________________
९४६
जम्बूद्वीपप्रज्ञप्तिसूत्रे
ष्टम् उत् उन्मुक्तं त्यक्तं कष्टं कर्षणम् लभ्यवस्तुतो मूल्यकर्षणमित्यर्थः यस्मिन् स तथा भूतस्तम् तथा अदेयम् विक्रयनिषेधेन न विद्यते देयं दातव्यद्रव्यं यस्मिन् स तथा भूतस्तम् विक्रयकररहितम् इत्यर्थः पुनः कीदृशम् अमेयम् क्रयविक्रयनिषेधेन न विद्यते मेयं मातुं योग्यं वस्तु यस्मिन् स तथाभूतस्तम् क्रयवस्तुन एतावदेव प्रमाणं क्रिय वस्तुन तावदेव नियमरहितम् पुनः कीदृशम् अभटप्रवेशम् न विद्यते भटानां राजपुरु पाणां प्रवेशः कुटुम्बगृहेषु यस्मिन् स तथाभूतस्तम् द्वादशवर्षपर्यन्तं कोऽपि राजपुरुषः कस्यापि गृहे नागच्छतु इत्यर्थः पुनः कीदृशम् अदण्डकुदण्डिमम् दण्डेन लभ्यं द्रव्यं दण्डः कुदण्डेन निर्वृत्तं कुदण्डिमं राजद्रव्य तन्नास्ति यस्मिन् स तथाभूतस्तम्, अत्र च दण्डो नाम यथापराधं राजग्राह द्रव्यम् कुदण्डस्तु राजकर्मचारिणां प्रज्ञाद्यपराधात् अपराधिनो -महत्यपराधे अल्पम् अल्पापराधे चाधिकं यथोचितरहितरहितं राजग्राह द्रव्यमिति विज्ञेयम् । यावत् सपुरजनजानपदं द्वादशसंवत्सरिकं प्रमोदम् उत्सव घोषयत घोषयित्वा ममतामातिकां प्रत्यर्पयत समर्पयत अत्र यावत्पदात् अधरिमम् गणिकावर नाटकीयकमुनाफा भी माफ कर दिया है अर्थात् जिस मूल्य से जो वस्तु बाहर से आवे - वह वस्तु उसी मूल्य से बेंची जावें इसमें क्षतिकी पूर्ति राज्य की ओर से होगी नाप तौलसे कोई वस्तु नहीं बेची जावेगी तथा कुटुम्बी जनों के घरों में १२ वर्ष तक राज्य के किसी भी कर्मचारी का प्रवेश नहीं होगा क्योंकि वह वर्जित कर दिया गया है किसी भी प्रजाजन पर या राजकर्मचारी पर अपराध के होने पर या जो जुर्माना लिया जाता है वह १२ वर्ष तक नहीं लियां जावेगा अपराध के होने पर अपराध की मात्रा के अनुसार राजग्राह्य द्रव्य का नाम दण्ड हैं और राजकर्मचारी की भूल होने पर बड़े अपराध में थोड़ा राज्यग्राम लेना और थोड़े से अपराध हो जाने पर अधिक द्रव्य लेना - जुर्माना कर देना यह कुदण्ड है- ये दोनों प्रकार के दण्ड राज्य की तरफ से १२ वर्ष तक स्थगित ( माफ कर दिये गये हैं. इस प्रकार की घोषणा करके" मुझे इसकी पीछे खबर दो यहां पर यावत्पद से - " अधरिमम्, गणिकाઆવે છે. એટલે જે કિંમતમાં જે વસ્તુ મહારથી આવે તે વસ્તુ તેજ કિંમતમાં વેચવામાં આવે. એમાં ક્ષતિ પૂર્તિ રાજા તરફથી કરવામાં આવશે. માપ તેલ થી કાઈ પણ વસ્તુ વેચવામાં આાવશે નહિં. તેમજ કૌટુંબિક માણસેાના ઘરમાં ૧૨ વર્ષ સુધી રાજ્યના કાઈ પણ કમ ચારીના પ્રવેશ થશે નહીં. કેમકે એ અંગે આજ્ઞા કરવામાં આવી છે. કાઈ પણ પ્રજાજન અથવા રાજકમ ચારી ઉપર અપરાધ હાવા બદલ જે જુર્માના કે અર્થ ઈ ડ લેવામાં આવે છે તે ૧૨ વર્ષ સુધી લેવામાં આવશે નહી. અપરાધ થાય અને તે અપશયની માત્રા મુજબ રાજગ્રાહ્ય દ્રવ્યનું નામ દંડ છે. અને રાજકર્મચારીની ભૂલ થાય ત્યારે મોટા અપરાધ બદલ કમ રાજગાદી લેવા, અને નાના અપરાધ યિ ત્યારે વધરિ દ્રવ્ય કેવું દડ કરવા એ કુદંડ છે. એ મને પ્રકારના ઈંડા રાજ્ય તરફ થી ૧૨ વર્ષ માટે સ્થગિત કરવામાં આવે છે એટલે કે માž કરવામાં આવે છે. આ પ્રમાણે ઘેષણા કરીને મને એ અંગેની अमर आयो, अहीं यावत् यह थी “अधरिमम्, गणिकावरनाटकीय कलितम्, अनेक
3
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
