________________
प्रकाशिका टिका० द्वि० वक्षस्कार सू० ५४ षष्ठारकस्वरूपनिरूपणम्
४६७
वधः चपेटादिभिस्ताडनं, बन्ध: - रज्जुभिर्नियमनम्, वैरं = शत्रुता, एषां द्वन्द्वः, तत्र निरताः = संलग्नाः, तथा (मज्जायातिक्कमप्पहाणा ) मर्यादाऽतिक्रमप्रधानाः - मर्यादा - व्यवस्था, तस्या अतिक्रमे - उल्लङ्घने प्रधानाः - प्रमुखाः (अकज्ज णिच्चुज्जुया अकार्यनित्योद्युक्ताः - अकार्ये - अकर्त्तव्ये कर्मणि नित्यं सर्वदा उद्युक्ता :- संलग्नाः, तथा (गुरुणिओग विणयर हिया) गुरुनियोगविनयरहिताः गुरूणां - मातापित्रादिकानां यो नियोगः--नियोजनं संयोजनं, तत्र यो विनयः विनीततातन्नियोगस्वीकाररूपा तेन रहिताः - मातापित्रादि गुरुजनाज्ञोल्लङ्घका इत्यर्थः (य) च - पुन: (विकलरूवा) विकलरूपाः - विकलम् - असंपूर्ण रूपम् - आकारो येषां ते तथा नेत्राद्यङ्गवैकल्येन असम्पूर्णाङ्गोपाङ्गाः, तथा (परूढणह के समंसुरोमा ) प्ररूढनखकेशश्मश्रुरोमाणः - प्ररूढानि संस्काराभावात् प्रकृष्टतया वृद्धिं गतानि नखकेशश्मश्रु रोमाणि येषां
तथा (काला) कालाः कृष्णवर्णाः कृतान्तवत् क्रूरा वा (खरफरुस सामवण्णा) खरपरुषश्यामवर्णाः - खरपरुषाः - प्रकृष्टकठोरस्पर्शाश्च ते श्यामवर्णाः श्यामवर्णवन्तश्च ये ते तथास्पर्शतः सातिशयकठोराः वर्णतश्च नोलीभाण्डे निक्षिप्तोत्क्षिप्तवस्त्रवत् नीला इत्यर्थः, तथा ने में, वध चपेटा आदि द्वारा ताडना - करनेमें वन्ध में - रज्जु आदि द्वारा दूसरों को बांधने में, वैर में शत्रुता करने मे, ये संलग्न रहेगें - ऐसे कार्यों में ये विशेषरूप से रत रहा करेंगे! मर्यादाव्यवस्था के अतिक्रमण करने में ये कटिबद्ध रहेंगे । एवं माता पिता आदिरूप गुरुजनों की विन यादि क्रिया करना उनको आज्ञा मानना आदि बातों को ये परवाह तक भी नहीं करेगें. (विकरूवा ) इनके अंङ्गोपाङ्ग पूर्ण नहीं होगें किसीन किसी अङ्ग उपाङ्ग से ये हीन रहेंगे. तथा ( परूढणह के समं सुरोमा ) इनके नख वडे रहेगें, इनके मस्तक के बाल संस्कार रहित होने से बड़े रहेगें. दाढ़ी के बाल और मूछों के बाल भी आवश्यकता से अधिक वृद्धिंगत होगें. (काला खरफरूस सामवण्णा, फुसिरा, कपिलपलियकेसा, बहुण्हारुणि संपिणद्ध दुद्द सणिज्जरुवा संकुडिअचलितरंगपरिवेढिअंगमंगा जरा परिणयत्व थेरगणरा पविरलपविसइ अ दंतसेढी, उब्भडधडमुहा ) वर्णर्मे बिलकुल काले होगें, अथवा कृतान्त की तरह क्रूर होंगे. इनके शरीर का स्पर्श बहुत अधिक જનક દ્રષ્યમાં, કપટમાં-પરને પ્રતારણુ કરવામાટે વેષાન્તર કરવામાં, કલહ-કલહ-કંકાસ કર, વામાં, વધ ચપેટા આદિ દ્વારા તાડના કરવામાં બંધમાં રજજુ આદિ દ્વારા ખીજાને માંધ વામાં, વૈરમાં શત્રુતા કરવામાં એએ સલગ્ન રહેશે. એવા કાર્યાં માં તે વિશેષ રૂપથી રત રહેશે. મર્યાદા-વ્યવસ્થા-કે અતિક્રમણ કરવામાં એએ કટિબદ્ધ રહેશે તેમજ માતાપિતા વગેરે ગુરુજનાની વિનયાદિ ક્રિયા કરવામાં, તેમની આજ્ઞા માનવી વગેરે વાતાની येथे। परवा कुरशे नही (विकलरूबा) सेभना यांगे पूर्ण थशे नहि. अने मग उपांगथी थे। डीन रहेशे, तेभर (परूढणह के समंसुरोमा) खेभना भाथाना वाज સ’સ્કાર રહિત હાવાથી મોટા રહેશે. દાઢી અને મૂછેાના વાળ પણ આવશ્યકતા કરતાં વધારે भोटा रहेशे (काला खरफरुससामवण्णा, फुट्ठसिरा, कपिलपलियकेला बहुपहारुणि संपि द्धदुसणिज्जरुवा संकडिअचलितरंगपरिवेदिअंगमंगा जरापरिणयव्वथेरगणरा पविरलपविसइ अ दंतसेढी, उब्भडघडमुहा) येथे वर्षाभां साथ अणा थशे, अथवा द्रुतान्तनी
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
