Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिकाटीका श. ६ उ.८ सू. २ आयुर्बन्धस्वरूपनिरूपणम्
१२५
afoniai नाम तथाविधपरिणामः प्रदेशनामः, प्रदेशरूपं वा नाम कर्मविशेषः प्रदेशनाम, तेन सह निघत्तं यद् आयुः तत् प्रदेशनामनिधत्तायुः, 'अणुभागनामनिहन्ताउए '६ अनुभागनाम निघत्तायुः - अनुभागः आयुर्दलिकानां विपाकः तत्स्वरूपो नाम परिणामः' अनुभागनामः, अनुभागरूपं वा नामकर्म अनुभागनाम, तेन सह निधत्तं यद् आयुस्तद् अनुभागनामनिधत्तायुः । अथ जात्यादिनाम कर्मणा किमर्थमायु विशिष्यते इति चेदाह आयुषः प्राधान्योपदर्शनार्थम्, यतो हि नरकाद्यायुरुदये सति जात्यादिनामकर्मणामुदयो भवति आयुष एवं नारकादिभवोपग्राहकत्वात् ।
दलिकोंका जो नाम तथाविध परिणाम है वह प्रदेशनाम है अथवा प्रदेशरूप जो नाम-कर्म विशेष है वह प्रदेशनाम है। इस प्रदेशनाम के साथ निधत्त जो आयु है वह प्रदेशनाम निघत्तायु है । 'अणुभाग नामनिहत्ताउए' आयुके दलिकोंका जो विपाक है और इस विपाकरूप जो परिणाम है वह अनुभागनाम है अथवा अनुभागरूप जो नाम कर्म है वह अनुभागनाम है इस अनुभागनाम के साथ निधत्त निषेकको प्राप्त हुआ जो आयुकर्म है वह अनुभागनामनिधत्तायु है। शंका- आयु को जाति नामकर्मद्वारा किसलिये विशेषित किया गया है । समाधान - आयुकर्म में प्रधानता दिखलाने के ही उसे यहां विशेष्य बनाया गया है क्योंकि नारक आदि आयुके उदय होने पर ही जात्यादिरूप नामकर्मका उदय होता है । क्योंकि आयुको ही नारक आदि भवोंका उपग्राहक माना गया है । यहबात शास्त्रकारने पहिले यहीं पर शतक
પ્રકારનું જે પરિણામ છે તેને પ્રદેશનામ કહે છે. અથવા-પ્રદેશરૂપ જે નામ-કમ વિશેષ છે તેને પ્રદેશનામ કહે છે. તે પ્રદેશનામની સાથે નિષ્ઠા જે આયુ છે તેને પ્રદેશનામ निघत्तायु उडे छे. (१) "अणुभागनाम निहत्ताउए” मायुनां इलिओनो ने विचाङ छे,
नेमा विपा३य ने परिणाम छे, तेने "अनुभाग नाम" उसे छे. मथवा-अनुलाग३५ જે નામ-કમ છે તેને અનુભાગ નામ કહે છે. આ અનુભાગ નામની સાથે નિધત્ત (नषेड पाभेलु ) मेवुं ने आयु छे तेने "अनुभागनाम निघत्तायु” उडे छे.
શંકા-આયુને જાતિ નામક દ્વારા શા માટે વિશેષિક કરવામાં આવેલ છે, સમાધાન-આયુકમ માં પ્રધાનતા ખતાવવાને માટે જ તેને અહીં વિશેષ્ય બનાવવામાં આવ્યુ' છે, કારણ કે નારક આદિ આયુને ઉદય થાય ત્યારે જ જાત્યાદિ રૂપ નામક ના ઉદય થાય છે, કારણ કે આયુને જ નારક આદિ ભવાનું ઉપગ્રાહક માનવામાં આવેલ છે. એજવાત સૂત્રકારે આ ગ્રન્થના ચેાથા શતકના નવમા ઉદ્દેશકમાં પહેલાં પ્રગટ કરેલી છે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ
