________________
-
~
~
~
~
-
~
प्रकाशिका टोका तृ.३ वक्षस्कारः सु० २३ उत्तरदिग्वर्तिनिष्कुटविजयानन्तरीयवृत्तवर्णनम् ८०९ त्प्राभृतस्वीकरणं चक्ररत्नानुगमनं योजनानन्तरितवसतिवसनं च करोतीत्यादि पिण्डार्थः प्रथमयावत्पदग्राह्यः, अत्र यावत्पदात् एतावद् वृत्तान्तं ज्ञातव्यम् ततः क्षुद्रहिमवर्षधरपर्वतस्य अदरसामन्ते क्षुद्रहिमवगिरिसमापे द्वादश योजनायामम् अष्टाचत्वारिंशत्क्रोशपरिमितायामम् अत्र यावत्पद त् नव योजनविस्तीर्णादि विशेषणं विशिष्टं स्कन्धावारं निवेशयति वर्द्धकि त्नं शब्दयति, पौषधशालां विधापयति पौषधं च करोतीत्यादि बिज्ञेयम् क्षुद्रहिमवद्विरिकुमारस्य देवस्य साधनाय पौषधशालायाम् अष्टमभक्तं प्रगृहाति इत्यर्थः । 'तहेव जहामागहतित्थस्स जाव समुदरवभूयंपिव करेमाणे करमाणे उत्तरदिसाभिमुहे जेणेवचुल्लहिमवंतवासहरपव्यया तेणेव उवागच्छइ' अत्र 'तहेव' तथैव इति पदवाच्यम् अष्टमभक्तप्रतिजागरणं तियों का वश में करना उनके द्वारा प्रदत्त भेट स्वीकार करना चक्ररत्न के पीछे २ चलना एक २ योजन के अन्तर से पडाव डालना" इत्यादिरूप से यहां सब कथन जैसा कि पीछे किया जाचुका है. कर लेना चाहिये यहो वात यहां पर आगत प्रथम यावत्पद ने प्रकट की है. चक्रवर्ती भरत राजा ने क्षुदहिमवत्पर्वत के अदूर सामन्तस्थान में अर्थात् उसके पास में १२ बारह योजन को लम्बाई वाले और नौ योजन की चोड़ाई वाले अपने कटक को ठहरा दिया.यहां पर आगत पद से" नव योजन विस्तीर्ण मादि"पूर्वोक्तविशेषणों का ग्रहण हुआ है. फिर उसने अपने वर्द्धकीरत्न को बुलाया उससे पौषधशाला बनाने को कहा- उसने पौषधशाला का निर्माण कर दिया उसमें स्थित होकर भरत ने पोषध किया. इत्यादि- सब कथन जान लेना चाहिये. इस तरह सर्व कार्य हो चुकने के बाद भरत राजा ने पोषधशाला में बैठ कर क्षुद्र हिमवद्गिरिकुमार देव को साधने के लिये अष्टम भक्त की तपस्या करना प्रारम्भ कर दिया (तहेव जहा मागहतित्थस्स जाव समुद्दरवभूयपिव करेमाणे २ उत्तरदिसाभिमुहें जेणेव चुल्लहिमवंतवासहरपव्वए तेणेव उवागच्छइ) यहां માર્ગવત પુરના, નગરના તેમજ દેશના અધિપતિઓને વશમાં કરે, તે અધિપતિએ ભેટ સ્વરૂપે જે કંઈ આપે તે સ્વીકાર કરો, ચક્ર રત્નની પાછળ-પાછળ ચાલે, એક જનના અન્તથી તમે પડાવ નાખે.” ઈત્યાદિ રૂપમાં અત્રે બધું કથન જેમ પહેલાં કહેવામાં આવ્યું छ त समावु नये. ये बात सही प्रयुत प्रथम 'यावत्' पह द्वा२४८ ४२. વામાં આવી છે. ચક્રવતી ભરત રાજાએ શુદ્ર હિમવત્પર્વતના અદૂર સામત સ્થાનમાં અર્થાત તેની પાસે ૧૨ યોજન જેટલી લંબાઈવાળા અને ૨ પેજન જેટલો પહેળાઇ વાળા પોતાના કટકને પડાવ નાખ્યો. અહીં આવેલા આ ગત પદથી–“નવ જન વિસ્તીર્ણ વગેરે” પ્ર. ફત વિશેષનું ગ્રહણ થયું છે. ત્યાર બાદ તેણે પોતાના વદ્ધકિરન ને બોલાવ્યો અને તેને પૌષધશાળાનું નિર્માણ કરવા માટે કહ્યું. વર્લ્ડરિને આજ્ઞા મુજબ તરત જ ષિધ શાળા બનાવી આપી તેમાં સ્થિત થઈને ભરત નરેશે પૌષધ વ્રત કર્યું. ઈત્યાદિ બધું કથન જાણી લેવું જોઈએ, આ પ્રમાણે સર્વકાર્યો પૂરા થઈ ગયા પછી ભારત રાજાએ પૌષધશાળામાં બેસીને ક્ષુદ્ર હિમવ૬ ગિરિ કુમાર દેવને સાધવા માટે અષ્ટમ ભકતની તપસ્યા પ્રારંભ
श. ( तहेव जहा मागहतित्थस्स जाव समुदरवभूयंपिव करेमाणे २ उत्तरदिसाभिमहे जेणेव चुल्लाहमवंतवासहरपव्वए तेणेव उवागच्छइ) सही प्रयुक्त "तथैव' ५६ १3 ". १०२
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
