________________
૩૨
દાન અને શીળ
દાન છે. માણસની જરૂરિઆત અનેક જાતની જુદી જુદી હેય છે. કે જેમાંની ઘણી જરૂરિઆતમાં ધનની જરૂર જ ન હોય. એટલે સામાન્ય માણસ પણ એવા ઘણા પ્રકારની દાન કરી શકે છે.
ધન સિવાય પણ માણસ તનથી, મનથી તેમ જ વચનથી અનેક રીતે સામા મનુષ્યને સહાય કરી શકે છે, મનુષ્યની સેવા કરી શકે છે. મનુષ્યને યોગ્ય સલાહ આપી શકે છે. અને એ સહાય, સેવા, સલાહ, વગેરે જૂદા જૂદા શબ્દો દાનના પર્યાય જેવા જ છે.
દાનના પ્રકાર દરેક માણસ ત્રણ પ્રકારે દાન કરી શકે છે–(૧) તનથી, (૨) ધનથી અને (૩) વચનથી. - તનથી થતા દાનને આપણે શ્રમદાન અથવા સેવા એવું નામ આપી શકીએ, વચનથી થતા દાનને આપણે જ્ઞાનદાનનું નામ આપી શકીએ. અને ધનથી કરવામાં આવતા દાનને ધનવાન એવું નામ આપી શકીએ, એટલે મનુષ્યની શક્તિ પ્રમાણે ત્રણ પ્રકારના દાન થાય (૧) શ્રમદાન, (૨) જ્ઞાનદાન, (૩) ધનદાન.
શ્રમદાન દાનના આ પ્રકારમાં રેગીની સેવા, અતિથિ સેવા, ભૂલેલાને માર્ગ બતાવો વગેરે મનુષ્ય અન્ય મનુષ્યની પોતાના શરીર મારફત અનેક જાતની સેવા કરી શકે તે સર્વનો સમાવેશ થાય છે. - રેગીની સેવામાં ફક્ત ઘરના માણસ કે કુટુંબની માંદગીમાં સેવા કરવી એટલો જ અર્થ નથી થતો. પરંતુ બીજો કોઈ પણ મનુષ્ય માં હોય અને તેને સેવાની જરૂર હોય તેની પણ સેવા કરવી : ઈએ. એટલું જ નહિ પણ રસ્તામાં ચાલ્યા જતાં કોઈ માણસ
