA grAhaka evA viSNu A bahenanA garbhamAM A vakhate AvI gayelA jAya che ! nahIM to bahena devakInI kAyAne jhagamagATa ATalo badho prabaLa heya ja nahIM. A pahelAM devakInI AvI kAyA meM kyAreya bIjAM garbhadhAne vakhata nathI nIrakhI ! have mAre jhaTamAM jhaTa cetI javuM rahyuM ! vaLI eka te devakIjI pate eka strI, bIjI bAju bahena che ane trIjI te garbhavatI paNa che. AvI sthitimAM eka bahAdura kSatriya tarIke mArAthI ene ThAra te nahIM marAya. te bIjI rIte have mAre zuM karatA rahevuM? je huM devakIne mAruM to mArI meLavelI kIrti, lakSamI ane AkhuM AyuSya badhuM ja jANe naSTa thaI jAya, te pachI karavuM zuM ? je kuratAno vyavahAra kare che, te to jIvavA chatAM marelA ja gaNAya, leke mRtyu bAda te evA mANasane sadA gALAthI ja vadhAvatA hoya che. eTaluM ja nahIM, e dehAbhimAnI halakAmAM halakI evI naraka gatimAM ja jAya che. jo ke kaMsa devakIjIne jarUra mArI zakato hato, paraMtu na jANe zAthI mAravAnA atyaMta bhara vicArathI e have sAva nivRtta thaI cakyo ! ! ! bhagavAnanA pratye daDha virabhAva manamAM gaMThIne te sUtAMbesatAM, khAtA-pItAM, hAlatAM-cAlatAM e rIte covIseya kalAka te bhagavAnano ja vicAra karyA karato rahyo. jyAM enI AMkha paDe, ane jyAM kAMIka khaTake thAya ke tarata zrI kRSNa ja te badhAmAM enI najare paDatA hatA. A rIte kaMsane AkhuM jagata varabhAva hovA chatAM ekaMdare kRSNamaya ja banI gayuM. tevAmAM ahIM bhagavAna zaMkara ane brahmAjI kaMsanA prA. 21 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 kedakhAnAmAM AvI paheyA !!! emanI sAthe emanA anucare uparAMta samasta devaaitinidhio ane nAradAdi RSi-munio paNa hatA ja. teo badhA sumadhuravANuthI saunA manoratha pUranArA evA bhagavAna kRSNanI A prakAre stuti karavA lAgyAH "prabhu! Apa satya saMka95 che, tethI satya pite ja ApanI prAptinuM sarvocca sAdhana che. sRSTinA pahelAM, pralayanA aMte ane saMsAranI hastI e badhI ja avasthAomAM paNa Apa eka ja satya svarUpe che. dazyamAna evAM pRthvI, pANu, agni, vAyu ane AkAza A pAMca satyenA Apa ja ekamAtra kAraNarUpa che. Apa ja e badhAMmAM aMtaryAmI rUpe birajamAna che. Apa pote ja A dazyamAna jagatanA paramArtha svarUpa cho. Apa ja madhuravANI ane samadarzananA pravartaka che. bhagavAna ! Apa to basa, satya svarUpa ja che. ame sau ApanA zaraNamAM AvyAM chIe. A saMsAra zuM che? kharekhara to te che eka sanAtanavRkSa. e vRkSane Azraya che eka prakRtiH enAM be phaLa cheH (1) sukha (2) duHkha. traNa enAM mULa che: sava (3) raja ane (4) tama. cAra enA rasa cheH (1) dharma (2) artha (3) kAma ane (4) mokSa. ene jANavAnA pAMca prakAro che : (1) kAna (ra) cAmaDI (3) AMkha (4) jIbha ane (5) nAka, enA cha svabhAvo che : (1) pedA thavuM (2) rahevuM (3) vadhavuM (4) badalavuM (5) ghaTavuM ane (6) naSTa thavuM. enI chAla rUpe sAta dhAtuo che : (1) sa (2) lehI (3) mAMsa (4) meda (5) hADakAM (6) majajAo ane (7) vIrya. e vRkSanI ATha DALIo cheH pAMca mahAbhUte (6) mana (7) buddhi ane (8) ahaMkAra. temAM moTuM Adi navAra ane daza prANe rUpI pAMdaDAM cheH (1) prANa (2) apAna (3) vyAna (4) udAna (5) samAna (6) nAga (7) kUrma (8) kRkala (9) devadatta ane (10) dhanaMjaya. A saMsArarUpI jhADa para be paMkhI che: (1) jIva Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 ane (2) Izvara. A saMsArarUpI jhADanI utpattinA AdhAra to ekamAtra Apa ja che. ApamAM ja e saMsArane pralaya thAya che, ApanI ja kRpAthI enI rakSA paNa thAya che. jenuM citta ApanI mAyAthI gherAyeluM rahe che, tene A satyane samajavAnI zakti gumAvI beThelo ja jANavo! te ja utpatti, sthiti ane pralaya karavAvALA brahmAdi devatAone (ekarUpe nahIM paNa aneka rUpe jue che. tatvajJAnI puruSa te badhAMnA rUpamAM kevaLa ApanuM ja darzana nihALe che. Apa jJAnasvarUpa AtmA che. sacarAcara jagatanA kalyANa mATe ja aneka rUpa dhAre che. ApanAM te rUpe vizuddha, aprAkRta ane satyamaya hoya che ane saMta puruSone bahu sukha Ape che. sAthe ja duSyane emanI duSTatAne daMDa paNa Ape che ane emane mATe amaMgala paNa ja che. sAcI rIte je Apane jANe che te ja tare che, bAkI badhA DUbe che. ApanI parama prIta dharAvanAra bhakto Darane pele pAra pahece che. sevAmArga ghaNe kaThaNa che. ApanI parama kRpAthI ja te pamAya che! Ape anaMtakALathI yuge yuge janma dharIne jagatanuM parama duHkha maTADayuM che, tema A vakhate paNa maTADe. ame Apane namIe chIe. (pachI devakIjI tarapha joIne teo bele che.) mAtAjI ! A ghaNuM subhAgI vAta che ke ApanA pavitra kUkhe ama saunuM kalyANa karavAvALA svayaM bhagavAna, pitAnAM jJAna, bala Adi aMze sAthe padhAryA che. have Apa kaMsathI jarApaNa karI zakaze nahIM. ...have to kaMsa beDA ja divasene mahemAna che. Apane (bhagavAna rU5) putra yaduvaMzanI rakSA jarUra karaze ja..." Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avataraNane avasara vANI gamya nathI te ye, sadA vANu vaDe sta; brahmA-mahezane mukhya rAkhI de prabhu bhaje. 1 prabhu paNa dhare deha adharmane dabAvavA dharmane tAjagI Ape, te sAcuM eka arthamAM. 2 brahmacArI zukadevajIe kahyuM : "rAjana parIkSita ! kharekhara te bhagavAnanuM svarUpa vANuthI varNavI zakAtuM ja nathI, chatAM brahmAjI ane bhagavAna zaMkaranI AgevAnI taLe badhA devoe potapotAnI rIte pita pitAnI kakSA mujaba buddhi dvArA vANuthI varNana karyuM ane e rIte saMtoSa mAnyA pachI brahmA-mahezanI AgevAnI taLe pota potAne sthAne prayANa karyuM." tyArabAda zrI zukadevajI kahe cheH "have badhA zubha yuthI saMkaLAyela ghaNe sohAmaNe samaya AvI pahoMcyA. te samaye rohiNuM nakSatra hatuM. AkAzamAM badhAM nakSatra, graha, tArAo zAMta saumya jozI rahyAM hatAM; dizAo svaccha ane prasanna hatI. nirmaLa AkAzamAM tArAo jhagamagI rahyA hatA. pRthvInAM meTAM moTAM zahera tathA nAnAM nAnAM gAmamAM AhIronI vasatio ane hIrA AdinI khA maMgalamaya dekhAI rahyAM hatAM. nadIonuM pANuM paNa nirmaLa banI cakaryuM hatuM. rAtane samaye paNa sarovaramAM kamaLa khIlatAM jaNAtAM hatAM. vanamAM vRkSonI hAranI hAra raMgaberaMgI puSpa gucachAothI ladAI gayelI jaNAi paDatI hatI. kyAMka kyAMka pakSIo gItaDAM gAtAM hatAM, to kyAMka vaLI bhamarAo gaNagaNatA jaNAtA hatA, te vakhate parama pavitra ane puNya gaMdhathI bharele vAyu, keIne sparzI jAya te tene atyaMta sukhane anubhava thato hate. alabatta, evA pavananI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 gati ghaNI dhImI hatI. brAhmaNeAnA agniheAtrane kadI na bujhAvA pAme teve agni paNa kaMsanA atyAcArane lIdhe khrujhAI gayA hatA, para Mtu A samaye te ApameLe saLagI UThayo ! saMtapuruSo tA prathamathI cAhatA hatA ja ke asurInI caDhatI na thavA pAme, jethI have tee saunuM mana ekadama prasannatAthI bharAI gayuM! je vakhate bhagavAnanA AvirbhAvane avasara Avyo, te avasare sva mAM devatAenI nAkhatA svayameva vAgI UThI ! kintarA ane ga MdharvA bhagavAnanA mAMgalamaya guNAnAM vakhANuM karavA lAgyA. vidyAdharIe badhI apasarAA sAthe nAcavA lAgI. meTA mATA devA ane RSimunio AnaMda bharI rIte puSpAnI vRSTi karavA lAgyA...! kharAkhara madharAtanA samaya thayA tyAre cAre bAju aMdhakAranuM sAmrAjya hatuM ! uparAMta khuda bhagavAnanA A avatArane samaye jaLathI bharelAM vAdaLA samudranI pAse jaIne dhIre dhIre garjanA karavA lAgyAM. e ja samaye saunA (prANI mAtranA) hRdayastha bhagavAna viSNu jema pUrva dizAthI sALe kaLAethI paripUrNa caMdramAnA udaya thayA heya tema devasvarUpe devakIjInA garbhamAM pragaTa thayA. vasudevajIe jyAre evuM "ke emanI sAme eka addabhuta bALaka che, ke jemanI AMkhA kamaLa jevI kAmaLa ane vizALa che, cAra suMdara hAthamAM (1) zaMkha (ra) gadA (3) cakra (4) kamala dhAraNa karyAM che, chAtI para zrIvatsanuM cihna atyaMta suMdara straCmayI rekhAthI ze|bhI rahyuM che, gaLAmAM kaustubhamaNize|bhI rahela che, varSAkALanA varasAdanI jema parama suMdara zyAmala zarIra para pItAMbara paheryuM che, bahumUlya vaiDU^rmANanAM mukuTa ane kuMDaLanI kAntithI suMdara vAMDiyA vALa sUryakiraNA samAna sebhI rahyA che, kamara para camakatA. kadA laTakI rahyo che, hAtha para bAjubaMdha vagerethI kaDAM zAbhAyamAna banI gayAM che. bALakanA aMgeaMgathI aAkhI chaTA bhabhakI rahI che. jyAre vasudevajIe joyuM ke petAnA putrarUpe tA khuda svayaM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 bhagavAna ja padhArelA che, tyAre pahelAM to emane asIma Azcarya thayuM. pachI AnaMdathI emanI AMkhe khIlI UThI. emane rome roma paramAnaMda patharAI gayo. zrIkRSNano Atmotsava manAvavAnI utAvaLamAM emaNe e ja samaye brAhmaNane mATe daza hajAra gAyone saMkalpa paNa karI nAkhyo. parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNanI aMgakAntithI prasUtigRha jhagamagatuM hatuM. jyAre vasudevajIne e samajaI cUkayuM ke A te parama puruSa paramAtmA ja che, tyAre bhagavAnane prabhAva jANavAne lIdhe emane badhe ja bhaya jato rahyo. emanI potAnI buddhi sthira karIne emaNe bhagavAnanA caraNamAM pitAnuM mAthuM jhukAvI dIdhuM ane pachI hAtha joDIne teo te bhagavAnanI stuti karavA lAgI gayA !" prabhu-prAgaTaya mAyA vaza na thAye ne, mAyA vaza kare khare; evo vikAsazIlAtmA, avatArI prabhu Thare. 1 adhama AsurI vRtti, tene haTAvatA prabhu mAnavIya guNe dharma, tene ujALatA prabhu. 2 vasudevajI belyA: "huM samajI gaye ke Apa prakRtithI upara ane aLagA evA puruSottama cho ! ApanuM svarUpa kevaLa AnaMda ja che ! Apa samasta buddhionA eka mAtra sAkSI che ! Apa ja saMsAranA AraMbhamAM ApanI prakRti mAraphata A triguNAtmaka jagatanuM sarjana karo cho ane pachI temAM nathI pravezatA toya pravezelA he ema jaNAo che ! matalaba guNenuM AvaraNa Apane DhAMkI nathI zakatuM. kharI rIte Apa nathI bahAra ke nathI aMdara ! pachI Apa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 zAmAM praveza karaze ? AthI ja Apa praveza na karavA chatAM jANe pravezI gayA che ema lAge che! Atmatattava sivAya bIjI koI paNa vastu yukti-saMgata nathI, kevaLa nAmamAtra che. jyAM buddhi na pahoMce, tyAM buddhithI nirNaya karavAmAM kaI buddhimattA che? Apa svayaM samasta kriyAo, guNa ane vikAsathI rahita che chatAMya A jagatanI utpatti, sthiti ane pralayatA Apa thakI ja thAya che. A vAta parama azvaryazALI, parabrahma paramAtmA ! Apane mATe jarA paNa asaMbhavita nathI. kAraNa ke satva, raja ane tama e traNeyanuM AzrayasthAna Apa pote ja che. AthI ja te traNe guNenA kArya vagerenuM AropaNa ApamAM ja thAya che. matalaba ke, Apa ja traNe lekanI rakSA karavA mATe pitAnI mAyAthI savamaya saphedaraNuM (piSaNakArI viSNu) rUpa dhare che. utpatti mATe rajoguNapradhAna rAtA raMganA (sujanakAraka) brahmArUpa ane pralaya samaye tame guNapradhAna kALAraMganA (saMhArakAraka) rudra(zaMkara)rUpa paNa Apa ja svIkAre che. Apa sarvazaktimAna ane badhAnA svAmI che ! A saMsAranI rakSA mATe ja Ape mAre ghera janma lIdhe che. kAraNa ke AjakAla karaDe asura senApatioe rAja-nAma dhAraNa karyuM che, pitAne adhIna senAe suddhAM rAkhI che, paNa te badhAne Apa saMhAra karavAnA che. e devatAonA paNa ArAdhya deva! A kaMsa ghaNe duSTa che. ene jyAre khabara paDI ke Apane avatAra mAre ghera thavAno che, eTale ApanA bhaye karIne ApanA moTAbhAInI kaMse hatyA karI nAkhI. hamaNAM ja kaMsanA dUti ApanA avatAranA samAcAra kaMsane saMbhalAvaze ane te tarata taiyAra thaI hamaNAM ja te hAthamAM hathiyAra laIne ahIM doDo doDo Avaze. brahmaniSTha zukadevajI kahe che: "jema vasudevajIe A rIte bhagavAnane tarata oLakhI lIdhA, ema devakIjI tarata te bhagavAnane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 na pichANu zakyAM ane "mAnA hetathI e bALakane joI rAgamAM raMgAI gayAM ! paraMtu tarata pAche e bALakanA caherA para mAtA pratyene pratirAga pitA paratve anubhavavAne badale saprema, parama vizuddha prema athavA vItarAgatAyukta prazAMta rasa joI emane paNa samajAI gayuM ke, A bALaka sAmAnya bALaka nathI, asAdhAraNa puraSa che. are, khuda bhagavAne mArI kane janma dharyo che. tethI teo have khuda pote paNa kaMsathI nirbhaya banI gayAM eTaluM ja nahIM balake parama kRpALu AnaMdaghana e avatAradhAraka bhagavAnanI guNastutimAM teo paNa garakAva thaI gayAM. yazodAjIne khoLe paramAtmA bane AtmA, sthira je Atmalakya te; AtmalakSya thaze sthAyI, sAMpaDe manujava je. 1 manuSyadeha che sAthe, pamADe manujatva te; che manuja - e rIte, IkavarI aMza mAnajo. 2 kramazaH daMpatI AvuM, svapara-zrayasAdhaka jyAM hoya tyAM jaI dhAre, mAnavI deha Izvara. 3 mAtA devakIjI have bhagavAnane uddezIne bolyAH "vedamAM ApanA je svarUpane avyakta tathA saMsAramAM sarva kAMI je che tenuM mULa kAraNa darzAvyuM che, uparAMta je anaMta jyoti svarUpa, vikArarahita, triguNAtIta che, kevaLa anirvacanIya ane mAtra vizuddha sattAnA rUpamAM je kahevAyuM che te ane buddhi AdinA prakAzaka Apa ja svayaM viSNu che. badhuya jyAre vilaya pAme tyAre paNa Apa eka zeSa sadA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 rahe ja che. tethI ApanuM eka nAma paNa zeSa' kahevAya che. kALa tyAdi te ApanI lIlAmAtra che. Apa sazaktimAna ane parama kalyANanA AzrayasthAna che. AthI huM ApanuM zaraNuM lauM chuM. mA jIva kAMya abhaya thayeA nathI. Aje bahu bhAgyane kAraNe A jIvane ApanuM caraNa-zaraNu maLI gayuM che, jethI te have sukhethI sUI zakaze. khIjAnI te! vAta ja zI karavI, paNa khuda mRtyu paNa DarIne bhAgI gayuM che ! A kauMsa mahA duSTa ane bhayaMkara che, tenAthI Apa amArI rakSA karaze! ja, ApanuM A caturbhuja divyarUpa mAtra dhyAnanI vastu che. ene Apa dehAbhimAna jIveAnI sAme pragaTa na karI. madhusUdana ! A pApI kasane e khyAla na AvavA joIe ke ApanA janma mArA garbhathI thayA che. Apa ApanuM e svarUpa ATApI sAmAnya bALakanuM rUpa dharI le.' bhagavAna khuda khAlyA 'svAyaMbhuva manvaMtaramAM jyAre tamArA prathama janma thayelA tyAre tamAruM nAma prazna ane A vasudeva tapa nAmanA praznapati hatA. tamArA bannenAM hRdaya parama vizuddha che, tethI brahmAjI taraphathI Apa anene garbha dhAraNa karavAnI AjJA maLI. tyAre tame banne jaNe iMdriyenuM damana karIne utkRSTa tapasyA karI. tameA bannee varSA, vAyu, garamI, ThaMDI vagere kAmanA judA judA guNone sahana karyA ane prANAyAma dvArA peAtAnA mananeA mela dhoI nAkhyA, zAMta cittathI mArI ArAdhanA karI. te vakhate huM tame banne para prasanna thayA hatA ane varadAna mAgavAnuM meM kaheluM. tyAre tame bannee mArA samAna putra mAgyA. tyAM lagI tamArA bannene bhAge sAthe koA saMbaMdha paNa na hatA, pazu me` varadAna ApyuM tyAra pachI tame leAkeA viSaya-bhAga saMyamapUka karavA lAgyAM. emAMthI huM tame tenA putra thayo ane te samaye huM praziMga nAmathI vikhyAta thayuM. pachI bIjA janmamAM tame thayAM aditi ane vasudeva thayA kasya pa te samaye paNa huM tamArA bannene putra thayA. te samaye mAruM nAma Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 hatuM upedra, paNa zarIra nAnuM hovAthI leke mane "vAmana" paNa kahetA hatA. tamArA trIjA janmamAM paNa huM tamAre putra thayo. meM tamane mAruM svarUpa eTalA mATe batAvyuM ke tame banene mArA pUrvAvatAra yAda AvI jAya. tamo bane mArA pratye jema putra bhAva rAkho, tema niraMtara brahmabhAva paNa rAkhyA karaje aMte tamane AmAMthI ja mArA parama padanI prApti thaze !" have brahmaniSTha zukadevajI kahe che: "bhagavAna ATaluM belI cUpa thaI gayA. have jotajotAmAM pitAnI yugamAyAthI emaNe eka sAdhAraNa bALakanuM svarUpa dhAraNa karI lIdhuM. tyAre vasudevajIe bhagavapreraNAthI A putrane laIne sUtikA gRhathI bahAra nIkaLavAnI IcchA karI. A bAju e ja samaye naMdapatnI yazodAjInA garbhathI vegamAyAne janma thayo. te ja yogamAyAe cekIdAro ane samasta nagaravAsIonI badhI indriya tathA vRttimAMthI cetanA harI lIdhI. tethI teo badhAM aceta thaI gayAM. kArAgAranA badhA daravAjA baMdha hatA ane kamADa ghaNAM moTAM hatAM. te kamADone leDhAnI jara ane tALAM jaDayAM hatAM tethI bahAra nIkaLavuM kaThaNa hatuM. paraMtu vasudevajI bhagavAna kRSNane gAdamAM laI jevA daravAjA najIka gayA ke tarata daravAjA ApoApa UghaDI zyA, jema sUryodaya thatAM aMdhakAra dUra thAya che tema. te samaye vAdaLA dhIredhIre garajIne jalakuvArI choDI rahyAM hatAM. tethI zeSa nAga potAnI pheNathI te rokatA rokatA bhagavAnanI pAchaLa cAlavA lAgyA. vAraMvAra varSAne kAraNe yamunAjImAM pANa-bharatI ghaNuM hatI, paNa sItApati rAmane samudra mAge ApI dIdhe tema yamunA maiyAe paNa bhagavAnane mArga ApI dIdhuM. vasudevajIe naMdabAbAnA gokuLamAM jaIne joyuM to badhAMya gopa-govAlaNe nidrAthI aceta banI gayAM hatAM. tyAre tyAM yazodAjInI zayyA para pitAnA putrane vasudevajIe suvaDAvI dIdhuM ane tyAMthI pelI navajAta kanyA laI teo kArAgAramAM pAchA pharI gayA. pachI vasudevajIe pelI yogakanyAne devakInI zayyA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 para tarata ja suvaDAvI dIdhI ane pahelAMnI mAphaka kArAgAranA kedI banIne pitAnA pagamAM beDIo nAkhI dIdhI. ahIM naMdapatnI yazedAjIne eTaluM te jaNAyeluM ja ke pitAne kAMI saMtAna thayuM che; paNa putra janme ke putrI ene khyAla na rahyo ! kAraNa eka to temane prasUtinI pIDA hatI ane bIju yogamAyAne pratApe sarvatra acetanatA chavAI cUkI hatI tenI asara temanA upara paNa hatI ja." yogamAyAne Adeza AtmajJAnI na hoye te, camatkAra-parAyaNa camakAro thayA gauNa, jJAnI jIvana tanmaya. 1 ko apAra veThI je, jage vAtsalya pAthare, tenA sAthI jage saue, avatArI puruSa te. 2 zukadevajI bolyAH "parIkSita ! jyAre varudevajI gokulamAM kanaiyAne mUkI kaMsanA baMdIkhAnAmAM pAchA AvyA ke tarata nagaranA bahAranA ane aMdaranA badhA ja daravAjAo potAnI meLe ja pahelAMnI jema baMdha thaI gayA ! tyArabAda navA janmelA bALakane raDavAno avAja suNe dvArapALAnI nidrA TrasTI ane teo tarata zrI bhojarAja kaMsa pAse pahoMcI gayA ane devakIjInA AvelA saMtAnanI vAta karI. kaMsa te ghaNI ja vyAkuLatA ane gabharATanI sAthe AvA kAMIka samAcAranI vATa ja joto hato. dvArapALanI ATalI vAta sAMbhaLatAM ja te palaMga parathI UThI zIghratAthI prasUtigRha tarapha jhaDapathI doDI AvyuM. A vakhate to have mAre kALa ja bahena devakInA garbhamAM janme che tema vicArI te vyAkuLa thaI gayeluM, tethI tene pitAnA vIkharAyelA vALanuM paNa dhyAna na rahyuM. rastAmAM Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 paNa ghaNI vAra lathaDatA-lathaDato paDatAM paDatAM bacyo. jevo te baMdIkhAne pUchyuM ke devakIjI belI UThayAM mArA hitecchu baMdhu ! A kanyA te sAva gabhara bAlikA che. e biyArI abaLAne tamAre mAravI na joIe. mArA pyArA bhAI! mArAM Aga jevAM camakatAM tejasvI keTalAMya saMtAne mArI nAMkhyAM, paraMtu emAM tamAre deva huM zuM kahuM ? tamAro deza ja nathI. prArabdha ja evuM hatuM have tame A kanyA to pAchI daI de. mArAM ghaNuM saMtAna marI gayAM tethI huM atyaMta dIna chuM. mArA vahAlA ane samartha bhAI ! avazya huM tamArI nAnI bahena chuM. tame madabhAganI evI mane A aMtima saMtAnarUpa bAlikA avazya pAchI Apazo." parIkSita ! te kanyAne devakIjIe pitAnI godamAM chupAvIne atyaMta dInatA sAthe rAto-rAtAM tenI yAcanA karI, paNa kaMsa ati duSTa hatuM tethI teNe to devakIjInA hAthamAMthI e mAsUma ane tAjI janmelI bALakIne jhUMTavI lIdhI. ane tene paga pakaDI eka paththara para-khaDaka upara-vastrane jhIMke tema jhIMkI. svArtha kAraNe sahRdayatA to enI pAsethI pobArA ja gaNuM gaI hatI !! paNa bhagavAna kRSNanI A nAnI bahena sAmAnya kanyA nahotI, devI hatI. tethI te kaMsanA hAthamAMthI chaTakIne tarata AkAzamAM UDI gaI ane pitAnA moTA moTA ATha hAthamAM hathiyAro sAthe dekhAI. teNuM divyamALA, vastra, caMdana ane maNimaya AbhUSaNothI vibhUSita hatI. hAthamAM dhanuSya, trizula, bANa, DhAla, talavAra, zaMkha, cakra ane gadA e ATha Ayu hatAM. siddho, cAraNe, gaMdha, apsarAo ane kinnaro tathA nAgagaNa paNa ghaNI dhaNI bheTanI sAmagrI samarpita karIne enI stuti karI rahyAM hatAM. te samaye ja te devIe kaMsane udezIne kahyuM : " bhUkha ! mane mAravAthI tane zuM maLavAnuM hatuM ? tArA pUrvajanmane zatru tane mAravA mATe kaIka sthAne pedA thaI cUkyo ja che. have tuM nirdoSa bALakane na mAra !" kaMsane A prakAre kahIne bhagavatI gamAyA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 tyAMthI aMtardhAna thaI gaI ane pRthvInAM aneka sthAnamAM jude jude nAme te mazahUra thaI..........." naMda-vasudeva milana adhamI ke mahApApI, pastAve thAya sanmati, sanmatitA Take jethI, aMte pamAya sadagati. 1 rele tyAM riddhi ne siddhi, adhyAtma jyAM vadhe kharuM; jahIM jame mahAsa, tahIM adhyAtma pAdharuM. 2 zrI zukadevajI bolyA : "rAjA parIkSitajI ! gamAyA athavA te devIjI te aMtardhAna thaI gayAM, paNa emanI vAta sAMbhaLIne kaMsane anahada Azcarya thayuM. teNe tarata vasudevajI tathA devakIjIne jelamAMthI cheDI mUkayAM ane atizaya namratAthI kahyuM, "mArAM vahAlAM bahena ane banevIjI ! kharekhara huM ghaNuM moTA pApI chuM. tamArAM saMtAnene mArIne meM rAkSasathI paNa badatara kukRtya-duSkRtya karyuM che. have kukRtya- duSkRtyane mane ghaNe ghaNe kheda thAya che. meM mArAM sAcAM kuTuMbIo ane hitecchuone tyAga karyo ane mAnavajanma pAmI je atiduSTa kAma karyA, tene lIdhe mAre kayA adhamAdhama narakamAM javuM paDaze tenI kalpanA thaI zakatI nathI. vAstavamAM brahmaghAtIthIye meTuM kukRtya karI huM jIvavA chatAM kharekhara muDadu banI gayo chuM. tame baMne mahAna AtmAe che. mane mAphI Ape. jo ke kharekhara te AtmA amara ja che, te pite janma ke marate nathI ane chatAM jIva zarIra (ke je sAdhanarUpa che) ne sAyarUpa mAnI cAle che. basa, meTAmAM meTuM ajJAna te A ja ! A ajJAnane kAraNe ja janmamRtyunA pherA pharavA paDe che." ATaluM belI kaMse pitAnAM pyArAM bahena ne Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 banevInA caraNomAM potAnuM mAthuM nAkhI dIdhuM !! parIkSita ! A rIte dilathI te mAphI mAgIne mahelamAM cA gaye. savAre kaMse pitAnA maMtrIone bolAvIne vegamAyAe kahelI vAta sApha sApha kahI batAvI. maMtrIe te badhA mUkha ja hatA. temaNe kahyuM : bhojarAja ! je Ama ja che te ame Aje moTAM moTAM zaheromAM nAnAM nAnAM gAmaDAomAM, AhIronI vasatiomAM ane bIjA sthAne mAM je je bALake janmyAM che, te daza divasathI vadhunAM hoya ke ochAnAM, te badhAne mArI nAkhIzuM ane devamAtrane raMjADI daIzuM. parIkSita ! naMdabAbA ghaNuM ja sajajana ane udAra hatA. putrajanma bAda emanuM hRdaya abhuta AnaMdathI UbharAI gayuM. emaNe snAna karI deha-mane pavitra thaI suMdara suMdara vastrAbhUSaNa dhAraNa karyA, pachI vedag brAhmaNone bolAvI svastivAcana karAvyuM ane bALakanA jAtakarma saMskAra paNa karAvyA. de-pitAnI vidhipUrvaka pUjA sudhAM karAvI, brAhmaNone vastra, AbhUSaNa ane hajAro gAye dAnamAM ApI dIdhI. comera vAyumaMDaLa zubhamaMgalamaya banI gayuM ! bherI ane duMdubhi vAgavA lAgyAM. AkhA vrajamAM ghera ghera AnaMda patharAI gaye. vAlabAla ane gAyo paNa sArI peThe sajAvAyAM. gopIo jazodAne tyAM suMdara suMdara sAmagrI sAthe pahoMcI gaI ane saue bALakane ciraMjIvI che !" ema AzIrvAda ApyA. naMdabAbAnA vrajamAM dhana, dhAnya, dUdha-ghI ane Rddhi-samRddhi chalakavA lAgI gayAM ! Ave vakhate naMdabAbAne tyAM vasudevajI jaI pahoMcyA. baMne mitro bheTI paDyA. AnAdathI besIne pachI bolyA : "meTAbhAI ! tamane bannene A mAruM saMtAna have mA-bApa mAnI leze ane ema mAnI te te mane ane devakIjIne paNa game che. naMdabAbA bolyA : 'emAM Apa ane devakIjInI to pUrI udAratA che, paraMtu je che, te ja sAcuM che ane rahevAnuM che. ApanAM keTalAM bALake kaMsane hAthe Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 mAryA gayAM ! khera, paraMtu aMte khuda bhagavAnane pAtAne janma dharIne Apane tyAM AvavuM paDayuM !' vasudeve kahyuM : meATAbhAI ! tame rAjA kasane kara cUkavyA te ThIka karyuM. have tamAre trajane badale gAkuLamAM javuM ghaTe; kAraNa ke tyAM meTA utpAtta macI gayeA che ! A sAMbhaLI tarata naMdarAjAe ane keTalAka geAmitrAe gADAM joDAvI tarata vraja cheADIne gekuLa tarapha prayANa AdarI dIdhuM, pUtanA tanapAna chupAve rAkSasIvRtti, da*bhI mAyA vaDe bhale ! kintu prabhu kane aMte, te khullA paDI jaze. 1 tyAM cAle rAkSasI tera, jyAM kathA prabhunI nathI; kintu prabhukathA pAMce, na tahIM AsurI gati. ra brahmaniSTha brahmacArI zukadevajI kahe che : "parIkSita ! na dukhAbA jyAre mathurAthI gAkuLa bhaNI jatA hatA, tyAre temane vicAra! AvavA lAgyA ke vasudevajInu kathana jUThThuM te! na ja heAya. AthI emanA manamAM utpAta mayavAnI AzaMkA UbhI thaI. ema chatAM emaNe maneAmana 'bhagavAna eka ja caraNarUpa che, te ja rakSA karaze' eve| nih ya karI lIdhA. pUtanA nAmanI eka mahA krUra rAkSasI hatI. khALakA mArI nAMkhavA e eka ja enuM kAma, kasa-AjJAthI e nagara, gAmaDAM ane AhIrAnI vasatimAM bALakAne mAravA mATe pharyA karatI !! jyAMnA leke peAtAnAM rAjanAM kAmamAM rAkSasabhayane dUra bhagADanAra, bhaktavatsala bhagavAnanAM nAma, guNu ane emanI lIlAnuM, zravaNu, kAna ane smaraNu nathI karatA, tyAM ja AvI rAkSasIonuM baLa cAlI zake che e tA dekhItI vAta che. pelI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 pratanA rAkSasI AkAzamAM paNa UDatI hatI ane pitAnI iracha mujaba vividha prakAranAM rUpo paNa banAvI letI hatI. eka divasa naMdabAbAnA kula pAse AvI mAyAthI teNIe pitAne eka suMdara yuvatI banAvIne gokuLamAM ghUsI javAnuM nakkI karI nAkhyuM ane teNIe ghaNuM AkarSaka evuM ati suMdara svarUpa potAnuM banAvI lIdhuM che. ene coTalo suMdara velanAM kulothI gUMthI kADhele, vastro paNa teNue suMdara paherelAM. jyAre enA kAnamAMnAM phUla hAlatAM hatAM tyAre emanI camakathI mukha tarapha laTakatA vALanAM jhUmakhAM ati zobhI UThatAM hatAM. tenA nitaMba ane stana kaLaza jema UMcA UMcA hatA ane kamara pAtaLI hatI. te pitAnA madhura simatathI ane kaTAkSa pUrNa nayanothI vrajavAsIonAM cittane cerI letI hatI. te rUparamANune jyAre vrajamAM gopIo nihALatI tyAre jANe lakSmIjI pitAnA patinAM darzana mATe AvI rahyAM hoya tevuM temane lAgatuM hatuM ! A pUtanA rAkSasI bALakone mATe graha samAna hatI. te rAkSasI bALakane zodhatI anAyAse naMdabAbAnA ja gharamAM ghUsI gaI ! tyAM teNIe joyuM ke bAlaka kRSNa zayAmAM poDhayA che. parIkSitajI ! bhagavAna te duSTonA kALArUpa che. paraMtu jema Aga rAkhanA DhagalA taLe chupAI gaI hoya, tema temaNe (bhagavAne pitAnA pracaMDa tejane chupAvI rAkhyuM hatuM. Ama te bhagavAna kRSNa cara ane acara evA badhAya jIvonA AtmA rUpa che ethI emaNe to e ja paLe Ane oLakhI lIdhI ke A mAtra sAmAnya nArI nathI, paraMtu bALakone mArI nAkhanAre kharekhara te A pUtanAgraha ja che. emaNe potAnI AMkho tarata baMdha karI dIdhI. jema koI puruSa bramavaza sUtelA sApane dora samajIne ekAeka upADI le tema teNIe (pUtanAe) pitAnA kALarUpI bhagavAna zrI kRSNane pitAnI godamAM uThAvI lIdhA. paraMtu makhamalanA mAnamAM chupAyelI tIrNa dhAravALI talavAra-samI pUtanAnuM dila to bahu kuTila hatuM Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 ja tethI upara uparathI pUtane ghaNe mIThe ane suMdara vyavahAra karatI hatI. dekhAvamAM e eka bhadra sannArI jevI dekhAtI hatI, ethI rahiNI ane yazodAjI paNa enA sauMdaryathI prabhAvita thaI gayAM. teNIne te bannee kazI rokaToka na karI ane UbhAM UbhAM joyA ja karyuM, eTalAmAM ahIM pUtanA rAkSasIe e bhagavAna zrIkRSNarUpI bALakane potAnI godamAM laIne enA meDhAmAM pitAnAM stane ApI dIdhAM che jemAM ghaNuM bhayaMkara ane kaI paNa prakArathI na pacI zake tevuM viSa lagADeluM hatuM. tyAre bhagavAne krodhane pitAne sAthI banAvyo ane baMne hAthethI teNInAM stanane jorathI dabAvI pUtanAnA prANanI sAthe sAthe tenuM dUdha pIvA lAgyA ane pitAne sAthI krodha tenA prANa pIvA lAgyA. have to pUtanAnuM ekeeka marmasthAna tUTavA lAgI gayuM. te jerathI pokAravA lAgI : "are choDa ! mane choDa ! ! have basa kara ! ! ! te vAraMvAra pitAnA hAtha ane paga paTakI aTakIne rovA lAgI. teNInI AMkhe ja jANe UlaTI thaI gaI. teNInuM AkhuM zarIra parasevAthI lothapotha thaI cUkayuM ! teNInI cIsone vega bhayaMkara hato, jenA prabhAvathI pahADonI sAthe pRthvI ane grahonI sAthe AkhuM aMtarikSa DolI UThayuM, sAteya pAtALe ane dizAe paNa gAjI UThI ! dhaNa le ke bApaDA vajapAtanI AzaMkAthI nIce paDI gayA ! parIkSita ! A prakAre rAkSasI putanAnA stanamAM eTalI badhI pIDa thaI ke te potAnA mULa rAkSasI rUpane chupAvI na zakI ane kharekharuM teNInuM rAkSasI rUpa pragaTI gayuM enA zarIramAMthI prANa nIkaLI gayA, meM phATI gayuM, vALa vIkharAI gayA ane hAtha-paga phelAI gayA. jema IdranA vajuthI ghAyala thaI vRtrAsura bhoM bhegA thAya, tema teNa bahAra gAThAmAM AvI DhaLI paDI !" prA. 22 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUtanA-mela durAcArI mahApApI, adharma hiMsa hoya che ! teya pAmya prabhu-saMga, saddAmI zIvra te thatuM. 1 prabhu mUrta thatAM tyAre, banI mAbApa pUjake, laDAve lADa haiyAmAM, rAkhIne bhAva putra-zo. 2 brahmacArI zukadevajI bolyAH "rAjana parIkSitajI ! pUtanAnA zarIre bheMya para paDatAM paDatAM paNa che gAmanAM vRkSone kacaDI nAMkhyAM, A eka ghaNI moTI addabhuta ghaTanA banI gaI. parIkSita ! e pUtanAnuM moTuM haLanA jevI tIkhI ane bhayaMkara dADhothI bihAmaNuM hatuM, enuM nAka pahADanI guphA jevuM gaMbhIra hatuM ane stano pahADamAMthI paDelI zilAo jevAM moTAM moTAM hatAM. cAre tarapha vikharAyelA lAla lAla vALa ghaNuM ja vikarALa hatA, AMkhe aMdhAraphUvA jevI gahana, kulA nita nadInI karaDA jevA bhayaMkara, e ja pramANe bhujAo, jAMgha ane paga nadInA pula jevAM ane peTa sukAI gayelA sarovara jevuM jaNAtuM hatuM. pUtanAnA AvA bhayaMkara zarIrane joI gavALiyA -govAlaNe DarI gayAM. enI bhayaMkara cIse sAMbhaLI e badhAnAM hRdaya, kAna ane mAthAM to pahelethI ja sUnakAra jevAM thaI gayelAM jyAre gopIoe joyuM ke, bAlaka zrIkRSNa te enI chAtI para nirbhaya thaIne khelI rahyA che, tyAre moTA gabharATa ane utAvaLanI sAthe teo tyAM pahoMcI gaI ane zrIkRSNane upADI lIdhA, tyArabAda yazodAjI ane rohiNujInI sAthe gopIoe gAyanAM pUchaDAM bAlaka para ghumAvavAM vagere upacArathI zrIkaraNanAM aMgenI badhI ja rakSAvidhi kIdhI. e badhIoe pahelAM te zrIkRSNajIne gomUtrathA navaDAvyA. pachI badhAM aMgomAM goraja lagADI dIdhI. pachI bAreya Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 aMgomAM chANa lagADI bhagavAnanAM kezava Adi nAmothI rakSA kIdhI. te pachI gopIoe "aja' vagere agiyAra bIjamaMtrothI pitAnA aMgamAM aMganyAsa ane karanyAsa karyo ane pachI e bALakanAM aMgomAM bIjanyAsa karyo. te badhI gopIo kahevA lAgIH "ajanmA bhagavAna tArA paganI rakSA kare, maNimAna goThaNanI, yajJapuruSa jAMghonI, azruta kamaranI, hayagrIva peTanI, kezava hRdayanI, Iza chAtInI, sUrya kaMThanI, viSNu banI, urukrama moDhAnI ane Izvara mAthAnI rakSA kare ! cakradhara bhagavAna tArI AgaLathI rakSA kare, pAchaLa gadAdhara-hari, bane bagalonI tathA kramazaH dhanuSa ane khagra dhAraNa karavAvALA bhagavAna madhusUdana ane aja, cAreya khUNAomAM zaMkhadhArI ugAya garuDavAhana, upedra upara, haladhara pRthvI para ane bhagavAna parama puruSa tArI badhI bAju rahIne rakSA kare ! RSikeza bhagavAna IdriAnI ane nArAyaNa prANonI rakSA kare ! vetadvIpanA adhipati cittanI ane gIzvara mananI rakSA kare ! prazcigabha tArI buddhinI ane paramAtmA bhagavAna tArA ahaMkAranI rakSA kare ! ramatI vakhate gAviMda rakSA kare ! satI vakhate mAdhava rakSA kare ! cAlatI vakhate bhagavAna vaikuMTha ane besatI vakhate bhagavAna zrIpati tArI rakSA kare ! bhojanane vakhate samasta grahone bhayabhIta karavAvALA yajJakanA bhagavAna tArI rakSA kare ! DAkinI rAkSasI ane kuSmAMDA vagere bAlagraDa, bhUta, preta, pizAca, yakSa, rAkSasa ane vinAyaka, kaTarA, revatI, jayeSThA, pUtanA, mAtRkA Adi zarIra, Idriya tathA prANene nAza karavAvALA unmAda (pAgalapaNuM) ane marakI Adi rogo, svapnamAM joyelA mahAna upAta, vRddhagraha ane bAlagraha vagere A badhAM aniSTo bhagavAna viSNune nAmoccAra karavAthI bhayabhIta thaI naSTa thaI jAya che. A mujaba gopIoe premapAzamAM baMdhAI zrIkRSNanI rakSA kIdhI. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3yo mAtA yazodAjIe pitAnA putrane dhavaDAvyuM ane pachI pAraNumAM suvADI dIdhA. e ja samaye naMdabAbA pote ane emanA sAthe govALiyAo mathurAthI gokuLamAM AvI pahoMcyA ane jyAre e sIe pUtanAnuM bhayaMkara zarIra joyuM tyAre teo Azcaryacakita thaI gayA ! temane saune thayuM ke vasudevajI pUrvajanmanA yogIzvara devA joIe, kAraNa ke emaNe kahela utpAta pratyakSa dekhAya che ! eTalAmAM vrajavAsIoe kuhADAethI pUtanAnA zarIranA TukaDeTukaDA karyA ane gokuLathI dUra laI jaI lAkaDAM para, te badhAne rAkhI bALI nAkhyA tyAre temAMthI agaru caMdana jevI sugaMdha nIkaLI, kAraNa ke bhagavAne jAte dUdha pI tenAM pApa naSTa karelAM. jo ke e mahAghAtI-mahArAkSasI hatI, ghaNAM bALakonA prANa teNue lIdhelA, khuda bhagavAnarUpI A vAsudevaneya mAravA IcchatI hatI, chatAM pUtanAne puruSone mAMDa maLI zake tevI parama gati maLI gaI. te pachI samapita thayelAMone te parama gati prApta thAya temAM navAI ja zI ? A rIte putrarUpe jatI gepImAtrane te uddhAra thAya, te svAbhAvika hatuM. naMdabAbA sAthe AvelA govALiyAoe dUrathI sugaMdha anubhavI. pUchavAthI tarata AkhuMye vRttAMta sthAnika gopIo vageree kahI saMbhaLAvyuM. pUtanAnuM mota ane kuzaLatApUrvaka kRSNane bacAva e kharekhara abhuta hatuM! naMdabAbAnA AnaMdane pAra na rahyo. bAlakRSNane godamAM laI temaNe khUba pyAra karyo ! A pUtanAmakSa bhagavAna kRSNanI addabhuta bALalIlA che. je mAnavI zraddhApUrvaka A kathA sAMbhaLe che ene bhagavAna kRSNa pratye avicaLa prema prApta thAya che." Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakaTa-bhaMga che nAne rAInA dANA, ugratA teya che ghaNuM; nAnA kRSNa bhale eka, kiMtu zakti anaMtanI. 1 AtmA ane adhiSThAna, saMsAre tattva be sadA; caLe AtmA jaDAsaMgI, adhiSThAne aDelatA. 2 janma letuM mahAsatva, mahAnimitta te thatuM saMsAre avyavasthAmAM, vyavasthA e ja lAvatuM. 3 rAjA parIkSitajIe brahmacArI zukadevajIne pUchayuM : "prabhe ! sarvazaktimAna bhagavAna zrI hari aneka avatAra dharIne ghaNuM suMdara lIlAo kare che, te badhI karNamadhura ane mArA hRdayane bahu priya lAge che. emane suNavA mAtrathI bhagavAna saMbaMdhI kathA pratyenI aruci ane vividha viSayo paranI tRSNa bhAgavA mAMDe che, mAnavanuM aMtaHkaraNa zIdhrAtizIdhra sahaja zuddha banI jAya che. bhagavAnanAM caraNomAM bhakti ane bhagavAnanA bhaktajanethI prema paNa anAyAse prApta thaI jAya che. je Apa mane evI lIlA-kathAone zravaNAdhikArI mAnatA he, te bhagavAnanI evI ja lIlAonu Apa varNana kare ! bhagavAna zrIkRSNa manuSyalokamAM pragaTa thaI manuSyo jevI lIlA karI ja che. alabatta, te ghaNuM ja adbhuta che. ethI te Apa emanI bIjI bALalIlAonuMye varNana karo." rAjAnI AvI IrachA jANa have brahmaniSTha zukadevajI belyAH "parIkSita ! ekavAra bhagavAna zrIkRSNane paDakhuM badalavA mahotsava thaI rahyo hato. te dine emanuM janmanakSatra paNa hatuM ja. gharamAM ghaNI strIonI bhIDa lAgI gaI hatI. gAvuM-bajAvavuM cAlu hatuM. brAhmaNe Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 maMtro bAlI belI naMdanA naMdana evA zrIkRSNane abhiSeka karI rahyA hatA. satI yazodAjI A badhI bAbatomAM ja vyasta rahelAM hatAM. naMdarANu yazodAjIe brAhmaNonuM khUba pUjana-sanmAna karyuM. emane anna, vastra, mALAo, gAyo vagere meM-mAMgI vastuo ApI. jyAre svastivAMcana ane abhiSekakArya saMpanna thaI gayuM tyAre yazodAjIe jANyuM ke potAnA lADIlA dIkarAnI AMkhomAM nidrA AvI rahI che. eTale dhIrethI zrIkRSNane emaNe zayyA para suvADI dIdhA. tyAM thoDI ja vAramAM zyAmasuMdaranI AMkho UghaDI, te teo stanapAna mATe revA lAgyA. paNa e vakhate AvelAM vrajavAsIonI AgatAsvAgatAmAM yazodAjI sArI peThe tavalIna thaI gayAM hatAM tethI yazodAjInA kAne zrIkRSNa-rudana saMbhaLAyuM nahIM ! tyAre zrIkRSNa rAtA rotA pitAnA paga uchALavA lAgyA. teo eka chakaDAnI nIce sUtelA hatA. bALaka zrIkRSNanA paga haju lAla kuMpaLonI jema ghaNA ja kamaLa ane nAnA nAnA hatA. paraMtu e nAnerA paga lAgatAMnI sAthe ja; vizALa chakaDA UlaTo thaI gayo ! e chakaDA upara dUdha, dahIM Adi aneka rasothI bharelAM mATalAM ane bIjAM vAsaNa rAkhelAM te badhAM phUTI gayAM ane chakaDAnA paiDAM tathA dhaMsarI astavyasta thaI gayAM. paDakhuM badalavAnI prakriyAnA utsavamAM AvelAM jeTalAM bairAM hatAM te badhAM tathA yazodAjI, rohiNu, naMdabAbA ane govALiyAo A vicitra ghaTanAne nihALI vyAkuLa thaI gayA. teo aMdaroaMdara kahevA lAgyA : "are, A zuM thaI gayuM ? A chakaDo pitAnI ja meLe zI rIte UM che vaLe ?" teo pikI keAI AnuM kAraNa nizcita na karI zakayo. paraMtu tevAmAM tyAM ramI rahelAM bALakoe gopa ane gopIone kahI dIdhuM ke A kRNe ja retAM retAM potAnA paganI ThekathI ene (chakaDAne) UlaTAvI nAkhe che, AmAM kazo saMdeha nathI. paraMtu gopIoe e bALakanI vAta gaNIne e vAta upara vizvAsa na karyo te ThIka ja che. kAraNa ke te govALiyAone A bALakanA Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 atyaMta baLanI khabara ja na hatI. yazodAjIe te mAnyuM ke A keI graha Adine utpAta che. emaNe pitAnA raDatA lADIlA lAlane godamAM laIne brAhmaNe mAraphata vedamaMtronA zAnti pATha karAvyA ane pAchAM teo dUdha pivaDAvavA lAgyAM. baLavAna govALiyAoe chakaDAne pharI sIdhA karyo ane enA para pahelAMnI badhI sAmagrI rAkhI dIdhI. brAhmaNoe havana karyo ane dahIM, cokhA, darbha ane jaLathI bhagavAnanI pUjA karI. jeo kAInA guNAmAM doSa nathI kADhatA, jUThuM nathI belatA, daMbha, IrSA ane hisA nathI karatA ane nirAbhimAnI che, tevA satyazIla brAhmaNe nA AzIrvAde kadI niSphaLa jatA nathI, ema vicArIne naMdabAbAe bALakane godamAM UMcakI lIdhuM ane brAhmaNe dvArA sAma, Rpha ane yajurvedane maMtrapATha karAvI saMskRti ane pavitra auSadhiethI yukta evA pANIthI abhiSeka karAvyo. emaNe ghaNuM ja ekAgratAthI svayana pATha ane havana karAvI, brAhmaNane atyuttama annanuM bhojana karAvyuM. e pachI naMdabAbAe potAnA putranI unnati ane abhivRddhinI abhilASAe brAhmaNone sarvaguNasaMpanna evI bahu game ApI. te gAye vastra, phUlamALA ane senAnA hArathI sajAvelI hatI. brAhmaNoe AzIrvAda ApyA. parIkSitajI! tamo e to jANe ja che ke je vadattA ane gayukta evA brAhmaNe hoya che, temanA AzIrvAda kadI niSphaLa jatA nathI." tRNAvarta-vadha prabhu paNa bane dahI, sarvahitArtha vizvamAM to rahe kema miThe vizvazreya karyA vinA ? 1 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 cAritrya jayAM vadhe nitya, tyAM camatkAra sejamAM; che camatkAra sau tuccha, cAritrya khevanA vinA. 2 puNyathI pApa ThelAtuM, tema satkRtyathI sadA, nisarganAya AghAte, sevAya dharmathI badhA. 3 bahmacArI zukadevajI kahe che : "eka divasanI vAta che. parIkSitajI ! yazodAjI pitAnA vahAlA bALakane godamAM laI lADa karI rahyAM hatAM tyAM ekAeka pahADanI jema bhagavAna kRSNa ghaNuM bhAre thaI gayA. jethI mAtAjI teone bhAra na jhIlI zakayAM, ane te svAbhAvika hatuM. eTale yazadAjIe pitAne lAlane jamIna upara ja tatkALa besADI dIdhA. A navI ghaTanAthI te (yazodAjI) ghaNuM ghaNuM cakita banelAMteoe te vakhate bhagavAna puruSottamanuM smaraNa karyuM ane bIjAM gharakAmamAM pite lAgI gayAM. evAmAM tyAM tRNAvarta nAmane daitya dekhAye. te mAmA kaMsane aMgata sevaka hato. kaMsanI preraNAthI te gekulamAM tophAna karavA AvI pahoMcyo ane pelA beThelA bALaka zrIkane uThAvI te AkAza bhaNI UDyo; eTaluM ja nahIM paNa dhULa evI te uDI ke AkhuMya vraja jANe dhULathI DhaMkAI gayuM. lokoe AMkho baMdha ja karI dIdhI. tyAM to tRNAvartanA bhayaMkara zabdothI daze dizAo kaMpI gaI ! AkhuM vraja jANe be ghaDI to atyaMta ghora aMdhakArathI chavAI ja gayuM ! yazeAdAjIe jyAM pitAnA lADalA putrane besADele tyAM AvIne joyuM te jaNAyuM ke tyAM potAnA bALaka nahato ane tRNAvarta daitye bhayaMkara rIte eTalI badhI retI uDADelI ke badhAM lake atyaMta ugI ane bezuddha banI gayAM hatAM. emane pitAnuM zuM ke pArakuM zuM ? e kazuM sUjhatuM nahotuM ! Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 A joranI AMdhI ane dhULanI varSomAM potAnA kRSNane na jetA yazodAjI moTA zokamAM paDI gayAM. matalaba ke, yazadAjI to vADe maratAM gAyanI je dazA thAya, tevAM dInahIna banI gayAM ne pRthvI para pachaDAyAM. paNa jyAre tephAna zAnta thaI dhULanuM UDavuM baMdha thayuM tyAre yazodAjInA raDavAno avAja sAMbhaLI vrajanI gepIe tarata tyAM deDI AvI. naMdanaMdana zyAmasuMdara zrIkRSNane na jovAthI gopIonAM hRdayamAM paNa Aga lAgI gaI. te saunI AMkhomAMthI AMsuDAM vahevA lAgyAM ane khUba khUba raDavA maMDI paDI. ahIM tRNAvarta jyAre tophAna macAvI bhagavAna zrIkRSNane AkAzamAM upADI laI gayo, tyAre bhagavAnanA bhAre bojAne na sahI zakavAne kAraNe tRNAvartane je mahAvega hato te dhIro paDavA lAgyA. te bahu AgaLa na vadhI zakyo ! bhagavAna te tenA tRNAvatanA) pitAnAthIye vajanamAM bhAre thaI gayelA, tethI tRNAvartane e meTA pahADa jevA bhAre jaNAtA hatA, jethI teNe bhagavAna kRSNane pADI nAkhavAnI koziza karI. paraMtu emAM te (tRNAvarta) saphaLa na thaI zakyo. addabhuta bAla svarUpa kRSNajIe enA gaLAne jorathI pakaDI rAkheluM. bhagavAne eTalA badhA jorathI e daityanuM gaLuM pakaDeluM ke Akhare te asura thAkI gayA, niSTa banI gaye, enI AMkhe bahAra nIkaLI AvI, vANuM sAva baMdha thaI gaI, prANapaMkheruM UDI gayuM ane bALaka zrIkRSNa sAthe te vrajamAM khUba UMce AkAzamAMthI nIce paTakAye! tyAM je strIo ekaThI thaIne rotI hatI, te saue joyuM ke eka moTI zilA para pelA daityane deha paDIne jema bhagavAna zaMkaranAM bANathI ghavAyelo tripura nAmane rAkSasa paDatAM paDatAM cUrecUrA thayele, barAbara tema ja tenA ekeeka aMganA cUrecUrA thaI gayA hatA, bhagavAna zrIkRSNa bALaka chatAM, teve vakhate tenI chAtI upara laTakI rahelA ! A joIne gopIe Azcaryamugdha banI gaI ! e badhIoe Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 tA tyAM jhaDapathI jaIne zrIkRSNane pAtAnI geAdamAM laI lIdhA ane jaIne yazAkAmAtAne soMpI dIdhA. Ama, bALaka kRSNa mRtyunA mAMmAM jaIne paNa pAche hemakhema AvI gayeA. joke e bALakane rAkSasa AkAzamAM upADI laI gayele, chatAM te bacI gayuM. A pramANe bhAlaka zrIkRSNane pAmIne yazAdAjI Adi ge|pIene tathA nada vagere gAvALiyAone atyaMta AnaMda thayo. teo kahevA lAgyA H "huM ! A tA dhaNA ja AzcaryaMnI vAta che. dekhA te kharA, A kevI adbhuta ghaTanA banI gaI ke A bALakane rAkSasa upADI gayele chatAM mRtyunA mukhamAMthI te bacyA ane e rAkSasane (e pApIne) peAtAnAM pApe ja khAI gayAM ! e sAcuM che ke sAdhupuruSa peAtAnI samatAne kAraNe sarva bhayeAthI UgarI jAya che. ApaNe evAM te kayAM tapa, bhagavapUrjA Adi satkRtyA ane jIvamAtranI bhalAI karI ke jene pratApe ApaNuM A bALaka bacI jaI svajanane sukhI karavA mATe mRtyunA mukhamAMthI hemakhema pAchuM vaLI AvyuM ? avazya A ghaNA saubhAgyatI vAta che." A bAju khuda nadabAmAe jyAre joyuM ke mRDanamAM dhaNI ghaNI anUbhuta ghaTanAe banI rahI che tyAre Azcarya cakita thaIne emaNe vasudevajInI vAtanuM vAra vAra samarthana karyuM...." nAmakaraNa saMskAra rUpati le janma tAye nahi lepa pAme, sauMsAramAM jJAnI rahI virAme; sadhAI pote jagasneha sAMdhe, adhAya nA mAyika vizva che, Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 anuTupa vyavahAra mahIM dharma ane siddhAMta-mUtA, thAye pragaTa saMpUrNa, jJAnInI te vizeSatA. 2 brahmaniSTha brahmacArI zukadevajIe AgaLa calAvyuM : "rAjanuM eka divasa yazodAjI pitAnA atipriya ane lADIlA zizune godamAM laI ghaNuM ja premathI stanapAna karAvI rahyAM hatAM. teo eTalAM badhAM vAtsalyarasamAM taraboLa banelAM ke emanAM stanamAMthI ApameLe ja dUdha jhaye jatuM hatuM. parIkSitajI ! A lagabhaga te vakhatanI vAta che ke zrIkRSNa prAyaH dUdha pI cUkyA hatA ane yazedAjI zizunA maMdamaMda hasI rahelA meDhAne cUmI rahyAM hatAM. basa, te ja vakhate zrIkRSNane bagAsuM AvI gayuM. bagAsuM khAvAne lIdhe zrIkRSNanuM meTuM khUlI jAya che te svAbhAvika hatuM. paraMtu jevuM te meTuM khUlyuM ke yazodAjIe emAM AkAza, aMtarIkSa, jAtimaMDaLa dizAo, sUrya, caMdra, agni, vAyu, samudra, dIpa, parvata, nadIo, vana ane samasta carAcara prANIone paNa joyAM. Ama potAnA e putranA memAM A pramANe ekAeka AkhuM jagata joIne yazadAjInuM zarIra to ekadama kaMpI ja UThayuM, yazodAjIe potAnI mATI moTI AMkho baMdha karI nAkhI. te atyaMta Azcaryacakita thaI gayAM !... parIkSitajI ! yaduvaMzIonA kulanA purohita hatA zrI gargA cAryajI. teo ghaNu tapasvI paNa hatA ja. tee vasudevajInI preraNAthI ekadA naMdabAbAnA gokuLamAM padhAryA. emane joIne naMdabAbAne bahu prasannatA thaI. teo hAtha joDIne tarata UbhA thaI gayA, emanAM caraNomAM praNAma karyA. tyAra bAda emaNe khuda teo bhagavAna ja che evA bhAve emanI pUjA karI. Ama jyAre gargAcAryajI ArAmathI besI gayA ane emane atithisatkAra thaI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 gaye ke tarata naMdabAbAe ghaNuM ja mIThI vANImAM emanuM abhinaMdana karI pachI kahyuM : "bhagavan! Apa te svayaM pUrNakAma che. nathI te Apa pAse kaI cIjane abhAva, tema nathI keI AvazyakatA ! pachI huM ApanI sevA zI karuM ? ApanuM te amArA jevA gRhasthIne tyAM padhAravuM e ja parama kalyANanuM kAraNa che. ame gRhasthIo to gharamAM ja eTalA badhA gUMcavAyA chIe ane A prapaMcamAM amAruM citta ja eTaluM badhuM garIba thaI gayuM che ke ApanA Azrama lagI pazu nathI AvI zakAtuM. amArA kalyANa sivAya ApanA aDIne AvAgamanane bIje kaI ja hetu nathI. prabhuje vAta idriyagamya nathI athavA bhUta ane bhaviSyanA garbhamAM paDI che, te paNa jyotiSazAstra dvArA pratyakSanI jema Apane jaNAI rahe che. e sivAya jyotizAstranI racanA Ape karI che. Apa brahmavettAomAM paNa zreSTha che. mATe mArAM A banne bALakanA nAmakaraNa-saMsakAra Apa ja karI de. Apa ema jarUra kahI zake che ke A kAma te tamArA pitAnA kuLaguru mAraphata karAvavu joIe. paraMtu Apa jANe ja che ke brAhmaNa piote janmathI ja mAnavamAtrane guru che ! tyAre AcAryazrI pote belyAH "naMdajI ! e vAta te tame jANo ja che ke, huM badhI jagyAe yaduvaMzIonA AcArya rUpe mazahUra chuM. have je huM tamArA putronA saMskAra karIza te leka samajaze ke, A to devakIjIne putra che. kaMsarAjAnI niyata bahu ja kharAba che. te pApanuM ja cintana karyA kare che. jyArathI kaMsarAjAe devakIjInI kanyA pAsethI evuM sAMbhaLyuM che ke ene mAravAvALe bIje kaI sthaLe pedA thaI gayo che tyArathI te e ja ciMtavyA kare che ke devakIjInA AThamA garbhathI kanyAjanma to thaye hovo ja na joIe ! vasudevajI sAthe tamArI ghaniSTha maitrI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 che. have huM tamArA putrane A sarakAra karuM ane te (kaMsarAja) A bALakane vasudevaputra mAnI mArI nAkhe to amArAthI moTe anyAya ja thaI bese!!" tyAre naMdabAbAe kahyuM: "gargAcAryajI ! Apa cUpacApa A ekAMta zALAmAM kevaLa svastivAcana karI A bALakane dvijAti samucita nAmakaraNa-saMskAra mAtra karI Ape. bIjAMe te zuM, paNa mArAM sagAM-saMbaMdhIo paNa A vAta na jaNI jAya eTalI hade A vAta gupta raheze. balarAma ane kRSNa anuTupa bhagavaddabhAvanI sAthe, mAnavIya rIte rahyA, balarAma ane kRSNa, kame kema vaye vadhyA. anekhI bALaceSTAo, baMne vasonI pekhatAM; mAtAo vrajavAsIo, sarve AnaMda pAmatAM. brahmacArI zrI zukadevajI kahe che: "alabatta, gargAcAryajI te A bALakanA saMskAra karavA icchatA ja hatA. tethI ekAMtamAM nAmakaraNa-saMskAra karavA naMdabAbAe kahyuM ke rAjIrAjI thaI gayA ane ekAMtamAM e banne bALakone nAmakaraNa-saMskAra karI dIdhA. gargAcArye kahyuM : "A meTA rahiNune putra hovAthI enuM nAma rauhaya, je potAnAM sagAM-saMbaMdhI tathA mitrone potAnA guNo vaDe atyaMta AnaMdita karaze. ramaNamAM hetu hevAne kAraNe enuM bIju nAma "rAma" kahevAze. baLa paNa hovAthI te "ba" paNa kahevAze athavA balarAma rUpe oLakhAze, uparAMta te yAdomAM ane vrajavAsIomAM bhedabhAva nahIM jue. eTaluM ja nahIM, lekamAM paNa phUTaphATa paDavA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 lAgaze tyAM sumeLa karAvaze. eTale e puruSanuM eka nAma saMkaNuM" paNa raheze ane A je bIjA naMbarane (enAthI nAnA) ane suMdara chatAM eka dare kALA kALA che te pratyeka yugamAM zarIra dhAraNa kare che, pAchaLanA yugeAmAM teNe anukrame sapheda, lAla ane pILe! te traNeya vibhinna raMgAnA svIkAra karelA. A vakhate te kRSNavaNI thayela che. A kAraNe enuM nAma kRSNa kahevAze. najI ! A tamArA putra pahelAM kAI samaye vasudevajIne ghera pedA thayelA e kAraNe e rahasyane jANanArA leAkeA ene 'zrImana vAsudeva' paNa kahe che. enA jeTalA guNA che ane jeTalAM karma che te saune anurUpa ghaNAM alaga alaga nAma paDI zake che. huM te A athathI iti sudhI A badhAM nAme naNuM chuM, para Mtu saMsAranA sAdhAraNa leAka evuM jANutA heAtA nathI. A kRSNa tamArA leAkeAnuM kalyANu karaze. te ja vrajanI samasta gApIe ane gAyAne ghaNAM ghaNAM AnaMkti paNa karI mukaze ane enI mathA tame leAkeA meATI meATI vipattione paNa AsAnIthI pAra karI jaze. vrajarAja ! A pahelAMnA yuganI vAta che...eka vAra A pRthvImAM kAI rAna rahyo naheAtA. DAkuee ceAmera lUTAlUTa macAvelI tyAre tamArA A ja sAMvariyA dIkarAe sajjana puruSAnI rakSA karelI ane A ja bALakanuM khaLa pAmIne sAmAnya AmajanatAe paNa te lUTArAone jItI lIdhelA. naMdabAbA ! huM tamane sAcuM kahuM chuM ke je mAnavI A tamArA sAMvariyAnI sAthe hetaprIta karaze te kharekhara meTA bhAgyazALI gaNAze! je rIte viSNu bhagavAnanI karakamaLAnI chatrachAyAmAM rahevAvALA devatAone asurA nathI jItI zakatA, te rIte AnI sAthe paNa prema karavAvALAone bhItarane ke bahArane kAIpaNa prakAranA zatru jItI zakatA nathI. naMdujI ! cA te dRSTithI joIe - guNumAM, saMpattimAM ane sau dayamAM tathA kArtimAM ke prabhAvamAM tamArA A bALaka sAkSAt bhagavAna nArAyaNanI samAna ja che! tame dhaNI sAvadhAnIthI ane tatparatAthI teonI rakSA kare.' Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 A pramANe naMdarAjAne samajAvI-Adeza daIne gargAcArya potAnA AzramamAM pharI sidhAvI gayA. emanI vAta sAMbhaLIne naMdabAbAne ghaNe ja AnaMda thaye. teo ema samajyA ke mArI badhI AzAlAlasAo pUrI thaI gaI. huM kharekhara have kRtakRtya thaI cUkyo. parIkSitajI ! thoDA ja divasamAM rAma ane zyAma bene goThaNe ane hAthanA baLathI vAMkA vaLI cAlIne gekuLamAM ramavA lAgyA. banne bhAIe pitAnA nAnA nAnA pAne gokuLamAMnA kIcaDamAM ghasaDatA ghasaDatA cAlatA tyAre emanA pagamAM jhAMjhara ane keDanA ghUgharA jhaNajhaNa vAgavA lAgatA, te avAja khUba sArA jaNatA. te be bALake pite paNa e avAja suNIne khIlI UThatA. koI koI vakhate raste cAlatI koI ajANI vyaktinI pAchaLa cAlavA lAgatA, paNa jyAre jANatA ke A to koI bIjA che, tyAre ekadama rokAI jaI pitAnI mAtA rahiNI ane yazodAjI pAse deDI AvatA. A badhuM joIne mAtAe to khuzakhuza thaI jatI. nehavvAtsalya vadhavAne kAraNe temanI dUdhanI dhAra vahevA lAgatI. jyAre emanAM A bALaka kIcaDathI raMgAyelAM aMga sAthe pAchI pharatAM tyAre e bALakonI zAbhA era vadhI jatI. te banene ema ja godamAM laI mAtA stanapAna karAvatI. bALake paNa temane joI rahetAM ane teo paNa jotI. jyAre bane bALake ghara bahAra vrajamAM A lIlA karatAM tyAre te jANe gopIo A lIlAo jovAmAM ja paDI jatI. keIka vAra beThelA vAchaDAnuM pUchaDuM pakaDatA ane vAchaDAne ghasaDatA daDavA lAgatA tyAre te pitAne kAma mUkI e badhI gopIo bALaceSTA joI, hasI-hasIne UMdhI ja paDI jatI ?" Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanaiye vraja-lADako kaSTa Ape chatAM lIlA bhagavaddabhAvathI bharI; pekhI rAjI thatAM saue zrIkRSNa-balarAmanI. 1 prANImAtre rahyo jANe zarIrI teya na cUkyo; jame saune jamADI e, kanaiye vraja-lADaka. 2 zukadevajI belyA : "parIkSita ! kRSNa ane balarAma e banneya kharekhara Izvara ane IzvaranA mahAaMrArUpa hatA tethI khUba bALalIlA karatA ane saune vrajamAM AnaMda-AnaMdathI magna karI detA. ghaDIkamAM jema pUMchaDuM jhAlI vAchaDAne deDAve, tema ghaDIkamAM paMkhAne pakaDavA deDe ane UDI jAya te chAvA dekhI tene paNa goThaNanA baLe pakaDavA doDe. kAMTA ane dAbhaDAnI te jANe e bannene bIka ja nahatI. ane bALako khUba caMcaLa ane ramatiyALa jaNAya che. mAtAo Thapako Ape paNa gAMThe koNa? hA, sAruM ramakaDuM Ape to tarata mAnI jAya ane rAjI rAjI thaI jAya ! AvI sthitimAM mAtAe gharanuM kAma paNa samayasara karavA na pAmatI ane bALakane sAcavavA-saMbhALavAmAM ja Akho dahADo vItI jato. emanuM mana moTebhAge A bALakone khavaDAvavA-pivaDAvavAmAM ja ane emane bhayakAraka cIjothI bacAvavAmAM ja coTeluM rahetuM. parIkSita ! Ama gokulamAM samayane to pato ja na lAgata thoDA ja divasomAM have goThaNane badale pitAnA paga upara ja cAlavA e bALake lAgI gayA. parIkSita ! A vrajavAsIono kanaiye svayaM bhagavAna che, parama suMdara ane parama madhura ! have te teo balarAma ane pitAnI umaranA govALiyA bALasAthIone laIne ramavA mATe vrajamAM nIkaLI paDe che ane vrajanI bhAgyazALI gopIone nyAla karavA judI kArakirama mAthAnA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 353 judI AtanA khela kare che. kanaiyAnI khUba aneAkhI jaNAI rahetI bacapaNanI cacaLatAe gopIone te! ghaNI ghaNI suMdara ane madhura lAge che. eka divasa badhI ja geApIe bhegI maLIne na mAmAne tyAM paheAMcI gaI ane yazeAkAmAtAne vAravAra saMbhaLAvI-sabhaLASI kanaiyAnI cAlAkIe `vA lAgI gaI! "are mA! A tArA kAnuDA bahu naTakhaTa thaI gaye che. gAyane devAnA samaya thatA pahelAM ja vAchaDAMene parANe chUTAM mUkI de che. jo ame ene DUpa ApIe, te! te vAravAra jorathI hasAhasa karI mUke che. eTaluM ja nahIM balake amAruM mIThuM dUdha-dahIM cerIte tarata khAvA ja maDI paDe che. are! Ane cerI kema karavI enA ghA ghaDu upAya AvaDe che! tethI mekraTe bhAge tA kAMipaNlR bacavA pAmatuM ja nathI. are ! kevaLa peAte khAte! hAya, teA hajuya samajyAM, paNa A te badhuM dahI dUdha vAMdarAMone vaheMcI de che! ane jyAre badhAM vAMdarAo bharapeTa khAI le, ekanI paNa bhUkha bAkI na rahe, tyAre A amArAM mATalAM ja phADI nAkhe che ! jo gharamAM keAI vastu Ane nathI maLatI te gharavALAMe upara bahu khijAI jAya che ane kheAlI UThe che: "gharanA mAlika tA huM chuM ane tame mArI badhI vastue kayAM chupAvI dIdhI che?'' ane jyAre enu kAMI cAlatuM nathI te, yazedArANI ! A tamArA lADakA amAra bALAne rAvaDAvIne bhAgI jAya che, jyAre ame dUdha-dahIne zAka para rAkhI daIe chIe te! enA nAnA-nAnA hAtha tyAM lagI paDeoMcI zakatA nathI, tyAre meTAmeTA upAya! racI kADhe che. kaka e cAra pATalA ekanI upara eka rAkhI de che, kayAMka Ukhala para caDhI jAya che athavA kAMka Ukhala para pATalA rAkhI de che, kayAreka tA peAtAnA sAthI-bALakanI khAMdha upara ja caDhI jAya che, je 23 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 ATaluM karyA chatAM kAma na sare te nIcethI ja e zIkAM para rahelAM vAsaNone ja chIMDAM pADI de che. A naTakhaTane pUrepUrI khabara ja hoya che ke kayA zIThAM paranA kayA vAsaNamAM zuM rAkhyuM che ? ane evA DhaMgathI e chIMDuM karavuM jANe che ke koIne khabara paNa bhAgye ja paDe! je ame amArI vastuone ghaNuM aMdhArAmAM chupAvI daIe chIe te, he naMdarANuM ! tame Ane ghaNuM hIrAmotI paherAvyAM che tenA prakAzathI e ApameLe badhuM ja joI le che. paraMtu je je he, A amArI vAta parathI 2khe tame enAM ghareNuM utArI letAM ! AnA zarIramAM ja lAge che ke koIka e prakAza che ke jenA ajavALe e badhuM tarata jaI zake che! te eTale te cAlAka che ke keNu kayAM rahe che, enI khabara rAkhe che ane jyAre ame gharanA kAma-dhaMdhAmAM parovAI gayAM hoIe tyAre e potAnuM kAma patAvI le che. yazodAjI ! tame to bhalAM bheLAM che eTale tamane AnAM karatUkanI khabara ja nathI hotI. A bALaka eTalI te dhRSTatA kare che ke e amArAM lIMyAM-gUpyAM ghara paNa gaMdAM banAvI mUke che. jarA dekho enI tarapha. e te judI judI jAtanI cAlAkI mAraphata cerInA aneka prakAre zeAdhI kADhe che, paNa ahIM tamArI sAme to jANe paththaranI mUrti kAM na hoya ne kAMI ja na jANato hoya tema Ubho rahyo che! vAha re bheLAbhalA sAdhupuruSa !' Ama gopIo eka tarapha yazodAjIne kahetI jAya che ane bIjI tarapha bhayacakti AkhevALA bhagavAnanA mukhakamaLa tarapha vAraMvAra jotI jAya che. ropIonI A dazA joI naMdarANI yazodAjI gopIone manebhAva pArakhI le che ane A badhuM sAMbhaLI temanA haiyAmAM sneha ane AnaMdanI bharatI AvI jAya che. pitAnA lADIlA kanaiyAne Thapako paNa nathI ApI zakatAM to DAMTavAnI ke phaTakAravAnI te vAta ja kyAMthI hoya ?" Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNamukhamAM vizvadarzana nirmAye nitya AtmA je, mAyAmaya kadI bane; dekhADe raMga mAyAne, keka vAra temAM sagAMne 1 raMgAyelAM sagAM kintu, mAyAthI zIghra bhUlatA, zIghra Atmatva maryo, saMsAre A vicitratA. 2 brahmaniSTha zukadevajI kahe cheH "rAjana parIkSitajI ! eka divasa gevALaputre zrIkRSNa sAthe ramatA hatA. tyAM te bALakee mAtA yazodA pAse AvIne phariyAda karIH "mAtAjI ! kanaiyAe mATI khAdhI che !' yazadArANI DaryA. kAraNa ke mATI khAvAthI kAnuDAne roga thaze. mAtAjIe kanaiyAne hAtha pakaDI lIdho. e vakhate bhagavAna zrIkRSNanI hAlata vicitra hatI. emanI AMkhe bhayane lIdhe nAcI rahelI. mAtAjIe Thapako ApatAM kahyuM : "kema re, naTakhaTa ! tuM bahu dhRSTa thaI gayo che, kharuM ne? te chupAIne mATI kema khAdhI ? jo A tArA mitre zuM kahI rahyA che ? kevaLa A bIjAM bALake ja nahIM. khuda tAro moTA bhAI baladeva paNa A bALakonI vAtamAM sAkha pUrI rahela che ! paNa bhagavAna kRSNa kahyuM : "mA ! meM mATI khAdhI ja nathI. badhA khAlI ema kahI rahyA che. je ne, tuM emanI ja vAta para madAra bAMdhatI ho te mAru meTuM tArI sAme ja che. tuM tArI pitAnI AMkhethI ja joI le !' yazodAjIe kahyuM : 'hA, sArI vAta che. je ema ja che te tAruM mo khela." mAtAnA kahevAthI kanaivAe pitAnuM moTuM kholI nAkhyuM. parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNanuM aidhurya anaMta ja che ! teo te kevaLa lIlAne sAru manuSya bALaka thayA che. yazodAjIe joyuM ke, emanA mukhamAM te carAcara AkhuM jagata vidyamAna che ! AkAza, dizAo, pahADa, dvIpa ane samudro Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 sahita AkhI pRthvI, vahevAvALA vAyu, vIjaLI, agni, caMdramAM ane tArAonI sAthe saMpUrNa jyotimaMDaLa-ema badhuM ja e zrIkRSNanA mukhamAM dekhAI rahyuM ! parIkSita ! kayAM lagI kahuM A nAnAza. kRSNamukhamAM jIva, kAla, svabhAva, karma, karmavAsanA ane zarIra vagere dvArA vibhinna rUpamAM dekhAvAvALuM A badhuM mAtA yazodAe pratyakSa joyuM ane te kharekhara zaMkAmAM paDI gayAM ane vicAravA lAgI gayA ke A koI svapna che ke bhagavAnanI mAyA ? mArI buddhimAM te bhramaNa nathI thaI ne ? saMbhava che, A mArA bALakamAM kaI janmajAta siddhi hAya Ama vicAratAM vicAratAM yazodAjInI samajamAM vAta AvI gaI ane teNIe kahyuM: "A AkhuM ke jagata jeonuM Azrita che, vaLI je citta, mana, karma ane vANa dvArA ThIkaThIka ane saraLatAthI te anumAnano viSaya paNa nathI banI zakatA, je akhila vizvanA preraka che ane jemanI hastIne lIdhe A badhAMnI pratIti thAya che, jenuM svarUpa te sarvathA acinya ja che e prabhune huM (yazodA) praNAma karuM chuM. A huM chuM, A mArA pati che tathA A mAruM saMtAna che. sAthe ja huM A bajarAjanI samasta saMpattionI svAminI ane dharmapatnI chuM. A pIo, ge che ane vALa mAre AdhIna che. jemanI mAyAthI mane A prakAranI kumati gherI rahI che te A bhagavAna mArA ekamAtra ane ajoDa AzrayarUpa che. huM emane ja zaraNe chuM." bhagavAna zrIkRSNa jeyuM ke, A mArI mA te mAruM asalI tattva ja jaNa gaI ! have huM emanuM vAtsalya-sneha-pIyUSa zI rIte pAmI zakIza ? basa, te ja vakhate emaNe pitAnI yogamAyA ke je emanI pitAne zakti che tene, putrasnehI pIyUSanA rUpamAM yazodAjInA hRdayamAM jAgRkarI dIdhI, eTale yazodAjI tarata joyelI A AkhI addabhuta ghaTanA sAva bhUlI ja gayAM ane pitAnA A lADakI dIkarIne godama uThAvI lIdho ! emanAmAM pahelAM hato evo ja mAtRpremane samudra Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 UbharAI javA lAgyA ! matalaba ke badhA de, upaniSada, sAMkhya ga ane bhaktajane jemanA guNayaza gAtAM gAtAM thAkatA nathI, emane ja yazodAjI pitAne putra mAnatAM hatAM ema ja mAnavA lAgI gayAM. kevuM Azcarya... ! dAmodara lIlA jenI kUkhe-ghera jame azvaryavaMta chava te, che mAbApa susaubhAgI, sarva rogathI ucca te. 1 vaLI nirdoSa bAlava, zuci te je sthaLe vItyuM te paNa mekSa megheruM, bhaktone mAtra sohyaluM. 2 rAjA parIkSitajIe pUchyuM: "he zukadevajI ! naMdabAbAe evI kaI maMgalamaya sAdhanA karelI ane yazodAjIe te vaLI evuM kahyuM viziSTa tapa karyuM hatuM ke emanA stananuM pAna khuda bhagavAne jAte karyuM? uparAMta bhagavAna kRSNanI je bALalIlAo govALiyAonAM bALako sAthe (patAnAM azvarya ane mahattA gupta rAkhI) thI te paNa eTalI to pavitra ane AnaMdadAvinI che ke jemane mAtra zravaNa-kIrtanathI paNa lokonA pApa-tApa zAnta thaI jAya che, trikAladarza jJAnI puruSa Aje paNa emanuM maMgalagAna karyA kare che, emAMnuM kaMI paNa bALajIvananuM sukha emanAM sagAM mAbApa devakIvasudevajIne te jovA ja na maLyuM ! UlaTuM e badhuM sukha te A naMdabAbA ane mahAbhAgI evAM yazodAjI ja kema lUTI rahyuM che ? AnuM kAraNa Apa kaho." brahmacArI zukadevajI kahyuM : "naMdarAjA pUrvajanmamAM eka zreSTha Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 vasu hatA. emanuM nAma koNa hatuM ane emanAM dharmapatnInuM nAma dharA hatuM. emaNe brahmAjInA AdezanuM pAlana karavAnI icchAthI brahmAjIne vInavyuM ke "bhagavan! jyAre ame pRthvIpaTa para janma laIe tyAre jagadIzvara bhagavAna zrIkRSNamAM amArI evI ananya premabharI bhakti che, ke je bhakita dvArA aneka saMsArI leke saheje saheje durgatione pAra karI jAya che. brahmAjIe kahyuM : "hA, evuM ja thaze." teo ja A che, naMda ane yAda naMdayAdAne bhagavAna pratye atyaMta prema thaye. brahmAjInuM vacana kharuM pADavA mATe ja bhagavAna zrIkRSNa balarAmajInI sAthe vrajamAM samasta vrajavAsIone bALalIlAone AnaMda karAvavA AvIne rahyA." A vAtane AgaLa laMbAvatAM zukadevajI belyAH "parIkSita ! ekadI naMdarANu yazadAmAtAe gharanI dAsIone to bIjAM kAmomAM lagADI dIdhI hatI ane pote potAnA bALalAlAne mAkhaNa khavaDAvavA mATe dahIMnuM valoNuM karavA lAgelAM. parIkSitajI meM tamArI sAthe bhagavAnanI je je bALalIlAonuM varNana karyuM che e badhInuM smaraNa karatAM karatAM e lIlAone yazodA pitAnA madhurakaMThe gAtAM paNa jatAM hatAM ane dahIM paNa jheratAM jatAM hatA. yazodAe A TANe pitAnA sthaLa keDanA bhAgane satarathI bAMdhela tathA teNIe rezamI ghAgharo paheryo hato. yazodAjInA putrasnehe karI stanamAMthI dudha jharyuM jatuM hatuM ane te kaMpatAM paNa hatAM ja. netarAM kheMcatAM khecatAM emanI bAvaDAM to thAkI ja gayelAM. hAthanAM kaMkaNe ane kAnanAM kaNa phUla hAlI cAlI rahyAM hatAM. meDhA para parasevAnAM TIpAM caLakI rahelAM ane eTalAmAM gUMthAyelAM suMdara mAlatI phUle tyAMthI nIce paDI rahyAM hatAM. e suMdara bhamaravALA yadA A rIte dahIM valAvI rahyAM hatAM e ja vakhate bhagavAna kRSNa dUdha pIvA, valoNuM karatI mA pAse AvyA ane mAtAjInA hRdayanA prema ane AnaMda vadhAratAM vadhAratAM dahIMnuM valeNuM ja pakaDI lIdhuM ane vala Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 vatAM mAtAjIne rekI rAmAM. tarata mAtA yazodAe bALaka kRSNane pitAnI godamAM uThAvI lIdhA. vAtsalyasnehanI adhikatAthI thazedAnamAM stanamAMthI dUdha te svayaM jharatuM ja hatuM eTale bAlaka kRSNa te dhAvavA lAgI gayA ane yazodAjI maMda maMda rimata karatAM enA mukhAraviMdane jovA lAgyAM. eTalAmAM ja bIjI bAju ukaLatA dUdhamAM UbharI AvyuM. te joI yazodAjI ene atRpta mUkIne ja jaladI jaladI UkaLatuM dUdha utAravA cAlyA gayAM. AthI bAlaka zrIkRSNane kAMIka krodha AvI gayuM ane enA lAla lAla hoTha phaphaDavA lAgI gayA. emane dAMtathI dabAvI bAla zrIkRSNa pAse ja paDelA leDhAthI dahIMnuM mATaluM phADI nAkhyuM, banAvaTI AMsu AMkhemAM bharAI AvyAM ane bIjA gharamAM jaI ekAMtamAM mAkhaNa khAvA lAgyA. yazodAjI UkaLelA dUdhane utArI A gharamAM Ave che tyAM te dahIMnuM mATaluM TukaDe TukaDA thayeluM joyuM. te samajI gayAM ke A karatUka pitAne lAlAnAM ja che. sAthe ja yazodAjIe joyuM ke pAcho e lAla raphucakkara thaI gayo che tyAre te yazadAjInuM hasavuM rokavuM rekAyuM ja nahIM. AsapAsa zodhatAM dekhAyuM ke zrIkRSNa te eka UMdhA vALelA Ukhala para UbhA che ane zIkAM paranuM mAkhaNa laI laIne vAMdarAone khUba khUba lUMTAvI rahyA che. vaLI ene e paNa bhaya che ke kadAca potAnI corI ughADI paDI jaze, ethI coMkI cakIne cAre bAju tAkatA rahe che! A joI dhIme dhIme yazodAjI emanI pAse jaI pahayAM. jyAre bALake A jANyuM ke mAtA yazodA hAthamAM lAkaDI laI mArI tarapha AvI rahyAM che, tyAre jhaTajhaTa khala parathI kUdI DarIne bhAgyA. parIkSitajI ! yazodA mAMDa mAMDa pakaDI te zakayA, paNa DarI gayelA bALakane joI teNIe lAkaDI te phekI dIdhI. pachI tene lAgyuM ke eka vAra ene bAMdhavo joIe ema vicArI Ukhala sAthe bAMdhavA lAgyAM ke pelI rassI babbe AMgaLI nAnI nAnI paDatI ja gaI. bIjI rassIo paNa joDatAM gayAM teya nAnI nAnI Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 0 paDatI gaI. A joI gopIo hasavA lAgI. mAtAne thAkelAM joI svayaM zrIkRSNa baMdhAI gayA. prabhunI ahetukI kRpA te AnuM ja nAma." kuberaputronI zApamukti azvarya saMpadA saMgI nRnArI vAsanA vaDe; paDe tyAM nara nirlaja, bace strI mAtra hA guNe. 1 AtmabhAna thakI yukta, yazeDhA-naMdanaMdana, kare vAtsalyanuM pAna, vaje kRSNa sanAtana. 2 brahmacArI zukadevajI bAvA : "parIkSita ! A rIte Ukhala (khAMDaNiyA) sAthe baMdhAI gayelA bhagavAna kRSNane ema cheDI daI naMdArANu yazodAjI te gharanA kAmadhaMdhAomAM gUMthAI gayAM. te samaye bhagavAna zyAmasuMdare najIkanAM be ajuna vRkSone mukti ApavAnuM vicArI lIdhuM. e be jhADa pUrva janmamAM yakSarAja kuberanA putro hatA. emanAM nAma hatAM nalakubara ane maNigrIva. emanI pAse dhana, sauMdarya ane AzcaryanI pUrNatA hatI. A badhuM hoya tyAM ghamaMDa AvyA vinA kema rahe ? e ghamaMDa A banemAM AvI gayA ane e banene ghamaMDa joIne ja devarSi nArade emane zApa ApI dIdho. e bane nAradajInA zApane lIdhe vRkSa banI gayA. tyAre rAjA parIkSite pUchyuM: "bhagavAna ! kRpayA Apa e darzAve ke devarSijIe e bannene zApa zA mATe Ape ? e bane evuM kahyuM niMdya kAma karyuM ke jethI parama zAMta evA nArada RSijIne A krodha AvI gayo ?' - brahmapremI zukadevajI bolyA : "parIkSitajI! eka to A bane bALake dhanapati kuberanA lADIlA bALaka hatA ane emanI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 gaNanA thaI gaI rudra bhagavAnanA anucaromAM ! A kAraNe emane dhamaMDa vadhI gayo. ane tame saheje samajI zakaze ke ghamaMDIjana to dharmanuM ullaMghana kare ja che. e ja kAraNa che ke te banne jaNa maMdAkinInA taTa upara kalAsanA ramaNuya upavanamAM madonmatta thaIne viharI rahyA hatA. eka divasa te vAruNI (madirA) pIne beThelA. nazAne kAraNe e banenI AMkhe comera ghUmI rahI hatI. ghaNuM badhI strIo emanI sAthe gAI-bajAvI rahI hatI ane teo bane phUlothI lacI paDelA vanamAM te strIonI sAthe viharI rahyA hatA. e samaye gaMgAjImAM bhAtabhAtanAM kamala khIlelAM hatAM. te bane pelI strIo sAthe e rIte tyAM ghUsI gayA ke jANe hAthIonuM ToLuM hAthaNuonI sAthe jalakrIDA karI rahyuM hoya ! tema ja te bane pelI yuvatIo sAthe judI judI jAtanI kaDA karavA lAgI gayA. parIkSita rAjana ! saMyogavaza parama samatha devarSi nAradajI tyAMthI nIkaLyA. temaNe A vakSa-yuvakane joIne samajI lIdhuM ke A to bane atyAre madamasta banelA che. acAnaka devarSi nAradane dekhIne vastrahIna asarAe te zaramAI gaI ane jhaTajhaTa emaNe te pitatAnAM kapaDAM paherI lIdhAM, paraMtu A yakSoe kapaDAM na paheryAjyAre devarSi nAradajIe joyuM ke A devatAonA putra thaIne paNa strI-madathI AMdhaLA ane madirApAnathI unmatta thaI gayA che, tyAre emaNe e banne upara anugraha karavA mATe nIce mujaba zApa ApI dIdhA Ama te badhA mada kharAba ja che paNa temAM ya nArI viSayaka laMpaTapaNane mada ane saMpatti azvaryAdine mada khUba ja kharAba che ema manamAM lAvI temaNe zApa e prakArane Ape ke jAo ! tame bane atyAre nAgA che, te nAgA vRkSarUpa banI jAo, alabatta, tamane vRkSa thavA chatAM mULa bhAna to raheze ja ane bhagavAna kRSNane bheTa thatAM ja pAchA tame tamArI manuSya tarIkenI mULa sthitimAM AvI jaze.' e rIte bAlakRSNa Ukhala Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 (khAMDaNiyo) ane derI bane sAthe ghasaDAtA ghasaDAtA e be vRkSa hatAM tyAM pahoMcyA ane e banne vRkSone jotajotAmAM evo sparza karyo ke temAMthI tarata A nalakubara ane maNigrIva asala svarUpe AvI bhagavAnane namI paDayA ane stuti karavA lAgI gayA. bhagavAne kahyuM: "juo, mArA parama bhakta devarSi nAradajIe tamArA madane dUra karavA ATaluM tamane uThAvyuM che. have tame kadI ahaMkArI nahIM banI zake ane tamane muktinuM parama sukha prApta thaze. teo A bAlabhagavAnanI parikramA karI potAnA mULa sthAna para javA uttara dizA bhaNe cAlI nIkaLyA." kRSNanI bALalIlA bhaktAdhIna chuM sau rIte, evuM zrIkRSNa dAkhave; bIjI bAju batAve che, saune vizveza huM ja te. 1 bhaluM bUruM sadA jovuM, na pAvuM kadI phaLe; evuM jIvI dIe bodha, mATe vizveza che khare. 2 brahmaniSTha brahmacArI zukadevajI belyAH "parIkSitajI ! bane vRkSonA ekAeka paDavAthI je mahAbhayaMkara avAja thaye, tethI naMdarAja sahita govALiyAone zaMkA paDI ke kadAca vIjaLI paDI haze ! badhA ja ekAeka vRkSanI pAse gabharAyelA svarUpe AvI pahoMrayA. kAraNa to spaSTa ja hatuM. pele, khAMDaNiyAne kheMcI rahele, rassIthI baMdhAyele e kane sAme ja hato. vaLI bAjumAM ramI rahelAM bALakoe paNa kahyuM : "bALakanaiyAnI ja A karAmata che. vaccethI UkhalathI baMdhAyelo te hato te kAraNe ja A be vRkSa paDyAM. temAMthI be juvAna mANase nIkaLyA. paraMtu temanuM mAne kezu? naMdabAbAe Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joyuM, pitAne A prANapyAro nAnere bALa rasIthI baMdhAI khAMDaNiyAne DhasaDa DhasaData cAle che. tyAre tarata temaNe hasatAM hasatAM jaladI jaladI e rassInI gAMTha choDI kADhI. parIkSita ! bhagavAna kRSNanI Ama ekathI eka vadhI jAya tevI to aneka lIlAo che. sarva zaktimAna e bhagavAna kyAreka kyAreka to gopIone phosalAvavA sAdhAraNa bALakanI mAphaka nAcavA lAgI jAya, te koI vAra bhoLA-bhalA ajANu bALakanI mAphaka gAvA lAgI jAya ! kayAM sudhI kahuM ? teo pIenA hAthanI kaThapUtaLI banI gayA hatA. kyAreka gopIonI AjJAthI pIDhio laI Ave, to kaI vAra bazerI vagere telavAnAM vajane upADI lAve, to vaLI kaI vAra pitAnAM premI bhaktajanone rijhavavA mATe pahelavAnonI mAphaka tAla heDakavA lAgI jAya. A pramANe e sarva zakitamAna bhagavAna potAnI bALalIlAothI vrajavAsIone AnaMda pamADatA ane saMsAramAM je leke bhagavAnane yathArtha jANe che temane e samajAvatA hatA ke juo, huM mArA bhakatone AdhIna chuM. kyAreka koI divasa "phaLa lo bhAI phaLa !" ema belatI bolatI phaLa vecavAvALI nIkaLatI te samasta karmo ane upAsanAnuM phaLa ApanArA e azruta bhagavAna te phaLa kharIdavA pitAnA nAnakaDA khoLAmAM anAja laI ekadama doDatA. jo ke anAja to rastAmAM verAI jatuM, paNa pelI phaLa vecavAvALI bAI te emanA banne hAtha phaLAthI saheje saheje bharI ja detI hatI. ahIM vaLI evI lIlA bhagavAnanI thatI ke e bAInI phaLA rAkhavAnI TopalI svayaM ratnothI ja bharAI jatI ! evI ja rIte bALake sAthe ramatAM ramatAM meDuM thAya to prathama rahiNuM manAvavA jAya paNa temanA belAvyA na Ave eTale yazodAjI jaI samajAveH "beTAo ! bhUkhyA thayA haze, cAle, naMdarAjA jamavA besI gayA che, teo tamArI vATa jue che. cAle, tamArAM aMga mATIthI kharaDAyAM che. mATe nhAI, dhoI kapaDAM badale Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 ghareNuM pahere, jamIne pachI pAchA ramavA Avaje.' emanI sAthe ramatAM bALakone paNa ghera javA samajAvatAM. mAtA yazodAjI to bhagavAna kRSNanA premathI saMpUrNapaNe prANu ane manathI baMdhAyAM hatAM. bALake samajIne mAtA eka hAthathI balarAma ane eka hAthathI zrIkRSNane pakaDIne ghera kheMcI lAvatAM ane baMnenA maMgala mATe je kAMI karavuM ghaTe te badhuM ja karI chUTatAM..." vRMdAvananI pasaMdagI vazaratha gajA pramANe parakhAya maryathI, amaryanAM AcaraNe anokhaDAM; seTIomAM vadhu dhaya dhAravA, bhAge rahe susthira buddhi emanI. 1 anuSyapa toye zraddhA ane prema, UNapa sava emanI pUrI, nisarga Ape che saphaLatA pUrepUrI. 2 brahmaniSTha brahmacArI zukadevajI kahe cheH "parIkSitajI ! naMdabAbA vagere bujhurgoe jyAre joI lIdhuM ke bRhad vanamAM te moTA meTA upAta thavA lAgyA che, tyAre e badhAoe ekaThA thaIne have vrajavAsIoe zuM karavuM ghaTa, e viSaya para vicAra karyo. e bajha paikI eka upanaMda nAmanA govALiyA hatA. te umaramAM te moTA hatA ja, sAthosAtha anubhava, jJAna ane sUjhamAM paNa bujhurga hatA. emane kaye samaye, kayAM, ane zuM karavuM joIe, e badhe ja khyAla Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 hatuM. sAthe sAthe e bujhurga ema paNa IcchatA hatA ke, rAma ane zyAma baneya sukhI rahe, e banne bALake para kaI vipatti na AvavA pAme. teo bolIH "mArA bhAIo ! have bRhadravanamAM utpAta thavA lAgyA che te bALaka mATe to ghaNuM aniSTakArI che. eTale ApaNe je gokuLavAsIonuM bhaluM cAhatA hoIe te have ApaNe ahIMthI ApaNuM DerA-DaMDA uThAvI kUca karI devI joIe. juo, A sAme beThele naMdarAyane lADIle sauthI pahelAM to kAla svarUpiNuM ane hatyArI pUtanA rAkSasInI cuMgAlathI mAMDa bacyo, ane bhagavAnanI bIjI vAra kRpA thaI ke e kanaiyA upara ATale moTo chakaDe paDatAM paDatAM mAMDa UgarI gaye ! ane e pachI ghaNIye vipadAo AvI. pele vaTALa rUpadhArI daitya to A vahAlA kisaniyAne AkAzamAM ja sIdhe uThAvIne laI gayelo, ane tyAMthI jayAre e pahADa para paDayo tyAre te ApaNA kuladevatAoe ja A bALakanI rakSA karelI. yamalArjuna vRkSo paDayAM tyAre paNa e be jhADanI vacce A kane ke bIjuM kaIpaNa bALaka AvA na gayuM e ApaNuM sInAM sadbhAgya ja mAnavAM joIe. "A badhAmAMthI bhagavAne ja A baMne bALakonI ane ApaNI saunI rakSA karI che. tethI have jyAM lagI moTuM aniSTakArI ariSTa ApaNane ane ApaNuM A vrajane naSTa na karI nAkhe tyAM lagImAM ApaNe leke ApaNAM bALako ane anucarone laIne ahIMthI kAI bIje sthaLe jhaTa jhaTa cAlI ja nIkaLIe. juo, ahIMthI thaDe ja dUra vRMdAvana nAmanuM vana che, emAM vaLI nAnAM nAnAM ane ghaNAM navAM navAM haryAbharyA vRkSo che. tyAM ghaNe pavitra parvata, ghAsa ane lIlavaNIbharI latAo ane vanaspatio paNa che. ApaNa! pazuo mATe to te ghaNuM ja upakAraka che. govALiyA ane gevAlo tathA gAya mATe te kevaLa sagavaDarUpa ja nathI, balake khUba khUba Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 sevavA yogya paNa che jatamane badhAne je mArI A vAta jayatI hoya te Aje ja ahIMthI ApaNe kyAM karA jaIe; vakhata na lagADIe. paraMtu sauthI prathama ApaNuM saMpattirU5 gAya ja che. gADAMo ane chakaDAo joDIe ane sauthI pahelAM te emane ja mokalI daIe. unaMdanI vRMdAvanavALI vAtane saue eka mate "e bahu ThIka che " ema kahI svIkAra karyo ane tarata ne tarata taiyArI karI lIdhI ! vRMdAvana pratye prayANa anuSTrapa AtmAnI divya zaktithI, hAre sau tatva AsurI bhale he baLukAM toye, aMte che hAra temanI. 1 vAyumaMDaLa nisarga, gAyanAM jhuMDa jyAM vaLI; vizuddha mana lokenAM, dhanya vRMdAvana bhUmi: 2 zukadevajI kahe cheH "parIkSita ! upanaMdanI vAto sAthe sIe saMmata thaIne vRMdAvana pratye prayANa AdaryuM hatuM. bALako vRddho ane gopIo sajadhaja banI gIta gAtI ekA para beThI hatI. temAM yazodAjI ane rehijI paNa potAnA bALake zyAma-rAmanI totalI bolI sAMbhaLatI hAMsathI ekAmAM besI jatAM hatAM. govALiyAe vAjiMtro vagADatA vagADatA ane dhanuSyabANa sAthe purehiti sahita saunuM rakSaNa karatA karatA cAlatA hatA. vRMdAvana kharekhara suMdara ane haryuM bharyuM vana che. atyaMta manohara e govardhana parvata tyAM che. yamunA jevI madhura nadI vahe che. yamunAnA nAnA nAnA pule Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 ane kudaratI dRzyA joI zrIkRSNujI ane balarAmajI prasanna prasanna thaI gayA. teo peAtAnI alaukika chatAM bAleAcita lIlAethI geAkulanI jema vRMdAvanamAM paNa saune khUbakhUba AnaMda ApI rahyA hatA. tee bIjA gAvALiyA bALakanI jema ramavAnI bahuvidha sAmagrI laIne sAthe sAthe nIkaLI paDatA. jema eka bAju vADAMo tee carAvatA, tema kAMka vAMsaLI (baMsarI) vagADatA. kayAreka petAnA paganA ghUdharA para tAna cheDatA, kayAMka banAvaTI gAyA--baLadeza banAvI khela karatA. eka bAju joIe te te sAMDha banI Apasa-ApasamAM garajatA garajatA laDe che teA bIjI bAju meA, kAyala, vAMdarA Adi pakSI pazuenI vANI beAlavA lAgI jAya che ! parIkSita ! A prakAre sarvazaktimAna bhagavAna sAdhAraNa baLakanI jema vatI rahela che, tevAmAM eka divasa beya bhAIe peAtAnA gAvALiyA bALamitro sAthe vAchaDAM carAvatA hatA tyAre eka daitya tyAM vADA rUpe AvI khIjA vAkDAMonA jUtha bheLA bhaLI gayeA. kRSNajI AMkhanA izArAthI balarAmane samajAvI pelA daityarUpI vAchaDA pAse paheAMcI gayA. vADAne ema ke mArI suMdaratA joI A banne bALako mugdha banyA che, pazu tenI pAse lapAIne bhagavAna kRSNe tA pete bhAlasvarUpa heAvA chatAM tene ekAeka pakaDI lIdhA ane pUMchaDA sAthe eNnA eya pAchalA paga pakaDIne ekadama AkAzamAM ghumAvI eka jhADa para evA tA paTakayo ke prANa ja nIkaLI gayA ! paNa enuM zarIra vADAnuM nahIM, paraMtu daityanuM hatuM. tethI jayAre te pRthvI para paco ke sAtheAsAtha keTalAMya jhADa paDI gayAM. A joI gAvALiyA bALakAnA AzcayanA pAra na rahyo. tee 'vAha, vAha,' kahIne pyArA kanaiyAnI tArIpha karavA lAgyA. deve paNa phUla varasAvavA lAgI gayA. kevI navAI che ! khuda bhagavAna kRSNe ane bhagavAnanA aMza rUpa balarAmajI Aje vADAMnA pAlaka banyA che. savAranA vahelA UThI nAstAnI sAmagrI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 laIne vAchaDAMone carAvatA carAvatA eka vanamAMthI bIjA vanamAM ghUmyA kare che. evAmAM eka divasanI vAta che, badhAMya govALa bALake pitAnAM jhuMDanA jhuMDa evAM vAchaDAMone pANI pivaDAvavA eka sarovaranA kinArA para laI gayAM. prathama vAchaDAMone pANI pivaDAvyuM ane pachI pote pIdhuM. tyAM eka evuM pakSI joyuM ke, jANe IMdravajIthI TUTele kaI pahADano TukaDe paDyo hoya tethI govALiyA bALake DarI gayAM. kharekhara to te "baka' nAmane asura hatuM. te svayaM ghaNe baLuke hato. eNe jhapaTa mArIne kRSNane gaLavA mAMDyA. A bhayaMkara dRzya joIne balarAmajI ane gvAlabAle badhAM aceta jevAM banI gayAM. he parIkSita ! paNa zrIkRSNa bhagavAna to kapitAmaha brahmAnA paNa pitArUpa che. teo te khAsa lIlAthe ja jagatamAM AvyA che. jevA teo pite tALavA lagI pahoMcyA ke tarata AganI mAphaka e asuranuM tALavuM baLavA lAgI gayuM! e daitya zrIkRSNane kazI IjA pahoMcADyA vinA jhaTapaTa gaLavA gayele, paNa teNe gaLyA. vinA ja kRSNane vamI nAkhyA ane pachI krodhathI pitAnI kaThora cAMcathI e bALakRSNa para tUTI paDyo. paNa kRSe tarata pote jhaDapa mArI A kamitra-daityanI cAMcanA beya bhAga pakaDI lIdhA ane jotajotAmAM to evI rIte tene cIrI nAkhe ke jANe cIyAnA pAnane cIrI nAkhe ! A joI devatAone bahu AnaMda thaye. teoe bAlakRSNa para naMdanavananAM phUla varasAvyAM, zaMkha-nagArAne ninAda karyo ane zrIkRSNane prasanna karanArAM stotro paNa bolavA mAMDyAM ! ' jeI balarAma ane govALiyA bALake khuzakhuzAla thaI gayAM. rasI kRSNa para heta karyuM ane vRMdAvanamAM pAchAM ghera AvI A adbhuta banAvane badhAnI sAme kahI batAvyo. A bakAsura vadhanI vAta. nAnAMmoTAM so vRMdAvanavAsI prasanna prasanna thaI gayAM ! te AturatAthI (jAze kRSNa pharI sajIvana thaI AvI gayA hoya tema, Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 369 emanI tarapha nIrakhI rahyAM ! vAte gheraghera ane TheraThera evI cAlI Ane kaSTa ApavA janArAM sau pote ja potAnI meLe kaSTa pAme che. A te navaluM Azcarya! gargAcAryajI kahetA hatA ema ja badhI bAbate bane che." vRdAvanavAsI gavALiyAo A badhuM joI pote AnaMdamagna banatA ane bIjAne banAvatA. kAraNa ke bhagavAnanI A bhavya ane raMgIlI bALalIlAo saune AnaMdadAyaka hatI ja. A rIne bhagavAnanuM bacapana vItye jatuM hatuM. aghAsura-vadha anuSNupa rIjhe deva tathA kharce, khIje daitye parAyI; tyAre jANe prabhu jamyA avatAra dharI hari. 1 vyakita samAja baneya, vikase jyAM vyavasthita marya samAja mAMhe tyAM, mAne prabhu thayA sthita. 2 brahmacArI zukadevajIe kahyuM: parIkSitaeka divasa potAnA bALasAthIone jagADI vahelI savAre naMdanaMdana zyAmasuMdara zrIkRSNajI seMkaDo vAchaDA o sAthe vrajamaMDaLathI bahAra nIkaLI paDayA, sthAnasthAna para bAcita khela khela khelatAM sau bALake cAlyA jAya che. vananI bhA nIrakhavA jayAre zrIkRSNa ja2I AgaLa thai jAya che, tA "huM aDIza! pele huM emane aDIza ! !' e rIta apasamAM spardhAnI deTa lagAvI bhagavAna zrIkRSNane spa-spazI vAla bAla sau AnaMdamagna thaI jatAM hatAM. koI baMsI bajAve che, te koI raNazIMguM phUke che. koI bALaka vaLI bhamarAo sAthe gaNagaNATa kare prA, 24 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 che. to koI vaLI keyalanA svaramAM svara meLavI 'kudra kuhU' kare che; to bIjI bAju keTalAka bALagAvALiyA AkAzamAM UDatAM paMkhIonI chAyAnI sAthe deDavA mAMDe che, te vaLI trIjI bAju haMsanI sAthe haMsanI cAlanI nakala karI suMdara gati karavA lAge che. keI bagalAnI mAphaka emanI ja peThe AMkha baMdha karIne besI rahe che, te vaLI keTalAMka bALake moranuM nRtya joI pite paNa nAcavA mAMDe che. koI bALaka vaLI vAMdarAnA baccAne joI tene pakaDIne kheMcavA mAMDe che. to koI vaLI vAMdarAone jaI eka jhADathI bIjA jhADa upara caDavA mAMDe che. keI bALaka vAnarabALa pratye "vAMdarA vAMdarA TUka..." kare che, te koI vaLI vAMdarAnI jema eka DALethI bIjI DALa para chalAMga mAre che. ghaNAM govALiyA bALake te nadIne kAMThe kheyA-kudyA kare che, to vaLI keTalAMka bALake deDakAnI mAphaka pite paNa 'DrAuM DrAuM" bolavA lAge che. koI vaLI pANImAM pitAne paDachAyo joIne enA para hase che, te vaLI kaI pitAnA zabda (paDadhAo)ne ja sArA-mAThA kahe che. parIkSitajI! bhagavAna zrIkRSNa pite ja saMtone mATe svayaM mUrtimAna brahmAnaMdanA sAkSAtkAra rUpa che. cAkarabhAvathI yukta evA bhakatine mATe teo khuda ArAdhya devarUpa che, paramaizvarya zALI khuda paramezvara ja che, paraMtu mAyA hita viSayAMdhAne mATe te teo eka nAnAzA mAnavIya bALakarUpa ja che! e ja bhagavAna sAthe Aje govALiyA bALako ramI rahyAM che. parIkSita ! bIju te zuM kahuM, zramathI iMddhine vaza jemaNe karI che, jemaNe bahu tapa, yoga, dhyAna vagere karyA che, emane paNa bhagavAnanI caraNaraja durlabha che. te ja khuda bhagavAna nirdoSa gvAlabAla sAthe ramato kare che. evAM e govALiyAnAM bALakanA saubhAgyanuM te kahevuM ja zuM ? A badhAM bALake ramatathI AnaMda lUMTI rahyAM che. tevAmAM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 kaMsanI preraNAthI eka mahA daitya tyAM AvyA. te mAsI pUtanA ane bakAsurane nAno bhAI aghAsura hatuM. te eTalo te bhayaMkara hato ke amRtapAna karI amara thayelA de paNa pitAnA jIvananI rakSA mATe tene kAraNe ciMtita rahetA ane IcchatA hatA ke koI paNa prakAre A mRtyu avasara jhaTa AvI jAya. Ama, zrIkRSNa-sudAmA vagere bALakenI AnaMdamaya ramato joI ke tarata te aghAsuranA hRdayamAM IrSAne dAvAgni saLagI UThaDyo ane manomana vicAravA lAgyo ke A kAnuDe ja mArA sagA bhAIne mAravAvALo che. eTale Aja huM A vAlabAla sAthe ene mArI ja nAkhuM, jethI te badhAne lIdhe mArAM e bhAIbahenanuM sAcuM paNa thaI jaze. tene lIdhe badhAM vrajavAsIe paNa maravA jevAM thaI jaze, kAraNa ke saMtAne maratAM mAbApa paNa marI gayAM hoya tevAM ApoApa banI jAya che. Ama dhArI te ajagaranuM rUpa dharI rastAmAM ja paDyo ! e ajagaranuM zarIra ghaNuM lAMbuM ane parvata jevuM moTuM vizALa hatuM. te ajagara kharekhara acaMbo pamADe te hate. enI naiyata te A badhAM bALakane khAI javAnI hatI e kAraNe pitAnuM guphA jevaDuM moTuM meTuM phADIne rAkhyuM hatuM. jANe e ajagarane eka haTha AsamAnane aDato heya, evo bhayaMkara te hato ! ene joI govALiyA bALake hasI. majAka karavA lAgyAM, paNa bhagavAna kRSNa ne e ja samaye meDhAmAM pesI gayA ! devatAomAM hAhAkAra macI gayo ane kaMsa vagere anuro te rAjI rAjI thaI gayA. paNa tarata kanaiyAe pitAnuM zarIra evuM meTuM banAvI dIdhuM ke pile aghAsura zvAseya na laI zakyo, tyAM ne tyAM ja marI gayo ane tarata ja emAMthI prakAza nIkaLI kanaiyAmAM samAI gayo. deve rAjI rAjI thaI gayA ane phUle varasAvyAM, Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmAjI kasATI kare che anuSTupa brahmAnI kSaNa je mAMDa, sAla te malIkanI; tyAM ghaNI mRtya kRSNanI 1 brahma-lIlA ahIM eka, sarjIkathI ya mATe che, guNuparyAya vaya dravya, te mahA sarjaka te prabhu; rahasyuM ane rAjA parIkSite brahmacArI zukadevajIne pUchyuM : 'bhagavan ApanI pAsethI huM e vAta jANavA icchuka chuM ke brahmAjIe eka vAra bhagavAna kRSNanI kaseATI zuM karelI ane bhagavAne te zI rIte nivArelI ?' ' brahmacArI zukadevajI kahe che: " parIkSita ! tame bahu bhAgyazALI che, kAraNa ke tamArA hRdayamAM bhagavAna pratyene parama prema che tethI ja tame AvA prazna pUchI zakayA che. Ama teA tamane vAra vAra bhagavAnanI lIlAkathAe sAMbhaLavA maLe che, tAya tame e sabaMdhe prazna karIne te lIlAkathAene vadhu ne vadhu saraLa, rasadAra ane nityanUtana jevI banAvI rahyA jaNAe che|. rasika satAnI vANI, hRdaya, kAna (traNeya) bhagavAnanI lIlAe!nAM gAyana, bhAvaciMtana ane zravaNane mATe ja hoya che. e rasika sa MtAne svAbhAva ja ave huMAya che ke jee kSaNa-pratikSaNu bhagavAnanI lIlAene apUrva rasamayI ane nitya nitya navA svarUpe barAbara anubhave che. je pramANe jANe ke laMpaTa puruSone enI vividha carcAmAM nave nave! rasa jAmI paDate. hAya che tema parIkSitajI! tame ekAgra cittathI sAMbhaLe! hai. jo ke bhagavAnanI A lIlA atyaMta rahasyamayI che, teAya tamane huM sAdI sIdhI rIte sa MbhaLAvuM chuM, kAraNa ke thALu AcA guNupremI ziSyane Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 gupta rahasya paNa batAvI devA kheMcAya che. e to meM tamane kahyuM ja ke bhagavAna zrIkRSNa govALiyA-bALakone mRtyurUpa aghAsuranA meDhAmAM paDatAM ugArI lIdhAM, pachI teo te vAla-bALakone yamunA kAThe laI AvyA ane emane kahevA lAgyApyArA mitro ! yamunAjIne A kAMThA ke ramaNIya che, juo to kharA ! enI retI paNa keTalI badhI cokhkhI ane kamaLa che! ApaNane ramavA mATenI te ahIM badhI sAmagrI mojUda che. dekhe, eka bAju raMgaberaMgI kamaLo khIlyAM che, ke jemanI sugaMdhathI kheMcAI A bhamarAo guMjArava karI rahyA che; te vaLI bIjI bAju lIlAM hariyALAM vRkSa upara saMdara-suMdara paMkhIo ghaNo ghaNo mITho kalarava karI rahyAM che, jemane paDaghe jANe pANImAM paNa saMbhaLAyA kare che ! have ApaNe ahIM bhajana karI levuM joIe kema ke have divasa ghaNe ja caDhI gayela che ane ApaNane badhAne bhUkha lAgI ja cUkI che. vAchaDAMonI cintA na kare temane pANI pivaDAvI khulA mUkI do. te najIkamAM ja leluM lIluM mAnuM ghAsa khAyA karavAnA ja." badhAM ja govALiyA - bALaka barAbara sa mata thaI gayAM. hA, barAbara che." kahI emaNe vAchaDAMone majAnA lIlA lIlA ghAsa AgaLa choDI mUkyAM ane pota potAnAM bhathANuM kholI khelI bhagavAnanI sAthe khUba AnaMdapUrvaka bhAtuM khAvA lAgI gayAM. bhagavAna kRSNa e badhA govALiyA-bALakanI vacce vacce besI gayA. badhAM govALiyA-bALake paNa barAbara goLAkAra nAnI nAnI maMDaLIo banAvI bhagavAna kRSNanI pharatAM besI gayAM. badhAMnAM meM bhagavAna tarapha hatAM ane badhAnI AMkhamAM prasannatA camaktI hatI. A vanabhojana samaye badhAM govALiyA-bALake evAM to zobhAyamAna dekhAtAM hatAM ke jANe kamalakaNikAnI cArekora enI nAnI-moTI badhI pAMkhaDio zobhI rahI heya ! keTalAMka bALakoe to phUlanuM ja patarALuM banAvyuM, to vaLI kaI bALake pAMdaDAMnI kupaLA para pa.na nuM Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 bheMjana pIrasIne khAvA lAgI gayAM, teA keTalAMka mALAe vaLI aMkurA upara khAvAnuM ja goThavI dIdhuM. keTalAMka bALakoe nIce phaLA ja bichAvI dIdhAM, tA ghaNuAMe bhathAyaNAMmAM ja khAvAnuM zarU karI dIdhuM. keTalAMka vaLI vRkSanI chAla upara, tA vaLI keTalAMka bALako paththara upara ja peAtAnA bheAjananI sAmagrI sAvI khAvA lAgyAM bhagavAna kRSNa ane gevALiyA-bALakeA sau potapotAnI ruci, bheAjana ane svAdanuM vana karavA lAgyAM. sau pAtapeAtAnA bhojanane mahimA varNavatAM emAM ja layalIna thayAM, tevAmAM dUra-sudUra lIluM dhAsa caratAM vADAM jovAmAM na AvatAM badhAM gAvALiyA-bALake vyAkuLa banI gayAM, paNa bhagavAna kRSNe te saune 'khAvAmAM masta rahe, tame !' ema kahIne dahIM, ghI mizrita bhAta khAtAM khAtAM pAte ja vAchaDAM ene zodhavA nIkaLI paDayA. paraMtu brahmAjIne mAyA karavAnuM mana thaI gayuM. vAchaDAMone ja nahIM paNu bhagavAna kRSNa jyAre vAchaDAMene gAtavA nIkaLyA, tyAre pelAM gAvALiyA - bALane paNa chupAvI dIdhAM. paNa bhagavAnarUpe temane peAtAthI zuM aApyuM hAya ? eTale brahmAjInI eka kSaNa ke aDadhI kSaNa paNa ahIM te! eka varSa jevI banI paNa tyAM lagI bhagavAna kRSNe vAchaDAM, gvAlabALake ane saune petAnA ja vyApaka zarIrathI ha Mmeza jevAM sAte samagra pAra karAvI nAkhyo. AthI brahmAjI pastAyA ane bAlarUpa zrIkRSNanI stutipUva ka kSamA mAgIne satyaleAkamAM jatA rahyA. vAla-bALakIe yazodAjI sahita AkhAye vrajamAM (adhAsura) ajagaraneA bAlasvarUpa zrIkRSNe meAkSa karelA, te badhuM savistara jaNAveluM ane e mahAna ajagarathI peAtAnI saunI kevI rIte ane dhruvA sa`yegAmAM rakSA thaI te vigatavAra jaNAvyuM tyArathI teA basa 'jaya kanaiyAlAla kI' e dhUna saune haiye AkhAye vrajamAM kharAkhara jamI gaI !'' Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhenukAsurano nAza anuSTrapa vartamAna tathA bhUta bhaviSya eka rUpa je; te sarvajJa jue jANe, evuM kALa-svarUpa che. 1 vyakti-samAjamAM dharma, eka dIpI UThate; samaSTi - vibhUtiga, tyAM jarUra jANa. 2 vrajavAsItaNe neha, nija saMtAnathI vadhu zrIkRSNa prabhumAM tethI vraja subhAgI che ghaNuM. 3 rAjA parIkSita bolyA: "mane eka mukhya zaMkA e thAya che ke zrIkRSNajI vrajavAsIonuM saMtAna na hovA chatAM temanA para teone ATaluM badhuM heta thayuM tenuM mULa kAraNa zuM ? pitAnAM sagAM saMtAna karatAMya te vrajavAsIo A kRSNane vadhu kema cAhatAM hatAM" - zukadevajI bolyA: "parIkSitajI ! UMDuM vicAratAM tarata ja jaNAze ke mANasane jeTalAM prema ane mamatA potAnA zarIra pratye che, teTalAM te potAnAM kahevAtAM kuTuMbIjane ke pitAnI strI upara paNa nathI ja. ane UMDANathI vicAratAM te potAnA khuda zarIra para paNa je prema ane mamatA che, te te zarIra jene lIdhe vyavasthita sakriyatA dAkhave che, te AtmAne lIdhe ja hovAthI AtmA jevAM prema ane mamatA kaI para hoI zakatAM nathI. ema mAyAne lIdhe dehadhAraNa karatA e zuddha AtmArUpI zrIkRSNa vrajavAsIone khUba ja vahAle kudaratI rIte lAge, te svAbhAvika ja che ! kAraNa ke jagatamAM je kAMI carAcara che, te badhAmAM mukhya te bhagavAna pote ja che. pachI emane vrajavAsImAtra cAhe - sauthI vadhu cAhe - emAM zI navA che ? khera tethI ja vrajamAM brahmAjInI e eka kSaNa paNa Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 varSa samI bhagavAna zrIkRSNe ja badhAmAM vAsa karI AkhAye vrajane pitAmaya banAvI saheje vitAvI nAkhI. matalaba, vrajabALake rUpe paNa pite banIne e varSamAM je AmAnAya AtmArUpa paramAtmAnuM vyApaka svarUpa batAvyuM ane vrajavAsIjanone te anubhavAvyuM tene lIdhe AkhA vrajamAM saunI emanI sAthe otapretatA thaI cUkI. have parIkSitajI, balarAme ane zrIkRSNa banee pogarUDa avasthAmAM eTale ke chaThThA varSamAM praveza karyo. tethI emane vAchaDI-vAchaDA rUpa nAnAM gAya-baLadone badale moTerAM gAya-baLadane paNa carAvavAnI saMmati maLI gaI. teo potAnA mitro vAla-bAlo sAthe gAyo carAvavA vRMdAvanamAM jatA hatA. AthI vRMdAvananI bhUmi emanAM caraNacihnothI vadhu ne vadhu pavitra banyuM jatI hatI. eka divasa bhAI balarAma sAthe pote vAMsaLI vagADatA vagADatA ghaNI suMdara lIlA karavAnI ichAe parama manohara evA vanamAM praveza karyo. e vananuM eka eka jhADa ane eka eka latA puSpabharapUra hatAM. gAyane mATe cArekAra lIluM lIluM ghAsa patharAyeluM hatuM. bhagavAnanI AgaLa AgaLa gAye cAlI rahI hatI ane e gAnI pAchaLa emanI kIrtinuM madhura gAna karatA govALayA - kALakA cAlatA hatA. e vanamAM kyAMka bhamarAo mATe ane mIThA guMjArava karI rahyA hatA, kayAMka jhuMDanAM jhuMDa haraNAo doDatAM hatAM ane kyAMka suMdara suMdara pakSIo gAI rahyAM hatAM. tyAM ghaNuM ja suMdara sarovara hatuM. e sarovaranuM pANI sAcA saMtanA ataHkaraNanI jema svaccha ane nirmaLa hatuM. e sarovaramAM khIlelAM kamaLAnI suvAsathI suvAsita banI zItala, maMda ane sugaMdhita vAyu e vananI sevA karI rahyo hatA. e vana eTaluM to manamohaka hatuM ke manarahita evA bhagavAne paNa vanavihAra karyo. te vakhate phaLothI lacI paDatAM jhADa vagere joI smita karatAM karatAM zrIkR pitAnA moTAbhAI balarAmajIne kahyuM : TAbhAI ! juo, devo te tamane tame paNa vRkSo paNa kevAM tamane Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 namI paDe che ! kema na name; kAraNa ke potAnAM pApa naSTa karavA mATe tA ahIM vRMdAvanamAM vRkSeA rUpe teo janmyAM che ! jue, A meAra ApanAM darzana karI AnaMdita thaI nAce che. mRganayanI evI gepIonI mAphaka A haraNIe paNa Apa tarapha tirachI najarathI joi Apane khuza karI rahela che. jue, A kAyala paNa TahukAra karI tamAruM svAgata kare che. A bhUmi paNu hasIne jANe ApanuM svAgata kare, AnaMda pragaTa karI rahela che, Ama suNatAMsuNatAM kayAreka balarAma gAvALiyAbALakAnA kheLAmAM mAthu mUkI sUI jatA, tA bhagavAna kRSNa emanAM pAvana caraNe chAvI sevA karatA hatA. Ama puSkaLa AnaMdabharI lIlA cAlatI. e balarAma ane kRSNanA eka parama mitranuM nAma zrIdAmAM hatuM. eka divasa emaNe tathA subala vagere govALiyA baLakAe balarAma ane kRSNane kahyuM : pAse eka meTuM tADavana che. paNa tyAM eka dhenu nAmaneka meTA daMtya rahe che. tyAM tADa paranAM pAkelAM phaLane jo kAI levA jAya, te tenA levA ja detA nathI. te daitya gavaeNDAnA rUpamAM rahe che. te pote teA dhoA baLukA che ane khIjA bALukA daitya enI jema gadheDA rUpe tyAM rahe che. e badhA daityoe ghaNA mANase tA kaccaraghANu vaLyo che! AthI manuSyo tA Dare paNa pakSIe pazu Dare che, te Apa banne bhAIe e trAsane maTADe. tarata e khate bhaIA tyAM gayA ane dhenukAsura vagere daityo mAro Akhuye e vana sApha karI nAkhyuM. davee phUla varasAvyAM ane leAkA ane pazumakhI bephikara banI phaLa, ghAsa vagere nirAMte khAvA lAgo jyAM aMte Anada Anamaya vAtAvaraNa thaI gayuM.'' Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gopabALa sajIvana karyA pIDA maTADI, sukha zAMti ape, bahAra ne bhItara beya rUpa AtmA ajanmA jagadathe jame, tahIM kaho cce saddabhAgya khUTe. 1 svayaM AtmA camatkArI, cAritrya-ratna-khANa je; karyo anya camatkAra tene mATe vizeSa che ? ? brahmacArI zukadevajI pitAnI vAphadhArAne AgaLa calAvatAM beyAH jyArathI e dhenukAsura mAryo tyArathI AmajanatA nIDara banIne te vananAM tAlavRkSanAM mIThA phaLo khAvA lAgI gaI ane pazuo paNa nirbhayapaNe e tAlavRkSa vanamAM ghAsa caravA lAgI gayAM. have kamalanayana bhagavAna potAnA vaDIlabaMdhU balarAma sAthe vrajamAM padhAryA tyAre prazaMsA karatAM pelAM govALiyA-bALake paNa temanI pAchaLa pAchaLa cAlyAM AvatAM hatAM. gopIo paNa bahAra nIkaLI khuzakhuza thatI pitAnI virahavyathA emane nIrakhI nIrakhIne bhUlavA lAgI. bhagavAna kRSNa paNa emanAM lajajAbharyA hAsya ane mITa mAMDIne jotI emanI AMkhe joI rimatabharyA mukhe ghera gayA. zrI kRSNajI pitAnI mIThI mIThI tAna moralImAM cheDatA tyAre ekIsAthe e sau gopIo mugdha banI ghara bahAra nIkaLI paDatI. yazodA-rohiNI mAtAoe divasabharane thAka utAravA tela vagere lagADI e bane bALakone nAna karAvyuM ane suMdara vastro paherAvI divya kulenI mALA sajAvIne caMdana lagADavuM. pachI e bane mAtAoe hAthathI pIrasI bahu svAdiSTa bhojana karAvyuM. e pachI lADayArathI madhura Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 zabdo bolI suvaDAvI dIdhA. zyAma ane rAma bane ArAmathI peDhI gayA. bhagavAna zrIkRSNa A rIte pitAnI aneka lIlAo vRMdAvanamAM karatA hatA. eka divasa jvAlabALA sAthe bhagavAna kRSNa yamunAtaTa para AvelA te vakhate sAthe moTAbhAI balarAma nahatA. te vakhate jeTha-aSADhanA ghAmathI gAyo ane bALako atyaMta pIDita thaI rahelAM, pANI vinA emanuM gaLuM sukAI raheluM. ethI emaNe jamanAjInuM jherIluM pANI pI lIdhuM. parIkSita ! basa, jotajotAmAM teo badhAM niprANa zA banI gayAM, paraMtu bhagavAna kRSNa tarata pitAnI amRta varasAvatI daSTi vaDe emane sajIvana banAvI mUkyAM ! kharekhara, tyAre A badhAnuM rakhevALa karanAra ekamAtra A kizAra-kRSNa sivAya tyAM hatuM paNa emanA sivAya bIju keNa ? parIkSitajI ! cetanA AvyA pachI e badhAM govALiyA-bALake yamunAtaTa para UThIne beThAM thayAM ane Azcaryacakti thaI ekameka para jovA lAgyAM. emane e khabara te paDI ja cUkI ke teo badhAM jherIluM pANuM pIne marI cUkelAM. paraMtu A emanA bAlasakhA zrI kRSNa amRtabharI daSTi pheMkI e badhAne jIvatAM banAvI mUkyAM che. tarata usuka bhAve brahmacArI zrI zukadevajIne parIkSita rAjAe pUchayuM : bhagavAna ! Apa te e badhuM sArI peThe jANatA ja haze, to kahe ne, bhagavAna zrIkRSNa jamanAjInA agAdha jalamAM vasatA e mahA viSadhara kAliyanAganA trAsathI Akhare badhAMya (nAnAMmoTAM) vrajavAsIone zI rIte bacAvI lIdhAM ? bIju mAre Apa jJAnI pAsethI e paNa jANavuM ja che ke aneka yugo sudhI e kAliyanAga jaladhara prANuM na hovA chatAM jamanAnA pANImAM e (jIva) rahI zI rIte zakyo?" A badhI vAto gUDha ane chatAM AnaMdadAyinI ane zrIkRSNalIlArUpa suMdara ane madhura paNa che ja. vaLI te je ke amRtathI paNa adhika svAdiSTa che, te bhale ne vAraMvAra Apa kahe, enAthI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38. bhalA, krANu tRpta thAya ? eTale ja e badhuM vigatavAra ApanI pAse sAMbhaLavAnuM mana thAya te svAbhAvika ja che.' kAliyanAga nAthyA mA yamunA prabhupatnI thayAM je vrajavAsIthI; te vraja, gAya-geApI sau, banyAM che tI bhAratI. 1 kharI rIte prabhu pAte, sadehI thaI ne je; padhAryo tyArathI gAya jAgatika banI khare. ra brahmavihArI zrI zukadevajI elyA : "parIkSita ! yamunASTamAM kAliyanAgano eka kuMDa hatA. e kuMDanuM pANI enA jheranA garamothI evuM rahetuM ke e pANInI uparathI UDatAM pa khIe paNa garamInI asarathI gabharAIne emAM paDI jatAM hatAM, te kuMDanA jherIlA pANI sparsa karIne tathA e pANInAM nAnAM nAnAM TIpAM laine, jo vAyu bahAra AvIne eTalA kAMThA paranAM dhAsa pAna, jhADa, pazupakSI Adine sparzI karI letA te te ja samaye te badhAM marI jatAM hatAM. parIkSita ! bhagavAnane avatAra teA duSTonuM damana karavA thAya che. eTale jayAre bhagavAna kRSNe joyuM ke kAliyanAganuM jhera ghaNuM prabaLa ane bhayaMkara che tathA e kAraNe mAruM vihArasthaLa evAM jamanAjI paNa dUSita thaI gayAM che, tyAre te bhagavAna kRSNe pAtAnI kamara khUba kasIne khAdhI ne eka bahu U McA evA kada avRkSa upara caDhI gayA ane tyAMthI jherIlA pANImAM kUdI paDayA. yamunAnuM pANI sapanA jherane kAraNe pahelethI ja jherI banI gayuM hatuM. enA taraMga lAla -pILA ane atyaMta bhayaMkara UThI rahyA hatA. puruSottama bhagavAna zrIkRSNanA kUdI paDavAthI tenuM pANo khUba UchaLavA lAgyuM ane te Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 samaye te kAliyakuMDanuM pANu ahIMtahIM UchaLIne cArase hAtha lagI phelAI gayuM ! aciMtya ane atyaMta balazALI bhagavAna zrIkRSNa mATe AmAM kAMI navAInI vAta nahatI. priya parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNa kAliyakuMDamAM kudI paDI atula balavALA hAthanI jema pANu uchALavA lAgI gayA. A prakAre jala krIDA karavAthI emanA hAthanI thapATothI pANImAM bahu moTA jorathI zabda thavA lAgyA. AMkhathI ja sAMbhaLavAvALA kAliyanAge A avAja sAMbhaLyo ane joyuM ke, kaI mArA nivAsasthAnane tiraskAra karI rahyuM che. eTale enAthI e sahana zI rIte thAya ? tarata e ciDAIne bhagavAna zrIkRSNanI sAme AvI gaye. joyuM ke sAme to eka sAMvariyuM salUNuM bALaka che ! enAM aMge aMga atizaya suMdara ane mAM para madhuruM mita che e chokare jarApaNa Darato nathI ane A jherIlA pANImAM mejathI rame rahyo che ! tyAre ene kaMdha ghaNe vadhI gayuM. eNe zrIkRSNa bhagavAnanA zarIramAMnAM marmasthAne para pitAnA joradAra DaMkha mAravA mAMDayA ane potAne baLavAna zarIrathI bhagavAna kRSNanA zarIrane bharaDo laI lIdhA. Ane lIdhe zarUAtamAM to nAgapAzamAM baMdhAyelA te zrIkRSNajI nigreSTa rahyA. A dazya joIne emanAM pyArAM mitra govALiyA-bALake bahu kaSTa pAmyAM ane e ja samaye du:kha, pastAvA ane bhayathI mUccha pAmI bhoMya para paDI gayAM ! parIkSita Ama thavuM asvAbhAvika nahatuM. kAraNa ke temaNe pitAnuM badhuM ja bhagavAna zrIkRSNane samarpita karyuM hatuM. gAya, baLada ane vAcharaDI-vAcharaDAM dukhapUrvaka bhAMbharavA lAgI gayAM ! zrIkRSNa tarapha ja e saunI mITa hatI. teo pazu hovA chatAM DarIne evI rIte UbhAM rahI gayAM ke jANe khUba raDI rahyAM heya ! emanuM zarIra paNa jANe hAlanuM-cAlatuM nahotuM. ahIM vrajamAM paNa apazukana thavA Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 lAgyA ! kAraNa ke Aje balarAmane lIdhA vinA ekalA zrIkRSNa gAvALabAlakA sAthe gayelA tethI jANe rakhe bhagavAna kRSNanA dehAMta thayeA hAya tema mAnI yazAdAjI sahita gepIe vagere sau yamunAne kAMThe paheAMcyAM ane tyAM A mahA bhayaMkara dRzya joyuM ke tatkALa te pazu kuMDamAM kadI paDavA Atura thayAM, paNa te pahelAM te mUrchita thaI gayAM. parIkSitajI ! basa, ATalI vAra jyAM pe te manuSyane svAbhAvika bhAva batAvyA temAM te bhagavAna kRSNe AkhAya vrajanI A dazA joI eTale tarata e mahA bhayaMkara ane ati jherIlA kAliyanAganA zarIrane AMcakA mArI tarata kUdIne enI pheNa para caDhIne nAcavA lAgI gayA. Akhare nAgapatnIonI prabhu-prAnAthI bhagavAna zrIkRSNe kAliyAnAgane mukta karyo ane te paNu bhagavAnane zaraNe thayA eTale bhagavAne dayA lAvI ene kahyuM : 'ahIMnA yamunAjalanA upayoga karI A prasaMgane saMbhAraze, temane sapanA kAI divasa bhaya ja nahI rahe. ane me A kAliya kuMDamAM krIDA karI che, mATe je A kuMDamAM snAna karI A ja jaLathI devA-pitAnuM tarpaNa karI mAruM smaraNa karIne mArI pUjA karaze te jarUra badhAM pApothI mukta banI jaze. kAliya! tuM garuDathI Daro ramaNukakuDamAMthI ahI AveleA paNa have tane garuDa kadI IjA nahI kare. jA, khuzIthI tyAM pAchA cAlyA jA.' A sAMbhaLI parIkSitajI! kAliyanAga ane nAgapatnIoe AnaMda sabhara thaI khUba bhAvathI bhagavAnakRSNanI pUjA karI ane e badhAM peAtAnA mULa sthAna para javA tyAMthI cAlI nIkaLyAM. tyArathI A yamunAjI paNa bhagavAnanAM paramabhaktarUpa banI gayAM ane saMpUrNa rIte sAva mIThAM paNu banI rahyAM. . '' Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNanuM agnipAna atuTupa bUjhave premathI seje, krodhAgni atikredhIne; gaNAye saMta tethI ja, prabhuthI mahatta. 1 agnipAna karyuM pote, bhakta-saMta ugAravA; emAM na kAMI Azcarya, prabhutA prabhunI tahIM. 2 have parIkSita rAjA zukadevajIne prazna kare che. bhagavAna ! kAliya nAge ramaNakuMDanuM potAnuM sthAna zA mATe choDayuM ane eNe ekalAe ja evo kayo aparAdha karele ke jene lIdhe garuDajI enA ekalA para ja nArAja thayA ?' zukadevajI belyA: "parIkSitajI ! badhA sarpoe mAMhomAMhe saMpa karIne garuDajIne bali ApavAno rivAja pADelo. paNa temAM kakuputra kAliyanAga pitAnA ja mithyAbhimAnathI sAme thaye. garuDa sAme e abhimAnInuM jora keTaluM cAlI zake ? Ama, Akhare to te thAkI-hArIne tyAMthI nAsIne A yamunAkuMDamAM AvI pitAnI nAgapatnIo sAthe vasele." yamunAjIne A kuMDa garuDajI mATe kharekhara agamya hato. te ahIM AvI zake tema nahotA. vaLI e kuMDa eTalo to uDo hato ke tyAM bIjAM paNa koI jaI zakatAM na hatAM. eka vakhata garuDajI ahIM AvI pahoMcyA ane kuMDanA kinArA para eka moTA magaramacchane mArI nAkhe. AthI badhI ja mAchalIo AkuLa-vyAkuLa thaI gaI! saubhari maharSi yamunAkAMThe tapa karatA hatA. teone A khabara paDI ane emane bahu dayA AvI. ane tyArathI garuDajIne mATe emanA mukhathI e jAtane zrApa sarI paDayo ke, have je tame ahInAM mAchalAMone upadrava karaze te tyAMne tyAM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 marI jaze. basa, A rIte nirbhayapaNe kAliyanAga ahIM potAnuM surakSita sthaLa mAnI ramaNakakuMDa choDIne ahIM vasele, tyArathI e kAliyakuMDa gaNAto hato. have, khuda bhagavAna zrIkRSNa ane nirbhaya banAvI ramaNuka dvIpamAM ja pAcho mokalI Ape. parIkSita ! ahIM bhagavAna zrIkRSNa divyamAlA, gaMdha, vastra, mahAmUlya maNi ane suvarNamaya AbhUSaNethI vibhUSita thaIne e kAliyakuMDamAMthI bahAra nIkaLyA. emane joIne badhAM ja vrajavAsIe e prakAre UThI UbhAM thayAM ke jema prANene meLavI Idriya saceta thaI jAya. badhA ja govALiyAonAM haiyAM AnaMdathI bharAI gayAM. teo ghaNuM prema ane prasannatAthI pitAnA kaneyAne hRdaya sAthe lagaDavA lAgI gayA. parIkSita ! yazodAjI, rohiNIjI, naMdabAbA, gopIo ane govALiyAo badhAM bhagavAna zrIkRSNanA AvavAthI saceta thaI gayAM. ema mane ratha saphaLa thaI gayA. hA, balarAmajI te bhagavAnane prabhAva jANatA ja hatA. teo te bhagavAna zrIkRSNane haiye lagADIne hasavA lAgI gayA. matalaba, zrIkRSNanA bahAra AvavAthI AkhIye jaDacetana sRSTi pUrabahAramAM khIlI UThI. parvata, vRkSa, gAya, baLada, vAcharaDAM badhAM ja AnaMdamagna thaI gayAM. govALiyAonA kulaguru brAhmaNoe pitAnI dharmapatnI sAthe naMdabAbA pAse AvIne kahyuM : naMdajI! tamArA putrane kAliyanAge pakaDI lIdhela. te chUTIne AvI gaye e keTalA sobhAgyanI vAta che !' A suNI naMdajInA harSane pAra ja na rahyo. emaNe brAhmaNane khUba khUba dAna karyuM. yazodAjIe te pitAnA A lAlane haiyA sarasa cAMpI dIdho. emanA AMkhamAMthI AMsudhArAo vAravAra TapakI paDatI hatI. parIkSitajI ! A bAju vrajavAsI ane gAyo vagere so thAka gayelAM. uparathI bhUkha paNa lAgI hatI. te rAte teo vrajamAM na jatAM yamunAtaTa para ja sUI gayAM. A garamInA divase hatA. vana sUkAI gayeluM. barAbara aDadhI rAte tyAM Aga lAgI ane e Age Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 pilAM sUI rahelAM vrajavAsIone comerathI gherI lIdhAM. tethI badhAM baLavA lAgyAM. Agane sparza thatAM ja teo badhAM UThI UbhAM thaI gayAM. ane zrI kRSNa-zaraNamAM jaI bolavA lAgyAM : "yAre zrIkRSNa [ zyAmasuMdara ! ane mahAbhAgyavAna balarAma ! tamArA bannenuM bala-vikrama anaMta che. juo, juo, A Aga ama sarIkhAM tamArAM AtmIjanene bALI rahI che. tamArAmAM badhuM ja sAmarthya che. ame tamArAM suhRda chIe mATe A pralayakArI apAra AgathI amane ugArI le, prabho ! ame matathI jarAya DaratAM nathI. paraMtu A mAnava rUpe amArI sAthe AvI paDelA Apa samarthanAM caraNakamaLa amArAthI chUTatAM nathI. mATe gAMvida ! tame amane ApanAM nirbhaya caraNamAM ja rAkhe !' jyAre bhagavAna zrIkRSNa joyuM ke mArAM A svajane Ama vyAkuLa thayAM che. ke tarata bhayaMkara Agane teo pI ja gayA. matalaba, emaNe agnipAna karyuM. parIkSitajI ! bhagavAna te anaMta che. emane mATe A jarAya moTI vAta nathI. AtmAnI anaMta zakti ane enA sAmarthya AgaLa A camatkAranI kazI ja kImata nathI." balarAme pralaMbAsura haNyo vasaMtatilakA daitya pralaMba chaLavA prabhune game te, pIThe caDhAvI balarAma vahI rahyo che, tyAM to paDayo balabharyo balarAma guggo, mAthA para jhaTa maryo bhUmi bhAra chUTo. 1 prA. 25 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 anuTupa chaLe te ja chaLAIne, aMte ribAIne mare, mATe saraLa ne zuddha, banI sau dharma Acare. 2 brahmacArI zukadevajI bolyAH "rAjana parIkSitajI ! bhagavAna zrIkRSNa kuzaLakSema kAliyakuMDamAMthI agamya rIte bacI AvI gayA ane dAvAgnithI paNa emaNe badhA lokone bacAvI lIdhA. A kAraNe sau vrajavAsIne ghaNuM ghaNuM prasannatA thaI. ane Ama banavuM svAbhAvika ja hatuM. bIjI savAre bhagavAna zrIkRSaNe vraja praveza karyo, tyAre suMdara suMdara gAye zobhatI hatI ane e gAya sAthe nAnAM nAnAM govALiyA-bALaka kRSNanI kIrtinuM gAna karI rahyAM hatAM. A rIte pitAnI yogamAyAthI govALiyA-bALakane veSa bhajavI rAma ane zyAma bane baMdhue vrajamAM ramata ramI rahyA hatA. joke te divasamAM grISmaRtu cAlatI hatI. e garamInI mosamamAM leke kAMI bahu prasana ke bahu sukhI nathI rahetA, paraMtu A vRMdAvanamAM to e RtunI paNa chaTA kAMIka nirALI athavA anekhI ja hatI ! kAraNa ke ahIM bhagavAna kRSNa ane balarAma svayaM virAjamAna hatA. bhamarAne tIkha dhvani jharaNAMnA mIThA evA jharajhara nAdamAM chupAI jatA hato. jharaNuonI kuMvArIe UDayAM karatI hatI, jethI tyAMnAM vRkSanuM hariyALuM vAtAvaraNuM mIThuM, ramya ane raLiyAmaNuM lAgyA karatuM. sarovara ane jharaNAMne laherIone sparza karato vAyu vividha kamalonA parAga sAthe UDato-sparza AnaMdadAyaka lAgatA hatA. A zItala, maMda ane sugaMdhIdAra vAyune kAraNe vanavAsIone garamIne kheda sahana karavo ja nahoto paDato, dAvAgnine tApa ane sUryane dhAma lAgato ja nahatA. nadIomAM agAdha jala bharyuM ja rahetuM hatuM. moTA moTA taraMgo nadI-kAMThAne jANe vAraMvAra cUmyA ja karatA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 jaNAtA hatA. A badhA hariyALA vAyumaMDaLane kAraNe tyAMnI pRvIne tathA haryAbharyA ghAsane sUryanAM ugra ane tIkhAM kiraNe paNa sUkavI zaktAM nahIM! cAre bAju lIlavaNa chAI rahelI jaNAtI hatI. vanavRkSone pAMdaDe pAMdaDe phUlo laherAI rahetAM hatAM ! matalaba jyAM dekhe tyAM suMdaratA suMdaratA ja khIlI paDelI AMkhe caDhatI hatI ! kanyAMka raMgaberaMgI paMkhI UDatAM, te kayAMka raMgaberaMgI haraNuo cekaDI bharI rahelAM jaNAtAM hatAM. to vaLI kyAMka mayuronA TahukA thatA saMbhaLAtA, te vaLI krayAMka bhamarAonA guMjArava saMbhaLAtA. to vaLI kayAMka koyalanA TahukAra to vaLI kayAMka bAjumAM ja sArasapaMkhI alaga alaga pitAnA AlApa cheDI rahyAM hatAM. AvuM suMdara vana nIrakhIne zyAmasuMdara zrIkRSNa ane gaurasuMdara balarAmajIe e vanamAM viharavAnI IcchA kIdhI. AgaLa AgaLa gAyo, pAchaLa pAchaLa gvAlabAla (govALiyA-bALake) ane vacce potAnA vaDIla bhAI balarAmanI joDe joDe baMsInI mIThI madhurI tAna cheDatA zyAmasuMdara zrIkRSNajI jaI rahyA hatA. govALiyA bALakee paNa majAnA lAlapheTA, mArapAMkhanA gucchA, suMdara suMdara phUlonA hAra ane geru vagere dhAtuothI pitatAne judI judI rIte sajAvI lIdhelAM hatAM. pachI keI AnaMda taraboLa banI nAce che to koI vaLI jAdha para tAla ThekatAM kustI karavA lAge che. koI keIe to vaLI rAga AlApavo paNuM zarU karI dIdho. je samaye khuda zrI kRSNa nAcavA lAge, tyAre keTalAMka govALa-bALake gAvA lAge che, kAI baMsarI vagADavA lAge che te vaLI kaI raNazIgu pheMkavA lAgI jAya che. koI vaLI hathelIne tAla Ape che, te keAI mAMthI "vAha vAha' bolavA lAgI jAya che. parIkSita ! A maMgala prasaMge te jema na nAyakanI prazaMsA karavA mAMDe, tema de khuda govALiyAnAM bALake banI AvI zrIkRSNa-balarAmanI stuti karavA lAgI jAya che. Ama vividha prakAranI ramata cAlyAM ja Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 karatI hatI. kyAMka rassIonA hIMcakA karatAM, te kayAreka be bALa-- kAne UbhAM rAkhI, emanI bAMyanA bala para bALake laTakavA lAgI jatAM hatAM. eka divasa balarAma ane kRSNa bane jaNa pelAM vAla bALake sAthe ramatAM ramatAM gAye carAvatA hatA, tevAmAM govALiyA-veze eka pralaMba nAmane asura AvI pahoMcyuM. enI IcchA evI kharI ke pite vAsudeva, balarAma bannenuM apaharaNa karI jave. bhagavAna sarvajJa hevAthI, te e vezadhArIne joIne tarata oLakhI gayA. ema chatAM ene mitratAne mITho prastAva bhagavAna zrIkRSNa tarata svIkArI lIdho. manemana e vicArI rahyA ja hatA ke ene vadha kaI yuktithI ane zI rIte karavo. emaNe govALa bALakane belAvI kahI dIdhuM: "mArA vahAlA mitro! Aje ApaNe so khuzIthI be dalamAM vaheMcAI jaIe ane pachI AnaMda sAthe ramIe. A be paikI eka dalanA mukhiyA banyA pote ane bIjA dalanA balarAma; jemAM eka dalanA lekane pITha para besADI eka cakkasa sthAna para bIjA dale laI javAnA hatA. ema ramatAM ramatAM A badhAM bALake bhAMDIra nAmanA vaDa pAse pahoMcI gayAM. - parIkSita ! eka vAra te balarAmajIne dalavALA zrIdAmA, RSabha Adi gavALiyA bALakee bAjI mArI lIdhI. tyAre zrIkRSNa bhagavAne pite jAte pitAnI pITha para zrIdAmAne caDhAvyA. bhasene vRSabhane pitAnI pITha para caDhAvyo ane pralaMbAsure joyuM ke bhagavAna kRSNa khUba baLukA heI, tyAM mAruM kAMI nahIM cAle, paNa A balarAmane harI laI jAuM. Ama vicArI te niyata sthAna karatAM AgaLa ne AgaLa ja jhaTajhaTa emane pITha para caDhAvI laI cAlyo. paraMtu balarAme pitAnuM baLa samayasara khUba vadhArI dIdhuM, jethI pralaMbAsure have mULa daitya rUpa dharI lIdhuM. gaurasuMdara balarAmajIne lIdhe tenuM kALuM zarIra paNa zobhI UThayuM, kALuM vAdaLa jANe ke vIjaLI vege. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 caMdramAne dhAraNa karIne dADatuM heAya ! e bhayAnaka daityane vegathI jaMte joI prathama tA balarAmajI gabharAI gayA paNa khIjI ja kSaNe svasvarUpanI yAda AvI gaI ane bhaya jatA rahyo. peAtAnuM apaharaNa thaI raheluM ANI tarata daityanA mAthA para evA tA jorathI ghuzmA mAryo ke tenuM mAthuM cUrecUrA thaI gayuM. te leAhInI UlaTI karavA lAgyA ane iMdranA je pata paDI jAya, tema te pralaMbAsura prANahIna bano pRthvI para paDI gayA. gAvALa-bALA balarAmanuM khaLa joI vAhavAha' karavA lAgI gayAM. saue balarAmajIne gaLe vaLagADI dIdhA ane jANe sau mRtyunA mukhamAMthI pAchAM pharyA hrAya eve anubhava karyo. balarAmajI upara phUlane varasAda saue dhanya banI varasAvI nAceA. bIjI vAra agnipAna anuSTupa prANI mAtra taNuM vAlI, mAnavI jaga bhUlatuM; tene saddharma samajAvI, prabhu kRtya pUruM thatuM. avatAra dharI jAte, camatkArI svaya kare; agnipAna karyu tema daityatA pazutA hare. 1 2 A rIte ja banyA kRSNa, gepI-geApajana-priya; vraja tajI no vaikuTha cAhatuM jemanuM hiya. 3 brahmaniSTha zukadevajI khAlyA H parIkSita ! jyAre gAvALiyAbALakA khelakUdamAM lAgI gayAM tyAre emanI gAyA rAkaTAka vagara ghAsa caratI caratI dhaNe dUra nIkaLI gaI. lIlA-lInA dhAsanI lAlace Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 . eka gahuna vanamAM te badhI ghUsI gayelI. vrajavAsIo mATe A gAye ja AAvikAnuM sAdhana hatI, eTale zrIkRSNa ane balarAma ane jaNu bakarIe, gAya ane bheMsAne zeAdhavA lAgI gayA. saune garamIne lIdhe tarasa paNa jorathI lAgI hatI. thAka paNa sAthe sAthe hatA. Ave vakhate balarAme ane kRSNe gAyAne mIThI vANIthI nAma laI laIne pAkAravA mAMDI. AthI gAyA tA harakhAI gaI ! paNa evAmAM ja ekAeka ceAmera dAvAnaLa lAgI gayA, je vanavAsIjane mATe tA kALarUpa gaNAya ! Ama eka bAju dAvAnaLa tA khIjI bAju AMdhI paNa pavananI bahu jorathI sAthesAthe cAlavA lAgI ! Ane lIdhe agni ceAmera phelAya ane enI javALAoe tA vadhu ne vadhu bhayaMkara rUpa dharI lIdhuM. ene lIdhe latA, jhADa, pazue, pakhIe, manuSyA paLavAramAM jANe bhastIbhUta thavA lAgyAM. tyAre sau ekI avAje 'zrIkRSNa: zaraNaM mama' ane 'balarAmaH zaraNu ama' ema pe!kAravA lAgyAM. khasa, Ave aNIne samaye bhagavAna kRSNa melyA sivAya na rahI zakayA ane kahyuM: 'mitro, sAthIe ! jarApaNa Daro nahI, tame badhAM tapeAtAnI AMkhe! badha karI nAkhe. bhagavAnanI AjJA sAMbhaLI geAvALa-bAluDAM kheAlI UDayAM : bahu sAruM.' ema kahI jevI AMkhe| mIMcI ke tarata yeAgezvara kRSNa te bhaya kara Agane peAtAnA pavitra meAMthI pI gayA ane A rIte e bhayaMkara sa kaTamAMthI badhAMne tarata cheDAvyAM ! jevI e gAvALabALakee peAtAnI AMkheA khelI tyAM te badhAM jANe bhAMDIra vaDa pAse AvI paheAMcyAM jaNAyAM. Ama, e badhAMne pAte ane peAtAnI badhI gAyA dAvAnaLathI ekAeka UgarI gayAM che ema jaNI bhAre Azcarya thayuM ! Ama, e badhAMe bhagavAnanI agama yAgasiddhi ane yegamAyAnA prabhAve dAvAnaLathI peAtAne bacelAM jANI zrIkRSNane tA sazaktimAna devasvarUpa che, ema mAnI lIdhuM. kAraNa ke A badhu... te! emaNe hAjara! hajUra beryuM hatuM ! Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 391 basa, Ama sAMja paDatAM govALiyA-bALakee gAyone vraja tarapha pAchI pheravI. zrIkRSNa paNa pitAnI vAMsaLI vagADatAM vagADatAM gAyanI pachavADe pachavADe vanayAtrA karI lIdhI. emanI maeNphATa stuti karatAM karatAM sau bALaka sAthe AvI rahyAM hatAM. ahIM vrajanI gopIone te bhagavAna kRSNa vinAnI eka kSaNa se se yuga samI lAgI rahI hatI. jevA e prabhu A badhAM sAthe vrajamAM pAchA pharyA ke tarata e bhagavAnanAM darzana karI paramAnaMdamAM magna banI nyAla nyAla thaI gaI hatI !!!... vastrAharaNa maryadeha chatAM kRSNa-maryetara sureMdra che; have so vrajavAsIo, mAnI vaheM niHzaMka te. 1 kame gopAMganA sarve, utkRSTa bhAvathI pati rUpeya mAnI zrIkRSNa, vAsanAkSaya pAmatI. 2 pitA mAtA sakhA svAmI, saMbadhe prabhumAM badhA Ama gopI taNuM sarva, samAtuM mAtra kRSNamAM. 3 brahmacArI zukadevajI kahe cheH parIkSita ! zrIkRSNa grISmaRtumAM agnipAna karyuM ane pralaMba nAmanA asurane mAryo vagere varNana gopa-bALakee potAnAM mA-bApa ane vaDIle pAse vigate karyuM. vrajamAM se have ema ja mAnatAM thaI gayelAM ke kRSNa ane balarAmane veza dharIne koI mahAdevatAo ja padhAryA che." pachI varSARtu AvI. vAdaLAM evAM (AkAzamAM) thavA lAgyAM ke brahmasvarUpa hovA chatAM traNa guNo-satva, raja ane temanA dabAvathI jIvanI jevI dazA thAya che tevI saune akaLAmaNa thavA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 lAgI. saMye rAjAnI mAphaka pRthvIrUpa prajA pAsethI ATha mAsa lagI pANune kara grahaNa karela. have te vahecavA utsuka che. matalaba varasAda varasavo zarU thayo. vaizAkha-jemAM pRthvI sukAI gayelI, te pAchI harIbharI banI. pAka aDhaLaka pAkyo. e joI kheDUta khUba khUba rAjI thato hato. varSAne kAraNe moralAo TahukAra ane nRtya dvArA AnaMdotsava manAvatA jaNAtA hatA. gAye paNa bharapeTa ghAsa khAI, beThI vAgoLyA karatI hatI. Ama te eka dRSTie A bhagavadlIlAne ja vilAsa hato. toya A badhuM joI bhagavAna kRSNa jAte prasanna thaI A badhAMnI tArIpha karavA lAgI jatA. varSo pachI tarata zarada RtunI savArI AvI pahoMcI. have AkAzamAM vAdaLAM vIkharAI gayAM. zarada RtumAM samudra paNa niHsaMka9pa thayelA AtmArAma jema karmakAMDanA jhamelAe cheDI zAnta thaI jAya che, tema zAMta thaI gayo. matalaba, badhAne jagatamAM zAnti thaI jatI hatI; paNa gopIo te potAnAM mana-sana kRSNa corI lIdhelAM, tethI azAnti dI rahelI. chevaTe zrIkRSNa-balarAma vAMsaLInI tAna cheDatA ane gopIo pararapara e veNugItanI carcA karI khUba khUba AnaMda lUMTayA karatI hatI. pite to cetanamaya che paNa jaDacetana saune prema-svarUpa bhagavAnanI baMsInI asara thaI rahI che, tema gepIe jaNAvyA karatI hatI. evuM bhagavalIlA varNana karavAmAM ropIone anero AnaMda AvatuM hatuM. teo badhI yamunAmAM nAna karI bahAra vAlukAmayI devI banAvI vinaMti karatI ke, "he. kAtyAyani ! he mahAmAye ! he mahAgini ! tuM A amArA zrI koNane amArA pati ja banAvI de te amAre A janma sArthaka thaI zake. bhagavAnathI zuM ajANyuM hoya ? AthI eka vakhata teo jAte yamunAtIre AvI, kAMThA para vastra mUkI pelI snAna karatI gopIonAM vastro UMcakI eka pAsenA kadaMba vRkSa para caDhI gayA ane gopIone Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 393 kahevA lAgyAH "suMdariye ! huM tamane sAcesAcuM kahuM chuM ke je tamArI icchA hoya to eka eka ahIM AvI potapotAnAM vastro je heya, te oLakhI ALakhIne laI jAo athavA tamArI saunI mArI pAse ekasAthe maLIne AvavAnI icchA hoya teya mane vAMdhe nathI." A vAta badhI gopIone khUba gamI, kAraNa ke sAmethI AvuM bhagavAna zrIkRSNa jAte ja kahyuM hatuM. zarUzarUmAM to bahAra sAva nagnapaNe javAmAM ane vastra mAgavAmAM saMkoca thAya te dekhItI vAta hatI, paraMtu Akhare je jagajananI AgaLa bhagavAna kRSNanI patirUpe mAgaNI pate ja karelI ane jyAre khuda bhagavAna ja nagnapaNe potAne nimaMtre che, to saMkeca have zA mATe rAkhavo ? ema chatAM puruSa-dehI AgaLa strI-dehI nagna jAya, tyAre saMkoca te thavAno ja ne ! paraMtu yamunA nadInI bahAra AvyA pachI, jema jema bhagavAna kRSNa bhaNuM pagalAM te gopIo bharatI gaI, tema tema bhagavAna pote ja jANe jema puruSade jagapitA-svarUpa dekhAya tema strIte jagajajanetA-svarUpa bhagavatI rUpe paNa te dekhAtA gayA ane badhA saMkoca gepIone chUTI gayo. sAthosAtha AjathI te bilakula bhayarahita paNa thaI cUkI. gItAmAM daivI saMpadavALAonuM prathama lakSaNa abhaya batAvyuM che te sAcuM TharyuM. AjathI vrajanI e badhI gopIo devI saMpattivALI paNa anAyAse banI gaI ! bhagavAna tarata belI bayA : "jAo gopIo, have badhA kAma pahelAnI jema ja karyA kare. saMsAramAM bhale rahe paraMtu have tame badhI ja saMpUrNa paNe mArI ja thaI cUkI che. matalaba, have tamArI kAmanAo ane vAsanAo pUrepUrI baLI cUkI samajaje. tamArI sAdhana have saheje siddha thaI gaI che. parIkSitajI bhagavAnanuM A veNa sAMbhaLyA rasthULa rIte paNa have aLagAM thavAnI gopIonI IcchA nahotI thatI, paNa have te bhagavAnanI khudanI AjJA vrajamAM javAnI thatI, te Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 badhI vrajamAM pahoMcI; paNa e sava gopIonuM mana te bhagavAna maya ja banI gayuM hatuM. AthI ja kahevAyuM che: "vraja vahAluM re, vakaMTha nahIM AvuM!' brAhmaNupatnIonI sahRdayatA badhe vRkSe manuSyone, amArI jema sau tame, sadila sAghane arpo, maryatA sAthe te thaze. 1 strIo sahadathI tethI, pelethI bhAva parakhe; buddhizUrA dile bhUThA, te puruSe pAchA paDe. 2 zukadevajI kahe che: "priya parIkSitajI! eka divasanI vAta kahuM. bhagavAna zrIkRSNa balarAmajI ane gepa bALaka sAthe bahu dUra nIkaLI gayA. grISma Rtu hatI. sUryakiraNo khUba garamAgarama hatAM. paraMtu gIca jhADa bhagavAna zrIkRSNa upara chatranuM kAma saheje karI rahyAM hatAM. A chAyA nIrakhIne stAkakRSNa, aMzu, zrIdAmA, subala, arjuna, vizAla, RSabha, tejasvI dezaprastha ane varUthala vagere govALiyA-bALakone saMbodhIne bhagavAna kRSNa kahyuM : "mArA yArA mitro ! juo A jhADa keTalAM badhAM bhAgyazALI che ! emanuM AkhuM jIvana bIjAonI bhalAI karavA mATe che. jhADa pite te havAnAM kAM, varSA, garamI, hima vagere je kaMI emanA para duHkha Ave te sahI le che, paraMtu ApaNane saune te badhAMthI teo bacAvI le che. dhanya che emane ! huM kahuM chuM, emanuM jIvana sarvazreSTha che. kAraNa ke emanA dvArA badhA prANIone sahAre maLe che ane saunA jIvana nirvAha thAya che. jema sajjana Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 puruSonA gherathI kaI yAcaka khAlI hAthe pAcho pharatuM nathI, tevuM ja A vRkSathI paNa badhAMne kAMI ne kAMI maLe ja che. te badhAM pitAnAM pAMdaDAM, phUla, phaLa, chAyA, mULiyAM, chAla, lAkaDAM, gaMdha, rAkha, kelasA, aMkura ane kuMpaLAthI paNa lokonI mana:kAmanA pUrI karatAM hoya che ja. mitro. jagatamAM jIvo te anaMta che, paraMtu emanA jIvananI saphaLatA basa eTalAmAM ja che ke, jyAM lagI thAya tyAM lagI potAnA dhanathI, viveka-vicArathI, vANathI ane prANathI paNa kAma evAM ja kare ke je dvArA bIjAnI bhalAI ja thaI jAya.' parIkSita ! bane bAjunAM A vRkSo navI navI kupaLa, gucchAo, phaLa, phUla ane pAMdaDAMothI cikkAra che. emanI DALIo TheTha pRthvI lagI mUkelI che. AvuM mIThuM madhuruM saMbhASaNa karatA karatA bhagavAna zrIkRSNa emanI ja vacce yamunA kinAre nIkaLI AvyA. yamunAjInuM pANuM ghaNuM ja mIThuM, zItala, svAdiSTa ane cepyuM hatuM. e lokoe pahelAM potAnI vahAlI gAyone e pANI pivaDAvyuM ane pachI pote paNa peTa bharIne pIdhuM. parIkSita ! je samaye teo yamunAjInA taTa para lIlAchama upavanamAM khUba svataMtratAthI pitAnI gAyo carAvatA hatA, te ja vakhate keTalAka bhUkhyA gevALiyAoe bhagavAna kRSNa ane zrI balarAmajI AgaLa Ama vAta karI H "nayanAbhirAma balarAma! tame ghaNuM parAkramI che. amArAM citta coranArA zyAmasuMdara kRSNa bhagavAna ! tame moTA moTA duSTone saMhAra paLavAramAM karI nAkhe che. to Aje A duSTa bhUkha bahu satAvI rahI che. mATe Apa bane jaNa ene ThAravAno yatna karo." parIkSita ! jyAre govALiyA-bALakee AvI vinaMtI karI ke tarata bhagavAne mathurAnI pitAnI bhakta brAhmaNa-patnIe para anugraha karavA mATe Ama kahyuM : "mArA pyArA mitro ! ahIthI thoDe ja dUra vedavAdI brAhmaNo svargakAmanAvaza AMgirasa nAmane yajJa karI rahyA che. tame badhA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 emanI yajJazALAmAM jAo, emAM saMkoca karavAnI koI jarUra nathI. bhalA, tame to amArA mekalelA ja jAo cho ne! tyAM jaIne mArA moTAbhAI balarAmanuM ane mAruM nAma badalIne thoDo bhAta mAgI lAva!' jyAre khuda bhagavAne AvI AjJA ApI tyAre govALiyAnAM bALake te brAhmaNonI yajJazALAmAM gayAM. bhagavAnanI AjJA anusAra anna mAgyuM. e badhAMe pRthvI para paDIne daMDavata praNAma karyA ane hAtha joDIne kahyuM: "pRthvInA mUrtimAna devatA samAna brAhmaNe ! ame vrajanA govALiyAo chIe. bhagavAna zrIkRSNa ane balarAmanI AjJAthI ame ApanI pAse AvyA chIe. Apa amArI vAta sAMbhaLo. ApanuM ka9yANa thAo ! bhagavAna zrIkRSNa ane balarAma thoDe ja dUra che ane gAye carAve che. ame IcchIe chIe ke Apa thoDe bhAta Apo. he brAhmaNe ! Apa dharmane marma jANe ja che." parIkSita ! Ama sAMbhaLavA chatAM e brAhmaNoe to kaMI dhyAna na ApyuM. kAraNa ke emane (brAhmaNane saune pAralaukika svarganI tuccha IcchA hatI. kharI rIte jJAnamAM te e badhA bALake rUpa ja gaNAya! temanuM AvuM nakArAtmaka valaNa joI nirAza banI badhAM govALiyA bALake pAchAM pharI gayAM ane e badhI vAto emaNe bhagavAna zrIkRSNa tathA balarAmane kahI. tethI te vAta sAMbhaLIne jagatanA svAmI bhagavAna zrIkRSNa hasavA lAgyA ane govALiyA bALakone dhIraja ApI nirAza na banavA kahyuM. ane emaNe A vakhate e brAhmaNanI patnIo pAse jaI jarUra yAcanA karavAnuM paNa kahyuM. teo gayAM ane kahyuM. te sAMbhaLIne ja te brAhmaNa-panIo AnaMdamAM AvIne badhA prakAranAM mIThAM bhejane laI sajadhaja thaI jate bhagavAnane ApavA gaI. bhagavAne emanuM premabharyuM svAgata karI bhejana laIne temane tarata pAchI yajJazALAmAM javA kahyuM. bhagavAna mAMDa jAte maLyA heAya eTale tarata dila to javA kema kahuM ? mAMDa mAMDa ghaNuM kALe jAte bhagavAna maLyA hatA, chatAM bhagavAnanuM kahyuM mAnIne e pAchI pharI Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 gaI ! ahIM brAhmaNe khUba pastAvo karavA lAgI gayA paNa have pastAye zuM vaLe iMdrayajJanI avahelanA upajAti sudhanya je strI zuci Urmimagna te, nehALa haiyuM prabhubhakti-lagna che; have buThTha puruSa takarakta je, che bhakti hINe pazutulya matya te. 1 anuSTrapa svarganI lAlace kivA, DarathI idrane ya; yajJa te karatAM sAce, upakArI nimittane" 2 ekRSNavAkyane mAthe, caDhAvI vrajanAM jane. girirAjaya khepha, vahere zIdhra IMdrane. 3 brahmacArI zukadevajI bolyA : "parIkSita ! brAhmaNe buddhizALI kharA, paNa buddhi karatAM hRdaya haMmezAM mahAna hoya che, evI hRdayapradhAna buddhine medhA kahevAya che. te anAyAse nArIjAtimAM savizeSa hAI zake che. hRdaya vaheluM jAgI jAya che. te rIte jotAM brAhmaNa patnIe bhagavAnano ane bhagavAnanA aMzarUpa balarAmane saMdeze tarata samajIne amalamAM mUkI zakI. jyAre e brahmapatnIonA patideva brAhmaNe pAchaLathI samajyA ane khUba khUba pastAyA. tyAre bolavA lAgyA : "ApaNe bhagavAna Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 kRSNa ane balarAmanI AjJAne avagaNIne ghaNo moTo aparAdha karyo che. bhale teo dehadhArI rUpe hoya, paNa mULe to teo prabhu che-paramAtmA che. ApaNe gAyatrI maMtro, pATha ane yajJa te bahu karyA, paNa IzvarArpaNa na hoya, te nakAmuM ja. ApaNane karoDe karoDo dhikkAra che! ApaNe cA kuLamAM jagyA, yajJapravINa paNa thayA, paraMtu mAyAmehamAM te vadhu phasAyelA chIe. ApaNA karatAM to ApaNI strIo ghaNuM AgaLa che. kAraNa ke vidyA jANavI ke na jANavI, yajJAdi, jApAdi karavA ke na karavAM, e badhuM to ThIka, paNa Izvarane jANyA vinAnAM A badhAM nirarthaka ja che ! jagatanA manuSyo ApaNane bhale guru mAne paNa ApaNe te gurupadamAM sarAsara niSphaLa ja nIvaDyA chIe. sAruM thayuM. bhagavAne govALiyA-bALakane melI atyaMta kRpA karI ApaNane cetavyA. ApaNe te mUrkhao yaduvaMzIemAM avatarelA bhagavAna kRSNane atyAra lagI sAMbhaLyA hatA, paNa khare vakhata Avyo tyAre sAva bhUlI ja gayA ! e rIte ApaNe sadbhAgI gaNAIe ke ApaNane AvI mahAna patnIe maLI. he prabhu ! amane kSamA kare." parIkSitajI! Ama, pastAvo te pUrepUro ane dilathI karyo. paNa brAhmaNa patnIo jema prabhu pAse pahoMcI gayelI, tema brAhmaNo khuda bhagavAna pAse pahoMcI zakyA nahIM. Ama, bhagavAna vrajamAM strI vrajavAsI govALiyA-kuTuMbonI kharekhAta sevA bajAvatA hatA, temane nirbhaya banAvatA hatA. eka vAra vRMdAvananA A badhA govALiyAo I-yajJanI taiyArI karI rahyA hatA. eka divasa bhagavAna kRSNa naMdabAbAne khAsa pUchyuM : "huM bAbA ! je karma pramANe ja phaLa maLe che, te IMdrayAnI jarUra zAthI? kharI rIte te gAya e ja ApaNuM janmajAta sevA pAtra ane pUjApAtra che! eTale gAye, guruo ane girirAja ne ja pUchae. bhagavAna irachatA hatA ke iMdanuM vadhI gayeluM abhimAna cUrecUrA thaI jAya. sadabhAgye naMdabAbA ane govALiyAone paNa emanI (bhaga Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 vAnanI) A vAta pUrepUrI jacI gaI. te divase majAnuM hariyALuM ghAsa gAyane khavaDAvyuM. vaLI svastivAcana karAvI girirAja tathA brAhmaNane sAdara bheTa ApI dIdhI ane brAhmaNanA hArdika AzIrvAda lIdhA. tema ja naMdabAbA vagere govALiyAoe gAyone AgaLa karIne e girirAjanI pradakSiNa paNa premathI karI lIdhI. ghaNAkharA govALiyAo baLadavALA ekkAo para besI gayA. gopIo paNa zaNagAra sajI gADIo para bhagavAna nI lIlAonAM gIta gAtA gAtI parvatanI parikammA karavA lAgI gaI! tyAre bhagavAna kRSNa eka pitAnuM vizALa zarIra sajI govALiyAone vizvAsa ApavA mATe e girirAja para caDhIne besI gayA ane huM pote ja girirAja chuM. mane badhI ja sAmagrI pIrase.' ema kahIne badhuM pote ja ArogavA maMDI paDyA. bIje vanavAsI gopa-gopIonI jema pite paNa pitAnA parvata para caDhIne besI gayelA vizALa svarUpane praNAma karyA ane kahyuM: "juo, kevuM moTuM Azcarya che ke khuda girirAje sAkSAta pragaTa thaIne ApaNA sau upara kRpA karI ! A girirAja cAhe tevuM svarUpa dhAraNa karI zake che. Ama, gAya ane brAhmaNanuM vidhipUrvaka yajana-pUjana karIne pachI bhagavAna kRSNanI sAthe badhAM pAchA pharIne vrajamAM AvI gayAM !" govardhanadharaNa deneya sattAna, naze aMdha banAvI de, prabhu sAme paDe teye, prabhu daurya na choDaze. 1 AkhAye vizvanAM preya-zreya pekhe ahonizI; premAvatAra dhArI te, vizvezvara je vasI. 2 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 brahmaniSTha brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSitajI jyAre Ine khabara paDI gaI ke mArI pUjA vrajavAsIoe baMdha karI dIdhI che, tyAre te naMdabAbA tathA bIjA govALiyA-AgevAna para ghaNe kodhita thaye. paNa enA dedha karavAthI kAMI vaLe tema na hatuM, kAraNa ke govALiyAnA rakhevALa khuda bhagavAna zrIkRSNa pote ja hatA ! indrane potAnA padano ghaNe ghamaMDa hato. ene ema lAgatuM hatuM ke huM ja traNeya lekane Izvara chuM." A ghamaMDane kAraNe varasAdanA sAMvataka nAmanA jUthane vraja para caDhAI karavA preraNA karI ane kahyuM : "are, A jaMgalI govALiyAone kharekhara bATale badhe. garva AvI game che ! are, juo te kharA, A eka sAdhAraNa mAnavI evA zrIkRSNanA baLa para mustAka rahI mArA jevA devonA rAjA-devarAja-nuM ghorAtira apamAna karI nAkhyuM ! kharekhara, mane lAge che ke A dhanane nazo che. jema A jagatamAM ghaNu maMdabuddhivALA loko bhavasAgara pAra karavAnA sAcA sAdhanarUpa brahmavidyAne te choDI de che ane nAmamAtranI TUTIphUTI A sthaLa yajJanI nAvaDIthI bhayaMkara, UMDA ane vizALa saMsArasAgarane pAra karavA mAge che, tema A kAla savArane bakavAda karanAre kRSNa nAdAna, abhimAnI tathA bALaka hovA chatAM potAne jJAnI mAnI beThA che. te mRtyunA keLiyArUpa che, teya e zrIkRSNanI eAtha laI A gevALiyAoe, eTale ke mUkha AhIroe mArI avahelanA karI che. eka te teo dhananA nazAmAM cakacUra hatA, tevAmAM A kuNe te AvIne emanA ghamaMDane sAva vakarAvIne jabare umere karI dIdho che. e megharAjAe ! A vrajavAsIone ghamaMDa vagerene dhULa bhegAM bhaMDArI do ane enA pazudhanane saMhAra karAvI nAkhe. huM paNa tamArI pAchaLa pAchaLa erAvata-hAthI para caDhI naMdanA vajane nAra karAvavA mahAparAkramI maganI sAthe jhaTapaTa AvI pahecuM chuM." dhanarAma Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 zukadevajI kahe cheH "parIkSita ! A pramANe IMdre pralayanA meghene AjJA ApI ane emanAM baMdhanA kheAlI nAkhyAM. have dhaNA meATA vegathI medhA noMdamAkhAnA vraja para caDhI AvyA ane musaLadhArAe varasAda varasAvI AkhAye vrajane pIDavA mAMDayuM, cArakAra vIjaLI camakavA lAgI gaI. vALA arasaparasa TakarAIne gaDagaDATa karavA maMDI gayAM. ane pracaMDa AMdhInI preraNAthI meTA mATA namelA baraphanA TukaDA varasavA lAgyA. A prakAre jyAre daLAnAM dA evAM vAdaLAM AvI AvI thAMbhalA samAna meATI meTI dhArAe pADavA lAgyAM tyAre vrajabhUminA khuNekhUNe pANIthI bharAI gayeA. kathAM UMcu' che ane kayAM cuM che ene paNa patA lAgave kaThaNa thaI gayA ! A prakAre musaLadhAra varSA tathA jhaMjhAvAtanA jhapATAthI eka eka pazu thIjIne kaMpavAM lAgyAM. gAvALiyA ane gevAlaNe paNa ThaMDInAM mAryA, atyaMta vyAkuLa thavA lAgyAM. tyAre te saunAM sau, bhagavAna zrIkRSNane zaraNe javA musaLadhAra varasAdanI satAmaNIne kAraNe badhAMe peAtapAtanAM mAthAM ane baccAMne paDatA karAthI bacAvavA je sAdhana maLyuM, te eDhIne ka patAM kahapatAM paheAMcI gayAM ane kahyuMH pyArA zrIkRSNa ! Apa ghaNA bhAgyavAna che. have te mAtra tamArA ja bhAgyane kAraNe amArI rakSA thaze. A AkhAye gekulanA svAmI ane sarakSaka Apa ekalA ja che. bhaktavatsala ! indranA krAyathI have tame eka ja bacAvI zake tema che.' bhagavAna paNa tarata samajI gayA ke deza sAttvika bhAva rAkhave bhUlyA che ane tethI AmanI A dazA thaI che. te e vAne udghAra ceAgamAyAthI karavAnA samaya have pAkI gayA gaNAya. ramatagamatamAM temaNe girirAja gauvanane chatrarUpa banAvyA ane saune kahyuM : tamArI gAye, vAchaDAM, baLade| ane badhI sAmagrI A parvata taLe prA. 26 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 laI Avo. jAo, zaMkA na karaze ke mArA hAthamAMthI A parvata paDI jaze." sAta sAta divasa lagI varasAda ane AdhI rahI, paNa Akhare idra hAryo ane bALabhagavAna zrIkRSNa jItI gayA. A vijayathI to zrIkRSNanAM yaza ane Adara mAtra vrajavAsIo ane gopIomAM ja nahIM, de-mAnava saumAM phelAyAM." zrIkRSNane abhiSeka acAnaka ghaNI Ave, jIvanamAM musIbate; prabhukRpA gaNI tyAre pravate satya sAdhake. 1 pekhI prabhu-abhiSeka, sarve jI thatAM khuzI rasakasa dharA kerAM, tyAre seje jaze vadhI. 2 zrI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! vrajanA govALiyA have bhagavAna zrIkRSNanA bacapaNathI mAMDIne atyAra sudhInAM--Ama te haju pite mAMDa kizora avasthAmAM Ave che, te chatAM- aneka sAhasapUrNa satkAryo vAraMvAra saMbhArI saMbhArI varNavyA karatA thayA che. tyAre naMdabAbA pAsethI maharSi gage e bALakane janma thatAM ja je bhaviSya bhAkheluM te see so TakA sAcuM paDayuM che ema sAMbhaLyA pachI badhAM ja pApIone je Azcarya thayeluM, te have jatuM rahyuM ane A bALaka khuda bhagavAna che, evo nizcaya saune thaI gayo. AthI naMdabAbA ane e naMdanA lAlA para saune gADha ane sAtatyabha apAra prema thaye. IMdra pote paNa svargathI AvI ghamaMDa choDI A bhagavAna kRSNane bhAvathI vaMdana karavA lAge tyAre bhagavAne Idrane kahyuM : "je mane cAhe che, tenA upara huM kRpA karuM chuM ane Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 tethI tenAM sauthI pahelAM to) saMpatti ane ezvarya bane naSTa karI nAkhuM chuM. idra ! tAruM paNa zreya icchIne ja meM tAro prabhAva toDI nAkhe che. have tuM khuzIthI tArI rAjadhAnI amarApurImAM jA ane mane satata yAda rAkhI AjJApAlana karavAmAM ja dhyAna Apa." Ama % sAthe vAta pUrI thatI hatI tevAmAM ja kAmadhenue tyAM upasthita thaIne ghaNuM bhAvathI vAMdhIne, "brahmAjIe Apane abhiSeka karavA mATe ja pitAne A vakhate mokalI che tema saMbhaLAvyuM. kAmadhenue potAnA dUdhathI tathA idra pitAnA arAvata hAthInI sUDhathI bhagavAna kRSNane abhiSeka karI dIdhuM. A vakhate bhagavAnanuM kharuM nAma goviMda vadhu prayalita thavA mAMDyuMe vakhate tyAM nArada, taMburu Adi RSigaNa, gaMdharvo, vidyAdhare, siddho ane cAraNe te pahelethI AvI gayA hatA. temaNe saue bhagavAnanAM guNagAna gAvA mAMDyA ane svargIya apsarAo AnaMdabhera nAcavA lAgI gaI. mukhya mukhya deva bhagavAna para naMdanavananAM divya phUlonI vRSTi karavA lAgyA, jANe traNeya bhuvananA jIvamAtramAM AnaMdanI bharatI AvI gaI! gAyomAM dUdha, nadIomAM madhura jaLa, vRkSomAM mIThAM phaLa, ane pRthvInAM rasa-kasa tathA ana ekAekA vRddhi pAmyAM. parvatanAM maNimANikya paNa UchaLI AvyAM. bhagavAnanA AvA abhiSeka TANe kUra prANa paNa kaMra bhAva te samaya pUrato bhUlI ja gayAM ! sau jIvana pArasparika matrI vadhI. Ama abhiSeka kArya pUrNa karI de vagere saue pitApitAne sthAne javA vidAya laI lIdhI !.. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ premasaMnyAsinI gopikAe upajati chaMda vAtsalya bhAva prakaTI UDyA jyAM, samasta jIvo prati zuddhatAe; vikAranI chAMTa ati AkarI tyAM, AvI kahIMthI zucibhaMgatA de. 1 anuSyapa kema ke vidhavAtsalya, prabhunI prApti sAdhavA; vAsanAkSaya pUrNArthe, AvI dazA sahejamAM 2 AvatI evuM gopInI, anokhI sAdhanA vade, aMte nRnArI che eka AtmA AtmA mahIM bhaLe. 3 zukadevajI kahe cheH "eka vakhata naMdabAbAe ekAdazIne upavAsa karelo ane rAtanA bArasa lAgI javAne kAraNe sAMje ja yamunAsnAna karavA jaI caDhayA. varaNanA eka sevaka asurane A naMdabAbAnuM vatana na gayuM, tethI temane te pitAnA varuNasvAmIne tyAM ekadama upADI gayo. naMdabAbA acAnaka A rIte khavAtAM vrajamAM te hAhAkAra macI rahyo ! te joI bhagavAna zrIkRSNa pote varuNajI pAse ekAeka jaI caDhayA. varuNa to laLI laLIne atyaMta AbhAra mAnI bhAvathI page paDI gayA ane kSamAM lAgavA lAgI gayA. A rIte naMdabAbAne pAchA jyAre teo vrajamAM lAvyA, tyAre vrajavAsIo AgaLa naMdabAbAe zrIkRSNarUpa putranI AvI vizeSatA vigatathI varNavI batAvI. bAda te AkhuMye vraja have mAtra "A koI camatakArika bALaka nathI. paraMtu khuda Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 bhagavAna pita che." ema mAnIne emane pUjavA lAgI gayuM! have te vrajavAsI gopa-gopIonAM mana eka vAra bhagavAnanA dhAmane jovA talapApaDa thaI rahyAM ! mananI vAtane jANanArA evA bhagavAne kharekhara te badhAMnI IcchA ekadA paripUrNa karI nAMkhI. Ama anaMtakALanI gadhyAnanI sAdhanA ane japatapa tyAgAdinI siddhi sAdhyA bAda paNa je bhAgye ja maLe, te vastu vrajavAsIjanane anAyAse sahajamAM lAdhI gaI. Ama nArAyaNe khuda naMdabAbAne tyAM avatAra dharyA pachI bacapaNathI AvIne AkhAye vrajanAM sau gopagopIone AvuM parama dhAmanuM sahaja sukha ApI dIdhuM, pachI gopIo zA mATe ema na kahe ke "vraja vahAluM re, naTha nahI AvuM ?' A dAkhalA parathI parIkSita ! samajavAne muddo eTale che ke je samapaNabhAva eka vAra pUrepUro AvI jAya, to bIjI kaI sAdhana kaDAkUTa karavAnI jarUra rahetI nathI ! parIkSita ! haju mAre AgaLanI bIjI vAta kahevI che. evAmAM eka dina zaradaRtunI pUNimA AvI paDI. caMdramAe cAMdanI ane zItaLatA banene evAM to rasamaya banAvI dIdhAM hatAM ke na pUcho vAta ! divasanA sUryanAM ugra kiraNethI udvega pAmelAM gapagopIo AjanI rAtrie to rAtri chatAM zItala divasa jANe jANuMmANI raDyAM hatAM; basa, tevAmAM bhagavAna kRSNa e baMsInAda cheDo ke ge poo kazA ja bhAna vinA potAnA e sAcA priyatamane maLavA ghara choDI kaI sAhelIne jANa karyA vinA ekalI ekalI eke eka gherathI sau jANe ekAeka nIkaLI ja paDI. are, pati, putra, gAyo pratyenuM badhuM kartavya cheDIne nIkaLI paDI ! jemane pati, putra vageree parANe rokI, te tyAM ja dhyAnamagna banI gaI. alabatta, A dhyAna patibhAvanuM hatuM paNa bhagavAna pote triguNAtIta hovAthI bhagavAnamAM dhyAna lAgI javAthI Asakti ApameLe vikhUTI paDe che. AthI parIkSitajI ! jema gaMdu vastra paNa pANIthI ApoApa gaMdakI rahita bane che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 tevuM ja AmAM samajavuM. meM tamane pahelAM paNa cedirAja zizupAlana dAkhalAthI samajAvyuM ja hatuM ke dveSabhAvI hovA chatAM, bhagavAna kRSNa sAthe dveSabhAve paNa te ekAgra thayo ke dveSabhAva tarata ene nIkaLI cUkyo. ane TheSabhAva nIkaLI jatAM e bhagavAnane ja pAkhiye banI cUkyo ! te pachI patibhAve bhale paNa bhagavAna pratye teo ekAgra thaI eTale e praNayabhAva mehamAM parivartita thatAM aTakI jaI vizuddha premanI uccatara bhUmikAe parivartita thaI prabhumAM ane prabhunAM vizvasaMtAna rUpa prANImAtramAM otapreta banI cUkyo ! ! emAM kazI navAI nathI ja. sAra e che ke eka vAra sAcA bhagavAna sAthe UMDA ane sAce saMbaMdha thavo joIe, pachI e sagapaNa game te bhAve , enI ciMtA karavAnI jarUra ja nathI. jeke bhagavAne pahelo te khUba Thapake A rIte emane A : "rAtane samaye ghara, pati, saMtAna, mAbApa vagere badhuM choDI trIdehe mArI pAse AvavuM sAruM kema kahevAya ? paNa jyAre gopIoe kahyuM, bhalA ! Apa rUpI prANa na ho, te jagatanA pati, putra, mAtA, pitA zanya sivAya bIjuM kazuM nathI. ame tamane barAbara have oLakhI gaI chIe, pUrepUruM AkarSaNa karavuM ane pachI saheje ame AkarSAIe eTale Thapake ApavA maMDavuM, A ThagAI have amArI pAse nahIM cAle che !" tyAre bhagavAne sparza--AliMganarUpa pUruM praNayasukha ApI dIdhuM. paraMtu parIkSitajI ! A badhI ceSTA ane lIlA joI gopIomAM strIdeha hovAne kAraNe pAcho jarA AsaktibhAva AvI gayo. bhagavAnane to A bhaktonI pitA pratyenI Asakti paNa chevaTe te choDAvavI ja hatI. prazasta rAga paNa chevaTe te Do. ja paDe che. eTale haju jyAM AliMgana ane pardAdi sukhane pUrA anubhava karI e sukha mANavA lAge tyAM te bhagavAna gopIonI vacce rAsalIlA ramatAM ramatAM ekAeka aMtardhAna thaI gayA, eTale ke alepa thaI gayA !" Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kheMcAyalAMne seATI pUrI taiya same sva-cAhakone mahArAsa ramaNa vazastha vadhu cahI, vibhUti te; vartatI, die. 1 khecavA karatI dASita jema nirdoSatA evI vibhUtinuM kaiAdi, anukaraNa nA karI; vaje phakta AjJAthI, te parazreya pAmaze. brahmacArI zukadevajI kahe che "parIkSita ! bhagavAna jevA aMtardhAna thayA, tevI ja geApIe bhagavAnanA virahathI jema eka khAju vyathAbharapUra banI gaI, tema bIjI bAju zrIkRSNamAM ekAgratA pUrI jAmI javAthI peAte kRSNamaya sudhdhAM khanI gaI, bhagavAna kRSNane zodhavA lAgI gaI. te badhI dIvAnA thaIne meTAmeTAM jhADane pUche che : 'are pIpaLA ! amAruM citta cerI zrakRSNa palAyana thaI gayA che. te` emane joyA che? paNa pIpaLA mAnavavANImAM ye khele ? eTale zeka, nAgakesara ane nAnAmoTA caMpAe pAse thAkabadha rIte UbhI rahIne pUchyA karyuM, paNa javAba na maLyuM. eTale pRthvI mAtAne pUchyuM. teNIe paNu javAba na ApyA. eTale hariNIene pUchavA lAgI gaI. Ama, parokSita ! badhI matavAlI geApIe bhagavAna zrIkRSNane zeAdhatAM zeAdhatAM bhAvAvezamAM AvI jaIne bhagavAnanI judI judI lIlAonuM anukaraNa karavA maMDI paDI. kAI pUtanArUpa banI, te koI bhagavAna kRSNarUpa thaI enuM dUdha pIvA lAgI gaI. koI vaLI balarAma manI, teA kAI vaLI khuda zrIkRSNa banI. koI vaLI Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 gepIne gaLe hAtha nAkhI, mitro ! huM pote khuda zrIkRSNa chuM. mArI cAlane tame sau dekho." ema belavA lAgI gaI. te vaLI keAI gopI khuda yazodA banIne bIjI gopIne kRSNarUpa mAnI hetapyAra karavA lAgI gaI. parIkSitajI ! A prakAre lIlA karatAM karatAM e gopIvRMda vRMdAvananAM vRkSo tathA latAo vagerene pharI pharIvAra "zrIkRSNa kyAM che ?" pUchavA lAgI. barAbara e ja samaye eka sthAna para e gopIone bhagavAna zrIkRSNanAM caraNacihno dekhAyAM. teo Apa ApasamAM kahevA lAgI : avazya ja A caraNaciha udAra ziromaNi naMdana dana zyAmasuMdaranAM che. kemake AmAM dhaja, kamala, vaja, aMkuza, java AnaMdanAM cihno spaSTa dekhAya che !" AthI e dizAmAM gepIe AgaLa vadhI. tyAM te vaLI naMdanaMdana zyAmasuMdaranI sAthe emanI kAMdha (baraDA) para hAtha rAkhI cAlanArI kaI baDabhAganI vrajanArInAM pagalAM paNa dIThAM. eTale bolavA lAgI : "jo re juo, A ArAdhikA keTalI bhAgyazALI che ke amArA vahAlA amane badhAMne cheDI, ene ekalIne pitAnI kAMdha para besADI laIne ekAMtamAM cAlyA gayA jaNAya che." parIkSita ! Ama ne Ama AgaLa jAya che, tyAM te eka gopI aceta thaIne paDelI joI. ene jagADI to e kahevA lAgI : "mane abhimAna AvI gayuM ane maneya choDI teo pAchA aMtardhAna thaI gayA." Ama badhI ja gepIe basa, zrIkRSNanI lIlA ane zrIkRSNanI vAta sivAya kazuM belatI na hatI. nahotI jyAM zarIranI sudha, tyAM gharabAra te yAda Ave ja zAnAM ? teo badhI te potAnA priyatama prabhunA virahAvezamAM judA judA prakAranAM gAna ane pralApa karavA lAgI hatI ane chevaTe khUba khUba raDavA lAgI, barAbara e ja samaye gopIonI vacce vacce smita karatA karatA bhagavAna zrIkRSNa pragaTa thaI gayA. karoDo kAmadeva zaramAI jAya evI e manohara mUrti hatI ! emane joIne gopIonAM rudana Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 kyAMya palAyamAna thaI gayAM. sarva gopIonAM netra prema ane AnaMdathI khIlI uThayAM. te badhI gopIonAM prANahIna zarIramAM jANe divya prANano saMcAra thaI gaye. zarIranA eka eka aMgamAM navIna cetanA-navIna skUti AvI gaI. bhagavAnanA eka eka aMge sparza karavA lAgI gaI. paraMtu sthULa sparza karatAM prabhune marma sparza--hRdayasparzI gopIone khAsa bhAvI gaye. chevaTe e badhI gopIoe maLIne pUchayuM : "Ape amane virahaduHkha kema ApyuM ?' bhagavAna zrIkRSNa kahe che: "huM te tamArI vacce ja hatA, paNa tamArAmAM svachaMda, ahaMkAra, mamatA vagere AvI gayelAM tethI Ama thayeluM. basa, tame mArAM che ane huM tamAre chuM.' "he parIkSita ! pachI to thoDI ja vAra pachI A rIte eka gopo sAthe eka zrIkRSNarUpI joDAMone yamunAkAMThe mahArAsa racAI gayo je jovA devo-gAMdharvonAM ToLAM umaTI paDayAM. ahIM parIkSitajIe zaMkA karI : "he zukadevajI ! bhagavAna kRSNa to niSkAma che ane sadharma sthApaka che. chatAM parAI strIo sAthe AvuM vartana pite kAma karyuM ?" zukadevajI kahe che : "sUrya, agni ane samartha vibhUti jevAM IzvarI to pote jevAM nirdoSa hoya chetevAM ja pitAnA AtmIyajanone nirdoSa karavA mATe potAne mAthe sAmAnA doSo vaherI letAM hoya che. eTale ja kahyuM che ke "samarthane doSa hAya ja nahIM." hA, eTalI vAta sAcI ke AvI samartha vibhUtinuM avibhUtivaMta naranArI akSarazaH anukaraNa karI zake nahIM. jhera to zivajI ja pacAvI zake. eTale emanAM vacana ane AcaraNa ekamAM heya teTalAMnuM ja anukaraNa karavuM. bAkInAM AcaraNanuM anukaraNa na karatAM teo kahe temaja karavuM joIe. tyAM temanI AjJAne ja dharma mAnavo joIe." Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAsa-rahasya nArI ne nara kheMcANe, paraspara rahe ghaNuM; te kheMcANe zarIrethI, mukta thaI nijAtyamAM 1 lAvavA vaje janmI, kRSNa prayoga je karyA; taprayeAgasu zraddhALu, jItaze kAmavAsanA. 2 gaNe tethI ja gopIo, vraja vaikuMThathI priya, nirdoSa sukha sAthe jyAM, je che mukti niSkriya. 3 zukadevajI kahe che: "parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNa niSkAma hovAthI emanI kAmaceSTAe gopIo sAthe thaI, tethI zrIkRSNa te sakAma na thayA paraMtu gopIone bhagavAnanI kAmaceSTAoe niSkAmapaNAnI dizA cIMdhI dIdhI. AzcaryanI chatAM parama zraddhAnI bAbata e che ke gopIonA pariNuta pationI zraddhA paNa bhagavAna kRSNa uparathI DagI nahIM, UlaTI vadhu nakkara banI gaI. kAraNake teo samajI gayA ke mULe te kAmanI pavADe rAma che. e rAmane mUkhyA rAkhavAmAM Ave te kAma paNa dharmamaya ane Izvaramaya banI zake che! bhagavAne paNa gopIonI AvA kAmasvarUpa bhagavAnanI pAsethI jarApaNa vegaLAM thavAnI anicchA para jabaro prahAra karI, temane pitAnA pati ane saMtAna tathA gAya ane gAsaMtAna tarapha vrajamAM javAnuM dabANa karyuM. Akhare tyAMthI khasavAnI anicchA chatAM gopIo paNa bhagavAnane haiyAmAM saMgharI kartavyabhAve tarata vraja bhaNe ravAnA thaI gaI. parIkSita je dhIra puruSa A vrajayuvatIo sAthenA bhagavAna zrIkRSNanA temanA A vyavahAranI pAchaLa raheluM parama tatva parakhI laI zraddhA sAthe vAraMvAra zravaNa ane varNana Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 karaze te dhIra puruSane bhagavAnanA caraNaparanI parama bhakti te maLaze ja, sAthosAtha kAmavAsanA paNa evA puruSanI kSINa thatI jaze. A che A prakAre bhAgavata-zravaNanuM rahasya. tyAM bhagavAna vAtsalyamUrti ane eka artha mAM sakala jagatanI janetA bane che, te bIja arthamAM vizvanI mAtRjatinA vahAlasoyA zrI bAlakRSNa bane che." sudarzananI zrApamukti zukadevajI kahe che: "parIkSita ! eka vAra naMdabAbA vagere govALiyAoe zivarAtrInA divase baLadagADAMo para besI aMbikAvananI yAtrA kIdhI ane sarasvatI nadImAM snAna karI bhagavAna zrI zaMkara tathA bhagavatI aMbikAmAtAnuM ghaNuM hArdika bhakti sAthe bhAvathI pUjana karyuM. te divase parama bhAgyavAna naMda, sunaMda vagere gevALiyAoe zivarAtrInA upavAsa karelA. pANIthI pavitra evI sarasvatI nadIne kinAre teo khaTake rAkhyA vinA nizcitapaNe sUI gayA. evAmAM eka ajagare AvI naMdabAbAne gaLavAnuM zarU karyuM. govALiyAoe baLatAM lAkaDAM e ajagaranA deha para ThekavA te mAMDayAM, paNa ethI te e ajagare bevaDuM jora karyuM ! basa tevAmAM khuda bhagavAna kRSNa AvI pahoMcyA ane tene sparza karatAM ja te ajagaramAMthI tipuMja puruSa banI gaye. bhagavAna zrIkRSNa pUchyuM tethI te pote sudarzana nAmano vidyAdhara khUba saMpattivAna hatA, ema paricaya Apyo ane kahyuM : "ekadA pharatAM pharatAM meM aMgirA getranA RSiene dIThA. te khUba kadarUpA hatA ane mane mArA rUpane ghamaMDa hatA. ethI meM emanI hAMsI karI nAkhI, tethI temaNe zApa ApI dIdho ane mane ajagara banAvI mUka. Apa te jagata-uddhAraka che tethI ApanA caraNasparzane lIdhe mAre Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 zApa saheje saheje dUra thaI gayA. have Apa mane mArA peAtAnA devasthAnamAM javAnI ragna Ape.' ema kahI parikammA karIne praNAma paNa karyo. Ama saheja saheja naMdabAbA, meTI (ajagarI) AphatamAMthI UgarI gayA." mAdhavanuM madhurAdvaita anuSTupa mana-citta harAyAM che, jema geApIgaNeA taNAM; mana--citta harAyAM e, tema ja prANI mAtranAM. premapUrNa chatAM tee, kALa sau dUSitA taNA; karA e kRSNanI saue, sarvA'gINa upAsanA. 1 zukadevajI khelyA : "parIkSita ! eka divasanI vAta che, alaukika karmo karavAvALA bhagavAne pete ane emanA oMzarUpa balarAme eka divasa ekIsAthe rAga AlApyA, te AlApathI gepIe mugdha thaI gaI. peAtAnAM vastranuM ke zarIranuMye emane bhAna na rahyuM. jyAre ane bhAIe unmattanA jevI ane jageApImAM rAsanI raMgata jAmelI tevAmAM eka zaMkhacUDa nAmaneA yakSa AvyA ane te sa matA bhAIenA dekhatAM dekhatAM te jarAya saMkoca ke khaTakA vagara te geApIone laIne uttara tarapha bhAgyA. je samApIene sAcA ane mukhya svAmInAtha A bhagavAna zrIkRSNa ja che, te pIe rAtI rAtI temane pokAravA lAgI gaI. te ja samaye peAtAnI e preyasIene laI janArA yakSa tarapha ane bhAIe sAlanuM vRkSa hAthamAM laI doDavA ane geApIone sakhAdhIne kathru : Daraze nahIM, tame Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 jarAya Daraze nahIM.' ema kahetAka teo yakSa pAse pahoMcyA. pitA tarapha te banne bhAIone AvatA joI yakSapuruSa mUDha thaIne gabharAI gaye. gopIone tyAM ne tyAM choDI, te bhAgavA lAgyuM. bhagavAna kRNe tenA mAthA upara mukko mArI cUDAmaNi (je tenA mAthA para hatA, te) chInavI lIdhuM ane zaMkhacUDane mArI nAkhe. pachI pele cUDAmaNi kRSNa gopIo samakSa pitAnA moTAbhAI balarAmajIne ApI dIdhA. Ama he parIkSita ! bhagavAna te gAyo carAvavA vana cAlyA jatA hatA. gopIonuM citta emanAmAM ja coMTeluM ane corAyeluM rahetuM. gopIo paraspara kahetI : "are sakhI ! siddhapatnIo paNa bhagavAnanAM gAna ane tAna upara mugdha thaI kAmavaza thAya che. emanAM vastro khasI jAya che te paNa emane khyAla rahetuM nathI. zyAmasuMdara paNa kevA cittamohaka che ! are, pazuo paNa ghAsa khAvAnuM cheDI emanI pAse AvI jAya che. eTaluM ja nahIM, paNa corAyelA cittane lIdhe te e ghAsane nathI to gaLe utArI zakatAM ke nathI to bahAra kADhI zakatAM ! e ghAsa emanA pavitra mukhAraviMdamAM emane ema ghAsarUpe ja paDayuM rahe che ane teo baMne kAna UbhA rAkhIne tarata sthira bhAve mUMgA mUMgA UbhAM rahI jAya che. kemake baMsarIe te saunuM dila pUrepUruM kheMcI svavaza banAvI mUkyuM che ! are bena ! have te naMdadulArA pitAnA mAthA para morapIMcha mukuTa bAMdhI le che. vAMkaDiyA vALamAM phUlaguTho khosI le che, raMgIna dhAtuothI pitAnAM aMge raMgI le che ane evo veza pahere che ke jANe meTA pahelavAna ja e be bhAIo heya ! gAye paNa emanA para kevI mugdha che ! amArI mAphaka e paNa emane AliMgana ApavA jatAM AnaMdavibhora banI jAya che. matalaba, jagatamAM jeTalI suMdara vastuo che, temAM sauthI manamehaka ApaNuM A bhagavAna zrIkRSNa Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 che! yazodA rANI kevAM sabhAgI che ke emane AvAM be bALake ekIsAthe sAMpaDI gayA che ! are, emanA baMsIdavana para te brahmA-viSNu-maheza mugdha thaI jAya che !' A rIte parIkSitajI A baDabhAginI evI gopIonuM mane bhagavAna zrIkRSNamAM satata cuMTeluM rahe che. jyAre e naMdanadana vanamAM gAyo carAvavA jAya che tyAre A jAtanuM emanuM lIlAo rUpI gAna karI gopIgaNa masta banI jAya che! ane e rIte emanA divaso vItI jAya che." ariThAsura vyomAsura vadha anuSyapa haiye nitya manuSyone, devaneya haNe paNa ugAre, deva sumaryo, prabhu ke kRpAdhana. 1 mAnavIya asure ke, asure suranA ari, svakRtyathI marI aMte, jaze sI duSTatA sarI. 2 zukadevajI kahe che: A bAju gopIonAM haiyAM jitAI gayAM che. govALiyAo ane emanAM bALake bhagavAna kRSNa ane bhAI balarAmanI mahAzaktionI prazaMsA karatAM thAkatAM nathItevAmAM ariSTAsura nAmane daitya baLadanuM rUpa dhAraNa karI potAnI niSphara garjanAthI sau vrajavAsIone pajavavA lAgyo. bhagavAna zrIkRSNa ene paDakAryoH "mukha A gAya, govaMza ane gopagopIone zuM raMjADI rahyo che. Ava ne mArI sAme." A sAMbhaLI gussAmAM ne gussAmAM dharatI khodate ane avAja karate te bhagavAna zrIkRSNane sAmAnya kumAra samajI temanA para tUTI paDayo, paNa ramata ramatamAM ene bane zIgaDe pakaDIne aDhAra pagalAM pAchaLa paTakI paDyo. pharI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 415 jora karavA lAgyo, paNa pharI paTakI pADayo ane moMmAMthI lehInI UlaTI karate tyAM ne tyAM te asura maraNazaraNa thaI gayo. devoe phUla varasAvyAM. A ja samaye maharSi nArada kaMsa pAse pahoMcyA ane "tArAM pAkAM duzmana be bALake to vrajamAM che, tuM ahIM zuM kare che ?" ema uzkeryo. eTale kaMse kezIne ane mAsurane A kAma mATe meka9yA, paNa teonI sudhdhAM Akhare evI ja dazA thaI. mAravA gayA zrIkRSNane ane balarAmane paraMtu bhagavAna zrIkRSNa ja teone e pATha ApI dIdhuM ke mAranArA ja mare che !..." te ja samaye maharSi nAradajIe bhagavAnanI stuti karatAM kahyuM : "Apa eka pachI eka AsurI asura ane mAnavIya asurone naSTa karI AkhAye jAgatika mAnane mATe vasavA lAyaka ane dharmAcaraNa karI zakavA lAyaka AkhAye jagatane banAvI rahyA che. have TUMka samayamAM ApanA ja zubha hAthe cANura, muSTika, kaMsanA vaphAdAra pahelavAno ane kuvalayApIDa hAthI ane svayaM kaMsanI paNa A ja dazA thavAnI che. tyArabAda zaMkhAsura, kAlayavana, mura ane narakAsUranI paNa e ja dazA thavAnI che." ema kahI yuvAnImAM have pachI je ATha paTarANuonI sAthe lagna thaze-tyAM paNa e yuvatIone ane e yuvatIonAM vaDIle uparAMta AkhAye jagatanuM hita jemanAM mRtyuo sAthe saMkaLAyela che temane nAza karazo. TakamAM Apa dvArakAdhIza paNa banazo tathA nagane zApamukta karaze ane ghaNuM ghaNuM parAkrama karI batAvaze. ema chevaTe samagra pRvIne bhAra utAravA ajunanA sArathi banI kurukSetramAM paNa mAtra ApanI hAjarIne ja sarvocca mahimA jagatamAM prasthApita karaze. Ama te Apa mAyAmukta che ane chatAM jagatajIvone uddhAra karavA mAyA ne kAyAne baMdha bAMdhe che. e rIte Ape jagatano bhAra utAravA bhagavAna zrIkRSNa rUpe Aje dehadhArIne avatAra dharyo che. Apane caraNe mArA kATiTi namaskAra che." Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 Ama prArthanA karIne nAradajI gayA pachI bhagavAna kRSNane khabara maLyA ke vyomAsura vAlabAla banIne emanI sAthe ramato ramatAM govALiyAnAM bALakone cerI cerIne guphAmAM nAkhI Ave che ane ane moTI zilAnA bAraNAthI guphAne baMdha karI mUke che. eTale ene ThekANe pADIne gvAlabALakone guphAomAMthI bhagavAna kRSNa cheDAvI lAvyA. Ama vrajavAsIone paramAnaMda cakhADatA bhagavAna kRSNa ane zrI balarAma viharI rahyA che, tevAmAM kaMsanA kahevAthI mathurAmAM bhagavAnane laI javAnA nimitte akrUrajI vrajamAM AvavA nIkaLyA ! rastAmAM teo bhagavAnanA bhakta heI A rIte paNa bhagavAnanA darzana pAmaze evA bhAvamAM tallIna banI gayA che. evAmAM ja bhagavAnanAM caraNakamalanAM cina(jemAM kamala, java, aMkuza Adi cina hatAM, te) nIrakhIne ratha uparathI nIce UtarI te cihna para ja vihavaLa banI loTI paDe che ! Ama dhIredhIre te bhagavadbhakta akrarajI barAbara saMdhyAkALe vrajamAM pahoMcI gayA..." akrUrajInuM Agamana anuSTrapa vahAlAM vairI banI jAya, kSaNe vairIya priya ho; evA vicitra saMsAre, rAcavuM zya game kaho? 1 nyAya, nIti tathA dharma, AdhyAtmapuTavaMta je; vyakti samAja baMnenA, jIvane otapreta te; ra saMsAra sAra e kheMcI, sAdhaka bhramare rUpe tatvamadhu supremIne, cakhADavA sadA mathe. 3 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 417 zukadevajI bolyA: "parIkSita rAjana vrajamAM apharajIe pahoMcI gAya dohavAnA sthAnamAM virAjelA bhagavAna zrIkRSNa tathA balarAmajIne dIThA. zyAmasuMdara zrIkRSNa pItAMbara ane gorasuMdara balarAme nIlAMbara paherela hatAM. baMnene agiyAramuM varSa cAlatuM hatuM. baMne baMdhuo soMdaryabhaMDAra hatA. zarada kALanA kamaLa jevAM netro ghUMTaNa lagI pahoMcatI lAMbI lAMbI bhujAo, manahara mukhaDAM ane lalita gativALA baMne bhAIo udAra hatA. teo cAle tyAre temanAM zubha lakSaNovALAM pagalAM paDatAM. mIThuM smita karatA cAlatA baMne bhAIonI gati saune mATe AkarSaka banI jatI ! gaLAmAM vanamALA ane maNihAra jhagamagatAM hatAM. emaNe hamaNAM ja snAna karIne cokhkhAM vastra paherelAM hatAM. zarIra para aMgarAga, ane caMdanane lepa hate. e baMne avatArI svarUpa baMdhuone jotAMveMta akrarajI premAvegamAM AvI jaI adhIrA banI rathamAMthI kudI ja paDayA ane e baMne bhAIonAM caraNomAM leTI paDayA. bhagavAnanA darzana thatAM apharajInI AMkhe AMsuthI chalakAI gaI. AkhuM zarIra romAMcita thaI gayuM. ukaMThAvaza gaLuM bharAI jatAM, teo potAnuM nAma paNa na darzAvI zakyA. bhagavAna apharajInA manebhAva pArakhI gyA. emaNe prasanacittathI pitAnA zubha hAthe temane uThADyA ane haiyA sarasA cAMpI dIdhA ! bane bhAIe, e akrurajIne eka eka hAtha pakaDIne emane ghera laI gayA. bhagavAne emanuM khUba svAgata karIne kuzalamaMgala pUchIne zreSTha Asana para besADayA. atithi tarIke emanA paga pakhALIne madhayukta dahIM vagere sAmagrIthI pUjA karI. tyArabAda atithijIne eka gAya bheTamAM ApI ane paga dabAvIne arajIne thAka dUra karyo. te pachI AdarazraddhA sAthe annAna karAvyuM. bhejana pachI balarAmajIe pAnabIDuM ApyuM ane sugaMdhIdAra mALA prA. 27 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 vagere ApI khUba rAjI karyA. Ama pUruM svAgata thayA bAda naMdarAya bAbAe pUchyuM. "arajI ! nirdaya kaMsa pAse divase vitAvavA e te jIvatA jIve gheTAMbakarAnuM kasAI pAse ja rahevA jevuM! vadhu te zuM kahuM, paNa pitAnI sagI bahena vilApa karatI rahI ane enAM bALakone e pApIe mArI nAkhyAM mAtra potAnA prANa bacAvavA mATe. AthI vadhu kaI duSTatA hoI zake che je rAjAe pitAnI bahenanI A dazA karI, e prajAnI te zI dazA na kare ! Ama naMdabAbAnI kuzalamaMgala-pRcchAthI arajIne badhe thAka sahejamAM utarI gaye. - zukadevajI kahe che: "sAyaMkAlanA bhojana pachI khuda bhagavAne paNa kaMsarAyane potAnAM sagAMsaMbaMdhI sAthaeNnA vyavahAra kevo che ane have kaMsa zuM Icche che, e viSe pUchayuM ane kahyuM : "cAcAjI, mAre kAraNe mArAM nirdoSa niraparAdhI mAtA-pitAne keTalI badhI yAtanA veThavI paDI ! huM ghaNA vakhatathI Icchate ja hato ke mathurAthI koI AvIne A samAcAro sa bhaLAve. have bole, Apa ahIM atyAre zA kAraNe padhAryA che ? tyAre akrUrajIe kahyuM : "bhagavAna ! kesa yaduvaMzIo ne to barabAda karI nAkhavA mAge che. A te nAradajInA kahevAthI ja vasudevajI bacI gayA che ! paNa kaMsanI niyata haju ThIka nathI. atyAre kaMse saMdeze te e mokale che ke Apa dhanuSa yajJamAM padhAro paNa kharI rIte Apa banene te pApI rAjA pahelavAno sAthe laDAvI mArI nAkhavA ja mAge che. A sAMbhaLI nirbhaya evA bane kumAra jorathI hasI paDyA ane tyArabAda e bane bhAIoe pitAne pitAsvarUpa naMdajI AgaLa akrurajI amane mayurAmAM kaMsa bolAve che te mATe padhAryA che, ema paNa kahI dIdhuM. tyAre naMdarAjAe gorasa bheLuM karavA govALiyAone tarata kahyuM : "bheTa-sAmagrI laI ekkAo joDI AvatI kAle savAre mathurAmAM ApaNe sau jaIzuM ane kaMsane gorasa ApIzuM. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 419 mathurAjImAM meTA utsava thaI rahyo che. temAM javAnuM che A ghAva naMdabAbAe AkhAye vrajamAM karAvI dIdhI !' gopIonI virahavyathA bhrAtA, mAtA, guru, suhada, svAmInAtha saguM badhuM nijAtmA rUpa je premI-pAtra; tyAM zeSa zuM rahyuM? 1 deha hRdaya ratanya, apAyuM sava jehane, vinA mete thatuM mRtyu, tehanA virahAgnie. 2 eka hovA chatAM jemAM, anaMtarUpa bhAsaze, adhiSThAna hari oma te, kartA-bhakatA nathI jage, 3 zukadevajI bolyA : "jyAre gopIoe sAMbhaLyuM ke amArA manamohana zyAmasuMdara ane gaurasuMdara balarAma(bane)ne mayura laI javA sAru a karacha vajamAM AvyA che, tyAre emanAM haiyAmAM ghaNuM ja vyathA thaI. teo badhI vyAkuLa thaI gaI. vAta sAcI che ke A e ja gopIo che ke jenI kSaNekSaNa e kizArada (khAsa karIne manamehaka zrIkRSNa) vinA yugayuge jevI thaI paDatI hatI, bhagavAna kRSNa mathurAmAM jaze-e sAMbhaLIne ja ghaNuMkharI gopIonA dilamAM jANe Aga lAgI gaI. tene lIdhe temane garama zvAse chavAsa cAlavA lAgyA, mukhakamala karamAI gayA, emanAM aMgaparathI saratAM ghareNAM ke kapaDAMnuMya emane dhyAna na rahyuM. evI e cetanAhIna banI gaI ke jANe zarIra ane saMsAra e kazAne khyAla na rahetAM AtmAmAM UMDI ja UtarI gaI. e saune bhagavAna kRSNane prema, madhura smita, hRdayasparzI vANuM, e badhuM yAda AvatAM emAM tallIna thaI javAyuM. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 Ama, emane viraha, e badhI gopIone asatya banI gaye!. kAraNa ke emanAM haiyAM ane e sarvenAM jIvana vagere sa kAMI bhagavAnane samarpita hatuM. te jaththA ne jaththAmAM bhegI thaI ane kheAlavA lAgI gaI : 'are vidhAtA ! te amane meLavyAM te kharAM, paNa haju kharekhara sAva najIka AvIe, tyAM te tuM alaga pADavA mathe che ! a kevuM? tuM krUra che, mahA krUra che| ! ame AmAM akrUraneA nahIM paNa tArA ja doSa mAnIe chIe ane e kAnAne zuM kahevuM ! tene paNa vividha mAnavA sAthe sneha karavAnI ane pachI snehane cheha devAnI Adata paDI gaI lAge che. jue ne, kSaNavAramAM ene sneha kayAM UDI gayA ? ame e kapaTI kAnA mATe dharabAra cheDayAM ane mana, tana, AtmA enA para nyUcchAvara karyAM, paNa e kAnAne kayAM enI jarA paNu kadara che? AjanI rAtanuM prabhAta mathurAnI srIe mATe nizcaya ja maMgalakArI thaze. dhaNuA divasanI madhura AzA phaLaze. ane emanI addhi AgaLa gamAra jevI amene te (bhagavAna kRSNa) cAhaze zI rIte ? A akrUra nAme bhale akrUra hoya, paNa mATeA kara che! nahI tA bhagavAnane zA mATe ahIMthI sthurAmAM kheMcI laI jAya? are, e ApaNane dhIraja paNa kayAM Ape che? are, akrUranuM te zuM kahIe, khuda zrIkRSNa pote ja A rathamAM caDhI beThA ! ane A gAvALiyA paNa ekAemAM temanI sAthe javA keTalI badhI utAvaLa karI rahyA che! amArA vRddo paNa emanI ja-drumAjIne rekI zakatA nathI, tethI have pharI zyAmasuMdara jova! kadAca ApaNe pAmIzuM ke naGe, te nizcita kahI ja na zakAya. e rAsalIlAna madhura divase| yAda Ave che, jANe have sapanAnI ma!phaka e vItI ga kharekhara, ame e priyatama vinA sIrIte jIvI zakIzuM ?...' zukadevajI khAlya! : he parIkSita ! meDhethIte A rAte Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 421 gopIo bolI rahI jaNAtI hatI paNa e gopIone ekeeka mane bhAva bhagavAna zrIkRSNanAM sparza ane AliMgana ja karI rahela hatuM. teo he dAdara ! he mAdhava! ema ucethI bolI pikArI sulalita svarathI rovA lAgI gaI hatI. retA rAtAM AkhI rAta ja vItI gaI ane savAra thayuM. akrUrajI saMdhyAvaMdana prabhAtanuM AdithI nivRta thaI ratha para besI rathane hAMkavA lAgyA. naMdabAbA Adi gevALiyAoe paNa dUdha, dahIM, mAkhaNa, ghI AdithI bharelAM mATalAM ane bheTanI bahu sAmagrI laI lIdhI ane ekkA upara caDhAvI emanI pAchaLa pAchaLa cAlavA mAMDayuM. basa, te ja vakhate anurAganA raMgamAM raMgAyelI gopIo potAnA prANapriya zrIkRSNa pAse AvI. emanuM madhura smita vagere joI cheDI vAra te kAMIka sukhI thaI ane saMdezA mATe ratha pAse badhI hAraba dha UbhI rahI gaI. bhagavAne gopIonI viraha vedanA joI kahI dIdhuM : "huM jarUra AvIza.' ema kahI dhIraja ApI, paNa gopIo to jyAM lagI rathanI dhajA dekhAI tyAM lagI tyAMthI khasI ja nahIM, jANe citarAyelI chabIo ke na hAya emanAM mana te pitAnA mohaka zrIkRSNamAM baMdhAI gayelAM tethI AzA hatI ke thoDe dUra pAchA teo amArI AgaLa AvI ja javAnA; paNa teo te mathurA tarapha javAnA hatA eTale chevaTe nirAza nirAza thaI gaI. ghera e badhI gopIone parANe javuM ja paDyuM ane vAraMvAra yAda karI karIne virahabhAra ocho karavA lAgI gaI !" zukadevajI berayAH "A bAju akarajI eka bAju ratha Ubho rAkhI yamunAjImAM snAna karavA gayA ane gAyatrI ja pIne DUbakI mArI to tyAM paNa bhagavAna kRSNane joyA. eTale theDI vAra te bhramamAM paDI gayA ke kadAca ratha uparathI utarI ahIM mArI sAthe nahAvA AvyA haze ! paNa bahAra DekuM kADhI ratha para jue te tyAM baMne bhAIo vyavasthita rIte barAbara beThA hatA. eTale bIjI DUbakI mArI to Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4rara tyAM paNa emane ja joyA ane eTalAmAM te zeSanAga para virAja-mAna e bhagavAnane joyA ane AkhuM jagata emanI stuti karatuM paNa nihALyuM. tethI pote paNa bhAvapUrvaka stuti karavA lAgyA, paNu tevAmAM ja bhagavAna aMtardhAna thaI gayA tyAre akrUrajI yamunAmAMthI bahAra nIkaLI, jaladI jaladI prAtaHkarmo patAvI ratha para AvI besI gayA'' mathurAmAM Agamana anuSTupa sageA anyAyakArI hA, lAhI-sabadhathI bhale ! kSatriye za ore tyAM, tenA doSa tAvaze, sasthAnA mAdhyame kintu, leAkeA ne sevakaiA laI; krAMtipriya kharA sAdhu, sAdhe te kAc dha thI. 1 brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! akrUrajI bahAra AvIne rathamAM beThA ke tarata ja bhagavAna kRSNe pUchyuM: kAkAjI ! ApanuM AzrayaM tra mukha joI mane thAya che ke tame pRthvI, pANI ke AkAzamAM kAMIka adbhuta vastu joI hAya ! te bhalA kahe ne, tame evuM te zuM joyuM ke jethI Ama cheka AzcaryoMmAM garakAva thaI gayA che ?' akrUrajI kahe cheH prabhe! A jagatamAM je kAMI adbhutatAe che, te ApamAM che. Apa sivAya bIje kAMya e adbhutatAo che ja nahIM. kAraNa, Apa svayaM vizvarUpa che. pachI ahIM ApazrIne dIThA bAda bAkI jagata samastamAM jovA jevuM che ja zuM ?' khasa, ATaluM kheTalI akrUrajIe utAvaLathI ratha hAMkavA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 423 mAMDyo ane sUryAsta thAya te pahelAM te mathurAnagarImAM pahoMcI ja gayA. parIkSitajI! mArgamAM to ThekaThekANe gAmaDAMnA ane mathurAnagarInA leke e baMne bhAIone dhasArAbaMdha maLavA Avye jatA hatA ane bhagavAna zrIkRSNa tathA balarAmajIne ekITase jovA lAgatA hatA. naMdabAbA Adi vrajavAsIo te pahelethI tyAM pahoMcI gayelA ane mathurAnagarInI bahAranA upavanamAM rokAI e be bhAIonI vATa jotA hatA. ratha AvI gayA pachI bhagavAna zrIkRSaNe smita karatAM karatAM vinIta bhAve arajIne hAtha premathI potAnA hAthamAM laIne kahyuM: "kAkAjI ! Apa ratha laIne prathama mathurAmAM praveza kare ane Apane ghera padhAro. ame leke pahelAM ahIM UtarIne nagara jevA jaIzuM. akrurajI bolyAH "prabho ! huM Apane bhakta chuM. ApanA vinA mathurAmAM jaI nahIM zakuM. Apa mane na taje, bhagavana! Apa balarAmajI, govALiyAo tathA naMdarAyajI Adi AtmIyajane sAthe pathArI mAruM ghara ApanI pavitra caraNarajathI pAvana karI pratye ! mAre ghera padhArI mane sanAtha banAvo. ApanAM caraNa pakhALavAthI agni, devo ane vaDIlo sau khuzakhuza ane tRpta-tRpta thaI javAnAM. jemanAM gIte saMtajano paNa aharniza gAyA kare che, tevo mahAyaza mahAtmA bali pAmelA te mAtra ApanAM caraNa pakhALavAthI ja ! are, mahAyaza ja nahIM, atula adhaya ane je mahApremI bhaktanI parama gati thAya che tevI ja parama gati te balirAjA pAmI gayelA. ApanA caraNu-jalarUpa gaMgAjIe te traNe lokane pAvana karI nAkhyA ja che. kharekhara, e mUrtimAna pavitratA ja che ! gaMgAsparzane lIdhe ja sagaraputronI sadgati thaI ane e ja gaMgAjalane bhagavAna zivajIe pitAnA mastaka para ArUDha karyuM che. he yaduvaMza ziromaNi! Apa te denA ArAdhya deva che, jagatanA nAtha che, svAmI che. ApanAM guNa ane lIlAonuM zravaNa tathA kIrtana ghaNuM ghaNuM maMgalakArI che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 uttama puruSe A jagatamAM ApanA guNonuM sadaiva kIrtana karyA kare che. nArAyaNa! huM Apane namaskAra karuM chuM.' AvI bhaktisabhara mIThI vANa suNu bhagavAna kRSNa bAvA : kAkAjI ! ciMtA na karo. huM bhAI vagere sAthe Apane ghera jarUra AvIza. ane badhAM svajanone game tevuM kAma paNa karIza. paraMtu kAkAjI, pahelAM A yaduvaMzanA kohI evA saramukhatyAra 2AjavI kaMsane to nAbUda karI nAkhuM !" AvuM sAMbhaLIne prathama te arajI kaMIka anyamanaska jevA thaI gayA, paNa AjJA to mAnavI ghaTe te rIte mAnIne rAjA kaMsane pote vAsudeva ane balarAmane teDI lAvyAnA samAcAra ApI dIdhA ane pachI pitAne ghera gayA." kone mathurAne gheluM karyuM anuSyapa zuddha divya jahIM neha, nArIhaiyuM pichAnatuM, zIvra aI jAtuM tyAM. ne paraM sthAna pAmatuM. 1 paraMtu prabhu sAkAra, dhikkAre jaIneya je; pAmaze tenuM tatkALa, phaLa bUruM khare ja te. 2 zukadevajI kahe cheH "parIkSita ! bIje divase bIje pahore bhagavAna zrIkRSNa bhAI balarAmajI tathA goThiyA govALiyAo sAthe mathurApurI jevA nIkaLyA. teo to A suMdara-ati suMdara-mathurAnagarInI vividha prakAranI bAMdhaNuM ane zobhA nIrakhI rahyA hatA, paraMtu mathurAnA nArIjagatane khabara paDI ke bhagavAna kRSNa pitAnA bhAI tathA vrajagovALiyAo sAthe mathurAnagarImAM AvyA che, tethI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 425 emanA AnaMdane pAra ja na rahyo ane badhI nArI utsukatApUrvaka emane ja nihALavA peAtapeAtAnI aTArIe upara caDhI gaI ! jaladI jaladI jovA Atura keTalIke te vastro ane ghareNAM UlaTAM ja paherI lIdhelAM, tA vaLI keTalIka mahilAe te| joDanAM badale eka eka AbhUSaNa paherI jovA maDI paDI hatI. I ! eka ja AMkhe AMjaNa AMjIne jovA lAgI gaI hatI. keTalIka bhejana karatAM karatAM kALiyA hAthamAMnA phekI cAlI nIkaLelI. keTalIka pUruM snAna karyA vinA jematema kapaDAM paherI nIkaLI paDelI. keTalIka tA baporane ArAma karatI karatI bhagavAnanuM AvavuM sAMbhaLI AkhA ceLatI ceALatI nIkaLI paDI hatI. keTalIka bALakAne dUdha pivaDAvatAM pivaDAvatAM ema ne ema bALAne mUkIne bhagavAna zrIkRSNane nIrakhavA doDI AvI. matavAlA zrIkRSNe basa, mastImAM A badhuM jotA ane smita karatA karatA bhAI balarAma vagere sAthe madenmata gujarAjanI peThe cAlyA AvatA hatA. AthI nagaranArIe tA e kamalanayana prabhune joI Ana vibhAra banI gaI ane bhagavAne paNa vilAsapUrNa ane hasatI AMkheAthI e badhIye sannArIenuM citta ekAeka cerI lIdhuM. Ama te! trajanI emanI lIlAe ane vrajanAroAne bhagavAna kRSNathI maLatA AnaMda vAtAmAM emaNe sAMbhaLelA, paraMtu Aje tA A saune najaronajara e AnaMda mANavA maLyA. bhagavAne paNa temanI prabaLa utsukatAneA hArdika pyArabharI najara nAkhI emanAM saunAM dila harI laI evA ja saphaLa pratyuttara vALI dIdhA. parIkSita ! e sau nArIoe paNa bhagavAnane peAtAnA manamAM saMgharI emanI zyAmasuMdara chabIne premAliMgana ekasAthe ApI dIdhuM. e badhIya ramaNIe!nI ghaNA vakhatanI dardInecchA emanAM snehudhelAM nayanAe peTa bharIne tRpta karI lIdhI. emanAM me rAma pukti thayAM ane kaika siAne virahAgni zAMta thaI gayA. aTArIe para UbhelI nArIe e devAMganAonI jema pratyeka aTArI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 parathI pune varasAda varasAvI dIdhe. ahIM parIkSita ! A mAninIonAM mukhakamala premAvegathI evA te khIlI UThayAM ke na pUche vAta ! bIjI bAju dareka varNanA mAnavasamudAya sthAne sthAna para dahIM, cokhA, jalapAna, phUlahAra, caMdana ane bheTa-sAmagrIo samapI AnaMdamagna thaI bane bhAIonI pUjA karavA pratyakSa lAgI gayo ! emane joI puravAsIo paraspara kahevA lAgyA : "dhanya chIe ApaNe! ke yegIone mahAtapathI je mUrti svapnamAM paNa jovA na maLe te ApaNane sthaLa AMkhothI jevA ahIM Aje maLI gaI che !" je bebIe rAjA kaMsane khuzAmatiye nokara hAI A banenuM apamAna karyuM tene taratAtarata e paraco maLyo ke tyAM ne tyAM kapaDAMnI gAMsaDI teNe emane ema choDI devI paDe ane dhAbIne ghebI jevo badale maLyo ane e dhAbInAM vaphAdAra mANasone emanA joge badale maLI gaye. vaLI jarAka AgaLa jatAM eka zramajIvI ane bhakitasabhara darajI maLI gayo ke eNe bhagavAnane evA to suMdara Dhabe sajAvI dIdhA ke abhuta-adbhuta lAgavA lAgyA. e darajIe to mAtra sthaLa sajAvaTa ApI, paraMtu tenI apUrva bhakti parathI bhagavAne e darajIne sArUpya mukti ApI dIdhI. e ja rIte sudAmA nAmanA mAlIe bhakitasabhara phUlahAra Apyo tathA vAlabAlo sahita bane yuvAnanI pUjA karI, te tenuM jIvana paNa preyazreya banethI ajoDa banI gayuM. gItAmAM bhagavAna kRSNa kela Ave che: sAdhutA rakSavA kAje, ne durjanatva TALavA; dharmanI sthApanA mATe janma dharuM yuge yuge. parIkSitajI ! jANe e ahIM sArthaka pratIta thayo ! Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kunjAne sauMdaryadAna thAya ekAgratAthI je, bhagavatsu samarpita kare te naranAranI sau citA bhagavAna svayaM! 1 jyAre sannArI kukhyA, thaI pUrNa samarpita te khIlavI zakI tyAre, sva tana, mana, cetana ! 2 zukadevajI bo9yAH "parIkSita ! A pachI jyAre bhagavAna kRSNa pitAnI sAthI-maMDalI sAthe rAjamArgamAM AgaLa vadhyA tyAM emaNe eka evI yuvatI joI, jenuM mukhakamaLa te atisuMdara hatuM, paNu zarIre kUbaDI hatI. AthI enuM nAma kujA paDeluM. te pitAnA hAthamAM caMdanane thALa laIne rastA parathI cAlI jatI hatI. e nArI para kRpA karIne pitAnA A avatAranA svarUpabhUta (athavA zRMgAra) rasanuM sukha ApavA bhagavAne IchayuM. A dRSTithI bhagavAne smita karatAM pUchI lIdhuM: "are sannArI! tame koNa che ? A caMdana kAne mATe laI jaI rahyAM che ? kayANuM ! mane sAce sAcuM kahI de. A ghaNuM uttama caMdana-A madhura aMgarAga amane paNa ApI zakaze na ? evuM dAna karavAthI tamane khUba rasa paDaze ane parama zreya paNa thaze ja." tarata e paNa evuM ja madhuruM belI "are parama suMdara puruSa! kaMsanI eka parama priya chatAM dAsI chu kaMsa mahArAjA mane mAna-sanmAna bahu Ape che. Aje to mAre nAma trivakrA athavA ku paDI gayuM che, paNa huM kaMsajIne tyAM caMdana-aMgarAga lagADavAnuM kAma karuM chuM. mArAM banAvelAM caMdana ane aMgarAga bhojarAja evA mahArAjA kaMsane bahu game che. paraMtu Apa banenAM mukhaDAM jotAM mane lAge che ke tama baMdhu jeDI karatAM AvA caMdana ane aMgarAgane mATe bIju kAI vadhu yogya nathI ja ! Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 ema kahetI kahetI te kusnAe jANe be jaNa paikI paNa pitAnuM sarvasva bhagavAna kRSNane caraNe dharyuM hoya tema te badhuM caMdanaaMgarAga ane potAnuM hRdaya sudhdhAM dharI dIdhuM. bhagavAna kRSNa ane balarAme tarata te aMge lagADayuM ane khUba zobhavA lAgyA. AthI ajANa chatAM yugayuganI pichAna jANe hoya tevI muja para ekAeka prasanna prasanna thaI gayA. bhagavAne e traNa jagyAe kubaDA zarIravALI kujAnA paga para pitAne paga mUkI e kusuMdarIne bane paMjA dabAvyA ane hAtha UMcA karI be AMgaLIo e nArInI DADhI para lagADI ane teNInA zarIrane jarAka uMcakayuM. ahA, parIkSitajI tarata camatkAra ja jANe thaI gayo ! pahelAM te teNInAM kamara, chAtI ane gaLuM traNeya vAMkAM hatAM. te badhAM sIdhAM ane samAna banI gayAM. bhagavAnanA sparzamAtrathI te ja paLe eka atisuMdara ane mohaka zarIradhAriNe mahilA banI gaI. jo ke prema ane karmamuktinAya mahAniyamabhUta evA bhagavAna mATe AmAM kazI navAI nahotI ja. kAraNa ke teo te sarvadevanA paNa parama devasvarUpa che ! AvA suMdara zarIradhArI bhagavAna kRSNa para tatkALa kujA evI te vArI gaI ke rastA para bhagavAnane dupaTTAne eka cheDe pakaDI belI UThI: "vIraziromaNa! Apa mAre ghera padhArI mane pUrNa rIte pAvana kare." bhagavAne mita karyuM. kujA samajI gaI ke potA para prabhu pUrNa prasanna thayA che. prasanna thavA chatAM bhagavAna balarAma ane sAthIo sAme ATaluM ja mitapUrvaka bolyA: "pahelAM mAre te ahIM je mATe huM Avyo chuM te kAma karavuM joIe ne ? ema kahI bhagavAna te AgaLa cAlavA lAgyA, paNa kujAe to kayAMya lagI bhagavAnanI bhaNI comerathI jANe joyA ja karyuM ! kAraNa ke kunuM zarIra bhale muja pAse rahyuM hoya, paNa kubajAnuM dila te kRSNa - dilabaramAM homAI cUkayuM hatuM." Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanuSyabhaMga maMdAkrAMtA mRtyu pelAM, maraNa bhayathI kaMsa zithila kIdhe, jItI lIdhI, nagarI mathurA, sarvane neha DhIdhe gopIo sau prabhuvirahathI, duHkha pAme chatAMye, jANe saunI, nikaTa prabhu che, evuM vedAI jAya ! anukupa duSTatAne diye daMDa, ne pUje suSNutA ati, sarvezvara, aho kRSNa devonA deva zrIpati. brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! mIThI mIThI vAta karI kujAne vidAya ApyA pachI teo (bhagavAna kRSNa ane balarAma bane pitAnA sAthIjane sahita) vyApArIone bajAramAM pahecyA, tyAre e vyApArIjanoe e bane vAra bhAIone pAnabIDAM, hAra, caMdana, vividha prakAranI AkarSaka bheTa dharI dharIne sevApUjA karI. bhagavAna kRSNanA darzana mAtrathI sau sannArIjanonAM hadayomAM premAvega tarata UbharAI Avate jaNAta, milananI IcchA jAgI UThatI. eTalI hada sudhI ke emane potAnA zarIranI sUdhabUdha paNa rahetI nahatI ! e badhI sannArIonAM vastro vagere jANe sAva DhIlAMDhIlAM banI jatAM ane teo badhA citranI ja mUrtio hoya evI banIne jyAM zrIkRSNune dekhe tyAM UbhI ja rahI jatI hatI ! A pachI nile pa evA e bhagavAna zrIkRSNa mathurAnagarIne vAsIone dhanuSyayajJanuM sthAna pUchatAM pUchatA raMgazALAmAM pahoMcyA ane emaNe tyAM rAkhavAmAM AvelA IndradhanuM jevA eka adbhuta ghanuSyane Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 joyuM. e dhanuSyane bahumUlya alaMkArothI sajAveluM hatuM. enI khUba pUjA thayelI hatI ane ghaNuM ghaNuM sainike enI rakSA karatA hatA. e rakhevALa sainikone rokavA chatAM bhagavAna kRSNa parANe e dhanuSyane upADI lIdhuM. DAbA hAthe e hetupUrvaka uThAvyuM, enA upara derI caDhAvI ane eka kSaNamAM kheMcIne vacce vaccethI jema madanmatta hAthI zeraDInA TukaDA kare tema TukaDA karI nAkhyA. e tUTavAthI enA zabda pRthvI, dizAo ane AkAzamAM jabaro paDagho paDyo ! e avAja sAMbhaLI khuda kaMsa rAjA paNa bhayabhIta thaI gayo dhanuSya A rIte tUTatAM enA rakhevALa AtatAI asure te badhA zrIkRSNa ane sAthIo para evA te bagayA ke bhagavAna zrIkRSNane pharatA gherIne UbhA rahI gayA ane emane pakaDavAnI IcchAe barADavA lAgI gayA. bAlavA lAgyA : "Ane pakaDI le, bAMdhI le, je je, javA na pAme." emano A duSTa abhiprAya jANyA pachI balarAma ane zrIkRSNane paNa Doka krodha te AvI ja gayA ane emaNe e dhanuSyanA TukaDA uThAvI enAthI ja emane ane emanI kumaka mATe mokalelI bIjI senAne khurada ja belAvI nAkhyo ! ane e kAma jhaTa jhaTa patAvI e yajJazALAnA mukhya bAraNethI bane bhAI bahAra nIkaLI AvyA ane khUba moja pUrvaka mathurAnagarInI zobhA nihALatAM nihALatAM viharavA lAgI gayA. jyAre nagarInivAsIoe baMne bhAIonA A adbhuta parAkramanI vAta sAMbhaLI ane e beu bhAIonAM teja, sAhasa tathA anupama rUpane joyAM, tyAre e badhAMe manathI nakkI karI lIdhuM ke mAnIe ke na mAnIe paNa kharekhara A be kizore sAmAnya mAnava nathI, paNa mAnavazarIramAM AvelA A uttamottama devA ja che ! A rIte bhagavAna kRSNa ane bhAI balarAmajI baMne jaNa pUrI svataMtratAnI sAthe mathurAmAM vicAravA lAgyA. jyAM sUryAsta thayo ke Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 431 baMne bhAI govALiyAo sAthe nagaranI bahAra pitAnA mukAma para ke jyAM badhA ekkAo rAkhyA hatA tyAM AvI pahoMcyA. parIkSita ! traNeya lokanA moTA moTA devo te cAhatA hatA ke lakSamIjI pitapitAne maLe, paraMtu lakSmIjIe te badhAne parityAga karI ekamAtra bhagavAnane ja pasaMda karyA ane evAM e lakSmIjIe sadAne mATe bhagavAnamAM ja nivAsa banAvI dIdhe, evA e puruSabhUSaNu bhagavAna zrIkRSNanA aMgeaMganA sauMdaryane nIrakhe, e mathurAvAsIonuM keTaluM moTuM saubhAgya kahevAya ! vrajamAMthI vidAya letI veLAe gopIoe virahAtura thaI "mathurAvAsI kharekhara bhAgyazALI che !' e prakAranI je je vAta karI, te sAcI TharI cUkI. kharekhara mathurAvAsIo bhAgyazALI ane paramAnaMda magna banI cUkyAM! have parAkSata ! yamunAmAM hAthapaga dhoIne zrIkRSNa ane balarAmajIe dUdhathI banelA khIra Adi padArthonuM premathI bhojana karyuM ane dhanuSyabhaMganuM jANyA pachI have kaMsa pite zuM karavA Icche che, te vAtane patto meLavI te rAte te baMne bhAIo tyAM ja sUI gayA !" apazukananI akaLAmaNa naDe svayaM dagAkharI, dago na keIne sage; svadagAthI dagAra, dagabhaga banI jate. 1 mRtyu denArane sauthI, pelAM mRtyu ja mAraze; anubhava karAvI de, DarAvI apazukane. 2 zukadevajI belyA : "rAjA parIkSita ! kaMse jyAre sAMbhaLyuM ke zrIkRSNa ane balarAma e baMne bhAIoe dhanuSya teDI nAkhyuM ane Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 rakSake tathA emanI madada mATe mekalela senAnA paNa sahAra karI nAkhyuM ane te mAtra e be bhAIone mana tA ramata jevuM hatuM ema karavAmAM e be bhAIone kazI taklIph na uThAvavI paDI ke na DhAM mahenata karavI paDI ! tyAre te khUba DarI gayA. te duddhine kaya lagI nidrA ja na AvI. he parIkSita ! ane jAgatAM ane svapnamAM evA apazukana dekhAyA ke je enA mRtyusUcaka ja hatA. dA. ta. pANImAM ke dRNumAM ene peAtAnI kAyA pratibiMbita thayelI dekhAtI tA kharI ja paNa mAthuM dekhAtuM nahetuM. mAtra dhaDa ja najare paDatuM hatuM ! AMgaLI vagerenI ADa na hai|vA chatAM kaMsane caMdrama!, tArA ke dIpaka AdinA prakAze mevaDA dekhAvA lAgI gayA. eTaluM ja nahIM balake chAyAmAM ene chidro paNa dekhAvA lAgyA. kAnAmAM AMgaLI nAkhe teya prANeAne dhUM dhU` avAja ene nahe te saMbhaLAte. vRkSe badhAM amuka raMganAM dekhAtAM hatAM ane retImAM ke kIcaDamAM peAtAnA paganA cihna naheAtAM dekhAtAM ! kaMse svapnamAM paNa joyuM ke, te kAI pretAnA gaLa lAgele che. gadheDA para caDhIne jAya che ane viSa khAI rahela che. enuM AkhuMye zarIra telamAM tarabatara banyuM che. gaLAmAM japAkusumanI mALA che ane nagna thaIne kacAMka jAya che. Ama svapnamAM ke jAgRtimAM kaMse A ja prakAranA bIjA paNa ghaNA apazukana joyA. A kAraNe kaMsane dhaNI mahAna ciMtA thavA lAgI. te mRtyuthI cheka DarI gayA ane ene nidrA pazu AkhI rAta ne ja AvI. parIkSita ! jyAre rAta vItI gaI ane jyAre sUryanArAyaNa udayamAna thayA tyAre rAnta kaMse daMgala (kustIne) maDhe|tsava ArabhAvyA. rAjakama cArIoe rUDI rIte ra'garbhAmanI sajAvaTa karAvI. merI vagere vALavAgavA lAgyAM. leAkeAne besavAnA mAMcaDA, phUla, gujarA, nAnAmoTA jhaMDA, vasro vagerethI sAvI devAye!, jena upara brAhmaNa, kSatriya Adi nagarajana tathA grAmINujana yathAsthAne Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 3 besI gayA. mitra ane khaMDiyA nAnAmoTA rAja paNa potapotAnA nizcita sthAne besI gayA. kaMsa rAjA nAnAmoTA rAja beThelA te badhAnI vacce vacce potAnA maMtrIo sAthe jaI badhAthI UMcerA koSTha rAjasiMhAsana para ja jaI beThe. e samaye paNa apazukanane kAraNe kaMsanuM citta te khUba gabharAyeluM hatuM ja. A ja vakhate pahelavAnanA tAla (jAMgha) ThokavAnI sAthosAtha vAjAM vAgavA lAgyAM ane garviSTha pahelavAno khUba banIThanIne tarata pitA potAnA ustAdanI sAthe akhADAmAM UtarI AvyA. cANura, muSTika, kUTa, zala ane tozala vagere je sauthI zreSTha pahelavAne hatA teo vAjAMonA mIThA madhura avAjethI pretsAhita thaIne akhADAmAM AvI AvIne besI gayA. basa, e ja vakhate bhojarAja kaMse naMda vagere govALiyAone tyAM AmaMtrI lIdhA. e badhA govALiyAoe judA judA prakAranI vrajathI lAvelI bheTa ApI ane pachI te badhA maMca upara jaIne pitapotAnA sthAne besI gayA." ke savadha vaizAcika ane vRtti, pazumAM saMgadoSathI; saMgaguNe thatI tema maryatA divyatA tahIM, 1 khuda prabhu taNA saMge, dazA je thAya te bhalI, jivADe ke prabhu mAre tAravA kAja bhAvathI. 2 zukadevajI bolyA : "parIkSitajI ! bhagavAna zrIkRSNa ane balarAmajI zauca Adi kAmane lIdhe jarA moDA paDayA hatA. naMdabAbAnI sAthe teo akhADAvALI e raMgabhUmi para AvyA pra. 28 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 nahetA. jyAre pahelavAnoe barAbara pitAnuM daMgala zarU karyuM, tevAmAM te baMne bhAIo tyAM AvyA te kharA, paraMtu emaNe joyuM ke kuvalayApIDa hAthI barAbara rastA vacce Ubhe che ! tyAre teoe tene paDakAratAM kahyuM : "mahAvata ! e mahAvata ! amArA mArgamAMthI bAju para haTI jA ane amane rasto ApI de. sAMbhaLato nathI? jhaTa kara, jhaTa kara, nahIM to huM A hAthInI sAthosAtha tane paNa yamarAjane ghera pahoMcADI dauM chuM. paNa mahAvate te na mAnatAM UlaTuM potAnA hAthIne aMkuza mArI khIjavI bhagavAna zrIkRSNa sAme ja AgaLa dhapAvyA. Ama te e hAthIe kRSNane pitAnI sUMDhamAM lapeTI lIdhA, paraMtu bhagavAna kRSNa pAtaLA banIne bahAra sarakI AvyA ane ene eka Those lagAvI pachI e hAthInA paganI vacce jaIne chupAI gayA. prabhune potAnI sAme na jotAM kuvalayApIDane ghaNe krodha UbharAI AvyuM ane teNe bhagavAnane suMghI pitAnI sUMDhathI pharIthI pakaDI lIdhA. paraMtu bhagavAne jera karIne tarata potAnI jAtane choDAvI lIdhI. pachI hAthInI pUchaDI pakaDIne bhagavAna kRSNa jotajotAmAM garuDa jema sApane ghasaDI lAve che, tema e kuvalayApIDa hAthIne so phUTa lagI ghasaDI lAvyA. svayaM bhagavAna jema vraja mAM vAchaDA sAthe khelatA hatA tema A kuvalayApIDa jevA mahAna hAthI sAthe paNa bhagavAna kRSNa khelavA lAgI gayA ! pele hAthI DAbI bAju pakaDavA jAya, tyAM teo jamaNI bAju Ave ane jamaNI bAju pakaDavA jAya tyAM teo DAbI bAjumAM AvI jAya! je te hAthI emane dharatI para paDelA jANI pitAnA be majabUta dAMta emane mAravA jAya, tyAM te bhagavAna kyAMnA kayAMya pahoMcyA hoyachevaTe krodhAvezamAM AvI te bhagavAna para tUTI paDyo. paraMtu madhu daitya jevAne pachADanAra bhagavAna pAse A che moTA hAthI paNa zI visAtamAM che ? have bhagavAne e hAthI pAse jaIne pitAne eka hAthathI enI sUDha pakaDI enA Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 435 dAMta ja ukheDI nAkhyA ane e dAMtathI ja hAthI ane mAMDavata baMnane ThekANe karI nAkhyA ane tyAM ja baMnene marelA che. bane dAMta sAthe teo raMgabhUmimAM pravezyA. basa, atyAre saune e kRSNa bhagavAnamAM badhA ja rasane judI judI rIte pratyakSa anubhava thaI cUkyo. chevaTe, cANura, muSTika Adi pahelavAna uparAMta mAmA kaMsane paNa ThekANe karI nAkhyA ane baMne bhAIoe tyAMthI jelamAM jaIne pitAnAM mAtApitA vasudeva-devakIjIne jelabaMdhanathI cheDAvyAM ane pitAnAM mastaka baMnenAM caraNamAM namAvI e baMnenI caraNaraja mAthe caDhAvI vaMdanA karI. e pachI baMne hAtha joDI UbhA rahI gayA !" kartavyapUrti anupa sneha vide niHsaMgI zuddha gaMgAnI cIvana; joyuM, jANyuM ane mANyuM, zrIkRSNaprabhu-jIvana. 1 vraja ne dvArikA vacce, parAyAM potIkAM aneka to tyAM meha, kartavya saMbaMdhe sAcavyA, ahe!! 2 gaurava nyAyasaMpanna AjIvikA vizuddhane AtmakiraNanA rUpe Atma-vicAra uddabhave. 3 brahmacArI zukadevajI kahe che : "rAjA parIkSita ! bhagava! 1 kuze vicAryuM ke have jyAre mAnavAvatAra lIdho che, tyAre pitA pratye mAtApitA (vasudeva-devakIjI) bhagavadbhAva ja je rAkhaze to emanA nehavAtsalyanuM paraspara saMvedana nahIM thAya, ema dhArI teone kasudeva Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 devakI para pitAnI yogamAyAne prerI ane emanI pAse vaDIla bhrAtA balarAmajInI sAthe jaI namra vANImAM bolyA : "ame bane bhAIo ApanAM ja bALaka hovA chatAM amArAM bacapaNa ane kaumArAvasthA moTe bhAge vrajamAM vItyAM jethI amAruM heta Apane ane ApanuM mIThuM vAtsalya amane durdevavazAt nathI maLI zakahyuM. kharekhara joIe to, A pArthiva mAnavazarIrane pitA-mAtA ja janma Ape che ane ghaNuM ghaNuM lAlanapAlana kare che, tyAre mAMDa A marya zarIra dharma, artha, kAma ane mokSanI prAptinuM sAdhana banI zake che. mANasa so varSa jIvI mA-bApanI khUba bhaktipUrNa sevA kare to paNa zuM emanA anahada upakArano badalo vALI zake ? nA, bilakula nahIM ! te kharekhara asaMbhavata che. je saMtAna na sAmarthazALI hovA chatAM potAnAM mA-bApanI tana-dhanathI sevA na kare tevA saMtAnane tenuM mRtyu thayA bAda yamadUte tenA ja zarIranuM mAMsa khavaDAve che. je e vRddha mAbApa, satIrUpa dharmapatnI, bAlakasaMtAna, guru, brAhmaNa ane zaraNAgatanuM gauravapUrNa rIte bharaNapoSaNa na kare, te bhale jIvatA hoya, toye muDadA samAna ja che. Ama he parama pUjya ! amArA ATalA divaso kharekhara nakAmAM ja (vyartha ja) vItI gayA. kemake kaMsanA bhayathI sadA udvigna citta rahevAne lIdhe ame ApanI sevA karavA mATe asamartha ja rahyA. e mAtApitA ! Apa bane e mATe amane kSamA karo. duSTa kaMse Apa bannene ATaATalAM kaNe ApyAM, paraMtu ame dUra ane parataMtra jevA hevAne kAraNe ApanI koI ja sevAzuzraSA nathI karI zakyA !" parIkSita A mujaba jyAre khuda bhagavAna ja beyA, tethI te mAbAparUpa vasudeva-devakIjIe tarata bane bALakone uThAvI vAtsalyabhAvathI hadaya sAthe khUba cAMpI lIdhA. parIkSita ! A Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 427 vakhate emane asIma AnaMdano anubhava thayo. teo snehavaza pUrNa mohita thayAM ane harSAzrudhArAothI te banne bALakane abhiSeka karavA lAgI gayAM. teo evA bhAvasabhara thayAM ke kazuM belI ja na zakyAM ! devakInaMdana bhagavAne potAnAM mAbApane dilAso AyA pachI pitAnA nAnAjI ugrasenane yaduvaMzIonA rAjA banAvyA ane kahyuM : "mahArAjA ! ame sau ApanI prajA chIe. Apa amArA para zAsana kare. rAjA yayAtine zApa hovAne kAraNe yaduvaMzI kAI rAjasiMhAsana para nathI besI zakata. vaLI mArI evI ja IcchA che jethI Apane koI doSa nahIM lAge ane huM sevaka banIne ApanI sevA karato rahIza, tyAre bIjA rAjAonA viSe to kahevuM ja zuM ? meTAmoTA devo paNa mAthuM namAvI Apane bheTa Apaze." bhagavAna zrIkRSNa ja AkhAye jagatanA vidhAtA che. kaMsabhaye je ahIMthI bhAgelA te yadu, vRSNui, aMdhaka, madhu, dAzAha ane kukara Adi vaMzAmAMnA samarasa jAtinAone zodho zodhI pAchA be lAvavA. e badhAne ghara bahAra rahevAnuM thavAthI ghaNAM kaSTo veThavAM paDelAM. bhagavAne emano pUro sahakAra karyo ne dilAso paNa dIdho. ghaNI ghaNI dhanasaMpadA ApI tRpta karyA temaja pitapotAnAM mULa gharomAM vasAvyA. have zrIkRSNa tathA balarAmajInA bAhubaLa badhAM surakSita hatAM. teo katArtha thayAM. bhagavAna te kadI na sukAya evI jAtanA kamalarUpa hatA. parIkSitajI ! have te baMne bhAIe naMdabAbA kane AvyA ane kahyuM: "pitAjI ! Ape ane mAtuzrI yazodAjIe amAruM je sneha ane AtmIyatAthI lAlana pAlana karyuM che, te bhulAya tevuM nathI. have Apa sau drajavAsIjane vrajamAM padhAro. have amAre ApanA uparAMta amArAM pUjaya mAbAparUpa vasudeva-devakIjI pratyenuM tathA lehInAM kuTuMbIjane pratyenuM RNu paNa sevArUpe cUkavI ApavAnuM che. ApanA niSNuDa snehane lIdhe ame vAraMvAra vrajavAsane ne Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 nehasabhara rIte maLavA AvIzuM ane bhALa-saMbhALa rAkhazuM. ATaluM sAMbhaLatAM ja saunI AMkhomAM harSAzru ane virahAzru TapakavA lAgyAM ane saue vrajanI vATa pakaDI lIdhI." AzramI zikSaNa ane guru-dakSiNA anuTupa avatAra dharI jANe, Adarza satya-maryane; rajU kare prabhu pote, zIkhI-vatI kharekha. 1 camakAre gayelAM, tyAMthI pAchA pharI zake; prabhunI je dayA thAya, te na emAM navAI che ! 2 jaina-vedika banenI kakSA che bhinna Ama te; UMcI eka, nIcI bIjI utAra-avatAra e. 3 brahmacArI zukadevajI bolyA: "rAjana parIkSita ! A pramANe vasudevajIe, pitAnA bane bALakone potAnA pure hitAgraNI gacArya temaja bIjA samAjasevI brAhmaNe dvArA vidhipUrvaka dvijane pAtra vidhipUrvaka yajJopavIta saMskAra vagere karAvyuM. e rIte judA judA prakAranAM vastra ane AbhUSaNe sAthe e badhA brAhmaNane dhaNI ghaNI dakSiNa ane vAchaDIvALI suMdara gAyanI bheTa ApI. e gAya paNa evI suMdara, bahu dUdha devAvALI ane mAnatI hatI ke e gayenA gaLAmAM paNa sonAnI mALAo, AbhUSaNe ane rezamI vastronA eDhiAvI teone paNa vasudevajIe vibhUSita banAvI hatI. mahAna buddhizALI evA vasudevajIe bhagavAna kRSNa ane balarAmajInA janma Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 439 nakSatramAM mane manathI saMkalpa karIne jeTalI gAya brAhmaNane ApelI, te kaMsa rAjAe beImAnI karI chInavI lIdhI hatI te badhuM saMbhAraNuM tAju karI have pharIthI te suyAcaka brAhmaNone suprata karI dIdhI. A pramANe yaduvaMzanA AcArya zrI gargAcArya dvArA saMskAro thatAM balarAmajI tathA bhagavAna kRSNa (ema baMne jaNa) pUruM brAhmaNapaNuM pAmI gayA. emanuM brahmacaryavrata akhaMDa to hatuM ja, paNa have e gAyatrIpUrvakanuM adhyayana karavA sAruM khAsa niyamapUrvaka svIkAryuM. parIkSitajI ! kharI rIte te zrIkRSNa ane balaroma jagatanA ekamAtra svAmI che, sarvajJa che. Ama te, badhI vidyAo pote emAMthI (bhagavAnamAMthI ja nIkaLI che, emanuM nirmala jJAna ApameLe siddha che, paNa emaNe manuSya jevI lIlA karI e badhI vidyAone chupAvI rAkhI hatI. A pachI parIkSita ! gurukuLamAM nivAsa karavAnI IcchAthI, teo avantIpura(ujajaina)mAM kazyapagetrIya sAMdIpani nAmanA AcArya pAse gayA ane vidhipUrvaka e guru pAse baMne bhAIo rahevA lAgyA. tyAre teo ghaNu susaMyata rahI potAnI badhI ceSTAone sarva prakAre saMyata-niyamita rAkhyA karatA hatA. je ke gurujI to emane Adara karatA ja hatA, paNa bhagavAna kRSNa ane balarAmajI paNa gurunI sevA kema karavI ghaTe, e dIkhale Ama prajA sAme rAkhI UMDI bhaktathI bhagavAnanI jema gurudevanI sevA karavA lAgyA. AvI mahAsevAthI sAMdIpani RSi khUba rAjI thayA. emaNe e baMne bhAIone chae aMga ane upaniSado sahita saMpUrNa vedanuM zikSaNa ApyuM. e sivAya paNa maMtra ane devatAonA jJAnasahita dhanurveda manusmRti Adi dharmazAstra, mImAMsA vagere vedanuM tAtparya darzAvatAM zA, tarkavidyA (nyAyazAstra) AdinuM paNa zikSaNa ApyuM. uparAMta kayAM saMdhi, kayAM laDAI, kayAM caDhAI, kayAM sthiratA, kayAM bheda, kyAM Azare vagere karavAM eTale ke saMdhi, vigraha, thAna, Asana, dha ane Azraya ema chae prakAranI rAjanIti paNa Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 zIkhavI dIdhI. ne ke he parIkSita ! izvarAMzarUpe te tee (zrIkRSNa ane balarAma) pAte ja sArIye vidyAenA pravaka che, paraMtu A vakhate lekrene dAkhalArUpa banavA mATeteA A badhA vyavahAra ta khane barAbara kALajIpUOka karI rahyA hatA. eka vAra guruonA kahevA mAtrathI tathA izArA-mAtrathI badhI ja vidyAe temaNe zIkhI lIdhI. kevaLa cAsaTha divasAmA ja e banne saMyamI-zirAmaNa bhAIAe ceAsaDe cesa kaLAone prApta karI lIdhelI ! adhyayana-samApti pachI baMne bhAIoe sAMdIpani RSine je IcchA hAya, te IkSA mAgavA kahyuM. RSijI tA A baMnene IzvarI mahimA bhaNatA hatA, jethI peAtAnAM dharmAM patnInI salAha laIne evI gurukSiNA mAgI lIdhI ke, prabhAsakSetramAM amArA bALaka tyAMnA dariyAe khUMcavI lIdheA che te tenI pAsethI apAve. teo ane kharekhara tyAM gayA ane mAgaNI karI tyAre manuSya-vaizadhArI samudre kahyuM, 'bhagavan ! meM e bALakane nathI khUcavyo, paNa mArA jaLamAM za`kharUpe pacajana nAmane eka bhAra daitya rahe che, kadAca teNe e bALakane cArI lIdhA haiAya !' paNa tyAM e bALaka na maLyA. tathA teo baMne bhAio 'yamapurI' 'saMyamanI' tarapha gayA. tyAM tA khuda 'yamarAje' sevAmAM AvI kahyuM : 'mArA yogya sevA pharamAve ! Apa te khuda bhagavAna che. mAtra manuSya-lIlArUpe A badhu karI che, e huM jANuM chuM.' bhagavAne gurubALaka mAgyuM ane yame lAvIne pAchuM sAMpyuM. teoe ujjaina AvI gurucaraNe tene suprata karI vInavyuM : haju je joie, te dakSiNA mAgA.' gurue kahyuM, 'basa. huM khuza khuza huM. AthI vizeSa bIjI kaI dakSiNA haiAya ?' gurujIe aMtaramanathI peTa bharI bharIne AzIrvAda dIdhA. tyAMthI te tarata mathurA AvI paheAMcyA. mathurAnI prajA te baMne bhAIonA ATalA divasanA virahathI duHkhI duHkhI hatI. te bhagavAna kRSNa ane balarAmane joI rAjI thaI gaI." Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddhavanaMda saMvAda anuSyapa zaitanyAmRta cAkheluM, jeoe pUrNa hoya te; hara kSetra-prasaMgomAM, anAsakta rahI zake. 1 zrIkRSNa prabhunuM AvuM, jIvana citanIya te, ahiMsA, satya ne brahmacaryamAM je viziSTa che. 2 nRnArI-akaya ne vizva, sarvabhUtAtmAbhUtatA; jyAM baMne siddha thAze tyAM, haze pragazIlatA. 3 zrI brahmacArI zukadevajI bolyA: "parIkSita ! vRSNivaMzIomAM uddhavajI nAmanA eka uttama ane bhakta satpaSa hatA. teo atizaya saddaguNu sAdhaka hatA. e sAkSAt bRhaspatijInA ziSya tathA ghaNA buddhizALI puruSa hatA. uparAMta bhagavAna zrIkRSNane priya sakhA ane maMtrI paNa hatA. eka divasa zaraNugatanAM sarva duHkha haravAvALA bhagavAna zrIkRSNa pitAnA A parama bhakta ane parama ekAMtapremI uddhavajIne hAtha potAnA hAthamAM laIne kahyuM : "bhAI uddhava ! have tuM jaladI vrajamAM ja. tyAM mArAM mAtApitA rUpI naMdabAbA ane yazodAmaiyA che, temane to AnaMdita kara, uparAMta mArA virahanA vyAdhithI gepIe bahu bahu pIDAya che, duHkhI duHkhI thaI rahela che. te sane mAro saMdeza saMbhaLAvI e badhAne mArA virahanI vedanAthI paripUrNa rIte mukta karI Ava. mArA pyArA uddhava! tane sAva sAcuM kahuM chuM ke gopIonuM mana to nitya niraMtara ekamAtra mArAmAM ja lagI rahyuM che. have te e gopIonA prANa, emanuM jIvana ane emanuM Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 sva ekamAtra huM ja chuM. mAre mATe e badhI sannArIoe sagAMsaMbaMdhI, saMtAna, mAlamilakata, gharabAra ane pitAnA prANapriya patione sudhAM sAva tajI dIdhAM hoya, evI dazAmAM emanI buddhi dvArA paNa eoe mane ja pitAne pyArI, are priyatama jIvanapati ane pitAne AmAM sudhAM ekamAtra mane ja mAnI rAkhyo che ! ene tuM jANe che ja ke mAruM e nityavrata che ke mAre mATe jee. laukika ane pAralaukika baMneya dharmone choDI mane ekane ja sarvasva mAnIne cAle che, emanI sarva prakAranI dekharekha ane ciMtA huM karate heuM chuM. pyArA uddhava ! huM ja mArI vahAlI gopIone paramamAM parama mitra chuM. have vrajamAMthI te huM mathurAmAM AvI kAyama mATe mathurAvAsI thaI gaye chuM tethI mArI ne mArA smaraNamAM te badhI mAhita thaI gaI che. vAraMvAra kAma karatAM karatAM paNa te mUchita. thaI jAya che, te virahavyAkuLa banI jAya che ane pratidine ja nahIM, balake pratikSaNe mane nIrakhavA ane maLavA utsuka rahyA kare che. matalaba, e mArI gopIo, mArI ja preyasIe A prasaMge ghaNA kagvI mAtra potAnA prANene rAkhI rahI che. kAraNa ke, meM e badhIe ne kahyuM hatuM ke huM jarUra AvIza. e mArA AvavAnA vAyade ja jiMdagI TakAvI rahI che. uddhava ! AthI vadhu vAcI te zuM zakAya ? huM ja emane Ama chuM. te badhI nitya niraMtara eka mAtra mArAmAM ja tanmaya rahI che !' brahmacArI zukadevajI ATaluM kahI AgaLa vadyA : "rAjana parIkSitajI ! A vAta sAMbhaLI eTale tarata uddhavajI paNa ghaNA AdarathI pitAnA A svAmIne saMdezo laIne ratha para caDhI naMdagAma tarapha tarata tarata cAlI nIkaLyA. parama suMdara evA uddhavajI barAbara sUryAsta samaye naMdabAbAne vrajamAM pahoMcI gayA. te samaye jaMgalathI gAya pAchA pharI rahI hatI. emanA paganI kharIonA AghAtathI eTalI badhI dhULa UDI rahI hatI ke A uddhavajIne ratha ja e dhULamAM Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 443 DhaMkAI gayA hatA. eTale bIjA leAkA e rathane joI ja na zakayA. e trabhUmimAM RtumatI gAyeA mATe maTThAnmata sAMDe! ApasaApasamAM laDI rahyA hatA. thADA divaseAnI viyAethI gAyeA petAnAM vAchaDAMe tarapha de!DAdoDa karatI hatI. sapheda ra MganAM vAchaDAM paNa ahIM-tahI kUdakA-uchALA mAratAM ane ghaNuAM ghaNAMbhalAM-bheLAM jaNAtAM hatAM. gAyAne dehavAnI gharagharathI AvatA avAjathI ane baMsarInA madhura svarathI Aje paNu vrajanI ze|bhA apU rIte zeAbhAyamAna thaI cUkelI ! gopIe ane gAvALiyAo suMdara suMdara vastro ane AbhUSaNothI sajadhaja thaI kRSNa-balarAma-cAritryanAM gAyane gAtAM hatAM. ane A prakAre vrajanI obhA ghaNI ghaNI vadhI gaI hatI. gAvALiyAnAM gharamAM agni, sU, atha, gAyA, brAhmaNA ane devapitRnI pUjA thaI rahI hatI. dhUpanI sugaMdha cAre kAra phelAyelI hatI ane dIvAo ThIka ThIka jhagamagI rahyA hatA. A badhAthI ane puSpAnI sajAvaTathI Akhuba traja eka dare mAramya banI jaI dIpI rahyuM hatuM. cAre bAju vanavATikAeka phUlothI bharacaka ladAI rahelI jaNuAI AvatI hatI. khAkhIe kalarava karI rahyAM hatA. temaja bhamarA guMjArava karI rahyA hatA. tyAM jaLAzaya baMneya pAtapeAtAne yeAgya kamalavaneAthI zebhI rahyAM hatAM ane huMsa, mRtaka vagere pukhIe emAM viharI rahyA hatAM. jyAre bhagava.na zrIkRSNanA atipriya sevaka uddhavajI vrajamAM AvyA tyAre temane maLIne naMdabAbA te khuza khuza thaI gayA. emaNe uddhavajIne gaLe lagADIne emanuM evuM ja bhavya sanmAna karyuM, jANe khuda bhagavAna kRSNa pote ja kAM na padhAryA hAya ! pachI uttama annanuM emane bhejana karAvyuM ane jyAre tee ArAmathI palaMga para besI gayA ke tarata seke!e paga dAbavA mAMDayA ane pakhe! nAkhI emane badhA ja thAka dUra karI nAkhyo. pachI naMdabAbAe uddhavajIne pUchyuM : parama bhAgyavAna uddhavajI ! have amArA mitra vasudelajI jelamAMthI Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 chUTI gayA. emanAM AtmIya svajane tathA putra vagere emanI sAthe che te A samaye teo badhAM kuzaLa to che ja ne ? e ghaNuM moTA sobhAgyanI vAta che ke pApI kaMsa pitAnA badhA anuyAyIjanonI sAthe mAryo gayo. hA, emAM bhagavAna zrIkRSNa te nimitta banyA. kharekhara te kaMsanAM pApie ja ene khatama karI nAkhyA. uddhavajI ! yaduvaMzI lo ke svabhAvathI ja dhArmika ane parama sAdhujane che. kaMsarAja nAhaka emanI sAthe ghaNe TheSa karato hato. have uddhavajI ! Apa e to batAve che ke I vakhata zrIkRSNajI kayAreya amane lekene paNa yAda kare che zuM? A (yazodAjI tarapha AMgaLI cIMdhIne) emanI mAM che, svajana saMbaMdhI che, mitro che, govALiyA che ne emane ja potAnA svAmI ane sarvasva mAnavA vALuM A AkhuM vraja che. emanI ja A gAya, A vRMdAvana ane A girirAja che. zuM kyAreya paNa teo e badhAMne saMbhAre che kharA ? ane Apa e te batAve ke amArA e lAlAjI, amArA e goviMda pitAnA mitro ane bhAMDuone nIrakhavA mATe eka vAra paNa Avaze ke nahIM ? je teo ahIM AvI te ame emanI pipaTanI cAMca jevI nAsikA, e bane bhAIonuM madhura hAsya ane manahara dRSTithI yukta mukhakamala joIe te kharAM ! ane uddhavajI ! ame e dulAre kRSNanA sadguNonuM varNana keTaluM karIe ? emanuM hRdaya udAra che. emanI zakti anaMta che. emaNe dAvAnalathI AdhipANa vagerethI tRNa vasura ane ajagara vagere aneka mRtyuprada nimitethI eka vAra nahIM, aneka vAra amArI rakSA karI che. uddhavajI ! ame zrIkRSNanuM adbhuta caritra. emanI vilAsapUrNa tirachI najara, mukta hAsya, mIThI vANI AdinuM smaraNa karatAM ja hoIe chIe ane emAM eTalAM te tanmaya rahIe chIe ke have amArAthI kaMI kAmakAja ja thatuM nathI. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 445 jyAre ame joIe chIe ke A e ja yamunA nadI che jyAM zrIkRSNajI jalakrIDA karatA hatA, A e ja girirAja che jene emaNe pitAnA eka ja hAtha para uThAvI lIdhela, A te ja vana che, jyAM teo gAye carAvatA ane baMsI bajAvatA hatA ane A badhAM te ja sthAne che ke jyAM potAnA mitro sAthe teo aneka prakAranAM khela-ramata karatA hatA ! ane haju paNa tyAM emanAM caraNacino jemanAM tema mojUda che, maTayAM nathI. tyAre emane joI amAre mana kaNamaya banI jAya che! emAM zaMkA nathI ke huM zrIkRSNa ane balarAmane devazirmANa mAnuM chuM ane ema paNa mAnuM chuM ke teo devAnAM ane deva jevA mAnavanAM meTAM prajanene siddha karI batAvavA ja ahIM AvelA che, ema svayaM bhagavAna gargAcArya jIe pite mane kaheluM. jo ke uddhavajI ! Apa te e badhuM ja jANe ja cho ke jema siMha, jANe kazA parizrama vinA pazuone mArI nAkhe che tema daza hajAra hAthIonuM baLa dharAvanAra e kaMsarAjane ane emanA aneka ajeya yoddhAone tathA balazALI hAthI kuvalayApIDa vagerene jotajotAmAM mArI nAkhyA ! emaNe jema keAI hAthI kaI chaDIne teDI nAkhate heya tema pelA dhanuSyane teDI nAkhyuM. vaLI tame sAMbhaLyuM ja haze, ke mArA e kanaiyAe ja sAta sAta divasa lagI parvatane toLI rAkhyo. are, ahIMnI vAta javA daIe. paNa ramata ramatamAM pralaMba, dhenuka, ariSTa, tRNAvata ane baka Adi moTA moTA daityane emaNe mArI nAkhyA, ke jeoe samasta devo ane asure para vijaya meLavI lIdhele......!' ema belatAM bolatAM zukadevajI kahe che: "parIkSita ! naMdabAbAnuM haiyuM Ameya bhagavAna zrIkRSNanA premasAgaramAM DUbeluM hatuM. paNa jyAre ahIM emanI eka eka lIlAonuM smaraNa karavA lAgyA tyAre te emAM premanI evI moTI bharatI AvI gaI ke teo vivaLa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 thai gayA ane sUvAnI utkaMThA thavAne kAraNe emanuM " ruMdhAyuM ane cUpa thaI gayA. yodArANI paNa tyAM ja besI naMkhAyAnI vAtA RNatAM hatAM. zrIkRSNanI eka eka lIlA suIne temanI AMkhAmAMthI AMsu vahevA lAgelAM ane putrasnehathA dUdha-dhArAe vahevA lAgI. uvajIe A huM dekhyuM, suryuM, anumAna karyu. ane anubhavyuM ke e banne bhagavAna kRSNa tarapha kevA agAdha anurAga che :" gApInI dinacaryA ne kutUhalatA anuSTupa janma dharI prabhu pote, mA sabadha khAMdhatA; vegaLA te paDathA tenI, thAya je virahavyA. te tenA sAthIne ke'tAM, lAMkhA prahara TUMkA thatA; netre azru jhare taiya, pAme haiyuM prasannatA. ra cazeAdA-nada ne geApI-vRMda sAthe anubhavI; AvuM zrIkRSNanA sAthI uddhavajI thatA sukhI. rU brahmacArI zukadevajIe kahyuM : 'parIkSita ! uddavajI naMdarAjA ane yoAdArANInA bhagavAna kRSNa ane balarAma pratyenA ane temAMya zrIkRSNa pratyenA anahada anurAgane anubhavI kheAlA : Apa jarApaNu khinna na thAo. bhagavAna kRSNe vrajamAM avazya padhAraze. thADA ja divaseAmAM AvI Apa banne mAtApitAne AnaMdamagna banAvI mUkaze. jo ke tattvathI joie te jagatamAM sau emanAM ja mAbApa ane vaLI sau emanAM ja saMtAna paNa che. ane tethI * jagata sakaLanAM duHkha dUra karavA sagapaNe mAmA tathA koMsarAjane ane Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 447 mAsI thatAM pUtanAne emaNe ja paralekavAsI banAvI dIdhAM ! paraMtu have jarA navarAza maLaze eTale thoDA ja divase mAM, vrajanAM Apa sahita badhAM ja gopa-gopIone e banne baMdhuonuM avazya zubha milana thaI jaze." parIkSita ! A rIte zrIkRSNasakhA uddhava ane naMdabAbA tathA yazodAjIne vAta karatAM karatAM AkhI rAta jANe kSaNa vAramAM vItI cUkI ! A bAju vrajamAM sau ge. pIo jAgI. DelIomAM dIvA pragaTAvyA. vAsudevanI pUjA karI, ghara sAphasapha karyA. dahIM valovavA lAgI. ahe, parIkSita ! te vakhatanI e gopIonAM darzana kharekhara anokhAM hatA. dahIM mathatAM, rassI kheMcatAM emanAM hAthanAM kaDAM majAnAM lAgatAM hatAM ane khaNakhaNatAM hatAM. AkhuM zarIra ane gaLuM hAlatAM zobhI rahyAM hatAM. kAnamAMnAM kuMDala paNa kAlI hAlIne kaMkumaya gAlanI lAlAzane vadhArI rahyAM hatAM. emanAM AbhUSaNomAMnA maNi paNa dIpaka tithI vadhu jhagamagI rahelA jaNAtA hatA. ema eka prakAre dahIMmaMthanathI zramapunita dehazebhA paNa vRddhi pAmatI jatI hatI. ema jaNAtuM hatuM ke, jANe zrama ane sauMdarya vacce virodha nathI, paNa sAce susaMvAda che ! ane emAM vaLI mIThA madhUrA svarathI te kAnakuMvariyAnA gIta lalakAratI. tethI te jANe deva-devAMganAo paNa svargalekanuM sukha A gopIonA sukha AgaLa turacha mAne tevI paristhiti svargamAM thaI cUkelI. A rIte je sUryodaya thayo ane jyAM naMdabAbAnAM suzobhita makAne tarapha A vrajAMganAonI najara gaI tyAM to emanA daravAjA para eka sonerI ratha nihALI ghara bahAra nIkaLI ekamekane pUchavA lAgI ke, "alI gopI ! A ratha kAne che ? ane kyAMthI Avyo che ? temAMnA eka tarata bolI UThI : "alI re ! pele kaMsanuM prayajana siddha karavAvALo akrara to nathI Avyo ne ? e ApaNuM vahAlA zyAmasuMdaravarane ahIMthI mathurA bhaNuM kheMcI gayele ?' tyAM Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 tA bIjI geApI kheAlI : 'are, nA re nA, te zA mATe have vrajamAM pharIne Ave? zuM peAtAnA marelA svAmIne ApaNA dvArA piMDadAna karAvavA mATe Ave ?' Ama paraspara emanI vAtA thatI hatI ane raste cAlatI e badhIye geApIene khabara thatAM te sa khyAbaMdha ekaDI thaIne na dayoAdAnA mahAbhavana bhaNI AvI rahI hatI ! tyAM ja uddhavajI peAte prabhAtanA nityakarmathI paravArI naMdayoAdAnA mahAbhavananI bahAra nIkaLatA sAmA maLyA. badhI gepIAne ekAeka bhagavAna kRSNa yAda AvI gayA. uddhavajInI AkRti zrIkRSNane maLatI samarUpa lAgI ! evI ja lAMkhI bhue, kamaladala jevAM AkarSIka neNu, gaLAmAM kamalakUlAnI mALA, zarIra para pItAMbara, kAnamAM maNima Dita kuMDaLa jhaLakatAM hatAM. mukhaDuM atyaMta prakRllita hatuM. dUrathI joIne geApIo paraspara khelavA lAgI : 'are ! A puruSa kANu che ? ane zA mATe ahI' Avela che? ApaNA kanaiyAne saMdezA laIne te nathI Avela ne ? jarA pUchIe tA kharAM ! esa kheAlatI badhI ja gApIoe uddhavajIne gherI lIdhA ! ane jevuM jANyuM ke e tA peAtAnA zyAmasuMdaravaranA aMgata sa MdezA laIne ja Avela che ane zrIkRSNa-balarAmanA nikaTanA svajana ane sagA che, eTale emaneA saue khUbakhUba AdarasatkAra karyAM ane ekAMta sthAnamAM rUDu Asana lAvI, temane besADI sarva prakAre khabara pUchavA lAgI gaI. geApIenI kRSNa pratye tAlAvelI savaiyA ekatrIsA praNayabhAvanI patibhaktithI geApIgaNa vAtA karatA, uddhavajInI kane aheAheA !lajjA tajIte valavalatA; duniyAnI A nAnImoTI sajIva-ajIva sRSTi mahI', patibhAva o sa zreSTha teA e ja bhAva kRSNa karatI. 1 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 449 para pyAra kare vyakta, gopIo vyaMgya vANathI, sarva zRMgArathI zreSTha, bhakti-zRMgAra dAkhavI. 2 zukadevajI bolyAH "parIkSita ! uddhavajIne gopIoe A pramANe kahevA mAMDayuM : "Apa amArA vrajanAtha are nA re nA ! have te teo yadunAtha banyA che mATe yadunAthanA sAthI che ane tethI emane ja saMdezo laIne ahIM padhAryA che. ApanA e svAmIe Apane emanAM mAtApitA naMdayazodAjIne sukha devA ahIM mokalelA che. nahIM to A naMdagrAmamAM-gAyone rahevAnI jagAmAM-kaI evI vastu che, ke jenuM teo tyAM beThAM smaraNa kare ? paNa eTalI vAta te sAcI che ke moTA munIzvaro paNa sagAM-saMbaMdhIonAM snehabaMdhana mAMDa-mAMDa cheDI zake che. eTale mAbApanI yAdI to zrIkRSNane paNa AvatI ja haze. pitAnAM mAbApa jevAM ghaniSTha saMbadhIone cheDI re kAMI bIjAo sAthe snehasaMbaMdha karAya che, te te kaI ne kaI prakAranA svArthane lIdhe ja thatuM hoya che. jyAM lagI pitAnI matalaba emAMthI nathI sadhAtI tyAM lagI evA snehasaMbaMdha para premane svAMga jarUra karAya che. paNa matalabanuM kAma patyuM ke pelA premanuM devALuM nIkaLI jAya che ja. bhamarAone phUla pratye anurAga hoya che, te ja puruSane strIo pratye svArthane ja premasaMbaMdha hoya che. jyAM dekhe tyAM saMsAramAM Ama svArthanA ja premasaMbaMdhanI bolabolA heya che. dekhe ne ! jyAre vezyA samaje che ke have mAre tyAM AvavAvALA pAse nANuM samApta thayuM che, to evA nirdhanane e rasto batAvI de che ane saMbaMdha cheDI cAlI ja jAya chepraja paNa rAjA rakSaNa karI zake. tyAM lagI je te rAja sAthe saMbaMdha rAkhe che ane jyAre rAjA pAsethI rakSAnI tene AzA nathI rahetI ke tarata prajA tevA rAjAne choDI de che ! evuM ja adhyayana samApta thayA pachI AcArya Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 450 sevA karavA kyA ziSya TuMkA thAbhe che? gAra paNa dakSiNA maLI ke tarata cAlatI prakaDe che. pu MkhI paDyu jyAre vRkSa para phaLa nathI rahetAM ke tarata kazuM joyAvicAryA vagara UDI ja jAya che. bheAjana karyA bAda atithi gharadhaNI tarapha kAre jue che? vanamAM Aga lAge ke tarata pazue bhAgI jAya che ! ahIM strInA hRdayamAM game teTalI Asakti DhAya, pazu vyabhicArI puruSa pAtAnuM kAma patyuM ke pachI sAmuMya kayAM jhue che? he uddhavajI ! saMsAranA premasaMbaMdha AvA svAthI ja hAya che.' parIkSita ! gopIonAM mana, vANI ane zarIra traNeya zrIkRSNamAM tanmaya hatAM, tethI te atyAre uddhavajI zrIkRSNanA dUta banIne vrajamAM padhAryA che; te| emanI sAthe kaI rIte vAta karavI, te A badhI vArtA kahetAM kahetA kharekhara sAva bhUlI ja gaI ! zrIkRSNa bhagavAne bacapaNathI mAMDIne kizAra avasthA lagI je lIlAe karelI, te badhIyane yAda karIne pIe bhagavAnanAM gIta gAvA lAgI gaI ! e geApIenA hRdayamAM eka eka karIne jeTalI paNa smRtie nagatI hatI, teTalI rAvaDAvyA vinA rahetI ja nahIM. te bhAna bhUlIne strIsulabha lAja paNa cUkI ja gaI ane jorajorathI raDavA lAgI gaI. eka jJApIne e samaye zrIkRSNamilananI lIlAnuM smaraNa thaI rahyuM hatuM. e ja samaye e gepIe joyuM ke pAse ja eka bhamarA gaNagaNI rahyo che. te parathI e ema samajI beThI ke bhagavAna kRSNane mana huM rUThI gaI chuM ema mAnIne mane manAvavA mATe ja emaNe rakhe A peAtAne dUta meklyA hAya ! e rIte geApI pelA bhamarAne aneka prakAre peAtAnA svAmI zrIkRSNane jANe ThapakA ApatI kheAlatI chevaTe kahe cheH are pyArA bhramara ! amane e tA kahe ke amArA parama patideva agaru samAna divya sRga vALI emanI bhuja amArA mAthA upara mUke evA zubha avasara have pachI Avaze ke nahIM ? na, yoAdA, gAvALA ane ama gepIrUpa dAsIone kayAre paNa yAda kare che? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 451 ane amArI vAte koI divasa calAve che kharA ? parIkSita gopIonI bhagavAna zrIkRSNanAM darzana tathA spazanI je A tAlAvelI joI tethI UddhavajI te kharekhara chaka thaI gayA !" vrajavAsInI premalakSaNA bhakti jyAM varNavAya gopInI, sadbhakti premalakSaNA; svarga nirvANa ne mekSa, bane phikAM tahIM sadA. 1 suNAtre kRSNa-saMdeza, vRMdAvane zrI uddhave, AkhuM ja bhUlyuM bhAna; kaho temAM navAI ce? 2 "parIkSita ! gopIone uddhavajI bhagavAna kRSNane saMdezA saMbhaLAvI rahyA che ane badhI gopIo ekasarakhA kAna mAMDI te saMdezA have uddhavajI pAsethI sAMbhaLe che. uddhavajIe kahyuM : "gopIo ! bhagavAna dUra sthaLa rIte eTalA mATe Aje tamArAthI che ke jema pAse hoI tamo sau bhagavAnano anubhava karatAM hatAM, te ja anubhava sthaLa rIte dUra rahIne paNa karI zake ! vRMdAvanamAM eka zaradapUrNimAnI rAtrie je gopIo pitAnAM svajananI rekI rokAI gayelI te gopIoe dUra rahI tanmaya banavAno svAda barAbara cAkhyo hato." bhagavAna kRSNane A mIThA saMdeza suNuM gopIone aparaMpAra AnaMda thayo ane teo badhI ja kahevA lAgI H "uddhavajI ! e ghaNA saMtoSanI vAta che ke yAdavone ekasarakhI raMjADa karanArA pApI kaMsa rAja ane sAthe sAthe kaMsa rAjAnA anuyAyIo mAryA gayA. bhagavAna kRSNane mArga niSkaTaka banI gayo ane hAla teo pitAnA asalI yAdavabaMdhuo sAthe rahI AnaMda karI rahyA che. paraMtu uddhavajI ! amAro mULa prazna to e che ke amArI sAthe teo Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 je heta darzAvatA hatA te ja heta mathurAnI nArIo sAthe darzAve che tethI amArA jevI gamAra gAmaDiyaNa govAlaNo amArA e vahAlerA zrIkRSNane yAda ja zAnI Ave ?' paNa A badhA kathana parathI uddhavajI barAbara samajI gayA hatA ke gopIomAM bhagavAna kRSNa pratye je bhaktipUrNa prema che, te mathurA-nagaravAsI strIo lAvavA dhAre te paNa kyAMthI lAvI zake ? kAraNa nagarAmAM dhana mukhya heya che, dharma nahi. ropIonI AvI bhakti joI uddhavajInA manamAM ema thaI AvyuM ke, "huM vRMdAvanadhAmanI koI vela banI jAuM ! are, nAne cheDa banI jAuM ! athavA koI evo nAne kaNa banI jAuM ke jethI A premamUrti gopIonI caraNaraja mArA para paDe ane huM dhanyAtidhanya thaI jAuM ! gopIonI premavikaLatA ane premaceSTAo joI, teone thayuM ke bhagavAne A badhI gopIone je adbhuta sukha ApyuM che, te nityasaMginI ane prabhunI udayarANuM lakSmIjIne paNa nathI ApI zakyA jaNAtA ! Ama mahinAo lagI uddhavajI vrajamAM rahyA ane gopIne kRSNapyAra nIrakhI nIrakhIne mahAsaMvedane mANyAM. - have emaNe bhagavAnanAM mAtApitA naMdayazodA tathA gopIo pAsethI mathurAmAM pAchA pharavA mATe AjJA mAgI. jevA teo ratha para savArI karI vrajanI bahAra mathurA tarapha javA lAgyA ke tyAM tarata naMdabAbA ane govALiyAoe ghaNuM ghaNuM bheTa ane sAmagrIo uddhavajI pAse laI AvI khUba khUba premathI kahyuM : "kharekhara, amane have mekSanI kaI IcchA rahI nathI. ame mAtra eTaluM ja IcachIe chIe ke amArI eka eka vRtti bhagavAna zrIkRSNa sAthe ja joDAyelI rahe. rastAmAM vrajanA A mahAna bhagavata-premane saMbhAratA saMbhAratA uddhavajI mathurApurImAM AvI gayA ane bhagavAnane hArdika praNAma karI vrajavAsIone premalakSaNuM bhaktine je udraka emaNe joyuM hatuM, te AbehUba rIte varNavI batAvyuM. tyArabAda vrajamAMthI maLelI badhI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 453 sAmagrI emaNe vasudevajI, balarAmajI tathA rAjA ugresanA rAjavIne suprata karI dIdhI...!" kujA ane akrUrane premadAna ekatva prathame sAdhyuM, nArIjAta samagramAM; pachI maradamAM sAdhyuM, maryajAta samagramAM. 1 Ama mAtra manuSyanuM, sAdhI ekatva kRNajI; pele Adeza mUke A, phakta samatva rogathI. 2 have zukadevajI kahe che: "parIkSitajI! uddhavajInI pAsethI gopIonA anirvacanIya prema tathA bA-bApujI yazodAnaMdajInuM aparaMpAra vAtsalya sAMbhaLI kharekhara bhagavAna kRSNa atizaya AnaMda te pAgyA paraMtu teo te samabhAvanI parAkASThA pAmI cUkyA hatA tethI temaNe jema gAmaDAMnI gopIonA anirvacanIya premanI kadara karI lIdhI, tema mathurAmAM paNa e ja nArI-nara ajyanI anubhUti karavAnuM temane mana thavuM svAbhAvika hatuM. basa, A vakhate teone ekAeka "kuja' saheje sAMbharI AvI. kujAne ApeluM vacana paNa yAda AvyuM ane uddhavajIne pote kahyuM : "uddhava ! jema mane gopIenA hRdayanI kadara che, tema mathurAmAM rahelI snehasabhara nArIonI paNa kadara che ja. dAta. kujA ! A kujanA premanI paNa huM upekSA nathI karato, na ja karI zakuM ! A rIte agAu bhagavAne kubaja upara kRpA karI je raparNAnaMda cakhADI enAM aMgane saraLa, sIdhA ane suMdara banAvI mUkelAM, e badhI yAda kubajAne tAjI thaI ! ane te pratIkSA karavA lAgI ke muja 2kane tyAM padhArI mArA AMgaNe AvI mArA hArdika premane prabhujI kyAre pAvana karaze ? ane "dilabara Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 dila nI kujAne have prabhuviraha jema satAvavA lAgyo tema tarata bhAgavAna kRSNane paNa kuMja ekAeka yAda AvI gaI. tatkALa e yAdane amala karI teo acAnaka jate cAlI-calAvI kune ghera (ApelA vacana mujaba) pahecI gayA. uddhavajI sAthe hatA. kujAe te prathamathI gRhasajAvaTa sArI peThe karI ja rAkhelI. eNe bhagavAnane uttama Asana ApI parama satkArayukta pUjA karI lIdhI. tema bhagavad mitra uddhavajInuM paNa mAna-gaurava karyuM ane Asana ApyuM. paraMtu bhagavabhakta uddhava to mAna jALavavA mAtra Asanane sparza karI bhagavAnanI sAme nIce ja besI gayA. kunna sajadhaja thaI bhagavAna pAse AvI UbhI rahI. bhagavAne sparza sukha ApI ene saMkeca dUra karAvI pitAnI pAse ja besADI. kujAe bhagavAnane rAja kaMsane aMgarAga samarpita kare te prasaMgane yAda karyo ane kujA paNa bhagavAnanAM caraNene potAnA aMgopAMge lagADI pitAne prabhuvirahAgninI je tapana hatI te teNue zIta karI lIdhI. A pachI uddhavajI sAthe bhagavAna kRSNa mathurAmAM potAne ghera pAchA AvI gayA. jema naranArI ane grAma-nagara vacce bhagavAna kRSNane bheda nahato, tema ekadA bhagavAna zrIkRSNane akrUrajI paNa yAda AvyA ane uddhavajIne sAthe laI teo akrurajInuM prabhu-viraha duHkha bhulAvavA bhAIzrI balarAma sAthe cAlI-calAvIne amUrajIne ghera paNa pahoMcI gayA. akrUrajIne sukhada AliMgana ApyuM. akrurajIe paNa hRdayapUrvaka mAthuM namAvI praNAma karyA, pUjA karI, caraNaraja mAthe caDhAvI ane caraNane gAdamAM laI, snehasabhara najare nihALI paga dabAvavA lAgI gayA ane premathI vadhAH "bhagavan! kharekhara, pApI kaMsarAja ane enA anugAmIone ThekANe pADI AkhA yaduvaMzanI Ape aparaMpAra sevA karI che. uparAMta yaduvaMzane mahAsaMkaTamAMthI pAra karI tene unnata Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 455 ane samRddha paNa karI dIdhuM che. Ape te mAyAne evI vaza karI lIdhI che ke mAyAne vaza Apa nathI, paraMtu Apane vaza mAyA che. kharekhara Aje paNa ApanA aMzarUpa balarAmajI sahita Ape jagatanuM ekamAtra kalyANa karavA khAtara ja janma dhAraNa karela che. gaMgAmaiyAnI pavitratA ekamAtra ApanAM caraNaprakSAlana thakI ja che. keTakeTalI tArIpha karuM? kharekhara to ApanA guNe zabdAtIta ja che. evA A5 khuda A 2kane tyAM padhAre ethI vadhu saddabhAgya bIju zuM hoI zake ? mAruM ghara dhanya dhanya thaI gayuM ! meTA meTA yegIo ane devarAja paNa Apane pAra pAmI zakayA nathI ane pAmI zakavAnA nathI, evA ApanAM Aje mane mAre ghera beThAM darzana thaI gayAM !" tyAre bhagavAna kRSNajI pote belyA : "Apa ja amArA guru samA. hitopadezaka ane vaDIla kAkAzrI che ! amArA vaMzamAM sadA yazasI ane saMta samA cho ! devatAo karatAM saMta haMmezAM uttama hoya che. kAraNa ke devone svArtha hoya che, saMtane kadI svArtha hotA ja nathI. mArI eka e IcchA che ke Apa jAte hastinApura jaI paDavonA kuzala samAcAra jANI Ave. pAMDujInA mRtyu bAda pAMDavone hu duHkha paDayuM. have e khabara jANyA che ke dhRtarASTracha e badhAMne stinApuramAM laI AvyA che ane have teo badhAM tyAM ja rahe che. Apa to jANe ja che ke rAjA dhRtarASTra aMdha paNa che ane ochuM manobaLa dharAvanAra che. emane putra duryodhana bhAre IrSyALu che, duSTa che. dhRtarASTra ene ja adhIna che tethI te kaurava bhaNI che e vAtsalyamaya vyavahAra pAMDa sAthe emano nathI ! AthI A5 pite tyAM jAo ane tapAsa kare ke pAMDavonI sthiti sArI che ke kaparI che ? ApanA dvArA UMDA ane sAcA samAcAra maLyA pachI e mArA pAMDavamitro sukhI thAya, evA upAya huM chaza." ATaluM kahI bhagavAna kRSNa, balarAma ane ulava so pAchA svagRhe padhAryA. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akrUrajInI hastinApuranI mulAkAta sAva najIkanI lahIsagAI mamatAmayI, cukAve nyAyI kartavya, je moTA naranuM tahIM 1 te tyAM nimitta nAnuM, mahAyuddha macAvaze; banyuM jue kurukSetra, dharmapradhAna bhArate. 2 mATe ghara thakI mAMDI, vizve sau sAvadhAna che ne tyAM strI sevake saMte, mukhya netRtva jALa 3 brahmacArI zukadevajI kahe che. "rAjA parIkSita ! bhagavAna kRSNanI AjJA mujaba akrurajI hastinApura gayA. emaNe tyAM joyuM ke tyAMnI eka eka vastu puruvaMzI rAjAonI amara kItinuM gAna karI rahyuM che! arajI pahelAM pahelAM dhRtarASTra, bhImadAdA, vidurajI, kuMtI, vAka, emanA putra somadatta, koNAcArya, kRpAcArya, karNa, duryodhana, droNaputra azvatthAmA, yudhiSThira Adi pAMceya pAMDe tathA anyAnya iSTamitrane maLyA. jyAre e gAMdinInaMdana akrUrajI badhA ja ISTa mitro ane saMba dhIone sArI peThe maLI cUkyA tyAre e hastinApuranAM saue je rIte arajIne pitAnAM mathurAvAsI svajana-saMbaMdhIonA kuzalakSema prathama ja pUchI lIdhelA, e ja rIte hastinApuramAM sonA kuzalakSemane samAcAra akrUrajIe paNa pUchI lIdhA ! parIkSita ! A badhuM karIne emaNe jANI lIdhuM ke dhRtarASTra pAMDa sAthe kevo vyavahAra rAkhe che ? vadhu cokkasa khAtarI karavA jAte teo keTalAka mahinA hastinApuramAM rahI paNa gayA. sAcuM pUcho te meTA nara hovA chatAMya gharaDA dhRtarASTramAM potAnA duSTa putronI IcchA viruddha kAMI karavAnuM sAhasa ke zahUra ja nahotuM. teo zakuni vagere duSTonI salAha anusAra ja kAma Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 457 karatA hatA. akrUrajIne kuntIjI tathA vidurajIe e khatAvyuM ke dhRtarASTranA che.karA durgaMdhana vagere pAMDavAnAM prabhAva, zastrakauzala, vIratA tathA vinaya Adi sadguNA joI joI teo pAMDavAthI baLyA kare che. kaurava! jyAre e jue che ke prajAprema tA pAMDave bhaNI ja che, tyAre teA tee khUba ciDAI jAya che ane pAMDavenuM jhekTa aniSTa karavA mATe taiyAra thaI jAya che. Aja lagI durgaMdhana Adi kaurava bhAIee ghaNI vAra viSadAna vagere atyAcArI gurjAryo che ane haju paNa ghaNA atyAcArI karavA tatpara rahe che. Ama e lAkAe kahyuM tyAre ekadA kuMtIjIne ghera zrI akrUrajI jAte AvI pahoMcyA. te vakhate ku tIjI UThIne temanI (akrUrajInI) ja paDakhe besI gayAM. pahelAM tA kuMtIjInA manamAM akrUrajIne joIne peAtAnA mAhayaranI yAda tAjI thaI gaI ane AMkhAmAM AMsu paNa bharAI AvyAM. kuMtIjI kheAlyAM : vahAlA bhAI ! zuM kAI kAI vakhata mArAM mAbApa, bhAIbahena, bhatrIjAe, kuLanI strIo ane sakhI-sAhelIe mane yAda kare che? meM sAMbhaLyuM che ke amArA bhatrIjAe bhagavAna kRSNa ane kamalanayana evA khalarAmajI khUba ja bhakatavatsala ane zaraNAgata--rakSaka banI cUkayA che. zuM kAI vakhata teo peAtAnA phAIAI (ZAI) bhAie (eTale ke mArA dIkarAo)ne yAda kare che? huM Aje zatruonI vacce zAkavyAkula thaI rahI chuM. mArI te ja dazA che jema kAI varuenI vacce haraNI paDI gaI hoya! mArAM bALako nabApAM thaI gayAM che! zuM amArA e zrIkRSNajI kAI vakhata ahIM AvIne mane ane mArAM anAtha bALakane sAttvana Apaze ? himmata badhAvaze?' pachI jANe zrIkRSNa peAtAnI sAme heAya te ja rIte kuMtIjI khelyAM : 'tamArAthI zuM amAruM kaSTa chAnuM che? vaLI tame bacapaNamAM paNa gApagApIonAM vrajamAM kevAM mATAM moTAM kaSTa kApyAM che ! te mArI rakSA kAM karatA nathI ?' Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 pharI zukadevajI kahe che: Ama kahetAM kahetAM ku tIjI rAI paDathAM, A joI akrUra ane viduranI chAtI paNa bharAI AvI ane' pAMDavA tA. dharma rakSA ane adharmanA unmUlananA nimitta khanone AvyA che, temanI ciMtA na karI ema sArI peThe dilAse ApyA.' akurajI have mathurA javA taiyArI karavA lAgyA ane dhRtarASTra pAse AvI paheAMcyA. temane ahIM khAtarI A pahelAM thaI ja cUkI hatI ke 'dhRtarASTraDputrapakSapAtathI anyAya karI rahyA che eTale bhagavAna kRSNa tathA balarAmane saMdezA emaNe tA sALAvyA ja ane vadhumAM kahyuM H Apa samabhAvI ane nyAyI ane ! pakSapAta na karI !' rAjA dhRtarASTrajIe kahyuM : 'dAnati akrUrajI ! Ape vAtA teA saunA hitanI karI che. paNa mane e asara karatI nathI. mApha karajo mAruM mana mArA putronI mamatAmAM ja khUMpI gayuM che.' basa, A pachI akrUrajIe pote te! peAtAnI pharaja yathA ane pUrepUrI bhAvI mathurA pAchA pharI gayA ane badhA ja vigatavAra vRttAMta ane khAsa teA dhRtarASTra jIne putra-pakSapAtI vyavahAra akSare akSara bhagavAna kRSNa ane vIra alarAmajIne saMbhaLAvI dIdhA jene najare dIThA yathA hevAla meLavavA mATe tA bhagavAna kRSNe akrUrajIne hastinApuramAM mekalyA hatA. jarAsaMdha sAthe yuddha anuSTupa ekI sAthe badhA jema pApI ekatra thAya che, tema zIghra na ekatra puNyazALI thaI zake. 1 kALa pAkathe badhA puNyazALI ekatra sAmaTA thAye prabhukRpAthI te aMte sau pApI hAratA. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 459 Ama, akaLa saMsAre, pelAM pApa jItI jatuM bhAse bhale paraMtu te, aMte avazya hAratu. 3 brahmacArI zukadevajI kahe che: "priya parIkSita ! kaMsarAjAne be rANIo hatI H (1) arita ane (2) prApti. svapatinA mRtyuthI duHkhI thaI te baneya potAnA pitAnI rAjadhAnImAM cAlI gaI. e bane rANIonA pitA magadharAja jarAsaMdha hatA. A baMne putrI e pitAnI badhI duHkhakahANI pitAne saMbhaLAvI. pite vidhavA zAthI thaI, te vRttAMta te banee pitAnA pitAne jarA vistArathI kahI saMbhaLAvyo. prathama to jarAsaMdhane potAnI putrIonA vaidhavyanuM UMDuM duHkha thayuM ane tethI thoDI vAra to te zUnamUna thaI beThA rahyo. paraMtu pachI ene mahAkrodha thaye. jarAsaMdhe e daDha nizcaya karI lIdho ke have pRthvI para eka paNa yaduvaMzIne rahevA ja na de ! eNe A mATe yuddhanI moTI taiyArI karavA mAMDI. e pachI trevIsa akSo hiNI senAthI mathurAnagarIne eNe gherI lIdhI ! jyAre bhagavAna zrIkRSNa jeyuM ke A mAtra sAmAnya senA nathI paNa comerathA UbhA rAte samudra che, tyAre emane lAgyuM ke A jarAsaMdhe AkhI rAjadhAnI gherI lIdhI che ne amArAM svajane ane sAmAnya nAgarike bhayabhIta banI gayAM che. paNa sAthe sAthe ema paNa lAgyuM ke huM je pRthvIbhAra utAravA Avyo chuM te badho bhAra ahIM ekasAmaTo ja jamA thaI che. e ghaNuM ja sAruM thayuM ke jethI mAre e bhArane zodhavA javuM nahIM paDe ane ekIsAthe e badheya bAje Ape Apa (pRthvI parathI) haTI jaI zakaze, vaLI bIjI vAta e che ke e je jIvate haze te duniyAbharanA asurone (nabaLAM tattvone) ekasAthe ekaThAM karI ahIM lAvI mUkaze, jethI A badhAM nabaLAM tane nivAravAnuM kAma huM ekIsAthe ane jhaTajhaTa karI zakuM. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 Ama, haja te bhagavAna zrIkaoNa vicAra karatA hatA tevAmAM ja upara AkAzamAMthI sUrya samAna camakatA evA be ratha AvI pahoMcyA, jemAM yuddhanI sArIye sAmagrI susajijata hatI. basa, e ja samaye bhagavAna kRSNanuM divya ane sanAtana evuM Ayudha paNa hAjara thaI gayuM ! e badhuM ekIsAthe joIne bhagavAna kRSNa pitAnA moTAbhAI balarAmajIne uddezIne kahyuM : "moTAbhAI! Apa mahAna zaktizALI cho, yaduvaMzanAM nAnAM-moTAM sau ApanA upara ja mITa mAMDI rahela che ane Aje AkhAye yaduvaMza upara Apattine gaMja khaDakAI gayo che. juo, A Apano ratha che ane A ApanuM parama pyAru Ayudha(zastra) haLamusaLa paNa AvI pahoMcela che. have Apa ratha para savArI karI A mahAna zatrusenAne nivArI nAkho, ane ApaNuM svajanene A mahAna vipattithI ugArI le. mArA bhAI ! ApaNuM banene janma sAdhujanonA kalyANa mATe ja thayo che. mATe A trevIseya akSauhiNI senAne jItIne A pRthvI paranA vipula bhArane tarata ne tarata naSTa karI nAkhe. Ama, e baMne bhAIoe saMtalasa karI. kavaca dhAraNa karI ratha para savAra thaIne te mathurAmAMthI nIkaLI paDyA. te baMne bhAIo pAse potapotAne lagatAM Ayudhe-hathiyAre to uttama hatAM ja, uparAMta sAthe sAthe nAnI chatAM mahAkuzala senA paNa cAlI rahI hatI. emane ratha hAMkanAra dAruka sArathi pite ja hate. nagaranI bahAra nIkaLI bhagavAna zrIkRSNa pitAne pAMcajanya zaMkha vagADayo. A zaMkhanAda sAMbhaLatAM ja A jarAsaMdhanI bhagIratha senAnA to hAMjA ja gagaDI gayA! paNa mithyAbhimAnI jarAsaMdha te vadhu bhurA thaI belI UTho : "are, alyA kRSNa ! tuM te ekale bacI gayo che. naryA ekalA tArI sAthe mAre yuddha nathI karavuM, kAraNa ke tuM te tArA sagA mAmAne hatyAro che ane chupAI chupAIne Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 pharyA kare che. bela balarAma ! je tane zraddhA hoya ke mRtyu pachI vIrane svarga maLe che athavA evI zraddhA hoya ke tuM mane mArI zakIza, to AvI ja tuM mArI sAme." bhagavAna kRSaNe kahyuM : je kharekhara bahAdara hoya che; te kiMga hAMkato nathI ke bakabaka karate nathI. paNa tuM to tevuM ja kare che, te tArI IcchA. huM tArI hiMgane mAnavAno nathI ane sanipAta jevA tArA mRtyu samayanA bakavAsaneya sAMbhaLavAnuM nathI." vaLI zukadevajI kahe che: "vAyare vAdaLethI sUryane ane dhumADAthI Agane DhAMkI jarUra zake che. paNa vAstavamAM sUrya ke Aga kAtAM nathI ja. pelAM te mathurAne nArIgaNa je aTArIo parathI senA-kautuka jete hato, te zrIkRSNa-balarAmanA ratha spaSTa na joI zakatAM ja mUcchita thaI gayo. basa, jarAsaMdha jyAre pitAnI senA dvArA AkhI mathurAne DaramAM nAkhI rahyo hato te TAMkaNe ja bhagavAna kRSNa potAnA zAraMga dhanuSane TaMkAra karyo ane pachI te jANe jotajotAMmAM magadharAja jarAsaMdhanI AkhIye vizALa senA taratAtarata chinnabhinna thaI gaI. are, khuda jarAsaMdha rAjA pote paNa udAsa thaIne ekAeka nAThe ! aNadhAryA A sahaja vijayathI devoe AkAzamAMthI divya phUla varasAvyAM ane mathurAnagarI te AkhIya nAcI UThI. mathurAnI sannArIo prema ane utkaMThita netrathI baMne vIrene nihALI puSpahAre, dahIM, cokhA ane javAkure varSAvatI hatI. bhagavAna kRSNa raNabhUmimAMnuM dhana, AbhUSaNo vagere badhuM ja yaduvaMzI rAjA ugrasena pAse emanI sevA mATe mUkI dIdhuM !" Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArikAnirmANa ane kAlayavananA nAza anuSTupa sahAya prabhunI hAya, tyAM thAtuM sarvAM pAdharuM; kemake jagasvAmI jyAM, adhUruM paNa tyAM thatuM. 1 jyAM jevA humalAkhAra, tyAM tevA thAya sAmane; aMte satya-ahiMsAnI, dizA jItatI Ama te ! ra humalAkAranI kakSAne kakSA yuga-manI; thatI te ubhaye joI, ahiMsA satyanI gati. 3 brahmacArI zukadevajI mahArAja kahe che : 'parIkSita ! A pramANe eka ke be vAra nahI', paNa sattara sattara vAra madharAja jarAsaMdhe zrIkRSNa vaDe surakSita evA yaduvaMzIe sAthe yuddo karyA. dareka vAra trevIsa trevIsa akSauhiNI senA ekaThI karIne teNe yuddho kheDAM, paraMtu yAdavee ekeeka vAra bhagavAna zrIkRSNanI sahAyathI tamAma senAene parAjita karI. Ama, yaduvaMzIethI jarAsaMdha parAjaya pAmatA jAya, tema tema yaduva zIe jarAsaMdhanI upekSA karI tane jatA kare. te pAchA peAtAnI rAjadhAnImAM pharI cAlye! jAya. have A rIte jyAre aDhArame saMgrAma thavAneA hatA teTalAmAM khuda nAradaRSie mAlela kAyagna najare paDayo. kAlayavana eTale tA yuddhavAra hatA ke tenI joDImAM UbhA rahI zake tevA vIra sa MsArabharamAM kAI ja nahAtA. jarAsaMdhanI caDhAI vize naNyuM tyAre kAlayavane traNa karoDa mlecchAne khelAvI mathurA para gherA ghAlyA. kAlayavananI AvI aprAsaMgika caDhAI joIne bhagavAna zrIkRSNa alarAmanI sAthe maLI vicAra karyo ke ahe!! A samaye yaduvaMzIe Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 463 para kadAca ennIsAthe jarAsaMdhanA ane kAlayavananA ema be humalAA AvI paDe. have ApaNe ane bhAIe kAlayavananI sAthe ja jo laDavAmAM paDI jaIzuM, ane te ja samaye jarAsa dha paNu yuddha mATe AvI paheAMcaze, te ApaNA badhA ja yaduvaMzI bhAIone khAtmA karI nAkhaze athavA keda karI peAtAnI rAjadhAnImAM laI jaze. eTale ApaNe Aje eka evA killA banAvI daIe ke jemAM kAI paNu manuSya mATe praveza karave ja kahyu thaI paDe. ApaNAM sagAM saMbadhI ne e killAmAM ja paDhoMcADI Ie ane pachI e yavananA vadha karAvIe. balarAmajI sAthe A jAtanI salAha-masalata karIne bhagavAna zrIkRSNe samudramAM ja eka evuM duma nagara banAvI mUkyuM ke jemAM badhI vastue adbhuta hatI ane e nagaranI laMbAI-paheLAI aDatAlIsa gAunI hatI. e nagaranI eka eka vastumAM {vazvakarmAnuM vijJAna (eTale ke vAstuvijJAna) ane zilpakaLAnI nipuNatA jhaLakatI hatI. emAM vAstuzAstra anusAra meATI meTI saDake, ceArAe ane zerIonuM yathAsthAne ThIka ThIka vibhAjana karAyuM hatuM. e nagara evAM te udyAna ane upavaneAthI raceluM hatuM ke jemAM daivI vRkSe ane latAe hatAM. emAM cAre varNonI janatAnI vacce yaduvaMzIonA agraNI rAja ugrasena, vasudevajI, balarAma ane bhagavAna kRSNanA mahelA jhagamagI rahyA hatA. devarAja iMdra badhI sagavaDA bhagavAna mATe karAvI dIdhI. mANasane jyAM bhUkhatarasa bhAgye ja lAge evI sthiti karAvI nAkhI. balarAmajIne mathurAmAM rAkhyA. bAkInA meTA bhAganA yaduvaMzIone dvArakAmAM pahAMcADI dIdhA ane pote badhAnI salAha lai gaLe vaijayatI mALA paherI vinA zastrAstra ekalA nagara bahAra nIkaLI paDayA. kAlayavane nAradajInA kahevA mujaba A badhuM bhagavAna kRSNamAM joyuM eTale e paNa vagara hathiyAre, emanI pAchaLa paDayo. kRSNa je guphAmAM ghUsyA temAM kAlayavana paNa ghUsyA, paNa ene kacAM khabara hatI Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke bhagavAnanI lIlA kevI akaLa che ! tyAM eka sUtelA mAnavIne zrIkRNa jAte sUtA che ema mAnI jevI kAlayavane lAta mArI ke te sate mAnavI jAgI uThayo ane ene reSa bhabhUkI UThayo. jevI te enA tarapha daSTi pheMkI ke tarata cAre bAju kAlayavananA pharatI Aga prajavaLI UThI. te thoDI kSaNomAM baLIne khAkha thaI cUkayo." mucukuMda-kathA anuku5 Asaktivaza che sau, bhame kALavaze bhave, na bhame te anAsakta, prabhune zaraNe gaye. 1 jagatanAM aniSTo je, pheravI puruSArthane, dUra karI zake tenuM saMsAre jIvyuM sAthe che. 2 brahmacArI zukadevajI kahe che: "...parIkSita ! parvatanI guphAmAM jaIne sUI gayelA, te mAMdhAtAnA putra rAjA mucukaMda hatA! teo brahmAjInA parama bhakta, satyapratijJa ane mahApuruSa hatA. eka vAra drAdi devatAo asurethI khUba bhayabhIta thaI gayelA tethI teo e (devoe) A rAjA mucukuMda pAse jaIne prArthanApUrvaka potAnI rakSA mAgI. tyAre teoe ghaNA lAMbA vakhata lagI devonI barAbara rakSA kIdhI. paNa ghaNuM divasa pachI devone senApatinA rUpamAM svAmI kArtikeyajI maLI gayA, tyAre devoe rAjA mucukuMdane kahyuM: "rAjana ! Ape amArI rakSA karavA mATe ghaNA ghare zrama ane kaSTo paNa veThayAM. have Apa vizrAma kare. vIra ziromaNi! Ape amArI rakSA kAje ApanuM manuSyalokanuM rAjya choDavuM ane jiMdagInI AkAMkSAo Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 465 tathA bhogone paNa tyajyAM. bIjI bAju kALa kevo samartha che ke govALiye jema pazuone pitAne vaza rAkhe che tema te badhI prajAne vaza rAkhe che. te arthamAM kALa svAmI che. are, bhagavasvarUpa paNa che ! ApanAM sagAM-vahAlAM, rANuo, saMtA vagere sau A samaya daramiyAna have kALavaza thaI cUkyAM che. amArI maTI tyAgabharI sevA badala Apa amArI pAse je kaMI mAgavuM hoya te khuzIthI mAgI lo. ekamAtra mokSa sivAya ame badhuM ApI zakIe tema chIe. kAraNa ke mokSa ApavAnuM kAma kevaLa avinAzI paramAtmA bhagavAna viSNunuM che." parama yazasvI rAjA mucukuMde devonuM A kathana suNI emane vaMdanA karI ane bahu ja pote thAkelA heI bIjuM kazuM ja nahIM, nidrAdevInuM ja varadAna mAgyuM; ane e varadAna mAgIne teo guphAmAM jaI nirAMte sUI gayA. devoe emane e paNa kahI dIdhuM ke bhUlecUkya paNa A rIte sUI gayelA Apane vaccethI je kaI mUrkha jagADaze, tenI tarapha ApanI dRSTi paDatAM ja, te baLIne tyAM ne tyAM bhasmIbhUta thaI jaze.' A rIte rAjA mucukuMdathI kAlayavana bharamIbhUta thaye ke tarata bhagavAna zrIkRSaNe te rAjavIne darzana daI dIdhAM. rezamI pItAMbara ane zyAmala zarIra, cAra hAtha, comere prakAza patharAyelA ane abhuta svarUpa joI pite buddhimAna hovA chatAM jarA zaMkA lAvIne rAjAe pUchI nAkhyuM: "Apa koNa che ? A ghanaghora jaMgalamAM Apa kema vicarI rahyA che ? ane temAM paNa A guphAmAM padhAravAnuM Apane zuM prayojana che? ApanuM AvaDuM moTuM teja hAI Apa agni to nathI ne ? saMbhava che ke Apa kaI bIja lokapAla, sUrya, caMdra athavA devarAja indra hA ! kharekhara to mArI samaja mujaba Apa devanA paNa ArAdhya deva evA brahmA, viSNu tathA zaMkara e traNa pikIna viSNu bhagavAna lAge che, kAraNa ke ATaluM badhuM teja anyathA prA. 30 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 461 kenuM hoya? Ape te guphAmAMnA aMdhArAne bhagADI nAkhyuM. he puruSazreSTha ! Apa kRpA karI ApanAM janma, karma ane getra batAvo. kAraNa ke huM ApanuM e badhuM sAcA hRdayathI jANavA IcchuM chuM ! mArI oLakhANa Icche te huM IvAku vaMzane kSatriya chuM ane mAruM nAma mucakuMda. huM yuvanAzvanaMdana mahArAja mAMdhAtAne putra chuM ane huM mArA priya bhagavAna ! ghaNuM divaso lagI jAgato rahevAne kAraNe huM khUba thAkyo hate. nidrAe mArI IdriyanI badhI zakti chInavI lIdhelI. ane bekAra banAvI dIdhelI. tethI huM A nirjana guphAmAM nipaNe sUI rahyo hato. hamaNuM koIe mane jagADI dIdho. alabatta, avazya enAM pApone kAraNe ja Ama banyuM haze. tyArabAda tarata Ape parama kRpA karI mane darzana dIdhAM. ApanuM teja joI mArI zakti khovAI gaI che. vadhu vAra Apane huM nIrakhI zakato nathI." - jyAre rAjA mucukuMde ATaluM kahyuM ke tarata hasI rahyA hoya te rIte bhagavAna kRSNa medhagaMbhIra vANImAM potAnuM pitAnA zrImukhe anaMta janmo paikI vartamAna janmanuM ja varNana karI batAvyuM ane pitAmAM ja tana, mana, buddhi, citta tathA sarva kaMI samapI daI anAsakta bhAve mucukuMdane vicAravAnuM kahyuM. e rIte A parama anugraha pAmI rAja mucukuMda uttara dizAmAM gaMdhamAdana parvata para badarikAzramamAM tApa-ThaMDI vagere sahana karIne tapa dvArA bhagavAnanI ArAdhanA karavA lAgI gayA. kAraNa ke khuda bhagavAne ja rAjA mucukuMdane kahyuM hatuM ke he rAja! manuSyajanmamAM zikAra ane ati bhagavaza thaI je pApa karyA che, te badhAM e rIte jovAI jaze. AvatA janmamAM savajIvahitecchu evo brAhmaNa thaIne tuM vizuddha vijJAnaghana paramAtma svarUpa sujane prApta karI zakaze." Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raNachoDe raNa choDyuM na jANuM baLa sAmAnuM, sAhase je jhukAvaze; parAjita thaI pUre, pastAze ja avazya te. 1 ahiMsA satyamAM che nA, parAjitapaNuM kadA; kemake Akhare jIte, ahiMsA-satya sarvadA. 2 thaye krame krame tethI, dharmarUpa susatyane ne vikAsa ahiMsAne, jagamAM bhArate ghaNe. 3 brahmacArI zukadevajI bolyA : -"parIkSita ! Ama rAjA mucakuMda dvArA kAlayavanane vadha thayA bAda enA para khuda bhagavAne kRpA karI ane e rAjA badarikAzramamAM tapa dvArA bhagavAnanI ArAdhanA karavA lAgyA. pachI bhagavAna zrIkRSNa mathurAnagarImAM pAchA pharyA tyAre joyuM ke kAlayavana to maryo, paNa e svecchanI senAe mathurAnagarIne gherI rAkhI che. emaNe te rAjA vinAnI senAne haMphAvI veravikhera karI nAkhI tathA tenuM aDhaLaka dhana laI lIdhuM. te dhana baLadagADAMmAM bharI dvArakA javA nIkaLyA. je vakhate manuSyo ane baLado dvArA A badhuM dhana laI javAtuM hatuM tyAM ja magadharAja jarAsaMdha aDhAramI vAra trevIsa akSohiNI senA sahita AvI pahoMcyo. e senAne vega joI bhagavAna kRSNa ane zrI balarAmajI sAmAnya mAnavInI jema dhaNI rakRti sAthe pagapALA bhAgI nIkaLyA. AthI jarAsaMdha hasato hasato pitAne ratha ane senA cheDI emanI pAchaLa te paNa doDavA lAgyo. parIkSita ! kharuM pUcho to jarAsaMdhane A bannenAM balaezvaryanuM jarAya bhAna nahotuM, nahIM to AvI chokaramata karata ja nahIM, deDatAM doDatAM jANe thAkayA hoya, tema kRSNa ne balarAma ane pravarSa Na parvata para caDhI Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 gayA. A parvata para varSa khUba thatI hovAthI ja tenuM nAma pravarSaNa parvata paDeluM. e parvata para khUba zodhavA chatAM jarAsaMdha rAjAne e be bhAIone patto na lAgyo eTale ciDAIne teNe e parvatane ja Aga lagADI dIdhI. ane parvatane senA dvArA nIcethI gherI ja rAkhele. paNa A beya addabhuta puruSa evI siphatathI nIce AvI gayA ke khabara ja na paDI. pelo ja jarAsaMdha to ema ja samajI beThe ke e bane pavatI sAthe baLI gayA, eTale pelI vizALa senAne laIne te magadhadeza tarapha pAchA pharI gayo. jyAre bhagavAna kRSNa ane balarAma te duzmanane bhramamAM rAkhI samudra paranI pitAnI dvArikApurImAM AvI pahoMcyA parIkSitajI ! huM navama kaMdhamAM e to kahI ja gayo chuM ke Anarta dezanA rAjA zrImAna raivatajIe pitAnI revatI kanyAne brahmAjInI preraNAthI balarAmajIne paraNAvelI. Ama, balarAmajInI lagnavidhi patyA pachI bhagavAna zrIkRSNa paNa svayaMvaramAM AvelA mahArAjA zizupAla ane zizupAlanA pakSapAtI rAjA zAlva Adi narapati ene balapUrvaka harAvI, garuDajIe sudhAraNa kareluM, tema vidarbha dezanA mahArAja bhImakanI suputrI zrI rukimaNInuM apaharaNa karI, tenAthI lagna karI nAMkhyAM. rukimaNajI kharekhara khuda bhagavatI lakSmIjInA ja avatArarUpa hatAM ! ahIM parIkSita rAjA zukadevajIne pUche cheH "bhagavan ! mArA sAMbhaLavAmAM ema AvyuM che ke bhagavAna zrIkRSNa bhImakarAjanaMdinI paramasuMdarI rukimaNujInuM belapUrvaka apaharaNa karI gAMdharvavivADa karelo. te he mahArAja ! ApanA zrImukhethI have huM e sAMbhaLavA mAguM chuM ke AvuM kayA kAraNe thayuM ? sAmAnya rIte te gAMdharva vivAha bIjA vivAha karatAM halakA eTale ke rAkSasI vivAha kahevAya ane bhagavAna zrIkRSNa te svayaM parama pavitra che ane AkhA jagatane parama pavitra kare tevuM temanI jIvanacaryAnuM mAhAtamya che, vaLI e jIvanamAdhurI eTalI te lekottara ane rasIlI che ane emAMthI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 469 pharI pharIne eve tA nave nava rasa maLI rahe che ke sAMbhaLavAthI tRpti thatI ja nathI ! teA pachI rukimaNIjI sAthe kRSNanA lagnamAMnA A rAkSasaMdhithI gAMdhavivAhanuM khAsa rahasya hAvuM ja joIe. huM ApanI pAse te jarA vadhu vigatathI sAMbhaLavA icchuM chuM. A sAMbhaLIne zukadevajIe kahyuM : "huM; parIkSitajI! e lagnanI pAchaLa vizuddha praNayane ane nara-nArInI hArdika ekatAne! tema ja bhagavAna kRSNa tathA emanA vaDIla balarAmajIne evA tA rahasyapUrNa ane sajjana-gu'sthanA itihAsa che ke je sAMbhaLavA mAtrathI paNa parama paragajupaNuM, vIratva ane khAnadAnapaNAnI triveNIneA bhavya paricaya thayA vinA rahetA nathI." rukimaNInA kRSNaprema vastha kadI na joyA najare paraspara, che sAMLaLyAM mAtra guNe kharekhara; banneya tAye dilathI dile bhaLyAM, tyAM jANajo satyapraNayI--nisa tA. 1 anuSTupa aneka Aphata Ave, sasAra-sAgare chatAM; dhIra vIra rahI te, sukhethI pAra pAmatAM. ra AvAM joDAM pare varSo, thatI prabhukRpA taNI; mAkSamAgI mane jethI, tevAM nile pa daMpatI. 3 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 brahmacArI zukadevajI bolyA : "rAjA parIkSita ! rAjA bhISmaka vidarbha dezanA adhipati hatA. emane pAMca putro ane eka ja suMdara kanyA hatI. pAMca dIkarAomAM sauthI moTA putranuM nAma rukamI hatuM. bIjA cAranAM nAma kramazaH (1) rukamaratha (2) rukamabAhu (3) rukamakeza ane (4) rukamamAlI hatAM. rukimaNI te suMdara ane khUba ja lAvaNyavatI hatI. jyAre eNe pakSa rIte bhagavAna kRSNanAM saudarya, parAkrama, guNa ane vaibhavanI prazaMsA sAMbhaLI-je tene tyAM Avato pratyeka atithi prAyaH gAyA ja karata-jyAre rukimaNIe vicArIne chevaTe e ja nirNaya karyo ke mane anukULa te A eka ja puruSa che. eTale game te thAya paNa mAre je varavuM te emane ja varavuM! A rIte mAnasika rIte teNe pati tarIke zrIkRSNane svIkArI ja rAkhyA hatA, parIkSita ! cuMbaka ane leDhA karatAMya nakakara AkarSaNa pati-patnI vaccenA praNayanuM hAya A praNaya AvAM patipanInA saMbaMdhamAM zabdomAM na samajAya tevo kudaratI rIte ja hoya che, Ama rukimaNInuM bharayuvAnImAM jema zrIkRSNa prati kheMcANa hatuM tema evA ja e bhagavAna kRSNanI javAnI paNa bhISmaka putrI rukimaNI para phidAphidA hatI ! matalaba A banne nArI-naranAM pArasparika rIte kudaratI ja kheMcANe hatAM. jemAM zrIkRSNa guNabhaMDArarUpa hatA tema rukimaNI paNa jevI rUpALI hatI, tevI ja zIlavatI ane vIrAMganA hatI. eTaluM ja nahIM, balake khUba udAra ane bahAdura paNa hatI ja, paraMtu A banne vaccenA joDANamAM moTAmAM moTI ADakhIla rukimaNIno moTo bhAI zrI rUkamI hato ! rukimaNI pite jema zrIkRSNane cAhatI hatI tema rukimaNInA pitAzrI rAja bhISmaka tathA rukimaNInA moTA bhAI rukamathI nAnerA cAreya bhAIo paNa zrIkRSNa pratye ja - zrIkRSNanA guNane lIdhe kheMcAyA hatA ! suzIlapaNuM, vIratA ane sAthesAthe soMdarya A triveNIno sumeLa kaI virala sannArImAM ja hoya ! paNa te traNeya guNe soLe kaLAe rukimaNumAM dIpI UThelA. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 471 paraMtu tene moTe bhAI rukamI kharekharo zrIkRSNane dezI banI gayele; e mithyAbhimAnanA pUtaLA jevo banI gayelo. zizupALa to phaIbAne dIkaro hovA chatAM zrIkRSNane kaTTara duzmana hato. ema jotAM zizupALa ane rakamI vaccenI maitrI dine dine gADha banI gayelI. tethI pitAnI bahena rukimaNuM vahelAmAM vahelI take zizupALane vare tevI peravI karI rAkhelI. rAjA bhISmaka zrIkRSNane sauthI vadhu cAhatA paNa temanAmAM je mAnasika nirbaLatA hatI, te e hatI ke teo potAnA moTA dIkarA kamInI sAme thaI kAMI khAsa karI zake tema na hatuM. adhUrAmAM pUruM rukimaNanI mAtA paNa eka bAju putra rukamI pratye mamatALu hatI ane zizupALa je potAne jamAI thAya te zizupALa pAse je aDhaLaka saMpatti hatI tene lIdhe hIrA-mANeka-motI-senuM-ravuM vagerethI pitAnI putrI AkhI maDhAI jAya tevo meha paNa sAthe sAthe hatA. sAcA praNayIne mana dhULa saMpattinuM to koI mUlya ja nathI hetuM. rAjakumArI rukimaNune pitAnA moTA bhAInI ane mAtAnI khoTI mAyA-mamatAnI tema ja pitAnI mAnasika nabaLAInI khabara paDatAM vAra na lAgI. eTale te bahu phikaramAM aTavAI gaI. paraMtu AvAM sapraNayI joDAMne kudarata paNa saheje saheje madada karavA acAnaka ja AvI caDe che. tene eka evI bAtamI maLI gaI ke "eka prauDha brAhmaNa pitAnI nagarImAM raheto ane vAraMvAra rAjadarabAramAM Avato jate che je evo zrIkRSNacAhaka che ke je prathamathI enA dvArA khuda bhagavAna kRSNane A badhI mAhitI maLI jAya te zrIkRSNa paNa evA te zIlavaMta, sauMdarya-saMpanna ane zauryavaMta che ke AmAMthI koIne ne koIka raste jarUra kADhI zakaze. A vicArathI teNue pitAnI dAsI mAraphata e prauDha brAhmaNane rAjadarabAramAM belAvI lIdhuM ane nArIsulabha zaramathI saMkecAtAM saMkecAtAM paNa pitAnA zrIkRSNa pratyenA bhAvo vyakta karI dIdhA. brAhmaNane Adara Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 bhAva te atyaMtapaNe bhagavAna kRSNa pratye hate ja, AthI sonAmAM sugaMdha bhaLI cUkI, te prauDha brAhmaNa A rAjakumArI rukimaNane aMgata saMdeza laIne sIdhesIdhe dvArikAnagarImAM gaye ane maMgalamaya praveza karyo. jevo e prauDha brAhmaNane dvArapAla bhagavAna kRSNa pAse laI gayo ke tarata teo e bhUdevane nIrakhatAM ja senAne siMhAsana parathI UThI tarata UbhA thaI e siMhAsana para besADI, evI rIte pUjA kIdhI ke jevI rIte devake bhagavAnanI khudanI kare che. A rIte AdarasatkAra karyo, kuzala-prazno pUchayA ane A bhUdevanAM caraNane pitAnA kamaLa madhura hAthathI suMvALe sparza karatA zAntabhAvathI pUchavA lAgyA : "ahA, brAhmaNa devatA! Apa che te kuzaLa ne ? Apane ApanA pUrvaja RSimunionA paMthamAM rahetAM kazI musIbata te nathI veThavI paDatI ne ? che, eTaluM kharuM ke bhudevane je saMtoSanuM dhana na hoya te tenI dazA sauthI bUrI saheje thAya che. jyAM saMgraha-parigrahanI vRtti pedA thaI ke pachI te devendranI samRddhi maLe toya tRSNanI javALAthI haiyuM pIDita thavAnuM ja. devendronI paNa juo ne, kevI karuNa dazA che ! kAmanAne lIdhe te mAryA mAryA bhaTakyA kare che paNa jyAM saMtoSadhana che tyAM AnaMda AnaMda che, sukhanidrA che. je maLe, tethI tRpta rahI prasanna prasanna rahyAM kare che. AthI ja huM Apa jevA bhadeva bhaktone dAsAnudAsa saheje banI jauM chuM. Apa je vidarbha pradezathI Avo che, tyAMnA rAjAjI barAbara rAjadharma pALe che ne? tyAMnI prajA paripUrNapaNe sukhI che ne? ApanuM ATale badhe dUra zA kAraNe AvavAnuM thayuM ?" tarata ja bhUdeve pitAnI asalI vAta zarU karatAM pahelAM rukimaNIne ja saMdezo bhagavAna kRSNane pahelAM ApavA mAMDyo..." Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukimaNInA sadeze patnI tulya pati tulya, tathA mAbApa tulya tuM; suhRda tuM, bhaginI bhrAtA, guru prabhu sameta tuM, 1 eka anaMta AkArI, nirAkArIya tuM ja che; abheda-bheda vijJAna, AtmA sadhAya ema e. ra zukadevajI parIkSita rAAne kahe cheH "vidarbha dezathI kanyAratna rukimaNIjIne sa Mdezo laI je garIma ane prauDha gAramahArAja dvAra kAmAM pavAryA hatA temane UMcA Asana para besADI bhagavAna kRSNa nIce besI temanA caraNune potAnA sukeAmaLa hAthathI pa`pALIne jyAre pUchyuM ke, kheAle bhUdeva ! Apa ze! sadeze! lAvyA che?' tyAre te gAra mahArAja rukimaNIjInI vANImAM kheAlyA : 'tribhuvanasuMdara ! (matalakha AkhAye jagatamAM rukimaNIjI mATe bhagavAna kRSNa sivAya kAI ja vizeSa suMdara nahatuM.) ApanA sadaguNe evA tA mahAna ane AkarSIka che ke te suvAvALAonA kAnane raste sAMsarA thaIne haiyAmAM potAnuM sthAna jamAvI de che. anaMta janmeAthI eka eka aMgamAM ghara karI gayelA Adhi-vyAdhi-upAdhinA agnine ekAeka camatkAranI jema zAMta pADI de che. A jagatamAM jeTalA jIve AMkhA pAmyA che ane teemAM paNa jeoe peAtAnI AMkhA vATe sIdhesIdhA Apane nihALyA che, te kharekharA mahA baDabhAgI che. kAraNa ke Apa svArtha, paramA bannenA paramadhAmarUpa che. meM e viSe paNa mArA kAne sAMbhaLI lIdhuM che. acyuta ! have A badhAne lIdhe mAruM citta ekamAtra ApanA ja dhyAnamAM, cintanamAM evuM tanmaya thaI cUkayu che, ke eNe amArA nArI vibhUtinA mahAna guNa jJAne paNa gumAvI dIdhA che. have huM e cittane dhIraja rAkhavA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 474 mATe samajAvI zaku tema nathI. ahe, premasvarUpa! zyAmasuMdara ! kula, zIla, svabhAva, sauM, vidyA, avasthA, dhana-dhAma ema kAI paNa diSTae jotAM A jagatamAM mAre mana ekalA Apa ja ajoDa che. manuSyaleAkamAM jeTalAM prANI che. temAM keI eka paNa ApanI tAle AvI zake tema nathI. have huM puruSabhUSaNu ! Apa ja vicAra kare ane mane darzAve| ke kulavaMtI, guNavaMtI ane dhaiva MtI vivAhayeAgya evI kaMI kuArikA A jagatamAM haze ke je ApanA sivAya khIjA kAI puruSane patibhAve pasaMda karaze? A badhe! vicAra karI huM mArA priyatama! A kAraNe ja meM ApanI ekanI ja patirUpe pasaMdagI A pahelAM ja karI lIdhI che, Apa aMtaryAmI heAtrAthI mArA mananI A vAta Ape teA A pahelAM paNu jANI ja lIdhI che evuM huM nizcitapaNe mAnuM chuM. A sarva prakAre samarpita thayelI dAsIrUpa ApanI patnIne ahIM padhArI ene hAtha Apa vidhisara svIkArI le. kamalanayana ! ahe| mArA prANavallabha ! Apa jevA vIrIttama siMhane varelI evI A rukimaNInA hAthane rakhe zizupAla rAjavI jevuM ziyALa bhUlye-cUkane paNa aDI jAya ! kheATI jAya ! kahevAya che ke bahu puNyapuMjane lIdhe A mAnavajanma maLyA che, teA huM badhA vaDIlA-devatAone vaMdana karI vInavuM chuM ke Apa sau kharekhara mArA para rAjI hai| ane cheA, tA vahelAmAM vahelI taka have zizupAla ahIM Ave te pahelAM ja ahI' AvI mArA hAtha mArA hRdayasvAmI zrI kRSNe ja potAnA majabUta hAthamAM laI praNayapUrNa hRdaye hetathI cAMpI de! sAMbhaLyuM che ane zraddhu paNu chuM ke Apa sadaiva ajeya cheA, Apane kAI jItI zakyuM nathI ane jItI zakavAnuM nathI. eTale mArA meTAbhAIe potAnA sakhA rAjavI zizupAla sAthe mArA lagnanuM nakkI karI nAkhyuM che. te vahelA vahelA lagnanA AgalA divase ja vidarbhanI A rAjadhAnI DinapuramAM Apa AvI paheAMcIne, je Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 475 meTImATI senA sAthe zizupAla rAjavI ane enA jevA mithyAbhimAnI enA mitrarAjA jarAsaMdha Adi AvI rahelA saMbhaLAya che, te saune verivakhera karI nAkhA, chinnabhinna karI nAkhe. rAkSasavidhithI vIratAnuM mUlya cUkavI mAruM pANigrahaNa karI le. amAre tyAM kulaparaMparAne eka rivAja che ke lagna jenAM thavAnAM haiya te kanyAone prathama prathama nagara bahAra meTA jalasA sAthe dhAmadhUmathI girijA (pArvAMta) devInA maMdiramAM javAnuM heAya che. te vakhate Apa mane khuzIthI ane saraLatAthI laI jaI zakaze. jo bhagavAna zaMkara jevA paNa ApanI caraNurajane mAthe caDhAvI dhanyatA anubhave che, te te caraNarajane prasAda game teTaluM tapa karavuM paDe ane game teTalA janma janmAMtarA karavA paDe, tAya te huM prAsa karyA vinA tamane cheDavAnI nathI ja nathI, A mArA vajra saMkalpa che.' zukadevajI melyA : 'parIkSitajI ! ekAgra cittathI bhUdevatA pAsethI rukimaNIjIne A guhya sa MdezA sAMbhaLI bhagavAna kRSNa emanA hAtha pakaDI sasmitapaNe kheAlI UThyA : ahA ! dilabara dila te AnuM nAma! bhale huM codeya leka athavA tribhuvanane! sarve sarvA nAtha hAu', paNa bhaktajanonA tA dAsAnudAsa ja chuM. DinapuranA bhUdevatAjI! AtmasparzI dila-pratyuyathI cAhatI mArI e rukimaNInI manevAMcchanA huM kAIpaNu bhAge pUrI karavA hara paLe taiyAra chuM. jAva e mArI ja thaI cUkelI rukimaNIne kahI de ke, kazI cintA na kare, huM samayasara avazya tyAM AvI ja paheAMcIza.' peAtAnuM kAma ATaluM vaheluM ene saMpUrNa paNe saphaLa thayeluM nIrakhI gAramahArAja navajuvAnanI jema harakhI UMcA !" Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zizupAlane vAgdAna ane kRSNanuM Agamana ghAreluM manamAM jarUra phaLatuM, nirvyAja je bhakti he, niSThA eka rahI vaLI dila mahIM, je zuddha ne satya te; cho dehe ubhaye rahyA alaga ne, liMgeya nArI-nare, toye tyAM thaI jAya ekarUpatA, nA drata re'tuM khare. 1 nisarga tyAM pUre sAkSI saMketa daI vividha; Akhare piMDa-brahmAMDe, vyApeluM tattva eka ja 2 zukadevajI kahe cheH "rAjan parIkSitajI ! kuMDinapurathI dvArikAmAM AvelA bhUdeva pAsethI bhagavAna kRSNa jANuM lIdhuM ke paramadivasa rAtre ja rukimaNInAM lagna nakako che, tyAre sArathine belAvI temaNe kahyuM: "bhAI dAruka ! have jarA paNa vilaMba karyA vagara tuM ApaNe ratha joDI lAva!' jevI bhagavAna kRSNanI AjJA thaI ke tarata sArathi dAruka zaikhya, sugrIva, meghapuSpa ane balAhaka evA cAreya cunaMdA gheDAe je DI tyAM jhaTajhaTa ratha laI Avyo. prathama to bhagavAne te thamAM brAhmaNa devatAne besADayA ane pachI te ratha para caDhIne pite besI gayA ane e zIdhragAmI ghoDAo dvArA eka ja rAtamAM Anarta dezathI vidarbha pradezamAM AvI pahoMcyA. ahI kuDinapuranA rAjavI bhISmaka rAjA pitAne vaDIlaputra rukamInA Agrahavaza ane nehavaza thaI potAnI A suMdara kuMvarInI IcchA na hovA chatAM zizupAla sAthe tenAM lagna karAvI devAnI taiyArI mAM paDayA hatA. nagarIne sAphasUpha karI citra-vicitra raMgaberaMgI nAnImoTI dhvajApatAkAothI sajAvI dIdhI hatI. nagarInAM nara-nArIo paNa hAra, attara phulela, caMdana, ghareNAM ane nirmaLa vastrAthI sajaja Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 477 thayAM hatAM. tyAMnAM suMdara suMdara gharamAMthI agaru dhUpanI sugaMdha phelAI rahI hatI. parIkSita ! bhImaka rAjAnA pitu ane devatAonuM vidhipUrvaka pUjana karIne brAhmaNone bhojana karAvAyuM ane svastivAcana paNa karAvAyuM. sudaMtI ane parama suMdarI evI rAjakumArI rukimaNIne snAna karAvAyuM. enA hAthamAM maMgalasutra ane kaMkaNa paherAvAyAM. teNIne vastrAbhUSaNothI sajAvI dIdhI. vidvAna brAhmaNee sAmaveda, veda ane yajurvedanA maMtrothI teNInI rakSA kAje ane atharvavedanA vidvAna purohiteAe grahazAMti mATe havana-homa karyA. rAja bhISmaka pita kulaparaMparA ane zAstrIya vidhionA kharA jANakAra hatA. emaNe sonuM, cAMdI, va, goLa mizrita tala tathA gAyo brAhmaNone bheTa ApI. jema kuMDinapuramAM pitAnI sukumArI kuMvarInA maMgala mATe bhImaka rAja vivAha saMbaMdhI vidhi karAvI rahyA hatA tema cedinareza rAjA damoSa paNa pitAnA putra zizupAla mATe maMtrajJa brAhmaNa pAse pitAnA putranAM lagnane kAje maMgalakRtya karAvatA hatA. te pachI teo mada jharatA hAthI, tenAthI sajAyelA rathe, pAyala tathA ghoDesavAranI caturaMgiNI senA sAthe laIne kuDinapura AvI pahoMcyA. vidarbharAja bhImaka rAjAe paNa AgaLathI AvIne emanAM svAgata-satkAra tathA prathA mujabanuM arcana-pUjana karyuM. te pachI pahelethI nakkI karela evA "jAnIvAsAmAM temane utAre karAvyo. te jAnamAM zAva, jarAsaMdha daMtavaktra, vidUratha ane poMDUka Adi zizupAlanA seMkaDo rAjavI mitro paNa AvyA ja hatA. te badhA rAjAo bhagavAna zrIkRSNa tathA zrI balarAmathI viruddha paNa hatA ja. ane te badhA ema ja icchatA hatA ke rukimaNI pitAnA parama mitra zizupAlane ja vare, evA makkama vicAra sAthe ja badhA AvelA che ane ema paNa manamAM vicArI nAkheluM che ke bhagavAna zrIkRSNa ane zrI balarAmajI yaduvaMzIo sAthe AvIne jo kanyA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 haraNano phikimaNIharaNano prayatna karaze te ame badhAya rAjAo maLIne emanI sAthe laDI laIzuM. e ja kAraNe e rAjAo potapotAnI pUrI bahAdura senAone sAthe laIne AvelA che. jyAre A bhagavAna kRSNanA virodhI badhA rAjAonI gaMdI hilacAlana patto balarAmane maLyo ane emaNe e paNa jANyuM ke bhagavAna kRSNa pite ekalA kuMThinapura rukimaNIharaNa kAje pahoMcI gayA che tyAre temaNe moTA yuddhanA aNasAra pArakhI jAte e bAju AvavA jhukAvI ja dIdhuM hatuM. temanI sAthe eka moTI senA hatI. ahIM rAjakumArI rukimaNuM paNa bhagavAna zrIkRSNanA padhAravAnI AkAMkSApUrvaka vATa jotI hatI. ane ciMtA karatI hatI ke have lagnanI veLA AvI pahoMcI chatAM nathI to bhagavAna kRSNa ahIM pahoMcyA ane rAjagAra paNa haju ahIM pAchA pharyA nathI. AthI tene vadhu cintA thavA lAgI, paNa bIjI bAju dilabara dilane, eTalI khAtarI pAkI rahetI hatI ke sAruM ja thavAnuM che. tevAmAM ja eka bAju DAbuM aMga pharakavA lAgyuM ane bIjI bAju bhagavAna kRSNa mokalelA sajapurohita mahelamAM kumArI pAse AvI pahoMcyA. mANasane cahero ja kahI Ape tema emane prasanna cahero ja kahI Apato hato ke "bhagavAna kRSNa pite tyAM pahoMcI gayA che. ane jyAre bhUdeva pAsethI sAMbhaLyuM ke rAjakumArI! tane dharmapatnI tarIke laI javAnI saRtijJA temaNe karI che' tyAre te rukimaNuMnuM hRdaya AnaMdathI nAcI UThyuM. te bhAvabhaye haiye pusahitane caraNe jhUkI paDI, jANe tyAgI bhUdevane caraNe duniyAbharanI lata DhaLI paDI !" Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukimaNI haraNuM pati-patnI thavA janme, prabhu ne prabhubhaktA jyAM; samAja niyame cheDA, badalAI jatA tihAM. 1 kiMtu temAM khUbI eka, maulikatva TakI rahe; je maulikatavamAM satya-prema-nyAya sukha maLe. 2 bhagavAna kRSNa ne bhaktA rukimaNanI kahe kathA; sa>>Naya pachI zuddha prema ApI zake yathA. 3 brahmacArI zukadevajI bolyA : "parIkSita ! jyAre rukimaNuM kuMvarInA pitAjI rAja bhImekane khabara paDI ke bhagavAna zrIkRSNa ane mahAna balarAmajI ahIM petAnI putrInA vivAha samaye AvI rahyA che, tyAre teeAe vAjate - gAjate teonA svAgatanI pUrI taiyArI karI lIdhI ane pUjAnI sAmagrI sAthe jAte pitAnI AgevAnI sahita sAme levA gayA. madhuparka, cekhAM vastra ane uttamottama bheTa ApI vidhisara emanI pUjA paNa karI. kAraNa ke teo pUrepUrA buddhizALI hatA ane bhagavAna kRSNa tarapha teonAM saddabhAva ane bhakti paNa hatAM ja! bhagavAnane senA ane sAthIo sahita samagra sAmagrIothI yukta sthAnamAM rakhAvyA temaja pUruM Atithya paNa karyuM. vidarbharAja bhISmakanA nimaMtraNe bIjA paNa je rAjAo AvelA temanuM paNa teoe mAnasahita savAgata sanmAna karyuM. nagaravAsIone khabara paDI, ke khuda bhagavAna kRSNa padhAryA che, eTale teo badhA vagara kahyuM saMkhyAbaMdha temanI tahenAtamAM AvavA lAgyA ane jANe saue AkhAnA pyAlAthI darzanarUpI amRta bharI bharIne pIdhuM. mAMhamAMhe kahevA paNa lAgyA, ke, sAcuM pUcho to Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 bhAI ! ApaNu rAjakuMvarI rukimaNIjI A bhagavAna kRSNanI ja ardhA ginI thavA gya che ane kharekhara to parama puNya mUrti teo ja teNInA pati tarIke barAbara baMdhabesatA ane suyogya che. bIje kaI puruSa rukimaNIne pati thavA yogya nathI. ApaNAM saudaryamati rAjakuMvarI rukimaNa sivAya A sAMvarI surata mATe bIjI koI nArI emanI patnI paNa thavA gya nathI. A bannene saMga ja maNikAMcana suyoga che. emAM pheraphAra the yogya nathI ja. ame te amArAM je kAMI puNya karyA hoya tenA badalAmAM prabhu pAse A ja yugalanI yAcanA karIe chIe !!!" jyAre parIkSita ! nAgarike AvI rasabhara vAto karI rahyA hatA. tevAmAM ja rAjakumArI rukimaNuM pitAne rAjabhavananA aMtaHpuramAMthI nIkaLI pArvatI devInuM maMdira tarapha jatI dekhAI ghaNuM sainika rAjakuMvarInI rakSA mATe upasthita hatA. rukimaNInAM caraNe te pArvatIdevInA maMdira bhaNI paDatAM hatAM paNa teNunA hadayathI to teNe bhagavAna mUkuMdanA caraNAviMdanuM ja dhyAna dharI rahI hatI, kRSNamAM ja tanmaya banI rahI hatI. pote mauna dazAmAM hatI ane teNInI vaDIla mAtAo tathA sakhIo badhAMe ene gherI lIdhelI. sainike paNa zAstra sAthe ane kavaca sAthe rukimaNInI rakSA karI rahyA hatA. vAjagAjanA gaDagaDATa thaI rahyA hatA. brAhmaNa patnI garANIo paNa sajadhaja banI cAlI rahI hatI. aneka prakAranI bheTa-pUjAnI sAmagrIo sAthe zreSTha vArAMganAo paNa sAthe cAlI rahI hatI. gavaiyAo suMdara gAvuM-bajAvavuM karI rahyA hatA. sUta, mAgadha ane baMdIjane lADIonI cAre bAju jaya-jayakAranA nAda pikArI rahyA hatA, guNavarNana joradAra rIte karI rahyA hatA. pArvatInA maMdiramAM pahoMcatAM ja prathama rukimaNujIe pitAnA sukomaLa hAtha-paga dhoyA, Acamana karyuM. e pachI bahArathI ane bhItarathI pavitra ane zAMta bhAvathI joDAIne aMbikAdevInA maMdiramAM Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 481 praveza karyo. vidhividhAna jANanArI vRddha brAhmaNuoe vidhisara zaMkara bhagavAnane ane zaMkara bhagavAnanAM ardhAginI bhavAnIne pramANa karAvyA tyAre rukimaNI bAlI, "he mAtezvarI bhavAnI, ApanI gAdamAM birAjelA putra gaNezajIne tathA Apane paNa huM vAraMvAra namarakAra karuM chuM. mAtA tathA mAtAputra Apa bane evA AzIrvAda Ape ke mArI UMDA aMtaranI icchA bhagavAna zrIkRSNane pati banAvavAnI che, te ja mArA pati banI rahe.' e prArthanA pachI teNue jala, sugaMdha, akSata, dhUpa, vastra, mAlA, hAra, AbhUSaNa, naivedya, bheTa ane AratI Adi sAmagrIothI aMbikAdevInI pUjA karI. tyAra bAda upara kahelI sAmagrI uparAMta mIThuM , pAna, kaMThasUtra, phala ane zeraDI vagere sAthe sahAgaNa brAhmaNIenI paNa pUjA kIdhI. tyAre te sohAgaNa brAhmaNIe rukimaNIjIne prasAda ApI AzIrvAda dIdhA. lADIrUpa rukimaNIjIe brAhmaNI ane bhavAnI mAtAne page lAgI prasAda grahaNa karyo ane mauna teDayuM. rane jaDelI vIMTIthI jhagamagatA karakamala dvArA eka sakhIno hAtha pakaDI te giri maMdirethI bahAra AvI, parIkSita ! jANe bhagavAnanI khuda mAyArUpiNI rukimaNIjI atyAre to moTA moTA dhIra-vIra puruSone paNa meha pamADI de tevI banI gaI hatI. teNInI keDano bhAga to e pAtaLA ane mane Dara lAgato hato ke khuda madana pate paNa mugdha banI jAya teNunA mukhamaMDala para kuMDalInI zobhA jhagamagatI hatI, javAnIne thanaganATa vyApI gaye hato, nitaMba ane vALa ema eka eka aMga ane upAMga suMdaratAnI pratimA banI gayuM hatuM. jANe kaMIka zodhI rahI hoya tevI teNInI AMkho comera jANe ADakatarI rIte ghUmatI hatI. haTha para mIThuM madhuruM mAnuM smita zobhI rahyuM hatuM. Ama te teNuMnA dAMta cekhA prA. 31 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 482 sapheda hatA, paNa heAnI lAlAza dAMtane paNa spazI gaI hatI. pagamAMnAM jhAMjhara sukhada rIte jhagujhaNI rahyAM hatAM. teNI peAtAnI rAjahaMsa gatithI cAlI rahI hatI ane peAtAnuM A saCsva ekamAtra zrIkRSNane ja ceAchAvara karI rahI hatI. mukha para AvI gayelI peAtAnA mAthAnA gUMcaLiyA sAnerI kAmaLa vALanI laTane jevI DAbA hAthanI kAmaLa AMgaLIothI e haTAve che ke te joIne rAjAo sonabhAna bhulI jAya che. basa tevAmAM teNIne zyAmasu Mdara bhagavAna kRSNanAM maneAhara darzana thaI gayAM ! rAjakumArI jevI peAtAnA ratha para caDhavA jAya che, tyAM ja tyAM hAjara evA badhA rAjaonI vaccethI rAjakumArI rukimaNIjIne temanA badhAnA dekhatAM dekhatAM ja bhagavAna kRSNe UMcakI lIdhAM ane sekaDe hAjara rAjAonAM mastaka para paga mUkI teNIne upADIne peAtAnA ratha para mUkayAM. tarata badhA rAjavIe peAtAnI jItane dhikkAratA bAlavA lAgyA ke, 'amane ane amArI bahAdurIne lAkha lAkha dhikkAra che ke amArI hAjarI ane hAthamAM hathiyAra hAvA chatAM haraNarUpa A gAvALiyAe amArA jevA sihAne sAMpaDele A suMdara bhAga chInavIne laI jAya che !' ema kahetA teo bhagavAna kRSNanA rathanI pAchaLa senA sahita deDavA lAgI gayA. yuddha ane vijaya khuda prabhu thakI meATA, kema prabhu-bhakta che ? prabhuthI je na thAye te, prabhubhakta karI zake. tamAguNI roguNI, ne krame A vizva che tethI, sattvaguNIthI bharyuM, krame paDe dekhAvavu. 1 ra Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 483 savaiyA ekatrIsA rajoguNathI taman jitAtuM, rajas jitAtuM savaguNe, Ama savathI rajastamasU be jitAya jethI jagata bane. guNAtIta prabhu aMga-bhakta che, teye sava-guNanidhi rahe, ema jagata cAhe triguNe paNa, bhakta triguNAtIte vahe. 3 brahamacArI zukadevajI kahe che: "je, parIkSita ! Ama jyAre krodhAgnithI bhabhUkI UThelA badhA rAjAone rukimaNuM sAthe vimAnamAM beThelA bhagavAna kRSNa pAchaLa caDhI AvelA joyA ke tarata yaduvaMzI sainike paNa samajI gayA ane UbhA rahI dhanuSya TaMkAra karyo. pachI to jarA ghUmIne sIdhA laDAImAM utarI gayA. jarAsaMdha rAjAnA ghaNA sainike dhanurvidyAnA marmajJa hatA. emaNe yaduvaMzIo para jANe mUsaLadhAra varasAda varasato hoya, tema zastrAno varasAda varasAvI dIdho. A dazya jyAre rukimaNIjIe dUrathI joyuM ke teNIe bhayabhIta netrothI bhagavAna kRSNa sAme lajajAnI sAthe sAthe nihALI lIdhuM. tarata bhagavAne hasIne kahyuM : "parama suMdarI ! gabharAvAnuM kAMI kAraNa nathI. hamaNuM ja tamArI A yaduvaMzI senA zatrusenAne naSTabhraSTa karI nAkhaze !" A bAju yaduvaMzI senAmAM paNa gada, saMkarSaNa vagere mahAna zaktizALI senAnAyake hatA. teoe thoDI ja vAramAM jarAsaMdhanI senAne chinnabhinna karI nAkhI. Ama thoDI ja paLAmAM jarAsaMdha sahitanA badhA rAjA yuddhamAM pITha dekhADI pAchA vaLI bhAgI gayA. pelI bAju zizupAla pitAnI bhAvi-patnI-kapelI rukimaNuM Ama chinavAI javAthI jANe maravA paDyo hoya tevo cheka nirAza banI gayo. na to hAdika utsAha enAmAM rahyo ke na to rahI -zarIrakAnti ! enuM meTuM paNa sukAI cUkyuM hatuM. AvI sthitimAM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 484 zizupAla pAse jaI jarAsaMdha rAjA bolyo : "zizupAlajI! Apa te eka uttamottama puruSa che. tamane udAsI zebhe ? tarata ja udAsIthI have mukta thAo ! juo, mane A ja kReNe trevIsa grevIsa akSauhiNI senA sAthe sattara vAra harAvyuM che toya huM himmata hArate ja nathI. kAraNa ke A jagatane ThaMdhamaya svabhAva che. ghaDIkamAM jaya, te ghaDIkamAM parAjaya ! Ama cakra cAlatuM hoya ja che. hA, kALa jarA ApaNuM tarapha Aje nathI tethI ja te yaduvaMzInI nAnakaDI senAe ApaNane saune atizaya baLavAna hovA chatAM harAvI dIdhA che. kAraNa ke atyAre kALa emanI tarapheNamAM che. te ja kALa jarAka ApaNI tarapha thaze ke tarata ApaNe ja sau ne jItI levAnA. Ama samajAvavAthI Akhare te cedirAja zizupAla potAnA mitro sAthe hArelI sthitimAM potAnuM valuM moTuM laI potAnI rAjadhAnImAM pAchA AvI gayo. enA mitra-rAjAo paNa hAra svIkArIne potapotAnA rAjyamAM pahoMcI gayA ! zukadevajI kahe che: "have rukimaNIne moTA bhAI rukamI je bhagavAna kRSNano mahAdveSI hato, tenAthI A badhuM sahana na thatAM teNe eka akSohiNI senAne sAthe laIne tarata bhagavAna kRSNane pIcho karave. zarU karyo. te mahAbAhu rukamI krodhathI lAlacoLa thaI gaye hato. Ama eNe kavaca paherI tathA dhanuSya dhAraNa karIne AvI daDha pratijJA karI nAkhI : "jyAM lagI huM A kRSNane mArI na zakuM, tyAM lagI mArI kuMDanapura rAjadhAnImAM huM pAche nahIM pharuM !" ema belI tarata ratha para te savAra thaI gayo. sArathine hukama karatAM kahyuM : "jyAM pele kRSNa hoya tyAM tuM mane tarata pahoMcADa. huM enA ghamaMDanA cUrecUrA karI nAkhuM, zuM e bharavADa mArI bahenane laI jaI zakavAne ?" zukadevajI kahe che: "jo parIkSita ! A rukamInI buddhi keTalI hade bagaDI gaI che ke te bhagavAnane mahAprabhAva jANato ja nathI, Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 nahI. te A sAhasa kheDe nahI ane nAhaka baDabaDa kare ja nahI. A sAMbhaLI jevA bhagavAna kRSNa rumI para prahAra karavA gayA ke tarata rukimaNI kheAlI : 'prabhu ! mArA bhAI ApanA mahA parAkramane ane khuda paramezvarapaNAne jatA nathI, mATe te A sAhasa karavA AvyA che. paNa bhagavan ! Apa jevA baLavAna che, tevA kalyANakArI paNa che ja ne ?' A sAMbhaLI bhagavAna kRSNe tene sadaMtara mArI nAkhavAnA vicAra cheADI daI tene pakaDI laI enAM dADhImUcha evAM banAvI nAkhyAM ke e kAIne meDhuM na dekhADI zake. paraMtu jevI rumIsenAne mArI haTAvI te ja vakhate yaduvaMzI senA sAthe tyAM balarAmajI AvI paheAMcyA ane AvuM joyuM ke tarata bhagavAna kRSNane rUpA ApatAM kahyuM : 'game teve tAya A rukamI have tArA sA thaye, ApaNA dileAAna sagA thayA. have enuM apamAna te ApaNu ja apamAna kahevAya. mATe ene ANe cheDI devA joie.' A sAMbhaLI bhagavAna kRSNe rukamIne tarata chUTA karI nAkhyA. balarAmajIe jevI rIte rukamIne chUTA karavAnuM kArya pAra pADayuM, tevI rIte bhAInA AvA thayelA apamAna (joke peAtAnA, vAMke ja Ama thayeluM te samajatI hatI, temAM paNu bhAI pratye tene mamatA hatI) khadala rukimaNIne bahu duHkha lAgeluM, teNIne paNu khalarAmajIe kahyuM : 'sAdhvIrUpa rukimaNI...! duHkha na lagADeA. Akhare, kRSNe te svayaM bhagavAna che. tethI teone tA jema heta DhALavAnuM che, tema anyAyane rALavAnA paNa che ja. ane A kALe pote kSatriyarUpe AvyA che. ethI Ama karavuM ja paDe !' rukamIne DaMkha bhagavAna kRSNa ne kADhI zakayA. rukamI ra4 dhAnImAM na gaye| pazu bhejakaTanagarI vasAvI DaMkha sAthe te tyAM rahevA lAgI gaye' Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padyumna prAgaTya maMdAkrAMtA dhe bALyuM madana-tana; e rUdranAtha prabhue, tyAre teNe harizaraNathI rukimaNuM garbharUpe; pAchuM sthAna grahaNa karIne ApI pUrI pratIti, preme tyAge manameha chUpe khare kAma verI 1 anuTupa mAyAnuM jera tyAM vyApe, vAsanA-bIja jyAM haze, vAsanA-bIja jAye je, prabhu-guru-kRpA thaze. 2 brahmacArI zukadevajI bolyA: "parIkSita ! A rIte rukamI tathA zizupAla ane te banenI madade AvelA badhA rAjAone emanAM sainya sAthe jItI lIdhA pachI bhagavAna kRSNa vagere dvArikAnagarImAM AvyA ane tyAM viziSTa vidhipUrvaka vidarbha rAjakumArI rukimaNIjI sAthe pANigrahaNa karyuM. parIkSitajI ! A mahatsavanA prasaMgarUpe dvArikAnagarImAM ghera ghera ujavaNIo thavA lAgI. kAraNa ke dvArikAnagarInA ekeeka nAgarikane bhagavAna kRSNa pratye ananya prema hato. tethI te saue A varavadhUne nAnI-moTI ane ka bheTa lagna nimite ApI. A zubha veLAe badhAM nAgarikonA kAnamAM camakadAra kuMDala zobhI rahyAM hatAM. UMcAM UMcAM vaja-vAvaTAothI dvArikAnagarI ajoDa rIte dIpI rahI hatI. citra-vicitra mALAo ane vastra tathA rane sAthe teNe ApI rahyAM hatAM. dvAre dvAre mAMgadhyakArI cIjo ne jaLabharyA kaLaze dIpI rahyAM hatAM. araja ane dhUpanI sugaMdha comera mahekI rahI hatI. dIvAonAM ajavALAM vilakSaNa Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 487 rUpe zAlI rahyAM hatAM. mitra-rAnae Ama traNane mAna ApI padhAryAM hatA. tyAM hAthIenA mathI dvArikAnI saDaka ane zerIe chaTakAvavALI saheje banI gayelI. pratyeka daravAje keLA rAkhelI ane chaMTAyelA raste seApArInAM jhADa suzeAbhita jaNAtAM hatAM. e utsavamAM kaIka kutUhalavarA thaI ahIM tahIM dADADheDa karI rahelA bava mAM (1) kuru (2) sa Mjaya kaikaya (3) vidarbha (4) yadu ane (5) kunti vagere vaMzanA leAkA paraspara Ana manAvI rahyA hatA. dvArikAnagarImAM ghera ghera rukimaNIharaNanI ja naI gAthA gavAI rahI hatI. e apaharaNanI gAthA sAMbhaLIne ja rAkhtae ane rAjakanyAone meATu Azcarya thatuM hatuM. rukimaNI jANe svaya lakSmIjI ane zrIkRSNe svayaM viSNu heAya, tevuM bhagavAna kRSNa ane rukimaNInuM joDu zeAlI rahyuM hatuM ! emane joI dvArikAvAsI naranArIe paramAnaMda mANI rahyAM jaNAtAM hatAM. parIkSita ! khuda kAmadeva paNu bhagavAna zrIkRSNa vAsudevanA ja a'zarUpa che, prathama prathama kAmadeva bhagavAna zaMkaranA trIjA naitranA agnine| bhAga banI gayela, para Mtu have pharI temaNe peAtAnA zarIranI prApti mATe peAtAnA aMzI evA bhagavAna vAsudevane ja Azraya lIdhA. ethI te ja kAmadeva khuda bhagavAna zrIkRSNa dvArA rukimaNIjInA ga'mAM janmyA ane pradyumna nAmathI jagatamAM mazadUra thayA, sauMdaryAM, puruSArthI, suzIlapaNuM' Adi sadguNAmAM te khudra bhagavAna zrIkRSNathI kazAya prakAre kama naheAtA. tethI e bALakasvarUpa bhagavAna pradyumna haju jayAM daza ja divasanA thayA, tyAM ja zabarAsure veza badalIne sutikAgRhamAM pravezIne e bALakane harI lIdheA ane samudramAM pheMkI peAtAne ghera pAchA paheAMcI gayA. kAraNa ke ene e khyAlamAM AvI gayeluM ke A mArA pUjanmane bairI che, jevA e bALaka samudramAM za barAsure phekayo ke tarata te bALakane eka bhAre moTA maccha sAva Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rec maLI ja gayA. te macchu bIjI mAmblInI sAthe paDAyA ne mAchImAreAe zabarAsurane bheTa ApyA paNa rasoIyA jevA e mucchane rasAI mATe kApavA lAgyA tyAM teA emAMthI A bALaka lAvyuM ! tethI zabarAsuranA rasAiyAee te mAyAvatI nAmanI dAsIne sAMpI dIdhuM. e bALakane joIne e dAsIne zaka thaI ke, A bALaka krANu haze ?' e ja samaye krUratA karatA nArada RSi tyAM paheAMcI gayA ane e dAsIne kahyuM ke A bALaka khIjo kAI nathI, e tA tArA pati kAmade pote ja che. ane AkhIye kathanI kahI chevaTe kahI dIdhu ke 'have tArA pati A rIte tane saheje maLI gayA.' parIkSita ! A mAyAvatI bIjI kAI nahIM paNa kAmadevanI ja yazasvinI patnI rati pAte ja hatI. je divase bhagavAna zaMkaranA krodhane lIdhe kAmadevanuM zarIra bhasma thaI gayuM hatuM, te ja divasathI te rati peAtAnA pati pharI janme, enI vATa ja joI rahI hatI. te ja ratine za barAsure peAtAne tyAM dAla-bhAta anAvavAnA kAmamAM rAkelI, jyAre ratine jaNAyuM ke A bALakanA rUpe mArA patizro kAmadevajI pote che tyAre te temanA pratye ghaNeA dho. praya karavA lAgI ane pradyumnakumAra paNa gheADA ja divaseAmAM juvAnajodha khanI gayA. mAyAvatIe peAtAnA A patidevane badhA prakAranI mAyAvidyAe zIkhavI, jethI zaMkharAsurane pradyumna meAhagrasta banAvI mArI zako. chevaTe pradyumnakumAra ane mAyAvatI banne AkAzamAthI dvArikApurImAM jaI bhagavAna kRSNanA aMtaHpuramAM AvI paheAMcyAM. pradyumnakumArane joI rukimaNIjInA staneAmAM dUdha jhamavA mAMDayu, te ja vakhate eka bAju jema devakI-vAsudeva padhAryA, tema tyAM nAradaRSi paNa padhAryAM ane badhI vAtano phoDa pADayo, jethI rukimaNIjI sahita sau khuza khuza thaI gayAM. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAMbavatI ane satyabhAmA sAthe lagna anuSTupa sarvAMga pUrNa --saMpurNa dharma krAnti thavA khadhe; nR-nArI akava ne vizvaprema ArAdhanA te. 1 vraja ne mathurA sAdhI dvArikAnagarI vaLI; hinda dvArA tadA kRSNe jagata Akhu karyu" sukhI. brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSitajI! satrAjita prathama sUryanA parama bhakta ane pachI mitra banI gayA. tethI sUrya mahArAje prasanna thaI satrAjitane 'syamaMtaka' maNi ApyA. te syama taka laI, dvArikAmAM AvyeA. dvArikAvAsI nArikA tane dUrathI sUrya jeve joI bhagavAna kRSNa pAse paheAMcI gayA ane kahevA lAgyA : 'bhagavAna ! Apa jarA bahAra AvIne jue te kharA ! khuda sUryadeva ApanAM darzIne ApaNI dvArikAnagarImAM jAte padhAratA lAge che!' bhagavAne khulAseA karI e badhAne samAvyuM : 'bhAIe ! e sa` pete nathI, paraMtu sUryaMnA pratApe satrAjitane je svama'takamaNi maLela che teneA pratApa che. te maNui pratidina ATha bhAra seAnuM Ape che ane jyAM e zui hAya tyAM mahAmArI, dukALa, mahapIDA, sarpa bhaya, zarIra ane mananI pIDA tathA mAyAvIone upadrava vagere kazuM azubha thatuM ja nathI, bhagavAne te maNi rAjA ugrasenane ApavA satrAjitane kahyuM, paNa lAbhaza thaI te ApI zakayo nahI. satrAjitano bhAI 'prasena' gaLe maNi paDerI eka vakhata vanamAM zikAra khelavA gaye. tyAM siMhe tene gheADAsahita mArI nAkhyA. siMhane guDhDhAmAM rahetA RkSarAja rIMche mArI nAkhI. A Na peAtAnI pAse rAkhyA. paraMtu satrAjite Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 bhagavAna kRSNa para kalaMka oDhADayuM ke teo ja mAre maNi mArA bhAIne mArIne chInavI gayA lAge che. kharI rIte A khoTuM kalaMka hatuM. bhagavAna te kalaMka ghevA chevaTe akSarAja pAse maNi levA gayA. tyAM RkSarAja rIMche to rAmayuganI bhagavAna sAthe oLakhANa kADhI maNi sahita teNe potAnI putrI jAMbavatIne paNa ApI, bhagavAna kRSNane prasanna karI dIdhA ! bhagavAne dvArakAmAM ugrasena rAjA samakSa satrAjita rAjavIne bolAvI sthamaMtaka maNi pAcho se. satrAjite te maNi lojijata banI pAcho to lIdhe, paNa bhagavAna para kalaMka nAkhyuM tethI khUbakhUba pastAyo. chevaTe bhagavAnane ane dvArakAvAsIone khuza karavA pitAnI parama suMdara kanyA satyabhAmA bhagavAnane paraNAvI dIdhI. satyabhAmAjI zIla, svabhAva, sundaratA, udAratA adi saddaguNethI yukta hevAthI sarvajana valabhA hatAM. bhagavAne phakta teNene svIkArI ane maMtakamaNi to sUrya bhakta satrAjita rAjane pAche sepe ane tene lIdhe nIkaLatuM rAjanuM ATha bhAra sAnuM tenA Agrahavaza svIkArI lIdhuM. zatadhandhA-vadha anuprupa sAjita haNI pote, bhale zrIkRSNathI mare, zatadhanvA svayaM vAMche, evA e zubha mRtyune. 1 kemake mRtyu che nakakI, je sarva janmavaMtane; zatadhanvA khare tethI, sAmethI mRtyu notare. 2 keTaluMka bane evuM, niyati dhAryuM hoya te kintu aMte vadhe sauthI, eka sat puruSArtha e. 3 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 brahmacArI zukadevajI kahe cheH "rAja parIkSita ! bhagavAna kRSNa jANatA ja hatA ke, pAMDavone vALa paNa vA ke lAkSAgRha baLavAthI naheAte thayo, te temanA baLI javAnI vAta to keTalI badhI hAsyAspada ? paNa jayAre lokapracalita vAtamAM kuMtImAtA ane pAMca pAMDava lAkSAgRhamAM baLI maryA che, e cAlyuM, eTale teo kuLaparaMparA mujaba temanA mATe lekacAra karavA bhAI balarAmajI sAthe hastinApuramAM AvyA. tyAM AvIne dAdA bhIma, kRpAcArya, vidura, gAMdhArI ane droNAcAryane maLI temanI sAthe samavedanA pragaTa karI. temaja kahevA lAgyA : "pAMDavo ane kuMtIjInuM baLavuM, e te pArAvAra duHkhanuM kAraNa banyuM !" Ama bhagavAna kRSNa tathA balarAmajI hastinApura gayA pachI dvArikAnagarImAM akraracha tathA kRtavarmAne avasara maLI gayo ane teoe zatadhanvAne e rIte uzkeryo ke tuM satyabhAmanA pitAzrI satrAjita pAsethI maNi kema chInavI nathI zakata ? kharI rIte pelA pApI zatadhanvAnuM pApa ghaNuM vadhI gayuM hatuM ane te to bhagavAna kRSNane hAthe ja marI zake tema hatuM. A tarakaTa karIne satrAjitane zatadhanvAne hAthe marAvyo. satrAjita rAja mULe te satyabhAmAnA pitAjI hatA. mahArANI satyabhAmA pitAnA mRtyuthI nabApA banyAM ane khUba raDayAM tathA dvArakA jaI phariyAda karI, tethI bhagavAne satyabhAmAne UMDo ane sakriya dilAso ApI pote ane pitAnA bhAI balarAmajInI madadathI zatadhavAne mArI ja nAkhe. joke zatadhacvAe arajI tathA kRtavarmAnI bhagavAna kRSNanI sAme sahAya mAgelo. kAraNa ke tene khabara paDI gayelI ke bhagavAna kRSNa tene mAryA vagara nahIM rahe. paraMtu bhagavAna kRSNanI sAme thaI akrUrajI ke kRtavarmA ene zI rIte sahAya karI zake ? khera Ama zatadhanvA marI te gayo paNa syamantaka maNi zatadhanvA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 pAsethI na maLatAM bhAI balarAmajIe kahyuM: "bhale zatadhavA pAsethI ApaNane svataMtaka maNi na maLyo, paNa e maranAre ja kekane Apyo haze. have ApaNe te svataMtaka maNine ja zodhIe." kAraNake satyabhAmAnA pitA satrAjitane putra nahe, tethI Akhare to te maNi para adhikAra satyabhAmAnAM saMtAnone ja gaNAya. bIjI paNa eka vAta che. te e ke dvArikA nagarInA leke dukALa tathA du:kha na paDe eTalA mATe svaphalakaputra akrUrajIne pAchA bolAvavA Icche paNa che kAraNake jyAM arajI hoya che, tyAM dukALa ke duHkha paDatAM nathI, ema sau mAne che. A rIta paNa apharajInI dvArikAnagarImAM jarUrata ja che. Ama vicArI bhagavAna kRSNa kAzIthI akarajIne dvArikA belAvI A badhuM samajAvyuM, arajIe te chupAvela maNi zrI kRSNa bhagavAnane ApavA mAMDayo, paNa emaNe e maNi to akrurajInI pAse ja rahevA dIdho ane dvArikAmAM akrarajIne nivAsa kAyamI karAvI dvArikAvAsIonI amUrajIne pitAnI nagarImAM rAkhavAnI icchA sAthe sAtha pUrI karI dIdhI. brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! Ama cemerathI samartha evA bhagavAna kRSNanuM A AkhyAna jeo dilathI vAMce che, mare ane sAMbhaLe che, te avazya A kALe apakIrti ane badhAM pApIthI chUTI kevaLa zAntine ja anubhava karI zake che. pAMDavabheru kRSNa ne kAliMdIvaraNa jAte AvI hara pIDA, bhakta e pAMDava taNI pakSeya maLe tema kRSNa sahAya kAyamI. 1 vinayamUlya che meTuM, AcarI bhagavAna eka zikhADe sarvane vizva, saMskRti bhAratIya te. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 493 brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! jyAre pAMDavo lAkSAgRhamAM baLI gayA nathI ema rapaSTapaNe jAhera thayuM, tyAre kRSNa pAMDavone maLavA idraprasthamAM jAte padhAryA. bhAI sAtyaki ane bIjA thoDA yaduvaMzI paNa emanI sAthe hatA. jyAre pAMDavone khabara paDI ke khuda bhagavAna kRSNa pitAne tyAM sAme cAlIne padhAre che, tyAre teo khUba utsAhabhera bhagavAna kRSNanI sAme temane levA gayA ane paraspara premAliMgana karyA, bhagavAnanuM pitAnuM AliMgana thAya tyAM pApa-tApa to dhovAI jAya, te kudaratI hatuM. bhagavAna kRSNanuM atimanohara mukha joI, teo khUba AnaMdamagna banI gayA. pite khuda bhagavAna chatAM vinayadharmanI mahattArUpe pitAthI moTerA evA dharmarAja yudhiSThira tathA bhImasenanAM caraNomAM bhagavAne khuda praNAma karyA; arjunane haiyAthI cAMpI lIdhA. tarata sahadeva-nakulanI bAMdhava jeDIe bhAvapUrvaka bhagavAnanAM caraNe vaMdana karI lIdhA. A vidhi patyA pachI parama suMdarI draupadI (je haju tAjI ja pariNIta thavAne kAraNe thoDI lajajAvatI hatI, te) dhIre dhIre bhagavAna pAse AvI ane teNIe bhAvapUrvaka praNAma karyA. pAMDavoe bhAI sAtyakinuM paNa bhagavAna sAthe hovAthI bhagavAna zrIkRSNanA jevuM ja sanmAnabharyuM gaurava karyuM. bIja yaduvaMzIone paNa yathAyogya satkAra karyo tathA bhagavAna kRSNanI cAreya bAju Asana para adababhera besI gayA. tyAra bAda bhagavAna kRSNa pitAnAM phaIbA kutImAtAnI pAse jaIne premapUrNa praNAma karyA. kutImAtAe atyaMta mAtRnehavaza emane hadaye lagADI lIdhA. te vakhate mAtAjInI AMkhe hetathI chalakAI gaI. arasaparasa kuzalakSema samAcAra ApyA-lIdhA. paraMtu mAtuzrI kuMtIjInuM gaLuM te vAsa-vivaLatAthI kayAMya lagI rUMdhAI gayeluM rahyuM. mAtRhRdayanI A ja vizeSatA che ne ! bhagavAna kRSNanA khUba pUchavAthI mAtAjI bolyAM : "vIrA ! amArA pratye Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 mamatAbharyo ne rAkhI tamoe jayArathI jAta-samAcAra maMgAvavA bhAI arajIne TheTha ahIM lagI mekalyA, tyArathI ja amArAM te preya-zreya bane pUrepUrAM sadhAI ja gayAM ! amane spaSTa khyAla Abhe ke, ame ekalAM ke anAtha nathI. joke Ama te tame saunA ja cho paNa amAre tamArA para ane tamAre amArA para atizaya saddabhAva ane mITho madhuro bhAva che, tethI amone jarA vadhu potApaNuM lAge che!" tarata dharmarAjajI bolyA : "sarvezvara evA zrIkRSNajI ! ame pUrvajanmamAM tathA A janmamAM keTalAM sukRtye karyA che enI amane khabara nathI. paNa meTA moTA yogIzvarane ghaNuM ghaNuM kaThina tapa:sAdhanAthI mAMDa mAMDa maLe tevA khuda bhagavAna Apa jAte amAre ghera parizramapUrvaka padhArI amane darzana Ape che tethI kharekhara lAge che ke AmAM amArI koI vizeSatA nathI, ApanI potAnI ja ahetukI kRpA che ! have jayAre mahAkaSTa uThAvI Apa svayaM padhAryA ja che, to thoDA divasa zAntithI ahIM rahI ja jAo !" sabhAgye A emanI hArdika vinaMtino svIkAra karI comAsAnA cAra mAsa zrIkRSNa sukhapUrvaka indraprasthamAM rahI ja gayA. eka vakhata teo ajuna sAthe araNyamAM pharatA pharatA yamunAtIre AvI pahoMcyA, hAtha-paga dhoyA tathA nirmala jala pIdhuM ane jue te yamunAtIre tapa karI rahelI eka aMga-pratya ge sarvAga suMdara evI kanyA dIThI. bhagavAna kRSNa sakhA ajunane tenA khabara pUchavA meka. ane oLakhANa karyA pachI Astaka rahIne pUchyuM : "he kaLe ! he suMdarI ? tuM tAre mATe gya evA patinI zodhamAM che, evuM lAge che kharuM ne ?" tarata te kAlindI belI : "huM pratyakSa bhagavAna sUryanuM saMtAna chuM ane sarvazreSTha varadAnI khuda bhagavAna viSNune ja patibhAve varavA icchuM . mATe ja A kaThera tapa karI rahI chuM. kaThaNa tapa vinA e mAtra bhAvanAthI khuda bhagavAna kayAMthI maLe ? vIra arjuna ! temanA vinA bIjA koIne huM mArA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 495 pati banAvavA icchatI nathI. mAruM nAma kAliMdI che. mArA pitAzrIe A yamunAnA jaLamAM eka suMdara makAna mane banAvI ApyuM che, jyAM lagI huM bhagavAnane nahIM jou tyAM lagI ahI e makAnamAM ja rahIza.' arjune jaIne bhagavAna kRSNane A badhI vAto vigatathI tarata saMbhaLAvI. eTale bhagavAna kRSNe tarata sUryaputrI kAliMdIne peAtAnI sAthe rathamAM besADI dIdhI ate dharmarAja pAse AvyA. pAMDaveAnI icchAthI bhagavAne temane (pAMDavAne) vizvakarmA dvArA adbhuta nagara banAvI ApyuM. agnidevane khAMDava vana apAvyuM, ane maya nAme dAnavane bhaLatA bacAvyA. tethI te pazu mitra banyA. ane agnie paNa UMcA prakAranAM Ayudha ane kavaca vagere ApyuM ane maya dAnave pAMDava-mahAsabhA racI dIdhI. pachI bhagavAna kRSNe dvArikA jaI sanA saMtASa mATe kAlindI sAthe lagna karI nAkhyAM. sakSatriyatA ne pANigrahaNa upati na lAlaceAmAM lapaTAvuM kA' di, na cAcavuM ke vaLI prANa hAmI; sau matya ne gAdvija rakSanArI, che evI sat kSatriyatA rUpALI, 1 anuSTupa sava jagaprajA madhye, AvuM khamIra piyuM; tethI zrIkRSNane sAcu, jagannAthapaNuM maLyuM. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 496 malinI zuci praNaya dharAve, vizvavAsalya bIja, sala suvanitAmAM, ropavA hetuthI ja; parama pati prabhu zrIkRSNajI avataryAtA, nikhila avani mAMhe, bhUmi A bhAratImAM. 3 brahmacArI zukadevajI bolyAH "avanti (ujajaina)nA rAjAo hatA viMda ane anuviMda. teo duyodhananA adhIna ane anuyAyIo hatA. te bane bhAIonI bahena mitraviMdAe svayaMvararUpe bhagavAna kRSNane ja varavA vicArI lIdheluM, paraMtu e banne baMdhurAjAoe teNune tema karatAM nAhaka aTakAvI mUkI. paraMtu bhagavAna kRSNa e kuMvarInI pitA taraphanI praNayabhAvane nihALI badhA rAjAonI vaccethI teNInuM apaharaNa karI gayA ane seve rAjAo hAtha ghasatA ema ja rahI yI, parIkSita ! kAsala nareza nagnajita eka sArA dhArmikavRttinA rAjA hatA. e rAjavInI paramasuMdarI kanyAnuM nAma "nagnajitI satyA hatuM. kAsalanareze te nimite eka vaja-saMka9pa karele te e ke, potAnA sAta mahAzaktidhara baLadane ekIsAthe je vaza kare tene potAnI A kanyA atizaya snehapUrvaka varAvavI ! e baLadonAM ziMgaDAM evAM te tIkSaNa hatAM ke e sAteya baLado ekIsAthe vaza karI levA e kAMI saheluM kAma na hatuM. teo (baLado) te eTalA badhA baLavAna hatA ke moTA moTA gaNAtA mahArAjAone emaNe dhULa cATatA karI dIdhelA. jethI haja lagI koI e "satyA' kanyAne varI zakeluM nahotuM. paraMtu jayAre A vAta yaduvaMzIonA vahAlA bhagavAna zrIkRSNa sAMbhaLI tyAre, teo eka moTI senA laIne kesalapurI (ayodhyA) pahoMcyA Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 kesalanareze bahu premathI teone Adara-satkAra karyo ! bhagavAna kRSNa paNa rAjavIne Adara-satkAranuM ghaNuM ghaNuM hArdika abhinaMdana karyuM, rAjA nagnajitanI suputrI nAgnajitI satyAne A samAcAra maLyA ke teNIe manemana ja vicAra karyo ke atyAra sudhI jemane varavA mATe meM ghaNuM ghaNuM vrataniyamo vagere karela che ane manathI to huM A parama puruSane ja paraNI cUkI chuM, kAraNa ke bhagavatI lakSmI, brahmAjI, zaMkara bhagavAna ane meTAmoTA kapAle jemanI caraNaraja pitAnA mastaka para caDhAvI pitapeAtAne dhanyabhAgI manAve che, teo pitAnI ja kRpAthI mArA para prasanna thayA. ane parIkSita ! rAjA nagnajite paNa UMDA hadayathI prArthanA karI H "jagatanA ekamAtra zrIkRSNa! kayAM Apa jevI mahAsamartha vibhUti ane kyAM mArA jevo turacha mAnavI! have Apa ja pharamAvo ke huM ApanI zI sevA karuM ? bhagavAne kahyuM : "kSatriya ekamAtra svaktavyamAM parAyaNa hoya eTale basa che. koInI pAsethI kazuM mAgavAnuM hoya ja nahIM. paraMtu ApanuM sauhArda vadhAravA huM ApanI kanyAnI mAgaNI avazya karuM chuM." A sAMbhaLI rAjavI nagnajita te khuza thaI gayA ane belyo: "jene haiye lakSmIjI khuda virAje che, temanA karatAM ucca puruSa mArI putrIne jagatamAM kyAMya potAne pati banAvavA mATe maLI zake ja nahIM, parata kapAnAtha! A sAta baLadone je jIte te ja mArI kanyAne pati thAya, e mAro prathamathI daDha saMkalpa che ane Apa samartha mATe kazuM azakya nathI. bAkI A pahelAM aneka rAjavIo kSatriya AvyA paNa keI A baLadane saMpUrNa vaza karI ja nathI zakayA. bhagavAna zrIkRSNa A vAta sAMbhaLI tarata kamara bAMdhIne potAnAM sAta rUpe banAvI sAmAnya bakarI jevA te sAteya baLadone nivArya banAvI ramata ramatamAM nAthI ja lIdhA ane e baLadene prA. 32 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 498 mahA zoryanuM ghamaMDa cUrecUrA thaI cUkayuM ! have bhagavAna kRSNa te badhAne dorIthI bAMdhI jema nAnuM bALaka ramatAM ramatAM lAkaDAnA baLadane ja kheMcatuM hoya tema kheMcI lIdhA. AthI rAjA nagnajita AzcaryamAM garakAva thaI gayA. nagnajita rAjAe prasannatApUrNa haiye vidhisara rIte pitAnI putrInuM pANigrahaNa karAvyuM ne aneka gAyo tathA pAra vinAnI saMpatti ApI. rANIe, prajAjane sau rAjI rAjI thaI gayAM. dhAmadhUmathI lagna patye varakanyAne rathamAM besADI harakhathI vidAya paNa ApI. joke je rAjAo A kanyAne nahAtA varI zakyA temaNe sau IrSyA karI ekasAthe caDI AvyA paNa temAM temanuM kazuM na vaLyuM. AvI ja rIte kekaya dezanI kanyA bhadrA ane makapadezanI rAjakanyA lakSmaNa paNa harI lAvyA. Ama bhagavAna kuNanAM lagna bIjI paNa hajAro strIo sAthe A rIte thayAM hatAM. bhImAsura vadha ane apahRtAono svIkAra mAlinI naraka-asura lAvyA, rAjakanyA hajAra, haraNa karI parANe, rAkhItI jelamAMhe, tarata chUTI thatAM te, mugdha haiyAM thakI sau, praNayasahita kRSNa satpatine varI che. 1 anuprupa narakAsura maravAthI, detyahIna dharA thatAM; ja de RSi saue, rAjI thayAM kharekharAM. 2 pazudeva ane matya sarvamAM svArtha che rahyo, tethI ja svArtha je jIte te AkhuM jaga jIta 3 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 499 brahmacArI zukadevajIe kahyuM: "parIkSita ! bhImAsure varuNanuM chatra, mAtA aditinAM kuMDala ane meragiri para virAjatA devanA maNipa nAmanA sthAnane chInavI lIdheluM. ene lIdhe devonA IMdra piote bhagavAna pAse dvArakAmAM AvyA ane vigatathI bhagavAna zrIkRSNane A vAta samajavI. A sAMbhaLI bhagavAna potAnAM priyapatnI satyabhAmAjIne laI garuDa para savAra thayA ane bhaumAsuranI rAjadhAnI pra tiSapura pahoMcyA. paNa tyAM prAyotiSapuramAM praveza karavo atizaya durgama hatuM. kAraNa ke eka te e nagarInI cArekora pahADIonI jabarI killebaMdhI hatI. vaLI zastrone gherA prathamathI ja karI rAkhyo hato. tyArabAda pANIthI bharelI khAI AvatI hatI. e pachI Aga ane vIjaLInI cAra dIvAle karelI hatI, jenI bhItaramAM gesa baMdha karIne rAkhela hatA. ahIMthI AgaLa jatAM e mUradaitya nagaranI cAre bAju pitAnI dazahajAra bhayaMkara ane majabUta jALa bichAvI rAkhelI hatI. bhagavAna zrIkRSNa pitAnI gadAthI pahADone teDI-phADI nAkhyA ane zastronI moracAbaMdhIne bANa vaDe chinnabhinna karI nAkhI tathA cakra vaDe agni, pANI ane vAyunI cAre dIvAlene tarata -naSTabhraSTa ja karI nAkhI. pachI e mUradaityanI jALane talavArathI kApI-pIne bhagavAna kRSNa aLagI karI. tyAM goThavelAM meTAM yaMtra baMdha pADayA hatAM emane tathA vIronA hRdayane zaMkhanAda vaDe vidArI nAkhyAM ane e nagaranA parakoTAno gadA dharanAra bhagavAne petAnI gadAthI ja davaMsa karI nAkhe. bhagavAna kRSNanA pAMcajanya zaMkhano avAja thayo te pralayakALanI vIjaLInA kaDAkA e mahA bhayaMkara hatA. e sAMbhaLIne senApati mUradaityanI nidrA tUTI gaI ane te bahAra nIkaLI a.. ene pAMca mAthAM hatAM ane hamaNAM lagI to te jaLanI bhIDa laI rahelo. te mUradaitya pralayakALanA sUrya ane agni samAna pracaMDa Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 tejadhArI hatuM. te eTale to bhayaMkara hato ke enI sAme keIthI AMkha uThAvIne dekhavuM paNa AsAna nahotuM. jAgatAM veMta teNe potAnuM trizala upADayuM ane evI rIte te bhagavAna tarapha doDI Avyo, jANe moTA sApa bhaNuM khuda garuDa doDa hAya e vakhate evuM jaNAyeluM ke jANe te pitAnAM pAMca mukho vaDe traNe lokane bharakhI jaze. eNe potAnA trizalane moTA vegathI pheravyuM ane garuDajI para para calAvyuM ane pachI pitAnAM pAMceya mukhethI ghora siMhanAda karavA lAgI gayo. enA sihanAdano mahA zabda pRthvI, AkAza, pAtALa ane daze dizAomAM phelAI AkhA brahmAMDamAM vyApI gaye. bhagavAne joyuM ke mUradaityane trizala garuDajI tarapha tIvra ane moTA vegathI AvI rahyuM che, tyAre pitAnuM hastakauzala dekhADIne phUrtithI emaNe be bANa mAryA, jethI piluM trizala te kapAIne enA traNa TukaDA thaI gayA. vaLI mUradaityanA moDhA upara bahu bahu bANa mAryA tethI te mUradaitye khuda bhagavAna para pitAnI gadA calAvI. paraMtu bhagavAnanI sAmethI AvelI gadAe, te daityagadAnA cUrecUrA karI nAkhyA. have te astravihIna thavAne kAraNe potAnI bhujAo phelAvI bhagavAna kRSNa tarapha deDakyo ane jevo te doDavA lAgyuM ke tarata ja pitAnA cakrathI bhagavAne mUradaityanAM, jema kuMbhAra saraLatAthI mATalAM utAre tema ramatamAM pAMca mAthA utArI nAkhyAM ! zira kapAtAM ja mura daityanuM prANapaMkheruM UDI gayuM ane Ida-vajathI jema zikhara kapAI samudramAM paDe tema tenuM zarIra pANImAM paDayuM. te daityanA sAta putro hatA H (1) tAmra (2) aMtarIkSa (3) zravaNa (4) vibhAvasu (5) vasu, (6) nabha svAva (7) aruNate sAteya putro pitAnA mRtyuthI ghaNuM zekAkula thayA ane zastrAstrathI sajaja banI phodhapUrvaka badale levA mATe doDI AvyA. pITha nAmanA daityane pitAne senApati banAvI bhImAsuranI AjJAthI bhagavAna zrIkRSNa para caDhI AvyA ane bANa, cakra, gadA, zakti, RSTi ane trizala Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 501 Adi pracaMDa zastronI varSA karavA lAgyA. paraMtu parIkSitajI ! bhagavAnanI zakti te amegha ane anaMtI chebhagavAne potAnAM ja bANe vaDe emanAM kaTi koTi zastrAnA talatala jevA TukaDA karI nAMkhyA. badhAya te yamarAja dvAre pahoMcI gayA ! pachI to ati kaidha karI khuda bhaumAsura ja samudra bahAra AvyuM ane zatAri nAmanI pitAnI zataknI bhagavAna para ane satyabhAmA para calAvI ane tenA badhAya sainikoe ekIsAthe ja pitapotAnAM zastrAstro cheDyAM. bhagavAne paNa citravicitra pAMkhovALAM tIkhAM tIkhAM bANa calAvI te badhAMne toDI pADyAM. have badhA hAthIo paNa yuddhabhUmi cheDI cheDI nagarImAM pAchA ghUsI gayA ane ekale bhImAsura rahI gaye. garuDa para teNe zakti to calAvI paNa temAM te na phAvyo. chevaTe bhagavAna kRSNa para trizala uThAvyuM te kharuM, paNa te pheka te pahelAM ja churA jevA cakrathI hAthI para beThelA te bhaumAsuranuM mAthuM ja bhagavAne uDAvI dIdhuM. te suMdara mukuTa ane kuMDalathI jhagamagatuM mAthuM pRthvI para paDayuM. bhImAsuranAM sagAM hAyahAya karavA lAgI gayAM paNa RSie "sAdhu sAdhu" kahevA ane deve phUle varasAvavA lAgI gayA have pRthvI bhagavAna pAse AvI. teNue tarata ja bhagavAnanA gaLAmAM vaijayaMtI mALA paherAvI dIdhI; aditimAtAne jhagamagatAM kuMDala, varune chatra ane Ine maNiparva ApI dIdhAM. hAtha joDI stuti khUba karI. tyAra bAda rAjAonI je kanyAo bhomAsura lAve, te sarva kanyAoe bhagavAnane khuba pragupamAvapUrvaka patirUpe pasaMda karI lIdhA. tethI aDhaLaka saMpatti ane cesaTha cAra dAMtavALA hAthIo sAthe te sone bhagavAna kRSNa panIrUpe svIkArI dvArikA nagarImAM mokalI dIdhI ! Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rukimaNInA ahaMkAranuM mana uSati manuSyadehI prabhu kRSNe kAdi, rukimaNI jevI paTarANIenI; bhUlA bhulAvA praNaya-praNAli, vividha yAre sugRhasthatAthI. anuSTupa svasa'badhI taNA dASA, raDAvI kADhavA paDe; kaTu auSadhane pAI, rAge! maTADavA paDe. 1. brahmacArI zukadevajI kahe che: "devarAja iMdre bhagavAnanI ane satyabhAmAjI bannenI pUjA karI lIdhI. bhagavAne aditinAM kuMDalA devarAjane sAMpI dIdhAM. paraMtu kalpavRkSane bhagavAne satyabhAmAjInA khAgamAM lagAvavA Ichyu. svAthI iMdre peAtAnuM kAma hatuM tyAM lagI te prabhunAM caraNa spardhya paNa svArtha saryA bAda kalpavRkSa mATe bhagavAnanI IcchA pUrI na karI ane laDAI cheDI. Akhare bhagavAne nate laDIne devene jItI e icchA pUrI karI. kharekhara svAmaya jagata che. garuDa para bhagavAna ane satyabhAmA banneya dvArikAnagarImAM pAchAM AvyAM. bhagavAne satyabhAmAjInA bhAgamAM kalpavRkSa vaipyuM ethI satyabhAmAjIne bagIcA khUba khUba dIpI UThyo, huve pelI cAhanArI dareka rAjakumArI sAthe pe|te alaga alaga vyaktirUpe aneka thaI bhagavAne vidhivat lagna karI lIdhAM! A rIte bhagavAnanI patnIonI saMkhyA seALa hAra ane ekase AnI thaI. temAM rukmiNI, Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 503 satyabhAmA jevI ATha to bhagavAna kRSNanI paTarANuo ja hatI. A soLahajAra ekase ne ATha rANIonA darekanA mahele bhagavAna padhAre tyAre te rANu jate ja dareka prakAranI pUrepUrI ane dilabharIne sevA karI bhagavAnane sarva prakAre rijhAvavAno lahAvo letI. khuda bhagavAnanA mUrtimAna zarIrane sparza sukha e badhIne maLI zakatuM. kevI hatI e mahA dhanyabhAganI strIe ! paraMtu ghaNuM vAra evuM banI jatuM ke A sukha jiravAnuM nahIM, ane sAmAnya mAnavInI jema e badhIne paNa krodha, mAna, mada, moha, IrSA vagere doSa gherI letA. eve vakhate bhagavAna kRSNa pote paNa sAmAnya gRhastha mAnavI jevA banIne e deze tajAvatA ane nAnI meTI emanI bhUlo sudharAvatA ! ekadA rukimaNumAM khUba ahaMkAra AvI gayuM. te evuM vicAravA lAgI ke, mArAmAM kRSNane AkaSIne gAMdhI rAkhanAruM kevuM adbhuta sauMdarya che je bIjI paTarANIomAM nathI ne pitAnAmAM che. bhagavAna kRSNane A khUba sAhyuM. ethI taka joI bhagavAna kRSNa rukimaNIne A matalabanuM kahyuM : "rANIjI, tamArA rUpa AgaLa huM to sAva kALiye kRSNa chuM. mane lAge che ke haju tamAre tamArA je rUpasabhara vararAje pasaMda karI levo joIe. tamAre e bAbatamAM saMkoca karavAnI jarUra nathI. kumArAvasthAthI ja jemane tana, mana, sAdhananI chAvarI karanAra rukimaNIne to petAne atizaya managamato pite AvuM kaheze, evI kalpanA ja kyAMthI hoya? eTale A uddagAra sAMbhaLI teNuM to tyAM ne tyAM ja mUcchita thaIne nIce DhaLI paDI ! jarAka bhAna AvatAM haiyuM cirAyuM, asuoe mAjhA mUkI dIdhI, AkhuM zarIra lathabatha thaI gayuM, mAthAnA vALa chUTA thaI gayA. rukimaNanI A dazA joI eTale tarata bhagavAna kRSNa cetI gayA, palaMga parathI nIcA UtarI khoLAmAM enuM mAthuM laI jAne paMkhe karavA lAgI gayA ane pitAnA ja kemaLa karathI AMsu lUchI nAkhyA. nA. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 504 aMbeDa vALe ane A matalabe kahyuM : "mArI vahAlI ! tuM kevI bhALI bhaTAka che. meM te jarAka vinedamAM kahyuM. mane tArI jarAka majAka karavAnuM mana thayuM, tyAM te tuM bahAdura hovA chatAM kAyaranI jema raDI paDI ! tuM eTaluM nathI jANatI ke tArA vinA mane kSaNa vAra paNa kyAM game che ? basa pAchI rukimaNuM rAjI rAjI thaI gaI ane samajI gaI ke A mAtra bhagavAna kRSNanI majAka nahotI, paNa mArA mAM AvelA ahaMkAra-devane sApha karavA mATe ja teoe A kaLA karI che. Ama praNayarasa vadhe ane ahaMkAranI Aga maTI zItaLatA vyApI rahI, aniruddha lagna ane zatruvadha anuTupa icche nahIM pitA toye, putrI vare svayaM tadA; mAnavuM ja paDe aMte, chate guNe samAjamAM. 1 svIkArI tyAM sagA rUpe, sAmAne rIjhavI pachI; dagAbAjI calAve che, hAre aMte dago thakI. 2 brahmacArI zukadevajIe kahyuM : bhagavAna kRSNane pratyeka patnInA garbhathI daza daza putro thayA. teo badhA rUpa, bala Adi guNothI bhagavAnathI ochA bhAgye ja hatA. bhagavAna kRSNanI lIlAmaya kRtaethI te sau rANIone ema ja lAgatuM ke, huM badhI ja patnIomAM vadhumAM vadhu mAnItI chuM, ane tethI bhagavAna kRSNane pAse besI jamADavA hoya ke pachI paga dhovA vagere je sAmAnya sevAnAM kAryo heya, te paNa jAte karavA ja lAlAyita rahetI hatI. darekane aneka nokarANuo hovA chatAM bhagavAnanI sevA ne te pote ja Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 505 karavA tatpara rahetI hatI. bhagavAnanA putromAM rukimaNIjInA je daza putro hatA, temAM sauthI moTA putra pradyumna hato. pradyumnanuM mAyAvatI ratinI sAthe to lagna prathama thayuM ja hatuM, paNa sAthe sAtha bhojakaTanagara nivAsI rUkamI rAjavInI putrI rUkamAvatIthI pazu lagna thayelAM. rUkamAvatInA dIkarAnuM nAma balazALI Anaruddha prakhyAta hatuM." ATaluM sAMbhaLatAM ja ahIM parIkSita rAjAne prazna thayo ane te vAta teoe brahmacArI zukadevajIne pUchI ke "rukamo rAjA te bhagavAna zrIkRSNane hAthe pitAnI je hAlAkI thaI hatI, te vairano badalo levA haMmezAM tAkato raheto hato, pachI e ja bhagavAna kRSNanA putranI sAthe pitAnI dIkarInAM lagna karavA zAthI prerAya ? A eka mArA mananI moTI zaMkA che. Apa jJAnI puruSa che, ethI enuM samAdhAna avazya karI zakaze." tyAre zukadevajI belyA : "parIkSita ! pradyumna piote atizaya suMdara hatA, jANe kAmadevanI ja jIvaMta pratimA joI le ! jevuM pradyumnanuM lAvaNya suMdara hatuM, tevA ja enA guNe paNa dedIpyamAna hatA. AthI enA guNa ane rUpathI mugdha thaIne rukamI rAjAnI putrI rukamavatIe jAte ja svayaMvara samAroha vakhate e ja puruSane varamALA AropI dIdhI hatI. te svayaMvara samArohamAM AvelA badhA rAjAone zrIkRSNaputra pradyumna vAtavAtamAM jItI lIdhA hatA ane rukamAvatInuM pitAnA pitA bhagavAna kRSNanI jema pradyumna paNa apaharaNa ja kareluM. AvuM banavAthI rakama vadhu ne vadhu DaMkhIlo banI gayelo. ema chatAM pitAnI bahena rukimaNue potAne bacAvI lIdhela hovAthI, te bahena rukimaNane rAjI karavA ane potAnI putrI rukamAvatI pradyumnane svayaM varamALA paherAvavAnI hade prema joyo tethI have lagna maMjura rAkhavuM emAM ja zANapaNa che, ema samajI rukamIe tema ja karyuM. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 parIkSitajI ! jema rukimaNIjInI kukhe daza putra bhagavAna kRSNane hatA, tema eka kanyA paNa janmI cUkI hatI, jenuM nAma "mRganayanI" hatuM. enuM bIjuM nAma cArumatI paNa hatuM. kRtavarmAnA putra bali sAthe ene vivAha thayela. parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNa sAthe rukamonuM purANuM gera to hatuM ja, paNa ema chatAM rukimaNuM bahenane prasanna karavA rukamIe potAnI pautrI "rocanAnuM paNa lagna petAnA dauhitra" aniruddha(je pradyumnane putra hatA.)nI sAthe karI nAkhyAM. jo ke tene (2kamIne) e khabara hatI ja ke A jAtanAM lagna dharmavihita nathI, chatAM te lagna teNe mAnya karyA ja. Ama lagna to bhejakaTanagaramAM zAntithI patyAM, paraMtu bhagavAna zrIkRSNa, rukimaNIjI, pradyumna, sAMbA Adi sAthe dvArakAthI balarAmajI paNa temAM AvyA hatA. A takano lAbha laI kaliMganareza vagere rAjAoe rukamIne bahekAvI tene balarAmajI sAthe jugAra khelAvaDAvyuM. jugAramAM "kamIe dago karyo. paNa AkAzavani e che ke rukamojI ! dago na kare. tame dAvamAM A vakhate hAryA che, balarAmajI jItyA che. paNa te AkAzavANa paNa kAne na dharatAM dagAbAja rukamI pitAnI vAtane ja vaLagI rahyo. jethI gussAmAM AvI jaI mahAsamartha balarAmajIe jorathI gadA mAratAM rukamInA prANa te ja paLe cAhavA gayA ane AvI mazkarI badala kaliMgarAjA vagerenAM hADakAM paNa zrI balarAmajIe kharAM karI nAkhyAM... je ke pitAnA sALA rukamI pitAnA ja vAMke maratAM rakhe rukimaNIjIne bhAI pratyenA anurAgane kAraNe duHkha thaze, e vicAre A prasaMge bhagavAne potAne rAjIpe chAne ja rAkhe. Ama ekI sAthe be kAmo thayAM: (1) aniruddhanAM lagna ane (2) zatruvidha. pachI te sau varakanyA sahita dvArikA pahoMcI gayAM. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uSA-aniruddha gAMdharvavivAha duSTabala vadhe tyAre, madAMdhatAya vadhaze; kaI ne kaI rIte tyAM, saMtAnapIDA Avaze. 1 te nimitte jaze nakakI, sarvAgINa madAMdhatA; namavuM paDaze tyAM te, jyAM saMpUrNa namratA. 2 lAdhe svapna chatAM prIti, je hAye satya kAyamI te jhaMjhAvAtathI jhAMkhI, te kadI paDatI nathI. 3 rAjA parIkSitajIe zukadevajIne pUchayuM : "mahAga saMpanna munIzvarajI ! aniruhajIe bANAsuranI lAvaNyamayI putrI uSA sAthe lagna karyA, e prasaMgane anulakSI bhagavAna zrIkRSNa ane zaMkarajInuM ghamasANa yuddha thayeluM. AvI vAta jyAre jANavAmAM AvI tyAre mane bhAre navAI lAgI. to A bAbatamAM Apa kRpA karIne jarA vigatathI kaho." ema pUchanAra parIkSitajIne uddezIne brahmacArI zukadevajI vadyA : "vahAlA parIkSitajI ! mahAtmA bali ke jemaNe vAmanavezadhArI bhagavAnane AkhI pRthvInuM dAna kareluM, te mazahUra kathA to tame jANe ja che. e ja balinA sauthI moTA putranuM nAma bANAsura. te mahAna zivabhakta hatA. te ramaNIya evI zeNitapurImAM rAjya karatA hatA te vakhate tAMDava nRtya karatA zaMkara bhagavAnane teNe rAjA chatAM vividha vAdya vagADI prasanna karelA. ekadA eNe gumAnamAM AvI zivajIne vinavyuM : "diggajo paNa mArAthI DarIne bhAge che ! huM paththarane paNa cUrecUrA karI nAkhuM chuM. mArA hAthane khajavALa thAya che ke mane kaI barobariyo maLyA ja nathI. te mane barobariyo maLI rahe Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 evI Apa kRpA kare." zaMkara bhagavAne kahyuM: "mUkha, mAgI mAgIne te A varadAna mAgyuM ! to ja tArI dhajA tUTaze tyAre mArA jevo baLavAna bAbariyo maLaze ane tArA abhimAnanA cUrecUrA karI nAkhaze. have banyuM evuM ke e bANAsuranI ekanI eka uSA nAmanA kanyA hatI. eka divasa svapnamAM ja ujAe parama suMdara evA bhagavAna kRSNanA pautra aniruddhajI sAthe potAnA patirUpe jANe potAno samAgama thayo che ema anubhavyuM ane ekAeka belI paDIH "are! tamane huM pUrepUrI bheTI lauM te pahelAM to tamane mArI pAsethI koI chInavI gayuM ! mArA rasanidhi ! tame kyAM gayA ? kyAM gayA ?" jyAM jAgI tyAM to enA pitAzrInA maMtrInI putrI citralekhA vagere sakhIone joI atyaMta lajajAzIla banI gaI. paraMtu e uSAnI lajajA cheDAvI sAmethI citralekhAe ja mAgaNI karI : "sakhi ! mArAthI jarAya zaramAIza nahIM. bhale atyAre te e parama suMdara puruSa tane svapnamAM maLyA na maLyA ane vikhUTA paDI gayA, paNa prabhukRpAe mArI pAse evI siddhimaya zakti che ke tuM mane A parama suMdara puruSonI mArA AgaLanI chabIo joI te paikIne tAro kAI salUNo puruSa hoya to te mane tarata kahI de ! e chabIo paikI bhagavAna kRSNanA pautra aniruddhanI chabI uSAe joI ane turata bolI UThI : "aho, mArI priya sakhi ! basa A ja mAro prANuvallabha che, jene meM svapnamAM dIThe ane jenA vinA mAruM jIvyuM ane have vRthA ja lAge che. citralekhAe dilAse dIdhe H basa, e sudaravarane AjanI rAtri vIte te pahelAM lAvIne turata tArI pAse ja hAjara karI dauM chuM." A sAMbhaLI uSA to rAjIrAjI thaI gaI. have rAtrie uSAne UMgha Ave ja kyAMthI ? e to jAgatI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 509 ja kheThI rahI ane svapnamAMnA potAnA prANAdhAranuM ciMtana karatI rahI. tyAM te AkAza vATe palaMga sahita uSAnA prANapyArA aniruddhajIne palaMga sahita uThAvI sIdhA uSAnA mahelamAM mUkIne kAI paheragIra na Ne te rIte citralekhA tyAMthI sarakI gaI. nagIne pAtAne ajANyA mahelamAM jotAM A mahelamAM peta kayAMthI ? ema aniruddhajIne pahelAM te! Azca sAthe sakrAya thayA. paNa uSAe je praNayapUrNa hetathI AvakAra ApyA ane khAnapAnathI mAMDIne zayanamAM paga dAvavA sudhInI je sevA dila daIne ka2vA mAMDI ethI gAMdhavavivAhI' aniruddha paNa eTalA ja bhAvathI uSAne cAhavA lAgI gayA ! Ama ahI divase para divaseA vItatA hatA, tyAre dvArikAmAM te! aniruddhajIne ekAeka Ama krANu UpADI gayuM enI zeAdhAzeAdha cAlI rahI hatI. evAmAM RSivara nAradajI padhAryA ane 'zoNitapuramAM peAtAnI gAMdhava vivAhita patnI uSA sAthe aniruddha sukhacenamAM che.' ema kahIne saune theADIvAra tA ciMtAmukta karyA paNa pachI Asteka emaNe umeyu : paNa uSAnA pitA bANAsurane khabara paDatAM te zivabhakata emane nAgapAzathI bAMdhI lIdhA che ane uSA bera mera jevaDAM AMsu pADI rahI che ! tarata baladevajI, pradyumnajI ane khuda bhagavAna kRSNe paNuM zANitapura paheAMcyA. A bAju peAtAnA bhaktanA pakSe yuddha karavA khuda zivajI ane temanI bhUtapretAdisenA paNa tyAM paheAMcI. dhamasANa yuddha macyuM, zivasenA veraNacheraNa thaI gaI. bANAsuranI bhujAe kapAI gaI. Ama saMtAna(uSA)ne nimitte bhANAsurane purAriyA maLI gaye ane Akhare namIne peAtAnI kanyAne gAMdhavivAha maMjUra rAkhIne bANAsura zivabhakta hatA ane kRSNabhakta paNa banI rahyo. bhagavAna zaMkarajIe paNa kRSNa bhagavAnanI paramastuti karI jUnI yAda tAjI karAvI prahalAda kulanA A daitya bANAsurane abhaya akSAvyuM. parI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 510 kSita ! ziva-kRSNanA A dhamasANabharyA yuddhanI ane emAM maLelA kRSNa-vijayanI kathA je savAramAM UThI nita nita saMbhAraze te bhakta jIvanamAM kadI paNa parAjaya pAmaze ja nahIM ! nRgarAja caritra anuSNupa saMta ne sevake bheLA, thaI adhyAtmalakSyathI; dore bheLI prajAone, te vizvazAMti kAyamI. 1 tethI e beunI rakSA ne pUjA kSatriya kare, tevAone sadA sattAsthAne rAkhe prabhu khare. 2 salakSI AryabhUmi jyAM zItaSNu sama vartatAM; evA bhAratamAM brahmacArI zuka ja janmatA. 3 brahmacArI zukadevajI kahe cheH "priya parIkSita ! eka divasa sAba, pradyumna Adi yaduvaMzI kumAra upavanamAM ramavA gayelA. tyAM teone saune bahu tarasa lAgI. jaLanI zodha karatAM eka vizALa kuvo to dIThe paraMtu temAM paNa nahotuM ane chatAM eka parvata jevaDuM kAI jaLacara prANI emAM hatuM. ene joI te rAjakumAre Azcarya pAmyA. temaNe dayAthI prerAI cAmaDA ane sUtaranA doraDAMothI bAMdhIne te jalacarane bahAra kADhavA prayatna karyA paNa te jalacara prANI nIkaLI na zakaryuM. bhagavAna kRSNa AgaLa A AzcaryakAraka vAta pahoMcI gaI ! teo khuda jate te sthaLa para padhAryA ane jotajotAmAM teoe mAtra potAnA sparzathI te jalacara prANIne Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 511 hAra kADhavuM. paNa tevAmAM te te jalayara prANI maTI svarUpa mAnavI banI gayeA. bhagavAne tene pUchyuM : tuM teA lAge che ane tuM jalacara pazu zI rIte thaye te mArI ane saunI jANa mATe tuM tArI kathA kahe,' eka daivI mahAna deva harakata na heAya, trikAlana e daivI puruSa khAye : 'bhagavAna ! Apa nate tA che. ApathI zuM anavuM che ? chatAM jyAre Apa te pUche che te! AnI huM Apane mArI kathanI avazya sabhaLAvIza.' ema kahI teNe peAtAne paricaya ApatAM kahyuM : prabhu ! huM ivAkune ja putra chuM ane mAruM nAma rAjavI bhRga ! mArI AvI dazA ajANatAM thayelI mArI bhUlanI sajjane kAraNe thayelI. Ama te huM hunnara) gAyA ane seAnuM-cAMdI dhAtuo uparAMta ramaNIya vaccenuM suyeAgya brAhmaNone dAna karyA karatA, evAmAM mArI ajAgRtine kAraNe kAI tapasvI brAhmaNanI eka gAya mArI bIjI hAre! gAya bhegI AvI gaI ane khIjI gAyAnI jema te gAyanuM paNa eka supAtra brAhmaNane dAna mArAthI apAI gayuM. jevA dAna lenAra brAhmaNa te gAyane laIne cAlavA lAgyA tevA ja AtAnI gAya zeAdhatA zeAdhatA e gAyanA sAce mAlika AvI paheAMcyA ane peAtAnI gAyate eLakhI tenI mAgaNI karo. paNa pelA brAhmaNa khAyeH "bhAI ! A gAya te| bhRgarAjAe mane dAnamAM ApI che." gAyanA kharA mAlika brAhmaNa kahe che : zuM bhRga rAja jevA mahAna dAtA mArI khAvAyelI gAyane dAnamAM ApI zake ?' peAtAnI phariyAda eNe mArI pAse karI ane me te banne subrAhmaNeAnI mAphI mAgI, paraMtu evAmAM yamarAjanA dUte! AvI mane yamapurImAM laI gayA ane kahyuM : khAle rAnajI ! pahelAM puNyaphaLa bhegavavuM che ke pApaLa ? hu vicAra karIne meM yamarAjane javAba Apyo : 'mAre prathama tA jANye-ajANye thayelA pApanuM phaLa ja bhegavavuM che. basa Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 mArI A mAgaNuthI huM A mahA jalacara pazu banI gayuM hatuM kAraNa ke saMte ane brAhmaNonA jAgRtibharyA prayAso cAlu rahevAthI ja mAnavasamAja vyavasthitarUpe TakI zake che. kSatriya rAjavIo A kAraNe ja jema saMtAne pUje che, tema brAhmaNe ne gauravabharyuM dAna ApI temane TakAvI prajAkIya zAMti sthApI zake che. AthI ja amo gAyo ane brAhmaNo bannenA rakhavALa banI "gau brAhmaNa pratipALa" tarIkenuM biruda sArthaka banAvIe chIe. have e biruda pAmanAra kSatriya rAjavI zakIe ame ja je satata jAgRti na rAkhatAM AvuM karI besIe te e to anartha ja gaNAya ne ? eTale mane e kamenA pariNAmarUpa sajA pUrepUrI maLI gaI, ane huM rAjavI maTI zakuM jalapazu banI gayo hato. paraMtu have mArAM mahAna puNya ane mahAna dharma ane suga thaye gaNuya. prabhu Ape jAte ahIM padhArI ane sparza karI mAra jhaTapaTa uddhAra karI nAkhyo ! AthI huM kUvAnuM jalapazu thaye hato enuM mane svane paNa duHkha nathI. kAraNa ke aneka janmonA keTi prayathI bhAgye je ApanAM darzana-sparzana thAya, te mane sahajamAM maLI gayAM! bhagavAna kRSNajIe jAte paNa saune upadeza Ape ke "yAdavo ! joyuM ke aNujAtAM paNa thayelI brAhmaNa saMbaMdhI bhUla kevo paritApa Ape che! mATe brAhmaNenI kALajI kSatriya ane prajAjane sIe pUrepUrI. khavAnI che." Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balarAmanuM vrajagamana ane pAMDUkavadha sayA ekatrIsa vyaktiguNa, vibhUtiguNa, saMsthA-guNa dekhI rAjI thAvuM, jethI jagamAM azva vadhe ne guNa-zAMtinuM phelAvuM; guNa-ISpadoSe vyakitanI samAja-sAdhanA bhraSTa thatI, guNAnurAgI karavA saune suvyaktio nitye mathatI. 1 anuSyapa saMbaMdhIo navAM jUnAM, TANe TANe maLyAM kare; namrabhAve, RjubhAve, vAtsalya bhAva A vadhe. 2 karo sAruM-naThAruM je, zIdhrAtizIdhra te phaLe, jANe sumAno jethI, mAtra sAruM karyA kare ! 3 brahmacArI zukadevajI kahe cheH -"rAjA parIkSita ! vAsudevAMza meTAbhAI balarAmajIne ekadA thayuM ? lAvane vrajagamana karyuM. tyAM naMdabAbA, yazodA maiyA ane gopIo bhagavAna kRSNanI virahadanAthI vyAkuLa haze, jethI temane jaIne dilAso ApI AvuM. kharekhara vrajamAM evuM ja hatuM. temanA javAthI jANe khuda bhagavAna kRSNa padhAryA heya ema nadayadA sahita gopagopIo sau ghelAMghelAM banI gayAM. eka pachI eka bhagavAna kRSNane lakSya karI gepIe to TANuM mAravA ja maMDI paDI : 'amane premarasamAM dIvAnI banAvI pate evI rIte bhAgI chUTayA ke have jANe amane te sAva bhUlI ja gayA ! are balarAmajI ! ame te gAmaDiyaNe rahI paNa pilI mathurA ke dvArakAnagarInI catura nArIo paNa temanI mIThI jabAna ane kalAthI pAgala jevI banI prA. 33 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 514 rahI che te navAInI vAta che ! paNa pachI te aMdara aMdara ja ekamekane kahe che: "are ! e dhutArAmAM abhuta jAdugarI che. e to je Icche te nArIne paLavAramAM pANI pANI karI nAkhe che. A badhuM joI balarAmajI te saune yamunAkinAre laI gayA ane bhagavAna kRSNano madhura saMdeza vigatavAra kahyo, gopIo paNa e mahAsaMdezathI jANe rAsalIlA ramatA kRSNa sAthe rAsaramaNa karatI hoya, tevA bhAvathI paraspara nAcavA lAgI gaI. yamunAjIe paNa sugaMdhita bhInI bhInI laherIe uchALavA mAMDI ane AkhuMye vraja pharIthI jANe yadurAya kRSNajInI mahAlIlAmAM masta banI AnaMdavibhora banI gayuM." AgaLa vadhatAM zukadevajI kahe che: "eka bAju bhagavAna kRSNanA abhAvamAM zakya teTalo premaLa AnaMda vrajamAM bhagavAna kRSNanA aMzarUpa balarAmajI ApI rahyA che tyAM bIjI bAja eka meTI Aphata acAnaka AvI paDI, kAzIrAjanA parama mitra evA karUpadezanA rAjAne e mahAne ahaMkAra Upajavo ane bA ke "khare vAsudeva te huM chuM ane pelo vAsudeva te sAva kami che. nakAme vajI vagere cihano laIne besI gayela che. vaLI jagatane uddhAraka paNa huM ekale chuM. mATe e mathurA-dvArakAne vAsudeva badhAM cihna cheDI mAre zaraNe AvI jAya, nahIM te mArI sAthe laDavA teyAra thaI jAya" pAMDUkarAjAe ATaluM bolIne ja saMtoSa na mAnatAM pitAne eka mAnItA dUtane dvArakAmAM mekalI khuda bhagavAna zrIkRSNa vAsudeva AgaLa A saMdeze rajU karAvyuM. A uchuM khala ane miththAmadathI bharapura saMdezA sAMbhaLI anubhavI saradAre te hasI hasIne UMdhA ja vaLI gayA. bhagavAna kRSNa dUtane kahyuM : 'bhAI ! tuM to ciThThI ne cAkara eTale bIju zuM kare ? tuM tArA e rAjavIne kaheje . mArAM e badhAM cilo mAre emanA upara ane ene bahekAvanAra upara ja cheDavAM paDaze. je e tauyAra che ane ene laDavAnI khUjalI UpaDI che, te bhale huM tyAM AvIza. tene je taiyArI karavI hoya te karI rAkhe !' Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 515 A dUta pAsethI saMdeza sAMbhaLI te rAjA ane ene parama mitra kAzIrAja banee maLI pAMca akSauhiNI senA taiyAra karI zahera bahAra teo sajaja thaI AvI UbhA. tyAM to bhagavAna zrIkRSNa vAsudevane mazahUra ratha ane tene kAzI pahoMcI gaI. kAraNa ke A badhI taiyArI karUpadezanA e rAjA paiDUke kAzImAM ja karelI. Takkara te teNe khUba lIdhI paNa mithyAmadane caDele pAro tarata UtarI gayo ane bane rAjAe yuddhamAM maraNane zaraNa thayA. kAzI narezane dIkarI pradakSiNa hato. teNe pitAnA aMtyeSTi saMskAra karI praNa karyuM ke pitRghAtaka ane pitRmitra--ghAtakanuM vera levAnuM huM nahIM ja cUkuM ! ane bhagavAna zivanI teNe ArAdhanA karI lIdhI. te ArAdhanAthI rakSaNa (kAzInA rAjaputra)nA kulAcAryo tathA bheLA ziva prasanna thayA. tenA mAgyA pramANe tathAstu karyA pachI tyAM kRtyA nAmanI rAkSasI abhicAra (mAraNanA purazcaraNa) rUpe pragaTa thaI ane dvArakApurImAM gaI. paNa bhagavAna kRSNane khabara paDatAM ja teoe sUdanacakrane AjJA karI to teNe pelI kRjyArUpI abhicAra-agninuM kaMI cAlavA na dIdhuM. tethI te pAchI kAzI pahoMcI gaI ane ene pragaTa karanArA kulAyAne ane sudakSaNane ja bhasma karI nAkhyA, pitAnuM khATuM zastra Akhare pitAne ja naSTa karI nAkhe che. tevuM ja banyuM." zukadevajI kahe che - "he parIkSita ! A bhagavAna zrIkRSNanuM carita je sAMbhaLa-saMbhaLAve te jarUra pApathI chUTI jaze. balarAmathI dvividano aMta savaiyA ekatrIsA jagamAM prabhune janma gaNAya praja-abhaya karavA mATe, abhaya prajAmahIM phelAvAthI nyAya satya nIti mATe; Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 ma-samAja vyavasthA sudhare vyakti vikAsane takeA maLe, jethI vyakti samAja samaSTa saunAM tanamana sukhI ane 1 anuSTupa joke haze gunAe paNa bIjI bAju vadhe guNA; jo kSAtro ne dvijane satA, traNeya saMkaLAya tA. sarve guNA thatAM sthAyI, ne doSa| sau dabAya jo; A rIte avatArAnuM, satkRtya siddha thAya tA. rAjA parIkSite pUchyuM : zukadevajI mahArAja ! balarAmajI paNu bhagavAna kRSNanuM ja amuka svarUpa hAvAthI eka arthamAM tA bhagavAna ja che. tee sazaktimAna ane emanI lIlA, emanuM svarUpa, emanA guNe! paNa mana, brudghi ane vANIthI para che, mATe emaNe paNa je adbhuta karma karyAM che, te paNa huM ApanI pAsethI pharI pharI sAMbhaLavA icchuM ja chuM' zrI zukadevajI khelya! juA rAjanU ! dvivida nAmanA eka naTakhaTa vAnara hatA. Ama te! e bhaumAsuranA mitra, maidA zakti zALA bhAI ane sugrIvane maMtrI hateA. jyAre e duSTa sAMbhaLyuM ke peAtAnA mitra bhaumAsurane kRSNacaMdrajIe mArI nAkhyA che tyAre tarata e peAtAnA mitranA vairane badale levA mATe sajja thaI gaye!, peAtAnA vyaktigata mitranA e vairane badalA laI RNa cUkavavAnI enI sajjata:nA pariNAme AkhIye duniyAnuM game te thAya tenI paravA na karatAM AkhIye duniyAnuM satyAnAza karavA tarapha e vaLI gaye. te vAnara meTAM umeTAM nagara, gAma, khANu ane jyAM AhIra ne vasavATa haiAya tyAM Aga lagADIne bALavA x maDI paDayo. meTA meTA pahADAne ukheDI ukheDI e vaDe meTA prAMtene cakanAcUra Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 517 karI deto. moTe bhAge te dvivida vAnara AvuM kRtya Anarta dezamAM ja karato hato, kAraNa ke potAnA mitra bhaumAsurane mAranArA bhagavAna zrI kRSNa e ja dezamAM rahetA hatA e Ama to vAMdaro hato, paNa e vAMdarAnuM baLa hajAro hAthIe karatA paNa koI vAra vadhAre jaNAI rahetuM hatuM ! kaI vAra samudrane kAMThe e duSTa vAMdara jaIne samudrajaLa evuM to ane eTaluM to uchALI nAkhato ke AjubAjunA pradezane e DubADI dete. RSimunionA hariyALA Azramone ujajaDa karI de ane e RSimunionA pavitra yajJasaMbaMdhI agnikuMDomAM maLamUtra nAkhI agnione ja dUSita karI dete. jema bhaMgI nAmane kIDo bIjA kIDAone laI laIne potAnA baMdIvAna banAvI de che te ja rIte te madonmatta vAMdare naranArIone laI jaI pahADonI khANe tathA guphAomAM nAkhI Avato ane moTA moTA paththarA laI te guphAo vagerenI bahAra nIkaLavAnAM kArone jorathI baMdha karI deto. are parIkSita ! vadhu tane zuM kahuM, paNa khAnadAne strIonuM cAritryakhaMDana paNa te karI nAkho. Ama e vAMdarAe dezanA aneka bhAgomAM udhamAta macAvI dIdhelA. eka divasa sulalita saMgIta sAMbhaLI te revatAka parvata para AvI lAgele. e vAMdarAe joyuM ke balarAmajI suMdara suMdara strIonA DamAM virAjelA che; jANe koI madamAte hAthI aneka hAtha e vacce hoya tevA balarAmajI bhatA hatA. tyAM e duSTa vAnara jhADa para caDhIne ene jhakajhoravA lAgyo. vaLI e yuvAna strIo sAme AvI ciciyArIo karavA lAge. te caMcaLa strIe vAnaranI AvI viTTAI joIne hasavA mAMDI. kAraNa ke ahIM balarAmajI hAjara hovAthI e yuvatI nArIone Dara te have ja nahIM. eTale te vAMdarA paNa bhagavAna balarAmajInI sAme ja emanI avahelanA karI te yuvatInArIone koI vAra pitAnI gudA dekhADate, to kaI vAra pitAnI Akhe maTamAvato. koI koI vAra vaLI garajI-garajIne mAMthI Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 paNa ghUrakate. e vAMdarAnA potAnI sAme ja thatA AvA cALAthI bhagavAna balarAmajI khUba gusse thaI gayA. balarAmajIe eka paththarane TukaDo te vAMdarA tarapha nAkhyo. paNa te te pitAne paththarathI bacAvIne tyAM paDele madhakaLaza uThAvI gayo ane khuda bhagavAna balarAmajInA cALA pADavA lAgyA. thoDI vAramAM te madhakaLaza bhAMgI paNa nAMkhe, nArIonAM vA phADI nAkhyAM ane hasatA hasatA balarAmajIne ja ghara tiraskAra karavA lAgyo. tyAre balarAmajIthI na rahevAyuM ane hAthamAM te haladharajIe halamusala uThAvyuM. paNa tyAM te te vAnare pitAnA baLavAna hAthathI sAlavRkSa ukhADI haladhara para phekayuM. paNa balarAmajIe te te hAtha para jhIlI laI pitAnA sunaMda nAmanA mULathI e divida para evo to prahAra karyo ke tarata enuM mAthuM ja phATI gayuM. temAMthI rudhira jANe koI parvata parathI gerudhArA vahetI hoya tema vahevA lAgyuM. chatAM te dvivide mAthuM phATavAnI paravA na karatAM krodhita thaIne bIju jhADa ukheDI ene balarAmajI para phekayuM. paNa te jhADa balarAmajI para paDe te pahelAM to vaLato prahAra karI te jhADanA balarAmajIe TukaDe TukaDA karI nAkhyA. vaLI teNe bIju jhADa ukheDIne pheMkayuM te balarAmajIe eneya potAnA zarIra upara lAgyA pahelAM ja chinnabhinna karI nAkhyuM. Ama e vRkSayuddhamAM A vAMdarAe AkhA vanane ja vRkSahIna banAvI mUkyuM. vRkSo na rahyAM eTale e dvivide moTA moTA pahADa jevaDA paththara phekavA mAMDayA. temAMya na cAlyuM eTale jorathI pitAnI lAMbI bhujAthI balarAmajInI chAtI para prahAra karyo. have bhagavAna balarAmajIe paNa haLamusaLa eka bAju mUkIne potAnA be hAthathI enI gaLAnI hAMsaDI para ja prahAra karyo. tethI te lohIyALa banale vAnara dharatI para paTakAI paDaze. tenA dharatI para paDavAthI jhADa ane zikharonI sAthe sAthe A parvata ja DolI ja UThe Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 519 dvivida paDavAthI rRvAe AkAzamAM jaya jaya'pAkAra karyA. siddha lekAe 'namAnamaH' uccAyu... ane meTA avAje munie peAkArI UThayA ke 'sAruM thayuM !' ane balarAmajI para devAe puSponI varSA karI. balarAmanuM parAkama sabhaiyA ekatrIsA dharmayuddha jyAM anivArya, tyAM avazya te karavuM ja paDe, kintu yuddha na thAya kadIye, tevuM sahue re'vuM ghaTe; kAraNa yudhye jAnamAla hAninAM, jokhama ghaNAM rahyAM, ahiMsaka-ma samAja rAkhavA ayuddhabhAve! priya gaNavA. 1 anuSTupa mukhya tamAguNI jyAM hA, kivA rajoguNI ghaNA; saddhamI puruSAthI e, a`te jItI jaze tihAM. 2 zrI zukadevajI kahe che : "bhagavAna kRSNanI jAMbavatI nAmanI mahArANIthI janmele kuMvara sAmba zaktizALI hatA. te duryodhana putrI lakSmaNAnuM svayaMvaramAMthI apaharaNa karI tene upADI lAvyA. A vAtanI khabara paDatAM kauravA ati krodhathI dvArikA gayA ane bahAdura sAcchane pakaDI lIdhA. kauravA peAtAnI dIkarI lakSmaNAne ane sAmbane laI hastinApuramAM pAchA AvI gayA." zrI zukadevajI kahe che : "cemeranA pravAsI evA devi nAradajIe A ciMtAjanaka samAcAra dvArakApurImAM jaIne ApI dIdhA. A duHkhada samAcAra maLatAM ja ekaeka yaduvaMzI kreAdhathI ekAeka saLagI UThayo ane tyAMnA yaduva'zI rAjavI ugrasenanI saMmati laI hastinApura para caDAI karavAnI taiyArI karavA mAMDI, paraMtu khula Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para0 rAmajIe yaduvaMzIone samajAvI zAMta pADavA. te barAbara samajI gayA hatA ke 'yaduvaMzIonuM koravA sAthe laDavA maMDI paDavuM e sAruM nathA, ethI banne vaccenI pedA thayelI AgamAM Akhare te budhA ja khuvAra thaI jaze. peAte su` samAna ratha taiyAra karI ekalA hastinApura javA nIkaLI gayA. potAnI sAthe thADA brAhmaNeA ane yadu vaMzanA anubhavI vaDIlA paNa lIdhA. ANe suMdara nakSatro vacce caMdramA zobhe tema balarAmajI A badhA vacce zAbhatA hatA. hastinApuranA eka gIcAmAM peAte rahyA ane kaurava leAkeAnuM mAnasa samajavA mATe uddhavajIne dhRtarASTra pAse mekalI dIdhA. uddhavajIe kauravAnI sabhAmAM jaine dhRtarASTra, bhImadAdA, droNAcArya, vAnika ane durgaMdhana sAthenI milanavidhi patAvI bhagavAna balarAmajI jAte ahI padhAryA che tevA zubha samAcAra ApyA, jethI sau ghaNA khuzI khuzI thaI gayA. kAraNa ke balarAmajI te peAtAnA kharA hitaciMtaka che evA e badhAne vizvAsa hatA. tethI tee balarAmajI pAse bheTanI sArI evI sAmagrI laIne gayA ane vidhisara sabaMdhI tarIke kramazaH te badhA maLyA. balarAmajIne gAye! paNa bheTamAM ApI ane pUjana, praNAma vagere karyuM. A badhuM patyA pachI dhIraja ane zAMtithI balarAmajIe te badhAne kahyuM : rAjA ugrasene Apa saune vInavyuM che ke ekale sAMkha hAvAthI tame ene harAvIne baMdIvAna banAvyo che te ThIka nathI thayuM, ApaNe paraspara sagAMsnehI-sabadhIo hAvAthI ApaNA vacce laDAI thAya e ThIka nathI. eTale sAMbane khuzIthI enI patnI sAthe tame khalarAmajInI sAthe dvArakApurI (vidhisara) have mekalI Ape|...' AgaLa vadhatAM zukadevajI khelyA : 'parIkSita ! paraMtu ATaluM sAMbhaLatAM ja kaurave te khUba vagI UcA ane beAlyA : amArA pratApe / A badhA yadu zIe lahera kare che! A sAMbhaLI balarAme vicArI lIdhuM ke A tamAguNapradhAnIe daMDa sivAya mAnavAnA Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para1 nathI ! evuM vicArI peAtAnuM haLa laIne nIkaLI paDayA ane AkhI hastinApura mahAnagarIne kapAvI mUkI! jema pANImAM kAI nAvaDI DAle ema jyAre AkhuM hastinApura DeAlavA lAgI gayuM ane hastinApuramAMnAM AbAlavRddha sau gabharAI gayAM, tyAre sau prajAjana bhagavAna balarAmajIne zaraNe AvyAM ane peAtAne ugAravAnI stutiprAthanA karI, balarAmajIe tyAre khUbakhUba prasanna thaIne kahI dIdhuM : 'Daro nahIM !' A rIte hastinApuranagarane balarAmajInuM abhayadAna maLyuM tyAre duryodhane paNa peAtAnI putrI lakSmaNAne ghaNI meATI rakama ane vipula sAmagrI dahejamAM ApI. pachI sAmba, lakSmaNA ane A badhI daheja sAmagrI sAthe laI bhagavAna balarAmajIe dvArikA bhaNI prayANa karyuM. dvArikAmAM jaI yaduvaMzIonI sabhAmAM je kaMI hastinApuramAM banyuM hatuM te badhuM pUrNa rIte vavI khatAvyuM. dvArikAnagarInAM abAlavRddha saumAM A varNana sAMbhaLI AnaMda AnaMda chavAI gaye. Aje paNa hastinApura AkhuM evI khAtarI Ape che ke e dakSiNa dizAmAM UMcuM ane nadI tarapha jhUkeluM dekhAya che ane tethI bhagavAna balarAmanA parAkramane paNa saheje prabhAva jaNAI rahe che..." ekanI ana talIlA lakSya AtmA bhaNI rAkhe, hArdi gauNa rAkhatA; sakriyA kare chene, na jJAnI karma bAMdhatA.... 1 tRnArI aikaya ne prANI-mAtramAM thAya lInatA; pachI ja tAra sa'dhAya ekanA ne anaMtanA... ra vikAsakrama che. AvA, tethI ja kRSNa jIvana ke'vAyuM jaTila rAmathI judu; gU cavADiyuM..... 3 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parara brahmacArI zukadevajI bolyA : "he rAjana parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNe narakAsura athavA bhaumAsurane mArIne bhImAsure je rAjakumArIone keda karelI, te saune choDAvIne pote ekalAe ja te badhI rAjakumArIo sAthe lagna karI lIdhAM che, evuM sAMbhaLyuM tyAre devarSi nAradane bhagavAnanA rahana-sahanane nIrakhavAnI IcchA kudaratI rIte thaI AvI ane tethI dvArikAnagarImAM teo AvI ane tethI dvArikA nagarImAM teo AvI pahoMcyA. prathama te nagarInI zobhA joIne ja chaka thaI gayA. kAraNa ke dvArikApurI vizvakarmAnI sarjelI addabhuta nagarI banI gayelI. tyAMnA bAga-bagIcAo raMgaberaMgI khIlelAM phUlethI ladAyelAM vRkSothI te bharacaka hatA. je vRkSo para vividha jAtanAM paMkhIo potapotAnI Dhabe kilatAM hatAM. bhamarAone madhura gujArava hato. nimaLa jaLathI bharAyelAM sarevaromAM lIlAM, lAla ane sapheda ema bhAtabhAtanAM kamaLa khIlyAM hatAM. tyAM hasa ane sAro kalarava karI rahyAM hatAM. dvArikApurImAM phaTikamaNi ane cAMdInA saMkhyAbaMdha mahela hatA. te badhA pannA (mahA marakatamaNinI prabhAthI jhagamagI rahyA hatA. temAM hIrA-senAnI ghaNI ghaNI sAmagrIo hatI. dvArikAnA rAjapathe-saDake, galIo, cArAo ane bajAro tathA devamaMdirone kAraNe nagarInuM sauMdarya khUba camakI UTheluM. saDake, ceka ane galIomAM tathAM daravAjAomAM suddhAM madhura jaLAne chaMTakAva thayela. nAnAM moTAM jhaMDI-ThaMDAo TheraThera laherAtAM hatAM, jethI jANe sUryanArAyaNane prabaLa sAmane thaye hoya tema tApa jANe Avato aTakAvI dIdho hato. A dvArikApurImAM bhagavAna kRSNanuM aMtaHpura paNa suMdara hatuM. moTA moTA kapAle tyAM pUjA-prazaMsA karyA karatA hatA, jANe vizvakarmAe pitAnAM kaLA-kauzalaya ane kArIgarI badhI tyAM ja vAparI kADhacAM heya ema jaNAI AvatuM hatuM. dareka rANIne mahela tyAM alaga hato. emAMnA eka mahAbhavanamAM nAradajIe praveza karyo. tyAMnI Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa23 zobhA avarNanIya hatI. tyAM ghaNe dAsIo gaLAmAM sonAno hAra paherI tathA suMdara vastrAbhUSaNe sajI pitapotAnuM kAma karI rahelI jaNutI hatI. sevako paNa kuMDalAdi zaNagAra sajI pitapotAnA kAmamAM mazagUla banyA jaNAtA hatA. agaru dhUpanA goTegoTA UDatA hatA. ene joIne maNimaya chajAM para beThelA moralA avAja karatA nAcI rahyA hatA. tyAM bhagavAna kRSNa rukimaNI mahArANInI sAthe beThA hatA ane rukimaNa sonAnI dAMDIvALAM cAmarAthI bhagavAna zrIkRSNane havA nAkhI rahyAM hatAM. jevA maharSi nAradajIne bhagavAne joyA ke tarata rukimaNIjInA palaMga parathI UThIne bhagavAne nAradajInA caraNakamaLamAM praNAma karyA ane hAtha joDIne nAradajIne pitAnA Asane besADyA ! parIkSita ! emAM zaMkA nathI ke bhagavAna te carAcara AkhAye jagatanA parama guru che ane emanA caraNa pakhALeluM gaMgAjala AkhAye jagatane pavitra karavAvALuM che, chatAM teo brAhmaNone ja pitAnA Adarza svAmI mAne che. tethI to emaNe (khuda bhagavAna kRSNa) nAradajInA paga pakhALyA ane e maharSinuM caraNAmRta pitAnA mAthe caDAvyuM. zAstroktavidhithI bhagavAne nAradajInI pUjA karI. pachI amRta jevA madhura ane ceDA zabdomAM RSane satakAra karyo ane kahyuM : "prabhu ! Apa te svayaM samagra jJAna, vairAgya, dharma, yaza, lakSmI ane ezvaryathI pUrNa che. bele ! huM ApanI zI sevA karuM ?' devarSi nArade kahyuM : "bhagavAna ! Apa te samasta lokanI ekamAtra sarvocca svAmI che. Apa pitAnA bhaktonuM bahumAna kare che ane duSTone daMDa Ape che. Ape ekamAtra jagatanA kalyANa mATe ja avatAra dhAraNa karyo che ! Apa mArA para evI kRpA karo ke huM game tyAM rahe paNa ekamAtra ApanA ja dhyAnamAM tatpara rahuM !" thoDI vAra pachI tyAMthI nIkaLI jevA nAradajI bIja mahelamAM gayA te tyAM pitAnI mahArANuM tathA uddhava sAthe pATe ramatA bhagavAna Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa24 kRSNanuM dRzya joyuM. tyAM paNa nAradane padhArelA joI bhagavAna kRSaze bhAvathI svAgata karI Asana para besADayA ane aneka kiMmatI sAmagrIo sAthe pUjA-arcA karI. e pachI ajANyAnI jema bhagavAna kRSNa nAradajIne pUchyuM ke "Apa ahIM kayAre padhAryA che ? Apa to paripUrNa paramAtmA rU5 che. ame to apUrNa chIe chatAM Apa kaMIka ne kaMIka AjJA pharamAvo ! sevA soMpI amArA janmane kRtArtha- saphaLa banAva." A badhuM joIne nAradajInA Azcaryane te pAra ja na rahyo. cUpacApa tyAMthI UThI pAchA teo trIjA mahelamAM gayA. e mahelamAM paNa devarSi nArade joyuM to bhagavAna pitAnAM saMtAnone ramADI rahyA hatA. tyAMthI vaLI bIjA mahelamAM gayA to tyAM bhagavAna kRSNane pite snAna karavAnI taiyArImAM heya tema jaNAyuM. A pramANe devarSi nAradajIe bhagavAna kRSNane dareka mahelamAM kaMIka ne kaIka bhinna prakAre kAma karatA ja joyA | kayAMka yajJakuMDamAM havana kare che, te vaLI kayAMka paMca mahAyajJonA devatAonI ArAdhanA karI rahyA jaNAya che. kayAMka vaLI brAhmaNone bhojana karAve che, te vaLI kayAMka pote ja yajJaprasAdI jamI rahyA jaNAya che. kyAMka saMdhyA kare che te kayAMka maunapaNe gAyatrI jApa kare che. kyAMka to vaLI DhAla talavAra dhAraNa karI laDavAnI taiyArI kare che, to kyAMka hAthI-ghoDA sAthe ratha para besI vicaraNa karI rahyA che. kayAMka palaMga para sUtelA che, te kyAMka baMdIjane emanI stuti karI rahyA che. kyAreka sAthIo sAthe gaMbhIra evI rAjacarcA karI rahyA che. kyAMka uttamottama vIrAMganAo sAthe gherAIne jalakrIDA karI rahyA che. kyAMka brAhmaNa devane suzobhita gAyanuM dAna karI rahyA che ! kyAMka maMgala evA itihAsapurANanuM mIThuM zravaNa karI rahyA che, kyAMya potAnI prApriyA sAthe hAsyavinodanI vAto karI madhura hAsya karI rahyA che. kyAMka artha - sevana kare che, to kyAMka dharmanA karma kAMDa kare che. kayAMka bhega, to kayAMka purANa puruSanuM dhyAna dhare che. kyAMka rAjacarcA thAya che, te Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama kacAMka bALabAlikAnAM lagna karAvI rahyA che. kacAMka kanyAne padharAve che, teA kayAMka kanyAene beAlAvI rahyA jazuAya che. parIkSita ! A prakAre manuSyanI anekavidha lIlAo karatA RSikeza bhagavAnane vaibhava neI devarSiM khelyA : kharekhara yogezvara Atmadeva ! ApanI mAyA te| brahmAdithI paNa sAcesAca agamya ja che. have mane AjJA Ape ke jethI huM ApanAM ja yogAna karatA karatA jagatamAM vicaruM' bhagavAna kRSNe kheDayA : 'nAradajI ! eka arthamAM Apa mArA vahAlA putra ja cheA. tame A mArI yAgamAyA jeI mAhita na thaze.!' zukadevajI kahe che : he parIkSita ! A prakAre bhagavAna kRSNa gRhasthAne pavitra karavAvALA zreSTha dharmanuM AcaraNa karI rahelA che. joke tee eka ja che chatAM devarSi nArade emane alaga alaga patnInA mahelamAM judA judA rUpe dIThA. A joI teonA Azcaya ne pAra na rahyo. devarSa nAradanI bhagavAna kRSNe paNa judA judA mahelamAM yathAprasaMga bhakti karI. bhagavAna kRSNa sivAya Ama eka haiAvA chatAM pratyakSa anaMtarUpa khIjo keANa dekhADI zake ? basa, AvI ja lIlAAnAM rahasya ane utpatti, sthiti tathA nAnA parama kAraNarUpa prabhune je stave che, te jarUra bhagavAna zrIkRSNanAM caraNanI parama premamaya bhakti avazya pAmI jAya che!" bhIma dvArA jarAsa dhavadha nArI eksTa varI lIdhuM, anyAniSTa teADIne; avatArataNuM kRtya, prabhue sAdhyuM A rIte. pAta gupta upAdAna ane nimitta ubhaye; ema badhuM kare. peAte, Dhe tAye yaza anyane 1 2 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacArI zukadevajI kahe che: "parIkSita ! bhagavAna zrIkRSNa jema eka bAju sarva patnIone pUrepUro ane ekasarakhe praNayarasa cakhADI zakatA, tema bIjI bAju Adarza gRhasthAzramIne chA jatuM nAnAmAM nAnuM paNa kartavya bajAvatA, AmAM ja e pUrNAvatArI puruSanI ajoDa khUbI hatI. jemane AvI cAre bAjunI jhajhaTa heya te sukhaduHkhanI Dagale pagale visaMvAditA ja anubhave, paraMtu ahIM - bhagavAnamAM pUrNa paNe saMvAditA ja najare paDatI ane saune e nityacarcA joI khAtarI thavA lAgI ke sukhaduHkha e te mAtra dariyAmAMthI UThatA parapoTA jevAM che. kharo AnaMda to sthAyI che. jema vAstavika dariye gaMbhIra che tema. evAmAM eka divasa A dvArikApurInI rAjasabhAnA dvAra para eka na mAnavI, AvIne Ubho rahyo ane namaskArapUrvaka kahevA lAgyA : "prabhu ! jarAsaMdha jevA saramukhatyAra rAjavInA jelakhAnAmAM rAjAonI kevI kevI musIbata che, te zuM kahuM ! temAMya Ape bhale jarAsaMdhane sattara vAra jItI lIdhA paNa eka vAra eNe Apane chatyA tyArathI enA ghamaMDano pAra rahyo nathI. mATe Apa ja e ghamaMDano pAro utArI zake tema che ane kRpA karI utAre !' basa, dUtanI vAta bhagavAna kRSNa sAMbhare rahyA hatA, tevAmAM ja pharatA pharatA rada RSi tyAM ja AvI pahoMcyA. camakatI jaTA jotAM ja sevake sAthe bhagavAna kR UbhA thaIne bhAvasabhara ema (e devarSinuM svAgata karyuM ane pUchayuM : kema nAradajI ! traNeya leka kuzaLa maMgala che ne ?' kAraNa ke Apa traNeya lekamAM satata vicare che. ApanI pAsethI mAre mukhya vAta e sAMbhaLavAnI che ke, "yudhiSThirAdi pAMDe hAla zuM karavA mAge che ? tatakALa nAradajI bolyA : "Apa svayaM A badhuM sarI paDe jANe ja che ane chatAM bIjane gaurava ApavA mAgo cho to bhale Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 527 huM kahIza. dharma rAja eka rAjasUya yajJa karavA mAge che ane emAM anivAryapaNe ApanI hAjarI icache che. kAraNa ke, Ama to teo aDhaLaka rAjariddhinA dhaNI che, emane kAmanA nathI, paraMtu A yajJanimite Apa tyAM padhArI zake. Ama, kharI rIte to ApanI koI ne kaI rIte tyAM teo hAjarI Icche che, je A5 A nimitte pUrI karI zake. eTaluM ja nahIM paraMtu ApanI yajJamAMnI upasthitine lIdhe moTAmeTA devatAo uparAMta moTAmoTA rAjAe paNe tyAM Ave ane dharmarAja vagere pAMDavene A badhuM ApanI hAjarImAM jovA maLe." nAradajInI A indraprastha rAjasUya yajJamAM javAnI vAtathI tyAM jeTalA yAdavavI beThelA hatA teonA sonA manamAM citA thavA lAgI ke, kharI rIte te rAjAo vatI je dUta Avela che ane jarAsaMdha rAjavI pAsethI A jelavAsI rAjAe mukti meLavavA jhaMkhe che, te kAma sauthI prathama thavuM joIe tene badale nAradevaSie A Ide tRtIya kyAMthI kADhayuM ? A badhA tAla anAsaktabhAve bhagavAna kRSNa pote joI ja rahyA hatA. teo smita veratA veratA bolyA : "are uddhava ! tuM te amAro hitecchu mitra che. uparAMta rAjanItinuM rahasya paNa tuM barAbara jANe ja che eTale tArI salAha pUrepUrI rIte barAbara hoya che ane haze ja. jyAre uddhave jeyuM ke bhagavAna kRSNa ane pitAne ja A bAbatamAM mahattva ApavA mAge che eTale bhagavAnanI AjJA samajI ene mAthe caDAvI A pramANe kahevAnuM zarU ja karI dIdhuM: "juo bhagavandevarSi nArade dharmarAja yudhiSThiranA rAjasUya yajJanI vAta karI te paNa ThIka che ane zaraNAgata-vatsala tarIkenA dharma pAlana mujaba rAjavI jarAsaMdha pAsethI jelavAsI rAjavIone choDAvavA e paNa barAbara ja che. A bane vAto paraspara viredhI upalaka rIte kadAca lAge, paNa bane Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para8 vAtA pUrvapUrI saMvAdI che ! kAraNa ke, nAnuM bALaka paNue te jANe ja che ke, rAjasUya yajJa tyAre ja thaI zake che ke jyAre dare dizAethI pUrNapaNe vijaya prApta thayeA hAya ! AthI zaraNAgatavasaladharma mujaba jarAsa dhanI jelamAMthI rAkhaene mukta karavA jarUrI che. eTale jarAsaMdha rAjavIne jItI levA, e prathama bhAkhata che, ene lIdhe banne kAma H 1. rAjasUya yajJa ane 2, rAjaainI mukti ekasAthe pUrAM thaI jAya. vaLI jarAsaMdhane jIvatA e kAMI bALakanA khela nA. hajAra hAthIAnA jeTaluM enAmAM joma che, chatAM jarAsaMdha para ekalAthe ApaNA pAMDavAmAM bhImasena vijaya meLavI zake tema che, kAraNa bhImasena paNa tene mATe zerane mAthe savAzera jevA che. e banne vIrA paraspara dvaMdva yuddha kare te nirdoSa mANusA badhAM ja UgarI jAya. eTale khuda bhImasena ja brAhmaNaveza dharI tenI pAse jaI dU yuddhanI mAgaNI kare te tyAM jarAsaMdha taiyAra jarUra thaI jaze. ane mane te pUrI khAtarI che ke ApanI hAjarImAM jo A bannenuM yuddha thaze te! bhImasena ane tyAM ne tyAM mArIne vijaya pAmaze. matalaba, jarAsaMdhane vadha te thaze ApanI hAjarIne kAraNe ApanI zaktithI ja, paNa yaza khATI jaze bhImasena, kema ke Ama nimitta bhImasena ja thavAne. mATe Apa iMdraprastha ja padhAro.' zukadevajI kahe che: Ama, parIkSita ! uddavanI salAha saceTa ane nirdoSa paDI ! A salAhanuM khuda devarSa na!ra6 sahita saue svAgata karyuM. khuda bhagavAna kRSNane paNa A gamyuM, bhagavAna kRSNe mAtA-pitA devakI-vasudeva tathA chatara vaDIleAnA AzIrvAda pAmI rANIe, saMtAna vagere sau sAthe taiyAra thaI iMdraprastha javA taiyArI karI. dAruka sArathi tha lAvyA. te para bhagavAna jAte ArUDha thaI gayA ane enI pAchaLa vAjate gAjate A badhAM cAlyAM. devarSa nArade bhagavAnane manemana prabhumIne gaganaprayANuM AvyuM... bhagavAne Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para9 pelA dUta dvArA have jhaTa jhaTa badhAnI mukti thaze' evA mIThA samAcAra jelamAMnA rAjAene mekalI dIdhA. tee badhA rAjI rAjI thaI vATa jovA lAgyA. iMdraprasthamAM dharAje bhagavAna kRSNe AvI paheAMcyAnA samAcAra sAMbhaLyA eTale jhaTajhaTa svAgatanI taiyArI karI lIdhI, AnaMdane kAI pAra rahyo nahIM, sau bheTayA. phAIbA kuMtIjIe paNa bhatrInanuM svAgata karyuM . chevaTe eka rAjasabhAmAM rAjasUya yajJA ni ya levAyA pachI uddhavanA saMketa pramANe brAhmaNavezamAM jarAsaMdha pAse bhagavAna kRSNa, bhImasena ane arjuna AvyA. paraMtu jarAsaMdhe tA teo brAhmaNuveze AvyA, emAM ja peAtAnI chata mAnI lIdhI ane dU yuddhanI mAgaNI svIkArI lIdhI. Akhare bhIme teA krU yuddhamAM jarAsaMdhanA zarIranA koI phaLanA be TukaDA karI nAkhe tema karI nAkhyA. jarAsaMdhanA mRtyuthI badhA kArAgAramAMnA rAjAe mukta thayA ane bhagavAna kRSNanA parama ahesAna mAnI peAte ane emanI rANIe sau khuza khuza thayAM ane emanAM gItA gAvA lAgI gayAM. A khAjI iMdraprasthamAM bhagavAna kRSNa paNa vijaya varIne vahelA padhAravAthI sau khuza khuza thaI gayAM. dharmarAja yudhiSThiranA AnaMda! te pAra ja na rahyo. kAraNa ke cAre bAjune! vijaya have pUrA thavAthI bhagavAnanI ja pavitra hAjarImAM peAtAnI rAjasUya yajJanI icchA have jhaTajhaTa pUrNa thaze ema khAtarI thaI gaI." zizupAlana vadha jage hAya janA keka, jANe sAcuM, na Acare; na paDe satya sAmeya, haiye ja dhUMdhaLyA kare. tejodveSathI te paikI, satyAthI jUtha sAmane; je kare te rUpI kAMTA, kADha prabhu samAjanA. prA. 34 2 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 kiMtu temAMya je brAhya, satyaripu chatAM dile; je UMDe hA prabhuprIti, aMte prabhuthI uddhare. 3 brahmacArI zukadevajI kahe cheH parIkSitajI ! bhImasena dvArA jarAsaMdha rAjavIne vadha thayA, e kharI rIte bhagavAna kRSNanI lIlAnA ja eka bhAga che ema jANIne dharmarAja yudhiSThirajIe bhagavAna zrIkRSNane kahyuM : 'he saccidAnaMda svarUpa bhagavAna kRSNa ! Apa je kaI kare che. te mAtra lIlA ja lIlA che. mATe ja ApanI AnAnA agAdha mahimA che. Apa mane rAjasUya yajJane mATe AjJA Ape. A pramANe dharmarAjane yajJakArya bAbatamAM bhagavAnanI AjJA maLI jatAM temaNe vyAsajI vagere bharadrAja, gautama, vizvAmitra, jaiminI, kaNva vagere suyeAgya brAhmaNu uparAMta tyAMnA droNAcAya, bhISma pitAmaha, kRpAcAya, dhRtarASTra ane temanA durgaMdhanAdiputrA tathA kAkA vidurajI va. saune khelAvyA. matalaba, e rAjaya yajJamAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdro sAmela thayA, e pachI A badhA pavitra brAhmAe yajJabhUmine sAnAnA haLathI kheDAvI; dharmarAja yudhiSThirane dharma zAstrAnusAra yajJadIkSA ApI ane vidhipUrNAMkane rAjasUya yajJa karAvyeA, pachI badhA sabhyAne eka vicAra Avyo ke agrapUja keAnI karavI ? sahadevajIe kahyuM : 'sarva prakAre yAgya evA mahAtmA dharmAMrAja yudhiSThirajIe bhagavAna kRSNanI ja agravRnna karavI joIe.'ane upasthita saue tarata ekI avAje e vAtamAM pUrI saMmati ApI dIdhI. kAraNa tyAM pUjaka ane pUjya banneya yAgya pAtro hatAM ! draupadIjI, bhAIe vagere saunI sAthe maLIne dharAje ghaNA premabharyA umaLakAthI bhagavAna kRSNanA paga pakhALyA ane bhagavAnanAM caraNukamalanuM e jala mAthe caDhAvyuM. bhagavAnane pILAMpILAM rezamI vacce ane bahumUlya AbhUSA paNa bheTa dharyAM. A samaye dharAja Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa31 yudhiSThirane eTale te AnaMda thayo ke emanAM nayane harSAzruothI chalakAI gayAM! AvA AnaMdamaya avasare bhagavAnanAM saue ekasarakhA bhAve "namo namaH' uccArI yazogAna karyA. AkAzethI svameva puSpavarSA thavA lAgI gaI ! basa, te ja samaye potAnA Asana para beThele zizupAla teje lAlaghUma AMkha karI bolI koThayoH sabhAsade ! zrutionuM e kathana tadana yogya che ke ekamAtra kALa ja paramezvara che. lAkha ceSTAo kare, paNa kALa pitAnuM kAma kare ja che. kALane rokI zakAto ja nathI. pratyakSa pramANu enuM meM ahIM ja joI lIdhuM. nahi te ahIM moTA moTA tejasvI RSi-munio beThA che temane choDI jenuM kAI kuLa ke varNa ja nathI, jemanA baMdhuo dArUDiyA che, tevA govALiyA kRSNanI apUjA zI rIte ? Ama atizaya kaDavI rIte teNe bhagavAna kRSNa paratve pitAne teSa pragaTa karyo. sau bhakato AthI gusse thayA ane zastro sajavA lAgyA. keTalAke te sAme paNa kaDavI vAta karI sthAna ja cheDI dIdhuM. kAraNake, "he parIkSita rAjA ! je bhakta bhagavAnanI niMdA sAMbhaLI tyAM beThA rahe che. te kharI rIte bhakata hovAnI potAnI nAlAyakI ja puravAra kare che. eTale pitAnI DhAlatalavAra laI teo sabhAnI bahAra nIkaLI gayA. paNa sAme te zizupALe emane khedha lIdho ane AgaLa-pAchaLane kaze vicAraviveka na karatAM te paNa pitAnI DhAla talavAra laIne bharI sabhAmAM bhagavAna kRSNanA e pakSapAtI rAjAone paDakAravA lAgI gaye. A rIte laDavA taiyAra thayelo ene joI khuda bhagavAna kRSNa pite ja UThI paDyA ane prathama te pitAne pakSapAta karanArA rAjavIone zAnta paDayA ane jotajotAmAM zizupAla sAme thAya, te pahelAM to zizupAlanuM mAthuM tIkhI dhAravALA cakrathI kApI nAkhyuM. Ama zizupAlanA motathI tyAM moTo kolAhala macyuM. tyAM upasthita tenA badhA Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 532 mitra narapatio tyAMthI piobArA gaNavA lAgI gayA. zizupAlanA hadayamAMnuM teja badhAMnA dekhatAM nIkaLIne bhagavAna kRSNamAM bhaLI gayuM. are ! zizupAla bhagavAnane pArSada (pakhiya) banI gaye. verI ja khuda bhagavAnamAM bhaLI gaye! A rIte zizupAlanA bhagavAna sAthenA mukAbalAmAM paNa bhAva UMcA ja rahyA, to UMcA bhAvanuM phaLa UMcuM ja AvyuM. A pramANe dharmarAja yudhiSTharane rAjasUya yajJa sArI rIte saphaLa thayo. bhagavAna kRSNa A maMgala avasara patyA pachI mitrone herAne kAraNe thoDA divase tyAM rahyA ane pachI saparivAra dvArikA bhaNe gayA, saune AnaMda thaye chatAM duryodhanane AnaMda na thayo te na ja thaze ! A prasaMgane lakSamAM rAkhI je bhagavAnanuM kIrtana karaze te jarUrapApamukta thaze." irSyA AgamAM baLatA duryodhananI hAMsI bIjAnuM sAruM na sAMkhI zake che, bUruM potAnuM je na pArakhe te banI asuro vaLI vizva keruM; bUruM potAnuM kare e ghaNeruM, 1 anuSTrapa che mayaM deha pAme te, dhaMdhA narakanA kare, karI adharmane hase, saMsAracakamAM paDe. 2 hAMsI-majAka che beTI, chatAM je matya Acare, tenAM kuphaLa cAkhe che, velAM-moDAMya te khare. 3 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 533 rAjA parIkSitajIe pUchyuM: "bhagavan! dharmarAja yudhiSThirane yotsava nIrakhI nirakhI manuSya, rAjAo, RSio, munio ane deve vagere sau khuzakhuza thaI gayA; te pachI ekamAtra duryodhanane ja te thAtsavathI duHkha kema thayuM ? Akhare te sage to hatA ja ane mAnava to chevaTe hato ja, to tene Ama na thavuM joIe, chatAM paNa thayuM. te enuM mULa kAraNa kRpA karIne Apa kahA...' brahmacArI zukadevajIe kahyuM : "...parIkSita ! mAnava-mAnavamAM AkAzapAtALa jeTalo phera hoI zake che. eka narakamAM javAnA ja dhaMdhA karato hoya che te vaLI eka svarge javAnAM zubha karmo ja karato hoya che. dharmarAja yudhiSThira jevo mAnavI to azubha karmane aDe ja nahIM. eTaluM ja nahIM, balake zubhamAM paNa rAcI na rahe ane mekSa jevA mahAlaye pahoMcavA sIdhA taiyAra hoya evuM saheje hoya che. e daSTie joIe te duryodhana bhale mANasa hoya paNa sAva chellI keTInI prakRtivALo hate. eTale jema jema dharmarAja yudhiSThiranI caDhatI jete gaye, tema tema vadhu ne vadhu IrSAnA vamaLamAM gherAte gaye ane ene ema thatuM gayuM ke huM bhale game teTalA dukhI thAuM, paraMtu A yudhiSThiranuM vadhI raheluM sukha huM sAMkhI nahIM ja zakuM. A zrIkRSNa paNa ene ja mahatva zA mATe ATaluM badhuM Ape che? zuM ame mANasa nathI ? are ! mANasa to chIe, eTaluM ja nahIM paNa AgalI haroLanI kIrtivALA mANasa chIe, amArA koranA pakSamAM samAjanA moTAmeTA AcAryo che, vaDalo che. dA. ta. droNAcAryajI, bhISmadAdA ane kRpAcArya vagere. chatAM yudhiSThira paNa amane kAMI ja gaNatA nathI. bhale moTA bhAI che, paNa tethI zuM thayuM ? ane A gevALiye kRSNa to jANuM phATIne phe ja thaI gayo che! eTale A bannene paNa khabara pADI dauM ke, juo mArAmAM paNa tAkAta te che ja. mAtra huM atyAra sudhI be lo Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 nahe. paNa have mArAthI A badhuM sAMkhI zakAya ema nathI. eTale taka Avye A pAMca pAMDave ane A mATI abhimAnI evI draupadIne khabara pADI ja dauM ke, juo, asalI vAta Ama che. matalaba, he parIkSitajI ! IrSA ane mizyAmadathI have e bahAnuM zodhavA lAgyA. tevAmAM ja eka ghaTanA evI banI ke "mayadAnave zrIkRSNanI AjJAthI yudhiSThira mATe pitAnA mahAna sAmarthyathI jotajotAmAM evI addabhuta sabhAnI ImArata banAvI kADhI hatI ke jyAM jala jevo bhAsa thAya tyAM sthala ja hoya ane jyAM sthala jevo bhAsa thAya tyAM jala ja hoya !' emAM yudhiSThira devendranI jema sihAsana para zobhatA hatA. baMdIjane dharmarAjanAM yazagAna karatA hatA. te vakhate tyAM jogAnujoga duyodhana AmaMtraNavazAt pitAnA bhAIe sAthe banI-DanIne AvyuM. ane dharmarAja yudhiSThiranI ahIM thatI tArIpha sAMbhaLIne te ISyanI AgamAM baLato hato tevAmAM khare ja jayAM ja AvyuM tyAM bhAna na rahetAM kAdavavALA pANIne paNa karI jamIna ka9pIne temAM khAbakI paDayo. duryodhananAM badhAM kapaDAM bagaDyAM uparAMta aMga paNa kAdavathI kharaDAyuM. te ja vakhate tyAM uparanA bhAgamAM je ceDAM mANaso beThelAM temAM satI draupadI paNa hatAM. teo paNa duryodhananI banelI A durghaTanA joI khaDakhaDATa hasavA lAgI gayAM ane bhAbhInA nAte nirdoSa bhAvathI aMdhaputra kahI majAka karI. pachI te kRSNa vagere paNa bIjAo emAM bhaLyA ! dharmarAja yudhiSThirane A gamyuM nahi. pitAnI saratacUkathI thayelI A hAlata pratye hasavAmAM mukhya nimitta te draupadI ja che mATe AnuM tathA A pAMDavonuM jeTaluM bane teTaluM bUruM karIne e badhAne sIdhAM karuM jethI karI ne bhUlI jAya ema duryodhana vicArate rahyo. tyArathI khUnakhAra jaganI jana mane mana karavA lAgI gayo. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 te gusse thaI sabhA cheDI tata hastinApura UpaDI gayo. dharmarAja yudhiSThira samajI gayA ke have kAMIka mahA anartha thayA vinA raheze nahIM ! parIkSita ! AvI jAtanAM mANaso AvAM ja hoya che, jenuM vartana kevaLa AsurI hoya che. tethI mUDha svArtha ane kusevA e bane moTA durgaNo evAMnA jIvanamAM sAMgopAMga heAya che. AvAM ati naThArAM mANasothI sAce dharma to se se gADAM dUra rahe che, AvuM ja duryodhananuM hatuM. tethI ja te ghaNI vAra kahe : "huM dharmane ane adharmane bannene jANI zakuM chuM. paNa adharmamAM ja mAruM mana prasanna thAya che. dharma mArA manane gamato ja nathI. parIkSita ! AvAM mANasa bIjAnuM bUruM karavA jatAM pitAne bUruM keTaluM thAya che, te tarapha jotAM-vicAratAM ja nathI ! zAlva ane daMtavakutrane vadha anuTupa bIjAne pADavA khADA kumatya khedatA bhale; paDate kiMtu te khADe, svayaM kumatya Akhare. 1 upajAti madAMdhane e zuci bhAva nAve; che kSudra pote prabhu kRSNa sAme. e rItathI bhUpa karuSa kUdyo; ne mRtyue tehane sadya lUMTa. 2 have bhagavAna kRSNanuM eka vadhu caritra kaheH eka zAdava nAmano javI ke je zizupAlane parama mitra hato, tenA manamAM rukimaNunA Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 536 apaharaNane rASa hato ja. te vakhate rAjA jarAsaMdhanI sAthosAtha zAhane paNa yaduvaMzIoe jItI lIdhela. A khunnasathI zAve keTalAya rAjAo sAme "jagatamAMthI he yaduvaMzIone miTAvI ja daIza." evI pratijJA karelI. chevaTe pazupati zaMkarane tapathI rIjhavIne eka evA vimAnanuM varadAna mAgI lIdheluM ke je vimAna keI deva, asura, mAnavathI tUTe nahIM ane jyAM jarUra paDe tyAM IzAro karatAM ve ta cAlyuM jAya. bhagavAna zaMkara te bhoLAnAtha. temaNe e vimAna ApyuM. mUkha zAve e sAdhana AvyA pachI dvArakA para caDhAI karI. prAcIna kALamAM tripurAsure AkhI pRthvIne pIDita karelI, tema zAve paNuM dvArikAne "trAhi trAhikirAvI. A joI bhagavAna pradyumanajI ratha para savAra thaI nIkaLI ja paDayA. temanI pAchaLa akrUrajI, sAtyaki vagere paNa AvyA hatA. jo ke zAlvanuM vimAna vicitra hatuM ! ghaDImAM AkAze to ghaDImAM jamIne ane vaLI pAchuM ghaDImAM te parvata para dekhAtuM chatAM yaduvaMzIo yuddhathI haTatA ja na hatA. evAmAM zAvanA sArathi ghumAnanI pilAdI gadA lAgavAthI pradyumna mUcchita thaI gayA, tyAre sArathi raNamedAnamAMthI alAyadA pradyumnane laI gaye ! mUracha vaLatAM dArukaputra sArathine bahu Thapako Ape. paNa sArathie spaSTatA karI ke A vakhate sArathi tarIke mAre paNa viziSTa dhama che, tethI mAre Ama karavuM paDeluM. tarata hAtha-me dhoI pradyumnajIe potAnA sArathine pharI "ghumAna" pAse ratha laI javA kahyuM. sArathie paNa ema ja karyuM. A samaye bhagavAna kRSNa indraprasthamAM dharmarAja yudhiSThiranA rAjasUya yajJamAM gayelA ane temanA saunA Agrahane kAraNe rokAyelA. tevAmAM vacce A aka9pya ghaTanA banI gayelI, lagAtAra sattAvIsa divasa lagI A dhamasANa yuddha cAlyuM. tyAM te bhagavAna zrIkRSNa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa37 ema belA cUrA thayA jAne dvArikApurI AvI pahoMcyA ane A joyuM ke tarata dArUka sArathine pitAne ratha tyAM laI javA kahyuM. eNe tema ja karyuM. zAva te mAyAvI hatI ja. bhagavAna pAse phariyAda AvI ke zAdava vasudevajIne upADI gayo che. tyAM ja zAve vasudevajIne dekhADyA ane temanuM mAthuM kApI lIdhuM. bhagavAna kRSNa jotajotAmAM A zuM banyuM, te joyuM; paNa tyAM te khyAla AvI gayo ke na e pitA vasudeva che ne tyAM koI phariyAdI mAnavI che. A to badhI zAvanI ja mAyAjALa che. chevaTe bhagavAna zrIkRSNajIne hAthe zAzva mAryo gaye, vimAnanA cUrecUrA thayA ane tenA sainike "hAya hAya marI gayA" ema belI bhAgavA lAgyA. tyAM to daMtavakatra jevA zizupAlanA bIjA mitra rAjAo emanI madade AvI pahoMcyA. "sAMbhaLa sajana! parIkSitajI ! zizupAla, zAva ane pa ka sAthe rAjavI daMtavakatranI ghaniSTha dastI hatI. e samajato hato ke mArA A badhA baLavAna sAthI rAjA hatA. paraMtu bhagavAna kRSNa AgaLa te teo sAva vAmaNuM thaI mATImAM maLI gayA, tyAM mAruM zuM gaju ? paraMtu mithyA mAna, mAnavIne sAva bhulAvI nAkhe che! AthI udaMDa banI te eTale yuddhabhUmi para AvI lAgyo. tene jotAM vAra ja bhagavAna kRSNa hAthamAM gadA laIne ratha parathI kudI paDayA. ane cAlatAM cAlatAM dharatIne dhrujAvatA samudrataTanI bhUmi jema dariyAmAM AvatI bharatI tyAM ne tyAM zamake , . . .. e daMtavakatra jevA samartha rAjavIne AgaLa na vadhavA dIdho, tyAM ne tyAM rekI rAkhe. ghamaMDanA nazAmAM cakacUra evA e karuSa nareze bhagavAna kRSNa sAme jorathI gadA tANa ane balavuM zarU karyuM: "Aje mane khUba -AnaMda thAya che. ke, tuM mArI najare AvI gayo. alabatta mAre tane Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 mAravA na joIe, kAraNu tuM mArA nAnerA bhAI che. paNa teM mArA jIgarajAna zizupAla jevA sAthIone mArI nAkhyA ane mane sudhdhAM mArI nAkhavAne prarAde tuM ahIM AvyA che, eTale mAre tane na chUTake mAravA paDe che. jo, A gadA jo. te tArA bhukkA karI nAkhaze. bhale tuM sage rahyo, jema raMga pAtA viSe rahyo haiAya teya tene haTAvyA vinA cAlatuM nathI, tema tuM paNa rAga jevA duzmana che, ethI tane mArI nAkhyA vinA mArA chUTA ja nathI, kAraNa te sivAya mArA priyamitrA taraphanuM mAruM RNu huM pheDI nahIM zakuM.' ema khAlI jorathI gaddAprahAra karyAM paNu bhagavAna kRSNa tA jevA hatA, tevA ja TaTTAra rahI zakathA ! ane peAtAnI komaikkI nAmanI gadA jaMtuvakatranA vakSasthaLa para mArI. te gadA evI tA erathI lAgI ke daMtakavakatranuM kALaju ja phATI gayuM...tenA meDhAmAMthI lAhInI UlaTIe thavA lAgI, enA vALa vIkharAI gayA, hAtha ane paga pazu phelAI cUkayA ane dharatI para cattopATa paDI gayeA. tema ja zizupAlanA mRtyu samaye jema thayuM hatuM, tema enA mRta zarIramAMthI eka atyaMta suma, jgyAti nIkaLI ane eka vicitra rIte bhagavAna zrIkRSNamAM ja samAi gai ! A vakhate kredhathI lAlaghUma thaI e maranArane bhAI viduratha peAtAnA bhAinA badaleA vALavA DhAla talavAra laIne sAme de|Daco. tarata bhagavAna samajI gayA ke A peAtAne mAravA AvI rahyo che, kRSNe tarata kuMDala ane mukuTa sAthenuM AkhuM tenuM mAthuM ja dhaDathI aLaguM karI nAkhyuM ! Ama khIndra kAIthI pazu mArA azakaya evA zAstrana enA vimAna ane mitrA (1) saubha (ra) daMtavakatra ane (3) viduratha Adi sahita mAryA pachI ja dvArikApurImAM praveza karyo. tyAM RSimuni, deva-dAnava, siddha-gadhava, vidyAdhara ane vAsuki vagere mahAnAge e vijayanI stuti gAtA hatA ane devA tathA sarAe AkAza uparathI phUlA pazu verI rahyAM hatAM ! ! ! Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balarAmane ekarAra ane balvala vadhA anuSTrapa je thAye bhUla pitAnI, rAge akhaMDa jAgRti; te te kabUlI le meTA, jethI meTAI zebhatI. 1 zakti vacce prajA paDe, evuM valaNa daityanuM tethI ja temanI zakti, parANe khUcave prabhu. 2 kumaryo pazuo daitye, jyAre te thAya ekaThAM, tyAre loke kije saMte, ekatrita ghaTe thavAM. 3 te kAyamI Take vive, zAMti ne samatolatA te satya ahiMsA ne, pharake dharmanI dhajA 4 parIkSita ! eka vAra balarAmajIe sAMbhaLyuM ke, aMdarakhAnethI kaurava potAnA pitarAI bhAI pAMDavo para yuddha lAdavA mAge che. eTale teo tIrthayAtrAne bahAne dvArikApurI choDIne nIkaLI paDyA. emaNe tyAMthI nIkaLI prabhAsatIrthamAM snAna karyuM tathA brahmabhajana dvArA deva, RSio, pitRo ane mAnavone pUjA, zraddhA ane dAnathI tRpta karI dIdhA. pachI keTalAka brAhmaNane sAthe laI teo sarasvatI nadIne kAMThe tIrthATana karavA gayA ane pachI gaMgA-yamunAnAM paNa mahattvanAM tIrtho karI lIdhAM, ema pharatA pharatA naimiSAraNya kSetramAM pahoMcyA, kAraNa ke te divasomAM tyAM moTAmeTA RSimunio satsaMga ne yajJa karatA hatA. jevA balarAmane dIThA ke tarata teo saue bhagavadeza balarAmajInuM vaMdana, abhivAdana ane svAgata karyuM. jyAre tyAM vyAsa bhagavAnanI gAdI upara sUtajAtinA romaharSaNane beThelA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 dIDA, ethI emane avanIta mAnI evA te emanA upara zastra prahAra karyo ke tarata te marI gayA. AthI RSirmAnae bahu ja zAkAtura banI gayA ane balarAmajIne namratApUrvaka kahyuM : Ape kharekhara ajAgutA pazu bhUla karI nAkhI che. eTale e bhUla sudhAravI paDaze ane sAthe prAyazcitta paNa karI nAkhavuM paDaze.' balarAmajI paNu samajI gayA ke bhUla tA thaI ja che. meTAnI kharI meTAI tA haMmezAM sAcA ekarAra ane bhulasudhAramAM ja rahelI che. balarAmajIe kahyuM : vedavAkaya ema kahe ja che ke eka arthamAM AtmA pete ja putranA sthAnamAM janme che tethI ja putrane Atmaja kahevAmAM Ave che. huM reAmaDaNunA putrane mArI peAtAnI zakti vaDe dIrdhAyu apI sazakta ane AyuSyamAna banAvuM chuM. Apane have te, peAtAnI prajJA dvArA potanA pitAnI avejImAM pUrepUrI dha kathA paNa saMbhaLAvaze. uparAMta Apa vidvAne mane je prAyazcitta Ape! te mAnIne karavA huM taiyAra chuM.' A suNI brAhmaNo khUba rAjI thaI kheAlyA : balarAmajI ! Ivalane putra balvala bhayaMkara dAnava che. amArA yajJane apavitra karI amArA nAza kare che. tene Apa dUra kareA ane pachI eka varSI lagI bhAratanI parikramA karatA karatA ekAtrapaNe tI snAna karyAM karA, eTale ApanI paripUrNa zuddhi avazya thaI jaze.' parIkSitajI ! kharekhara bhagavAna balarAmajIe brAhmaNanuM e vacana mAnya rAkhI evuM ja AcaraNa karI anukaraNIya dAkhale jAte besADI dIdhe!..." brahmacArI zukadevajI khAlyA :-- "parIkSita ! RSienI prAthanAne lIdhe bhagavAna larAmajI gheADA divasa tyAM rekAI gayA. tevAmAM eka padine bhAre teAphAna thayuM, dhULavarSA thaI ane cAre bAju paru (pAca)nI du Mdha chUTavA lAgI. tyArabAda yajJazALAmAM balvala' dAnave maLamUtrAdi apavitra vastuenI varSA karI ane chevaTe hAthamAM trizUla laI jAte AvyA. hu'mezA dAnavAnI zakti parapIDA mATe ja vaparAtI Aya che. enuM zarIra bahu meTuM hatuM. dADhI-mUcha ane ceTalI tapelA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 541 tAMbA jevAM lAla lAla hatAM. enI dADhe ane bhamarone lIdhe enuM me bahu bhayaMkara lAgatuM hatuM. ene joIne bhagavAna balara me mUsala ane hala yAda karyA ke tarata te zastra tyAM AvI pahoMcyA. e pachI pitAnAM hala-musalathI kasIne prahAra karI balarAme bavalanuM lalATa pheDI nAkhyuM ane lohI nIgaLate te AkAzethI A svara karato dharatI para paTakAI paDayo. e pachI naimiSAraNyavAsI mahAbhAgyavAna munioe balarAmajInI khUba khUba stuti karI, kadI vyartha na jAya evA kAyamI AzIvAda paNa ApyA ane devarAja iMdrane devatAleka abhiSeka kare che tevo abhiSeka paNa karyo. divya vastrAbhUSaNe paNa ApyAM. uparAMta kadI na sUkAya tevI sauMdarya maya kamalakUlAnI vaijayaMtI mAlA paNa ApI. pachI balarAmajI kozikI nadInA taTa para AvI snAna karI jyAMthI sarayU nadI nIkaLe che te sarovara para gayA. tyAMthI pAchI sarayUkinAre cAlI prayANatIrtha para AvyA. tyAM tIrthasnAna, uparAMta deva, RSio ane pitRonuM piMData paNa karyuM. tyAMthI pulahA zrama jaI gomatI, gaMDakI tathA vipAzA nadImAM snAna karI sana nadInA taTa para AvyA ane tyAM snAna karI vasudevajInI AjJA pramANe gayAmAM jaI pUjayajana karyuM. pachI gaMgAsAgara saMgama para jaI tathakriyAthI nivatIne maheMdra parvata para pahoMcyA. parazurAmajInAM tyAM darzana - abhivAdana karI godAvarI, veNu, paMpA ane bhImarathI Adi nadImAM snAna karIne kArtikasvAmInAM darzana karyA. pachI mahAdevajI pAse zrIzaila para pahoMcyA. bhagavAna balarAme draviDa dezanA puNyamaya sthAna veMkaToyana(bAlAjI)nAM darzana karyA...pachI zivakAMcI, viSNukAMcI thaI kAverI snAna karyuM. tyAMthI zrIraMgakSetre (ke jyAM sadA vighaNuM birAjamAna rahe che, tyAM gayA pachI viSNu bhagavAnanA kSetra RSabhaparvata, dakSiNa mathurA tathA meTAM moTAM mahApApone naSTa Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para karavAvALA setubaMdhanI yAtrA karI ! brAhmaNane godAna karyuM. pachI nadIomAM snAna karatA karatA malaya parvata para gayA. sAta meTA kulaparvate paikIne malayagiri paNa eka mahAgiri che, jyAM agatyamuni rahe che. tyAM temanAM darzanaabhivAdana karyA. emanI anumati pAmI dakSiNa samudranI paNa yAtrA kIdhI. tyAM emaNe durgAdevInAM kanyAkumArI rUpe darzana karyA. tyArapachI phAlyunatIrtha ane anaMtazayana kSetramAM gayA ane sarvazreSTha paMpAsarasa tIrthamAM snAna karyuM, je tIrthamAM sadA sarvadA viSNubhagavAnanuM sAMnidhya rahe che. tyAM paNa brAhmaNane godAna ApyuM. pachI kerala ane trigata sthaLoe thaI, jyAM sadA-sarvadA bhagavAna ziva rahe che te gokarNa tIrthamAM AvyA ane tyAM jaLathI gherAyelA dipamAM rahevAvALAM AryAdevInAM darzana karyA. zarmAraka kSetranI paNa yAtrA kIdhI. Ama pharatA pharatA daMDakAraNya thaIne narmadA taTe AvyA. chevaTe pharatA pharatA prabhAsatIrtha paheAMcI gayA. tyAM brAhmaNa pAsethI pAMDava-kauravayuddhanI vAta jANuM. paraMtu ghaNekhare pRthvIbhAra UtarI cUkyo hato. teo kurukSetra para AvI pahoMcyA. tyAM laDatA duryodhanane ane bhImane temaNe kyA paNa teo banne na rokAtAM yuddha karatA ja rahyA. tethI balarAmajI tyAMthI dvArakA pAchA pharI AvyA. tyAM rAjA ugrasena Adi moTerAoe ane bIjA saMbaMdhIoe teonuM bahu bahu mAna karyuM. ghaNuM ghaNuM premabharyuM svAgata karyuM. pachI pharI pAchA balarAmajIe naimiSAraNyamAM AvI RSimunio mAraphata anerA yajJo karAvyA. chevaTe badhA RSione emaNe AtmAnubhava ane vizvAnubhAva ekIsAthe karAvyo. tyArabAda pitAnAM dharmapatnI revatIjI sAthe yAMta snAna karyuM ane ati ati suMdara vastrAbhUSaNa sajI patnI ane saMbaMdhIo sAthe caMdra, caMdrikA ane nakSatramaMDaLanI jema zobhI UThayA ! parIkSitajI! Ama bhagavAna balarAmajI svayaM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 anaMta che. emanuM svarUpa paNa (eka arthamAM bhagavAnanA ja aMzAvatAra haivAthI) mana ane vANIthI para che. emanAM Ama vividha jIvanacaritronI gaNanA karI ja nahI zakAya. je satyA sAdhaka- sAdhikA bhagavAna balarAmajInAM caritronuM savAra-sAMja A rIte samaraNa kare che, tee khUba bhagavata priya saheje saheje banI jAya che.' sudAmAcaritra anuSTupa garIbAI gaNI pyArI, rahI je dvija sevaka, tyAge preme karela sevA, sadA Ama samAjanI. 1 sAMkaLe Ama jo saMtA, hiMde adhyAtma naitika, te te rIte jame nakkI, phelAze satya dhArmika rAjA parIkSite zukadevajIne kahyuM : "bhagavan ! prema ane muktinA dAtA evA bhagavAna kRSNanI zakti anaMta che. mATe tA emanI mA ane azvathI bharelI lIlAe paNu anaMta hAya te svAbhAvika che! have huM khIjI lIlAe ke jemanuM varNana atyAra lagI Ape karyuM ja nathI te sAMbhaLavA parakhuM chuM. brahman ! A jIva viSayasukhane zeAdhatAM zeAdhatAM duHkhI duHkhI thaI gayA che. te viSayasukhA jIvane bANunI mAphaka pIDatAM rahe che. eTale AvI sthitimAM krayA sAthe rasika ane rasanA vizeSajJa puruSa haze ke zrIkRSNa bhagavAnanI moMgalamayI lIlAonuM zravaNu karIne paNu e lIlAethI vimukha rahevA Iccho ? je vANI bhagavAnanA guNAnuM gAna kare che, e ja sAcI vANI che. e ja rIte e ja hAtha, sAcA hAtha che Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 ke jeo bhagavAnanI sevA mATe kAma karatA rahe che. te ja kAna, vAstavamAM kAna kahevaDAvavAne lAyaka che jeo carAcara prANImAtramAM nivAsa karanArA bhagavAnanAM guNenuM, puNyamayI kathAonuM zravaNa kare che. te ja mAthuM, sAcuM mAthuM che ke, je carAcara jagatane ja zrI bhagavAnanI cara-acara pratimA samajI namaskAra kare che. je sarvatra mAtra bhagavAnanAM pratyakSa darzana kare che, te A ja sAcI AMkhe che. zarIramAM je aMge bhagavAna ane emanA bhaktonA caraNAmRtanuM sevana kare che, te ja aMge vAstavamAM manuSyonAM aMge che. sAcuM pUche te temanuM ja astitva saphala chemATe he bhagavAna kRSNadevanI lIlA saMbhaLAvI mAruM jIvana Apa sArthaka kare.' ahIM sUtajI bolI zakyA : "zaunakAdi munio ! jyAre rAjA parIkSite A prakAre prazna karyo, tyAre brahmacArI zukadevajInuM hRdaya bhagavAna kRSNamAM lIna thaI gayuM. ane teo bahayA : "parIkSita! eka brAhmaNa bhagavAna kRSNanA parama mitra hatA. teo meTA brahmajJAnI, viSayothI virakta, zAntacitta ane jitendriya hatA. joke te saMnyAsI nahetA, gRhastha ja hatA, to paNa kaI prakA saMgraha-pAMrahI na rAkhatAM prArabdhAnusAra je kaMI sakuM--pAMkhuM maLe eTalethI (emAM ja teo) saMtuSTa rahetA. emanAM vastra te jUnAM ane phATelAM rahetAM ja. emanAM dharmapatnIne paNa tevAM ja vanne paheravA maLatAM hatAM. garIbAIne kAraNe je kaI sAmagrI teNIne hAtha lAge, te pitAnA patine ja khavaDAvI detI ane pote to bhUkhI-tarasI rahI jatI. tethI tenuM zarIra ja sukAIne kAMTArUpa banI gayeluM. ekadA te garIbAInI pavitra bhUti ane duHkhinI pativratA bhUkhanI mArI kAMpatI pitAnA patideva pAse gaI ane sukAyelA mukhathI bolI: "sAkSAta lakamI pati zrI bhagavAna pote ja ApanA mitra che. teo bhaktavAMcachA mATe kalpataru samA che. zaraNAgata-vatsala hovA uparAMta brAhmaNamAtranA