Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 512
________________

४९४
भगवतीसत्रे पैदा होना सो कापस्थिति है- ऊपर में जघन्य और उत्कृष्ट यह भवस्थिति कही गई है. कायस्थिति का विचार इस प्रकार से हैजीवकी जीवकायमें कार्यस्थिति सर्वाद्धारूप है। मनुष्य हो या निर्यश्च, सबकी जघन्य कायस्थिति तो अन्तर्मुहूर्त प्रमाण ही है । मनुष्य की उत्कृष्ट कार्यस्थिति सात अथवा आठ भवग्रहण परिमाण है । अर्थात् कोइ भी मनुष्य अपनी मनुष्यजाति में लगातार सात अथवा आठ जन्म तक रहने के बाद अवश्य उस जाति को छोड देता है । इस लिये उन की दोनों स्थितियों का विस्तृत वर्णन आवश्यक है. पृथिवीकाय की भवस्थिति २२ हजार वर्ष, अनुकाय की सात हजार वर्ष, वायुकाय की तीन हजार वर्ष, तेजःकाय की तीन अहोरात्र भवस्थिति है । इन चारों की कार्यस्थिति असंख्यात अवसर्पिणीउत्सर्पिणी प्रमाण है । वनस्पतिकाय की भवस्थिति दश हजार वर्ष और कार्यस्थिति अनन्त उत्सर्पिणी अवसर्पिणी प्रमाण है । द्वीन्द्रिय की भवस्थिति बारह वर्ष, श्रीन्द्रिय की ४९ अहोरात्र ओर चतुरिन्द्रियकी ६ मास प्रमाण है । इन तीनों की कार्यस्थिति संख्यात हजार वर्षकी है । पंचेन्द्रिय तिर्यों में गर्भज और संमूच्छिम की भवस्थिति भिन्नर है । गर्भज की, जैसे जलचर, उरग और भुजग की करोड
આવી છે. હવે કાયસ્થિતિ પ્રકટ કરવામાં આવે છે જીવની જીત્રક્રાયમાં કાયસ્થિતિ सर्वाद्वाइय (समस्त अयय) छे. मनुष्य होय है तिर्यय होय, ते सौनी धन्य डायસ્થિતિ તા અન્તર્મુહૂત પ્રમાણ જ છે. મનુષ્યની ઉત્કૃષ્ટ કાયસ્થિતિ સાત અથવા આઠે ભગ્રહણ પ્રમાણ છે. એટલે કે કાઈપણ મનુષ્ય પોતાની મનુષ્ય જાતિમાં લગાતાર (સતત) સાત અથવા આઠ જન્મ સુધી રહ્યા પછી, એ જાતિને અવશ્ય છેાડી દે છે. બધાં તિય ચાની ક્રાયસ્થિતિ અને ભવસ્થિતિ એક સરખી નથી, તેથી તેમની બન્ને સ્થિતિનું વિસ્તૃત વર્ગુન આવશ્યક છે. પૃથ્વીકાયની ૨૨૦૦૦ વર્ષોંની, અઢાષની ७००० वर्षांनी, वायुप्रायनी 3000 वर्षांनी, याने तेरस्थायनी भए अहोरात्र (निराल) પ્રમાણુ ભસ્થિતિ કહી છે. અને તે ચારેની કાયસ્થિતિ અસંખ્યાત અવસર્પિણી–ઉત્સર્પિણી પ્રમાણે છે. વનસ્પતિકામની ભવસ્થિતિ ૧૦૦૦ વર્ષ પ્રમાણ અને ક્રાયસ્થિતિ અનત ઉત્સર્પિણી અવસર્પિ`થી પ્રમાણ કહી છે. દ્વીન્દ્રિયની ૧૨ વર્ષી પ્રમાણુ, ત્રીન્દ્રિયની ૪૯ દિનરાત પ્રમાણુ અને ચતુરિદ્ધિની ૬ માસ પ્રમાણ ભવસ્થિતિ કહી છે. એ ત્રણેના ક્રાયસ્થિતિ સખ્યાત હજાર વર્ષોંની કહી છે. પૉંચેન્દ્રિય તિય ચામાં ગજ અને સમૂ"િમની ભવસ્થિતિ ભિન્ન ભિન્ન છે. ગજની જેમકે જળચર, ઉરગ અને ભુજગની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ


Page Navigation
1 ... 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866