Book Title: Agam 18 Upang 07 Jambudveep Pragnapti Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Jain Shastroddhar Samiti Ahmedabad
View full book text
________________
प्रकाशिकाटीका द्वि०क्षस्कार सू. ३४ द्वितीयारकनिरूपणम्
३०३ यमाणे२, परिहीयमाणे परिहीयमाणे-नितान्तमपचयं गच्छति सति 'एत्थणं' अत्रअत्रान्तरे खलु सुसमा णामं समा काले' सुसमा नाम समा कालः त्रिकोटि सागरोपमप्रमाणः अवसर्पिण्या द्वितीयोऽरकः । 'पडिवज्जिमु' प्रत्यपद्यत-प्रतिपन्नो लागत इति । यथैषामनन्तत्वम् अनुसमयमनन्तगुणहानिश्च भवति तदुच्यते, तथाहि---'तीसे णं समाए उत्तमकट्टपत्ताए' इति' इति प्रागुक्तोक्त्या सुसमसुसमा-काले कल्पद्रुमपुष्पफलादिगता ये वर्णगन्धरसादयस्ते उत्कृष्टाः, तेषां केवली प्रज्ञया छिद्यमाना यदि निर्विभागा भागाः क्रियन्ते तर्हि अनन्ता भागा भवन्ति । तेषां मध्यादनन्तभागात्मक एको राशिः प्रथमारक द्वितीय-समये त्रुटयति, एवं तृतीयादि समयेष्वपि वक्तव्यं यावत्प्रथमारकान्तिमसमय पर्यन्तम् । इयमेव रीतिः अवसर्पिणी चरम समयं यावद् बोध्या । अतएव- 'अनन्त गुणसामर्थ्यरूप बल, वीर्य - जीव की शक्ति, पुरुषकार और पराक्रम को पायें भी अनन्त हैं, इन सब अनन्त पर्यायों को केवलो भगवान् ही जानते हैं सो इन सव पर्यायरूप अनन्त गुणों की जब धीरे २ प्रतिसमय हानि होते २ सुषम सुषमा नाम का प्रथम आरक समाप्त हो जाता है तब ३ तीन कोडाकोडो सागरोपमप्रमाण वाला द्वितीय आरक की जिसका नाम सुषमा है प्रारंभ होता है इन वर्णादि पर्यायों में अनन्तता और प्रत्येक समय में अनन्तगुण हानि जो होती है उसे यहां स्पष्ट किया जाता है-सुषमसुषमा कल में कल्पद्रुम के पुष्प और फलादि कों में जो वर्ण, गन्ध और रसादि होते हैं वे उत्कृष्ट होते हैं । इनके यदि केवलो की प्रज्ञासे निर्विभाग भाग किये जावे-तो वे अनन्त भाग होते हैं इनके मध्य से अनन्त भागात्मक एक राशि प्रथम आरक के द्वितीय समय में समाप्त हो जाती है, द्वितीय अनन्तभागात्मक राशि प्रथम आरक के तृतीय समय में समाप्त हो जाती है इस प्रकार तृतीयादि अनन्तभागात्मकराशियां प्रथम आरक के चतुर्थादि समयो में समाप्त होतो रहती है सो इस प्रकार से इनके समाप्त होते रहने का यह क्रम प्रथम आरक के अन्तिम समय तक जानना चाहिये, तथा इसी प्रकार का यही क्रम अवसर्पिणी काल के अन्तिम समय तक चालू रहता है ऐसा जानना चाहिये, इस જીવની શક્તિ પુરૂષકાર અને પરાક્રમથી પર્યાચો પણ અનંત છે. એ સર્વ અનંત પર્યા ને કેવલી જ જાણે છે. તે એ સર્વ પર્યાયરૂપ અનત ગુણેથી જ્યારે ધીમે ધીમે પ્રતિસમય હાનિ થતાં થતાં સુષમ સુષમાં નામે પ્રથમ આરક સમાપ્ત થઈ જાય છે ત્યારે ત્રણ કેડીકેડી સાગરેપમ પ્રમાણયુક્ત દ્વિતીય આરક કે જેનું નામ સુષમા છે તે પ્રારંભ થાય છે. એ વર્ણાદિ પયામાં અન તતા અને દરેક સમયમાં અનતગુણ હાનિ જે હોય છે તેનું અહી' પલ્ટીકરણ કરવામાં આવે છે. સુષમ સુષમા કાળમાં ક૬૫દ્રમાં અને તેમનાં પુપો તેમજ ફળ વગેરે માં જે વર્ણ ગબ્ધ અને રસાદિ હોય છે તે ઉત્કૃષ્ટ હોય છે. એમના જે કેવલીની પ્રજ્ઞાથી નિર્વિભાગ ભાગ કરવામાં આવે છે તે અનંત ભાગ થાય છે. એમના મધ્યથી અનંતભાગાત્મક એક રાશિ પ્રથમ આરકના દ્વિતીય સમયમાં સમાપ્ત થઈ જાય છે. દ્વિતીય અનંતભા
મક રાશિ પ્રથમ આરકના તૃતીય સમયમાં સમાપ્ત થઈ જાય છે. આ પ્રમાણે તૃતીયાદિ અનંત ભાગાત્મક રાશિમાં પ્રથમ આરકના ચતુર્થાદિ સમયેમાં સમાપ્ત થતી રહે છે. તે
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
