________________
२५५
प्रकाशिका टीका द्वि० वक्षस्कार सू. २६ युगलिकानां निवासनिरूपणम् छत्तझयधूमतोरण गोउरवेइया चोप्पालंग अट्ठालगपासाथ हम्मियग वक्खवालग्गपोइया वलभीधरसंठिया, अत्थण्णो इत्थ बहवे वरभवणविसिद्ध संठाणसंठिया दुमगणा सुहसीयलच्छाया पण्णत्ता समणाउसो ! ||सू०२६॥
छाया -- ते खलु भदन्त ! मनुजास्तमाहारमाहार्य क्व वसतिम् उपयन्ति १ गौतम वृक्षगेहालयाः खलु तें मनुजाः प्रज्ञप्ताः श्रमणायुष्मन् तेषां खलु भदन्त ! वृक्षाणां कीदृशक आकार भावप्रत्यवतारः प्रज्ञप्तः ? गौतम् ! कूटांगारसंस्थिताः प्रेक्षाछत्रध्वज स्तूपतोरण गोपुवेदिका चोपालकाट्टालक प्रासादहर्म्यगवाक्षवालाग्रपोतिका वलभीगृहसंस्थिताः सन्त्यन्ये अत्र वहवो वरभवनविशिष्टसंस्थान संस्थिता द्रुमगणाः शुभशीतलच्छायाः प्रज्ञप्ता श्रमणायुष्मन् ||२६||
टीका- 'तेणं भंते' इत्यादि ।
गौतम स्वामी पृच्छति - 'ते णं भंते ! मणुया' हे भदन्त ! ते खलु मनुजाः 'तमाहारमाहरेत्ता' तं पूर्वोक्तम् आहारम् आहार्य - अहारं कृत्वा 'कहिं क - कस्मिन् स्थाने 'वसतिं वासं - निवासम् 'उवेंति' उपयन्ति - प्रप्नुवन्ति कस्मिन् स्थानं निवासं कुर्वन्ति ! इत्यर्थः । भगवानाह - 'समणाउसो । हे आयुष्मन् ! श्रमण ! 'गोयमा !' गौतम ! 'रुक्खगेहालया णं' वृक्षगेहालायाः वृक्षरूपाणि गेहानि = गृहाणि आलयाः आश्रया येषां ते तथा - वृक्षरूपगृहेषु निवसनशीलाः, 'ते मणुया पण्णत्ता' ते मनुजा प्रज्ञप्ता भवन्ति । पुनर्गौतमस्वामी पृच्छति 'तेसि णं भंते ! रुक्खाणं केरिसए' हे भदन्त । तेषां खलु वृक्षाणां कीदृशः किम्प्रकारक 'आयर मावपडोयारे' आकारभावप्रत्यवतारः आकारभाव: स्वरूप
अब भगवान् गौतम की इस जिज्ञासा के कि भारतवर्ष में उत्पन्न हुए वे युगनिक जन उस आहार को खाकर के फिर कहां रहते हैं ? समाधानार्थ सूत्र कहते हैं
"तेणं भंते ! मणुया तमाहारमाहरेहत्ता कहिं वसहि उवेंति" इत्यादि ।
टोकार्थ - "तेणं भंते! मणुया तमाहारमाहरेत्ता कहि वसहि उवति" हे भदन्त ! वे युगलिक मनुष्य उस आहार को खा करके फिर कहाँ निवास करते हैं ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं " गोयमा ? रुक्स्खगेहालयाणं ते मणुया पण्णत्ता समणाउसो" हे श्रमण आयुष्मन् ! गौतम! वे युगलिक मनुष्य उस आहार को खाकर के वृक्षरूप गृह ही है आश्रयस्थान जिनका ऐसे होजाते है अर्थात् वृक्षरूप गृहों में निवास करते है । " तेसिणं भंते ! रु+खाणं केरिसए आयारभाव -
“ભાતવ માં ઉત્પન્ન થયેલ તે યુગલિક જને આહ્ાર ગ્રહણુ કરીને પછી કયાં રહે છે ? એ જિજ્ઞાસાના સમાધાન માટે હવે ભગવાન ગૌતમને આ સૂત્ર કહે છે.
'ते णं भंते ! मणुया तमाहारमाहरेत्ता कहिं वसहि उवैति - इत्यादि. सू० ॥ २६॥ ટીકા-હે ભદન્ત ! તે યુગલિકા તે આહારને ગ્રહણ કરીને પછી કયાં નિવાસ કરે છે ? આ प्रश्नना श्वाणमां प्रभु हे छे, "गोयमा ! रुक्खगेहालया णं ते मणुया उसो " 3 श्रम आयुष्मन् ! गौतम ! ते युगवि मनुष्य ते मारने રૂપ ગૂડ જ છે માશ્રયસ્થાન જેમતુ-એવાં થઈ જાય છે એટલે કે વૃક્ષ રૂપ
पण्णत्ता समणासुरीने वृक्ष ગૃડામાં નિવાસ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
