________________
३४२
जम्बूद्वीपप्रचप्तिसूत्रे संचरण २६, हयगजपरीक्षणं २७, पुरुषस्त्रीलक्षणं २८, हेमरत्नभेदः २९, अष्टादशलिपिपरिच्छेदः ३०, तत्कालबुद्धि. ३१, वास्तुसिद्धिः ३२, कामविक्रिया ३३, वैद्यकक्रिया ३४, कुम्भभ्रमः ३५, सारिश्रम; ३६, अजनयोगः ३७, चूर्णयोगः ३८, हस्तलाघवं ३९, वचनपाटवं ४०, भोज्यविधिः ४१, (वाणिज्यविधिः ४१, मुख मण्डनं ४२, शालिखण्डनम् ४३, कथाकथनं ४४, पुष्पग्रथनं ४५, वक्रोक्तिः ४६, का व्यक्तिः ४७, स्फारविधिवेषः ४८, सर्वभाषाविशेषः ४९, अभिधानज्ञानं ५०, भूषण परिधानं ५१. भृत्योपचारः ५२, गृहाचारः ५३, व्याकरणं ५४, परनिराकरणं, ५५, रन्धनं ५६, केशबन्धनं ५७, वीणानादः ५८, वितण्डावादः ५९, अङ्कविचारः ६०, लोकव्यवहारः ६१, अन्त्याक्षरिका ६२, प्रश्नप्रहेलिका ६४ इति । इह काश्चित् कलाः स्त्रीपुरुषसाधारणा अपि यत् पृथक् पृथक् स्त्रीविषयत्वेन पुरुषविषयत्वेन चोक्तास्तत्र प्रसादनीति २१, धर्मरीति २२, वणिकावृद्धि २३, स्वर्णसिद्धि २४, सुरभितैलकरण २५, लोलासंचरण २६, हयगजपरोक्षण २७, पुरुषस्त्रीलक्षण २८, हेमरत्नभेद २९, अष्टादशलिपिपरिच्छेद ३०, तत्कालघुद्धि ३१, वास्तुसिद्धि ३२, कामविक्रिया ३३, वैद्यकक्रिया ३४, कुम्भभ्रम ३५, सारिश्रम ३६, अञ्जनयोग ३७, चूर्णयोग ३८, हस्तलाघव ३९, वचनपाटव ४०, भोज्यविधि ४१, (वाणिज्यविधि ४१) मुखमण्डन ४२, शालिखण्डन ४३, कथाकथन ४४, पुष्पग्रथन ४५,वक्रोक्ति ४६, काव्यशक्ति ४७, स्फारविधिवेष ४८, सर्वभाषाविशेष ४९, अमिधानज्ञान ५०, भूषणपरिधान ५१, भृत्योपचार ५२, गृहाचार ५३, व्याकरण ५४, परनिराकरण ५५, रन्धन ५६, केशबन्धन ५७, वीणानाद ५८, वितण्डावाद ५९, अङ्कविचार ६०, लोक व्यवहार ६१, अन्त्याक्षरिका ६२, एवं प्रश्नप्रहेलिका ६३, इन कलाओं में कितनोक कलाएँ ऐसी भी हैं जो स्त्री और पुरुष में समानरूप से होती हैं, परन्तु जब वे स्त्री संबन्धी होती हैं तो स्त्रीकला कहलाती हैं, और जब पुरुष संबन्धी होती हैं तो पुरुषकला कहलाती हैं, इसસંસ્કૃત જ૯૫, પ્રાસાદનીતિ, ૨૨ ધર્મ રીતિ, ૨૩ વણિકા વૃદ્ધિ, ૨૪ સ્વણસિદ્ધિદ, ૨૫ સુરભિ. મૈલ કરણ, ૨૬ લીલા સંચરણ ૨૭ હયગજપરીક્ષણ, ૨૮ પુરુષ સ્ત્રી લક્ષણ, ૨૯ હેમ૨તન ભે, અષ્ટાદશલિપિપરિચછેદ, ૩૧ તત્કાલ બુદ્ધિ, ૩ર વાસ્તુસિદ્ધિ, ૩૩ "કામવિક્રિયા, ૩૪ વિદ્યક ક્રિયા, ૩૫ કુંભ ભ્રમ, ૩૬ સરિશ્રમ, ૩૭ અંજનીગ ૩૮ ચૂર્ણગ, ૩૯હસ્ત ला, ४० वयन पाटव, ४१ विधि, (४१ पाशुन्य विधि), ४२ भुसभडन, ४३ શાલિખંડન, ૪૪ સ્થાથન, ૫, પુષ્પ ગ્રથન, ૪૬ વક્રોકિત, ૪૭ કાવ્યશક્તિ, ૬૮ સફાર વિધિવેષ, ૪૯ સર્વ ભાષા વિશેષ, ૫૦ અભિધાન જ્ઞાન, ૫૧ ભૂષણ પરિધાન, પર ભૂલ્યોપચાર, પ૩ ગૃહાચાર, પ૪ વ્યાકરણ, ૫૫ નિરાકરણ, પ૬ રન્ધન, પ૭ કેશ બઘન, ૫૮ વીણા નાદ, પ૯ વિતંડાવાદ, ૬૦ અંકવિચાર, ૬૧ લેકવ્યવહાર, ૬૨ અત્યાક્ષરિકા અને ૬૩ પ્રશ્ન પ્રહેલિકા, એ કલા એમાં કેટલીક કલાઓ એવી પણ છે કે જે સ્ત્રી અને પુરુષ બંને માટે સમાન રૂપે હોય છે, પણ જયારે તે સ્ત્રી સંબંધી હોય છે, ત્યારે સ્ત્રી કલા કહેવાય છે અને જયારે પુરુષ સંબંધી હોય છે ત્યારે તેની ગણનાં પુરુષ કલાના રૂપમાં થાય છે. એથી એમ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
