Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 815

प्रमेयचन्द्रिका टीका श.७ उ.१० सू.१ धर्मास्तिकायादिवर्णनम् ७९७ किमेव भवितुमर्हति ! 'तए णं से भगवं गोयमे ते अन्नउत्थिए एवं बयासी' ततः खलु स भगवान् गौतमः तान् अन्ययूथिकान्=अन्यतीथिकान् एवं वक्ष्यमाणपकारेण अवादीत्-'णो खलु वयं देवाणुप्पिया ! अस्थिभावं नत्थि ति वयामो' भो देवानुप्रियाः ! नो खलु वयम् अस्तिभावं विद्यमानं वस्तु नास्तीति बदामः, नो वा 'नस्थिभावं अस्थि त्ति वयामो' नास्तिभावम् अविद्यमानम् अस्तीति वदामः, 'अम्हेणं देवाणुप्पिया ! सव्वं अत्थिभावं अत्थि त्ति वयामो,' भो देवानुप्रिया !! वयं खलु सर्वम् अस्तिभावं-विद्यमानं वस्तु अस्तीति वदामः 'सव्वं नत्थिभावं नत्थि-त्ति क्यामो' सर्व नास्तिभावम् = अविद्यमानस्वरूपम् नास्तीति वदामः, 'तं चेयसा तुब्भे देवाणुप्पिया ! हे गौतम ! उनका ऐसा कथन क्या ऐसा ही है ? 'तएणं से भगवं गोयमे ते अन्नउत्थिए, एवं वयासी' इस प्रकार उन अन्यथिकोंके मुखसे सुनकर उन भगवान् गौतमने उन अन्ययूथिकोसे ऐसा कहा 'णो खलु वयं देवाणुप्पिया ! अस्थिभावं नस्थित्ति वयामो' हे देवानुप्रियो ! हम अस्तिभावको 'नास्ति' इस रूपसे नहीं कहते हैं, अर्थात् जो वस्तु विद्यमान है उसे हम नास्तिरूपमें प्रतिपादन नहीं करते हैं 'नथिभावं अत्थित्ति वयामो' और जो वस्तु नास्तिरूप है उसे हम अस्तिरूपसे प्रतिपादित नहीं करते हैं । 'अम्हे णं देवाणुप्पिया ! सब्बं अस्थिभावं अथित्तिवयामो' भो देवानुप्रियो ! हम समस्त विद्यमान वस्तुको अस्तिरूपसे कहते हैं 'सव्वं नत्थिभावं नस्थित्तिवयामो समस्त नास्ति स्वरूपको 'नास्ति' ऐसा कहते हैं । 'तं चेयसा तुम्भे 'तएणं से भगवं गोयमे ते अन्नउत्थिए, एवं वयासी' न्यारे ते मन्ययूहिये ગૌતમ સ્વામીને આ પ્રકારના પ્રશ્ન પૂછયે, ત્યારે તેમણે તેમને આ પ્રમાણે જવાબ माप्यो- ‘णो खलु वयं देवाणुप्पिया ! अत्थिभाव नस्थिति क्यामो' હે દેવાનુપ્રિયે! અમે અસ્તિભાવને નાસ્તિભાવરૂપે કહેતા નથી- એટલે કે જે વસ્તુ विद्यमान छ, तने ममे मविधमान३५ प्रतिपाहित ४२ता नथी. नथिभाव अस्थित्ति वयामो' भने ते परतु अविधमान छ तेन ममे विद्यमान३५ प्रतिपाहित ४२ता नथी. 'अम्हे णं देवाणुप्पिया! अत्थिभावं अत्थित्ति वयामो सब नस्थिभावं नत्थित्ति वयामो' हे देवानुप्रिया ! ममे समस्त विधमान तुमाने मस्ति (विधमान) રૂપે પ્રતિપાદિત કરીએ છીએ, અને સમસ્ત અવિદ્યમાન વસ્તુઓને નાસ્તિ’ રૂપે प्रतिपादित ४२मे छामे. 'त चेयसा तुम्भे देवाणुप्पिया ! एयमé सयमेव
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૫