________________
प्रकाशिका टीका-द्वि. वक्षस्कार सू. २३ कल्पवृक्षस्वरूपनिरूपणम्
२२१ ड वङ्ग कलिङ्ग नलोन तन्तुमयभक्तिचित्राः वस्त्रविधयः बहुप्रकाराः प्रवरपत्तनोद्गताः व
रागकलिताः, तथैव ते अनग्ना अपि द्रुमगणाः अनेक बहुविधविविधविनसा परिणतेन वस्त्रविधिना उपपेताः कुशविकुल यावत् तिष्ठन्ति, इति ।१०।
एतद्व्याख्या--'तस्यां खलु' इत्यादि प्राग्वत्, नवरम् अनग्नाः अविद्यमानाः नग्नाः तात्कालिका जना येभ्यस्तेऽनग्नाः द्रुमगणाः प्रज्ञप्ताः श्रमणायुष्मन् ! तान् वर्णयितुं दृष्टान्तमुपन्यस्यति यथा ते आजिनकेत्यादि-तत्र आजिनकम्-चर्ममयं वस्त्रं क्षौमं सामान्यतः कार्पासिकं वस्त्रं केचित्तु क्षुमा-अतसी तन्मयं वस्त्रमिती वदन्ती, तनुलं-तनुः शरीरं तत् सुखस्पर्शतया लाति अनुगृह्णातोति तनुलं शरीरसुखादि कारकं वस्त्रं, कम्बलः प्रसिद्धः 'तणुअकंबल' इति पाठे तु तनुक कम्बला, इतिच्छाया, तत्पक्षे तनुकः सूक्ष्मोर्णामयः क म्बलः, दुकूल:-गौडदेशीयं काासिकं वस्त्रम्, यद्वा-दुकूल:-वृक्षविशेषः. तद्वल्कं गृहीत्वा उदूखले जलेन सह कुट्टयित्वा कुसीकृत्य च व्यूयते तत्तत् दुकूलम्, कौशेय-कृमिकोशजतन्तुनिष्पन्नं वस्त्रम्, कालमृगपट्टाः कृष्णमृगचर्ममय वस्त्रम् अंशुकं चीनांशुकानि नानादेशेषु प्रसिद्धानि दुकूलविशेप रूपाणि पूर्वोक्तस्यैव वल्कस्याभ्यन्तरहारिभिनिष्पादितानि चीनांशुकानि वा पट्टाः पट्टसूनिष्पन्नानि वस्त्राणि, आभरणचित्रेत्यादि तत्र आभरणैः, भू पणैः, चित्राणि अमृतानि आभरणचित्राणि, ग्लक्ष्णानि सूक्ष्मतन्तुनिष्पन्नानि कल्याणकानि सुलक्षणानि वस्त्राणि भृगनील भ्रमरवन्नीलवर्ण तथा कज्जलं कज्जलवत्कृष्णवर्णे बहुवर्णम् विचित्रवर्णम् रक्तं-रक्तवर्ण पीतं पीतवर्णम्, शुक्ल शुक्लवर्णम् संस्कृतं सुसज्जितं यन्मृगलो म हेम स्वणे च तदात्मकं तन्मयम्, रल्लकः कम्बल चैते कीदृशाः ! इत्याह-अपरः-प श्चिमदेशः उत्तरः-उत्तरप्रदेशः सिन्धु:-देशविशेषः ऋषभः-देशविशेषः, द्रविडवङ्ग कलि
दशवें कल्पवृक्ष क, स्वरूप कथन
"तीसे णं समाए भरहे वासे तत्थ २ देसे तहिं तहिं बहवे अणिगण्य णामं दुमगणा पण्णत्ता समणाउसो !" इत्यादि । हे श्रमण आयुष्मन् ! उस सुषम सुषमा नाम के आरे में भरत क्षेत्र में अनग्ननाम के कल्पवृक्ष होते हैं, इन कल्पवृक्षों के प्रभाव से वहां का कोई भी जन वस्त्र रहित नहीं रह पाता है, सुन्दर २ वेश कीमती वस्त्र वहां के मनुष्यों को इन से प्राप्त होते रहते है क्योंकि ये वृक्ष स्वभावतः अनेक रागों से रंजित हुए वस्त्रों के रूप में परिणत हो जाते है। દશમા ક૯૫વૃક્ષનું સ્વરૂપ કથનઃ
"तीसेणं समाए भरहे बासे तत्थ २ देसे तहिं २ बहवे
अणिगमा णाम दुमगणा पण्णत्ता"इत्यादि। હે શ્રમણ આયુશ્મન તે સુષમ સુષમા નામના આરામાં ભરતક્ષેત્રની અંદર અનન
- ક૯પવૃક્ષ હોય છે. એ ક૯૫વક્ષના પ્રભાવથી ત્યાંની કોઈ પણ વ્યક્તિ વસ્ત્ર રહિત રહેતી નથી. ઉત્તમ તેમજ મૂલ્યવાન વસ્ત્ર ત્યાંના માણુઓને એમનાંથી પ્રાપ્ત થતા રહે છે કેમકે એ વૃક્ષો સ્વભાવતઃ અનેક રોગોથી રંજિત થયેલા વસ્ત્રાના રૂપમાં પરિણત થઈ જાય છે, જેને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
