________________
प्रकाशिका टीका-द्वि. वक्षस्कार सू. ३८ कुलकरताप्रकारकथनम्
३२७ जिन्मरुदेवानां द्वादशानां कुलकराणामायुर्मानानि, ‘णाभी' नाभेस्तु संख्येयानि पूर्वाणि आयुर्मानम्, 'उसभे' ऋषभस्य चतुरशोति लक्षपूर्वाणि आयुर्मानम्, अवशिष्टाश्च एकोननवतिपक्षा इत्येकस्मिन्नेव चत्वारिंशत्तमभागे चतुर्दशकुलकराणामस्ति संभावनेति न कश्चिद् विरोध इति ॥३७॥ ___ मूलम्-तत्थ णं सुपइ पडिस्सुइ सीमंकर सीमंधर खेमंकराणं एएसिं पंचण्हं कुलगगणं हक्कारे दंडगोड होत्था ते णं मणुआ हक्कारेणं दंडेणं हया समाणा लज्जिया विलज्जिया वेड्डा भीया तुसिणिया विण
ओणया चिट्ठति । तत्थ णं खेपंधरविमलवाहण चक्खुमं जसमं अभिचंदाणं एएसि णं पंचण्हं कुलगराणं मक्कारे णामं दंडणीई होत्था ते णं मणुया मक्कारेणं दंडेणं हया सभाणो जाव चिट्ठति तत्थ णं चंदाभ पसेणइ मरुदेव उसभाणं एएसिणं पंचण्हं कुलगराणं धिक्कारे ऋषभदेव हुआ तो फिर एक ४० वें भाग में प्रतिश्रुत आदि १४ कुलकरों की कि जो बहुत बड़ी आयुवाले थे उत्पत्ति कैसे सभवित हो सकती है ? तो इस शंका का उत्तर ऐसा है कि एक ४०. व भाग में असंख्यात पूर्व होते हैं और ये असंख्यात पूर्व क्रम से हीन हीन होते हैं तथा प्रतिश्रुत, सोमङ्कर, सीमन्धर, क्षेमकर, क्षेमन्धर, विमलवाहन, चक्षुष्मन्, यशस्वान्, अभिचन्द्र, चन्द्राभ, प्रसेनजित और मरुदेव इन १२ कुलकरों की आयु के प्रमाण होते हैं । नाभि की आयु का प्रमाण संख्यात पूर्वी का था और ऋषभ की आयु का प्रमाण ८४ लाख पूर्व का था । वाकी के कुलकरों को आयु का प्रमाण ८९ पक्षाधिक ८१ लाख पूर्व का था । इस तरह ४० वें भाग में १४ कुलकारों की उत्पत्ति की संभावना में क्या विरोध हो सकता हैं ? अर्थात् कोई भी विरोध नहीं हो सकता है ॥३७॥ પૂર્વના આયુષ્યવાળા, નાભિ થયા અને ૮૯ પક્ષ અધિક ૮૪ લાખ પૂર્વ જેટલા આવાળા, ઋષભદેવ થયા. તે પછી એક ૪૦ મા ભાગમાં પ્રતિત આદિ ૧૪ કુલકરની કે જેઓ ખૂબ લાંબા આયુષવાળા હતા-ઉ-પત્તિ કેવી રીતે સંભવી શકે ? તે આ શકાને ઉત્તર આ પ્રમાણે છે કે એક ૪૦ મા ભાગમાં અસંખ્યાત પૂર્વો હોય છે અને એ અસંખ્યાત પૂર્વે યથાકમે હીન-હીન હોય છે તેમજ પ્રતિસૃતિ, સીમંડૂકર, સીમન્વર, ક્ષેમકર, ક્ષેમધર, વિમલ વાહન, ચક્ષુષ્માન. યશસ્વા, અભિચન્દ્ર, ચન્દ્રાભ, પ્રસેનજિત અને મરૂદેવ એ ૧૨ કુલકરેની આયુના પ્રમાણે હોય છે. નાભિની આયુનું પ્રમાણ સંખ્યાત પૂર્વેનું હતું અને ઋષભના આયુષ્યનું પ્રમાણ ૮૪ લાખ પૂર્વનું હતું. શેષ કુલકરના આયુષ્યનું પ્રમાણ ૮૯ પક્ષાધિક ૮૪ લાખ પૂજેટલું હતું. આ પ્રમાણ ૪૦ ભાગમાં ૧૪ કુલકરેની ઉત્પત્તિની સંભાવનામાં શું વિરોધથઈ શકે છે ? એટલે કે કોઈ પણ જાતને વિરોધ સંભવી શકે જ નહિ. સૂત્ર. ૩૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
